SCIENCE & TECHNOLOGY BOOK SERIES SILVER · science & technology book series sharing science &...
Transcript of SCIENCE & TECHNOLOGY BOOK SERIES SILVER · science & technology book series sharing science &...
SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES
SILVER เศรษฐกจผสงวยECONOMY
สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาตกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
0 2564 70000 2564 7002-5https://[email protected] อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถนนพหลโยธน ตาบลคลองหนง อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน 12120
ECONOMYSILVER เศรษฐกจผสงวย
เศรษฐกจผสงวยISBN 978-616-12-0581-2
พมพครงท 1, พ.ศ. 2562
จานวน 3,300 เลม
สงวนลขสทธ ตาม พ.ร.บ. ลขสทธ (ฉบบเพมเตม) พ.ศ. 2558
จดทาโดย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)
ไมอนญาตใหคดลอก ทาซา และดดแปลง สวนใดสวนหนง
ของหนงสอเลมน นอกจากไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษร
จากเจาของลขสทธเทานน
บรรณาธการ กลประภา นาวานเคราะห
ผเรยบเรยง ดร.นาชย ชวววรรธน
กองบรรณาธการ วชราภรณ สนทนา, รกฉตร เวทวฒาจารย,
วณา ยศวงใจ, จฬารตน นมนวล
กราฟก ธนสร ปจด, ฉตรทพย สรยะ
รปเลม งานออกแบบ ฝายสอวทยาศาสตร สวทช.
สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต.
เศรษฐกจผสงวย = silver economy.--ปทมธาน : สานกงานพฒนาวทยาศาสตร
และเทคโนโลยแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2562.
36 หนา.
1. การพฒนาเศรษฐกจ. 2. ผสงอาย--ภาวะเศรษฐกจ. I. ชอเรอง.
338.9
ISBN: 978-616-12-0581-2
ECONOMYBIOเศรษฐกจชวภาพ
SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES
SHARING
SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES
เศรษฐกจรวมใชประโยชน
Airbnb
RENT
SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES
เศรษฐกจสเขยว
SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES
SILVER เศรษฐกจผสงวยECONOMY
SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES
SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES
0 1
MRI
SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES
by NSTDA
โลกในครสตศตวรรษท 21 เปลยนแปลงอยางรวดเรวมากในทกดาน เกดมแนวคด
และแบบจาลอง (model) ทางเศรษฐศาสตรใหมๆ จานวนมาก ระบบเศรษฐกจสองแบบ
ทใกลชดกบคนไทยมากคอ ระบบเศรษฐกจทเกยวของกบการทองเทยวและการแพทย เมอรวม
เขากบลกษณะสงคมทกาลงเปลยนแปลงไปเปนสงคมผสงวย กเกดเปนระบบเศรษฐกจใหมท
เรยกวา เศรษฐกจสเงน (silver economy) หรอแปลแบบยดความหมายไดวา เศรษฐกจผสงวย”
หนงสอเศรษฐกจผสงวย (silver economy) เลมนจดทาขน โดยมวตถประสงค
เพอสรางความร ความเขาใจ และเตรยมเยาวชนและประชาชนชาวไทยใหพรอมสาหรบ
การขบเคลอนประเทศในครสตศตวรรษท 21 ผานการเรยนรคาศพท แนวคดและมมมอง โดยเฉพาะ
ดานวทยาศาสตรทเกยวของกบเศรษฐกจแบบน ซงใกลตวคนไทยและจะเปนตวขบเคลอนสาคญ
สาหรบระบบเศรษฐกจประเทศในอนาคตอนใกล คาศพทตางๆ ทปรากฏอยในหนงสอเลมน
เชน เศรษฐกจสดอกเลา (greying economy) และเศรษฐกจวยชรา (ageing economy)
การทองเทยวเชงการแพทย (medical tourism) และการทองเทยวเชงสขภาพ (wellness
tourism) ฯลฯ เรมกลายเปนคาศพททคอยๆ พบเหนหรอไดยนบอยมากขน และจะกลายเปน
คาสามญในอนาคตอนใกล
หนงสอเลมนออกแบบใหอานไดทงเยาวชนและประชาชนทวไป เนนใหความร
เบองตน ภาพรวม และผลกระทบตางๆ ทเกดจากแนวคดเชงเศรษฐศาสตรสาคญน โดยเฉพาะ
ในแงมมทเกยวของกบวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมตางๆ ทงนมรปแบบเปนหนงสอ
ใหความรเรองคาศพทประกอบรป (illustrated wordbook) แบบอนโฟกราฟก (infographic)
ซงหวงวาจะสามารถสรางแรงบนดาลใจ ทาใหเหนความสาคญ และทาใหเยาวชนไทยเกด
ความสนใจในดานสะเตมศกษา (STEM) ทจะเปนฐานสาหรบอาชพในอนาคตจานวนมาก
อนจะเกดขนจากเศรษฐกจผสงวย
สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)
คานาคานยม
รองศาสตราจารยสรนต ศลธรรม
ปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
มนาคม 2562
วทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนปจจยสาคญในการขบเคลอนเศรษฐกจ สงคม
มาอยางตอเนอง ซงประเทศไทยไดใหความสาคญในการวจยพฒนา สรางความรใหม และ
การนาไปใชประโยชนในการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และคณภาพชวต ขณะทการเปลยนแปลง
ทางเทคโนโลยเปนไปอยางกาวกระโดดในชวงสบปทผานมา การสงเสรมใหประชาชนไดรบร
และทาความเขาใจกบเรองราวใหมๆ ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย จงเปนสวนสาคญทจะ
ทาใหสงคมพรอมตอการกาวไปขางหนาอยางเทาทนโลก
กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงกอตงอยางเปนทางการเมอวนท 24 มนาคม
พ.ศ. 2522 ไดทาหนาทเปนกลไกในการขบเคลอนประเทศผานหนวยงานวจยหลากหลายหนวยงาน
โดยมการปรบเปลยนไปตามสถานการณตลอดชวงเวลาหลายสบปทผานมา และจะยงคงพฒนา
ตอไปเพอเปนองคกรหลกในการนาประเทศสเศรษฐกจฐานความร และสงคมนวตกรรม
ในโอกาสครบรอบ 40 ปของกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ในป พ.ศ. 2562
ทาน ดร.สวทย เมษนทรย อดตรฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย มดารให
กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย จดทา หนงสอชดความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย”
เพอรวบรวมเรองราวดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทนาสนใจรวม 19 เรองไวในชดหนงสอน
การจดทาหนงสอเศรษฐกจผสงวยน มงหวงใหเยาวชนคนรนใหมไดเขาถงองคความร
ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงยงเปนโอกาสในการสรางแรงบนดาลใจกบเยาวชน
คนรนใหมใหเขาใจถงบทบาทและความสมพนธของวทยาศาสตรในมตตางๆ ของการดารงชวต
ผมขอขอบคณผทเกยวของในการจดทาหนงสอชดนทกทาน และหวงเปนอยางยงวา
หนงสอเลมนและเลมอนๆ ในชด จะเปนแหลงขอมลทเปนประโยชนตอการเรยนรและม
สวนชวยกระตนใหเยาวชนและประชาชนไทยเกดความสนใจหาความรวทยาศาสตรในดานอนๆ
ตอไป
สารบญ
การทองเทยวเชงการแพทยกบเชงสขภาพ
ประเทศไทยกบการทองเทยวเชงสขภาพ
ประชากรโลกกาลงสงอายมากขนจรงหรอ?
ประชากรไทยกาวเขาสสงคมผสงวยมากแคไหน?
จานวนผสงวยเพมมากขนสงผลอยางไรบาง?
เศรษฐกจผสงวยคออะไร?0810
12
16
18
20
เสนทางสศนยกลางสขภาพของประเทศไทย
ประเทศไทยกบอนาคตของเศรษฐกจผสงวย
ประเทศไทยกบการทองเทยวเชงการแพทย
โครงสรางพนฐานเพอเปนศนยกลางการแพทย
2226
28นวตกรรมเพอเปนศนยกลางการแพทย32
34
เอกสารอางอง 36
ECONOMYSILVER เศรษฐกจผสงวย
ทกวนนประเทศสวนใหญทวโลกกาลงมสดสวนประชากรสงวยมากขนเรอยๆ
เนองจากความกาวหนาดานวทยาศาสตรการแพทยและปจจยดานสาธารณสขพนฐานตางๆ
ดขน ทาใหคนมอายขยเฉลยยนยาวมากกวาเดม จนทาใหเกดระบบเศรษฐกจแบบใหม
ทองกบสภาวะความเปนผสงอาย เรยกวา “เศรษฐกจผสงวย (silver economy)” เศรษฐกจผสงวย (silver economy) คอ ระบบเศรษฐกจสวนทเกยวของกบ
กจกรรมทตอบสนองความตองการและความจาเปนสาหรบผสงวย ทงผลตภณฑ บรการ
และกจกรรมทางเศรษฐกจอนๆ โดยผสงวยในทนมกนบรวมผทมอาย 50 ปขนไป
(อางองจาก The Silver Economy – Final Report (2018) ของ The European
Commission)
อตราการเพมขนอยางรวดเรวของประชากรผสงอายโลก
นอกจากคาวา silver economy แลว ยงมอกหลายคาทใชใน
ความหมายเดยวกน เชน greying economy (เศรษฐกจสดอกเลา)
และ ageing economy (เศรษฐกจความชรา)
เศรษฐกจผสงวยคออะไร1950 201020001990198019701960 204020302020 2050
0.0
2.5
2.0
1.5
1.0
0.5
จาน
วนป
ระชา
กร
(พน
ลาน
คน
)
60-79 80+
สงคมผสงวย (ageing society) หมายถง สงคมทมประชากรอาย 60 ปขนไป
มากกวารอยละ 10 ของประชากรทงหมด หรอประชากรอาย 65 ปขนไป
มากกวารอยละ 7
คาดการณวาในอกไมกทศวรรษขางหนา สดสวนของประชากรทอายมากกวา 60 ป
นาจะเพมขนสงสดอยางทไมเคยเปนมากอน เวบไซต silvereco.org ประมาณวาเมอถง
ป ค.ศ. 2050 จะมประชากรโลกทมอายมากกวา 60 ป มากถง 2,000 ลานคน คดเปน
22% ของประชากรโลกในขณะนน
SILVER ECONOMY
ทมา : รายงานสถานการณผสงอาย พ.ศ. 2556 โดย มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย (มส.ผส.)
สงคมผสงวยโดยสมบรณ (complete-aged society) หมายถง
สงคมทมประชากรอาย 60 ปขนไปมากกวารอยละ 20 ของประชากรทงหมด
หรอมประชากรอาย 65 ปขนไปมากกวารอยละ 14
98
ประชากรโลกกาลงสงอายมากขนจรงหรอ การเพมขนของผสงวยทงโลกเปนปรากฏการณทเหนไดชดเจน หากพจารณาจาก
สถตแลว ประชากรโลกในป ค.ศ. 1950 มผทอาย 60 ปขนไปอยราว 200 ลานคน
(คดเปน 8% ของประชากรในขณะนน) แตพอถงป ค.ศ. 2011 จานวนประชากรกลม
ดงกลาวเพมขนมาเปน 760 ลานคน (คดเปน 11% ของประชากรในขณะนน) และคาดวา
จะแตะระดบ 2,000 ลานคนในป ค.ศ. 2050 ซงจะคดเปน 22% ของประชากรทคาดหมาย
วาจะมในขณะนน
ทงนมการคาดการณวาระหวางป ค.ศ. 2010 ไปยงป ค.ศ. 2050 จะมประชากรโลก
เพมขนราว 2,000 ลานคน ในจานวนนเปนประชากรสงวยมากถง 1,300 ลานคน และ
มสดสวนประชากรสงวยในกลมประเทศพฒนาแลวมากกวาประเทศกาลงพฒนา
อยางเหนไดชดเจน หากกลาวโดยรวมจะมจานวนผสงวยทวโลกเพมขนอยางรวดเรวมาก
(หรอเปนแบบมความเรง)
สดสวนประชากรผมอาย 80 ปขนไปเทยบกบประชากรโลกในขณะนน
1950 201020001990198019701960 204020302020 20500
25
20
15
10
5
35
30
ประ
ชากรอ
ายต
งแต
60
ปขน
ไป :
เป
อรเซ
นต
ประเทศกาลงพฒนาประเทศพฒนาแลว
ทมา : UN, World Population Prospects: The 2010 Revision
ผสงอายเพมขนอยางรวดเรวทวโลก
ค.ศ.2050
4.0%
ค.ศ.2011
1.6%
ค.ศ.1950
0.6%
หากพจารณาเฉพาะกลมทมอาย 80 ปขนไปในหวงเวลาเดยวกน กจะเหนตวเลขทเพมขน
ชดเจน ดงน ในป ค.ศ. 1950 ม 15 ลานคน (0.6%), ในป ค.ศ. 2011 ม 110 ลานคน
(1.6%) และคาดหมายวาในป ค.ศ. 2050 จะเพมขนเปน 400 ลานคน (4.0%)
(15 ลานคน)(110 ลานคน)
(400 ลานคน)
1110
ประชากรไทยกาวเขาสสงคมผสงวย
มากแคไหน?รายงานจาก worldometers.info ระบวา ในชวงทศวรรษ 1950–1970
ประเทศไทยมอตราการเพมขนของประชากรอยทราว 2.75-3.00% แตพอเขา
ทศวรรษ 1980 ความสาเรจจากการรณรงคคมกาเนด ทาใหตวเลขอตราการ
เพมขนของประชากรลดลงอยางตอเนอง
1980
หน
วย :
เป
อรเซ
นต
1990 2000 2010 2018
2.28%
1.69%
1.14%
0.54%0.21%
จานวนประชากรของประเทศไทยเมอเทยบกบประชากรโลก
ระหวางป ค.ศ.1980 ถงปจจบน
อยในอนดบท 19-20
เพมขนของประชากรไทย
อตราการ
(อนดบท 19 ของโลก)
ค.ศ. 2000
62.96ลานคน
(อนดบท 19 ของโลก)
47.39ลานคน
ค.ศ. 1980 (อนดบท 19 ของโลก)
ค.ศ. 1990
56.58 ลานคน
(อนดบท 19 ของโลก)
67.21ลานคน
ค.ศ. 2010(อนดบท 20 ของโลก)
69.18ลานคน
ค.ศ. 2018
1312
จากสถตคาดวาจานวนประชากรไทย
69.63ลานคน
ค.ศ. 2030
(อนดบท 22 ของโลก) (อนดบท 26 ของโลก) (อนดบท 31 ของโลก)
ค.ศ. 2040
68.34ลานคน
ค.ศ. 2050
65.37ลานคน
เมอเทยบกบประชากรโลกจะมอนดบลดลงอยางตอเนอง
ปจจบนน มคนไทยอาย 60 ปขนไป คดเปน17.64%
ของทงหมด (12.2 ลานคน) และหากนบตงแตอาย 50 ปขนไป
จะมจานวนมากเกอบ 1 ใน 3 (32.65% หรอประมาณ 22.6 ลานคน)
จดไดวาเปนประเทศทเขาส
ภาวะสงคมสงวยอยางรวดเรว จากกราฟการกระจายตวของประชากรจะเหนวา มสดสวนของคนสงวยเพมขน เชนเดยว
กบจานวนคนในวยทางานใกลเกษยณ ขณะทประชากรในวยทางานกลบมสดสวน
ลดนอยลง การมโครงสรางประชากรเชนนจะสงผลกระทบกบประเทศไทยอยางมาก
หากไมไดมการเตรยมมาตรการรองรบไวอยางเหมาะสม ตงแตระดบนโยบาย
เศรษฐศาสตรสงคมไปจนถงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
ประชากรของประเทศไทยจาแนกตามอาย ป 2018
% ประชากร
ประชากรตามอาย หญงชาย
0% 1%1% 2%2% 3%3% 4%4% 5%5%
2.7%
2.9%3.0%
3.1%3.2%
3.3%3.5%
3.8%4.1%4.1%
3.8%3.4%
2.8%2.1%
1.4%0.9%
0.6%0.3%
0.1%
2.5%
2.8%2.9%3.0%
3.2%3.4%3.5%
3.8%4.1%4.2%
4.0%3.7%
3.1%2.3%
1.6%1.2%
0.8%0.4%
0.2%
0-45-9
10-1415-1920-2425-2930-3435-3940-4445-4950-5455-5960-6465-6970-7475-7980-8485-8990-94
18%
17%
65%
อาย 60 ปขนไป
อาย 15-59 ป
อาย 0-14 ป
ทมา : www.populationpyramid.net/thailand/2018/
ชวงอาย (ป)
1514
จานวนผสงวยเพมมากขนสงผลอยางไรบาง?กลมประเทศในสหภาพยโรปมสดสวนผสงวยจานวนมาก รวมกนเปนอนดบ 3 ของโลก
จะเปนรองกแตสหรฐอเมรกาและจนเทานน โดยในป ค.ศ. 2015 มคนทอาย 50 ป
หรอมากกวารวมกน 199 ลานคน หรอคดเปน 39% ของประชากรทงหมด ประชากรกลมน
บรโภคสนคาและบรการคดเปนมลคา 3.7 ลานลานยโร หรอประมาณ 140 ลานลานบาท
โดยสวนใหญเปนเงนทไดมาจากการทางาน การเกบออม หรอเงนทไดรบจากรฐบาล
และม 10% ทเปนคาใชจ ายดานการแพทยซงไดรบบรการฟรโดยรฐเปนผ ดแล
คาใชจายในเศรษฐกจผสงวยมสวนในผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GDP) ป ค.ศ. 2015
มากกวา 4.2 ลานลานยโร หรอ 160 ลานลานบาท และครอบคลมงานประมาณ
78 ลานตาแหนง และยงมสวนกอรายไดใหแกบรษทในประเทศอนทวโลกสงถง
7.8 แสนลานยโรหรอคดเปนมลคา 30 ลานลานบาท
แตปจจยสาคญยงทจะทาใหคนสงวยเปนแรงขบเคลอนทางเศรษฐกจไดกคอ การ
เกบออมตงแตอายยงนอยและการดแลสขภาพไดด เพราะจะทาใหยงคงกจกรรมทาง
สงคมและเศรษฐกจตางๆ ได อกทงตองมระบบบรการสขภาพทเหมาะสมทจดโดยรฐ
สาหรบประเทศไทย ภาพรวมปจจยกคลายกน แตดวยฝมอของบคลากรทางการแพทย
ของไทย และราคาคาบรการทสไดในระดบนานาชาต ยงเปดโอกาสใหประเทศไทย
สามารถสรางรายไดจากการทองเทยวทองกบการแพทยหรอรปแบบการสงเสรมสขภาพ
แบบอนๆ ทเหมาะสมกบผสงวย
การทองเทยวเชงการแพทย (medical tourism) คอ การทนกทองเทยว
เดนทางไปยงประเทศเปาหมายเพอการทองเทยวและเพอการรกษาทางการแพทย
สวนการทองเทยวเชงสขภาพ (wellness tourism) คอ การทองเทยวเพอ
ฟนฟสขภาพทางกายและทางใจ หรอเพอการพฒนาคณภาพชวต และมกเนนทการปองกน
ไมใหเจบปวยมากกวาการทองเทยวเชงการแพทยทเปนการพกหรอรบการรกษาตว
นอกจากการใชบรการทางการแพทยมากกวาคนรนเยาวแลว คนกลมนยงใชจาย
ไปกบการพกผอนหยอนใจและกจกรรมเชงวฒนธรรมตางๆ เนองจากมเวลาวาง
มากกวา อกทงยงใชเงนไปกบการตกแตงบานและซออปกรณตางๆ ดวย
รายงานของ Oxford Economics ททาใหสหภาพยโรป ประเมนวาการบรโภค
ของคนกลมนจะเตบโตโดยเฉลย 5% ตอป ไปจนถงป ค.ศ. 2025 จะมยอด
การใชจายสงถง 5.7 ลานลานยโร หรอ 214 ลานลานบาท
1716
การทองเทยวเชงการแพทยกบเชงสขภาพแมการทองเทยวเชงการแพทยกบการทองเทยวเชงสขภาพจะฟงดคลายคลงกนมาก แตก
มความแตกตางกนอยางชดเจนหลายประการ กลาวคอในขณะทการทองเทยว
เชงการแพทยเนนการรกษาความเจบปวยและการแกไขใหมสขภาพดขน แตการทองเทยว
เชงสขภาพเนนการสรางความแขงแรงและเพมสมรรถภาพ ซงเปนการปองกนไมให
เจบปวยในอกทางหนงดวย
ในดานแรงจงใจกมความแตกตางกนอยางเหนไดชด โดยการทองเทยวเชงการแพทย
มแรงจงใจจากการเขารบการรกษาในราคาถกแตมคณภาพด หรอหาไมไดในประเทศ
ของตน แตการทองเทยวเชงสขภาพเปนความตองการมสขภาพชวตทดและมความสข
ปองกนการปวยหรอเปนโรค ลดความเครยด เปนการจดการการใชชวตทดขน ในดาน
กจกรรมททากตางกนมาก ขณะทแบบแรกกจกรรมตางๆ เกยวของโดยตรงกบความ
เจบปวย การฟนฟ และความจาเปนทางการแพทย โดยมแพทยดแลอยางใกลชด
แตแบบหลงเปนกจกรรมแบบเชงรก สมครใจ และไมใชการรกษาโดยตรง
การวางตาแหนงประเภทในการทองเทยวทง 2 แบบ จงมความแตกตางกน
อยพอสมควร แตไมไดขดกนแตอยางใด
สขภาวะสขภาพแย สขภาพดแนวคดการทองเทยวเชงการแพทย
ดขนจากเจบปวย
รกษาเยยวยาความเจบปวย
แกไขความผดปกต
เกดขนเปนครงคราว
เปนหนาทของแพทย
ตองแยกรกษา
แนวคดการทองเทยวเชงสขภาพ
แขงแรง สมบรณ
ดแลและสงเสรมสขภาพ
ปองกนการเจบปวย
มองแบบองครวม
เปนหนาทตวเอง
ทาเปนสวนหนงใน
ชวตประจาวน
นอกจากน ความแตกตางสาคญอกดานหนงกคอ การทองเทยวเชงการแพทยมความ
จาเพาะ และขนกบความจาเปนทางการแพทยเปนหลก อกทงยงตองทาเพมเปนพเศษ
จากชวตประจาวน ขณะทการทองเทยวเชงสขภาพเปนการทองเทยวแบบองครวม
เปนความรบผดชอบเรองสขภาพรายบคคล และยงผนวกรวมอยางกลมกลนเขาเปนสวน
หนงของชวตได
ทมา : Estimates by the Global Wellness Institute, based on tourism industry data from Euromonitor International.
1918
ประเทศไทยกบการทองเทยวเชงสขภาพ
จากการสารวจพบวา นกทองเทยวในกลมนใชจ ายมากกวานกทองเทยวทวไป
ไมวาจะเปนการทองเทยวในทองถนประเทศตนเองหรอการทองเทยวขามประเทศ
โดยเฉลยคาใชจายตอการเดนทางไปตางประเทศจะอยท 1,528 เหรยญสหรฐ
(48,700 บาท) ซงสงกวานกทองเทยวทวไปราว 53% ยงกรณของนกทองเทยวชนด
ทเทยวภายในประเทศ โดยเฉลยจะใชจายสงกวานกทองเทยวทวไปในกลมเดยวกนมาก
คอ จายราว 609 เหรยญสหรฐ (19,400 บาท) ตอครง สงกวาคาเฉลยนกทองเทยว
ทวไปถง 178%
โดยในจานวนนเปนคาใชจายในกลมประเทศเอเชย–แปซฟกรวมกนประมาณ 1.37
แสนลานเหรยญสหรฐ (4 ลานลานบาท) และทานายวาจะมแนวโนมการเตบโต
จาก ค.ศ. 2017 ไปยงป ค.ศ. 2022 เพมขน13% ซงสงสดเมอเทยบกบภมภาคอนๆ
ทวโลก และมคาเฉลยการเตบโตของอตสาหกรรมนโดยรวมถง 5.5%
ลานเทยว
อเมรกาเหนอคาใชจาย 242พนลานเหรยญสหรฐ
ยโรป
เอเชย-แปซฟก
แอฟรกาเหนอ-ตะวนออกกลาง
แอฟรกาใตสะฮารา
คาใชจาย 11พนลานเหรยญสหรฐ
คาใชจาย 137พนลานเหรยญสหรฐ
คาใชจาย 211พนลานเหรยญสหรฐ
คาใชจาย 5พนลานเหรยญสหรฐ
ลาตนอเมรกา-แครบเบยนคาใชจาย 35พนลานเหรยญสหรฐ
เอกสาร Global Wellness Tourism Economy 2018 จดทาโดย Global
Wellness Institute ประเมนวา ในป ค.ศ. 2017 การทองเทยวเชงสขภาพมขนาด
ตลาดโลกอยท 6.39 แสนลานเหรยญสหรฐ (20 ลานลานบาท) โดยมสดสวน
การเตบโตมากกวาการทองเทยวทวๆ ไปถงเทาตว
การทองเทยวเชงสขภาพแยกตามภมภาค ป ค.ศ. 2017จานวนเทยวของการทองเทยวเชงสขภาพและคาใชจาย
7
11
292
258
204
ลานเทยว59
ลานเทยว
ลานเทยว
ลานเทยว
ลานเทยว
ทมา : Global Wellness Institute
2120
มงานวจยเกยวกบการทองเทยวเชงการแพทยของไทย (Bull. World Health Organ.,
2016) ททาการศกษาในป ค.ศ. 2010 ระบวานกทองเทยวเชงการแพทยสวนใหญ
มาจากประเทศในแถบเมดเตอรเรเนยนตะวนออกหรอเอเชย และ 34% ของทงหมด
เขารบการรกษาแบบงายๆ และไมซบซอน เชน การตรวจรางกายทวไป การพบแพทย
เพอปรกษาอาการ นอกเหนอจากคาใชจายทางการแพทยแลว ยงมคาใชจายอนๆ
โดยเฉลยอกรายละ 2,750 เหรยญสหรฐ หรอ 87,700 บาท
สานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน หรอ BOI ออกรายงานสรปวารฐบาลไทย
ใหการสนบสนนอตสาหกรรมดานสขภาพอยางจรงจง ดงจะเหนไดจากการลงทน 14%
ของเงนงบประมาณประจาป พ.ศ. 2558 (ค.ศ. 2015) ไปกบอตสาหกรรมดงกลาว
คดเปน 4.6% ของ GDP ของประเทศเลยทเดยว ถอไดวาเปนเงนลงทนทเปนสดสวนสงสด
ในหมประเทศอาเซยนดวยกน แตยงถอวานอยหากเทยบกบประเทศชนนาในเอเชย
อยางประเทศจนและเกาหลใต และยงนอยลงไปอกหากเทยบกบประเทศพฒนาแลวชนนา
อยางองกฤษ สวเดน เยอรมน และสหรฐอเมรกา เปนตน (อางองจากตวเลขประมาณ
การโดยธนาคารโลก) งบประมาณดงกลาวครอบคลมทงดานบรการทางการแพทย
โดยรวมอปกรณดานการแพทยและเภสชวทยา รวมไปถงการจดตงหนวยงานวจย
และเงนทนวจยดานการแพทย
คาใชจายดานสขภาพของ
สหรฐ
อเมร
กา
เยอร
มน
สวเด
น
อนเด
ย
สงคโ
ปรไทยจน
เกาห
ลใต
สหรา
ชอาณ
าจกร
อนโด
นเซย
0
2
1816
14
12
10
8
6
4
ทมา : ธนาคารโลก
ประเทศไทย ป 2015
คาใช
จายด
านสข
ภาพคด
เปนเ
ปอรเ
ซนตข
อง G
DP :
เปอร
เซนต
ประเทศไทยกบการทองเทยว
เชงการแพทย
2322
ตวเลขสรปโดยกระทรวงพาณชยระบวา มผปวยทเดนทางมารกษาใน
ประเทศไทยเพมขนอยางตอเนอง นบตงแตป ค.ศ. 2008-2014 มสดสวนเพมขนคดเปน
10.96% และประเมนวาในป ค.ศ. 2014 นาจะสงถง 2.35 ลานคน
ตลาดกลมสนคาและธรกจบรการสขภาพในประเทศไทยมการขยายตวเพมขนอยาง
ตอเนอง บรษทศนยวจยกสกรไทย จากด เคยประเมนไว (พ.ศ. 2558) วา นาจะม
มลคาไมตากวา 107,000 ลานบาทในปจจบน และยงมแนวโนมเพมมากขน
อยางตอเนอง
ผลดงกลาวเกดจากบรการทไดคณภาพมาตรฐานสากล มราคาคาใชจายเหมาะสม
จนถงกบมการตงเปาหมายการเปนศนยกลางการแพทยเชงทองเทยวของเอเชย
ดงรายละเอยดปรากฏในเอกสารยทธศาสตรการพฒนาประเทศไทยใหเป น
ศนยกลางสขภาพนานาชาต หรอ Medical Hub (พ.ศ. 2560–2569) ซงจดทาโดย
กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข (กนยายน 2559)
ผปวยชาวตางชาตในโรงพยาบาลไทย
ระหวางป 2008-2014
0
0.5
3
2.5
2
1.5
1
2009 2010 2011 2012 2013 2014
10.96%
ผปวย
: ลา
นคน
ทมา : กรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย
ประเทศไทย : Healthydietbase, 2015
อตราการเตบโตรายปรวมกน (ป 2009-2014)
ในเอกสารยทธศาสตรฯ ดงกลาวระบวา กระทรวงสาธารณสขเปนหนวยงานหลกใน
การบรหารขบเคลอนทาใหประเทศไทยเปนศนยกลางสขภาพนานาชาต
(นโยบาย Medical Hub) มาตงแต ป พ.ศ. 2547 จนถงปจจบน
ศนยกลางบรการเพอสงเสรมสขภาพ(wellness hub)
ศนยกลางบรการการแพทย(medical service hub)
ศนยกลางบรการวชาการและงานวจย(academic hub)
ศนยกลางยา และ
(product hub)ผลตภณฑสขภาพ
ตามยทธศาสตรดงกลาว ประเทศไทยจะเกดศนยกลางสขภาพนานาชาต 4 ดาน ดงน
2524
โทรคมนาคม, ประกนภย,
บรษททองเทยว, ตอนรบ
การจะเปนศนยกลางบรการสขภาพ จาเปนตองสรางมาตรฐานใหเปนทยอมรบใน
ระดบสากล ป พ.ศ. 2559 (ค.ศ. 2016) ประเทศไทยมสถานพยาบาลไดรบการ
รบรองมาตรฐานนานาชาตแบบ JCI (Joint Commission International) ซงไดรบ
การยอมรบจากประเทศสหรฐอเมรกาแลวจานวน 53 แหง
ขณะทธรกจสปา/นวดไทย และผลตภณฑสปา ในป พ.ศ. 2558 (ค.ศ. 2015)
มมลคาสงถง 31,000 ลานบาท อนเปนผลจากความตองการใชบรการสปา ทงลกคา
ในประเทศและกลมนกทองเทยวชาวตางชาตทเขามาในประเทศเพมขน ความตองการ
ซอผลตภณฑทเกยวของกนกมจานวนเพมมากขน การสงออกผลตภณฑสปานาจะม
มลคาถง 2,240 ลานบาท (ขอมลจากสานกสงเสรมและจดการสนคาเกษตร, พ.ศ. 2558
และบรษทศนยวจยกสกรไทย จากด, วนท 17 กมภาพนธ 2558)
เสนทางสศนยกลางสขภาพของประเทศไทย
ประเทศไทยเปนประเทศในลาดบท 13 ทเปนเปาหมายสาคญของการ
ทองเทยวเชงสขภาพของโลก โดย Global Wellness Institute ประเมนวามผเดนทาง
มาประเทศไทยไมนอยกวา 12.5 ลานเทยว และมการใชจายเงนประมาณ 12,000
ลานเหรยญสหรฐ (382,700 บาท) ทาใหเกดการจางงานโดยตรงราว 5.3 แสนตาแหนง
โดยในแตละเทยวหากเปนนกทองเทยวตางชาตทมาเพอการทองเทยวเชงสขภาพ
จะใชเงน 1,885 เหรยญสหรฐ (59,200 บาท) มากกวานกทองเทยวตางชาตทวไป 50%
และมากกวานกทองเทยวในประเทศถง 10 เทา (191 เหรยญสหรฐ หรอ 6,100 บาท)
โรงแรม/โมเตล
รสอรท
ทตงแคมป
อตสาหกรรมการทองเทยวเชงสขภาพ
ทพก
รานสปา
รสอรตสขภาพ
ศาสนสถาน/บวช
รานอาหาร
บาร
รานสแนก
ของขวญ, ของทระลก
เสอผา, ศลปะ
พพธภณฑ
ทวร โรงภาพยนตร
อาหารและเครองดม
ชอปปง
กจกรรมและการเดนทาง
สปาอาหาร
อาหารเพอสขภาพ
อาหารออรแกนก
ชดฟตเนส
ผลตภณฑสปา
อาหารเพอสขภาพ
วตามน
สปา
โรงอาบนา
ฟตเนส
การทาสมาธ
ไลฟโคช
110
ขอมลรวมการเดนทางในและตางประเทศทใชจายเพอสขภาพ
ทมา : ประมาณการโดย Global Wellness Institute โดยอาศยขอมล
อตสาหกรรมการทองเทยวจาก Euromonitor International
ทวไป
ธรกจโรงพยาบาลเอกชนของไทยยงเปนแมเหลกดงดดชาวตางชาตใหเขามาลงทน
ในดานนมากขน โดยเฉพาะหลงการเปด AEC สดสวนผถอหนในธรกจบรการทม
สญชาตอาเซยนสงขนถง 70% ขณะทมลคาห นในธรกจโรงพยาบาลปจจบนท
จดทะเบยนแลวรวม 15 บรษทนน มรายไดเพมขนอยางตอเนอง และมแนวโนมการ
ควบรวมกจการมากขน
ป 2017
จาเพาะกบสขภาพ
เครองบน, รถเชา,
ขนสงสาธารณะ, รถไฟ
พนลาน
การเดนทางในประเทศ
บรการอนๆ
131 พนลานเหรยญสหรฐ
112 พนลานเหรยญสหรฐ
98 พนลานเหรยญสหรฐ
100 พนลานเหรยญสหรฐ
เหรยญสหรฐ
86พนลาน
เหรยญสหรฐ
2726
โครงสรางพนฐานเพอเปนศนยกลางการแพทย
ตลาดยาในประเทศกลมอาเซยนเตบโตอยางกาวกระโดด ตลาดยาของ
ประเทศไทยจดเปนตลาดใหญทสดในบรเวณน ประเทศไทยกลายเปนผสงออก
ผลตภณฑยารายใหญในอาเซยน และเตบโตอยางตอเนองในอตรา 6.12% ตอป
ขณะเดยวกนประเทศไทยยงมการนาเขายาบางประเภททจาเปน โดยในป ค.ศ. 2015
ยาทนาเขาสวนใหญมาจากสหรฐอเมรกา (15.4%) จน (10.7%) เยอรมน (9.3%) และ
สวตเซอรแลนด (6.7%) ตามลาดบ
การใหบรการทางการแพทย หรอ การจดทองเทยวเชงสขภาพ หรอ เชงการแพทย
จะทาไดไมเตมทหากไมมการพฒนาโครงสรางพนฐานตางๆ อยางเปนระบบ รวมทง
การพฒนากาลงคน และการสรางเทคโนโลยของประเทศไทยเองในเรองทเกยวของตางๆ
ในเอกสารของสานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (BOI) ใหข อมลวา
มโรงพยาบาลรฐมากกวา 1,000 แหง และโรงพยาบาลเอกชนมากกวา 300 แหง
กระจายอยทวประเทศไทย มแพทยมากกวา 50,000 คน ทครอบคลมความสามารถ
ในการรกษาอยางหลากหลาย ตงแตการตรวจรกษาโรคทวไป การผาตดเปลยนอวยวะ
การทาศลยกรรม เชน การทาบอลลนเสนเลอดหวใจ ไปจนถงการผาตดแปลงเพศ
2928
ประเทศไทยยงมศกยภาพในการผลตวคซน (vaccine) ตางๆ เชน วคซนแบบ
“คอกเทล” ทปองกนโรคตดตอสาคญอยางคอตบ ไอกรน บาดทะยก ตบอกเสบ
ชนดบ และเยอหมสมองอกเสบไดพรอมๆ กนในคราวเดยว อกทงยงสามารถ
ผลตวคซนปองกนโรคไดถง 4 โรค ไดแก วคซนปองกนไขหวดใหญ วคซน
ปองกนโรคพษสนขบา วคซนปองกนโรคไวรสตบอกเสบ และวคซนปองกน
ไขสมองอกเสบเจอ โดยผานการรบรองคณภาพมาตรฐานการผลตยาทดจาก
สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) และมาตรฐานระดบโลกอยาง
องคการอนามยโลก (WHO) นอกจากน เรายงผลตวคซนปองกนโรคไขหวดใหญ
ชนด H1N1 และ H5N2 ไดดวย ขณะทวคซนไขหวดใหญตามฤดกาลอยระหวาง
การทดสอบทางคลนก
สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)
ประสบความสาเรจในการใชยสตผลตฮอรโมนควบคมการเตบโต
(growth hormone) ปจจบนอยระหวางการทดสอบผลตระดบกอน
อตสาหกรรม
สาหรบยาแบบ ไบโอฟารมาซตคอล
(biopharmaceuticals) หรอยา
ทไดจากกระบวนการสงเคราะหทาง
ชวภาพนน ตลาดมการขยายตวอยาง
ตอเนอง และประมาณการวานาจะคดเปน 20%
ของยาทกชนดในปจจบน ความตองการ
ยาชนดนในตลาดอาเซยนกเพมมากขน
อยางมนยสาคญ และประเทศไทยกม
ศกยภาพพอทจะเปนผนาในการผลตยา
แบบนในแถบนได
3130
นอกจากความสามารถในการผลตยาและวคซนแลว ชดตรวจทางการแพทยของ
ประเทศไทยกมความกาวหนาเชนกน เชน ชดตรวจโรคแอลฟา-ธาลสซเมยของ
มหาวทยาลยเชยงใหม ซงรผลในเวลาเพยง 3 นาท ชดตรวจเลอดในคลงเลอดแบบ
เจลทมแอนตบอดกชวยทาใหการตรวจรวดเรว สะดวก และปลอดภยมากยงขน
ชนสวนอวยวะเทยม ซงครอบคลมสวนสะโพก กระดกตนขา และแขน ทสนบสนน
โดยจฬาลงกรณมหาวทยาลยและทเซลส (TCELS) กผานการทดสอบมาตรฐานนานาชาต
ISO/IEC 17025 แลว ขณะทโปรแกรมบรหารและพฒนาเทคโนโลยเครองมอแพทย
และหนยนตทางการแพทยขนสง (Advanced Medical Devices Technology
& Medical Robotics) หรอ แอดเทค (ADTEC) ทกอตงในป ค.ศ. 2012 กออก
แบบและพฒนาอปกรณการแพทยหลายชนดตามมาตรฐาน ISO 13485 โดยเฉพาะ
การปลกรากฟนเทยมททาจากไททาเนยม
นวตกรรมเพอเปนศนยกลางการแพทย
แตทงนการลงทนงบประมาณ และการเสรมสรางกาลงคน รวมทงสนบสนนโครงสราง
พนฐานอยางตอเนอง คงเปนเรองจาเปนอยางขาดเสยมได สาหรบการผลกดนใหกาว
ไปถงเปาหมาย “ประเทศไทย 4.0” ดวยระบบเศรษฐกจใหมน
ทงหมดทกลาวมาแลว แสดงใหเหนถงความพรอมของประเทศไทย โดยเฉพาะในดาน
วทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม ทใชรบมอกบการเปลยนแปลงไปสสงคม
ผสงวยและอาจกระตนใหเกดมลคาเพมขนใน “เศรษฐกจผสงวย” อนจะผลกดนให
ประเทศกาวพนกบดกรายไดปานกลาง
นอกจากนยงมหนยนตสาหรบผสงอาย “ดนสอ” ทผลตโดย
CT Asia Robotics, Co., Ltd. หนยนต Sensible TAB ของ TMGI Co., Ltd.
ทออกแบบใหชวยฟนฟสมรรถภาพในการเคลอนไหวแขนของผปวยทเปนอมพฤกษ เปนตน
นอกจากทกลาวมาแลว สวทช. ยงมนวตกรรมอกมากทออกแบบมาเพอชวย
ผสงวย เชน ขอเขาเทยม, ขอเขาเทยมแบบสจดหมน, เครองชวยฟงดจทลแบบกลอง
เครองชวยฟง Klear, แผนรองฝาเทาเฉพาะบคคล, สตรอาหารสาหรบผสงอาย,
เตยงตนตว Joey, เกมฝกสมอง Monica, ผากระตนสมอง Akiko, อปกรณชวยขนลง
เตยง Ben, ระบบเซนเซอรอจฉรยะสาหรบสนบสนนการดแลผสงอายและผปวย รวมถง
เครองเอกซเรยคอมพวเตอร 3 มตทางทนตกรรม (DentiiScan) จะเหนไดวาอปกรณ
หลายแบบนาไปใชกบผพการหรอมปญหาทางรางกายบางอยางไดอกดวย
3332
ประเทศไทยกาลงกาวเขาสสงคมผสงวยอยางเตมตว เพราะมกลมคนสงอายทเพมมากขน
สวนทางกบกลมคนในชวงอายทางานทลดลงอยางมนยสาคญ ซงถอเปนแนวโนมทเกดขนกบ
ประเทศสวนใหญ เรองนสงผลทงทางบวกและทางลบไดอยางมากกบสงคมไทย จงตองการ
การเตรยมพรอมรบมอ ผสงวยใชเงนไปกบบรการทางการแพทย การหยอนใจและกจกรรม
เชงวฒนธรรมมากกวาคนในกลมอน แตหากผสงวยเหลานไมไดทางานเกบออมเงนเพอใช
ในอนาคต กยอมสรางภาระกบระบบสขภาพของรฐได
จดแขงของประเทศไทยคอ เราสามารถขยายตวและเปนศนยกลางการทองเทยวเชงการแพทย
และการทองเทยวเชงสขภาพในระดบนานาชาตได ดวยความพรอมในหลายๆ เรอง มผปวย และ
ผสงวยชาวตางชาตเดนทางมาเพอการทองเทยวลกษณะดงกลาวขางตนหลายลานคนในแตละป
จงเปนโอกาสทประเทศไทยจะกาวขนเปนศนยกลางการทองเทยวได
ปจจบนมงานวจยและผลตภณฑมากมาย จากหนวยงานตางๆ ในประเทศ ครอบคลมตงแต
วคซน ชดตรวจโรค และยารกษาโรค ไปจนถงวสดฝงใน อปกรณจาเพาะกบผสงวย รวมทงม
การเรงผลตบคลากรในสาขาทจาเปนและเกยวของ การสนบสนนในเรองนอยางจรงจง
ทงโดยภาครฐและเอกชน จะสรางรายได และเปลยนวกฤตทอาจเกดขน ใหกลายเปนโอกาส
ในการสรางความเขมแขงของประเทศได
3534
Global Wellness Institute (2018) Global Wellness Tourism Economy,
November 2018.
Thailand Board of Investment (2016) Thailand’s Medical Hub.
The European Commission (2018) The Silver Economy – Final Report.
doi:10.2759/685036
Thinakorn Noree et. al. (2016) Medical Tourism in Thailand: A Cross-sectional Study.
Bull World Health Organ 2016; 94:30-36 doi: htto://dx.doi.org/10.2471/BLT.14.152165
https://www.populationof.net/thailand/ (เขาถงวนท 20 พ.ย. 2018)
http://www.silvereco.org/en/statistics/ (เขาถงวนท 20 พ.ย. 2018)
http://www.silvereco.org/en/what-is-silver-economy/ (เขาถงวนท 20 พ.ย. 2018)
http://www.worldometers.info/world-population/thailand-population/
(เขาถงวนท 20 พ.ย. 2018)
กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข (2559) ยทธศาสตรการพฒนาประเทศไทย
ใหเปนศนยกลางสขภาพนานาชาต (Medical Hub) (พ.ศ. 2560–2569).
รายงานสถานการณผสงอาย พ.ศ. 2556 โดย มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย
(มส.ผส.)
เอกสารอางอง กองบรรณาธการบรหารชดหนงสอวทยาศาสตรเพอประชาชนScience & Technology Book Series
คณะทางานนายปฐม สวรรคปญญาเลศ รองปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
นางสาวภทรยา ไชยมณ สานกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
นางจนตนา บญเสนอ สานกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
นางสาวอจฉราพร บญญพนช สานกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
นางวลยพร รมรน กรมวทยาศาสตรบรการ
นางสาวนชจรย สจจา สานกงานปรมาณเพอสนต
นางสาวยพน พมไม สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย
นางสาววรรณรตน วฒสาร สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย
นางทศนา นาคสมบรณ องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต
นางชลภสส มสมวฒน องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต
นางกลประภา นาวานเคราะห สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต
นางจฬารตน นมนวล สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต
นายประสทธ บบผาวรรณา สถาบนมาตรวทยาแหงชาต
นางสาววรรณพร เจรญรตน สานกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต
นายสรทศน หลวงจอก สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
นายจกร พรหมบรสทธ สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
นางสาวปณธา รนบนเทง สถาบนเทคโนโลยนวเคลยรแหงชาต (องคการมหาชน)
นางสาวศศพนธ ไตรทาน สถาบนวจยแสงซนโครตรอน (องคการมหาชน)
นายนเรศ เขงเงน สถาบนสารสนเทศทรพยากรนาและการเกษตร (องคการมหาชน)
นายศภฤกษ คฤหานนท สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการมหาชน)
นายกฤษกร รอดชางเผอน สานกงานนวตกรรมแหงชาต (องคการมหาชน)
นางสาวศรนภสร ลลาเสาวภาคย ศนยความเปนเลศดานชววทยาศาสตร (องคการมหาชน)
บรรณาธการอานวยการนายปฐม สวรรคปญญาเลศ รองปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
นางกรรณการ เฉน องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต
นางกลประภา นาวานเคราะห สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต
ดร.นาชย ชวววรรธน สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต
นายจมพล เหมะครนทร สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต
นายประสทธ บบผาวรรณา สถาบนมาตรวทยาแหงชาต
นางสาวยพน พมไม สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย
ดร.สภรา กมลพฒนะ องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต
ดร.วจตรา สรยกล ณ อยธยา องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต
36