SHQIPERIA REFORME TERRITORIALE PERKUNDREJT … · 2011. 5. 23. · SHQIPERIA ‐REFORME...

SHQIPERIA ‐ REFORME TERRITORIALE PERKUNDREJT RAJONALIZIMIT

Përtej Decentralizimit

SHOQATA E KESHILLAVE TE QARQEVE TE SHQIPERISE

Mbështetur nga Ministria e Integrimit Europian dheInstituti për Shoqerine e Hapur – OSI, Budapest

Rudina TotoCo‐PLAN, Instituti për Zhvillimin e Habitatit

Organizimi Territorial i Republikës së Shqipërisë– PSE një çështje për diskutim

• Prioritet politik• Rekomandim i Strategjisë së Decentralizimit• Rrjedhojë e ecurisë së deritanishme të proçesit tëdecentralizimit

• I diskutuar në kuadër të rajonalizimit / zhvillimitrajonal

• Mungesë e regjistrimit hartografik të kufijveaktualë

• Çështje e “nxehtë” e debateve kombëtare• “Hap” për integrim në Bashkimin Europian

Rudina Toto, Co‐PLAN

Organizimi Territorial i Republikës së Shqipërisë– PSE një çështje për diskutim

• Diskutimi publik dhe angazhimi politik– Çështjet

• Riorganizim Territorial?• Zhvillim Rajonal?

– Procesi• Tema të ndara – diskutime të ndara• Institucione të ndryshme mbështetëse• Kuptimi mbi cështjet erajonalizimit/rajonalizmit/zhvillimit rajonal/rajonevenuk ndahet nga aktorët

– Produkti …………Rudina Toto, Co‐PLAN

Zhvillimi Rajonal – lidhja midis konceptitekonomik dhe territorit

• Territori– Jo vetëm një linjë në hartë;– Bazament për jetën politike dhe sociale, marrëdhënietekonomike dhe identitetin

• Por, “..sa më sipërfaqësore është ndarja dhe kufijtëterritoriale, aq më i avancuar është një popull…” (Durkheim)

• Rajoni– Një tip specifik territori;– I patrajtshëm dhe me kufij fleksibël;– Gjeografik, funksional, homogjen, administrativ, historik, etj …

» Nga pikëpamja hapësinore këto forma mund të kontradiktojnë (BE)– Rajonalizëm i fortë: hapësira ku përputhen gjeografia, kohezioni ekonomik, identiteti kulturor dhe popullor, aparatiadministrativ, mobilizimi territorial;


Zhvillimi Rajonal – Marrëdhënia e rajoneve me tregjet dhe regjimet botërore

Forma tradicionale e manaxhimittë territorit

Rajonalizmi i ri

Tregjet Ndërkombëtare

PushteteSovrane

Shteti

Tarifa, Mbrojtje, Subvencionim

Rajonet

Mbështetje politike, Perfaqësim

Tregjet Regjimet botërore

Shteti

Avantazhekonkuruese**

Lidhje edrejtpërdrejtë, influence

Rajonet

Burimi: Michael Keating Rudina Toto, Co‐PLAN


EVOLUCIONI I RAJONIT

Avantazhikrahasues

Ekonomiae shkallës

Avantazhikonkurues

Qeverisje eshkallës

RajonemonocentrikeRajonemonocentrike

Rajonepolicentrike

Rajonepolicentrike“Komplementaritet”“Komplementaritet”

KONKURENCE E SHENDETSHME

SHKALLE E NDERMJETME

PERFITIME MJEDISORE

PERFAQESIM POLITIK


Rajonmonocentrik

Rudina Toto, Co‐PLANRajon policentrik

LUSHNJE

Debate ndërkombëtare përRAJONALIZMIN – 2 grupe

Ekonomia dhe territori

• Globalizimi• Distriktet industriale• Firmat• …

Territori dhe qeverisja

• Rishkallëzimi i shtetit• Qeverisje në shumë nivele• Qeverisje e rrjetëzuar• ….


Sfidë: natyra e dyfishtë e rajoneve, të pozicionuara midis nivelit lokal dhe kombëtar

• `50‐`80te: zhvillim rajonal i balancuar dhe subvencionuar nga shteti;• `80‐`90te: decentralizim dhe zhvillim lokal• Pas `90te: rajonalizmi i ri

Politika rajonale e BE

• Instrumente politike dhe financiare për tëadresuar pabarazitë ekonomike dhe sociale nëBE


1957 2000‐`06Faza ezgjerimit

1986Politika ekohezionit

1994‐`99Fondi ikohezionit, subsidiariteti

2007‐`13KonvergjencaKonkurencaBashkëpunimi

Debate kombëtare përDECENTRALIZIMIN/ZHVILLIMIN RAJONAL –

çfarë ka ndodhur


FAZA 32008

Zbatimi i Instrumenteve

FAZA 11998

Decentralizimi Politik dhe Administrativ

1991

FAZA 21999 2005

Karta e Autonomisë VendoreStrategjia dhe LegjislacioniDecentralizimi Fiskal

2003


Ministritëe Linjës

Prefekti Drejtoritë R.

RrethetInstitucionet

MB

Qarqet

Bashkitë dheKomunat

FinancatMETE, MF,

MI

Keshilli Komb. i Partneritetit

AKZHQ

AZHQ AZHQ

KeshillatRajonale tëPartneritetit

KeshillatRajonale tëPartneritetit

Burimi: Erika Schlappi & Dritan Shutina

INSTITUCIONET


Karta eAutonomisëVendore

Karta eAutonomisëVendore

Karta eAutonomisëRajonale

KUSHTETUTA

Ligji përPV

Ligji përndarjenAdministrative

Paketafiskale

Ligji përZhvilliminRajonal

Ligje tëtjera

Strategjia eDecentralizimit

Strategjia përZhvillimin Rajonal

SKZHI

NjV pushtet të plotëdhe eksluziv

Kuf. Administrativëme konsultim

Ekualizim fiskal

Bashkëveprimndërkomunor

E drejta epjesëmarrjesqytetare

Parimi iSubsidiaritetit

Ekualizimfinanciar

Kufijteadministrative me ligj

Parimet eAutonomiseVendore

Qarku Njesi e2te e QV

Konsolidimdecentraliz.

StimulimZh. Rajonal

Reformëterritoriale

Amalgamim & Bashkeveprim

Qartesim irolit Qarkut

Zgjedhjedrejtpërdrejt. Qarku

Zh. Rajonalnga poshtë

Zhvillim iqëndrueshem

Konkurencemidis qarqeve

Barazihapësinore

Kornizë ligjore, institucionale

Jo ndarjeterritoriale

4 struktura tëreja qendroredhe rajonale

Investime kapitalenë linjë me prioritete komb.

Financim ngaMinistritë e linjës

INSTRUMENTET

Probleme të Decentralizimit dhe jovetëm… aktualisht

• Parimi i subsidiaritetit jo i respektuar tërësisht;• Kapacitete vendore jo në të njëjtin nivel me shkallën e problemeve

për t`u përballur;• Shërbimet jo në standarde• Efiçenca e shërbimeve e ulët• Pabarazi të theksuara hapësinore• Konflikte mbi administrimin e territoreve kufitare të njësive

vendore• Ambiguitet në procesin e planifikimit si rezultat i mungesës së

incentivave dhe platformave udhëzuese për bashkëveprimndërkomunor

• Roli i qarqeve ende i paqartë• Mbivendosje përgjegjësish midis qarqeve dhe prefekturave• Planifikimi hapësinor me planifikimin strategjik jo të koordinuar• Paqartësi mbi formën e rajonalizimit në Shqipëri


Debate kombëtare per ZhvilliminRajonal ‐ Qarqet

• Roli i Donatorëve – UNDP, NL/SNV, SDC, ADA, EU, GTZ• Era parazgjedhore 2005• Prioritet politik• Çështje për t`u trajtuar në kuadër të integrimit në BE

• NUTS 2 (sipas MSA) – niveli i duhur për të analizuar marrëdhënietrajonale‐kombëtare

• IPA (kandidat potencial) – fonde të komponenteve të aplikueshëmmund të përdoren edhe për zhvillimin rajonal

• Jo i detyrueshëm rajonalizimi për të marrë fonde por kapacitetetinstitucionale per t`i thithur dhe manaxhuar ato

• Jo politikë rishpërndarese, por mbështetje për fuqizimin eavantazheve konkuruese



Treguesit e varfërisësipas INSTATGrupimi i rretheve


Bashkohemi me tendencënbotërore ‐ Rajonalizmi

Korrigjojmë ecurinëe Decentralizimit

PERTEJ INTEGRIMIT, ZHVILLIM EKONOMIK SHERBIMEPERTEJ INTEGRIMIT, ZHVILLIM EKONOMIK SHERBIME

Integrim në BE

Kuptim i përbashkët mbiRajonalizimin, Rajonalizmin, Zhvillimin Rajonal, Rajonet,

Kuptim i përbashkët mbiRajonalizimin, Rajonalizmin, Zhvillimin Rajonal, Rajonet,

Sistem i Pandryshuar iQeverisjesInstrumente të pandryshuaraForcim KapaciteteshThithje e Fondeve nga BE

STATUS QUOZHVILLIM RAJONAL

Sistem i Pandryshuar i QeverisjesInstrumente të pandryshuaraForcim KapaciteteshThithje e Fondeve nga BEReformë Territoriale/Administrative

PERSPEKTIVE TERRITORIALE

Sistem i Reformuar i QeverisjesInstrumente të RishikuaraForcim KapaciteteshThithje e Fondeve nga BEReformë Territoriale / Administrative

RAJONALIZIM

Rajone homogjene, funksionale, nyjore, mono/policentrike, statistike, administrative, analitike…?Rajone të dekoncentruara apo të decentralizuara, apo të dyja?Legjitimiteti apo efiçenca?Zhvillim sektorial apo ndërsketorial?Bashkëveprim horizontal apo zbërthim i interesave qendrore në territor?Barazi hapësinore lokale apo rajonale?Marketim lokal apo rajonal?Rajone fizike por si?

Rajone homogjene, funksionale, nyjore, mono/policentrike, statistike, administrative, analitike…?Rajone të dekoncentruara apo të decentralizuara, apo të dyja?Legjitimiteti apo efiçenca?Zhvillim sektorial apo ndërsketorial?Bashkëveprim horizontal apo zbërthim i interesave qendrore në territor?Barazi hapësinore lokale apo rajonale?Marketim lokal apo rajonal?Rajone fizike por si?

KRITEREKRITERE KOSTOKOSTOVENDIMMARRJEVENDIMMARRJE

Analiza dhe diskutimi për reformëterritoriale – Struktura Konceptuale


ORGANIZIMI TERRITORIAL

ORGANIZIMI TERRITORIAL

LEGJISLACIONI

FAKTE DHE KRITERE MBI NDARJEN TERRITORIALE NE EJL

FAKTE DHE KRITERE MBI NDARJEN TERRITORIALE NE EJL

Kriteret për Organizim Territorial



57% ‐ 100 b/km228% ‐ 300 b/km2


Mirditë


Kurvelesh

Rajonalizim përkundrejt ReformëTerritoriale

• Kuptim i përbashkët i termave/koncepteve nga palët;• Analizë e kritereve për çdo skenar;

• Përzgjedhja e kritereve• Efktet e cdo kriteri në territor

• Zbërthimi i skenareve në opsione reale;• Analiza e kostove dhe përfitimeve për cdo opsion;• Vendimmarrje shumëpalëshe – Vendimmarrje politike


SHQIPERIA REFORME TERRITORIALE PERKUNDREJT … · 2011. 5. 23. · SHQIPERIA ‐REFORME...

Documents

Transcript of SHQIPERIA REFORME TERRITORIALE PERKUNDREJT … · 2011. 5. 23. · SHQIPERIA ‐REFORME...