SİGARAYI BIRAKMA VE KİLO PROBLEMLERİ
description
Transcript of SİGARAYI BIRAKMA VE KİLO PROBLEMLERİ
11
SİGARAYI BIRAKMA SİGARAYI BIRAKMA VE VE
KİLO PROBLEMLERİKİLO PROBLEMLERİ
Dr. Zeynep A. SolakDr. Zeynep A. SolakEge Üniversitesi Tıp FakültesiEge Üniversitesi Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, İzmirİzmir
22
AmaçAmaç
Sigarayı bıraktıktan sonra kilo alma, Sigarayı bıraktıktan sonra kilo alma, bir nüks nedenibir nüks nedeni
Kilo almanın mekanizmasıKilo almanın mekanizması
Kilo almayı önlemek mümkün olabilir Kilo almayı önlemek mümkün olabilir mi?mi?
33
Sigarayı bıraktıktan sonra kilo Sigarayı bıraktıktan sonra kilo almaalma
Olguların yaklaşık %80’i sigarayı bıraktıktan Olguların yaklaşık %80’i sigarayı bıraktıktan sonra kilo almaktadırsonra kilo almaktadır
Kilo alma sigarayı bıraktıktan hemen sonra Kilo alma sigarayı bıraktıktan hemen sonra başlar ve içilmediği sürece devam ederbaşlar ve içilmediği sürece devam eder
Bu problem, bırakma çabasından Bu problem, bırakma çabasından vazgeçmenin ve bıraktıktan sonra nüksün vazgeçmenin ve bıraktıktan sonra nüksün başlıca nedenidirbaşlıca nedenidir
44
Sigarayı bıraktıktan sonra kilodaki ortalama Sigarayı bıraktıktan sonra kilodaki ortalama değişiklikdeğişiklik
0
1
2
3
4
5
6
7
7 8 9 10 12 16 20 24 28 32 36 40 44 48 52 56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100104
Vizit haftası
Kilo d
eğ
işik
likle
ri (
kg
)
(N Engl J Med 1997, 337)
55
Sigarayı bırakanlarda ortalama 5 yıllık Sigarayı bırakanlarda ortalama 5 yıllık kilo artışı kilo artışı Kadınlarda Kadınlarda 8.78.7 kg kg ErkeklerdeErkeklerde 7.67.6 kg kg
(Am J Epidemiol 1998; 148)(Am J Epidemiol 1998; 148)
66
1010 kg veya daha fazla kilo alanlarda kilo kg veya daha fazla kilo alanlarda kilo almayla ilişkili riskler, bırakmakla almayla ilişkili riskler, bırakmakla kazanılacak sağlık yararlarını ortadan kazanılacak sağlık yararlarını ortadan kaldırabilir kaldırabilir
• Kan basıncı Kan basıncı • Serum lipidleri Serum lipidleri • Kan glukozu Kan glukozu • Ürik asit seviyesiÜrik asit seviyesi • Akciğer volümlerinde azalma Akciğer volümlerinde azalma • Solunumsal semptomlarSolunumsal semptomlar
77
Risk Faktörleri:Risk Faktörleri:
Yaş (Genç içiciler) Yaş (Genç içiciler) Cinsiyet (Kadınlar)Cinsiyet (Kadınlar) Obezite Obezite İçilen sigara sayısı/günİçilen sigara sayısı/gün Genetik faktörler Genetik faktörler
(Dopamin reseptör polimorfizmi) (Dopamin reseptör polimorfizmi) ??
88
Kilo almanın mekanizmasıKilo almanın mekanizması
NikotinNikotin
İştahİştahYeme Yeme
alışkanlığındaalışkanlığındadeğişiklikdeğişiklik
İstirahatte ve İstirahatte ve
aktivite sırasındaaktivite sırasında metabolik hızmetabolik hız
Azalmış vücut ağırlığıAzalmış vücut ağırlığı
LipolizLipoliz
99
Nikotinin yağ doku Nikotinin yağ doku
ve peptidler üzerine ve peptidler üzerine
etkisi (?)etkisi (?)
Yağ doku lipoprotein Yağ doku lipoprotein
lipazlipaz enzimienzimi LeptinLeptin Nöropeptid YNöropeptid Y Oreksinler Oreksinler
Nikotinin Nikotinin monoaminlermonoaminler
üzerine etkisiüzerine etkisi
Noradrenalin (Noradrenalin ()) Dopamin (Dopamin ()) Serotonin (Serotonin ())
1010
Nikotinin insülin veNikotinin insülin veadiponektin üzerine adiponektin üzerine
etkisietkisi
Bozulmuş glukoz Bozulmuş glukoz toleransıtoleransı
Insülin rezistansıInsülin rezistansı DislipidemiDislipidemi Post-prandial lipid Post-prandial lipid
intoleransıintoleransı Azalmış adiponectinAzalmış adiponectin
Nikotinin inflamasyon Nikotinin inflamasyon
üzerine etkileri (?)üzerine etkileri (?)
İnflamatuar İnflamatuar mediyatörlerin adiposit mediyatörlerin adiposit metabolizması üzerine metabolizması üzerine etkilerinin inhibisyonuetkilerinin inhibisyonu
1111
Sigarayı Sigarayı bırakmabırakma
Kalori alımıKalori alımı Lipoprotein Lipoprotein lipaz aktivitesilipaz aktivitesi
İstirahat İstirahat
metabolizmametabolizmahızı hızı
Kilo almaKilo alma
1212
Kilo almayı önlemek mümkün Kilo almayı önlemek mümkün olabilir mi?olabilir mi?
Davranış tedavisiDavranış tedavisi Farmakolojik tedaviFarmakolojik tedavi
1313
I) Davranış tedavisiI) Davranış tedavisi
Kilo alma endişesini azaltmak için Kilo alma endişesini azaltmak için bilişsel-davranış tedavisibilişsel-davranış tedavisi
Davranışsal kilo kontrol programıDavranışsal kilo kontrol programı
(J Consult Clin Psychol 2001; 69)(J Consult Clin Psychol 2001; 69)(Obesity Reviews 2004; 5)(Obesity Reviews 2004; 5)
(Smoking Cessation Clinical Practice Guideline, AHCPR, 2000)(Smoking Cessation Clinical Practice Guideline, AHCPR, 2000)
1414
İçenlerin çoğu İçenlerin çoğu
kilo alır kilo alır
İçiciler daha fazla İçiciler daha fazla yemek yemek
yemeseler bile kilo yemeseler bile kilo alacaklardır. Size alacaklardır. Size yardım edecek ilaçlar yardım edecek ilaçlar varvarSigara ile karşılaştırıldığındaSigara ile karşılaştırıldığında
Alacağınız kilo miktarı küçükAlacağınız kilo miktarı küçük
bir risk olacaktırbir risk olacaktır
Eğer ilk olarak sigarayı bırakmaya Eğer ilk olarak sigarayı bırakmaya çalışırsanız daha başarılı çalışırsanız daha başarılı olursunuz, olursunuz, sonraki basamak kilo vermek sonraki basamak kilo vermek olsunolsunTaze sebze ve meyve yemeyi, Taze sebze ve meyve yemeyi, yeterince uyumayı, yağlı yeterince uyumayı, yağlı yememeyi planlayınyememeyi planlayın
Sigarayı bıraktıktan sonra alacağınız Sigarayı bıraktıktan sonra alacağınız birkaç kiloyu sağlıklı yaşam kazanmanın birkaç kiloyu sağlıklı yaşam kazanmanın önemi ile kıyaslayın; daha iyi önemi ile kıyaslayın; daha iyi görüneceksiniz, daha iyi hissedeceksinizgörüneceksiniz, daha iyi hissedeceksiniz
Endişeyi azaltmak için bilişsel-davranış tedavisiEndişeyi azaltmak için bilişsel-davranış tedavisi
Kanıt CKanıt C
1515
Yeme alışkanlığını Yeme alışkanlığını değiştirmedeğiştirme
Küçük porsiyonlarKüçük porsiyonlar, , yavaş yemek yemeyavaş yemek yeme
Yemek bittiğindeYemek bittiğinde, , masadan kalkıp dişini masadan kalkıp dişini fırçalamafırçalama
Alkolden uzak durmaAlkolden uzak durma
Davranışsal kilo kontrol programıDavranışsal kilo kontrol programı
Yaşam tarzını Yaşam tarzını değiştirmedeğiştirme Yürüyüş gruplarıYürüyüş grupları İşyerinde egzersiz İşyerinde egzersiz programlarıprogramları
Fizik aktiviteyi Fizik aktiviteyi değiştirmedeğiştirme Düzenli egzersizDüzenli egzersiz Mümkün olabilirse eş Mümkün olabilirse eş zamanlı başlamamazamanlı başlamama
1616
Öneri (Kanıt B)Öneri (Kanıt B)
Bupropion SRBupropion SR
Nikotin replasman tedavisi,Nikotin replasman tedavisi,özellikle nikotin sakızıözellikle nikotin sakızı
(Smoking Cessation Clinical Practice Guideline, AHCPR, 2000)(Smoking Cessation Clinical Practice Guideline, AHCPR, 2000)
II) Farmakolojik tedaviII) Farmakolojik tedavi
1717
Nikotin replasman tedavisi (NRT)Nikotin replasman tedavisi (NRT)
- - Nikotin sakızı – kilo almada gecikmeNikotin sakızı – kilo almada gecikme(J Consult Clin Psycol 1989)(J Consult Clin Psycol 1989)
- - Nikotin bantları – kilo almayı önleme (?)Nikotin bantları – kilo almayı önleme (?) (Clin Cardiol 1999; 22)(Clin Cardiol 1999; 22)
(Horm Metab Res 2004; 36)(Horm Metab Res 2004; 36)
1818
Nikotin sakızı –Nikotin sakızı –davranışsal davranışsal önerileröneriler
Davranışsal kilo kontrolDavranışsal kilo kontrolprogramı - diyetprogramı - diyet++
(BMJ 1999; 319)(BMJ 1999; 319)
TTedaviedavi (%) (%) KKontrol (%)ontrol (%) PP
BırakanlarBırakanlar 68/137 (50)68/137 (50) 53/150 (35)53/150 (35) =0.01=0.01
KiloKilo (Kg) (Kg) - 2.1- 2.1 + 1.6+ 1.6 <0.001<0.001
16 hafta sonra16 hafta sonra
1919
Nikotin sakızı –Nikotin sakızı –davranışsal davranışsal önerileröneriler
Davranışsal kilo kontrolDavranışsal kilo kontrolprogramı - diyetprogramı - diyet++
TTedaviedavi (%) (%) KKontrol (%)ontrol (%) PP
BırakanlarBırakanlar 38/137 (28)38/137 (28) 24/150 (16)24/150 (16) <0.05<0.05
KiloKilo (Kg) (Kg) Anlamlı farklılık yokAnlamlı farklılık yok
1 yıl sonra1 yıl sonra
2020
Bupropion SRBupropion SR
KaynakKaynak Tedavi Tedavi süresi süresi
(hafta)(hafta)
İlaç dozuİlaç dozu
(mg)(mg)HastaHasta
sayısısayısıBırakma Bırakma oranı (%)oranı (%)
(6-ay)(6-ay)
Tedavi Tedavi sonunda sonunda alınan alınan
ortalama kilo ortalama kilo ((kgkg))
Hurt Hurt ve ve arkark
77 BUP 300BUP 300 156156 12.212.2 1.51.5
77 BUP 150BUP 150 153153 13.713.7 2.32.3
77 PLPL 153153 5.95.9 2.92.9
Jorenby Jorenby ve ve arkark
99 BUP 300BUP 300 244244 2525 1.71.7
88 NRTNRT 244244 1616 1.61.6
99 B300+NRB300+NRTT
245245 2525 1.11.1
99 PLPL 160160 1010 2.12.1
Hays Hays ve ve arkark
5252 BUP 300BUP 300 432432 52.352.3 3.83.8
5252 PLPL 214214 55.155.1 5.65.6
2121
Botella-Carretero Botella-Carretero ve ark. ve ark.
Açık - randomize çalışmaAçık - randomize çalışma
BUP 300 veya nikotin bantları - 7 hafta BUP 300 veya nikotin bantları - 7 hafta tedavi tedavi
Kilo alma, obezite ve ilaç kullanımından Kilo alma, obezite ve ilaç kullanımından bağımsızbağımsız
(Horm Metab Res 2004; 36)(Horm Metab Res 2004; 36)
2222
Yeni ilaç - RimonabantYeni ilaç - Rimonabant
-- “ “Endocannabinoid” sistem Endocannabinoid” sistem Yiyecek alımı ve enerji tüketiminin Yiyecek alımı ve enerji tüketiminin
regülasyonundaregülasyonunda
rol oynarrol oynar Tütün bağımlılığının oluşumunda rolü vardırTütün bağımlılığının oluşumunda rolü vardır
- RimonabantRimonabant İlk selektif CB1 blokeri İlk selektif CB1 blokeri Bozulmuş EC sistemin normal hale Bozulmuş EC sistemin normal hale dönmesinde dönmesinde yardımcıyardımcı
2323
Obezite ilaçlarıObezite ilaçları
FluoxetineFluoxetine SibutramineSibutramine OrlistatOrlistat ??
2424
ÖzetÖzet Sigarayı bırakmak sıklıkla kilo almaya yol açarSigarayı bırakmak sıklıkla kilo almaya yol açar
Kilo alma nedeni vücut metabolizma hızında ve yemek Kilo alma nedeni vücut metabolizma hızında ve yemek yeme alışkanlığındaki değişikliktiryeme alışkanlığındaki değişikliktir
Davranışsal öneriler ve farmakoterapi (NRT, bupropion Davranışsal öneriler ve farmakoterapi (NRT, bupropion SR) kilo almayı sınırlayabilirSR) kilo almayı sınırlayabilir
İlaçlar kilo almayı azaltmada etkilidir, ancak tedavi İlaçlar kilo almayı azaltmada etkilidir, ancak tedavi bittikten sonra kilo artmaya başlamaktadırbittikten sonra kilo artmaya başlamaktadır
İçiciler bırakma girişimi sırasında kilo almayı engelleyecek İçiciler bırakma girişimi sırasında kilo almayı engelleyecek sıkı önlemler (örneğin katı diyet) almamalıdırsıkı önlemler (örneğin katı diyet) almamalıdır