SCÉIMEANNA AGUS SEIRBHÍSÍ2010-2011

Baile Átha Cliath

Bacastún

An Cabhán

Port Laoise

Caisleán Bhaile Sheonach

Cloich na Coilte

Corcaigh

Mala

Ráth Bhoth

Gaillimh

Tuaim

Baile Átha Riach

Trá Lí

An Nás

Droim Seanbhó

Luimneach

Caisleán an Bharraigh

An Uaimh

An Baile Buí

Muineachán

Tualach Mhór

Ros Comáin

Tiobraid Árann

Port Láirge

An MuileanngCearrBaile Átha Luain

Inis Córthaidh

Mainistir Fhear Maí

Cill Chainnigh

Sligeach

Claonadh

Binn Éadair

Dún Mór

Baile Chaisleáin Bhéarra

An Daingean

Ros a mhil

Na Cealla BegaDún na nGall

Príomhoifigí na Roinne

Oifigí Réigiúnacha

Saotharlanna & Stáisiúin Allamuigh

Ionaid Iascaigh ag Calafoirt

AN ROINN TALMHAÍOCHTA, IASCAIGH AGUS BIA – PRÍOMHOIFIGÍ

Ceannoifig - Teach Talmhaíochta, Sráid Chill Dara, Oifig Phort Laoise - Seanbhóthar MhainistirBaile Átha Cliath 2. Laoise, Port Laoise, Co. Laoise.Íosghlao: 1890 200 510 nó 01 6072000 Íosghlao: 1890 200 506 nó 057 8674400

Oifig an Chabháin - Oifigí an Rialtais, Oifig Loch Garman - Eastát Chaisleán BhaileSráid Fhearnáin, An Cabhán. Sheonach, Co. Loch Garman.Íosghlao: 1890 200 508 nó 049 4368200 Íosghlao: 1890 200 509 agus 053 9163400

Oifig Bhacastúin: Foirgneamh Riaracháin Oifig Chloich na Coillte – Iascaigh Mhara,Bhacastúin, Lána Steach Cuimne, Cill Droichid, An Cloichín, Cloich na Coillte, Co. ChorcaíCo. Chill Dara. 01 5058600 Íosghlao: 1890 252 741 nó 023 8859500

Féach Aguisíní 1A go 1G le haghaidh sonraí teagmhála iomlána d'oifigí na Roinne, saotharlanna srl.

SCÉIMEANNA AGUS SEIRBHÍSÍ 2010-2011

Tá cóipeanna den leabhrán seo ar fáil ach iad a iarraidh ó oifigí áitiúlana Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia agus ó Oifigí Theagasc,trí ríomhtheachtaireacht a sheoladh chuig

publications@agriculture.gov.ie

nó

sa phost ó:Rannóg na gCúrsaí Corparáideacha,An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia,Sráid Chill Dara,Baile Átha Cliath 2.

Ar fáil freisin ar láithreán Gréasáin na Roinne:

www.agriculture.gov.ie

Tá bearta tacaíochta faoin gClár um Fhorbairt Tuaithe in Éirinn 2007 – 2013cómhaoinithe ag an gCiste Eorpach Talmhaíochta um Fhorbairt Tuaithe (EAFRD)

© AN ROINN TALMHAÍOCHTA, IASCAIGH AGUS BIA 2010

Tá an leabhrán seo ceaptha mar threoir amháin ar na scéimeanna agus seirbhísíarna bhfeidhmiú ag an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia agus Ranna Rialtaisagus Gníomhaireachtaí ábhartha eile, agus níl aon stádas dlítheanach aige.

An Ciste Eorpach Talmhaíochtaum Fhorbairt TuaitheInfheistíocht na hEorpai gCeantair Thuaithe

2

BROLLACH ÓN AIRE

Tá an‑áthas orm “Scéimeanna agus Seirbhísí 2010 – 2011” a sheoladh. Leagtar amachgo cuimsitheach ann na seirbhísí agus na tacaíochtaí atá ar fáil do phobal nafeirmeoireachta, pobal na hiascaireachta agus pobail tuaithe níos leithne.

Tá earnálacha an agraibhia agus na hiascaireachta i measc na n earnálachadéantúsaíochta dúchasaí is tábhachtaí agus is mó rath sa tír seo i gcónaí. Is iad an120,000 táirgeoir tosaigh atá mar an cnámh droma geilleagrach ag saol na tuaithe inÉirinn. Tá 47,000 duine eile fostaithe i dtionscal an bhia agus na ndeochanna, agus tána mílte eile ag obair sa chóras dáileacháin. In ainneoin an choir chun donaiseacnamaíoch ar fud an domhain, meastar gur onnmhairíodh earraí agraibhia le luachos cionn €7 mbilliún ó Éirinn in 2009 – ina measc sin, bhí luach €2 bhilliún ar earraídéiríochta agus ar earraí gaolmhara, agus bhí luach €2.07 billiún ar fheoil agus arullmhóidí feola. Tá ról ríshuntasach i dtéarnamh eacnamaíoch na hÉireann ag antionscal agraibhia mar gheall ar a thábhacht, a leathadh tíreolaíoch agus a réimseonnmhairithe.

Seoladh saoráid iarratas ar líne na Roinne le haghaidh Scéim na hAoníocaíochta denchéad uair in 2007. Tagann méadú ar líon na ndaoine ag úsáid na saoráide seo bliain indiaidh bliana mar gheall ar fheabhsuithe breise a dhéantar ar an gcóras gach bliainionas go mbeidh sé níos fusa le húsáid. Tháinig méadú ar líon na n iarratas a chuirtearisteach gach bliain ó 5% de na hiarratais in 2007 go 15% in 2008, 28% in 2009, agus34% in 2010. Le sonraí iomlána a fháil air sin agus ar na seirbhísí eile ar líne a chuireannmo Roinn ar fáil tabhair cuairt ar www.agfood.ie

I gcomhar le coiste leathan a bhí ionadaíoch do mhórleasanna earnálacha an agraibhia,na hiascaireachta agus na foraoiseachta, d’oibrigh mo Roinn le straitéis nua a fhorbairtdon earnáil don tréimhse go dtí 2020. Faoi Straitéis 2020, coimeádfar an spreagadh ad’eascair as Tuarascáil agus as Plean Gníomhaíochta Fís don Talmhaíocht 2015.Forbraíodh an straitéis nua mar threochlár comhtháite don tionscal lena acmhainn aneartú, le cur in oiriúint do dhúshláin agus le fás i gcomhthéacs deiseanna a thiocfaidhchun cinn sna deich mbliana amach romhainn. Cuirtear réaltachtaí nua an domhainagus an mhargaidh san áireamh ann, ina bhfuil an talmhaíocht agus bia lárnach domhórdhúshláin dhomhanda na slándála bia agus an athraithe aeráide. Feiceann antuarascáil earnáil a ghníomhódh go cliste sa todhchaí le mias chriticiúil a bhaint amachsa mhargadh idirnáisiúnta agus a dhíreodh ar na tomhaltóirí sin i margaí tábhachtachaa aithníonn táirgeoirí bia na hÉireann agus a thugann luach a saothair dóibh as adtáirgeacht ‘ghlas’. Is é an fhís láidir i straitéis 2020 ná táirgeacht éifeachtach a bheidh

Brendan Smith T.D.,

An tAire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia

BROLLA

CHÓNAIRE

3

BROLLACH ÓN AIRE

inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil de agus a sholáthróidh fás suntasach a rachaidhchun tairbhe na dtáirgeoirí príomhúla, na bpróiseálaithe agus na hearnála déanta bia. Trídan bhfís seo a bhaint amach, cuirfear ar chumas na hearnála a ról a ghlacadh i dtéarnamheacnamaíoch na hÉireann.

Tá an Chairt um Chearta le haghaidh Feirmeoirí i bhfeidhm ó mhí na Nollag 2005. Cuireannan Chairt leis an dul chun cinn a baineadh amach cheana féin faoi Phrótacal níos luaithe abunaíodh sa bhliain 2000. Leagtar amach sa Chairt na caighdeáin agus na spriocannasoláthair seirbhísí le haghaidh na príomhscéimeanna faoina mbeadh feirmeoirí ag súil lehíocaíochtaí a fháil.

Tá meas mór ag mo Roinn ar gach aon duine atá páirteach in earnálacha na talmhaíochta,na hiascaireachta agus na foraoiseachta, agus ar an méid ollmhór a chuireann na daoinesin le geilleagar na hÉireann. D’fhonn cabhrú leo ina ngníomhaíochtaí, tá mo Roinn tar éisan leabhrán seo a fhoilsiú le treoir chuimsitheach a sholáthar maidir leis na scéimeannaagus na seirbhísí ar fad a chuireann an Roinn ar fáil, idir shláinte agus leas ainmhithe, nabearta tacaíochta éagsúla atá ann, ár rialúcháin i leith sábháilteacht bhia, agus go leorseirbhísí eile. Molaim duit roinnt ama a chaitheamh ag léamh an leabhráin seo le fáil amachcén tacaíocht nó cén tseirbhís is féidir le mo Roinn a chur ar fáil.

Brendan Smith, T.D.An tAire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia

An tAire Stáit Ciarán Cuffe T.D.,

(freagrach as Gortóireacht agus Orgánaic)

An tAire Stáit Seán Connick T.D.,

(freagrach as Iascaigh agus as an bhForaoiseacht)

BROLLA

CHÓNAIRE

4

CLÁR NA nÁBHAR

LEATHANACH

1. FAISNÉIS GHINEARÁLTALáithreán Gréasáin na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus BiaSeirbhísí Ar LíneSeirbhísí do ChustaiméiríRiachtanais an Achta um Míchumas 2005Plean Gníomhaíochta na Cairte le haghaidh FeirmeoiríRáiteas Íocaíochta Bliantúil na bhFeirmeoiríÍocaíochtaí Sochair DhírighAn tAcht um Shaoráil FaisnéiseSeirbhísí SaotharlainneAn Plean Forbartha Náisiúnta/An Clár um Fhorbairt Tuaithe 2007-2013An Oifig Achomhairc Talmhaíochta

2. ÍOCAÍOCHTAÍ TACAÍOCHTA D'FHEIRMEOIRÍScéim na hAoníocaíochtaAn Cúlchiste NáisiúntaTrádáil/Aistriú Teidlíochtaí AoníocaíochtaAn tAonad Fiosrúchán OidhreachtaComhdhlúthú TeidlíochtaíModhnúTraschomhlíonadhMaolú um NíotráitíScéim na Limistéar faoi Mhíbhuntáiste Bunaithe ar Limistéir

3. BEARTA TACAÍOCHTA MARGAIDHAisíocaíochtaí OnnmhairíochtaCúnamh do Stóráil PhríobháideachIdirghabháil ArbharIdirghabháil maidir le hIm agus Púdar Bainne Bhearrtha (SMP)Bearta Tacaíochta Eile don Mhargadh Bainne ón AE

4. AN COMHSHAOL TALMHAÍOCHTAAn Scéim um Roghanna Comhshaol Talmhaíochta (AEOS) agus ScéimNATURA 2000An Scéim um Chaomhnú an Chomhshaoil Faoin Tuath (REPS)Feirmeoireacht OrgánachScéim Bithfhuinnimh 2010-2012

111212131415161617181819

21222324242525262727

313232333334

35

36384142

CLÁRNAnÁBHAR

5

CLÁR NA nÁBHAR

5. FORAOISEACHTDeontais Coillteoireachta agus Rátaí PréimheAn ComhshaolClár Foraoiseachta 2007-2013Cur Chun Cinn agus Oiliúint ForaoiseachtaTaighde agus Forbairt ForaoiseachtaRannóg an Bheartais ForaoiseachtaNós Imeachta Achomhairc na Seirbhíse ForaoiseachtaRialú LeagainCosaint i gCoinne Lotnaidí agus Galair Foraoiseachta – Rialacháin AllmhairitheÁbhar Pacáistithe Adhmaid (Pailléid, Cliathbhoscaí, srl) – Rialacháin OnnmhairitheÁbhar Atáirgthe Foraoiseachta

6. FEABHSÚCHÁIN STRUCHTÚRTHAScéimeanna um Luathscor ó FheirmeoireachtScéim Leasa um Thithíocht CránachScéim Leasa um Éanlaith Chlóis

7. INRIANAITHEACHT AINMHITHECóras Éireannach Sainaitheanta do BhuaibhighCóras Náisiúnta Céannaithe Caorach (NSIS)Córas Náisiúnta Céannaithe agus Lorgaireachta Muc (NPITS)An Córas Náisiúnta Sainaitheanta Gabhar (NGIS)Clibeanna agus Soláthraithe ClibeannaSoláthraithe Faofa Clibeanna

8. TÁIRGEADH/TÁIRGÍ AINMHITHE

EALLAIGHTógáil EallaighSeirbhísí EileScéim an AE um Chonablaigh Mhairteola a AicmiúLipéadú Mairteola

BAINNECuótaí BainneComhpháirtíochtaí Táirgthe BainneScéim na bhFeirmeoirí NuaClár Éifeachtúlachta DéiríochtaCaighdeáin an AE d'Fheirmeacha Déiríochta agus do Bhainne Díolta doThomhaltas ag DaoineTáille Cigireachta Déiríochta

CAORAIGHTógáil CaorachAicmiú Conablach UainScéim na gCaorach Féaraigh

454648484949515152525354

55565757

59606164656768

69

7070717273

747475757676

76

76767878

CLÁRNAnÁBHAR

6

CLÁR NA nÁBHAR

MUCATógáil MucGrádú Conablach MuiceScéim Rialaithe Salmonella Muice

SLÁINTEACHAS FEOLABeartas maidir le Beostoc GlanReachtaíocht i leith Sláinteachas FeolaBunaíochtaí Feola a Fhaomhadh

ÉANLAITH CHLÓIS AGUS UIBHEACHAGorlanna Éanlaith Chlóis agus Feirmeacha Soláthair Uibheacha GoirMargaíocht Feoil Éanlaith ChlóisRialacháin Margaíochta Uibheacha

CAPAILLLeabhar Folaíochta a FhaomhadhClárú CapallEachspórt ÉireannBord na gCapallForbairt Thionscal na gCapall

9. SLÁINTE AGUS LEAS AINMHITHEGalair InfhógarthaScéimeanna Díothaithe Eitinne agus BrúsalóiseGalair Ainmhithe EileSláinte Ainmhithe Éireann (AHI)Rialú ar BhraicheasFóirdheontas don Scéim Tástála TSEFotháirgí AinmhitheRialuithe ar Chógais Tréidliachta agus ar IarmhairFaomhadh agus Clárú DéileálaitheRialacháin a Rialaíonn Díolachán Ainmhithe ag Marglanna BeostoicRialacháin a Rialaíonn Ionaid TionóilRialuithe Allmhairithe/OnnmhairitheLeas Ainmhithe

10. RIALÚ ÁBHAR BEATHÚCHÁINRialú DéantúisRiachtanas LipéadaitheSrianta ar Úsáid Próitéiní ÁiritheSláinteachas BeathaitheBreiseáin in Ábhair BeathúcháinSubstaintí Neamh-InmhianaitheLuach CothaitheSeirbhísí Samplála agus Anailíse d'Fheirmeoirí

79798080

80808182

82828283

838384848585

87888998

102102102103104107108108109116

121122122122123123124124124

CLÁRNAnÁBHAR

7

CLÁR NA nÁBHAR

11. BARRA AGUS GORTÓIREACHT

BARRAScéim Deimhnithe SíoltaCláruithe CineálachaSeirbhís Tástála SíoltaClár Measúnaithe Cineálacha BarrAcmhainní Géiniteacha PlandaíPrátaíTorthaí agus GlasraíRialú Fiailí DíobhálachaScéimeanna Cúnaimh

BEACHAIREACHT / MIL

SLÁINTE AGUS TRÁDÁIL PLANDAÍ / LEASACHÁINCaighdeáin Mhargaíochta do Thorthaí agus Glasraí ÚraSláinte agus Trádáil Plandaí/LotnaidicídíCosaint Plandaí agus Táirgí BithicídíAolchloch Mheilte agus Leasacháin

12. IASCAIGH MHARAForbairt ar Thionscail Iasc Mara agus Dobharshaothraithe na hÉireannRialú Thionscail Iasc Mara agus Dobharshaothraithe na hÉireannCeadúnais agus Léasanna Urthrá

13. COMHLACHTAÍ AGUS GNÍOMHAIREACHTAÍ STÁITTeagascBord BiaCoillte TeorantaBord na gConRásaíocht Capall Éireann (HRI)Cuideachta Náisiúnta Graí na hÉireann TeorantaAn Ghníomhaireacht Náisiúnta BainneComhairle Tréidlianna na hÉireannBord Iascaigh Mhara (BIM)Foras na MaraAn tÚdarás um Chosaint Iascaigh Mhara (SFPA)

14. SEIRBHÍSÍ RIALTAIS EILE

AN ROINN GNÓTHAÍ POBAIL, COMHIONANNAIS AGUS GAELTACHTAAn Clár um Fhorbairt Tuaithe in Éirinn 2007-2013, Aguisín 3 agus 4CLÁRINTERREG IVA

CONTEN

TS

125

126126127127127128128129130131

131

132132132133134

135136137138

139140149150151151152152153153153154

155

156156157157

CLÁRNAnÁBHAR

8

CLÁR NA nÁBHAR

AN ROINN FIONTAR, TRÁDÁLA AGUS NUÁLAÍOCHTAÍosphá agus Coinníollacha Fostaíochta d'Oibrithe Talmhaíochta

AN ROINN COMHSHAOIL, OIDHREACHTA AGUSRIALTAIS ÁITIÚILCánachas TarracóiríClár Uisce Tuaithe

AN ROINN IOMPAIRSábháilteacht TarracóraScéim Fheabhsúcháin Áitiúla (LIS): Oibreacha Bóthair Feirme

AN tÚDARÁS SLÁINTE AGUS SÁBHÁILTEACHTA

CLÁRLANN NA TALÚN

MET ÉIREANN

OIFIG NA gCOIMISINÉIRÍ IONCAIMImpleachtaí Cánach Scéim na hAoníocaíochtaCáin Ioncaim/Cáin Chorparáide/Cáin Ghnóthachan CaipitiúilFaoiseamh Talmhaíochta ó Cháin Fáltas CaipitiúilDleachtanna StampálaCáin BhreisluachaComhpháirtíocht Táirgthe BainneCánachas ar Ioncam ó Fheirmeoireacht

SUIRBHÉIREACHT ORDANÁIS ÉIREANN

AN ROINN COIMIRCE SÓISIALAÍAn Scéim um Chúnamh FeirmeÁSPC do Chéilí FeirmeComhpháirtíochtaí FeirmeScéim Sóisialta Tuaithe (SST)

COIMISIÚN FORBARTHA AN IARTHAIR (WDC)

AGUISÍNÍ

1A Oifigí na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia1B Oifigí Réigiúnacha na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia1C Cigireacht na Seirbhíse Foraoiseachta1D Saotharlanna agus Stáisiúin Allamuigh1E Foireann Theicniúil Deimhnithe Prátaí Síl1F Cigirí Sláinte Plandaí1G An Rannóg Innealtóireachta Muirí

158158

159

159160

161161161

162

163

164

165165165165166169172173

176

178178179180182

184

185

185190195200202203204

CLÁRNAnÁBHAR

01 faisnéis ghinearálta

11

12

1. FAISNÉIS GHINEARÁLTA

LÁITHREÁN GRÉASÁIN NA ROINNE TALMHAÍOCHTA, IASCAIGHAGUS BIA

‘Le haghaidh rochtain láithreach ar gach a bhfuil ag tarlú i dTalmhaíocht,Iascaigh agus Bia’, Tabhair cuairt ar ár láithreán Gréasáin agwww.agriculture.gov.ie

Le faisnéis a fháil ar na nithe seo a leanas:

� Scéimeanna agus Seirbhísí na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia;� Preaseisiúintí agus Óráidí;� Nótaí faisnéise ar cheisteanna reatha;� Uimhreacha Teagmhála d'Oifigí na Roinne;� Foilseacháin;� Nasc le seirbhísí agraibhia ar líne agus le físeán ar an nGréasán.

Is féidir leat ceisteanna a chur i ríomhphost chuig info@agriculture.gov.ie

SEIRBHÍSÍ AR LÍNE

Cuireann an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia roinnt seirbhísí leictreonacha arfáil do chliaint faoi láthair ar féidir rochtain a fháil orthu trí láithreán Gréasáin naRoinne ag www.agriculture.gov.ie nó www.agfood.ie. Áirítear leo siúd:

� Rochtain ar fhaisnéis ar d’iarratas faoi Scéim na hAoníocaíochta (SPS)/ChúnamhLimistéir, lena n áirítear:

� Iarratas SPS ar líne;� Sonraí Iarratais Achoimre, Sonraí na Dáileachta Talún agus

fiosrúchán faoi Íocaíocht Arúil;� Fiosrúchán ar dhoiciméid ag taispeáint íomhánna scanta de do

chomhfhreagras leis an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, agus nadoiciméid ar fad inphriontáilte;

� Mapáil dhaite le haghaidh do dháileachtaí talún, ar féidir iad a phriontáilfreisin.

� Rochtain ar áiseanna Sainaitheanta agus Aistrithe Ainmhithe, lena n áirítear:

� Áis Cláraithe do Bhreith Laonna, a cheadaíonn duit breith lao a chlárú arlíne;

� Fiosrúchán faoi Phróifíl Tréada, a ligeann duit sonraí na n ainmhithe i do thréada fheiceáil ar CMMS, chomh maith le gluaiseachtaí isteach agus amach ón tréad.Taispeántar an dáta tástála is déanaí Eitinne agus BR le haghaidh gach ainmhithefreisin;

� Áis maidir le Teastas Comhlíonta, a ligeann duit iarratas a chur isteach ar líne lehaghaidh teastas comhlíonta CMMS, atá riachtanach le hainmhithe aghluaiseacht go príobháideach. Ó lár na bliana 2010 ar aghaidh, is féidir anTeastas Comhlíonta a phriontáil ó ríomhaire pearsanta agus printéir;

� Taifead ar Imeachtaí Ainmhithe don Scéim Taifeadta Leasa agus Tógála Ainmhithedo Bha Diúil.

Chaibidil

1

13

� Rochtain ar Ráitis bhliantúla Nítrigine agus Fosfair:

� Is féidir le feirmeoirí atá cláraithe le háis ar líne SPS a úsáid a ráitis aonairNítrigine agus Fosfair (N&P) a rochtain freisin. Is féidir le gníomhairíainmnithe faofa na ráitis N&P a rochtain ar líne freisin.

� Rochtain do chuideachtaí foraoiseachta cláraithe ar iarratais a gcliant arfhoraoiseacht, agus ligeann sé do na cuideachtaí sin iarratais arréamhfhaomhadh foraoiseachta a chur isteach. Cuimsíonn IFORIS iNet nascéimeanna Foraoisithe, FEPS, agus Bóithre, agus áirítear na nithe seo a leanas leis:

� Córas comhtháite mapála ar líne;� Córas fiosrúcháin ar líne, a ligeann d’fhoraoiseoirí agus do chuideachtaí

foraoiseachta cláraithe stádas iarratais a gcliant a iniúchadh;� Córas iomlán ar líne le cur ar a gcumas d’fhoraoiseoirí iarratais ar

réamhfhaomhadh foraoiseachta a chur isteach ar líne;� Áis chun na léarscáileanna atá riachtanach don iarratas a dhigitiú agus a

chur isteach ar líne.

Molann an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia go láidir dá cliaint clárú ar aláithreán Gréasáin (www.agriculture.gov.ie nó www.agfood.ie) le haghaidh seirbhísífaoi láthair agus seirbhísí amach anseo tríd an íocón Seirbhísí Ar Líne agfood achliceáil agus na treoracha simplí a leanúint. Is féidir an físeán Gréasáin a roghnúfreisin chun treoracha agus treorú a fháil. Is féidir le feirmeoirí dul i dteagmháil freisinle Deasc Chabhrach na Seirbhísí Ar Líne agfood (uimhir ghlao áitiúil 1890 252 118)chun cúnamh a fháil. Gheobhaidh tú Cód Rochtana Pearsanta agus pasfhocal lehaghaidh idirghníomhú sábháilte leis an Roinn. Nuair atá cliant tar éis clárú lehaghaidh na seirbhísí ar líne, beidh rochtain acu ar na háiseanna nua uile arnadtabhairt isteach ag an Roinn a bhaineann leis an ngnó atá acu.

SEIRBHÍSÍ DO CHUSTAIMÉIRÍ

Tá ardchaighdeán na seirbhíse a chuirtear ar fáil dár gcustaiméirí uile mar thosaíochtag an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, agus táimid de shíor ag lorg slite chunéifeachtacht agus caighdeáin an tseachadta a fheabhsú.

Sa Chairt do Chustaiméirí 2009-2011, tugtar gealltanais don chustaiméir maidir leleibhéal agus ardchaighdeán na seirbhíse ar féidir a bheith ag súil leis le linn donchustaiméir a bheith ag plé leis an Roinn. Leathnaíonn an Plean GníomhaíochtaSeirbhíse Custaiméara 2009-2011 ar na gealltanais seo, ag leagadh amach conasmar a dhéanfaidh an Roinn seachadadh agus monatóireacht orthu. Tácomhairleoireacht agus aiseolas ónár gcliaint riachtanach chun cabhrú linn árseachadadh seirbhíse a fheabhsú i ngach slí gur féidir.

AONAD SEIRBHÍSE ARDCHAIGHDEÁIN

Tá an tAonad Seirbhíse Ardchaighdeáin, atá faoi cheannas Oifigeach SeirbhíseArdchaighdeáin, freagrach as monatóireacht a dhéanamh ar dhul chun cinn faoinbPlean Gníomhaíochta Seirbhíse Custaiméara agus faoin gCairt do Chustaiméirí,chomh maith le gníomhaíocht a chomhordú ar fheabhsúcháin bhreise i seachadadhsheirbhísí na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia dá custaiméirí.

Chaibidil

1

14

Mar úsáideoir dár seirbhísí, is féidir leat aiseolas ar do thaithí a thabhairt dúinn agus cabhrúlinn pictiúr cruinn a fháil ar chaighdeán ár seirbhísí agus limistéir ina bhfuil feabhsúcháin dedhíth a aithint ionas go leanfaidh an Roinn ar aghaidh ag freastal ar riachtanais atá de shíorag athrú. Má tá aon rud le rá agat, dearfach nó diúltach, faoi na seirbhísí atá faighte agatagus/nó má tá aon mholtaí agat ar conas is féidir an tseirbhís a fheabhsú, ba mhaith leis anOifigeach Seirbhíse Ardchaighdeáin scéal a fháil uait. Tá Cárta Tuairime Custaiméara ar fáiló oifigí uile na Roinne agus díreach ón Aonad Seirbhíse Ardchaighdeáin.

GEARÁIN

Má tá tú míshásta leis an tseirbhís a fhaigheann tú, is féidir leat úsáid a bhaint as NósImeachta um Ghearáin Chustaiméirí na Roinne tríd an ábhar a tharchur chuig an OifigeachSeirbhíse Ardchaighdeáin a dhéanfaidh cigireacht iomlán agus neamhchlaon air. Is féidirgearáin a dhéanamh i bpearsa, i scríbhinn, ar an teileafón nó trí ríomhphost.

Tá cóipeanna den Phlean Gníomhaíochta Seirbhíse Custaiméara is deireanaí, den Chairt doChustaiméirí agus de bhileog ag míniú an Nós Imeachta um Ghearáin Chustaiméirí ar fadar fáil ón Aonad Seirbhíse Ardchaighdeáin ag an seoladh thíos, nó ar láithreán Gréasáin naRoinne ag www.agriculture.gov.ie

Tá tuilleadh faisnéise ar fáil ón Aonad Seirbhíse Ardchaighdeáin, Rannóg na gCúrsaíCorparáideacha, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Teach Grattan, PáircGhnó Grattan, Bóthar Bhaile Átha Cliath, Port Laoise, Co. Laoise. Teil: 057 8694331,Facs 057 8694387 nó ríomhphost: qualityserviceunit@agriculture.gov.ie

RIACHTANAIS AN ACHTA UM MÍCHUMAS 2005

Mar chomhlacht poiblí, tá sé de cheanglas ar an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agusBia, faoi réir Alt 25, 26, 27 nó 28 den Acht um Míchumas 2005, a chinntiú go bhfuilna seirbhísí agus an fhaisnéis a sholáthraíonn sí inrochtana do dhaoine faoimhíchumas.

Éilíonn Alt 26 den Acht ar an Roinn a chinntiú go bhfuil a príomhsheirbhísí poiblíinrochtana do dhaoine faoi mhíchumas sa mhéid go bhfuil seo praiticiúil agus cuí. Mámheasann an Roinn go bhfuil gá leis, ní mór di cúnamh a chur ar fáil do dhaoine faoimhíchumas lena seirbhísí a rochtain. Éilíonn Alt 26(2) den Acht ar an eagraíochtOifigeach Rochtana a cheapadh le soláthar cúnaimh nó treorach do dhaoine faoimhíchumas lena seirbhísí a rochtain a chur ar fáil, a shocrú nó a chomhordú.

Éilíonn Alt 28 den Acht ar an eagraíocht a chinntiú go ndéantar an fhaisnéis achuireann sí ar fáil a sholáthar i bhformáid atá inrochtana do dhaoine faoimhíchumas.

Chaibidil

1

15

Chaibidil

1

OIFIGEACH ROCHTANA

Faoi réir Alt 26(2) den Acht um Míchumas 2005, tá Oifigeach Rochtana ceaptha agan Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia. Tá an tOifigeach seo freagrach as cúnamhagus treoir a sholáthar nó a shocrú, agus as cúnamh agus treoir a chomhordú, dodhaoine faoi mhíchumas le rochtain a fháil ar sheirbhísí arna gcur ar fáil ag na hoifigí,agus gníomhaíonn an tOifigeach seo mar phointe teagmhála ginearálta le haghaidhdaoine faoi mhíchumas a dteastaíonn uathu rochtain a fháil ar a leithéid de sheirbhísí.

Is iad seo a leanas sonraí teagmhála an Oifigigh Rochtana:Seoladh: Rannóg na gCúrsaí Corparáideacha, Urlár 6E, Teach Talmhaíochta, SráidChill Dara, Baile Átha Cliath 2. Teileafón: 01 – 6072046 nó 6072339; Ríomhphost:access.officer@agriculture.gov.ie

NÓS IMEACHTA LE GEARÁIN A DHÉANAMH FAOIN ACHT UM MÍCHUMAS 2005

Tá Oifigeach Fiosrúchán ceaptha ag an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia le déileáil legearáin faoin Acht um Míchumas 2005. Is féidir le duine ar bith gearán a dhéanamh murabhfuil an Roinn comhlíontach le hAlt 25, 26, 27 nó 28 den Acht um Míchumas 2005. Isféidir gearán a dhéanamh i scríbhinn le litir, facs nó ríomhtheachtaireacht.

Is é an tOifigeach Fiosrúchán a dhéanfaidh gach gearán a iniúchadh, agus eiseoidh sétuarascáil maidir lena hiniúchtaí. Leagfar amach cinntí an Oifigigh Fiosrúchán i ngachtuarascáil, agus áireofar dearbhú leis le cur in iúl má tá fiúntas ag an ngearán nó nachbhfuil, agus má tá an locht ar an Roinn maidir le hábhar an ghearáin i gceist. Sa chás gon aithnítear cliseadh, tabharfar breac chuntas sa tuarascáil ar na céimeanna a dhéanfar lecomhlíonadh amach anseo a chinntiú.

Is iad seo a leanas sonraí teagmhála an Oifigigh Fiosrúchán:An tAonad um Sheirbhísí do Chustaiméirí, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia,Teach Grattan, Páirc Ghnó Grattan, Bóthar Bhaile Átha Cliath, Port Laoise, Co. Laoise.Teileafón: 057 869 4324; Facs: 057 869 4287;ríomhphost: inquiry.officer@agriculture.gov.ie

PLEAN GNÍOMHAÍOCHTA NA CAIRTE LE hAGHAIDH FEIRMEOIRÍ

Comhaontaíodh Plean Gníomhaíochta na Cairte le haghaidh Feirmeoirí 2009-2011tar éis dul i gcomhairle le heagraíochtaí na bhfeirmeoirí. Leagann an Chairt amachspriocanna ar leith atá le baint amach ag ár gcustaiméirí feirmeora agus clúdaíonn sína seirbhísí seo a leanas:

� Scéim na hAoníocaíochta;� An Scéim Liúntais Cúitimh do Limistéir Faoi Mhíbhuntáiste;� Scéim Leasa na mBó Diúil;� An Scéim um Chaomhnú an Chomhshaoil Faoin Tuath;� An Scéim um Luathscor/An Scéim um Shuiteáil Feirmeoirí Óga� Scéimeanna Infheistíochta ar an bhFeirm;� Scéimeanna Préimhe agus Deontais Coillteoireachta;� Scéimeanna Sláinte Ainmhithe.

16

Sa Chairt, leantar lenár ngealltanas i leith an 12 phrionsabal Seirbhíse do Chustaiméirí arArdchaighdeán mar atá leagtha amach inár bPlean Gníomhaíochta Seirbhíse doChustaiméirí agus inár gCairt do Chustaiméirí. Is é coiste athbhreithnithe faoi chathaoirleachneamhspleách a dhéanfaidh monatóireacht ar an dul chun cinn faoin gCairt. Beidhionadaithe ó eagraíochtaí na bhfeirmeoirí agus foireann ón Roinn Talmhaíochta, Iascaighagus Bia ar an gcoiste.

Is féidir tuilleadh faisnéise maidir le Plean Gníomhaíochta na Cairte le haghaidh Feirmeoiría fháil ón Aonad Seirbhíse Ardchaighdeáin, Rannóg na gCúrsaí Corparáideacha, AnRoinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Teach Grattan, Páirc Ghnó Grattan, Bóthar BhaileÁtha Cliath, Port Laoise, Co. Laoise.Teil: 057 8694331 Facs: 057 8694387 nó ríomhphost: qualityserviceunit@agriculture.gov.ie.Tá cóipeanna de Phlean Gníomhaíochta na Cairte le haghaidh Feirmeoirí ar fáil arláithreán Gréasáin na Roinne ag www.agriculture.gov.ie

RÁITEAS ÍOCAÍOCHTA BLIANTÚIL NA bhFEIRMEOIRÍ

Ar aon dul le gealltanas na Roinne sa Phlean Gníomhaíochta Seirbhíse doChustaiméirí chun faisnéis shoiléir agus chruinn a sholáthar, eisítear Ráiteas ÍocaíochtaBliantúil chuig gach feirmeoir atá tar éis íocaíochtaí a fháil ón Roinn. Is liostailchodach é an ráiteas d'íocaíochtaí uile eisithe ag an Roinn chuig feirmeoir, agusfiacha aisghafa ag an Roinn ó fheirmeoir, in aon bhliain féilire ar leith. Eisíodh anRáiteas Íocaíochta Bliantúil le haghaidh 2009, ina dtugtar sonraí maidir le gachíocaíocht agus aisghabháil a rinneadh in 2009, in Eanáir 2010.

ÍOCAÍOCHTAÍ SOCHAIR DHÍRIGH

Eisíonn an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia gach íocaíocht scéime atá maoinitheag an AE go díreach d’fheirmeoirí trí Shochar Díreach anois. Leis an modh íocaíochtaseo, cuirtear an t airgead ar aghaidh go leictreonach chuig cuntas bainc nó cuntascomhair creidmheasa ainmnithe an fheirmeora. Ag an am céanna, eisítear duillíníocaíochta sa phost chuig an bhfeirmeoir ina bhfuil dearbhú na híocaíochta agussonraí an idirbhirt.

Is féidir tuilleadh faisnéise ar an modh íocaíochta seo agus na foirmeachaúdaraithe ábhartha a fháil ón Rannóg Sochair Dhírigh, An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, Sráid Fhearnáin, An Cabhán (Teil: 049 4368283) nó go díreach óláithreán Gréasáin na Roinne ag www.agriculture.gov.ie

Chaibidil

1

17

Chaibidil

1

AN tACHT UM SHAORÁIL FAISNÉISE

Déantar foráil sna hAchtanna um Shaoráil Faisnéise 1997 agus 2003 go bhfuil anceart ag gach duine rochtain a lorg ar fhaisnéis phearsanta a choinníonn comhlachtaípoiblí fúthu gan aird ar cathain a cruthaíodh na taifid, agus ar thaifid eile a cruthaíodhi ndiaidh 21 Aibreán 1998.

Faoin Acht tá sé de cheart ag gach duine:

� Rochtain a lorg ar thaifid atá i seilbh na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia;� Ceartú a lorg ar fhaisnéis phearsanta maidir leis an duine féin atá coinnithe ag

an Roinn, áit a bhfuil an fhaisnéis sin mícheart, easnamhach nó míthreorach;� Cúiseanna a fháil ar chinntí a dhéanann an Roinn áit a mbíonn tionchar díreach

ag cinntí dá leithéid ar an duine i gceist.

Nuair atá iarratas um Shaoráil Faisnéise á dhéanamh, tá sé tábhachtach na nithe seoa leanas a thabhairt faoi deara:

� Ní mór an t iarratas a bheith i scríbhinn agus ní mór a léiriú go bhfuil an fhaisnéisá lorg faoin Acht um Shaoráil Faisnéise;

� Ní mór dóthain sonraí a sholáthar san iarratas chun gur féidir na taifid atá álorg a aithint. Má tá deacracht agat leis na taifid bheachta atá uait a aithint,tabharfaidh baill foirne cúnamh duit leis an iarratas a ullmhú;

� Má tá faisnéis phearsanta á lorg agat, ba chóir go mbeadh foirm aitheantaiséigin, m.sh cóip de theastas tiomána, pas srl. i dteannta an iarratais;

� Nuair a bhíonn faisnéis ag teastáil i bhformáid ar leithligh .i. fótachóip, dioscríomhaire, srl. ba chóir go mbeadh sé seo léirithe san iarratas. Freastalófar ar dorogha chomh fada agus is féidir go réasúnta.

Cuimhnigh go bhféadfadh go mbeadh na taifid atá uait ar fáil go poiblí cheana féin.Má tá, níl aon ghá iarratas foirmiúil faoi na hAchtanna um Shaoráil Faisnéise adhéanamh.

I bhformhór na gcásanna, ní mór don Roinn a chinneadh maidir le hiarratas athabhairt laistigh de cheithre seachtaine (.i. 20 lá oibre) ón lá a fhaightear é. Áit ambíonn comhairleoireacht tríú páirtí i gceist, déantar foráil do thrí seachtaine breise.

Níl aon chostas ar fhaisnéis phearsanta a lorg. Le héifeacht ón 7 Iúil 2003, bíonn táillíle híoc roimh ré le haghaidh iarratais ar fhaisnéis neamhphearsanta. Is í an táillechaighdeánach reatha ar an gcéad iarratas ar fhaisnéis neamhphearsanta ná €15.Baineann táille laghdaithe de €10 le hiarrthóirí a bhfuil cárta leighis acu.

Tá tuilleadh faisnéise ar fáil ó: An tAonad Saorála Faisnéise, An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, Teach Grattan, Páirc Ghnó Grattan, Bóthar Bhaile Átha Cliath,Port Laoise, Co. Laoise. Teil: 057 8694327; Facs: 057 8694387; ríomhphost:foi@agriculture.gov.ie

18

SEIRBHÍSÍ SAOTHARLAINNE

Tá ról ríthábhachtach ag Seirbhísí Saotharlainne na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agusBia ag cabhrú leis an Roinn a cuspóirí a bhaint amach. Tugann na seirbhísí seo tacaíochtdo chuid mhaith rannóga eile sa Roinn agus, go háirithe, cuireann siad seirbhís ar fáildo thionscal an bhia, do thréidlianna agus don phobal i gcoitinne. Tá éagsúlacht mhórag baint le bunobair na saotharlann, agus is obair an tábhachtach atá ann freisin. Is étástáil rialála a bhfuil a bunús sa reachtaíocht bunobair na Saotharlainne Rialaithe Feola,na Saotharlainne Lotnaidicídí, na Saotharlann Eolaíocht Déiríochta agus naSaotharlainne Tástála Síolta. Tá ról maidir le faireachas diagnóiseach agus taighde agusforbairt ag Seirbhís na Saotharlainne Tréidliachta freisin.

Tá coimpléasc lárnach de shaotharlanna na Seirbhísí Saotharlainne lonnaithe agBacastún, Cill Droichid, Co. Chill Dara, agus tá roinnt saotharlanna réigiúnacha lonnaithear fud na tíre. Tá coimpléasc Bhacastúin ann ó 2005 i leith, agus is ann atá roinntsaotharlanna éagsúla a bhfuil feidhmeanna difriúla acu in aon fhoirgneamh amháin.

Is iad seo a leanas na saotharlanna i gceist:

� An Lárshaotharlann Taighde Tréidliachta (CVRL) – ina bhfuil trí rannóg:Baictéareolaíocht, Paiteolaíocht, Víreolaíocht agus aonad iniúchta saotharlainne;

� An Phríomhshaotharlann Rialaithe Feola (CMCL);� An tSaotharlann Eolaíocht Déiríochta (DSL);� An Rannóg Rialála agus Rialaithe Lotnaidicídí (PRCD);� An tSaotharlann Sláinte Plandaí (PHL);� An tSaotharlann Tástála Síolta (STL).

Mar aon le coimpléasc Bhacastúin, tá sé Shaotharlann Réigiúnacha Tréidliachta lonnaithei mBaile Átha Luain, Corcaigh, Cill Dara, Cill Chainnigh, Luimneach agus Sligeach, agusis é diagnóis agus faireachas galar an phríomhobair atá acu. Tá Saotharlann Brúsalóise igCorcaigh agus dhá Shaotharlann Eolaíocht Déiríochta i Luimneach agus i gCorcaigh marchuid den tseirbhís saotharlainne freisin. Déantar tagairt shonrach do na saotharlannasna codanna ábhartha den leabhrán seo agus in Aguisín 1A agus 1D.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ach dul i dteagmháil le:Saotharlanna Bhacastúin, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, CampasBhacastúin, Lána Steach Cuimne, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 6157100.

AN PLEAN FORBARTHA NÁISIÚNTA / AN CLÁR UMFHORBAIRT TUAITHE, 2007-2013

Tá maoiniú faoin bPlean Forbartha Náisiúnta curtha in áirithe le haghaidh forbairttalmhaíochta agus bia faoi ceithre fhochlár ag díriú ar iomaíochas, ar an gcomhshaol,ar thionscal an bhia, agus ar thaighde ar agraibhia. I gcúrsaí iascaireachta, tá cistíleithdháilte le haghaidh taighde mara, cosaint an chósta, forbairt ar earnáil bia mara(próiseáil agus margaíocht bia mara, oiliúint, dobharshaothrú) agus forbairt arbhonneagar iascaigh an chósta (céanna agus calafoirt). Tá moltaí PhleanGníomhaíochta Fís don Talmhaíocht 2015 léirithe sna bearta tacaíochta faoin bPleanForbartha Náisiúnta.

Chaibidil

1

19

Tá leithdháileadh €5.1bn ag an gClár um Fhorbairt Tuaithe (RDP), agus íocfar €2.5bnde sin as an gCiste Eorpach Talmhaíochta um Fhorbairt Tuaithe i bhforfheidhmiúChlár na hÉireann um Fhorbairt Tuaithe 2007-2013. Pléann an RDP le trí thosaíocht– iomaíochas, an comhshaol agus geilleagar níos leithne na tuaithe.

De réir riachtanais Rialachán (CE) 1698/2005 ón gComhairle, tá struchtúr an chláirbunaithe ar thrí bhunais, a bhfuil sé mar aidhm acu:

� Iomaíochas na talmhaíochta a fheabhsú;� Feirmeoirí Óga a chur ar bun (ar fionraí le haghaidh iarratasóirí nua);� Luathscor (ar fionraí le haghaidh iarratasóirí nua);� Gabháltais Talmhaíochta a Nuachóiriú;;

� An comhshaol a fheabhsú;� Limistéir Mhídheisiúla;� Natura;� Comhshaol Talmhaíochta (REPS/AEOS);

� Cáilíocht na beatha a fheabhsú i limistéir tuaithe;� Éagsúlú i dtreo gabháltais neamhthalmhaíochta;� Cruthú agus forbairt gnó;� Gníomhaíochtaí turasóireachta a spreagadh;� Seirbhísí Bunúsacha don gheilleagar agus do phobal na tuaithe;� Athnuachan agus forbairt sráidbhailte;� Caomhnú agus uasghrádú oidhreacht na tuaithe;� Oiliúint agus faisnéis;� Gnóthú scileanna, beochan agus forfheidhmiú;� Scéim Leathanbhanda na Tuaithe (Rural Broadband Reach Scheme).

Is í an Roinn Gnóthaí Pobail, Comhionannais agus Gaeltachta a dhéanann na beartachun feabhas a chur ar cháilíocht na beatha i gceantair tuaithe a riar (féach caibidil14 le haghaidh tuilleadh faisnéise), ach amháin Scéim Leathanbhanda na Tuaithe afheidhmeoidh an Roinn Cumarsáide, Fuinnimh agus Acmhainní Nádúrtha.

AN OIFIG ACHOMHAIRC TALMHAÍOCHTA

Is gníomhaireacht í an Oifig Achomhairc Talmhaíochta a sholáthraíonn seirbhísachomhairc d'fheirmeoirí atá míshásta le cinntí na Roinne Talmhaíochta, Iascaighagus Bia maidir lena dteidlíochtaí faoi scéimeanna áirithe. Leagtar amach feidhm anStiúrthóra agus na nOifigeach Achomhairc san Acht um Achomhairc Talmhaíochta2001 agus sna Rialacháin um Achomhairc Talmhaíochta 2002.

Chaibidil

1

20

CUID DE GHNÉITHE NA hOIFIGE

� Tá Oifigigh Achomhairc neamhspleách i bhfeidhmiú a gcuid feidhmeanna;� Ní mór achomhairc a thaisceadh laistigh de 3 mhí tar éis chinneadh na

Roinne. Ní mór gach achomharc a dhéanamh i scríbhinn agus ní mór ráiteasna bhfíoras a bheith iontu agus caismirtí ar a bhfuil sé i gceist ag an achomharcóirbrath orthu;

� Sanntar gach cás d'Oifigeach Achomhairc ar leith a chuireann an fhianaise arfad san áireamh roimh chinneadh a dhéanamh. Eisítear litir chuimsitheachcinnidh don achomharcóir agus don Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Biaaraon;

� Tá sé de cheart ag achomharcóir éisteacht bhéil a bheith aige/aici, a reáchtálfari láthair neodrach atá áiseach don achomharcóir. Tionóltar éisteachtaí béil gopríobháideach agus bíonn siad chomh neamhfhoirmiúil agus is féidir. Is féidir leisan achomharcóir duine a thabhairt leis/léi mar ionadaí ag an éisteacht bhéil agusbíonn ionadaí ag an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia ag an éisteacht freisin.

Déileálann an Roinn le hachomhairc faoi réimse scéimeanna lena n áirítear iad seo aleanas:

� Scéim na hAoníocaíochta;� An Scéim Liúntais Cúitimh do Limistéir Faoi Mhíbhuntáiste;� An Scéim um Chaomhnú an Chomhshaoil Faoin Tuath (REPS);� An Scéim um Luathscor;� An Fheirmeoireacht Orgánach;� Scéimeanna Infheistíochta ar an bhFeirm (lena áirítear Bainistíocht Dramhaíl

Feirme, Feabhsúchán i gCaighdeáin Sláinteachais Déiríochta agus FiontairMhalartacha);

� An Clár Feabhsúcháin Feirme (Gortóireacht san áireamh);� Cúnamh Suiteála;� Gnéithe neamh-luachála de Scéimeanna Díothaithe Eitinne agus Brúsalóise;� Scéim Taifeadta Leasa agus Tógála Ainmhithe do Bha Diúil;� Scéim Bithfhuinnimh (seachas an tSaileach).

Tá foirm 'Nóta Faisnéise agus Fógra Achomhairc' na hOifige AchomhaircTalmhaíochta ar fáil ó oifigí áitiúla na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, ónOifig Achomhairc féin, nó ar láithreán Gréasáin na hOifige,www.agriappeals.gov.ie, a chuimsíonn faisnéis eile faoin Oifig.

Le tuilleadh faisnéise a fháil, déan teagmháil leis an Oifig Achomhairc Talmhaíochta,Cúirt Kilminchy, Port Laoise, Co. Laoise.Íosghlao: 1890 671671 nó Teil: 057 8667167; Facs: 057 8667177r-phost: appeals.office@agriculture.gov.ie láithreán Gréasáin: www.agriappeals.gov.ie

Chaibidil

1

02 íocaíochtaítacaíochta

d'fheirmeoirí

21

22

2. ÍOCAÍOCHTAÍ TACAÍOCHTA D'FHEIRMEOIRÍ

SCÉIM NA hAONÍOCAÍOCHTA

Tugadh Scéim na hAoníocaíochta isteach in Éirinn an 1 Eanáir 2005.

INCHÁILITHEACHT

Go ginearálta, baineann Scéim na hAoníocaíochta le feirmeoirí a bhí gníomhach ibhfeirmeoireacht sna blianta tagartha 2000, 2001 agus 2002, ar íocadh PréimheannaBeostoic agus/nó Cúnamh Curaíochta leo i gceann amháin nó níos mó de na bliantasin agus a lean ar aghaidh ag feirmeoireacht in 2005.

Tá an Aoníocaíocht chomhlán bunaithe ar an meánlíon ainmhithe agus/nó anmeánlíon heicteár (i gcás Cúnamh Curaíochta) ar a ndearnadh íocaíochtaí sna tríbliana tagartha.

SCÉIM NA hAONÍOCAÍOCHTA 2010

Ba é an 17 Bealtaine 2010 an dáta deiridh d'iarratais faoi Scéim na hAoníocaíochta2010.

PRÉIMH NA mBARR PRÓITÉINE

Déanfar íocaíocht préimhe fhorlíontach de €55.57 in aghaidh an heicteáir lehiarratasóirí a fhógraíonn próitéiní ar a bhFoirm Iarratais Aoníocaíochta.

IARRATAS AR SCÉIM NA hAONÍOCAÍOCHTA

Tá iarratas ar Scéim na hAoníocaíochta riachtanach ó fheirmeoirí atá ag cur iarratasisteach ar aon cheann de na scéimeanna seo a leanas in 2010:

� An Scéim Liúntais Cúitimh do Limistéir Faoi Mhíbhuntáiste;� Scéim na hAoníocaíochta;� Scéim na gCaorach Féaraigh;� Scéim Bheatha Bhoirne – Feirmeoireacht chaomhnaithe i mBoirinn;� Clár Éifeachtúlachta Déiríochta;� Scéim Bhunaithe Bithfhuinnimh;� Scéim na mBarr Próitéine;� An Scéim um Chaomhnú an Chomhshaoil Faoin Tuath (REPS);� An Scéim um Roghanna Comhshaol Talmhaíochta (AEOS);� An Scéim Feirmeoireachta Orgánaí;� Scéim Natura 2000;� An Scéim um Chúnamh Infheistíochta le Caighdeáin an tSláinteachais Déiríochta

a Fheabhsú;� An Scéim um Chúnamh Infheistíochta i bhFiontair Mhalartacha;� Scéim an Fhodair Thriomaithe;� Scéim Taifeadta Leasa agus Tógála Ainmhithe do Bha Diúil.

Chaibidil

2

23

Chaibidil

2

AN CÚLCHISTE NÁISIÚNTA

Sna Rialacháin ón AE ag rialú na scéime aoníocaíochta, foráiltear go bhféadann naBallstáit teidlíochtaí ón gCúlchiste Náisiúnta a leithdháileadh faoi chúinsí áirithe.Déantar an Cúlchiste a athshlánú gach bliain le luach na dteidlíochtaí nár úsáideadh.Tá dhá chatagóir i gCúlchiste Náisiúnta 2010. Rinneadh an cinneadh seo tar éis duli gcomhairle leis an gCoiste Comhairleach um Aoníocaíochtaí ar a bhfuil ionadaitheó eagraíochtaí na bhfeirmeoirí, Teagasc, agus oifigigh ón Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia.

Catagóir A - Feirmeoirí a Thagann in Oidhreacht TalúnIs éard atá i gceist le feirmeoir faoi Chatagóir A ná feirmeoir a thagann in oidhreachtgabháltais a bhí ar léas le tríú páirtí i rith na tréimhse tagartha 2000-2002, nó afhaigheann a leithéid de ghabháltas saor in aisce trí ghníomhas aistrithe ó fheirmeoira bhí páirteach sa Scéim um Luathscor agus a d’imigh ar scor nó a fuair bás roimhan 16 Bealtaine 2005. Ní mór critéir a bhaineann le hioncam a chomhlíonadh freisin.

Catagóir B - Daoine atá ag dul le Feirmeoireacht den chéad uairIs éard atá i gceist le feirmeoir faoi Chatagóir B ná feirmeoir a thosaigh ag feirmeoireachttar éis an 15 Bealtaine 2008, nach ndearna gníomhaíocht talmhaíochta ar bith ar a p(h)riacalféin ar feadh tréimhse cúig bliana roimh an dáta tosaithe sin, agus a chomhlíonann critéiráirithe a bhaineann le hioncam agus le hoideachas. Ina theannta sin, ní féidir le hiarrthóira bheith incháilithe ach aon uair amháin faoi chatagóir an Chúlchiste Náisiúnta de dhaoineatá ag dul le feirmeoireacht den chéad uair .i. ní féidir le hiarratasóir a bhí incháilithe faoingcatagóir seo i gCúlchiste Náisiúnta 2008 nó 2009 a bheith incháilithe arís in 2010.

Sna Rialacháin ón AE ag rialú an Chúlchiste Náisiúnta, foráiltear go gcaithfear na teidlíochtaía leithdháileadh de réir critéir oibiachtúla agus ar bhealach a chinntíonn caitheamh cothromidir fheirmeoirí agus le fiaradh margaidh agus iomaíochta a sheachaint. Is é meánluach nadteidlíochtaí sa Toghroinn Ceantair (TRC) a bhaineann le tréaduimhir an iarratasóra a bheidhmar luach na dteidlíochtaí a leithdháilfear ar iarratasóirí rathúla. Léireoidh an leithdháileadhiomlán líon iomlán na heicteár incháilithe a dearbhaíodh arna n iolrú faoi mheánluach nadteidlíochtaí sa TRC nó €5000, pé ceann atá níos ísle. Áit a gcuirtear an teorainn €5000 ibhfeidhm, déanfar é a roinnt ar mheánluach na dteidlíochtaí sa TRC agus a leithdháileadhar líon na heicteár incháilithe a bheidh mar thoradh. Ar bhealach eile, ní dhéanfar é ascaipeadh thar na heicteáir incháilithe ar fad a dhearbhaigh an t iarratasóir, ach tabharfarlíon níos lú teidlíochtaí don iarratasóir ar luach níos airde in aghaidh na teidlíochta. Ní féidirle hiarratasóir ach tairbhe a bhaint as Catagóir A nó Catagóir B, pé ceann is mó a bhfuiltairbhe airgeadais ann.

Nuair a bhíonn líon na leithdháiltí d’iarratasóirí incháilithe níos mó ná an tsuim atá ar fáil igCúlchiste Náisiúnta 2010, ní mór laghdú líneach cuí a chur i bhfeidhm ar gachleithdháileadh.

Tá foirmeacha iarratais do Chúlchiste Náisiúnta 2010 ar fáil ar láithreán Gréasáinna Roinne www.agriculture.gov.ie, ó oifigí na Roinne agus ó oifigí Theagasc.Ba é an 17 Bealtaine 2010 an dáta deiridh le haghaidh iarratais chomhlánaithe.Fógrófar sonraí Chúlchiste Náisiúnta 2011 in am is i dtráth agus beidh na sonraí arfáil ar láithreán Gréasáin na Roinne www.agriculture.gov.ie agus ó Oifigí Áitiúla naRoinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia (féach Aguisín 1B le haghaidh shonraí nan oifigí áitiúla) agus ó oifigí Theagasc.

24

TRÁDÁIL/AISTRIÚ TEIDLÍOCHTAÍ AONÍOCAÍOCHTA

Is féidir teidlíochtaí Aoníocaíochta a dhíol le talamh nó gan talamh, ach ní féidir iada ligean ar léas gan líon coibhéiseach heicteár de thalamh incháilithe. Ní mór iarrataschun teidlíochtaí a aistriú a chomhlánú áit a bhfuil díolachán/bronntanas/léasteidlíochtaí i gceist, áit a bhfuil gabháltas á aistriú le bronntanas nó le hoidhreacht nóáit a ndéantar sonraí clárúcháin an ghabháltais a aistriú mar thoradh ar cheann dena nithe seo a leanas:

� Dhá ghabháltas agus theidlíocht nó níos mó a chumasc;� Gabháltas agus teidlíochtaí a roinnt;� Eintiteas dlíthiúil a athrú;� Comhpháirtíocht a bhunú nó a roinnt srl;� Duine a chur nó a bhaint ar thréaduimhir (Aistriú Riaracháin).

Ní mór d’fheirmeoirí a athraíonn sonraí clárúcháin a ngabháltais sonraí clárúcháin adteidlíochtaí a nuashonrú sula gcuirfidh siad isteach a bhFoirm Iarratais Aoníocaíochtachun Aoníocaíocht a fháil.

Ba é an 17 Bealtaine 2010 an dáta deiridh le haghaidh foirmeacha iarrataischomhlánaithe le teidlíochtaí aoníocaíochta a aistriú a fháil. Tá foirmeacha iarrataisdo Scéim 2011 ar fáil ar láithreán Gréasáin na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agusBia www.agriculture.gov.ie agus is é an 16 Bealtaine 2011 an dáta deiridh lehiarratais chomhlánaithe a fháil.

AN tAONAD FIOSRÚCHÁN OIDHREACHTA

Cuireann an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia cúnamh ar fáil d’ionadaithefeirmeoirí nach maireann le híocaíochtaí nár íocadh go dtí sin a íoc le heastát anduine nach maireann agus, nuair is infheidhme, aistriú na dteidlíochtaí Aoníocaíochtaa shocrú. Bíonn an tAonad Fiosrúchán Oidhreachta ag feidhmiú laistigh den RannógAoníocaíochta sa Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia i bPort Laoise.

Cabhróidh an tAonad Fiosrúchán Oidhreachta le hionadaithe dlíthiúla an duine nachmaireann na nithe seo a leanas a dhéanamh:

� Na scéimeanna sin ina raibh an duine nach maireann páirteach a shainaithint,agus a dhearbhú an bhfuil íocaíocht ar bith nár íocadh go dtí sin dlite d’eastátan duine sin;

� Cabhrú leis na hionadaithe dlíthiúla teagmháil a dhéanamh le rannóga éagsúlana Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia;

� Comhairle a thabhairt i dtaobh na ndoiciméad dlíthiúil atá riachtanach;� Socruithe a dhéanamh le híocaíochtaí nár íocadh go dtí sin a eisiúint d’eastát an

duine nach maireann, agus le teidlíochtaí Aoníocaíochta a aistriú (más ann dóibh).

Gníomhóidh an tAonad mar stór aonair don doiciméadúchán dlíthiúil a chuireannionadaithe an duine nach maireann faoi bhráid na Roinne. Dá bhrí sin, ní gá dóibhcóipeanna a sheoladh chuig rannóga éagsúla na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agusBia.

Chaibidil

2

25

Chaibidil

2

Tá bileog faisnéise a thugann breac-chuntas ar fheidhmeanna an Aonaid FiosrúchánOidhreachta ar fáil ar láithreán Gréasáin na Roinne www.agriculture.gov.ie agus óOifigí Áitiúla na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia (féach Aguisín 1B).

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Aonad Fiosrúchán Oidhreachta, An RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Foirgneamh Eircom, Bóthar Chnoc Maí, PortLaoise, Co. Laoise. Teil 1890 200 560 ríomhphost: inheritance@agriculture.gov.ie

COMHDHLÚTHÚ TEIDLÍOCHTAÍ

D’fhonn úsáid iomlán a bhaint as a dteidlíochtaí, is féidir le feirmeoirí a dhearbhaíonnlíon heicteár chun cuspóirí Scéim na Aoníocaíochta atá níos lú ná líon na dteidlíochtaíatá leithdháilte dóibh iarratas a dhéanamh na teidlíochtaí sin a chomhdhlúthú faoichúinsí áirithe. D’fhéadfadh feirmeoirí a shásaíonn na coinníollacha seo a leanas abheith incháilithe lena dteidlíochtaí a chomhdhlúthú:

� Ní mór go mbeadh líon na heicteár dearbhaithe ar fhoirm iarratais Scéim nahAoníocaíochta níos lú ná líon na dteidlíochtaí atá leithdháilte don iarratasóir;

� Ní mór go mbeadh líon na heicteár dearbhaithe ag an iarratasóir ar fhoirmiarratais Scéim na hAoníocaíochta cothrom le 50% ar a laghad de líon nadteidlíochtaí a bhí leithdháilte don iarratasóir i dtosach;

� Ní mór gur tháinig an laghdú i líon na heicteár dearbhaithe ar an bhfoirm iarrataischun cinn de bharr ceann amháin nó níos mó de na cúinsí seo a leanas: Léasagus/nó comhaontú cíosa a d’imigh as feidhm; Talamh faighte ag údarás áitiúilde bharr Ordú Ceannaigh Éigeantaigh.

Is féidir le feirmeoirí cur isteach ar Chomhdhlúthú i níos mó ná aon bhliain amháinar an gcoinníoll go gcomhlíontar gach ceann de na coinníollacha.

MODHNÚ

Is éard is modhnú ann ná próiseas trína laghdaítear Aoníocaíocht gach feirmeora deréir céatadán socraithe (tá an chéad €5,000 díolmhaithe, 8% idir €5,001 agus€300,000, agus 12% os cionn €300,000). Is féidir suas le 80% de chistí a ghinteartrí mhodhnú a choinneáil in Éirinn le caitheamh ar bhearta Forbartha Tuaithe áirithe.Is iad na príomhbhearta Forbartha Tuaithe arna riar ag an Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia faoi láthair ná an Scéim Liúntais Cúitimh do Limistéir FaoiMhíbhuntáiste, an Scéim um Luathscor ó Fheirmeoireacht, agus an Scéim umChaomhnú an Chomhshaoil Faoin Tuath (REPS).

26

TRASCHOMHLÍONADH

Baineann dhá eilimint ríthábhachtacha le traschomhlíonadh:

� Riachtanas d'fheirmeoirí cloí le roinnt riachtanais bhainistíochta reachtúla(SMRanna) atá leagtha síos i reachtaíocht an AE ar an gcomhshaol, arshábháilteacht bhia, ar shláinte ainmhithe, ar leas, agus ar shláinte plandaí; agus

� Riachtanas chun an fheirm a choinneáil i ndea-riocht talmhaíochta aguscomhshaoil (GAEC). Beidh sé de dhualgas ar an mBallstát chomh maith achinntiú nach bhfuil aon laghdú suntasach i méid na talún féaraigh bhuain tríthagairt don achar iomlán talún féaraigh bhuain in 2003.

Rinneadh na riachtanais maidir le traschomhlíonadh a thabhairt isteach tharthréimhse trí bliana. Tugadh isteach ocht SMR maidir le traschomhlíonadh in 2005mar aon leis na riachtanais maidir le Dea-Riocht Talmhaíochta agus Comhshaoild’Éirinn. Tugadh isteach 7 SMR sa bhreis le feidhm ón 1 Eanáir 2006, agus tugadhisteach na trí SMR dheiridh le feidhm ón 1 Eanáir 2007. Ón 1 Eanáir leathnaíodhTraschomhlíonadh chuig roinnt réimsí scéime eile lena n-áirítear an Scéim LiúntaisCúitimh do Limistéir faoi Mhíbhuntáiste agus REPS.

D'fhoilsigh an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia leabhrán faisnéise dar teideal"The Single Payment Scheme – Guide to Cross Compliance” a eisíodh chuig gachtáirgeoir in Aibreán 2005. Leagtar amach sa leabhrán seo na Caighdeáin agusRiachtanais a raibh ar na feirmeoirí iad a chomhlíonadh maidir leis an gcéad ochtSMR ón 1 Eanáir 2005. Leagtar amach freisin na sonraí faoin gcaoi ar chóird'fheirmeoirí cloí leis an Dea-Riocht Talmhaíochta agus Comhshaoil.

Eisíodh leabhrán faisnéise breise dar teideal “The Single Payment Scheme – Guide toCross Compliance Requirements to be Implemented in 2006 and 2007” i Lúnasa2007. Leagadh amach sa leabhrán seo tréithe tábhachtacha na SMRanna le haghaidhTraschomhlíonadh le cur i bhfeidhm an 1 Eanáir 2006 agus an 1 Eanáir 2007.

I Lúnasa 2007 eisíodh bileog chuig na feirmeoirí ar fad inar cuireadh síos ar cad ba chóirdóibh a bheith ag súil leis dá mba rud é go roghnófar iad i gcomhair cigireachta faoiScéim na hAoníocaíochta/an Scéim Liúntais Cúitimh do Limistéir faoi Mhíbhuntáiste.

Is féidir cóipeanna de na trí fhoilseachán seo a fháil ar láithreán Gréasáin na Roinnefaoin gceannteideal "Traschomhlíonadh". Is féidir fiosruithe maidir le Traschomhlíonadha sheoladh freisin chuig an seoladh ríomhphoist saincheapthacross.compliance@agriculture.gov.ie

Is féidir tuilleadh faisnéise maidir le Scéim na hAoníocaíochta a fháil ó Aonad nahAoníocaíochta, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Oifigí an Rialtais,Seanbhóthar Mhainistir Laoise, Port Laoise, Co. Laoise. Íosghlao: 1890 200 566

Chaibidil

2

27

Chaibidil

2

MAOLÚ UM NÍOTRÁITÍ

Faoi na Rialacháin um Níotráití (I.R. Uimh. 101 de 2009), ní féidir le feirmeoirí níos móná 170 kg de nítrigin ó aoileach beostoic a leathadh in aghaidh an heicteáir inaghaidh na bliana. Is féidir le feirmeoirí féaraigh áfach, a bhfuil beostoc féaraighacu, iarratas bliantúil a dhéanamh ar mhaolú chun suas le 250kg in aghaidh anheicteáir a leathadh i mbliain féilire, ag brath ar choinníollacha áirithe. Beidh arfheirmeoirí a dhéanann é seo Plean Leasacháin a bheith acu ar a ngabháltas roimhan 1 Márta gach bliain agus beidh orthu Cuntais Leasacháin a choinneáil agus a churfaoi bhráid na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia faoin 1 Márta gach bliain.

Ní mór iarratas ar mhaolú agus plean maolaithe bailí a chur faoi bhráid na Roinnefaoin 31 Márta 2010 agus gach bliain ina dhiaidh sin.

Meabhraítear d'fheirmeoirí go bhfuil comhlíonadh leis an Rialachán um Níotráití archeann de na Riachtanais Bhainistíochta Reachtúla faoi Scéim na hAoníocaíochta,agus go bhfuil duine ar bith atá ag leathadh os cionn na teorann de 170kg/heicteárnach bhfuil iarratas ar mhaolú curtha isteach aige don bhliain atá i gceist ag cur aAoníocaíocht i mbaol.

Le tuilleadh faisnéise a fháil ar an Maolú um Níotráití, is féidir leat dul i dteagmháilleis an Rannóg Comhshaoil, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, EastátChaisleán Bhaile Sheonach, Loch Garman. Teil: 053 9163444.Ríomhphost: nitrates@agriculture.gov.ie.

SCÉIM NA LIMISTÉAR FAOI MHÍBHUNTÁISTE BUNAITHE ARLIMISTÉIR

Tá íocaíocht bunaithe ar limistéir foráiste incháilithe atá ainmnithe mar Ísealchríochle Baic Mhóra, Ísealchríoch faoi Bhac Measartha agus Ceantar Cósta le Baic ar leithnó Cineál Féarach Sléibhe. Caithfear na tailte a úsáid le haghaidh féarach eallaigh,caorach, capaill, gabhair nó fia.

Ní mór iarratas ar an Scéim Liúntais Cúitimh do Limistéir Faoi Mhíbhuntáistea dhéanamh ar an bhFoirm Iarratais Aoníocaíochta.

Tá an Scéim seo cómhaoinithe ag an Aontas Eorpach.

INCHÁILITHEACHT

Le bheith incháilithe, ní mór go mbeidh na nithe seo a leanas i gceist le hiarratasóir:

� Ní mór gur duine atá ann atá 18 mbliana d’aois nó níos sine;� Ní mór go bhfuil tréaduimhir bhailí arna heisiúint ag an Roinn Talmhaíochta,

Iascaigh agus Bia aige/aici;� Ní mór 3 heicteár de thalamh foráiste a áitiú agus feirmeoireacht a dhéanamh

ar an talamh sin as do cheart féin. Ní mór go mbeadh an talamh seo lonnaithei limistéar atá ainmnithe ina Limistéir faoi Mhíbhuntáiste ag an Aire Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, agus go mbeadh sé aicmithe mar Ísealchríoch faoi BhacMeasartha nó mar Ceantar Cósta le Baic ar leith nó mar Ísealchríoch le BaicMhóra nó mar Chineál Féarach Sléibhe;

28

� Ní mór gealltanas a thabhairt feirmeoireacht a dhéanamh ar an talamh atá igceist san iarratas agus an talamh sin a bhainistiú in 2010 ar feadh na blianaiomláine;

� Ní mór gealltanas a thabhairt fanacht san fheirmeoireacht i Limistéir faoiMhíbhuntáiste ar feadh 5 bliana ó dháta na chéad íocaíochta d’íocaíocht faoiScéim na Limistéar faoi Mhíbhuntáiste;

� Ní mór cloí le Traschomhlíonadh mar atá leagtha amach i reachtaíocht an AE(Treoracha agus Rialacháin) maidir leis an gcomhshaol, sábháilteacht bhia, sláinteagus leas ainmhithe, agus sláinte plandaí, agus ní mór an fheirm a chothabháili ndea riocht talmhaíochta agus comhshaoil (GAEC);

� Ní mór gabháltas le híosleibhéal stoic de 0.15 aonad beostoic in aghaidh anheicteáir foráiste don limistéar ar fad a dearbhaíodh a bheith aige/aici;

� Maidir le coimíneacht sléibhe ar bith a bhfuil feirmeoireacht á déanamh agatuirthi, ní mór dó/di a bheith ina rannpháirtí faoi REPS nó Scéim Náisiúnta ar bitha d'fhéadfadh a bheith i bhfeidhm nó ní mór cloí le Creatphlean nagCoimíneachtaí ábhartha;

� Ní mór comhoibriú le foireann na Roinne, nó a Gníomhairí, maidir le cigireachtnó le hiarraidh ar dhoiciméadúchán ar bith;

� Ní dhéanfar íocaíocht ar bith i bhfabhar tairbhithe a cruthaíodh ina leith gondearna siad na coinníollacha riachtanacha chun a leithéid d’íocaíochtaí a fháila chruthú go saorga, agus é mar aidhm acu buntáiste a fháil contrártha lecuspóirí na scéime tacaíochta sin.

AONAID BEOSTOIC (AB)

� Buaibhigh os cionn 2 bhliain d'aois = 1 Aonad Beostoic an ceann;� Buaibhigh 2 bhliain d'aois agus faoina bhun = 0.6 Aonad Beostoic an ceann;� Eachaithe 6 mhí d’aois agus faoina bhun, cláraithe in ainm an iarratasóra = 0.6

Aonad Beostoic an ceann;� Eachaithe os cionn 6 mhí d’aois, cláraithe in ainm an iarratasóra = 1.0 Aonad

Beostoic an ceann;� Fianna Fireanna nó Baineanna = 0.3 Aonad Beostoic an ceann;� Caoirigh Fhireanna nó Bhaineanna = 0.15 Aonad Beostoic an ceann;� Gabhair Fhireanna nó Bhaineanna = 0.15 Aonad Beostoic an ceann.

Caithfidh an beostoc riachtanach chun an dlús stoic íosta a bhunú a bheith faoiúinéireacht, i seilbh agus á choinneáil ag an iarratasóir ar a g(h)abháltas ar feadhtréimhse leanúnach de 3 mhí.

Chaibidil

2

29

Chaibidil

2

CÚNAMH AR FÁIL

Forálann an scéim d'íocaíochtaí mar seo a leanas:

� Talamh de chineál sléibheRáta Caighdeánach de €109.71 ar an gcéad 10 heicteár nó cuid de agus €95.99in aghaidh an heicteáir ar heicteáir eile faoi réir bhuaic íocaíochta fhoriomlán de34 heicteár;

� Ísealchríoch le Baic MhóraRáta Caighdeánach de €95.99 in aghaidh an heicteáir ar suas le 34 heicteár;

� Ísealchríoch faoi Bhac Measartha agus Ceantair le Baic ar leith (LimistéirChósta)Ráta Caighdeánach de €82.27 in aghaidh an heicteáir ar suas le 34 heicteár;

Áit a bhfuil meascán de na tailte thuas ag feirmeoir, íocfar íocaíocht na Limistéar faoiMhíbhuntáiste leis/léi laistigh den bhuaic íocaíochta fhoriomlán de 34 heicteár arChineál Féarach Sléibhe i dtosach, Ísealchríoch le Baic Mhóra sa dara háit, agus ardeireadh Ísealchríoch faoi Bhac Measartha agus Ceantair le Baic ar leith (LimistéirChósta).

Caithfear leis an ngabháltas iomlán mar ghabháltas amháin chun críche íocaíochtafaoi Scéim na Limistéar faoi Mhíbhuntáiste 2010.

Is féidir tuilleadh faisnéise maidir leis an Scéim Liúntais Cúitimh do Limistéir faoiMhíbhuntáiste a fháil ó Aonad na Limistéar faoi Mhíbhuntáiste, An RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Seanbhóthar Mhainistir Laoise, Port Laoise,Co. Laoise. Íosghlao: 1890 200 114

Línte Cabhracha le haghaidh Ceisteanna Bunaithe ar Limistéir agusCeisteanna Gaolmhara Eile a eascraíonn as Iarratas Aoníocaíochta: :

Íosghlao 1890 252 242: An Longfort agus Cill Mhantáin.

Íosghlao 1890 252 243: Ceatharlach, Cill Chainnigh, Lú, Muineachánagus Sligeach.

Íosghlao 1890 252 244: Dún na nGall, Baile Átha Cliath, Uíbh Fhailíagus Loch Garman.

Íosghlao 1890 252 235: An Clár, Cill Dara, Luimneach agus Ros Comáin.

Íosghlao 1890 252 236: Corcaigh, Port Láirge agus An Iarmhí.

Íosghlao 1890 200 502: Gaillimh, Ciarraí, Maigh Eo agus an Mhí.

Íosghlao 1890 252 598: An Cabhán, Liatroim, Lú agus Tiobraid Árann, PréimhDhéiríochta agus Cúiteamh Biatas Siúcra.

03 beartatacaíochtamargaidh

31

32

3. BEARTA TACAÍOCHTA MARGAIDH

AISÍOCAÍOCHTAÍ ONNMHAIRÍOCHTA

Is fóirdheontais iad aisíocaíochtaí onnmhairíochta, agus d’fhéadfaí iad a íoc maidir lemairteoil, eallaigh bheo, bainne agus táirgí bainne, siúcra, arbhar, muiceoil, éanlaithchlóis agus táirgí uibhe agus táirgí próiseáilte áirithe atá á n onnmhairiú lasmuighden AE. Tá méid an fhóirdheontais, ar féidir leis athrú ag brath ar cheann scríbe antáirge, deartha chun an difríocht idir margadhphraghas an AE agus namargadhphraghsanna domhanda níos ísle a chlúdach agus chun na praghsanna ardaionchuir nó amhábhair atá le fáil san Aontas Eorpach a thógáil san áireamh.Cumasaíonn an scéim d'onnmhaireoirí an AE dul in iomaíocht níos fearr ar mhargaídomhanda.

� Tá ar onnmhaireoir ceadúnas onnmhairíochta a bheith aige/aici chun na táirgíseo a onnmhairiú agus chun iarratas a chur isteach ar aisíocaíochtaíonnmhairíochta;

� Tá coinníollacha éagsúla a bhaineann le ceadúnú agus aisíocaíochtaí lenan-áirítear méideanna, teorainneacha ama, urrúis, srl. a gcaithfidh anonnmhaireoir iad a chomhlíonadh;

� Tá rialacháin AE chothrománacha agus earnála a rialaíonn ceadúnú agus anscéim aisíocaíochta onnmhairíochta;

� Cuimsíonn iarratais ar aisíocaíochtaí dearbhuithe onnmhairíochta, a chuirtear ardtús chuig an údarás custaim (.i. na Coimisinéirí Ioncaim). Ansin déantar nadearbhuithe onnmhairíochta seo (a thugtar SADanna orthu) a dheimhniú agusa aistriú chuig an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia;

� Ní mór dearbhuithe íocaíochta le haghaidh aisíocaíochtaí onnmhairíochta a churisteach ar líne trí Sheirbhís Ioncaim ar Líne na gCoimisinéirí Ioncaim a úsáid;

� Bunaíonn coistí bainistíochta atá faoi chathaoirleacht agus á fheidhmiú ag angCoimisiún Eorpach rátaí aisíocaíochta ó am go ham; is féidir le rátaí athrú agam ar bith.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg Aisíocaíochtaí Onnmhairíochta, AnRoinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Eastát Chaisleán Bhaile Sheonach, Co. LochGarman. Teil: 053 9163400.

CÚNAMH DO STÓRÁIL PHRÍOBHÁIDEACH

Tá na Scéimeanna Cabhrach um Stóráil Phríobháideach d'im, cáis, muiceoil, caoireoilagus mairteoil mar bhearta tacaíochta margaidh arna dtabhairt isteach ag Coimisiúnan AE nuair a thagann neamhchothroime shéasúrach chun cinn idir sholáthar aguséileamh sna margaí ime, uachtair agus cáise nó i gcás muiceola, caoireola agusmairteola nuair a thiteann an praghas faoi bhun leibhéal tagarmhairc in aon cheannde Bhallstáit an AE.

Is í aidhm na scéimeanna ná cabhrú le táirgeoirí chun na táirgí seo a stóráil ar feadhtréimhse stórála ordaithe. Ag deireadh na tréimhse stórála faigheann an stórálaícúnamh ag ráta a socraíodh roimh ré.

Chaibidil

3

33

Chaibidil

3

Is rogha eile iad ar idirghabháil phoiblí sa mhéid is go bhfanann na táirgí mardhílseánacht na stórálaithe le díol ag a ndiscréid neamhshrianta ag deireadh natréimhse stórála.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg Cúnaimh um Stóráil Phríobháideach,An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Eastát Chaisleán Bhaile Sheonach,Co. Loch Garman. Teil: 053 9163437

IDIRGHABHÁIL ARBHAR

Tá an córas idirghabhála arbhar, atá mar scéim tacaíochta margaidh, oscailte idir1 Samhain agus 31 Bealtaine na bliana dar gcionn, faoi réir íosmhéid a bheith átairiscint agus an grán ag comhlíonadh na sonraíochtaí cáilíochta atá leagtha amach.Déantar an praghas idirghabhála a íoctar leis an táirgeoir a mhéadú le breiseannamíosúla. Is é an praghas a íoctar as grán de cháilíocht chaighdeánach faoi láthair ná€101.731 in aghaidh an tona. Braitheann an praghas a íoctar ar mhí anmhalartaithe. Déantar bónais nó asbhaintí ag brath ar cháilíocht an ghráin.

IDIRGHABHÁIL MAIDIR LE hIM AGUS PÚDAR BAINNEBHEARRTHA (SMP)

Tá an córas idirghabhála deartha chun tacú le praghsanna do tháirgí bunúsacha trífharasbairr ime agus SMP a ruaigeadh ón margadh. Ó Mhárta go Lúnasa, déantarceannach idirghabhála d'im a thruicear i mBallstát an AE nuair a thiteann anmargadhphraghas faoi bhun 92% den phraghas idirghabhála ime ar feadh dhásheachtain i ndiaidh a chéile. Ní cheannaítear im ach amháin nuair a bhíonn an áisar oscailt ag 90% den phraghas idirghabhála. Cuirfear deireadh leis an gceannachisteach chomh luath agus a bheidh níos mó ná 30,000 tona á thairiscint ar fud anChomhphobail. Ina leithéid seo de chásanna, d’fhéadfaí córas tairisceana a úsáiddon cheannach isteach. Cuirtear ceannach idirghabhála d'im ar fionraí nuair atá anmargadhphraghas tuairiscithe d'im cothrom le, nó níos airde ná, 92% den phraghasidirghabhála ar feadh dhá sheachtain leantacha. Feidhmíonn ceannach isteachidirghabhála do SMP ó Mhárta go Lúnasa gach bliain. D'fhéadfaí méideanna suas leteorainn de 109,000 tonna in aghaidh na bliana a cheannach ar an bpraghasidirghabhála - ina dhiaidh sin d'fhéadfadh córas tairisceana a bheith i bhfeidhm.

Is féidir tuilleadh faisnéise ar na scéimeanna Idirghabhála a fháil ó Infheistíochtar an bhFeirm, An Rannóg Fóirdheontais agus Stórála, An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, Eastát Chaisleán Bhaile Sheonach, Co. Loch Garman.Teil: 053 9165563

34

BEARTA TACAÍOCHTA EILE DON MHARGADH BAINNE ÓN AE

CÁISÉIN AGUS CÁISÉINEÁIT

Féadann an Coimisiún a shocrú de réir Rialachán 1234/2007 go gcuirfear cúnamh arfáil do bhainne bearrtha a tháirgtear sa Chomhphobal agus a dhéantar é a phróiseáilina cháiséin agus cháiséináití. Tá ráta an chúnaimh socraithe ag nialas faoi láthair.

SCÉIMEANNA CHUN PÚDAR BAINNE BHEARRTHA (SMP) A DHIÚSCAIRT

Féadann an Coimisiún a shocrú de réir Rialachán 1234/2007 go gcuirfear cúnamh arfáil le SMP a ionchorprú nó a dhínádúrú i mbia ainmhithe. Tá ráta an chúnaimhsocraithe ag nialas faoi láthair.

SCÉIM BHAINNE DO SCOILEANNA

Déanann Rialachán 657/2008 ón AE, arna leasú ag Rialachán 966/2009 ón AE, foráildo chúnamh ar dhíolachán bainne agus táirgí bainne a chuirtear ar fáil do dhaltaíscoile. Ceadaítear .25 lítir bainne do gach páiste in aghaidh an lae scoile. Tá anscéim seo cómhaoinithe ag an AE agus an Státchiste.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ó Rannóg na bhFóirdheontas Bainne, An RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Eastát Chaisleán Bhaile Sheonach, Co. LochGarman. Teil: 053 9163405

Chaibidil

3

04 an comhshaoltalmhaíochta

35

Chaibidil

4

36

4. AN COMHSHAOL TALMHAÍOCHTA

AN SCÉIM UM ROGHANNA COMHSHAOL TALMHAÍOCHTA(AEOS) AGUS SCÉIM NATURA 2000

Is bearta faoi Chlár na hÉireann um Fhorbairt Tuaithe 2007-13 iad na scéimeanna umRoghanna Comhshaol Talmhaíochta agus Scéim Natura. Tá na scéimeannacómhaoinithe ag an Aontas Eorpach agus an Státchiste Náisiúnta. Is iad cuspóirí AEOSná dul i ngleic leis na dúshláin a bhaineann leis an mbithéagsúlacht a chaomhnú agusa chur chun cinn, bainistíocht uisce agus bearta maidir le cáilíocht an uisce a spreagadh,agus dul i ngleic leis an athrú aeráide. Is iad cuspóirí Scéim Natura 2000 ná cur lebainistíocht dhearfach comhshaoil ar láithreáin Natura 2000 a ndéantar feirmeoireachtorthu agus ar dhobharcheantair abhann i bhforfheidhmiú na Treorach maidir le hÉin(Treoir 79/409/CEE ón gComhairle), na Treorach maidir le Gnáthóga (92/43/CEE) agusna Creat-treorach Uisce (2000/60/CE).

Cuirfidh AEOS/Natura leis na neartuithe a baineadh amach i mbainistíocht anchaomhantais ó 1994 i leith faoin Scéim um Chaomhnú an Chomhshaoil faoin Tuath,agus rachaidh sé i ngleic go sonrach le láithreáin agus limistéir Natura 2000 ar tháiniga dtírdhreach agus a mbithéagsúlacht de bharr modhanna feirmeoireachta traidisiúnta.

Beart

Natura 2000 (limistéar faoichosaint speisialta agus limistéarcaomhantais speisialta)

Natura 2000 (Gnáthóg Éan FiáinTosaíochta)

Talamh coimíneachta lasmuighde ghréasán Natura

Bunú agus cothabháil gnáthóg

Cur Crann agus Caighdeán naBainistíochta

Buinneáin

Móinéir Féir Thraidisiúnta

Féarach Saibhir i Speicis

Acmhainní GéiniteachaAinmhithe

Íocaíocht ComhshaolTalmhaíochta

€75 in aghaidh an heicteáirin aghaidh na bliana féilire

€314 in aghaidh an heicteáirin aghaidh na bliana féilire

€75 in aghaidh an heicteáirin aghaidh na bliana féilire

€8 in aghaidh 100 méadar inaghaidh na bliana féilire

€314 in aghaidh an heicteáirin aghaidh na bliana féilire

€314 in aghaidh an heicteáirin aghaidh na bliana féilire

€200 in aghaidh an AonaidBheostoic in aghaidh nabliana féilire

Infheistíocht Chaipitil

Fálú €3.30 in aghaidh an mhéadairlínigh atá coibhéiseach le €0.66/min aghaidh na bliana ar feadh cúigbliana

€62.70 in aghaidh an chrainn atácoibhéiseach le €12.54 in aghaidhna bliana ar feadh cúig bliana

€9.50 in aghaidh an bhuinneáin atácoibhéiseach le €1.90 in aghaidh nabliana ar feadh cúig bliana

37

Tá tuilleadh faisnéise le fáil ón Rannóg AEOS, An Roinn Talmhaíochta, Iascaighagus Bia, Eastát Chaisleán Bhaile Sheonach, Loch Garman. Teileafón 053 9163400nó ríomhphost: aeos@agriculture.gov.ie

Chaibidil

4

Beart

Úlloird Thraidisiúnta

Cumhdach d’Éin Fhiáine

Plandáil Fálta Sceach

Barrscoitheadh Fálta Sceach

Leagan Fálta Sceach

Cothabháil Thraidisiúnta arBhallaí Cloiche Tirime

Ciumhaiseanna Bruachánacha

Foinsí uisce eile a sholáthar dobhuaibhigh.

Imill Churaíochta

Bunú Clúdaigh Glais ó bharrcurtha.

Úsáid teicneolaíochtaí nua chunsciodar a leathadh

Íoschuraíocht

Íocaíocht ComhshaolTalmhaíochta

€5 in aghaidh an chrainn inaghaidh na bliana féilire

€869 in aghaidh an heicteáir inna bliana féilire

€2.50 in aghaidh an mhéadair inaghaidh na bliana féilire

€5 in aghaidh an mhéadair atácoibhéiseach le €1 in aghaidh nabliana ar feadh cúig bliana

€8 in aghaidh an mhéadair atácoibhéiseach le €1.60 inaghaidh na bliana ar feadh cúigbliana

€50 in aghaidh 100 méadar inaghaidh na bliana féilire

Ciumhais 2.5m: €0.14 inaghaidh an mhéadairCiumhais 5m: €0.34 in aghaidhan mhéadairCiumhais 10m: €0.74 inaghaidh an mhéadairCiumhais 30m: €2.70 inaghaidh an mhéadair

€0.23 in aghaidh an mhéadair inaghaidh na bliana féilire

€80 in aghaidh an heicteáir inaghaidh na bliana féilire

€0.77 in aghaidh an mhéadairchiúbaigh in aghaidh na blianaféilire

€23 in aghaidh an heicteáir inaghaidh na bliana féilire.

Infheistíocht Chaipitil

€75 in aghaidh an chrainn atácoibhéiseach le €15 in aghaidh nabliana ar feadh cúig bliana

€32 in aghaidh an mhéadair atácoibhéiseach le €6.40 in aghaidh nabliana ar feadh cúig bliana

Fálú €3.30 in aghaidh an mhéadairlínigh atá coibhéiseach le €0.66/min aghaidh na bliana ar feadh cúigbliana

€200 in aghaidh an trach ólacháinatá coibhéiseach le €40 in aghaidhna bliana ar feadh cúig bliana

38

AN SCÉIM UM CHAOMHNÚ AN CHOMHSHAOIL FAOIN TUATH(REPS)

Is beart í an Scéim um Chaomhnú an Chomhshaoil Faoin Tuath (REPS) faoi Phlean nahÉireann um Fhorbairt Tuaithe 2007-2013. Tugadh isteach an Scéim reatha, REPS 4,i Lúnasa 2007 agus dúnadh é le haghaidh iontrálaithe nua in Iúil 2009.

Is iad aidhmeanna REPS ná:

� Na nithe seo a leanas a chur chun cinn:

� Bealaí le talamh talmhaíochta a úsáid a réitíonn le cosaint agus feabhsú anchomhshaoil, bithéagsúlacht, an tírdhreach agus a chuid gnéithe, athrúaeráide, acmhainní nádúrtha, caighdeán uisce, an ithir agus éagsúlachtghéiniteach;

� Córais feirmeoireachta a oireann don chomhshaol;� Timpeallachtaí a ndéantar feirmeoireacht orthu, a bhfuil luach ard orthu ó

thaobh an dúlra de agus atá i mbaol, a chaomhnú;� Gnéithe stairiúla ar thalamh talmhaíochta a chothabháil;� Pleanáil comhshaoil a úsáid i gcleachtas feirmeoireachta;

� Cosaint i gcoinne thréigean na talún;� An gréasán sóisialta a choimeád i bpobail tuaithe;� Cur le bainistíocht dhearfach comhshaoil ar láithreáin NATURA 2000 a ndéantar

feirmeoireacht orthu.

Tá an Scéim cómhaoinithe ag an Aontas Eorpach agus an Státchiste Náisiúnta.

Faoi REPS, bhí sé riachtanach d'fheirmeoir páirteach plean bainistíochta cothaitheachagus plean bainistíochta féaraigh a dhréachtú dá f(h)eirm. Níor mhór dophleanálaí/ghníomhaireacht pleanála faofa ag an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agusBia na pleananna a bhí riachtanach don Scéim a dhréachtú.

Níor mhór d’fheirmeoirí a raibh talamh acu i láithreán NATURA 2000 .i. LimistéirChaomhantais Speisialta nó Limistéir faoi Chosaint Speisialta, na tailte sin a áireamhsa phlean feirme do REPS.

ROGHANNA BITHÉAGSÚLACHTA

Tá 11 bheart bhunúsacha i REPS atá éigeantach. Bhí feabhsú an 11 bheartbhunúsacha sin inmhianaithe chun bithéagsúlacht mhéadaithe a bhaint amach agleibhéal na feirme. Trí rogha ó shraith de ghnóthais roghnacha a chur ar fáild’fheirmeoirí, tugadh an deis do gach feirmeoir na hoibreacha is oiriúnaí do thréithechomhshaoil nó tírdhreacha na feirme a roghnú.

Níor mhór d’iarratasóirí na scéime glacadh le dhá rogha bithéagsúlachta ar a laghad,agus ceann amháin ar a laghad díobh sin faoi Chatagóir 1.

Chaibidil

4

39

ROGHANNA CHATAGÓIR 1:

� Móinéir Féir Thraidisiúnta;� Féarach Saibhir i Speicis;� Úsáid Seimre i mBáinseacha;� Cruthú Gnáthóige Nua;� Bunú Coillearnach Feirme;� Barrscoitheadh Fálta Sceach;� Leagan Fálta Sceach;� Fálta Sceach Nua a Phlandú;� Cothabháil Breise ar Bhalla Cloiche;� Úlloird Thraidisiúnta na hÉireann;� Suiteáil Boscaí Éin;� Bunú Clúdaigh Ghlais;� Bainistíocht Comhshaoil de Chur i leataobh;� Imill Churaíochta Mhéadaithe;� Arbhar Earraigh le hIonchur Íseal;� Barra Íoschuraíochta.

ROGHANNA CHATAGÓIR 2:

� Móinéir Féir Thraidisiúnta;� Féarach Saibhir i Speicis;� Úsáid Leatóra Cos Cúil (Trailing Shoe);� Rialú Speiceas Ionrach;� Imeall Sruthchúrsa Méadaithe;� Eisiaigh Rochtain Buaibheach uile ar Shruthchúrsaí;� Úsáid Criosanna Maolánacha Plandaithe;� Plandú Crann Leathanduilleach;� Pasáistí Nádúir;� Méadú i gCriosanna Maolánacha Seandálaíochta;� Bunú Úlloird Thraidisiúnta na hÉireann;� Suiteáil boscaí éin nó ialtóige;� Bunú Clúdaigh Ghlais;� Imill Churaíochta Mhéadaithe;� Íoschuraíocht.

Caithfidh gach gnóthas atá san áireamh i bplean REPS na bhfeirmeoirí a bheith ibhfeidhm ar feadh íostréimhse cúig bliana.

BEARTA FORLÍONTACHA

Bhí feirmeoirí i REPS ábalta tabhairt faoi ghníomhartha breise i bhfoirm BeartaForlíontacha. Dearadh iad leis an ngá le réiteach a fháil ar shainfhadhbannacomhshaoil a bhaineann leis na téamaí tosaíochta don chomhshaol mar atácaighdeán uisce, bithéagsúlacht/tírdhreach agus athrú aeráide a thógáil san áireamh.Thug na Bearta Forlíontacha sin deis d'fheirmeoirí íocaíochtaí breise a tharraingtanuas faoin scéim. Ba iad seo a leanas na Bearta Forlíontacha i REPS 4:

Chaibidil

4

Chaibidil

4

40

� Gnáthóg Éan Fiáin;� Úlloird Thraidisiúnta na hÉireann;� Caomhnú Acmhainní Géiniteacha Ainmhithe;� Criosanna Bruachánacha;� Gnáthóga na nGLEOISEACH;� Arbhar Earraigh le hIonchur Íseal;� Íoschuraíocht;� Innilt Inbhuanaithe Thraidisiúnta;� Cuimsiú Seimre i mBáinseacha Féaraigh;� Innilt Mheasctha;� Foirgnimh Oidhreachta.

Níor mhór d’fheirmeoirí ar mhian leo tabhairt faoi Bheart(a) Forlíontach(a) cloí leis anmBeart/leis na Bearta ó dháta tosaithe an phlean, ach amháin i gcás bheart nabhFoirgneamh Oidhreachta, mar choinníoll incháilitheachta ar íocaíocht.

RÁTAÍ ÍOCAÍOCHTA REPS (IN AGHAIDH NA BLIANA)

Clár Ginearálta REPS €200/ha don chéad 20 ha€175/ha don chéad 20 ha eile suas go 40 ha€70/ha don chéad 15 ha eile suas go 55 ha€10/ha do limistéir os cionn 55 ha

Talamh Natura 2000, €242/ha don chéad 40 hacoimíneacht agus €24/ha don chéad 40 ha eile suas go 80 hatalamh NHA €18/ha don chéad 40 ha eile suas go 120 ha

€5/ha do limistéir os cionn 120 ha

Bearta ForlíontachaPóir Uathúla €234 in aghaidh Aonad Beostoic an phóir atá

cláraithe leis an gcumann póir

Úlloird Thraidisiúnta €256 in aghaidh an ghabháltaisBruachánach €724.50/haCaomhnú Éan Fiáin €85/haTionscnamh GLEOISÍ €700/ha don chéad ha

€400/ha ó 1 ha go 2.5 ha

Barra Curaíochta le hIonchur Íseal €316/ha suas go huasmhéid de 2.5 haÍoschuraíocht €21/ha suas go huasmhéid de 40 haInnilt Inbhuanaithe Thraidisiúnta €43/ha suas go huaslimistéar 20 haInnilt Mheasctha €43/ha suas go huaslimistéar 20 ha

Báinseacha Seimre €26/ha suas go huasmhéid de 40 ha

41

FEIRMEOIREACHT ORGÁNACH

Is córas ar leith feirmeoireachta í an Fheirmeoireacht Orgánach a bhfuil sé mar aidhm aicibia ar ardchaighdeán a tháirgeadh i slí atá tairbheach don chomhshaol agus donfhiadhúlra. Cleachtann feirmeoirí orgánacha feirmeoireacht de réir caighdeán atá dearthado tháirgeadh bairr agus beostoic. Is é sá na gcaighdeán seo ná chun córasfeirmeoireachta a fhorbairt a chomheiseann le córais eile, a chothaíonn torthúlacht talúnagus a thugann cosaint don chomhshaol, d'fhiadhúlra agus d'acmhainní neamh-inathnuaite.

Tá táirgeadh orgánach agus lipéadú táirgí orgánacha rialaithe ag rialacháin Eorpachaagus náisiúnta .i. Rialachán Uimh. 834/2007 ón gComhairle Eorpach mar a leasaíodh,arna thacú ag Ionstraimí Reachtúla Uimh. 112 de 2004 agus 698 de 2007. Ceadaíonnreachtaíocht an AE do Bhallstáit comhlachtaí cigireachta príobháideacha a úsáid le córascigireachta agus ceadúnaithe oibreoirí orgánacha a dhéanamh. Tá cúig chomhlachtdheimhnithe faofa leis an obair seo a dhéanamh in Éirinn .i. Institute of Marketecology(IMO), Cumann Feirmeoirí agus Saothróirí Orgánacha na hÉireann (IOFGA), Organic TrustLimited, BDAA-Demeter UK agus Global Trust Certification Limited.

CÚNAMH D'FHORBAIRT NA hEARNÁLA

AN SCÉIM FEIRMEOIREACHTA ORGÁNAÍ

Idir 1994 agus 2006, tugadh tacaíocht d'fheirmeoirí orgánacha trí BheartForlíontach faoin Scéim um Chaomhnú an Chomhshaoil Faoin Tuath (REPS). TáScéim Feirmeoireachta Orgánaí shaorsheasaimh faoin gClár um Fhorbairt Tuaithereatha a mhaireann ó 2007 go 2013. Bhí Feirmeoirí Orgánacha i dteideal páirt aghlacadh i REPS go dtí gur dúnadh é le haghaidh iarratais nua in Iúil 2009, agus tásiad i dteideal páirt a ghlacadh sa Scéim um Roghanna Comhshaol Talmhaíochta(AEOS) a seoladh i Márta 2010.

Is í aidhm na Scéime Feirmeoireachta Orgánaí ná tairbhí feabhsaithe a sheachadadhi leith an chomhshaoil agus leas ainmhithe agus táirgeoirí a spreagadh chunfreagairt don éileamh margaidh do bhia táirgthe go horgánach.

Le bheith incháilithe don bheart seo, ní mór d'fheirmeoirí a bheith ceadúnaithe agceann amháin den chúig chomhlacht dheimhnithe atá faofa ag an RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, ní mór dóibh freisin clárú le hAonad Orgánach naRoinne agus feirmeoireacht orgánach a dhéanamh ar feadh 5 bliana ar a laghad.

Is iad seo a leanas na rátaí íocaíochta:

≥ 3ha agus suas le 55ha > 55 ha

Le linn claochlaithe €212/ha €30/ha

Stádas orgánach iomlán €106/ha €15/ha

Chaibidil

4

42

Le linn claochlaithe €283/ha €212/ha €30/ha

Stádas orgánach €142/ha €106/ha €15/haiomlán

SCÉIMEANNA UM CHÚNAMH DEONTAIS D'FHORBAIRT NA hEARNÁLA ORGÁNAÍ

Tá deontais forbartha ar fáil d'fheirmeoirí agus do phróiseálaithe araon faoi naScéimeanna um Chúnamh Deontais d'Fhorbairt na hEarnála Orgánaí, a faomhadhfaoin bPlean Forbartha Náisiúnta, 2007-2013. Soláthraíonn na scéimeanna ar anbhfeirm agus amach ón bhfeirm cúnamh deontais do threalamh agus áiseanna nuado tháirgeadh, réiteach, grádú, pacáil, stóráil, dáileadh agus díol táirgí orgánacha. Isiad seo a leanas na sonraí:

� Cúnamh deontais de 40% d'infheistíochtaí os cionn €1,500;� Uaschúnamh deontais ar an bhfeirm de €60,000 iníoctha le haghaidh thréimhse

na scéime, a ritheann ó 2007-2013;� Uaschúnamh deontais amach ón bhfeirm de €500,000 iníoctha le haghaidh

thréimhse na scéime, a ritheann ó 2007-2013.

Tá tuilleadh faisnéise le fáil ón Aonad Orgánach, An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, Eastát Chaisleán Bhaile Sheonach, Loch Garman.Íosghlao: 1890 200 509 nó 053 9163400, Facs: 053 9143965nó ríomhphost: organics@agriculture.gov.ie

SCÉIM BITHFHUINNIMH 2010-2012

Soláthraíonn an Scéim Bithfhuinnimh deontais bhunaithe d'fheirmeoirí le miscanthusagus saileach a fhás le bithmhais a tháirgeadh a bheidh oiriúnach le húsáid marfhoinse inathnuaite fuinnimh. Is é aidhm na Scéime ná táirgeadh miscanthus agussailí in Éirinn a mhéadú agus bealaí eile le talamh a úsáid a spreagadh. Tá an Scéimar oscailt d’iarratasóirí ar úinéirí talún iad nó a bhfuil teideal léasachta acu ar antalamh agus atá freagrach as feirmeoireacht a dhéanamh ar an talamh ar a bhfuil sébeartaithe an phlandáil a dhéanamh. Níl scaireanna coimíneachta, tailte ar cíos aguscearta féaraigh incháilithe ar íocaíocht faoin Scéim.

Tá cúnamh iníoctha ar 50% de na costais fhaofa a bhaineann leis an mbarr a bhunú,faoi réir uasráta íocaíochta de €1,300 in aghaidh an heicteáir, agus an chuid eile lehinfheistiú ag an iarratasóir. Áirítear le costais incháilithe iad siúd a bhaineann leréiteach na talún, fálú, rialú fásra, ceannach stoc plandaithe, agus plandú.

Bíonn limistéir a bhfuil saileach agus miscanthus plandaithe iontu incháilithe freisindon Scéim Aoníocaíochta Feirme agus d’íocaíochtaí faoi REPS agus faoin Scéim doLimistéir faoi Mhíbhuntáiste, faoi réir roinnt srianta ar na limistéir a ndéantar plandúiontu.

Chaibidil

4

GabháltaisGairneoireachtaAmháin

LimistéarGairneoireachta≤ 6 heicteár (ha)

LimistéarGairneoireachta> 6ha agus suas le 55ha

LimistéarGairneoireachta> 55 ha

43

Chaibidil

4

PRÍOMHGHNÉITHE:

� Bíonn iarratais ar dheontais bhunaithe faoi réir próiseas faofa réamhphlandaithe;Tabharfar tús áite d’iarratais de réir na gCritéar Roghnúcháin atá leagtha amachi dTéarmaí agus Coinníollacha na Scéime;

� Is é 3 heicteár an t‑achar íosta ceadaithe le haghaidh gach iarratasóra, agus is é30 heicteár an t‑achar uasta;

� Ní mór d’iarratasóirí fianaise a chur isteach ar nascálacha le húsáideoirí deiridhchun an barr bithmhaise a úsáid mar fhoinse bithfhuinnimh;

� Níl earraí ar tugadh sonrasc dóibh, a seachadadh nó a ceannaíodh, ná íocaíochtaía rinneadh, sular eisíodh faomhadh Reámhphlandaithe, incháilithe do chúnamhdeontais;

� Ní mór d'iarratasóirí cothabháil agus bainistíocht dhóthanach a dhéanamh ar anmbarr mar bharr bithmhaise a fhástar le haghaidh bithfhuinnimh ar feadh 7mbliana ar a laghad ó dháta an fhaofa.

Ba cheart iarratais ar fhaomhadh réamhphlandaithe a chur chuig an Aonad BeartaisBithbhreosla, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Lár-Ionad Gnó Kea-Lew,Bóthar Mhaighean Rátha, Port Laoise, Co. Laoise.Teileafón 057- 8692231/057 8692240; Ríomhphost bioenergy@agriculture.gov.ie

05 foraoiseacht

45

Chaibidil

5

46

5. FORAOISEACHT

DEONTAIS COILLTEOIREACHTA AGUS RÁTAÍ PRÉIMHE

Tá na Scéimeanna um Dheontais agus Préimheanna Coillteoireachta ceaptha le 100% denchostas a bhaineann le foraoisí nua a bhunú a chlúdach, agus deontais suas go €7,154.00in aghaidh an heicteáir ar fáil chun na críche sin agus préimheanna bliantúla de suas le€527.94 in aghaidh an heicteáir ar feadh suas le 20 bliain. Tá caiteachas ar na scéimeannasin maoinithe go hiomlán go náisiúnta. Táirgeann an Scéim um Chosaint an ChomhshaoilForaoise (FEPS) préimh bhliantúil fhorlíontach de suas le €200.00 in aghaidh an heicteáir atáiníoctha ar feadh suas le 5 bliana i dteannta leis an bPréimh Choillteoireachta. Bíonn aníocaíocht FEPS ag brath ar an bhfeirmeoir ag fanacht i REPS.

Rátaí Deontais Seasta (a bhaineann le láithreáin le dáta críochnaithe ar an 01.01.08nó ina dhiaidh sin acu)

Is iad na rátaí a taispeántar thuas na huasmhéideanna atá iníoctha. Clúdaíonn andeontas costas an phlandaithe suas go dtí céim an bhunaithe agus íoctar é ina dhápháirt, 75% tar éis plandaithe agus íoctar na dara deontais suiteála de 25% 4 blianaina dhiaidh sin faoi réir bunú sásúil.

CatagóirDeontais/Préimhe(GPC)

GPC 1 -Neamhfhálaithe

GPC 2 - SprúsSitceach/PéineContórtach

GPC 3 - 20% MeascánÉagsúil

GPC 4 - Éagsúil

GPC 5 -Leathanduilleach(seachas dair & feá)

GPC 6 - Dair

GPC 7 - Feá

LeithdháileadhUasta ar Fhálú€/ha

350

350

350

350

450

450

450

DeontasIomlán ar RátaSeasta €/ha

3,064

3,064

3,223

3,577

4,749.57

6,470.07

7,154

Ráta seasta dondara DeontasTráthchoda - €/ha

873.35

873.35

873.40

942.48

1199.90

1,660.82

1,865.13

Ráta seasta donchéad DeontasTráthchoda - €/ha

2,190.65

2,190.65

2,349.60

2,634.52

3,549.67

4,809.25

5,288.87

Uasrátaí Préimhe (le feidhm ón 01.01.09)

Is féidir sonraí iomlána na ndeontas a fháil ón tSeirbhís Foraoiseachta, An RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Eastát Chaisleán Bhaile Sheonach, Co. LochGarman. Teil: 053 9160200, Íosghlao: 1890 200 223, Facs: 053 9143834

47

Chaibidil

5

Ráta neamhfheirmeoraIn aghaidh an ha

181.35

181.35

181.35

181.35

194.79

194.79

194.79

Ráta feirmeora>=12ha

221.66

382.85

440.62

467.48

494.36

527.94

527.94

Ráta feirmeora>6ha

221.66

355.99

413.76

440.62

467.50

501.08

501.08

CatagóirDeontais/Préimhe (GPC)

GPC 1 –Neamhfhálaithe/GachSpeiceas

GPC 2 –Fálaithe/SprúsSitceach/PéineContórtach

GPC 3 -Fálaithe/20% MeascánÉagsúil

GPC 4 -Fálaithe/Éagsúil

GPC 5 - Fálaithe/Leathanduilleach(seachas Dair agus Feá)

GPC 6 -Fálaithe/Dair

GPC 7 -Fálaithe/Feá

Préimh Choillteoireachta (€/ha)

Ráta feirmeora>=6ha

221.66

369.43

427.20

454.06

480.94

514.52

514.52

PRÉIMH FEPS - ÍOCAÍOCHT BHLIANTÚIL BHREISE BLIAIN 1-5

Préimh FEPS (€/ha coilltithe)

Achar Iomlán Feirme ≤30 ha ≤30 ha >30 ha(lena n áirítearachar leplandú)

plandaithe >5 plandaithe > 8agus < 8

GPCanna 1, 3 - 7 150 200 200

48

AN COMHSHAOL

Tá sé mar choinníoll de chúnamh deontais, faoi Chlár 2007-2013, go mbeadhforbairt comhoiriúnach le cosaint an chomhshaoil. I measc na gcúrsaí comhshaoil agam an iarratais, áirítear caighdeán an uisce, gnáthóga ainmnithe, seandálaíocht,tírdhreach agus méid an limistéir. Déantar comhairliú le gníomhaireachtaí poiblí agusleis an bpobal ginearálta maidir le hiarratais ar dheontais foraoiseachta i limistéird'íogaireacht comhshaoil speisialta. Táirgeadh treoirlínte ar na topaicí seo a leanas:

� “Foraoiseacht agus Seandálaíocht”;� “Foraoiseacht agus Caighdeán an Uisce”;� “Foraoiseacht agus Bithéagsúlacht”;� “Saothrú Foraoiseachta agus an Comhshaol”;� “Foraoiseacht agus an Tírdhreach”;� “Cosaint Foraoiseachta”;� “Foraoiseacht agus Riachtanas Toirchithe Aeir” (I.R. Uimh. 592/2006 agus

790/2007);� “Foraoiseacht agus an Diúilicín Péarla Fionnuisce”.

Spreagtar éagsúlacht i bplandú agus i bplandú leathanduilleach, ach go háirithe, trídhifreálacha na scéime deontais. Ba é an sprioc do phlandú leathanduilleach ná gombeadh sé mar 30% d'iomlán an phlandaithe nua, agus baineadh amach an spriocsin faoi dheireadh an chláir dheireanaigh in 2006. Tá an sprioc chéanna á coimeádmar sprioc bhliantúil do Chlár 2007-2013. Tá sé mar aidhm ag an Scéim um Chosaintan Chomhshaoil Foraoise (FEPS), ar tugadh isteach í ar bhonn píolótach in 2007 agusar a ndearnadh athbhreithniú in 2008, plandú foraoisí a bhfuil luach ard orthu dondúlra ar fheirmeacha REPS a spreagadh.

Tá Measúnú ar an Tionchar ar an gComhshaol (MTC) éigeantach d'iarratais archoillteoireacht ar limistéir 50 heicteár nó níos mó agus d'fhéadfadh sé a bheith agteastáil do limistéir níos lú áit a meastar go mbeidh tionchar mór ag an bhforbairtbheartaithe ar an gcomhshaol. Tá gach iarratas níos lú ná 50 heicteár faoi réir NósImeachta Scagtha sonrach leis an ngá le MTC den sórt sin a mheasúnú.

Déantar comhairliú le húdaráis áitiúla maidir le gach iarratas ar choillteoireacht oscionn 25 heicteár agus déantar iad a chomhairliú maidir le gach iarratas archoillteoireacht laistigh de limistéir scéimhe príomha i bPlean Forbartha an Chontaenó laistigh de limistéar liostaithe i bhFardal na dTírdhreach Sárscéimhe.

CLÁR FORAOISEACHTA 2007-2013

The Forestry programme includes the following:

� Scéim Choillteoireachta do thalamh talmhaíochta agus (den chéad uair)talamh neamhthalmhaíochta;

� an Scéim um Chosaint an Chomhshaoil Foraoise (FEPS): Le plandúforaoiseachta a bhfuil luach ard uirthi don dúlra ar fheirmeacha REPS aspreagadh;

� an Scéim um Choillearnacha Dúchasacha, le plandú agus caomhnú speicisdhúchasacha choillearnach na hÉireann a chur chun cinn;

Chaibidil

5

49

Chaibidil

5

� Scéim na Coille Seo Againne, le deiseanna nua a chruthú um bunúcoillearnach taitneamhachta;

� Scéim leathnaithe um Fheabhsú Coillearnach, a spreagann tanú agussaothrú foraoisí bunaithe leis an acmhainn eacnamaíochta a uasmhéadú;

� Scéim um Bóithre Foraoise;� Scéim um Athdhéanamh Foraoise, a sholáthraíonn bunús le hathphlandú áit

ar gá.

CUR CHUN CINN AGUS OILIÚINT FORAOISEACHTA

Is iad seo a leanas cuspóirí foriomlána na hoibre a dhéanann an RannógForaoiseachta maidir le Cur Chun Cinn agus Oiliúint Foraoiseachta:

� Eolas ar bhainistíocht inbhuanaithe foraoisí a chur chun cinn;� Tacú le gairmoiliúint;� Feidhmíocht agus iomaíochas foraoisí ar an iomlán a fheabhsú;� Cabhrú le húinéirí foraoisí a gcuid eolais ar bhainistíocht foraoise a mhéadú;� Feasacht a spreagadh ar thairbhí éagsúla na foraoiseachta, agus� Forbairt Ghrúpaí Táirgeoirí Foraoiseachta a spreagadh.

Le tuilleadh faisnéise a fháil, déan teagmháil leis an tSeirbhís Foraoiseachta,An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Eastát Chaisleán Bhaile Sheonach,Co. Loch Garman. Teil: 053 9160200 Íosghlao: 1890 200 223 Facs: 053 9143836

TAIGHDE AGUS FORBAIRT FORAOISEACHTA

Is í an Rannóg Taighde den Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia a dhéananncomhordú ar Thaighde Foraoiseachta, agus is í an Rannóg Foraoiseachta a dhéanannobair na Forbartha.

Cabhraíonn an Chomhairle COFORD leis an Roinn san obair seo. Is éard atá ann nácomhlacht comhairleach ar a bhfuil ionadaithe ó earnáil na foraoiseachta, agus abhfuil sé mar aidhm aige na nithe seo a leanas a dhéanamh:

� Naisc idir taighde agus tionsclaíocht a bhunú agus a neartú;� Comhairle a chur ar fáil maidir le riachtanais taighde foraoise d’fhonn iomaíochas

idirnáisiúnta a chothabháil;� Fostaíocht inbhuanaithe a sholáthar, nuálaíocht a spreagadh agus seirbhísí

comhshaoil a fheabhsú, agus� Monatóireacht a dhéanamh ar chláir taighde agus aistriú faisnéise leis an tairbhe

is mó a bhaint amach.

50

Soláthraíonn an Roinn maoiniú, faoin gClár Forbartha Náisiúnta 2007-2013, dothaighde agus d’fhorbairt san earnáil foraoiseachta faoi na cláir seo a leanas:

� An Clár Taighde agus Forbartha:Cúnamh deontais do thaighde agus d’fhorbairt ar mhaithe leis an bpobal marthacaíocht d’iomaíochas iomlán na hearnála foraoiseachta in Éirinn agus anchaoi a gcuireann sí le leas an phobail;

� An Clár um Líonrú agus Aistriú Eolais:Cúnamh deontais d'oiliúint agus do shoghluaisteacht taighdeoirí agus dosheimineáir agus cheardlanna bunaithe ar thorthaí taighde agus forbartha, agusí mar aidhm iomlán feabhas a chur ar inniúlacht agus fheidhmíocht taighde arfhoraoisí;

� An Clár Aistrithe Faisnéise:Torthaí taighde agus forbartha foraoise a aistriú go héifeachtach trí imeachtaí,foilseacháin agus meáin ar an nGréasán mar thacaíocht d'iomaíochas iomlán nahearnála foraoiseachta in Éirinn agus an chaoi a gcuireann sí le leas an phobail.

Cuirtear na seirbhísí seo a leanas ar fáil freisin:

� Athrú aeráide agus foraoisí – www.coford.ieLeagann sé béim ar ról na bhforaoisí chun an t athrú aeráide a mhaolú;

� GROWFOR – Fás foraoisí a shamhaltú agus a luacháil - www.coford.ieMéadaíonn sé an toradh a bhaineann an stát agus an saothróir as foraoisí;

� Gaothstoitheadh – Dóchúlacht gaothstoite i bplánduithe foraoiseachta in Éirinna mheas - Costas agus tarlúintí dochar gaothstoite i bhforaoisí a laghdú marthacaíocht do bhainistíocht inbhuanaithe foraoisí;

� Woodspec – treoir sonraitheora le haghaidh adhmad na hÉireannÚsáid táirgí adhmaid i dtógáil a mhéadú, ag tarraingt ar thorthaí T&F;

� Wood Energy – www.woodenergy.ie – www.woodspec.ieAn earnáil fuinnimh adhmaid in Éirinn a mhéadú de réir bheartas an rialtaismaidir le húsáid fuinnimh inathnuaite a mhéadú.

Le tuilleadh faisnéise a fháil, déan teagmháil leis an Roinn Talmhaíochta, Iascaighagus Bia, Teach Talmhaíochta, Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2Teil: 01 6072487/6072559, Liostaítear gach seirbhís faoin rannóg Uirlisí agusSeirbhísí ag www.coford.ie

Chaibidil

5

51

RANNÓG AN BHEARTAIS FORAOISEACHTA

Tá an fhreagracht ar Rannóg an Bheartais Foraoiseachta as réimse leathan deshaincheisteanna beartais ar leibhéal náisiúnta, Eorpach (lena n áirítear an AE), agusidirnáisiúnta. Ar leibhéal náisiúnta, bíonn Rannóg an Bheartais ag plé lesaincheisteanna a bhaineann leis na nithe seo a leanas: athrú aeráide agus forlámhúcarbóin, fuinneamh adhmaid, foraoiseacht agus an comhshaol, creatlach reachtachagus idirchaidreamh le páirtithe leasmhara lena n áirítear Ranna agusGníomhaireachtaí Rialtais eile.

Ar an leibhéal Eorpach agus náisiúnta, tá an Rannóg freagrach as Treoracha agusRialacháin an AE a thrasuí i ndlí na hÉireann, chomh maith le hionadaíocht adhéanamh thar ceann na Seirbhíse Foraoiseachta ag imeachtaí agus cruinnithe deMheitheal Oibre na Comhairle Eorpaí maidir le Foraoisí, an Buanchoiste Foraoiseachtaagus Forest Europe.

Le tuilleadh faisnéise a fháil, déan teagmháil leis an tSeirbhís Foraoiseachta, An RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Eastát Chaisleán Bhaile Sheonach, Loch Garman.Teil: íosghlao 1890 200 220 nó 053 9160180

NÓS IMEACHTA ACHOMHAIRC NA SEIRBHÍSEFORAOISEACHTA

Déanann aonad riaracháin sa tSeirbhís Foraoiseachta nós imeachta achomhairc naSeirbhíse Foraoiseachta a láimhseáil. D'fhéadfadh custaiméirí achomharc adhéanamh in aghaidh cinneadh ar bith a dhéanann an tSeirbhís Foraoiseachta achuireann isteach ar a dteidlíochtaí faoi na scéimeanna deontais agus préimhe.Baineann formhór na n achomharc arna láimhseáil ag an Aonad le diúltúd’fhaomhadh réamhphlandaithe agus diúltú nó laghdú i ndeontais.

Is féidir leis an bpobal agus le heagraíochtaí comhshaoil freisin achomharc adhéanamh in aghaidh moltaí coillteoireachta i suímh áirithe íogair comhshaoil. Faoina Rialacháin comhshaoil atá i bhfeidhm ó 2001, tá gnáthamh comhairliúcháinan-fhairsing ar gá don tSeirbhís Foraoiseachta é a ghlacadh sula ndéanfaidh sícoillteoireacht i limistéir ainmnithe mar limistéar íogair comhshaoil a fhaomhadh.Cuirtear preasfhógraí sna nuachtáin áitiúla chun tuairimí an phobail a iarraidh armholtaí coillteoireachta i limistéir ainmnithe mar aon cheann díobh seo a leanas:

� Limistéar Oidhreachta Náisiúnta, Limistéar Caomhantais Speisialta, LimistéarCosanta Speisialta nó Páirc Náisiúnta molta;

� Limistéir ina bhfuil suíomh nó gné seandálaíochta le dian úsáid poiblí;� Limistéir scéimhe príomha i bPlean Forbartha Chontae nó liostaithe i bhFardal na

dTírdhreach Sárscéimhe.

Déantar comhairliú díreach le hÚdaráis Áitiúla agus le heagraíochtaí comhshaoilfreisin maidir leis na hiarratais seo. Má chuireann an pobal nó aon cheann de naheagraíochtaí seo in aghaidh an mholta plandaithe, tógtar a gcuid tuairimí agusagóidí san áireamh i bplé na Seirbhíse Foraoiseachta ar an moladh. Má chiallaíonn ancinneadh ar an moladh nár seasadh lena hagóidí, tairgtear an deis dóibh achomharca dhéanamh laistigh de 21 lá.

Chaibidil

5

52

Ní mór achomhairc maidir le nós imeachta comhairliúcháin leis an bpobal alóisteáil laistigh de 21 lá ón lá a fhaightear cinneadh na SeirbhíseForaoiseachta.

Ba chóir achomhairc i gcoinne cinneadh ar bith eile a chuireann isteach artheidlíochtaí na dtomhaltóirí faoi na scéimeanna deontais agus préimhe alóisteáil chomh luath agus is féidir tar éis fhógra an chinnidh áibhirsigh ag antSeirbhís Foraoiseachta.

Ní mór gach achomharc a dhéanamh i scríbhinn, ag leagadh amach forais anachomhairc, agus a sheoladh chuig: An tAonad Achomhairc, An tSeirbhísForaoiseachta, An Roinn Talmhaíochta. Iascaigh agus Bia, Eastát ChaisleánBhaile Sheonach, Co. Loch Garman. Íosghlao 1890 200 223

RIALÚ LEAGAIN

Faoi Rannóg 37 den Acht Foraoiseachta 1946 tá sé mídhleathach crann os cionndeich mbliana a stoitheadh, nó crann d'aois ar bith a ghearradh síos, nó crann d'aoisar bith a ghortú gan Ceadúnas Leagtha. Caithfear fógra rúin chun crann a leagadhnó a stoitheadh a thabhairt i scríbhinn ar fhoirm ar a dtugtar Fógra Leagtha. EisítearOrdú ag cosc leagan crainn nuair a fhaightear Fógra Leagtha comhlánaithe.Cosnaíonn sé seo na crainn atá i gceist fad is a dhéantar breithniúchán ar eisiúintceadúnas leagtha. D'fhéadfaí aon duine a dhéanann crann a stoitheadh nóghearradh síos gan ceadúnas leagtha a ionchúiseamh sna Cúirteanna. Is féidir pionóisdhiana a thabhairt ar leaganacha mídhleathacha agus in éineacht le fíneálachagearrtha ag an gCúirt, d'fhéadfadh an tAire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, trí Ordú,iallach a chur ar an duine ciontaithe athphlandú a dhéanamh. Ba cheart d'úinéirítalún sonrú nach dtugann deonú Cead Pleanála cead crainn a leagan, agus nachmór fós cur isteach ar cheadúnas leagtha sula leagtar aon chrainn ar an láithreán.

Is féidir Fógra Leagtha a fháil ó Stáisiún na nGardaí nó go díreach ón RannógLeagain, An tSeirbhís Foraoiseachta, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia,Eastát Chaisleán Bhaile Sheonach, Co. Loch Garman;Teil: (053) 9160170/9160174/9160175/9160181 nó ó láithreán Gréasáin naRoinne ag www.agriculture.gov.ie/forestservice

COSAINT I gCOINNE LOTNAIDÍ AGUS GALAIRFORAOISEACHTA – RIALACHÁIN ALLMHAIRITHE

Tá an tSeirbhís Foraoiseachta freagrach as feidhmiú na ngnéithe foraoiseachta deThreoir 2000/29/CE ón gComhairle ar bhearta cosanta in aghaidh orgánaighdhíobhálacha do phlandaí nó táirgí plandaí a thabhairt isteach sa Chomhphobal agusin aghaidh a scaipeadh laistigh den Chomhphobal. Feidhmíonn an tSeirbhísForaoiseachta na forálacha maidir le hadhmad, pacáistiú adhmaid, plandaí foraoise aguscrainn Nollag. Tá lorgaireacht luath de lotnaid nó ghalar nuathionscanta riachtanachagus spreagtar úinéirí fhoraoisí agus an tionscal foraoiseachta chun a bheith faireach in

Chaibidil

5

53

Chaibidil

5

aimsiú a leithéid. Má thugtar aon lotnaid nó galar neamhghnách faoi deara, déanteagmháil leis an tSeirbhís Foraoiseachta. Tá na seirbhísí seo a leanas ar fáil:

� Clárú allmhaireoirí (allmhairiú ó Thíortha lasmuigh den AE) d'adhmad, de tháirgíadhmaid agus de phlandaí foraoiseachta rialaithe;

� Clárú táirgeoirí ábhair foraoiseachta ar nós plandlanna foraoiseachta;� Seirbhís dhiagnóiseach lotnaide agus galair foraoiseachta;� Comhairle maidir le rialacháin allmhairithe maidir le hadhmad, pacáistiú

adhmaid, plandaí foraoiseachta agus crainn Nollag;� Eisiúint Teastais Fíteashláintíocha d'onnmhairiú ábhar foraoiseachta.

Le tuilleadh faisnéise a fháil maidir leis an méid atá thuas déan teagmháil le:An tSeirbhís Foraoiseachta, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, An TeachTalmhaíochta (3 Thiar), Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2.Teil: 01 6072651, Facs: 01 6072545, ríomhphost: forestprotection@agriculture.gov.ieLáithreán Gréasáin: www.agriculture.gov.ie/forestservice

ÁBHAR PACÁISTITHE ADHMAID (PAILLÉID, CLIATHBHOSCAÍ,SRL) – RIALACHÁIN ONNMHAIRITHE

Maidir le honnmhairí, tá an tSeirbhís Foraoiseachta freagrach as feidhmiú nagCaighdeán Idirnáisiúnta do Bhearta Fíteashláintíocha (ISPM) Uimh. 15, Rialáil ÁbhairPacáistithe Adhmaid sa Trádáil Idirnáisiúnta. In ISPM Uimh. 15, cuirtear síos arbheartais fíteashláintíocha chun an baol de thabhairt isteach agus/nó scaipeadhlotnaidí coraintín, a shamhlaítear le pacáistiú adhmaid déanta ó adhmad amh, aúsáidtear i dtrádáil idirnáisiúnta a laghdú. Go praiticiúil, ní mór ábhar pacáistitheadhmaid (pailléid, cliathbhoscaí, boscaí srl.) déanta ó adhmad amh neamhphróiseáilteagus a n úsáidtear iad i dtacú, i gcosaint nó in iompar gach cineál earra, atheaschóireáil i slí sainithe agus caithfidh an pacáistiú a bheith stampáilte ar dháthaobh ar a laghad leis an marc formheasta oifigiúil ag fíorú na teaschóireála agusag léiriú uimhir chláraithe tháirgeoir an phacáistithe. Tá na seirbhísí seo a leanas arfáil maidir le ISPM Uimh. 15:

� Clár oibreoirí áitheanna agus táirgeoirí pacáistithe adhmaid;� Comhairle a chur ar fáil do tháirgeoirí pacáistithe adhmaid agus d'oibrithe

áitheanna maidir le ISPM Uimh. 15;� Comhairle a chur ar fáil do chomhlachtaí onnmhairithe maidir le ISPM Uimh. 15.

Le tuilleadh faisnéise a fháil maidir leis an méid atá thuas déan teagmháil le: AntSeirbhís Foraoiseachta, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, An TeachTalmhaíochta (3 Thiar), Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2.Teil: 01 6072651, Facs: 01 6072545, ríomhphost: ispm15@agriculture.gov.ie,Láithreán Gréasáin: www.agriculture.gov.ie/forestservice

54

ÁBHAR ATÁIRGTHE FORAOISEACHTA

Is téarma comhchoiteann é Ábhar Atáirgthe Foraoiseachta (FRM) chun cur síos adhéanamh ar shíolta, ar phlandaí agus ar ghearrthóga atá tábhachtach ar mhaithele foraoiseacht. Tá an tSeirbhís Foraoiseachta freagrach as cur i bhfeidhm Threoir1999/105/CE ón gComhairle ar mhargaíocht FRM. Is í aidhm na reachtaíochta ná achinntiú gur ó fhoinsí faofa oiriúnacha a thagann FRM atá ar an margadh, agus gobhfuil sé lipéadaithe agus aitheanta tríd síos an ngnáthamh ar fad ó bhailiú síolta gopróiseáil, stóráil, táirgeadh plandaí agus seachadadh chuig an úsáideoir deiridh.

Tá na seirbhísí seo a leanas ar fáil:

� Clárú soláthraithe d'ábhar atáirgthe foraoiseachta - bailitheoirí síolta, plandlanna,allmhaireoirí síolta agus plandaí;

� Clárú seastáin síolta;� Ceadúnais Bailithe Síolta agus Teastais Dualfhoinse do bhailiúcháin síolta a

eisiúint;� Comhairle ar rialacháin síolta agus plandaí foraoiseachta.

Chaibidil

5

06 feabhsúcháinstruchtúrtha

55

56

6. FEABHSÚCHÁIN STRUCHTÚRTHA

SCÉIMEANNA UM LUATHSCOR Ó FHEIRMEOIREACHT

AN SCÉIM UM LUATHSCOR Ó FHEIRMEOIREACHT (1994-1999)

Fuair rannpháirtithe sa chéad Scéim seo íocaíochtaí pinsin ar feadh deich mbliana nógo dtí a 70ú lá breithe, pé acu ba luaithe, chomh fada agus a lean siad siúd agus nahaistrithe a bhí acu ar aghaidh ag cloí lena ngealltanais. Rinneadh foráil sa Scéimfreisin do phinsin d’oibrithe feirme atá imithe ar scor. Ba é an dáta deiridh le hiarrataisa fháil faoin Scéim seo ná 31 Nollaig 1999. Méadaíodh an t uasphinsean bliantúil abhí iníoctha faoin Scéim seo go €14,075 le héifeacht ó Shamhain 2006.

AN SCÉIM UM LUATHSCOR Ó FHEIRMEOIREACHT (2000-2006)

Fuair rannpháirtithe sa dara Scéim seo íocaíochtaí pinsin ar feadh deich mbliana nógo dtí gur bhain siad an uasteorainn aoise amach, pé acu ba luaithe, chomh fadaagus a lean siad siúd agus na haistrithe a bhí acu ar aghaidh ag cloí lena ngealltanais.Rinneadh foráil sa Scéim freisin do phinsin d’oibrithe feirme atá imithe ar scor. Ba éan dáta deiridh le hiarratais a fháil faoin Scéim seo ná 31 Nollaig 2006. Méadaíodhan t-uasphinsean bliantúil a bhí iníoctha faoin Scéim seo go dtí €15,000 le héifeachtó Shamhain 2006.

AN SCÉIM UM LUATHSCOR Ó FHEIRMEOIREACHT (2007-2013)

Tugadh isteach an Scéim um Luathscor (ERS3) 2007 an 13 Meitheamh 2007. Tá séar cheann de na bearta a bhforáiltear dó i gClár um Fhorbairt Tuaithe na hÉireann2007-2013. D’fhéadfadh feirmeoirí a théann ar luathscor faoin Scéim a bheithincháilithe ar phinsean de suas le €15,000 in aghaidh na bliana ar feadh suas le 10mbliana. Soláthraítear pinsean d’oibrithe feirme a théann ar scor, i gcúinsí áirithe,faoin Scéim freisin. Tá an Scéim cómhaoinithe faoin gCiste Eorpach Talmhaíochtaum Fhorbairt Tuaithe (EAFRD).

Fionraíodh an Scéim le haghaidh iarratasóirí nua an 14 Deireadh Fómhair 2008.Athosclaíodh an scéim go sealadach idir an 23 Meán Fómhair 2009 agus an30 Deireadh Fómhair 2009. Tá an Scéim ar fionraí in athuair.

PINSIN SCOIR NÁISIÚNTA

Íoctar an Pinsean Luathscoir mar fhorlíonadh ar aon phinsean scoir náisiúnta ad'fhéadfadh a bheith iníoctha. Dá bharr sin, caithfidh méid aon phinsin scoirnáisiúnta a asbhaint ón bPinsean Luathscoir. Áiríonn an tsainmhíniú ar phinsean scoirnáisiúnta Pinsean Seanaoise (Ranníocach agus Neamh Ranníocach), Pinsean Scoiragus Pinsean Ranníocach agus Neamh-Ranníocach Baintrí. Ar mhaithe leis an Scéimum Luathscor, ní ghlactar leis na Pinsin Baintrí mar phinsin scoir náisiúnta go dtí gobhfuil an aois scoir náisiúnta (66 bliana) bainte amach ag na faighteoirí.

Chaibidil

6

57

SCÉIM LEASA UM THITHÍOCHT CRÁNACH

AIDHM

Is í aidhm na Scéime ná cúnamh a thabhairt d'fheirmeoirí in uasghrádú agus aistriúa dtithíocht cránach reatha chun comhlíonadh chaighdeáin leasa ainmhithe an AE achinntiú.

COINNÍOLLACHA

Tá an Scéim oscailte d'fheirmeoirí a bhfuil íosmhéid de 60 aonad táirgthe acu ótháirgeadh muc, agus a chomhlíonann na coinníollacha incháilitheachta eile atáleagtha amach sa Scéim. Is é 40% de na costais fhaofa, mar atá sainithe sa Scéim,ráta caighdeánach an deontais iníoctha.

Glacfaidh an Roinn le hiarratais bhailí suas go dtí an 30 Meitheamh 2012, agus ní móran obair ar fad a dhéanamh agus éileamh ar íocaíocht a chur faoi bhráid na Roinnefaoin 31 Nollaig 2012. Beidh critéir roghnúcháin i bhfeidhm le cinneadh a dhéanamhi leith na n iarratas sin a rachaidh ar aghaidh chuig próiseas an fhaofa. Is é €120,000in aghaidh an ghabháltais uasmhéid an deontais a íocfar faoin Scéim.

Tá an Scéim cómhaoinithe ag Rialtas na hÉireann faoin gClár um Fhorbairt Tuaithe2007-2013 agus ag an gCiste Eorpach Talmhaíochta um Fhorbairt Tuaithe.

SCÉIM LEASA UM ÉANLAITH CHLÓIS

AIDHM

Is í aidhm na Scéime ná cúnamh a thabhairt d'fheirmeoirí in uasghrádú agus aistriúna tithíochta reatha do chearca breith chun comhlíonadh chaighdeáin leasaainmhithe an AE a chinntiú.

COINNÍOLLACHAS

Tá an Scéim oscailte d'fheirmeoirí a bhfuil íosmhéid de 350 cearc breith ar angabháltas acu, agus a chomhlíonann na coinníollacha incháilitheachta eile atáleagtha amach sa Scéim. Is é 40% de na costais fhaofa, mar atá sainithe sa Scéim,ráta caighdeánach an deontais iníoctha.

Glacfaidh an Roinn le hiarratais bhailí suas go dtí an 30 Meitheamh 2011, agus ní móran obair ar fad a dhéanamh agus éileamh ar íocaíocht a chur faoi bhráid na Roinnefaoin 31 Nollaig 2011. Beidh critéir roghnúcháin i bhfeidhm le cinneadh a dhéanamhi leith na n iarratas sin a rachaidh ar aghaidh chuig próiseas an fhaofa.

Tá an Scéim cómhaoinithe ag Rialtas na hÉireann faoin gClár um Fhorbairt Tuaithe2007-2013 agus ag an gCiste Eorpach Talmhaíochta um Fhorbairt Tuaithe.

Chaibidil

6

07 inrianaitheachtainmhithe

59

60

7. INRIANAITHEACHT AINMHITHE

CÓRAS ÉIREANNACH SAINAITHEANTA DO BHUAIBHIGH

Is é aidhm an Chórais Shainaitheanta do Bhuaibhigh ná a chinntiú go bhfuil mairteoilagus táirgí mairteola slán trí chóras éifeachtach sainaitheanta agus rianaitheainmnithe a fheidhmiú. Ceithre chuid atá sa chóras : clibeáil, pas bólachta, cláirbólachta ar an bhfeirm agus bunachar sonraí ríomhairithe.

Is iad seo a leanas príomhghnéithe na ngnéithe sainaitheanta:

ClibeáilÉilíonn an córas clibeála go ngreamaíonn an coimeádaí dhá chlib phlaisteacha bhuía bhfuil na huimhreacha céanna orthu de chluasa gach lao a bheirtear ar anngabháltas laistigh d’fhiche lá ó bheirtear iad. Ní mór do na coimeádaithe an oireadclibeanna cluaise a ordú ón soláthraí clibeanna atá faofa ag an Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia is a bheidh ag teastáil uathu don bhliain. Déanann siad é seo trídan gcárta ordaithe clibeanna a sheolann an soláthraí chucu a chomhlánú agus é asheoladh ar ais leis an táille chuí. Nuair a ghreamaítear péire clibeanna do lao ní mórdon choimeádaí foirm iarratais chláraithe a chomhlánú a bhfuil na huimhreachacéanna uirthi is atá ar an bpéire clibeanna a cuireadh ar fáil in éineacht.

Clárú agus PasannaTá sé de dhualgas ar choimeádaithe breith gach lao a chlárú ar bhunachar sonraílárnach breitheanna. Is féidir é seo a dhéanamh trí bhreith an lao a chlárú ar línenó tríd an bhfoirm iarratais ar chlárú [a fhaightear leis na clibeanna] a chomhlánúagus í a sheoladh chuig an ngníomhaireacht chláraithe atá ainmnithe ag an RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia laistigh de sheacht lá ón dáta a dhéantar an lao achlibeáil. Eisíonn an ghníomhaireacht pas don choimeádaí le haghaidh an ainmhíatá i gceist nuair a fhaightear an t iarratas comhlánaithe agus bailí. Ní mór an passeo a bheith in éineacht leis an ainmhí aon uair a aistrítear é. Ní mór gluaiseachtaíuile an ainmhí sin i rith a shaoil a thaifeadadh ar an bpas.

Cláir BólachtaNí mór do choimeádaithe eallaí clár bólachta a choinneáil maidir le gach buaibheachar a ngabháltas. Ní mór na cláir seo a choinneáil cothrom le dáta agus ní mórfaisnéis a thaifeadadh iontu faoi na laonna a bheirtear ar an ngabháltas mar aonle sonraí na n-ainmhithe a chuirtear leis an tréad nó a thógtar de nó a fuair bás aran ngabháltas.

Córas Sainaitheanta agus Aistrithe Ainmhithe (AIM)Is éard atá sa chóras AIM ná bunachar sonraí ina dtaifeadtar gach breith, aistriúagus diúscairt i dtaobh beithíoch. Tá sonraí gach aistrithe ainmhithe sa chóras, agusbaintear leas as an bhfaisnéis seo chun bunús, sainaithint agus stair a fhíorú i gcásna n eallaí atá ag dul isteach sa slabhra bia. Baintear leas as freisin le seiceáil ansásaíonn eallach na critéir incháilitheachta maidir le Scéim na hAoníocaíochta. Isféidir an córas AIM a úsáid freisin le cabhrú chun buaibhigh a d’fhéadfadh a bheithtagtha i dteagmháil le galair thógálacha a shainaithint agus a lorg, ar mhaithe ledeimhniúchán tréidliachta agus chun faisnéis staitistiúil a sholáthar faoi earnáileallaigh.

�

�

�

�

Chaibidil

7

61

FÓGRA A THABHAIRT DO AIM

Tá dualgas ar lucht coimeádta eallaigh fógra a thabhairt don Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia faoi aistriú eallaigh isteach ar a ngabháltas nó amach as. I gcáseallaigh a dhíoltar go príobháideach ní mór don choimeádaí bunaidh DeimhniúComhlíonta a fháil ón nGníomhaireacht Fógartha um Aistriú Eallaigh nó ar líne arláithreán Gréasáin na Roinne roimh aon ainmhí a aistriú ón ngabháltas. Ní mór donchoimeádaí bunaidh agus don choimeádaí ceann scríbe a dheimhniú gur aistríodh iadlaistigh de 7 lá ina dhiaidh sin. Ní mór do choimeádaithe an Roinn a chur ar an eolasfaoi bhásanna ar an bhfeirm freisin.

ÁISEANNA AR LÍNE D’FHEIRMEOIRÍ A BHFUIL BEITHÍGH ACU

Tá roinnt áiseanna ar líne ar fáil faoin gCóras AIM ionas gur féidir le feirmeoirí nanithe seo a leanas a dhéanamh

� breitheanna laonna a chlárú;� cur isteach ar Dheimhniú Comhlíonta (chun eallach a aistriú go díreach ó fheirm

go feirm). Beidh feirmeoirí in ann an Deimhniú Comhlíonta a phriontáil óRíomhaire Pearsanta baile agus printéir ó lár na bliana 2010 ar aghaidh;

� eallach sa tréad a sheiceáil de réir an bhunachair shonraí AIM;� a dheimhniú go bhfuil gach gluaiseacht isteach sa tréad agus amach as taifeadta sa

chóras;� féachaint ar stair gach ainmhí ar leith go dtí go bhfágann siad an tréad; agus� féachaint ar na dátaí tástála eitinne agus brúsalóise is deireanaí d’ainmhithe sa tréad.

Ní mór d’fheirmeoirí clárú le Agfood.ie de chuid na Roinne chun leas a bhaint as naseirbhísí ar líne. Tá na seirbhísí seo ar fáil saor in aisce. Is féidir é seo a dhéanamh tríchiceáil ar an deilbhín Agfood ar láithreán Gréasáin na Roinnewww.agriculture.gov.ie agus na treoracha simplí a leanúint. Is féidir le feirmeoirí duli dteagmháil freisin leis an Deasc Chabhrach Ríomhsheirbhísí (uimhir íosghlao 1890252 118) chun clárú ar an bhfón nó chun iarratas i bhfoirm páipéir a fháil.

AN CÓRAS NÁISIÚNTA CÉANNAITHE CAORACH (NSIS)

Tá an córas atá i bhfeidhm ar fud an AE chun ainmhithe de chineál caorach (caoirigh)agus de chineál gabhair (gabhair) a chéannú agus a chlárú leagtha síos i Rialachán(CE) Uimh. 21/2004 an 17 Nollaig 2003 ón gComhairle (arna leasú). Cuirtear narialacha seo i bhfeidhm in Éirinn faoin gCóras Náisiúnta Céannaithe Caorach (NSIS).Tá faisnéis mhionsonraithe ar an NSIS ar fáil ar láithreán Gréasáin na Roinnewww.agriculture.gov.ie

Faoin NSIS, caithfidh gach úinéir tréada a bheith cláraithe, caithfear gach caora a chlibeáilagus caithfear sonraí na gcaorach ar fad ar fheirmeacha agus gach aistriú caorach athaifeadadh go hiomlán. Bainfidh an córas seo le táirgeoirí, marglanna, monarchana feolaagus eile agus beifear in ann rianú iomlán a dhéanamh ar gach caora in Éirinn.

CLÁRÚ

Ní mór d’aon duine a bhfuil caoirigh aige/aici nó a choimeádann caoirigh sa Stát seoiarratas a dhéanamh chuig Oifig Tréidliachta Dúiche áitiúil na Roinne Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia don cheantar ina bhfuil an gabháltas suite chun an gabháltas achlárú. Tugtar tréaduimhir agus sainuimhir chaorach d’úinéirí tréada cláraithe.

Chaibidil

7

62

CÉANNÚ CAORACH

Clibeanna Faofa

Ní féidir ach clibeanna atá faofa lena n-úsáid faoin NSIS a úsáid chun caoirigh achlibeáil de réir cheanglais an NSIS. Tá liosta de Sholáthróirí Clibeanna a bhfuil agclibeanna faofa lena n-úsáid faoin NSIS le fáil ar leathanach 68. Beidh na cineálachaclibeanna agus aitheantóirí seo a leanas ar fáil chun críocha céannachta faoin NSIS:

� Clibeanna maraithe (clibeanna gearra roimhe seo) – tá na clibeanna seo le cur igcluas chlé na gcaorach atá ag dul díreach ó ghabháltas lena marú. Tá dath buíar na clibeanna seo;

� Clibeanna margaidh (clibeanna fadtéarmacha roimhe seo) – tá na clibeanna seole cur i gcluas chlé na gcaorach a thugtar i láthair sa mhargadh ach nach bhfuilsé i gceist iad a mharú go ceann 12 mhí ar a laghad. Is féidir iad a úsáid in uaina théann díreach chuig an monarcha freisin. Tá dath buí ar na clibeanna seo;

� Aitheantóirí leictreonacha (clib chluaise leictreonach nó bólas cogansaí) –úsáidtear iad seo i dteannta le clib chluaise clé mhargaidh i gcaoirigh achoinnítear ar an ngabháltas bunaidh nuair atá siad os cionn 9 mí d’aois agus abhfuil sé i gceist iad a phórú. Tá siad le húsáid freisin in uain a thugtar i láthairag margadh lena ndíol agus a bhfuil sé beartaithe iad a úsáid chun críochapóraithe agus i gcaoirigh bheo atá á n-onnmhairiú chuig Ballstát den AE nó chuigtríú tír.

Baineann na ceanglais chéannaithe do chaoirigh a bhfuil cur síos orthu anseo lecaoirigh a rugadh tar éis an 1 Eanáir 2010. Is iad na ceanglais a bhfuil feidhm acumaidir le caoirigh a rugadh roimh an 1 Eanáir 2010 ná na rialacha NSIS a bhí ibhfeidhm an tráth sin. Is iondúil go mbíonn na ceanglais chéannaithe do chaoirigha rugadh tar éis an 1 Eanáir 2010 mar seo a leanas:

� Caithfear gach caorach a chlibeáil le clib amháin ar a laghad sula mbeidh siad 9 míd’aois nó sula bhfágfaidh siad an gabháltas ar ar rugadh iad, pé acu is túisce atharlóidh. Caithfear ainmhithe atá le coinneáil go cinnte le haghaidh pórú a chlibeáilfaoi dhó sula mbeidh siad 9 mí d’aois le gnáthchlib mhargaidh sa chluas chlé, a mbeidhuimhir 12 dhigit uirthi, agus le bólas cogansaí nó le clib leictreonach sa chluas dheas,a mbeidh an uimhir chlibe 12 dhigit chéanna uirthi is atá ar an ngnáthchlib mhargaidh.De ghnáth, beidh dath buí ar an dá chlib ar chaora ar cuireadh clib leictreonach uirthi.Dath bánghorm a bheidh ar an gclib ar chaora a bhfuil bólas cogansaí aici;

� I gcás caorach a bheartaítear a mharú sula mbeidh siad 12 mhí d’aois is féidir iad achlibeáil díreach laistigh den chluas chlé le gnáthchlib mharaithe;

� I gcás caorach a bheartaítear a dhíol ag margadh sula mbeidh siad 12 mhí d’aois isféidir iad a chlibeáil díreach laistigh den chluas chlé le gnáthchlib a chaithfear a bheithfaofa mar chlib mhargaidh. (Uasghrádú chun Céannú Leictreonach (EID) a fháil -Is féidir ainmhithe faoi 12 mhí d’aois a ceannaíodh ag margaí agus a cuireadhgnáthchlib mhargaidh amháin ar a laghad orthu a uasghrádú ionas go mbeidh clibdhúbailte orthu le clib chéannaithe leictreonaigh ar leith má tá siad le coinneáil lehaghaidh póraithe. Caithfear é seo a dhéanamh sula mbeidh an t ainmhí 12 mhí d’aois.);

� Trádáil Bheo – Caithfear caoirigh a rugadh tar éis an 1 Eanáir 2010 agus a bhípáirteach i dtrádáil sa chomhphobal nó in onnmhairiú tríú páirtí a chlibeáil faoi dhó legnáthchlib sa chluas chlé, a mbeidh uimhir 12 dhigit uirthi, agus le bólas cogansaí nóle clib leictreonach sa chluas dheas, a mbeidh an uimhir chlibe 12 dhigit chéanna uirthiis a bheidh ar an ngnáthchlib. Is féidir caoirigh a ceannaíodh lena n-onnmhairiú agus

Chaibidil

7

63

nach bhfuil céannaithe ar an tslí thuasluaite a uasghrádú ionas go mbeidh stádas céannaitheleictreonaigh acu mar seo a leanas:

� Is féidir leis an onnmhaireoir clib chéannaithe leictreonaigh shaindéanta aordú a mbeidh an uimhir chéanna uirthi agus atá ar an ngnáthchlibmhargaidh atá ar an ainmhí cheana féin;

� Is féidir an chaora a athchlibeáil le sraith chéannaithe leictreonaigh nua agusuimhir nua na clibe a chomhghaolú leis an tseanuimhir i gclár tréada anonnmhaireora;

Caithfidh gach ainmhí atá á onnmhairiú a bheith clibeáilte de réir rialacha an NSISsula dtugtar i láthair é lena dheimhniú ag an ionad tionóil onnmhairithe. De ghnáth,beidh dath buí ar an dá chlib ar chaora ar cuireadh clib leictreonach uirthi. Dathbánghorm a bheidh ar an gclib ar chaora ar cuireadh bólas cogansaí uirthi.

CÓRAS BUNACHAR SONRAÍ UM AISTRIÚ CAORACH AGUS DOICIMÉID AISTRITHE

Doiciméid Seolta/AistritheNí mór go rachadh Doiciméad Seolta/Aistrithe le húinéir na gcaorach le caoirigh atáag aistriú amach ón ngabháltas, agus i rith a n aistrithe ar fad. Is é atá sa DoiciméadSeolta/Aistrithe ná doiciméad pearsantaithe ina thrí chuid a eisítear in ainm agusseoladh úinéir an tréada agus ina dtugtar Tréaduimhir, Sraithuimhir agus SainuimhirCaorach. Ní mór go síneodh an coimeádaí tréada a bhfuil na caoirigh á n-aistriúamach óna g(h)abháltas an Doiciméad Seolta/Aistrithe. Ina theannta, ní mór d'úinéirna gcaorach na spáis bhána sa Doiciméad a líonadh, ag léiriú líon na gcaorach atá án-aistriú, uimhir clibe gach caorach sa choinsíneacht atá á haistriú agus Tréaduimhirna feirme nó (i gcás ionad maraithe nó margaidh) ainm agus seoladh an ghabháltaisar coinsíníodh na caoirigh dó.

Tá sé tábhachtach go gcinnteodh feirmeoirí atá ag aistriú caorach óna ngabháltasgurb é an Doiciméad Seolta atá ag dul le gach ualach atá ag imeacht ón ngabháltasan leagan is déanaí den Doiciméad Seolta.

Níor cheart d'fheirmeoirí i gcás ar bith úsáid a bhaint as leaganacha de naDoiciméid Seolta atá imithe as feidhm nó atá as dáta.

Tá trí chuid sa Doiciméad Seolta/Aistrithe.

*Tabhair do d’aire gur chóir an Chóip bhándearg láir a chur sa phost chuig oifig áitiúilna Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia laistigh de 7 lá ó dháta an aistrithe i gcásaistrithe díreach ó fheirm go feirm (seachas trí mhargadh).

Chaibidil

7

Ba chóir an Chóip bhán(uachtair) a bheith inéineacht le gach caoraatá á aistriú ón bhfeirm

agus ba chóir doncheannaitheoir í a

choinneáil

Chomh maith leis seo, bachóir an Chóip bhándearg(láir) a bheith in éineachtleis na caoirigh má tá siadle díol i margadh agus bachóir don mhargadh í achoinneáil dá t(h)aifid

féin*

Ba chóir don díoltóir anChóip bhuí (íochtair) achoinneáil dá t(h)aifid

féin

64

Déan teagmháil le hoifig áitiúil na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Biadon chontae ina bhfuil tú cláraithe mar úinéir tréada chun LeabhairDoiciméid Seolta a ordú le do thoil. Toisc go gcaithfear leabhair a oiriúnúle do shonraí, cinntigh go n-ordaíonn tú iad ar a laghad mí sula dteastóidhna soláthairtí breise uait.

CLÁR TRÉADA

Ní mór do gach duine a bhfuil caoirigh aige nó aici ar ghabháltas cláraithe taifid adhéanamh de na huimhreacha aitheanta ar chlibeanna na n-ainmhithe. Ní mór dóibhfreisin taifead a choinneáil i scríbhinn de ghluaiseachtaí ainmhithe isteach ar anngabháltas agus amach as. Eisítear Cláir Tréada do gach úinéir tréada le cabhrú leona sonraí seo a thaifeadadh.

Déan teagmháil leis an Rannán Aistrithe agus Céannaithe Caorach agus Gabhar,An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2,chun Clár Tréada a ordú nó chun tuilleadh faisnéise a fháil ar aon ghné den NSIS.Líne Chabhrach: 1890 252 713 nó Teil: 01 6072901

ÁIREAMH BLIANTÚIL CAORACH

Faoi Rialachán AE 21/2004 ní mór do gach coimeádaí caorach na caoirigh atá i láthairsa tréad ar an ngabháltas a chomhaireamh agus an uimhir sin a thaifeadadh ar angclár tréada. Tá dualgas dlíthiúil orthu an uimhir sin a sheoladh chuig an RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia uair amháin sa bhliain.

Is iondúil go mbíonn Áireamh Bliantúil na gCaorach ar siúl i mí na Nollag agusgheobhaidh gach úinéir tréada cláraithe Tuairisceán Áirimh sa phost ar cheart dó/dia líonadh i dtaobh líon na gcaorach ar a g(h)abháltas agus a sheoladh ar ais láithreachsa chlúdach litreach réamhíoctha a chuirtear ar fáil.

Mura bhfuil aon chaoirigh agat ní mór duit tuairisceán nialais a líonadh. Muragcomhlánaíonn tú tuairisceán áirimh, cuirfear do shainuimhir chaorach as feidhmionas nach mbeidh tú in ann clibeanna caorach, leabhair seolta/aistrithe ná cláirthréada a ordú. D’fhéadfaí pionóis a ghearradh mar gheall ar thraschomhlíonadhagus d’fhéadfadh úinéirí tréada a bheith neamh-incháilithe do scéimeanna áirithedá bharr freisin.

CÓRAS NÁISIÚNTA CÉANNAITHE AGUS LORGAIREACHTAMUC(NPITS)

Tá forbairt déanta ag an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia ar Chóras NáisiúntaCeannaithe agus Lorgaireachta Muc (NPITS), a tháinig i bhfeidhm in Iúil 2002, igcomhréir le ceanglais dhlíthiúla. Is éard a dhéantar go bunúsach sa chóras seo nágach muc a aistrítear amach ó ghabháltas a aithint le clib chluaise nó marc buailteagus uimhir faoi leith a thabhairt do gach ainmhí tógála. Ní mór gach aistriú muc athaifeadadh ar bhunachar sonraí lárnach ar aistrithe.

Chaibidil

7

65

Chaibidil

7

Níl cead ag aon duine muca a dhíol nó a cheannach gan tréaduimhreacha bailí muca bheith acu.

Caithfear clibeanna agus marcanna buailte a ordú ó chuideachta chlibe fhaofa – táliosta de chuideachtaí den cineál sin ar leathanach 68.

Ba chóir d’úinéirí tréada muc ar mhian leo go gclárófaí iad ar an mBunachar SonraíNáisiúnta teagmháil a dhéanamh le hAonad na dTionscadal Speisialta, An RannógSláinte agus Leas Ainmhithe, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Sráid ChillDara, Baile Átha Cliath 2. Líne Chabhrach: 1890 504 604 nó Teil: 01 6072827

AN CÓRAS NÁISIÚNTA SAINAITHEANTA GABHAR (NGIS)

Tá an córas atá i bhfeidhm ar fud an AE chun ainmhithe de chineál caorach (caoirigh)agus de chineál gabhair (gabhair) a chéannú agus a chlárú leagtha síos i Rialachán(CE) Uimh. 21/2004 an 17 Nollaig 2003 ón gComhairle (arna leasú). Cuirtear narialacha seo i bhfeidhm maidir le gabhair in Éirinn faoin gCóras NáisiúntaSainaitheanta Gabhar (NGIS). Tá an córas bunaithe ar na nithe seo a leanas:

� Clibeáil dhúbailte a dhéanamh ar gach gabhar roimh aois a sé mhí nó roimhaistriú ón bhfeirm, cibé acu is túisce;

� Leas a bhaint as cláir tréada chun líon na ngabhar ar an ngabháltas a thaifeadadhmar aon le sonraí aistrithe;

� Doiciméid seolta a úsáid chun aistrithe a thaifeadadh.

CLÁRÚ

Ní mór d’aon duine a bhfuil gabhair aige/aici nó a choimeádann gabhair sa Stát seo iarratasa dhéanamh chuig Oifig Tréidliachta Dúiche áitiúil na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agusBia don cheantar ina bhfuil an gabháltas suite chun an gabháltas a chlárú.

CÉANNÚ GABHAR

Baineann na ceanglais chéannaithe do ghabhair a bhfuil cur síos orthu anseo legabhair a rugadh tar éis an 1 Eanáir 2010. Is iad na ceanglais a bhfuil feidhm acumaidir le gabhair a rugadh roimh an 21 Eanáir 2010 ná na rialacha NGIS a bhí ibhfeidhm an tráth sin. De ghnáth is mar seo a leanas atá na ceanglais chéannaithele haghaidh gabhar a rugadh tar an 1 Eanáir 2010:

� Caithfear gach gabhar a chlibeáil sula mbeidh siad 6 mhí d’aois nó nuair afhágfaidh siad an gabháltas ar ar rugadh iad, pé acu is túisce a tharlóidh.Caithfear gach gabhar a chlibeáil faoi dhó (.i. clib amháin i ngach cluas) legnáthchlibeanna a mbeidh an uimhir 12 dhigit chéanna ar gach ceann acu lenan-áirítear sainuimhir ghabhair an ghabháltais ar ar rugadh é agus uimhiraitheantais ghabhair ar leith. De ghnáth, beidh dath glas ar an dá chlib arghabhar;

66

� Trádáil Bheo – Caithfear gabhair a bhí páirteach i dtrádáil sa chomhphobal nóin onnmhairiú tríú tír a chlibeáil faoi dhó le gnáthchlib sa chluas chlé, a mbeidhuimhir 12 dhigit uirthi, agus le bólas cogansaí nó le clib leictreonach sa chluasdheas, a mbeidh an uimhir chlibe 12 dhigit chéanna uirthi is atá ar anngnáthchlib. De ghnáth, beidh dath glas ar an dá chlib ar ghabhar ar cuireadhclib leictreonach air. Dath bánghorm a bheidh ar an gclib ar ghabhar atá curthaisteach le bólas cogansaí.

Ní féidir ach clibeanna a formheasadh lena n-úsáid faoin NGIS a úsáid chun gabhaira chlibeáil de réir cheanglais an NGIS. Tá liosta de Sholáthróirí Clibeanna a bhfuil agclibeanna faofa lena n-úsáid faoin NGIS le fáil ar leathanach 68.

CLÁR TRÉADA

Ní mór do gach duine a bhfuil gabhair aige/aici nó gach duine a choinníonn gabhairclár tréada a choinneáil san fhormáid a sholáthraíonn an Roinn Talmhaíochta, Iascaighagus Bia. I gcás gabhar a rugadh roimh an 31 Nollaig 2009, is féidir na sonraí athaifeadadh ar bhonn baisce (.i. ní ar bhonn gach ainmhí faoi leith) maidir le gachaistriú gabhar isteach sa ghabháltas agus amach as. I gcás na ngabhar ar fad arugadh tar éis an 31 Nollaig 2009 ní mór sonraí a thaifeadadh ar bhonn ainmhí faoileith lena n áirítear na sonraí seo a leanas:

� cód aitheantais faoi leith an ainmhí;� an bhliain bhreithe agus an dáta a rinneadh é a chéannú;� an mhí agus an bhliain ina bhfuair an t-ainmhí bás ar an ngabháltas;� an cine agus, más eol, an géinitíopa.

DOICIMÉAD AISTRITHE

Ní mór go rachadh Doiciméad Seolta/Aistrithe le húinéir na ngabhar le gabhair atáag aistriú amach ón ngabháltas, agus iad i mbun aistrithe, agus i rith a n aistrithe arfad. Tá trí chuid sa Doiciméad Seolta/Aistrithe, agus ní mór don choimeádaí tréadaa bhfuil na gabhair á n-aistriú amach óna g(h)abháltas an Doiciméad Seolta/Aistrithea shíniú. Ina theannta, ní mór d'úinéir an ghabhair/na ngabhar na spáis bhána saDoiciméad a líonadh, ag léiriú líon na ngabhar atá á n-aistriú, uimhir clibe gachgabhair sa choinsíneacht atá á aistriú agus Tréaduimhir na feirme nó (i gcás ionadmaraithe nó margaidh) ainm agus seoladh an ghabháltais ar coinsíníodh angabhar/na gabhair dó. Go dtí an 31 Nollaig 2010, ní gá ach doiciméid seolta/aistrithea chomhlánú ar bhonn baisce (líon iomlán). Ón 1 Eanáir 2011 i leith, beidh anceanglas chun uimhir aitheantais faoi leith a thaifeadadh ar dhoiciméid seolta áthabhairt isteach de réir a chéile mar seo a leanas:

� Ón 1 Eanáir 2011 i leith beidh gá le cód aitheantais faoi leith maidir le gachgabhar a bheirtear tar éis an 31 Nollaig 2009 a thaifeadadh;

� Ón 31 Nollaig 2011 i leith beidh gá le cód aitheantais faoi leith na ngabhar arfad a thaifeadadh beag beann ar a ndáta breithe. I gcás gabhar a rugadh roimhan 31 Nollaig 2009 áfach, agus atá á n-aistriú chuig seamlas, ní gá an códaitheantais faoi leith a thaifeadadh beag beann ar an dáta aistrithe.

Chaibidil

7

67

Chaibidil

7

ÁIREAMH BLIANTÚIL GABHAR

Faoi Rialachán AE 21/2004 ní mór do gach coimeádaí gabhar na gabhair atá i láthairsa tréad ar an ngabháltas a chomhaireamh, an uimhir sin a thaifeadadh ar an gclártréada. Tá dualgas dlíthiúil orthu an uimhir sin a sheoladh chuig an RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia uair amháin sa bhliain.

Is iondúil go mbíonn Áireamh Bliantúil na nGabhar ar siúl i mí na Nollag agusgheobhaidh gach úinéir tréada cláraithe Tuairisceán Áirimh sa phost ar cheart dó/dia líonadh i dtaobh líon na ngabhar ar a g(h)abháltas agus a sheoladh ar ais láithreachsa chlúdach litreach réamhíoctha a chuirtear ar fáil.

Mura bhfuil aon ghabhair agat ní mór duit tuairisceán nialais a líonadh. Muragcomhlánaíonn tú tuairisceán áirimh, cuirfear do shainuimhir ghabhair as feidhmionas nach mbeidh tú in ann clibeanna gabhair, leabhair seolta/aistrithe ná cláirthréada a ordú. D’fhéadfaí pionóis a ghearradh mar gheall ar thraschomhlíonadhagus d’fhéadfadh sé cur isteach ar éilimh a dhéantar faoi scéimeanna áirithe.

ALLMHAIRÍ

Caithfear gabhair a allmhairíodh ó Bhallstát eile nó ó thríú tíortha a chlibeáil faoi dhóle gnáthchlib sa chluas chlé, a mbeidh uimhir 12 dhigit uirthi, agus le bólas cogansaínó le clib leictreonach sa chluas dheas, a mbeidh an uimhir chlibe 12 dhigit chéannauirthi is atá ar an ngnáthchlib. Ní bheidh aon athrú ar na riachtanais leighistréidliachta atá ann faoi láthair.

Le tuilleadh faisnéise a fháil ar aon ghné den NGIS nó le Clár Tréada nó LeabharSeolta a ordú, déan teagmháil leis an Rannán Céannaithe agus Aistrithe Gabhar,An Rannóg Sláinte agus Leas Ainmhithe, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agusBia, Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2. Líne Chabhrach: 1890 252 713nó Teil: 01 607290101

CLIBEANNA AGUS SOLÁTHRAITHE CLIBEANNA

Tugadh cead roinnt clibeanna éagsúla a úsáid faoi na scéimeanna NSIS, NPITS agusNGIS. Ní féidir ach clibeanna atá faofa lena n-úsáid faoi na córais éagsúla a úsáid.

Is iondúil go mbíonn dath buí ar chlibeanna caorach, dath glas ar chlibeanna gabharagus dath glas ar chlibeanna muc ó 2010 i leith. Is eisceachtaí iad clibeanna dochaoirigh nó do ghabhair a cuireadh isteach le bólas leictreonach agus a bhfuil dathgorm orthu, agus d’fhéadfadh dath dearg nó bándearg a bheith ar chlibeannaneamhshainiúla athsholáthair.

Is féidir clibeanna a ordú ó roinnt soláthraithe éagsúla agus is tríd an bpost amháina sheolfar na horduithe go díreach chuig úinéir an tréada a ordaíonn iad. Féach anliosta de sholáthraithe clibeanna faofa ar leathanach 68.

Chaibidil

7

68

SOLÁTHRAITHE FAOFA CLIBEANNA

- CÓRAS NÁISIÚNTA CÉANNAITHE CAORACH - NSIS- CÓRAS NÁISIÚNTA CÉANNAITHE AGUS LORGAIREACHTA MUC - NPITS

- CÓRAS NÁISIÚNTA CÉANNAITHE GABHAR - NGIS

Is é seo leanas liosta de na cuideachtaí atá faofa chun clibeanna cluaisecéannaithe ainmhithe a sholáthar faoi na córais thuasluaite.

SeoladhRíomhphoist/Gréasáin

eartags@agrihealth.iewww.eartags.ie

nbyrne@cahl.iewww.cahl.ie

info@cormac.iewww.cormac.ie

sales@gallaghers.iewww.tags4u.com/iewww.dalton.ie

eurotags@mull-coop.iewww.mull-coop.com

info@quicktag.co.ukwww.quicktag.co.uk

info@ancr.co.ukwww.ritchey.co.uk

eartags@merko.bewww.merko.be

richard@shearwell.co.ukwww.shearwell.co.uk

Facs

047 74190

059 9151856

093 28019

021-4317337

052- 9153512

048 2076 8699

0044 1765 689851

00 32 3 326 3398

0044 1643 841628

Teileafón

1890-515151

047 71800

059-9151251

093-28231

021-4312281

052-9153102

048 2076-8696

0044 1765-689541

00 32 3 360-2670

0044 1643-841611

CórasSainaitheantaCeadaithe

NSISNPITSNGIS

NSISNPITSNGIS

NSISNPITSNGIS

NSISNPITSNGIS

NSISNPITSNGIS

NSISNPITSNGIS

NSISNPITSNGIS

NPITS

NSISNPITSNGIS

Ainm agus Seoladh naCuideachta

Agrihealth Ltd.Bóthar Chluain EoisMuineachánCo. Mhuineacháin

Co-Operative AnimalHealth Ltd.Eastát Tionsclaíochta na TulaíAn TulachCo. Cheatharlach

Cormac Sheep TaggingSráid an BhiocáireTuaimCo. na Gaillimhe

Dalton I.D. SystemsC/O Gallagher Power Fence (Irl) LtdBóthar Chionn tSáileCorcaigh

ComharchumannMhuileann na hUamhanMuileann na hUamhanCo. Thiobraid ÁrannQuicktag7A Churchfield RoadBallycastleAntrim BT54 6PJTuaisceart Éireann

Ritchey Tagg plcFearby RoadMashamRiponNorth Yorkshire HG4 4ESSasana

Merko nvLeo Baekelandstraat 7 Unit 5B-2950 KapellenAn Bheilg

Shearwell Data LtdPutham FarmWheddon CrossMineheadSomerset TA24 7ASAn Ríocht Aontaithe

08 táirgeadh/táirgíainmhithe

69

70

8. TÁIRGEADH/TÁIRGÍ AINMHITHE

EALLAIGH

TÓGÁIL EALLAIGH

CEADÚNAIS I.S. DÉAN FÉIN É

Ní mór go mbeidh oiliúint agus ceadúnas iomchuí ag daoine a dteastaíonn uathuinseamhnú saorga a chleachtadh ina dtréad bólachta agus ní mór dóibh a chinntiúgo mbaintear úsáid as seamhan ó fhoinsí faofa agus sin amháin sa phróiseas. Ní féidirleis an Aire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia duine ar bith seachas úinéir an tréada,nó a (h)ainmní, a bhfuil clár faofa oiliúna i gcleachtadh inseamhnaithe shaorga curthai gcrích go sásúil aige/aici, a fhaomhadh chun inseamhnuithe a dhéanamh laistighden tréad sin.

CEADÚNAIS SEIRBHEÁLA ALLAMUIGH

Soláthraíonn sealbhóirí ceadúnais seirbheála allamuigh seirbhís inseamhnaitheshaorga (A.I.) buaibheach ar ardchaighdeán ar feadh na bliana d’fheirmeoirí trí líonrade theicneoirí A.I. a bhfuil oiliúint orthu. Ní mór go ndéanfaidh gach CeadúnasSeirbheála Allamuigh na nithe seo a leanas:

� A chinntiú go gcloítear le dea-chleachtais agus dea-nósanna imeachtatréidliachta;

� Seamhan a úsáid ó fhoinsí faofa amháin;� Taifid shásúla a choinneáil; agus� Éascú a dhéanamh ar thaifeadadh, thástáil, mheasúnú géiniteach agus ar fhoilsiú

torthaí tarbh do chuspóirí tástála.

CEADÚNAIS I.S. DO THEICNEOIRÍ

Cinntítear go soláthraítear seirbhís inseamhnaithe shaorga bólachta ar ardchaighdeántrí theicneoirí inseamhnaithe shaorga a cheadúnú atá fostaithe ag sealbhóiríCeadúnais Seirbheála Allamuigh nó ar conradh leo.

CEADÚNAIS CHUN SEAMHAN BUAIBHEACH A DHÁILEADH

Ní mór go mbeadh eagraíochtaí nó daoine ceadúnaithe go hiomchuí ag an RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia le gabháil do sheamhan buaibheach a dháileadhionas go gcosnófar sláinte agus leas ainmhithe agus inrianaitheacht an táirge.

IONAID STÓRÁLA SEAMHAIN BHUAIBHIGH A FHAOMHADH

Ní mór go ndéanfadh na háitribh ina stóráiltear seamhan buaibheach na caighdeáinshonraithe de chuid an AE a chomhlíonadh agus ní mór dóibh a bheith faoimhaoirseacht bhuan tréidlia de chuid an ionaid atá faofa ag an Aire Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia.

Tabhair faoi deara go moltar do dhaoine a bhfuil sé ar intinn acu iarratas a dhéanamhar fhaomhadh i leith ionad stórála seamhain bhuaibhigh teagmháil a dhéanamh ardtús leis an Roinn chun faisnéis iomlán ar an bpróiseas faofa a fháil.

Chaibidil

8

71

IONAID BAILITHE SEAMHAIN BHUAIBHIGH A FHAOMHADH

Ní mór go ndéanfadh na háitribh ina mbailítear seamhan na caighdeáin shonraithede chuid an AE a chomhlíonadh agus ní mór dóibh a bheith faoi mhaoirseacht bhuantréidlia de chuid an ionaid atá faofa ag an Aire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia.

Tabhair faoi deara go moltar do dhaoine a bhfuil sé ar intinn acu iarratas a dhéanamhar fhaomhadh i leith ionad bailithe seamhain bhuaibhigh teagmháil a dhéanamh ardtús leis an Roinn chun faisnéis iomlán ar an bpróiseas faofa a fháil.

FAOMHADH NA bhFOIRNE BAILIÚCHÁIN NÓ TÁIRGTHE UBHÁN/SUTHANNABUAIBHEACHA

Ní féidir ach le foirne atá faofa ag an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia chunubháin/suthanna buaibheacha a tháirgeadh nó a bhailiú seirbhís den chineál sin afheidhmiú.

BAILIÚCHÁN SEAMHAIN BHUAIBHIGH AR AN bhFEIRM

Is féidir le húinéirí tréada pórlíne a dtréad bólachta a chaomhnú trí sheamhan abhailiú óna dtréad féin lena úsáid laistigh dá dtréad féin. Ní mór d’iarrthóirí nó af(h)ostaithe ar bhailiú ar an bhfeirm ceadúnas I.S. Déan Féin É a bheith acu chunseamhan a stóráil agus ní féidir leo ach méid áirithe seamhain a stóráil (bailithe ar anbhfeirm nó i slí eile) de réir an uasmhéid atá faofa ag a c(h)eadúnas I.S. Déan Féin É.

I gcás nach bhfuil ceadúnas I.S. Déan Féin É ag an iarratasóir, caithfear an seamhana bailíodh ar an bhfeirm a stóráil ag ionad faofa agus ní scaoilfear é ach amháin lehúsáid ina t(h)réad féin agus le hinseamhnaitheoir ó chomhlacht I.S. ceadúnaithe.

ÁSTÁLACHA SLÁINTE RÉAMH-IONTRÁLA DO THAIRBH GO hIONAID I.S.

Is é aidhm na scéime ná a chinntiú go gcomhlíonann tairbh roinnt saintástálachasláinte sula féidir iad a ligean isteach in Ionaid I.S.

Is féidir foirmeacha iarratais agus tuilleadh faisnéise faoin méid thuas afháil ón Rannóg Tógála Beostoic, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia,Sráid Fhearnáin, An Cabhán. Teil: 049 4368293, Facs: 049 4361486

SEIRBHÍSÍ EILE

SCÉIM PHRÉIMHE EALLACH CHIARRAÍ

Tugtar spreagadh sa scéim do roinnt tréad ar leith d’eallaí Chiarraí a chothabháil inÉirinn agus do chúltaca imleor de stoc síolraíochta folaíochta a chruthú agus achothabháil.

Tá iarratasóir incháilithe chun rannpháirtíocht a ghlacadh sa scéim más rud é gombaineann na nithe seo a leanas leis/léi:

� tá an t úinéir ina b(h)all de Chumann Eallaigh Chiarraí Teo. (Kerry Cattle Society Ltd);� tá a thréad nó a tréad lonnaithe laistigh de chríoch an Stáit agus go bhfuil ar a laghad

cúig bhó phóraithe ann atá cláraithe i Leabhar Tréada Chumann Eallaigh Chiarraí Teo.;

Chaibidil

8

72

� doirtear gach bó Chiarraí sa tréad ag tairbh de phór Chiarraí trí dhor nádúrthanó trí inseamhnú saorga;

� cuirtear síolrach ar fad na mba Chiarraí sa tréad isteach chun na breitheanna afhógairt nó a chlárú i Leabhar Tréada Eallaigh Chiarraí agus go bhfuil siadcláraithe le Cónaidhm Phóraithe Eallaigh na hÉireann (ICBF) agus leis an Roinntríd an gcóras Imeachtaí Ainmhithe; agus

� rugadh gach ainmhí, a bhfuiltear ag cur isteach ar phréimh ina leith, i dtréad aniarratasóra agus go bhfuil sé beo dáta an iarratais.

Tá préimh €76.18 iníoctha in aghaidh gach lao incháilithe.

AINMHITHE A FHAOMHADH I LEABHAIR THRÉADA

Is éard atá i leabhar tréada ná leabhar, clár, comhad nó meán sonraí ar bith achoinníonn eagraíocht aitheanta agus ina bhfuil ainmhithe cláraithe ag tagairt dásinsir go léir atá ar eolas.

Is í an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia an tÚdarás Inniúil chun faomhadh athabhairt faoin reachtaíocht seo ar an gcoinníoll go mbeidh na critéir chun ainmhithea fhaomhadh comhlíonta ag an iarratasóir.

Is féidir foirmeacha iarratais agus tuilleadh faisnéise faoin méid thuas afháil ón Rannóg Tógála Beostoic, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia,Sráid Fhearnáin, An Cabhán. Teil: 049 4368293, Facs: 049 4361486

TÁSTÁIL FEIDHMÍOCHTA LÁRNACH

Feidhmíonn Cónaidhm Phórú Eallaigh na hÉireann (ICBF) stáisiún tástála feidhmíochtatarbh ag an Tulaigh, Co. Chill Dara. Is é príomhchuspóir na seirbhíse ná tairbh mhairtardchaighdeáin a shainaithint le haghaidh tástála sleachta trí I.S. Bainfear úsáidfhorleathan as na tairbh is fearr díobh siúd trí I.S. ag póraitheoirí ginealaigh maraithreacha do bha ginealaigh athsholáthair agus mar aithreacha do thairbh stoic lehúsáid i dtréada diúil tráchtála. Maireann an tréimhse tástála ar feadh timpeall 120lá agus i rith an ama sin cothaítear agus cuirtear na tairbh óga isteach faoichoinníollacha aonfhoirmeacha. Déantar measúnú ar thairbh maidir le ráta fáis,comhshó beathaithe, tomhais agus cruth coirp. Tá na táillí iníoctha ar fáil leis natéarmaí agus coinníollacha ón ICBF ach iad a iarraidh.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ó Chónaidhm Phórú Eallaigh na hÉireann, TeachHighfield, Droichead na Bandan, Co Chorcaí. Teil: 023 8820222Facs: 023 8820229. Láithreán Gréasáin: www.icbf.com

SCÉIM AN AE UM CHONABLAIGH MHAIRTEOLA A AICMIÚ

Is é aidhm na Scéime um Chonablaigh Mhairteola a Aicmiú na comhchaighdeáinaicmithe a chinntiú ar fud an Aontais Eorpaigh. Cuireann sé seo ar chumas an AEcóras tuairiscithe um praghas mairteola caighdeánaithe a fheidhmiú. Ó dheireadh2004, déantar an chuid is mó de na mairt a aicmiú le modhanna meicniúla. Déanannfostaithe monarchan atá ceadúnaithe ag an Roinn an fuílleach a aicmiú.

Chaibidil

8

73

Chaibidil

8

Is iad seo a leanas na critéir aicmithe:

� Cruth (cruth agus forbairt an chonablaigh): sonraítear é leis na litreacha E, U, R,O, P: is é E an ceann is fearr agus P an ceann is measa;

� Saill: sonraítear méid na saille sonraithe leis na huimhreacha 1, 2, 3, 4, 5 de réirméid saille méadaitheach;

� Catagóir ghnéis: sonraítear é leis na litreacha A (tarbhán), B (tarbh), C (bullán),D (bó) agus E (bearach).

Cuireann an seamlas faisnéis aicmithe ar ais chuig an soláthraí. Déantar níos mó ná90% de mhairt a aicmiú le meaisín. Úsáideann aicmiú meaisín Anailís Íomhá Físechun tomhais éagsúla a dhéanamh ar an mart. Ós rud é go socraítear an t-aicmiú sachás seo i ndóigh oibiachtúil, ní féidir achomharc a dhéanamh. I ngléasraí níos lú, isiad fostaithe monarchan atá ceadúnaithe ag an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Biaa dhéanann an t aicmiú. Sna cásanna seo, is féidir leis an soláthraí achomharc adhéanamh maidir le cinneadh an aicmitheora chuig an seamlas.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannán um Mairteoil a Aicmiú, An RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Ionad Gnó Grattan, Port Laoise, Co. Laoise.Teil: 057 869 4407

LIPÉADÚ MAIRTEOLA

Is é an tAire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia an t-údarás inniúil d'fhonn na rialacháina chur i bhfeidhm chun lipéadú mairteola agus táirgí mairteola a rialú.

Faoi na rialacháin seo, caithfidh oibreoirí agus eagraíochtaí a bhfuil baint acu lemargaíocht mairteola mairteoil a lipéadú ionas go dtabharfar an fhaisnéis seo aleanas do thomhaltóirí

� Uimhir thagartha nó cód tagartha ag ceadú sainaithint an ainmhí nó an ghrúpaainmhithe arb as a téarnaíodh an mhairteoil;

� Uimhir fhormheasa agus tír an tseamlais - ba chóir go scríobhfaí an méid seo aleanas ar an táscaire: ‘Maraíodh in’ (ainm an Bhallstáit nó tríú tír) (uimhirfhormheasa)’:

� Uimhir fhormheasa agus tír an halla díchnámhaithe - ba chóir go scríobhfaí anméid seo a leanas ar an táscaire: ‘Gearradh in’ (ainm an Bhallstáit nó tríú tír)(uimhir fhormheasa)’;

� An Ballstát nó tríú tír inar rugadh an t-ainmhí, méathaithe agus maraithe (Bunús).

Déantar foráil leis na rialacháin sin freisin do scéim lipéadaithe dheonach inar féidirle hoibreoirí ar mian leo faisnéis bhreise a thabhairt ar lipéid amhlaidh a dhéanamhfaoi réir é a bheith ceadaithe ag an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia.

Tugadh rialacháin isteach in 2006, a leathnaigh dlíthe lipéadaithe mairteola chun nahearnálacha bialainne agus lónadóireachta a chuimsiú. Ceanglaítear leis na RialacháinSláinte (Tír Bhunaidh Mairteola) 2006 (I.R. Uimh. 307 de 2006), nach ndéanfaidhoibreoir gnólachta bia a sholáthraíonn mairteoil ullmhaithe do chustaiméirí (a)

74

mairteoil a fhógairt lena díol nó lena soláthar, (b) í a thabhairt i láthair lena díol nó lenasoláthar, nó (c) í a dhíol nó a sholáthar mura bhfuil tír nó tíortha bunaidh na mairteolacurtha in iúl ag an bpointe fógraíochta, cur i láthair, díola nó soláthair i gcló soiléirinléite ar an bhfógra, ar an mbiachlár nó ar aon chur i láthair eile a úsáidtear. Tá narialacháin á bhforfheidhmiú ag Údarás Sábháilteachta Bia na hÉireann.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg Beartas Bainne agus Feola,An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2.Teil 01 607 2880

BAINNE

CUÓTAÍ BAINNE

Déantar foráil sna Rialacháin um Chuóta Bainne (IR 227/2008) le tobhach a íoc, ar adtugtar an “tobhach breise”, ar bhainne a sholáthraítear de bhreis ar chuótanáisiúnta bliantúil na hÉireann. Socraítear dliteanas na dtáirgeoirí aonair a sháraíonna gcuóta, a léirítear i dtéarmaí na toirte agus mhéid na saille, i ndiaidh athdháileadhcuóta nár úsáideadh é.

Tá na scéimeanna dáilte cuóta seo a leanas á bhfeidhmiú de réir na rialacha atáleagtha síos ag an Aire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia:

Scéim Trádála na gCuótaí Bainne - feidhmítear an scéim seo i dtosach na blianacuóta bainne ábhartha. Is í Scéim Trádála na gCuótaí Bainne an príomh-mhodh trínabhfaigheann táirgeoirí cuóta bainne breise. Tá an scéim á hoibriú ag an Roinn ach áreáchtáil ar bhonn ceantar Comharchumainn. Cuimsíonn sí linn tosaíochta agusmalartán margaidh. Tugtar deis do tháirgeoirí cuóta a dhíol agus a cheannach faoinscéim. Cuirtear uasmhéid de 30% den chuóta atá á thairiscint lena dhíol in aoncheantar Comharchumainn ar fáil do tháirgeoirí na catagóire tosaíochta ar phraghasa shocraíonn an tAire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia. Déantar an fuílleach a thrádáilar an malartán margaidh ar Phraghas Imréitigh Margaidh, a dhéantar a ríomh arbhonn na méideanna agus na bpraghsanna a shonraíonn na díoltóirí agus naceannaitheoirí.

Scéim Léasaithe Sealadach - feidhmítear an scéim seo le linn na bliana cuótabainne. Faoin Scéim Léasaithe Sealadach is féidir le táirgeoirí tairiscint a dhéanamhchun cuid dá gcuóta nach n-úsáidfidh siad le linn na bliana cuóta bainne seo dar leoa léasú do stór a gcomharchumainn/a ndéirí. Ní féidir le duine níos mó ná 80% dác(h)uóta a léasú chuig an stór ach amháin má bhronn an Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia cead air/uirthi amhlaidh a dhéanamh mar gheall ar chúinsíeisceachtúla á c(h)áis. Is féidir le táirgeoirí gníomhacha, a bhfuil cuóta breise agteastáil uathu don bhliain sin, iarratas a dhéanamh chun cuóta a léasú go sealadachón stór. Téann an tréimhse léasaithe as feidhm i ngach cás ar an 31 Márta .i. deireadhna bliana cuóta bainne.

Chaibidil

8

75

Chaibidil

8

Athdháileadh an Chuóta Neamhúsáidte - a riartar i ndiaidh dheireadh na blianacuóta bainne. I gcás go mbíonn barraíocht táirgthe thar chuóta ag leibhéal náisiúnta,déantar athdháileadh ar chuóta nach n-úsáideadh do tháirgeoirí thar chuótaincháilithe. Tugtar “flexi-milk” ar an gcóras seo.

Chomh maith leis sin, oibríonn an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia scéim chuncuóta bainne breise a dháileadh ón gCúlchiste Náisiúnta. Déanann an BinseAchomhairc Cuóta Bainne measúnú ar iarratais ar fhorais Cruatain agus GalairAinmhithe agus tugann sé moltaí don Aire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia ansin.

Socraíonn an tAire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia na critéir mhionsonraithe chun nascéimeanna sin a fheidhmiú agus fógraítear iad sna meáin náisiúnta.

Tá sonraí na socrúchán ar fáil do tháirgeoirí freisin ag a gcomharchumainnnó a ndéirithe, ar iarratas ón Rannóg Beartas Bainne agus Feola, An RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2. Teil:01 6072857 nó ar láithreán Gréasáin na Roinne www.agriculture.gov.ie

COMHPHÁIRTÍOCHTAÍ TÁIRGTHE BAINNE

Ó 2002 i leith, tá na Rialacháin um Chuóta Bainne ag cuidiú le ComhpháirtíochtaíTairgthe Bainne (CTBanna) a bhunú, agus athraíodh na rialacha lena rialaítear oibriúna CTBanna go mór in 2008 ionas go mbeadh rannpháirtíocht níos mealltaí. Ní mórtáirgeoir bainne amháin ar a laghad a bheith i ngach comhpháirtíocht, ach féadfaidhsiad feirmeoirí eile a áireamh .i. feirmeoirí neamhdhéiríochta, agus feirmeoirí nua igcomhpháirtíocht le tuismitheoir ar táirgeoir bainne é/í, agus bainisteoirí feirme.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg Beartas Bainne agus Feola, An RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2 nóTeil. 01-6072857.

Caithfidh rannpháirtithe a CTB a chlárú le Teagasc, Oifig Clárúcháin nagComhpháirtíochtaí Déiríochta, Mainistir Fhear Maí, Co. Chorcaí. Teil. 025-42312.

Tá na rialacha mionsonraithe lena rialaítear an Scéim le fáil ón dá fhoinse, agus óláithreán Gréasáin na Roinne: www.agriculture.gov.ie

SCÉIM NA bhFEIRMEOIRÍ NUA

Mar chuid den athbhreithniú ar a dtugtar “scrúdú sláinte” a comhaontaíodh iSamhain 2008, chomhaontaigh Comhairle na nAirí Talmhaíochta cuótaí bainne namBallstát a mhéadú 1 faoin gcéad gach bliain thar an tréimhse 2009 go dtí 2013.Tháinig an chéad dá cheann de na méaduithe seo i bhfeidhm ar an 1 Aibreán 2009agus ar an 1 Aibreán 2010. Chinn an tAire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia sa dáchás ceathrú den mhéadú (0.25%) a dháileadh ar bhonn buan ar fheirmeoirídéiríochta nua. Ní dhéanfar cinneadh cibé an gcuirfear nó nach gcuirfear scéim dásamhail i bhfeidhm in 2011 go dtí tús na bliana 2011.

76

CLÁR ÉIFEACHTÚLACHTA DÉIRÍOCHTA

Mar thoradh ar chomhaontú an Scrúdaithe Sláinte, déantar foráil le hairteagal 68(1)de Rialachán (CE) 73/2009 ón gComhairle chun cistí na Scéime Aoníocaíochta nárcaitheadh a úsáid chun dul i ngleic le míbhuntáistí ar leith a théann i gcion arfheirmeoirí san earnáil déiríochta. Cuirfear €6 mhilliún ar an iomlán ar fáil gach aonbhliain in 2010, 2011 agus 2012 chun bonn taca a chur faoi Chlár ÉifeachtúlachtaDéiríochta a spreagfaidh torthaí éifeachtúlachta ar fheirmeacha déiríochta trí dhea-chleachtas a ghlacadh maidir le bainistíocht féarthailte, bainistíocht airgeadais aguspórúcháin trí pháirt a ghlacadh i bpléghrúpaí.

Is féidir na sonraí go léir a fháil ón Rannóg Beartas Bainne agus Feola, An RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2 nóTeil. 01-6072262 agus ar láithreán Gréasáin na Roinne: www.agriculture.gov.ie

CAIGHDEÁIN AN AE D'FHEIRMEACHA DÉIRÍOCHTA AGUSDO BHAINNE DÍOLTA DO THOMHALTAS AG DAOINE

Leagtar amach na rialacha cosanta sláinte poiblí agus sláinteachais maidir le táirgíbainne agus déiríochta a tháirgeadh agus a phróiseáil i sraith Rialachán de chuid anAE, ar a dtugtar an Pacáiste Sláinteachais go minic. Leagtar amach caighdeáin iontudo gach rud ó tháirgeadh bhainne amh ar fheirmeacha do phacáistiú agus lipéadúna dtáirgí déiríochta críochnaithe a fhágann na bunaíochtaí próiseála.

TÁILLE CIGIREACHTA DÉIRÍOCHTA

Tá tobhach iníoctha ar an mbainne uile a cheannaítear le haghaidh próiseála faoiAcht an Bhainne (Forálacha Ilghnéitheacha), 1979. Tá sé mar aidhm ag an tobhachcostais chóras cigireachta na Roinne a chlúdach laistigh den earnáil déiríochta.Seasann ráta an tobhaigh faoi láthair ag 0.1 cent an lítear.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg um Shláinteachas Feola agusBainne/Fotháirgí Ainmhí, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Ionad GnóGrattan, Bóthar Bhaile Átha Cliath, Port Laoise. Teil: 057 8694356.Is féidir leathanaigh Gréasáin na Rannóige a fháil ag www.agriculture.gov.ie

CAORAIGH

TÓGÁIL CAORACHCLÁIR FEABHSAITHE PÓIR

Tá Caoirigh Éireann (Sheep Ireland) freagrach as tógáil caorach. Thosaigh sé agfeidhmiú in 2008, agus é cistithe ag an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia. Tástruchtúr cinnteoireachta bunaithe ar an tionscal aige agus tá bunachar sonraí aigele freastal ar riachtanais faisnéise na hearnála tógála caorach, agus ar riachtanais antionscail i gcoitinne. Tá forbairt déanta aige ar struchtúir maidir le tógáil caorach inÉirinn atá cosúil go leor leis na struchtúir a bhain an ICBF amach maidir le tógáileallaigh. Déan teagmháil le www.sheepireland.com chun tuilleadh faisnéise a fháil.

Chaibidil

8

77

Chaibidil

8

CEADÚNAS CHUN INSEAMHNÚ SAORGA AGUS AISTRIÚ SUTHANNA A CHLEACHTADH IgCAOIRIGH

Tá cosc ar Inseamhnú Saorga agus Aistriú Suthanna a chleachtadh i gcaoirigh achamháin faoi cheadúnas arna eisiúint ag an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Biafaoin Ordú fán Acht um Ghalair Ainmhithe, 1966 (Galar Crúib agus Béil) (Rialú arInseamhnú Saorga agus Aistriú Suthanna i gCaoirigh), 2001, (I.R. Uimh. 381 de2001).

Ní bhronnfar ceadúnais chun inseamhnú saorga agus aistriú suthanna a chleachtadhi gcaoirigh ach amháin ar thréidlianna cláraithe.

IONAID FHORMHEASTA CHUN SEAMHAN CAORACH A BHAILIÚ

Bíonn ionaid bailithe le haghaidh seamhan caorach á rialú faoi Rialacháin nagComhphobal Eorpach (Trádáil in Ainmhithe agus i Seamhan, Ubháin agus SuthannaAinmhithe), 1996 (I.R. Uimh. 12 de 1996). Ní mór trádáil i seamhan caorach adhéanamh de réir na Rialachán seo.

Tabhair faoi deara go moltar do dhaoine a bhfuil sé i gceist acu formheas a fháild'ionad bailithe seamhain de chuid caorach teagmháil a dhéanamh leis an Roinn ardtús ar mhaithe le faisnéis iomlán ar an bpróiseas formheasta a fháil.

IONAID STÓRÁLA SEAMHAIN CAORACH A FHORMHEAS

Ní mór go ndéanfadh na háitribh ina stóráiltear seamhan caorach na caighdeáinshonraithe de chuid an AE a chomhlíonadh. Ní mór an t-ionad a bheith faoimhaoirseacht bhuan tréidlia de chuid an ionaid atá formheasta ag an AireTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia.

Tabhair faoi deara go moltar do dhaoine ar mian leo formheas a fháil d'ionad bailitheseamhain de chuid caorach teagmháil a dhéanamh leis an Roinn ar dtús ar mhaithele faisnéis iomlán ar an bpróiseas formheasta a fháil.

LEABHAR TRÉADA CAORACH AGUS GABHAR FOLAÍOCHTA

Is éard atá i Leabhar Tréada ná leabhar, clár, comhad nó meán sonraí ar bith achoinníonn eagraíocht aitheanta agus ina bhfuil caoirigh agus gabhair cláraithe agtagairt dá sinsir go léir atá ar eolas. Is de réir Rialachán na gComhphobal Eorpach(Leabhar Tréada um Chaoirigh agus um Ghabhair Folaíochta), 1994 (I.R. Uimh. 16 de1994) a fheidhmítear leabhair thréada.

Is í an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia an tÚdarás Inniúil chun faomhadh athabhairt faoin reachtaíocht seo ar an gcoinníoll go mbeidh na critéir chun ainmhithea fhaomhadh comhlíonta ag an iarratasóir.

Is féidir foirmeacha iarratais agus tuilleadh faisnéise faoin méid thuas afháil ón Rannóg Tógála Beostoic, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia,Sráid Fhearnáin, An Cabhán. Teil: 049 4368293, Facs: 049 4361486

78

AICMIÚ CONABLACH UAIN

Leagann Rialachán 2137/92 ón gComhairle amach an cuspóir go mbeidh sééigeantach úsáid a bhaint as eangach an AE i ngach seamlas AE atá formheasta.Leagtar síos rialacháin mhionsonraithe maidir le cur i bhfeidhm scála anchomhphobail chun mairt agus conablaigh muc agus caorach a aicmiú agus chun abpraghsanna a thuairisciú i Rialachán (CE) Uimh. 1249/2008 ón gCoimisiún an 10Nollaig 2008.

Aicmítear conablaigh uain trí mheasúnú a dhéanamh ar na nithe seo a leanas:

� Cruth (cruth agus forbairt matáin an chonablaigh), a shonraítear leis na litreachaE, U, R, O, P: is é E an ceann is fearr agus P an ceann is measa;

� Saill: sonraítear méid na saille sonraithe leis na huimhreacha 1, 2, 3, 4, 5 de réirméid saille méadaitheach.

Tá scéim aicmithe conablaigh uain go hiomlán de réir eangach an AE i bhfeidhm ibhformhór na seamlas uain atá formheasta d'onnmhairiú.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannán Beostoic, An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, Pailliún A, Ionad Gnó Grattan, Bóthar Bhaile Átha Cliath, PortLaoise, Co. Laoise, Teileafón: 057-8694405

SCÉIM NA gCAORACH FÉARAIGH

Beidh an Scéim nua seo, a bhfuil buiséad iomlán de €54 milliún aici, ag feidhmiú arfeadh trí bliana: 2010, 2011 agus 2012. Beidh an cistiú seo, a thagann as na cistíAoníocaíochta nár caitheadh, mar bhreisiú tábhachtach agus tráthúil ar ioncaim inearnáil na gcaorach go ceann trí bliana eile.

Is Scéim shimplí atá inti ó thaobh riaracháin de, rud á éascóidh an RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia chun íocaíochtaí a dhéanamh go luath tar éis andáta tosaithe ar an 1 Nollaig 2010 (an dáta tosaithe chun íocaíochtaí a dhéanamhfaoin Scéim seo de réir fhorálacha na Rialachán AE lena mbaineann). Beidh feirmeoiríin ann páirt a ghlacadh sa Scéim gan mórán dua, agus is iad na trí cheanglas ná:

� Caoirigh a choinneáil;� Tuairisceán an Mhóráirimh Chaorach a chomhlánú; agus� An fhoirm iarratas ar Scéim na hAoníocaíochta a chur isteach faoin dáta deiridh,

an 17 Bealtaine 2010.

Beidh an stoc caorach a bheidh incháilithe lena áireamh i scéim na bliana 2010bunaithe ar an stoc a dearbhaíodh i Móráireamh Caorach na bliana 2009. Beidh anstoc caorach a bheidh incháilithe lena áireamh i scéim na bliana 2011 bunaithe ar anmeánstoc caorach a dearbhaíodh i Móráireamh Caorach na bliana 2009 agus 2010agus beidh an stoc atá incháilithe lena áireamh i scéim na bliana 2011 bunaithe aran meánstoc caorach a dearbhaíodh i Móráireamh Caorach na bliana 2010 agus2011.

Chaibidil

8

79

Chaibidil

8

Caithfidh iarratasóirí caoirigh a choinneáil ar bhonn leanúnach ionas go mbeidh siadincháilithe fós do scéimeanna na bliana 2011 agus 2012 .i. caithfidh sé/sí caoirigh abheith acu lena ndearbhú ina dTuairisceáin ar Mhóráireamh Caorach na bliana 2011agus 2012. Ní mór d’iarratasóirí iarratas ar Scéim na hAoníocaíochta a chur isteachgach bliain le bheith incháilithe don Scéim. Beidh an ráta iníoctha in aghaidh anheicteáir bunaithe ar an líon heicteár a dearbhaíodh a bheith incháilithe don Scéimnó an t-achar a mheastar a bheith incháilithe d’íocaíocht, cibé acu is lú, agus dhádhlús stocála á n-úsáid mar seo a leanas:

� 2.5 caora in aghaidh an heicteáir le haghaidh Féarach Sléibhe (mar ashainmhínítear faoi Scéim na Limistéar faoi Mhíbhuntáiste);

� 7 gcaora in aghaidh an heicteáir ar na tailte ar fad eile (lena n-áirítear Limistéarle Baic Mhóra, Limistéar Faoi Bhac Measartha agus Limistéar nach bhfuil Faoi Bhaic).

Is é an t-achar uasta atá iníoctha in aghaidh na bliana faoin Scéim ná 84 heicteármaidir le Cineál Féarach Sléibhe agus 30 heicteár in aghaidh na dtailte ar fad eile. Isiad seo a leanas na rátaí táscacha cúnaimh:

� Limistéir Sléibhe (0 go 20 heicteár): €30 in aghaidh an heicteáir;� Limistéir Sléibhe (20 go 84 heicteár): €25 in aghaidh an heicteáir;� Limistéir ísealchríche: €70 in aghaidh an heicteáir.

Déantar an íocaíocht bhreise (€100 iníoctha ar an iomlán) mar aitheantas ar nadeacrachtaí a bhaineann le feirmeoireacht sléibhe caorach. Gné ríthábhachtachbhunaidh é na huain a sholáthar agus tá sé mar bhonn taca faoin tionscal próiseálauan agus caorach. Is cuid an-luachmhar d’earnáil agraibhia na hÉireann é seo atádírithe ar onnmhairiú, agus soláthraíonn sé táirge ardluacha do mhargaí tomhaltóraar fud na hEorpa. Is fiú €250 milliún an tionscal seo do gheilleagar na hÉireann agusdéantar dhá thrian den táirge a onnmhairiú.

MUCA

TÓGÁIL MUCIONAID BAILITHE SEAMHAN MUC FORMHEASTA

Tá ionaid bailithe seamhain de chuid muc á rialú faoi Rialacháin na gComhphobal Eorpach(Sláinte Ainmhithe - Trádáil i Seamhan de chuid Muc), 1993 (I.R. Uimh. 242 de 1993). Níféidir trádáil a dhéanamh i seamhan muc ach amháin de réir na Rialachán seo.

Tabhair faoi deara go moltar do dhaoine ar mian leo cur isteach ar fhormheas d'ionadbailithe seamhain teagmháil a dhéanamh ar dtús leis an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agusBia d’fhonn faisnéis iomlán ar an bpróiseas formheasta a fháil.

LEABHAR TRÉADA AGUS CLÁR DO THÓGÁIL MUC

Tugtar formheas na Roinne d'eagraíocht chun leabhar tréada nó clár a choinneáilfaoi Rialacháin na gComhphobal Eorpach (Leabhar Tréada agus Clár le haghaidhSíolrú Muc), 1994 (I.R. Uimh. 151 de 1994).

Is féidir foirmeacha iarratais agus tuilleadh faisnéise faoin méid thuas afháil ón Rannóg Tógála Beostoic, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia,Sráid Fhearnáin, An Cabhán. Teil: 049 4368293, Facs: 049 4361486

80

GRÁDÚ CONABLACH MUICECuirtear córas an AE do ghrádú conablach muice i bhfeidhm in Éirinn leis naRialacháin (Grádú) um Chonablach Muice, 1988 go 2001. Caithfidh gach seamlasmuc, ina maraítear níos mó ná 200 muc sa tseachtain ar an meán i rith na bliana,conablaigh muc a ghrádú de réir a n-ábhair truafheola. Ní mór grádú a dhéanamhde réir ceann de na modhanna atá formheasta ag Coimisiún an AE d'úsáid in Éirinn.Beidh Grád léirithe ar chraiceann na lorga nó an liamháis ag uimhir atá mar ant-ábhar truafheola measta nó an litir grádaithe chomhfhreagrach. Is é cuspóir anchórais ghrádaithe ná chun trédhearcacht a éascú sa réimse praghsála agus chuncabhrú le híocaíocht chothrom de réir chaighdeán an chonablaigh. Ní mór d’oibreoiran tseamlais ráiteas a thabhairt do sholáthraithe muc, maidir le gach muc, agtaispeáint uimhir an chonablaigh, meáchan an chonablaigh, meastachán archéatadán an ábhair thruafheola agus an praghas iomlán a íocadh.

SCÉIM RIALAITHE SALMONELLA MUICEIs é cuspóir an chláir seo ná chun laghdú a dhéanamh ar riosca ar bith d'fhadhbannasláinte poiblí a éiríonn as tomhaltas muiceola agus táirgí muiceola. Cuireadh tús leclár nua ar an 1 Eanáir 2010 a chuimsíonn gach gné den bhiashlabhra. Faoin gclárleasaithe, a bhfuil an tOrdú fán Acht um Ghalair Ainmhithe 1966 (Salmonella i mucaa rialú), 2009 mar bhonn taca faoi, ní mór do gach táirgeoir muc a sholáthraíonn níosmó ná 200 muc lena marú sa 12 mhí roimhe sin plean rialaithe salmonella ar anbhfeirm a bheith i bhfeidhm acu agus leitheadúlacht salmonella dá dtréad a aimsiú.Bíonn bearta breise i bhfeidhm i gcás tréada póraithe.

Is féidir tuilleadh faisnéise ar na seirbhísí thuas a fháil ón Rannóg Beartas Feolaagus Bainne, An Roinn Talmhaíochta Iascaigh agus Bia, Sráid Chill Dara, Baile ÁthaCliath 2. Teil: 01 6072735

SLÁINTEACHAS FEOLA

BEARTAS MAIDIR LE BEOSTOC GLAN

Sa Phacáiste Sláinteachais, a tháinig i bhfeidhm i ngach Ballstát den Aontas Eorpachan 1 Eanáir 2006, déantar foráil do na rudaí seo a leanas maidir le glaineacht anbheostoic a chuirtear i láthair le haghaidh maraithe:

Rialachán (CE) Uimh. 852/2004Caithfidh oibreoirí gnólachtaí bia a thógann ainmhithe nó a tháirgeann buntáirgí dethionscnamh ainmhí bearta imleora a ghlacadh, mar is cuí agus chomh fada agus isféidir chun glaineacht na n-ainmhithe a bheidh le marú a chinntiú agus, nuair is gá,glaineacht na n-ainmhithe táirgeachta a chinntiú chomh maith.

Rialachán (CE) Uimh. 853/2004Caithfidh nósanna imeachta glactha bunaithe ar HACCP a bheith ag oibreoirígnólachtaí bia a bhfuil seamlais á n-oibriú acu chun a ráthú go mbíonn gach ainmhí,nó nuair is cuí, go bhfuil gach beart d'ainmhithe a ghlactar isteach in áitreabh antseamlais glan. Sa chás go dteipeann ar an oibreoir gnólachta bia ceann ar bith dena riachtanais seo a chomhlíonadh ní mór dó a leithéid a chur in iúl don tréidliaoifigiúil agus bearta cuí a ghlacadh.

Chaibidil

8

81

Rialachán (CE) Uimh. 854/2002Déanfaidh an tréidlia oifigiúil comhlíonadh dhualgais na n-oibreoirí gnólachtaí biafaoi Rialachán (CE) Uimh. 853/2004 a dheimhniú; lena chinntiú nach maraítearainmhithe do thomhaltas ag daoine a mbíonn a leithéid de riochtaí seithe acu ná gobhfuil riosca do-ghlactha ann go ndéanfar an fheoil a thruailliú le linn an mharaithemura nglantar iad roimh ré.

Éilíonn an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia ar oibreoirí gnólachta bia ag seamlaiscatagóiriú a dhéanamh mar seo a leanas:

A - Eallach is féidir a mharú, gan an fheoil a bheith i mbaol rómhór a bheithéillithe le linn an phróisis mharaithe trí na gnáthnósanna imeachta cóirithesláinteachais a úsáid is a úsáidtear de ghnáth sa ghléasra;

B - Eallach nach féidir a mharú gan an fheoil a bheith i mbaol rómhór a bheithéilithe le linn an phróisis mharaithe, ach amháin trí rialuithe cóirithe sláinteachaissainithe breise a chur i bhfeidhm;

C - Eallach nach bhfuil oiriúnach lena marú mar gheall ar riocht na seithe. Níféidir na heallaí sin a thabhairt i láthair i gcomhair ante mortem agus is faoinOibreoir Gnólacht Bia atá sé an beart leasaithe is gá a dhéanamh maidir leis naheallaí sin.

Rinne an Roinn poiblíocht ghníomhach freisin ar na ceanglais ar tháirgeoirí tosaigha chinntiú go bhfuil ainmhithe a chuirtear lena marú glan chomh maith le treoirmaidir leis sin a sholáthar. Chuimsigh an cur chuige sin ailt sna nuachtáinfheirmeoireachta a fhoilsiú agus bileoga eolais agus coir phoist a sheoladh chuigtáirgeoirí a sholáthair ainmhithe a bhí catagóirithe mar ainmhithe nár chomhlíon naleibhéil ghlaineachta is gá.

REACHTAÍOCHT I LEITH SLÁINTEACHAS FEOLATháinig reachtaíocht bia agus sláinteachas beatha (an Pacáiste Sláinteachais) anChomhphobail Eorpaigh i bhfeidhm ar fud na mBallstát ón 1 Eanáir 2006 i leith.Déanann an Pacáiste Sláinteachais reachtaíocht a bhaineann le sláinteachas bia agusbeatha a athbhreithniú agus a chomhdhlúthú in éineacht le táirgeadh, rialú agusmargaíocht tháirgí de thionscnamh ainmhí agus saincheisteanna sláinte ainmhithemaidir le táirgeadh na dtáirgí sin.

Spreagadh an Pacáiste Sláinteachais ón ngá le cinntiú go mbíonn ardleibhéil cosantaann maidir le sláinte phoiblí i dtaca le táirgeadh bia. Déanann an Pacáiste raon nareachtaíochtaí casta agus forluiteacha a tháinig chun cinn sa réimse seo sna 30 bliainnó mar sin atá caite a shimpliú. Is é an bhunfhealsúnacht ná gur chóir go mbeadhtáirgeoirí bia freagrach go hiomlán as sábháilteacht an bhia a tháirgeann siad.

Tugadh tuilleadh éifeachta don Phacáiste Sláinteachais le Rialacháin na gComhphobalEorpach (Bia agus Sláinteachas Beatha) 2005 (I.R. Uimh. 910 de 2005). Rinneadh narialacháin sin a nuashonrú agus cuireadh Rialacháin na gComhphobal Eorpach (Biaagus Sláinteachas Beatha) 2009 (I.R. Uimh. 432 de 2009) ina n-ionaid.

Ceanglaíonn na rialacháin ar oibreoirí gnólachtaí bia ar táirgeoirí tosaigh i dtaobhtáirgí bia iad iarratas a dhéanamh ar chlárú agus is í an Roinn Talmhaíochta, Iascaighagus Bia an t-údarás cláraithe chun na críche sin.

Chaibidil

8

82

BUNAÍOCHTAÍ FEOLA A FHAOMHADH

Ba cheart d’oibreoir gnólacht bia, ar mian leis/léi gníomhaíocht a dhéanamh agcaithfear í a fhaomhadh, iarratas a dhéanamh chuig an údarás cláraithe iomchuí. Isé an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia an t-údarás cláraithe do bhunaíochtaí abhfuil tréchur ard acu. Sula mbíonn bunaíocht in ann marc aitheantais a úsáid ar aoncheann dá táirgí, caithfidh údarás cláraithe í a fhaomhadh.

Déanann Seirbhís Cigireachta um Shláinte Phoiblí Thréidliachta (VPHIS) na Roinnemaoirseacht ar bhunaíochtaí móra a bhfuil marú ainmhithe ar siúl acu agus arphróiseáil táirgí feola, feoil mhionaithe agus ullmhúcháin feola. Déanann an VPHISiniúchtaí ar bhunaíochtaí iarrthacha le deimhniú go bhfuil an Oibreoir Gnólacht Biaag comhlíonadh na reachtaíochta sláinteachais sula moltar é a fhormheas ag anRoinn. Déantar na hiniúchtaí an-mhionsonraithe seo faoin bPacáiste Sláinteachais idteannta na monatóireachta sláinte poiblí agus na n-iniúchtaí atá ina gcuid laethúild'obair an VPHIS.

Déantar scrúdú eolaíochta ar fheoil agus tháirgí feola ag PríomhshaotharlannRialaithe Feola na Roinne, Campas Bhacastúin, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil:01-6157368

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ar an nós imeachta formheasa ón Rannán umShláinteachas Feola, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Ionad Gnó Grattan,Bóthar Bhaile Átha Cliath, Port Laoise. Teil: 057 8694101. Is féidir leathanaighGréasáin na Rannóige a fháil ag www.agriculture.gov.ie

ÉANLAITH CHLÓIS AGUS UIBHEACHA

GORLANNA ÉANLAITH CHLÓIS AGUS FEIRMEACHASOLÁTHAIR UIBHEACHA GOIR

Caithfidh gach gorlann éanlaith chlóis atá i mbun táirgeadh sicíní lae, éin turcaí nóéin lachan chun éin bhoird a tháirgeadh nó i mbun ealtaí breithe a athsholáthar abheith ceadúnaithe ag an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia. Ní féidir achuibheacha goir a fhaightear de réir ceada eisithe ag an Roinn a ghoradh ag gorlannéanlaith cheadúnaithe. Caithfidh stoc tógála uile ag feirmeacha soláthair a bheithfaighte ó fhoinsí tógála formheasta agus tá siad faoi réir ag cigireacht agus tástáil folachun saoirse a chinntiú ó ghalar tromchúiseach éanlaith chlóis.

Ní mór go mbeadh formheas ón Roinn ag gach gorlann éanlaith chlóis agus ófheirmeacha soláthair a bhaineann le trádáil AE maidir le héanlaith chlóis beo agusuibheacha goir. Caithfear gach coinsíneacht le haghaidh onnmhairithe a iniúchadhagus caithfidh an teastas sláinte ábhartha a bheith in éineacht léi.

MARGAÍOCHT FEOIL ÉANLAITH CHLÓIS

Caithfidh feoil éanlaithe a mhargaítear san AE a rangú mar rang A nó rang B de réira caighdeáin, agus caithfear é a phacáil, a lipéadú, a iompar agus a chur i láthair deréir riachtanais an AE agus na reachtaíochta náisiúnta a rialaíonn caighdeáinmhargaíochta d’éanlaith chlóis. Caithfidh méid an uisce ghafa in éanlaith chlóis a

Chaibidil

8

83

Chaibidil

8

bheith faoi bhun teorainneacha sonraithe. Is féidir le feoil éanlaithe a bheithmargaithe mar 'shaor-raoin', 'tógtha i mbanrach', 'saor-raoin traidisiúnta' nó ‘saor-raoin – saoirse iomlán', nó is féidir le feoil éanlaithe tagairt a choinneáil maidir leis anráta bia a úsáideadh, chomh fada agus a chomhlíontar critéir áirithe. Tá sériachtanach ar tháirgeoirí agus sheamlais a bhfuil fonn orthu na téarmaí seo a úsáidclárú leis an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia agus taifid iomchuí a choinneáildá bhfuil faoi réir cigireachtaí Roinne oifigiúla.

RIALACHÁIN MARGAÍOCHTA UIBHEACHA

Caithfidh uibheacha boird arna margú san AE a bheith grádaithe de réir caighdeáinagus meáchain, lipéadaithe, stóráilte, iompartha agus curtha ar díol de réirreachtaíocht náisiúnta agus reachtaíocht an AE maidir le caighdeáin mhargaíochtad'uibheacha. Ní mór uibheacha a chur ar an margadh agus a phacáil in ionad pacálauibheacha cláraithe. Tugtar uimhir shuaitheantais do gach ionad pacála cláraitheagus tá sé riachtanach dóibh seo táille bhliantúil a íoc maidir lena gclárú. Caithfidhpacaí uibheacha treoir a thabhairt maidir leis an modh feirmeoireachta agus dáta'b'fhearr roimh' a bheith air. Is ionann an dáta seo agus 28 lá i ndiaidh na breithe,ach is é an dáta is déanaí gur féidir leis na huibheacha a dhíol leis an tomhaltóir ná21 lá i ndiaidh na breithe. Ní féidir uibheacha gortha a dhíol do thomhaltas daonna.

Is féidir margaíocht a dhéanamh ar uibheacha faoi na téarmaí 'saor-raoin', ‘cás’,‘scioból’ nó ‘orgánach’ ar an gcoinníoll gur comhlíonadh ceanglais infheidhme nareachtaíochta. Caithfidh táirgeoirí agus pacálaithe a úsáideann na téarmaíagus na leideanna seo a bheith cláraithe leis an Roinn Talmhaíochta, Iascaighagus Bia agus caithfidh siad an reachtaíocht lena mbaineann a chomhlíonadh.

CAPAILL

LEABHAR FOLAÍOCHTA A FHAOMHADH

Is é is brí le leabhar folaíochta ná leabhar, clár, comhad nó meán sonraí ar bith atá áchothabháil ag eagraíocht aitheanta agus ina bhfuil eachaithe cláraithe le tagairt dásinsir go léir a bhfuil eolas ann fúthu. Is de réir Rialacháin na gComhphobal Eorpach(Graíleabhar agus Iomaíocht Each-ainmhithe), 2004 (I.R. Uimh 399 de 2004), arnaleasú ag Rialacháin na gComhphobal Eorpach (Graíleabhar agus Iomaíocht Each-ainmhithe) (leasú) 2007 (I.R. Uimh. 530 de 2007) a fheidhmítear Graíleabhair.

Is í an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia an tÚdarás Inniúil chun faomhadh athabhairt faoin reachtaíocht seo ar an gcoinníoll go mbeidh na critéir chun ainmhithea fhaomhadh comhlíonta ag an iarratasóir.

Is féidir foirmeacha iarratais agus tuilleadh faisnéise faoin méid thuas afháil ón Rannóg Tógála Beostoic, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia,Sráid Fhearnáin, An Cabhán. Teil: 049 4368293, Facs: 049 4361486

84

CLÁRÚ CAPALL

Leagtar amach i Rialachán na gComhphobal Eorpach Uimh. 504/2008 an córas chunequidae a chéannú agus tá sé ina cheangal ar gach Ballstát de chuid an AontaisEorpaigh.

Tá dualgas ar gach coimeádaí capall, comhlacht eisiúna pas agus cleachtóirtréidliachta forálacha an Rialacháin seo a chomhlíonadh. Trí ghné atá sa chórasfeabhsaithe seo chun equidae a chéannú:

� pas eachaí;� micrishlis a ionphlandaítear in eachaí chun nasc aonchiallach a chruthú idir an

pas agus an t eachaí; agus� uimhir shaoil eachaí ar leith a shannadh don each i mbunachar sonraí na

heagraíochta eisithe pas formheasta.

Éilíonn rialachán 504/2008 go mbeidh pas ag gach eachaí. Caithfear searraigh achéannú de réir an Rialacháin laistigh de shé mhí ón dáta breithe.

Ní féidir eachaithe a mheas lena marú mar bhia don duine mura bhfuil pas acu.

Tá sonraí teagmhála d'eagraíochtaí atá formheasta faoi láthair ag an AireTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia chun doiciméid céannachta a eisiúint d'eachaithe arfáil ar láithreán Gréasáin na Roinne www.agriculture.gov.ie.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannán um Bonneagair Eachaí/ComhlachtaíStáit, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Sráid Fhearnáin, An Cabhán. Teil:049 4368291, Facs: 049 4361486nó ríomhphost: equineinfrastructures@agriculture.gov.ie

EACHSPÓRT ÉIREANN

Is é Eachspórt Éireann an comhlacht rialaithe do thionscal na gcapall spóirt in Éirinnagus tá sé freagrach as ceapadh agus cur i bhfeidhm straitéisí chun tionscal capallspóirt Éireannach atá iomaíoch go hidirnáisiúnta a fhorbairt agus a chur chun cinn,agus cuimsíonn sé gníomhaíochtaí póraithe, spóirt agus fóillíochta. Coinníonn séClár Capall na hÉireann, a bhfuil Graíleabhar na gCapall Spóirt Éireannach agusGraíleabhar na gCapall Tarraingthe Éireannach mar chuid de. Tá ionadaithe ónInternational Equestrian Federation, eagraíochtaí spóirt/fóillíochta agus ó Bhord nagCapall ar Bhord Stiúrthóirí Eachspórt Éireann. Ceapann an tAire Turasóireachta,Cultúir agus Spóirt cathaoirleach neamhspleách i gcomhar leis an Aire Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia.

Chun sonraí breise a fháil ar Eachspórt Éireann déan teagmháil le: EachspórtÉireann, 1úUrlár, Teach na Feá, Páirc na Mílaoise, Baile Osbeirn, Nás, Co. Chill Dara.Teil: 045 854744 r-phost: nfo@horsesportireland.ie

Chaibidil

8

85

Chaibidil

8

BORD NA gCAPALL

Bunaíodh Comharchumann Bhord na gCapall Teo. in 1993. Gníomhaíonn Bord nagCapall mar Fho-bhord comhairliúcháin laistigh d'Eachspórt Éireann arshaincheisteanna a bhaineann le graíleabhair agus le beartas póraithe.

Chun tuilleadh sonraí ar Bhord na gCapall agus foirmeacha iarratais ar bhallraíochta fháil déan teagmháil le: Bord na gCapall, Teach na Feá, Páirc na Mílaoise, Nás,Co. Chill Dara Teil: 045 854744r-phost www.irishsporthorse.com

FORBAIRT THIONSCAL NA gCAPALL

AN PLEAN FORBARTHA NÁISIÚNTA (NDP) 2007-2013

Soláthraítear deontais faoin NDP d'eagraíochtaí le haghaidh tionscadal atáformheasta ag an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, agus atá dírithe arthacaíocht a thabhairt d’fheabhsuithe i bpórú eachaí ardchaighdeáin agusd’fheabhsuithe sa bhonneagar ina n-oibríonn earnálacha na gcapall folaíochta agusneamhfholaíochta. Tá roinnt beart á bhfeidhmiú faoin PFN á riar ag an RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia i gcomhar le hEachspórt Éireann.

Tá cúnamh dírithe ar na nithe seo a leanas:

� Táirgeadh capaill neamhfholaíochta ar ardchaighdeán - obair ar fhoirmliúinnéacsanna géiniteacha do staileanna, sampláil fola/tástáil DNA chun folaíochta fhíorú, uasghrádú na gcóras cláraithe eachaí, agus ar chur chun cinn agusmargú capaill neamhfholaíochta;

� Táirgeadh capaill fholaíochta ar ardchaighdeán – tionscnaimh sna réimsíoideachais, traenála agus fógraíochta maidir le sláinte agus riar capall, bainistiúagus sábháilteacht graí, cothú agus pórú ar ardchaighdeán;

� Taighde ar ghalair agus phórú capall agus chostas caipitiúil na bhfoirgneamhagus an trealaimh chun éascaíocht a dhéanamh ar sheachadadh seirbhísífáthmheasacha agus coimhdeacha feabhsaithe ag Lárionad Capall na hÉireann;

� Bailiú agus anailísiú sonraí as a dtiocfaidh faisnéis a chuirfidh taca le feabhsuithei gcáilíocht ghéiniteach san earnáil neamhfholaíochta. Tacaíocht le deiseannaoideachais agus oiliúna le freastal ar riachtanais na n-iontrálaithe nua agus iadsiúd a bhfuil baint acu cheana féin leis an tionscal eachaí agus le tionscailghaolmhara.

Tá faisnéis mhionsonraithe ar scéimeanna eachaí an NDP ar fáil ar láithreán Gréasáinna Roinne www.agriculture.gov.ie/equine_ndp

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannán um Bonneagair Eachaí, An RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Sráid Fhearnáin, An Cabhán. Teil: 049 4368291,Facs: 049 4361486Ríomhphost: equineinfrastructures@agriculture.gov.ie

09 sláinte agus leasainmhithe

87

88

9. SLÁINTE AGUS LEAS AINMHITHE

GALAIR INFHÓGARTHA

Forálann an tAcht um Ghalair Ainmhithe, 1966 an bhunreachtaíocht do rialú agusdhíothú ghalar ainmhithe. Má tá amhras faoi na galair seo a leanas a bheith ann, nómá tá sé cinnte go bhfuil, caithfear fógra a thabhairt don Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia de réir an Achta nó de réir na nOrduithe um Eitinn agus umBrúsalóis.

GINEARÁLTA

Antrasc, Galar Gormtheanga, Brúsalóis in ainmhithe athchogantacha agus i muca,Campalabaictéaróis, Liomfadainíteas Cáise, Agalaicse Thógálach, Galar Crúibe is Béil,Galar Johne, Peste des Petits Ruminants, Adenomatosis Scamhógach, Confadh,Heipitíteas Eansótach, Salmonellis (a bhfuil Salmonella Enteriditis nó SalmonellaTyphimurium mar chúis leis nó a bhfuil baint acu leis), Einceifileapaite SpúinseachIntarchurtha (seachas BSE/Scráibeach), Eitinn in ainmhithe athchogantacha.

EALLACH

Brúsalóis Bhuaibheach, Eitinn Bhuaibheach, Liúcóis Bhuaibheach, EinceifileapaiteSpúinseach Bhólachta, Plá na mBó (Rinderpest), Pliúrainiúmóine Tógálach Bólachta,Galar Craicinn Ghambaigh, Péarslaí.

MUCA

Fiabhras Afracach na Muc, Galar Aujeszky, Fiabhras Clasaiceach Muc, BuinneachMuice Eipidéimigh, Víreas Corónach Muice, Siondróm Atáirgthe agus RiospráideMuc, Fliú Muc, Galar Saicíneach Muc, Einceifilimiailíteas Eintrivíreasach Muc (GalarTeschen), Gaistreintríteas Intarchurtha, Stómaitíteas Saicíneach.

CAOIRIGH

Ginmhilleadh Eansótach Caorach, Maedi Visna, an Scráibeach, Bolgach Caoirigh,Galar Scrathach.

ÉANLAITH CHLÓIS

Galar Arizona, Fliú Éanúil (Lagphataigineach agus Ardphataigineach), Galar na gCearc(seachas fliú éanúil agus Galar Newcastle), Laraingeatraicéíteas Tógálach,Mycoplasmosis (a bhfuil Mycoplasma Gallisepticum, Mycoplasma Meleagridis nóMycoplamsa Synovia mar chúis leis nó a bhfuil baint acu leis), Galar Newcastle,Psittacosis, Salmonella gallinarum agus pullorum, Rineatraicéíteas Turcaí, galair abhfuil fospeicis Yersinia mar chúis leo nó a bhfuil baint aige leo.

CAPAILL AGUS EACHAITHE EILE

Tinneas Afracach Capall, Meitríteas Eachaí Gabhálach, Dourine, LiomfainagíteasEipeasótach, Ainéime Thógálach Eachaí, Artairíteas Víreasach Eachaí, Fothach,Einceifilíteas Eachaí, Víreas Hendra, Pireaplasmóis, Surra, Víreas na Níle Thiar.

Chaibidil

9

89

GABHAIR

Airtríteas-Einceifilíteas Víreasach Gabhar, Bolgach Gabhair.

FIANNA

Galar Fuilreatha Eipeasótach.

BEACHA

Ciaróg Choirceoige Bheag, Fíneog Tropilaelaps, Galar Bréanlarbhaí Meiriceánach,Galar Bréanlarbhaí Eorpach

SCÉIMEANNA DÍOTHAITHE EITINNE AGUS BRÚSALÓISE

Tá sé riachtanach Eitinn Bhólachta agus Brúsalóis a rialú (agus iad a dhíothú faoidheireadh) ar mhaithe le folláine ár dtáirgthe beostoic ar mhargaí baile agusonnmhairithe araon agus ar mhaithe lena fhorbairt sa todhchaí.

SOCRUITHE REATHA

Is iad seo a leanas príomhghnéithe na Scéimeanna Díothaithe Eitinne agus Brúsalóise:

� an tréad náisiúnta a thástáil (An tástáil “Bhabhta”) maidir le hEitinn Bhólachtaagus tréada ainmnithe a thástáil maidir le Brúsalóis gach bliain;

� tástálacha leantacha agus tástálacha breise straitéiseacha dírithe ar chúrsaí faoileith, lena n-áirítear tástálacha fola i gcúinsí áirithe;

� imoibreoirí a chur go tapa chuig monarchana feola a n-íocann an RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia as;

� réimse beartas cúitimh d'fheirmeoirí a bhfuil tionchar ag an ngalar ar a dtréada;� eipidéimeolaíocht mhionsonraithe agus aiseolas a chur ar fáil d'fheirmeoirí;� clár cuimsitheach taighde dírithe ar chosc a chur ar an bhfiadhúlra eitinn a

fhorleathnú mar aon le taighde ar fhorbairt tástálacha fola, vacsaíní agus gléasrateicneolaíochta eile chun feabhas a chur ar éifeachtacht chláir.

Is iad na feirmeoirí atá freagrach as na chéad tástálacha tréada a shocrú gach bliainagus as íoc astu. Lena chois sin, is ar na feirmeoirí féin atá an phríomhfhreagracht adtréada a chosaint agus moltar dóibh gach cúnamh a thabhairt d'Oifigí TréidliachtaDúiche na Roinne maidir lena mbearta taighde, de réir mar a bhíonn sé sinriachtanach.

EITINN BHUAIBHEACH

Is galar ainsealach an-tógálach í Eitinn Bhuaibheach a bhíonn ar eallaí agus is é anMycobacterium bovis is cúis leis. Is féidir leis an mbaictéar galar a thionscnamh inainmhithe fiáine nó in ainmhithe clóis agus i ndaoine chomh maith.

Chaibidil

9

90

Ceanglais Tástála d'EitinnNí mór gach ainmhí ar an ngabháltas seachas laonna faoi bhun sé seachtaine d’aoisa rugadh ar an ngabháltas a thástáil gach bliain. Mura ndéantar an tástáil faoin dátasonraithe agus laistigh den tréimhse shonraithe is dócha go gcuirfear cosc ar aistriúainmhithe ón tréad chuig feirmeacha eile, margaí, gléasraí feoil, agus ionaidonnmhairithe agus, más ábhartha, go dtarraingeofar deimhniúchán sláinte an tréadasiar faoi na rialacháin sláinteachais déiríoch.

Níor chóir bainne amh neamhchóireáilte ó imoibreoirí a thomhailt choíche.

Cúiseanna galraithe in eallaí� Análú aeir atá fabhtach cheana féin ag ainmhithe galracha;� Tomhailt bia nó uisce fabhtach;� Aistriú ainmhithe agus teagmháil le hainmhithe galracha m.sh. thar fálta;� Roinnt meaisíní idir fheirmeacha (leantóirí eallaigh, leatóirí aoiligh/sciodair, srl.)

nó áiseanna feirme (gabhlaigh eallaí);� Úsáid leoraithe salacha chun ainmhithe a iompar;� Is féidir le fiadhúlra, broic ach go háirithe, atá galraithe le Mycobacterium Bovis

a bheith ina fhachtóir suntasach maidir le heitinn bhuaibheach fanacht go buani gceantair áirithe.

Réamhchúraimí in aghaidh Galrú Eitinne� Bíodh fálta teorann stocdhíonach agat;� Seachain teagmháil le tréada eile agus stoc de stádas neamhaithnid;� Bí cúramach agus tú ag ceannach isteach eallaí. Déan cinnte nach gceadaítear

aon eallaí isteach ar d'fheirm le bheith in éineacht le do stoc ach amháin eallaíar tástáladh le déanaí iad;

� Seachain úsáid a bhaint as trealamh ar conradh atá salach m.sh. iompróirí eallaí,leatóirí sciodair. Ba chóir a leithéid de threalamh a bheith sciomartha agusdíghalraithe sula mbaintear úsáid as.

Is féidir an baol maidir le galair ó fhiadhúlra a laghdú ach na heallaí agus an fiadhúlraa choinneáil ó chéile agus na bearta seo a leanas a chur i bhfeidhm:

� Fálta a chur idir an eallach agus uiscebhealaí coiteann, locháin mharbhánta,brocairí agus láithreáin leithris na mbroc;

� Trachanna uisce agus bia a ardú níos mó ná 84 cm (32 orlach) os cionn na talúnagus iad a choinneáil amach ó bhallaí agus ó chlaíocha chun nach mbeifear inann ithe ná ól astu;

� Gan beatha láimhe a thabhairt d'eallach áit ar féidir le fianna é a roinnt leo – imbeathaitheoirí ciorclacha, mar shampla, nó i dtrachanna mine;

� Ionaid stórála beatha, sciobóil eallaigh agus clóis a choinneáil iata chun nachmbeidh an fiadhúlra in ann teacht isteach;

� Na páirceanna a sheiceáil go rialta le féachaint an bhfuil conablaigh bhroc iontuagus go mór mór sula gcuirtear eallaí amach ar fhéarach nua. Tabhair faoi dearagur féidir le broic dul isteach i mbloic láimhe a choimeádtar i bpáirceanna;

� Tabhair aire má bhíonn aon rud neamhghnách i gceist nuair a bhíonn broic lefeiceáil, iad a fheiceáil i rith an lae, mar shampla. D'fhéadfadh eitinn a bheithorthu – téigh i dteagmháil leis an Oifig Tréidliachta Dúiche.

Is é an freagra fadtréimhseach is fearr ar eitinn bhuaibheach ná í a dhíothú. Trí churchuige comhordaithe iomchuí i dteannta leis an teicneolaíocht nua, is féidir le hÉirinnbearta a dhéanamh chun Eitinn Bhuaibheach a dhíothú.

Chaibidil

9

91

BRÚSALÓIS BHUAIBHEACH

Is galar an-tógálach é brúsalóis in eallaí. Scaiptear í trí ábhar galraithe nuair a bheirtearlao nó nuair a tharlaíonn forlao agus is féidir le bó a bheith seasc nó galrach dá bharrnó táirge bainne laghdaithe a bheith aici. Maraítear an t-orgánach go héasca trídhíghalrú. Tá baol ann do shláinte an duine chomh maith os rud é gur féidir an galara tharchur trí bhainne neamhphaistéartha ó bha galraithe a ól, trí íon análú, tríghearrthacha agus scráibeacha, nó trí ghalrú i bhfoirm braonáin. Is é forlao an t-aonchomhartha cliniciúil go bhfuil brúsalóis ar eallach agus tá sé riachtanach godtuairiscítear gach forlao chuig Oifig Tréidliachta Dúiche áitiúil na Roinne (DVO)(féach liosta na nOifigí in Aguisín 1B).

Ceanglais Tástála do BhrúsalóisDearbhaíodh go raibh Éire saor go hoifigiúil ó Bhrúsalóis in 2009. I bhfianaise anéachta seo, cuireadh tús le laghdú rialaithe ar cheanglais tástála an chláir dhíothaithebrúsalóise. Cuirtear sonraí na gceanglas tástála chuig feirmeoirí le linn an phróisistástála babhta bhliantúil agus tá siad ar fáil ó na hOifigí Tréidliachta Dúiche agusféadfaidh an Roinn iad athrú ó am go ham. Is mar seo a leanas atá na socruithe dothástáil Bhrúsalóise in 2010:

(i) Tástáil “bhabhta” bhliantúil ar an tréad: ní gá ach ainmhithe atá 24 mhí nóníos mó a thabhairt i láthair lena dtástáil. Lena chois sin, ní dhéantar tréadadéiríochta a thástáil anois ach gach dara bliain;

(ii) Tástáil réamhaistrithe - Tairseach aoise: Méadaíodh an tairseach aoise dothástáil réamhaistrithe le haghaidh ainmhithe baineanna go 18 mí nó níos móagus go 24 mí le haghaidh tarbh. Anuas air sin, méadaíodh an tréimhse doncheanglas tástála réamhaistrithe ó 30 lá go 60 lá. Tabhair faoi deara, áfach, gogcaithfear tástáil iar-aistrithe a dhéanamh ar ainmhithe áirithe laistigh de 30 látar éis dóibh teacht ar an ngabháltas, má mheastar, i gcás ráig brúsalóise, gobhfuil siad incháilithe don Ráta Caighdeánach Dídhaonraithe Móide DeontasDídhaonraithe;

(iii) Aistriú amháin in aghaidh na tástála: Is í an tairseach aoise le haghaidhainmhithe baineanna ná 18 mí nó níos mó. Ardaíodh an tairseach 12 mhí lehaghaidh tarbh do 24 mí nó níos mó .i. ní féidir eallach baineann atá 18 míd’aois nó níos sine ná tairbh atá 24 mí d’aois nó níos sine a dhíol níos mó ná uairamháin, is cuma más díol poiblí nó príobháideach é, de bhun tástáil brúsalóise,agus ní mór a leithéid d’eallach atá á dhíol a aistriú díreach ón ngabháltas inandéantar na tástálacha chuig gabháltas an cheannaitheora nó díreach chuigmargadh agus díreach chuig gabháltas an cheannaitheora ón margadh;

(iv) Coinníonn an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia de cheart aici féin a iarradhgo gcuirfear aon ainmhí ar fáil lena t(h)ástáil má mheastar go mbeadh sé sinoiriúnach ar fháthanna tréidliachta.

Réamhchúraimí in aghaidh Brúsalóise in eallaí

� Ainmhithe athsholáthair a bheith de phór na feirme féin más féidir;� Má tá ainmhithe baineanna nó tairbh á gceannach le dul in ionad ainmhithe eile

nó mar ainmhithe breise:� cinntigh go dtagann siad ó áit iontaofa agus go ndearnadh an tástáil

réamhaistrithe orthu laistigh de 60 lá sular aistríodh iad;� coinnigh ainmhithe nua-cheannaithe ar leithlis ó eallaí baineanna agus ó

thairbh. Má thugtar aon ainmhí torrach isteach ní mór í a choinneáil arleithlis go dtí go ndéantar tástáil iarbhreithe uirthi;

Chaibidil

9

92

� Déan deimhin de go ndéantar gach tástáil fola go pras, lena n-áirítear antástáil dheonach iarghluaiseachta laistigh de 30 lá i ndiaidh teacht chun nafeirme. Mura ndéantar é seo agus má tharlaíonn ráig den ghalar ní íocfarach rátaí laghdaithe cúitimh;

� Glac réamhchúraimí lena chinntiú nach bhfaigheann do thréad galar ó thréadcomharsan. Féach chuige go bhfuil fálta maithe teorainn agat agus coinnighainmhithe a d'fhéadfadh an galar sin a tholgadh amach ó na fálta sin – bíodhbulláin nó ainmhithe neamhbhuaibheacha sna hionaid taobh leo nó cuir fodarag fás ann.

� NÁ tabhair agus ná faigh trealamh ar nós gléas breithe, leantóir eallaigh, leatóirsciodair is araile ar iasacht;

� Coinnigh na hainmhithe go léir atá torrach amach ó fhálta teorann agus bí agfaire go géar ar eagla breitheanna neamhaibí;

� Cuir saoráidí leordhóthanacha breithe ar fáil.

CLÁR CÚITIMH I LEITH EITINNE AGUS I LEITH BRÚSALÓISE

Riachtanais

� Fiú má tá tréad glan, nó murar gá é a thástáil i mbliana, ba chóir do gachúinéir/coimeádaí téarmaí na gcóras cúitimh le haghaidh Eitinne agus Brúsalóisea beith ar eolas aige/aici;

� Is iad príomheilimintí na gcóras cúitimh atá ann ná Scéim Luachála Margaidhar an bhFeirm, Scéim Fhorlíontach Ioncaim, Scéim Deontais Dídhaonraithe agusScéim Deontais Cruatain. Ionas go mbeidh siad incháilithe chun íocaíocht a fháil,ní mór don úinéir/choimeádaí coinníollacha incháilithe áirithe a shásamh faoigach aon Scéim;

� Braitheann teidlíocht maidir le híocaíocht cúitimh a fháil ar fhorálacha an Achtaum Ghalair Ainmhithe, 1966 a chomhlíonadh freisin mar aon le horduithe arbith a rinneadh faoi agus rialaithe ar bith eile a leagadh síos faoi na ScéimeannaDíothaithe Galair, le rialacháin aitheantais agus riachtanais reachtúla náisiúnta/anAE eile atá á riaradh ag an Aire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia agus a bhaineannle buaibhigh. Is féidir leis an Aire diúltú cúiteamh a íoc, go hiomlán nó ibpáirt, mura sásaíonn an t-úinéir/coimeádaí na forálacha thuasluaite nómá tá an tAire sásta nár chomhoibrigh an t-úinéir/coimeádaí leis nahoifigigh údaraithe nó le Cigirí Tréidliachta na Roinne Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia ó thaobh chur i gcrích a gcuid dualgas faoi nascéimeanna;

� Bíonn íocaíochtaí cúitimh struchtúrtha chun tairbhe a thabhairt donúinéir/choimeádaí, a chabhraíonn a c(h)leachtas feirme le sláinte an tréada achosaint. Tá faisnéis úsáideach faoi na riachtanais incháilithe, rátaí, srl. i leith naScéime Luachála Margaidh ar an bhFeirm, an Scéim Fhorlíontach Ioncaim, ScéimDeontais Dídhaonraithe agus Scéim Deontais Cruatain le fáil i leabhrán na Roinne"Socruithe Cúitimh maidir le hEitinn agus Brúsalóis - Eolas Tábhachtachd’Fheirmeoirí”. Tá an leabhrán le fáil ón Oifig Tréidliachta Dúiche ach é a iarraidh;

� Ní mór gach ainmhí incháilithe a thástáil de réir na rialacha thuas faoin ScéimDíothaithe Brúsalóise. Lena chois sin, má tharlaíonn ráig Brúsalóise i dtréad nímór do gach ainmhí incháilithe a chaithfear tástáil Bhrúsalóise iar-aistrithe adhéanamh air a thástáil laistigh de 30 lá tar éis dóibh teacht ar an ngabháltasionas gur féidir iad a áireamh chun íocaíocht chúitimh uasmhéide a fháil;

Chaibidil

9

93

� I gcás ráige Brúsalóise, cuirfidh an Oifig Tréidliachta Dúiche (DVO) tús lecomhlánú na Foirme ER 111 ag baint leasa as gach faisnéis atá ar fáil faoiainmhithe incháilithe a d'fhéadfadh a bheith tar éis teacht isteach chuig an tréadle linn na tréimhse faoi athbhreithniú, d'fhonn cinneadh a dhéanamh faoiíocaíocht chúitimh. Cuirfear an Fhoirm ER 111 ar aghaidh go dtí ant-úinéir/coimeádaí agus beidh sé riachtanach dó/di dearbhú a shíniú agusb'fhéidir go mbeidh sé riachtanach dó/di faisnéis bhreise a sholáthar. Beidhtréimhse athbhreithnithe uathúil ag gach úinéir/coimeádaí a bhraithfidh ar, interalia, dháta tástála na ráige agus ar dháta na tástála deireanaí a rinneadh ar antréad go léir roimh an ráig;

� Seachas an riachtanas dlíthiúil chun clár tréada a choinneáil faoi aistrithe uileainmhithe, tá sé fíor-riachtanach ar mhaithe le socrúcháin chúitimh Brúsalóise gogcoinníonn an t-úinéir/coimeádaí taifid faoi aistrithe ainmhithe incháilithe go léiristeach/amach as a t(h)réad trí chlár tréada a úsáid agus faisnéis ábhartha eile achoinneáil mar chruthúnas ceannacháin nó díolacháin. I gcás ráige Brúsalóise,beidh an t-úinéir/coimeádaí in ann faisnéis bhreise atá riachtanach a thabhairt gotapa chun an luacháil agus na próisis chúitimh eile a chríochnú m.sh. dáta ancheannacháin. Ní féidir leis an DVO cinneadh a dhéanamh faoin méid atáiníoctha maidir leis an luacháil Brúsalóise agus catagóir an DeontaisDídhaonraithe gan comhoibriú iomlán an úinéara/choimeádaithe maidirle comhlánú na Foirme ER 111 chomh luath agus is féidir i ndiaidh naráige agus an fhaisnéis go léir atá á lorg a sholáthar. Tá dualgas ar anúinéir/gcoimeádaí an fhaisnéis go léir a sholáthar don luachálaí agus donDVO. D'fhéadfadh an luachálaí agus/nó an DVO an clár tréada agus/nódoiciméad bundíolachán nó doiciméad ábhartha eile a iarraidh ónúinéir/gcoimeádaí.

LUACHÁIL MHARGAIDH AR AN bhFEIRM

Is faoin Scéim Luachála Margaidh ar an bhFeirm a íoctar cúiteamh i leith eallaigh athógtar mar imoibreoirí. Faoin scéim sin, beidh lánluachanna margaidh faoi réir nadteorainneacha a dtagraítear dóibh thíos iníoctha nuair atá tréada na ráige cobhsaí (.i.nach tréada neamhbhuana nó tréada ceannaithe iad) agus nuair atá na ceanglaisdhlíthiúla agus eile a bhaineann leis na scéimeanna díothaithe galar agus lecéannú/clárú eallaigh agus ceanglais tréidliachta comhlíonta ag an úinéir/ag angcoimeádaí. I gcás na dtréad déileálaí/neambhuan, ní sháróidh an cúiteamh, in aonchás, na teorainneacha atá i bhfeidhm faoi Chóras Cúitimh Imoibreora an 27 Aibreán1998.

Chun críocha na luachálacha, is é is brí le “Luach Margaidh” ná an praghascoibhéiseach a d’fhéadfaí le réasún a fháil don ainmhí an tráth a chinntear an cúiteamhó cheannaitheoir ar an margadh oscailte mura mbeadh Eitinn nó Brúsalóis ar an ainmhínó mura mbeadh sé á dhíláithriú mar chuid de dhídhaonrú faoin gclár díothaithe galar.

Nóta: Éilíonn rialacha an AE maidir le státchabhair freisin nach bhfaighidh úinéirí tréadaan iomarca cúitimh le haghaidh caillteanas dáiríre de bharr eallach a bhaint marimoibreoirí. Dá bharr sin, éilítear ar úinéirí tréada a chur in iúl don Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia maidir le haon íocaíochtaí a fhaightear ó árachas príobháideachmaidir le haon ainmhí a bhaintear mar imoibreoir. Nuair a dhéantar na híocaíochtaísin, déantar an méid atá iníoctha ag an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia a laghdúdá réir.

Chaibidil

9

94

Is iad seo a leanas príomhghnéithe an chórais luachála bheo:

� Déantar luachálacha laistigh d’amscálaí atá leagtha síos agus de réir treoirlíntea cheapann foireann na Roinne;

� Is é €2,800 an méid is mó a íoctar i gcás ainmhí aonair ar bith (agus íocaíochtna monarchan feola san áireamh san fhigiúr seo), ach amháin i gcás tairbhamháin de stoc folúil ar fheirm ar bith nuair is féidir suas le €3,500 a íoc (agusíocaíocht na monarchan feola san áireamh san fhigiúr seo freisin);

� I gcás nach nglacann an t-úinéir/coimeádaí nó an Roinn Talmhaíochta, Iascaighagus Bia leis an luacháil thosaigh, is féidir leo an luacháil a achomharc;

� Nuair atá an próiseas luachála ar an bhfeirm críochnaithe (.i. an chéad luacháilnó an t-achomharc), tógann an tSeirbhís Bhailithe Imoibreoirí an t-imreoir/nahimoibreoirí ó na feirmeacha;

� Mura bhfuil comhaontú ann i ndiaidh achomhairc, is féidir an cheist a tharchurchuig Painéal Eadrána a mbeidh a chinneadh ina chinneadh críochnaitheachagus ina cheangal ar an dá pháirtí;

� Baineann pionóis ghrádaithe leis an íocaíocht chúitimh dheireanach a déantar leisan úinéir/gcoimeádaí má dhéanann sé/sí moill mhíréasúnta maidir le nahimoibreoirí a chur ón bhfeirm nó de bharr sháruithe eile na rialachán;

� Ní íocfar íocaíochtaí luachála maidir le hainmhí nua (seachas tarbh stoic, lao diúilionaid nó i gcás tréada nuabhunaithe) a meastar gur imoibreoir é a tugadhisteach ar an ngabháltas le linn na tréimhse srianta;

� Ba cheart go dtuigfeadh feirmeoirí go bhfuil cosc ar ainmhí ar bith a aistriú chuiggabháltas srianta, ach amháin le cead scríofa an DVO agus de bhun ceadaistrithe.

� Nuair a thugtar cead d’fheirmeoirí ainmhithe a aistriú isteach i ngabháltas le linntréimhse shrianta, ba chóir go dtuigfidís nach mbeidís incháilithe, ach amháin imbeagán cásanna eisceachtúla, don Deontas Cruatain agus/nó do scéimeannaForlíonta Ioncaim, nó go bhféadfaidís gan a bheith incháilithe don íocaíochtiomlán faoin Scéim Deontais Dídhaonraithe de bharr na heallaí sin a aistriú.

DEONTAS DÍDHAONRAITHE

Is féidir go gcáileofaí úinéir/coimeádaí a bhfuil a thréad dídhaonraithe (go hiomlánnó i bpáirt) ar mhaithe le rialú galair le haghaidh Deontas Dídhaonraithe. ÍoctarDeontais Dídhaonraithe i gcás gach ainmhí a bhaintear mar chuid den bheartdídhaonraithe agus ina gcás siúd a bhaintear mar imoibreoirí ón am a bhí angabháltas srianta, ar an gcoinníoll go n-aontaíonn an t-úinéir/coimeádaí le dídhaonrúag am a shonraíonn an DVO. Mura n-aontaítear leis, agus má tharlaíonn dídhaonrúina dhiaidh sin, ní bheidh an t-úinéir/coimeádaí incháilithe chun DeontaisDídhaonraithe a fháil maidir le himoibreoirí san am atá caite, láithreach nó le teachtle linn na tréimhse srianta. Is é sin le rá, ní íocfar Deontais Dídhaonraithe ach amháini gcás ainmhithe i dtadhall a bhainfear den fheirm le linn dídhaonrú eile a dhéanfarina dhiaidh sin. Anuas air sin, níl Deontais Dídhaonraithe iníoctha i leith ainmhithe(ach amháin i gcás eisceachtaí áirithe) a aistrítear chuig an ngabháltas le linn natréimhse srianta. (Tá sonraí iomlána ar fáil ón Oifig Tréidliachta Dúiche (DVO)).Íoctar Deontais Dídhaonraithe maidir le gach mí den tréimhse sosa atá sonraithe agan DVO. Is iad seo a leanas na huasrátaí iníoctha atá i bhfeidhm faoi láthair in aghaidhan ainmhí do thréimhse iomlán 4 mhí.

Chaibidil

9

Cobhsaí Neamhbhuan/Ceannaí/Eile

Eitinn Brúsalóis Eitinn agus Brúsalóis

Ainmhí Ráta Ráta Ráta(€) caighdeánach caighdeánach

(€) breise (€)(i) Ba Déirí / 228.52 126.97 228.55 TadaIonlao/TairbhFholúla > 12mhí

(ii) Ba Eile / 126.96 126.97 126.97 TadaBodóga Ionlao

(iii) Ainmhithe 76.16 38.09 76.18 TadaEile

FORLÍONADH IONCAIM

Bíonn Forlíonadh Ioncaim iníoctha i gcásanna ina dtógtar breis agus 10% de nahainmhithe i dtréad de thoradh ráige agus nach gceaptar go mbeadh dídhaonrúoiriúnach. Déantar íocaíocht maidir le gach ainmhí a thógtar mar imoibreoir ó thréad,ach gan ach 100 ainmhí ar a mhéid a bheith incháilithe.

Ní bheidh úinéir tréada incháilithe d’Fhorlíonadh Ioncaim le héifeacht ón dáta athugtar eallach (seachas tarbh stoic, lao diúil ionaid nó i gcás tréada nuabhunaithe)isteach i dtréad srianta (fiú má tá cead tugtha ag an DVO an t-aistriú sin a dhéanamh).Tá sé tábhachtach a thabhairt faoi deara go bhfuil cosc ar aon ainmhí a aistriúchuig tréad srianta, ach amháin le cead scríofa an DVO agus de bhun ceadaistrithe, más iomchuí. I gcás gur cinneadh go bhfuiltear i dteideal íocaíocht a fháilroimh na hainmhithe a thabhairt isteach, beidh deireadh leis an bhForlíonadh Ioncaima íoc don chuid eile den tréimhse shrianta sin ó dháta an aistrithe chuig an tréad.

Cuirfear deireadh le hincháilitheacht maidir le Forlíonadh Ioncaim freisin másrud é go mbíonn na nithe seo a leanas i gceist:

� Ní chomhoibríonn an t-úinéir/coimeádaí leis na Cigirí Tréidliachta nó leis nahoifigigh údaraithe agus iad ag comhlíonadh a gcuid dualgas faoi naScéimeanna Díothaithe Galar, lena n-áirítear moilleanna ar thástáil;

� Measann an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia gurb é dídhaonrú an tréada(go hiomlán nó i bpáirt) an beart cuí;

� Déantar an gabháltas a dhíshrianadh (nó níos luaithe ná sin má chuirtear moillle díshrianadh de bharr cóireáil tréidliachta a bheith á cur ar an imoibreoir).

95

Chaibidil

9

96

Is iad seo a leanas na rátaí míosúla atá i bhfeidhm faoi láthair in aghaidh an ainmhí:

Rátaí Míosúla Forlíonta Ioncaim

Ainmhí Cobhsaí Neamhbhuan/Ceannaí/Eile

Eitinn BrúsalóisRáta (€) Ráta (€) Ráta (€)

(i) Ba Eile 38.09 38.09 TADA

(ii) Ba Déiríochta 25.39 25.39 TADAagus Ainmhithe Eile

Nóta:Tá coinníollacha faoi leith ann le bheith incháilithe ar íocaíocht d'Fhorlíonadh Ioncaimagus chun deireadh a chur leis. Go háirithe, déantar an íocaíocht seo i leithmíonnaiomlána, agus sin amháin (m.sh. ón 13 Meán Fómhair go dtí an 12 DeireadhFómhair) agus, dá réir sin, nuair a chuirtear deireadh le hincháilitheacht, ní eiseofaríocaíocht pro rata maidir le haon chuid eile de mhí a bheidh fágtha.

DEONTAS CRUATAIN

Maireann an tréimhse incháilithe don Deontas Cruatain ó 1 Samhain go 30 Aibreán. Tá anScéim seo ceaptha chun deacracht chostas a mhaolú i dtaobh roinnt úinéirí/coimeádaithea bhfuil a gcuid gabháltas srianta de bhun atástáil tréada agus nuair a choinnítear ainmhitheagus cothaítear iad le linn tréimhsí srianta. Caithfidh úinéirí/coimeádaithe a d’fhéadfadh abheith incháilithe coinníollacha áirithe a chomhlíonadh lena n-áirítear ceanglais (i) nachmbeidh aon ioncam acu ó bhainne a dhíol agus (ii) nach mbeidh aon ioncam lasmuigh denbhfeirm acu. Lena chois sin, is é an riail ghinearálta atá ann ná go mbíonn deireadh lehincháilitheacht maidir le deontas cruatain má aistrítear ainmhithe isteach ar ghabháltas lelinn na tréimhse srianta (cé go bhfuil eisceachtaí faoi leith ann) agus go leanann an scéalamhlaidh ar feadh na tréimhse.

D'fhéadfadh an Deontas íocaíocht suas le €250.00 sa mhí a chur ar fáild'úinéirí/choimeádaithe incháilithe ar feadh tréimhse nach faide ná 4 mhí sa tréimhse ó 1Samhain go 30 Aibreán.

Tá sé de dhualgas ar na húinéirí/coimeádaithe a d'fhéadfadh a bheith incháilithe a chinntiúgo bhfaigheann siad an doiciméad faoi théarmaí agus choinníollacha an Deontais agus gobhfoghlaimíonn siad a bhfuil ann agus go bhfaigheann siad an fhoirm iarratais ER97.Eisíonn an DVO doiciméad faoi na téarmaí agus na coinníollacha, fógra tábhachtach agusan fhoirm iarratais ER 97 chuig na húinéirí/coimeádaithe a d'fhéadfadh a bheith incháilithe.Bíonn na cáipéisí ábhartha ar fáil chomh maith ag na hOifigí Tréidliachta Dúiche. Isar an úinéir/gcoimeádaí atá an dualgas iarratas a dhéanamh ar an Deontas Cruatain.

SEIRBHÍS BHAILIITHE IMOIBREOIRÍ

Tá sé ar cheann de na príomhchoinníollacha le bheith incháilithe chun íocaíochtchúitimh a fháil ná go dtógtar gach imoibreoir láithreach lena m(h)arú de réirsocruithe na Seirbhíse Bailithe Imoibreoirí/Thairiscint Monarchana Feola. Nuair amheastar go bhfuil dídhaonrú tréada iomchuí agus go n-aontaíonn ant-úinéir/coimeádaí go ndéanfaidh sé dídhaonrú ar a thréad, caithfear an tréad iomlána chur go pras lena mharú agus é sin a dhéanamh i gcomhairle leis an DVO.

Chaibidil

9

97

Chaibidil

9

ILCHINEÁLACH

� Ní mór uimhir thagartha chánach (PSP) a sholáthar sula ndéanfaidh an RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia aon íocaíocht. Bíonn Deimhniú Imréitigh Cánachriachtanach má bhíonn an íocaíocht chúitimh faoin scéim níos mó ná €10,000i dtréimhse 12 mhí;

� Is coinníoll le bheith i dteideal íocaíocht chúitimh a fháil go gcomhlíonfaidhúinéirí/caomhnóirí forálacha an Achta um Ghalair Ainmhithe, 1966, aonOrduithe a dhéantar faoi agus aon rialuithe aistrithe, céannaithe agus eile aleagadh síos faoi na Scéimeanna Díothaithe Galar, agus ceanglais agus rialuithereachtúla náisiúnta/an AE eile a bhaineann le buaibhigh arna riar ag an AireTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia. Is féidir leis an Aire diúltú cúiteamh a íoc, gohiomlán nó i bpáirt, mura sásaíonn an t úinéir/coimeádaí na forálachathuasluaite nó má tá an tAire sásta nár chomhoibrigh an t-úinéir/coimeádaí leisna hoifigigh údaraithe nó le Cigirí Tréidliachta na Roinne Talmhaíochta, Iascaighagus Bia ó thaobh chur i gcrích a gcuid dualgas faoi na scéimeanna;

� De réir spriocanna íocaíochta arna gcomhaontú maidir le hÍocaíochtaí Díreachale Feirmeoirí faoin gCairt um Chearta le haghaidh Feirmeoirí, íocfar cúiteamhEitinne agus Brúsalóise de ghnáth laistigh de 3 seachtaine ó dháta fála nandoiciméad cúltaca riachtanach ón úinéir/gcoimeádaí agus ón monarcha feola.Tá cuntas ar na doiciméid chúltaca atá riachtanach le haghaidh íocaíochtluachála sa Leabhrán "Socruithe Cúitimh maidir le hEitinn agus Brúsalóis - EolasTábhachtach d'Fheirmeoirí.";

� Íocfaidh an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia cúiteamh de réir fhorálacha anchórais chúitimh agus de réir spriocanna íocaíochta sainithe. Ní bhaineann séseo an bonn ón úinéir/gcoimeádaí maidir le hachomharc ar bith is ní chuirfidh séi mbaol é. I gcás achomharc rathúil, íocfar an méid atá éilithe mar íocaíocht faoileith;

� Déantar leasú ar na socrúcháin chúitimh agus ar na rátaí ó am go ham igcomhairle le heagraíochtaí na bhfeirmeoirí. Ba chóir go mbeadh ceisteanna arbith maidir le hábhair chúitimh a chur ar an DVO iomchuí ar an gcéad dul síos.

Is féidir tuilleadh faisnéise maidir leis na Scéimeanna Díothaithe Galar a fháil ónRannóg Díothaithe Galar, an Roinn Talmhaíochta Iascaigh agus Bia, CampasBhacastúin, Lána Steach Cuimne, Cill Droichid, Co. Chill Dara, nó ó Oifigí TréidliachtaDúiche (DVOanna) na Roinne. (Féach Aguisín 1 B le haghaidh liosta iomlán naDVOanna)

98

GALAIR AINMHITHE EILE

CLÁR RIALAITHE AGUS DÍOTHAITHE GHALAR AUJESZKY (MUCA))

Seoladh clár náisiúnta rialaithe agus díothaithe ghalar Aujeszky i muca i ndeireadh nabliana 2002. Ba é cuspóir an chláir ná galar Aujeszky a dhíothú ón tréad náisiúntamuc.

I mí Bealtaine 2010 bhain Éire stádas Iarscríbhinn II AE i dtaobh Ghalar Aujeszkyamach go hoifigiúil. Bhí sé ríthábhachtach stádas Iarscríbhinn II a fháil ar mhaithe legalar Aujeszky a dhíothú go hoifigiúil ó Éirinn, agus léiríonn sé seo go soiléir an dulchun cinn atá déanta againn agus díograis gach duine lena mbaineann – úinéirítréada muc, na comhlachtaí ionadaíochta feirme agus cleachtóirí tréidliachta.

Seolfar Céim 3 den Chlár Rialaithe agus Díothaithe in 2010 agus beidh sampláil folaag teastáil le haghaidh gach tréada a bhfuil 6 mhuc nó níos mó ann. Is é an spriocdheiridh atá ann i ndiaidh shampláil Chéim 3 ná dul ar aghaidh chun stádasIarscríbhinn I a bhaint amach – saor go hoifigiúil ón ngalar.

Rachaidh díothú oifigiúil Ghalar Aujeszky ó na tréada muc náisiúnta go mór chuntairbhe earnáil mhuc na hÉireann ina hiomláine trí chaighdeán sláinte an tréadanáisiúnta a shainaithint, trínár dteacht ar mhargaí easpórtála a chosaint agus trí churar chumas na hÉireann leas a bhaint as deiseanna margaidh nua.

FLIÚ ÉANÚIL

Gabháltais agus Láithreáin ina gCoinnítear Éanlaith Chlóis nó Éin Ghafa achlárú:

Coinníonn an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia taifead lárnach faoi nagabháltais nó na láithreáin go léir ina gcoinnítear éanlaith chlóis nó éin ghafa. Is cuidlárnach é an fhaisnéis seo de phleanáil theagmhasach na Roinne maidir le Fliú Éanúil.Is ceanglas reachtúil é go mbeidh gach gabháltas agus gach láithreán ina gcoinnítearéanlaith chlóis nó éin ghafa cláraithe leis an Roinn.

Mura bhfuil tú cláraithe leis an Roinn mar tháirgeoir nó mar phróiseálaí éanlaiththráchtála agus más dócha, faoi láthair nó go gairid, go mbainfidh na nithe seo aleanas leat;

• go bhfuil nó go mbeidh éanlaith chlóis nó éin ghafa eile (mar phiasúin,cholúir, éin spóirt nó éin choimhthíocha, ach níl éin pheata i dteaghlaigh sanáireamh) i do sheilbh nó á dtrádáil agat, nó

• go gcoinníonn nó go gcoinneofá éanlaith chlóis (fiú líon beag sicíní, cearca,turcaithe, lachan nó géanna lena dtomhailt tú féin nó lena dtomhailt sachomharsanacht),

Beidh sé riachtanach duit de réir an dlí clárú leis an Roinn. Ba chóir d'úinéirí éanlaithchlóis a thabhairt faoi deara go bhféadfadh sé go ndlífear iad a ionchúiseamh faoinAcht um Ghalair Ainmhithe 1966 mura gcláraíonn siad mar a cheanglaítear orthu leI.R. Uimh. 42 de 2008.

Chaibidil

9

99

Chaibidil

9

Is féidir leat clárú trí fhoirm iarratais a chomhlánú (ar fáil ó d'oifig áitiúil dechuid na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia (féach an liosta ag Aguisín1B) agus ar láithreán Gréasáin na Roinne: www.agriculture.gov.ie). Ba chóiriarratais chomhlánaithe a chur thar n-ais chuig oifig áitiúil na Roinne.

GALAR GORMTHEANGA

Is galar é an gormtheanga a bhíonn ar gach cineál ainmhí athchogantach – eallaí, caoirigh,fianna, gabhair agus ainmhithe coimhthíocha éagsúla lena n-áirítear camaill, lámaí agusaraile. Víreas is cúis leis agus is trí ghreamanna míoltóg a leathnaítear é. Ní féidir é a tharchurgo díreach nó go hindíreach de bharr ainmhithe a bheith i dteagmháil lena chéile. Bíonn namíoltóga a leathann an galar gníomhach in Éirinn ó mhí Aibreáin go mí Dheireadh Fómhairagus bíonn siad le fáil go coitianta ar fheirmeacha. Bíonn na míoltóga níos coitianta godéanach sa samhradh agus san fhómhar agus is ag an am seo is minice a fheictear an galar.

Ní féidir le daoine an galar seo a tholgadh agus ní baol don tsláinte poiblí é. Ní féidir anvíreas a tholgadh trí bhia a ithe.

Is é an phríomhéifeacht ná an víreas a bheith ina chúis le drochghalair agus uaireanta legalair mharfacha ar chaoirigh agus ar ghabhair (lena n-áirítear teanga ghorm, a bhfuil curfola mar chúis leis) agus cé go n-iompraíonn eallach an galar, is iondúil nach mbíonn siadtinn. Féadfaidh ainmhithe a bhfuil galrú ainsealach orthu bás a fháil laistigh de 3 nó 5seachtaine de bharr ionfhabhtuithe tánaisteacha baictéaracha, nó féadfaidh sé tamall fadaa thógáil ortha teacht chucu féin agus caillteanas gruaige nó olla orthu dá bharr nó moillcurtha ar a bhfás nó iad aimrid dá bharr. Féadfaidh ainmhithe a bhfuil galrú éadrom orthuteacht chucu féin go hiomlán.

Amhail ó Aibreán 2010 tá Éire saor ón ngalar Gormtheanga. I gcás ráige, bhunófaícriosanna rialaithe agus chuirfí srianta ar aistriú ainmhithe laistigh de na criosanna sin. Nímheastar go ndéanfaí aon mharú forleathan ar ainmhithe. Meastar gurb é vacsaíniú anbeart iomchuí le glacadh i gcás ráige.

Tá coinníollacha i bhfeidhm ar ainmhithe beo soghabhálacha a allmhairiú ó cheantair atásrianta ó thaobh an ghalair ghormtheanga agus ní cheadaítear allmhairiú ach de réircoinníollacha atá sainithe ag an AE. Tá sé éigeantach tástáil a dhéanamh ar na hainmhithesin i leith an ghalair ghormtheanga tar éis iad a allmhairiú.

Galar infhógartha is ea an Galar Gormtheanga agus caithfear tuairisc a thabhairt don RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia láithreach faoi aon chúis amhrais ina leith. Tá tuilleadhfaisnéise faoin nGalar Gormtheanga le fáil ar láithreán Gréasáin na Roinne agus trí chuairta thabhairt ar www.bluetongue.ie.

BSE

Galar marfach eallaí is ea BSE (Einceifileapaite Spúinseach Bhólachta) agus d'fhéadfadhbaint a bheith aige leis an ngalar marfach, athraitheach CJD (vCJD), i ndaoine. Is é an chaoiis coitianta a fhaigheann eallaí an galar ná beatha a ithe ina bhfuil min feola agus cnámh(MBM) ann déanta dá raibh fágtha d'ainmhithe a raibh an galar orthu nó beatha a ithe atátruaillithe lena leithéid. Ní féidir a dhearbhú go bhfuil BSE orthu ach amháin trí scrúdúiarbháis na hinchinne. Tá sé níos coitinne i measc bó atá 11 bhliain d'aois nó níos sine. Imeasc na gcomharthaí cliniciúla tá imní agus eagla, gúngáil, crúbáil an talaimh nó lí leantachna sróine, táirge laghdaithe bainne, báiní nó forrán. Déanann an Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia ainmhithe faoi amhras a scriosadh (íoctar cúiteamh ina leith) agus cuirtear

100

srian ar thréada agus torthaí an scrúdaithe iarbháis ar feitheamh. Tá córas dídhaonraithepháirtigh i bhfeidhm ag an Roinn faoina dtógtar cohóirt (faoi mar a shainmhínítear iad ireachtaíocht an AE) agus ainmhithe sleachta chun siúil agus íoctar cúiteamh ar luach anmhargaidh.

Ó 2009 i leith tá sé de dhualgas ar Éirinn agus ar roinnt Ballstát eile den AE tástáil adhéanamh ar gach beithíoch sláintiúil maraithe os cionn 48 mí d'aois atá ceaptha mar bhiadon duine agus ar gach ainmhí a fhaigheann bás agus ar ainmhithe taismeacha os cionn48 mí d'aois.

LIÚCÓIS

Dearbhaíodh go hoifigiúil go raibh Éire saor ó liúcóis ón 1 Márta 1993 i ndiaidhbabhta tástálacha náisiúnta a rinneadh in 1991/1992. Dearbhaíonn Cinneadh1999/465/CE ón gCoimisiún an 13 Iúil 1999 (IO L181, 1999, leathanach 32) go bhfuiltréad eallaí na hÉireann saor ó liúcóis eansótach bhuaibheach go hoifigiúil. Déantarfaireachas gach bliain chun an stádas saor ó ghalar atá ag Éirinn a choinneáil.

s féidir tuilleadh eolais a fháil ón Rannóg Sláinte agus Leas Ainmhithe, An RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2, Guthán:01 6072407.

LEITH UISCE

Gach fómhar, eisíonn an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia réamhaisnéis maidirle teagmhas na leithe uisce agus tugtar cothrom le dáta í de réir mar is gá. Ba chóird'úinéirí stoic an chomhairle a thugtar a leanúint.

AN SCRÁIBEACH

Is galar caorach é an scráibeach atá gaolmhar le BSE (Einceifileapaití SpúinseachaIn-tarchurtha nó TSE). Ceaptar go bhfuil ráta réasúnta íseal den Scráibeach in Éirinn,le claonadh geografach i dtreo an Oirdheiscirt. Lena chois sin níl an scráibeach cosúille BSE sa mhéid is go bhfuil sé in-tarchurtha ó ainmhí go hainmhí, go háirithe nuaira bhíonn uain á mbreith.

Bearta Rialaithe agus DíothaitheI mí Dheireadh Fómhair 2001, sula raibh bearta cothrománacha an AE i bhfeidhm,thug an Roinn córas iomlán dídhaonraithe isteach do na tréada galraithe, agus bhícosc ar athstocáil le caoirigh ar feadh tréimhse dhá bhliain i ndiaidh an dídhaonraithemar chuid den chóras sin.

Ón 1 Deireadh Fómhair 2003, rinneadh an beartas maidir le rialú agus díothú naScráibe a fhorbairt i gcomhar le forbairt córais chomhoiriúnaithe ag leibhéal an AE.Is iad na príomheilimintí ná:

Faireachas GníomhachDéantar clár tástála cuimsitheach don ghalar ag seamlais agus ag cnioglanna.

Tréada GalraitheDéantar géinitíopú ar thréada galraithe agus cuirtear de láimh na hainmhithe ad'fhéadfadh a bheith i mbaol an Scráibeach a tholgadh. Bíonn sé riachtanach d'úinéirítréada as sin amach ainmhithe atá frithsheasmhach don Scráibeach, agus iad sin

Chaibidil

9

101

Chaibidil

9

amháin, a bheidh á bpórú acu agus caithfidh siad géilleadh do shrianta eile atáleagtha síos i reachtaíocht an AE. Tá géinitíopú saor in aisce mar chuid de phacáistena Roinne mar aon le luach margaidh a íoc i gcás ainmhithe soghabhálacha ar gá iada dhiúscairt, agus íocaíocht “cruatain” de €84 in aghaidh gach caorach pórúcháin.

AN CLÁR NÁISIÚNTA GÉINITÍOPA (NGP) (SCÉIM DHEONACH)

Tugann an Clár Náisiúnta Géinitíopa cúnamh d'úinéirí tréada chun caoirigh phórúcháin aroghnú nach mbeidh baol chomh mór ann go dtolgfaidís an Scráibeach. Is é OrchidCellmark Ltd. an tsaotharlann tráchtála atá formheasta ag an Roinn Talmhaíochta, Iascaighagus Bia chun seirbhís tástála fola a chur ar fáil chun cinneadh a dhéanamh faoi ghéinitíopana gcaorach.

Mar chuid de rannpháirtíocht sa Chlár Náisiúnta Géinitíopa caithfidh úinéir tréada iarratasa dhéanamh ar an Roinn chun géinitíopú a dhéanamh ar chaoirigh atá aitheanta ag angCóras Náisiúnta Céannaithe Caorach (NSIS). Ceapann sé/sí Cleachtóir TréidliachtaPríobháideach chun samplaí fola a thógáil. Ginfear agus eiseofar “Foirm Saotharlainne”chuig an gCleachtóir Tréidliachta Príobháideach atá ceaptha, ina dtugtar sonraí a bhaineannleis an úinéir stoic, an Cleachtóir Tréidliachta Príobháideach atá ceaptha agus uimhreachaclibe na gcaorach atá le tástáil.

Roghnaíonn an Cleachtóir Tréidliachta Príobháideach i gcomhairle leis an úinéir tréada antsaotharlann inar mhian leis/léi go ndéanfaí na samplaí a thástáil iontu ó liosta nasaotharlann atá formheasta faoin gClár Náisiúnta Géinitíopa. Tá an tsaotharlann roghnaithefreagrach as na trealaimh samplála fola a sholáthar mar aon le treoracha lena n-úsáid. Is idirúinéir an tréada, an cleachtóir tréidliachta príobháideach agus an tsaotharlann ceaptha atásé socruithe a dhéanamh faoi na samplaí fola a chur chuig an tsaotharlann roghnaithe.

Seolann an tsaotharlann toradh gach tástála faoi leith go leictreonach chun na Roinne agusansin eisíonn an Roinn Teastas faoin gClár Náisiúnta Géinitíopa a insíonn géinitíopa gachcaora a ndearnadh tástáil uirthi chuig an úinéir tréada.

Líne Chabhrach an Chláir Náisiúnta Géinitíopa 1890-441-250

GALAR SCRATHACH CAORACH

Tá galar scrathach caorach faoi réir rialuithe faoin Ordú fán Acht um Ghalair Ainmhithe,1966 (Galair Ainmhithe a Fhógairt agus a Rialú) 2008 I.R. Uimh 101 de 2008 agus tá anRoinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia freagrach as na rialuithe sin. Foráiltear leis an Ordúsin nach mór d’aon duine a bhfuil ainmhí ina s(h)eilbh a bhfuil an galar seo air a (h)OifigTréidliachta Dúiche áitiúil a chur ar an eolas faoi. Féadfaidh an Roinn srianta a chur leis antréad ar feadh tréimhse áirithe nuair a fhaigheann siad an fhaisnéis seo.

PÉARSLA

Bíonn péarslaí le feiceáil mar chnapán ar dhromanna eallaí ó lár mhí Feabhra go dtí godtagann an chuileog amach idir mí Aibreáin agus mí an Mheithimh. Caithfidh úinéirí tréadafógra a thabhairt i leith inmhíolú ar bith agus níl cead acu eallaí galraithe a bhogadh murabhfuil teastas cóireála acu. Níl aon fhianaise ann go raibh péarslaí i dtréad na tíre le bliantabeaga anuas, ach is féidir iad a fháil in eallaí allmhairithe. D’fhéadfaidís leathnú amach arísagus d'fhéadfadh cóireáil cheantair a bheith riachtanach. Is trí allmhairiú freagrach achosnaítear an tréad: ná ceannaigh ach amháin ó fhoinse iontaofa agus cuir anDVO ar an eolas maidir le hallmhairí ar bith atá ar na bacáin.

102

SLÁINTE AINMHITHE ÉIREANN (AHI)

Is cuideachta phríobháideach faoi theorainn ráthaíochta a bunaíodh in 2009 í SláinteAinmhithe Éireann. Tá sé páirtchistithe ag an Roinn Talmhaíochta Iascaigh agus Bia.Is é is aidhm do AHI ná brabúsacht fhoriomlán d’fheirmeoirí ar leith agus don tionscalagraibhia a fheabhsú agus iomaíochas bheostoc agus bhia na hÉireann a fheabhsúsa mhargadh idirnáisiúnta trí leas agus sláinte sármhaith ainmhithe. Ní thagann galairainmhithe atá faoi réir rialúcháin cheana féin (amhail Eitinn agus Brúsalóis) faoinachúram.

Tá tuilleadh faisnéise ar fáil ó láithreán Gréasáin Shláinte Ainmhithe Éireannwww.animalhealthireland.ie

RIALÚ AR BHRAICHEAS

Reachtaíocht lena rialaítear braicheas idirnáisiúnta a dhiúscairt agus a aistriú .i. AntOrdú fán Acht um Ghalair Ainmhithe, 1966 (arna leasú), (Beathú agus Braicheas a Úsáid)1985, (I.R. Uimh 153 de 1985), an tOrdú fán Acht um Ghalair Ainmhithe, 1966 (Beathúagus Braicheas a Úsáid) (Leasú) 1987 (I.R. Uimh 133 de 1987), an tOrdú fán Acht um GhalairAinmhithe, 1966 (Toirmeasc ar Bhraicheas a Úsáid) 2001, (I.R. Uimh. 597 de 2001),Rialacháin na gComhphobal Eorpach (Einceifileapaití Spúinseacha In tarchurtha agusSeachtháirgí Ainmhithe) 2008, I.R. Uimh. 252 de 2008, an tOrdú fán Acht um GhalairAinmhithe 1966 (Toirmeasc ar bhraicheas a úsáid) (Leasú) 2009, I.R. Uimh. 12 de 2009,Rialacháin na gComhphobal Eorpach (Einceifileapaití Spúinseacha In-tarchurtha agusSeachtháirgí Ainmhithe) (Leasú) 2009 I.R. Uimh. 345 de 2009.

Le Rialachán (CE) Uimh. 1774/2002 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 3Deireadh Fómhair 2002, ina leagtar síos rialacha sláinte maidir le seachtháirgí ainmhithenach bhfuil ceaptha mar bhia don duine, cuirtear toirmeasc ar feadh tréimhse éiginnte arbhraicheas a bhailiú agus a thabhairt mar bheatha d'ainmhithe ar chúiseanna sláinteainmhithe, ach ceadaítear táirgí áirithe nach táirgí ainmhithe iad agus táirgí bainne athabhairt mar bheatha dóibh. Tá ceadúnas ag teastáil chun braicheas idirnáisiúnta athabhairt i dtír ag chalafoirt agus aerfoirt, nó é a aistriú amach uathu, faoi na hOrduitheBraichis thuasluaite. Níor chóir ach d’oibreoirí ceadúnaithe amháin braicheas idirnáisiúntaa thabhairt i dtír ag calafort nó ag aerfort nó a aistriú amach uathu. Bhí cosc i gcónaí ara leithéid de bhraicheas nó de dhríodar bia idirnáisiúnta a thabhairt d'ainmhithe.

FÓIRDHEONTAS DON SCÉIM TÁSTÁLA TSE

Tá foráil sa Scéim um Fóirdheontas do Thástáil Einceifileapaití SpúinseachaIn-tarchurtha (TSE) a tugadh isteach in Aibreán 2009 agus a ndeonaítear fóirdheontasina leith chun buaibhigh os cionn 48 mí a bhailiú agus a scriosadh. Tá an scéim seoar fáil i ngach ceann de na 26 contae. Caithfidh monarchana IdirmheánachaChatagóir 2 (Cnioglanna) a thairgeann an tseirbhís seo d'fheirmeoirí a bheithceadúnaithe de réir Rialacháin na gComhphobal Eorpach (Fotháirgí Ainmhithe), 2008(I.R. Uimh. 252/2008) arna leasú.

Is iad seo a leanas na táillí atá iníoctha ag feirmeoir le bailitheoir maidir le buaibheachatá níos sine ná 48 mí d’aois a bhailítear faoin scéim:

€54.03 in aghaidh gach buaibhigh chlibeáilte atá níos sine ná 48 mí d’aois

Chaibidil

9

103

Chaibidil

9

Is cion é ainmhithe marbha a adhlacadh ar an bhfeirm, ach amháin de réirceadúnais eisithe ag an Roinn Talmhaíochta Iascaigh agus Bia.

Cuirtear in iúl d'fheirmeoirí freisin gur cion é conablach ainmhí os cionn 48 mí d'aoisa bheith chomh meathlaithe sin nach féidir an sampla a thástáil gan dua. Ní mór duli dteagmháil leis an gcnioglann áitiúil laistigh de 24 uaire ó bhás an ainmhí. Ba chóirtaifead a dhéanamh den am agus den dáta ar cuireadh an chnioglann in iúl faoinmbás. Ní mór conablaigh atá le bailiú a choinneáil sa chaoi sin nach féidir lehainmhithe baile, lena n-áirítear stoc feirme, agus ainmhithe allta teacht orthu. Muragcomhlíontar na coinníollacha sin is féidir ionchúiseamh a dhéanamh faoi I.R. Uimh.252 de 2008 arna leasú.

Ní foláir an Fhoirm NBAS 31D a bheith comhlánaithe agus sínithe agus pas an ainmhía bheith ar fáil nuair a bhailítear an t-ainmhí. Ní mór an fhoirm agus an pas athabhairt don Bhailitheoir a thógann conablach an ainmhí ó d'fheirm. Mura bhfuilpas an ainmhí mhairbh agat, caithfidh tú ceadúnas ar a dtugtar FAL 1 a iarraidh ónDVO áitiúil sula mbailítear an conablach. Cuirfidh an DVO an ceadúnas díreach chuigan gcnioglann i bhfoirm facs.

Tá liosta de chnioglanna ceadúnaithe le fáil ar láithreán Gréasáin na Roinne agwww.agriculture.gov.ie.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg Fóirdheontais do Thástáil TSE, AnRoinn Talmhaíochta Iascaigh agus Bia, Caisleán Bhaile Sheáin, Co. Loch Garman.Teil: 053 9163437

FOTHÁIRGÍ AINMHITHE

Is éard atá i bhFotháirgí Ainmhithe (ABP) ná coirp iomlána nó codanna d'ainmhithe,nó táirgí de bhunús ainmhithe nach bhfuil i ndán do thomhaltas daonna. Tá rialúdian déanta maidir le diúscairt na bhfotháirgí seo chun sláinte daoine agus ainmhithea chosaint. Tá na príomhcheanglais dhlíthiúla leagtha amach i Rialachán (CE) Uimh.1774/2002.

De réir an Rialacháin seo, ní mór faomhadh a fháil ón Roinn Talmhaíochta, Iascaighagus Bia maidir le formhór na n-oibríochtaí a bhaineann le fotháirge ainmhí. I meascna n-oibríochtaí sin tá oibriú na nithe seo a leanas:

� Gléasra rindreála;� Gléasra múirín;� Gléasra bithgháis;� Cnioglanna;� Monarchana bia peataí;� Stórais olla agus seithí;� Monarchana teicniúla;� Stórais min feola agus chnámh;� Ionaid Bhailithe;� Iompar fotháirgí ainmhithe;� Feoil ó ainmhithe a fhaigheann bás a thabhairt do chúnna nó d'ainmhithe

fionnaidh.

104

Is féidir tuilleadh faisnéise agus foirmeacha iarratais ar cheadú faoi na rialacháinfotháirgí ainmhithe a fháil ón Rannóg Feola agus Sláinteachas Feola/FotháirgíAinmhithe, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Pailliún B, Páirc GhnóGrattan, Bóthar Bhaile Átha Cliath, Port Laoise, Co. Laoise. Teil: 057 8694343/0578694346, Facs: 057 8694391.Is féidir leathanaigh Gréasáin na Rannóige a fháil ag www.agriculture.gov.ie

RIALUITHE AR CHÓGAIS TRÉIDLIACHTA AGUS AR IARMHAIR

GinearáltaTá roinnt rialuithe maidir le cógais tréidliachta agus a iarmhair faoi chúram agus faoimhaoirseacht na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia ar mhaithe leis an tsláintephoiblí agus le sláinte agus leas ainmhithe a chosaint. Is é seo a leanas anreachtaíocht ábhartha lena mbaineann:

� Rialacháin na gComhphobal Eorpach (Leigheasanna Ainmhithe) (Uimh. 2) 2007(I.R. 786/2007);

� Rialacháin na gComhphobal Eorpach (Leigheasanna Ainmhithe agus a nIarmhaira Rialú) 2009 (I.R. 183/2009);

� Rialacháin na gComhphobal Eorpach (Leigheasanna Ainmhithe agus ÁbhairBheatha Íocleasaithe) 1994 (I.R. 176/1994);

� An tOrdú fán Acht um Ghalair Ainmhithe, 1966 (Rialú ar Vacsaíní Ainmhitheagus Éanlaithe Clóis), 2002 (I.R. 528/ 2002).

Cógais Tréidliachta a CheadúnúsNí cheadaítear ach cógais tréidliachta (.i. leigheasanna ainmhithe, lena n-áirítearvacsaíní) atá ceadúnaithe do mhargadh na hÉireann a allmhairiú, a dhíol nó a úsáidar ainmhithe; baineann an ceanglas seo le ainmhithe ‘bia’ agus le peataí ainmhithenó le hainmhithe fóillíochta. Is féidir leis na comhlachtaí seo a leanas ceadúnais atábailí do mhargadh na hÉireann a eisiúint:

� Bord Leigheasra na hÉireann – cheadúnaigh an Bord an chuid is mó de na cógaistréidliachta atá údaraithe do mhargadh na hÉireann – chun tuilleadh faisnéise arsheirbhísí an Bhoird a fháil, féach (www.IMB.ie) nó glaoigh ar (01) 6764971;

� An Coimisiún Eorpach/An Ghníomhaireacht Leigheasra Eorpach – tá naceadúnais sin bailí i ngach Stát den AE; féach www.ema.europa.eu, chuntuilleadh faisnéise a fháil.

� An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia – cuireann reachtaíocht an AE archumas na Roinne ceadúnais eisceachtúla a eisiúint i gcúinsí teoranta, go háirithele tabhairt faoi fhadhbanna áirithe sláinte nó fulaingthe in ainmhithe.

Lena chois sin, éilítear ceadúnú ar leith chun vacsaíní áirithe a allmhairiú agus a úsáidchun an tréad náisiúnta a chosaint ar ghalair áirithe.

Cógais Tréidliachta a Dháileadh ar Bhonn TráchtálaNí féidir ach le hasraonta ceadúnaithe (.i. mórdhíoltóirí agus miondíoltóirí –‘Ceannaithe Ceadúnaithe’), chomh maith le cleachtais tréidliachta a sholáthraíonn agcliaint agus a gcógaslanna féin arna gceadú ag Cumann Cógaiseoirí na hÉireanncógais tréidliachta a sholáthar ar bhonn tráchtála. Lena chois sin, is féidir le hasraontacláraithe cógais áirithe do pheataí ainmhithe a dhíol (‘Díoltóirí Cógais Meas-

Chaibidil

9

105

Chaibidil

9

Ainmhithe’). Cinntear an catagóir cógais is féidir le gach asraon a sholáthar de réiran tsriain a chuirtear ar an táirge an tráth a cheadúnaítear é (‘bealach soláthair’);taispeántar na bealaí soláthair sainithe sin ar phacáistiú na dtáirgí. Ní féidir cógaistréidliachta a fhoinsiú ach ó asraonta údaraithe.

Más mian leat tuilleadh faisnéise a fháil ar cheadúnú áitreabh, déan teagmháil le:01- 5058662 nó 01-5058665 (Mórdhíol) nó 5058666, 5058668 nó 5058669(miondíol) Déan teagmháil le 01-5058662 chun tuilleadh faisnéise a fháil archeadúnais eisceachtúla na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia agus arvacsaíní áirithe a allmhairiú

Déan teagmháil le 01 5058669 chun tuilleadh faisnéise a fháil ar CheadúnaisPhostdíola, Ordú Lorgtha agus Idirlín, a bhaineann le sealbhóirí ceadúnasMiondíola/Ceannaí. Tá faisnéis ghinearálta bhreise lena n-áirítear ‘CeisteannaCoitianta’ le fáil freisin aghttp://www.agriculture.gov.ie/animalhealthwelfare/veterinarymedicinesresidues/informationforfarmersaboutanimalremedies/

Ábhair Bheathaithe ÍocleasaitheTá táirgeadh, dáileadh agus díol ábhair bheathaithe íocleasaithe, agus táirgíidirmheánacha faoi réir cheadúnú an Aire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia faoiRialacháin na gComhphobal Eorpach (Leigheasanna Ainmhithe agus Ábhair BheathaÍocleasaithe), 1994. Tá cosc ar ábhair bheathaithe íocleasaithe a úsáid ach amháinfaoi threoir tréidliachta i scríbhinn atá eisithe ag máinlia tréidliachta cláraithe agus deréir théarmaí na treorach sin. Ní mór go mbeidh ábhair réamh-mheascthaíocleasaithe údaraithe ag Bord Leigheasra na hÉireann, nó ag GníomhaireachtLeigheasra Eorpach an Choimisiúin Eorpaigh.

Más mian leat tuilleadh faisnéise a fháil, déan teagmháil le 01-5058662nó 01-5058665

IarmhairTá Plean Náisiúnta cuimsitheach á fheidhmiú ag an Roinn lena dheimhniú go gcomhlíonannfeirmeoirí agus próiseálaithe (.i. ‘Oibreoirí Gnólachtaí Bia’) an-oibleagáidí faoi Dhlí Bia an AE agus faoin Reachtaíocht Sláinteachais chun tomhaltóirí achosaint ar iarmhair. Faoin bPlean, déantar samplaí a thástáil i leith iarmhair táirgí arcuireadh toirmeasc orthu (amhail hormóin fáis) nó i leith cógais cheadúnaithe (is gnách gombíonn siad sin i gceist má théann ainmhithe isteach sa slabhra bia roimh dheireadh natréimhse atá sainithe chun éirí as an gcógas lena mbaineann), nó i leith ábhair shalaithechomhshaoil. Clúdaíonn an Plean Iarmhair aon cheann déag de speicis bhia (lena n-áiríteardobharshaothrú). Le linn 2009, glacadh agus tástáladh níos mó ná 24,000 sampla isaotharlanna atá formheasta go hoifigiúil i leith 18 ngrúpa iarmhair. Déantar gach toradhdearfach a iniúchadh trí fhiosrúchán ar an bhfeirm bhunaidh d'fhonn na beartaforfheidhmithe riachtanacha a dhéanamh, a d’fhéadfadh ionchúiseamh sna Cúirteanna aáireamh (féach pionóis thíos).

Comhlánaíonn córas atá bunaithe ar an reachtaíocht an tástáil oifigiúil faoina bhfuiloibleagáid ar phróiseálaithe tosaigh bearta monatóireachta iarmhair a chur ibhfeidhm. Is cuid den chóras seo aighneachtaí bliantúla a chur chuig an Roinn chunfaomhadh a fháil le haghaidh pleananna fuílligh faoi leith agus bíonn sé éigeantach

106

do phróiseálaithe monatóireacht i bhfad níos déine a dhéanamh ar tháirgeoirí a raibhtorthaí dearfa ar na tástálacha a rinneadh ar a gcuid ainmhithe nó ar a dtáirgíainmhithe. Scrúdaíonn an Roinn an córas féin-mhonatóireachta seo.

Más mian leat tuilleadh faisnéise a fháil déan teagmháil leis an Rannóg Chógais Tréidliachta, 01-5058659 nó féach: http://www.agriculture.gov.ie/animalhealthwelfare/veterinarymedicinesresidues/

Meabhrúchán d’FheirmeoiríMeabhraítear d’fheirmeoirí gan ach cógais údaraithe a úsáid agus iad a úsáid de réirmar atá sé sainithe ar lipéadú na dtáirgí agus sin amháin. Meabhraítear d’fheirmeoirífreisin gur gá na tréimhsí iarchóireála atá sainithe ar lipéadú na dtáirgí chun éirí as angcógas a chomhlíonadh agus “Taifead ar Leigheasanna Ainmhithe” a choimeád arna leigheasanna ainmhithe ar fad a thagann ar an bhfeirm lena dtabhairt d’ainmhithebia. Tá leagan amach an taifid le fáil thíos:

Sonraí ceannacháin/isteach

Cainníocht Ainm údaraithe an Dáta fála Ainm agus Seoladhleighis ainmhithe an tSoláthraí

Sonraí Riaracháin/Amach

Is féidir formáid an Taifid ar Leigheasanna Ainmhithe a íoslódáil ó:http://www.agriculture.gov.ie/animalhealthwelfare/veterinarymedicinesresidues/

PionóisIs féidir leis na cúirteanna pionóis ghéara a ghearradh de bharr shárú na reachtaíochtamaidir le díol, sealbhú nó úsáid leigheasanna neamhúdaraithe ainmhithe; máfhaightear duine ciontach as a leithéid de chion is féidir toirmeasc a chur air/uirthiainmhithe nó leigheasanna ainmhithe a choinneáil. Is é an fhíneáil is lú ná fíneáil€5,000 agus/nó 6 mhí príosúnachta i gcás duine a ciontaíodh ar é/í a ionchúiseamhgo hachomair agus is é an fhíneáil is mó ná fíneáil €500,000 agus/nó 3 blianapríosúnachta ar dhuine a chiontú ar díotáil. Sa bhreis ar chaingean breithiúnach,dlitear pionóis a ghearradh ar Aoníocaíocht Feirme na bhfeirmeoirí a sháraíonn anreachtaíocht faoi rialacha traschomhlíonta an AE.

Dátaan Riaracháin

Ainm údaraitheaguscainníocht anleighisainmhithe atugadh

Aitheantasan ainmhí dartugadh anleigheasainmhithe lenan áirítearUimh. ChlibChluaise másiomchuí

Dátaéagtha natréimhse éirí as

Ainman duine athug anLeigheasAinmhithe

Ainman ChleachtóraTréidliachta ascríobh ant-oideas(más bainteach)

Méideanna naleigheasannanár úsáideadhnó a d’imigh inéag ar cuireadhthar n-ais iad

Chaibidil

9

107

FAOMHADH AGUS CLÁRÚ DÉILEÁLAITHE

Faoi Rialacháin na gComhphobal Eorpach (Déileálaithe Bó-Ainmhithe agus Muc aCheadú agus a Chlárú) 2007 (I.R. Uimh. 151 de 2007) agus faoi Rialacháin nagComhphobal Eorpach (Déileálaithe Ainmhithe de Chineál Caorach a Cheadú agusa Chlárú) 2008 (I.R. 100 de 2008) mí mór do gach déileálaí atá ag gabháild’ainmhithe a cheannach agus a dhíol a bheith cláraithe.

I gcás eallaigh agus muc, sainmhínítear déileálaí mar dhuine a cheannaíonn nahainmhithe agus a dhíolann iad le duine eile laistigh de thréimhse 30 lá. Ní chaithfidhduine a cheannaíonn níos lú ná 100 eallach in aon tréimhse 12 mhí, agus a dhíolanniad arís laistigh de 30 lá, na ceanglais a chomhlíonadh lena cheadú mar dhéileálaí.

I gcás caorach, sainmhínítear déileálaí mar dhuine a cheannaíonn caoirigh agus adhíolann iad le duine eile laistigh de thréimhse 29 lá. Ní chaithfidh duine acheannaíonn níos lú ná 100 caora in aon tréimhse 12 mhí, agus a dhíolann iad aríslaistigh de 29 lá, na ceanglais a chomhlíonadh lena cheadú mar dhéileálaí.

Caithfidh gach déileálaí a úsáidtear a bheith ceadaithe agus cláraithe ag an RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia. Ní cheadaítear do dhuine ainmhí a cheannach, afháil nó a fhoinsiú ó dhéileálaí nó ainmhí ar bith a dhíol, a sholáthar nó a dhiúscairtdo cheannaí mura bhfuil an déileálaí ceadaithe, cláraithe agus uimhir reathaceadaithe faoin reachtaíocht thuasluaite ina s(h)eilbh. Lena chois sin má tá déileálaíag bailiú/coinneáil ainmhithe, caithfidh sé/sí áitreabh a bheith aige/aici atá ceadaithedon sainchuspóir úd.

Tá na díolúintí seo a leanas ann, áfach:

� Duine atá ina c(h)ónaí lasmuigh den Stát, agus a cheannaíonn ainmhithe sa Státar a c(h)untas féin;

� Ní bhaineann an tsainmhíniú déileálaí le duine a roghnaíonn éin nó ainmhithe arson daoine eile – déileálaithe, monarchana nó daoine aonair mar shampla –(bíodh sé sin ar bhunús coimisiúin nó in aghaidh an chinn) ach nach gceannaíonnis nach n-íocann as na hainmhithe, agus ní gá do dhuine dá leithéid ceadú afháil mar dhéileálaí.

Ceanglaítear leis an reachtaíocht go gcomhlíonfaidh daoine a chláraíonn mardhéileálaithe na socruithe maidir le leas agus iompar ainmhithe, caighdeáin aguscothabháil áitreabh, coinneáil taifead agus go gcomhlíonfaidh siad na nósannaimeachta maidir le fógra a thabhairt agus tástáil ainmhithe i leith galar.

Caithfidh gach déileálaí iarratas a dhéanamh i scríbhinn go gceadófar is go gclárófaré/í mar dhéileálaí i gcás gach áitreabh a úsáidtear ina (h)oibríochtaí. Ní mór ant-iarratas (na hiarratais) i scríbhinn a chur chuig Oifig Tréidliachta Dúiche (DVO) naRoinne ina bhfuil an t-áitreabh lonnaithe. (Féach liosta na nOifigí Tréidliachta Dúichein Aguisín 1B). Má tá iarratas á dhéanamh chun ceadú a fháil mar dhéileálaí ganáitreabh, ba chóir an t-iarratas i scríbhinn a chur faoi bhráid an DVO sa Chontae inabhfuil an déileálaí ina chónaí nó ina dhéanann sé/sí an chuid is mó dá c(h)uid oibredéileála. Ní mór dhá ghrianghraf pas den déileálaí sínithe agus stampáilte ag annGarda áitiúil nó ag Feidhmeannach Síochána a bheith in éineacht le gach iarratas.

Chaibidil

9

108

RIALACHÁIN A RIALAÍONN DÍOLACHÁN AINMHITHE AGMARGLANNA BEOSTOIC

Tháinig na Rialacháin fán Acht um Margalanna Beostoic, 1967 (Dáta Tástála agus CéannúDíoltóra) 2002 (I.R. Uimh. 188 de 2002) i bhfeidhm an 1 Iúil 2002. Tá sé riachtanach faoinreachtaíocht seo go dtaispeánfadh marglanna beostoic uile an fhaisnéis seo a leanas araonad taispeána leictreonach, nuair a dhíoltar ainmhí ag marglann:

� Ainm agus seoladh iomlán an úinéara agus an té sin a bhfuil an tréad nó anealbha gurb as don ainmhí atá á thairiscint lena d(h)íol cláraithe ina (h)ainm;

� Áit inar tástáladh na hainmhithe le haghaidh Eitinn bhuaibheach nó Brúsalóisbhuaibheach faoin Acht um Ghalair Ainmhithe, 1966 (Uimh. 6 de 1966);

� Má chuireann déileálaí ainmhí i láthair lena dhíol nó má chuirtear ar díol é ar as(h)on tá sé riachtanach ráiteas a thabhairt faoi sin.

Caithfidh an fhaisnéis seo a bheith soiléir, soléite ag gach duine atá i láthair sanfháinne díolacháin ina bhfuil an t-ainmhí á t(h)airiscint le díol nó atá cóngarach dó.Éilíonn na Rialacháin go ndéanfaí na sonraí ábhartha a fhógairt go poiblí roimh andíolachán má tá caoirigh á ndíol go díreach ó phionnaí.

Is é cuspóir na reachtaíochta seo ná a chinntiú go bhfuil níos mó tréshoilseachta ibhfeidhmiú na marglann beostoic agus go gcuirtear seirbhís den chaighdeán céannaar fáil do chliaint.

RIALACHÁIN A RIALAÍONN IONAID TIONÓIL

Cuirtear Treoir ón gComhairle 97/12/CE an 17 Márta 1997 i bhfeidhm le Rialacháinna gComhphobal Eorpach (Lárionaid Tionóil) 2000 (I.R. Uimh. 257 de 2000). Isgabháltas, ionad bailiúcháin nó margadh é ionad tionóil ina cuirtear ainmhithe óghabháltais dhifriúla le chéile chun coinsíneachtaí a dhéanamh d'ainmhithe a bhfuilsé i gceist iad a onnmhairiú go Ballstáit eile an Aontais Eorpaigh. Caithfidh IonaidTionóil a bheith formheasta ar mhaithe le trádáil agus ní mór dóibh na riachtanais atáleagtha síos sa reachtaíocht thuasluaite a chomhlíonadh. Ní féidir tús a chur lefeidhmiú Ionad Tionóil go dtí go ndéanann an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Biaan tIonad a iniúchadh agus a fhormheas.

Féadfar coinníollacha agus téarmaí is cuí leis an Aire Talmhaíochta, Iascaigh agus Biaa chur de theorainn le speiceas, aicme agus cineál na n-ainmhithe a cheadaítear aláimhseáil ag ionad tionóil. Nuair a cheadaíonn an tAire ionad tionóil, tabharfaruimhir fhormheasa dó mar aon le haon téarmaí agus coinníollacha bainteacha.

Chaibidil

9

109

RIALUITHE ALLMHAIRITHE/ONNMHAIRITHE

ALLMHAIRIÚ AGUS ONNMHAIRIÚ AINMHITHE BEO FEIRME

Tá saorghluaiseacht ainmhithe beo feirme ann idir Bhallstáit den AE de réir rialacháintrádála an AE. Déantar cigireacht tréidliachta agus tugtar deimhniúchán sláinted'ainmhithe beo san áit ina mbíodh siad i dtír a n-onnmhairithe agus déantar seiceáilorthu ag a gceann scríbe i dtír a n-allmhairithe. Cuireann an méadú seo arshaorghluaiseacht ainmhithe stádas sláinte ainmhithe na hÉireann i mbaol agus nímór d’allmhaireoirí agus d’fheirmeoirí a bheith airdeallach chun a chinntiú nachn-allmhairítear galair ainmhithe chostasacha. Tá cóid chleachtais dheonacha ibhfeidhm i roinnt earnálacha a leagann amach bearta cosanta breise maidir lehallmhairí. Ar thaobh na honnmhairithe de, caithfidh ainmhithe feirme ag dul gocinn scríbe san AE, lena n-áirítear Tuaisceart Éireann, a bheith scrúdaithe ag tréidliaoifigiúil in ionad tionóil formheasta roimh onnmhairiú chun eisiúint na dteastas sláinteriachtanacha a éascú.

Leagann reachtaíocht tréidliachta an AE síos réimse leathan riachtanas a gcaithfidhfeirmeoirí cloí leo. Caithfidh ainmhithe a bheith aitheanta sa chaoi gur féidir angabháltas dúchais a rianú. I roinnt mhaith cásanna, caithfidh feirmeoirí taifid achoinneáil de na hainmhithe a choimeádann siad agus sonraí faoi na gluaiseachtaístoic go léir isteach ina ngabháltais agus amach astu. Caithfidh gach feirm a bheithcláraithe leis an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia agus déanfar seiceálachatréidliachta oifigiúla ar a stádas sláinte.

Tá rialacha níos déine i bhfeidhm maidir le hainmhithe feirme beo aallmhairiú/onnmhairiú ó thíortha nach Ballstáit den AE iad.

Déan teagmháil leis an Oifig Tréidliachta Dúiche áitiúil chun tuilleadh faisnéise a fháilar ainmhithe feirme beo a allmhairiú/onnmhairiú.

ÉANLAITH CHLÓIS AGUS UIBHEACHA GOIR A ALLMHAIRIÚ

Ceadaítear éanlaith chlóis agus uibheacha goir a allmhairiú ó Bhallstáit den AE faoirialacha trádála an AE. Caithfidh ceadúnas allmhairithe arna eisiúint ag an RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia a bheith in éineacht le héanlaith chlóis/na huibheachai dteannta deimhniú sláinte iomchuí a chloífidh le ceann de na deimhnithe sláinteeiseamláireacha i dTreoir 2009/158/CEE ón gComhairle agus é formhuinithe agTréidlia Oifigiúil, arna údarú mar is cuí ag an Údarás Inniúil sa Bhallstát onnmhairithe.

Ní cheadaítear éanlaith chlóis ná uibheacha goir a allmhairiú ó Stáit nach Ballstáitden AE iad ach amháin i gcás na réigiún/na dtíortha atá liostaithe i Rialachán798/2008 ón gCoimisiún arna leasú le Rialachán 215/2010 ón gCoimisiún. Caithfidhceadúnas allmhairithe a bheith in éineacht le héanlaith chlóis/na huibheacha arnaeisiúint ag an Roinn, mar aon leis an deimhniú sláinte iomchuí a chomhlíonfaidhceann de na deimhnithe sláinte eiseamláireacha i Rialachán 215/2010 ón gCoimisiún.Caithfear an éanlaith chlóis/na huibheacha a sheiceáil ag Stáisiún Cigireachta Teorannsan AE, atá formheasta le cigireacht a dhéanamh ar ainmhithe beo, ar an gcéad uairdóibh teacht isteach san AE (Féach Stáisiúin Cigireachta Teorann thíos). Beidh roinntcoinníollacha iar-allmhairithe i bhfeidhm.

Chaibidil

9

110

ÉIN CHAITHEAMH AIMSIRE A ALLMHAIRIÚ(éin nach éanlaith chlóis ná éin pheata iad)

Is le hÚdarú Ginearálta a dhéantar éin chaitheamh aimsire a allmhairiú ó Bhallstáit den AE(.i. níl ceadúnas ar bith riachtanach). Tá coinníollacha áirithe i gceist áfach. Ní mórd’allmhaireoirí fógra roimh ré a thabhairt don Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia gobhfuil sé ar intinn acu na héin a allmhairiú. Caithfidh dearbhú ón úinéir a bheith in éineachtleis na héin agus i gcás speicis de chineál pearóide caithfidh deimhniú sláinte cuí arnashíniú ag tréidlia oifigiúil nó ag cleachtóir tréidliachta cláraithe ón tír onnmhairithe a bheithin éineacht leo de réir Threoir 92/65/CEE ón gComhairle agus ní mór dó a bheith bunaithear an eiseamláir i Rialachán 599/2004/CE ón gCoimisiún. Caithfidh na héin teacht óáitreabh a formheasadh de réir Threoir 92/65/CEE ón gComhairle.

Ní cheadaítear éin chaitheamh aimsire a allmhairiú ó Stáit nach Ballstáit den AE iadach amháin i gcás go bhfuil na réigiúin/tíortha liostaithe i Rialachán 798/2008 óngCoimisiún arna leasú le Rialachán 215/2010 ón gCoimisiún. Caithfidh ceadúnasallmhairithe arna eisiúint ag an Roinn a bheith in éineacht leis na héin chomh maith leisan deimhniú sláinte cuí, de réir Rialachán 318/2007 ón gCoimisiún arna leasú leRialachán 239/2010 ón gCoimisiún. Caithfidh na héin tréimhse shonraithe achaitheamh i gcoraintín agus caithfear na héin a sheiceáil ag Stáisiún CigireachtaTeorann san AE atá formheasta le cigireacht a dhéanamh ar ainmhithe beo, ar an gcéaduair dóibh teacht isteach san AE. Níl aon áiseanna Cigireachta Teorann ná áiseannacoraintín in Éirinn agus, dá bhrí sin, caithfear é sin a dhéanamh i mBallstát eile den AE.

CAPAILL A ALLMAIRIÚ/ONNMHAIRIÚ

CAPAILL A ALLMHAIRIÚ ÓN RÍOCHT AONTAITHE AGUS ÓNbhFRAINC/CAPAILL A ONNMHAIRIÚ GO DTÍ NA TÍORTHA SIN

Caithfidh pas a bheith in éineacht le capaill chláraithe agus capaill phóraithe nótáirgthe atá ag taisteal idir Éirinn, an Fhrainc agus an Ríocht Aontaithe. Níl aonidirghabháil ón Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia de dhíth.

CAPAILL A ALLMHAIRIÚ Ó BHALLSTÁIT DEN AE/CAPAILL A ONNMHAIRIÚ GODTÍ BALLSTÁIT DEN AE

Caithfidh pas agus Deimhniú Sláinte Laistigh den Chomhphobal atá sínithe ag TréidliaOifigiúil ón tír onnmhairithe agus a chomhlíonfaidh Treoir 90/426/CEE ón gComhairlearna leasú a bheith in éineacht leis na capaill. Caithfidh deimhniú sláinte arna eisiúintag cleachtóir tréidliachta príobháideach an onnmhaireora agus cóip den phas agusden bhileog mharcála ón bpas a bheith ag gabháil le hiarratais a dhéantar chuig anRoinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia ar dheimhniú sláinte oifigiúil. Caithfidh TréidliaOifigiúil iniúchadh tréidliachta a dhéanamh ar na capaill ag an gcalafort/aerfort fágála.

CAPAILL A ALLMHAIRIÚ Ó STÁIT NACH BALLSTÁIT DEN AE IAD

Caithfidh daoine a bhfuil sé ar intinn acu capaill a allmhairiú iarratas a dhéanamh chuigan Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia chun ceadúnas allmhairithe a fháil (seachasSAM agus Ceanada). Caithfidh a bpas agus deimhniú sláinte a chomhlíonfaidhforálacha Chinneadh 93/197/CEE ón gComhairle arna leasú a bheith in éineacht leisna capaill. Caithfear seiceálacha cigireachta teorann a dhéanamh ar na capaill ar angcéad uair dóibh teacht chuig an AE. Ceanglaítear ar allmhaireoirí fógra a thabhairt 24uair roimh ré don Stáisiún Cigireachta Teorann a roghnaíonn siad.

Chaibidil

9

111

Chaibidil

9

CAPAILL A ONNMHAIRIÚ GO DTÍ STÁIT NACH BALLSTÁIT DEN AE IAD

Caithfidh pas, ceadúnas onnmhairithe (seachas SAM agus Ceanada), agus deimhniúsláinte oifigiúil, an dá cheann arna n eisiúint ag an Roinn seo, agus a chomhlíonfaidhna coinníollacha atá leagtha amach ag an tír ghlactha a bheith in éineacht le capailla onnmhairítear go dtí Stáit nach Ballstáit den AE iad. Caithfidh deimhniú sláintearna eisiúint ag cleachtóir tréidliachta príobháideach an onnmhaireora agus cóip denphas agus den bhileog mharcála ón bpas a bheith ag gabháil le hiarratais a dhéantarchuig an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia ar dheimhniú sláinte oifigiúil.Caithfidh Tréidlia Oifigiúil iniúchadh tréidliachta a dhéanamh ar na capaill ag angcalafort/aerfort fágála.

STÁISIÚIN CIGIREACHTA TEORANN

Ón 3 Lúnasa 2009 i leith, ní féidir gach coinsíniú ainmhithe beo a dteastaíonnseiceálacha SIT uathu a allmhairiú díreach go hÉirinn ó thír lasmuigh den AE. Inaionad sin, caithfear seiceálacha cigireachta teorann a dhéanamh orthu ag StáisiúnCigireachta Teorann a formheasadh don chatagóir ainmhí sin i mBallstát eile den AEm.sh. Frankfurt, Londain.

Ní bhaineann sé seo le capaill (is féidir capaill a sheiceáil ag Aerfort Bhaile Átha Cliathnó Aerfort na Sionainne, crúbacha* (is féidir iad a sheiceáil ag Aerfort na Sionainne)ná peataí. Ní theastaíonn seiceálacha cigireachta teorann ó pheataí, ach tá siad faoiréir rialacha eile m.sh scéim Taistil na bPeataí nó coraintín.

(*ainmhithe crúbscoilte, mar shampla, eallach, caoirigh, muca, fianna, srl.)

Ba chóir ceisteanna uile maidir le hallmhairiú ainmhithe feirme beo, lena n-áirítearéanlaith chlóis agus capaill, a chur ar an Rannóg Trádála Beo, An Rannóg Sláinteagus Leas Ainmhithe, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Sráid Chill Dara,Baile Átha Cliath 2. Teil: 01 6072862

ALLMHAIRIÚ AINMHITHE NEAMHTHRÁCHTÁLA

MADRAÍ AGUS CAIT - CÓRAS PAS PEATAÍ AN AE

Cuireadh comhaontú faoi chóras comhchuibhithe maidir le haistriú neamhthráchtálapeataí - madraí agus cait - don Aontas Eorpach uile i bhfeidhm an 3 Iúil 2004. Faoinscéim nua seo beifear in ann madraí agus cait ar peataí iad a thabhairt díreach isteachin Éirinn, faoi réir choinníollacha áirithe, ó raon de thíortha incháilithe (lena n-áirítearballstáit uile an AE, tíortha agus dúichí Eorpacha eile, agus Tríú Tíortha áirithe) amheastar gur beag an baol confaidh atá iontu.

Is féidir le madraí agus cait ar peataí iad taisteal díreach isteach in Éirinn ar angcoinníoll:

� Go bhfuil an t-ainmhí ag taisteal ó thír incháilithe;� Go bhfuil an t-ainmhí sainaitheanta le micrishlis;� Gur tugadh vacsaín don ainmhí in aghaidh confaidh;� Go ndearnadh tástáil fola le haghaidh frithchoirpíní confaidh ar a laghad sé mhí

roimh iontráil agus go bhfuarthas iad;� Go ndearnadh cóireáil cheart ar an ainmhí in aghaidh sceartán agus péisteanna

ribíneacha.

112

Beidh fianaise go sásaíonn an t-ainmhí na ceithre choinníoll dheireanacha le fáil saPhas. Is doiciméad caighdeánaithe é seo ar fud an AE.

Chomh maith leis na riachtanais atá leagtha amach thuas, beidh sé riachtanach freisintaisteal ar iompróir formheasta agus ar bhealach formheasta go pointeiontrála formheasta.

I gcás nach bhfuil aerlínte formheasta ann ó thíortha incháilithe tá beart eatramhachcurtha i bhfeidhm ag an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia chun gur fusa peataímadraí agus cat a thabhairt isteach go díreach ar eitleáin go hÉirinn. Tá sonraí anChórais um Fhormheas Roimh Ré ar fáil ag http://www.agriculture.gov.ie/pets

Tá an comhlimistéar taistil idir Éirinn agus an RA ann i gcónaí.

SOCRUITHE LE HAGHAIDH MADRAÍ AGUS CAIT AR PEATAÍ IAD Ó THÍORTHANEAMHCHÁILITHE

Ní mór madraí agus cait ar peataí iad a thagann ó thíortha nach tíortha incháilitheiad sé mhí a chaitheamh i gcoraintín ar theacht isteach in Éirinn dóibh.

Ba chóir gach ceist maidir le hallmhairiú madraí agus cait ar peataí iad a sheoladhchuig Aonad na dTionscnamh Speisialta, An Rannóg Sláinte agus Leas Ainmhithe,An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2.Teil: 01 607 2827. Is féidir sonraí a fháil freisin ag www.agriculture.gov.ie/pets

COINNÍOLLACHA ALLMHAIRITHE DO MHAMAIGH BHEAGA AR PEATAÍ IAD

An Ríocht AontaitheNí éigean don Roinn aon idirghabháil a dhéanamh i gcás go mbeidh mamaighbheaga ar peataí iad á n-allmhairiú anall ón Ríocht Aontaithe (.i. níl ceadúnas nádeimhniú sláinte ar bith riachtanach).

Ballstáit an AEFéadfar mamaigh bheaga ar peataí iad a allmhairiú isteach go hÉirinn de bhunceadúnas allmhairithe arna eisiúint ag an Roinn seo. Cuirfear stádas na tíreonnmhairithe, go mór mór a stádas maidir le confadh, san áireamh sula féidirceadúnas a eisiúint. Ní mór deimhniú sláinte ó Thréidlia Cláraithe a scríobhadh laistighde chúig lá roimh imeacht dó/di/dóibh a bheith in éineacht leis an bpeata (na peataí)ag deimhniú go raibh an peata (na peataí) saor ó gach comhartha cliniciúil, tráth aniniúchta, a bhaineann le galar tógálach nó gabhálach agus go raibh sé/sí/siad i riochtsásúil chun taistil. Ní mór dearbhú sínithe ag an úinéir a bheith leis na hainmhithefreisin á rá gur rugadh na hainmhithe i mbraighdeanas agus gur coinníodh imbraighdeanas iad ó shin.

Stáit nach Ballstáit den AE iadFéadfar cead a thabhairt le mamaigh bheaga ar peataí iad a allmhairiú ó thíorthalasmuigh den AE faoi cheadúnas. Le cois na gceanglas atá leagtha amach thuas,éileofar go gcaithfidh na hainmhithe sin fanacht sé mhí i gcoraintín ag áitreabh abheidh faofa go hoifigiúil chuige sin.

Chaibidil

9

113

ÉIN AR PEATAÍ IAD A ALLMHAIRIÚ

Is éard is éin ar peataí iad ná éin a bheidh ag taisteal i gcuideachta a n-úinéirí ar athrúna háite cónaithe dóibh nó chun críocha saoire. Ní bhaineann sé ach le 5 éan nó líonis lú ná sin.

Is le hÚdarú Ginearálta a dhéantar éin ar peataí iad a allmhairiú ó Bhallstáit den AE (.i.níl ceadúnas ar bith riachtanach). Ní mór d’allmhaireoirí fógra roimh ré a thabhairtdon Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia go bhfuil sé ar intinn acu na héin aallmhairiú. Caithfidh dearbhú ón úinéir a bheith in éineacht leis na héin.

Ní cheadaítear éin ar peataí iad a allmhairiú ó Stáit nach Ballstáit den AE iad ach i gcásgur tír atá ar liosta na hEagraíochta Domhanda um Shláinte Ainmhithe. Caithfidhceadúnas allmhairithe arna eisiúint ag an Roinn a bheith in éineacht leis na héin chomhmaith le deimhniú sláinte a chomhlíonfaidh deimhniú sláinte eiseamláireach igCinneadh 2007/25/CE ón gCoimisiún.

Caithfidh daoine a bhfuil sé ar intinn acu éin a allmhairiú dul i dteagmháil leis an RoinnComhshaoil, an tSeirbhís Páirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra maidir le haondeimhnithe CITES (an Coinbhinsiún maidir le Trádáil Idirnáisiúnta i Speicis Fauna agusFlora Fiáine i mBaol) a éileofar. Teileafón: 01 8883240.

COLÚIR A ALLMHAIRIÚ

Colúir GhoirIs le hÚdarú Ginearálta a dhéantar colúir ghoir a allmhairiú ó Bhallstáit den AE (.i. nílceadúnas ar bith riachtanach). Tá coinníollacha áirithe i gceist áfach. Ní mórd’allmhaireoirí fógra roimh ré a thabhairt don Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Biago bhfuil sé ar intinn acu na héin a allmhairiú. Caithfidh an deimhniú sláinte cuí de réirThreoir 2009/158/CE ón gComhairle a bheith in éineacht leis na héin chomh maith ledeimhniú ó thréidlia á rá gur vacsaíníodh na héin in aghaidh Pharaimicsivíreas 1.

Ní cheadaítear colúir ghoir a allmhairiú ó Stáit nach Ballstáit den AE iad ach amháin igcás na réigiún/na dtíortha atá liostaithe i Rialachán 798/2008 ón gCoimisiún arnaleasú le Rialachán 215/2010 ón gCoimisiún. Caithfidh ceadúnas allmhairithe arnaeisiúint ag an Roinn a bheith in éineacht leis na héin chomh maith leis an deimhniúsláinte cuí, de réir Rialachán 798/2008 ón gCoimisiún arna leasú le Rialachán 215/2010ón gCoimisiún. Caithfear na héin a iniúchadh ag Stáisiún Cigireachta Teorann aformheasadh le haghaidh ainmhithe beo a allmhairiú. Níl aon áiseanna dá leithéid inÉirinn (féach na Stáisiúin Cigireachta Teorann thuas).

Colúir RásaíochtaIs le hÚdarú Ginearálta a dhéantar colúir rásaíochta a allmhairiú ó Bhallstáit den AE. Nímór d’allmhaireoirí fógra roimh ré a thabhairt don Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agusBia go bhfuil sé ar intinn acu na héin a allmhairiú. Caithfidh dearbhú ón úinéir a bheithin éineacht leis na héin chomh maith le deimhniú ó thréidlia á rá gur vacsaíníodh nahéin in aghaidh Pharaimicsivíreas 1.

Ní cheadaítear colúir rásaíochta a allmhairiú ó Stáit nach Ballstáit den AE iad achamháin i gcás na réigiún/na dtíortha sin atá liostaithe i Rialachán 798/2008 óngCoimisiún arna leasú le Rialachán 215/2010 ón gCoimisiún. Caithfidh ceadúnasallmhairithe arna eisiúint ag an Roinn a bheith in éineacht leis na héin chomh maith leisan deimhniú sláinte cuí, de réir Rialachán 318/2007 ón gCoimisiún arna leasú le

Chaibidil

9

114

Rialachán 239/2010 ón gCoimisiún. Caithfidh na héin tréimhse shonraithe achaitheamh i gcoraintín agus caithfear na héin a sheiceáil ag Stáisiún CigireachtaTeorann san AE atá formheasta le cigireacht a dhéanamh ar ainmhithe beo, ar an gcéaduair dóibh teacht isteach san AE. Níl aon áiseanna Cigireachta Teorann ná áiseannacoraintín in Éirinn agus, dá bhrí sin, caithfear é sin a dhéanamh i mBallstát eile den AE.(féach na Stáisiúin Cigireachta Teorann thuas).

I gcás colúr a allmhaireofar ó Thuaisceart Éireann lena scaoileadh amach i rásaí,caithfear ceadúnas allmhairithe arna eisiúint ag an Roinn seo a fháil dóibh. Beidhceadúnas onnmhairithe arna eisiúint ag an Roinn seo riachtanach i gcás colúr aonnmhaireofar ó Éirinn chuig Ballstát eile den AE.

Ba cheart ceisteanna faoina leithéid d'allmhairithe a chur chuigAn Rannóg Trádála Beo, an Rannóg Sláinte agus Leasa Ainmhithe, Ionad Urlár 3,An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2.Teil: 01 6072862.

ALLMHAIRIÚ TÁIRGÍ DE BHUNADH AINMHÍOCH

Bíonn dhá phríomhchatagóir de tháirgí de bhunadh ainmhíoch ann – iad siúd atáceaptha le haghaidh tomhaltas daonna agus iad siúd a shainmhínítear mar fhotháirgíainmhithe*. Déantar comhchuibhiú ar thrádáil idirphobail agus allmhairiú ó ThríúTíortha ar an dá chatagóir táirgí de bhunadh ainmhíoch seo de réir Rialacháin anChomhphobail lena chinntiú go gcosnaítear sláinte ainmhithe agus daonna.

Seo a leanas na príomhchoinníollacha a bhíonn i bhfeidhm maidir le trádáil agusallmhairiú::

Tomhaltas ag Daoine:

� Le haghaidh trádála taobh istigh den AE, caithfidh táirgí teacht ó áitreabhformheasta sna Ballstáit agus a bheith lipéadaithe ó thaobh na sláinte de aguspacáistithe go cuí;

� Caithfidh doiciméad tráchtála a bheith in éindí le táirgí atá á dtrádáil ar a dtugtarsonraí ar an áitreabh formheasta bunaidh agus ar an gcoinsíní ar mhaithe lehinrianaitheacht;

� Caithfidh allmhairí teacht ó Thríú Thír atá formheasta agus liostaithe ag angCoimisiún Eorpach d'onnmhairiú an speicis/na catagóire sin de tháirge. Chomhmaith leis sin, caithfidh allmhairí teacht ó bhunaíocht fhormheasta .i. seamlas,monarcha gearrtha, monarcha próiseála nó stór fuar atá formheasta agusliostaithe d'onnmhairiú chuig an AE le haghaidh an táirge atá i gceist;

� Ní féidir coinsíneachtaí ó Thríú Tíortha a allmhairiú chuig críocha anChomhphobail ach amháin trí stáisiún cigireachta teorann atá formheasta ag anAE. Is iad na stáisiúin cigireachta teorann formheasta in Éirinn ná Calafort BhaileÁtha Cliath agus Aerfort na Sionainne;

� Tá sé riachtanach don allmhaireoir fógra a thabhairt don Stáisiún CigireachtaTeorann roimh ré maidir le gach coinsíneacht atá le hallmhairiú atá ag teachtisteach;

� Ar a teacht isteach don choinsíneacht, caithfidh an teastas sláinte eiseamláireachoiriúnach a theastaíonn faoi dhlí an AE a bheith leis an gcoinsíneacht lena n-áirítear,i gcás táirgí de bhunadh speicis ainmhithe a d'fhéadfadh BSE a tholgadh, andearbhú riachtanach maidir le BSE;

� Caithfidh gach duine a allmhaireoidh táirgí ainmhí isteach go hÉirinn a bheithcláraithe leis an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia.

Chaibidil

9

115

Chaibidil

9

Fotháirgí Ainmhithe:

� Tá cosc ginearálta ar fhotháirgí ainmhithe a thabhairt mar bhia d’ainmhithefeirme sa slabhra bia;

� Tá trádáil agus allmhairiú ar fhotháirgí ainmhithe neamhphróiseáilte teoranta dobhunaíochtaí le formheas ar leith;

� Caithfear fotháirgí ainmhithe atá críochnaithe agus táirgí próiseáilte a bheithclúdaithe, lipéadaithe agus iompartha go cuí, agus doiciméad tráchtála a bheithleo;

� Caithfidh allmhairí teacht ó Thríú Tír atá formheasta agus liostaithe ag angCoimisiún Eorpach d'onnmhairiú an speicis/na catagóire sin d'fhotháirgeainmhí. Chomh maith leis sin, caithfidh na hallmhairí teacht ó bhunaíocht atáformheasta ag an tríú tír leis an bhfotháirge ainmhí atá i gceist a onnmhairiúchuig an AE;

� Tá sé riachtanach don allmhaireoir fógra a thabhairt don Stáisiún CigireachtaTeorann roimh ré maidir le gach coinsíneacht atá le hallmhairiú atá ag teachtisteach;

� Ar a teacht isteach don choinsíneacht, caithfidh an teastas sláinte eiseamláireachoiriúnach a theastaíonn faoi dhlí an AE a bheith leis an gcoinsíneacht lenan-áirítear, i gcás táirgí de bhunadh speicis ainmhithe a d'fhéadfadh BSE atholgadh, an dearbhú riachtanach maidir le BSE;

� Caithfidh gach duine a allmhaireoidh táirgí ainmhí isteach go hÉirinn a bheithcláraithe leis an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia.

BEARTA COSANTA

Nuair a bhíonn buarthaí ann maidir le héifeachtúlacht na rialuithe atá i bhfeidhm idTríú Thír atá formheasta chun ainmhí nó táirgí ainmhí a onnmhairiú chuig an AE, nóáit a dtarlaíonn ráig de ghalar ainmhí i dtír nó i réigiúin den tír sin, tugann an AEisteach bearta cosanta sa chás go mbíonn baol ann do shláinte daonna agusainmhithe ó allmhairí de ainmhithe nó de tháirgí ainmhithe a d'fhéadfadh an galarsin a tholgadh ón limistéar atá i gceist. Is féidir leis na bearta seo, a dtugtar isteachtrí Chinneadh Choimisiún an AE iad, allmhairí ar ainmhí nó táirgí ainmhithe ónlimistéar a d'fhéadfadh an galar a tholgadh a chosc nó a rialú go dtí go mbeidhdeireadh leis an mbaol do shláinte an AE. Cuirtear bearta cosanta i bhfeidhm, lenandéantar trádáil ó thír nó ó réigiún den AE a theorannú nó a chosc, sa chás, marshampla, go bhféadfaí éifeacht thromchúiseach a imirt ar tháirgeadh agus ar thrádáilsan AE de bharr impleachtaí a bhainfeadh le ráig de ghalar ainmhí.

Tá foirmeacha le clárú mar allmhaireoir agus tuilleadh faisnéise faoi allmhairiúar fáil ón Rannóg Idirchaidrimh Sábháilteachta Bia, (Rannóg na nAllmhairí), AnRoinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2. Teil:01 6072892/6072896. Tá faisnéis le fáil ar láithreán Gréasáin na Roinne freisin:www.agriculture.gov.ie faoi 'Trádáil agus Onnmhairí' > ‘Ainmhithe agus Táirgí debhunadh Ainmhíoch a Allmhairiú’.

Is féidir faisnéis faoi fhormheas do bhunaíochtaí d'fhotháirgí ainmhithe a fháilón Rannóg Sláinteachas Feola agus Fotháirgí Ainmhithe, An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, Ionad Gnó Grattan, Port Laoise, Co. Laoise. Teil: 057 8694348

116

*Áiríonn táirgí a thomhlóidh daoine feoil úr ó bheithígh, mhuca, chaoirigh, ghabhairnó ainmhithe crúbacha tí (.i. capaill), feoil éanlaith chlóis, feoil an choinín agus feoilghéim shaothraithe, táirgí agus ullmhúcháin feola, bainne agus táirgí bainne,uibheacha agus táirgí uibhe, cásáil ainmhí, mil, cosa froig, seilidí, éisc agus táirgíiascaigh.

Áiríonn fotháirgí ainmhí seithí/craicne neamhshúdaraithe, bia do pheataí, cnámhaagus táirgí cnáimhe, próitéin ainmhí próiseáilte (.i. min éisc agus min fhola), fuil agustáirgí fola, séiream, blonag agus saillte rindreáilte, amhábhar chun táirgí do pheataínó táirgí teicniúla a dhéanamh, comhraimh géime, leasú neamhphróiseáilte, leasúpróiseáilte agus táirgí leasú próiseáilte, táirgí beachadóireachta, olann, gruaig, guairí,agus cleití neamhphróiseáilte.

ALLMHAIRIÚ PEARSANTA DE THÁIRGÍ AINMHITHE – COMHAIRLE DOTHAISTEALAITHE

Taistealaithe ó Thíortha an AEChun an leibhéal ard cosanta do shláinte ainmhí agus poiblí a choinneáil ar bun nífhéadfar ach táirgí ainmhithe, a táirgeadh de réir rialacha AE a allmhairiú godtomhlóidh an t-allmhaireoir féin iad, a allmhairiú, agus ní féidir iad a allmhairiú achamháin sa chás go gcoinneofar na táirgí i mbagáiste pearsanta na dtaistealaithe agusgo bhfuil sé i gceist go dtomhlóidh an duine féin nó a theaghlach go pearsanta iad.Go ginearálta, baineann sé seo le táirgí ainmhithe atá ar díol don phobal sa Bhallstátbunaidh atá pacáistithe go hoiriúnach agus go bhfuil marc sláinte aitheantais an AEorthu.

Taistealaithe ó Thíortha lasmuigh den AEFaoi rialacháin an AE agus rialacháin náisiúnta, tá cosc ar tháirgí feola agus ar bhainnea allmhairiú go pearsanta i mbagáiste pearsanta go dtomhlóidh an t-allmhaireoir féiniad, ó nach mór gach tír lasmuigh den AE.

Le haghaidh faisnéis níos sainiúla a fháil, féach ar láithreán Gréasáin na Roinnewww.agriculture.gov.ie faoi ‘Trádáil agus Onnmhairí’ ‘Ainmhithe agus Táirgí debhunadh Ainmhíoch a Allmhairiú’ nó déan teagmháil leis an Rannóg IdirchaidrimhSábháilteachta Bia, (Rannóg na nAllmhairí), An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agusBia, Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2. Teil: 01 6072892/6072896

LEAS AINMHITHE

AN CHOMHAIRLE CHOMHAIRLEACH AR LEAS AINMHITHE FEIRME

I 2002, bhunaigh an tAire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia an ChomhairleChomhairleach ar Leas Ainmhithe Feirme (FAWAC) lenar tugadh le chéile, den chéaduair in Éirinn, ionadaithe na bpáirtithe leasmhara príomha (idir eagraíochtaí leasaainmhithe agus chomhlachtaí feirmeoireachta agus Ranna Rialtais – ó Thuaidh agusó Dheas – agus chomhlachtaí ionadaíochta tréidlianna) i gcomhlacht comhairleachdon Aire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia. Tá sainordú leathan agus clár oibremórthaibhseach ag an gComhairle seo.

Chaibidil

9

117

I 2004 thug an Chomhairle an Córas um Rabhadh Luath/Idirghabháil isteach lehaghaidh Cásanna maidir le Leas Ainmhithe, a raibh lámh ann ag an RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, ag Feirmeoirí Aontaithe na hÉireann agus ag angCumann Éireannach um Fhóirithint ar Ainmhithe. Is é aidhm an chórais seo ná chuncreat a sholáthar inar féidir fadhbanna a aithint sula n-éireoidh siad criticiúil nótreascrach. Éascóidh sí seo idirghabháil thráthúil, éifeachtach agus íogair nó an solátharcúnaimh trí ghníomhaireachtaí poiblí, chomharsana, eagrais feirmeoireachta agusgrúpaí leasa, de réir mar atá oiriúnach. Ceadóidh an córas nua do dhaoine imníochadul chuig a n-ionadaithe IFA áitiúla, a SPCA áitiúil nó gan dabht an Roinn agus a fhiosacu go ndéileálfar leis an t-ábhar sa tslí is éifeachtaí, is tráthúla agus is íogaire. Téannan córas seo chun leas na n-ainmhithe féin agus na ndaoine i gceist. Mar sin féin, sachás go bhfuil sé riachtanach, aithnítear go bhféadfadh an Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia ionchúisimh a thógáil. Aithnítear ról an Gharda Síochána faoin Achtum Chosaint Ainmhithe 1911 (arna leasú) freisin.

I 2009 tháirg an Chomhairle leabhrán dar teideal Treoirlínte maidir le Leas Ainmhitheó thaobh Beostoc a bhfuil Gortuithe Géara orthu a Bhainistiú ar an bhFeirm. Táirgeadhna treoirlínte sin chun an nós imeachta a leagan amach le haghaidh ainmhí gortaithea bhainistiú ar an bhfeirm. Tháirg an Chomhairle leabhrán in 2010 maidir le Leas Muc.Tá an Chomhairle tar éis sé leabhrán eile de Threoirlínte maidir le Leas Ainmhithe atháirgeadh cheana féin le haghaidh feirmeoirí Éanlaith Chlóis, Mairteola, Caorach,Déiríochta agus Eachaí agus inar tugadh comhairle maidir leis an gcleachtas is fearr óthaobh Leas Ainmhithe de agus ainmhithe á n-iompar. Tá sé beartaithe treoirlínte atácosúil leo sin a fhoilsiú in 2010 maidir le cearca breith a choinneáil.

Tá cóipeanna de na foilseacháin seo ar fáil ón Rannóg Sláinte agus Leas Ainmhithe, AnRoinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2 – Teil. 01-6072706.

MAOINIÚ EX-GRATIA DO CHOMHLACHTAÍ LEAS AINMHITHE

Ó lár na 1990í i leith, táthar ag leanúint leis an gcleachtas d'íocaíochtaí ex-gratia asholáthar do raon eagraíochtaí leas ainmhithe ar fud na tíre chun cúnamh a thabhairtdóibh lena gcuid oibre ar feadh an 12 mhí ina dhiaidh sin le seirbhísí cúraim agusleasa a chur ar fáil go díreach d'ainmhithe. Aithníonn gach duine a bhaineann leisan scéal gur thug na híocaíochtaí seo fíorchúnamh praiticiúil do na comhlachtaí atái gceist agus do na hainmhithe a mbíonn teagmháil acu leo.

COISTE COMHAIRLEACH EOLAÍOCHTA AR SHLÁINTE AGUS LEAS AINMHITHE

Bhunaigh an tAire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia an Coiste Comhairleach Eolaíochtaar Shláinte agus Leas Ainmhithe (SACAHW) i 2002. Tá an Coiste comhdhéanta deshaineolaithe eolaíochta atá ar fáil chun comhairle a chur ar an Aire Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia maidir le ceisteanna éagsúla a bhaineann le sláinte agus leasainmhithe a d'fhéadfadh teacht chun cinn ó am go ham.

Chaibidil

9

118

AINMHITHE A CHOSAINT LE LINN DÓIBH A BHEITH Á nIOMPAR

Le Rialachán 1 de 2005 ó Chomhairle an AE maidir le hainmhithe a chosaint le linndóibh a bheith á n iompar, forordaítear caighdeáin dhochta maidir le hainmhithe aláimhseáil agus staid na feithicle agus sláinteachas agus, ar thurais fhada, caighdeáinmaidir le beathú, uisciú, tréimhsí sosa, amanna na dturas agus dlúis stócála le linniompair. Tháinig an Rialachán i bhfeidhm an 5 Eanáir 2007 agus thug Rialacháin nagComhphobal Eorpach (Iompar Ainmhithe agus Ionad Rialaithe) 2006 (I.R. Uimh.675 de 2006) éifeacht dhlíthiúil dó in Éirinn. Baineann Rialachán na Comhairle lehiompar ainmhithe beo, lena n-áirítear eallach, caoirigh, gabhair, muca, éanlaitheagus capaill agus leagtar amach na coinníollacha mar seo a leanas ann:

� Ó thaobh leas ainmhithe de, na caighdeáin maidir le modh iompair agusáiseanna lódála le comhlíonadh ag gach iompróir ainmhithe is cuma cén fad athaistealaítear;

� Oiliúint agus údarú an duine a iompraíonn ainmhithe beo thar achar níos faidená 65km chun críocha tráchtála;

� Caithfidh oibreoirí ionaid tionóil a chinntiú go gcaitear le hainmhithe faoi réirrialacha teicniúla an Rialacháin;

� Cigireacht na bhfeithiclí agus coinneáil taifid de dhaoine a iompraíonn ainmhithear thurais fhada (sainmhínithe mar thurais os cionn ocht n uaire an chloig). Ní

mór córais loingseoireachta bunaithe ar shatailítí a bheith suiteáilte ar a leithéidd’fheithiclí roimh na spriocdhátaí atá leagtha síos sa Rialachán.

Thug an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia faoi fheasacht ar na riachtanaisdhlíthiúla a mhéadú i measc na ndaoine atá i gceannas ar ainmhithe le linn iompair.Tá córas cigireachtaí feithicle i bhfeidhm, faoin reachtaíocht thuasluaite. Clúdaíonnna cigireachtaí a dtugann baill foirne na Roinne fúthu, ar fud na tíre, gach cineáliompar ainmhithe.

Tá póstaer agus bileoga eolais curtha ar fáil saor in aisce ag an Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia maidir le capaill agus beostoic a iompair. Chomh maith leis sin, táleabhrán faoin gCleachtas is Fearr maidir le Leas Ainmhithe le linn dóibh a bheith ánIompar curtha le chéile ag an gComhairle Chomhairleach ar Leas Ainmhithe Feirmear iarratas ón Roinn.

Táthar tar éis Eagraíochtaí Feirmeoireachta, oibrithe ionaid tionóil agus marglannabeostoic, tarlóirí agus iompróirí idirnáisiúnta a chur ar an eolas sna nuachtáin agustrí chomhfhreagracht faoi riachtanais an Rialacháin.

Chun tuilleadh faisnéise a fháil faoi Rialachán Uimh 1/2005 ón gComhairle (CE)maidir le hainmhithe a chosaint le linn dóibh a bheith á n-iompar agus le linnoibríochtaí gaolmhara agus faoin mbealach le cur isteach ar údarú iompair, téigh idteagmháil leis an Rannóg Náisiúnta Dearbhaithe Mairteola ag na sonraí teagmhálathíos nó de rogha air sin, logáil isteach ar láithreán Gréasáin na Roinnewww.agriculture.gov.ie/animaltransport.

Chaibidil

9

119

Chaibidil

9

Is féidir tuilleadh faisnéise ar Chosaint Ainmhithe le linn Iompair a fháil ó Rannógna Scéime Náisiúnta Dearbhaithe Mairteola, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agusBia, Campas Bhacastúin, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 5058881;Ríomhphost: transport@agriculture.gov.ie

COSC AR SCIOTADH EIREABALL BÓ-AINMHITHE

In I.R. Uimh 263 de 2003, an tAcht um Chosaint Ainmhithe a Choinnítear lehAghaidh Feirmeoireachta 1984 (Bó-Ainmhithe), Rialacháin um Chosc SciotadhEireaball 2003, sciotadh eireaball buaibheach ach amháin i gcúinsí teoranta.

LEAS AINMHITHE FEIRME, LENA nÁIRÍTEAR CEARCA BREITH, LAONNA AGUS MUCAAGUS AINMHITHE A MHARAÍTEAR

Tá caighdeáin leasa níos doichte d'ainmhithe feirme i bhfeidhm anois agus caithfeariad a chur i bhfeidhm go mór ag leibhéal na feirme. Thug Rialacháin nagComhphobal Eorpach (Leas ainmhithe feirme) 2008, (I.R. Uimh. 14 de 2008)éifeacht do shraith de Threoracha Eorpacha ar leas, lena n áirítear cearca breith,laonna, muca agus ainmhithe a mharaítear. Leagtar amach sna Rialacháin nacoinníollacha ginearálta maidir le cearca breith a choinneáil agus na riachtanais íostacóiríochta do mhuca agus laonna maidir le spás, soilsiú, aeráil, cóireáil tréidliachta srl.chun cead a thabhairt do na hainmhithe iompar nádúrtha a nochtadh. Déanann narialacháin cur síos freisin ar riachtanais a bhaineann le cleachtais mharaithe agusleagtar amach modhanna formheasta chun ainmhithe a mharú. Tá sé riachtanachfaoi na rialacháin go dtógfadh úinéir na céimeanna ar fad atá ag teastáil chun leasainmhí atá faoina c(h)úram a chinntiú agus a chinntiú nach bhfulaingíonn an t-ainmhípian nó gortú ar bith nach bhfuil ag teastáil.

10 rialú ábharbeathúcháin

121

122

10. RIALÚ ÁBHAR BEATHÚCHÁIN

RIALÚ DÉANTÚIS

Tá an déantús i gcomhair díolacháin d'ábhair beathúcháin chumaisc agus meascáinmianraí do bheathú ainmhithe rialaithe go hoifigiúil. Tá ar dhéantóirí a bheithformheasta nó cláraithe ag brath ar a ngníomhaíochtaí. D’fhonn a chinntiú gogcomhlíonann cumascóirí an reachtaíocht riachtanach agus go mbeidh na táirgí agcloí leis na dearbhuithe lipéid maidir le hábhar na gcomhábhar sainiúil, déanannoifigigh na Roinne Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia cigireacht go rialta ar áitribhdéantóirí agus déantar taifid táirgeachta a scrúdú. Tógtar samplaí de tháirgímonaraithe ag pointí táirgthe, ag áitribh mhiondíoltóirí agus ar fheirmeacha aguscuirtear chuig an tSaotharlann Stáit iad chun anailís a dhéanamh orthu. D'fhéadfaítáirgeoirí a leanann orthu ag sárú na rialachán a rialaíonn déantús beathuithe cumaisca ionchúiseamh.

RIACHTANAS LIPÉADAITHE

I gcás gach ábhar beathúcháin, tá sé mar oibleagáid ar an díoltóir ráiteas reachtúil athabhairt don cheannaitheoir. I gcás ábhair beathúcháin nó meascáin mianraí i málaí,tá an ráiteas priontáilte ar an mála nó ar lipéad greamaithe leis an mála; i gcásseachadtaí builc, ní mór é a thabhairt ar dhoiciméad atá in éindí le gach coinsíneacht.

Le haghaidh gach coinsíneachta d'ábhar beathúcháin cumaisc, ba chóir doncheannaitheoir ráiteas a fháil ar a léirítear na nithe seo a leanas:

Speiceas an ainmhí lena bhfuil an beathú ceaptha;

� Treoracha chun é a úsáid;� Liosta de chomhábhair de réir ord an mheáchain atá san ábhar beathúcháin

anuas;� Saol stórála íosta;� Glanmheáchan;� Dearbhú faoi thréithe an chomhdhéanaimh;� Ainm agus seoladh an déantóra nó an tsoláthraí;� Uimhir fhormheasta / chlárúcháin an déantúsór.

SRIANTA AR ÚSÁID PRÓITÉINÍ ÁIRITHE

Tá cosc iomlán ar phróitéiní ainmhithe a thabhairt mar bhia d’ainmhithe feirme.Coinnítear, ramhraítear nó póraítear ainmhithe feirme chun bia a tháirgeadh.Baineann an srian seo freisin le min éisc agus le fosfáit déchailciam a fhaightear óchnámha díshaillte, ach amháin i gcás go bhfuil sé údaraithe faoi Rialachán an AE(CE) Uimh. 999/2001. Caithfidh gach duine ar mian leo min éisc nó fosfáitdéchailciam a allmhairiú, a stóráil, a ionchorprú nó a thrádáil a bheith údaraithe faoinRialachán thuas.

Is féidir foirmeacha iarratais d'údarú chun aon cheann de na próitéiní seo a úsáid afháil ón Rannóg um Beartais Barr agus um Tháirgeadh agus Shábháilteacht Barr,An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Foirgneamh Riaracháin, CampasBhacastúin, Co. Chill Dara. Teil: 01 5058772

Chaibidil

10

123

Chaibidil

10

SLÁINTEACHAS BEATHAITHE

Baineann Rialachán an AE (CE) Uimh. 183/2005 a leagann síos na riachtanais doshláinteachas beatha leis na hoibrithe gnólachtaí beathaithe uile ón 1 Eanáir 2006.Ciallaíonn an cur chuige 'feirm go forc' seo go mbaineann an rialachán le gach aonghnólacht lena n-áirítear táirgeadh príomhúil ábhair bheatha agus freisin leláimhseáil, iompar, déantús, margaíocht agus úsáid beatha ainmhithe. Tá sí maraidhm ag na rialacháin a chinntiú go nglacann gach duine bainteach naréamhchúraimí riachtanacha chun sábháilteacht an bheatha a chinntiú. Is iad seo aleanas príomhghnéithe na reachtaíochta:

� Tá sé riachtanach go mbeadh oibreoirí gnólachtaí beathaithe uile formheasta nócláraithe le haghaidh a ngníomhaíochtaí. Cuimsíonn sé seo na feirmeoirí ar fada choinníonn beostoc agus/nó a fhásann barra a bhféadfaí iad a thabhairt len-ithe do bheostoc (Táirgeoirí Príomhúla);

� Prionsabail HACCP le glacadh ag na hoibreoirí uile seo seachas le haghaidhtáirgeadh príomhúil beatha agus beathú ainmhithe feirme;

� Cur i bhfeidhm dea-chleachtas talmhaíochta ag leibhéal an táirgthe phríomhúild'ábhair bheatha agus beathú ainmhithe feirme;

� Caithfidh oibreoirí beatha a fhoinsiú ó oibreoirí atá formheasta nó cláraithe.

Is féidir foirmeacha iarratais d'fhormheas nó le clárú faoin reachtaíocht thuas afháil ón Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agus Shábháilteacht Barr, An RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Foirgneamh Riaracháin, Campas Bhacastúin,Co. Chill Dara. Teil: 01 505 8812

BREISEÁIN IN ÁBHAIR BEATHÚCHÁIN

Leagtar síos rialacháin an AE maidir le breiseáin rialacha sainiúla le haghaidhmeasúnú, cuir i gcúrsaíocht agus úsáid bhreiseáin in ábhair beathúcháin. Ní fhéadfaíach breiseáin údaraithe faoi réir reachtaíocht AE a chur i gcúrsaíocht agus ní fhéadfaíiad a úsáid ach amháin má tá siad ionchorpraithe in ábhair beathúcháin faoi nacoinníollacha a leagtar amach sa rialachán údaraithe. I gcás ábhair beathúcháin inabhfuil vitimíní sailltuaslagtha agus coiciodastat, caithfear ainmneacha feirmeoirí asholáthar le sonraí cuí ar nós ainm, leibhéal na mbreiseán sin san ábhar agus an dátaéaga a bhaineann le ráthaíocht an leibhéil sin agus coinníollacha úsáide freisin, m.sh.tréimhse aistarraingthe sula marófar an t-ainmhí.

Is féidir foirmeacha iarratais d'fhormheas nó le clárú faoin reachtaíocht thuas afháil ón Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agus Shábháilteacht Barr, An RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Foirgneamh Riaracháin, Campas Bhacastúin,Co. Chill Dara. Teil: 01 5058772

124

SUBSTAINTÍ NEAMH-INMHIANAITHE

Leagtar síos na huasleibhéil cheadaithe le haghaidh na cineálacha substaintí neamh-inmhianaithe is coitianta a fhaightear in ábhair beathúcháin. I measc na substaintíseo, áirítear dé-ocsaíní, miotail throma, aflatocsain, gosaipól, síolta fiailí tocsaineacha,srl.

LUACH COTHAITHE

Tá ráiteas ar an leibhéal amhphróitéin, amhola, garbhshnáithín, garbhluaith, agusméid taise srl áit ina mbíonn sé cothrom le 14% nó os a cionn mar threoir ar luachcothaithe an ábhair beathúcháin agus ba chóir é a áireamh go cúramach nuair atábeathú á cheannach.

SEIRBHÍS SAMPLÁLA AGUS ANAILÍSE D'FHEIRMEOIRÍ

D'fhéadfadh feirmeoir atá tar éis ábhar beathúcháin a cheannach iarratas adhéanamh chun go dtógfaí sampla de agus go ndéanfaí anailís oifigiúil air le dearbhúgo bhfuil na sonraí a thug an díoltóir faoi reachtaíocht an AE i gceart. Ba chóiriarratais a chur, mar aon leis an táille ábhartha le haghaidh gach anailíse atá agteastáil, chuig an Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agus Shábháilteacht Barr naRoinne laistigh de seasca lá ó dháta seachadta an ábhair beathúcháin lenambaineann an t-iarratas. Níor chóir go gcuirfí samplaí leis an iarratas, toisc go bhfuilsé riachtanach de réir an dlí go dtabharfadh oifigeach údaraithe faoin tsampláil i slíordaithe. Tá sé riachtanach go mbeadh málaí nach bhfuil oscailte agus atá stóráiltei slí shásúil ar fáil le haghaidh samplála, agus i gcás seachadtaí builc ba chóir gombeadh faisnéis imleor ar fáil chun an t-oifigeach a shásamh gur ó choinsíneacht arleith an t-ábhar beathaithe atá i gceist agus go bhfuil sé stóráilte i slí oiriúnach.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agusShábháilteacht Barr, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, FoirgneamhRiaracháin, Campas Bhacastúin, Co. Chill Dara. Teil: 01 505 8772

Chaibidil

10

11 barra agusgortóireacht

125

126

BARRA

SCÉIM DEIMHNITHE SÍOLTA

Is córas dearbhaithe cáilíochta atá i gceist leis an scéim deimhnithe síolta lena ndéantarrialú agus iniúchadh oifigiúil ar shíolta atá le cur ar an margadh. Go bunúsach, is éardatá i gceist leis an gcóras go ndeimhneofar go bhfuil i sac, paicéad nó bosca síolta nasíolta a luaitear ar an lipéad agus gur táirgeadh, gur iniúchadh agus gur grádaíodh nasíolta de réir cheanglais Scéim Deimhnithe. Is é an cuspóir is mó a bhaineann leis anscéim deimhnithe síolta ná síolta ar ardchaighdeán a sholáthar d’fheirmeoirí agus doshaothróirí eile, a bhfuil a dtuairisc ó thaobh a gcéannachta fíor, ina bhfuil ardleibhéalglaine agus cumas péactha agus atá saor ó chineálacha áirithe lotnaidí agus galar. Is écaighdeán na síolta is tábhachtaí agus barra á dtáirgeadh, mar gheall go mbíonn síoltaardchaighdeáin bunriachtanach go bhfaighfear táirgeacht mhaith agus torthaí maitheas na barra, agus laghdaítear a dhóichí go gclisfidh barr má úsáidtear síoltaardchaighdeáin. Rinneadh síolta eorna, coirce, cruithneachta, triteacáil, pónairí leathana,ráibe síl ola, agus prátaí síl a dheimhniú in 2009.

Is córas oifigiúil é an Scéim Deimhnithe Síolta a dtacaítear leis trí reachtaíocht an AE agustrí reachtaíocht náisiúnta agus trí phrótacail Idirnáisiúnta lena chinntiú go ndéantarsíolta a tháirgeadh, a iolrú agus a mhargú de réir chaighdeáin agus chóraisréamhchinntithe, agus go gcoinneofar sláine ghéiniteach an táirge ar bun ag an amcéanna. Is cuid de chóras níos leithne de thrádáil idirnáisiúnta é, a chuimsíonn pórúplandaí, cearta póraitheoirí plandaí, acmhainní géiniteacha plandaí agus bithéagsúlacht.Faoi dhlí an AE agus dhlí na hÉireann, tá sé mídhleathach síolta neamhdheimhnithe achur ar an margadh.

Tá seacht dTreoir um Shíolta ón AE ann, a dhéanann foráil do chomhchaighdeáin dodheimhniú síolta thar Bhallstáit an AE, agus, go ginearálta, saorghluaiseacht ar shíoltadeimhnithe. Is é an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia an t-údarás ainmnithe chunan Scéim Deimhnithe Síolta a chur i bhfeidhm in Éirinn.

Caithfear conradh a bhunú idir an saothróir agus an ceannaí síolta chun síolta deimhnithede bharra ar féidir iad a chomhcheangail a tháirgeadh. Tá roinnt coinníollacha ordaithemaidir le hoiriúnacht an tsuímh chun barr síolta a fhás. Déantar maoirseacht ar tháirgeadhsíolta le cigireachtaí agus sampláil oifigiúil sna céimeanna allamuigh, tógála isteach síolta,pacáistithe agus lipéadaithe den táirgeadh. Ní éilítear conarthaí i gcás prátaí síl ach caithfidhsaothróirí iarratas a dhéanamh leis an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia sula gcuirfearbarra. Sula gcuirfear an barr, caithfear sampláil agus tástáil oifigiúil a dhéanamh ar ithir idtalamh a úsáidfear le haghaidh prátaí síl le seiceáil nach bhfuil neimeatóidí cist práta iontu.Ní mór go n-éireoidh le barra atá á bhfás agus le tiúbair a bhainfear in iniúchtaí oifigiúla sulandeimhneofar síolta.

Déantar an t-ábhar foinse bunaidh do phrátaí síl a tháirgeadh tríd an bpróiseas ar adtugtar cultúr barrmhíristéama, faoi réir coinníollacha saotharlainne chun leibhéil nangalar a laghdú. Déantar an chéad ghlúin (‘miontiúbair’) a tháirgeadh i dteach gloineagus déantar iad sin a iolrú ina dhiaidh thar roinnt glúine sa pháirc chun síolta atháirgeadh chun barra tráchtála don mhargadh a chur. Déantar miontiúbair atháirgeadh ag an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Ionad Prátaí Tops i Ráth Bhoth,

Chaibidil

11

BARRA AGUS GORTÓIREACHT

127

Chaibidil

11

Co. Dhún na nGall, agus féadfar iad a allmhairiú freisin. Faoi reachtaíocht an AE(Cinneadh 2004/03/CE), tá Éire ar cheann de líon beag limistéar laistigh den AE aaithnítear mar Limistéar Síolta Ardghráid le haghaidh prátaí síl toisc go bhfuil an tír saoró roinnt galair shuntasacha prátaí faoi láthair atá le fáil i mBallstáit eile. Faoinreachtaíocht seo, ní féidir a mhargú in Éirinn ach prátaí síl ‘Pre basic’ (Lipéad Bán lestríoca corcra) agus ‘Basic’ (Lipéad Bán).

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agusShábháilteacht Barr, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, FoirgneamhRiaracháin, Campas Bhacastúin, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 5058811

CLÁRUITHE CINEÁLACHAFaoi reachtaíocht an AE ní féidir ach síol de chineálacha atá cláraithe sa ChatalógNáisiúnta de Chineálacha Plandaí Talmhaíochta nó i gCatalóg Chomónta an AE achur ar an margadh anseo, agus ní mór gach síol margaithe, lena n-áirítear meascáinsíolta féir, a dheimhniú go hoifigiúil. Caithfidh cineálacha a bheidh san áireamh saChatalóg Náisiúnta a bheith tástáilte faoi rialú oifigiúil agus faoi réir riachtanais an AE.

Foilsítear an Chatalóg Náisiúnta de Chineálacha Plandaí Talmhaíochta go bliantúil.Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agusShábháilteacht Barr, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, FoirgneamhRiaracháin, Campas Bhacastúin, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil 01 5058811

SEIRBHÍS TÁSTÁLA SÍOLTA

D'fhéadfadh feirmeoirí agus ceannaithe síolta a thástáil le haghaidh glaine aguspéactha agus méid síolta fiaile, méid taise, tástáil bhithcheimiceachd'inmharthanacht, meáchan heictilítir srl., ag Saotharlann Tástála Síolta na Roinne.Gearrtar táille le haghaidh na dtástálacha seo.

Tugtar faoi thástálacha do roinnt orgánaigh coraintín ag an tSaotharlann SláintePlandaí i mBacastún freisin.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón tSaotharlann Tástála Síolta, An RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Campas Bhacastúin, Bacastún, Cill Droichid, Co.Chill Dara. Teil: 01 6157521

CLÁR MEASÚNAITHE CINEÁLACHA BARR

De réir Threoracha an AE agus reachtaíocht náisiúnta araon is é an RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia an t-údarás inniúil in Éirinn chun tabhairt faoithrialacha V.C.U. (Luach do Shaothrú agus Úsáid) do chineálacha barr a bhaintamach. Bronntar stádas dearfach V.C.U. ar chineálacha nua ina léirítear fiúntasardchéimiúil.

Déantar na trialacha seo, ar a dtugtar Trialacha um Liosta Náisiúnta tharíostréimhse de dhá bhliain, go príomha ag Ionaid Measúnaithe Cineálacha Barr naRoinne ag Feirm Bhacastúin (Ceanncheathrú), Moorepark, Baile Átha an Rí, Cill

128

Daltún agus Ráth Bhoth. Tá cineálacha a chomhlíonann caighdeáin inghlactha doVCU (agus DUS*) araon incháilithe le bheith cláraithe sa Chatalóg Náisiúnta deChineálacha Plandaí Talmhaíochta.

*Ní thugtar faoi thástálacha DUS (Soiléir, Aonfhoirmeach, Seasmhach) in Éirinn achamháin ar chineálacha prátaí, a fhástar sa bhaile go ginearálta.

Réimnítear cineálacha dea-gheallúnacha ó na Trialacha um Liosta Náisiúnta chuigTrialacha um Liosta Molta, a thógann íostréimhse 3 bliana. Déantar na trialacha seoag na hionaid thuas agus ar fheirmeacha tráchtála a roghnaítear tíre de bhun moltaíó Oifigigh Forbartha Teagasc. Caithfidh cineálacha atá san áireamh sna trialacha umLiosta Náisiúnta/Molta comhcheangailte a thástáil ar feadh íostréimhse de 3 blianasula féidir smaoineamh ar iad a chur isteach sa Chatalóg Náisiúnta agus ar an LiostaMolta.

Tá trialacha á ndéanamh ar na barra seo a leanas faoi láthair; Gránbharra(Cruithneacht, Eorna agus Coirce), Grán Buí Foráiste, Luibhre (Féar agus Seamair),Prátaí agus Ráib Síl Ola.

Eisítear Liostaí Molta de na cineálacha is fearr i dtrialacha gach bliain de napríomhspeicis barr.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agusShábháilteacht Barr, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, FoirgneamhRiaracháin, Campas Bhacastúin, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 5058811

ACMHAINNÍ GÉINITEACHA PLANDAÍ

Soláthraíonn an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia cúnamh airgeadais ar mhaithele caomhnú agus úsáid inbhuanaithe acmhainní géiniteacha plandaí agus ainmhithe.Déantar gairm ar thionscadail oiriúnacha go bliantúil.

Ina theannta sin, coinníonn an Roinn banc géinte de sheanchineálacha arbhair agusprátaí agus déantar comhordú ar thacaíochtaí ó Eagraíochtaí an AE agus óEagraíochtaí Idirnáisiúnta atá dírithe ar acmhainní géiniteacha a chaomhnú.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agusShábháilteacht Barr, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, FoirgneamhRiaracháin, Campas Bhacastúin, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 5058811

PRÁTAÍ

AN tACHT UM CHLÁRÚ FÁSÓIRÍ PRÁTAÍ AGUS PACÁLAITHE PRÁTAÍ

Faoi na hAchtanna um Chlárú Fásóirí Prátaí agus Pacálaithe Prátaí, 1984 agus 2004,caithfidh gach duine is fásóir prátaí lena ndíol nó is pacálaí prátaí lena ndíol clárú leisan Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia. Tá táille clárúcháin aonuaire de €19 len-íoc.

Chaibidil

11

129

Chaibidil

11

Ní féidir prátaí a dhíol ach amháin más saothróir cláraithe a d'fhás iad agus pacálaícláraithe a phacáil iad. Ní féidir le duine prátaí a dhíol i bpacáiste mura mbíonnuimhir chláraithe an tsoláthróra chláraithe agus an phacálaí chláraithe araon ar anbpacáiste.

Tá sé riachtanach mar chuid de Rialacháin a rinneadh faoin Acht go gcoinneodhsaothróirí agus pacálaithe araon taifid mhionsonraithe ar mhéideanna a dhíoltar/acheannaítear. Cinntíonn na taifid seo gur féidir le prátaí atá ar díol ar leibhéal anmhiondíola a rianú ar ais chuig na soláthraithe nó na pacálaithe aonair.

CAIGHDEÁIN DO DHÍOLACHÁN PRÁTAÍ

Caithfidh prátaí a dhíoltar nó a dtairgtear iad lena ndíol riachtanais na Rialachán umChaighdeáin Bhia (Prátaí) a chomhlíonadh. Ní mór caighdeán maith a bheith iontuagus ní mór iad a dhíol ar leithligh de réir an chineáil agus a dhíol sna réimsí méideordaithe. Caithfidh pacáistí a mharcáil leis an gcineál práta agus an réimse méide.Caithfidh pacáistiú a bheith ábalta taiseacht a ionsú agus aer a ligean isteach. Níbhaineann na Rialacháin le prátaí i gcomhair próiseála nó prátaí atá le honnmhairiú.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agusShábháilteacht Barr, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, FoirgneamhRiaracháin, Campas Bhacastúin, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 5058804

TORTHAÍ AGUS GLASRAÍ

SCÉIM UM CHÚNAMH INFHEISTÍOCHTA DON EARNÁIL GORTÓIREACHTATRÁCHTÁLA

Tá cúnamh deontais ar fáil faoin Scéim um Chúnamh Infheistíochta chun an EarnáilGortóireachta Tráchtála a Fhorbairt. Is éard is aidhm leis an scéim cabhair a thabhairtleis an earnáil gortóireachta a fhorbairt, an bheachaireacht san áireamh, trí chúnamhdeontais a sholáthar le haghaidh infheistíochtaí caipitil i bplandaí agus i dtrealamhspeisialaithe. Is iad cuspóirí na scéime éagsúlú na ngníomhaíochtaí ar fheirmeachaa chur chun cinn; cáilíocht na dtáirgí a fheabhsú; éascú le cleachtais atáneamhdhíobhálach don chomhshaol agus coinníollacha oibre a fheabhsú. Gobunúsach tá an scéim dírithe orthu siúd in áiteanna tuaithe atá bainteach i dtáirgeadhnó atá ag tosú tionscnaimh táirgthe.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agusShábháilteacht Barr, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, FoirgneamhRiaracháin, Campas Bhacastúin, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 5058600

EAGRAÍOCHTAÍ NA dTÁIRGEORÍ

Ciallaíonn Eagraíocht Táirgeoirí aon aonán dlíthiúil, a gcuireann saothróirí torthaíagus glasraí ar bun é as a gconlán féin, agus tógann siad de chúram orthu féin adtáirgí a mhargú trí struchtúr Eagraíocht na dTáirgeoirí.

Chun aitheantas a fháil ón Roinn seo, caithfidh 5 ball ar a laghad a bheith agEagraíocht Táirgeoirí agus caithfidh luach €100,000 ar a laghad a bheith ar luach

130

Chaibidil

11

comhbhailithe bliantúil a dtáirgí margaithe. Is féidir le hEagraíocht Táirgeoirí clároibriúcháin (plean gnó) a oibriú a mhairfidh ar feadh tréimhse 3 nó 4 nó 5 bliana aguscaithfidh an clár sin a bheith formheasta roimhe ré ag an Roinn seo freisin. Tá cúnamhairgeadais ón AE ar fáil d'Eagraíochtaí Táirgeoirí aitheanta i dtreo na gcostasincháilithe a bhaineann lena gcláir oibriúcháin formheasta a chur i bhfeidhm.

Is féidir tuilleadh sonraí a fháil ón Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agusShábháilteacht Barr, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, FoirgneamhRiaracháin, Campas Bhacastúin, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 5053578

SCÉIM DEIMHNIITHE

Tá Scéim Deimhnithe i bhfeidhm d'ábhar plandaithe torthaí boga. Tá liosta déantade tháirgeoirí deimhnithe de stoic shláintiúla de chineálacha molta sútha talún.

Is féidir tuilleadh sonraí a fháil ón Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agusShábháilteacht Barr, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, FoirgneamhRiaracháin, Campas Bhacastúin, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 5058885

CAIGHDEÁIN MHARGAÍOCHTA EORPACHA DO THORTHAÍ AGUS GLASRAÍ ÚRA

Tá Caighdeáin Mhargaíochta an Chomhphobail Eorpaigh ann d’fhormhór na dtorthaíagus na nglasraí úra. Is é an fheidhm atá leis na caighdeáin a chinntiú go mbaineanncaighdeán inghlactha le táirgí rialaithe a chuirtear ar díol agus go mbíonn siadlipéadaithe go cuí. Baineann na caighdeáin le táirgí a fhástar sa bhaile agus le táirgíallmhairithe síos tríd an slabhra dáileacháin ar fad chomh maith le táirgí a dhéantara onnmhairiú. Bíonn an trádálaí a dhíolann táirgí nó a chuireann iad ar fáil lena ndíolfreagrach as a chinntiú go gcomhlíonfaidh na táirgí sin an caighdeán margaíochtaábhartha. Déanann oifigigh na Roinne cigireacht ar tháirgí go rialta chun a chinntiúgo gcomhlíontar na caighdeáin. Tá ceanglais do thrádálaithe chomh maith le pionóisas na caighdeáin a shárú leagtha síos i Rialachán na gComhphobal Eorpach(Caighdeáin Mhargaíochta) (Barra agus Olaí) 2010 (I.R. Uimh. 153 de 2010).

Is féidir sonraí faoi Chaighdeáin Mhargaíochta an Chomhphobail Eorpaigh lehaghaidh torthaí agus glasraí úra a fháil ón Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agusShábháilteacht Barr, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, FoirgneamhRiaracháin, Campas Bhacastúin, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 5053578

RIALÚ FIAILÍ DÍOBHÁLACHA

Faoin Acht um Fhiaile Dhíobhálach, 1936 is cion é gan fás agus scaipeadh fiailídíobhálacha a chosc. Caithfidh úinéirí agus áititheoirí talún a chinntiú go gcloíonnsiad le forálacha an achta. Is iad na fiailí díobhálacha, a gcaithfear iad a rialú, nábuachalán, feochadán, copóg agus coirce fiáin.

Le haghaidh modhanna rialaithe, téigh i dteagmháil leis an gComhairleoir TeagascÁitiúil, nó déan tagairt do bhileog fíricí Teagasc faoi bhuachalán ar www.teagasc.ie

131

Chaibidil

11

SCÉIMEANNA CÚNAIMH

CÚNAMH D'ÚSÁIDEOIRÍ STÁIRSE

Is scéim de chuid an AE é seo faoina féidir le hiarratasóirí incháilithe éileamh adhéanamh ar Aisíoc ar Tháirgeadh le haghaidh úsáid stáirse a táirgeadh ó ghrán buí,cruithneacht nó rís. In Éirinn, is sna tionscail déantúis páipéar agus ceimiceacha atána príomhúsáideoirí.

SCÉIM CÚNAIMH D'FHODAR DÍHIODRÁITITHE

Is scéim de chuid an AE é seo faoina féidir le próiseálaithe fodar díhiodráitithecúnamh a éileamh .i. féar triomaithe i bhfoirm mine nó pillíní bia. Tá sciar 5,000tona de chuóta bliantúil an AE ag Éirinn.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg APS, An Roinn Talmhaíochta, Iascaighagus Bia, Caisleán Bhaile Sheonach, Co. Loch Garman. Teil: 053 9163400

CÚNAMH PRÓISEÁLA DO LÍON AGUS DO CHNÁIB A FHÁSTAR I gCOMHAIRGAIRBHSÍ

Déanann Rialacháin an AE soláthar do chúnamh próiseála do líon agus do chnáib afhástar i gcomhair gairbhsí. Ní mór don phróiseálaí formheasta conradh le haghaidhpróiseála a chur i gcrích leis an saothróir. Tá sé riachtanach do shaothróirí sonraí dámbarra lín agus cnáibe a áireamh ar a n-iarratas Aoníocaíochta. Sula féidir cnáib afhás, caithfear ceadúnas a fháil ón Roinn Sláinte agus Leanaí.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ó Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agusShábháilteacht Barr, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Sráid Chill Dara,Baile Átha Cliath 2, Teil: 01 6072037

BEACHAIREACHT / MIL

Déantar an earnáil beachaireachta a rialáil le reachtaíocht an AE agus le reachtaíochtnáisiúnta. Faoin reachtaíocht seo, déanann tréidlianna beacha a iniúchadh leféachaint an bhfuil galair infhógartha áirithe orthu. Is iad seo a leanas na galair atáar an liosta sin faoi láthair: Galar Bréanlarbhaí (Cineál Mheiriceá agus Cineál nahEorpa), ciaróg choirceoige bheag agus fíneog Tropilaelaps. Caithfidh beachairí fógraa thabhairt don Roinn seo faoi gach ráig a mheastar a bheith ann d’aon cheann dena galair sin ina gcoirceoga nó ina gcóilíneachtaí. Déantar sláinte bheacha adheimhniú san áit as a dtagann siad sa tír óna bhfuil siad á n-onnmhairiú agusdéantar seiceálacha orthu ag a gceann scríbe sa tír a n-allmhairítear chuici iad.

Tá cúnamh deontais ar fáil le haghaidh saináiseanna agus saintrealamhbeachaireachta faoin Scéim um Chúnamh Infheistíochta leis an Earnáil GortóireachtaTráchtála a Fhorbairt.

132

Caithfidh mil a chuirtear ar fáil lena díol don tomhaltóir Rialacháin na gComhphobalEorpach (Margú Meala) 2003 (I.R. Uimh. 367 de 2003) a chomhlíonadh. Is éard isaidhm leis na rialacháin seo a chinntiú go mbaineann cáilíocht inghlactha leis an milagus go mbeidh sí lipéadaithe go cruinn, go háirithe maidir lena foinse. Déanann anRoinn seo cigireacht lena chinntiú go gcomhlíontar na rialacháin sin agus cuirtearpionóis i bhfeidhm i gcás go sáraítear iad.

Spreagtar beachairí le clárú leis an Roinn chun críocha sláinteachas bia agus eisítearuimhir chláraithe uathúil beachaire dóibh.

Cuireann Teagasc seirbhís chomhairleach agus seirbhís dhiagnóisithe galar ar fáil dobheachairí. Tá faisnéis ar fáil ó líonra oifigí áitiúla Teagasc.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agusShábháilteacht Barr, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, FoirgneamhRiaracháin, Campas Bhacastúin, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 5058804

SLÁINTE AGUS TRÁDÁIL PLANDAÍ / LEASACHÁIN

CAIGHDEÁIN MHARGAÍOCHTA DO THORTHAÍ AGUS GLASRAÍ ÚRA

Tá Caighdeáin Mhargaíochta an Chomhphobail Eorpaigh ann do réimse leathan dethorthaí agus ghlasraí úra. Tá sé mar fheidhm ag na caighdeáin a chinntiú gur táirgírialaithe a chuirtear ar fáil don tomhaltóir a bhfuil caighdeán inghlactha ann agus atálipéadaithe go cruinn. Baineann na caighdeáin le caighdeán, méid, cur i láthair agusmarcáil ar tháirge úr rialaithe. Baineann na caighdeáin seo le táirgí a fhástar sa bhaileagus le táirgí allmhairithe a chuirtear ar fáil lena ndíol ar leibhéil mhórdhíola agusmhiondíola ar fud na tíre agus le táirgí atá á n-onnmhairiú. Is ar an trádálaí a thiteannan fhreagracht chun a chinntiú go gcomhlíonann táirge atá díolta nó á dhíol nacaighdeáin mhargaíochta. Déanann oifigigh na Roinne cigireacht ar tháirge chun achinntiú go bhfuil na caighdeáin á gcomhlíonadh. Tá pionóis ann má dhéantar nacaighdeáin mhargaíochta a shárú

Is féidir sonraí faoi na caighdeáin atá forordaithe le haghaidh na dtáirgí éagsúla afháil ón Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agus Shábháilteacht Barr, An RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Foirgneamh Riaracháin, Campas Bhacastúin, CillDroichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 5058786

SLÁINTE AGUS TRÁDÁIL PLANDAÍ/LOTNAIDICÍDÍ

Tá Éire saor ó go leor de na drochghalair agus lotnaidí a bhfuil tionchar acu arphlandaí agus ar bharra agus dá bharr sin tá ardchaighdeán sláinte plandaí sa tír.Feidhmíonn an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia rialuithe faoi reachtaíochtnáisiúnta agus faoi reachtaíocht an AE araon chun an t ardchaighdeán sláinte seo achoinneáil ar bun. Ba chóir go gcuirfí fógra láithreach maidir le tarlú neamhghnáchgalair nó lotnaidí chuig Seirbhís Cosanta Plandaí na Roinne.

Chaibidil

11

133

Chaibidil

11

RIALACHA AN AE

Feidhmíonn córas comónta de rialuithe sláinte plandaí laistigh den AE. Ceann deghnéithe an chórais seo is ea go gcaithfear cigireacht a dhéanamh ar ábhar (plandaí,táirgí plandaí agus nithe áirithe eile), atá faoi réir na rialuithe seo, ar leibhéal adtáirgthe chun a sheiceáil go gcomhlíontar na ceanglais atá leagtha síos maidir legluaiseacht laistigh den AE. Caithfidh lipéad, ar a dtugtar pas plandaí, a bheith idteannta roinnt den ábhar seo nuair atá siad á mbogadh. Sainchiallaíonn sé seoincháilitheacht do ghluaiseacht laistigh den AE agus go sainiúil do ghluaiseachtisteach chuig agus laistigh de chriosanna cosanta ainmnithe. Caithfidh daoine abhfuil lámh acu i dtáirgeadh agus i ngluaiseacht ábhair ábhartha a bheith cláraitheleis an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia agus a bheith údaraithe chun pasannaplandaí a eisiúint, i gcás gur cuí. Ní cheadaítear ach d’allmhaireoirí cláraithe ábhar aallmhairiú i gcás nach de bhunús an AE é agus go bhfuil sé faoi réir rialuithe maidirle sláinte plandaí. Déantar cigireacht fíteashláintíocha éigeantach ar an ábhar agus éá thabhairt isteach san AE.

Is féidir tuilleadh faisnéise agus foirmeacha iarratais ar chlárú a fháil ón RannógTrádála Plandaí, An Rannóg um Beartas, Tháirgeadh agus Shábháilteacht Barr, AnRoinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, Foirgneamh Riaracháin, CampasBhacastúin, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 5058885

COSAINT PLANDAÍ AGUS TÁIRGÍ BITHICÍDÍ

Comhoibríonn an Roinn go dlúth leis na comhlachtaí seo a leanas: an Roinn Sláinteagus Leanaí, an Roinn Comhshaoil agus Rialtais Áitiúil, Údarás Sábháilteachta Bia nahÉireann agus an tÚdarás Sláinte agus Sábháilteachta agus na rialacháin éagsúla ábhfeidhmiú.

CLÁRÚ AGUS ÚDARÚ

Tá táirgí cosanta plandaí, nuair a úsáidtear i gceart iad, ina ngléasra sárluachmhar idtáirgeadh bairr le haghaidh rialú fiailí, galar agus lotnaidí, agus cuireann siad archumas feirmeoirí táirgeacht mhaith de bharra ardchaighdeáin a bhaint amach.Soláthraíonn bithicídí, nuair a úsáidtear i gceart iad, modh éifeachtach díghalraitheagus caomhnaithe do tháirgí, do dhromchlaí agus d'ábhair i dtionscal agus sateaghlach. Mar sin féin, toisc go bhfuil siad gníomhach go bitheolaíochta, ní mórtáirgí cosanta plandaí agus táirgí bithicíde a láimhseáil agus a úsáid go cúramach.

Feidhmíonn an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia rialuithe reachtúla i leith gachtáirge cosanta plandaí agus táirge bithicíde a úsáidtear in Éirinn, agus ní féidir a úsáidach táirgí atá fógartha faoi Rialacháin na gComhphobal Eorpacha (Táirgí CosantaPlandaí agus Táirgí Bithicíde a Rangú, a Phacáistiú agus a Lipéadú), 2001 nó táirgí atáúdaraithe nó cláraithe de réir Rialachán na gComhphobal Eorpach (Táirgí CosantaPlandaí a Údarú, a Chur ar an Margadh, a Úsáid agus a Rialú), 2003 nó Rialachán nagComhphobal Eorpach (Táirgí Bithicíde a Údarú, a Chur ar an Margadh, a Úsáid agusa Rialú), 2001. Is coir atá faoi réir ionchúisimh é táirgí cosanta plandaí agus táirgí

134

bithicíde a úsáid i slí ar bith lena sárófar na coinníollacha gaolmhara atá liostaithe arlipéad an táirge.

Tugann an Roinn faoi chigireacht go rialta chun a chinntiú go gcomhlíonann gachtáirge cosanta plandaí agus táirge bithicíde dá gcuirtear ar an margadh agus dán úsáidtear rialacháin ábhartha an AE. Ba chóir d'úsáideoirí táirgí cosanta plandaíagus táirgí bithicíde na coinníollacha úsáide ar an lipéad a leanúint.

Foilsíonn an Roinn liosta de tháirgí cosanta plandaí atá údaraithe, glanta, fógartha nóceadaithe le cur ar an margadh faoi na Rialacháin ábhartha.

LEIBHÉIL IARMHAR

Tá sé mídhleathach táirgí bia a chur ar an margadh i gcás go bhfuil leibhéal iarmharlotnaidicídí iontu atá níos airde ná an uasmhéid cheadaithe atá leagtha síos leis naRialacháin ábhartha. Foilsíonn an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia Tuarascáilbhliantúil ar Iarmhair Lotnaidicídí i mBia.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agusShábháilteacht Barr, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, FoirgneamhRiaracháin, Campas Bhacastúin, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 5058885agus an tSeirbhís Rialaithe Lotnaidicídí, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia,Bacastún, Co. Chill Dara. Teil: 01 6157552

AOLCHLOCH MHEILTE AGUS LEASACHÁIN

Tá caighdeáin dhlíthiúla ordaithe do dhíolachán aolchloch mheilte agus leasachánchun a chinntiú go bhfaigheann feirmeoirí an caighdeán agus an foirmiú ceart. Nímór an díoltóir ráiteas a thabhairt don cheannaí ag taispeáint anailís an ábhair.Déanann an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia seiceálacha ar ábhar atá ar díolagus tógtar samplaí lena n-anailísiú go hoifigiúil. Tógtar gníomh oiriúnach i gcásshárú na Rialachán.

SEIRBHÍS ANAILÍSEACH

Is féidir le haon fheirmeoir a cheapann go bhféadfadh aolchloch mheilte a ceannaíodha bheith lochtach iarratas a chur chuig an Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia chungo dtógfar sampla oifigiúil lena anailísiú. Ba chóir d'iarratais ar shampláil/anailísiúoifigiúil a bheith faighte ag an Roinn laistigh d'ocht lá is fiche de sheachadadh anábhair cheannaithe agus a bheith i dteannta táille de €6.35 i ngach cás.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ón Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agusShábháilteacht Barr, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, FoirgneamhRiaracháin, Campas Bhacastúin, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 50587666

Chaibidil

11

12 iascaigh mhara

135

136

12. IASCAIGH MHARA

FORBAIRT AR THIONSCAIL IASC MARA AGUSDOBHARSHAOTHRAITHE NA hÉIREANN

BORD IASCAIGH MHARA (BIM)

Is é BIM an áisíneacht Stáit ar a bhfuil freagracht as tionscail iascaireachta farraigeagus dobharshaothraithe na hÉireann a fhorbairt (ach amháin tionscaildobharshaothraithe sna ceantair Ghaeltachta).

Is é Bord BIM a chinneann na cláir a ghlacfar chun an misean seo a chomhlíonadhagus leagtar na cláir sin amach faoi chuimsiú chreat bheartais na hAireachta atáleagtha amach sa Phlean Forbartha Náisiúnta 2007-2013 (NDP), agus faoi chuimsiúbheartais an AE agus na n-acmhainní atá ar fáil.

Is é príomhchuspóir bheartas BIM ná toirt, cáilíocht agus luach an aschuir ó nahearnálacha iascaigh agus dobharshaothraithe a mhéadú. Is é cur chuige BIM nádíriú ar na deiseanna fáis sna hearnálacha seo agus, ag an am gcéanna, iarracht adhéanamh laincisí atá mar bhac ar an bhforbairt a mhaolú.

Cuireann BIM raon seirbhísí ar fáil lena n-áirítear tacaí comhairleacha, airgeadais,teicniúla, agus oiliúna d’earnálacha uile thionscal bhia mara na hÉireann. Cuireannna ceithre rannóg fhorbartha in BIM na seirbhísí sin ar fáil trí roinnt cláir chomhtháite.Is tríd an Státchiste, an Coimisiún Eorpach agus táillí i gcomhair seirbhísí amhaoinítear na cláir seo.

Faigheann scéimeanna arna gcómhaoiniú ag an AE tacaíocht ó BIM faoin gCisteEorpach Iascaigh (EFF). Tá na scéimeanna cómhaoinithe ina gcuid den ChlárOibriúcháin cómhaoinithe d’Fhorbairt Bhia Mara 2007-2013 agus áirítear nascéimeanna seo a leanas leo:

� Díchoimisiúnú an Chabhlaigh;� Scéim Deimhnithe agus Bainistíochta Comhshaoil an Bhia Mhara� V-Eangú na nGliomach, Scéim um Líon na Sliogiasc a Chaitear Amach agus na

Sliogiasc Beo a Choinnítear a Laghdú;� Beart Cosanta an Chomhshaoil Mhuirí.

Tá an scéim seo a leanas san áireamh sna scéimeanna arna maoiniú ag an Státchistea fhaigheann tacaíocht ó BIM faoi láthair:

� An Scéim um Shábháilteacht an Chabhlaigh.

I gcomhair tuilleadh sonraí, téigh i dteagmháil le: B.I.M., Bosca Poist 12, Bóthar Crofton,Dún Laoghaire, Co. Bhaile Átha Cliath. Teil: 01 2144100, Ríomhphost: info@bim.ie

ÚDARÁS NA GAELTACTHA

Is é Údarás na Gaeltachta an t-údarás réigiúnach atá freagrach as forbairteacnamaíoch, shóisialta agus chultúrtha na Gaeltachta. Spreagann an tÚdarásinfheistíocht sa Ghaeltacht le raon dreasachtaí flaithiúla d'fhiontair nua agus letacaíocht agus cúnamh do ghnólachtaí reatha.

Chaibidil

12

137

Chaibidil

12

Is é an tÚdarás an áisíneacht a chuireann forbairt na dtionscadal dobharshaothraithei bhfeidhm sna ceantair Ghaeltachta agus oibríonn sé go dlúth le BIM agus an RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agus Bia lena chinntiú go ndéantar tionscadail a fhaigheannmaoiniú ó chistí an NDP/AE a chur i bhfeidhm agus a bhainistiú gan tuisliú.

I gcomhair tuilleadh sonraí téigh i dteagmháil le: Údarás na Gaeltachta, Na Forbacha,Co. na Gaillimhe. Teil: 091-503100; Facs: 091-503101; Ríomhphost: eolas@udaras.ie

RIALÚ THIONSCAIL IASC MARA AGUSDOBHARSHAOTHRAITHE NA hÉIREANN

BÁID IASCAIREACHTA MARA A CHEADÚNÚ

Tá an reachtaíocht lena rialaítear ceadúnú na mbád iascaireachta mara leagtha amachin Alt 4 den Acht Iascaigh (Leasú), 2003 (“Acht 2003”), (arna chur isteach le hAlt 97den Acht Iascaigh Mara agus Dlínse Muirí, 2006). Caithfear bád iascaireachtaÉireannach a iontráil i gClár na mBád Iascaireachta sula gceadúnófar é chun dul i mbungníomhaíochtaí iascaireachta mara ar bhonn tráchtála.

CLÁRÚ NA mBÁD IASCAIREACHTA MARA

De réir Alt 3 den Acht Iascaigh (Leasú) 2003 (Uimh. 21 de 2003), aistríodh an fheidhmmaidir le báid iascaireachta mara a cheadúnú go dtí an tÚdarás Ceadúnúcháin do BháidIascaireachta Mara le héifeacht ó 1 Iúil 2003.

Faoi mar a sonraíodh san Acht sin, is é an tÚdarás Ceadúnúcháin Ard-Chláraitheoir na mBádIascaireachta, nó, faoi mhaoirseoireacht an Ard-Chláraitheora, Leas-Ard-Chláraitheoir namBád Iascaireachta. Tá an reachtaíocht lena rialaítear clárú na mbád iascaireachta maraleagtha amach in Ailt 74 go 80 agus in Alt 100 den Acht Iascaigh Mara agus Dlínse Muirí,2006, agus sna Rialacháin Loingis Cheannaíochta (Clárú, Litreoireacht agus Uimhriú BádIascaireachta) 2005 (I.R. Uimh. 261 de 2005). Cuirtear de dhualgas ar an Ard-Chláraitheoirleis an reachtaíocht sin Clár na mBád Iascaireachta (“Clár) a choinneáil ar bun agusinniúlacht bháid iascaireachta mara na hÉireann a bhainistiú i gceart.

I gcomhair tuilleadh sonraí téigh i dteagmháil leis an Údarás Ceadúnúcháin do BháidIascaireachta Mara, An Cloichín, Cloich na Coillte, Co. Chorcaí.Teil: 1890 252741, nó ríomhphost: fleetregister@agriculture.gov.ie

CEADÚNAIS DOBHARSHAOTHRAITHE

Faoi Alt 6 den Acht Iascaigh (Leasú), 1997 tá sé in aghaidh an dlí dul i mbundobharshaothraithe gan Ceadúnas Dobharshaothraithe cuí a bheith agat. Cuimsíonndobharshaothrú saothrú nó feirmeoireacht ar éisc, inveirteabraigh uisceacha, plandaíuisceacha nó foirm uisceach ar bith de bhia atá oiriúnach chun éisc a chothú.D'fhéadfadh sé go mbeadh cead pleanála agus ceadúnas urscaoilte ón údarás áitiúilag teastáil do dhobharshaothrú atá bunaithe ar thalamh.

Is é an Rannóg Bainistíochta Dobharshaothraithe agus Urthránna sa Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia a riarann an próiseas ceadúnaithe dobharshaothraithe. Ina theannta sin,próiseálann an Rannóg ceadúnais urthrá a ghabhann leo agus a bhíonn ag teastáil lehaghaidh oibríochtaí dobharshaothraithe cois cósta. Déanann an tAire Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia cinneadh ar iarratais a dhéantar leis an Rannóg ar an bhfoirm iarrataisfhormheasta agus a bhfuil na táillí oiriúnacha leo. Is féidir duine ar bith a théann i mbundobharshaothraithe gan cheadúnas nó a sháraíonn téarmaí ceadúnais a ionchúiseamh sna

138

Cúirteanna. D’fhéadfadh na pionóis a bheith dian, agus anuas ar na fíneálacha a ghearrtarsa Chúirt, d'fhéadfadh an tAire, trí Ordú, iachall a chur ar an duine ciontaithe struchtúiragus/nó trealamh ar bith a bhaint.

Is féidir foirm iarratais i gcomhair ceadúnas dobharshaothraithe a fháil ón RannógCeadúnaithe Dobharshaothraithe, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, AnCloichín, Cloich na Coillte, Co. Chorcaí; Teil: 1890 25 27 41.

NÓSANNA IMEACHTA ACHOMHAIRC UM CHEADÚNAIS DOBHARSHAOTHRAITHE

Déanann an Bord Achomhairc um Cheadúnais Dobharshaothraithe neamhspleách, abunaíodh an 17 Meitheamh 1998 faoi Alt 22 den Acht Iascaigh (Leasú), 1997, an nósimeachta Achomhairc do cheadúnú dobharshaothraithe a láimhseáil. Fostaítear nacomhaltaí Boird uile ar bhonn páirtaimseartha. Is féidir le custaiméirí, an pobal nóeagraíochtaí comhshaoil atá míshásta le cinneadh an Aire Talmhaíochta, Iascaigh agusBia faoi iarratas ar cheadúnas dobharshaothraithe, nó faoi aisghairm nó leasú arinneadh ar cheadúnas dobharshaothraithe, achomharc a dhéanamh laistigh de mhíamháin tar éis do chinneadh a bheith foilsithe nó fógra a bheith faighte (i gcásaisghairme/leasaithe).

Ní mór gach achomharc a dhéanamh i scríbhinn ar an bhfoirm iarratais achomhaircag leagadh amach forais an achomhairc, agus ní mór é a sheoladh chuig: An BordAchomhairc um Cheadúnais Dobharshaothraithe, Teach Holbrook, Sráid Holles, BaileÁtha Cliath 2. Teil: (01) 662 0331, ríomhphost: info@alab.ie

CEADÚNAIS AGUS LÉASANNA URTHRÁ

Sainmhínítear an urthrá mar an talamh agus grinneall na farraige idir taoide lán na ngnáththaoidí nóna meántaoidí (a thaispeántar le HWM ar léarscáileanna Shuirbhéireacht Ordanáis) agus teorann an dámhíle dhéag (tá 12 mhíle farraige cothrom le thart ar 22.24 ciliméadar).

Is é an tAire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia atá freagrach as an gceadúnú urthránna i leithtionscadal a bhaineann go príomha nó go hiomlán leis an dobharshaothrú nó leis aniascaireacht mhara. Tá an fhreagracht ar an Aire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia as próisisuile an cheadúnúcháin urthrá laistigh de na Lárionaid Cuain Iascaigh ainmnithe freisin.

Tá an fhreagracht ar an Aire Comhshaoil, Oidhreachta agus Rialtais Áitiúil as iarratais arléasanna/ceadúnais urthrá i leith tionscadal seachas tionscadail a bhaineann leis an dobharshaothrú,leis an iascaireacht mhara agus le forbairtí laistigh de na Lárionaid Cuain Iascaigh.

Is é an Rannóg Bainistíochta Dobharshaothraithe agus Urthránna sa Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia a riarann próiseas na n-iarratas ar léasanna nó ar cheadúnais urthrá. Is é antAire Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia a chinneann iarratais a dhéantar leis an Rannóg ar anbhfoirm iarratais fhormheasta. Is féidir duine ar bith a chuireann struchtúr san urthrá gan léasnó a théann i mbun gníomhaíochta gan cheadúnas nó a sháraíonn téarmaí léasa/ceadúnaisa ionchúiseamh sna Cúirteanna. D’fhéadfadh na pionóis a bheith dian, agus anuas ar nafíneálacha a ghearrtar sa Chúirt, d'fhéadfadh an tAire, trí Ordú, iachall a chur ar an duineciontaithe struchtúir agus/nó trealamh ar bith a bhaint.

Is féidir foirm iarratais i gcomhair léas nó ceadúnas urthrá a fháil ón RannógComhordaithe Urthránna, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia, An Cloichín,Cloich na Coillte, Co. Chorcaí; Teil: 1890 25 27 41.

Chaibidil

12

13 comhlachtái agusgníomhaireachtaí stáit

139

140

13. COMHLACHTAÍ AGUS GNÍOMHAIREACHTAÍ STÁIT

TEAGASC

Tacaíonn Teagasc – an tÚdarás Forbartha Talmhaíochta agus Bia – leis an nuáil bunaithear an eolaíocht san earnáil agraibhia agus sa bhitheacnamaíocht ar bhonn níos leithne marbhonn agus mar thaca leis an mbrabúsacht, leis an iomaíochas agus leis aninbhuanaitheacht. Trí na seirbhísí Taighde (talmhaíochta agus bia) agus na seirbhísí AistritheEolais (seirbhísí oideachais agus comhairleacha), leanann Teagasc de cheithre sprioc:

� Iomaíochas na heacnamaíochta talmhaíochta agus bia a fheabhsú chomh maithle hiomaíochas na bitheacnamaíochta ar bhonn níos leithne

� Tacú leis an bhfeirmeoireacht inbhuanaithe agus leis an gcomhshaol� Éagsúlú na heacnamaíochta tuaithe a spreagadh agus cáilíocht na beatha i

limistéir tuaithe a bhreisiú� An cumas eagrúcháin a fheabhsú agus luach ar airgead a sheachadadh

STRUCHTÚR EAGRAÍOCHTÚIL

Soláthraítear seirbhísí comhtháite maidir le taighde (talmhaíocht agus bia) agus maidirle haistriú eolais (seirbhísí oideachais agus comhairleacha) trínár n-ionaid taighde,trínár gcoláistí agus trí líonra d’oifigí comhairleacha.

Ceannoifig: Teagasc, Páirc na Darach, Ceatharlach, Teil: (059) 9170200;ríomhphost: info@teagasc.ie www.teagasc.ie

ARDBHAINISTÍOCHTStiúrthóir Teagasc:: An tOll. Gerry Boyle; ríomhphost: gerry.boyle@teagasc.ieStiúrthóir Taighde: An Dr Frank O’Mara; ríomhphost: frank.omara@teagasc.ieStiúrthóir an Aistrithe Eolais: An Dr Tom Kelly; ríomhphost: tom.kelly@teagasc.iePríomhoifigeach Oibríochtaí: Tom Doherty; ríomhphost: tom.doherty@teagasc.ieTeagasc, Páirc na Darach, Ceatharlach. Tel: (059) 9170200

TAIGHDEStiúrthóir Taighde: An Dr Frank O’Mara; ríomhphost: frank.omara@teagasc.ieTeagasc, Páirc na Darach, Ceatharlach. Teil: (059) 9170200Stiúrthóir Cúnta Taighde Declan Troy; ríomhphost: declan.troy@teagasc.ieAn tIonad Taighde ar Bhia, Teagasc, Baile an Ásaigh, Baile Átha Cliath 15.Teil. (01) 8059500Bainisteoir Oibríochtaí Taighde: An Dr Owen Carton;ríomhphost: owen.carton@teagasc.ieTeagasc, Páirc na Darach, Ceatharlach. Teil: (059) 9170200

AISTRIÚ EOLAISStiúrthóir an Aistrithe Eolais: An Dr Tom Kelly; ríomhphost: tom.kelly@teagasc.ieTeagasc, Páirc na Darach, Ceatharlach. Teil: (059) 9170200Stiúrthóir Cúnta an Aistrithe Eolais: FolamhCeann an Chláir Oideachais: Paddy Browne; ríomhphost:paddy.browne@teagasc.ieTeagasc, Páirc na Darach, Ceatharlach. Teil: (059) 9170200Stiúrthóir Cúnta - Réimsí Comhairleacha: Dermot McCarthy, Teagasc, Páirc UíMhórdha, Mainistir Fhear Maí, Co. Chorcaí. ríomhphost: dermot.mccarthy@teagasc.ieTeil: (025)42244

Chaibidil

13

141

CLÁIR

Ceann an Chláir Bhia: An tOll. Paul Ross; ríomhphost: paul.ross@teagasc.ieAn tIonad Taighde ar Bhia, Teagasc, Páirc Uí Mhórdha, Mainistir Fhear Maí, Co. Chorcaí.Teil: (025) 42222Ceann an Chláir Ainmhithe agus Tailte Féaraigh: An Dr Pat Dillon;ríomhphost: pat.dillon@teagasc.ie Ionad Taighde agus Nuálaíochta Ainmhithe agus Tailte Féaraigh,Páirc Uí Mhórdha, Mainistir Fhear Maí, Co. Chorcaí. Teil: (025) 42222Ceann an Chláir ar Bharra, ar an gComhshaol agus ar Úsáid Talún: An Dr Noel Culleton,Ionad Taighde ar Bharra, ar an gComhshaol agus ar Úsáid Talún, Caisleán Bhaile Sheonach, LochGarman. Ríomhphost: noel.culleton@teagasc.ie Teil (053) 9171200Ceann an Chláir um Eacnamaíocht agus Forbairt na Tuaithe An Dr Cathal O’Donoghue,An tIonad Taighde um Eacnamaíocht na Tuaithe, Baile Átha an Rí, Co. na Gaillimhe.Ríomhphost: cathal.odonoghue@teagasc.ie Teil: 091 84500Ceann an Chláir Oideachais: Paddy Browne; ríomhphost: paddy.browne@teagasc.ieTeagasc, Páirc na Darach, Ceatharlach. Teil: (059) 9170200

AN CLÁR BIA

Ceann an Chláir Bhia: An tOll. Paul Ross; ríomhphost: paul.ross@teagasc.ieAn tIonad Taighde ar Bhia, Teagasc, Páirc Uí Mhórdha, Mainistir Fhear Maí, Co. ChorcaíTeil: (025) 42222

Ionaid Taighde:An tIonad Taighde ar Bhia, Teagasc, Baile an Ásaigh, Baile Átha Cliath 15Teil: (01) 8059500An tIonad Taighde ar Bhia, Teagasc, Páirc Uí Mhórdha, Mainistir Fhear Maí, Co. ChorcaíTeil: (025) 42222Moorepark Technology Ltd., Páirc Uí Mhórdha, Mainistir Fhear Maí, Co. Chorcaí.Teil: (025) 42222

Rannóga Taighde:An Rannóg Taighde ar Shábháilteacht Bhia; An Dr Geraldine Duffy;ríomhphost: geraldine.duffy@teagasc.ie Teil: (01) 8059500An Rannóg Taighde ar Eolaíocht Bhitheach Bhia: An Dr Tom Beresford;ríomhphost: tom.beresford@teagasc.ie Teil: (025) 42222An Rannóg Taighde Teicneolaíochta agus Cáilíochta Bia: An Dr Mark Fenelon;Ríomhphost: mark.fenelon@teagasc.ie Teil: (025) 42222Rannóg Forbartha Thionscal an Bhia; Pat Daly;ríomhphost: pat.daly@teagasc.ie Teil: (01) 8059500

AN CLÁR AINMHITHE AGUS TAILTE FÉARAIGH

Ceann an Chláir Taighde Ainmhithe agus Tailte Féaraigh: An Dr Pat Dillon;ríomhphost: pat.dillon@teagasc.ieIonaid Taighde:Ionad Taighde agus Nuálaíochta Ainmhithe agus Tailte FéaraighCampas Mellows, Baile Átha an Rí, Co. na Gaillimhe. Teil: (091) 845845An Ghráinseach, Dún Samhnaí, Co. na Mí. Teil: (046) 9061100Páirc Uí Mhórdha, Mainistir Fhear Maí, Co. Chorcaí. Teil: (025) 42222

Rannóga Taighde:An Rannóg Taighde Ainmhithe agus Eolaíochta Bithí; An Dr Richard Dewhurst;ríomhphost: richard.dewhurst@teagasc.ie Teil: (046) 9061100An Rannóg Taighde ar Eolaíocht Thailte Féaraigh; An Dr Michael O’Donovan;ríomhphost: michael.odonovan@teagasc.ie Teil: (025) 42222An Rannóg Taighde ar Chórais Beostoic; An Dr Pádraig French;ríomhphost: padraig.french@teagasc.ie Teil: (025) 42222

Chaibidil

13

142

Ceannairí Taighde Fiontraíochta:Ceannaire Fiontraíochta Caorach – Baile Átha an Rí; an tOll. Michael Diskin;ríomhphost: michael.diskin@teagasc.ie Teil: (091) 845845Ceannaire Fiontraíochta Mairteola – An Ghráinseach; An Dr Edward O’Riordan;ríomhphost: edward.oriordan@teagasc.ie Teil: (046) 9061100Ceannaire Fiontraíochta Déiríochta – Páirc Uí Mhórdha; An Dr Padraig French;ríomhphost: padraig.french@teagasc.ie Teil: (025) 42222

Rannóga Aistrithe Eolais:Déiríocht:: Tom O Dwyer, Teagasc, Páirc Uí Mhórdha, Mainistir Fhear Maí,Co. Chorcaí. ríomhphost: tom.odwyer@teagasc.ie Teil (024) 42244

Stoc Tirim: Bernard Smyth, Teagasc, Béal Átha hÉis, Contae an Chabháinríomhphost: bernard.smyth@teagasc.ie Teil. (049) 4338108

Aonad Forbartha:Aonad Forbartha na Muc: Michael Martin, Teagasc, Páirc Uí Mhórdha, MainistirFhear Maí, Co. Chorcaí. ríomhphost:michael.martin@teagasc.ie Teil: (025) 42222

AN CLÁR AR BHARRA, AR AN gCOMHSHAOL AGUS AR ÚSÁID TALÚN:

Ceann an Chláir ar Bharra, ar an gComhshaol agus ar Úsáid Talún:An Dr Noel Culleton; Ríomhphost: noel.culleton@teagasc.i

Ionaid Taighde:An tIonad Taighde ar Bharra, Teagasc, Páirc na Darach, Ceatharlach.An tOll. James Burke; ríomhphost: jim.burke@teagasc.ie Teil. (059) 9170200An tIonad Taighde ar an gComhshaol, Teagasc, Caisleán Bhaile Sheonach, LochGarman.An Dr Noel Culleton; ríomhphost: noel.culleton@teagasc.ie Teil: (053) 9171200

Rannóga Taighde:An Rannóg Taighde ar Eolaíocht BarrDermot Forristal; ríomhphost: dermot.forristal@teagasc.ie Teil. (059) 9170200

An Rannóg Taighde ar an gComhshaolDr. Rogier Schulte; email: rogier.schulte@teagasc.ie Tel: (053) 9171200

Rannóga Aistrithe Eolais:Barra: Jim O’Mahony, Teagasc, Páirc na Darach, Ceatharlach.ríomhphost: jim.omahony@teagasc.ie Teil: (059) 9170200

Comhshaol:: Pat Murphy, Teagasc, Caisleán Bhaile Sheonach, Co. Loch Garman.ríomhphost: pat.murphy@teagasc.ie Teil: (053) 9171255

Aonaid Forbartha:An tAonad Forbartha Gortóireachta: Jim O’Mahony, Teagasc, Páirc na Darach,Ceatharlach. ríomhphost: jim.omahony@teagasc.ie Teil: (059) 9170200freisin: Ionad Chionn Sáile, Bóthar Mhullach Íde, Baile Átha Cliath 17.Teil: (01) 8459000

An tAonad Forbartha Foraoiseachta: An Dr Nuala Ní Fhlatharta, Teagasc,Campas Mellows, Baile Átha an Rí, Co. na Gaillimhe. Ríomhphost:nuala.nifhlatharta@teagasc.ie Teil: (091) 845200

Chaibidil

13

143

AN CLÁR UM EACNAMAÍOCHT AGUS FORBAIRT NA TUAITHE

Ceann an Chláir um Eacnamaíocht agus Forbairt na TuaitheAn Dr Cathal O’Donoghue Ríomhphost: cathal.odonoghue@teagasc.ie Teil: (091) 845200

Ionaid Taighde:An tIonad Taighde um Eacnamaíocht na Tuaithe, Baile Átha an Rí, Co. na Gaillimhe.An Dr Cathal O’Donoghue; ríomhphost: cathal.odonoghue@teagasc.ie Teil. (091) 845200

Rannóga Taighde:An Rannóg Taighde ar Eacnamaíocht AgraibhiaAn Dr Thia Hennessy; ríomhphost: thia.hennessy@teagasc.ie Teil. (091) 845200

An Rannóg Taighde ar Inbhuanaitheacht na TuaitheAn Dr Cathal O’Donoghue; ríomhphost: cathal.odonoghue@teagasc.ie Teil. (091) 845200

An Rannóg Taighde ar ShuirbhéireachtaíAn Dr Liam Connolly; ríomhphost: liam.connolly@teagasc.ie Teil. (091) 845200

An Rannóg Aistrithe Eolais:Bainistíocht Feirme agus Forbairt Tuaithe: Folamh

CLÁR OIDEACHAIS

Ceann an Chláir Oideachais: Paddy Browne, Teagasc, Páirc na Darach,Ceatharlach.ríomhphost: paddy.browne@teagasc.ie Teil: (059) 9170200

Bainisteoir Oideachais an Tuaiscirt: Larry Kennedy, Teagasc, An Ghráinseach,Dún Samhnaí, Co. na Mí. ríomhphost: larry.kennedy@teagasc.ieTeil: (046) 9061145

Bainisteoir Oideachais an Deiscirt: Tom Kelly, Teagasc, Coláiste Chill Daltún,Baile an Phoill,Co. Chill Chainnigh.ríomhphost: tony.pettit@teagasc.ie Teil: (051) 644000

Bainisteoir Oideachais um Ghortóireacht: An Dr Paul Cusack, ColáisteGortóireachta Taitneamhachta, Garraithe Náisiúnta na Lus, Glas Naíon,Baile Átha Cliath 9.ríomhphost: paul.cusack@teagasc.ie Teil: (01) 8040201

Ceann an Aonaid Curaclaim agus Dearbhaithe Cáilíochta Liam Myles(Gníomhach), Teagasc, Ionad Chionn Sáile, Bóthar Mhullach Íde, Baile Átha Cliath17. Ríomhphost: liam.myles@teagasc.ie Teil: (01) 845900

COLÁISTÍ TALMHAÍOCHTA AGUS GORTÓIREACHTA:

www.teagasc.ie/training/collegescentres.asp

Coláiste Talmhaíochta, Béal Átha hÉis, Co. an Chabháin.Príomhoide: An tUas. Felix McCabe; ríomhphost: felix.mccabe@teagasc.ieTeil: (049) 4338108

Coláiste Talmhaíochta, Dairbhre, Cloich na Coillte, Co. Chorcaí.Príomhoide: John Mulhern; ríomhphost: john.mulhern@teagasc.ie Teil: (023) 88 33302

Chaibidil

13

144

Coláiste Talmhaíochta Chill Daltún, Baile an Phoill, Co. Chill ChainnighPríomhoide: Frank Murphy; ríomhphost: frank.murphy@teagasc.ieTeil: (051) 644400

Coláiste Talmhaíochta Ghoirtín, Baile an Gharraí, Ros Cré, Co. Thiobraid Árann.Príomhoide: Michael Pearson; ríomhphost: principal@gurteencollege.ieTeil: (067) 21282

Coláiste Talmhaíochta na mBráithre Proinsiasaigh, An Creagán, Co. na Gaillimhe.Príomhoide: Tom Burke; ríomhphost: tburke@agbellewosf.ie Teil: (090) 9679205

Coláiste Talmhaíochta Salesian, Pailís Chaonraí, Co. Luimnigh.Príomhoide: John McCarthy; ríomhphost: info@pallaskenry.com Teil: (061) 393100

Coláiste Gairneoireachta Taitneamhachta, Garraithe Náisiúnta na Lus, Glas Naíon,Baile Átha Cliath 9.Príomhoide: An Dr Paul Cusack; ríomhphost:college@botanic.teagasc.ie Teil: (01) 8040201

Coláiste Gairneoireachta Chill Daltún, Baile an Phoill, Co. Chill Chainnigh.Príomhoide Cúnta: An tUasal Ciaran Walsh; ríomhphost: ciaran.walsh@teagasc.ieTeil: (051) 644400

Coláiste RíomhoiliúnaTeagasc, Ionad Chionn Sáile, Bóthar Mhullach Íde, Baile Átha Cliath 17.Teil: (01) 8459000

AISTRIÚ EOLAIS

Ceantair Chomhairleacha:www.client.teagasc.ie/map/index.asp

Ceantar Comhairleach an Chabháin/MhuineacháinTeagasc, Oifig Chomhairleach, Coláiste Bhéal Átha hÉis, Béal Átha hÉis,Co. an Chabháin.Bainisteoir Ceantair: Larry O Loughlin;ríomhphost: larry.oloughlin@teagasc.ie Teil: (049) 4338300

Ceantar Comhairleach an ChláirTeagasc, Bóthar an Stáisiúin, Inis, Co. an Chláir.Bainisteoir Ceantair: Gerard MacMahon; ríomhphost: gerard.macmahon@teagasc.ieTeil: (065) 6828676

Ceantar Comhairleach Chorcaí ThoirTeagasc, Sandfield, Mala, Co. Chorcaí.Bainisteoir Ceantair: Jerry McCarthy; ríomhphost: jerry.mccarthy@teagasc.ieTeil: (022) 21936

Ceantar Comhairleach Chorcaí ThiarTeagasc, Oifig Chomhairleach, Coláiste Chloich na Coillte, Dairbhre, Co. Chorcaí.Bainisteoir Ceantair: Tom Egan; ríomhphost:tom.egan@teagasc.ie Teil: (023) 8832580

Ceantar Comhairleach Dhún na nGallTeagasc, An Cabhán Íochtair, Bealach Féich, Co. Dhún na nGall.Bainisteoir Ceantair: Martin Henry; ríomhphost: martin.henry@teagasc.ieTeil: (074) 9131189

Ceantar Comhairleach na GaillimheTeagasc, Campas Mellows, Baile Átha an Rí, Co. na Gaillimhe.Bainisteoir Ceantair: Brendan Heneghan;ríomhphost: brendan.heneghan@teagasc.ie Teil: (091) 84520

Chaibidil

13

145

Ceantar Comhairleach ChiarraíTeagasc, The Pavilion, Páirc Aibhistín de Staic, Trá Lí, Co. Chiarraí.Bainisteoir Ceantair: Tom Shanahan; ríomhphost: tom.shanahan@teagasc.ieTeil: (066) 7125077

Ceantar Comhairleach Laoise/Chill DaraTeagasc, 1 Park Villas, Port Laoise, Co. Laoise.Bainisteoir Ceantair: Con Feighery; ríomhphost:con.feighery@teagasc.ieTeil: (057) 8621326

Ceantar Comhairleach LuimnighTeagasc, An Gort Buí, An Caisleán Nua, Co. Luimnigh.Bainisteoir Ceantair: Tom Shanahan; ríomhphost: tom.shanahan@teagasc.ieTeil: (069) 61444

Ceantar Comhairleach Mhaigh EoTeagasc, Bóthar Bunree, Ard na Ria, Béal an Átha, Co. Mhaigh Eo.Bainisteoir Ceantair: Peter McGrath; ríomhphost: peter.mcgrath@teagasc.ieTeil: (096) 22335

Ceantar Comhairleach na Mí/Bhaile Átha Cliath/LúTeagasc, Bóthar Cheanannais, An Uaimh, Co. na Mí.Bainisteoir Ceantair: Larry O Loughlin; ríomhphost: larry.oloughlin@teagasc.ieTeil: (046) 9021792

Ceantar Comhairleach Ros Comáin/an LongfoirtTeagasc, Sráid na Mainistreach, Ros Comáin.Bainisteoir Ceantair: Oliver Burke; ríomhphost: oliver.burke@teagasc.ieTeil: (0906) 626166

Ceantar Comhairleach Shligigh/LiatromaTeagasc, Ceathrú na Neanta, Baile an Mhóta, Co. Shligigh.Bainisteoir Ceantair: Martin Henry; ríomhphost: martin.henry@teagasc.ieTeil: (071) 9183369

Ceantar Comhairleach Thiobraid ÁrannTeagasc, An Carraigín, Cluain Meala, Co. Thiobraid Árann.Bainisteoir Ceantair: Donal Mullane; ríomhphost: donal.mullane@teagasc.ieTeil: (052) 6121300

Ceantar Comhairleach Phort Láirge/Chill ChainnighTeagasc, An Seandún, Dún Garbhán, Co. Phort Láirge.Bainisteoir Ceantair: John Moloney; ríomhphost: john.moloney@teagasc.ieTeil: (058) 41211

Ceantar Comhairleach na hIarmhí/Uíbh FhailíTeagasc, Bellview, Bóthar Bhaile Átha Cliath, An Muileann gCearr, Co. na hIarmhí.Bainisteoir Ceantair: Des Keegan; ríomhphost: desmond.keegan@teagasc.ieTeil: (044) 9340721

Ceantar Comhairleach Loch GarmanTeagasc, Bóthar Bhaile Átha Cliath, Inis Córthaidh, Co. Loch Garman.Bainisteoir Ceantair: John Keating; ríomhphost: john.keating@teagasc.ieTeil: (053) 9239210

Ceantar Comhairleach Chill Mhantáin/CheatharlachTeagasc, Coolruss, Tigh na hÉille, Co. Chill Mhantáin.Bainisteoir Ceantair: John Keating; ríomhphost: john.keating@teagasc.ieTeil: (0402) 38171

Chaibidil

13

146

SEIRBHÍSÍ AISTRITHE EOLAIS D’FHEIRMEOIRÍ

ComhairleIs é aidhm na Seirbhíse Comhairlí de chuid Teagasc ioncam agus inbhuanaitheachtteaghlaigh feirmeoireachta a mhéadú oiread agus is féidir laistigh de phobail tuaithetrí na cláir seo a leanas a chur i bhfeidhm:

An Clár Gnó agus TeicneolaíochtaIs mó tacaíocht teicniúla agus airgeadais atá ag teastáil ó fheirmeoirí chun a ngnó afhorbairt mar fhreagairt ar an mbail atá ar chúrsaí seachtracha, rud atá amhlaidh debharr líon méadaithe na ndeiseanna sa mhargadh agus na ndúshlán a bhaineannleis na margaí idirnáisiúnta atá níos luainí. Tríd an tSeirbhís Gnó agus Teicneolaíochtadá chuid, leanann Teagasc ar aghaidh le hiomaíochas thalmhaíocht na hÉireann amhéadú. Áirítear an méid seo a leanas ina gcomhchodanna buntábhachtacha denchlár seo: úsáid mhéadaithe a bhaint as uirlisí airgeadais agus gnó (an monatóirbrabúis, pleanálaí le costais a rialú agus uirlisí eile airgeadais), monatóireacht arfheirmeacha, pléghrúpaí, cláir i gcomhar le lucht an tionscail, cuairteanna fócasaithear fheirmeacha, agus oiliúint gnó agus teicneolaíochta d’fheirmeoirí fásta. Leis angclár, bítear ag díriú ar fheirmeoirí a bheith ag bainistiú a ngnó ar bhealach níos fearragus níos mó díobh a bheith ag glacadh leis an teicneolaíocht, rud a chinntíonn gurféidir leo dul san iomaíocht go hidirnáisiúnta i gcomhthéacs na n-athruithe adhéanfar ar an gComhbheartas Talmhaíochta amach anseo.

An Clár Comhshaoil agus TeicneolaíochtaIs ceann de na príomhspriocanna atá ag Teagasc Córais Inbhuanaithe Talmhaíochtaa Bhaint Amach. Leis an gClár nua Comhshaoil agus Teicneolaíochta, dírítear arsheirbhísí comhshaoil, oiliúna agus comhairle a sholáthar d’fheirmeoirí. Tacaítear leisan bhfeirmeoireacht inbhuanaithe leis an gclár seo trí sheirbhísí comhshaoil asholáthar chomh maith le seirbhísí pleanála bainistíochta le haghaidh nagcothaitheach/aoiligh agus teicneolaíochtaí comhshaoil a aistriú ó thaighde.Soláthraítear idir chomhairle comhshaoil agus chomhairle theicniúil d’fheirmeoirí leisan gClár.

Is iad seo a leanas gníomhaíochtaí buntábhachtacha an chláir:

� Tacú le feirmeoirí páirt a ghlacadh i scéimeanna comhshaoil amhail AEOS agusREPS

� Seirbhísí pleanála leasacháin a sheachadadh d’fheirmeoirí� Éifeachtúlacht agus brabúsacht feirmeacha a fheabhsú� Tacú le tionscnaimh náisiúnta maidir leis an gcáilíocht uisce náisiúnta agus gáis

cheaptha teasa a laghdú

An Clár Nuála TuaitheSeachadtar leis an gclár seo comhairle maidir le fiontair agus gnónna malartacha,lena n-áirítear an turasóireacht tuaithe, bia ceardaithe, an fheirmeoireacht orgánach,táirgeadh capaill spóirt, táirgeadh fianna, éanlaith chlóis saor-raoin, agusfeirmeoireacht gabhair. Soláthraítear seirbhís chun cabhrú le daoine faoin tuath abhfuil sé i gceist acu a ngnó féin a bhunú, lena n-áirítear seirbhísí oiliúna agusmeantóireachta agus cúnamh maidir le maoiniú, pleanáil agus margaíocht gnó aguscaidreamh poiblí. Tugtar tacaíocht do chliaint a bhfuil orthu dul i ngleic lesaincheisteanna suntasacha ó thaobh cúrsaí forbartha nó inmharthanachta ó thaobhcúrsaí airgeadais, le linn próiseas pleanála foirmiúil chun déileáil leis na dúshláin abheidh rompu.

Chaibidil

13

147

SEIRBHÍSÍ DON AGRA-GHNÓ

Soláthraíonn Teagasc réimse de sheirbhísí comhairleoireachta, oiliúna agussainchomhairliúcháin speisialaithe don earnáil agra-ghnó. Tá clár comhfhorbartha ibhfeidhm anois le próiseálaithe déiríochta, próiseálaithe feola, marglanna beostoicagus agra-ghnóthaí eile.

Ba chóir do chliaint chorparáideacha ar mian leo tairbhe a bhaint astu seo nó as aoncheann de sheirbhísí comhairleacha oiliúna, taighde nó saotharlainne de chuidTeagasc dul i dteagmháil leis na Bainisteoirí Comhairleacha Ceantair.

Seirbhísí AnailíseSoláthraíonn Teagasc seirbhís anailíseach neamhspleách d'fheirmeoirí agus dontionscal trí na hionaid seo a leanas:Comhairle maidir le cothaithigh don ithirAn tIonad Taighde ar an gComhshaol, Teagasc, Caisleán Bhaile Sheonach,Loch Garman. Teil: (053) 71200

Lotnaidí agus Galair PhlandaíAn tIonad Taighde ar Bharra, Teagasc, Páirc na Darach, Ceatharlach,Teil: (059) 9170200

Sainanailís ar iarmhair agus ar ábhair shalaithe cheimiceánachaAn tIonad Taighde ar Bhia, Teagasc, Baile an Ásaigh, Baile Átha Cliath 15,Teil (01) 8059500

Tacaí Taighde agus Forbartha do Thionscal an BhiaSoláthraíonn Teagasc taighde agus seirbhísí sainchomhairliúcháin ar conradh dochomhlachtaí bia ón dá ionad taighde bia dá chuid ag:An tIonad Taighde ar Bhia, Teagasc, Baile an Ásaigh, Baile Átha Cliath 15.Teil: (01) 8059500An tIonad Taighde ar Bhia, Teagasc, Páirc Uí Mhórdha, Mainistir Fhear Maí,Co. Chorcaí. Teil: (025) 42222

Soláthraítear tacaí do thionscal an bhia trí roinnt bealaí mar seo a leanas:

� Rochtain ar an saineolas agus ar na haschuir ón gclár taighde bia� Rochtain ar raon áiseanna nua-aimseartha i mBaile Átha Cliath agus i gCorcaigh

le haghaidh bia a tháirgeadh agus táirgí a thástáil� Cláir oiliúna bia agus taighde ar conradh agus deiseanna comhairliúcháin do

chuideachtaí aonair

OIDEACHAS AGUS OILIÚINT

Soláthraíonn Teagasc sraith oiliúna d'iontrálaithe óga, feirmeoirí, fiontraithe tuaitheagus feidhmeannaigh/oibrithe i dtionscal an bhia. Tá líonra de bhreis is 150 múinteoiragus traenálaí ag Teagasc atá ag feidhmiú ó choláistí, ionaid oiliúna áitiúla agus ionaidtaighde. Freastalaíonn os cionn 10,000 duine ar chúrsaí oiliúna Teagasc gach bliain.

Le déanaí tá measúnú, uasghrádú agus tagarmharcáil déanta ar na cláir oideachaisagus oiliúna uile chuig na caighdeáin idirnáisiúnta is fearr.

Is iad seo a leanas tréithe tábhachtacha na bhforbairtí nua seo:

Chaibidil

13

148

Creidiúnú NáisiúntaTá an creidiúnú ar chláir oideachais agus oiliúna Teagasc laistigh de chreat ÚdarásNáisiúnta na gCáilíochtaí tar éis clú chúrsaí Teagasc a ardú go náisiúnta agus gohidirnáisiúnta.

Cúrsaí Breisoideachais agus OiliúnaTá cláir bhreisoideachais agus bhreisoiliúna ar fáil ar thalmhaíocht, ar ghortóireacht,ar fhoraoiseacht agus ar chapaill. Tá na cúrsaí seo ar fáil i seacht gcoláiste agus inionaid áitiúla de chuid Teagasc ag brath ar éileamh. Tá líon na bhfeirmeoirípáirtaimseartha ag dul i méid agus chun freastal ar a riachtanais siúd, soláthraíteargo leor cúrsaí istoíche, ag deirí seachtaine agus le linn tréimhsí saoire bliantúla. Bíonncúrsaí ar fáil ar líne freisin.

Osclaíonn na cúrsaí seo réimse leathan de roghanna gairme do rannpháirtithe.Fillfidh go leor daoine ar an bhfeirmeoireacht ar bhonn lánaimseartha nópáirtaimseartha ach tá na hearnálacha gortóireachta taitneamhachta agusforaoiseachta ag leathnú agus tá an-dóchúlacht sna hearnálacha sin le haghaidhfostaíochta.

Tá oiliúint phraiticiúil le hóstaigh fhormheasta, rannpháirtíocht ar an bhfeirm sa bhaileagus rannpháirtíocht i bpléghrúpaí ina gcodanna tábhachtacha de na cúrsaí seo agusbíonn an deis ag rannpháirtithe na scileanna agus na hinniúlachtaí a bhaineann leisan ngairm atá roghnaithe acu a fhorbairt.

Féadfaidh na rannpháirtithe a bhaineann na torthaí riachtanacha amach aistriú chuigcúrsa ar leibhéal níos airde agus dul suas dréimire na Creatlaí Náisiúnta Cáilíochtaí.

Cúrsaí ArdoideachaisTá aon chlár ardoideachais déag le feiceáil ar an liosta CAO anois agus tá líon nagclár sin le dul i méid sna blianta atá le teacht. Reáchtálann coláistí Teagasc na cúrsaíuile seo i gcomhpháirt le hInstitiúidí Teicneolaíochta agus institiúidí éagsúlaardleibhéil, rud a fhágann go mbaintear an úsáid is fearr as príomhinniúlachtaí gachceann de na hinstitiúidí comhpháirteacha.

Tá na cúrsaí seo creidiúnaithe ag Comhairle na nDámhachtainí Ardoideachais agusOiliúna (HETAC) agus tá an deis acu siúd a dhéanann na cúrsaí dul ar aghaidh goleibhéal na céime. Tá earcaíocht chuig na cúrsaí ann trí chóras an CAO le roinntáiteanna curtha in áirithe do mhic léinn lánfhásta agus do shealbhóirí dámhachtainíde chuid Chomhairle na nDámhachtainí Breisoideachais agus Oiliúna (FETAC).

Scéim na Nasc ArdoideachaisLigeann Scéim na Nasc Ardoideachais do shealbhóirí dámhachtain bhreisoideachaisiarratas a chur isteach ar chuóta de chúrsaí ardoideachais. Tá cúrsaí breisoideachaisar leith nasctha le cúrsaí ardoideachais ar leith. Déantar iarratais ar chúrsaardoideachais, atá clúdaithe ag an scéim, trí fhoirm chaighdeánach an CAO.

CÚRSAÍ THIONSCAL AN BHIA

Ní mór do thionscal an bhia in Éirinn a bheith ábalta caighdeán an táirge atá ásholáthar do thomhaltóirí sár-idirdhealaitheacha a chinntiú. D’fhonn suíomh anmhargaidh a choinneáil agus a fheabhsú, caithfidh cuideachtaí bia a bheith tiomantaa bpearsanra a oiliúint i dteicneolaíochtaí atá riachtanach i ndéantús bia nua-aimseartha.

Chaibidil

13

149

Chaibidil

13

Tá Teagasc mar an príomhsholáthraí oiliúna chuig an earnáil próiseála agus miondíolabia i sábháilteacht bhia agus córais cáilíochta, nuálaíocht bia agus forbairt táirgí nua.Soláthraíonn Teagasc oiliúint sna gnéithe uile de cháilíocht agus shábháilteacht bhiad'fhonn cúnamh a thabhairt do ghnóthaí bia freastal ar dhualgais dhlíthiúla,riachtanais chustaiméirí agus dea-chleachtas an tionscail.

Tagann príomhláidreachtaí Teagasc ó thaithí leathan ó earnáil an bhia agus nádúrfeidhmithe na gclár oiliúna a chuirtear ar fáil. Bíonn gné phraiticiúil ghairme marghné in go leor dár gcláir chun an t-aistriú eolais a bharrfheabhsú agus feidhmiú auasmhéadú.

Soláthraítear oiliúint de chuid Teagasc do thionscal an bhia ag dhá phríomhionad,Ionad Taighde ar Bhia i mBaile an Ásaigh, Caisleán Cnucha, Baile Átha Cliath 15,agus ag Ionad Taighde ar Bhia i bPáirc Uí Mhórdha, Mainistir Fhear Maí, Co. Chorcaí.Cuirtear oiliúint ar fáil freisin ar leibhéal áitiúil agus ar an láthair, áit a meastar gobhfuil sé sin oiriúnach.

FAISNÉIS AR CHÚRSAÍ

Tá faisnéis mhionsonraithe ar chúrsaí Teagasc uile ar fáil ón Stiúrthóireacht AistritheEolais, An Cheannoifig, Páirc na Darach, Ceatharlach chomh maith le coláistí agusoifigí áitiúla Teagasc.

Tá Réamheolaire bliantúil de chúrsaí Teagasc ina bhfuil próifílí ar iarmhic léinn ar fáilfreisin ó gach ceann de na láithreacha thuas.

Tá faisnéis chuimsitheach ar oiliúint Teagasc ar fáil freisin ar láithreán GréasáinTeagasc ag www.teagasc.ie

FOILSEACHÁIN

Tá réimse leathan foilseachán – lámhleabhair, bileoga, feasacháin airgeadais, leatháintaifeadta agus fístéipeanna – ar fáil ó Teagasc.

Is féidir sonraí iomlána na bhfoilseachán seo a fháil ó oifigí áitiúla Teagasc nó Oifigna bhFoilseachán, Teagasc, An Cheannoifig, Páirc na Darach, Ceatharlach.Teil: 059 9183409, ríomhphost: publications@teagasc.ie

BORD BIA

Is é Bord Bia gníomhaireacht forbartha trádála, faisnéise agus cur chun cinn de chuidtionscal bia, dí agus gortóireachta na hÉireann. Is é an misean atá aige ná seirbhísíforbartha margaidh, cur chun cinn agus faisnéise atá éifeachtach nuálaíoch a chur arfáil chun cúnamh a thabhairt do chuideachtaí fás agus gnó nua a bhaint amach.

Oibríonn Bord Bia i gcomhpháirtíocht leis an tionscal chun díolacháin agus onnmhairíbia (bia mara san áireamh), deochanna agus gortóireacht na hÉireann a mhéadú tríchaidrimh fhadtéarmacha a fhorbairt idir cuideachtaí Éireannacha agus ceannaitheoirítrádála. Éascaítear rannpháirtíocht na gcuideachtaí ag taispeántais trádála faoinscáthbhranda ‘Éire, Oileán an Bhia’ agus comhordaítear cuairteanna ceannaighisteach chun na tíre.

150

Forbraítear cláir chun na táirgí a chur chun cinn freisin chun tacú le gníomhaíochtaímargaíochta agus chun suaithinseacht tháirgí na hÉireann a chur ar taispeáint trífhógraíocht, trí chaidreamh leis na meáin agus ábhar ag an bpointe díolacháin agustrí uirlisí eile.

Chuige sin, tá Bord Bia tar éis Scéimeanna Dearbhaithe Cáilíochta a fhorbairt donmhairteoil, don mhuiceoil, d’uaineoil, d'uibheacha agus d'éanlaith chlóis agus donghortóireacht. Trí na scéimeanna seo, soláthraítear deimhniú neamhspleách ar angcáilíocht siar chuig leibhéal na feirme. Cuimsítear glasraí páirce, muisiriúin, torthaíboga agus barrthorthaí, barra faoi chosaint agus prátaí chomh maith le clár dotháirgeoirí cruastoic phlandlainne, plandaí i bpotaí agus plandaí ceapaí.

Braitheann rath trádála ar fhaisnéis agus ar chonarthaí straitéiseacha iontaofa. Tátuiscint chríochnúil ag Bord Bia ar chumais agus ar straitéisí chuideachtaí bia, dí agusgortóireachta na hÉireann agus soláthraíonn an Bord faisnéis agus léargais dóibhmaidir le treochtaí an mhargaidh dhomhanda.

Soláthraítear seirbhísí do ghnólachtaí beaga trí Chlár Vantage de chuid Bord Bia(www.bordbiavantage.ie) agus soláthraíonn an Clár um Chúnamh Margaíochta(MAP) cúnamh spriocdhírithe chun cabhrú le cuideachtaí incháilithe a gcumaismhargaíochta a fheabhsú.

Soláthraíonn Bord Bia treoir maidir bealaí chun an mhargaidh freisin( www.bordbia.ie) agus margaí feirmeoirí lena n-áirítear na cinn sin a ghlacann páirtsa Chód Dea-Chleachtais.

Fostaíonn Bord Bia 103 duine ar a fhoireann, agus tá naoi gcinn d’oifigí ag an mBordi margaí onnmhairithe – in Amstardam, Dusseldorf, Londain, Maidrid, Milano, Moscó,Nua-Eabhrach, Páras agus Shang-hai – chomh maith lena cheannoifig i mBaile ÁthaCliath.

Le tuilleadh faisnéise a fháil, déan teagmháil leis an Aonad Faisnéise, Bord Bia, CúirtChlann Liam, Sráid an Mhóta Íochtarach, Baile Átha Cliath 2. Teil: 01 6685155.Ríomhphost: info@bordbia.ie Láithreán Gréasáin: www.bordbia.ie

COILLTE TEORANTA

Is cuideachta phríobháideach theoranta é Coillte Teoranta, a fheidhmíonn ibhforaoiseacht agus i ngníomhaíochtaí gaolmhara ar bhonn tráchtála. Tá anchuideachta faoi chomhúinéireacht an Aire Airgeadais agus an Aire Talmhaíochtaagus Bia. Bunaíodh an chuideachta faoin Acht Foraoiseachta, 1988 a leagann amacha cuid aidhmeanna agus dualgas. De réir an Achta, dílsíodh eastát foraoise an Stáitsa chuideachta chun éascú lena bhainistiú agus lena fhorbairt ar bhonn tráchtála.

Príomhaidhmeanna:

� Gnó na foraoiseachta agus gníomhaíochtaí gaolmhara a dhéanamh ar bhonntráchtála agus de réir cleachtais foraoiseolaíochta éifeachtúla,

� Tionscail choillearnaí a bhunú agus a sheoladh,� Páirt a ghlacadh le dreamanna eile i bhforaoiseacht agus i ngníomhaíochtaí

Chaibidil

13

151

Chaibidil

13

gaolmhara a thagann lena chuid cuspóirí, a cheapfar chun feidhmiú éifeachtachagus brabúsach na cuideachta a bhreisiú, agus

� Leas a bhaint as na hacmhainní atá ar fáil dó agus na hacmhainní sin a bhainistiúar shlí a thagann leis na cuspóirí thuas.

Le tuilleadh faisnéise a fháil, déan teagmháil le Coillte, Bord Foraoiseachta nahÉireann, Baile an Chinnéidigh, Co. Chill Mhantáin. Teil: 01 2011111, LáithreánGréasáin: www.coillte.ie

BORD na gCON

Bunaíodh Bord na gCon an 28 Bealtaine 1958 faoi Acht Tionscail na gCon, 1958chun rásaíocht na gcon a rialú agus chun tionscal na gcon a fheabhsú agus afhorbairt.

Feidhmeanna

� Rialú, cur chun cinn agus feidhmiú rásaíocht na gcon;� Ghealltóireacht suimitheora a fheidhmiú;� Rialú dhíolacháin phoiblí na gcon;� Deontais a dhéanamh do dhuaisairgead agus riaradh deontais chun na

háiseanna ag rás-rianta a fheabhsú;� Ceadúnú rás-rianta con agus a n-oifigigh;� Údarú na ngeallghlacadóirí chun gnó a reáchtáil ag rás-rianta agus tobhaigh ar

gheallta ag an ráschúrsa a bhailiú;� Onnmhairí con a chur chun cinn;� An rialú foriomlán de chúrsáil.

Le tuilleadh faisnéise a fháil, déan teagmháil le Bord na gCon, 104 Sráid Anraí,Luimneach. Teil: 061 316788 Facs: 061 316739 ríomhphost: admin@igb.ieLáithreán Gréasáin: www.igb.ie

RÁSAÍOCHT CAPALL ÉIREANN (HRI)

Bunaíodh Rásaíocht Capall Éireann an 18 Nollaig 2001 faoi fhorálacha an Achta umRásaíocht Capall agus Con, 2001 chun teacht in ionad Údarás Rásaíochta Capall nahÉireann lena n-áirítear a chuid Ráschúrsaí, Suimitheoir agus fochomhlachtaí IrishThoroughbred Marketing agus chun ionchorprú a dhéanamh ar fheidhmeannariaracháin áirithe an Irish Turf Club. Mar sin leagtar cúram air as riarachán iomlán, curchun cinn agus forbairt an tionscail rásaíochta capall.

152

Feidhmeanna

� Rásaíocht chapall na hÉireann a fhorbairt agus a chur chun cinn;� An capall folaíochta Éireannach a chur chun cinn;� Socruithe rása, cláir agus duaisairgid a riaradh;� Díolachán chearta na meán agus sonraí a idirbheartú;� An suimitheoir ag rás-chruinnithe a fheidhmiú;� Ionadaíocht a dhéanamh ar rásaíocht na hÉireann go hidirnáisiúnta;� Ráschúrsaí údaraithe a fhorbairt;� Ráschúrsaí atá faoi úinéireacht ag HRI a fheidhmiú;� Feidhmithe geallghlacadóirí údaraithe a rialú;� Tacaíocht airgeadais agus eile a sholáthar chun cabhrú le riachtanais oiliúna agus

oideachais an tionscail;� Geallsealbhóireacht ar dhuaismhaoiniú lena n-áirítear táillí iontrála agus

urraíocht;� Costas na seirbhísí ionracais a ráthú;� Riarachán foriomlán de rásaíocht na hÉireann seachas na feidhmeanna sin a

bhfuil sé sainithe sa reachtaíocht go mbainfidh an Comhlacht RialaitheachRásaíochta amach iad;

� Aitheantas, ainmneacha, úinéirí, dathanna agus glacadh le hiontrálacha agusdearbhuithe na gcapall a chlárú;

� An féilire rásaíochta agus an leabhar reachta a thiomsú agus a fhoilsiú;� Trealamh soghluaiste na rás-rianta a sholáthar agus a chothabháil, lena n-áirítear

stallaí tosaithe, trealamh fótaichríoch agus trealamh patróil ceamara .

Le tuilleadh faisnéise a fháil, déan teagmháil le Rásaíocht Capall Éireann, Baile UíMhaine, An Currach, Co. Chill Dara. Teil: 045 455455 Facs: 045 455456/455604ríomhphost: info@horseracingireland.ie láithreán Gréasáin: www.goracing.ie

CUIDEACHTA NÁISIÚNTA GRAÍ NA hÉIREANN TEORANTA

Coinníonn Comhlacht Graí Náisiúnta na hÉireann Teo raon staileanna den scothd'fhonn pórlínte ardchaighdeáin a chur ar fáil do thionscal na gcapall folaíochta inÉirinn. Is díol mór spéise do thurasóirí tríd na blianta iad na Garraithe Seapánachaagus Garraí Naomh Fiachra, atá lonnaithe ar thailte na Graí, chomh maith leis andeis do chuairteoirí féachaint ar na capaill ag an nGraí. Ina theannta sin, glacann anGraí páirt i ngníomhaíochtaí feirmeoireachta agus tugtar oiliúint do dhaoine chundul i mbun fostaíochta in earnáil na folaíochta.

Le tuilleadh faisnéise a fháil, déan teagmháil le Graí Náisiúnta na hÉireann, AnTulaigh, Cill Dara. Teil: 045 521251. Ríomhphost: stud@irish-national-stud.ie,Láithreán Gréasáin: www.irish national stud.ie

AN GHNÍOMHAIREACHT NÁISIÚNTA BAINNE

Leanann an Ghníomhaireacht Náisiúnta Bainne ar aghaidh ag rialú, ar bhonnnáisiúnta, an tsoláthair bainne do thomhaltas leachta. Tá an ghníomhaireacht seofreagrach as soláthraithe agus lucht paistéartha bhainne óil a chlárú agus as naconarthaí soláthair a dhéantar eatarthu leis an gcuspóir de chinntiú go bhfuil solátharbhainne óil iontaofa ag an gcustaiméir i rith na bliana ar fad.

Chaibidil

13

153

Chaibidil

13

Le tuilleadh faisnéise a fháil, déan teagmháil leis an nGníomhaireacht NáisiúntaBainne, Teach IPC, Bóthar Shíol Bhroin, Baile Átha Cliath 4.Teil: 01 6603396; Láithreán Gréasáin: www.nationalmilkagency.ie

COMHAIRLE TRÉIDLIANNA NA hÉIREANN

Bunaíodh Comhairle Tréidlianna na hÉireann, a rialaíonn cleachtas na míochainetréidliachta, an 1 Eanáir 2006 faoi Alt 11 den Acht um Chleachtadh Tréidliachta,2005. Tá 19 comhaltaí ag Comhairle Tréidlianna na hÉireann, agus léiríonn anChomhairle leasanna amhail oideachas, leas ainmhithe, tomhaltóirí agussábháilteacht bhia agus cothromaíocht idir thréidlianna agus daoine eile.

Le tuilleadh faisnéise a fháil, déan teagmháil le Comhairle Tréidlianna na hÉireann,Bóthar Lansdún, Droichead na Dothra, Baile Átha Cliath 4.Teil: 6684402, Láithreán Gréasáin: www.vci.ie

BORD IASCAIGH MHARA (BIM)

Is é BIM an ghníomhaireacht stáit ar a bhfuil an phríomhfhreagracht as forbairtinbhuanaithe ar thionscadal éisc mhara agus dobharshaothraithe na hÉireann arfarraige agus istír araon, agus éagsúlú gheilleagar an chósta chun fostaíocht, ioncamagus leas na ndaoine i réigiúin an chósta agus an méid a chuireann siad leis anngeilleagar náisiúnta a fheabhsú.

Cuireann BIM raon leathan seirbhísí airgeadais, teicniúla, oideachais, margaíochta,forbairt acmhainne agus soláthar oighir don earnáil táirgeachta chomh maith leis nahearnálacha próiseála agus margaíochta.

Le tuilleadh sonraí a fháil faoi BIM, féach caibidil 13 ar Iascaigh Mhara

Le tuilleadh faisnéise a fháil, déan teagmháil le B.I.M., Bosca Poist 12,Bóthar Crofton, Dún Laoghaire, Co. Bhaile Átha Cliath.Teil: 01 2144100, Láithreán Gréasáin: www.bim.ie

FORAS NA MARA

Tá Foras na Mara freagrach as taighde mara a chur ar fáil agus is é an comhlachtforfheidhmithe do Bhearta maidir le Taighde, Forbairt Teicneolaíochta agusNuálaíocht Mara faoin bPlean Forbartha Náisiúnta 2007-2013, a bhfuil sé marphríomhaidhm aige tacaíocht a thabhairt do nasc láidir idir taighde agus nuálaíochtagus an tionscal chun forbairt eacnamaíoch inbhuanaithe a chur chun cinn.

Tá Foras na Mara i gceannas ar an straitéis náisiúnta nua taighde agus nuálaíochtaar fhaisnéis mhara “Casadh na Taoide” freisin. Seoladh an straitéis seo i mí naFeabhra 2007, agus tá sé d'aidhm aige a chinntiú go mbaineann Éire leas iomlán asan méid a chuireann a cuid acmhainní mara léi go heacnamaíoch, go sóisialta agusó thaobh na timpeallachta de.

Le tuilleadh faisnéise a fháil, déan teagmháil le Foras na Mara, Rinn Mhaoile, ÓránMór, Co. na Gaillimhe. Teil: 091 387200, Láithreán Gréasáin: www.marine.ie

AN tÚDARÁS UM CHOSAINT IASCAIGH MHARA

Bunaíodh an tÚdarás um Chosaint Iascaigh Mhara (SFPA) an 1 Eanáir 2007. Tá séfreagrach as Rialacháin Náisiúnta agus AE ar Chosaint Iascaigh Mhara agus arShábháilteacht Bhia Mara a chur i bhfeidhm agus a fhorfheidhmiú. Oibríonn OifigighIascaigh Mhara go dlúth le gníomhaireachtaí Rialtais eile cosúil leis an tSeirbhísChabhlaigh, an tÚdarás Sábháilteachta Bia agus Foras na Mara, chun cláir rialaitheiascaigh agus sábháilteachta bia mara a chur i bhfeidhm.

Le tuilleadh faisnéise a fháil, déan teagmháil le Ceanncheathrú an Údaráis umChosaint Iascaigh Mhara, An Cloichín, Cloich na Coillte, Co. Chorcaí.Teil: 023 8859300, Láithreán Gréasáin: www.sfpa.ie

14 seirbhísírialtas eile

155

156

14. SEIRBHÍSÍ RIALTAIS EILE

AN ROINN GNÓTHAÍ POBAIL, COMHIONANNAIS AGUSGAELTACHTA

AN CLÁR UM FHORBAIRT TUAITHE IN ÉIRINN 2007-2013,Aguisín 3 agus 4

Méadóidh an maoiniú a bhí ar fáil le gníomhaíochtaí a bhaineann le LEADER asheachadadh faoi Aguisíní 3 agus 4 den Chlár um Fhorbairt Tuaithe 2007-2013beagnach faoi thrí ó €150m le haghaidh na tréimhse 2000-2006 go €425.4m lehaghaidh na tréimhse 2007-2013. Cuireadh tús leis na haguisíní sin a chur i bhfeidhmi mí Feabhra 2009.

Tá sé d’aidhm ag bearta faoin gclár go gcomhlíonfar cuspóirí buntábhachtacha anChláir le cáilíocht na beatha a fheabhsú i gceantair tuaithe agus eacnamaíocht natuaithe a éagsúlú mar seo a leanas:

� Gníomhaíocht eacnamaíochta agus rátaí fostaíochta a mhéadú in eacnamaíochtníos leithne na tuaithe trí éagsúlú ar an bhfeirm i ngníomhaíochtaíneamhthalmhaíochta a mholadh;

� Tacú le cruthú agus forbairt micreafhiontar in eacnamaíocht níos leithne natuaithe;

� Turasóireacht tuaithe a spreagadh, atá bunaithe ar fhorbairt inbhuanaithe aracmhainní nádúrtha, oidhreacht chultúrtha agus nádúrtha na hÉireann;

� Rochtain ar sheirbhísí bunúsacha le haghaidh mhuintir na tuaithe a fheabhsú trídhul i ngleic le saoráidí caitheamh aimsire neamhdhóthanacha, mar shampla;

� Sráidbhailte agus na ceantair timpeall orthu a athghiniúint trína gcuid deiseannaeacnamaíochta agus cáilíocht na beatha a fheabhsú;

� An oidhreacht thógtha agus nádúrtha a chothabháil, a athchóiriú agus auasghrádú.

Tá na bearta aonair faoin gClár, lena n-áirítear leithdháiltí táscacha, liostaithe thíos:

� Éagsúlú gníomhaíochtaí do theaghlaigh feirme go dtabharfar faoighníomhaíochtaí nach gníomhaíochtaí talmhaíochta iad – €16.66m;

� Tacaíocht chun gnó a chruthú agus a fhorbairt – €48.26m;� Gníomhaíochtaí turasóireachta a spreagadh – €45.4m;� Seirbhísí bunúsacha d’eacnamaíocht agus do phobal na tuaithe – €49.61m;� Athnuachan agus forbairt sráidbhailte – €54.2m;� Caomhnú agus uasghrádú oidhreacht na tuaithe – €51.7m;� Oiliúint agus faisnéis ar scileanna oiriúnaithe agus scileanna nua – €29.45m;

agus� Tionscadail chomhoibre a chur i bhfeidhm – €10.7m.

Rinneadh teagmháil le 36 Grúpa Gníomhaíochta Áitiúla, ar ar tugadh cuideachtaíLEADER roimhe seo, chun an Clár a sheachadadh ar fud na hÉireann agus ba cheartd’aon duine ar suim leo cur isteach ar mhaoiniú teagmháil a dhéanamh leis na Grúpaí

Chaibidil

14

157

Chaibidil

14

sin go díreach. Tá faisnéis ábhartha lena n-áirítear sonraí teagmhála na nGrúpaíGníomhaíochta Áitiúla ar fáil ar láithreán Gréasáin na Roinne Gnóthaí Pobail, Tuaitheagus Gaeltachta ag www.pobail.ie.

CLÁR

Tugadh an clár CLÁR isteach in 2001 chun aghaidh a thabhairt ar bhánú na tuaitheagus ar easnaimh i mbonneagar agus i seirbhísí i gceantair tuaithe. Déanann an clárcomhordú ar fhoinsí reatha de mhaoiniú poiblí agus príobháideach agus cuireann sémaoiniú breise ar fáil le bonneagar eacnamaíochta agus sóisialta ar scála beag a churar fáil le cabhrú le pobail tuaithe.

Is iad na ceantair a chlúdaítear le CLÁR na ceantair inar fulaingíodh laghdú 35% aran meán ar an daonra in aghaidh an chontae idir 1926 agus 2002, ach amháinleithinis Chuaille. Cuireadh an leithinis sin san áireamh mar gheall ar na deacrachtaíáirithe a chuaigh don cheantar sin mar gheall ar an nGalar Crúibe is Béil. FeidhmítearCLÁR i 23 contae anois agus freastalaíonn sé ar dhaonra de beagnach 727,000. Isféidir teacht ar léarscáileanna na gceantar CLÁR ar an láithreán Gréasáin seo a leanas:http://www.pobail.ie/en/RAPIDandCLAR/CLAR/CLARtargetareas/

Soláthraíonn CLÁR maoiniú nó cómhaoiniú i dteannta le Ranna eile Rialtais,gníomhaireachtaí Stáit agus Údaráis Áitiúla a bhfuil sé d’aidhm leo dlús a chur lehinfheistíocht i bhforbairtí a roghnaítear mar fhorbairtí a dtabharfar tús áite dóibh.Tacaíonn na hinfheistíochtaí sin le bonneagar fisiciúil, eacnamaíoch agus sóisialtathar réimse leathan de bhearta. Leis na bearta a tugadh isteach faoin gClár, léirítearna nithe a d'aithin na pobail sna ceantair a roghnaíodh mar nithe dá dtugann siadtús áite. Clúdaíonn Scéimeanna CLÁR go leor forbairtí éagsúla amhail ScéimeannaUisce agus Séarachais, Comharthaíocht Dhátheangach, Tionscadail Chaipitil donSpórt, Tionscadail Sláinte, Áiseanna Súgartha Lasmuigh do Scoileanna agusTionscadail cois cósta. In 2009, caitheadh €13.6m ar na bearta éagsúla. Sna blianta2009-2006, caitheadh €131m ar infheistíochtaí faoin gclár. Tá buiséad €8mleithdháilte ar an gclár i gcomhair 2010. De thoradh an laghdaithe ar anleithdháileadh i gcomhair 2010, ní ghlacfar le hiarratais nua le haghaidh go leor dena bearta faoin gClár ar cuireadh clabhsúr leo i mí Lúnasa 2008.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ó Rannóg CLÁR, an Rannóg Forbartha Tuaithe, AnRoinn Gnóthaí Pobail, Comhionannais agus Gaeltachta, Sráid Teeling, Tobar anChoire, Co. Shligigh. Teil: 071-9186700

INTERREG IVA

FOTHÉAMA NA FORBARTHA TUAITHE (TOSAÍOCHT 2, TÉAMA 2.1)

Is é INTERREG IVA (2007-2013) comharba Chlár INTERREG IIIA an AE. Is é is aidhmleis an gclár nua go dtabharfar aghaidh ar fhadhbanna eacnamaíocha agus sóisialta,a méadaíodh de bharr teorainneacha talún agus muirí. Tá sé d’aidhm leis an gclárcomhtháthú na gcríoch a chur chun cinn fosta. Leis an gclár seo, tabharfar ar aghaidhgnéithe buntábhachtacha na gClár INTERREG 1, INTERREG II agus INTERREG IIIA a bhíann roimhe seo. Níor feidhmíodh na cláir roimhe ach ar bhonn trasteorann idir

158

Tuaisceart Éireann/Éireann. Tar éis don Aontas Eorpach ath-shainmhíniú a dhéanamhar theorainneacha muirí áfach, gné shuaithinseach a ghabhann leis an gclár seo is eago bhfuil Iarthar na hAlban cuimsithe ann.

Seachadtar an Clár trí dhá thosaíocht:

Tosaíocht 1: Comhoibriú ar mhaithe le Réigiún Trasteorann Níos Rathúla; agusTosaíocht 2: Comhoibriú ar mhaithe le Réigiún Inbhuanaithe Trasteorann.

Le Tosaíocht 2, Téama 2.1 den chlár, táthar ag breathnú ar an mbonneagartrasteorann a fhorbairt i réimsí amhail Teicneolaíocht Faisnéise agus Cumarsáide,iompar, teileachumarsáid, fuinneamh, dramhaíl, fóntais agus cosaint an chomhshaoil.Tá €10m ar fáil ón gClár d’fhothéama na forbartha tuaithe de Thosaíocht 2, Téama2.1, lena ndíreofar ar mhíbhuntáiste faoin tuath, agus tabharfaidh an Roinn GnóthaíPobail, Tuaithe agus Gaeltachta rannchuidiú €4m dó.

Is é Foras Chláir Speisialta an AE (SEUPB) a riarann an Clár.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ach dul chuig www.seupb.eu nó trí theagmháil adhéanamh leo ag: SEUPB, Foirgneamh M:Tek II , Bóthar Ard Mhacha, Muineachán.Teil: 0477 7003 Facs: 0477 1258 Ríomhphost: interreg@seupb.eu

AN ROINN FIONTAR, TRÁDÁLA AGUS NUÁLAÍOCHTA

ÍOSPHÁ AGUS COINNÍOLLACHA FOSTAÍOCHTA D'OIBRITHETALMHAÍOCHTA

Tá íosrátaí pá agus coinníollacha fostaíochta dlíthiúla d’oibrithe talmhaíochtaleagtha síos ag an gCúirt Oibreachais ar mholadh Chomhchoiste Oibreachais nanOibrithe Talmhaíochta. Tá sé mar dhualgas ar fhostaithe, faoi phionóis, rátaí pá aíoc agus aird a thabhairt ar choinníollacha fostaíochta, atá chomh fabhrach agusiad a fhorordaítear san Ordú Rialaithe Fostaíochta a rinne an Chúirt. Tá siad faoicheangal ag na hoibleagáidí a leag ginearáltacht reachtaíochta fostaíochta eileorthu freisin m.sh. An tAcht um Eagrú Ama Oibre, An tAcht um Chosaint DaoineÓga agus An tAcht um Íoc Pá agus srl.

Clúdaíonn an tOrdú Rialaithe Fostaíochta oibrithe talmhaíochta atá i mbunfeirmeoireachta déiríochta, feirmeoireachta éanlaith chlóis, úsáid talaimh marthalamh féaraigh nó talamh úlloird nó saileánaigh nó coillearnaí, nó do ghairdínímargaidh, ghairdíní príobháideacha, talamh plandlainne nó talamh spóirt,gortóireacht, táirgeadh aon táirgí inchaite a fhástar le díol nó aon úsáid eile, cúramnó tógáil nó oiliúint ainmhithe agus aon ghníomhaíochtaí teagmhasacha abhaineann le talmhaíocht.

Tá dualgas ar fhostóir aon oibrí (.i. oibrithe atá clúdaithe ag an Ordú), faoiphionóis, taifead a choimeád ar phá, íocaíocht, uaireanta oibre agus srl. agus nímór dó nó di na taifid sin a choimeád ar feadh trí bliana.

Cuireann Cigirí ón Údarás Náisiúnta Cearta Fostaíochta forálacha an OrdaitheRialaithe Fostaíochta, agus forálacha reachtaíochta fostaíochta go ginearálta, i

Chaibidil

14

159

Chaibidil

14

bhfeidhm. Bíonn cumhacht ag cigirí dul isteach in áitribh, leathanaigh pá agustaifid eile a scrúdú, agallamh a chur ar na fostóirí agus na hoibrithe atá i gceistagus tús a chur le himeachtaí dlí (más gá).

Tá cóipeanna d'Orduithe Rialacháin Fostaíochta Chomhchoiste Oibreachais nanOibrithe Talmhaíochta ar fáil ón gCúirt Oibreachais, Teach Tom Johnson, BótharHaddington, Baile Átha Cliath 4, Teil: 01 6136666 agus ó NERA, an tÚdarásNáisiúnta Cearta Fostaíochta, Bóthar Uí Bhriain, Ceatharlach Teil: 1890 808090 nóríomhphost: info@employmentrights.ie láithreánGréasáin: www.employmentrights.ie Is féidir fógra faoi ghearáin maidir le sárú anOrduithe agus sárú na reachtaíochta fostaíochta a chur chuig Seirbhísí CigireachtaNERA, Bóthar Uí Bhriain, Ceatharlach, Teil: 1890 22010nó ríomhphost: inspection@employmentrights.ie

AN ROINN COMHSHAOIL, OIDHREACHTA AGUS RIALTAISÁITIÚIL

CÁNACHAS TARRACÓIRÍ

Is é €288 in aghaidh na bliana an ráta caighdeánach mótarchánachais do tharracóirtarlaithe ghinearálta, ach féadfaidh úinéir tarracóra arbh é an fheirmeoireacht ant-aon ghairm amháin nó príomhghairm atá aige nó aici, ar ráta an-laghdaithe €88in aghaidh na bliana a íoc dó nó di, a t(h)arracóir a úsáid ar mhaithe le tarlú a t(h)áirgítalmhaíochta féin, earraí atá ag teastáil dá f(h)eirm féin, lena n-áirítear teach feirmeagus foirgnimh, agus earraí cosúla leo d’fheirmeoir eile ar an gcoinníoll nach bhfuilluach saothair á fháil as iad a iompar.

Cuireann lamháltais bhreise atá ar fáil d’úinéirí tarracóirí agus a ngearrtar cáin orthuag ráta €88, ar chumas na n-úinéirí sin:

� tarlú, le haghaidh luach saothair, bainne chuig uachtarlann nó chuig stáisiúndeighilte uachtair, bainne deighilte ó uachtarlann nó ó stáisiún deighilte uachtair,agus soithigh bainne chuig agus ó uachtarlann nó stáisiún deighilte uachtair;

� tarlú, le haghaidh luach saothair, beostoc le duine a chónaíonn gan níos faide nádhá mhíle ó áit chónaithe an tarlóra, chuig nó ó fheirm agus chuig nó ó cheant,mhargadh nó aonach beostoic. Coinnítear an lamháltas seo do laethanta ar adtarlaíonn an ceant, margadh nó aonach agus tá sé teoranta d’fhaid fiche míleag bóthar poiblí ó áit chónaithe an tarlóra.

Baineann an ráta cánach €88 freisin le tarracóirí ar le comharchumainntalmhaíochta iad, agus a n úsáidtear iad ar mhaithe leis na nithe seo a leanas:

� tarlú d’fheirmeoirí, ar choinníoll nach bhfuil luach saothair á fháil lena aghaidh,táirgí a bhfeirmeacha agus earraí atá ag teastáil do na feirmeacha;

� tarlú d’fheirmeoirí, le haghaidh luach saothair, bainne chuig uachtarlann nóstáisiún deighilte uachtair, bainne deighilte ó uachtarlann nó stáisiún deighilteuachtair agus soithigh bainne chuig agus ó uachtarlann nó stáisiún deighilteuachtair.

160

Níl trucailí, veaineanna, jípeanna agus feithiclí eile gearrtha síos dá leithéid rangaithemar tharracóirí talmhaíochta fiú amháin má tá innill nó giarbhoscaí athchóirithe iontu.

CLÁR UISCE TUAITHE

Riarann na húdaráis áitiúla an Clár Uisce Tuaithe agus is éard atá ann ná roinnt beartchun dul i ngleic le heaspaí sna nithe seo a leanas:

� Grúpscéimeanna uisce;� Córais bheaga uisce phoiblí agus séarachais i sráidbhailte tuaithe;� Soláthairtí príobháideacha aonair áit nach bhfuil soláthar grúpa nó poiblí eile ar

fáil.

Is iad seo a leanas na deontais agus fóirdheontais atá ceaptha chun grúpscéimeannaatá easnamhach ó thaobh cúrsaí cáilíochta a fheabhsú go mbeidh siad ar chaighdeánsásúil:

GRÚPSCÉIMEANNA UISCE

� Tá deontas le haghaidh 100% de chostas áiseanna bunriachtanacha cóireálaagus díghalrúcháin ar fáil le haghaidh scéimeanna a ghlacann páirt i gconarthaícnuasaithe Dear Tóg Oibrigh. Tugtar cúnamh deontais le haghaidh suas le 85%den chostas a bhaineann le hoibreacha riachtanacha eile amhail foirgnimh,taiscumair, píblínte a bhaineann leis an gconradh, ach ní íocfar breis is €6,475.66in aghaidh an tí;

� Tá deontais le haghaidh suas le 85% den chostas, faoi réir uasmhéid €6,475.66in aghaidh an tí ar fáil le haghaidh grúpscéimeanna nua uisce agus legrúpscéimeanna uisce atá ann cheana féin a uasghrádú trí úsáid a bhaint asgnáthnósanna soláthair.

FÓIRDHEONTAS I DTREO COSTAIS OIBRIÚCHÁIN GRÚPSCÉIMEANNA UISCE

Is ionann méid an fhóirdheontais agus 100% den chaiteachas cáilithe mar atá faofaag an údarás áitiúil, faoi réir teorann mar seo a leanas:

� €70.00 in aghaidh na bliana le haghaidh gach tí a fhaigheann soláthar uisce ófhoinse an údaráis áitiúil;

� €140.00 in aghaidh na bliana le haghaidh gach tí a fhaigheann soláthar uisce ófhoinse phríobháideach.

Tá fóirdheontais ar leithligh ar fáil freisin le haghaidh costais “bona fide” a bhaineannle cúrsaí Oibriúcháin agus Cothabhála a bhaineann le conarthaí Dear/Tóg/Oibrigh(DBO) do ghrúpscéimeanna a bhfuil a gcuid áiseanna cóireála uisce féin acu. Tá sonraíar fáil ó Chomhairlí Contae.

SOLÁTHAIRTÍ UISCE AONAR

Tá deontais ar fáil chun soláthairtí aonair a sholáthar nó a fheabhsú i dtithe a tógadhbreis is 7 mbliana ó shin nach bhfuil ceangailte le soláthar uisce mar chuid de scéimphoiblí ná de ghrúpscéim. Is é €2,031.58 an t-uasdeontas a thugtar do theaghlaighagus ní íocfar breis is 75% den chostas.

Chaibidil

14

161

Chaibidil

14

Tá Foirmeacha Iarratais agus na Meamraim Mhínitheacha a rialaíonn coinníollacha nascéimeanna seo ar fáil trí theagmháil a dhéanamh le hOifigeach Idirchaidrimh anChláir Uisce Tuaithe ag an gComhairle Contae áitiúil.

AN ROINN IOMPAIR

SÁBHÁILTEACHT TARRACÓRA

Is iad na gnáthdhlíthe ar thrácht ar bhóithre a rialaíonn tarracóirí maidir le ceadúnútiománaí, árachas, mótarchánachas agus soilsiú feithicle. Ní mór go mbeadh frámaísábháilteachta feistithe ar gach tarracóir a úsáidtear in áit phoiblí. Is é cuspóir anfhráma ná an tiománaí a chosaint ó bhrú má iompaíonn an tarracóir. Ní mór gogcloífeadh an fráma leis na caighdeáin fhaofa. Is faoin úinéir nó tiománaí atá sécábán sábháilteachta a fheistiú.

Ní mór do tharracóirí ábhar scaoilte mar shadhlas, sciodar, gaineamh nó ghairbhéala iompar go cúramach ionas nach ndoirteann ábhar ar bhóthar poiblí agus nachdtarlaíonn timpiste dá bharr. Ba cheart ualaigh teile nó ábhair dheannachúla nóconamar nó ábhair urghránna eile a chlúdach ina n iomlán le tarpól.

Níor cheart d'fheirmeoirí, atá ag úsáid tarracóirí agus leantóirí talmhaíochta chuntáirgí talmhaíochta a tharlú, an méid seo a leanas a dhéanamh:

� Frámaí an-ard a úsáid ar leantóirí a d’fhéadfadh cobhsaíocht, stiúradh nócoscánú de mheascán tarracóra agus leantóra talmhaíochta a chur i mbaol;

� Dul thar an uasmheáchan feithicle atá ceadaithe go dlíthiúil nó ollmheáchanfeithicle an dearaidh

TARRACÓIRÍ AR AN mBÓTHAR

Ní mór do tharracóir a úsáidtear in áit phoiblí cloí leis na dlíthe a rialaíonn trácht arbhóithre. Má tá tú ag tiomáint tarracóra, ba cheart duit fanacht ar chlé le ligean dothrácht níos tapa dul tharat. Ní mór go dtabharfadh do scáthán tiomána radharcsoiléir ar an mbóthar taobh thiar díot. Níor cheart paisinéir a iompar ach amháin mátá an tarracóir feistithe le paisinéir a iompar.

Le tuilleadh faisnéise a fháil, déan teagmháil leis an Údarás um Shábháilteacht arBhóithre ar Íosghlao 1890 50 60 80.

SCÉIM FHEABHSÚCHÁIN ÁITIÚLA (LIS): OIBREACHA BÓTHAIRFEIRME

Tá cumhachtaí ag Comhairlí Contae faoin Acht Rialtais Áitiúil, 2001, le bóithre áiseneamhphoiblí a thógáil agus a fheabhsú i gcás go soláthraíonn na bóithre sin bealachle teacht ar dháileachtaí talún a bhfuil dhá cheann díobh ar a laghad faoi úinéireachtnó áitithe ag daoine difriúla a bhíonn i mbun gníomhaíochtaí talmhaíochta ar leithlighnó i gcás go soláthraíonn na bóithre bealach isteach chun barra a bhaint (lenan-áirítear móin nó feamainn) do bheirt nó níos mó nó i gcás go n-úsáidfidh an pobalna bóithre sin dar leis an gcomhairle contae.

162

Tá riaradh na scéime LIS tarmligthe chun na Comhairlí Contae agus dá réir sin is faoina Comhairlí Contae amháin atá an próiseas maidir le tionscadail bóithre amhaoineofar faoin scéim a roghnú agus an t-ord tosaíochta ina rangófar iad, faoiréir na dtéarmaí in “Mheabhrán na Roinne maidir leis an Scéim FheabhsúcháinÁitiúla, 2001”. Iarrtar ar na tairbhithe, eatarthu, cur le cuid de chostais nascéimeanna. Tá Comhairlí Contae freagrach as an Scéim a riar, as an ranníocaíochta bhailiú agus as oibreacha incháilithe a roghnú agus a thabhairt chun críche.

Mar sin ba cheart iarratais ar fhaisnéis, foirmeacha iarratais agus srl. a chur chuig angComhairle ábhartha.

AN tÚDARÁS SLÁINTE AGUS SÁBHÁILTEACHTA

Tá talmhaíocht agus tógáil i measc na gceithre earnálacha in eacnamaíocht nahÉireann is mó a bhfuil riosca ag baint leo fós. De ghnáth, tarlaíonn breis is 55% degach bás ar an láthair oibre in aon bhliain ar leith sa dá earnáil sin. Fuair 18 duine básar an meán ar fheirmeacha na hÉireann gach bliain sna deich bliana seo caite. Le 2go 3 bliana anuas, bhí breis is leath de na daoine a maraíodh ar fheirmeacha nahÉireann os cionn 65 bliain d'aois. Ina theannta sin, d'fhulaing daoine eiledíobhálacha troma a raibh éagumas buan mar thoradh orthu go minic.

Tá rún daingean ag an Údarás go n-oibreoidh sé i gcomhpháirtíocht leis an bpobalfeirmeoireachta chun líon na mbásanna agus na dtimpistí ar fheirmeacha na hÉireanna laghdú. Ní bhíonn cleachtas maith sláinte agus sábháilteachta ann gan aoniarracht; ní mór am a chaitheamh air agus iarracht a dhéanamh ach is mór is fiú antairbhe an trioblóid. Déan cinnte go dtugann tú an tús áite atá tuillte aige don tásctábhachtach sin agus beimid go léir slán ar an bhfeirm!

Is é an pointe tosaithe le haghaidh bainistíocht mhaith sláinte agus sábháilteachta aran bhfeirm ná ráiteas sábháilteachta a réiteach nó Cód Cleachtais um Shábháilteachtar an bhFeirm a líonadh áit a bhfuil triúir nó níos lú fostaithe ar an bhfeirm. De réiran dlí, ní mór ráiteas sábháilteachta nó Cód Cleachtais comhlánaithe a bheith aggach feirm. Sa phróiseas seo, aithnítear na guaiseacha ar an bhfeirm agus leagannsé amach na céimeanna nach mór don fheirmeoir a thógáil chun na rioscaí sin alaghdú. D'fhéadfadh go ndéanfaí duine a ionchúiseamh mura gcloítear leis angceanglas sin maidir le ráiteas sábháilteachta nó cód cleachtais.

Seoladh an Cód Cleachtais um Shábháilteacht ar an bhFeirm in 2006 agus cuireadhchuig gach teaghlach feirme é. Bhí trí dhoiciméad agus DVD cuimsitheach arshábháilteacht ar an bhfeirm sa Chód Cleachtais. Ba iad na doiciméid a bhí ann nádoiciméad treorach maidir leis an gCód Cleachtais a bheidh le húsáid mar dhoiciméadtagartha, doiciméad maidir le rioscaí a mheasúnú a bheidh le comhlánú agus le síniúag an bhfeirmeoir agus picteagram SSWP, ar measúnú riosca i bhfoirm picteagraimatá ann. Tá an Plean um Chóras Sábháilte Oibre (SSWP) ceaptha le húsáid uairamháin sa bhliain ar a laghad leis na doiciméid a choinneáil cothrom le dáta.

Spreagtar feirmeoirí chun an Cód Cleachtais um Shábháilteacht ar an bhFeirm a úsáidchun sábháilteacht ar an bhfeirm a bhainistiú nó chun Ráiteas Sábháilteachta adhréachtú. Féadfar cóipeanna breise a fháil ó Rannóg na bhFoilseachán ar láithreánGréasáin an Údaráis Sláinte agus Sábháilteachta; www.hsa.ie. Chomh maith leis sin,

Chaibidil

14

163

Chaibidil

14

spreagtar feirmeoirí ar an láithreán Gréasáin sin le teacht ar an measúnú rioscaí ar líneden Chód Cleachtais um Shábháilteacht ar an bhFeirm agus an measúnú sin a úsáidnó le dul chuig an láithreán seo go díreach www.farmsafely.com

Moltar go mór d'fheirmeoirí freastal ar chúrsa oiliúna leathlae le foghlaim conas an CódCleachtais seo um Shábháilteacht ar an bhFeirm a úsáid i gceart. Soláthraíonn Teagasc agusan ACA na cúrsaí sin agus ba cheart do gach feirmeoir (fiú iad siúd nach bhfuil ina gcliaintag Teagasc) teagmháil a dhéanamh lena n-oifig áitiúil de chuid Teagasc nó an ACA agus áitdóibh féin a dhaingniú ar an gcéad chúrsa eile a bheidh ar fáil.

CLÁRLANN NA TALÚN

Tá oifigí poiblí ag Clárlann na Talún i mBaile Átha Cliath ar Shráid na Seansaireachta,Baile Átha Cliath 7 agus i bPort Láirge, ar Bhóthar Chorcaí, Port Láirge.

Ón 4 Samhain 2006 i leith, tá Clárlann na Talún faoi smacht an Údaráis ClárúcháinMaoine. Cuireann Clárlann na Talún an chéad chlárú de gach maoin sa Stát ar fáil,agus cláraíonn sé gach plé leis an maoin ina dhiaidh sin. Coimeádann an Chlárlanncláir d’úinéireacht talamh ruílse, leasa léasacha agus cearta agus dualgais ad’fhéadfadh dul i bhfeidhm ar mhaoin.

Sráid na Seansaireachta Íosghlao 1890 333001 nó Teileafón 01 6707500Fiosrúcháin Ghinearálta

Port Láirge Íosghlao 1890 333001 nó Teileafón 051 303000Fiosrúcháin Ghinearálta

Is féidir féachaint ar Fhóilíonnna agus ar Innéacsanna Ainmneacha le haghaidh gachcontae ag oifigí poiblí Chlárlann na Talún. Is féidir féachaint ar léarscáil na Clárlainnefreisin. Ar an léarscáil seo, léirítear gabháltais chláraithe agus sainítear cearta, amhailcearta slí, air freisin. Ina theannta sin, is féidir cóipeanna a fháil de na léarscáileanna,ar a léirítear pleananna áirithe.

Féadann sealbhóirí cuntais an fhaisnéis sin a fháil ar sheirbhís ar líne Chlárlann naTalún landdirect.ie. Le tuilleadh faisnéise a fháil ar landdirect.ie, breathnaigh arláithreán Gréasáin Chlárlann na Talún www.prai.ie.

Féadfaidh an t-úinéir cláraithe iarratas a dhéanamh féachaint ar chóip aon doiciméidnó cóip a fháil i gcás gur comhdaíodh i gClárlann na Talún é agus go bhfuil clárúdéanta faoi a théann i bhfeidhm ar a m(h)aoin.

Faoi théarmaí an Achta um Chlárú Gníomhas agus Teidil 2006, scoir an tÚdarásClárúcháin Maoine de Dheimhnithe Talún a eisiúint nó a atheisiúint ón 1 Eanáir 2007ar aghaidh.

Ón 1 Eanáir 2010, ní bheidh feidhm ná éifeacht ag aon Deimhniú Talún a bheidhfágtha nár cuireadh ar ceal cheana. Breathnaigh ar láithreán Gréasáin Chlárlann naTalún www.prai.ie le haghaidh tuilleadh faisnéise.

Riarann Clárlann na Talún an Scéim Ceannaigh Bunchíosa i Sráid na Seansaireachta,Baile Átha Cliath 7 (Teileafón 01 6707500 nó Íosghlao 1890 333001).

Is féidir tuilleadh faisnéise ar Chlárlann na Talún a fháil ar láithreán Gréasáin Chlárlannna Talún ag www.prai.ie

164

Chaibidil

14

MET ÉIREANN

RaidióCuirtear réamhaisnéisí aimsire mionsonraithe beo i láthair roinnt uaireanta gach lá arRTÉ Raidió 1. Clúdaíonn an réamhaisnéis a thugtar ag 07.55 an tréimhse ar feadh5 lá. Cloistear réamhaisnéisí Met Éireann le Feasacháin Nuachta ar RTÉ Raidió 1, RTÉ2FM, Today FM, agus Newstalk 106, mar aon le formhór na stáisiún raidió áitiúil.

TeilifísCuirtear réamhaisnéisí aimsire Met Éireann i láthair ar RTÉ 1 agus RTÉ 2 go leoruaireanta sa lá agus bíonn cuid acu ar siúl in éineacht leis na príomhchláir nuachta.Sa réamhaisnéis a thugtar roimh 14.00 ar an Domhnach réamhaisnéis don tseachtainatá le teacht, agus tá sé dírithe go príomha ar an bhfeirmeoireacht. Bíonnréamhaisnéis ghearr aimsire ag an gcuid is mó d’achoimrí nuachta teilifíse.

RabhaidhÁirítear rabhaidh seaca do shaothróirí torthaí in Aibreán agus Bealtaine leis na gnáth-réamhaisnéisí nuair is gá. Cuirtear rabhaidh faoi choinníollacha aimsire atá oiriúnachdo scaipeadh dúchan phrátaí leis na príomh-réamhaisnéisí, áit a bhfuil sé cuí, idirBealtaine agus Meán Fómhair. Eisítear rabhaidh maidir le coinníollacha a d’fhágfadhgo mbeidh baol ann go dtarlóidh tinte foraoise de réir mar is cuí freisin. Eisítearfoláirimh aimsire troime i gcás báisteach an-trom (tuilte), gaotha láidre agus sneachta.

Weatherdial ó Met ÉireannDéantar nuashonrú ar an bhfaisnéis aimsire is deireanaí 3 huaire sa lá in aghaidh anlae. Ní bhíonn le déanamh leis an bhfaisnéis is deireanaí a chloisteáil ach glaoch ar“1550 123” móide uimhir do limistéir:

CÚIGE MUMHAN 850CÚIGE LAIGHEAN 851CÚIGE CHONNACHT 852CÚIGE ULADH 853BAILE ÁTHA CLIATH 854CEANTAR NA FARRAIGE/RABHAIDH GÁLA 855

Réamhaisnéisí/cairteacha/táirgí eitlíochta tríd an bhfacs. 1570 131 838(Dialaigh ón bhfón tadhalltoin atá ceangailte leis an meaisín facs)

Cosnaíonn glaonna €0.95 (guth) nó €1.75 (facs) in aghaidh an nóiméid. Tá CBL sanáireamh.Soláthraí Seirbhíse: iTouch, 3050 Céide an Locha, Páirc Dhigiteach Iarthar naCathrach, Co. Bhaile Átha Cliath. Teil: 01 411 2021

Le haghaidh réamhaisnéisí deartha go speisialta (inmhuirir): Teil: 01 8064255, Facs:01 8064275.

Páipéir NuachtaFoilsítear réamhaisnéis don tseachtain romhainn, le haghaidh feirmeoirí go speisialta,i roinnt nuachtáin feirmeoireachta náisiúnta agus i roinnt nuachtáin sheachtainiúlatuaithe.

165

OIFIG NA gCOIMISINÉIRÍ IONCAIM

IMPLEACHTAÍ CÁNACH SCÉIM NA hAONÍOCAÍOCHTA

Dlitear cáin ar an Aoníocaíocht mar ioncam. Gearrfar cáin uirthi faoi Sceideal D, céacu Cás I nó Cás IV, ag brath ar imthosca. Is sócmhainn inmhuirir í an teidlíochtíocaíochta chun críocha gnóthachan caipitiúil. Is féidir an tsócmhainn a dhiúscairtar í a fháil, trí dhíolachán, a thabhairt mar bhronntanas srl. Na gnóthachain inmhuirira eascraíonn ó idirbhearta sa teidlíocht íocaíochta; is leis an CGT ar anngnáthbhealach a ghearrfar iad dá bhrí sin.

Dlitear cáin fáltas caipitiúil dála aon sócmhainne eile ar aistrithe na teidlíochtaíocaíochta, bídís trí bhronntanas nó trí oidhreacht, agus tagann siad faoi réirghnáthrialacha na cánach fáltas caipitiúil. Is amhlaidh ámh a aithneofar aistrithe nateidlíochta íocaíochta mar aistrithe maoin talmhaíochta chun críche FhaoiseamhTalmhaíochta na cánach fáltas caipitiúil.

Cé gur maoin dholáimhsithe chun críocha dleacht stampála í teidlíocht íocaíochta,déantar socrú le halt 101A den Acht Comhdhlúite Dleachtanna Stampa 1999 lehaghaidh díolúine ó dhleacht stampála ar theidlíocht íocaíochta a dhíol, a aistriú nóa dhiúscairt ar bhealach eile. Ní fheidhmíonn Aoníocaíocht mar chomaoin as aonsoláthar idir an feirmeoir agus an Stát, agus is amhlaidh dá réir í a bheith lasmuighde scóip na CBL. Tá cúinsí ann ina dtiocfaidh dliteanas CBL aníos, ámh, óir anteidlíocht íocaíochta a bheith inaistrithe leis an talamh nó gan é.

CÁIN IONCAIM/CÁIN CHORPARÁIDE/CÁIN GHNÓTHACHANCAIPITIÚIL

Bíonn na brabúis ó cheird na feirmeoireachta agus ó ghnóthachain chaipitiúla ardhiúscairt sócmhainní áirithe inmheasta i leith na cánach ioncaim agus na cánachgnóthachan caipitiúil, faoi seach más trádálaí aonair é an feirmeoir. Bíonn na brabúisagus na gnóthachain sin inmheasta i leith na cánach corparáide i gcás nagcuideachtaí feirmeoireachta, seachas sa chás go ndéanann an chuideachta talamha dhiúscairt, mar a mbaineann an muirear le cáin ghnóthachan caipitiúil.

FAOISEAMH TALMHAÍOCHTA Ó CHÁIN FÁLTAS CAIPITIÚIL

Alt 89 den Acht Comhdhlúite Cánach Fáltas Caipitiúil, 2003 atá Infheidhmithei leith Bronntanas agus Oidhreachta Araon

1) Sainmhínítear “Maoin Talmhaíochta” mar “thalamh talmhaíochta, féarach aguscoillearnach atá suite sa Stát agus barra, crainn agus scrobarnach ag fás ar antalamh sin, agus áirítear léi na foirgnimh fheirme, tithe feirme agus tithe móra úd(i dteannta leis na tailte lena ngabhann) a n-oireann a gcarachtar go hiomchuí leisan maoin, agus innealra feirme, beostoc agus eallach folaíochta ar an talamh sin,agus teidlíocht íocaíochta."

2) Chun críocha an fhaoisimh, ciallaíonn “feirmeoir” duine aonair ar maointalmhaíochta sa Stát é 80% ar a laghad d’oll-luach margaidh a m(h)aoine tar éisdó/di glacadh le bronntanas nó oidhreacht. Ní dhéantar aon déaduchtú ó luachmargaidh na maoine i gcomhair fiacha nó eirí ar bith seachas fiacha nó eirí idtaobh teach cónaithe, arb é príomháit chónaithe an duine aonair nó an t-aon áitchónaithe atá aige/aici. Ní fheidhmíonn an tástáil “80%” i gcás na maoinetalmhaíochta ar crainn agus scrobarnach atá uirthi.

Chaibidil

14

166

3) Ríomhtar an faoiseamh i leith bronntanas agus oidhreachta a nglactar leo an 23Eanáir 1997 nó ina dhiaidh trí luach margaidh na “Maoine Talmhaíochta” alaghdú ag bunráta de 90%.

4) Aistarraingítear an faoiseamh má dhíoltar an mhaoin nó má soláthraítear gohéigeantach é laistigh de shé bliana ó dháta an bhronntanais/na hoidhreachta,agus nach n-athcheannaítear maoin talmhaíochta eile laistigh d’aon bhliainamháin nó laistigh de shé bliana ón soláthar éigeantach, nó más rud é nach bhfuilan tairbhí ina c(h)ónaí sa Stát ar feadh bliain chánach ar bith de na trí blianacánach díreach tar éis na bliana cánach ina bhfuil an dáta luachála.

Tá bileog mhínitheach (Faoiseamh Talmhaíochta - CAT 5) ina leagtar amach na sonraíiomlána ar fáil ó Oifig CAT áitiúil na gCoimisinéirí Ioncaim i gceantar an cháiníocóra.

DLEACHTANNA STAMPÁLA

Is cánacha inmhuirir iad na Dleachtanna Stampála ar dhoiciméid tráchtála agusdhlíthiúla áirithe. Tar éis an ríomhstampáil a thabhairt isteach an 30 Nollaig 2009,ceanglaítear Deimhniú Stampála, arna eisiúint ag na Coimisinéirí Ioncaim, leis andoiciméad le tabhairt le fios gur stampáladh é. Tugadh le fios roimhe seo gur íocadhan dleacht trí stampaí ar cuireadh ar an doiciméad iad. Mura stampáiltear go cuígníomhas lena n-aistrítear an úinéireacht, ní féidir brath air le teideal don mhaoin achruthú. Is iad na dleachtanna stampála is mó a bhfuil eolas ag daoine orthu ná nadleachtanna stampála atá iníoctha ar sheiceanna, 50c, agus an dleacht stampa atáiníoctha ar thithe agus ar thalamh a dhíol. Ní mór impleachtaí dleacht stampála abhreithniú gach uair a aistrítear maoin ar nós talaimh agus foirgneamh. Gearrtar andleacht ar an luach nó ar an gcomaoin a íoctar ar mhaoin nó, i gcás bronntanais, ara luach margaidh oscailte. Ba cheart an CBL a eisiamh de réir mar is infheidhmitheón gcomaoin inmhuirir. Is mar seo a leanas na rátaí reatha dleachta ar dhíol maoine,seachas scaireanna nó urrúis indíolta, a aistriú:

DLEACHT STAMPÁLA AR MHAOIN CHÓNAITHEACH

Tá an Chomaoin Chomhiomlán níos mó ná €127,000 Ráta

An chéad €125,000 NeamhníAn chéad €875,000 eile 7%Barraíocht thar €1,000,000 9%

Ní ghearrtar dleacht stampála ar Cheannaitheoirí Céaduaire nuair atá a bpríomháitchónaithe (PPR) á ceannach acu.

Chaibidil

14

167

Chaibidil

14

DLEACHT STAMPÁLA AR MHAOIN NEAMHCHÓNAITHEACH

Comaoin Chomhiomlán Ráta

Gan a bheith níos mó ná €10,000 Díolmhaithe€10,001 - €20,000 1%€20,001 - €30,000 2%€30,001 - €40,000 3%€40,001 - €70,000 4%€70,001 - €80,000 5%Níos mó ná €80,000 6%

Gearrtar Dleacht Stampála freisin ar na nithe seo a leanas:

� Seiceanna ag 50c in aghaidh an tseic;� Cártaí ATM ag €5 in aghaidh na bliana;� Cártaí Dochair ag €5 in aghaidh na bliana;� Comhchártaí ATM/Dochair ag €10 in aghaidh na bliana;� Cártaí creidmheasa agus muirir ag €30.

Bíonn an dleacht stampála iníoctha nuair a aistrítear maoin laistigh den neasteaghlach(liosta ar fáil ag www.revenue.ie/revguide/stampduty.htm), ach gearrtar é ag leathden ghnáthráta a bhíonn i bhfeidhm.

Cuir i gcás: má aistríonn feirmeoir a f(h)eirm de luach neamhchónaitheach €200,000ar an margadh oscailte chuig a m(h)ac/(h)iníon, bíonn dleacht stampála inmhuirir ar€200,000 ag ráta éifeachtach de 4.5% (i gcomparáid le 9% a luaitear sna rátaí féin).

Ní bhíonn aon dleacht stampála ar mhaoin a aistrítear trí mheán oidhreachtaí.

Ní bhíonn dleacht stampála inmhuirir i leith aistrithe aon mhaoine idir céilí.

Cuirtear pionóis i bhfeidhm mura stampáiltear in am na doiciméid inmhuirir dondleacht stampála.

Go hiondúil, ní bhíonn dleacht stampála ar aistrithe beostoic agus innealra feirme,ach sa chás go n aistrítear an mhaoin sin in éineacht leis an talamh, is féidir méid andleachta is iníoctha a mhéadú. Mar shampla, má cheannaíonn feirmeoir feirm ar€65,000 gearrfar dleacht stampála ar an ngníomhas aistrithe ag rátaneamhchónaitheach 4% .i. €2,600. Má cheannaíonn sé/sí stoc agus innealra ag anam céanna agus mar chuid de cheannach na feirme áfach, agus luach tuairim€20,000 orthu seo, beidh an dleacht iníoctha ansin ar €65,000 ag 6% .i. €3,900.Is amhlaidh é seo de bharr gur breis is €80,000 an chomaoin iomlán a íocadh ar nahidirbhearta ar fad.

168

FAOISEAMH MAIDIR LE SUÍOMH A AISTRIÚ GO LEANBH

Déantar socrú le hAlt 83B den Acht Comhdhlúite Dleachtanna Stampa 1999 lehaghaidh díolúine ó dhleacht stampála nuair a aistrítear suíomh ó thuismitheoir goleanbh chun príomháit chónaithe an linbh a thógáil. Ní mór nach sáródh uasluach antsuímh €500,000 agus nach mbeadh achar an tsuímh níos mó ná .4047 heicteár(1 acra).

FAOISEAMH DON FHEIRMEOIR ÓG ATÁ OILTE

Foráiltear in alt 81AA den Acht Comhdhlúite Dleachtanna Stampa, 1999d’fhaoiseamh ó dhleacht stampála ar aistriú, trí thalamh talmhaíochta (lena n-áirítearfoirgnimh) a thabhairt mar bhronntanas d’fheirmeoirí óga oilte a shásaíonncoinníollacha áirithe, nó tríd an talamh sin a dhíol leo. Baineann an faoiseamh legníomhais a cuireadh i gcrích an 2 Aibreán 2007 nó ina dhiaidh sin, agus roimh an31 Nollaig 2012 nó ar an dáta sin.

Ní fheidhmítear an faoiseamh i leith léasanna nó mar a mbíonn cumhachtchúlghairthe ann. Is ann don fhaoiseamh seo trí laghdú 100% sa dleacht stampálaa chaithfí a íoc murach é. Ní mór don aistrí a bheith ina f(h)eirmeoir óg oilte, de réirmar a shainmhínítear san Acht. Ní foláir do na daoine sin, tráth an dáta a ritheadhan ionstraim féin:

� Bheith faoi bhun 35 bliain d’aois;� Bheith i seilbh ceann de na cáilíochtaí mar a leagtar amach san fhoirm SD2B

(www.revenue.ie/leaflets/sd2b.pdf) atá ar fáil ó na Coimisinéirí Ioncaim ó aoncheann de na 3 hoifig a liostaítear thíos nó ar www.revenue.ie faoingceannteideal ‘Leaflets and Guides’ - ‘Stamp Duty’ – ‘SD 2B’; agus

� Dearbhú a thabhairt go ndéanfaidh sé/sí na nithe seo a leanas ar feadh natréimhse cúig bliana ó dháta rite an aistrithe:

� Nach gcaithfidh sé/sí níos lú ná 50% dá g(h)náthuaireanta oibre ag obair aran talamh féin;

� Go gcoinneoidh sé/sí úinéireacht na talún;� Go dtabharfaidh sé/sí a (h)uimhir PSP.

I dteannta na gcoinníollacha sin, ní foláir teastas a bheith sa ghníomhas aistrithe leisan mbrí go bhfeidhmítear forálacha Alt 81AA den Acht Comhdhlúite DleachtannaStampála, 1999 don aistriú. Foráiltear san alt freisin d’aisíoc na dleachta a íocadh ilíon teoranta imthosca.

FAOISEAMH COMHDHLÚITE FEIRME

Is in Alt 81C den Acht Comhdhlúite Dleachtanna Stampa 1999 a fhaightear naforálacha a bhaineann leis an bhFaoiseamh Comhdhlúite Feirme. Is é cuspóir anfhaoisimh ná comhdhlúthú gabháltas feirme a spreagadh le go ndéanfaí ilroinnt alaghdú agus go gcuirfí feabhas ar oibriú agus inmharthanacht na feirme/nabhfeirmeacha atá i gceist. Baineann an faoiseamh le hionstraimí a forghníomhaíodhan 1 Iúil 2007 nó ina dhiaidh sin agus roimh an 30 Meitheamh 2011 nó ar an dátasin ("an tréimhse ábhartha").

Chaibidil

14

169

Chaibidil

14

Déantar socrú leis an bhfaoiseamh i gcás n-eisíonn Teagasc deimhniú comhdhlúitebailí i ndáil le díol agus ceannach tailte, a tharlaíonn laistigh de 18 mí ó chéile aguslaistigh den tréimhse ábhartha, nach n íocfar dleacht stampála ar an gceannach achsa mhéid is go sáraíonn luach na dtailte a ceannaíodh luach na dtailte a díoladh. Mádhéantar an díol roimh an gceannach, tabharfar an faoiseamh nuair a cheannófartailte. Má cheannaítear an talamh ar dtús, áfach, ní mór dleacht stampála a íoc. Inatheannta sin, féadfar éileamh a dhéanamh ar aisíoc na dleachta nuair a dhíolfartalamh. Ní mór nach mbeidh foirgnimh chónaithe ar bith ar na tailte a dhíoltar nó acheannaítear.

Baineann an faoiseamh seo le bronntanais agus malairtí freisin áit a gcomhlíontarcoinníollacha alt 81C.

Bíonn gá le breithniú áit a n-éilítear an faoiseamh sin.

AISTRITHE FEIRME TEAGHLAIGH

Foráiltear le Alt 83B den Acht Comhdhlúite Dleachtanna Stampa do dhíolmhú ódhleacht stampála d'aistriú talamh feirme go leanbh ó thuismitheoir i gcomhthéacssocruithe áirithe teaghlaigh a mbaineann forálacha alt 599 den Acht ComhdhlúiteCánacha, 1997 (mar atá leasaithe ag alt 52 den Acht Airgeadais, 2007) leo chuncríocha cánach gnóthachan caipitiúil. Chun críocha alt 599, áirítear le “leanbh”leanbh le leanbh marbh, nianna agus neachtanna áirithe agus leanaí altrama.

Bíonn gá le breithniú áit a n-éilítear an faoiseamh sin.

Tuilleadh faisnéise

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ó na seoltaí agus na huimhreacha teileafóin atáliostaithe thíos. Is féidir gach bileog/foirm a íoslódáil ó láithreán Gréasáin nagCoimisinéirí Ioncaim: www.revenue.ie.

Ceantar Stampála BhaileÁtha Cliath,Réigiún Bhaile Átha Cliath,An Foirgneamh Stampála,Caisleán Bhaile Átha Cliath,Baile Átha Cliath 2.Íosghlao: 1890 48 25 82

CÁIN BHREISLUACHA

Is cáin ar chaiteachas tomhaltóirí í an Cháin Bhreisluacha (CBL). Is iad trádálaithe atácláraithe i gcomhair CBL a bhailíonn í ar a soláthairtí earraí agus seirbhísí dá gcuidcustaiméirí. Gearrann gach trádálaí sa slabhra soláthair ón táirgeoir go dtí anmiondíoltóir CBL ar a d(h)íolacháin inchánach, agus bíonn sé/sí i dteideal an CBL aíocadh ar a c(h)eannacháin ghnó a asbhaint den tsuim sin (cé is moite de roinnteisceachtaí m.sh. cairr, peitreal, béilí agus caiteachais ar shiamsaíocht).

Oifig Dleacht StampálaChorcaí,Réigiún an Iardheiscirt,Oifigí an Rialtais,Cé Uí Shúilleabháin,Corcaigh.Teil (021) 60 27 000

Oifig Dleacht Stampálana Gaillimhe,Réigiún na Teorann,Lár na Tíre, agus an Iarthair,Teach an Chustaim,Sráid Thobar an Iarla,Gaillimh. Teil (091) 54 77 00

170

Chun críocha CBL, is feirmeoir é duine a théann i mbun gníomhaíochtaí táirgthetalmhaíochta ar thalamh leis/léi nó atá ina s(h)eilbh sa Stát. Go ginearálta, tagraíonn‘táirgeadh talmhaíochta’, chun críocha CBL, do tháirgeadh earraí talmhaíochta (m.sh.táirgeadh barr; feirmeoireacht ghinearálta stoic; feirmeoireacht éanlaith chlóis;foraoiseacht; agus iascaigh) agus/nó soláthar seirbhísí talmhaíochta (m.sh. cur agusplandú; spraeáil barr; baint; aoireacht stoic, tógáil agus ramhrú; agus leagan crann).

RÁTAÍ CBL

Ní mór don fheirmeoir atá cláraithe i gcomhair CBL an cháin a ghearradh ag an rátaiomchuí ar a s(h)oláthairtí earraí agus seirbhísí inchánach. Taispeántar na rátaí abhaineann le hearraí agus seirbhísí éagsúla talmhaíochta sa tábla seo a leanas:

Ráta CBL Earraí agus seirbhísí talmhaíochta

Ráta nialais Plandaí/síolta/bleibeanna don táirgeadh bia;Plandú/cur don táirgeadh bia.

4.8% Eallach, caoirigh, muca, capaill, fianna, gabhair aguscúnna b(h)eo.

13.5% Obair thógála feirme; draenáil agus míntíriú talaimh;Plandú/cur seachas don táirgeadh bia; Spraeáil barr;Baint; Aoireacht stoic; tógáil agus ramhrú; Leagan crann;Seamhan buaibheach; Síolta, bleibeanna, riosóim agussoláthairtí cosúla a úsáidtear chun táirgeadhtalmhaíochta barr bithbhreosla.

21% Fruiliú innealra; Léasú cuóta bainne (gan talamh);Iompar; Stóráil.

FEIRMEOIRÍ – DUALGAS CHUN CLÁRÚ I gCOMHAIR CBL

Ní mór d’fheirmeoir clárú i gcomhair CBL má sháraíonn a láimhdeachas ó sholáthairtíáirithe, nó más dócha go sáróidh siad, an tairseach ábhartha do na soláthairtí údthar thréimhse dhá mhí dhéag. Is iad seo a leanas na soláthairtí sin, in éineacht leisna tairseacha láimhdeachais ábhartha:

(a) Soláthairtí seirbhísí talmhaíochta (seachas seirbhísí inseamhnaithe, aoireachtstoic nó tógáil stoic) a sháraíonn, nó ar dócha go sáróidh siad €37,500;

(b) Soláthairtí seamhain bheostoic, seachas d’fheirmeoirí atá ceadúnaithe marionad don Inseamhnú Saorga; do dhuine faoi riail an fheirmeora, agus asháraíonn, nó ar dócha go sáróidh, €75,000;

(c) Soláthairtí táirgí gortóireachta miondíola a sháraíonn, nó ar dócha gosáróidh siad, €75,000;

Nóta: Nóta: Áit a bhfuil soláthairtí an fheirmeora ina seirbhísí a dtagraítear dóibhin (a) chomh maith leis na hearraí a dtagraítear dóibh in (b) nó (c) is é antairseach ábhartha ná €37,500.

Chaibidil

14

171

(d) Éadálacha laistigh den Chomhphobal1 a sháraíonn nó ar dócha go sáróidh€41,000;

(e) Seirbhísí a fhaightear as limistéir lasmuigh den Stát, beag beann ar a luach;(d) Soláthairtí d’earraí inchánach, seachas earraí talmhaíochta, a sháraíonn, nó

ar dócha go sáróidh siad €75,000;(e) Soláthairtí seirbhísí inchánach, seachas seirbhísí talmhaíochta, a sháraíonn

nó ar dócha go sáróidh siad €35,000.

Má bhíonn sé de dhualgas ar fheirmeoir clárú i leith a s(h)eirbhísí a fhaightear ósholáthraithe eachtracha (dá dtagraíonn alt (e)), ní foláir dó/di cuntas a thabhairt arCBL freisin i leith a (h)éadálacha laistigh den Chomhphobal (dá dtagraíonn alt (d)),beag beann ar luach na n-éadálacha laistigh den Chomhphobal.

Má bhíonn sé de dhualgas ar fheirmeoir clárú i leith a (h)éadálacha laistigh denChomhphobal nó i leith seirbhísí ó sholáthraithe eachtracha, déantar an clárú sin a‘imfhálú’ go héifeachtach go gcuimsítear na héadálacha laistigh den Chomhphobalagus/nó na seirbhísí sa Cheathrú Sceideal. Níl aon dualgas ar an bhfeirmeoir clárú ileith a g(h)níomhaíochtaí feirmeoireachta.

Ar ndóigh, sa chás go bhfuil dualgas ar fheirmeoir clárú don CBL i ndáil le soláthairtíaon earraí nó seirbhísí eile, mar a imlínítear in ailt (a), (b), (c), (f) agus (g) thuas, ní mórdó/di cuntas a thabhairt don CBL i ndáil le gach gníomhaíocht dá c(h)uid, lenan-áirítear an fheirmeoireacht.

FEIRMEOIRÍ – ROGHA CHUN CLÁRÚ DON CBL

I gcás feirmeora nach gá dó/di clárú i gcomhair CBL, is féidir leo roghnú chun clárú.

Más mian le feirmeoir a roghnaigh chun clárú i gcomhair CBL a c(h)lárú a chealú inadhiaidh sin, féadann sé/sí cealú trí shocrú lena c(h)eantar áitiúil de chuid nagCoimisinéirí Ioncaim. Féadann na Coimisinéirí Ioncaim cuid éigin nó iomlán na CBLglaine a aisíocadh leis an bhfeirmeoir le linn na tréimhse ar roghnaigh sé/sí clárú inaleith a aisghabháil má dhéantar seo áfach.

TAIFID AGUS TUAIRISCEÁIN

Tá iallach ar fheirmeoir atá cláraithe i gcomhair CBL taifid a choinneáil archeannacháin agus dhíolacháin ionas gur féidir leis/léi tuairisceán CBL démhíosúil achomhlánú (m.sh. Eanáir/Feabhra, Márta/Aibreán, Bealtaine/Meitheamh, Iúil/Lúnasa,Meán Fómhair/Deireadh Fómhair agus Samhain/Nollaig). Tá tuairisceán CBL do gachtréimhse démhíosúil dlite ar an 19ú lá den mhí i ndiaidh dheireadh na tréimhseábhartha. Má sháraíonn CBL a gearradh ar dhíolachán an CBL a tabhaíodh archeannacháin, ba chóir íocaíocht a bheith in éineacht leis an aischur mar atá iomchuí.Má sháraíonn an CBL a tabhaíodh ar cheannacháin an CBL a gearradh ar dhíolacháin,déanfaidh na Coimisinéirí Ioncaim aisíoc ar an difir, mar atá iomchuí.

1 Is earraí iad 'éadálacha laistigh den Chomhphobal' a gceannaítear iad ó thrádálaithe atá cláraithe do CBL i mBallstáit eile anAE. Le haghaidh tuilleadh sonraí faoi éadálacha laistigh den Chomhphobal i ndáil le gníomhaíochtaí feirmeoireachta, féachar bhileog eolais na gCoimisinéirí Ioncaim, Farmers and Intra-EU Transactions (Feabhra 2010).

Rinneadh athrú ar an mbealach a chaitear le seirbhísí a fhaightear as limistéir thar sáile ó thaobh CBL de ón 1 Eanáir 2010. Nífheidhmítear próiseas a thuilleadh lena ndéileáiltear le ‘Seirbhísí sa Cheathrú Sceideal’ ar leithligh agus is mar an gcéanna achaitear le gach seirbhís dá bhfaightear as limistéir thar sáile. Le haghaidh tuilleadh sonraí, féach ar bhileog eolais nagCoimisinéirí Ioncaim, New Intra-Community VAT Rules on Place of Supply of Services (Nollaig 2009).

Chaibidil

14

172

'MÉID BREISE AR RÁTA COMHRÉIDH'

Níl feirmeoirí nach bhfuil cláraithe do CBL i dteideal aisghabháil a dhéanamh ar anCBL a ghearrtar ar a gcostais feirmeoireachta (m.sh. innealra feirme, leictreachas srl).I gcoitinne, tugtar cúiteamh d’fheirmeoirí mar sin as na táillí CBL seo trí úsáid méidar ráta comhréidh (5.2% faoi láthair) a bhíonn á chur leis na praghsanna ar andíolann siad a gcuid táirgí agus seirbhísí le daoine atá cláraithe i gcomhair CBL (m.sh.margaí, comharchumainn talmhaíochta agus monarchana feoil). Tugtar an ‘méidbreise ar ráta comhréidh’ ar an méid cúitimh seo agus níl sé mar an gcéanna leis anráta CBL atá infheidhmithe do ghníomhaíochtaí feirme. Tugtar 'feirmeoirí ar rátacomhréidh' ar fheirmeoirí nach bhfuil cláraithe i gcomhair CBL, agus atá i dteidealíocaíocht an mhéid bhreise ar ráta comhréidh dá réir sin.

Mar shampla: díolann feirmeoir ar ráta comhréidh méid áirithe bainne a táirgeadhóna t(h)réad déiríochta le comharchumann talmhaíochta atá cláraithe le haghaidhCBL ar €1,000. Is é €52 an méid breise ar ráta comhréidh ag 5.2%; gearrann anfeirmeoir €1,052 ar an gcomharchumann.

AISÍOCAÍOCHTAÍ CBL AR FHOIRGNIMH FEIRME AGUS OIBREACHA DRAENÁLATALAIMH

I gcoitinne, tá feirmeoir ar ráta comhréidh i dteideal aisíoc a fháil ar CBL a thabhaíonnsé/sí maidir le caiteachas ar fhoirgnimh feirme agus oibreacha draenála talaimh chuncríocha a c(h)uid feirmeoireachta.

Ní mór éilimh ar aisíoc a dhéanamh ar an bhfoirm iomchuí (Foirm CBL 58). Níghlactar éilimh aonair ar mhéid níos lú ná €125. D’fhéadfaí a leithéid d'éilimh adhéanamh in éineacht le héilimh eile ón éilitheoir céanna má tá comhluach an éilimhiomláin níos mó ná €125.

Má tá feirmeoir ar ráta comhréidh cláraithe do CBL maidir le héadálacha laistigh denChomhphobal agus/nó seirbhísí an Cheathrú Sceidil amháin, beidh sé/sí fós i dteidealaisíoc ar an CBL a rinne sé/sí maidir lena leithéid d'oibreacha. É sin ráite, seachaséileamh faoi leith a dhéanamh ar aisíoc, ba chóir an t aisíoc a éileamh mar asbhaintón méid CBL iníoctha ag an bhfeirmeoir lena t(h)uairisceán tréimhsiúil CBL.

COMHPHÁIRTÍOCHTAÍ TÁIRGTHE BAINNE

D’fhéadfadh go mbeadh bileog eolais na gCoimisinéirí Ioncaim "VAT Issues for MilkProduction Partnerships" (CBL Uimh. 1/04) úsáideach d’fheirmeoir ar bith atá agsmaoineamh ar Chomhpháirtíocht Táirgthe Bainne a bhunú.

Is féidir tuilleadh faisnéise ar an gceist seo nó ar aon cheist eile a fháil ar láithreánGréasáin na gCoimisinéirí Ioncaim ag www.revenue.ie nó ó do réigiún áitiúil de chuidna gCoimisinéirí Ioncaim.

Chaibidil

14

173

CÁNACHAS AR IONCAM Ó FHEIRMEOIREACHT

Is féidir brabúis ó cheird na feirmeoireachta a mheasúnú le haghaidh cáin ioncaim nócáin chorparáide, ag brath ar na cúinsí atá i gceist. Is éard atá sa mhéid seo a leanas,atá bunaithe ar an reachtaíocht a bhí i bhfeidhm an 30 Iúil 2010, cur síos an-achomairar chuid de na forálacha is coitianta a théann i bhfeidhm ar an gcáin a ghearrtar aran ioncam ón bhfeirmeoireacht. Tá faisnéis bhreise le fáil ar láithreán Gréasáin nagCoimisinéirí Ioncaim, www.revenue.ie nó ó do chomhairleoir cánach.

BRABÚIS ÓN bhFEIRMEOIREACHT A MHEÁNÚ

D’fhéadfadh feirmeoirí áirithe rogha a dhéanamh go ngearrfar cáin ar a n-ioncam arbhonn mheánsuim na mbrabús comhiomlán agus na gcaillteanas comhiomlán ónbhfeirmeoireacht a fuarthas le linn na dtrí bliana dar críoch bliain an mheasúnaitheseachas cáin a bheith á gearradh ar a mbrabúis ón bhfeirmeoireacht sa ghnáthshlí (.i.ar bhrabúis thréimhse an 12 mhí dar críoch bliain an mheasúnaithe).

LIÚNTAIS LE hAGHAIDH CAITEACHAS CAIPITIÚIL LE FOIRGNIMH FEIRME A THÓGÁILAGUS OIBREACHA EILE

Féadfaidh daoine ar féidir cáin a ghearradh ar a mbrabúis ón bhfeirmeoireacht liúntasd’fhoirgnimh feirme a éileamh le haghaidh caiteachas caipitiúil le foirgnimh feirmea thógáil (seachas foirgnimh a úsáidtear mar áitreabh cónaithe) agus le haghaidhoibreacha áirithe eile. Déantar an costas a dhíscríobh ar ráta 15% in aghaidh nabliana sna chéad 6 bliana agus ar ráta 10% sa seachtú bliain.

LIÚNTAIS LE hAGHAIDH CAITEACHAS CAIPITIÚIL LE FOIRGNIMH FEIRME, SRL ATHÓGÁIL CHUN TRUAILLIÚ A RIALÚ

Baineann an scéim seo le caiteachas áirithe a tabhaíodh idir an 6 Aibreán 1997 agusan 31 Nollaig 2010, agus an dá dháta sin san áireamh.

Maidir le caiteachas a tabhaíodh an 1 Eanáir 2005 nó ina dhiaidh sin, tugtar naliúntais thar 3 bliana ina suimeanna cothrom le chéile, cé go bhféadfaidh duine roghaa dhéanamh go gcaithfear ar mhalairt slí leis nó léi, rud a fhágfaidh go mbeifear inann dlús a chur leis na liúntais i rith thréimhse na dtrí bliana sin.

FAOISEAMH LE hAGHAIDH IONCAM ÁIRITHE DE BHUN TALAMH FEIRME A LIGEANAMACH AR LÉA

Tá ioncam áirithe a fhaightear de bharr talamh feirme a ligean amach ar léasdíolmhaithe ó cháin ioncaim.

Tá an chéad €12,000 den ioncam bliantúil ón léas díolmhaithe i gcás go mbaineanntéarma 5 bliana ar a laghad leis an léas, €15,000 i gcas go mbaineann téarma 7mbliana ar a laghad leis an léas agus €20,000 i gcás go mbaineann téarma 10mbliana ar a laghad leis an léas (d’fhéadfadh suimeanna éagsúla a bheith i gceist agbrath ar an dáta a rinneadh an léas).

Caithfidh go mbeidh an léasóir 40 bliain d’aois nó os a cionn nó faoi éagumas buan,mar gheall ar éiglíocht fhisiciúil, de bharr a bheith i mbun feirmeoireachta. Nílléasanna idir daoine a bhfuil dlúthghaol eatarthu incháilithe.

Chaibidil

14

174

FAOISEAMH STOIC - GINEARÁLTA

Is éard is faoiseamh stoic ann ná asbhaint den ioncam trádála feirmeoireachta arbionann é agus 25% den mhéadú ar luach an stoic trádála i dtréimhse chuntasaíochta.Ní fhéadfar an faoiseamh a úsáid chun caillteanas a chruthú nó a mhéadú aguscaithfear é a éileamh ar an dáta a bhfuil an tuairisceán le comhdú don tréimhse lenambaineann sé, nó roimh an dáta sin. Ní bhíonn sé ar fáil ach amháin i gcás cuideachtale haghaidh tréimhsí cuntasaíochta dar críoch an 31 Nollaig 2010, nó roimhe sin,agus in aon chás eile le haghaidh blianta measúnaithe chomh fada le 2010 agus anbhliain sin san áireamh.

FAOISEAMH STOIC – FEIRMEOIRÍ ÓGA OILTE

Déantar socrú leis seo le haghaidh ráta breisithe don fhaoiseamh stoic ar ráta 100%seachas 25% ar feadh ceithre bliana. Baineann sé le feirmeoirí a thagann chun bheithina “bhfeirmeoirí cáilithíocha” .i. feirmeoirí atá faoi bhun 35 bliain d’aois agus achomhlíonann ceanglais áirithe maidir le hoiliúint, an 31 Nollaig 2010 nó roimhe sin.

BEOSTOC A DHIÚSCAIRT GO hÉIGEANTACH

Baineann an scéim seo le brabúis a fhabhraítear nuair a dhiúscraítear stoc faoibhearta reachtúla chun galair a dhíothú.

Féadfaidh feirmeoir roghnú go bhfágfar brabúis den sórt sin amach agus ioncam áríomh don tréimhse chuntasaíochta ina ndiúscraítear an stoc. Sa chás sin, meastar godtagann na brabúis chun cinn ina dtráthchodanna cothrom le chéile i ngach ceannde na chéad 4 thréimhse chuntasaíochta eile (nó, má thograíonn an feirmeoir, satréimhse ina dtagann na brabúis chun cinn agus sna 3 thréimhse ina dhiaidh).

Chomh maith leis sin, féadfaidh an feirmeoir a bheith i dteideal faoiseamh stoic100% i dtréimhse iarchurtha na gceithre bliana.

Ní bhaineann an rogha leis an tréimhse a iarchur i gcás go scoireann duine de cheirdna feirmeoireachta go bua

CUÓTA BAINNE

Bíonn liúntais chaipitil ar fáil ar chaiteachas a thabhaítear nuair a cheannaítear cuótabainne. Deonaítear na liúntais ar bhonn dronlíneach thar thréimhse 7 mbliana.Baineann an gnáthliúntas cothromaíochta nó na gnáthfhorálacha muirir le hábhar igcás go ndíoltar an cuóta nó go ndiúscraítear ar bhealach eile é.

CÁIN A GHEARRADH AR BHRABÚIS AGUS AR GHNÓTHACHAIN Ó STAILEANNA

Ón 1 Lúnasa 2008, táthar ag caitheamh le staileanna mar stoc trádála. Ciallaíonn sésin go bhfuil ioncam ó tháillí agus ó bhrabúis ghraí agus ó staileanna a dhíolincháinithe ar an ngnáthbhealach (tháinig deireadh le díolúine a bhí ann roimhe an31 Iúil 2008).

Chaibidil

14

175

Chaibidil

14

BRABÚIS AR CHOILLEARNACHA ÁIRITHE A ÁITIÚ

Tá brabúis nó gnóthachain ar choillearnacha a áitiú sa Stát chun críocha tráchtáladíolmhaithe ó cháin ioncaim agus ó cháin chorparáide.

D’ainneoin na díolúine, caithfear sonraí gach brabús, gnóthachan agus caillteanas aáireamh sa tuairisceán bliantúil ioncaim. Tá na gnáthrialacha a bhaineann le taifid achoinneáil agus na taifid sin a chur ar fáil lena n-iniúchadh ag na Coimisinéirí Ioncaimi bhfeidhm freisin.

Is féidir Treoirlínte ar Phlean Bainistíochta Feirme a ullmhú a fháil ó OifigíTalmhaíochta, Comhshaoil agus Struchtúr (AES) na Roinne (féach an liosta d'oifigíAES áitiúla ag Aguisín 1B).

Is féidir tuilleadh faisnéise maidir le foráil Alt 659 den Acht Comhdhlúite Cánacha,1997 a fháil ó oifigí áitiúla na gCoimisinéirí Ioncaim.

176

SUIRBHÉIREACHT ORDANÁIS ÉIREANN

Tairgeann Suirbhéireacht Ordanáis Éireann raon leathan de léarscáilíocht i bhformáidpáipéir agus dhigiteach. Is iad ár gcuid léarscáileanna mórscála de cheantair tuaithena rudaí is mó spéise don phobal feirmeoireachta – is ar scála 1:2500/ 1:5000 docheantair tuaithe agus cheantair leath-tuaithe atá na léarscáileanna seo agus ar scála1:10,000 do réigiúin shléibhtiúla. Is táirgí iad an aerfótagrafaíocht agusortafótagrafaíocht ar féidir iad a úsáid mar fhoinse faisnéise don phobalfeirmeoireachta. Is féidir le Suirbhéireacht Ordanáis Éireann aerfótagrafaíocht agusortafótagrafaíocht náisiúnta a tógadh in 1995 (D/B) agus 2000 (ildaite) agus 2005(ildaite) a sholáthar óna hoifigí díolacháin i bPáirc an Fhionnuisce.

Is féidir le Suirbhéireacht Ordanáis Éireann agus a ngréasán de ghníomhairíléarscáilíocht a chur ar fáil mar dhuillíní caighdeánacha nó mar sheirbhís shuíomh-bhunaithe de réir éilimh, i bhfoirm páipéir nó dhigiteach.

I measc na roghanna tá:

� Scála ar bith;� Ceapa páipéir nó i roinnt formáidí digiteacha éagsúla;� Léarscáileanna ilchodacha;� Páipéar de mhéid A4 go A0;� Téamaí roghnaithe do tháirgí digiteacha;� Pacáistí Pleanála.

Faoi Mheitheamh 2010, beidh léarscáileanna pleanála ar fáil le ceannach agus lehíoslódáil ag www.osi.ie.

Tá léarscáileanna stairiúla de 6 horlaí agus 25 orlach ar fáil chomh maith, ach níthaispeántar dáileachtaí talún ar na léarscáileanna 6 horlaí áfach. Is féidir breathnúar léarscáileanna stairiúla trí bhrabhsálaí léarscáile saor in aisce OSi ar a láithreánGréasáin corparáideach www.osi.ie. Is féidir íomhánna a cheannach agus a íoslódáili bhformáid pdf freisin.

SONRAÍ LÉARSCÁILE DIGITEACHA

Tá sonraí de shaghas Íomhá Digiteach (rastar) agus sonraí de shaghas GnéitheDigiteacha (veicteoir) ar fáil i roinnt formáidí tionscalchaighdeánach agus cuirtear arfáil iad i roinnt meáin éagsúla. Is féidir sonraí veicteora agus sonraí rastair digiteachaa chur in oiriúint do shonraíochtaí na gcustaiméirí. Beidh gréasán na ngníomhairí lehaghaidh Léarscáileanna Áite de chuid Shuirbhéireacht Ordanáis Éireann in annléarscáilíocht a sholáthar i bhformáid dhigiteach. Is féidir léarscáilíocht dhigiteach acheannach ó phríomhoifig díolacháin de chuid Suirbhéireacht Ordanáis Éireann freisini bPáirc an Fhionnuisce, Baile Átha Cliath, ó ghréasán na ngníomhairí le haghaidhLéarscáileanna Áite de chuid Shuirbhéireacht Ordanáis Éireann nó tá siad ar fáil ar líneag www.osi.ie.

Chaibidil

14

177

Chaibidil

14

AERFÓTAGRAFAÍOCHT

Tá clúdach náisiúnta ar scála fótagrafaíochta 1:30,000 agus 1:40,000 ar fáil. Tógadhan fhótagrafaíocht seo in 1995 agus 2000 agus le linn 2005/06; tá ceantairroghnaithe eile ar fáil ar scálaí fótagrafaíochta 1:5000 go 1:20,000. Táaerfótagrafaíocht ar fáil mar phriontaí dubha agus bána agus ildaite araon. Táclúdach náisiúnta ar scála fótagrafaíochta 1:30,000 agus 1:40,000 ar fáil ar láithreánGréasáin OSi agus is féidir breathnú air tríd an tseirbhís brabhsála léarscáileanna. Isféidir íomhánna a cheannach ar líne freisin. Níl fhótagrafaíocht a tógadh ar leibhéalníos ísle ar fáil ach amháin ó shiopa léarscáileanna Shuirbhéireacht Ordanáis Éireanni bPáirc an Fhionnuisce, Baile Átha Cliath.

TUAIRISCÍ EOLAÍOCHTA, FAISNÉIS FAOI LÉARSCÁILEANNA GAOITHE

Tairgeann Suirbhéireacht Ordanáis Éireann tuairiscí comhshaoil lárnaithe ar a láithreánGréasáin, chomh maith le léarscáileanna gaoithe agus léarscáileanna clárúchán talún– is féidir teacht ar na táirgí sin tríd an bpríomhleathanach ar láithreán Gréasáincorparáideach Shuirbhéireacht Ordanáis Éireann mar ar féidir míniú iomlán ar natáirgí sin a fháil.

CONAS LÉARSCÁILEANNA NA SUIRBHÉIREACHTA ORDANÁIS A FHÁIL

Tá gníomhairí Léarscáileanna Áite Suirbhéireachta Ordanáis i mBaile Átha Cliath, saMhuileann gCearr, i bPort Láirge, i gCill Chainnigh, i gCill Airne, i gCorcaigh, inGaillimh, i Luimneach, sa Chabhán, i mBaile Átha Luain agus i Sord ina bhfuilléarscáilíocht i bhformáid páipéir nó dhigiteach ar fáil le ceannach. Glacann cuidmhaith de na daoine seo le horduithe ar an nguthán agus tríd an bhfacs. Mura bhfuila leithéid indéanta, is féidir léarscáilíocht a fháil ó Shuirbhéireacht Ordanáis nahÉireann, Páirc an Fhionnuisce, Baile Átha Cliath. Teil: 01 8025349, Facs: 018220979. Nuair a ordaítear léarscáileanna ar mhórscála (léarscáileanna ar scála1:1000, 1:2500, 1:5000, 25 orlach nó 6 horlaí), ní mór ionad an ghabháltais nógnéithe eile atá á chlúdach ag an léarscáil a shonrú. Is fearr an baile fearainn inabhfuil an gabháltas a shonrú. De rogha air sin, is féidir go leor táirgí OSi a cheannachagus a íoslódáil ó láithreán Gréasáin na Suirbhéireachta Ordanáis agus sna cúinsí sinis féidir le duine gabháltas a lonnú trí sheoladh nó bhaile fearainn a chuardach nó derogha air sin an brabhsálaí léarscáileanna a úsáid chun peanáil chuig suíomh aguszúmáil isteach air.

Is féidir raon táirgí Turasóireachta agus Áineasa ó Shuirbhéireacht Ordanáis Éireanna cheannach ar líne ónár siopa léarscáileanna ar líne www.irishmaps.ie agus ó siopaímaithe leabhair.

Is féidir faisnéis bhreise a fháil maidir lenár gcuid táirgí agus seirbhísí ónár láithreánGréasáin www.osi.ie nó trí theagmháil a dhéanamh lenár Roinn DíolachánLéarscáileanna, Teil: 01 8025349.

Is féidir ainmneacha agus seoltaí ár ngníomhairí Léarscáileanna Áite a fháil ar árláithreán Gréasáin nó trí ghlaoch a chur ar ár láthair fáiltithe i bPáirc an Fhionnuisce.Teil: 01 8025300

178

AN ROINN COIMIRCE SÓISIALAÍ

AN SCÉIM UM CHÚNAMH FEIRME

Cad is Cúnamh Feirme ann?Is é is brí le cúnamh feirme ná íocaíocht sheachtainiúil faoi réir thástáil acmhainned’fheirmeoirí ar ioncam íseal.

Cé is féidir a bheith incháilithe do Chúnamh Feirme?Beidh tú incháilithe má bhaineann na nithe seo a leanas leat:

� Tá tú i d'fheirmeoir;� Tá tú idir 18 agus 66 bliana d'aois;� Sásaíonn tú tástáil acmhainne.

Conas a oibríonn an tástáil acmhainne?Ní mór tástáil acmhainne a shásamh d'fhonn cáiliú do Chúnamh Feirme. Is é sin, nímór go mbeadh do chuid acmhainní faoi bhun leibhéal áirithe.

San áireamh le d’acmhainní, tá:

� Ioncam ar bith atá agat féin nó ag do chéile/pháirtí;� Maoin atá agat féin nó ag do chéile/pháirtí (seachas do theach);� Sócmhainn(í) eile a d'fhéadfadh ioncam a fhoráil duit.

Cé mhéid is féidir liom a fháil?Má cháilíonn tú, is é a bheidh san íocaíocht ná ráta pearsanta duit féin le méideannabreise do dhuine fásta cáilithe agus cleithiúnaithe leanaí. Ríomhtar do rátaseachtainiúil íocaíochta trí do mheasúnú acmhainne seachtainiúil a bhaint ón uasrátaCúnamh Feirme a bheadh iníoctha duit mura raibh acmhainní ar bith agat.

Is iad seo a leanas na rátaí seachtainiúla do Chúnamh Feirme:€

Uasráta Pearsanta 196.00Liúntas do Dhuine Fásta Cáilithe (*) 130.10Gach Leanbh Cleithiúnach Ráta Iomlán (**) 29.80Leath-Ráta 14.90

Tabhair faoi deara:(1) (*) Níl liúntas do Dhuine Fásta Cáilithe iníoctha má tá do pháirtí/chéile ag

fáil íocaíocht Leasa Shóisialaigh nó íocaíocht ón HSE nó má tá sé/sí ar chúrsaoiliúna lánaimseartha de chuid VTOS nó FÁS agus liúntas á fháil aige/aici.Má tá do chéile/pháirtí ar liúntas cúramóra leath-ráta, tá liúntas iomlán dodhuine fásta cáilithe iníoctha.

(2) (**) Tá méadú €29.80 iníoctha do gach leanbh cleithiúnach cáilithe máfhaigheann tú méadú do dhuine fásta cáilithe. I gcás nach gcáilíonn tú lehaghaidh méadaithe den sórt sin, tá méaduithe ar leath ráta do leanaícleithiúnacha iníoctha le haghaidh leanaí cáilithe.

Chaibidil

14

179

Chaibidil

14

Conas a íoctar é?Má tá tú incháilithe, déanfar íocaíochtaí ar bhonn seachtainiúil. Déantar íocaíochtdíreach isteach chuig d’Oifig Phoist áitiúil.

Conas a chuirfidh mé iarratas isteach?Is féidir leat iarratas a dhéanamh ar Chúnamh Feirme tríd an bhfoirm iarratais, FARM1, a chomhlánú. Tá an fhoirm sin le fáil uathu seo a leanas:

� An Oifig Leasa Shóisialaigh Áitiúil� Líne Íosghlao na Roinne do Bhileoga – 1890 20 23 23;� Is féidir iad a íoslódáil ó www.welfare.ie

Le haghaidh tuilleadh faisnéise ar Chúnamh Feirme, déan teagmháil le d'Oifig LeasaShóisialaigh Áitiúil (féach an t-eolaí teileafóin áitiúil le haghaidh sonraí). Tá faisnéisar fáil freisin ar láithreán Gréasáin na Roinne Gnóthaí Sóisialacha agus Teaghlaigh,www.welfare.ie

Ranníocaíochtaí IníocthaÓn 1 Eanáir 2007 d'fhéadfadh custaiméirí féinfhostaithe a fhaigheann CúnamhFeirme a bheith faoi dhliteanas ranníocaíochtaí ÁSPC a íoc ar a gcuid ioncaim ónbhféinfhostaíocht. Is féidir le custaiméir féinfhostaithe a fhaigheann Cúnamh Feirmenach bhfuil faoi dhliteanas ÁSPC a íoc teacht chun bheith ina ranníocóir deonachmá chomhlíonann sé/sí roinnt coinníollacha.

Le haghaidh tuilleadh sonraí, déan teagmháil le Rannóg na RanníocaíochtaíDeonacha, An Roinn Gnóthaí Sóisialacha agus Teaghlaigh, Seirbhísí LeasaShóisialaigh, Bóthar Chorcaí, Port Láirge Teil: 051 356000

ÁSPC DO CHÉILÍ FEIRM

Céilí Feirme agus ÁSPC: An Staid Ghinearálta ReathaTá céilí ranníocóir féinfhostaithe díolmhaithe go sonrach ó ranníocaíochtaí árachaisshóisialta. Aithníonn an t-eisiamh seo na deacrachtaí praiticiúla a bhaineann le nádúrcaidreamh fostaíochta dílis a dhearbhú in imthosca áirithe mar shampla nuair arangaítear duine a fhostaítear faoi chonradh seirbhíse (.i. mar fhostaí) ag a c(h)éile marranníocóir “eisiata” faoi dhlí an leasa shóisialaigh. Mar thoradh ar sin, ní féidir le céilífeirmeoireachta ÁSPC a íoc ach amháin má tá siad bainteach le ceann de thrí chás.

I dtosach, caitear le céilí atá i mbun comhpháirtíocht tráchtála go gníomhach (seachasdíreach ina gcomhúinéirí maoine) mar ranníocóirí féinfhostaithe aonaracha agus marsin tá siad faoi dhliteanas ranníocaíochtaí árachais shóisialta a íoc. Cumasaíonn naranníocaíochtaí seo – arna ndéanamh faoi Aicme ÁSPC S – taifid árachais a chur lechéile de réir a c(h)eart féin agus chun sochair fabhraíochta a fháil. I gcoitinne, tuigtearcomhpháirtíocht mar cheangal idir bheirt nó níos mó daoine d’fhonn gnóthachain nóroinnt a dhéanamh ar obair agus brabúis fiontair. Níl dliteanas do ranníocaíochtaí ÁSPCteagmhasach ar úinéireacht maoine ach ar nádúr na socruithe gnó idir an bheirt acu.Ní chruthaíonn comhúinéireacht maoine comhpháirtíocht ann féin.

Sa dara dul síos, má tá gnó teaghlaigh ionchorpraithe mar chuideachta theoranta, isféidir le céilí a bhfuil lámh acu sa ghnó taifead árachais shóisialta a bhunú marfhostaithe nó mar ranníocóirí féinfhostaithe – ag brath ar cé acu a bhfuil conradhseirbhíse ann nó nach bhfuil.

180

Sa tríú dul síos, tá sé ar eolas go bhfuil daoine fostaithe i bhfeirmeoireacht ag glacadh lefostaíocht “as feirme” ar bhonn méadaitheach. Cuireann sé seo ar chumas céilífeirmeoireachta nach mbeadh faoi árachas murab sin taifead árachais shóisialta a fhorbairtde réir a saothair “as-feirme”. Chomh maith leis sin, is féidir le céilí feirmeoireachta a bhífostaithe roimhe sin clúdach árachais shóisialta a chothú san fhadtréimhse trí ranníocaíochta dhéanamh leis an scéim ranníocaíochta deonaigh ÁSPC.

Tá athbhreithniú déanta ar an reachtaíocht a thugann díolúine do chéilí a thuganncúnamh i bhfiontair theaghlaigh, cosúil le feirmeoireacht, ó árachas sóisialta ar roinntuaireanta. In 2002, agus mar aitheantas ar an riachtanas breithniú a dhéanamh ar angceist níos sainiúla de ranníocaíochtaí árachais shóisialta do chéilí feirme, tionóladhgrúpa idir-Rannach leis an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Forbairt Tuaithe inacathaoirleach air. Is é an chonclúid a bhí aige ná "... trí chomhpháirtíochtaí gnó abhunú tugtar bealach rochtana láithreach ar chlúdach árachais shóisialta mar gheallgo bhfuil sé bunaithe ar reachtaíocht reatha. Ní chuirfeadh socruithe mar sin aonchostas suntasach riaracháin breise ar ghnólachtaí feirme: mar shampla, leanfaidhcúpla atá faoi dhliteanas cáin ioncaim faoi chómheasúnú nó measúnú ar leithligh araghaidh ag déanamh aon tuairisceán cánach amháin gach bliain, is é an t aon athrúa bheadh ann ná go mbeidh ioncam fhiontar na feirme á chionroinnt de réir nasocruithe comhpháirtíochta...".

Le déanaí, in 2005, thug an grúpa 'Samhail Árachais Shóisialta Uilechuimsithigh’(FISIM), a bunaíodh faoin ‘gClár um Rathúnas agus Cothroime' – agus aathbhunaíodh faoin gcomhaontú náisiúnta chun 'Dul Chun Cinn a Chothú’ – chunscrúdú a dhéanamh ar bhearta a bhfuil sé d’aidhm leo samhail árachais shóisialtauilechuimsithigh a fhorbairt, dá n-aire suntasacht rogha na comhpháirtíochta chuncur ar chumas oibrithe feirme, agus go háirithe céilí, taifead árachais shóisialta dágcuid féin a chur le chéile. Mhol an grúpa go gcuirfí tuilleadh faisnéise faoi nahimpleachtaí ó thaobh cánach agus leas sóisialach a bhaineann le bheith ag obair igcomhpháirtíocht nó i gcuideachta theoranta ar fáil do theaghlaigh féinfhostaithe tríchomhbhileog a cheapfadh agus a d’fhoilseodh Oifig na gCoimisinéirí Ioncaim agusan Roinn seo araon.

Tá forálacha reachtaíochta reatha sa réimse seo cosúil le díolúintí comhchosúla ireachtaíocht chun fostaíocht a chosaint atá cumhdaithe san Acht um Eagrú AmaOibre, 1997 agus san Acht um Pá Íosta Náisiúnta, 2000.

Níl pleananna ann faoi láthair chun na forálacha reatha a athrú.

COMHPHÁIRTÍOCHT FEIRME

Má tá comhpháirtíocht dhílis ar fheirm is féidir a mheas go bhfuil an dá chéile ibhféinfhostaíocht inárachais go haonarach ar mhaithe le hÁrachas Sóisialta Pá-Choibhneasa (ÁSPC). Chomh luath agus a sháraíonn ioncam gach comhpháirtí ónbhfiontar feirme tairseach de €3,174 in aghaidh na bliana, bheadh an t-ioncam seoinmheasta le haghaidh ÁSPC agus bheadh ranníocaíochtaí ÁSPC iníoctha ag ráta3%, nó €253 in aghaidh na bliana, pé ceann atá níos mó, má bhíonn ant-ioncam faoi bhun €26,000 in aghaidh na bliana agus ag ráta 5% de gachioncam seachas sin (.i. an Ranníocaíocht Sláinte san áireamh).

Chaibidil

14

181

Chaibidil

14

Ní bheadh dliteanas ranníocaíochta i gceist ar ioncam faoin tairseach de €3,174 inaon bhliain amháin. Stadfadh an duine de bheith faoi árachas maidir leis an mbliainsin (faoi réir coinníollacha áirithe, d’fhéadfadh duine ina leithéid de imthosca iarratasa dhéanamh chun a bheith ina ranníocóir deonach d’fhonn clúdach árachas sóisialtaa choinneáil). Leanfadh ranníocaíochtaí níos luaithe nó iarmhartacha, ar ndóigh, debheith inmheasta do shochair agus do phinsin ÁSPC Aicme S.

Cad is comhpháirtíocht ann?Is comhpháirtíocht é an caidreamh atá ann idir dhaoine a dhéanann gnó le chéiled’fhonn brabús a dhéanamh. Is féidir go mbeadh teacht ar chuid den bhrabús agduine inmheasta mar fhianaise go bhfuil an té i gceist mar chomhpháirtí i ngnó.

� Caithfidh an chomhpháirtíocht a bheith dílis agus á thacú ag an bhfianaisedoiciméadach iomchuí, mar shampla comhchuntais ghnó leis na bainc a bheithann srl. Ba chóir go mbeadh fianaise ann chomh go bhfuil na gníomhaíochtaígnó cláraithe i gcomhainmneacha lena n-áirítear sonraisc, cuntais mhargaidh,cuntais uachtarlainne, cuntais Íoc is Iompair, iarratais ar dheontais fheirme,uimhreacha tréada, polasaithe árachais gnó srl.

� Is é an táscaire is tábhachtaí de chomhpháirtíocht ghnó a bheith ann ná roinntna mbrabús (nó na gcailliúintí). Ba chóir go mbeadh fáil ar Thuairisceán CáinIoncaim gach comhpháirtí ag léiriú a c(h)uid den bhrabús. I gcás lánúin phóstaatá a chuireann tuairisceán cáin ioncaim isteach faoi chómheasúnú nó faoimheasúnú ar leith, ní mór ioncaim na beirte a thaispeáint.

� Ba chóir go mbeadh an tuairisceán cáin ioncaim déanta i gceart ar bhonn nabliana reatha – ní ghlactar le hiarratais leis an stádas Comhpháirtíochta ashiardhátú.

Ríomhtar ranníocaíochtaí ÁSPC de réir sonraí ioncaim sa tuairisceán Cáin Ioncaim.

Moltar do dhaoine aonaracha a théann i mbun comhaontú comhpháirtíochtacomhairle dlí a lorg sula ndéantar a leithéid.

Cad iad na Sochair?Clúdaíonn Aicme ÁSPC S an ranníocóir do na sochair seo a leanas:

� an Pinsean Stáit (Ranníocach) – a dtugtaí an Pinsean (Ranníocach) Seanaoise airroimhe seo;

� an Pinsean Baintrí agus Baintrí Fir (Ranníocach);� Sochar Máithreachais;� Sochar Uchtaíoch;� an Íocaíocht Chaomhnóra (Ranníocach) – a dtugtaí an Liúntas (Ranníocach)

Dílleachta air roimhe seo, agus� an Deontas Méala – a dtugtaí an Deontas Báis air roimhe seo.

Nóta: Ní chuireann scéimeanna agus cláir a riarann an Roinn Talmhaíochta, Iascaighagus Bia constaic roimh chomhpháirtíochtaí gnó aon fheirme a bhunú.

Le haghaidh tuilleadh faisnéise faoi na cúrsaí seo, déan teagmháil le Seirbhís Faisnéisena Roinne Gnóthaí Sóisialacha agus Teaghlaigh, Áras Mhic Dhiarmada, Sráid anStórais, Baile Átha Cliath 1 – teil: 01-704-3274; ríomhphost: info@welfare.ie;láithreán Gréasáin: www.welfare.ie.

182

SCÉIM SÓISIALTA TUAITHE (SST)

AIDHM NA SCÉIME

Is iad aidhmeanna na scéime tacaíocht ioncaim a sholáthar d'fheirmeoirí agusd'iascairí atá ag fáil íocaíochtaí sonraithe Leasa Shóisialaigh faoi láthair, agus seirbhísíáirithe a bheidh tairbheach do phobail tuaithe a sholáthar amhail cothabháilcomhshaoil, caomhnú fuinnimh, cúram sóisialta agus cúram do dhaoine aosta tríleas a bhaint as na scileanna agus na buanna atá ar fáil i measc na bhfeirmeoirí agusna n-iascairí.

OBAIR AR TUGADH FÚITHI SA SCÉIM SÓISIALTA TUAITHE

Bainfidh an pobal áitiúil leas as an obair go léir a dhéanfaidh rannpháirtithe sa ScéimSóisialta Tuaithe. Is cosúil gurb iad na cineálacha tionscadail a bheidh i gceist ná:

� Slite marcáilte, siúlóidí aontaithe agus bóithre portaigh a chothabháil agus afheabhsú;

� Obair chaomhnaithe fuinnimh do dhaoine aosta agus do dhaoine nach bhfuilmórán airgid acu;

� Tionscnaimh feabhsaithe bailte agus tuaithe;� Cúram sóisialta agus cúram na n-aosach, cúram comhphobail do ghrúpaí

réamhscoile agus tar éis na scoile;� Obair chothabhála comhshaoil – cothabháil agus airíochas d'áiseanna

comhphobail agus spóirt;� Tionscnaimh a bhaineann le hionaid chultúrtha agus oidhreachta

sheachbhrabúsacha;� Dualgais Riaracháin/Cléireachais Phobail, agus� Aon tionscadal pobail cuí eile a aithneofar le linn na Scéime.

Tabhair faoi deara: Coimeádtar na catagóirí tionscadal thuas faoi athbhreithniú.

CÉ ATÁ INCHÁILITHE?

Tá an scéim dírithe go príomha ar fheirmeoirí agus iascairí a bhfuil íocaíochtaísonraithe áirithe Leasa Shóisialaigh á bhfáil acu.

Le bheith incháilithe chun páirt a ghlacadh sa Scéim, ní mór go mbeadh CúnaimhFeirme/Iascaireachta á fháil ag duine,

nó

Ní mór go gcomhlíonfadh sé/sí na critéir cháilitheachta atá leagtha amachd'fheirmeoir nó iascaire, agus ní mór go mbeadh ceann de na híocaíochtaícáilitheacha ón Roinn Gnóthaí Sóisialacha agus Teaghlaigh á fháil aige/aici.

D’fhéadfadh eisceachtaí ó na critéir cháilitheachta thuas a bheith i gceist go príomhai gcás linbh/siblín nó céile cleithiúnach de chuid duine incháilithe. Is féidir sonraí a fháilar na critéir cháilitheachta ar fad, lena n-áirítear na híocaíochtaí cáilitheacha LeasaShóisialaigh chomh maith le haon fhaisnéis eile ó na Cuideachtaí Forbartha Áitiúil nóó Údarás na Gaeltachta (.i. na Comhlachtaí Forfheidhmithe), toisc gurb iadsan abhainistíonn an Scéim ar leibhéal áitiúil, ar son na Roinne Coimirce Sóisialaí.

Chaibidil

14

183

Chaibidil

14

TÉARMAÍ AGUS COINNÍOLLACHA NA SCÉIME

Oibreoidh rannpháirtithe 19.5 uair in aghaidh na seachtaine ar sceideal a bheidháisiúil d’fheirmeoirí/iascairí faoi réir riachtanais an tionscadail a mbeidh siad ag obairair. Déanfar teidlíocht chun Saoire Bliantúla a ríomh de réir théarmaí an Achta umEagrú Ama Oibre, 1997. Ceadófar do rannpháirtithe ar an Scéim tabhairt faoifhostaíocht bhreise ar choinníoll go bhfanann siad laistigh den tairseach ioncaim abhaineann lena mbuníocaíocht Leasa Shóisialaigh. D'fhéadfadh go rachadh tuilleamhsa bhreis ar an tairseach ioncaim sin i bhfeidhm ar a rannpháirteachas leanúnach saScéim. Níl sé i gceist go mbeifí rannpháirteach sa Scéim go buan agus déantarrannpháirteachas a athbhreithniú go bliantúil i mí Aibreáin.

Cé mhéid a íocfar le rannpháirtithe ar an Scéim?

Tá an ráta íocaíochta ar an Scéim bunaithe ar an íocaíocht cháilitheach LeasaShóisialaigh i dteannta le cúinsí teaghlaigh. Tugann an tábla seo a leanas sonraí aruasluach na híocaíochta iomláine in aghaidh na seachtaine;

Catagóir Rannpháirtí Íocaíocht Iomlán Sheachtainiúil

Rannpháirtí gan Cleithiúnaí Aosaithe €216.00Rannpháirtí le Cleithiúnaí Aosaithe €346.10Gach Leanbh Cleithiúnach (Ráta Iomlán) €29.80Gach Leanbh Cleithiúnach (Leathráta) €14.90

Nóta: Tá an rátaí sin ceart le héifeacht ón 4 Eanáir 2010.

I roinnt cásanna, ag brath ar an íocaíocht cháilithíoch Leasa Shóisialaigh, ní bheidhrannpháirtithe sa Scéim ina gcliaint ag an Roinn Gnóthaí Sóisialacha & Teaghlaigh athuilleadh agus is tríd an Scéim amháin a íocfar iad i leith a rannpháirteachais saScéim. I gcásanna eile, beidh rannpháirtithe fós ag fáil a n-íocaíochta cáilithí LeasaShóisialaigh ón Roinn Gnóthaí Sóisialacha & Teaghlaigh agus gheobhaidh siadíocaíocht bhreise ón Scéim lena cois.

D’fhéadfadh aon athrú ar chúinsí dul i bhfeidhm ar ráta íocaíochta Rannpháirtí, agusbíonn an dualgas ar an Rannpháirtí a C(h)omhlacht Forfheidhmithe a chur ar an eolasfaoi aon athruithe mar sin chomh luath agus a thagann siad chun cinn.

Toisc go riartar an Scéim Sóisialta Tuaithe ar leibhéal áitiúil, ba cheart fiosrúcháin achur chuig an gComhlacht Forfheidhmithe ábhartha (Cuideachta Forbartha Áitiúil nóÚdarás na Gaeltachta) i ngach cás.

Is féidir tuilleadh sonraí ar an Scéim Sóisialta Tuaithe chomh maith le sonraí teagmhálagach Comhlachta Forfheidhmithe a fháil ach glaoch ar 01-4484841.

184

COIMISIÚN FORBARTHA AN IARTHAIR (WDC)

Bunaíodh Coimisiún Forbartha an Iarthair mar ghníomhaireacht reachtúil in 1999chun forbairt eacnamaíoch agus shóisialta a chur chun cinn agus a spreagadh iRéigiún an Iarthair, lena n áirítear na contaetha seo: Dún na nGall, Sligeach, Liatroim,Ros Comáin, Maigh Eo, Gaillimh agus an Clár.

Aidhmeanna StraitéiseachaTá cúig sprioc straitéiseacha Choimisiún Forbartha an Iarthair mar seo a leanas:

� Cur le forbairt réigiúnach chothromaithe trí chinntiú go mbaineann réigiún aniarthair an leas is mó as a chumas d'fhorbairt eacnamaíoch agus shóisialta;

� Na leasanna a bhaineann le cónaí, obair agus dul i mbun gnó san iarthar a churchun cinn;

� Tacaíocht a thabhairt d'fhorbairt eacnamaíoch agus shóisialta inbhuanaithe argheilleagar na tuaithe;

� Caipiteal riosca a chur ar fáil d'fhiontair bheaga agus mheánmhéide agusd'fhiontair shóisialta trí Chiste Infheistíochta an Choimisiúin;

� Coimisiún Forbartha an Iarthair a oibriú mar eagraíocht chumasach éifeachtach.

Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ó Choimisiún Forbartha an Iarthair, Teach Dillon,Bealach an Doirín, Co. Ros Comáin. Láithreán Gréasáin: www.wdc.ie Teil: 0949861441 Ríomhphost: info@wdc.ie

Chaibidil

14

185

Ceannoifig:

Teach Talmhaíochta - Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2.Íosghlao: 1890 200 510 agus 01 6072000Uimh. Facs: 01 6616263

Oifigí Díláraithe:

Oifig an Chabháin - Oifigí an Rialtais, Sráid Fhearnáin, An Cabhán.Íosghlao: 1890 200 508 agus 049 4368200

Oifig Phort Laoise - Oifigí an Rialtais, Seanbhóthar Mhainistir Laoise, Port Laoise,Co. Laoise. Íosghlao: 1890 200 506 agus Teil: 057 8674400

Aonad na hAoníocaíochtaLínte Cabhracha le haghaidh Ceisteanna Bunaithe ar Limistéir agusCeisteanna Gaolmhara Eile a eascraíonn as Iarratas Aoníocaíochta:

An Longfort agus Cill Mhantáin Íosghlao: 1890 252242Ceatharlach, Cill Chainnigh, Laois, Muineachán agus Sligeach Íosghlao: 1890 252243Dún na nGall, Baile Átha Cliath, Uíbh Fhailí agus Loch Garman Íosghlao: 1890 252244An Clár, Cill Dara, Luimneach agus Ros Comáin Íosghlao: 1890 252235Corcaigh, Port Láirge agus an Iarmhí Íosghlao: 1890 252236Gaillimh, Ciarraí, Maigh Eo agus an Mhí Íosghlao: 1890 200502An Cabhán, Liatroim, Lú agus Tiobraid Árann Íosghlao: 1890 252598Scéim na Limistéar faoi Mhíbhuntáiste Íosghlao: 1890 200114Aistriú Teidlíochtaí: Gach Contae Íosghlao: 1890 200560An tAonad Fiosrúchán Oidhreachta Íosghlao: 1890 200560Comhdhlúthú Teidlíochtaí: Gach Contae Íosghlao: 1890 252240An Cúlchiste Náisiúnta: Gach Contae Íosghlao: 1890 252051Fiosrúcháin maidir le Clárú Ar Líne Íosghlao: 1890 252118Deasc Cabhrach le haghaidh Gach ContaeTeidlíochtaí Neamhúsáidte: Gach Contae 057 8680475Maolú REPS 053 9163400

Oifig Bhacastúin - Foirgneamh Riaracháin, Coimpléasc Bhacastúin, Lána SteachCuimne, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 505 58600

Saotharlanna Bhacastúin: Coimpléasc Saotharlainne Bhacastúin, Lána SteachCuimne, Cill Droichid, Co. Chill Dara. Teil: 01 6157100

Oifig Chloich na Coillte - Iascaigh, An Cloichín, Cloich na Coillte,Co. Chorcaí Íosghlao: 1890 252 741 nó 023 8859500

Oifig Loch Garman - Eastát Chaisleáin Bhaile Sheonach, Co. Loch Garman.Íosghlao: 1890 200 509 agus 053 9163400

AGUISÍN 1A

AN ROINN TALMHAÍOCHTA, IASCAIGH AGUS BIA

186

AN ROINN TALMHAÍOCHTA, IASCAIGH AGUS BIA

RANNÓGA

Ainm na Rannóige Gach ceann (01) seachasáit a léirítear a mhalairt

An Rannóg Cóiríochta 6072883/6072878

Rannóg na gCuntas 049 4368200

Rannóg na Struchtúr Talmhaíochta Íosghlao 1890 200509AEOS 053 9163459Íocaíochtaí REPS 053 9163451Achomhairc maidir le REPS 053 9163478Aisghabháil Fiacha REPS 053 9165534Orgánaic REPS 053 9143965Rannóg na Feirmeoireachta Orgánaí 053 9163465An Scéim um Luathscor 053 9163469

An Rannóg um Chúnamh do Stóráil Phríobháideach 053 9163437

An Oifig Achomhairc Talmhaíochta 057 8667167 nó Íosghlao 1890 671671

An Rannóg Sláinte agus Leas AinmhitheLíne Cabhrach don Fhliú Éanúil Íosghlao 1890 252 283Leas Ainmhithe/Údarás Áitiúil/Seirbhísí Tréidliachta/Braicheas 6072049Galair Aicme B/Imscrúduithe Sláinte Ainmhithe 6072224Rialú Capall 074 9173603Galair Aicme A 6072862TSE (BSE/An Scráibeach) 6072407/6072574Céannacht Caorach/Muc 6072901IAllmhairiú/Onnmhairiú Cat agus Madraí 6072827Allmhairiú/Onnmhairiú Beostoic, Capall, Éan – Nósanna Imeachta Coraintín 6072862Íocaíochtaí maidir leis an Scráibeach 6072989

Rannóg na gCúrsaí CorparáideachaAn Oifig Preasa 6072802Faisnéis 6072802Comhordú 6072383An tAcht um Shaoráil Faisnéise 057 8694327An tAonad um Sheirbhísí ar Ardchaighdeán do Chustaiméirí 057 8694331An tAonad Fiosrúchán 6072740Comhoibriú Thuaidh/Theas 6072046

Rannóg um Beartais, Tháirgeadh agus Shábháilteacht BarrÁbhair Beathúcháin d’Ainmhithe 5058772Tástáil Éagsúlachta Síolta Arbhar agus Deimhniú Síolta 6302902Arbhar/Síolta Ola 6072852Beartas um Barra 6072324

187

Trádáil Leasachán agus Plandaí 5058792Gortóireacht (lena n-áirítear Eagrais Táirgeoirí agus Beachaireacht/Mil) 5058893Cúnamh Deontais NDP (Gortóireacht, Prátaí agus Stóráil Gráin) 5058801Lotnaidicídí 5058759Prátaí 5058759Trádáil Plandaí 5058759Siúcra 6072874

An Rannóg Eacnamaíochta agus Pleanála 6072927

An ComhshaolNíotráití 053 9163444Beartas Comhshaol Talmhaíochta/Athrú Aeráide/Forbairt Inbhuanaithe 053 9163467An tAonad Beartais Bithbhreosla 057 8692231

An Rannóg ERAD 5058712/5058718Ceadúnú agus Úsáid Chógas Tréidliachta 5058659

Rannóg Trádála an AE 6072724

Aisíocaíochtaí Onnmhairíochta - Oifig Loch Garman 053 9163400

An Rannóg Airgeadais 6072799

Iascaigh - Oifig Chloich na Coillte 023 8859500 nó Íosghlao1890 252741Bainistíocht Chrios an ChóstaAn Rannóg Bainistíochta Dobharshaothraithe agus UrthránnaAn Rannóg Riarachán Iascaigh MharaCuantaCeadúnú/ClárúRannóg um Beartas agus Forbairt Bhia Mara

An Rannóg Bia 6072841

An Rannóg Idirchaidrimh Sábháilteachta BiaAllmhairiú Táirgí de Bhunús Ainmhíoch 6072892/6072896Idirchaidreamh Sábháilteachta Bia 6072299/6072443Comhlachtaí Stáit 6072044

An Rannóg Foraoiseachta - Oifig Loch GarmanCeaduithe, Deontais an Dara Tráthchoda, Préimheanna Iartheachtacha, Pinsin,Leasú ón Aer agus an Scéim um Choillearnacha Dúchasacha 053 9176002An Chéad Deontas agus na Chéad Phréimheanna 053 9160193An Dara Tráthchuid, Préimheanna 053 9165533IFORIS (UAT), Athsheiceáil Ceantair 053 9163435Athrú Iarratasóra 053 9160213Leagan 053 9160170Bainistíocht Airgeadais 053 9160187Beartas Foraoiseachta 053 9160180Cur Chun Cinn agus Oiliúint Foraoiseachta 053 9160178An tAonad Achomharc 053 9165587Rialú Coillte, Coillte & COFORD, Tailte 053 9160171Comhordú agus Athbhreithniú Reachtaíochta 053 9176013

188

Rannóg na gCóras Faisnéise 6072934

An tAonad Iniúchóireachta Inmheánaí 6072849

Rannóg na nOibríochtaí Idirghabhála – Oifig Loch Garman 053 9163443

Rannóg Bainistíochta Tionscadail ISO 057 8692232

Rannóg na Seirbhísí DlíBrainse na dTailte, An Cabhán 049 4368225Brainse na Scrúdaitheoirí agus na gCláraitheoirí 6072097Oifig an Aturnae 6072097Brainse na dTaifead, Aonad 11,Eastáit Tionsclaíochta Chluain Maighneann, Port Laoise 057 8634988An Brainse Suirbhéireachta, 90/91 Bóthar Furze, Áth an Ghainimh, Dublin1 2943181

An Rannóg um Pórú Beostoic - Oifig an Chabháin 049 4368293

Rannóg na Seirbhísí Bainistíochta - POifig Phort Laoise 057 8694306

An Rannóg Sláinteachas Bainne agus Feola / Fotháirgí Ainmhithe- Oifig Phort LaoiseSláinteachas Bainne 057 8694357Láraonad Táillí 057 8694334Sláinteachas Feola/Monarchana Feola 057 8694459Fotháirgí Ainmhithe 057 8695243

An Rannóg Beartas Feola agus BainneBeartas Mairteola 6072880Caoireoil 6072935Muiceoil 6072700Éanlaith Chlóis/Uibheacha 6072832Cuóta Bainne 6072857Beartas Bainne agus Trádála 6072853

Rannóg na bhFóirdheontas Bainne 053 9163405

Rannóg na Scéime Náisiúnta Dearbhaithe MairteolaTClibeáil agus Clárú 5058880Feirm go Feirm/Aontaí 5058882Bealaí Amach AIM/Dúblaigh AIM/AIM Caillte agus Goidte 5058883Forbairt AIM 5058629Iompar/Déileálaithe 5058881

189

Rannóg na Scéimeanna Infheistíochta ar an bhFeirmScéim Leasa um Éanlaith Chlóis 053-9170323Scéim Leasa um Thithíocht Cránach 053-9170382

An Rannóg PearsanraAn Fhoireann Riaracháin 6072806Oifigigh Talmhaíochta 057 8680478An Fhoireann Cigireachta 057 8694144Oiliúint agus Forbairt Foirne 6072783An Fhoireann Tréidliachta/Saotharlann/Dlí 6072252

Beartas Forbartha Tuaithe 6072885

Fóirdheontas d’Íocaíochtaí Tástála TSE 053 9170327

190

AGUISÍN 1B

OIFIGÍ RÉIGIÚNACHA NA ROINNE

Tabhair faoi deara le do thoil go bhfuil roinnt seirbhísí de chuid Roinne scoilte laistighde chontae nó go gclúdaíonn siad cuid de chontae eile sna cásanna atá marcáilte leréiltín (*) thíos. Tá an scoilt bunaithe de réir raonta uimhir tréada a liostaítear agdeireadh Aguisín 1B.

CONTAE

CEATHARLACH(féach Loch Garman)TréidliachtBeostoc, AES

AN CABHÁN#TréidliachtBeostocAES

AN CLÁR (féach Luimneach)TréidliachtBeostocAES

CORCAIGH#Corcaigh Láir agus ThuaidhThoir, TréidliachtBeostoc

AES (Mala/Mainistir FhearMaí Thuaidh Thiar)#

CLOICH NA COILLTECorcaigh ThiarTréidliachtBeostocAES

DÚN NA nGALLTréidliachtBeostocAES (Dún na nGall Thuaidh)

SEOLADH

Lána Chnoc Fhiodh na gCaor,Teampall Seanáin,Inis Córthaidh,Co. Loch Garman

Oifigí an Rialtais,Sráid Fhearnáin,An Cabhán.

Halla Houston,Ascaill Bhaile an Choimín,Eastáit Tionsclaíochta an Ráithín,An Ráithín, Luimneach.

Áras Hibernian,80 An Meal Theas,Corcaigh.

Cnoc an Ghúlaigh, Mala,Co. Chorcaí

Dairbhre,Cloich na Coillte,Co. Chorcaí.

Sráid Theach an Tionóil,Ráth Bhoth,Co. Dhún na nGall

AES (Dún na nGall Theas)Ionad Seirbhísí Poiblí,Droim Lonnachair,Baile Dhún na nGall.

TEILEAFÓN

053 9242008Íosghlao1890 253 311

049 4368200

061 500900Íosghlao1890 253 129

021 4851400

022 21153

023 36200

074 9145990

074 9721048

191

CONTAE

BAILE ÁTHA CLIATH(féach Cill Dara)Tréidliacht & Beostoc

AES

GAILLIMH#TréidliachtBeostocAES (Gaillimh Thiar)

AES (Gaillimh Thuaidh)#

AES (Gaillimh Thoir& Theas)#

CIARRAÍTréidliachtBeostocAES

CILL DARA#Tréidliacht & Beostoc(Cill Dara, Baile Átha Cliath& Cill Mhantáin Thiar*)

AES#Cill Dara & Baile Átha Cliath

CILL CHAINNIGH(féach Port Láirge)TréidliachtBeostocAES

LAOIS #TréidliachtBeostocAES

SEOLADH

Teach na Poibleoige,Cearnóg na Poibleoige,An Nás, Co. Chill Dara.Teach Gharraí an Earraigh,Bóthar na Sollán,An Nás, Co. Chill Dara.

Foirgneamh Dockgate,Bóthar na gCeannaithe,Gaillimh

An Meal,Tuaim, Co. na Gaillimhe.

An Phríomhshráid,Baile Locha Riach,Co. na Gaillimhe.

Oifigí an Rialtais,Bóthar an Spá,Trá Lí, Co. Chiarraí.

Teach na Poibleoige,Cearnóg na Poibleoige,An Nás, Co. Chill Dara.

Teach Gharraí an Earraigh,Bóthar na Sollán,An Nás, Co. Chill Dara.

An Gleann,Port Láirge.

Oifigí an Rialtais,Seanbhóthar MhainistirLaoise,Port Laoise, Co. Laoise.

TEILEAFÓN

045 873035

045 894044

091 507600

093 24257

091 841098

066 7145052Íosghlao1890 253 138

045 873035

045 894044

051 301700Íosghlao1890 253 099

057 8674400

192

CONTAE

LIATROIMOifig RéigiúnachLiatroma/Shligigh/anLongfoirtTréidliacht,Beostoc, AES

LUIMNEACHOifig Réigiúnach Luimnigh& an ChláirTréidliachtBeostocAES

AN LONGFORT(féach Liatroim)Tréidliacht,Beostoc, AES

AN LÚ (féach an Mhí)TréidliachtBeostocAES

MAIGH EOTréidliachtBeostocAES

AN MHÍOifig Réigiúnach na Mí/LúTréidliachtBeostocAES

MUINEACHÁN#TréidliachtBeostoc

AES#

SEOLADH

Doire Shalach, DroimSeanbhó,Co. Liatroma.

Halla Houston,Ascaill Bhaile an Choimín,Eastáit Tionsclaíochta anRáithín,An Ráithín, Luimneach.

Doire Shalach, DroimSeanbhó,Co. Liatroma.

Oifigí an Rialtais,Áth Luimnigh, Cill an Chairn,An Uaimh,Co. na Mí.

Teach Michael Davitt,Caisleán an Bharraigh,Co. Mhaigh Eo.

Oifigí an Rialtais,Áth Luimnigh, Cill an Chairn,An Uaimh,Co. na Mí.

An Phríomhshráid,Béal Átha Beithe, Co.Mhuineacháin.

Seanbheairic na nGardaí,Muineachán.

TEILEAFÓN

071 9682000Íosghlao1890 253 101

061 500900Íosghlao1890 253 129

071 9683000Íosghlao1890 253 101

046 9079030Íosghlao1890 253 110

094 9035300Íosghlao1890 200 507

046 9079030Íosghlao1890 253 110

042 9748800

047 81452

193

SEOLADH

Oifigí an Rialtais,Bóthar an Chlochair,Ros Comáin.

Government Offices,Convent Road,Roscommon.

Doire Shalach, DroimSeanbhó,Co. Liatroma.

Oifigí an Rialtais,Sráid Davis, Tiobraid Árann.

An Gleann,Port Láirge.

Bellview,Bóthar Bhaile Átha Cliath,An Muileann gCearr,Co. na hIarmhí.

Sráid an Phiarsaigh,Baile Átha Luain,Co. na hIarmhí.

TEILEAFÓN

057 9346037

0906 630100

071 9155030Íosghlao1890 253 101

062 80100Íosghlao1890 253 127

051 301700Íosghlao1890 253 099

044 9339034

0906 494439

CONTAE

UÍBH FHAILÍ#TréidliachtBeostocAES

ROS COMÁINTréidliachtBeostocAES

SLIGEACH (féach Liatroim)TréidliachtBeostocAES

Oifig RéigiúnachTHIOBRAID ÁRANNTréidliacht /& Beostoc & AES

PORT LÁIRGEOifig Réigiúnach PhortLáirge & Chill ChainnighTréidliachtBeostocAES

AN IARMHÍ#TréidliachtBeostoc

AES#

194

# comhartha gur oifigí iad a ndéanfar iad a chumasc sna hoifigí réigiúnacha*Dualgais cheantair maidir le seirbhísí Tréidliachta agus Beostoic in oifigíáitiúla áirithe

Oifig Raonta Uimhreacha Tréada

Cill Mhantáin Thiar (Cill Dara) Z201001 – Z226999

Cill Mhantáin Thoir (Loch Garman) Z101001 – Z148999

CONTAE

LOCH GARMANOifig Réigiúnach Loch Garmanagus CheatharlachTréidliacht (Cill Mhantáin Thoirfreisin)Beostoc (Cill Mhantáin Thoir freisin)AES (Co. Chill Mhantáin freisin)

CILL MHANTÁIN (féach CillDara agus Loch Garman)AESCill Mhantáin Thoir*Beostoc Tréidliachta

Cill Mhantáin Thiar*TréidliachtBeostoc

SEOLADH

Lána Chnoc Fhiodhna gCaor, Teampall Seanáin,Inis Córthaidh,Co. Loch Garman.

Lána Chnoc Fhiodhna gCaor, TeampallSheanáin,Inis Córthaidh,Co. Loch Garman.

Teach na Poibleoige,Cearnóg na Poibleoige,An Nás, Co. Chill Dara

TEILEAFÓN

053 9242008Íosghlao1890 253 111

053 9242008Íosghlao1890 253 111

045 873035

195

AGUISÍN 1CCIGIREACHT NA SEIRBHÍSE FORAOISEACHTA

POST CIGIRE SEOLADH FÓN FACS/RÍOMHPHOST

PRÍOMHCHIGIRE FolúntasFORAOISEACHTA

CIGIRE SINSEARACH Seamus Dunne 01-6072275 01- 6072545(Foraoiseacht) 087-2515524 seamus.dunne@

agriculture.gov.ie

CIGIRE Fergus Moore 053-91- 60207 053-91- 43834RANNÓIGE Grád I 087- 6750700 fergus.moore@

agriculture.gov.ie.RANNÓG IAn Deisceart

CIGIRE FolúntasRANNÓIGE Grád I

RANNÓG IIAn Tuaisceart

CIGIRE RANNÓIGE Noel Foley 074-91-21848 074-91-22791(Iniúchóir Grád I 087-2515525 noel.foley@Comhshaoil) agriculture.gov.ie

CIGIRE RANNÓIGE Folúntas(Fardal Foraoiseachta) Grád I

CIGIRE RANNÓIGE Gerard Cahalane 01- 6072932 01- 6072545Cosaint Foraoise, Grád I 087-2515521 gerard.cahalane@Ábhar Atáirgthe agriculture.gov.ieForaoiseachta,ISPM Uimh.15

RANNÓG I - DÚICHÍ

3. Ceatharlach, Billy Murren 059-91- 42710 059-91-42711Cill Chainnigh Thuaidh Grád II 087-2536563 billy.murren@(S.O. 1-21), Laois Thoir agriculture.gov.ie(S. O. 5, 9, 14, 19, 20, 25,26, 31, 32, 36, 37),Cill Dara

An tSeirbhísForaoiseachta, 3 Thiar,An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia,Sráid Chill Dara,Baile Átha Cliath 2.An tSeirbhísForaoiseachtaAn Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia,Eastát Chaisleán BhaileSheonach, Loch Garman.

An tSeirbhís Foraoiseachta,An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia,Foirgneamh LeasaShóisialaigh,Bóthar Oliver Plunkett,Leitir Ceanainn,Co. Dhún na nGall

An tSeirbhísForaoiseachta, 3Thiar, An RoinnTalmhaíochta,Iascaigh agus Bia,Sráid Chill Dara, BaileÁtha Cliath 2

An tSeirbhísForaoiseachtaAn Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, Sráidna hEaglaise,An Ghráig, Ceatharlach.

196

POST CIGIRE SEOLADH FÓN FACS/RÍOMHPHOST

4. Port Láirge, Robert Hamilton 051-312338 robert.hamilton@Cill Chainnigh Theas Grád III 087-6697072 agriculture.gov.ie(S.O. 22-47)

5. Corcaigh Thuaidh Brian Mahoney 021-4274233 021-4272114agus Thoir (S.O. 1-56, Grád II 087-6395423 brian.mahoney@60-67, 71-78, agriculture.gov.ie83-89, 95-100,109-113)

6. Corcaigh Thiar Theas Eugene Curran 028-23400 028-23401(S.O. 57-59, 68-70, Grade II 087-2536576 eugene.curran@79-82, 90-94, 101-108, agriculture.gov.ie114-123, 126-136, 138-153 /Ciarraí Theas (S.O.69-75,79-112)

7. Luimneach, John Madden 061-306819 061-306815Tiobraid Árann Grád II 087-2536561 john.madden@Thuaidh Thiar agriculture.gov.ieagriculture.gov.ie(S.O. 9-11, 13-16, ,19-21, 25-27,31-32,37-38)

9. An Clár Kevin Keary 065- 6865986 065- 6865982Grád III 087-6331852 kevin.keary@

agriculture.gov.ie

15. Tiobraid Árann Seamus Kennedy 0504- 90599 0504-90852Theas agus Láir Grád II 087-6468522 seamus.kennedy@(O.S. 12,17, 18, 22-24, agriculture.gov.ie28-30, 33-36, 39-91)

17. Ciarraí Thuaidh/Thiar Ciarán Nugent 066-7142706 066-7142707(O.S. (1-68, 76-77) Grád III 087-9682040 ciaran.nugent@

agriculture.gov.ie

An tSeirbhísForaoiseachta,An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia,Oifigí an Rialtais,An Gleann, Port Láirge.

An tSeirbhís ForaoiseachtaAn Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia,Foirgneamh Irish Life,An Meal Theas, Corcaigh.

An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, 27Sráid Chnoc na Lobhar,An Sciobairín,Co. Chorcaí.

An tSeirbhísForaoiseachta,An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, HallaHouston, Ascaill BhaileChoimín, EastátTionsclaíochta an Ráithín,An Ráithín, Luimneach.

An tSeirbhís ForaoiseachtaAn Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia,Sráid Phroinsais,Inis, Co. an Chláir.

An tSeirbhísForaoiseachta, An RoinnTalmhaíochta, Iascaighagus Bia, Teach ACC,Cearnóg na Saoirse,Durlas, Co. ThiobraidÁrann.

An tSeirbhísForaoiseachta,An RoinnTalmhaíochta,Iascaigh agus Bia,Ionad an Oileáin,Oileán Ciarraí, Co.Chiarraí

197

POST CIGIRE SEOLADH FÓN FACS/RÍOMHPHOST

18. Loch Garman Theas Frank Barrett 053-91-60217 053-91-76010(O.S. 18 –54) Grád III 087-2191029 frank.barrett@

agriculture.gov.ieTraschomhlíonadh /Straitéis TháscachForaoiseachta /GIS.

RANNÓG II – DÚICHÍ

1. Folúntas

2. Baile Átha Cliath Theas Kevin Collins 01-6072502 01-6072545(O.S. 20-28) Grád II 087-2229200 kevin.collins@Cill Mhantáin, agriculture.gov.ieLoch Garman Thuaidh(O.S. 1-17)

8. Uíbh Fhailí/Tiobraid Charles Fahy 057-91-21805 057-91-21806Árann Thuaidh 087-2536569 charles.fahy@(S.O. 1-8) An Iarmhí agriculture.gov.ieTheas (S.O.1-39)

10. Gaillimh Donal Keegan 091-539560 091-539561Grád III 087-6296088 donal.keegan@

agriculture.gov.ie

11. Maigh Eo Tom Kavanagh 094-90-35390 094-90-23633Grád III 087-2284265 tom.kavanagh@

agriculture.gov.ie

12. Sligeach, Liatroim, Senan Kelly 071-91-41283 071-91-41351An Cabhán Thiar Grád III 087-2691150 senan.kelly@(O.S. 1-16, 19) agriculture.gov.ie

13. Dún na nGall Martin Regan 074-95-51852 074-95-51853Grád II 087-2536562 martin.regan@

agriculture.gov.ie

An tSeirbhísForaoiseachtaAn Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, EastátChaisleán BhaileSheonach, Loch Garman

An tSeirbhís Foraoiseachta,3 Thiar, An RoinnTalmhaíochta, Iascaighagus Bia, Sráid Chill Dara,Baile Átha Cliath 2.

An tSeirbhís Foraoiseachta,An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, TeachHamilton, Sráid Emmet,Biorra, Co. Uíbh Fhail

An tSeirbhís ForaoiseachtaAn Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, TeachRoss,Bóthar na gCeannaithe,Gaillimh.

An tSeirbhís ForaoiseachtaAn Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, TeachMichael Davitt, Caisleán anBharraigh,Co. Mhaigh Eo.

An tSeirbhísForaoiseachta,An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, Oifigían Rialtais,Bóthar an ChrainnMhóir, Sligeach.

An tSeirbhísForaoiseachtaAn Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia,Bóthar an Mhuilinn,Na Gleannta,Co. Dhún na nGall

198

POST CIGIRE SEOLADH FÓN FACS/RÍOMHPHOST

14. An Mhí, Lú, Jhan Crane 049-4352039 Jhan.crane@An Longfort, Grád III 087-9958438 Agriculture.gov.ieMuineachánAn Iarmhí Thuaidh(S.O. 1-14),Baile Átha Cliath(S.O. 1-19) An Cabhán(S.O. 17,18, 20-44)

16. Ros Comáin Matt Fallon 090-66-30149 090-66-27269Grád II 087-2536575 matt.fallon@

agriculture.gov.ie

COSAINT FORAOISE, ÁBHAR ATÁIRGTHE FORAOISEACHTA, ISPM Uimh. 15

Cosaint Foraoise, Tom McDonald 01-6072286 01-6072545Ábhar Atáirgthe Grád II 087-6697106 tom.mcdonald@Foraoiseachta, agriculture.gov.ieISPM Uimh. 15

Cosaint Foraoise, Cormac O’Flynn 051-851552 051-851514Ábhar Atáirgthe Grád III 087-6219877 cormac.oflynn@Foraoiseachta, agriculture.gov.ieISPM Uimh. 15

Cosaint Foraoise, Cathal Ryan 01-6072242 01-6072545Ábhar Atáirgthe Grád III 087-270 9970 cathal.ryan@Foraoiseachta, agriculture.gov.ieISPM Uimh. 15

Cosaint Foraoise, Ken Bucke 01-6072436 01-6072545Ábhar Atáirgthe Grád III 087-2528202 ken.bucke@Foraoiseachta, agriculture.gov.ieISPM Uimh. 15

Ábhar Atáirgthe Dermot O’Leary 021-4501632 021-4501633Foraoiseachta, Grád III 087-7938750ISPM Uimh. 15

An tSeirbhísForaoiseachta, f/ch naRannóige TaistilAn RoinnTalmhaíochta, Iascaighagus Bia, Oifigí anRialtais, SráidFhearnáin, an Cabhán.

An tSeirbhís Foraoiseachta,An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, Sráid nahEaglaise, Ros Comáin.

An tSeirbhís Foraoiseachta,3 Thiar, An RoinnTalmhaíochta, Iascaighagus Bia, Sráid Chill Dara,Baile Átha Cliath 2.

An tSeirbhísForaoiseachtaAn Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia,Marine Point, BelviewPort, Sliabh RuaPort Láirge.

An tSeirbhísForaoiseachta, 3 Thiar,An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, SráidChill Dara, Baile ÁthaCliath 2.An tSeirbhísForaoiseachta, 3 Thiar,An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, SráidChill Dara, Baile ÁthaCliath 2.

An tSeirbhísForaoiseachtaAn Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia,Foirgneamh anChríochfoirt, CalafortTivoli, Corcaigh.

199

POST CIGIRE SEOLADH FÓN FACS/RÍOMHPHOST

AN COMHSHAOL

An Comhshaol Pat O’Callaghan 052-74-45768 052-74-45771Grád II 087-2536564 pat.ocallaghan@

agriculture.gov.ie

An Comhshaol FolúntasGrád III

Éiceolaí Orla Fahy 094-90-35393 094-90-23633Foraoiseachta Grád III 087-6206458 orla.fahy@

agriculture.gov.ie

Seandálaí Emmet Byrnes 01-6072229 01-6072545Grád III 087-2283697 emmet.byrnes@

agriculture.gov.ie

Tírdhreach agus Dearadh Pat Farrington 053-91-53501 053-91-7601Grád II 087-2283696 pat.farrington@

Laois Thiar agriculture.gov.ie(ach amháin O.S. 5,9,14,19,20,25,26,31,32,36,37)

FARDAL FORAOISEACHTA

Fardal Foraoiseachta Mark Twomey 021-4905334 021-4272114Grád III 087-2786095 mark.twomey@

agriculture.gov.ie

Fardal Foraoiseachta John J. Redmond 053-91-60215 053-91-76010Grád III 087-9956782 Johnj.redmond@

agriculture.gov.ie

An tSeirbhís Foraoiseachta,An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, anMuileann, Sráid nahEaglaise, an Chathair, Co.Thiobraid Árann.

An tSeirbhís Foraoiseachta,An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, TeachDavitt,Caisleán an Bharraigh, Co.Mhaigh Eo.

An tSeirbhís Foraoiseachta,3 Thiar, An RoinnTalmhaíochta, Iascaigh agusBia, Sráid Chill Dara, BaileÁtha Cliath 2.

An tSeirbhísForaoiseachta, An RoinnTalmhaíochta, Iascaighagus Bia, EastátChaisleán BhaileSheonach, Loch Garman.

An tSeirbhís Foraoiseachta,An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, 2AFoirgneamh Irish Life,An Mall Theas, Corcaigh.

An tSeirbhísForaoiseachtaAn Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus Bia, EastátChaisleán BhaileSheonach, Loch Garman.

200

AGUISÍN 1DSAOTHARLANNA/TÁSTÁIL, FEIRMEACHA AGUS STÁISIÚIN ALLAMUIGH

AINM SEOLADH TEILEAFÓN

Saotharlann Tástála Fola Bóthar na Modhfheirme, 021 4545377(Brúsalóis) Corcaigh

An Phríomhshaotharlann Coimpléasc Saotharlainne 01 6157368Rialaithe Feola Bhacastúin, Cill Droichid,

Co. Chill Dara

An Lárshaotharlann Taighde Coimpléasc Saotharlainne 01 6157106Tréidliachta Bhacastúin, Cill Droichid,(Baictéareolaíocht, Co. Chill DaraPaiteolaíocht agus Víreolaíocht)

Feirm na Lárshaotharlainne Claonadh, Co. Chill Dara 045 838312Tréidliachta

Measúnú Cineálacha Barr f/ch Teagasc, Feirm Bhaile 025 27530idir Dhá Abhainn, MainistirFhear Maí, Co. Chorcaí

An tSaotharlann Eolaíocht Coimpléasc Saotharlainne 01 6157465Déiríochta Bhacastúin, Cill Droichid,

Co. Chill Dara

An tSaotharlann Eolaíocht Bóthar na Modhfheirme, 021 4543300Déiríochta Baile an Easpaig, Corcaigh

An tSaotharlann Eolaíocht Bóthar Chill Liaile, 061 452444/338Déiríochta Luimneach

Ionad Measúnaithe Feirm Bhacastúin, 01 6302900Náisiúnta Cineálacha Barr Léim an Bhradáin,

Co. Chill Dara

201

AINM SEOLADH TEILEAFÓN

An Rannóg Rialála agus Coimpléasc Saotharlainne 01 6157552Rialaithe Lotnaidicídí Bhacastúin, Cill Droichid,

Co. Chill Dara

An tSaotharlann Coimpléasc Saotharlainne 01 6157504/09Sláinte Plandaí Bhacastúin, Cill Droichid,(An tSaotharlann Micreascópachta Co. Chill DaraÁbhar Beathúcháin)

Feirm agus Saotharlann Prátaí Tops, Ráth Bhoth, 074 9145490Co. Dhún na nGall

An tSaotharlann Tréidliachta Bóthar na Modhfheirme, 021 4543931Réigiúnach Baile an Easpaig, Corcaigh

An tSaotharlann Tréidliachta Ráth an Leigéadaigh, 056 7721688Réigiúnach Bóthar Hebron,

Cill Chainnigh

An tSaotharlann Tréidliachta Cnoc an Lisín, Luimneach 061 452911Réigiúnach

An tSaotharlann Tréidliachta Droichead Fawcetts, 071 9142191Réigiúnach Dún Aille, Sligeach

An tSaotharlann Tréidliachta Cuasán, Baile Átha Luain, 090 6475514Réigiúnach Co na hIarmhí

An tSaotharlann Tástála Síolta Coimpléasc Saotharlainne 01 6157518Bhacastúin, Cill Droichid,Co. Chill Dara

Feirm Taighde Tréidliachta Feirm an Bhaile Fhada, 045 868325Claonadh, Co Chill Dara

202

AGUISÍN 1EFOIREANN THEICNIÚIL DEIMHNITHE PRÁTAÍ SÍLCIGIRÍ PRÁTAÍ SÍL AGUS MAOIRSEOIRÍ DÚICHÍ (DS)

Dúiche / Contae Ainm & Seoladh Teileafón

An tUas. Philip Clarke (DS) 074 - 9122591Oifigí an RialtaisAn Bóthar Ard, Leitir CeanainnCo. Dhún na nGall

Leifear An tUas. Thomas Patton 074 - 9141542Lána na CroicheLeifear, Co. Dhún na nGall

An Baile Nua An tUas. Hugh Gallagher 074 - 9126362Bealach Féich 41 Garrán an Úlloird,Mainéar Uí Chuinneagáin Leitir Ceanainn, Co. Dhún na nGall

Dúichí Eile Folamh

An tUas. Ray Kirby (DS) 046 - 9082975An Roinn Talmhaíochta,Iascaigh agus BiaÁth Luimnigh, Cill an Chairn,An Uaimh, Co. na Mí

Chill Dara / Cill Mhantáin An tUas. Tom Cunniffe 01 - 4944613Thuaidh / Baile Átha Cliath 3 Ard Knockcullen

Cnoc Lín, Baile Átha Cliat 16

Lú / Muineachán An tUas. Malachy Quigley 042- 9377413Éadan Ceall, Crois an Mhaoir,Dún Dealgan, Co. Lú

An Mhí / Baile Átha Cliath Folamh

An tUas. Michael Mc) Donagh (DS) 067 - 41664Bóthar Bhaile an TóchairAn Leathsheisreach, An tAonachCo. Thiobraid Árann

Ros Comáin/An Clár/Gaillimh/ An tUas. Pádraig Finnerty 091 - 794561Sligeach/Maigh Eo/Laois/ Baile na bhFalmairí, Órán MórUíbh Fhailí/An Iarmhí Co. na Gaillimhe/An Longfort/TiobraidÁrann Thuaidh

Ciarraí/Corcaigh Thiar/ An tUasal John Casey 021 - 7339090Luimneach Stáisiún Tástála Fola

Bóthar na Modhfheirme, Corcaigh

Dúichí Eile Folamh

203

AGUISÍN 1F

CIGIRÍ SLÁINTE PLANDAÍ

Baile Átha Cliath, An Mhí agus Lú An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia,Siobhán Casey Campas Bhacastúin:

Cill Droichid,Co. Chill Dara.Teil: 01 5058751Facs: 01 6275955Ríomhphost: Siobhan.casey@agriculture.gov.ie

An Iarmhí, Cill Dara, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia,Laois, Uíbh Fhailí Campas Bhacastúin:Kieran Kelly Cill Droichid,

Co. Chill Dara.Teil: 01 5058753Facs: 01 6275955Ríomhphost: kieranpkelly@agriculture.gov.ie

Corcaigh, Ciarraí, Luimneach, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia,An Clár, Tiobraid Árann Teach Hibernian,John O’Donovan 80a An Meal Theas,

Corcaigh.Teil: 021 4851433Facs: 021 4276766Ríomhphost: john.odonovan@agriculture.gov.ie

Cill Chainnigh, Port Láirge, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus Bia,Cill Mhantáin agus Ceatharlach Caisleán Bhaile Sheonach,Imogen McGuiness Co. Loch Garman,

Teil: 053 9165573Facs: 051 643446Ríomhphost: Imogen.mcguinness@agriculture.gov.ie

Dún na nGall, Sligeach, Liatroim, An Roinn Talmhaíochta, Iascaigh agus BiaMaigh Eo, Gaillimh, An Cabhán.Muineachán, An Cabhán, Teil: 049/4368200An Longfort agus An Iarmhí Facs: 049/4361486Yvonne Brady Ríomhphost: Yvonne.brady@agriculture.gov.ie

204

AGUISÍN 1G

AN RANNÓG INNEALTÓIREACHTA IASCAIGH

Cuireann an Rannóg Innealtóireachta seirbhís chomhairleach, cigireachta, dearthaagus tógála ar fáil don Roinn agus don Rialtas Láir i gcoitinne maidir le gnéithe denInnealtóireacht Iascaigh.

Cuimsíonn an tseirbhís a chuireann an Rannóg Innealtóireachta ar fáil obairchomhshaoil sna timpeallachtaí muirí agus fionnuisce, obair a bhaineann le hiascaighin aibhneacha agus locha, obair a bhaineann le dobharshaothrú, agus seirbhíschomhairleach, deartha agus tógála maidir le forbairtí calafoirt.

Ceannoifig Réigiún an OirthirAn Cloichín Lána LíosainCloich na Coillte Baile Átha Cliath 2.Co. Chorcaí. Teil: 01 6072870Teil: 023 8859500 Facs: 01 6624216Facs: 023 8821780

Réigiún an Iarthair Réigiún an TuaiscirtTeach Ross, An PhríomhshráidBóthar na gCeannaithe, Uachtarach,Gaillimh Béal Átha SeanaidhTeil: 091 560500 Co. Dhún na nGallFacs: 091 568316 Teil: 071 9852561

Facs: 071 9852563

Réigiún an Deiscirt3 Ardán GreenviewCé an PhrionsaTrá LíCo. ChiarraíTeil: 066 7127235Facs: 066 7128213