Cover Story

ตดตอกองบรรณาธการโทรศพท 0 2564 7000 ตอ 71185-6 อเมล sarawit@nstda.or.th

ทปรกษา ทวศกด กออนนตกลบรรณาธการผพมพผโฆษณา กฤษฎชย สมสมาน บรรณาธการอำนวยการ นำชย ชวววรรธน บรรณาธการบรหาร จมพล เหมะครนทร กองบรรณาธการ ปรทศน เทยนทอง, วชราภรณ สนทนา, กรณา เทวอกษร, ศศธร เทศนอรรถภาคย, รกฉตร เวทวฒาจารย, กตตมา ไกรพรพรรณ บรรณาธการศลปกรรม ลญจนา นตยพฒน ศลปกรรม เกดศร ขนตกตตกล, ฉตรทพย สรยะ

ผผลตฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถนนพหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120โทรศพท 0 2564 7000 ตอ 71185-6 โทรสาร 0 2564 7016 เวบไซต http://www.nstda.or.th/sci2pub/

ISSN 2286-9298

‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤسฉบบท 5, สงหาคม 2556

กรณนำมนดบรวสทองทะเล จากเหตการณทนำมนดบจากทอสงนำมนของ บรษท พทท โกลบอล เคมคอล จำกด (มหาชน) ซงปนบรษทในกลม บรษท ปตท.จำกด (มหาชน) รวไหล สทองทะเล จ.ระยอง ใกลกบเกาะเสมด เมอวนท 27 กรกฎาคม ทผานมา จนคราบ นำมนไดกระจายตามคลนนำเขาสฝงบรเวณอาวพราวของเกาะเสมด ไดสรางความ ตนตระหนกใหกบนกทองเทยว ผประกอบการทพกโรงแรม รานอาหาร บนอาวพราว และชาวบานทมอาชพประมงแถบนนไมนอย

ทนททขาวทางสอมวลชนเผยแพรออกไป รวมถงกระแสในเครอขายสงคม ออนไลนไดสรางผลกระทบทนทคออตสาหกรรมการทองเทยวซงออนไหวงายอยแลวตอ ขาวรายๆ แมพนทชายหาดบนเกาะเสมดอกกวา 90% จะไมไดรบผลกระทบจาก คราบนำลอยเขามาทชายหาดกตาม แตแคคำวา “อาวพราว” ทไปผกเชอมโยงกบ ชอเกาะเสมด กสงผลทนทใหจำนวนนกทองเทยวและสถตการจองหองพกบนเกาะเสมด ลดวบลง รวมถงนกทองเทยวบนเกาะจำนวนไมนอยไดเชกเอาทออกกอนกำหนด

ทงนยงไมนบผลกระทบในระยะยาวตอระบบนเวศทางทะเล ทงบนบกบรเวณ ชายหาด ในนำ และใตนำ ซงมสตวทะเลอยางกง หอย ป ปลา และปะการงทตองเฝาระวงกนตอไป

การตอสกบปญหานโดยการขจดคราบนำมนใหหมดไป เปนเรองทางเทคนคท ตองใชองคความรทางดานวทยาศาสตรเขามาชวยลวนๆ ครบ จะเหนไดวา ไดมการใช สารเคมฉดลงไปเพอทำใหคราบนำมนดบแตกตวมขนาดโมเลกลเลกลง และอาศยเวลา หรอแบคทเรยในธรรมชาตยอยสลายไปในทสด มขอเสนอวธการบำบดเขามามากมาย ทงการใชเสนผมคนเราใสถงนองแลวไปผกตอกนเปนแนวทนเพอซบคราบนำมน (แม เสนผมจะดดซบได แตกตองใชจำนวนมาก ซงอาจไมทนการณ ดแลวจงเปนวธท ไมนาจะเหมาะทจะตอสกบคราบนำมนในทะเลทกระจายตวออกไปเปนบรเวณพนท กวางครบ) การใชแผนดดซบคราบนำมน การใชจลนทรยยอยสลายคราบนำมน กระทง วธพนฐานทสดคอใชแรงงานคนในการตกคราบนำมนทลอยเขาหาฝงและทตดบนพนทรายใสภาชนะแลวนำไปกำจด ตอไป

เวลาผานไปราว 10 วน ปญหาจงทเลาลง สภาพทางกายภาพทเหน อยในขน นาพอใจ คอคราบนำมนดำๆ หนาเตอะไมเหนบนชายหาดหรอเหลออยนอยมาก นำทะเลบรเวณอาวพราวเรมกลบมาใสอกครง แตในระยะยาวดงทกลาวแลววาตอง ศกษากนตอไปครบ โดยเฉพาะผลกระทบตอระบบนเวศ

จากเหตการณครงน คงเปนบทเรยนอยางดใหกบบานเรา ทง บรษท พทท โกลบอลฯ ทเปนผรบผดชอบเรองทอสงนำมนผกอมลพษ ทจะตองระวงมากขนและม ระบบจดการกบปญหาทรวดเรวและมประสทธภาพ ประชาชนไดตระหนกถงมลพษ จากคราบนำมนมากขน และตอไปคงตองเฝาจบตามองกนอยางใกลชด หากจะม เหตการณทสมเสยงทจะเกดเชนนอก

เรองจากปก (cover story) ของสาระวทยฉบบน เราจง มอบพนทใหกบเรองประเดนรอน การทำ ความสะอาดคราบนำมนสทองทะเล ครบ

จมพล เหมะครรนทรบรรณาธการบรหาร

ดร.นำชย ชวววรรธนแปลและเรยบเรยงจากบทความ 17 Ways To Clean Up The Gulf Oil Spillเวบไซต http://www.cnbc.com/id/37593652/page/1

10 วธ แกปญหานำมนดบรวไหลสทองทะเล

การจดการกบนำมนดบทรวไหลสทองทะเล อาจแบงออกกวางๆ เปนการใช วธการทางกายภาพ เคม และชวภาพ ซงรวมแลวมวธการใหเลอกใชไดมากมาย หลายแบบตามแตปจจยแวดลอมของพนท และปรมาณมากนอยของนำมนดบทรวไหล

เรองเดนเรองจากปก :

10 วธ แกปญหานำมนดบรวไหลสทองทะเล

บทความพเศษงานมหกรรมวทย ‘56

หนาตางขาว วทย-เทคโนฯ โลก :จอประสาทตาเทยม ชวยคนตาบอดใหกลบมา

มองเหนอกครง

งานวจยไทย :“n-Mask” หนากากอนามยตานไขหวด

ความเชอกบวทยาศาสตร : วานจกจน ราแมลงคแขงถงเชา

หมายเหตกอง บ.ก. บทความนแปลและเรยบเรยงจากบทความ เรอง 17 Ways To Clean Up The Gulf Oil Spill ซง กลาวถงการทำความสะอาดคราบนำมนดบในทะเลทอาว เมกซโก อนเกดจากการระเบดทแทนขดนำมนของบรษท BP (British Petroleum) Oil Spill เมอวนท 20 เมษายน 2553 ทำใหนำมนดบไหลลงสทะเลเปนจำนวนมาก บรษท บพ บอก วา ชวงนนมคนเสนอวธทำความสะอาดคราบนำมนมามากถง เกอบ 10,000 วธ สำหรบบทความตนฉบบขางตนเสนอ 17 วธ สวนบทความแปลและเรยบเรยงนได คดเลอกมานำเสนอ 10 วธ เพอเปนความรแกผอาน และเชอมโยงกบสถานการณนำมนดบรวไหลสทะเลท จ.ระยอง ของบานเราเมอวนท 27 กรกฎาคม ทผานมา

2 สาระวทย สวทช. สงหาคม 2556

วธการทางกายภาพ 1. การใชทนกนนำมน เปนวธทมาตรฐานทสดทงนเพอไมใหนำมนแพรกระจาย

ไปเปนวงกวาง กอนจะใชเรอกวาดนำมน (หรอดดนำมน) จดการขนตอไป วธนขนกบสภาพอากาศและนำทะเลเปนอยางมาก รวมทงยงขนกบลกษณะ ของนำมนดบทรวไหลดวยทอาจจะสงผลตอการเคลอนทของเรอไดดวย

4. การใชวสดดดซบนำมน วธนมกใชกบพนทซงนำมนรวไหลไมมากนก หรอไม กใชในขนตอนสดทายทเหลอนำมนไมมากแลว วสดทใชมแตกตางกนไป

สารอนทรย เชน ฟาง หญาแหง ขเลอย ขนนก ดดซบไดราว 3-15 เทา ของนำหนก และมกจมตวลงทำใหเกบยาก

สารอนนทรย เชน ดนเหนยว หรอเถาภเขาไฟ ดดซบไดราว 4-20 เทา ของนำหนก แตมปญหาแบบเดยวกบสารอนทรย และมกใชกบนำมนท ลอยอยผวหนาไมได

สารสงเคราะห มสมบตคลายพลาสตก กลมนดดซบไดถง 70 เทา ของนำหนก แตมปญหาคอ ภายหลงดดซบนำมนแลว ตองเคลอนยายวสด พวกนไปทำลายตอ

2. การเผาทำลายเพอลดปรมาณนำมนดบ ในกรณทนำมนรวไหลเปนปรมาณมาก และอาจไหลเขาชายฝงหรอชายหาด อาจจำกดบรเวณการแพรกระจายดวย ทนกอน แลวจงเผาทำลาย วธนตองใชแตเนนๆ ทนทททราบวามนำมนดบ รวไหลเทานน แตกมจดออนคอทำใหเกดของเสยในอากาศเปนปรมาณมากแทน

3. การใชเครองจกรหรอใชแรงงาน เปนวธทใชกนแพรหลายทสดโดยเปนการ ทำความสะอาดตรงทเกดเหต แมจะเปนวธทกนเวลามาก แตนยมใชเพราะสามารถใชแรงงานทไมตองผานการฝกฝนมากนก แตตองมอปกรณปองกนตวอยางเหมาะสม เครองมอหนกอาจทำลายพนผวหนาบรเวณนนมากเชนกน

วธการทางเคม5. การใชเจล สารบางชนดทมลกษณะเปนเจลจะไปชวยทำใหนำมนดบทรว

แขงตว จนมลกษณะคลายกอนยางแลวจงใชตาขาย เครองดดหรอเครอง กวาดเกบมากำจดตอไป ปญหาใหญของวธการนคอตองใชเจลเปนจำนวน มากคอ ราว 3 เทาของนำมน ดงนน จงอาจจะยากทจะนำไปใชจรง

6. การใชสารลดแรงตงผว หรอ สารกระจายแรงตงผว (surface dispersant) โดยการฉดพนโดยเครองบน เรอ หรอคนงานทชายหาด วธนกเปนอกวธหนง ทนยม อนภาคนำมนดบจะกระจายตวออก ไมเกาะเปนกอน ไมตกเปน ตะกอน เปนพษนอยลง กอนจะถกยอยสลายดวยแบคทเรยทกนคราบนำมน ตอไป ขอดของวธนคอ ใชไดในวงกวาง แตขอเสยคอสารพวกนเอง บางชนด กเปนพษเชนกน

3สงหาคม 2556 สาระวทย สวทช.

7. การใชเครองปนแยกนำมน สำหรบนำมนปนเปอนทตองจดการตอไปนน มเทคโนโลยและอปกรณหลายรปแบบทใชแยกนำมนออกได การใชเครองปน แยกนำมนกเปนวธหนง โดยอาศยสมบตของนำมนทมความหนาแนนนอย (เบา) กวานำเปนตวชวยในการแยก

วธการทางชวภาพ

8. การใชจลนทรย จลนทรยบางชนดสามารถยอยสลายนำมนดบได วธใชคอ การโปรยหรอฉดจลนทรยดงกลาวลงไปในบรเวณทมนำมนรว และอาจตอง ใชตวชวยอนๆ ดวย เชน ปย ผลสดทายทไดคอ คราบนำมนมขนาดโมเลกล เลกลงและไมเปนพษ แตวธนจะกนเวลามากกวาวธอนๆ

9. การใชขผง ดร.โจเซฟ เรสนค เคยเสนอใหใช PRP/WAPED (Petroleum Remediation Product and Water Pollution Eradication Device) ประกอบดวยขผงทรงกลมจว ขนาดเสนผานศนยกลาง 0.25-0.65 ไมครอน ซงภายในบรรจแบคทเรยชนดซโดโมแนด (pseduomonad) เอาไว แบคทเรย ดงกลาวยอยนำมนดบได เขาเสนอใหใชวธนสำหรบการทำความสะอาดใน บรเวณนำลก

10. การใชเหด งานวจยของ ดร.พอล สเตเมทส ชวา เหดบางชนดสามารถใชทำ ความสะอาดดนทปนเปอนนำมนดบไดด เพราะเหดจะหลงกรดและเอนไซม หลายชนดออกมายอยนำมนดบทปนเปอนจนไดสารประกอบทไมเปนพษในทสด

การเลอกวธการแกไขปญหานำมนดบจงมปจจยและมทางเลอกตางๆ อยไมนอย

4 สาระวทย สวทช. สงหาคม 2556

บทความพเศษดร.กฤษฎช ย สมสมาน

ในทกๆ ป ชวงเวลาหนงทผมจะไดสมผสกบเดกๆ วงวนดวยความสนกสนาน กชวงสองสปดาหของงานมหกรรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาตนแหละครบ เรยกไดวาเปนงานยกษของประเทศทางดานวทยาศาสตรทมผเขาชมมากกวา หนงลานคน แถมไดรบความรคความสนกจากนทรรศการมากมายอนนาตนตาตนใจ

งานในปน มกำหนดจดระหวางวนท 6 – 21 สงหาคม 2556 ทไบเทค บางนา ครบ ซงเดยวนสามารถเดนทางดวยรถไฟฟาไปถงทไดเลยครบ

สำหรบTheme ของงานปน เพอใหเปนงานอนเตอรมากขนและสอดคลอง กบการกาวเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) จงใชชองานวา “AEC S&T Update : ทนโลกทนวทย จดประกายความคดสอาเซยน” เพอใหรวาประเทศตางๆ ในอาเซยน มการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยกนอยางไรบาง

3D Printer นวตกรรมแหงการสรางแบบจำลองยคใหม

สำหรบไฮไลตของงาน เทคโนโลยตวหนงทนาจบตามองเปนอยางยงซงคาด กนวาจะเขามามบทบาทและสงผลกระทบตอชวตของเราเปนอยางมาก นนกคอ 3D Printer หรอ เครองพมพวตถสามมต ครบ เจาเครองพมพนกเหมอนกบเครอง พรนเตอรทเราใชพมพเอกสารทวไป แตไดรบการพฒนาตอยอดใหกลายมาเปน เครองพมพสามมตทสามารถพมพหรอสรางวตถออกมาเปนชนงานไดเลย ถายง นกภาพไมออกกลองนกถงของวเศษของโดราเอมอนครบ ทใหเราวาดรปสงของ ตามทเราตองการ แลวกเอารปใสไปในเครองวเศษใหสรางของชนนนใหเรา เครอง วเศษแบบนเกดขนมาจรงๆ ในโลกแลวครบ คอสงทเรยกวา 3D Printer (ลองเขา ไปดตวอยางคลปวดโอการทำงานของเครองนไดท http://www.youtube.com/watch?v=h8XJUqHXgls)

ตวอยางเชน เราจะสรางแจกนขนมาสกใบหนง คอมพวเตอรกจะขนรป เจาแจกนของเราเปนแผนบางๆ จากขางลางขนขางบน ลองนกถงภาพเครองพมพ ดอทเมทรกพมพสลงบนกระดาษนะครบ แตแทนทจะเปนสกใชพลาสตกเหลวมาแทน เครองกจะเขยนพลาสตกใหหนาตาเหมอนแจกนทโดนหนเปนแผนเลกๆ พอเสรจ แผนหนง แลวกเขยนแผนตอไปทบลงไป เขยนซอนทบกนไปเรอยๆ จนขนรปเปน แจกนเตมใบตามทเราออกแบบไวครบ เพราะฉะนนอกหนอยเราจะสรางวตถอะไร ขนมากได ขอเพยงวาเราออกแบบวตถนนบนคอมพวเตอรแลวกใชเจา 3D Printer ตวนพมพออกมา ไมวาจะเปนรองเทาแฟชน ชนสวนเครองจกร หนจำลองตวเราเอง หรอแมแตงานศลปะทเราเคยตองปนขนมา ทนเรากสรางขนมาไดแทนโดยฝมอ เจาเครองพมพสามมตนแหละครบ

โลกในอนาคตคงเปลยนโฉมไปมาก เมอเราสามารถสรางอะไรตอมอะไร เองได นาจะมสงของทมการออกแบบแปลกๆ ออกมาใหเลนอกเยอะเลยครบ

อนทจรงเทคโนโลย 3D Printer นกมมานานหลายปแลว เพยงแตวา ปจจบนน ราคามนถกลงมาก เราสามารถหาซอไดในราคาไมกหมนบาทแลวครบ อกหนอยแทบทกบานกคงม 3D Printer นไวใชเหมอนกบทเดยวนเรามเครองพมพ เอกสารอยประจำบานเปนแนครบ

งานวจย สวทช.สประชาชน

งานวจยของสำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) ทไปจดกนในปน กตองบอกวานำมาใหชมกนอยางครบวงจรครบ ตงแตเรองอาหาร การกน ทมการพฒนาขาวพนธตางๆ อาท พนธขาวทนนำทวม ผลงานชนน เกษตรกรทอยธยายนยนมาวาใชไดผลจรงๆ กบเหตการณนำทวมผนนาทผานมาครบ

เรองขาวกบโทรศพทมอถอกมมาแสดงนะครบ หลายคนอาจจะงงวาเกยวกน อยางไร มนเกยวกนตรงทเราม App ทพฒนาขนบนมอถอ เอาไวใชดวาตนขาวท เราปลกนนขาดสารอาหารหรอไม ซงเราจะทราบไดเพยงแคเอาโทรศพทมอถอไป สองบนใบขาวและถายภาพ จากนนโปรแกรมจะประมวลผลบอกเราวาตนขาวขาดธาตไนโตรเจนหรอไม โดยดจากสของใบขาว และบอกดวยวาตองใสปยอกเทาไร

งานวจยอกชนหนงดานจกรกลการเกษตร คอการพฒนารถบรรทกทตอยอด มาจากรถอแตนทเราเหนกนทวไปทใชเครองไถนามาทำเปนรถใชงานครบ แตรถอแตน แบบเดมนนคอนขางอนตราย อาจจะเกดอบตเหตไดงาย กเลยมการออกแบบพฒนา รถใชงานนขนมาใหม โดยใชเครองคโบตาเหมอนเดมนแหละครบ แตทำชนสวน ใหไดมาตรฐาน ทำใหมการทรงตวทดเยยม มระบบกนสะเทอนทแขงแรง ใชบรรทก ผลตผลการเกษตรแลวกบรรทกคนไดจรง ใชสบนำกได อกทงราคาขายกไมถง สามแสนบาท รถรนนถกนำมาใชงานจรงๆ แลวในการลยนำทวมครงใหญทผานมา โดยไมไดรบความเสยหายดวยครบ

งานมหกรรมวทย ‘56

เปดตวเครองพมพข นรปวตถสามมต : นวตกรรมแหงการสรางแบบจำลองยคใหม และงานวจย สวทช.สประชาชน ในงานมหกรรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต 2556 วนท 6 – 21 สงหาคม น ทไบเทค บางนา

4 สาระวทย สวทช. สงหาคม 2556

5สงหาคม 2556 สาระวทย สวทช.

ดานกจกรรมของเดกและเยาวชน ไดคดเอาการทดลองทางวทยาศาสตร สนกๆ มาใหนองๆ ทเขาชมงานไดมาทดลองกนเชนเคยครบ โดยมกจกรรมสนกๆ จากโครงการมหาวทยาลยเดกประเทศไทยใหนองๆ มาเรยนรเรองการลอยตว ของสงตางๆ บนอากาศ ผานกจกรรม บน บน บน แลวกการเรยนรในเรองการรบร ทางการมองเหนของคนเรา ผานกจกรรมภาพสามมต ซงเปนการทดลองททก คนสามารถผานเขามาเลนไดทนทครบ

กจกรรมอกอยางหนงในบธกจะเปนการชกชวนนองๆ ใหมารวมโครงงาน ฝกทกษะทางวทยาศาสตรททาง สวทช. จดขนเปนประจำ ในปนกจะมกจกรรม ทจะทำการทดลองไปพรอมกบมนษยอวกาศทขนไปอยบนอวกาศครบ โดยนองๆ จะไดเพาะเมลดถวแดงทไดมาจากประเทศญปนซงเปนชดทดลองเชนเดยวกบท มนษยอวกาศของญปนนำขนไปเพาะบนอวกาศ จากนนนำตนถวแดงทงสองมา เปรยบเทยบกน เพอดวาวาตนถวแดงทขนบนโลกกบทอยบนอวกาศมอะไรท แตกตางกนบางหรอไมอยางไร นองๆ ทสนใจกสามารถสมครเขารวมการทดลอง ไดเลยทในงาน และอาจจะมสทธไดไปแสดงผลงานการทดลองทประเทศเวยดนาม อกดวยครบ

นอกจากน ยงมเรองราวอนๆ อกมาก อาท การกำจดคราบนำมนท รวไหลสทองทะเลตามทเปนขาวโดงดงทางสอมวลชน การจดแสดงโครงงาน วทยาศาสตร ของนองๆ นกศกษาทมความสามารถพเศษดานวทยาศาสตร ขอมล เรองทนการศกษาตางๆ รวมไปถงรถแขงฟอรมลาวน ทนกศกษาไทยเปนผประกอบ เองทงคน

ทกลาวมาทงหมดน ผสนใจสามารถเขาชมงานและรวมทำกจกรรมได โดยไมตองเสยคาใชจายใดๆ ทงสนครบ ผมเชอเปนอยางยงวาผทไปในงานจะได รบความรทเปนประโยชนกบตวเองแนนอน

แลวพบกนในงานครบ

หนาตางขาว วทย-เทคโนฯ โลก

ทมาhttp://www.nature.com/news/restoring-sight-with-wireless-implants-1.10627http://www.sciencedaily.com/releases/2012/05/120513144617.htm http://www.stanford.edu/~palanker/lab/retinalpros.html

คนทเปนแฟนหนงไซไฟหรอภาพยนตรนยายวทยาศาสตร อาจจะเคยเหน ภาพลกตาเทยม Bionic Eye มากอน แตในปจจบน เรองนกำลงเขาใกลความ เปนจรงทกขณะแลว

ปจจบนเทคโนโลย จอประสาทตาเทยม (Retinal Prosthesis) กาวหนาไปมาก มอปกรณทชวยในการมองเหนของผพการทางสายตา ทเกดจาก จอประสาทตาเสอม (Retinal Degenerative Disease) เกดขนแลว

โรคจอประสาทตาเสอม เกดจากการทตวรบแสงของตาเสอมสภาพ และหยดทำงาน สงผลใหสญเสยการมองเหนในทสด

James Loudin และทมวจย จากมหาวทยาลยสแตนฟอรด สหรฐอเมรกา ไดพฒนาจอประสาทตาเทยมแบบใหมทมขนาดเลกและบาง กวาแบบเดมมาก อกทงชดอปกรณนไมตองอาศยการเชอมตอกนของสายไฟ แตอาศยการผาตดฝงไมโครชปซงประกอบดวยไดโอดขนาดเลกทมความไวตอ แสงไวทดานในของจอประสาทรบภาพของตารวมกบการใชแวนตาพเศษทม กลอง และหนวยประมวลผลขนาดเลก ทสามารถสงสญญานแสงชวงใกล อนฟราเรดไปยงจอ silicon photodiodes ทเชอมตอกบจอตา และกระตน เซลลประสาทใหสงสญญาณภาพไปยงสมองสวนกลาง

ผลการทดลองเปนทนาพอใจ และขณะนอยระหวางการศกษา รายละเอยด กอนทจะนำมาใชกบมนษยตอไป หากการพฒนาเปนผลสำเรจ ชดอปกรณจอประสาทตาเทยมนจะชวยผปวยโรคจอประสาทตาเสอมไดมากกวา 30 ลานคนทวโลกใหกลบมามองเหนไดอกครง

จอประสาทตาเทยม : ความหวง ของคนตาบอดใหกลบมามองเหน อกครง

http://www.stanford.edu/~palanker/lab/retinalpros.html

ดร.ส จนา พฒนาศ กด

6 สาระวทย สวทช. สงหาคม 2556

ความเชอกบ

วทยาศาสตร

กองบรรณาธการ

วานจกจน คแขงถงเชาเรองราวหรอเหตการณทเกยวกบการพบพชแปลก สตวแปลก วตถประหลาด หรอปรากฏการณอนนาพศวงทงหลาย แลวผคนพากนไปกราบไหวเพอขอโชคลาภ มกจะปรากฏเปนขาวอยเนองๆ อยางตอเนองในสงคมไทย และมโอกาส ทจะเกดขนไดอกในอนาคต ดงนน เพอใหคลายความสงสยของปมปรศนาในเรองแปลกดงกลาว อกทงยงเปนการให ขอมล ความรทถกตอง และวธคดทเปน วทยาศาสตรแกประชาชน....คอลมน ความเชอกบวทยาศาสตร จงไดรวบรวม เรองราวแปลกทเคยเปนขาว พรอมทงคำอธบายจากนกวทยาศาสตร นกวจย หรอผเชยวชาญในสาขาทเกยวของมา นำเสนอผอานทกทาน

เมอเดอนทแลว (ก.ค. 56) มขาวดงเรองคลปลบทเปนประเดนขาว ทางการเมองถกเผยแพรสสาธารณชนผานสอสงคมออนไลน และตอนหนงใน เนอหาคลปทเปนทฮอฮากนพอสมควรกคอเรองสมนไพรถงเชา ทมความเชอกนวารกษาโรคไดมากมาย

คอลมนความเชอกบวทยาศาสตร ฉบบน จงขอนำเสนอเรองราวทำนองเดยวกน คอเรองของราแมลง แตคราวนเกดกบจกจน จนชาวบานแตกตน เขาใจวาเปนวานศกสทธ และมคนฉวยโอกาสนำไปปดทองใสกรอบ พระเพอใหดขลง นาบชา กระทงมการ ประกาศขายกนผานทางอนเทอรเนตดวย

เรองนทจรงไมใชเรองแปลกใหมเลย ในทางวทยาศาสตรมงานวจยเรอง

ราแมลงนมานานแลว โดย ดร.สายณห สมฤทธผล นกวจย ห อ งปฏ บ ต ก า ร ร าว ทยา ศ นยพ นธ ว ศวกรรมและ เทคโนโลยชวภาพแหงชาต (ไบโอเทค) สวทช. อธบายถง

วานจกจนทชาวบานนยมนำมาบชาวา แทจรงแลวมนคอจกจนทตายจากการตดเชอรา ไมใชวานหรอพชอยางทเขาใจ โดยคาดวาเปนจกจนทอยในระยะตวออนทกำลง ไตขนมาเพอลอกคราบเปนตวเตมวยบนพนดน ซงในระยะนรางกายจกจนจะม การเปลยนแปลง ทำใหออนแอ ประกอบกบชวงตนฤดฝน อากาศมความชนสง จงมโอกาสตดเชอราแมลงทมอยทวไปในธรรมชาตไดงาย จนกอใหเกดโรค และทำให จกจนตายในทสด ซงเมอจกจนตาย เชอรากจะแทงเสนใยเขาไปในตวจกจนเพอ ดดนำเลยงเปนอาหาร และเจรญเตบโตเปนโครงสรางสบพนธทมลกษณะคลาย เขาบรเวณหว ทำหนาทสรางสปอรเพอแพรพนธเชอราตอไป เราเรยกลกษณะ ทเกดขนนวา ราแมลง

ดร.สายณห ยงกลาวอกวา สงทอยากเตอนประชาชนใหพงระวงคอ แมเชอราในแมลงจะกอโรคทจำเพาะตอแมลงและไมเปนอนตรายตอคน แต สำหรบผทเปนภมแพกทำใหเกดอาการแพได เนองจาก ราบนตวจกจนทขด ขนมาอาจยงมชวตอยและสรางสปอรได อกทงแมจะมการนำจกจนมาทำความ สะอาด ทาแลกเกอรเคลอบ กอาจจะยงมราหลงเหลออย เพราะวาราเปนสง มชวตทมขนาดเลกมาก ทสำคญในชวงฤดฝน อากาศมความชนสง ดงนน หาก เกบรกษาไมด กจะทำใหเชอราชนดอนๆ มาเจรญเตบโต และหากเปนเชอราท กอโรคในคนแลว กจะเปนอนตรายตอผทพกพาได

อยางไรกด ราแมลงไมไดพบแคเฉพาะจกจนเทานน แตยงสามารถพบ ไดใน หนอน ดวง แมลงวน มวน เพลย ผเสอ ปลวก แมงปอ และแมงมม เปนตน ซงชนดของราทพบกจะแตกตางกนไป โดยในประเทศไทยนบเปนหนงในประเทศ ทมความหลากหลายของราแมลงสงมาก มการศกษาคนพบราแมลงกวา 400 ชนด (สปชส) ในจำนวนนเปนราแมลงชนดใหมถง 150 ชนด ซงราแมลง หลายชนดมความมหศจรรย เพราะอาศยในแมลงเจาบานทจำเพาะเจาะจง โดย เฉพาะแมลงศตรพช จงมการนำราแมลงมาใชควบคมแมลงศตรพชโดยชววธ นอกจากน ราแมลงหลายชนดยงสรางสารออกฤทธทางชวภาพทมศกยภาพใน การนำไปพฒนาเปนยาได ดงเชน เพนซลลน ซงถอเปนยาปฏชวนะตวแรกของ โลกนน กสกดมาจากเชอราเชนกน

7สงหาคม 2556 สาระวทย สวทช.

ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯ ไทยกตตมา ไกรพรพรรณ

“n-Mask” หนากากอนามยตานไขหวด

การใชหนากากอนามย เรมเปนทคนเคยของคนไทยมากขนหลงจาก มโรคระบาดและโรคตดเชออบตใหมทเกดขนบอยครงหลายปทผานมา เพราะ การสวมหนากากอนามยเปนวธการงายๆ ททกคนสามารถทำไดและชวยให หางไกลจากโรคทางเดนหายใจ

ดร.นฤภร มนตมธรพจน นกวจยจากหนวยวจยวศวกรรมชวการแพทย หองปฏบตการวสดทางการแพทย ศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาต (เอมเทค) สวทช. และทมงาน ไดวจยและพฒนาสารเชงประกอบ “ไฮดรอกซ

เยาวชนไทยควาแชมปหนยนต ประเทศบราซล

อาปาไทตไททาเนยมไดออกไซด” และนำมาตอยอดเปนหนากากอนามยเพอกำจดเชอโรคทมชอวา “เอน มาสก (n-Mask)”

เอน มาสก ประกอบดวยแผนผาจำนวน 4 ชน ซงเปนแผนผาทเคลอบ ดวยสารประกอบไฮดรอกซอาปาไทดไทเทเนยมไดออกไซด และแผนผาสำหรบ กรองอนภาคขนาดเลก

ไฮดรอกซอาปาไทดมคณสมบตไฟฟาสถต สามารถดกจบไวรส แบคทเรย หรอจลนทรยซ งมประจบนผวเซลลไวได สวนไทเทเนยมไดออกไซดชวยเรง ปฏกรยายอยสลายจลนทรยทถกดกจบใหอยในรปทไมเปนอนตราย จงทำให หนากากเอนมาสกมจดเดนกวาหนากากอนามยทวไป คอ สามารถกำจดแบคทเรย ไวรส จลนทรยอนๆ รวมทงคารบอนมอนอกไซด และไฮโดรคารบอน ซงเปนสาเหต ของโรคทางเดนหายใจไดอยางมประสทธภาพ

ปจจบนเอน มาสก ไดรบการยนขอจดอนสทธบตรแลว และอยระหวางการถายทอดเทคโนโลยใหกบบรษทเอกชนเพอนำไปพฒนาและผลตจำหนายในทองตลาดตอไป

ศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาต สำนกงานพฒนาวทยาศาสตร และเทคโนโลยแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมกบ จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม มหาวทยาลยสงขลานครนทร และมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร โดยการสนบสนนของการไฟฟาฝายผลต แหงประเทศไทย สถาบนไฟฟาและอเลกทรอนกส บรษท ปตท. จำกด (มหาชน)

และ บรษท ทพยพฒนอารเขต จำกด สงตวแทนเยาวชนไทยทชนะเลศจาก การแขงขน Robot Design Contest ครงท 6 หรอ RDC 2013 จำนวน 4 คน นำทมโดยรองศาสตราจารย ดร.ระดม พงษวฒธรรม อาจารย มหาวทยาลยเชยงใหม (คนขวาสด) และนายพลธร เวณนนท ผแทนศนย เทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาต (คนซายสด) เขารวมการแขงขน Interna-

tional Design Contest Robocon 2013 หรอ IDC Robocon 2013 ณ มหาวทยาลยเซาเปาโล ประเทศบราซล ระหวางวนท 9-19 กรกฎาคม 2556 โดยมประเทศทเขารวมแขงขน 8 ประเทศ ไดแก ญปน บราซล เกาหลใต ฝรงเศส จน สงคโปร โมรอกโก และประเทศไทย

การแขงขนรอบสดทายจดขนภายในงานเทศกาล Festival do Japão 2013 เมองเซาเปาโล ผลการแขงขน ปรากฏวา ทมนกศกษาไทยทม นายปวรศร ฤทธเมธ มหาวทยาลยสงขลานครนทร ไดรบรางวลชนะเลศ และทม นกศกษาไทยทม นางสาวเสาวนาถ สรยะวงศไพศาล จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดรบรางวลรองชนะเลศ สวน นกศกษาอก 2 คนทเปนตวแทนเขารวมดวย ไดแก นายจตรภณ ศรอาจ มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา พระนครเหนอ และนายจตรพร ทาสวรรณ วทยาลย เทคนคสรนาร

8 สาระวทย สวทช. สงหาคม 2556

ในชวงเดอนกรกฎาคมของทกป เปนชวงของการแขงขนโอลมปก วชาการหลายสาขาดวยกน ซงประเทศไทยกไดสงเยาวชนเขารวมการแขงขน เสมอมา สำหรบผลการแขงขนปน ในสาขาทแขงขนเสรจสนแลว ปรากฏวา เยาวชนไทยยงคงสรางผลงานไดอยางนาชนชม โดยไดรบเหรยญรางวล ดงน

คอมพวเตอรโอลมปก 1 เหรยญเงน 2 เหรยญทองแดง

ฟสกสโอลมปก 3 เหรยญทอง 2 เหรยญเงน

ชววทยาโอลมปก 2 เหรยญทอง 2 เหรยญเงน

เคมโอลมปก 1 เหรยญทอง 3 เหรยญเงน

คณตศาสตรโอลมปก 1 เหรยญทอง 4 เหรยญเงน 1 เหรยญทองแดง

อานรายละเอยดเพมเตมจาก http://www.ipst.ac.

เยาวชนไทยควาเหรยญรางวลการแขงขนโอลมปกวชาการ

หองภาพวทย Sci-Galleryปรท ศน เท ยนทอง

ภาพและขอมล : รศ.ดร. บรรจบ ศรภา

ศนยปฏบตการวจยโรคเขตรอน

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ภาพของพยาธใบไมตบ ชนด Opisthorchis viverrini จากกลอง จลทรรศนกำลงขยายสง มรปรางแบน คลายใบไม สวนหวและทายเรยวมน ขนาดความยาว 7-12 มลลเมตร กวาง 2-3 มลลเมตร พบในปลานาจด ตระกลปลาเกลดขาว พบมากทาง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาค เหนอ ซงกอใหเกดโรคพยาธใบไมตบ และนำไปสการสรางสารอนมลอสระ ไปทำลายสารพนธกรรม (DNA) ของ เซลลเยอบทอนำด ทำใหยนทควบคมการเจรญเตบโตของเซลลผดปกตจน สดทายนำไปสการเกดมะเรงทอนำด ในทสด

viverrini infection in Cyprinoid fish

ทมชววทยาโอลมปก

9สงหาคม 2556 สาระวทย สวทช.

NSTDA Channelพบกบเรองราวสาระความร และวาไรตทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ใน รปแบบของทวอนเทอรเนต โดยทมงานสอวทยาศาสตร สวทช. ไดทาง

www.nstdachannel.tv สถานแหงความร ประตสความคด

Sci Info graphicกองบรรณาธการ

10 สาระวทย สวทช. สงหาคม 2556

บานน กค ด

Quizสวสดฮะคณผอาน สาระวทยในฉบบท 3 เหมยวมปญหาแนนอก เพราะแดดทแรงเหลอเกน เหมยวปลกตนไมอะไรกตายเรยบ เหมยวเลยนงคดนงฝน วามวธทไหนบางมย ทจะนำมาใชปรบปรงพนธตนไมของเหมยวใหทนทานเหมอนพชในทะเลทราย แลวเหมยวกคดออก 1 วธ นนกคอ การปรบปรงพนธพชดวย “พนธวศวกรรม”* ซงเปนการปรบปรงลกษณะของสงมชวต ดวยการนำเอายนจากสงมชวตหนงไปถายฝากกบสงมชวตอนเพอใหได ลกษณะตามทตองการ

มคณผอานตอบใกลเคยงอยเพยงทานเดยวคอ คณสนนทา ศรสนทรเลศ ตอบวา “GMOs” ซง เปนคำทใชเรยก “สงมชวต” ทไดจากการทำพนธวศวกรรม

คณสนนทา รอรบรางวล คอ สมดโนต สวทช. 1 ชด (จำนวน 3 เลม) นะฮะ เหมยวจะรบจดสงไปให

สำหรบในฉบบท 5 น เหมยวมคำถามเกยวกบสงประดษฐท “เลยนแบบธรรมชาต” มาใหคณผอานไดรวมสนกกนนะฮะ คอจากรปขางลางน คณผอานชวยจบคใหเหมยวทวา สงมชวตใด (ภาพในแถวซายมอ) เปนตนแบบของสงของหรอสงประดษฐใด (ภาพในแถวขวามอ)

ถาไดคำตอบแลวสงมาบอกเหมยวท กองบรรณาธการสาระวทย ฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต 111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถ.พหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120 หรอสงทางโทรสารหมายเลข 0 2564 7016 หรอทาง e-mail ท sarawit@nstda.or.th อยาลมเขยนชอ ทอย มาดวยนะฮะ

หมดเขตสงคำตอบ วนท 25 สงหาคม 2556 คำตอบจะเฉลยพรอมประกาศรายชอผไดรบรางวลใน สาระวทย ฉบบหนา (ฉบบท 6) สำหรบของรางวล ทางเราจะจดสงไปใหทางไปรษณย

11สงหาคม 2556 สาระวทย สวทช.

ในสภาวะทหลายคนเรมเสาะหาแนวทางเลอกในการใชชวตเพอหลกเลยงมลพษทรายลอม รอบตวเราทงเร องการกน การอย สาระวทยฉบบนขอแนะนำ “เกษตรธรรมชาตประยกตป2556” ฉบบพมพครงท 3 สำหรบผทแสวงหาทางเลอกใหมๆ เพอชวตทปลอดมลพษ เกษตรธรรมชาตเลมนไดเพมเนอหาทสำคญมากมายจากการพมพครงกอน ดวยจำนวนหนาทเพมขน ถง 584 หนา เนอหาในเลมอธบายระบบเกษตรในประเทศไทยแนวคดและทฤษฎเกษตรธรรมชาต บทบาท และความสำคญของจลนทรยในระบบเกษตรธรรมชาต จลนทรยทองถน ปยอนทรยและปยชวภาพ การใช ประโยชนจากนำสมควนไม การเลยงไก สกร(หมหลมแบบมาตรฐาน) ปลา ปศสตว และการผลตอาหารสตว ในระบบเกษตรธรรมชาต การปองกนกำจดศตรพช (แมลง โรคพช วชพช) ดวยวสดทองถนและในระบบ เกษตรธรรมชาต รวมถงเกษตรกรตนแบบทประสบความสำเรจและมความสขในอาชพน

สนใจ ตดตอ สอบถามและสงซอไดท ศนยหนงสอ สวทช.

โทรศพท 0 2564 7000 ตอ 1179-80 Email: cyberbookstore@nstda.or.thwebsite: http://www.nstda.or.th/cyberbookstore/

พเศษ!! สมาชกสาระวทย สงซอลด 20% เหลอราคาเลมละ 472 บาท

รางวลประจำฉบบท 5 รางวลท 1 ชดหนงสอนทานสงเสรมการเรยนร ดานวทยาศาสตร “อาณาจกรมด” และ “เรองเลาจากปลาทหนางอ” จำนวน 1 รางวล

พนธวศวกรรม (genetic engineering) คอ เทคโนโลยทใชควบคมและเปลยนแปลงสารพนธกรรมของสงมชวต (ดเอนเอ และอารเอนเอ) ผานกระบวนการตดและตอภายในหลอดทดลอง กอนนำใสกลบเขาสรางกายของสงมชวตอกครง นอกจากนยง รวมถงเทคโนโลยการอานและเพมจำนวนดเอนเอ รวมทงจดเกบไวในเซลล มการประยกตใชพนธวศวกรรมในการผลตสารม ประโยชนหลายชนด เชน เอนไซมหลายชนด ฮอรโมนควบคมการเตบโต และฮอรโมนอนซลนทใชรกษาโรคเบาหวาน เปนตน นอกจากนยงใชสรางพชหรอสตวดดแปลงพนธกรรมแบบตางๆ

ทมา: หนงสอ BIOTECHNOLOGY เทคโนโลยชวภาพสำหรบโลกยคใหม, สำนกพมพ ฐานบคส

รางวลท 2 สมดโนต สวทช. 1 ชด (3 เลม) จำนวน 1 รางวล

รางวลท 3 ถงผาสปนบอนดสสดจดจำนวน 1 รางวล

แนะนำหนงสอใหมตำรา “เกษตรธรรมชาตประยกต” แนวคด หลกการเทคนคปฏบตในประเทศไทย ป 2556ผเขยน อานฐ ตนโชจำนวนหนา 584 หนาราคา 590 บาท

12 สาระวทย สวทช. สงหาคม 2556

ชอ/สกล..............................................................................................................

ทอยปจจบนจงหวด............................................................................................

E-mail ...............................................................................................................

วฒการศกษา (โปรดระบสาขาทจบ)...................................................................

อาชพปจจบน คร/อาจารย นกเรยน (ชน...................)

นสต/นกศกษา (ป.......คณะ..................................................)

รบราชการ/พนง.รฐวสาหกจ พนง.บรษทเอกชน

ธรกจสวนตว อนๆ.................................

วนท ......................................................................................

ใบสมครสมาชก

สทธพเศษสำหรบสมาชก

ไดรบนตยสารอเลกทรอนกส สาระวทย อยางตอเนองทางอเมล ตามททานไดแจงไวในใบสมครสมาชกโดยไมเสยคาใชจายใดๆ

ไดรบสทธซอหนงสอของ สวทช. ลด 20% คาจดสงฟร! (เฉพาะในประเทศ) โดยแจงชอสกล ทอยและอเมลของทานในการสงซอทกครง

หมายเหต 1. ทานสามารถสงไฟลหรอถายเอกสารแบบฟอรมนเพอใหทานอนทสนใจ

สมครเปนสมาชกได

2. โปรดสงใบสมครกลบมายงกอง บ.ก. ตามทอยขางลาง หรอทางโทรสาร

หรอทางอเมล

กองบรรณาธการ สาระวทย

ฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย

ถ.พหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง

จ.ปทมธาน 12120

โทรสาร 0 2564 7016

e-mail: sarawit@nstda.or.th

สาระวทย เปนนตยสารอเลกทรอนกส (e-magazine) รายเดอน มจดประสงคเพอเผยแพรขอมลขาวสารและความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทงของไทยและตางประเทศ โดยจะยอยและยอขอมลใหอานงาย และเนอหาไมยาวมาก ใหแกกลมผอานทเปนเยาวชน และประชาชนทวไปทสนใจในเรองดงกลาว โดยสามารถดาวนโหลดไดฟรท www.nstda.or.th/sci2pub/ หรอ บอกรบเปนสมาชกไดโดยไมเสยคาใชจายใดๆ จดทำโดย ฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (National Science and Technology Development Agency, NSTDA) หรอ สวทช.

© สงวนลขสทธในประเทศไทยตาม พ.ร.บ. ลขสทธ โดย สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต หามลอกเลยนไมวาสวนหนงสวนใดของหนงสอเลมนนอกจากจะไดรบอนญาต

ขอความตางๆ ทปรากฏในนตยสารอเลกทรอนกสฉบบน เปนความเหนโดยอสระของผเขยน สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ไมจำเปนตองเหนพองดวย

‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس

คำคม นกวทยดร.นำช ย ช วว วรรธน

“Imagination is more important than knowledge. For knowledge is limited to all we now know and understand,

while imagination embraces the entire world, and all there ever will be to know and understand.”

http://www.goodreads.com/quotes/556030-imagination-is-more-important-than-knowledge-for-knowledge-is-limited

- Albert Einstein

“จนตนาการสำคญกวาความร เพราะความรจำกดแคทงหมดทเรารและเขาใจในตอนน

ขณะทจนตนาการโอบกอดโลกไวทงหมด รวมเอาไวทงสงทอาจรหรอเขาใจได”- แอลเบรต ไอนสไตน

แอลเบรต ไอนสไตน(14 มนาคม 2422 – 18 เมษายน 2498)นกฟสกสทฤษฎชาวเยอรมนเชอสายยว ผคดคนทฤษฎสมพทธภาพ และสมการอนลอลนเกยวกบพลงงานและมวล คอ E = mc2 เขามสวนรวมในการพฒนากลศาสตรควอนตม สถตกลศาสตร และจกรวาลวทยา ไดรบรางวลโนเบลสาขา ฟสกสในป พ.ศ. 2464 จากการอธบายปรากฏการณโฟโตอเลกทรก