SEMPOZYUMU II - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D136410/2004/2004_2_CANCAG.pdfgen köﬂeliklerine...

ÜSKÜDARSEMPOZYUMU

II

1 2 - 1 3 M a r t 2 0 0 4

B‹LD‹R‹LER

C‹LT 2

EditörlerProf. Dr. Zekeriya Kurflun

Doç. Dr. Ahmet Emre BilgiliDr. Kemal Kahraman

Celil Güngör

Seyfettin Ünlü

Tel. 0216 341 05 00Fax 0216 391 60 61

Üsküdar Belediye Baflkanl›¤›

Üsküdar Araflt›rmalar› Merkezi

Yay›n No: 16

ISBN Tak›m No: 975-92019-4-1

ISBN Cilt 2: 975-92019-6-8

Editörler

Prof. Dr. Zekeriya Kurflun

Doç. Dr. Ahmet Emre Bilgili

Dr. Kemal Kahraman

Celil Güngör

Seyfettin Ünlü

Mart, 2005 ‹stanbul

TEKN‹K HAZIRLIK: KAKNÜS AJANS

KAPAK DÜZEN‹: KAKNÜS AJANS

‹Ç BASKI: ALEMDAR OFSET

KAPAK BASKI: M‹LSAN

C‹LT: D‹LEK MÜCELL‹T

Üsküdar Sempozyumu

Yer: Üsküdar Belediyesi Çaml›ca E¤itim Merkezi

Tarih: 12-13 Mart 2004

Düzenleyen: Üsküdar Belediyesi

ÜSKÜDAR TÜRBE VE HAZ‹RELER‹NDEXVIII. YÜZYILA A‹T OSMANLI KADIN

MEZAR TAfiLARI

Gülçin Erol Canca*

Türk sanat› ve mimarisi içinde mezartafl› gelene¤i, köklü bir geçmifle sahip olup kitabe-si, süslemesi ve formu ile önemli birer sanat eseri niteli¤indedir. Bunun en önemli ne-

denlerinden biri mezartafl›n›n ait oldu¤u kiflinin kimli¤i, toplum içindeki sosyal mevki hak-k›nda fikir vermesi yan›s›ra tafl üzerine ifllenen süslemeleri ile dönemin estetik anlay›fl›n›, be-¤enisini mezartafl›na ve kitabesine yans›tarak araflt›rmac›lara de¤iflik aç›lardan inceleme ola-na¤› sa¤lamas›d›r.

‹stanbul’un en büyük ve en çok anlat›lan tarihi mezarl›¤›na sahip Üsküdar, XV. yüzy›l›n son-lar›ndan itibaren Osmanl› devlet adamlar›n›n, saray görevlilerinin, padiflah kad›nlar›n›n arala-r›nda üç fleyhülislam›n da bulundu¤u ileri gelenlerin gömülmeyi tercih etti¤i önemli bir yer ol-mufltur. Buraya gömülenlerin toplumsal yap›s›na, maddi güçlerine ba¤l› olarak an›tsal boyut-taki mezarlardan, dinsel yap›lar›n çevresindeki küçük hazirelere ve türbelere kadar Üsküdardahilindeki ve Karacaahmet’teki mezarlar, Osmanl› mezartafl› iflçili¤ini, ait oldu¤u dönemin us-lubunu kronolojik olarak izlememize olanak sa¤layacak zenginliktedir.

Burada Üsküdar çevresinden seçilen ve kendi çap›nda bir moday› yans›tan XVIII. yüzy›la aitkad›n mezartafllar›n› öncelikle tarihsel bir s›ralama içinde tan›tmay›, mimari süsleme ile paralelbir geliflmenin izlendi¤ini göstermeyi amaçlamaktay›z. Yapt›¤›m›z araflt›rmalar s›ras›nda Karaca-ahmet mezarl›¤› içinde söz konusu özelliklere sahip çok say›da mezartafl› örne¤i tesbit edilmifl,ancak bu bildiri çerçevesinde türbe ve hazirelerdeki mezartafllar› öncelikli olarak ele al›nm›flt›r.

ÖRNEK 1Yeri : Yeni Valide Külliyesinin Hakimiyet-i Milliye Caddesi’ne bakan güneydo¤u

cephesinde, sebil ile muvakkithanenin aras›ndaki aç›k türbede bulunmaktad›r. (resim 1)Ait Oldu¤u Kifli : Sultan III. Ahmet’in annnesi Gülnufl Emetullah Valide SultanTarihi : 1127 / 17151

* Ö¤r.Gör.Dr. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Ed. Fak. Sanat Tarihi Bölümü.1 Cami, çeflme, sebil, s›byan mektebi, imaret, türbe, hünkar kasr›, muvakkithane, sarn›fl ve dükkanlardan mey-

dana gelen genifl kapsaml› külliye 1710 y›l›nda tamamlanarak ibadete aç›lm›fl, 1715 y›l›nda Edirne’de vefateden Gülnufl Sultan‘›n cenazesi ‹stanbul’a getirilerek Üsküdar’da kendi ad›n› tafl›yan cami önündeki aç›k türbe-sine defn edilmifltir. ‹.H. Konyal›; Üsküdar Tarihi I, s.388-390, H.Önkal; Osmanl› Hanedan Türbeleri, s.211-212.

Kitabesi : Bafltafl›nda Arapça talik hatl› onbirsat›rl›k kitabesi yer al›r. Anlam›: “Bu mezar gazave fetihler babas› muzaffer Sultan AhmetHan’n›n hay›r ve hasenat sahibi, hayal›lar›nefendisi, saltanat güneflinin do¤uflu ve hilafetay›n›n ortaya ç›k›fl›n› sa¤layan annesine aittir.”

Tan›m› : Türbenin içinde biri baflucunda di-¤eri ayakucunda bulunan iki mezartafl›, blok ha-linde kal›n mermerden yap›lm›flt›r. (resim 2) Di-key oturtulmufl bir dikdörtgenden meydana ge-len baflucu ve ayakucu tafl›n›n caddeye bakanyüzleri birbirine benzeyen bir kompozisyonlaifllenmifltir. Her ikisinin merkezine dokuz dilim-li yar›m yuvarlak formda birer istiridye nifl otur-tulmufltur. (resim 3) Dilimli yuvarlak kemerinüçgen köflelikleri ile kemerin bafllang›ç seviye-sindeki alt k›sm› ve iki yan bordür birbirinebenzer nitelikte ince k›vr›k dal ve rumilerdenoluflan bitkisel k›vr›ml› bir kompozisyonla be-zenmifltir. Köfleler ince burmal› sütunçelerle yu-muflat›lm›flt›r. Dilimli yuvarlak kemerin üstündebir s›ra mukarnas dizisi en üstte ise içi simetrik olarak iki yana da¤›lan k›vr›k dal ve rumilerledolgulanm›fl üç bölümlü taç k›sm› yer al›r. Her iki tafl›n arka yüzünde boydan boya birer ser-vi a¤ac› motifi uzan›r. Servi motiflerinin gövdeleri taranm›fl, uç k›s›mlar› içe do¤ru k›vr›kt›r.

Ayakucu tafl›nda di¤erinden farkl› olarak kitabelik k›sm› vazodan ç›kan karanfiller, güllerve sümbüllerle bezenmifltir. Gövdesi dilimlenmifl, ayakl› vazo ile bunun içinden ç›kan çiçekleryüzeysel olarak ifllenmifltir. (resim 4)

Resim 1

Resim 2 Resim 3 Resim 4

357ÜSKÜDAR TÜRBE VE HAZ‹RELER‹NDE XVIII. YÜZYILA A‹T OSMANLI KADIN MEZAR TAfiLARI n

ÖRNEK 2 Yeri : Aziz Mahmut Hüdai Camii yan›nda,

merdivenlerle ç›k›larak ulafl›lan kare planl› aç›ktürbede yer al›r. (resim 5-6)

Ait Oldu¤u Kifli: Fatma Han›m Sultan2

Tarih : 1140 / 17273

Kitabe : Oniki sat›rl›k kitabesi baflucu tafl›n-da yer al›r.

Tan›m› : Biri baflucunda di¤eri ayakucundayer alan iki mezartafl›, kaliteli beyaz Marmaramermerinden yap›lm›flt›r. Bafltafl› dikey oturtul-mufl bir dikdörtgenden oluflmaktad›r. Kenarlarburmal› sütunçelerle s›n›rland›r›lm›fl, kitabeninüst k›sm› ise merkezdeki kabaradan geliflen do-kuz dilimli yar›m rozet çiçe¤ine benzeyen bir is-tiridye niflle dolgulanm›flt›r. (resim 7) Niflin üç-gen köfleliklerine simetrik olarak birer çiçek yer-lefltirilmifl, tafl›n kal›nl›¤›n› gösteren yan yüzey-ler ise bofl b›rak›lmadan spiral fleklinde k›vr›kdallarla bezenmifltir. Üst k›sma geçiflte bir s›ramukarnas dizisi kullan›lm›fl, en üst k›s›m genifl

bir taç k›sm› ile sonlan›r. Gülnufl Sultan örne¤inde oldu¤u gibi taç k›sm›n›n iç yüzeyi simetrikolarak iki yana da¤›lan rumili ince k›vr›k dallarla bezenmifltir.

358 n ÜSKÜDAR SEMPOZYUMU

2 Kaya Sultan’›n k›z›d›r. Kaya Sultan (1632-1661 ?) IV. Murat’›n k›z›, Melek Ahmet Pafla’n›n da efli olmufltur.bkz. M.N. Haskan; Yüzy›llar Boyunca Üsküdar 2, s.548-550.

3 M.N. Haskan; a.g.e., s.549.

Resim 5


Ayakucu tafl›, di¤erinden biraz daha genifl tutulmufltur. Üçbölümlü taç k›sm› aynen uygulanm›fl farkl› olarak ortaya göv-desi zigzaglarla taranm›fl bir servi a¤ac› ifllenmifltir. Servininçevresine simetrik olarak ince dallar› ile asma yapraklar› veüzüm salk›mlar› doland›r›lm›flt›r. (resim 8 )

ÖRNEK 3Yeri : Selimiye semtinde Çiçekçi ya da Selimiye Tekkesi

Camii haziresinde yer al›r.4

Ait Oldu¤u Kifli : Himmet Efendizade fieyh AbdüssemedEfendi’nin k›z› fierife Afife Molla kad›n.

Tarih : 1152 / 1739Kitabe : Baflucu tafl›nda befl sat›r halinde kitabe yer al›r.Tan›m : ‹nce ve uzun formu ile dikkati çeken ayakucu ve

baflucu tafl› beyaz ve kaliteli mermer iflçili¤ine sahiptir. Genelhatlar›yla tafl›n ön yüz düzenlemesi ilk iki örne¤e benzemekle birlikte boyutlarda ve motifle-rin kullan›l›fl biçimindeki de¤iflim aç›kça fark edilir. (resim 9-10) Kitabeli olan baflucutafl› bur-mal› ince sütunla s›n›rland›r›lm›fl, üst k›sma iç bükey k›vr›ml›, at nal› kemere yak›n formlu, di-limli yar›m yuvarlak kemer oturtulmufltur. Kemerin üçgen köfleliklerine ise yüksek kabartmahalinde dallar› ve yapraklar› ile simetrik olarak birer gül motifi ifllenmifltir. Üst k›s›mda mukar-nas dizisi de¤iflmeden yerini al›rken, üç bölümlü taç k›sm›n›n bezenmesinde ince k›vr›k dal-lar giderek “S” ve “C” k›vr›mlar›na dönüflerek kal›nlaflmaya bafllam›flt›r. (resim 11)

Arkada kalan ayakucu tafl›n›n cephe düzenlenifli ayn› olmakla birlikte dilimli kemerin altk›sm›na ifllenen çifte vazolu çiçek motifleri ile farkl›l›k sa¤lanm›flt›r. (resim 12) fiiflkin gövdeli,dar ve uzun boyunlu vazolar içinden ç›kan laleler, güller ve karanfillerin yak›n benzerini ayn›


4 Kap›dan girildi¤inde sa¤ tarafta yer alan hazire, Zeynep Kamil Hastahanesi’nin geniflletilmesi s›ras›nday›kt›r›lan Himmetzade Tekkesi’nden buraya nakl edilmifl, ayn› aileye ait mezarlardan meydana gelmektedir.Haskan; a.g.e., I., s.142-149. Çiçekçi Camii, Küçük Selimiye Camii, Selimiye Tekkesi Camii, Pertev Camii veBehçet-i Konyev-i Camii isimleriyle de an›l›r.


Resim 12

kalitede Üsküdar III. Ahmet meydan çeflmesinin (1727) Mar-mara’ya bakan cephesindeki muslu¤un her iki yan›nda (resim13) ve Üsküdar Ahmediye Camii (1722) mermer minberininaynal›k k›s›mlar›nda görürüz. (resim 14)

ÖRNEK 4Yeri : Çiçekçi Camii haziresinde, önceki örne¤in yan›n-

da yer alan aç›k lahittir. Ait Oldu¤u Kifli : Sadr-› Anadolu Bolevi Mehmet Emin

Efendi’nin halilesi hac› Saliha Han›m’d›r.Tarih : 1156 / 1743Kitabesi : Lahitin ön yüzündeki bafltafl›nda alt› sat›rl›k kita-

be yer al›r.Tan›m› : Aç›k lahit fleklindeki mezar›n üçgen al›nl›k üzeri-

ne oturtulan bafltafl› ve düz levha halindeki ayak tafl› birlikte birbütün halinde ele al›nm›flt›r. (resim 15-16) Lahdin yan yüzleri

alternatif olarak birer rozet ve vazodan ç›kan kabartma çiçeklerle dolgulanm›flt›r. Ön ve arka yüz-de ise ortada rozet yanlarda gövdeleri taranm›fl birer servi a¤ac› yer al›r. Mermer lahit üstten ka-bartma bitkisel motifli bir friz ile s›n›rland›r›lm›flt›r. Üçgen al›nl›¤›n üzerinde yükselen baflucu ta-fl› dilimli istiridye kemer ve üç bölümlü taç k›sm›yla sonlan›r.

ÖRNEK 5Yeri : Karacaahmet Türbesi’nin sol taraf›ndaki mezarl›¤›n yan›nda, Gündo¤umu

caddesi üzerindedir. Türbenin sol taraf›nda Saadet’tin Efendi’nin 1741 tarihli çeflme ve sebilibulunmaktad›r.

Ait Oldu¤u Kifli : Saadettin Efendi’nin k›z› Zübeyde Han›m5

Tarih : 1154 / 1743


5 ‹.H. Konyal›; a.g.e., II. s.81., Kad›asker Feyzullah Efendi’nin o¤lu Saadettin Efendi, ölen k›z› Zübeyde’ninruhuna bu çeflme ve sebili yapt›rm›fl, arkas›ndaki aç›k türbeye k›z› ve kendisi daha sonra torunlar› burayagömülmüfltür.


Resim 16

Kitabesi : Da¤›lm›fl durumdaki mermer lahdin baflucu tafl›nda Saadettin Efendi taraf›ndanyaz›lm›fl dört sat›r halinde kitabesi yer al›r.6

“Nagihan itdi veda nazl› Zübeydem hayfaSalna sal›na azm itdi kuzum FirdevseUçma¤a yüz tutacak fevtine didim tarihKafes-i kabre konup uçdu tutum firdevse”

Tan›m› : Yola bakan cephesi d›fl›nda tamamen da¤›lm›fl durumdaki mermer lahit süsleme-leri aç›s›ndan zengin bir tafl iflçili¤ine sahiptir. Lahdin yan yüzlerine üçer adet iri birer rozet ilebunlar›n aralar›na dar boyunlu, fliflkin gövdeli vazolar içinden ç›kan çeflitli çiçekler yüksek ka-bartma olarak ifllenmifltir. (resim 17) Lahdin ön ve arka yüzlerinde ise ortada büyük bir rozetyanlarda ayn› vazolu çiçekler tekrarlanm›flt›r. Biribirine spiral biçimde k›vr›mlarla ba¤lanm›flbitkisel nitelikli bir bordür lahdi üstten s›n›rland›r›r. Bafltafl›n›n kitabenin üst bölümünde kalank›sm› iç bükey, dokuz dilimli ortadaki kabaradan geliflen yar›m yuvarlak kemerle dolgulanm›flköflelere simetrik olarak do¤adaki görünümlerine yak›n birer çiçek yerlefltirilmifltir. Mukarnasdizisi asli fleklini büyük ölçüde kaybetmifl, üç bölümlü taç k›sm›n›n içini dolgulayan iki yanado¤ru simetrik yay›lan k›vr›mlar Barok usluba yak›nlaflmaya bafllam›flt›r. Lahdin duvara daya-nan ayaktafl›na ortada servi a¤ac› yanlara simetrik olarak ince dallar› ile asma yapraklar› veüzüm salk›mlar› yüzeysel bir iflçilikle ifllenmifltir. (resim 18)

ÖRNEK 6Yeri : Karacaahmet Mezarl›¤› içinde fiehitlik Mescidinin arkas›nda yükseltilmifl bir set

üzerinde yer almaktad›r.Ait Oldu¤u Kifli : Ahmet fiah’›n Validesi Saliha Hatun’a ait7

Tarih : 1150 / 1737Kitabesi : Baflucu tafl›nda yer al›r.8


6 Haskan; a.g.e, 2, s.615.7 Üsküdar tarihi ve mezarl›klar› hakk›ndaki yay›nlarda söz konusu mezar ile ilgili bir bilgiye ulafl›lamam›flt›r.8 Kitabeyi okumamda yard›mc› olan Doç.Dr. Hüsamettin Aksu’ya teflekkür ederim.


Tan›m› : Bafl ve ayak tafllar›n›n her ikiside önceki örnek-lerde belirginleflen dilimli nifllerin merkeze oturtuldu¤u birdüzenlemeye sahiptir. (resim 19) Tafllar›n sadece ön yüzleri ifl-lenmifl arka yüzleri ifllenmeden bofl b›rak›lm›flt›r. Dikkat çeki-ci olan her iki tafl›n taç k›s›mlar›n›n mermer iflçili¤inde göz-lemlenen ince iflçiliktir. (resim 20-21) Tac›n iç k›sm›n› saranve simetrik olarak iki yana da¤›lan rumili k›vr›ml› dallar ince-lenen örnekler içinde sadece burada ajur tekni¤i kullan›larakifllenmesi aç›s›ndan ayr›cal›k tafl›r.

ÖRNEK 7Yeri : Çiçekçi Cami Haziresinde sa¤ tarafta (nakil)Ait Oldu¤u Kifli : Himmet Efendizade fieyh Gafur Efen-

di’nin ehl-i hace (›) Hatice HatunTarih : 1168 / 17549

Kitabesi : sülüs hatl›Tan›m› : Baflucu ve ayakucu tafllar› mevcut olan mezar›n tafl kalitesi ve iflçili¤i di¤er örnek-

lerden farkl›l›k göstermektedir. (resim 22) Baflucu tafl› süsleme kompozisyonu ile de¤il sülüshatl› kitabesi ile ön plandad›r. Kitabenin üst k›sm›na yüzeysel bir iflçilikle stilize edilerek di-limli bir nifl yerlefltirilmifltir. (resim 23)

ÖRNEK 8Yeri : Yeni Valide Camim haziresinde yer almaktad›r.Ait Oldu¤u Kifli : Sab›kan tezkire-i evvel el hac Hüsni Efendi’nin k›z› Hatice Han›m (kad›n)10

Tarih : 1182 / 1768Kitabesi : Onüç sat›rl›k uzun bir kitabeye sahiptir.11


9 Haskan; a.g.e, 1, s.149.10 Kitabeyi okuyan ve çal›flmas›ndan faydalanmam› sa¤layan Yrd.Doç.Dr. Sadi Kucur’a teflekkür ederim.11 Ait oldu¤u kifli hakk›nda caminin banisi ile olabilecek yak›nl›¤› konusunda yay›nlarda bir bilgiye

ulafl›lamam›flt›r.


Resim 23

Tan›m› : Bafltafl› ve ayaktafl› kaliteli beyaz mermerden yap›l-m›flt›r. Bafltafl›n›n büyük bir bölümünü kitabe k›sm› doldur-makta, üst k›s›mda ise önceki örneklerde görüldü¤ü gibi or-taya dilimli bir nifl ile üç bölümlü bir taç k›sm› ile sonlanmak-tad›r. (resim 25) Tac›n iç yüzeyine klasik palmet ve rumili k›v-r›mlardan oluflan motifler simetrik bir düzenleme içinde iflle-nirken XVIII. yüzy›l›n sonlar›na ait bu örnekte rumili k›vr›m-lar›n dolgunlaflarak yaprakl› dolama dalllara dönüflmeye bafl-lamas› dikkati çeker. (resim 26-27) Ayn› flekilde tafl›n kal›nl›-¤›n› oluflturan köflelerin her iki yüzeyine birer sepet içine yer-lefltirilmifl meyve kompozisyonunun yüksek kabartma olarakifllenmesi de, yüzy›l›n giderek yayg›nlaflan ve sevilerek birmoda haline gelen motiflerini göstermektedir. (resim 28 )

Ayaktafl›n›n arka yüzeyine boydan boya gövdesi taranm›flkabartma bir servi motifi ifllenmifltir. (resim 24)

De¤erlendirme ve SonuçÜsküdar çevresinden seçilen az say›daki bu örnekler d›-

fl›nda yak›n benzerlerine ‹stanbul’un (baflta Eyüp Sultan çev-resi olmak üzere) de¤iflik semtlerinde rastlad›¤›m›z XVIII.yüzy›la ait kad›n mezartafllar›nda ilk dikkatimizi çeken, yüz-y›l›n bafllar›ndan itibaren kad›n mezartafllar›n›n iflçili¤inde,formunda ve süslemesinde giderek artan bir özen ve kalitelibeyaz mermer kullan›m›d›r.

Mezartafl› cephesinin gerek ayak tafl› gerekse bafltafl›n›n anaögesini ortadaki kabaradan geliflen, yuvarlak kemerli dilimlinifller oluflturmaya bafllam›fl, Gülnufl Sultan’›n (1715) mezar-tafl› bundan sonra öncelikle çeflme, sebil ve flad›rvan cephele-rinde (resim 29-30) ayn› paralelde mezartafl› cephelerinde



Resim 27

Resim 28


yayg›nl›k kazanacak dilimli niflli mezartafl› ti-pinin Üsküdar çevresi için erken tarihli uygu-lamas› olmufltur. Nifllerin köfle boflluklar›n›doldurmak için s›kl›kla dar boyunlu, k›sa vefliflkin gövdeli vazolar içinden ç›kan ya tek ya-da demet halinde çiçekler kabartma olarak ifl-lenmifltir. Gülller, laleler, karanfil, nergis vesümbüller dönemin çeflme cephelerinde uy-gulanan süsleme kompozisyonlar›n›n çok ya-k›n benzerleridir. XVIII. yüzy›l kad›n mezar-tafllar›n›n üç bölümlü taç k›s›mlar›n› dolgula-yan ve simetrik olarak iki yana da¤›lan pal-metli ve rumili bitkisel k›vr›ml› motifler, yüz-y›l›n ortalar›ndan itibaren dolgunlaflarak yap-rakl› dolama dalllara dönüflmeye bafllam›fl Ba-rok uslubun habercisidirler.

Dengeyi sa¤lamak için bafltafl›n›n üst bölü-münde yer alan düzenlemenin ayaktafl›nda datekrarland›¤›n› ço¤unlukla görmekteyiz. Ge-nellikle bafltafllar›ndan daha alçak tutulanayaktafllar›n›n üzerine gövdeleri taranm›fl ser-vi motifi ile serviye doland›r›lm›fl asma yap-raklar› ile üzüm salk›mlar› s›kl›kla ifllenen budönemin di¤er motifleridir.

Sonuç olarak, köklü ve zengin bir gelene-¤e sahip mezartafllar›m›z›n, XVIII. yüzy›la aitörneklerinden benzer motiflerin ve kompo-zisyonlar›n kullan›ld›¤› mimari yap›lar›n ta-rihlendirilmesinde kullan›lmas› mümkündürdiyebiliriz.

Resim 29

Resim 30


Kaynakça

Akar, Azade; “Yüzy›llar Boyunca Mezar Yaz›lar›nda Süsleme”, Atatürk Konferanslar› VI.1973-1974, Ankara TürkTarih Kurumu, 1977, s.73-75.

Arseven, Celal Esad; Türk Sanat› Tarihi. Menfleinden Bugüne Kadar Mimari, Heykel, Resim ve Tezyini Sanatlar, ‹s-tanbul, Milli E¤itim Bas›mevi, t.y.

Bacque-Grammont Jean–Louis, “Stelae Turcicae, I. Küçük Ayasofya”, ‹stanbuler Mitteilungen, 34,1984, s.441-539.

——, “Stelae Turcicae, II. Kad›rga Liman› Sokullu Mehmet Pafla Camii, Bostanc› Ali ve Eyüp Sokullu MehmetPafla Mezarl›klar›”, ‹stanbuler Mitteilungen, 36, Tübingen, 1990.

——, “Tarihsel Kaynak Olarak Osmanl› Mezarl›klar›”, Erdem, 6/16, Ankara, 1990, s.177-214.

——, “Mezartafl› Tipolojisi Üzerine Notlar”, ”Stelae Turcicae, V., ‹stanbul Frans›z Anadolu Araflt›rmalar› Ensti-tüsü, 1991, s.42-48.

——, “‹stanbul Mezarl›klar›ndan Osmanl› Toplumuna Bak›fl” Yap›, S.146, ‹stanbul, 1994, s.48-55.

Bacqoue-Grammont, Jean Louis Aksel, Tibet; “Türk ve ‹slam Dünyas›nda Mezarl›klar ve Defin GelenekleriHakk›nda Uluslararas› Bir Kaynakça Denemesi”, ‹slam Dünyas›nda Mezarl›klar ve Defin Gelenekleri, 2.c.,An-kara, 1996, s.211-265.

Behçeti ‹smail Hakk› el Üsküdari; Merakid-i Mu’tebere-i Üsküdar.Ünlülerin Mezarlar›, (yay.haz. Bedi N.fiehsu-varo¤lu), Turing Yay›n›, ‹stanbul, 1976.

Da¤l›o¤lu Hikmet Turhan; “Sanat Bak›m›ndan Mezarlar ve Mezartafllar› ve Karaca Ahmet Mezarl›¤›”, Millerle-raras› I.Türk Sanatlar› Kongresi, Ankara, 1962, s.120-139.

Demiriz Y›ld›z; “‹stanbul’da Piyale Pafla Türbesi ve Lahitleri Üzerine” Vak›flar Dergisi, XIII, 1981, s.387-423.

Ergun Saadet Nüzhet; ‹stanbul Meflahirine Ait Mezar Kitabeleri, ‹stanbul, 1932.

Eyice Semavi; “Tarihi Mezarlar ve Mezarl›klara Dair Notlar “Geçmiflten Günümüze Mezarl›k Kültürü ve ‹nsan Ha-yat›na Etkileri Sempozyumu (18-20 Aral›k 1998, ‹stanbul), ‹stanbul, 1999, s.495-541.

Haskan M.Nermi; Yüzyllar Boyunca Üsküdar, 3.c Üsküdar Belediyesi Yay›n›, ‹stanbul, 2001.

Konyal› ‹brahim Hakk›; Abideleri ve Kitabeleriyle Üsküdar Tarihi, 2.c., ‹stanbul, 1976-1977

Laquer Hans Peter; Hüve’l Baki; ‹stanbul’da Osmanl› Mezarl›klar› ve Mezartafllar›, Tarih Vakf› Yurt Yay›nlar›, ‹s-tanbul, 1997.

——, “Osmanl› Mezar Tafllar›n›n Süslemesinde Bitkisel Motifler”, Suut Kemal Yetkin’e Arma¤an, Hacettepe Üni-versitesi Arma¤an Dizisi, 1, Ankara, 1984, s.263-273.

Önkal Hakk›; Osmanl› Hanedan Türbeleri, Kültür Bakanl›¤›, Ankara, 1992.

SEMPOZYUMU II - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D136410/2004/2004_2_CANCAG.pdfgen köﬂeliklerine...

Documents

Transcript of SEMPOZYUMU II - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D136410/2004/2004_2_CANCAG.pdfgen köﬂeliklerine...