saqarTvelos erovnuli banki -...
Transcript of saqarTvelos erovnuli banki -...
sarCevi
Sesavali ........................................................................................................................................4
1. makroekonomikuri garemo ........................................................................................................9
1.1 msoflio ekonomika ..........................................................................................................9
1.2 ekonomikis zrda ............................................................................................................ 11
1.3 samomxmareblo fasebis cvlileba ................................................................................ 12
1.4 saxelmwifo finansebi .................................................................................................... 15
1.5 ekonomikis sagareo seqtori da sagadasaxdelo balansi ........................................... 17
1.6 safinanso bazrebi .......................................................................................................... 23
2. fulad-sakredito da savaluto politika ........................................................................... 25
2.1 fulad-sakredito politika ......................................................................................... 25
2.2 savaluto politika da saerTaSoriso rezervebis marTva ........................................ 30
2.3 fulis miwodeba .............................................................................................................. 32
2.4 fulad sakredito politikis instrumentebi ............................................................. 34
3. sabanko seqtori ...................................................................................................................... 37
4. sagadaxdo sistema .................................................................................................................. 40
5. Sida auditi da sabuRaltro aRricxva .................................................................................. 41
6. sakaso-saemisio samuSaoebis organizacia ............................................................................. 42
7. sazogadoebasTan urTierToba da saerTaSoriso TanamSromloba ....................................... 45
8. saqarTvelos erovnuli bankis personali da kvalifikaciis amaRlebis organizeba ............46
9. normatiul-samarTlebrivi bazis ganviTareba ..................................................................... 47
10. statistikuri cxrilebi ....................................................................................................... 49
11. finansuri angariSgeba .......................................................................................................... 72
4 saqarTvelos erovnuli banki
warmodgenili wliuri angariSi momzadebu-
lia „saqarTvelos erovnuli bankis Sesaxeb“
saqarTvelos organuli kanonis 62-e da 621-e
muxlebis Sesabamisad da asaxavs „angariSs
fulad-sakredito da savaluto politikis
ganxorcielebis Sesaxeb“ da „auditorebis
mier damowmebul safinanso angariSgebas“.
dokumentSi ganxilulia is prioritetuli
mimarTulebebi, romliTac xelmZRvanelobda
qveynis centraluri banki saangariSo perio-
dSi. agreTve, misi Sefasebebi qveyanaSi da
mis farglebs gareT mimdinare procesebze,
romlebic 2008 wlis ganmavlobaSi arsebiT
gavlenas axdendnen saqarTvelos ekonomikis
mdgomareobasa da erovnuli bankis mier da-
saxuli amocanebis Sesrulebaze.
2008 wels saqarTvelos erovnuli banki
monetaruli politikis SemuSavebisas xel-
mZRvanelobda “saqarTvelos erovnuli bankis
Sesaxeb” saqarTvelos organuli kanonis me_2
muxliT gansazRvruli ZiriTadi amocanebiTa
da funqciebiT, romlis Tanaxmadac, erov-
nuli bankis ZiriTadi amocanaa fasebis sta-
bilurobis uzrunvelyofaa. agreTve, erov-
nulma bankma unda uzrunvelyos finansuri
sistemis stabiluroba da gamWvirvaloba da
xeli unda Seuwyos qveyanaSi mdgrad ekono-
mikur zrdas, Tu es SesaZlebelia ise, rom
safrTxe ar Seeqmnas misi ZiriTadi amocanis
Sesrulebas.
saqarTvelos erovnuli banki saangariSo
wlis ganmavlobaSi Tavis saqmianobas „2008
wlis saqarTvelos fulad-sakredito da
savaluto politikis ZiriTadi mimarTu-
lebebis Sesaxeb“ saqarTvelos parlamentis
2007 wlis 18 dekembris N5634 dadgenilebis
Sesabamisad axorcielebda. saqarTvelos
parlamentis aRniSnuli dadgenilebiT,
2008 wlis ganmavlobaSi saqarTvelos erov-
nuli bankis fulad_sakredito da savalu-
to politikas safuZvlad daedo wliuri
inflaciis saprognozo maCvenebeli 8 pro-
centis farglebSi, amavdroulad, egzoge-
nuri faqtorebis SemTxvevaSi SesaZlebeli
iyo saprognozo maCveneblidan gadaxra.
amasTanave, Tu gadaxris masStabi imdenad
mniSvnelovani iqneboda, rom inflaciaze
moqmed iseT fundamentur faqtorze, ro-
goricaa inflaciuri molodini, moaxdenda
potenciur gavlenas, erovnuli banki aseT
SemTxvevas monetaruli politikis gamka-
crebiT (an SerbilebiT) upasuxebda.
2008 weli gansakuTrebulad gamorCeuli
weli iyo saqarTvelos ekonomikisaTvis am
periodSi ganviTarebuli msxvili uaryofiTi
egzogenuri Sokebidan gamomdinare. ruseTis
agresiam 2008 wlis agvistoSi da Semdeg se-
qtembris bolos msoflio safinanso krizisis
gamwvavebam mniSvnelovani gavlena moaxdines
qveynis ekonomikaze da Sesabamisad seriozu-
li gamowvevebis winaSe daayena saqarTvelos
erovnuli banki.
ZiriTadad egzogenuri da nawilobriv mo-
netaruli faqtorebis gavleniT 2008 wels in-
flacia sakmaod maRali meryeobiT xasiaTde-
boda. 2008 wlis pirveli naxevris ganmavloba-
Si wliuri inflaciis maRali maCvenebeli da-
fiqsirda, rasac erovnulma bankma monetaru-
li politikis gamkacrebiT upasuxa. erovnuli
banki 2008 wlis meore naxevridan monetaruli
politikis gamkacrebas unda gamoeRo Tavisi
Sedegi da inflacias klebis tendencia eqne-
boda. Tumca wlis meore naxevris dasawyisSi
ganviTarebulma movlenebma kidev ufro gaa-
Zliera disinflaciis wnexi. inflaciis Semci-
rebas mniSvnelovnad Seuwyo xeli msoflio sa-
saqonlo bazrebze fasebis dacemam da Sedegad
wlis bolos inflaciis maCvenebeli mkveTrad
Sesavali
Sesavali
5wliuri angariSi / 2008 weli
_ 5.5 procentamde Semcirda, xolo saSualo
wliuri inflaciis maCvenebelma 10 procenti
Seadgina.
2008 wlis pirvel naxevarSi saqarTvelos
erovnuli banki savaluto politikas axorcie-
lebda mcuravi gacvliTi kursis pirobebSi,
romlis ganmavlobaSic erovnulma banki cdi-
lobda gaezarda gacvliTi kursis moqniloba.
amasTan, laris kursis mkveTri koniunqturu-
li ryevis Tavidan acilebisa da savaluto ba-
zarze stabilurobis uzrunvelyofis mizniT,
saqarTvelos erovnuli banki axorcielebda
ormxriv savaluto intervenciebs.
wlis pirvel naxevarSi, saqarTvelos erov-
nuli banki etapobrivad cdilobda gacvliTi
kursis bazarze misi Carevis Semcirebasa da
moklevadiani meryeobebis daSvebas, rac Ta-
vis mxriv saSualo da grZelvadian periodSi
gacvliTi kursis stabilurobas uwyobs xels.
Tumca ruseTis agresiis finansur stabilu-
robaze uaryofiTi gavlenis Serbilebis miz-
niT erovnuli banki iZulebuli iyo droebiT
SemoeRo fiqsirebuli gacvliTi kursi aSS
dolaris mimarT. oqtombris meore naxevar-
Si, msoflioSi mimdinare finansuri krizisis
gamwvavebis fonze saerTaSoriso savaluto
bazrebze aRiniSna aSS dolaris mkveTri ga-
myareba TiTqmis yvela ZiriTadi valutis mi-
marT, ramac Zalauneburad gamoiwvia laris
gamyareba amave valutebTan mimarTebaSi. Se-
qmnili viTarebidan gamomdinare ekonomiku-
rad yvelaze mizanSewonili gamosavali la-
ris erTjeradi devalvacia iyo, rac ganxor-
cielda kidec 2008 wlis noembris dasawyisSi.
devalvaciis Sedegad laris kursi dolarTan
mimarTebiT 16 procentiT daeca da amis Se-
mdeg savaluto bazarze aRdga wonasworoba
moTxovna_miwodebas Soris. nominaluri efe-
qturi gacvliTi kursi daubrunda agvistos
dasawyisis maCvenebels. garda imisa, rom de-
valvaciam xeli Seuwyo savaluto bazarze
stabilurobis aRdgenas da mimdinare etapze
Seamcira wnexi qveynis saerTaSoriso sava-
luto rezervebze, es agreTve prevenciuli
zoma iyo raTa samomavlod Tavidan acilebu-
liyo deficituri savaWro balansis Semdgomi
mkveTri gauareseba. saqarTvelo devalvaciis
saWiroebamde miiyvana ruseT_saqarTvelos
omis Sedegebma, rasac daemata msoflio fi-
nansuri krizisi. Tumca aRsaniSnavia, rom am
mxriv msoflio finansuri krizisis gavlena
imdenad mniSvnelovani iyo, rom omis gareSec
regionis ramdenime qveyana, sadac marTvadi
kursis reJimi arsebobda, iZulebuli gaxda
analogiuri nabiji gadaedga.
2008 wels aSS dolaris mimarT laris sa-
Sualo wliuri gacvlis kursi 11 procentiT
gamyarda (1.6703_dan 1.4902_mde), xolo wlis
bolo monacemiT gacvlis kursi 4.7 procen-
tiT gaufasurda (lari/aSS dolaris gacvlis
kursi 1.5916_dan 1. 6670_mde gaizarda).
wlis ganmavlobaSi mkveTr cvlilebebs gani-
cdida agreTve nominaluri da realuri efe-
qturi gacvliTi kursebi. kerZod, saangariSo
wlis ganmavlobaSi nominaluri efeqturi kur-
si 14.4 procentiT, xolo realuri efeqturi
gacvliTi kursi _ 9.6 procentiT gamyarda.
msoflios absoluturad yvela qveyana aR-
moCnda globaluri finansuri da ekonomikuri
krizisis msxverpli da umravlesoba maTganSi
recesiuri procesebi ganviTarda. aRniSnuli
krizisi meore msoflio omis Semdgom yvela-
ze mZime krizisia. mimdinare krizisi farTed
sinqronizirebulia (moicavs msoflios qvey-
nebis umravlesobas) da igi finansuri krizi-
sis Sedegad ganviTarda. rogorc istoriuli
gamocdileba adasturebs safinanso seqto-
ris mier gamowveuli ekonomikuri krizisi
ufro mwvavea da misgan Tavis daRweva ufro
didxans grZeldeba. amitomac, zogierTi eqs-
perti paralels avlebs mimdinare krizissa
da 1930-iani wlebis did depresias Soris, ro-
melic yvelaze mZime da xangrZlivi recesia
iyo msoflios istoriaSi.
Sesavali
6 saqarTvelos erovnuli banki
msoflio ekonomikuri krizisi, misi masS-
tabidan gamomdinare, bunebrivia saqarTve-
los gverds ver auvlida da man ramdenime
ZiriTadi arxis meSveobiT moaxdina masze ga-
vlena.
pirvel rigSi, ekonomikurma krizisma ua-
ryofiTad imoqmeda zogadad investorebis
ndobaze, ramac maT ubiZga usafrTxo aqti-
vebSi gadaenacvlebinaT saxsrebi. Sedegad,
Semcirda kapitaluri nakadebi rogorc gan-
viTarebad qveynebSi, aseve TviT ganviTa-
rebuli qveynebis korporatiul seqtorSi.
2008 wlis bolo ramdenime Tvis ganmavlo-
baSi saqarTveloSi aRiniSneboda rogorc
pirdapiri ucxouri investiciebis nakadebis
tempebis sagrZnobi Seneleba, aseve sxva ker-
Zo ucxouri investiciebis, maT Soris sava-
lo kapitalis.
wlis pirvel naxevarSi grZeldeboda pir-
dapiri ucxouri investiciebis nakadebis da
safinanso saqmianobis zrdis maRali tempebis
SenarCuneba. Sedegad, qveynis mSp_is realur-
ma zrdam wlis pirvel da meore kvartalebSi
Seadgina, Sesabamisad, 9.1 da 8.3 procenti.
2008 wlis agvistos omisa da msoflio sa-
finanso krizisis Sedegad mesame da meoTxe
kvartalSi mSp realur gamosaxulebaSi Sesa-
bamisad 3.9 da 2.5 procentiT Semcirda. 2008
wlis 6 Tvis Semdeg realuri mSp_is zrdis
8.7_procentiani maCvenebeli wlis bolosa-
Tvis 2.1 procentamde Semcirda.
krizisis Sedegad Semcireba daiwyo warmo-
ebis da vaWrobis moculobebma msoflioSi,
rac Tavis mxriv uaryofiTad aisaxa saqar-
Tvelos eqsportze moTxovnaze. garda amisa,
saerTaSoriso sasaqonlo bazrebze liTo-
nebis fasebis mniSvnelovanma vardnam aseve
uaryofiTi asaxva hpova qarTul eqsportze.
yovelive aman mniSvnelovnad Seamcira sa-
qarTvelos saeqsporto Semosavlebi. Tumca
aqve aRsaniSnavia, rom navTobze da sakveb
produqtebze fasebis klebam Seamcira dawo-
la qveynis mimdinare angariSis balansze da
adgilobriv fasebze.
msoflio ekonomikurma krizisma mniSvne-
lovani uaryofiTi gavlena iqonia ruseTis
ekonomikaze, sadac adgili hqonda warmoebis
moculobis klebas da umuSevrobis zrdas.
sabednierod, saqarTvelos ekonomika aRar
aris imdenad damokidebuli ruseTis ekono-
mikaze, rogorc es Tundac ramdenime wlis
ukan da Sedegad ruseTis ekonomikis vard-
nidan gamomdinare saqarTvelos ekonomikaze
uaryofiTi gavlenis masStabi SezRudulia.
Tumca, jerjerobiT kvlav maRali rCeba ru-
seTis wili fuladi gzavnilebis kuTxiT da
Sesabamisad ruseTis ekonomikis dasusteba
uaryofiTad aisaxa maT Soris fulad gzavni-
lebze saqarTveloSi.
2008 wels saqarTvelos ekonomikaze didi
gavlena iqonia qveynis sabiujeto politikam,
sagadasaxado da sabaJo administrirebis gau-
mjobesebam, ramac 2008 wels qveynis biujets
dagegmilze meti Semosavali moutana. gada-
saxadebis mSp_Tan Sefardebis maCvenebelma
21.6 procentidan 24.9 procentamde moimata.
Semosavlebis zrdas xarjebis mniSvnelo-
vani matebac mohyva. 2008 wels saxelmwifo
xarjebis Tanafardobam mTlian Sida produ-
qtTan mimarTebaSi 35 procenti Seadgina. sa-
biujeto Semosavlebi da xarjebi zomierad
iyo dabalansebuli da monetaruli politi-
kis ganxorcilebas ar uSlida xels.
2008 wels saqarTvelos saxelmwifo da sa-
xelmwifo garantiiT aRebuli sagareo vali
1.265 miliardi lariT gaizarda da 31 dekem-
bris mdgomareobiT 3.695 miliardi lari
Seadgina. miuxedavad absolutur gamoxatu-
lebaSi matebisa, sagareo valis maCvenebeli
sakmaod dabalia da mSp_is mimarT 19 pro-
cents Seadgens.
2008 wels sagadasaxdelo balansis mi-
mdinare angariSis deficitma 2850.5 mln aSS
dolari Seadgina, rac mSp_is 22 procentia.
Sesavali
7wliuri angariSi / 2008 weli
mimdinare angariSis deficits Semcirebis
tendencia qonda 2008 wlis meore naxevri-
dan, rac, mosalodnelia rom 2009 welsac
gagrZeldeba. amasTan aRsaniSnavia, rom 2008
wlis mimdinare angariSis deficiti araTu
srulad dafinansda, aramed adgili hqonda
sarezervo aqtivebis zrdas.
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
seb_is saerTaSoriso rezervebis moculobam
1 480.2 mln aSS dolari Seadgina, rac 2007
wlis analogiur maCvenebels 8.74 procentiT
aRemateba. wlis ganmavlobaSi saerTaSoriso
rezervebis zrdas Semdegi ZiriTadi wyaroe-
bi ganapirobebda: privatizaciidan miRebuli
saxsrebi (121 mln aSS dolari), saerTaSo-
riso savaluto fondidan miRebuli tranSi
(240 mln aSS dolari), aSS_dan miRebuli biu-
jetis daxmarebis granti (250 mln aSS do-
lari), agreTve finansTa saministrosaTvis
donori qveynebidan gacemuli sxva kreditebi
da grantebi. aseve saerTaSoriso rezervebis
zrdas uzrunvelyofda suverenuli fonde-
bidan Tanxebis repatriacia.
agvistoSi ruseTTan omis fonze SeiniSne-
boda komerciuli bankebidan depozitebis
gadineba, romelTa nawili maleve daubrun-
da sabanko seqtors Tumca fizikuri pirebis
mier drois mokle periodSi mniSvnelova-
ni moculobis depozitebis gadinebam Seqm-
na didi moTxovna naRd ucxour valutaze.
marTalia ucxouri valutis fulis niSnebiT
ekonomikis uzrunvelyofa ar Sedis erovnu-
li bankis ZiriTad funqciebSi, Tumca finan-
suri stabilurobis miznebidan gamomdinare,
sasicocxlod mniSvnelovani amocana iyo
qveyanaSi SegvenarCunebina sabanko sistemis
mimarT ndoba. am amocanis Sesasruleblad
seb_ma maqsimalurad mWidro vadebSi moa-
xerxa rogorc naRdi ucxouri valutiT (ro-
gorc aSS dolari, aseve evro) sabanko sis-
temis momarageba, aseve uzrunvelhyo Seu-
ferxebeli momsaxurebis gaweva komerciuli
bankebisa da mTavrobisTvis, riTac SeZlo
Tavidan aecilebina msgavsi krizisuli situ-
aciis Tanmdevi problemebi.
2008 wels, tradiciulad, fulis moTxo-
vnas ekonomikis zrda da sezonuri faqto-
rebi gansazRvravda. aRniSnuli faqtorebis
gaTvaliswinebiT, wlis bolo monacemis mi-
xedviT, farTo fuli (M3) 7-procentiT gai-
zrda, xolo farTo fuli ucxouri depozi-
tebis gareSe (M2) 13 procentiT Semcirda.
sabanko sistemis arasabanko sadepozito
valdebulebebi 2008 wels 12,1 procentiT
gaizarda da 3222,6 mln lari Seadgina. de-
pozitebis zrda mTlianad ucxour valutaSi
ganTavsebuli depozitebis xarjze moxda.
2008 wlis ianvar_ivlisSi saqarTvelos sa-
banko sistema Warbi likvidobis pirobebSi
operirebda, maRali iyo sesxebis zrdis tem-
pi, rac finansuri sistemis stabilurobisa
da inflaciis riskebs warmoqmnida. Sesabami-
sad, saqarTvelos erovnuli banki mimarTavda
monetaruli politikis gamkacrebis gzas.
risTvisac iyenebda Ria bazris operacie-
bs ZiriTadad erovnuli bankis sadepozito
sertifikatebis meSveobiT. wlis meore naxe-
varSi, agvistoSi ruseTis agresiis da mogvia-
nebiT msoflio safinanso krizisis gavleniT
ekonomika gadavida likvidobis deficitis
mdgomareobaSi. Sesabamisad, seb_ma myisierad
Semoabruna monetaruli politikis veqtori
da sagrZnoblad Seamsubuqa politika. agvis-
toSi gauqmda erovnuli bankis erTkviriani
sadepozito sertifikatebi da maT nacvlad
SemoRebul iqna monetaruli politikis axa-
li instrumenti - refinansirebis sesxebi.
komerciuli bankebisaTvis sakmarisi li-
kvidobis uzrunvelyofis mizniT erovnulma
bankma agvistoSi komerciuli bankebi droe-
biT jer srulad gaanTavisufla sarezervo
moTxovnebis dacvisagan, xolo Semdgom mi-
nimaluri sarezervo moTxovnis dasarezer-
vebeli Tanxa gansazRvra dadgenili dasare-
Sesavali
8 saqarTvelos erovnuli banki
zervebeli Tanxis 25 procentis odenobiT.
2008 wlis 2 oqtombridan ki Semcirda Tavad
minimaluri sarezervo moTxovnebis norma
13-dan 5 procentamde.
agvistos da seqtemberis TveebSi ganviTa-
rebuli masiuri egzogenuri Sokebis da Se-
degad finansur seqtorze arsebuli wnexis
fonze gansakuTrebulad mniSvnelovani iyo
qveyanaSi sagadaxdo sistemebis gamarTuli
da Seuferxebeli funqcionireba. erovnulma
bankma uzrunvelyo qveynis sakmarisi ode-
nobiT naRdi fuladi niSnebiT momarageba,
rogorc erovnuli, aseve ucxouri valutiT.
saqarTvelos safinanso sistema, 2008 wlis
agvistoSi seriozuli gamocdis winaSe dad-
ga. saqarTvelos erovnulma bankma, safinan-
so zedamxedvelobis saagentosTan mWidro
TanamSromlobiT moaxerxa sabanko siste-
misaTvis Tavidan aecilebina garTulebebi.
pirvel rigSi unda aRiniSnos, rom is mkacri
da konservatiuli monetaruli da sazeda-
mxedvelo politika romelic xorcielde-
boda agvistomde, daexmara sabanko siste-
mas kargad momzadebuli yofiliyo SesaZlo
Sokebis mimarT.
saqarTvelos erovnulma bankma, finansu-
ri stabilurobis SenarCunebisa da sabanko
sistemis moklevadiani likviduri saxsrebiT
uzrunvelyofis mizniT, agvistoSi aamoqme-
da bolo instanciis dakreditebac. sesxebi
gaica uzrunvelyofis gareSe erTi Tvis va-
dianobiT. aRniSnuli instrumentiT mxolod
samma komerciulma bankma _ sul 38.1 mln
laris odenobis sesxiT isargebla. sesxebis
dafarva vadaze adre ganxorcielda.
rogorc aRvniSneT, saqarTvelos erov-
nulma bankma sagrZnoblad Searbila mone-
taruli politika, Seamcira saprocento
ganakveTebi, jer droebiT SeaCera savalde-
bulo sarezervo moTxovnebi da Semdeg 13_
dan 5 procentamde Seamcira savaldebulo
sarezervo normebi, SemoiRo refinansirebis
instrumenti, neba darTo komerciul banke-
bs moexdinaT maT xelT arsebuli fasiani
qaRaldebis adreuli gamosyidva da gaafar-
Tova giraod gamoyenebadi aqtivebis Camona-
Tvali. amas garda, saqarTvelos erovnulma
bankma seqtembris bolos aamoqmeda specia-
luri sasesxo instrumenti, romlis fargle-
bSi seqtemberSi 135.9 mln laris odenobis
eqvsi Tvis vadianobis sesxebi gaica.
saqarTvelos erovnuli bankis gadawyve-
tilebebma, finansuri zedamxedvelobis
saagentos analogiuri tipis qmedebebTan
erTad, SesaZlebeli gaxada, Tavidan agve-
cilebina safinanso seqtorSi mdgomare-
obis mkveTri gauareseba. agvistos omis
periodSi komerciuli bankebi klientebs
faqtiurad Seferxebebis gareSe emsaxure-
bodnen. mxolod moklevadiani SezRudvebi
iyo dawesebuli sesxebis gacemisa da inter-
netbankis gamoyenebis kuTxiT. seqtembris
TveSi sabanko seqtori met-naklebad dasta-
bilurda.
saqarTvelos erovnuli bankis saqmianobis
maqsimaluri gamWvirvalobis uzrunvelsayo-
fad da sabanko sistemaSi mimdinare proce-
sebis sazogadoebisaTvis operatiulad miwo-
debis mizniT, erovnuli banki operatiulad
avrcelebda presrelizebsa da statistikur
monacemebs, regularulad marTavda Sesaba-
mis Temebze preskonferenciebs, konferen-
ciebs, brifingebs, seminarebs, prezentacie-
bsa da Sexvedrebs. saqarTvelos erovnuli
bankis gamocemebis eleqtronuli versie-
bi xelmisawvdomia saqarTvelos erovnuli
bankis internet_gverdze.
2008 welsac fasebis stabilurobaze
orientirebuli fulad-sakredito politi-
ka sainvesticio garemos gaumjobesebas, mo-
saxleobis Semosavlebis gaufasurebisagan
dacvasa da mTliani Sida produqtis grZel-
vadiani zrdis potencialis amaRlebas emsa-
xureboda.
Sesavali
9wliuri angariSi / 2008 weli
1. makroekonomikuri garemo
1.1 msoflio ekonomika
2008 weli gansakuTrebulad mZime aR-
moCnda msoflio ekonomikisaTvis. swored
saangariSgebo wels msoflioSi gamwvavda
globaluri finansuri krizisi da ekonomi-
kuri recesia, romelsac sul ufro metad
XX saukunis 30_iani wlebis did depresias
adareben.
ekonomikurma krizisma gansakuTrebiT
2008 wlis meore naxevarSi iCina Tavi da mso-
flios qveynebis umravlesobaSi ekonomikis
zrdis tempebi wlis me_3 da me_4 kvartaleb-
Si arsebiTad CamorCeboda wlis pirvel naxe-
varSi naCveneb analogiur maCveneblebs.
misi masStabidan gamomdinare, msoflio
finansuri krizisis Sedegebis gavlena sa-
qarTveloze mniSvnelovani iyo. es upirve-
les yovlisa, saerTaSoriso finansuri ba-
zrebidan kapitalis mozidvis garTulebaSi
gamoixateboda, radgan globalurma safi-
nanso krizisma mkveTrad SezRuda likvidu-
ri saxsrebis arseboba. 2008 wels msoflio
ekonomikis meore mniSvnelovani zegavle-
na saqarTvelos ekonomikaze msoflio sa-
saqonlo bazrebze moTxovnisa da fasebis
klebaSi mdgomareobda. aRniSnulma mniSvne-
lovnad Seamcira saqarTvelos saeqsporto
Semosavlebi. Tumca meore mxriv, msoflio
fasebis dacemam navTobze da sursaTze Se-
amcira zewola qveynis mimdinare angariSis
balansze.
msoflios udides ekonomikaSi, aSS_Si,
realuri mSp_is wliurma zrdam 1.1 pro-
centi Seadgina. amasTan, wlis ganmavlobaSi
ekonomikuri zrdis tempebi kardinalurad
gansxvavdeboda _ wina kvartalTan Sedare-
biT, 2008 wlis pirvel da meore kvartalSi
mSp_is zrda, Sesabamisad, 0.9 da 2.8 pro-
cents udrida, magram wlis bolo or kvar-
talSi analogiuri maCveneblebi, Sesabami-
sad, -0.5 da -6.2 procents gautolda.
aSS_is ekonomikis kleba uaryofiTad aisa-
xa msoflios sxva qveynebis ekonomikaze. 2008
wels ekonomikuri zrda evrozonis qveynebSi
1.0 procentamde Semcirda (2007 wlis Sesaba-
misi parametri 2.6 procents udrida).
msoflioSi sididiT meore ekonomikaSi, ia-
poniaSi, 2008 wlis ekonomikuri zrdis maCve-
nebelma -0.7 procenti Seadgina. mSp_is kle-
bas zedized 3 kvartalis ganmavlobaSi hqonda
adgili. gansakuTrebiT mZime me_4 kvartali
aRmoCnda, rodesac iaponiis ekonomikis zrdis
tempebi wina kvartalTan SedarebiT -12.7 pro-
cents gautolda. iaponiis ekonomikis zrdis
mamoZravebelma saeqsporto seqtorma wlis
meore naxevarSi aTwleulebis manZilze arna-
xuli masStabebiT iklo, rac ganpirobebuli
iyo msoflio moTxovnis dacemiT da ienis ga-
myarebiT ZiriTadi valutebis (pirvel rigSi,
aSS_is dolaris) mimarT.
2008 wels CineTis ekonomikis zrdis tem-
pebi SedarebiT Semcirda. 2007 wels naCve-
nebi 12_procentiani zrdis Semdeg CineTis
mSp saangariSo wels 9.0 procentiT gaizar-
da. ekonomikuri zrdis Seneleba aqac meore
naxevarSi moxda _ ukanaskneli aTwleulebis
manZilze CineTis mTavrobas pirvelad mou-
wia, ramdenime Tvis ganmavlobaSi gadarTu-
liyo maRal ekonomikur zrdasTan dakavSi-
rebuli sirTuleebidan (ekonomikis gadaxu-
reba) ekonomikuri recesiis problemebze.
ekonomikuri zrdis Seneleba aqac, pirvel
rigSi, Cinur eqsportze msoflio moTxovnis
SemcirebiT iyo gamowveuli.
makroekonomikuri garemo
10 saqarTvelos erovnuli banki
msoflio safinanso krizisi mtkivneuli
aRmoCnda aRmosavleT evropisa da zogierTi
postsabWoTa qveynisaTvis. gansakuTrebiT aR-
saniSnavia baltiispireTis qveynebSi Seqmnili
urTulesi mdgomareoba. ucxoeTidan finan-
suri saxsrebis mozidvis garTulebam didi
dartyma miayena samive qveyanas, romlebic
ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi iafi mozi-
duli saxsrebis, optimisturi molodinebisa
da xelSemwyobi fiskaluri politikis fonze
ekonomikuri zrdis maRal tempebs aRwevdnen.
Sedegad, 2008 wlis bolo kvartalSi baltiis-
pireTis samive qveyanam mSp_is zrdis uaryo-
fiTi tempebi aCvena, xolo wliuri gamoxatu-
lebiT mxolod litvam SeZlo dadebiTi zrdis
tempebis miRweva (3.1 procenti). baltiispire-
Tis qveynebma arCies SeenarCunebinaT fiqsire-
buli gacvliTi kursi ucvlel doneze, ramac
seqtember_noemberSi sagrZnoblad Seamcira
maTi rezervebi. kerZod, aRniSnul period-
Si latviis rezervebi daaxloebiT 1.8 mlrd
dolariT (30 procentiT), xolo litvis _ 1
mlrd dolariT (20 procentiT) Semcirda. maT
krizisis dasaZlevad gacvliTi kursis moqni-
lobis gamoyenebis nacvlad sxva zomebs mimar-
Tes (saxelmwifo xarjebis Semcireba, sajaro
seqtorSi momuSaveTa xelfasebis Sekveca da
sxv.). arsebiT ekonomikur problemebs aseve
waawydnen ungreTi, ukraina, somxeTi.
2008 wlis meore naxevari gansakuTre-
biT mZime aRmoCnda ruseTis ekonomikisa-
Tvis. energomatareblebze da liTonebze
msoflio fasebis dacemam, iseve rogorc
saqarTvelosTan agvistos omma, ruseTis
safondo birJis TiTqmis 4_jeradi dacema
ganapiroba da qveynidan kapitalis gadi-
neba da rezervebis mkveTri Semcireba ga-
moiwvia. Sedegad, bolo wlebSi daaxloebiT
8 procentis doneze miRweuli mSp_is rea-
luri zrdis tempebi 5.6 procentamde Sem-
cirda, xolo inflaciis wliurma tempma 13
procents gadaaWarba. ruseTis rezervebis
moculoba, romelmac TiTqmis 600 mlrd
dolars miaRwia 2008 wlis ivlisSi, swra-
fi tempiT mcirdeboda 8 agvistos Semdeg
da dekembris bolosaTvis daaxloebiT 430
mlrd dolari Seadgina.
rac Seexeba msoflio sasaqonlo bazrebs,
2007 wlis Sua periodamde inflaciuri zewo-
la momdinareobda navTobisa da metalebis
mxridan, rasac SemdgomSi sursaTis gavlena
miemata (pirvel rigSi, xorbali, simindi da
soia).
fasebis aRniSnuli zrda SesaZlebelia
aixsnas miwodeba_moTxovnis urTierTmoq-
medebiT. miwodebis faqtorebidan aRsaniS-
navia warmoebis xarjebis zrda da araxel-
sayreli amindi. moTxovnis mxridan Segvi-
Zlia gamovyoT msoflio ekonomikis zrda,
fulis miwodebis zrdis maRali tempebi,
sawvavis alternatiuli wyaroebis Zebna
(sasoflo_sameurneo produqtebis gamoye-
nebiT).
amasTan, 2008 wlis meore naxevridan, mso-
flio ekonomikuri krizisis dawyebasTan
erTad, sursaTis, liTonebisa da navTobis
fasebis klebis tendencia aRiniSneboda. gan-
sakuTrebiT aRsaniSnavia navTobze fasebis
dacema, romlis done 2008 wlis bolosaTvis
ivlisTan SedarebiT daaxloebiT samjer da
ufro metjer Semcirda.
diagrama 1.1 mSp-is realuri zrdis tempebi
0.0%2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
2.0%
4.0%
6.0%
8.0%
10.0%
12.0%
14.0%
makroekonomikuri garemo
11wliuri angariSi / 2008 weli
1.2 ekonomikis zrda
msoflioSi ganviTarebuli tendenciebis
msgavsad, saqarTvelos ekonomikis ganviTa-
reba 2008 wels ori gansxvavebuli periodi-
sagan Sedgeboda.
wlis pirvel naxevarSi grZeldeboda pir-
dapiri ucxouri investiciebis nakadebis da
safinanso saqmianobis zrdis maRali tempebis
SenarCuneba. Sedegad, qveynis mSp_is realur-
ma zrdam wlis pirvel da meore kvartalebSi
Seadgina, Sesabamisad, 9.1 da 8.3 procenti.
amasTan, 2008 wlis agvistos omisa da mso-
flio safinanso krizisis Sedegad saqar-
Tvelos ekonomikis ganviTareba arsebiTad
Seferxda wlis meore naxevarSi. pirdapiri
ucxouri investiciebi pirvel kvartalTan
SedarebiT daaxloebiT 3_jer Semcirda,
xolo sabanko seqtorSi Seqmnili damate-
biTi Rirebulebis orniSna zrdis tempebi
20_procentiani dacemiT Seicvala. am da
sxva faqtorebis Sedegad, mesame da meoTxe
kvartalSi mSp realur gamosaxulebaSi Sesa-
bamisad 3.9 da 2.5 procentiT Semcirda. 2008
wlis 6 Tvis Semdeg realuri mSp_is zrdis
8.7_procentiani maCvenebeli wlis bolosa-
Tvis 2.1 procentamde Semcirda.
2008 wels saqarTvelos ekonomikis dadebi-
Ti zrdis tempebis SenarCunebaSi mniSvnelo-
vani iyo sabiujeto dafinansebasTan dakavSi-
rebuli seqtorebis ganviTareba. saxelmwifo
mmarTvelobisa da ganaTlebis seqtorebSi
agreTve orniSna realuri zrda dafiqsirda.
am ori seqtoris zegavlenam mTlian ekonomi-
kur zrdaSi 1.7 procentuli punqti Seadgina.
2008 wlis meore naxevridan saqarTvelos
ekonomikisaTvis mniSvnelovan seqtorebSi
zrdis tempebis arsebiTi Senelebas qonda ad-
gili. xSir SemTxvevaSi am seqtorebSi uaryo-
fiTi zrdis tempebic ki dafiqsirda. am Tval-
sazrisiT gansakuTrebiT gamosayofia mSene-
blobis, transportis da gadamamuSavebeli
mrewvelobis seqtorebi. ukanasknel wlebSi
2007 2008
zrda zegavlena zrda zegavlena
soflis meurneoba, nadiroba
da satyeo meurneoba, meTe-
vzeoba da TevzWera
8.8% 1.0% -2.1% -0.2%
samTomopovebiTi mrewveloba 20.2% 0.2% 17.0% 0.2%
gadamamuSavebeli mrewveloba 13.7% 1.2% -1.0% -0.1%
eleqtroenergiis, bunebrivi
airisa da wylis warmoeba da
ganawileba
5.5% 0.2% -2.7% -0.1%
produqciis gadamuSaveba
Sinameurneobis mier15.6% 0.4% -4.6% -0.1%
mSenebloba 14.3% 1.0% -11.0% -0.7%
vaWroba; avtomobilebis,
sayofacxovrebo nawarmisa da
piradi sargeblobis sagnebis
remonti
11.8% 1.6% 10.4% 1.4%
sastumroebi da restornebi 13.5% 0.3% 5.0% 0.1%
transporti, damxare da
damatebiTi satransporto
saqmianoba
14.4% 1.1% -10.1% -0.8%
kavSirgabmuloba da fosta 9.3% 0.3% 14.5% 0.5%
safinanso saqmianoba 14.7% 0.3% 3.3% 0.1%
operaciebi uZravi qonebiT,
ijara da komerciuli momsa-
xureba
14.8% 0.5% 1.5% 0.0%
sakuTari sacxovrisis gamoye-
nebis pirobiTi renta5.6% 0.1% 3.1% 0.1%
saxelmwifo mmarTveloba 14.4% 1.2% 10.3% 1.3%
ganaTleba 7.6% 0.3% 13.7% 0.4%
janmrTelobis dacva da so-
cialuri momsaxureba11.1% 0.5% 5.9% 0.2%
sxva komunaluri, socialuri
da personaluri momsaxureba5.4% 0.2% -0.2% 0.0%
SinameurneobebSi daqiravebu-
li momsaxureba6.8% 0.0% 5.4% 0.0%
saqmian aqtivobaSi finansuri
Suamavlobis momsaxurebis
gamoyenebis arapirdapiri
Sefaseba
44.7% -0.3% 26.3% -0.3%
mSp sabaziso fasebSi 11.6% 10.1% 2.3% 2.0%
gadasaxadebi produqciaze 17.7% 2.3% 0.6% 0.1%
subsidiebi produqciaze 6.5% 0.0% 8.2% 0.0%
mSp sabazro fasebSi 12.4% 12.4% 2.1% 2.1%
cxrili 1.1
naCvenebi maRali zrdis tempebis Semdeg, 2008
wlis realurma zrdam am seqtorebSi Sesabami-
sad -11.0, -10.4 da -1.0 procenti Seadgina.
zemoaRniSnuli seqtorebis garda, mniS-
vnelovani iyo warmoebuli damatebiTi Ri-
rebulebis kleba soflis meurneobaSi (-2.1
procenti) da eleqtroenergiis, bunebrivi
airisa da wylis warmoeba_ganawilebaSi (-2.7
procenti).
makroekonomikuri garemo
12 saqarTvelos erovnuli banki
mSp moTxovna
mSp_is xarjebis struqturis analizidan
Cans, rom 2008 wels mSp_is zrda saboloo
moxmarebis xarjze moxda. xarjebma mTlian
moxmarebaze mSp_is TiTqmis 100 procen-
ti Seadgina, xolo wina welTan SedarebiT
mTliani moxmarebis zrdam 20.2 procents
udrida. mTlian moxmarebaSi ZiriTadi nawi-
li Sinameurneobebze modis, romelTa mox-
mareba daaxloebiT 16 procentiT gaizarda.
saxelmwifo moxmarebaSi orjer ufro maRa-
li zrda dafiqsirda _ man daaxloebiT 32
procentiT moimata 2007 wlis analogiur
maCvenebelTan SedarebiT.
rogorc ukve aRiniSna, 2008 wlis meore
naxevarSi pirdapiri ucxouri investiciebis
mkveTr klebas qonda adgili, ramac arsebiTi
gavlena moaxdina mTliani kapitalis formi-
rebis komponentze. 2008 wels aRniSnulma
komponentma 5148.8 mln lari Seadgina, rac
5.5 procentiT naklebia wina welTan Sedare-
biT. Sedegad, mTliani kapitalis formire-
bis xvedriTi wili erT welSi 32 procenti-
dan 27 procentamde Semcirda.
2008 wlis savaWro deficiti mniSvne-
lovnad gaizarda. wlis meore naxevridan
savaWro brunvis Semcirebas qonda adgi-
li, magram sabolood wliuri savaWro
deficiti daaxloebiT 1 mlrd lariT (21
procentiT) gaizarda. eqsportis zrda mi-
nimaluri aRmoCnda _ is mxolod 166 mln
lariT (gaizarda da 5 469.1 mln lari Se-
adgina. importis zrda gacilebiT ufro
STambeWdavi iyo _ wlis meore naxevarSi
212 mln lariT Semcirebis miuxedavad,
wliurma zrdam 1 160 mln lari Seadgina
da daaxloebiT 11 mlrd lars gautolda.
amgvarad, wlis pirvel naxevarSi gansaku-
TrebiT didi savaWro deficitis Sedegad,
misi xvedriTi wili mSp_Si wina welTan Se-
darebiT mainc gaizarda 28.2 procentidan
29.0 procentamde.
1.3 samomxmareblo fasebis cvlileba
iseve rogorc wina wlebSi 2008 welsac sa-
qarTvelos erovnuli bankis ZiriTadi amo-
cana iyo qveyanaSi fasebis stabilurobis
uzrunvelyofa. miuxedavad imisa, rom wlis
pirveli naxevris ganmavlobaSi wliuri in-
flaciis maRali maCvenebeli fiqsirdeboda,
2008 wlis meore naxevridan inflaciis ma-
Cvenebelma kleba daiwyo da wlis bolos 5.5
procentze Camovida. saSualo wliuri in-
flacia 2008 wels 10 procents Seadgens.
2008 wlis ganmavlobaSi inflacias sakmaod
didi meryeoba axasiaTebda. yvelaze maRal
niSnuls inflaciam agvistos TveSi miaRwia _
wliuri 12.8%, xolo Semdgom periodSi Tan-
daTanobiT Semcirda wlis bolos 5.5 procen-
tamde. wlis ganmavlobaSi fasebis dinamikaze
Zlieri iyo egzogenuri faqtorebis gavlena.
wlis pirvel naxevarSi maRali inflacia Zi-
riTadad sabaziso efeqtis Sedegi iyo, ker-
Zod, 2007 wlis ganmavlobaSi saqarTvelos sa-
momxmareblo kalaTis zogierT mniSvnelovan
komponentze (gazi bunebrivi, xorblis TeTri
puri, mzesumziris zeTi, civi wylis gadasaxa-
di, qalaqis SigniT mgzavroba) moxda fasebis
erTjeradi mateba, ris Sedegadac momdevno
12 Tvis ganmavlobaSi wliuri inflaciis ma-
Cvenebeli gaizarda. 12 Tvis gasvlis Semdeg
ki maTi gaZvirebis Sedegad miRebuli efeqti
aRar aisaxeba wliur inflaciaze, Sesabami-
sad, 2008 wlis meore naxevridan inflaciis
wliuri indeqsi Semcirda. amas Tan daerTo
wlis meore naxevridan msoflio ekonomikuri
krizisis fonze saerTaSoriso bazrebze fa-
sebis vardna, rac aseve aisaxa saqarTvelos
samomxmareblo kalaTaze da wliuri infla-
ciis maCvenebeli kidev ufro Semcirda. ker-
Zod, fasebis mniSvnelovani kleba dafiqsirda
benzinze, mzesumziris zeTze. 2008 wlis sa-
momxmareblo fasebis cvlilebaze aseve mniS-
vnelovani iyo agvistos saomari moqmedebebis
gavlena. qveyanaSi Seqmnili saomari mdgoma-
makroekonomikuri garemo
13wliuri angariSi / 2008 weli
reobis Sedegad produqciis erTi regionidan
meoreSi transportirebis garTulebam da ba-
zarze aRniSnuli saqonlis miwodebis simci-
rem zogierT sasoflo_sameurneo saqonelze
fasebis mkveTri zrda gamoiwvia, Tumca mdgo-
mareobis stabilizaciasTan erTad fasebi
TandaTanobiT daubrundnen adrindel niS-
nuls. yvelaferi zemoTaRniSnulis Sedegad
wlis bolosTvis wliuri inflacia erovnuli
bankis mier prognozirebulze (8 procenti)
naklebi iyo _ 5.5 procenti.
2008 wlis ganmavlobaSi SedarebiT maRa-
li inflacia fiqsirdeboda saqarTvelos
ZiriTad savaWro partnior qveynebSi. wlis
ganmavlobaSi mTliani importis 40 procent-
ze meti TurqeTze, ruseTze, ukrainaze da
azerbaijanze modioda. aRniSnul qveynebSi
fasebis dinamikaze sakmaod mniSvnelovani
gavlena iqonia msoflio ekonomikuri krizi-
sis Sedegad saerTaSoriso bazrebze fasebis
vardnam klebis mimarTulebiT, Tumca wlis
bolosTvis saqarTvelosTan SedarebiT maRa-
li inflaciis maCvenebeli dafiqsirda. ker-
Zod, inflacia TurqeTSi 10.1 procents, ru-
seTSi _ 13.3 procents, ukrainaSi _ 22.3 pro-
cents, xolo azerbaijanSi _ 15.3 procents
Seadgens. aRsaniSnavia, rom saqarTveloSi
samomxmareblo kalaTis sakmaod mniSvnelo-
vani nawili importirebuli produqciisgan
Sedgeba. aqedan gamomdinare partnior qvey-
nebSi fasebis dinamika saqarTveloSi infla-
ciis angariSgasawevi faqtoria.
sainteresoa agreTve savaWro1 da arasa-
vaWro saqonlis fasebis dinamikaze dakvir-
veba. bolo ramdenime wlis ganmavlobaSi
fasebi arasavaWro saqonelze ufro swrafi
tempebiT izrdeboda, vidre savaWro saqo-
nelze, rac damaxasiaTebelia ganviTareba-
di qveynebisaTvis. bolo ramdenime wlis
ganmavlobaSi kapitalis mniSvnelovani mo-
culobebiT Semodinebis Sedegad gaizarda
mosaxleobis gankargvadi Semosavali da
Sedegad erToblivi moTxovna, rac sxva
Tanabar pirobebSi iwvevs arasavaWro saqo-
nelze fasebis ufro swraf zrdas vidre
savaWro saqonelze, radganac savaWro sa-
qonlis fasebs ZiriTadad msoflio bazre-
bze arsebuli tendenciebi gansazRvravs,
xolo iseTi mcire ekonomikis gazrdil mo-
Txovnas, rogoric saqarTveloa, msoflio
fasebze zegavlenis moxdena ar SeuZlia,
arasavaWro saqonlis fasebze ki zewola
ufro Zlieria.
2008 wlis ganmavlobaSi klebis tendecia
axasiaTebda wliuri sabazo inflaciis ma-
Cveneblebs. wlis bolosaTvis ori da erTi
standartuli gadaxris farglebSi myofi
produqtebisaTvis sabazo inflaciis maCve-
neblebma Sesabamisad 4.4 da 3.4 procenti
Seadgines. sabazo inflaciis dinamika ukeTe-
sad aRwers inflaciis zogad tendencias da
nawilobriv gamoricxavs erTjerad da sezo-
nur faqtorebs.
calkeuli sasaqonlo jgufebis mixedviT
fasebis cvlilebis ganxilva gviCvenebs, rom
2008 wlis ganmavlobaSi fasis 2.6-procen-
tiani Semcirebaa dafiqsirebuli sasaqonlo
jgufze „tansacmeli da fexsacmeli“, xolo
„alkoholur sasmelebsa da Tambaqoze“ fase-
bi 0.5 procentiT Semcirda. „kavSirgabmulo-
bis“ seqtorze fasebi 4.4 procentiT gaizar-
da, sasaqonlo jgufze „sacxovrebeli saxli,
wyali, eleqtroenergia, airi da saTbobis
sxva saxeebi“ fasebma 3.9 procentiT moima-
ta, „saojaxo nivTebze“ fasebi 7.4 procen-
tiT gaizarda, sasaqonlo jgufze „sursaTi
da ualkoholo sasmelebi“ fasebma 5.5 pro-
centiT moimata, transportze2 fasebma 0.5
1 saqoneli da momsaxureba, romlis realizaciac SesaZlebelia warmoebis adgilidan moSorebiT.
2 igulisxmeba ara marto saqalaqo avtobusebiTa da metropoliteniT mgzavrobis fasebi, aramed transportze fasebis saSualo
cvlileba. maT Soris, sxva tipis transportzec, mag., qalaqis SigniT taqsi, mikroavtobusi, sagareubno da saqalaqTaSoriso
transporti da a. S.
makroekonomikuri garemo
14 saqarTvelos erovnuli banki
procentiT moimata. fasebis mniSvnelovani
zrda dafiqsirda sasaqonlo jgufze „janmr-
Telobis dacva“ (21.5 procenti), ukanasknel
SemTxvevaSi umTavresi wvlili noembris Tve-
Si medikamentebis gaZvirebam Seitana.
saqonlis moxmarebis xangrZlivobis mi-
xedviT fasebis cvlilebis ganxilva gviCve-
nebs, rom 2008 wlis ganmavlobaSi yvelaze
metad wliuri inflaciis maCvenebeli ma-
Ralia momsaxurebaze _ 7.7 procenti, xan-
mokle moxmarebis saqonlisaTvis wliuri
inflaciis maCvenebeli 5.4 procents Sead-
gens. xangrZlivi moxmarebis saqonelze 2008
2006 wlis
dekembris
wonebi
dek-08/dek-07 ian08-dek08/ian07-dek07
inflacia wvlili inflacia wvlili
sul 100.0% 5.5% 5.5% 10.0% 10.0%
sursaTi da ualkoholo sasmelebi 44.3% 5.5% 2.5% 12.2% 5.4%
sursaTi 43.0% 5.4% 2.4% 12.4% 5.4%
puri da purproduqtebi 12.2% 4.6% 0.7% 21.3% 2.7%
xorci da xorcis produqtebi 6.6% 11.3% 0.7% 10.3% 0.7%
Tevzeuli 1.1% 9.9% 0.1% 0.9% 0.0%
rZe, yveli da kvercxi 5.2% -2.5% -0.1% 10.0% 0.5%
zeTi da cximi 3.5% 3.0% 0.1% 27.8% 1.0%
xili, yurZeni 2.3% 38.4% 1.4% 27.4% 1.1%
bostneuli, baRCeuli, kartofilis da sxva bolqvovanebis CaTvliT 8.8% -5.9% -0.4% -6.8% -0.6%
Saqari, jemi, Tafli, vaJinebi, Sokoladi, sakonditro nawarmi 2.7% 7.5% 0.2% -1.0% 0.0%
kvebis sxva produqtebi 0.6% 7.7% 0.0% 5.4% 0.0%
ualkoholo sasmelebi 1.3% 8.5% 0.1% 4.6% 0.1%
alkoholuri sasmelebi, Tambaqo 3.7% -0.5% 0.0% 0.0% 0.0%
tansacmeli da fexsacmeli 5.0% -2.6% -0.1% -4.1% -0.2%
sacxovrebeli saxli, wyali, eleqtroenergia, airi da saTbobis
sxva saxeebi10.3% 3.9% 0.4% 9.5% 1.1%
aveji, saojaxo nivTebi da mowyobiloba, saxlis movla-SekeTeba 3.7% 7.4% 0.3% 12.6% 0.5%
janmrTelobis dacva 8.0% 21.5% 1.7% 14.9% 1.2%
transporti 9.0% 0.5% 0.0% 15.4% 1.4%
kavSirgabmuloba 4.4% 4.4% 0.2% 3.9% 0.2%
dasveneba, garToba da kultura 2.7% 2.0% 0.1% 4.8% 0.1%
ganaTleba 3.5% -0.4% 0.0% 0.7% 0.0%
sastumroebi, kafeebi da restornebi 2.4% 8.4% 0.2% 4.9% 0.1%
sxvadasxva saqoneli da momsaxureba 3.2% 8.9% 0.3% 6.8% 0.2%
xanmokle moxmarebis saqoneli 68.0% 5.4% 3.7% 11.0% 7.5%
saSualo xangrZlivobis moxmarebis saqoneli 6.5% -1.6% -0.1% -1.4% -0.1%
xangrZlivi moxmarebis saqoneli 1.9% 0.7% 0.0% -0.3% 0.0%
momsaxureba 23.6% 7.7% 1.9% 10.6% 2.6%
cxrili 1.3.1 inflaciis (sfi) maCveneblebi calkeuli komponentebis mixedviT (procenti), maTi wona samomxmareblo kalaTaSi
(procenti) da zegavlena sfi-ze (procentuli punqti).
wyaro: statistikis departamentidiagrama 1.3.1 wliuri sfi da sabazo inflacia (2006 wlis dekembridan moqmedi
samomxmareblo kalaTis 282 komponentis mixedviT)3
0.00
01.0
5
05.0
5
09.0
5
01.0
6
05.0
6
09.0
6
01.0
7
05.0
7
09.0
7
01.0
8
05.0
8
09.0
8
2.00
4.00
6.00
8.00
10.00
12.00
14.00
16.00
sabazo inflacia *
sabazo inflacia **
inflacia
wyaro: statistikis departamenti da erovnuli bankis gaTvlebi
3 * erTi standartuli gadaxris farglebSi moxvedrili produqtebis mixedviT.
** ori standartuli gadaxris farglebSi moxvedrili produqtebis mixedviT.
makroekonomikuri garemo
15wliuri angariSi / 2008 weli
wlis ganmavlobaSi fasebi 0.7 procentiT
gaizarda, xolo saSualo xangrZlivobis
moxmarebis saqonelze fasebis 1.6 procen-
tiani kleba dafiqsirda.
1.4 saxelmwifo finansebi
2008 wels saqarTvelos ekonomikaze didi
gavlena iqonia qveynis sabiujeto politi-
kam, sagadasaxado da sabaJo administrirebis
gaumjobesebam, ramac 2008 wels qveynis biu-
jets dagegmilze meti Semosavali moutana.
Sesabamisad, gaizarda xarjebic, rac mTeli
rigi prioritetuli mimarTulebebis dasa-
finanseblad warimarTa.
2008 wels mniSvnelovnad gaizarda gadasa-
xadebis mSp_Tan Sefardebis maCvenebeli, ro-
melmac 21.6 procentidan 24.9 procentamde
moimata.
2008 wlis naerTi biujetis Semosavleb-
ma da grantebma operatiuli informaciis
Tanaxmad 6.6 miliardi lari Seadgina, rac
0.7 miliardi lariT metia vidre 2007 wels.
saxelmwifo biujetis Semosavlebma da gran-
tebma 5.5 miliardi lari Seadgina, rac 1.2
miliardi lariT metia 2007 wlis faqtobriv
maCvenebelze.
sagadasaxado Semosavlebis struqturaSi
arapirdapir gadasaxadebs ufro didi wili
57 procenti ukavia, vidre pirdapir gadasa-
xadebs, Tumca 2008 wels pirdapiri gadasa-
xadebis zrdis tempi (70 procenti) aWarbeb-
da arapirdapiri gadasaxadebis zrdis temps
(10 procenti), rac imaze unda miuTiTebdes,
rom gadasaxadebis simZime ufro metad ara
momxmareblebze, aramed mwarmoeblebze ga-
davida.
Semosavlebis zrdas xarjebis mniSvnelo-
vani matebac moyva. kerZod, naerTi biuje-
tis xarjebi operatiuli informaciiT 1.2
miliardi lariT gaizarda da 7.2 miliar-
diagrama 1.3.2inflacia savaWro da arasavaWro saqonelze4
savaWro da arasavaWro saqonlis fasebis indeqsis dinamika 2006=100
wyaro: statistikis departamenti da erovnuli bankis gaTvlebi
0.600012
.03
03.0
4
03.0
5
03.0
6
03.0
7
03.0
8
06.0
4
06.0
5
06.0
6
06.0
7
06.0
8
09.0
4
09.0
5
09.0
6
09.0
7
09.0
8
12.0
4
12.0
5
12.0
6
12.0
7
12.0
8
0.7000
0.8000
0.9000
1.0000
1.1000
1.2000
1.3000
savaWro saqoneli arasavaWro saqoneli
4 importuli da adgilobrivi saqonlis inflacia iTvleba erovnu-
li bankis mier statistikis departamentidan miRebuli samomxmare-
blo kalaTis calkeuli komponentebis indeqsebis mixedviT.
diagrama 1.3.3 wliuri inflaciis maCveneblebis cvlileba sxvadasxva
xangrZlivobis moxmarebis saqonlisa da momsaxurebisaTvis
xanmokle moxmarebis saqoneli
saSualo xangrZlivobis moxamrebis saqoneli
xangrZlivi moxmarebis saqoneli
momsaxureba
-5.0%
0.0%
5.0%
10.0%
20.0%
15.0%
12.0
7
01.0
8
02.0
8
03.0
8
04.0
8
05.0
8
06.0
8
07.0
8
08.0
8
09.0
8
10.0
8
11.0
8
12.0
8
wyaro: statistikis departamenti
diagrama 1.3.4 wliuri inflaciis dinamika
1996-2008 ww.
-10
0
10
20
30
40
50
60
70
01.9
6
01.9
8
01.0
0
01.0
2
01.0
4
01.0
6
01.0
8
09.9
6
09.9
8
09.0
0
09.0
2
09.0
4
09.0
6
09.0
8
05.9
7
05.9
9
05.0
1
05.0
3
05.0
5
05.0
7
wyaro: statistikis departamenti
makroekonomikuri garemo
16 saqarTvelos erovnuli banki
di lari Seadgina. wina welTan SedarebiT
gaizarda saxelmwifo biujetis xarjebic
1.7 miliardi lariT da mTlianobaSi 6.7
miliardi lari Seadgina, rac wlis sabo-
loo gegmis 96 procentia. 2008 wels sa-
xelmwifo xarjebis Tanafardobam mTlian
Sida produqtTan 35 procenti Seadgina.
ukanasknel periodSi aRniSnuli maCvene-
blis mzardi tempi gavlenas axdenda Sida
moTxovnis formirebaze da fasebis zrdis
gamomwvev damatebiT faqtorad gvevline-
boda.
2008 wlis naerTi biujetis prioritetad
SeiZleba dasaxeldes Tavdacva da saerTo
daniSnulebis saxelmwifo momsaxurebis ga-
weva.
saxelmwifo biujetis proficitis zRvru-
li moculoba Tavdapirvelad 16 milioni
lariT ganisazRvra, xolo Semdeg Seicvala
506 milioni lari deficitiT, magram faqto-
brivad deficitma 358 milioni lari Seadgi-
na, rac Semosavlebis umniSvnelo zrdiTa da
dagegmilTan SedarebiT gazrdili xarjebiT
aixsneba. aqve unda aRiniSnos, rom privati-
zaciidan miRebuli Tanxebi aRiricxeba Se-
mosavalSi, rac Tavisi SinaarsiT, moneta-
ruli politikis miznebidan gamomdinare,
biujetis deficitis dafinansebis wyaroa.
privatizaciidan miRebuli Semosavlebis
gamoklebiT 2008 wels biujetis deficitma
927 milion lars miaRwia, rac mSp_sTan mi-
marTebaSi 5 procents Seadgens.
2008 wlis ganmavlobaSi mTavrobis depo-
zitebze ricxuli naSTi 433 milioni lariT
gaizarda. 2008 wels sagareo wyaroebidan,
kerZod, msoflio bankisa da SeRavaTiani
sainvesticio kreditebis saxiT miRebuli
iqna 350 milioni lari, xolo saxelmwifo
fasiani qaRaldebis (evro bondebi) reali-
zaciidan miRebulma Tanxebma 720 mln lari
Seadgina.
2008 wels saqarTvelos saxelmwifo da sa-
diagrama 1.4.1 naerTi biujetis sagadasaxado Semosavlebis Sefardeba mSp-sTan
2000-2008 ww.
0%
5%
10%
15%
25%
30%
20%
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
12.3% 12.5% 12.7% 12.0%
15.6%17.1%
19.2%21.6%
24.9%
diagrama 1.4.2 naerTi biujetis sagadasaxado Semosavlebi saxeebis mixedviT
dRg
mogebis gadasaxadi
saSemosavlo gadasaxadi
qonebis gadasaxadi
aqcizi
sabaJo gadasaxadi
sxva
44%
1%11%
3%
27%
12% 2%
diagrama 1.4.3saxelmwifo biujetis xarjebi da maTi Tanafardoba mSp-Tan
_ 10%
1000.00 15%
2000.00 20%
3000.00 25%
5000.00 35%
6000.00 40%
4000.00 30%
2004 2005 2006 2007 2008
saxelmwifo biujetis xarjebi Tanafardoba
makroekonomikuri garemo
17wliuri angariSi / 2008 weli
xelmwifo garantiiT aRebuli sagareo vali
1.265 miliardi lariT gaizarda da 31 dekem-
bris mdgomareobiT Seadgina 3.695 miliardi
lari. mniSvnelovnad Semcirda vali Tur-
qeTTan da evrokavSirsa da amerikasTan, ma-
gram gaizarda savaluto fondTan, msoflio
banksa da aziis ganviTarebis bankTan, xolo
qveynebidan iaponiasa da CineTTan. 2008 wels
sagareo valma saqarTvelos mSp_is mimarT
19 procenti Seadgina, nacvlad 2007 wlis 17
procentisa, rac ufro mniSvnelovani maCve-
nebelia vidre sagareo valis absoluturi
monacemebi. rogorc grafikidan Cans saga-
reo valis wili mSp_Si wlebis ganmavloba-
Si mcirdeba, garda 2008 wlisa da bolo 10
wlis ganmavlobaSi 39 procentuli punqtiT
Semcirda. ZiriTadad am maCveneblis Semci-
reba sagareo valis maCveneblTan SedarebiT
mSp_s zrdis tempis ufro maRalma donem ga-
moiwvia.
1.5 ekonomikis sagareo seqtori da sa-
gadasaxdelo balansi
2008 wels sagadasaxdelo balansis mimdi-
nare angariSis deficitma 2850.5 mln aSS do-
lari Seadgina, rac mSp_s 22 procentia da
42 procentiT aWarbebs gasuli wlis analo-
giur maCvenebels. amasTan aRsaniSnavia, rom
2008 wlis mimdinare angariSis deficiti
araTu srulad dafinansda, aramed adgili
qonda sarezervo aqtivebis zrdas.
2008 wlis mimdinare angariSis deficits,
kvlav, mniSvnelovan wilad, saqonliT saga-
reo vaWroba gansazRvravda. saqonlis eqs-
portma 2008 wels 2428,0 mln aSS dolari Se-
adgina, rac 16,3 procentiT metia 2007 wlis
eqsportis maCvenebelze. xolo importma
_6261,2 mln aSS dolari, anu 25,6 procentiT
meti gasuli wlis Sesabamis maCvenebelze.
importirebuli saqonlis 39 procen-
ti samomxmareblo saqonelia, 16 procenti
_ sainvesticio da 45 procenti Sualedu-
subsidireba da grantebi
procentebis gadaxda
kapitaluri xarjebi
dakrediteba
valebis dafarva
Sromis anazRaureba
socialuri uzrunvelyofa
saqoneli da momsaxureba
sxva xarjebi
diagrama 1.4.4naerTi biujetis gadasaxdelebi saxeebis mixedviT
2008 w.
21%3%1%
14%
19%
22%
2%
5%
13%
diagrama 1.4.5saxelmwifo biujetis deficiti da mSp-sTan Tanafardoba
0 0%
1001%200
2%300
3%500
5%
600
700
800
900
1000 6%
400
4%
2004 2005 2006 2007 2008
saxelmwifo biujetis deficiti Tanafardoba
0%
10%
20%
30%
50%
70%
60%
40%
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
58% 56%51% 50% 49%
45%
34%
27%21%
17%19%
diagrama 1.4.6 sagareo valis wili mTlian Sida produqtSi
1998-2008 ww.
makroekonomikuri garemo
18 saqarTvelos erovnuli banki
ri moxmarebis saqoneli. saqonlis importis
aRniSnuli ganawileba sakmaod stabiluria
bolo wlebis ganmavlobaSi. Sualeduri mo-
xmarebis saqonelSi wamyvani adgili uWiravs
navTobproduqtebsa da bunebriv airs. agre-
Tve, mniSvnelovani wili aqvs samSeneblo ma-
salebs, xorbalsa da fqvils. saqarTvelos
eqsportis 50 procenti samrewvelo saqon-
lisgan Sedgeba, raSic wamyvani adgili fe-
roSenadnobebs, azotovan sasuqebsa da avto-
mobilebis reeqsports uWiravs.
2008 wlis pirveli da meore naxevris
Sedegebi mkveTrad gansxvavebul suraTs
aCvenebs. sagareo vaWrobaSi gansakuTrebiT
maRali zrdis tempi 2008 wlis pirvel naxe-
varSi dafiqsirda. I da II kvartalebSi sava-
Wro brunva wina wlis Sesabamis periodebTan
SedarebiT, Sesabamisad, 37 da 49 procen-
tiT iyo gazrdili. 2008 wlis III kvartal-
Si, agvistos omis Sedegad, aRniSnuli ma-
Cvenebeli 18 procentamde Semcirda, xolo
wina kvartalTan SedarebiT 13 procentiani
kleba dafiqsirda. IV kvartalSi msoflioSi
ganviTarebuli finansuri krizisis Sedegebi
aisaxa saqarTvelos sagareo vaWrobaze, ris
gamoc savaWro brunva wina wlis Sesabamis
periodTan SedarebiT 19 procentiT, xolo
wina kvartalTan SedarebiT 15 procentiT
Semcirda.
2008 wlis IV kvartalSi saqonlis impor-
ti, wina wlis Sesabamis periodTan Sedare-
biT 17 procentiT, xolo wina kvartalTan
SedarebiT 7 procentiT Semcirda. importis
SemcirebaSi wamyvani gaxda navTobproduqte-
bze fasebis kleba. amavdroulad, saqonlis
eqsportze klebis gacilebiT maRali tempi
dafiqsirda vidre importze _ 30 procen-
ti wina wlis Sesabamis periodTan SedarebiT.
eqsportis kleba ganpirobebuli iyo Ziri-
Tad saeqsporto saqonelze _ Sav da ferad
liTonebze fasebis vardniT saerTaSoriso
bazarze, ris gamoc aRniSnuli produqciis
diagrama 1.5.1 mimdinare angariSis deficiti da ucxouri kapitalis Semodineba
(% mSp-sTan), 2004-2008
-30.0
-20.0
-10.0
0.0
20.0
30.0
10.0
2004 2005 2006 2007 2008
-6.7
-10.9-14.9
-19.6-22.3
22.5
10.2 12.4
19.8
23.4
CAD FCI
I 2008 II 2008 III 2008 IV 2008 2008
eqsporti 47.3% 45.8% 37.6% -29.8% 21.5%
importi 34.4% 49.5% 13.6% -16.8% 16.2%
savaWro deficiti 31% 51% 6% -13% 14.5%
cxrili 1.5.1 wliuri zrdis tempebi
diagrama 1.5.2 ZiriTadi saeqsporto sasaqonlo jgufebi
2006-2008 ww. mln aSS dolari
2006 2007 2008
0
50
100
150
300
250
200
feroSenadnobebi
Savi l
iTonebis
jarTi
spil
enZis m
adnebi
da k
oncentratebi
msubuqi
avtomobil
ebi
mineral
uri
sasuqebi
oqro
portl
andcementi
eTil
is spirti
Rvino
Txil
i da kakal
i
rkinigzis
l
okomotivebi
mineral
uri wyl
ebi
makroekonomikuri garemo
19wliuri angariSi / 2008 weli
eqsporti Semcirda, rogorc RirebulebiT,
aseve moculobiT gamoxatulebaSi.
ZiriTadi saeqsporto produqciis stru-
qturaSi 2007-2008 wliuri monacemebis mixed-
viT mniSvnelovani cvlilebebi ar momxdara.
2008 wels saqarTvelos umsxvilesi savaWro
partniori qveynebi eqsportis mixedviT iyv-
nen: TurqeTi, azerbaijani, ukraina, kanada,
somxeTi, bulgareTi, aSS, meqsika, gaerTiane-
buli samefo da safrangeTi. aRniSnul qvey-
nebze mTliani eqsportis 80 procenti mo-
dioda. ruseTis federaciam saqarTvelodan
eqsportirebuli saqonlis mixedviT 2008
wels meTormete adgilze gadainacvla.
cxrili 1.5.2umsxvilesi saeqsporto saqonlis ganawileba importiori qveynebis mixedviT (%)
diagrama 1.5.3 saqarTvelos ZiriTadi savaWro partniori qveynebi eqsportis
mixedviT. mln aSS dolari
2006 2007 2008
0
50
100
150
300
250
200
feroSenadnobebi
Savi l
iTonebis j
arTi
spil
enZis m
adnebi
msubuqi a
vtomobil
ebi
mineral
uri s
asuqebi
oqro
portl
andcementi
eTil
is s
pirti
Rvino
Txil
i d
a k
akal
i
rkinigzis l
okomotivebi
mineral
uri w
yl
ebi
xvedriTi wili eqsportSi 17.8 8.6 7.9 7.6 7.0 6.7 5.3 3.9 2.5 2.1 2.1 2.1
aSS 26.8 0.3 - 0.0 14.4 - - 0.0 4.0 0.0 - 3.1
TurqeTi 25.9 88.5 - 8.2 6.2 - 0.0 - 0.4 0.6 - -
meqsika 19.8 - - - - - - - - - - -
kanada 11.7 - - - - 99.9 - - 0.3 - - 0.3
ukraina 9.5 - - 3.1 - - - - 51.6 8.9 70.4 48.1
safrangeTi 3.1 - - 0.0 27.9 - - 0.0 0.4 3.0 - 0.0
arabTa gaerTianebuli saamiroebi 1.3 1.0 - 1.5 - - - - 0.1 0.8 - 0.2
ruseTis federacia 0.9 - - 0.2 - - - 0.7 0.4 2.3 6.7 -
avstria 0.6 - - - - - - - - 0.8 - -
belarusi 0.2 - - 0.0 - - - 6.8 9.0 0.5 - 1.8
azerbaijani 0.1 - - 47.2 0.9 - 99.3 10.8 2.0 3.6 - 8.6
yazaxeTi 0.1 - - 0.5 - - 0.7 9.8 10.0 0.5 - 14.5
espaneTi 0.0 1.2 7.6 - 6.3 - - - 0.0 4.6 - -
somxeTi 0.0 - - 30.7 5.3 0.1 - 7.5 0.4 1.6 22.9 0.5
samxret afrika 0.0 - - - - - - - - - - -
albaneTi - 1.0 - - - - - - - - - -
belgia - - - 5.1 - - - 0.0 0.2 1.9 - 0.0
belizi - 0.3 - - - - - - - - - -
brazilia - - - - 8.4 - - - - - - -
bulgareTi - - 76.2 0.2 3.8 - - 0.4 0.0 3.3 - 0.0
danarCeni qveynebi - 7.6 16.2 3.3 26.7 - 0.0 7.8 21.3 67.6 - 22.9
sul 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100
makroekonomikuri garemo
TurqeTi
azerbaijani
ukraina
kanada
somxeTi
bul
gareTi
aSS
meqsika
gaerTianebul
i
samefo
safrangeTi
20 saqarTvelos erovnuli banki
2008 wlis ganmavlobaSi mTlianma regis-
trirebulma importma 6058.1 mln aSS dolari
Seadgina. 2008 wels adgili hqonda bunebrivi
airis importis Semcirebas, rogorc moculo-
biT, aseve raodenobriv gamoxatulebaSi. sxva
mxriv, saqarTveloSi importirebuli produ-
qciis struqturaSi mniSvnelovani cvlilebe-
bi ar dafiqsirda. importirebul saqonelSi
wamyvan poziciebs kvlav energomatareblebi
da msubuqi avtomobilebi ikavebs. importis
mateba pirveli sami kvartalis xarjze moxda,
xolo IV kvartalSi kleba dafiqsirda.
2008 wels saqarTvelos umsxvilesi sava-
Wro partniori qveynebi importis mixedviT
iyvnen: TurqeTi, ukraina, azerbaijani, ger-
mania, ruseTis federacia, CineTi, arabTa ga-
erTianebuli saamiroebi, aSS, italia, Turq-
meneT. aRniSnul qveynebze mTliani importis
78 procenti modis. 2008 wels ruseTis fede-
raciidan importi wina wlis Sesabamis perio-
dTan SedarebiT 26 procentiT Semcirda.
fuladi gzavnilebis dinamika 2000_2008 ww
mimdinare transfertebi, kerZod ki misi
mniSvnelovani Semadgeneli nawili _ fula-
di gzavnilebi, kvlav rCeba ara marto saga-
dasaxdelo balansis, aramed qveynis samomx-
mareblo bazris koniunqturis ganmsazRvrel
erT_erT mniSvnelovan faqtorad. 2008 wlis
ganmavlobaSi swrafi fuladi gzavnilebiT
gadmoricxvebi 2007 wlis Sesabamis perio-
dTan SedarebiT 16 procentiT gaizarda.
2008 wels kapitalisa da finasuri angari-
Sis dadebiTma saldom 2879,0 mln aSS dola-
ri Seadgina, rac 41,5 procentiT metia 2007
wlis analogiur maCvenebelze. aqedan, mateba
finansur angariSze modis 867,4 mln aSS do-
lari, xolo kapitalis angariSSi adgili qon-
da klebas 22,8 mln aSS dolariT. finansuri
angariSi 2008 wels 45,5 procentiT gaizar-
da da 2774,2 mln aSS dolari Seadgina, rac
ucxouri investiciebis, gansakuTrebiT por-
diagrama 1.5.4 umsxvilesi saimporto saqonlis moculobis dinamika
2006 2007 2008
0
100
200
300
400
900
600
700
800
500
diagrama 1.5.5saqarTvelos ZiriTadi savaWro partniori qveynebi importis mixedviT.
2006 2007 2008
0100
200
300
400
500
600
1000
800
900
700
diagrama 1.5.6 fuladi gzavnilebis dinamika
0
200
400
600
1000
1200
800
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008Caricxva gadaricxva
makroekonomikuri garemo
navTobproduqtebi
TurqeTi
ukraina
azerbaijani
germania
ruseTis
federacia
fineTi
arabeTis
gaerTianebul
i
saemiroebi
aSS
ital
ia
TurqmeneTi
msubuqi
avtomobil
ebi
navTobis
airebi
samkurnal
o
saSual
ebebi
gadamcemi
aparatebi
wnel
ebi naxSirbadi-
ani fol
adisgan
xorbal
i da
mesl
ini
gamomTvl
el
i
manqnanebi
fqvil
i
manganumi
Saqari
Tambaqos
nawarmi
21wliuri angariSi / 2008 weli
tfelisa da sxva investiciebis seriozuli
zrdiT aris ganpirobebuli. aseve, saangariSo
periodSi sagadasaxdelo balansis mxardasa-
Werad saerTaSoriso savaluto fondidan mi-
Rebuli iqna 256,8 mln aSS dolari.
saqarTveloSi ganxorcielebuli pirdapiri
ucxouri investiciebi 2008 wlis pirvel na-
xevarSi, gasuli wlis analogiur periodTan
SedarebiT 35,5 procentiT gaizarda da 942.0
mln aSS dolari Seadgina. wlis meore naxevarSi
pirdapiri investiciebis moculoba mkveTrad
Semcirda (67,9 procentiT, wina wlis Sesabamis
periodTan SedarebiT)) da 338.3 mln aSS do-
lari Seadgina. 2008 wels qveyanaSi Semosuli
pirdapiri ucxouri investiciebis moculobam
1280.3 mln aSS dolari Seadgina, rac gasuli
wlis monacemze 26,9 procentiT naklebia.
miuxedavad imisa, rom 2008 weli finasuri
TvalsazrisiT rTuli weli iyo, saangariSo pe-
cxrili 1.5.3umsxvilesi saimporto sasaqonlo jgufebis ganawileba eqsportiori qveynebis mixedviT
navTobproduqtebi
msubuqi
avtomobil
ebi
navTobis a
irebi
samkurnal
o
saSual
ebebi
gadamcemi
aparatura
wnel
ebi
naxSirbadiani
fol
adisgan
xorbal
i d
a
mesl
ini
gamomTvl
el
i
manqanebi
fqvil
i
manganumi
Saqari
Tambaqos n
awarmi
xvedriTi wili mTlian importSi 12.6 7.6 3.4 3.1 2.4 1.8 1.8 1.5 1.2 1.2 1.1 1.0
azerbaijani 45.9 0.1 61.8 0.2 0.1 - 0.4 0.0 16.6 - 14.8 -
TurqmeneTi 17.3 - 0.5 - - - - - - - - -
rumineTi 10.0 0.0 - 0.5 0.3 - 1.9 0.0 - - - 1.3
bulgareTi 9.7 0.2 - 4.7 0.1 - - 0.0 - - - 4.5
saberZneTi 5.3 0.0 - 0.5 0.0 - - 0.0 - - - 0.3
italia 4.4 1.0 - 0.6 0.2 - - 0.3 1.1 - 0.2 -
TurqeTi 3.3 0.6 0.4 14.3 0.4 12.8 3.3 1.5 11.3 5.3 0.5 -
ruseTis federacia 1.2 1.3 37.2 2.0 0.1 0.2 51.1 0.1 24.6 - 1.4 0.0
germania 0.6 21.9 0.0 9.8 1.8 0.3 - 12.3 0.0 - 0.1 1.9
gaerTianebuli samefo 0.6 1.7 0.0 1.5 0.6 0.4 - 1.2 - - - -
Sveicaria 0.4 0.3 - 6.8 0.0 - 0.7 0.7 - - - -
ukraina 0.3 0.0 0.0 6.6 0.2 80.3 9.3 0.4 43.1 - 0.0 87.7
irani 0.2 0.1 0.1 0.0 0.0 - - 0.1 - - - -
fineTi 0.1 0.0 - 0.7 8.0 - - 2.4 0.0 - - -
belgia 0.1 1.5 - 3.6 2.8 - - 0.5 - - 0.1 0.0
aSS 0.1 26.0 - 5.9 2.9 - - 2.9 0.0 - 0.0 0.0
litva 0.1 0.0 - 0.7 0.2 - - 2.4 0.0 - 0.0 -
omani 0.1 0.6 - - - - - - - - - -
uzbekeTi 0.0 0.0 - 0.0 - - - - - - - -
arabTa gaerTianebuli saamiroebi 0.0 14.1 0.0 0.0 47.7 - - 9.8 - - 1.5 0.0
sxva qveynebi 0.1 30.4 - 41.5 34.6 6.0 33.3 65.3 3.2 94.7 81.3 4.3
sul 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100
diagrama 1.5.7saqarTveloSi ganxorcielebuli pirdapiri da portfelis
investiciebi. (mln aSS dolari)
0
500
1000
1500
2000
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
pirdapiri investicieebi portfelis investiciebi
riodSi adgili qonda saerTaSoriso rezerve-
bis zrdas, igi wlis ganmavlobaSi 119,0 mln aSS
dolariT gaizarda da 1480,2 mln aSS dolari
Seadgina, saerTaSoriso rezervebi Semcirda
mxolod mesame kvartalSi, sul wlis gamavlo-
makroekonomikuri garemo
22 saqarTvelos erovnuli banki
baSi saerTaSoriso rezervebis operaciebiT ga-
mowveuli zrda 130,8 mln aSS dolaria.
2008 wlis mimdinare angariSis deficiti
2000_2008 wlebis yvelaze maRali maCvenebe-
lia. mimdinare angariSis deficiti maRali
iyo 2008 wlis pirvel naxevarSi _ 1732,4 mln
aSS dolari, 2-jer meti gasuli wlis analo-
giur maCvenebelze, xolo 2008 wlis meore
naxevarSi deficiti 1118,1 mln aSS dolara-
mde Semcirda da wina wlis analogiuri pe-
riodis Sesabamisi maCvenebelis 93 procenti
Seadgina. 2008 wlis meore naxevarSi saqonlis
balansSi Semcirda rogorc eqsporti, aseve
importi, magram eqsportis winmswrebi tempiT
Semcirebis gamo saqonlis uaryofiTi saldo
gaizarda. momsaxurebis balansi, romelic
mniSvnelovan rols asrulebda saqonlis ba-
lansiT gamowveuli deficitis dafinansebaSi
2008 wlis meore naxevarSi uaryofiTi gaxda,
rac ZiriTadad ganapiroba satransporto, sa-
dazRvevo, samSeneblo da sxva saqmiani momsa-
xurebis balansma.
2008 wels uaryofiTma sainvesticio Semo-
savlebma (debeti) gadaaWarba Semosavlebis
kredits, romelic ZiriTadad SromiTi Se-
mosavlebisagan Sedgeba. Sedegad 2008 wels
Semosavlebis balansi uaryofiTi gaxda.
mimdinare transferebis moculoba 2008
wels, wina welTan SedarebiT 1,5_jer gai-
zarda. transferebis Semodineba maRali iyo
2004 2005 2006 2007 2008
mimdinare angariSi -353.6 -709.5 -1 174.6 -2 008.7 -2 850.5
a. saqoneli -915.5 -1 214.2 -2 019.4 -2 895.8 -3 833.2
krediti 1 092.1 1 472.4 1 666.5 2 088.3 2 428.0
debeti -2 007.7 -2 686.6 -3 685.9 -4 984.1 -6 261.2
b. momsaxureba 69.6 83.5 158.0 161.3 27.5
krediti 554.8 715.0 885.0 1 094.1 1 263.3
debeti -485.1 -631.5 -727.0 -932.8 -1 235.8
g. Semosavali 78.5 62.1 162.8 37.4 -106.0
krediti 251.7 263.3 341.1 481.6 488.6
debeti -173.3 -201.2 -178.3 -444.2 -594.5
d. mimdinare transfertebi 413.9 359.0 523.9 688.5 1 061.2
krediti 465.4 413.4 587.0 768.5 1 142.8
debeti -51.5 -54.4 -63.0 -80.0 -81.7
kapitalisa da finansuri angariSi 342.4 682.8 1 239.3 2 034.3 2 879.0
kapitalis angariSi 40.7 58.6 171.2 127.6 104.8
krediti 44.1 61.6 172.2 127.9 104.9
debeti -3.4 -2.9 -1.0 -0.3 -0.1
finansuri angariSi 301.7 624.2 1 068.1 1 906.8 2 774.2
a. pirdapiri investiciebi 482.8 542.2 1 185.9 1 674.9 1 238.7
sazRvargareT -9.6 89.5 15.8 -75.3 -41.6
saqarTveloSi 492.3 452.8 1 170.1 1 750.2 1 280.3
b. portfelis investiciebi -13.0 15.5 140.3 21.1 692.4
aqtivebi -13.1 13.1 -2.2 -12.5 -2.3
pasivebi 0.1 2.4 142.5 33.6 694.8
g. finansuri warmoebulebi 0.0 0.0 0.0 1.1 7.8
aqtivebi 0.0 0.0 0.0 1.2 11.1
pasivebi 0.0 0.0 0.0 -0.2 -3.3
d. sxva investiciebi 9.8 177.1 180.5 586.7 966.1
aqtivebi -27.4 -16.2 -51.8 -202.3 -270.8
pasivebi 37.3 193.3 232.4 789.0 1 236.9
e. sarezervo aqtivebi -177.9 -110.6 -438.6 -377.0 -130.8
wminda Secdomebi da gamotovebebi 11.1 26.7 -64.7 -25.6 -28.5
gansakuTrebuli dafinanseba _ sul 144.1 142.5 116.2 178.7 1015.0
cxrili 1.5.4saqarTvelos sagadasaxdelo balansi (2004-2008 ww.)
(mln aSS dolari)
makroekonomikuri garemo
23wliuri angariSi / 2008 weli
wlis meore naxevarSi rogorc samTavrobo,
ise kerZo seqtorSi. mimdinare transfere-
bis aseTi zrda ZiriTadad donori qveynebis
daxmarebis Sedegia.
1.6 safinanso bazrebi
kapitalis bazari
2008 wels saqarTvelos safondo birJaze
256.6 milioni laris Rirebulebis garigeba
ganxorcielda, saidanac 246 milioni lari
fiqsingis5 saSualebiT dadebul garigebebze
modis. safondo birJis savaWro sesiis dros
dadebuli garigebebis mTliani Rirebulebis
93 procenti Semdegi sami kompaniis aqciebze
modis: „saqarTvelos banki“, „Teliani veli“
da „viTibi banki jorjia“. fiqsingis saSuale-
biT dadebul garigebaTa mTliani Rirebule-
bis 90 procenti ki Semdegi kompaniis aciebze
modis „saqarTvelos banki“, „kaukazus energi
end infrastraqCa“ da „viTibi banki jorjia“.
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT, sa-
fondo birJis savaWro sistemaSi daSvebuli
iyo 158 emitentis fasiani qaRaldi, romel-
Ta kapitalizacia6 545.6 milion lars Sead-
genda rac mSp_is mxolod 2.9 procents Se-
adgens. saqarTvelo aRniSnuli maCveneblis
mixedviT win uswrebs iseT qveynebs rogori-
ca somxeTi da ukraina 1,5 da 0,2 procenti,
Sesabamisad, Tumca mniSvnelovnad CamorCeba
sxva ganviTarebadi qveynebis analogiur ma-
Cveneblebs (aRniSnuli maCvenebeli evropis
ganviTarebadi qveynebisTvis saSualod 68
procents Seadgens, xolo aziis ganviTare-
badi qveynebisTvis 184 procentia7).
aRniSnulidan gamomdinare SesaZloa iTqvas,
rom safondo bazari qveyanaSi jer kidev ga-
nuviTarebelia da igi ar warmoadgens qveyana-
Si moqmedi kompaniebisTvis finansuri resur-
sebis moZiebis wyaros.
Sidasavaluto bazari
rogorc safinanso bazris yvelaze mgrZ-
nobiare segmenti, saqarTvelos Sida savalu-
to bazari 2008 wlis ganmavlobaSi qveyanaSi
ganviTarebuli politikuri da ekonomikuri
movlenebis anarekls warmoadgenda. saanga-
riSgebo periodSi mniSvnelovnad gaizarda
brunva savaluto bazarze, romelic, Tavis
mxriv, Tbilisis bankTaSorisi savaluto
birJis, pirdapiri bankTaSorisi savaluto
bazris, komerciuli bankebis mier kliente-
bis momsaxurebisa da valutis gadamcvleli
punqtebisagan Sedgeba.
2008 wels Tbilisis bankTaSoris savalu-
to birJaze brunvis moculoba 2007 welTan
SedarebiT TiTqmis 70 procentiT gaizarda
da 2,246 mln lari Seadgina. erovnuli bankis
mier ganxorcielebulma intervenciebma bir-
Jis jamuri brunvis 90.5 procenti Seadgi-
na. SedarebisTvis 2007 wlis analogiuri ma-
Cvenebeli 86.6 procenti iyo. wlis pirvel
naxevarSi erovnuli banki intervenciebs
ZiriTadad ucxouri valutis Sesyidvis mi-
marTulebiT axorcielebda da jamurad sa-
angariSo wlis pirvel 7 TveSi 356 mln aSS
dolari Seisyida. aseTi CareviT seb_i erov-
nuli valutis gamyarebis bunebriv process
SedarebiT mdores xdida. laris gamyarebis
tendencia, romelsac bolo wlebis ganma-
vlobaSi qveyanaSi ucxouri valutis Warbi
Semodineba ganapirobebda, kardinalurad
Seicvala agvistos omis Semdeg, rodesac
mkveTrad Semcirda qveyanaSi ucxouri va-
cxrili 1.6.1saqarTvelos safondo birJis kapitalizacia
2000_2008 ww.
weli 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
wili mSp_Si 0.8 2.8 3.1 5.1 4 5.5 4.2 13.6 2.9
5 garigebis savaWro sistemis meSveobiT dafiqsireba (savaWro sesiis gverdis avliT).
6 mimoqcevaSi arsebuli fasiani qaRaldebis sabazro Rirebuleba, garda im fasiani qaRaldebisa, romlebic gamomSvebi kompaniis
sakuTrebaSia.
7 2007 wlis monacemebi, saerTaSoriso savaluto fondi.
makroekonomikuri garemo
24 saqarTvelos erovnuli banki
lutis Semodineba. am momentidan erovnuli
bankis intervenciebis umetesoba ucxour
valutaze Warbi moTxovnis dakmayofilebas
emsaxureboda.
8 agvistodan noembris dasawyisamde pe-
riodSi, erovnuli banki cdilobda mkve-
Trad ar Secvliliyo laris gacvliTi kursi
aSS dolarTan. es imiT iyo ganpirobebuli,
rom laris kursis cvlileba SesaZlebeli
iyo asocirebuliyo omsa an safinanso kri-
zisTan, rac gaumarTlebel, arajansaR aJio-
taJs gamoiwvevda sabanko seqtorSi. aseTi
aJiotaJis ekonomikur-finansuri Sedegebi
savalalo iqneboda. Sesabamisad, erovnul-
ma bankma, faqtobrivad, daafiqsira laris
dolarTan gacvliTi kursi. oqtombris me-
ore naxevarSi msoflio finansuri krizi-
sis gaRrmavebis gamo, moxda aSS dolaris
mkveTri gamyareba sxva ZiriTadi valutebis
mimarT. aSS dolaris mimarT kursis dafi-
qsirebasa da TviT aSS dolaris gamyarebis
Sedegad moxda laris arabunebrivi gamyare-
ba. amis gamo, erovnuli banki iZulebuli iyo
noembris TveSi daeSva laris aSS dolarTan
mimarTebaSi erTjeradi gaufasureba.
noemberSi, erovnuli valutis gaufasure-
bis miuxedavad, saangariSo periodSi laris
realuri gacvliTi kursi gamyarda TiTqmis
yvela ucxouri valutis mimarT: evros mi-
marT gamyarebam 5.48 procenti, rusuli ru-
blis mimarT 2.62 procenti, xolo Turquli
liris mimarT 19.59 procenti Seadgina. aSS
dolaris mimarT laris realuri gacvliTi
kursi umniSvnelod (0.55 procentiT) gaufa-
surda.
erovnuli valutis gamyarebam sxvadasxva
valutebis mimarT calsaxad imoqmeda laris
rogorc nominalur, aseve realur efeqtur
gacvliT kursebze. saangariSgebo period-
Si laris nominaluri gacvliTi kursi 14.4
procentiT, xolo realuri _ 9.6 procentiT
gamyarda.
diagrama 1.6.1dinamika Tbilisis bankTaSoris savaluto birJaze
(2004-2008 ww. mln lari)
0
500
1000
1500
2000
2500
2004 2005 2006 2007 2008jamuri brunva seb-is gayidvebiseb-is Sesyidvebi
diagrama 1.6.2 laris realuri gacvliTi kursis dinamika ucxouri valutis
mimarT. (2002 dek = 100)
aSS dolaris mimarT
evros mimarT
rublis mimarT
liris mimarT
0
20.00
40.00
60.00
80.00
100.00
120.00
140.00
160.00
180.00
200.00
12.0
2
06.0
3
06.0
4
06.0
5
06.0
6
06.0
7
06.0
8
12.0
3
12.0
4
12.0
5
12.0
6
12.0
7
12.0
8
diagrama 1.6.3nominaluri da realuri efeqturi gacvliTi kursebis Tviuri
indeqsi (2002 dek = 100)
nominaluri realuri
70.00
80.00
90.00
100.00
110.00
120.00
130.00
12.0
2
12.0
3
12.0
4
12.0
5
12.0
6
12.0
7
12.0
8
04.0
3
04.0
4
04.0
5
04.0
6
04.0
7
04.0
8
08.0
3
08.0
4
08.0
5
08.0
6
08.0
7
08.0
8
makroekonomikuri garemo
25wliuri angariSi / 2008 weli
2. fulad_sakredito da savaluto politika
2.1 fulad-sakredito politika
2008 wels saqarTvelos erovnuli banki
monetaruli politikis SemuSavebisas xel-
mZRvanelobda `saqarTvelos erovnuli
bankis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli ka-
nonis me-2 muxliT gansazRvruli ZiriTadi
amocanebiTa da funqciebiT, romlis mixed-
viTac, `erovnuli bankis ZiriTadi amoca-
naa fasebis stabilurobis uzrunvelyofa~.
erovnuli bankis ZiriTadi amocanis foku-
sireba fasebis stabilurobis uzrunvelyo-
faze eyrdnoba sayovelTaod aRiarebul mo-
sazrebas, rom dabali da prognozirebadi
inflacia grZelvadiani ekonomikuri zrdis
aucilebeli winapirobaa. aRsaniSnavia, rom
2008 wlis martis TveSi `saqarTvelos erov-
nuli bankis Sesaxeb~ saqarTvelos organul
kanonSi Sevida cvlilebebi da damatebebi,
romlis mixedviTac cxadad ganisazRvra sa-
qarTvelos erovnuli bankis ZiriTadi amo-
cana, xolo sxva funqciebi, rogoric aris
uzrunvelyos finansuri sistemis stabilu-
roba da gamWvirvaloba da xeli unda Seu-
wyos qveyanaSi mdgrad ekonomikur zrdas
unda Sesruldes maSin, Tu es SesaZlebelia
ise, rom safrTxe ar Seeqmnas misi ZiriTadi
amocanis Sesrulebas~. amdenad, 2008 welsac
fasebis stabilurobaze orientirebuli fu-
lad-sakredito politika sainvesticio ga-
remos gaumjobesebas, mosaxleobis Semosav-
lebis gaufasurebisagan dacvasa da mTliani
Sida produqtis grZelvadiani zrdis poten-
cialis amaRlebas emsaxureboda.
2008 wels saqarTvelos erovnuli banki
monetarul politikas axorcilebda `saqar-
Tvelos 2008 wlis fulad-sakredito da sa-
valuto politikis ZiriTadi mimarTulebebis
Sesaxeb~ saqarTvelos parlamentis dadgeni-
lebis Sesabamisad, romelic miznad isaxavda
wlis bolosaTvis fasebis saprognozo zrdas
8 procentis farglebSi. imis gaTvaliswine-
biT, rom egzogenuri faqtorebis zemoqmede-
bis SemTxvevaSi, romelic mravlad iyo 2008
wlis ganmavlobaSi, SesaZlebeli iyo infla-
ciis donis saprognozo maCveneblidan gada-
xra. amasTan, Tu gadaxris masStabi imdenad
mniSvnelovani iqneboda, rom inflaciaze mo-
qmed iseT fundamentur faqtorze, rogori-
caa inflaciuri molodini, moaxdenda poten-
ciur gavlenas, erovnuli banki aseT SemTxve-
vas monetaruli politikis gamkacrebiT (an
SerbilebiT) upasuxebda.
wlis pirveli naxevris ganmavlobaSi sak-
maod maRali wliuri inflaciis maCvenebeli
fiqsirdeboda, rac ZiriTadad 2007 wels sa-
momxmareblo kalaTisaTvis zogierT mniS-
vnelovan komponentze fasebis da adminis-
trirebadi fasebis erTjeradi zrdiT iyo
gamowveuli. Sedegad gazafxulze wliuri
inflacia 12 procents aWarbebda. erovnuli
banki prognozirebda, rom zemoaRniSnuli
egzogenuri faqtorebiT gamowveuli efeqti
wlis meore naxevridan wliuri inflaciis
maCvenebelze zemoqmedebas aRar moaxdenda
da Sedegad inflacias klebis tendencia eqne-
boda. marTlac, ivlisis TveSi inflaciis ma-
Cvenebeli Semcirda erTniSna ricxvamde. Tu-
mca agvistos TveSi qveyanaSi ganviTarebuli
saomari moqmedebebis Sedegad produqciis
erTi regionidan meoreSi transportirebis
garTulebam da Sedegad bazarze aRniSnuli
saqonlis miwodebis simcirem gamoiwvia zo-
gierT sasoflo_sameurneo saqonelze fase-
bis mkveTri zrda da inflaciis maCvenebelma
fulad_sakredito da savaluto politika
26 saqarTvelos erovnuli banki
wlis ganmavlobaSi maqsimalur niSnuls, 12.8
procents miaRwia. mdgomareobis stabiliza-
ciasTan erTad fasebi TandaTanobiT dau-
brunda adrindel niSnuls. amas Tan daerTo
wlis meore naxevarSi saerTaSoriso bazrebze
energomatareblebze, xorbalze da sxva saqo-
nelze fasebis sagrZnobi dacema. wlis bolo-
saTvis wliuri inflaciis maCveneblis mniS-
vnelovani kleba dafiqsirda saqarTvelos
ZiriTad savaWro partnior qveynebSic, ramac
aseve iqonia gavlena saqarTveloSi fasebis
dinamikaze. Sedegad inflaciis maCvenebeli
mkveTrad Semcirda wlis bolos 5.5 procen-
tamde. saSualo wliuri inflacia 2008 wlis
ganmavlobaSi 10 procents Seadgens.
2008 wels, wina wlebis msgavsad, erovnuli
bankis saSualovadian perspeqtivaSi fasebis
saerTo donis stabilurobasa da ekonomikis
ryevebis SeZlebisdagvarad minimizaciaze
orientirebuli fulad-sakredito poli-
tika kvlav seriozuli gamowvevebis winaSe
idga. ZiriTadad egzogenuri da nawilobriv
monetaruli faqtorebis gavleniT 2008 wels
inflacias sakmaod maRali meryeoba hqonda.
saqarTvelos erovnuli banki fulis masis
miwodebis regulirebas masze moTxovnis Se-
sabamisad axdenda. ekonomikuri zrdis, mone-
tizaciis, dedolarizaciis da sxva faqto-
rebis mosalodnel dinamikaze dayrdnobiT,
fasebis stabilurobis prioritetulobis
gaTvaliswinebiT, sarezervo fulis masis
zrda Tavdapirvelad daigegma 10 procentis
farglebSi. pirveli kvartlis ganmavloba-
Si didi odenobiT ucxouri kapitalis Se-
modinebis fonze erovnulma bankma laris
gacvliTi kursis Zlieri meryeobis Tavis
aridebis mizniT gazarda savaluto bazar-
ze intervenciebi, aSS dolaris Sesyidvebi.
aRniSnuli operaciebi xels uwyobda sare-
zervo fulisa da Sedegad ekonomikisTvis
fulis miwodebis zrdas. Tumca, savaluto
intervenciebis sterilizaciis mizniT ero-
vnuli banki aqtiurad mimarTavda sadepozi-
to serTifikatebiT sistemidan Warbi fulis
amoRebas. martis bolosaTvis sadepozito
serTifikatebiT sistemidan fulis amoRebam
467 mln lars miaRwia. monetaruli politi-
kis gamkacrebis mizniT, saqarTvelos ero-
vnuli banki sul ufro aqtiurad iyenebda
„monetaruli politikis ZiriTad saprocen-
to ganakveTs~ romelic wlis pirvel naxe-
varSi sami procentuli punqtiT gaizarda
da 12 procents miaRwia.
momdevno Tveebis ganmavlobaSi dasavle-
Tis ganviTarebul bazrebze gamoCnda finan-
suri krizisis dasawyisis pirveli niSnebi,
ris Sedegadac saqarTveloSi moqmed ko-
merciul bankebs gauZneldaT saerTaSori-
so bazrebidan sakredito resursis moZie-
ba adrindeli moculobebiT da pirobebiT.
Tumca pirvel xanebSi amas xeli ar SeuSlia
fuladi agregatebis zrdisaTvis, radgan
am droisaTvis komerciul bankebs sakmaod
mniSvnelovani resursi hqondaT investire-
buli erovnuli bankis sadepozito serTifi-
katebSi da Sedegad saerTaSoriso bazrebze
sakredito resursis ukmarisobas bankebma
sadepozito sertifikatebidan resursis
gamoTxoviT upasuxes. Sedegad, sarezervo
fulis wliuri zrdis tempi ivlisis bolo
mdgomareobiT 34 procents aRemateboda.
M2 fuladi agregatis wliuri zrdis tempi
ivlisis mdgomareobiT 41 procents, xolo
M3 fuladi agregatis wliuri zrdis tempi
27 procents Seadgenda. saerTod wlis pir-
veli naxevris ganmavlobaSi erovnuli banki
atarebda mkacr monetarul politikas, rac
mimarTuli iyo sabanko sistemidan Warbi li-
kvidobis amoRebisaken, raTa fuladi agre-
gatebis zrdis tempi sasurvel farglebSi
moqceuliyo.
agvistoSi ganviTarebulma saomarma moq-
medebebma, xolo Semdgom periodSi msoflio
ekonomikuri krizisis gamwvavebam erovnu-
fulad_sakredito da savaluto politika
27wliuri angariSi / 2008 weli
li bankis monetaruli politika sruliad
gansxvavebuli gamowvevebis winaSe daayena.
saomari moqmedebebis Sedegad gazrdilma
gaurkvevlobam sabanko sistemidan depozite-
bis gadinebas sagrZnoblad Seuwyo xeli. imi-
saTvis, rom Tavidan aecilebina Seferxebebi
meanabreebis moTxovnebis dakmayofilebisa-
Tvis erovnulma bankma droebiT gaaTavisu-
fla komerciuli bankebi minimaluri sare-
zervo moTxovnebis dacvisagan da amiT ga-
moaTavisufla sakmaod mniSvnelovani mocu-
lobis resursi. am periodisaTvis minimaluri
sarezervo moTxovna 13 procents Seadgenda.
mogvianebiT erovnulma bankma minimaluri sa-
rezervo moTxovnebis ganakveTi 5 procentam-
de Seamcira. aRniSnuli cvlileba monetaru-
li politikis mimarTulebis cvlilebiT iyo
nakarnaxevi. ekonomikis mosalodneli zrdis
tempis prognozis gauaresebis, rogorc qvey-
nis SigniT, aseve ZiriTad savaWro partnior
qveynebSi da zogadad msoflioSi, saerTaSo-
riso bazrebze deflaciuri procesebis ga-
Zlierebis, sabanko sistemaSi likvidobis de-
ficitis zrdisa da sakredito resursis mo-
Ziebis garTulebis Sedegad rogorc qveynis
SigniT, aseve mis farglebs gareT, erovnulma
bankma Secvala mkacri monetaruli politika
eqspansiuri, ekonomikis stimulirebisaken mi-
marTuli politikiT.
monetaruli politikis kursis cvlile-
bam, agreTve sabanko sistemis likvidobis
siWarbidan deficitis mdgomareobaSi ga-
dasvlam, dRis wesrigSi daayena monetaruli
politikis axali instrumentis, 7 dRiani re-
finansirebis sesxebis amoqmedebis aucile-
bloba. aRniSnuli instrumenti saSualebas
aZlevs, erTi mxriv, sistemis deficitis pi-
robebSi momuSave komerciul bankebs ufro
efeqturad marTon likvidoba, xolo, meore
mxriv, erovnul banks bankTaSoris sakredi-
to bazarze saprocento ganakveTis cvlile-
bis gziT, signali misces ekonomikas mone-
taruli politikis mimarTulebis Sesaxeb da
zegavlena moaxdinos ekonomikuri agentebis
molodinebze. ekonomikuri krizisis gaRr-
mavebasTan da Sedegad, ekonomikis zrdis
mosalodneli tempebis prognozebis gauare-
sebasTan erTad, agvistos Semdgom period-
Si erovnulma bankma oTx SemTxvevaSi (TiTo
jerze erTi procentuli punqtiT) Seamcira
politikis ZiriTadi ganakveTi agvistoSi 12
procentidan wlis bolos 8 procentamde.
diagrama 2.1.1 monetaruli politikis ZiriTadi ganakveTi 2008 wels.
6
7
8
9
10
11
12
01.0
8
03.0
8
05.0
8
07.0
8
09.0
8
11.0
8
wyaro: saqarTvelos erovnuli banki
wyaro: saqarTvelos erovnuli banki
diagrama 2.1.2 M2 fulis masisa (Tvis saSualo monacemebiT) da samomxmareblo
fasebis wliuri zrdis tempi
-20 012345678910111213141516
-10
0
10
20
30
40
50
60
7080
01.0
6
01.0
7
01.0
8
02.0
6
02.0
7
02.0
8
03.0
6
03.0
7
03.0
8
04.0
6
04.0
7
04.0
8
05.0
6
05.0
7
05.0
8
06.0
6
06.0
7
06.0
8
07.0
6
07.0
7
07.0
8
08.0
6
08.0
7
08.0
8
09.0
6
09.0
7
09.0
8
10.0
6
10.0
7
10.0
8
11.0
6
11.0
7
11.0
8
12.0
6
12.0
7
12.0
8
M2, marcxena skala sfi inflacia, marjvena skala
fulad_sakredito da savaluto politika
28 saqarTvelos erovnuli banki
Tumca, aRniSnuli RonisZiebebi ar iyo
sakmarisi likvidobis deficitis gamwvavebis
pirobebSi komerciuli bankebis sakredito
aqtivobis da Sedegad, ekonomikuri aqtivo-
bis sakmarisi moculobiT gamococxlebi-
saTvis. erovnulma bankma sabanko sistemas
damatebiT gamouyo 135.9 milioni laris re-
sursi, eqvsi Tvis vadiT, erT wlamde vadis
gazrdis SesaZleblobiT.
miuxedavad imisa, rom zemoaRniSnuli Ro-
nisZiebebi mimarTuli iyo ekonomikuri aqti-
vobis xelSewyobis mizniT ekonomikaSi fulis
masis zrdisaken, oqtomber_noemberSi, laris
gacvliTi kursis gaufasurebis molodinis
zrdis Sedegad ekonomikur agentebSi gaizarda
ucxour valutaze moTxovna, ramac sarezer-
vo fulze da saboloo jamSi, fulad agre-
gatebze Semcirebis mimarTulebiT imoqmeda.
Sedegad, wlis bolosTvis, sarezervo fulis
wliuri klebis tempma 7.8 procenti Seadgina.
M2 fuladi agregatis wliuri klebis tempi 13
procents Seadgens, xolo M3 fuladi agrega-
tis zrdis tempi ivnisis TveSi 29 procenti-
dan wlis bolos 7 procentamde Semcirda. M2
fulis multiplikatori wlis ganmavlobaSi 6
procentiT Semcirda, xolo M3 fulis mul-
tiplikatori 16 procentiT gaizarda.
agvistos movlenebis Semdgom periodSi,
laris gaufasurebis molodinis zrdasTan
erTad, mkveTrad Semcirda larze moTxovna,
amdenad monetaruli politikis ganxorcie-
lebaSi mniSvnelovani iyo gacvlis kursis
rolic, radgan igi mniSvnelovan gavlenas
axdens inflaciuri molodinis Camoyalibe-
baze. aRsaniSnavia, rom saqarTvelos ekono-
mikis maxasiaTeblebis gaTvaliswinebiT, sa-
qarTvelos erovnuli banki gacvliT kurss
Sualedur orientirad ar ganixilavs, anu,
fulis masis zrdis tempis sapirispirod ar
cdilobs gansazRvros gacvlis kursis rai-
me niSnuli. Tumca, intervenciebi savaluto
birJaze intensiurad xorcieldeboda ga-
cvliTi kursis moklevadiani ryevebis Ta-
vis aridebis mizniT. imis gaTvaliswinebiT,
rom saqarTveloSi ekonomikuri agentebis
molodini sakmaod mgrZnobiarea laris ga-
cvliTi kursis cvalebadobis mimarT, agvis-
tos movlenebis dros da Semdgom periodSi
erovnulma bankma arasasurveli aJiotaJis
Tavis aridebis mizniT daafiqsira laris ga-
cvlis kursi aSS dolarTan mimarTebaSi. am
periods daemTxva msoflio finansuri kri-
zisis gamwvavebis Sedegad aSS dolaris mkve-
Tri gamyareba sxva valutebTan mimarTebaSi,
rasac mohyva laris kursis dacileba mokle-
vadiani wonasworuli wertilidan, gaZlier-
da kursis gaufasurebis molodini, ramac
Tavis mxriv, warmoSva damatebiTi moTxovna
ucxour valutaze. ucxour valutaze speku-
laciuri moTxovnis gaZlierebis sapasuxod
erovnulma bankma noemberis dasawyisSi uari
Tqva kursis dafiqsirebaze, ris Sedegadac
moxda laris gacvliTi kursis erTjeradi
koreqcia gaufasurebis mimarTulebiT. aR-
niSnuli nabijis Semdeg savaluto bazarze
ucxour valutaze moTxovna dastabilurda.
agvistos movlenebisa da gansakuTrebiT
msoflio ekonomikuri krizisis gaRrmavebis
Semdgom, fulis moTxovnis zrdis tempis Se-
nelebis Sedegad, Semcirda ekonomikis mone-
tizaciis maCveneblebi. 2008 wels monetiza-
ciis maCvenebelma mTlian Sida produqtTan
mimarTebiT 22.6 da 9.8 procenti Seadgina,
Sesabamisad M3 da M2 fuladi agregatebis
mixedviT. M2 fuladi agregatis zrdis tem-
pi ufro mkveTrad Semcirda vidre M3, rac
wlis bolos laris gaufasurebis molodinis
gamo ucxouri valutaze gazrdili moTxo-
vniT aixsneba. 2008 wels SenarCunebuli iyo
laris moTxovnaze moqmedi iseTi faqtorebi,
rogorebicaa sabiujeto saxsrebis moZrao-
ba, mosaxleobis tranzaqciuli saWiroeba.
laris moTxovnis erT-erTi mniSvnelovani
wyaro wina wlis saxelmwifo biujetis ga-
fulad_sakredito da savaluto politika
29wliuri angariSi / 2008 weli
zrdili brunva iyo. 2008 wels, wina welTan
SedarebiT, saxelmwifo biujeti daaxloebiT
30 procentiT gaizarda da 6.5 miliard lars
gadaaWarba. saxelmwifo finansebze damokide-
buli mosaxleobis nawilis Semosavlebis ma-
teba ekonomikis monetizacias uwyobda xels.
2008 wlis pirvel naxevarSi, wina wlis
msgavsad, saqarTvelos erovnuli bankis fu-
lad-sakredito politika dedolarizaciis
pirobebSi warimarTa. sabanko depozitebis
dolarizaciis koeficienti 65.6_dan ivli-
sis bolosaTvis 60 procentamde Semcirda.
Tumca, Semdgom ganviTarebulma movleneb-
ma, laris gaufasurebis molodinis zrdam,
ekonomikis dolarizaciis zrda gamoiwvia.
agvistos Semdeg sabanko depozitebis dola-
rizaciis koeficienti ganuxrelad izrde-
boda da wlis bolosTvis 75.8 procents mia-
Rwia. dolarizaciis zrdas laris gacvliTi
kursis gaufasurebamac Seuwyo xeli, ris
Sedegadac mosaxleobis ndoba laris mimarT
ecemoda. sabolood, 2008 wlis ganmavlobaSi
depozitebis dolarizaciis maCvenebeli 15.5
procentiT gaizarda.
rogorc ukve aRvniSneT, 2008 wlis ganma-
vlobaSi inflaciis dinamikaze mniSvnelo-
vani iyo egzogenuri faqtorebis gavlena.
aRniSnulis gaTvaliswinebiT, saqarTvelos
erovnuli banki sabazo inflaciis Sesafase-
blad iyenebda rogorc samomxmareblo kala-
Tidan sxvadasxva komponentis gamoricxviT
miRebul indeqsebs, ise erTi da ori stan-
dartuli gadaxris farglebSi myofi samomx-
mareblo kalaTis komponentebis mixedviT
miRebul indeqss. sabazo inflaciis indeq-
sebis analizi ki, metwilad, fasebis saerTo
donis stabilurobisa da wlis dasawyisSi
SedarebiT maRali inflaciis droebiT bune-
baze mianiSnebda, rac wlis meore naxevarSi
dadasturda kidec.
aseT pirobebSi gasul wels saqarTvelos
erovnuli bankis monetaruli politika Zi-
riTadad gamiznuli iyo fasebis donis saSu-
alo da grZelvadiani stabilurobis miRwe-
vaze. aseTi midgoma, fasebis klebis sixis-
tis pirobebSi, ekonomikis zrdis Seferxebis
Tavidan asacileblad, fasebis dinamikaze
moqmedi sxvadasxva egzogenuri Sokis susti
moTxovniT neitralizebas ar gulisxmobda.
ZiriTadi aqcenti ufro miwodebis Sokis
irib, meorad efeqtebze keTdeboda. bune-
brivia, monetaruli politika ara arsebuli,
aramed mosalodneli inflaciis marTvaze
iyo orientirebuli. mosaxleobis swori in-
flaciuri molodinis Camoyalibebis mizniT
uaRresad mniSvnelovani iyo monetaruli
politikis gamWvirvaloba da saqarTvelos
erovnuli bankis sazogadoebasTan urTier-
Tobis politika.
saqarTvelos erovnuli banki miiCnevda,
rom dasaxuli miznebis misaRwevad aucile-
beli iyo safinanso bazris monawileTaTvis,
agreTve sazogadoebis farTo fenebisaTvis
naTeli yofiliyo ekonomikaSi mimdina-
re procesebis realuri mizezebi da mosa-
lodneli Sedegebi, saqarTvelos erovnuli
bankis mier aRiarebuli prioritetebi, maT-
ze dayrdnobiT gatarebuli RonisZiebebis
Sinaarsi da gavlena ekonomikaze. am konte-
diagrama 2.1.3ekonomikis monetizacia 1996-2008 wlebSi
0
5
10
15
25
20
2002200120001999199819971996 2003 2004 2005 2006 2007 2008
M3 M2
wyaro: saqarTvelos erovnuli banki
fulad_sakredito da savaluto politika
30 saqarTvelos erovnuli banki
qstSi, sxva wamyvani qveynebis centraluri
bankebis mier aprobirebuli praqtikis msga-
vsad, saqarTvelos erovnuli banki cdilob-
da eleqtronuli da beWdviTi gamocemebisa
Tu masobrivi informaciis sxva saSualebebis
meSveobiT maqsimalurad xelmisawvdomi gae-
xada informacia fulad da savaluto bazre-
bze mimdinare tendenciebis Sesaxeb, warmo-
eCina sakuTari xedva am sakiTxebTan mimar-
TebiT da aexsna ama Tu im gadawyvetilebis
miRebis motivebi. am mizniT erovnuli banki
yovelTviurad gamoscemda `monetarul da
fiskalur mimoxilvas~, yovelkvartalurad
gamoscemda `inflaciis mimoxilvas~, opera-
tiulad aqveynebda statistikur monacemebs
da sxv.
amdenad, arsebuli sirTuleebis gaTva-
liswinebiT, SeiZleba iTqvas, rom saqarTve-
los erovnulma bankma moaxerxa wlis meore
naxevrisaTvis inflaciis zrdis SeCereba, Tu-
mca, am periods daemTxva saerTaSoriso ba-
zrebze fasebis mkveTri dacema, rac agreTve
aisaxa saqarTvelos samomxmareblo fasebis
indeqsze. Sedegad, wlis bolosTvis erovnu-
li bankis prognozirebulze dabali infla-
ciis maCvenebeli dafiqsirda _ 5.5 procenti.
2.2 savaluto politika da
saerTaSoriso rezervebis marTva
2008 wels saqarTvelos erovnuli bankis
savaluto politika fasebis stabilurobis
SenarCunebis konteqstSi erT-erTi mniSvne-
lovani mimarTuleba iyo. amave dros, saanga-
riSo periodSi savaluto politikis mTavar
prioritetebad rCeboda laris kursis mkve-
Tri koniunqturuli ryevebis Serbileba,
laris realuri efeqturi kursis gamyarebis
Sesusteba da saerTaSoriso rezervebis aku-
mulireba.
saangariSo periodSi saqarTvelos erov-
nuli bankis savaluto politika marTvadi
mcuravi gacvlis kursis reJimis fargleb-
Si xorcieldeboda. saqarTvelos erovnuli
bankis savaluto intervenciebis mizani ga-
cvlis kursis mkveTri ryevebis Tavidan aci-
leba iyo da ara kursis moZraobis ZiriTadi
trendis Secvla da konkretuli sakurso
Tanafardobis Camoyalibeba. amasTan, iseve
rogorc wina wlebSi, gasul welsac, kapi-
talis angariSi liberalizebuli iyo, rac
nebismier ekonomikur subieqts ucxouri
valutiT depozitebis gaxsnis saSualebas
aZlevda, rogorc saqarTveloSi, ise sazR-
vargareT, aseve, mis xelT arsebuli Tanxebis
nebismieri ucxouri valutiT konvertirebis
SesaZleblobas.
diagrama 2.2.2seb-is monawileoba Tbsb-ze 2008 wlis ganmvalobaSi. (mln aSS dolari)
0.00
50.00
100.00
150.00
250.00
200.00
01.0
8
02.0
8
03.0
8
04.0
8
05.0
8
06.0
8
07.0
8
08.0
8
09.0
8
10.0
8
11.0
8
12.0
8
seb-is mier valutis Sesyidva seb-is mier valutis gayidva
diagrama 2.2.1 laris aSS dolaris mimarT Tbsb-ze dafiqsirebuli gacvlis kursi.
2006-2008 ww.
1.4
1.5
1.6
1.7
1.8
1.9
2.0
01.06 01.07 01.08
2006 2007 2008
fulad_sakredito da savaluto politika
31wliuri angariSi / 2008 weli
savaluto bazarze gacvliTi kursis mkve-
Tri meryeobis Semcirebis mizniT, ucxouri
valutis moTxovna_miwodebas Soris sxvaobas
abalansebda erovnuli banki. saqarTvelos
erovnulma bankma 2008 wlis ganmavlobaSi
Tbilisis bankTaSoris savaluto birJis sa-
vaWro sesiebze 1,211.2 mln aSS dolari gayi-
da da 821.7 mln aSS dolari Seisyida. wlis
pirveli naxevris ganmavlobaSi bankTaSoris
savaluto birJaze saqarTvelos erovnuli
banki ZiriTadad ucxouri valutis myidvelis
rolSi gamodioda. agvistos omis Semdgom pe-
riodSi, rasac emateboda msoflio safinanso
krizisi, Semcirda qveyanaSi ucxouri kerZo
kapitalis Semodineba. saerTaSoriso daxma-
rebebis Sedegad ki gaizarda valutis Semodi-
neba saxelmwifo arxebiT. rom ar momxdariyo
saerTaSoriso rezervebis zrda valutis de-
ficitis pirobebSi, saqarTvelos erovnuli
banki, wlis pirveli naxevrisgan gansxvavebiT,
yidida aSS dolars wlis meore naxevarSi.
aSS dolaris mimarT laris oficialuri
gacvlis kursis saSualo sidide 2008 wlis
ganmavlobaSi 1.4902 lars gautolda. 2008
wels saSualo wliuri gacvlis kursi 11
procentiT gamyarda (1.6703_dan 1.4902_mde),
xolo wlis bolo monacemiT gacvlis kursi
4.7 procentiT gaufasurda (lari/aSS dola-
ris gacvlis kursi 1.5916_dan 1. 6670_mde
gaizarda).
wlis ganmavlobaSi mkveTr cvlilebebs
ganicdida agreTve nominaluri da realu-
ri efeqturi gacvliTi kursebi. kerZod,
saangariSo wlis ganmavlobaSi nominaluri
efeqturi kursi 14.4 procentiT gamyarda,
xolo realuri efeqturi gacvliTi kursi
9.6 procentiT gamyarda.
saerTaSoriso rezervebis dinamika. 2008
wlis 31 dekembris mdgomareobiT seb_is saer-
TaSoriso rezervebis moculobam 1 480.2 mln
aSS dolari Seadgina, rac 2007 wlis analo-
giur maCvenebels 8.74 procentiT aRemateba.
aRsaniSnavia, rom 2008 wlis ganmavloba-
Si seb_is mier Tbsb_ze ganxorcielebulma
wminda gayidvebma 389.49 mln aSS dolari
Seadgina. wlis ganmavlobaSi seb_is saerTa-
Soriso rezervebis zrdas Semdegi ZiriTadi
wyaroebi ganapirobebda: privatizaciidan
miRebuli saxsrebi (121 mln aSS dolari),
saerTaSoriso savaluto fondidan miRebu-
li tranSi (240 mln aSS dolari), aSS_dan
miRebuli biujetis daxmarebis granti (250
mln aSS dolari), agreTve finansTa saminis-
trosaTvis donori qveynebidan gacemuli
sxva kreditebi da grantebi. aseve saerTa-
Soriso rezervebis zrdas uzrunvelyofda
diagrama 2.2.3laris realuri da nominaluri efeqturi gacvliTi kursebis
indeqsebi (dek 2006=100)
94
99
104
109
124
119
114
01.0
8
02.0
8
03.0
8
04.0
8
05.0
8
06.0
8
07.0
8
08.0
8
09.0
8
10.0
8
11.0
8
12.0
8
nominaluri efeqturi gacvliTi kursis indeqsi
realuri efeqturi gacvliTi kursis indeqsi
0
200
400
600
1000
1600
1200
1400
800
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
diagrama 2.2.4 oficialuri sarezervo aqtivebi
(milioni aSS dolari, wlis bolo maCvenebeli)
fulad_sakredito da savaluto politika
32 saqarTvelos erovnuli banki
evroobligaciebis gayidviT miRebuli Se-
mosavali da Semdgom suverenuli fondebi-
dan Tanxebis repatriacia. saerTaSoriso
rezervebis Semcireba daiwyo agvistos da-
sawyisSi, saomar situaciasTan dakavSirebiT
da seqtembris bolomde Semcirda daaxlo-
ebiT 360 mln aSS dolariT. 2008 wlis gan-
mavlobaSi rezervebidan miRebulma Semosa-
valma 70 667 926 lari Seadgina, rac wina
wlis analogiuri periodis Semosavalze
26.4 mln lariT naklebia. wina welTan Se-
darebiT Semosavlebis Semcireba, msoflio
finansur bazrebze saprocento ganakveTe-
bis mkveTri Semcirebis Sedegia.
qveyanaSi arsebuli daZabuli situaciis
gaTvaliswinebiT, komerciuli bankebis mxri-
dan gaCnda didi moTxovna naRd ucxour va-
lutaze. komerciuli bankebis klientebis
moTxovnis dasakmayofileblad, qveyanaSi
sabanko sistemis mimarT ndobisa da stabi-
lurobis SenarCunebis mizniT, aseve, didi
sakurso ryevebis Tavidan acilebisaTvis,
seb_ma maqsimalurad mWidro vadebSi mo-
axerxa, rogorc naRdi ucxouri valutiT
(rogorc aSS dolari, aseve evro) sabanko
sistemis momarageba, aseve uzrunvelyo Seu-
ferxebeli momsaxurebis gaweva komerciuli
bankebisTvis da mTavrobisTvis, riTac Se-
Zlo Tavidan aecilebina msgavsi krizisuli
situaciis Tanmdevi problemebi.
2.3 fulis miwodeba
saangariSo periodSi, saqarTvelos erovnu-
li banki fulis miwodebas axorcielebda fu-
lis moTxovnis faqtorebis gaTvaliswinebiT.
fulis moTxovnas saangariSo periodSi,
Tavis mxriv, ayalibebda iseTi maCveneblebi,
rogoricaa ekonomikis realuri seqtoris
zrdis tempi, sabiujeto sferoSi mimdinare
cvlilebebi, inflaciisa da gacvliTi kur-
sis dinamika, savaluto nakadebis moZraoba
da sezonuri faqtorebi.
miuxedavad imisa, rom agvistomde, fula-
di baza wina wlebSi arsebul tendenciebs
inarCunebda da xasiaTdeboda zrdis maRali
tempebiT (magaliTad, ivlisis bolosaTvis
wliuri zrdis tempi 34,1 procenti iyo),
agvistos omisa da msoflio finansuri kri-
zisis Sedegebi uaryofiTad aisaxa fulad
bazaze da misi arsebiTi SekumSva ganapiroba.
kerZod, 2008 wels, sarezervo fulis maCve-
nebelma 139,7 mln lariT (7,8 procentiT)
moiklo da dekembris bolosTvis 1642,1 mln
lari Seadgina. rogorc aRiniSna, ianvridan
agvistos Tvemde fuladi masa zrdis mimar-
TulebiT moZraobda. am periodSi, fulis
miwodebis ZiriTad ganmsazRvrel faqto-
rebs ucxouri Semodinebebi da saxelmwifo
biujeti warmoadgenda. fulis miwodebis
erT_erTi umniSvnelovanes arxs, savaluto
bazarze Camoyalibebuli koniunqturis Se-
degad, seb_is mier ganxorcielebuli inter-
venciebi warmoadgenda, romlis sapirwoned
aqtiurad gamoiyeneboda sadepozito serti-
fikatebis emisia. agvistos Semdeg ki, mkve-
Trad Semcirda sarezervo fulis masa, miu-
xedavad imisa, rom seb_ma Seqmna axali ins-
trumenti refinansirebis sesxebis saxiT da
amasTan, komerciul bankebs SesTavaza bolo
instanciis dakreditebis paketi, saidanac
aTvisebul iqna sesxi 135.9 mln laris ode-
nobiT. Tumca, fulad bazarze seb_is aseTma
aqtiurobam, mxolod seqtember_oqtomberSi
SeZlo fuladi bazis gafarToebis Senar-
Cuneba, xolo noembersa da dekemberSi igi
mkveTrad Semcirda (Sesabamisad, _8.6 pro-
centi da _7,8 procenti).
2008 wels, tradiciulad, fulis moTxov-
nas ekonomikis zrda da sezonuri faqtorebi
gansazRvravda. mSp-is realuri zrdis tempma
dekembris monacemebiT mxolod 2.1 procen-
ti Seadgina. zemoaRniSnuli faqtoris gaTva-
liswinebiT, wlis bolos monacemis mixedviT,
farTo fuli M3 mxolod 7-procentiT (277.7
fulad_sakredito da savaluto politika
33wliuri angariSi / 2008 weli
mln lari) gaizarda (SedarebisaTvis 2007
wlis bolosaTvis fulis masis wliuri zrda
TiTqmis 50 procents Seadgenda). nominalu-
ri mSp_s fulis moTxovnaze metad zrdam,
monetizaciis maCveneblis kleba gamoiwvia.
wlis bolo monacemebis mixedviT, M3 fula-
di agregatisTvis monetizaciis koeficienti
23,7-dan 22,6 procentamde Semcirda. farTo
fuli M2-is maCvenebeli saangariSo periodSi
13 procentiT (286,8 mln lariT) iklo, Sesa-
bamisad M2 agregatis mSp-Tan Sefardeba ki
12,6-dan 9,8 procentamde Semcirda.
sabanko sistemis sadepozito valdebu-
lebebi 2008 wels 347,2 mln lariT (anu
12,1 procentiT) gaizarda da 3222,6 mln
lari Seadgina. depozitebis zrda mTlia-
nad ucxour valutaSi ganTavsebuli depo-
zitebis xarjze moxda.
erovnul valutaSi ganTavsebuli depo-
zitebi saangariSo periodSi Semcirda 217,3
mln lariT (_21,8 procentiT). amasTan, ero-
vnul valutaSi depozitebis kleba metwilad
iurdiuli pirebis depozitebze modis.
wina wlebTan SedarebiT, sadepozito ba-
zis gafarToebis dabalma tempma Sesabami-
si gavlena moaxdina komerciuli bankebis
sakredito potencialze, rac ekonomikisa-
Tvis gacemuli sesxebis donesa da saprocen-
to ganakveTebze aisaxa.
kerZod, mniSvnelovnad moimata saprocen-
to ganakveTebma sabanko sesxebze. 2008 wlis
bolos, gasuli wlis analogiur periodTan
SedarebiT, mTlian sesxebze ganakveTi 19,2-
diagrama 2.3.1 fuladi agregatebis dinamika (mln lari)
sadepozito valdebulebebi (ucxour valutaSi)
sadepozito valdebulebebi (erovnul valutaSi)
bankebs gareT arsebuli naRdi fuli
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
5.0
12.0
7
01.0
8
02.0
8
03.0
8
04.0
8
05.0
8
06.0
8
07.0
8
08.0
8
09.0
8
10.0
8
11.0
8
12.0
8
M3
M2
dek-07 ianv-08 Teb-08 mar-08 apr-08 mai-08 ivn-08 ivl-08 agv-08 seq-08 oqt-08 noe-08 dek-08
sarezervo fuli 1,781.8 1,628.4 1,689.9 1,731.2 1,833.5 1,821.7 1,901.1 1,968.9 1,716.7 1,836.9 1,696.4 1,476.0 1,642.1
fuli mimoqcevaSi 1,310.5 1,191.8 1,228.1 1,296.3 1,404.9 1,354.8 1,416.9 1,476.2 1,449.6 1,407.6 1,355.8 1,253.6 1,290.7
bankebis depozitebi 471.3 436.5 461.8 434.9 428.6 466.9 484.3 492.7 267.1 429.3 340.6 222.4 351.4
sakorespondento
angariSze naSTebi277.1 278.2 287.7 282.5 282.8 304.5 296.1 284.6 150.4 88.2 103.4 114.1 121.2
cxrili 2.3.1sarezervo fuli Tvis bolo monacemebiT 2008 weli (mln lari)
cxrili 2.3.2fuladi agregatebi 2008 weli (mln lari)
ianv-08 Teb-08 mar-08 apr-08 mai-08 ivn-08 ivl-08 agv-08 seq-08 oqt-08 noe-08 dek-08
monetaruli agregati (M3) 4,056.9 3,993.4 4,075.9 4,333.9 4,206.6 4,234.1 4,373.5 3,941.2 4,017.8 3,936.6 3,966.1 4,305.1
monetaruli agregati (M2) 2,047.8 2,081.5 2,276.1 2,380.8 2,333.7 2,432.5 2,529.8 2,294.4 2,280.4 2,190.2 1,926.8 1,862.5
bankebs gareT arsebuli naRdi
fuli1,045.9 1,075.5 1,132.1 1,232.8 1,193.0 1,239.0 1,299.0 1,256.3 1,204.9 1,159.1 1,064.8 1,082.6
depozitebi erovnul valutaSi 1,001.8 1,006.0 1,144.0 1,148.0 1,140.7 1,193.5 1,230.8 1,038.1 1,075.5 1,031.1 862.0 779.9
depozitebi ucxour valutaSi 2,009.2 1,911.8 1,799.8 1,953.1 1,872.9 1,801.6 1,843.8 1,646.8 1,737.4 1,746.3 2,039.3 2,442.6
fulad_sakredito da savaluto politika
34 saqarTvelos erovnuli banki
dan 22,7 procentamde gaizarda. erovnuli
valutiT gacemul kreditebze sargebeli
19,6 procentidan 24,1 procentamde gai-
zarda, xolo ucxouri valutiT sargebelma
18,7 procentidan 21,9 procentamde moimata.
amasTan, gaizarda gansxvaveba depozitebisa
da sesxebis saprocento ganakveTebs Soris
erovnuli valutiT 7.6 procentuli punqti-
dan 12.9-mde, xolo ucxouri valutiT 10.4-
dan 12.7 procentul punqtamde moimata.
amdenad, 2008 wels fulze moTxovnis di-
namika, qveyanaSi mimdinare procesebis gamo,
gansakuTrebiT rTulad prognozirebadi
iyo. miuxedavad imisa, rom saangariSo weli
gansxvavebuli maxasiaTeblebis mqone perio-
debad SeiZleba daiyos _ ekonomikuri saq-
mianobis gansxvavebuli aqtivoba, dedolari-
zaciis procesis dolarizaciiT Canacvleba,
sabiujeto deficitis zrda, saqarTvelos
erovnulma bankma monetaruli politikis
ganakveTis regulirebiTa da Sesabamisi fu-
lad_sakredito instrumentebis gamoyenebiT
SeZlo fulis miwodebis optimaluri doneze
SenarCuneba.
2.4 fulad-sakredito politikis
instrumentebi
2008 wlis ianvar_ivlisSi saqarTvelos
sabanko seqtori Warbi likvidobis pirobe-
bSi operirebda, maRali iyo sesxebis zrdis
tempi rac finansuri sistemis stabilu-
robisa da inflaciis riskebs warmoqmnida.
saqarTvelos erovnuli banki, Sesabamisad
monetaruli politikis gamkacrebas mimar-
Tavda, risTvisac iyenebda iseT instrumen-
tebs, rogoricaa sadepozito sertifikatebi
da erTdRiani sesxebi. wlis meore naxevar-
Si, agvistos omisa da finansuri krizisis
gavleniT gadavida likvidobis deficitis
mdgomareobaSi. Sesabamisad, seb_ma Seamsu-
buqa monetaruli politika da sxvadasxva
instrumentebze procentebis klebis para-
lelurad, SemoiRo politikis axali ins-
trumenti _ refinansirebis sesxebi.
sadepozito sertifikatebis bazris
mimoxilva
2008 wlis Warbi likvidobis amoRebis mTa-
var instruments sadepozito sertifikatebi
warmoadgenda. kerZod, gamoiyeneboda, ro-
gorc samTviani, ise erTkviriani vadianobis
instrumentebi. samTviani sadepozito serti-
fikatebi gankuTvnilia swored bankebisagan
Warbi likvidobis amosaRebad. Tavis mxriv,
seb_is erTkviriani sadepozito sertifikate-
bisaTvis dadgenili maqsimaluri saprocento
ganakveTi ki politikis ganakveTis rols as-
rulebda mis gauqmebamde, seqtembris TveSi.
monetaruli politikis komitetis gadawyve-
tilebiT, monetaruli politikis ganakveTi
ramdenimejer Seicvala zrdis mimarTule-
biT, rac wlis pirvel naxevarSi monetaruli
politikis gamkacrebis amsaxveli iyo.
komitetis gadawyve-
tilebis TariRi
miRebuli
gadawyvetileba
23.01.08 gaizarda 9%_dan 10%_mde
20.02.08 gaizarda 10%_dan 11%_mde
16.04.08 gaizarda 11%_dan 12%_mde
20.08.08 Semcirda 12%_dan 11%_mde
02.09.08 SemoRebuli iqnas refinansirebis sesxebi
10.09.08 Semcirda 11%_dan 10%_mde
26.11.08 Semcirda 10%_dan 9%_mde
24.12.08 Semcirda 9%_dan 8%_mde
cxrili 2.4.1politikis saprocento ganakveTis cvlileba
monetaruli politikis komitetis mier. 2008 weli
sul, 2008 wlis ianvar_agvistoSi auqcio-
nebze ganTavsda 1 150,2 mln laris mocu-
lobis 7 dRiani sadepozito sertifikatebi.
2008 wlis ganmavlobaSi auqcionebze ganTa-
vsda 692,6 mln laris moculobis samTviani
sadepozito sertifikatebi.
2008 wlis pirvel naxevarSi sadepozito
sertifikatebiT sabanko sistemidan likvi-
fulad_sakredito da savaluto politika
35wliuri angariSi / 2008 weli
dobis amoRebam maqsimums martis bolosa8 da
aprilis dasawyisSi miaRwia. oqtomberSi wmin-
da amoReba9 nulovan maCvenebels miuaxlovda
da dekemberSi negatiuri gaxda, radgan am pe-
riodisaTvis, seb_is prioritetad ara likvi-
dobis amoReba, aramed misi miwodeba iqca.
refinansirebis sesxebi
likvidur resursebze moTxovnis mate-
bis, gazrdili biznes riskebis, bankebisa da
mTlianad ekonomikuri aqtivobis Senelebis
gamo, seb_ma seqtembridan Seamsubuqa mone-
taruli politika da likvidobis miwodeba-
ze gadavida. SemoRebuli iqna monetaruli
politikis axali instrumenti _ refinansi-
rebis (7 dRis vadianobis10) sesxi, romlis
minimaluri wliuri saprocento ganakveTi
iqca seb_is politikis ganakveTad. Sesabami-
sad, mas mniSvnelovani roli mieniWa ekono-
mikaSi saprocento ganakveTebis formirebis
procesSi. refinansirebis sesxebis gacema
xdeba auqcionis meSveobiT, saxelmwifo da
seb_is fasiani qaRaldebisa da seb_Si banke-
bis ucxouri valutis sakorespondento an-
gariSze ganTavsebuli ucxouri valutis
uzrunvelyofis qveS.
finansuri seqtorisa da mTlianad ekono-
mikuri aqtivobis wasaxaliseblad da defla-
ciis Tavidan acilebis mizniT, monetaruli
politikis komitetis gadawyvetilebiT mone-
taruli politikis ganakveTi Semcirda komi-
tetis 26 noembris sxdomaze erTi procentu-
li punqtiT 9 procentamde, xolo 24 dekem-
bris sxdomaze 8 procentamde. refinansirebis
sesxebis auqcionebze dafiqsirebuli saSualo
Sewonili procentebi emTxveoda politikis
ganakveTs an mcirediT aRemateboda mas.
politikis ganakveTis zegavlena ekonomi-
kaze vlindeba bankTaSorisi saprocento ga-
nakveTebis cvlilebiT. Tumca, 2008 wels po-
litikis ganakveTis gavlena SezRuduli iyo
im garemoebiT, rom bankTaSorisi bazari sak-
marisad ar aris ganviTarebuli saqarTvelo-
Si. sesxebis gacema bankebs Soris, garda erTi
saoperacio dRis vadianobis mqone sesxebisa,
yoveldRe ar xdeboda. garda amisa, bankTaSo-
risi sesxebis bazarze garigebebisa da mona-
wileTa nakleboba SeimCneoda, rac konkuren-
diagrama 2.4.1 refinansirebis sesxebi, maTi wliuri saSualo Sewonili procenti
da politikis ganakveTi (mln lari)
0 7%
8%
9%
10%
11%
12%
20
40
80
11.0
9.08
18.0
9.08
25.0
9.08
02.1
0.08
09.1
0.08
16.1
0.08
23.1
0.08
30.1
0.08
06.1
1.08
13.1
1.08
20.1
1.08
27.1
1.08
04.1
2.08
11.1
2.08
18.1
2.08
25.1
2.08
refinansirebis sesxebi (marcxena skala)
wliuri saSualo Sewonili saprocento ganakveTi (marjvena skala)
politikis ganakveTi (marjvena skala)
diagrama 2.4.2seb-is politikis ganakveTis gavlena sabazro procentebze
0%
5%
10%
20%
15%
02.0
8
03.0
8
04.0
8
05.0
8
06.0
8
07.0
8
08.0
8
09.0
8
10.0
8
11.0
8
12.0
8
TIBR-1 indeqsi politikis ganakveTi
8 2008 wlis 31 marts sadepozito sertifikatebiT amoRebam maqsimums _ 467,2 milion lars miaRwia.
9 wminda amoReba warmoadgens sadepozito sertifikatebiT likvidobis amoRebas gamoklebuli komerciuli bankebisaTvis seb–is
mier micemuli sesxebi.
10 Tumca, iyo SemTxvevebi roca refinansirebis sesxebi gaica 6 da 8 dRis vadianobiT.
fulad_sakredito da savaluto politika
36 saqarTvelos erovnuli banki
cias amcirebda. saerTo jamSi, politikis
ganakveTis korelacia TIBR-7 indeqsTan11 0,58
iyo, xolo TIBR-1_Tan 0,56 iyo12.
erTdRiani sesxebi
erTdRiani sesxebi gankuTvnilia sabanko
sistemisaTvis likvidobis misawodeblad da
sabanko stabilurobis SesanarCuneblad. li-
kvidobis deficitis warmoqmnis SemTxvevaSi,
bankebs SeuZliaT seb_is sadepozito serti-
fikatebis, saxelmwifo obligaciebis, saqar-
Tvelos finansTa saministros saxazino val-
debulebebisa da seb_Si komerciuli bankebis
savaluto sakorespondento angariSze ricxu-
li naSTis uzrunvelyofiT aiRon erTdRiani
sesxebi. erTdRian sesxze dadgenili saprocen-
to ganakveTi, rogorc wesi sabazro ganakveT-
ze maRalia, raTa komerciulma bankma jer
fulad bazarze ecadon saWiro likvidobis
moZiebas da mere mimarTon erovnul banks.
2008 wels sul, seb_is mier gacemuli iqna
3 409, 2 mln laris erTdRiani sesxi komer-
ciul bankebze, roca 2007 wels, seqtemberSi
misi amoqmedebidan wlis bolomde, mxolod 90
mln lari. sesxze moTxovna 2008 wels maRali
ianvar_Tebervalsa da gansakuTrebiT, april_
maisSi iyo, rac likvidobis deficitis gamwva-
vebis periodebs emTxveva. gazrdili moTxov-
nis dasakmayofileblad seb_ma maisSi gazarda
erTdRiani kreditiT davalianebis saerTo
dRiuri limiti 75 mln_dan 150 mln laramde.
minimaluri sarezervo moTxovnebi
seb_is monetaruli politikis erT_erT
instruments minimaluri sarezervo moTxo-
vna warmoadgens. aRniSnuli instrumentis
gamoyenebiT seb_i zegavlenas axdens fulad
multiplikatorze. 2008 wlis ianvar_ivlis-
Si sabanko seqtoris swrafi ganviTarebis
paralelurad izrdeboda bankebis mier mo-
ziduli saxsrebic da Sesabamisad, saval-
debulo rezervebis odenobac. am periodSi
erovnuli da ucxouri valutiT moziduli
saxsrebisaTvis, garda ararezidentebisagan
nasesxebi saxsrebisa, sarezervo norma Sead-
genda 13 procents13.
agvistos TveSi saomarma moqmedebebma mniS-
vnelovani cvlilebebi Seitana sabanko sis-
temaSi. marTalia, sesxebis gacemam mkveTrad
iklo, magram omis Semdgom periodSi, aRiniS-
na bankebidan depozitebis gadineba, ramac
mniSvnelovnad SezRuda bankebis likvidoba.
komerciuli bankebisaTvis sakmarisi likvido-
bis uzrunvelyofisaTvis komerciuli banke-
bi jer srulad ganTavisufldnen sarezervo
moTxovnebis dacvisagan, Semdgom minimaluri
sarezervo moTxovnis dasarezervebeli Tanxa
ganisazRvra dadgenili normis Sesabamisi Tan-
xis 25 procentis odenobiT. xolo 2 oqtom-
bridan minimaluri sarezervo moTxovnis nor-
ma 13_dan 5 procentamde Semcirda.
2008 wels erovnuli da ucxouri valutiT
moziduli saxsrebis mixedviT Seqmnili mini-
maluri savaldebulo rezervis Senaxva xor-
cieldeboda Sesabamisad, erovnul valutiTa
da aSS dolariT. meoTxe kvartlidan ki ukve
SesaZlebeli gaxda evroTi moziduli saxs-
rebis minimaluri savaldebulo rezervebis
evroTi Senaxva, bankebis Sesabamis sarezervo
angariSze. ucxouri valutiT ganTavsebul
minimalur savaldebulo rezervebze komer-
ciul bankebs ericxebodaT wliuri 2 procen-
ti, Tumca noemberSi wesi Seicvala da dasari-
cxi procenti aSS dolariTa da evroTi ganTa-
vsebul rezervebze ganisazRvra rogorc aSS_s
federaluri sarezervo sistemisa da evropis
centraluri bankis politikis saprocento
ganakveTebs minus 0,5 procentuli punqti.
11 TIBR-1 indeqsi, moicavs sesxebs, romelTa vadianoba aris 1 saoperacio dRe da aris arauzrunvelyofili. TIBR-7 indeqsi
moicavs sesxebs, romelTa vadianoba aris 7 dRemde da moicavs yvela im arauzrunvelyofil sesxs, romelic ar Sedis TIBR1-is gaangariSebaSi.
12 korelaciis maCvenebeli gaangariSebulia 2008 wlis 20 Tebervlidan 2008 wlis 31 dekembris periodisaTvis.
13 minimaluri sarezervo moTxovna ar moicavs ararezidentebisagan nasesxeb saxsrebs.
fulad_sakredito da savaluto politika
37wliuri angariSi / 2008 weli
3. sabanko seqtori
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
saqarTvelos sabanko sistema warmodgeni-
li iyo 20 sabanko dawesebulebiT, romel-
Tagan 18 gaxldaT saqarTvelos rezidenti
komerciuli banki, xolo 2 TurqeTisa da
azerbaijanis rezidenti bankebis filia-
lebi. amave periodisTvis funqcionireb-
da komerciuli bankebis 683 struqturu-
li erTeuli (124 filiali da 559 servis
centri). SedarebisTvis, 2007 wlis bolos
mdgomareobiT moqmedebda 540 struqtu-
ruli erTeuli.
aRsaniSnavia, rom saangariSo periodSi
saqarTveloSi funqcionireba daiwyo axal-
ma komerciulma bankebma, kerZod ss „eiC es
bi si banki saqarTvelom“ da ss „progres-
bankma“. „eiC es bi si banki saqarTvelos“ aq-
ciebis 70 procentis mflobelia „eiC es bi
si evropa (niderlandebi) bi vi“, xolo 30
procents flobs lixtenSteinSi registri-
rebuli „uingz isTebliSmenti“. ss „pro-
gresbankis“ aqciebis 100 procents flobs
Sps „kala kapitali“.
bolo ramdenime wlis ganmavlobaSi sa-
banko seqtoris zrdis tempi mniSvnelov-
nad aRemateboda ekonomikis sxva seqtore-
bis zrdas. aRniSnuli tendencia gagrZel-
da 2008 wlis pirvel naxevarSic, rodesac
saqarTvelos sabanko sistemaSi mkveTrad
gaizarda mTliani aqtivebis, valdebulebe-
bisa da saaqcio kapitalis moculoba. Tu-
mca agvistos omis Semdeg tendencia Sei-
cvala da sabanko seqtoris raodenobrivi
maCveneblebi daaxloebiT erTsa da imave
doneze SenarCunda.
mTlianobaSi, 2008 wels sabanko sistemis
mTliani aqtivebis moculoba 7,208 mln-
dan 8,866 mln-mde gaizarda. amave periodSi
mTliani valdebulebebis moculoba 5,737
mln-dan 7,348 mln-mde, xolo saaqcio kapi-
tali 1,471 mln-dan 1,517 mln-mde gaizarda.
sabanko sistemaSi aqtivebis zrda Tanabrad
ganpirobebuli iyo, rogorc fuladi saxs-
rebisa da wminda sesxebis, aseve ZiriTadi
saSualebebisa da aramaterialuri aqtive-
bis matebiT.
komerciuli bankebis mimarT mTliani sa-
sesxo davalianeba 2008 wels 31 procentiT
gaizarda da jamurad 6 mlrd-s gadaaWarba.
sakredito portfelis mTlian Sida pro-
duqtTan fardoba 2008 wels 27,5 procen-
tidan 31,8 procentamde gaizarda.
sakredito portfelis zrdis parale-
lurad sabanko seqtorSi izrdeboda mozi-
duli depozitebis moculobac. 2008 wlis
pirvel or kvartalSi depozitebis mocu-
loba gaizarda erovnuli valutiT (997.2
diagrama 3.1.sesxebisa da depozitebis fardoba mSp-sTan.
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
200220012000199919981997 2003 2004 2005 2006 2007 2008
sabanko seqtori
sesxi depoziti
38 saqarTvelos erovnuli banki
mln laridan 1193.5 mln laramde), xolo
Semcirda ucxouri valutiT (1878.2 mln
laridan 1801.6 mln laramde). Tumca 2008
wlis meore nawilSi tendencia calsaxad
Seicvala: erovnuli valutiT ganTavsebuli
depozitebis odenobam sagrZnoblad iklo.
mxolod agvistos 5 dReSi omis periodSi
depozitebis moculoba 10 procentiT Sem-
cirda, Tumca mdgomareobis dastabilure-
bisTanave depozitebis mniSvnelovani nawi-
li kvlav daubrunda sabanko seqtors.
saqarTvelos sabanko seqtorSi 2003-2007
wlebSi wminda mogebis fardoba mTlian
aqtivebTan saSualod 2.7 procents, xolo
saaqcio kapitalTan 12,7 procents Seadgen-
da. samwuxarod 2008 wlis bolo or kvar-
talSi warmoCenili ekonomikuri da finan-
suri winaaRmdegobebis Sedegad bankebis
momgebianoba sagrZnoblad daeca. sabanko
seqtoris jamurma zaralma 2008 wels 215.7
mln lari Seadgina. sabanko sistemis za-
ralis mniSvnelovani nawili negatiurad
klasificirebuli sesxebis damatebiT da-
rezervebis Sedegia. kerZod, komerciulma
bankebma gazardes SesaZlo danakargebis
rezervi14, ramac 2008 wlis bolosaTvis
mTliani sesxebis 9,0 procenti Seadgina,
maSin, roca 2007 wlis bolos mxolod 3,6
procenti iyo. rac Seexeba sabanko seqto-
ris saoperacio Sedegs (mogeba darezerve-
bamde), man 392 milioni lari Seadgina.
2009 wlis dasawyisSi wamyvan qarTul
bankebs ucxoeTidan moziduli Tanxebis
ukan dabrunebis vada udgebodaT. aseT Se-
mTxvevaSi, bankebi xSirad axerxebdnen vada
gaegrZelebinaT, radgan es orive mxares,
msesxebelsac da gamsesxebelsac xels aZ-
levda. Tumca msoflios finansur kri-
zisTan dakavSirebiT gaCnda safrTxe, rom
ucxoelebs aRar gaegrZelebinaT sesxi
qarTuli bankebisaTvis. amisaTvis mzadeba
qarTulma bankebma droulad daiwyes. ukve
oqtombris TveSi sabanko seqtorSi 150-300
milioni laris Warbi likvidoba iricxebo-
da komerciuli bankebis angariSebze.
mdgomareobis gamosasworeblad umniS-
vnelovanesi faqtori iyo saerTaSoriso
organizaciebis gadawyvetileba damatebiTi
saxsrebi miewodebinaT qarTuli bankebisa-
Tvis. 2008 wlis bolos qarTuli komerciu-
li bankebis mier miRweuli iqna SeTanxmeba
saerTaSoriso safinanso korporacias (IFC),
evropis rekonstruqciisa da ganviTarebis
banks (EBRD), aSS_s kerZo ucxouri inves-
ticiebis korporacias (OPIC), germanuli
sarekonstruqcio sakredito instituts
(KfW), niderlandebis mewarmeobis ganvi-
Tarebis banks (FMO), mSobel bankebTan da
jgufebTan damatebiTi saxsrebis gamoyo-
fis Taobaze. Sedegad qarTulma bankebma
miiRes Tanxebi sesxis, subordinirebuli
diagrama 3.2sabanko seqtoris momgebianobis dinamika
(2003-2008 ww., mln lari)
-20.00% (250)
(200)
(150)
(100)
(50)
-
50
100
150
200
250
-15.00%
-10.00%
-5.00%
0.00%
5.00%
10.00%
15.00%
20.00%
2003 2004 2005 2006 2007 2008
wminda mogeba ROA ROE
-2.6%
-12.6%
14 Tu ar moxda riskis materializireba daemateba momavali wlis mogebas.
sabanko seqtori
39wliuri angariSi / 2008 weli
diagrama 3.3kapitalis adekvaturobis koeficienti
0
5
10
15
25
20
12.2003 12.2004 12.2005 12.2006 12.2007 12.2008
sazedamxedvelo kapitalis adekvaturobis koeficienti
pirveladi kapitalis adekvaturobis koeficienti
sesxis da kapitalSi uSualo monawileobis
formiT. jamurad aRniSnuli saxsrebi sak-
marisi iyo bankebis mier 2009 wlis valde-
bulebebis gasastumreblad sesxebis Sem-
cirebis saWiroebis gareSe.
sabanko seqtori 2008 wlis bolos mdgo-
mareobiT srulad akmayofilebda kapita-
lis adekvaturobis koeficientebs. sa-
zedamxedvelo kapitalis adekvaturobis
koeficienti tradiciulad maRalia. 2008
wels, miuxedavad klebisa, igi mainc maRali
rCeba savaldebulo 12 procentian moTxo-
vnasTan SedarebiT da 13.9 procents Sead-
gens. pirveladi kapitalis adekvaturobis
koeficienti kidev ufro maRali iyo wlis
bolosaTvis da 14.4 procenti Seadgina.
2008 wlis ganmavlobaSi sabanko seqtorSi
likvidobis koeficienti, romelic jamuri
likviduri aqtivebis mTlian valdebule-
bebTan fardobiT izomeba, 39 procentidan
28 procentamde Semcirda, rac aseve maRa-
lia savaldebulo 20 procentian normas-
Tan SedarebiT.
mTlianobaSi, aRsaniSnavia, rom saqar-
Tvelos sabanko seqtors Sokebis Sewovis
Zalze maRali unari gaaCnda da gaaCnia.
amis mizezia erTi mxriv, konservatiuli
sazedamxedvelo moTxovnebis gamo sabanko
sistemis SedarebiT dabali damokidebu-
leba mozidul saxsrebze da meore mxriv,
finansuri siRrmis jer kidev aseve dabali
done. zemoaRniSnuli ki, sesxebis Semcire-
bis saWiroebis gareSe, sagareo valdebule-
bebis refinansirebis unarsa da depozita-
rebis mxridan sabanko sistemisadmi ndobis
SenarCunebasTan erTad, sabanko seqtoris
Semdgomi ganviTarebis maRal potencialze
miuTiTebs.
sabanko seqtori
40 saqarTvelos erovnuli banki
4. sagadaxdo sistema
saangariSo periodSi mimdinareobda saga-
daxdo sistemis srulyofis, infrastruqtu-
ris gaumjobesebisa da maTi momsaxurebis
RonisZiebaTa ganxorcieleba. am mimarTu-
lebiT Sesrulebuli samuSaoebidan aRsa-
niSnavia saangariSsworebo saqmianobasTan
dakavSirebuli sistemebis _ RTGS, MGR, ODB, „viza“ plastikuri baraTebiT erovnul va-
lutaSi warmoebuli operaciebis kliringis
sistemis (GNNSS) eqspluatacia-momsaxureba,
sadepozito sertifikatebisa da saxelmwifo
obligaciebis auqcionis informaciis damu-
Saveba, seb-Si erovnul da ucxour valutaSi
gaxsnili angariSebis sxvadasxva saxis momsa-
xureba. aseve, saqarTvelos finansTa saminis-
tros saxazino samsaxuris mier warmodgeni-
li konvertaciebis, sagadaxdo davalebebis,
akreditivebis momsaxureba da warmodgenili
sainkaso davalebebis Sesruleba.
2008 wels RTGS sistemiT sul damuSavda
5,249,614 sagadaxdo sabuTi, saerTo TanxiT
52,246,786,589 lari. zrdis maCvenebelma wina
welTan SedarebiT raodenobrivad Seadgina 3
procenti, xolo Tanxobrivad _ 43 procenti.
GNNSS-is (Visa_s angariSsworebis sistema)
meSveobiT damuSavebuli informaciis Tanxo-
brivma maCvenebelma Seadgina 41,441,262 lari.
2008 wels Sesrulebul samuSaoebs Soris
gansakuTrebuli adgili ekava angariSswore-
bis integrirebuli sistemis (realur droSi
angariSsworebisa da saxelmwifo fasiani qa-
Raldebis sistema) reformis proeqts, raSic
saqarTvelos erovnul banks teqnikur dax-
marebas uwevda msoflio banki. am proeqtis
farglebSi, saqarTvelos erovnulma bankma
gasuli wlis 10 ivliss gamoacxada Ria sa-
erTaSoriso oretapiani tenderi sistemis
Sesyidvaze. satendero winadadeba warmoad-
gina xuTma kompaniam (msoflioSi am saqmiano-
biT dakavebulma TiTqmis yvela kompaniam).
saqarTvelos erovnul bankSi am kompaniebis
(garda erTisa) mier Catarda sistemebis pre-
zentaciebi.
warmodgenili sistemebis Sefasebebis sa-
fuZvelze, tenderis meore etapze monawile-
obis misaRebad mowveul iqnen is sami kom-
pania, romelTa sistemebis funqcionalur-
teqnologiurma SesaZleblobebma da sxva
komponentebma srulad daakmayofiles seb-
is ZiriTadi principebis da strategiuli
mimarTulebebis moTxovnebi.
gasuli wlis mniSvnelovan RonisZiebad
aseve unda CaiTvalos saqarTvelos erovnu-
li bankis prezidentis 2008 wlis 5 dekembris
N 336 brZanebiT, reformebis mxardasaWerad,
„erovnuli sagadaxdo sistemebis komitetis“
Camoyalibeba, romlis wevrebi arian saqar-
Tvelos msxvili komerciuli bankebis, sa-
qarTvelos bankebis asociaciis, saqarTve-
los finansTa saministros, safinanso ze-
damxedvelobis saagentosa da saqarTvelos
erovnuli bankis warmomadgenlebi.
diagrama 4.1sabuTbrunvis maCvenebeli drois realuri reJimis angariSswore-
bis sistemaSi (2002-2008 ww.)
0
2000000
4000000
600000060000
40000
20000
02002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
raodenoba Tanxa
raodenoba
Tanxa (ml
n)
sagadaxdo sistema
41wliuri angariSi / 2008 weli
5. Sida auditi da sabuRaltro aRricxva
saangariSo periodSi saqarTvelos erov-
nuli bankis Sidaauditoruli samsaxuri iye-
nebda „riskze dafuZnebuli dagegmvis meTo-
dologias“ da Tavis saqmianobas warmarTavda
erovnuli bankis sabWos mier damtkicebuli
gegmiT. 2008 wlis manZilze Sidaauditoru-
li samsaxuris mier ganxorcielda 21 gegmiu-
ri da 2 aragegmiuri Sidaauditoruli Semo-
wmeba da mimoxilva.
saangariSo periodis manZilze, Sidaau-
ditoruli samsaxuri sistematiurad axor-
cielebda samsaxuris mier gasuli periodis
Semowmebebis Sedegad gaweuli rekomenda-
ciebis monitorings „Sidaauditoruli sam-
saxuris mier gaweuli rekomendaciebis Ses-
rulebis monitoringisa da maTi Sesrulebis
mdgomareobis Sesaxeb angariSis momzadebis
politikisa da procedurebis“ Sesabamisad.
aseve, Sidaauditoruli samsaxuri Tavisi
kompetenciis farglebSi TanamSromlobda
erovnuli bankis gare auditorTan da ar-
sebiT rols asrulebda gare auditorebis
mier gaweuli rekomendaciebis Sesrulebis
mdgomareobis monitoringis procesSi, ro-
melsac axorcielebda „gare auditoris mier
gaweuli rekomendaciebis Sesrulebis moni-
toringis politikisa da procedurebis“ Se-
sabamisad.
saangariSo periodSi, Sidaauditoruli sa-
msaxuris mier SemuSavebul iqna meTodolo-
giuri dokumentebi, romlebic miznad isaxa-
vda gaweuli momsaxurebis xarisxis Semdgom
gaumjobesebas. kerZod, Sidaauditoruli
samsaxuris saqmianobis mniSvnelovani sfe-
roebisaTvis saukeTeso praqtikis danergvis
kuTxiT, Sesabamisi standartebisa da sakuTa-
ri dagrovili gamocdilebis safuZvelze sa-
xelmZRvanelod miRebul iqna „saqarTvelos
erovnuli bankis Sidaauditoruli samsaxu-
ris mier Sidaauditoruli Semowmebis anga-
riSis momzadebisa da wardgenis wesi“. aseve,
SemuSavebul iqna „Sidaauditoruli samsaxu-
ris saqmianobis dokumentirebis politika
da procedurebi“, romlis umTavresi mizani
Sida auditis angariSebSi asaxuli sakiTxe-
bisa da daskvnebis uzrunvelyofa sando da
relevanturi dokumentaluri masalebiT da
maTi sistematizaciisa da Senaxvis proce-
durebis formalizeba iyo.
saangariSo periodSi, Sidaauditoruli
samsaxuri TanamSromlobda ssf-s „usafr-
Txoebis meqanizmebis Sefasebis“ misiasTan.
aseve, mWidrod TanamSromlobda sxva cen-
traluri bankebis Sidaauditoruli samsa-
xurebTan.
2008 wels xorcieldeboda samuSaoebi,
romelic miznad isaxavda finansuri anga-
riSgebisa da buRaltruli aRricxvis sis-
temis srulyofas, am mimarTulebiT prio-
ritetebis sworad gansazRvrasa da sa-
qmianobis efeqturobis amaRlebas. am ku-
TxiT mniSvnelovani yuradReba eqceoda da
eqceva gare da Sida auditis rekomendacie-
bis Sesrulebas.
saerTaSoriso savaluto fondis „usa-
frTxoebis meqanizmebis Sefasebis“ misiis
rekomendaciebis Tanaxmad, saangariSo pe-
riodSi cvlileba Sevida „saqarTvelos
erovnuli bankis Sesaxeb“ saqarTvelos or-
ganuli kanonis Sesabamis muxlSi, romelic
erovnul bankSi sabuRaltro aRricxvis
warmarTvis safuZvlad aRiarebs finansuri
angariSgebis saerTaSoriso standartebs.
cvlilebebi Sevida da axleburad Camoyali-
bda organuli kanonis Tavi „safinanso de-
bulebebi“.
Sida auditi da sabuRaltro aRricxva
42 saqarTvelos erovnuli banki
6. sakaso-saemisio samuSaoebis organizacia
fulis niSnebiT ekonomikis moTxovnis
Seuferxebeli dakmayofilebis uzrunvel-
sayofad, saangariSo periodSi xorcielde-
boda samuSaoebi, romlebic miznad isaxavd-
nen fulis damuSavebis srulyofas, bankno-
tebisa da monetebis eqspertizis saqmianobis
gaumjobesebas, mimoqcevisaTvis uvargisi
fulis niSnebis ganadgurebas, erovnuli
valutis propagandas da normatiuli ba-
zis daxvewas.
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT, mi-
moqcevaSi arsebuli naRdi fulis odenobam,
komerciuli bankebisa da organizaciebis
salaros naSTebis CaTvliT, 1290.7
mln lari Seadgina. maT Soris banknotebma -
1266.1 mln lari /58.6 mln furceli/, xolo
monetebma - 24.6 mln lari /128.2 mln cali/,
1 da 2 laris nominalis monetebisa da 10 la-
ris Rirsebis saiubileo monetebis CaTvliT
(diagrama 6.1).
saangariSo periodis bolos, mimoqcevaSi
arsebuli naRdi fulis saerTo TanxaSi bank-
notebma 98.1 procenti, xolo monetebma 1.9
procenti Seadgina.
2008 wlis dasawyisTan SedarebiT, amave
wlis 31 dekembrisaTvis mimoqcevaSi naRdi
fulis moculoba 1.51 procentiT Semcirda,
maT Soris banknotebis raodenoba Semcirda
20.1 mln lariT, xolo monetebi 311.6 aTasi
lariT gaizarda. 2007 wels ki mimoqceva-
Si naRdi fulis moculoba daaxloebiT 41.0
procentiT gaizarda, maT Soris banknotebis
- 371.4 mln lariT, xolo monetebi - 9.5 mln
lariT (2007-2008 wlebis mimoqcevaSi naRdi
fulis mimoqcevis dinamikas gviCvenebs dia-
grama 6.2).
aRsaniSnavia, rom 2008 wlis dasawyisi-
dan mimoqcevaSi naRdi fulis moculoba am
periodisaTvis damaxasiaTebeli Cveulebrivi
dinamiurobiT xasiaTdeboda. kerZod, wlis
pirvel naxevarSi ekonomikuri aqtivobis
klebis paralelurad Semcirda fulze mo-
Txovna, ivnisis Tvidan ki daiwyo misi Tan-
daTanobiTi zrda. agvistos dasawyisSi ful-
ze moTxovnam piks miaRwia, xolo Semdgom,
qveyanaSi ganviTarebuli cnobili movlene-
bidan gamomdinare, Semcirda moTxovna ero-
1 lari
2 lari
5 lari
10 lari
20 lari
50 lari
100 lari
200 lari
xurda
diagrama 6.1mimoqcevaSi arsebuli naRdi fuli
13.10%
1.78%0.72%0.99%3.47%
9.47%
15.49%
22.15%
32.83%
0.0
200.0
400.0
600.0
1000.0
1600.0
1200.0
1400.0
800.0
31.1
2
1.12
1.11
1.10
1.09
1.08
1.07
1.06
1.05
1.04
1.03
1.02
1.01
diagrama 6.2 naRdi fulis mimoqcevis dinamika 2007-2008 wlebSi
1310.5
1191.8
1228.1
1296.3
1404.9
1354.81416.8
1476.2
1449.6
1407.6
1355.81253.6
1310.5
1290.7
1143.81114.0
1085.3
1070.6
1030.8
972.7
927.1
899.1
861.4
843.3
838.4929.5
2007 2008
sakaso-saemisio samuSaoebis organizacia
43wliuri angariSi / 2008 weli
vnul valutaze da Sesabamisad gaizarda mo-
Txovna ucxour valutaze.
saangariSo periodSi mcirediT gaizarda
moTxovna maRali nominalis kupiurebze. ker-
Zod, Tu 2008 wlis dasawyisSi 50, 100 da 200
laris nominalis banknotebis xvedriTi wili
mimoqcevaSi arsebuli mTliani Tanxis 65.6 pro-
cents Seadgenda, saangariSo periodis bolos
es maCvenebeli 66.1 procenti iyo (mxolod 200
lariani banknotis xvedriTi wili mimoqcevaSi
8.7 procentidan 13.0 procentamde gaizarda).
rac Seexeba sxva nominalis banknotebs, maTi
xvedriTi wili mimoqcevaSi 32.6 procentidan
31.9 procentamde Semcirda.
saangariSo periodSi ganxorcielda ero-
vnuli bankis sacavebSi dagrovili Semdgo-
mi gamoyenebisaTvis uvargisi (moZvelebuli)
banknotebis sakontrolo gadaTvla-ganad-
gurebis procesi. am RonisZiebis organize-
bulad da usafrTxod warmarTvis mizniT,
saqarTvelos erovnuli bankis, iusticiis,
finansTa, Sinagan saqmeTa da ekonomikuri
ganviTarebis saministroebis specialiste-
bis monawileobiT Seiqmna Sesabamisi komisia.
sul ganadgurebul iqna 1 292 401 960 laris
(181 374 025 furceli) banknoti, romlis sa-
erTo wonam 128,8 tona Seadgina.
saqarTvelos erovnuli bankis sakaso
centridan da filialebidan, komerciuli
bankebidan, valutis gadamcvleli punqte-
bidan, saqarTvelos finansTa saministros
finansuri policiidan gamogzavnil da fi-
zikuri pirebis mier Semotanil fulad niS-
nebze Catarebuli eqspertizis Sedegad 2008
wels gamovlenil iqna Semdegi yalbi fulis
niSnebi (ix. cxrili 6.1).
2008 wels gamovlenili 50 TeTris Rirebu-
lebis yalbi monetebis raodenoba wina wel-
Tan SedarebiT gazrdilia 63,2 procentiT,
xolo laris banknotebis raodenoba gazrdi-
lia 66,8 procentiT (nominalebis mixedviT
2007-2008 wlebSi gamovlenili yalbi laris
banknotebi raodenoba monetebi raodenoba
1 lari 25 10 lari 4
2 lari 104 1 lari 2 421
5 lari 1 127 2 lari 2
10 lari 560 50 TeTri 3 802
20 lari 410 1 funti 1
50 lari 88 2 evro 1
100 lari 71
200 lari 213
5 dolari 3
10 dolari 2
20 dolari 4
50 dolari 97
100dolari 435
20 sterlingi 1
20 evro 20
50 evro 6
100 evro 22
200 evro 34
500 evro 2
500 rubli 2
1000 rubli 5
cxrili 6.1yalbi fulis niSnebi nominalebis mixedviT
sakaso-saemisio samuSaoebis organizacia
44 saqarTvelos erovnuli banki
10 lari
25 lari
50 lari
100 lari
300 lari
1000 lari
diagrama 6.42008 wels realizebuli oqros sainvesticio monetebi
47.61%
22.66%
0.05%0.58%12.57%
16.52%
banknotebis raodenobebi ix. diagrama 6.3).
yalbi dolarebis raodenoba gaizarda 22,7
procentiT, yalbi evros banknotebis raode-
noba ki 3,8-jer metia 2007 wels gamovlenil
yalbi evros banknotebis raodenobaze. rac
Seexeba 1 laris Rirebulebis yalb monete-
bs, 2007 wlis ganmavlobaSi gamovlenili iyo
mxolod 17 cali yalbi moneta, xolo saan-
gariSo periodSi – 2421 cali (gaizarda
142,4 -jer) yalbi moneta.
saangariSo periodSi erovnuli banki me-
Todologiur daxmarebas uwevda rogorc
komerciul bankebsa da valutis gadamcvlel
punqtebs, ise iuridiul da fizikur pirebs
kadrebis kvalifikaciis amaRlebis saqmeSi.
kerZod, sabanko da arasabanko sistemis sa-
laros muSakebisaTvis naRd fulTan muSa-
obis kvalifikaciis asamaRleblad swavleba
Cautarda da momzadda 682 molare. sainkasa-
cio momsaxurebasTan dakavSirebiT swavleba
gaiara 38-ma inkasatorma.
fulis muzeumisa da quTaisis filialis
meSveobiT xorcieldeboda rogorc sain-
vesticio, ise saiubileo monetebis reali-
zacia.
2008 wels realizebuli produqciidan
Semosuli Tanxa sul 1 346 365 lars Seadgens
(maT Soris 1 169 462 lari – sainvesticio
oqros monetebis realizaciidan Semosuli
Tanxaa), xolo sxva produqciidan Semosuli
Tanxa – 176 903 lars. es Tanxa 330 035 aTa-
si lariT aRemateba 2007 wels realizebuli
produqciidan Semosul Tanxas.
2008 wels oqros sainvesticio monetebis
realizaciidan Semosuli Tanxa 31.2 pro-
centiT aRemateba wina wels Semosul Tanxas
(2007 wels es Tanxa 891 346 lars Seadgenda).
saqarTvelos erovnuli banki numizmati-
kis moyvarul adgilobriv Tu saerTaSori-
so koleqcionerebs momavalSic SesTavazebs
sxva axal da saintereso monetebs.
diagrama 6.32007-2008 wels gamovlenili yalbi laris banknotebis Tanafardoba
0
200
400
600
1000
1200
800
2007
1 lari 2 lari 5 lari 10 lari 20 lari 50 lari 100 lari 200 lari
2008
sakaso-saemisio samuSaoebis organizacia
45wliuri angariSi / 2008 weli
7. sazogadoebasTan urTierToba da
saerTaSoriso TanamSromloba
saqarTvelos erovnuli bankis saqmianobis
maqsimaluri gamWvirvalobis uzrunvelsayo-
fad da sabanko sistemaSi mimdinare proce-
sebis sazogadoebisaTvis operatiulad miwo-
debis mizniT, erovnuli banki operatiulad
avrcelebda presrelizebsa da statistikur
monacemebs, regularulad marTavda Sesaba-
mis Temebze preskonferenciebs, konferen-
ciebs, brifingebs, seminarebs, prezentacie-
bsa da Sexvedrebs.
saqarTvelos erovnuli bankis saqmianobis
Sesaxeb informaciis sazogadoebisTvis ope-
ratiulad da obieqturad miwodebis mizniT,
saangariSo periodSi Catarda ori treningi
JurnalistebisaTvis.
2008 wels saqarTvelos erovnulma bank-
ma moamzada da gamosca Semdegi literatu-
ra: „saqarTvelos erovnuli banki. ZiriTadi
mimarTulebebi da funqciebi“ (qarTul da
inglisur enebze); „saqarTvelos erovnuli
bankis wliuri angariSi. 2007“ (yovelwliu-
ri, qarTul da inglisur enebze); „monetaru-
li da fiskaluri mimoxilva“ (yovelTviuri);
„inflaciis mimoxilva“ (yovelkvartaluri,
qarTul da inglisur enebze); „finansuri
stabilurobis angariSi. 2008“ (qarTul da
inglisur enebze); „saqarTvelos sagadasax-
delo balansi. 2007“ (yovelwliuri, qarTul
enaze); „monetaruli da sabanko statistikis
biuleteni“ (yovelkvartaluri, qarTul da
inglisur enebze. 2007 wlis wliuri da 2008
wlis pirveli, meore, mesame kvartalebi).
saqarTvelos erovnuli bankis gamoceme-
bis eleqtronuli versiebi xelmisawvdomia
saqarTvelos erovnuli bankis oficialur
internetgverdze (www.nbg.ge). saangariSo periodSi, saerTaSoriso Tana-
mSromlobis gaaqtiurebisa da calkeul sfe-
roebSi ucxo qveynebis centraluri bankebis
gamocdilebis gaziarebis mizniT, saqarTve-
los erovnuli banki TanamSromlobda mso-
flios sxvadasxva qveynebis, maT Soris, fi-
neTis, SvedeTis, litvis, estoneTis, CexeTis,
poloneTis, ungreTis, inglisis, italiis,
espaneTis, luqsemburgis, avstriis, Turqe-
Tisa da israelis centralur bankebTan.
2008 wels Tbiliss stumrobda saerTaSo-
riso savaluto fondis ramdenime teqnikuri
misia, romlebic, saerTaSoriso gamocdilebis
Sesabamisad, saqarTvelos erovnul banksa da
safinanso zedamxedvelobis samsaxurs dae-
xmarnen institucionaluri urTierTobebis
efeqtianad warmarTvaSi. saerTaSoriso sa-
valuto fondis „usafrTxoebis meqanizmebis
Sefasebis“ misiam ganixila saqarTvelos ero-
vnuli bankis kontrolis, sabuRaltro aRri-
cxvis, angariSgebisa da auditis sistemebi da
aRiniSna, rom erovnul banks usafrTxoebis
ganviTarebuli da Zlieri meqanizmebi gaaCnia.
savaluto fondis teqnikuri daxmarebiT mo-
xda saerTaSoriso tranzaqciebis angariSgebis
sistemis warmatebiT danergva saqarTveloSi.
msoflio bankTan saqarTvelos erovnuli
bankis TanamSromlobis farglebSi 2008 wels
ori mniSvnelovani proeqtis ganxorcieleba
daiwo, kerZod, axali, Tanamedrove da usa-
frTxo realur droSi bankTaSorisi anga-
riSsworebisa da, aseve, rezervebis marTvisa
da buRaltruli aRricxvis axali sisteme-
bis danergva, amasTan erTad, saerTaSoriso
rezervebis marTvis gaumjobeseba, raSic sa-
qarTvelos erovnul banks msoflio bankis
mier daqiravebuli saerTaSoriso donis eqs-
pertebi exmarebian.
sazogadoebasTan urTierToba da saerTaSoriso TanamSromloba
46 saqarTvelos erovnuli banki
8. saqarTvelos erovnuli bankis personali
da kvalifikaciis amaRlebis organizeba
2008 wels, saqarTvelos erovnuli bankis
struqturis optimizaciis mizniT ganxor-
cielebuli zogierTi struqturuli er-
Teulis reorganizaciis Sedegad, moxda ga-
rkveuli departamentebis gamsxvileba arse-
buli struqturuli qvedanayofebis bazaze.
„saqarTvelos erovnuli bankis Sesaxeb“ sa-
qarTvelos organul kanonSi ganxorciele-
buli cvlilebebis Sesabamisad, komerciuli
bankebisa da arasabanko sadepozito dawese-
bulebebis zedamxedvelobis funqciebis sa-
qarTvelos safinanso zedamxedvelobis sa-
agentoSi gadatanis gamo, 2008 wlis maisSi
gauqmda saqarTvelos erovnuli bankis zeda-
mxedvelobis departamenti.
gasuli wlis 31 ivlisidan gauqmda saqar-
Tvelos erovnuli bankis baTumis, foTisa
da gurjaanis filialebi.
saangariSo periodSi saqarTvelos erov-
nul bankSi faqtobrivad momuSave TanamSro-
melTa raodenoba 307 erTeuliT Semcirda.
rac ZiriTadad, reorganizaciis Sedegad
saStato erTeulebis Semcirebam, erovnuli
bankis filialebis saqmianobis Sewyvetam da
sxvadasxva teqnikuri tipis servisebis gare
momwodebelTan gatanam gamoiwvia.
2008 wlis bolos, saqarTvelos erovnu-
li bankis TanamSromelTa 55 procenti qa-
lebi Seadgenen. mTliani TanamSromlebis 86
procenti aris umaRlesi ganaTlebiT, xolo
asakobriv WrilSi TanamSromlebi ase na-
wildeba 31 wlamde _ 13 procenti, 31_dan
51_mde _ 66 procenti xolo 51 zemoT _ 21
procenti. rac Seexeba TanamSromelTa sta-
Jis mixedviT dayofas iseni sami ZiriTadi
jgufis mixedviT nawildebian 10 wlamde mu-
Saobis staJis 34 procenti, 10_20 wlamde 46
procenti da 20 meti 14 procenti.
2008 wels, sazRvargareTis saswavlo cen-
trebSi saqarTvelos erovnuli bankis Tana-
mSromelTa kvalifikaciis amaRleba, Ziri-
Tadad, ucxouri mxaris dafinansebiT xde-
boda. erTi wlis ganmavlobaSi safrangeTis
centralur bankSi, germaniis bundesbankSi,
niderlandebis bankSi, italiis centralur
bankSi, latviis centralur bankSi, polone-
Tis erovnul bankSi, venis gaerTianebul ins-
titutsa da saerTaSoriso savaluto fondis
institutSi, aseve sxva qveynebis centralur
bankebSi swavleba gaiara saqarTvelos erov-
nuli bankis 104-ma specialistma.
2008 wlis maissa da ivnisSi, ucxoeli par-
tniorebis mxardaWeriT, luqsemburgis sa-
finanso teqnologiebis gadacemis saagentos
eqspertebis mier erovnul bankSi Catarda 3
seminari, romelSic monawileoba miiRes ro-
gorc erovnuli bankis, aseve komerciuli
bankebis TanamSromlebma.
saqarTvelos erovnuli bankis personali da kvalifikaciis amaRlebis organizeba
47wliuri angariSi / 2008 weli
9. normatiul-samarTlebrivi bazis ganviTareba
2008 wels saqarTvelos erovnuli bankis
mier miRebul iqna da normatiuli aqtebis
saxelmwifo reestrSi gatarda 12 norma-
tiuli aqti. maT Soris:
saqarTvelos erovnuli bankis preziden-
tis 2007 wlis 31 dekemberis brZaneba N344
„valutis gadamcvleli punqtebis regis-
traciisa da regulirebis wesis damtki-
cebis Sesaxeb“, romelmac ,,saqarTvelos
erovnuli bankis Sesaxeb“ organul kanonSi
ganxorcielebuli cvlilebebis Sesabami-
sad, mniSvnelovnad gaamartiva valutis ga-
damcvleli punqtebis saqmianobis reguli-
rebis procedurebi, kerZod, aRniSnuli sa-
xis saqmianoba savaldebulo licenzirebis
nacvlad daeqvemdebara registracias. aseve
gamartivda punqtis aRWurvisaTvis saWiro
moTxovnebi.
saqarTvelos erovnuli bankis sabWos
2008 wlis 15 Tebervlis N 2 dadgenile-
biT damtkicebuli „saqarTvelos erovnuli
bankis mier Sesyidvebis ganxorcielebis we-
sis Sesaxeb“ debuleba, romelmac saqarTve-
los konstituciis da „saqarTvelos erov-
nuli bankis Sesaxeb“ saqarTvelos organuli
kanoniT erovnuli bankisaTvis miniWebuli
damoukideblobis Sesabamisad gansazRvra
bankis Sesyidvebis ganxorcielebis zogad
samarTlebrivi, organizaciuli da ekonomi-
kuri principebi.
saqarTvelos erovnuli bankis sabWos 2008
wlis 11 agvistos N12 dadgenileba ,,saqar-
Tvelos erovnuli bankis, rogorc bolo
instanciis kreditoris mier komerciuli
bankebisaTvis sesxis gacemis wesis damtki-
cebis Sesaxeb“, romelic gansazRvravs likvi-
dobaSi finansuri siZneleebis mqone komer-
ciuli bankis, sabanko seqtoris mdgradobis
uzrunvelyofis, agreTve sabanko seqtorSi
sistemuri problemebisa da SesaZlo krizi-
sis ganviTarebis Tavidan acilebis mizniT
da sazogadoebrivi interesebis gaTvaliswi-
nebiT saqarTvelos erovnuli bankis mier
komerciuli bankebis dakreditebis wess.
saqarTvelos erovnuli bankis preziden-
tis 2008 wlis 2 seqtembris N234 brZaneba
,,saqarTvelos erovnuli bankis mier ko-
merciuli bankebze refinansirebis sesxebis
gacemis Sesaxeb“ debulebis damtkicebis Ta-
obaze“. aRniSnuli debulebiT sabanko sis-
temaSi likvidobis marTvisa da saprocento
ganakveTebis regulirebis mizniT .saqarTve-
los erovnuli banki komerciul bankebze
gascems refinansirebis sesxs _ moklevadian
fulad resurss Sesabamisi uzrunvelyofiT.
saqarTvelos erovnuli bankis sabWos 2008
wlis 2 dekembris N14 dadgenileba ,,mimo-
qcevidan amoRebuli fulis niSnebis (bank-
notebis) ganadgurebis wesis damtkicebis
Sesaxeb“, romliTac regulirdeba mimoqcevi-
dan amoRebuli da mimoqcevisaTvis uvargisi
qarxnuli wunis mqone erovnuli valutis _
laris banknotebis ganadgurebis procedu-
rebi.
2008 wlis 14 marts ganxorcielebuli
sakanonmdeblo cvlilebebiT mniSvnelovnad
Seicvala erovnuli bankis saqmianobis, or-
ganizebis da mmarTvelobis maregulirebe-
li normebi. kerZod;
fulad_sakredito da savaluto politi-
kis ZiriTad mimarTulebad ganisazRvra sa-
momxmareblo fasebis saerTo donis saSualo
wliuri zrdis maCveneblis SenarCuneba saSu-
alovadian periodSi.
normatiul-samarTlebrivi bazis ganviTareba
48 saqarTvelos erovnuli banki
ganisazRvra inflaciis miznobrivi maCve-
neblis cneba, dadginda erovnuli bankis
prezidentis pasuxismgebloba inflaciis ma-
Cvenebelze.
erovnuli bankis sabWos Semadgenloba
garda kanoniT daSvebuli SemTxvevebisa, ga-
nisazRvra 5 wevriT.
erovnul bankSi Seiqmna monetaruli poli-
tikis komiteti, romlis ZiriTadi funqciaa
fulad_sakredito da savaluto politikis
SemuSaveba.
axli redaqciiT Camoyalibda erovnuli
bankis saqmianobis maregulirebeli safinan-
so debulebebi _ wminda mogebis gamoangari-
Seba da wminda zaralis ganawileba.
safinanso seqtorze zedamxedvelobis mi-
zniT erovnul bankTan Seiqmna sajaro sa-
marTlis iuridiuli piri _ saqarTvelos sa-
finanso zedamxedvelobis saagento.
normatiul-samarTlebrivi bazis ganviTareba
49wliuri angariSi / 2008 weli
10. statistikuri cxrilebi
statistikuri cxrilebi
1. ZiriTadi makroekonomikuri maCveneblebi ......................................................................... 50
2. samomxmareblo fasebis indeqsis dinamika ......................................................................... 51
3. wliuri inflacia ................................................................................................................. 51
4. sarezervo fulis masis moculobisa da struqturis dinamika ....................................... 52
5. fulis masis agregatebis dinamika ..................................................................................... 53
6. saqarTvelos erovnuli bankis momoxilva .......................................................................... 54
7. sxva depozituri korporaciebis mimoxilva ..................................................................... 55
8. saqarTvelos depozituri korporaciebis mimoxilva ....................................................... 56
9. monetaruli koeficientebis dinamika ................................................................................. 57
10. monetaruli politikis saprocento ganakveTi ................................................................ 58
11. komerciuli bankebis krebsiTi aqtivebisa da pasivebis dinamika ................................ 58
12. komerciuli bankebis sesxebisa da depozitebis moculoba da saSualo
wliuri Sewonili saprocento ganakveTebi ..................................................................... 59
13. komerciuli bankebis mier gacemuli sesxebiT davalianeba .......................................... 60
14. komerciuli bankebis vadagadacilebuli sesxebiT davalianeba ................................... 60
15. Tbilisis bankTaSoris savaluto birJaze aSS dolariT vaWrobis Sedegebi ................ 61
16. gacvliTi kursebi: lari/aSS dolari ................................................................................ 62
17. gacvliTi kursebi: lari/evro .......................................................................................... 63
18. saqarTvelos saxelmwifo sagareo vali ........................................................................... 64
19. saqarTvelos sagareo vaWroba ........................................................................................... 65
20. saqarTvelos umsxvilesi sagareo savaWro partniori qveynebi ..................................... 66
21. saqarTvelos umsxvilesi saeqsporto sasaqonlo jgufebi .......................................... 67
22. saqarTvelos umsxvilesi saimporto sasaqonlo jgufebi ............................................ 67
23. finansuri seqtoris institutebi...................................................................................... 68
24. saqarTveloSi moqmedi komerciuli bankebis sia 2009 wlis 1 ianvris mdgomareobiT ........... 69
25. komerciuli bankebis dajgufeba fuladi saxiT ganaRdebuli sawesdebo
kapitalis mixedviT 2009 wlis 1 ianvris mdgomareobiT ................................................. 70
26. saqarTveloSi moqmedi mikrosafinanso organizaciebis sia 2009 wlis
1 ianvris mdgomareobiT ...................................................................................................... 71
50 saqarTvelos erovnuli banki
zomis
erTeuli2000 2005 2006 2007 2008
1. realuri seqtori
nominaluri mTliani Sida produqti mln.lari 6043.1 11620.9 13789.9 16993.8 19069.6
mSp erT sulze lari 1362.5 2689.1 3133.1 3866.9 4351.7
mrewvelobis produqciis gamoSveba mln.lari 1793.4 3242.9 3952.7 4521.0 4993.6
soflis meurneobis produqciis gamoSveba mln.lari 1857.2 2585.4 2341.7 2390.2 2623.2
realuri mTliani Sida produqtis zrdis tempi % 101.8 109.6 109.4 112.3 102.1
2. inflacia
samomxmareblo fasebis indeqsi % 104.6 106.2 108.8 111.0 105.5
sasursaTo saqoneli % 107.5 108.4 109.3 111.4 104.8
arasasursaTo saqoneli % 99.2 103.3 109.2 107.9 104.8
momsaxureba % 101.9 104.3 107.3 113.1 107.7
3. saxelmwifo biujeti *
Semosavali mln.lari 640.2 2607.5 3293.3 4293.6 5517.7
maT Soris gadasaxadebi % 68.4 70.4 64.7 70.1 82.3
xarji mln.lari 833.8 2618.6 2669.4 3890.0 5551.7
wminda saoperacio balansi mln.lari -193.6 -11.0 623.9 403.6 -34.0
%-ad mTlian Sida produqtTan % -3.2 -0.1 4.5 2.4 -0.2
4. dasaqmeba
dasaqmebuli mosaxleobis ricxovnoba aTasi kaci 1840.7 1744.6 1747.3 1704.3 …
umuSevrobis done % 10.3 13.8 13.6 13.3 …
5. socialuri indikatorebi
mosaxleobis Tviuri fuladi Semosavlebi mln.lari 149.4 272.6 305.5 351.6 454.4
mosaxleobis Tviuri fuladi xarjebi mln.lari 246.7 309.1 333.7 373.0 452.7
nominaluri saSualo xelfasi lari 72.3 204.2 277.9 368.1 539.6**
nominaluri xelfasis zrdis tempi % 107.1 130.2 136.1 132.5 …
realuri xelfasis zrdis tempi % 122.6 120.4 124.6 121.3 …
saarsebo minimumi (periodis bolosaTvis):
Sromisunariani mamakacisaTvis lari 114.5 98.3 120.3 115.9 130.7
saSualo momxmareblisaTvis lari 100.4 87.1 106.5 102.7 115.8
saSualo ojaxisaTvis lari 199.2 164.9 201.7 194.4 219.3
1. ZiriTadi makroekonomikuri maCveneblebi
wyaro: ekonomikuri ganviTarebis saministros statistikis departamenti; finansTa saministro
SeniSvnebi:
a) samomxmareblo fasebis indeqsis bazad aRebulia yoveli wina wlis dekemberi.
b) mosaxleobis fulad Semosavlebsa da xarjebs Soris gansxvaveba gamowveulia imiT, rom gamokiTxuli ojaxebi
xSirad srulad ar uCveneben fulad Semosavlebs.
*) 2000 _2005 weli _ Zveli klasifikaciiT
**) 9 Tve.
statistikuri cxrilebi
51wliuri angariSi / 2008 weli
2. samomxmareblo fasebis indeqsis dinamika
3. wliuri inflacia
SeniSvna: samomxmareblo fasebis indeqsis bazad aRebulia wina wlis dekemberi.
wyaro: statistikis departamenti.
wyaro: statistikis departamenti.
2005 2006 2007 2008
12 Tvis
cvlileba
12 Tvis
saSualo
12 Tvis
cvlileba
12 Tvis
saSualo
12 Tvis
cvlileba
12 Tvis
saSualo
12 Tvis
cvlileba
12 Tvis
saSualo
ianvari 9.3 6.1 5.2 7.9 10.4 9.6 10.7 9.3
Tebervali 9.2 6.3 5.1 7.5 11.0 10.1 10.9 9.3
marti 9.7 6.6 4.6 7.1 9.7 10.5 12.3 9.5
aprili 10.3 7.0 6.0 6.7 8.1 10.7 12.2 9.8
maisi 8.9 7.3 10.0 6.9 7.3 10.4 11.2 10.2
ivnisi 9.0 7.8 11.4 7.1 7.3 10.1 11.3 10.5
ivlisi 6.0 7.8 14.5 7.8 6.6 9.4 9.8 10.8
agvisto 7.2 8.0 13.4 8.3 7.7 9.0 12.8 11.2
seqtemberi 7.7 8.1 11.2 8.6 9.0 8.8 10.6 11.3
oqtomberi 7.8 7.9 10.2 8.8 11.2 8.9 7.0 10.9
noemberi 7.9 8.3 9.8 8.9 11.6 9.1 6.3 10.5
dekemberi 6.2 8.2 8.8 9.2 11.0 9.2 5.5 10.0
2005 2006 2007 2008
fasebis
indeqsi
procentuli
cvlileba
wina TvesTan
fasebis
indeqsi
procentuli
cvlileba
wina TvesTan
fasebis
indeqsi
procentuli
cvlileba
wina TvesTan
fasebis
indeqsi
procentuli
cvlileba
wina TvesTan
ianvari 102.1 2.1 101.2 1.2 102.7 2.7 102.5 2.5
Tebervali 102.4 0.3 101.4 0.2 103.5 0.7 103.4 0.9
marti 103.0 0.6 101.5 0.1 102.4 -1.1 103.5 0.1
aprili 103.5 0.4 103.3 1.8 102.7 0.3 103.8 0.3
maisi 102.1 -1.3 105.8 2.4 104.3 1.6 104.6 0.7
ivnisi 100.6 -1.4 105.6 -0.2 104.1 -0.2 104.5 -0.1
ivlisi 98.6 -1.9 106.4 0.8 104.3 0.1 103.2 -1.2
agvisto 99.2 0.6 106.0 -0.4 104.9 0.6 106.7 3.4
seqtemberi 101.1 1.9 106.0 0.0 106.2 1.2 105.8 -0.8
oqtomberi 102.9 1.7 106.8 0.8 109.2 2.8 105.3 -0.5
noemberi 104.3 1.4 107.9 1.0 110.7 1.4 106.0 0.7
dekemberi 106.2 1.8 108.8 0.9 111.0 0.3 105.5 -0.4
statistikuri cxrilebi
52 saqarTvelos erovnuli banki
ian Teb mar apr mai ivn ivl agv seq oqt noe dek
sarezervo fulis masa
2005 802537 828791 822638 852874 845680 889438 907915 931555 939546 957768 969178 1007368
2006 989149 1009984 984685 1040715 1026383 1067290 1122798 1111354 1115394 1101880 1270883 1272099
2007 1236050 1239090 1157369 1282871 1407816 1409355 1468365 1561322 1579084 1595492 1615265 1781802
2008 1628390 1689865 1731215 1833538 1821662 1901146 1968946 1716703 1836932 1696369 1475989 1642081
naRdi fuli mimoqcevaSi
2005 634171 656852 662785 693144 683123 698215 730838 744967 750005 767996 753594 811400
2006 752834 759693 778939 795955 785653 807495 833762 841546 856959 839255 823901 929538
2007 838393 843298 861359 899127 927130 972672 1030849 1070629 1085260 1113966 1143785 1310488
2008 1191848 1228063 1296336 1404910 1354789 1416852 1476249 1449647 1407612 1355782 1253630 1290703
Tanxebi bankebis sakorespondento angariSebze
2005 57732 51950 58628 57843 50284 78568 64876 67520 67436 66100 85979 66135
2006 103132 112330 66412 101105 88771 86106 106278 71808 52954 54733 237092 118002
2007 178354 172144 64862 140216 174687 210549 191382 240580 236387 202729 208435 193061
2008 158104 173893 152157 145816 162319 188181 208115 116684 341116 237194 108216 230142
savaldebulo rezervebi
2005 90488 94344 97725 101887 108768 109141 110988 118348 122067 123171 129101 129833
2006 133183 137960 139334 143655 151959 158689 162958 177646 202331 206242 209890 224559
2007 219303 223649 231147 243528 305999 226134 246134 250113 257437 278798 263045 278253
2008 278254 287724 282537 282811 304555 296113 284582 150372 88204 103394 114144 121236
4. sarezervo fulis masis moculobisa da struqturis dinamika (periodis bolos; aTasi lari)
statistikuri cxrilebi
53wliuri angariSi / 2008 weli
5. fulis masis agregatebis dinamika(periodis bolos; aTasi lari)
ian Teb mar apr mai ivn ivl agv seq oqt noe dek
farTo fuli (M3)
2005 1443563 1484314 1512412 1601587 1599309 1643988 1697075 1781527 1824447 1883967 1921281 1924919
2006 1956061 1986757 2023117 2187069 2185567 2307293 2346359 2397622 2448024 2468322 2524549 2689887
2007 2613987 2753554 2705882 2895427 2999459 3281910 3442747 3650827 3748029 3836584 3931101 4027469
2008 4056922 3993356 4075932 4333892 4206603 4234084 4373549 3941205 4017809 3936563 3966082 4305126
farTo fuli, ucxouri valutiT depozitebis gareSe (M2)
2005 787580 809440 818036 861120 847809 894495 921353 972659 987143 1018412 1043039 1071039
2006 1055535 1057217 1092520 1147523 1158490 1258674 1255728 1260433 1279668 1247729 1242778 1392849
2007 1304141 1316010 1372487 1464488 1544770 1655771 1791198 1874078 1937606 2003664 2089028 2149311
2008 2047754 2081520 2276128 2380826 2333668 2432518 2529779 2294428 2280434 2190228 1926785 1862498
bankebs gareT arsebuli naRdi fuli
2005 577768 601686 613121 644084 628246 640135 668163 686582 689614 702863 688231 736284
2006 685795 692108 712598 717900 715217 733341 749754 756053 776625 758866 743278 827357
2007 743861 755503 765376 786906 823848 856423 913705 949535 956649 993026 1012029 1152070
2008 1045934 1075495 1132136 1232825 1192990 1239022 1299023 1256293 1204893 1159088 1064777 1082554
depozitebi erovnuli valutiT
2005 208766 206969 204225 216340 219076 253766 252823 285774 297004 315086 354117 334552
2006 369333 364778 379698 429180 442825 525086 505497 503938 502672 488260 498978 565143
2007 560281 560506 607111 677582 720923 799348 877494 924543 980956 1010638 1076998 997241
2008 1001820 1006026 1143992 1148001 1140678 1193496 1230757 1038134 1075541 1031140 862008 779944
depozitebi ucxouri valutiT
2005 655302 674198 693708 739839 750959 749010 775241 808402 836850 865102 877892 853530
2006 900172 929184 930241 1039192 1026704 1048275 1087385 1133981 1165163 1217394 1278590 1293932
2007 1309845 1437544 1333396 1430939 1454688 1626139 1651548 1776749 1810423 1832919 1842074 1878158
2008 2009168 1911836 1799804 1953066 1872935 1801566 1843770 1646777 1737375 1746335 2039297 2442628
statistikuri cxrilebi
54 saqarTvelos erovnuli banki
01.01.08 01.04.08 01.07.08 01.10.08 01.01.09
wminda ucxouri aqtivebi 1743371 1806776 1889735 1416965 1735735
ucxouri aqtivebi 2248289 2175124 2234411 2074651 2508306
oqro 0 0 0 0 0
nasesxobis specialuri uflebebi (nsu) 23533 3040 466 4945 20515
ucxouri valuta 2142832 2095690 2163569 1924562 2446882
sxva ucxouri aqtivebi 81924 76395 70375 145144 40909
ucxouri valdebulebebi -504918 -368349 -344676 -657686 -772570
ssf-s resursebis gamoyeneba -398876 -362514 -342335 -655645 -769409
sxva ucxouri valdebulebebi -106042 -5835 -2341 -2041 -3161
wminda saSinao aqtivebi 50769 -74872 12601 421806 -92270
mTavrobis wminda davalianeba 412084 398754 224874 346083 -99246
centraluri mTavrobis davalianeba 412084 398754 224874 346083 -99246
saxazino valdebulebebi 778467 778585 778585 779853 779664
sesxebi centralur mTavrobas 3 3 3 3 3
centraluri mTavrobis depozitebi -366387 -379834 -553714 -433773 -878913
sesxebi centraluri mTavrobidan 0 0 0 0 0
adgilobriv mTavrobis wminda davalianeba 0 0 0 0 0
sesxebi adgilobriv mTavrobas 0 0 0 0 0
adgilobrivi mTavrobis depozitebi 0 0 0 0 0
saxelmwifo arasafinanso korporaciebis davalianeba 98942 0 0 0 0
maT Soris sesxebi ucxour valutaSi 98942 0 0 0 0
sxva arasafinanso korporaciebis davalianeba 0 0 0 0 0
maT Soris sesxebi ucxour valutaSi 0 0 0 0 0
fizikuri pirebis davalianeba 3575 3290 3310 3340 3951
maT Soris sesxebi ucxour valutaSi 0 0 0 0 0
bankebis wminda davalianeba -303369 -392141 -180060 -17524 132100
bankebis davalianeba 73172 75040 40 125495 209452
valdebulebebi bankebis winaSe -376541 -467181 -180100 -143019 -77352
valdebulebebi rezidenti finansuri institutebis winaSe 0 0 0 0 0
sxva wminda aqtivebi -160463 -84775 -35523 89908 -129074
sarezervo fuli 1781802 1731215 1901146 1836932 1642081
erovnuli valuta mimoqcevaSi 1310488 1296336 1416852 1407612 1290703
bankebis depozitebi 471314 434879 484294 429319 351378
savaldebulo rezervebi 278253 282537 296113 88204 121236
maT Soris: ucxour valutaSi 277083 282479 296113 88204 121236
naSTebis sakorespondento angariSebze 193061 152157 188181 341116 230142
maT Soris: ucxour valutaSi 6118 25798 1179 5874 88952
sxva depozitebi 0 184 0 0 0
sadepozito valdebulebebi 12338 689 1189 1840 1385
erovnul valutaSi 12338 688 1189 1837 1384
ucxour valutaSi 0 1 1 2 1
6. saqarTvelos erovnuli bankis mimoxilva (aTasi lari)
statistikuri cxrilebi
55wliuri angariSi / 2008 weli
7. sxva depozituri korporaciebis mimoxilva (aTasi lari)
01.01.08 01.04.08 01.07.08 01.10.08 01.01.09
wminda ucxouri aqtivebi -1276116 -1394522 -1742414 -1775897 -1738029
ucxouri valutis rezervebi 604593 529232 580400 616067 1138783
ucxouri fasiani qaRaldebi 8263 7616 0 0 465
investiciebi sazRvargareT 3772 1367 1111 441 236
sesxebi ararezidentebze 8754 8118 3545 3513 4168
ucxouri valdebulebebi -1856939 -1905113 -2305291 -2374296 -2875365
sxva wminda ucxouri aqtivebi -44559 -35743 -22178 -21622 -6316
wminda saSinao aqtivebi 4139176 4337630 4736287 4586973 4959216
mTavrobis wminda davalianeba -59354 -77389 -108688 -82838 -71951
centraluri mTavrobis wminda davalianeba 30466 8083 1503 8259 -1081
saxazino valdebulebebi 38185 28127 18063 18065 8019
sesxebi centralur mTavrobas 17135 14121 19876 26572 28014
centraluri mTavrobis depozitebi -15938 -23481 -21605 -21045 -18397
finansTa saministros sesxebi kerZo biznesis
ganviTarebisTvis-8916 -10684 -14830 -15333 -18718
adgilobrivi mTavrobis wminda davalianeba -49205 -44077 -46661 -44368 -23846
sesxebi adgilobriv mTavrobas 0 0 0 0 0
adgilobrivi mTavrobis depozitebi -49205 -44077 -46661 -44368 -23846
misaRebi procentebi -40615 -41395 -63531 -46728 -47025
saxelmwifo arasafinanso korporaciebis davalianeba 47973 83069 77723 53278 74860
maT Soris sesxebi ucxour valutaSi 23454 39554 39458 30164 21351
sxva arasafinanso korporaciebis davalianeba 3080225 3260257 3449776 3317819 3697428
maT Soris sesxebi ucxour valutaSi 2213419 2244416 2381285 2405866 2885353
fizikuri pirebis davalianeba 1506663 1725369 2068813 2134382 2291847
maT Soris sesxebi ucxour valutaSi 939450 1048210 1199732 1268558 1495609
kerZo seqtoris sxva davalianeba 224847 299895 252016 309939 348350
bankebis rezervebi 627616 596389 660192 630377 558087
lari salaroSi 158417 164200 177830 202719 208150
savaldebulo rezervebi 278253 282537 296113 88204 121236
naSTebi sakorespondento angariSebze 190946 149651 186249 339454 228702
bankebis wminda davalianeba 25360 27555 -241811 -342622 -477382
sxva sadepozito korporaciebis davalianeba 120534 384202 413736 322479 170915
valdebulebebi sxva depozituri korporaciebis mimarT -418624 -748662 -835569 -682630 -516178
seb-is davalianeba 376450 467016 180022 142979 77281
valdebulebebi seb-is winaSe -53000 -75000 0 -125450 -209400
sxva muxlebi, wminda -1314154 -1577516 -1421733 -1433362 -1462022
sxva aqtivebi 788589 959047 1211868 1185067 1153771
sxva valdebulebebi -2102743 -2536563 -2633601 -2618430 -2615793
sesxebi sxva rezidenti arasafinanso korporaciebidan -220757 -196465 -195685 -195291 -231448
fuladi bazris instrumentebi 0 -7828 0 0 0
sxva valdebulebebi -1881987 -2332270 -2437916 -2423138 -2384345
sadepozito valdebulebebi 2863060 2943108 2993873 2811077 3221187
erovnul valutaSi 984903 1143304 1192307 1073703 778560
ucxour valutaSi 1878157 1799803 1801565 1737373 2442627
statistikuri cxrilebi
56 saqarTvelos erovnuli banki
01.01.08 01.04.08 01.07.08 01.10.08 01.01.09
wminda ucxouri aqtivebi 467255 412254 147321 -358933 -2294
wminda ucxouri aqtivebi (seb) 1743371 1806776 1889735 1416964 1735735
wminda ucxouri aqtivebi (sdk) -1276116 -1394522 -1742414 -1775897 -1738029
wminda saSinao aqtivebi 3560214 3663679 4086764 4376741 4307420
saSinao sesxebi 5314955 5693246 5967823 6082003 6245238
mTavrobis wminda davalianeba 352729 321366 116186 263245 -171198
centraluri mTavrobis wminda davalianeba (seb) 412084 398754 224874 346083 -99246
centraluri mTavrobis wminda davalianeba (sdk) 30466 8083 1503 8259 -1081
adgilobrivi mTavrobis wminda davalianeba (seb) 0 0 0 0 0
adgilobrivi mTavrobis wminda davalianeba (sdk) -49205 -44077 -46661 -44368 -23846
misaRebi procentebi (seb) 0 0 0 0 0
misaRebi procentebi (sdk) -40615 -41395 -63531 -46728 -47025
saxelmwifo arasafinanso korporaciebis davalianeba 146916 83069 77723 53278 74860
saxelmwifo arasafinanso korporaciebis davalianeba (seb) 98942 0 0 0 0
saxelmwifo arasafinanso korporaciebis davalianeba (sdk) 47973 83069 77723 53278 74860
sxva arasafinanso korporaciebis davalianeba 3080225 3260257 3449776 3317819 3697428
sxva arasafinanso korporaciebis davalianeba (seb) 0 0 0 0 0
sxva arasafinanso korporaciebis davalianeba (sdk) 3080225 3260257 3449776 3317819 3697428
fizikuri pirebis davalianeba 1510239 1728659 2072123 2137721 2295798
fizikuri pirebis davalianeba (seb) 3575 3290 3310 3340 3951
fizikuri pirebis davalianeba (sdk) 1506663 1725369 2068813 2134382 2291847
kerZo seqtoris sxva davalianeba 224847 299895 252016 309939 348350
kerZo seqtoris sxva davalianeba (seb) 224847 299895 252016 309939 348350
sxva muxlebi, wminda -1754742 -2029567 -1881059 -1705262 -1937818
sxva muxlebi, wminda (seb) -935146 -911795 -699877 -356935 -348352
bankebis wminda davalianeba -303369 -392141 -180060 -17554 132100
valdebulebebi rezidenti finansuri institutebis winaSe 0 0 0 0 0
valdebulebebi sxva depozituri korporaciebis mimarT -471314 -434879 -484294 -429319 -351378
sxva wminda aqtivebi -160463 -84775 -35523 89908 -129074
sxva muxlebi, wminda (sdk) -819595 -1117772 -1181182 -1348327 -1589466
savaldebulo rezervebi 278253 282537 296113 88204 121236
naSTebi sakorespondento angariSebze 190946 149651 186249 339454 228702
bankebis wminda davalianeba 25360 27555 -241811 -342622 -477382
sxva muxlebi, wminda -1314154 -1577516 -1421733 -1433362 -1462022
monetaruli agregati (M3) 4027469 4075932 4234084 4017809 4305126
monetaruli agregati (M2) 2149311 2276128 2432518 2280434 1862498
bankebs gareT arsebuli naRdi fuli 1152070 1132136 1239022 1204893 1082554
depozitebi erovnul valutaSi 997241 1143992 1193496 1075541 779944
depozitebi ucxour valutaSi 1878158 1799804 1801566 1737375 2442628
8. saqarTvelos depozituri korporaciebis mimoxilva (aTasi lari)
statistikuri cxrilebi
57wliuri angariSi / 2008 weli
9. monetaruli koeficientis dinamika
saval-
debulo
rezervebi
k/b-is sa-
korespon-
dento
angariSe-
bi seb-Si
naRdi
fuli
k/b-Si
k/b-is
rezerveb-
is saerTo
Tanxa
dolari-
zaciis
koefici-
enti
fulis
multi-
plika-
tori
(M2)
fulis
multi-
plika-
tori
(M3)
fulis mi-
moqcevis
siCqare
(M2)
fulis mi-
moqcevis
siCqare
(M3)procentulad komerciuli bankebis
sadepozito valdebulebebTan
2007
ianvari 11.75 9.56 5.06 26.37 70.04 1.06 2.11
Tebervali 11.28 8.68 4.43 24.39 71.95 1.06 2.22
marti 11.91 3.34 4.95 20.20 68.71 1.19 2.34 12.38 6.28
aprili 11.55 6.65 5.32 23.52 67.86 1.14 2.26
maisi 14.06 8.03 4.75 26.84 66.86 1.10 2.13
ivnisi 9.32 8.60 4.79 22.72 67.04 1.17 2.33 10.26 5.18
ivlisi 9.73 7.57 4.63 21.93 65.30 1.22 2.34
agvisto 9.26 8.91 4.48 22.65 65.77 1.20 2.34
seqtemberi 9.22 8.47 4.61 22.30 64.86 1.23 2.37 8.77 4.53
oqtomberi 9.80 7.13 4.25 21.19 64.46 1.26 2.40
noemberi 9.01 7.14 4.51 20.67 63.10 1.29 2.43
dekemberi 9.68 6.71 5.51 21.90 65.32 1.21 2.26 7.91 4.22
2008
ianvari 9.24 5.25 4.85 19.34 66.73 1.26 2.49
Tebervali 9.86 5.96 5.23 21.05 65.52 1.23 2.36
marti 9.60 5.17 5.58 20.34 61.14 1.31 2.35 8.38 4.68
aprili 9.12 4.70 5.55 19.37 62.98 1.30 2.36
maisi 10.11 5.39 5.37 20.86 62.15 1.28 2.31
ivnisi 9.89 6.28 5.94 22.11 60.15 1.28 2.23 7.84 4.50
ivlisi 9.26 6.77 5.76 21.79 59.97 1.28 2.22
agvisto 5.60 4.35 7.20 17.15 61.33 1.34 2.30
seqtemberi 3.14 12.13 7.21 22.47 61.76 1.24 2.19 8.36 4.75
oqtomberi 3.72 8.54 7.08 19.34 62.87 1.29 2.32
noemberi 3.93 3.73 6.51 14.17 70.29 1.31 2.69
dekemberi 3.76 7.14 6.46 17.36 75.80 1.13 2.62 10.24 4.43
statistikuri cxrilebi
58 saqarTvelos erovnuli banki
TariRi saprocento ganakveTi,%
23/1/08 10
20/2/08 11
19/3/08 11
16/4/08 12
14/5/08 12
25/6/08 12
23/7/08 12
20/8/08 11
10/9/08 10
17/9/08 10
15/10/08 10
26/11/08 9
24/12/08 8
10. monetaruli politikis saprocento ganakveTi
11. komerciuli bankebis krebsiTi aqtivebisa da pasivebis dinamika (aTasi lari)
SeniSvna: 2008 wlis 20 agvistos CaTvliT monetaruli politikis saprocento ganakveTis dasadgenad gamoi-
yeneboda iseTi instrumenti, rogoricaa 7-dRiani sadepozito sertifikati, xolo aRniSnuli TariRis Semdeg
gamoiyeneba 7-dRiani refinansirebis ganakveTi.
1.01.08 1.04.08 1.07.08 1.10.08 1.01.09
naRdi fuladi saxsrebi 302607 346879 377025 403430 421319
fuladi saxsrebi sabanko angariSebze 1050605 1164671 1275520 1158611 1439111
fasiani qaRaldebi dilinguri operaciebisaTvis 3769 1131 884 238 719
sainvesticio fasiani qaRaldebi 422420 502396 198160 161105 85403
wminda sesxebi 4424689 4818142 5301132 5030920 5454833
sesxebi saxelmwifo seqtors 0 0 0 0 3
sesxebi kerZo seqtors (bankTaSorisi sesxebis garda) 4580528 5003520 5527343 5428985 5982147
bankTaSorisi sesxebi 8811 8118 3545 9930 10730
sesxebis SesaZlo danakargebis rezervebi (-) 164651 193496 229756 407995 538047
daricxuli misaRebi procentebi da dividendebi 63110 71611 74464 82319 98025
investiciebi sawesdebo kapitalSi 215388 290672 244303 302198 340387
ZiriTadi saSualebebi da aramaterialuri aqtivebi 572546 616150 719957 789540 832553
sxva wminda aqtivebi 153023 273446 414290 306593 193277
mTliani aqtivebi 7208158 8085099 8605735 8234954 8865627
valdebulebebi 5737111 6332295 6813797 6509643 7348376
bankebis depozitebi 296178 569676 628860 512824 277093
arasabanko depozitebi 3215038 3303422 3445744 3186058 3567816
arasabanko depozitebi moTxovnamde 1592755 1601033 1616712 1544098 1697034
iuridiuli pirebis vadiani depozitebi 487703 471485 500574 462246 547430
fizikuri pirebis vadiani depozitebi 1069807 1163682 1260851 1115496 1281562
samTavrobo seqtoris depozitebi 64773 67221 67607 64218 41790
daricxuli gadasaxdeli procentebi da dividendebi 85803 72201 85109 87261 106179
nasesxebi saxsrebi 1942394 2041836 2278319 2511567 3174137
sxva valdebulebebi 197698 345161 375765 211933 223151
sul saaqcio kapitali 1471046 1752804 1791939 1725311 1517250
ganaRdebuli sawesdebo kapitali 453991 547353 557546 591161 574293
kapitalis rezervebi 669201 816461 833302 852776 849682
gaunawilebeli mogeba 347855 388989 401091 281373 93276
mTliani pasivebi 7208158 8085099 8605735 8234954 8865627
statistikuri cxrilebi
59wliuri angariSi / 2008 weli
12. komerciuli bankebis sesxebisa da depozitebis moculoba da
saSualo wliuri Sewonili saprocento ganakveTebi
1.01.08 1.04.08 1.07.08 1.10.08 1.01.09
aTasi lari
sesxebi erovnul valutaSi iuridiul da
fizikur pirebze
sul 1408408 1662785 1903468 1674546 1544401
moklevadiani 754340 868880 860052 645301 580656
grZelvadiani 654068 793904 1043416 1029244 963745
sesxebi ucxour valutaSi iuridiul da
fizikur pirebze
sul 3096524 3239748 3534185 3597108 4278504
moklevadiani 579820 663087 780715 744276 896941
grZelvadiani 2516704 2576660 2753470 2852832 3381563
vadiani depozitebi erovnul valutaSi
sul 297732 395232 485066 372345 230270
moklevadiani 246598 314453 418233 305150 186925
grZelvadiani 51134 80779 66833 67195 43345
vadiani depozitebi ucxour valutaSi
sul 1259778 1239936 1276359 1205397 1598722
moklevadiani 830843 807803 932422 891810 1269177
grZelvadiani 428935 432133 343937 313586 329546
saprocento ganakveTebi,%
sesxebi erovnul valutaSi iuridiul da
fizikur pirebze
sul 20.7 20.8 21.8 22.4 22.9
moklevadiani 21.2 21.1 22.2 23.5 24.0
grZelvadiani 20.2 20.4 21.4 21.7 22.2
sesxebi ucxour valutaSi iuridiul da
fizikur pirebze
sul 16.7 16.6 16.8 17.2 17.7
moklevadiani 19.3 19.2 19.6 20.5 21.6
grZelvadiani 16.1 15.9 16.0 16.3 16.7
depozitebi erovnul valutaSi
sul 9.4 8.6 9.6 9.9 10.0
moklevadiani 8.6 7.3 9.0 9.0 9.2
grZelvadiani 13.1 13.6 13.5 13.9 13.9
depozitebi ucxour valutaSi
sul 8.8 8.9 9.1 9.5 10.0
moklevadiani 7.6 7.7 8.3 8.8 9.6
grZelvadiani 11.1 11.2 11.1 11.4 11.7
statistikuri cxrilebi
60 saqarTvelos erovnuli banki
13. komerciuli bankebis mier gacemuli sesxebiT davalianeba (aTasi lari)
14. komerciuli bankebis vadagadacilebuli sesxebiT davalianeba (aTasi lari)
sesxebiT
davalianeba, sul
maT Soris:
erovnul valutaSi ucxour valutaSi
01.01.08 4504932 1408408 3096524
01.02.08 4571093 1460056 3111037
01.03.08 4713823 1546657 3167166
01.04.08 4902532 1662785 3239748
01.05.08 5125342 1741706 3383637
01.06.08 5280359 1827351 3453008
01.07.08 5437653 1903468 3534185
01.08.08 5570972 1910375 3660597
01.09.08 5369710 1791736 3577975
01.10.08 5271653 1674546 3597108
01.11.08 5236657 1622142 3614515
01.12.08 5774682 1560744 4213939
01.01.09 5822905 1544401 4278504
vadagadacilebuli
davalianeba, sul
maT Soris:
erovnul valutaSi ucxour valutaSi
01.01.08 75597 31596 44000
01.02.08 99085 53154 45931
01.03.08 109360 43468 65892
01.04.08 100988 45599 55389
01.05.08 116605 50442 66164
01.06.08 105274 53837 51437
01.07.08 89690 39290 50401
01.08.08 99042 41987 57055
01.09.08 112406 54138 58268
01.10.08 157332 90624 66708
01.11.08 177404 98652 78751
01.12.08 208627 110074 98553
01.01.09 159245 83213 76032
statistikuri cxrilebi
61wliuri angariSi / 2008 weli
15. Tbilisis bankTaSoris savaluto birJaze aSS dolariT
vaWrobis Sedegebi
(aTasi aSS dolari)
garigebis
moculoba
gayiduli aSS dolari nayidi aSS dolariseb-is wminda
intervenciebi kom/bankebis
mier seb-is mier
kom/bankebis
mier seb-is mier
2007 1346600 1089175 257425 428424 918176 -660751
ianvari 54945 40170 14775 41795 13150 1625
Tebervali 74978 72458 2520 20394 54584 -52064
marti 100625 100625 0 7405 93220 -93220
aprili 93115 90035 3080 14185 78930 -75850
maisi 98965 94485 4480 8765 90200 -85720
ivnisi 101775 98835 2940 14535 87240 -84300
ivlisi 141281 114586 26695 43320 97961 -71266
agvisto 124111 115976 8135 19350 104761 -96626
seqtemberi 115810 106960 8850 15550 100260 -91410
oqtomberi 121045 121045 0 14475 106570 -106570
noemberi 128850 19100 109750 118400 10450 99300
dekemberi 191100 114900 76200 110250 80850 -4650
2008 2246173 1034937 1211236 1424426 821748 389489
ianvari 139111 31091 108020 115294 23817 84203
Tebervali 225360 191647 33713 44290 181070 -147357
marti 262225 227375 34850 51496.5 210729 -175879
aprili 178535 64505 114030 134400 44135 69895
maisi 240450 165370 75080 111000 129450 -54370
ivnisi 145180 133430 11750 49280 95900 -84150
ivlisi 113630 89560 24070 42290 71340 -47270
agvisto 218750 29862 188888 217150 1600 187288
seqtemberi 106467 59917 46550 59960 46507 43
oqtomberi 231820 15300 216520 224370 7450 209070
noemberi 206815 19660 187155 197565 9250 177905
dekemberi 177830 7220 170610 177330 500 170110
statistikuri cxrilebi
62 saqarTvelos erovnuli banki
Tvis bolos saSualod Tvis ganmavlobaSi
2007
ianvari 1.7199 1.7145
Tebervali 1.7130 1.7142
marti 1.7000 1.7059
aprili 1.6900 1.6948
maisi 1.6780 1.6841
ivnisi 1.6695 1.6748
ivlisi 1.6680 1.6674
agvisto 1.6625 1.6646
seqtemberi 1.6580 1.6607
oqtomberi 1.6225 1.6420
noemberi 1.6210 1.6223
dekemberi 1.5916 1.6013
2008
ianvari 1.5870 1.5921
Tebervali 1.5540 1.5664
marti 1.4760 1.5098
aprili 1.4620 1.4549
maisi 1.4440 1.4549
ivnisi 1.4180 1.4281
ivlisi 1.4080 1.4096
agvisto 1.4100 1.4123
seqtemberi 1.4050 1.4050
oqtomberi 1.4210 1.4127
noemberi 1.6500 1.5827
dekemberi 1.6670 1.6554
16. gacvliTi kursebi: lari / aSS dolari
statistikuri cxrilebi
63wliuri angariSi / 2008 weli
17. gacvliTi kursebi: lari / evro
Tvis bolos saSualod Tvis ganmavlobaSi
2007
ianvari 2.2283 2.2287
Tebervali 2.2660 2.2392
marti 2.2642 2.2582
aprili 2.3006 2.2867
maisi 2.2542 2.2763
ivnisi 2.2455 2.2448
ivlisi 2.2788 2.2840
agvisto 2.2668 2.2658
seqtemberi 2.3487 2.3042
oqtomberi 2.3377 2.3347
noemberi 2.3913 2.3775
dekemberi 2.3315 2.3322
2008
ianvari 2.3438 2.3413
Tebervali 2.3459 2.3058
marti 2.3271 2.3375
aprili 2.2755 2.2979
maisi 2.2339 2.2602
ivnisi 2.2325 2.2202
ivlisi 2.1970 2.2233
agvisto 2.0803 2.1209
seqtemberi 2.0134 2.0187
oqtomberi 1.8712 1.8918
noemberi 2.1346 2.0132
dekemberi 2.3648 2.2333
statistikuri cxrilebi
64 saqarTvelos erovnuli banki
18. saqarTvelos saxelmwifo sagareo vali (saxelmwifos mier garantirebuli kreditebis gareSe)
2000 2005 2006 2007 2008
milioni aSS dolari
mTliani sagareo vali, periodis bolosaTvis 1556.2 1650.6 1604.5 1776.0 2681.4
maT Soris:
moklevadiani kreditebi - - - -
grZelvadiani kreditebi 1556.2 1650.6 1604.5 1776.0 2681.4
sagareo valis momsaxurebasTan dakavSirebuli gadasaxdelebi 64.4 109.2 151.3 102.5 79.5
maT Soris:
ZiriTadi valis gadaxdasTan dakavSirebuli 24.8 88.6 130.9 79.2 35.6
procentebis gadaxdasTan dakavSirebuli 39.6 20.7 20.4 23.3 43.9
saqonlisa da momsaxurebis eqsporti 705.4 2187.5 2551.6 3182.4 3691.1
SefardebiTi parametrebi,%
mTliani sagareo vali procentulad mTlian Sida produqtTan 50.9 25.7 20.7 17.5 21.0
mTliani sagareo vali procentulad eqsportTan 220.6 75.5 62.9 55.8 72.6
sagareo valis momsaxurebis koeficientebi:
sagareo valis momsaxurebasTan dakavSirebuli gadasaxdele-
bi procentulad eqsportTan9.1 5.0 5.9 3.2 2.2
procentebTan dakavSirebuli gadasaxdelebi procentulad
eqsportTan5.6 0.9 0.8 0.7 1.2
wyaro: saqarTvelos finansTa saministro; statistikis departamenti.
statistikuri cxrilebi
65wliuri angariSi / 2008 weli
19. saqarTvelos sagareo vaWroba (araregistrirebuli vaWrobis gareSe; aTasi aSS dolari)
sul ian Teb mar apr mai ivn ivl agv seq oqt noe dek
eqsporti (FOB)
2000 322821 16078 22050.28313 26265.65329 26541 27980 29217 29006 31037 35442 23926 28587 26691
2006 936172 67665 60570 86058 87853 74352 67723 75033 76938 80894 67519 88447 103119
2007 1232371 69474 67522 86666 99579 112612 107918 114498 111157 97184 130414 110998 124349
2008 1497664 96789 101214 131397 135571 144223 187019 160814 112788 170659 110505 71258 75427
importi (CIF)
2000 709402 49869 51953.70926 56442.62089 51431 45186 64116 55429 76024 53049 73613 64040 68249
2006 3677745 191138 223957 267452 285379 294497 307232 309257 363567 350310 341731 333550 409676
2007 5214883 328475 334759 381864 364694 438540 376066 430090 463612 424220 522441 445563 704558
2008 6058103 402968 474143 527992 579558 611148 572569 586051 404536 507171 511768 415738 464460
sagareo savaWro brunva
2000 1032223 65947 74004 82708 77972 73165 93333 84436 107061 88491 97539 92627 94940
2006 4613917 258803 284527 353510 373232 368849 374954 384290 440505 431204 409250 421998 512795
2007 6447254 397949 402281 468530 464273 551152 483984 544589 574769 521404 652854 556561 828907
2008 7555767 499757 575357 659390 715130 755372 759589 746865 517324 677830 622272 486996 539887
sagareo savaWro balansi
2000 -386581 -33791 -29903 -30177 -24891 -17206 -34899 -26423 -44987 -17607 -49687 -35452 -41558
2006 -2741573 -123473 -163387 -181394 -197525 -220145 -239509 -234224 -286629 -269415 -274212 -245103 -306557
2007 -3982512 -259001 -267238 -295198 -265115 -325927 -268147 -315592 -352455 -327036 -392027 -334566 -580209
2008 -4560439 -306179 -372928 -396595 -443987 -466925 -385550 -425237 -291748 -336513 -401263 -344480 -389034
wyaro: statistikis departamenti.
statistikuri cxrilebi
66 saqarTvelos erovnuli banki
eqsporti
(FOB)
importi
(CIF)balansi
sagareo savaWro
brunva
Tanxa %
2007
TurqeTi 171763.9 727906.0 -556142.1 899669.9 14.0
ukraina 94169.3 574906.0 -480736.7 669075.3 10.4
ruseTi 45599.0 576604.4 -531005.4 622203.4 9.7
azerbaijani 137455.0 382367.2 -244912.2 519822.2 8.1
germania 56155.9 387326.6 -331170.7 443482.5 6.9
aSS 149036.0 203891.4 -54855.4 352927.4 5.5
bulgareTi 59357.3 184049.7 -124692.4 243407.0 3.8
arabTa gaerTianebuli emiratebi 18638.3 214721.3 -196083.0 233359.6 3.6
TurqmeneTi 26338.5 149901.8 -123563.3 176240.3 2.7
somxeTi 110844.2 59557.5 51286.7 170401.7 2.6
umsxvilesi savaWro partniorebis mixedviT 869357.4 3461231.9 -2591874.5 4330589.3 x
sul 1232371.0 5214883.4 -3982512.4 6447254.4 100.0
umsxvilesi savaWro partniorebis wili,% 70.5 66.4 65.1 67.2 x
2008
TurqeTi 262912.5 939875.3 -676962.8 1202787.8 15.9
azerbaijani 205408.0 607778.1 -402370.1 813186.1 10.8
ukraina 134173.8 657617.8 -523444.0 791791.6 10.5
germania 33100.6 434328.1 -401227.5 467428.7 6.2
ruseTi 28471.0 426023.4 -397552.4 454494.4 6.0
aSS 102197.6 241390.2 -139192.6 343587.8 4.5
CineTi 8992.7 298149.2 -289156.5 307141.9 4.1
arabTa gaerTianebuli emiratebi 11228.6 272665.9 -261437.3 283894.5 3.8
bulgareTi 108216.7 122928.2 -14711.5 231144.9 3.1
italia 17144.9 181604.4 -164459.5 198749.3 2.6
umsxvilesi savaWro partniorebis mixedviT 911846.4 4182360.6 -3270514.2 5094207.0 x
sul 1497663.6 6058103.5 -5864065.6 7555767.1 100.0
umsxvilesi savaWro partniorebis wili,% 60.9 69.0 55.8 67.4 x
20. saqarTvelos umsxvilesi sagareo savaWro partniori qveynebi (aTasi aSS dolari)
wyaro: statistikis departamenti.
statistikuri cxrilebi
67wliuri angariSi / 2008 weli
21. saqarTvelos umsxvilesi saeqsporto sasaqonlo jgufebi
22. saqarTvelos umsxvilesi saimporto sasaqonlo jgufebi
2007 2008
aTasi aSS
dolari
%-ulad
jamTan
aTasi aSS
dolari
%-ulad
jamTan
eqsporti, sul 1232371.0 100.0 1497663.6 100.0
maT Soris:
feroSenadnobebi 159630.3 13.0 267241.6 17.8
Savi liTonebis jarTi 96871.8 7.9 128532.3 8.6
spilenZis madnebi da koncentratebi 79212.5 6.4 118265.4 7.9
msubuqi avtomobilebi 70176.0 5.7 113333.4 7.6
azotovani sasuqebi 57022.2 4.6 105519.4 7.0
oqro daumuSavebeli an naxevraddamuSavebuli 69391.7 5.6 100111.7 6.7
cementi 64002.3 5.2 80075.3 5.3
spirti eTilis aradenaturirebuli da spirtiani sasmelebi 57423.7 4.7 58993.1 3.9
yurZnis naturaluri Rvinoebi 29197.4 2.4 36862.8 2.5
Txili da sxva kakali 65122.0 5.3 31731.5 2.1
danarCeni produqcia 484321.1 39.3 456997.1 30.5
2007 2008
aTasi aSS
dolari
%-ulad
jamTan
aTasi aSS
dolari
%-ulad
jamTan
importi, sul 5214883.4 100.0 6058103.5 100.0
maT Soris:
navTobi da navTobproduqtebi 556343.6 10.7 762499.2 12.6
msubuqi avtomobilebi 369720.8 7.1 463290.0 7.6
navTobis airebi da airisebri naxSirwyalbadebi 293867.6 5.6 204660.0 3.4
samkurnalo saSualebebi 143995.9 2.8 189864.9 3.1
aparatura gadamcemi radiosatelefono, ra-
diosatelegrafo kavSiris, radiomauwyeblobisa da tele-
viziisaTvis
105178.2 2.0 148186.9 2.4
wnelebi naxSirbadiani foladisagan Semdgomi damuSavebis
gareSe 71868.3 1.4 111133.0 1.8
xorbali 139188.9 2.7 108851.7 1.8
gamomTvleli manqanebi da maTi blokebi 77988.9 1.5 92785.4 1.5
fqvili 45896.7 0.9 74490.4 1.2
magniumis madnebi da koncentratebi 19191.1 0.4 70050.5 1.2
danarCeni produqcia 3391643.4 65.0 3832291.5 63.3
wyaro: statistikis departamenti.
statistikuri cxrilebi
68 saqarTvelos erovnuli banki
23. finansuri seqtoris institutebi (periodis bolos)
2005 2006 2007 2008
komerciuli bankebi, sul 19 17 19 20
maT Soris:
ucxouri kapitalis monawileobiT 12* 12* 14* 17*
yovel 100000 kacze 0.43 0.39 0.43 0.46
filialebi 159 122 124 124
serviscentrebi x 298 416 559
komerciuli bankebis:
gancxadebuli sawesdebo fondi, aTasi lari 296443 344844 524576 625616
saaqcio kapitali, aTasi lari 479488 898373 1471046 1517250
valutis gadamcvleli punqtebi (licenzirebuli) 556 655 806 1030
yovel 100000 kacze 12.63 14.90 18.34 23.50
arasabanko sadepozito dawesebulebebi, erTeuli 40 38 24 18
mikrosafinanso organizaciebi (licenzirebuli) x 3 15 27
safondo birJebi, erTeuli 1 1 1 1
sadazRvevo kompaniebi (moqmedi), erTeuli 16 14 15 13
sapensio sqemebi, erTeuli 3 3 4 7
* maT Soris 2 ucxouri bankis filiali.
statistikuri cxrilebi
69wliuri angariSi / 2008 weli
24. saqarTveloSi moqmedi komerciuli bankebis sia 2009 wlis
1 ianvris mdgomareobiT
N bankebis dasaxelebalicenziis ga-
cemis TariRi
licenziis
nomeri
moqmedi
filialebis
raodenoba
moqmedi
servis-centre-
bis raodenoba
1 ss banki "respublika" 04.02.1992 5 8 35
2 ss "taoprivatbanki" 25.02.1992 10 - 72
3 ss "pirveli britanuli banki " 12.01.1993 76 - -
4 ss "Tibisi banki" 20.01.1993 85 13 42
5 ss "saqarTvelos banki" 15.12.1994 86 1 159
6 ss "saqarTvelos saxalxo banki" 10.02.1993 96 75 111
7 ss kb "bazisbanki" 04.11.1993 173 - 19
8 ss "viTibi banki jorjia" 07.05.1995 226-a 14 12
9 ss "banki qarTu" 09.01.1997 229 3 4
10 ss "prokredit banki" 13.05.1999 233 7 50
11 ss "kor standart banki" 25.01.2008 0110245 - 26
12 ss kb "biTiei banki" 13.03.2001 238 1 5
13 ss "investbanki" 29.09.2003 241 1 2
14 T.r. ss "ziraaT bankis" Tbilisis filiali 31.03.1998 231-1 - -
15Rss "kavkasiis ganviTarebis bankis" Tbili-
sis filiali02.12.1999 234-1 - -
16ss "azerbaijanis saerTaSoriso banki -
saqarTvelo"07.02.2007 0110242 - -
17 ss "eiC es bi si banki saqarTvelo" 30.07.2007 0110243 - -
18 ss " progres banki" 31.12.2007 0110244 - 1
19 ss "xalik banki saqarTvelo" 29.01.2008 0110246 1 -
20 ss "banki konstanta" 03.07.2008 130 - 21
statistikuri cxrilebi
70 saqarTvelos erovnuli banki
5-dan 10 mln laramde 10 mln lari da meti
ss "pirveli britanuli banki " ss "banki qarTu"
ss kb "bazisbanki" ss "prokredit banki"
T. r. ss "ziraaT bankis" Tbilisis filiali ss "viTibi banki jorjia"
Rss "kavkasiis ganviTarebis bankis" Tbilisis filiali ss "saqarTvelos banki"
ss banki "respublika"
ss kb "kor standart banki"
ss "investbanki"
ss "biTiei banki"
ss "saqarTvelos saxalxo banki"
ss "Tibisi banki"'
ss "taoprivatbanki"
ss "azerbaijanis saerTaSoriso banki - saqarTvelo"
ss "eiC es bi si banki saqarTvelo"
ss "xalik banki"
ss "progres banki"
ss "banki konstanta"
25. komerciuli bankebis dajgufeba fuladi saxiT ganaRdebuli
sawesdebo kapitalis mixedviT 2009 wlis 1 ianvris mdgomareobiT
statistikuri cxrilebi
71wliuri angariSi / 2008 weli
26. saqarTveloSi moqmedi mikrosafinanso organizaciebis sia
2009 wlis 1 ianvris mdgomareobiT
N dasaxeleba registraciis TariRi registraciis nomeri
1 Sps m/o "qarTuli krediti " 04.10.2006 736
2 Sps m/o "alians jgufi " 09.10.2006 737
3 m/o Sps "Tbilbiznesi" 30.11.2006 931
4 Sps m/o "alfa eqspresi" 10.01.2007 7
5 Sps m/o "alfa krediti" 12.02.2007 50
6 Sps m/o "TAM krediti" 06.03.2007 107
7 Sps m/o "intel eqspres jorjia" 23.03.2007 143
8 Sps m/o "riko eqspresi" 11.04.2007 175
9 ss m/o "kristali" 18.09.2007 368
10 ss m/o "finagro" 30.11.2007 444
11 Sps m/o "kredo" 06.12.2007 452
12 ss m/o "kavkasus krediti" 13.12.2007 476
13 Sps m/o "imerkrediti" 18.12.2007 492
14 Sps m/o "kredit servisi" 20.12.2007 504
15 ss m/o "finka saqarTvelo" 28.12.2007 526
16 Sps m/o "eqspres krediti" 10.01.2008 6
17 ss m/o "lazika kapitali" 21.01.2008 23
18 Sps m/o "kreditservisi +" 06.02.2008 84
19 Sps m/o "kristal krediti" 03.04.2008 330
20 Sps m/o "sani" 12.06.2008 73
21 Sps m/o "moneta eqspres jorjia" 13.06.2008 82
22 Sps m/o "intelneti" 01.07.2008 120
23 Sps m/o "Tbilmikrokrediti" 17.10.2008 506
24 Sps m/o ,,amigo+" 30.10.2008 535
25 ss m/o "nike krediti" 30.10.2008 536
26 Sps m/o "kavkaskrediti" 19.11.2008 619
27 Sps m/o "X krediti" 27.01.2009 27-01/8
statistikuri cxrilebi
72 saqarTvelos erovnuli banki
11. finansuri angariSgeba
finansuri angariSgeba
saqarTvelos erovnuli banki
finansuri angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
damoukidebeli auditoris daskvnasTan erTad
damoukidebeli auditoris daskvna
sabalanso angariSgeba ............................................................................................................... 74
mogeba-zaralis angariSgeba ..................................................................................................... 75
kapitalSi cvlilebebis angariSgeba ........................................................................................ 76
fuladi nakadebis angariSgeba ................................................................................................. 77
finansuri angariSgebis TandarTuli SeniSvnebi
1. ZiriTadi saqmianoba .............................................................................................................. 79
2. Sedgenis safuZveli ............................................................................................................... 80
3. saaRricxvo politikis mimoxilva ...................................................................................... 83
4. mniSvnelovani buRaltruli Sefasebebi da daSvebebi ....................................................... 93
5. fuli da fuladi ekvivalentebi .......................................................................................... 93
6. moTxovnebi ararezidenti sakredito dawesebulebebis mimarT ....................................... 93
7. saerTaSoriso savaluto fondTan dakavSirebuli naSTebi ............................................. 94
8. gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebi .............................................................................. 96
9. adgilobriv komerciul bankebze gacemuli sesxebi .......................................................... 97
10. dafarvis vadamde flobili fasiani qaRaldebi ............................................................. 97
11. gasayidad gankuTvnili ZiriTadi saSualebebi ................................................................ 98
12. ZiriTadi saSualebebi ......................................................................................................... 99
13. sxva aqtivebi da valdebulebebi .......................................................................................100
14. mimoqcevaSi gaSvebuli fuli .............................................................................................101
15. valdebulebebi adgilobrivi sakredito dawesebulebis mimarT ..................................101
16. valdebulebebi saqarTvelos finansTa saministros mimarT .........................................101
17. valdebulebebi sxva klientebis mimarT ...........................................................................102
18. gamoSvebuli sadepozito serTifikatebi .......................................................................102
19. kapitali .............................................................................................................................103
20. pirobiTi valdebulebebi ...................................................................................................105
21. wminda gasamrjelo da sakomisio xarji ........................................................................ 106
22. sxva Semosavali ................................................................................................................. 106
23. administraciuli xarjebi .................................................................................................107
24. riskebis marTva ...................................................................................................................108
25. finansuri instrumentebis realuri Rirebuleba ...........................................................118
26. finansuri aqtivebisa da valdebulebebis vadianobis analizi ......................................120
27. dakavSirebul mxareTa garigebebi ................................................................................... 121
28. sabalanso angariSgebis gamoSvebis TariRis Semdgomi movlenebi ...............................124
73wliuri angariSi / 2008 weli
damoukidebeli auditoris daskvna
29 aprili 2009
finansuri angariSgeba
damoukidebeli auditoris daskvna
saqarTvelos erovnuli bankis sabWos –
Cven CavatareT saqarTvelos erovnuli bankis (SemdgomSi “banki”) TandarTuli
finansuri angariSgebis auditi, romelic moicavs 2008 wlis 31 dekembris
mdgomareobiT momzadebul sabalanso angariSgebas, agreTve mogeba-zaralis
angariSgebas, kapitalSi cvlilebebis angariSgebasa da fuladi nakadebis
angariSgebas amave TariRiT dasrulebuli wlisaTvis, iseve rogorc mniSvnelovani
saaRricxvo politikis mimoxilvasa da sxva ganmartebiT SeniSvnebs.
xelmZRvanelobis pasuxismgebloba finansur angariSgebaze
xelmZRvaneloba pasuxismgebelia winamdebare finansuri angariSgebis momzadebasa da
samarTlian wardgenaze finansuri angariSgebis saerTaSoriso standartebis
Sesabamisad. aseTi pasuxismgebloba moicavs: uneblie Tu ganzrax daSvebuli arsebiTi
uzustobebis gareSe Sedgenili finansuri angariSgebis momzadebisa da samarTliani
wardgenis mizniT Sida kontrolis sistemebis SemuSavebas, danergvasa da
ganxorcielebas; Sesabamisi saaRricxovo politikis SerCevasa da gamoyenebas da
iseTi saaRricxvo Sefasebebis SemuSavebas, romlebic misaRebia konkretuli
viTarebisTvis.
auditoris pasuxismgebloba
Cven valdebulni varT, Cvens mier Catarebuli auditis safuZvelze gamovTqvaT
mosazreba aRniSnul finansur angariSgebaze. auditi CavatareT auditis
saerTaSoriso standartebis Sesabamisad. aRniSnuli standartebi moiTxovs eTikuri
normebis dacvas, agreTve, auditis imgvarad dagegmvasa da Catarebas, raTa
uzrunvelyofil iqnas garantia, rom finansuri angariSgeba ar Seicavs mniSvnelovan
uzustobas.
auditi gulisxmobs iseTi procedurebis Catarebas, romlebic gamiznulia
mtkicebulebis mopovebaze finansur angariSgebaSi moyvanili Tanxebisa da
monacemebis Taobaze. SerCeuli meTodika damokidebulia auditorTa mosazrebaze, maT
Soris, arsebiTi uzustobis riskis Sefasebis Taobaze, miuxedavad imisa, iqneba
msgavsi uzustoba daSvebuli uneblieT Tu ganzrax. imisaTvis, rom SeimuSaos
viTarebisa da garemoebis Sesatyvisi procedurebi, riskebis Sefasebisas auditori
iTvaliswinebs Sida kontrolis arsebul sistemebs, romlebic qmnis Sesabamis
pirobebs organizaciis mier finansuri angariSgebis momzadebisa da samarTliani
wardgenisaTvis. aRniSnulis mizans ar warmoadgens mosazrebis gamoxatva
organizaciis Sida kontrolis sistemebis efeqturobaze. auditi aseve moicavs
xelmZRvanelobis mier gamoyenebuli saaRricxvo politikis da saaRricxvo
Sefasebebis sisworisa da mTlianad finansuri angariSgebis wardgenis Sefasebas.
darwmunebulni varT, rom auditis procesSi mopovebuli rwmuneba sakmaris da
saTanado safuZvels gvaZlevs auditoruli daskvnisaTvis.
daskvna
Cveni azriT, finansuri angariSgeba samarTlianad asaxavs bankis finansur
mdgomareobas 2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT, finansuri Sedegebisa da fuladi
nakadebis CaTvliT amave TariRiT dasrulebuli wlisaTvis, finansuri angariSgebis
saerTaSoriso standartebis Sesabamisad.
Ernst & Young LLCKote Abkhazi Street, 44Tbilisi, 0105, GeorgiaTel: + 995 (32) 439375Fax: + 995 (32) 439375www.ey.com/georgia
Sps ernst end iangi
saqarTvelo, 0105 Tbilisi
kote afxazis quCa 44
tel: + 995 (32) 439375
faqsi: + 995 (32) 439375
74 saqarTvelos erovnuli banki
mogeba-zaralis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembers dasrulebuli wlisaTvis
SeniSvnebi 2008 2007
saprocento Semosavali
131,445 149,861
saprocento xarji
(38,285) (36,137)
wminda saprocento Semosavali
93,160 113,724
wminda saprocento Semosavali gaufasurebis rezervis
gaTvaliswinebiT
92,055 113,324
wminda arasaprocento Semosavali (xarji)
23,031 (50,450)
arasaprocento xarji
(46,357) (33,263)
wminda mogeba
68,729 29,611
sabalanso angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
(Tanxebi warmodgenilia aTas larSi)
SeniSvnebi 2008 2007
aqtivebi
aqtivebi ucxour valutaSi
fuli da fuladi ekvivalentebi 5 1,434,590 1,145,318
moTxovnebi ararezidenti sakredito dawesebulebebis
mimarT
6 40,947 141,537
SDR-is angariSi saerTaSoriso savaluto fondSi 7 20,515 23,533
gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebi 8 942,489 783,690
dafarvis vadamde flobili fasiani qaRaldebi 10 66,057 154,212
sxva aqtivebi 13 575 3
aqtivebi erovnul valutaSi
gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebi 8 94,000 39,704
adgilobriv komerciul bankebze gacemuli sesxebi 9 209,412 73,132
dafarvis vadamde flobili fasiani qaRaldebi 10 690,796 738,782
gasayidad gankuTvnili ZiriTadi saSualebebi 11 11,260 865
ZiriTadi saSualebebi 12 19,027 34,707
aramaterialuri aqtivebi 221 413
sxva aqtivebi 13 5,054 8,038
sul aqtivebi 3,534,943 3,143,934
valdebulebebi
valdebulebebi ucxour valutaSi
valdebulebebi adgilobriv sakredito dawesebulebebis
mimarT
15 210,188 283,385
valdebulebebi saqarTvelos finansTa saministros
mimarT
16 16,342 9,518
valdebulebebi sxva klientebis mimarT 17 - 4,232
valdebulebebi saerTaSoriso savaluto fondis mimarT 7 763,789 400,900
sxva valdebulebebi 13 1,443 18
valdebulebebi erovnul valutaSi
mimoqcevaSi gaSvebuli fuli 14 1,290,703 1,310,488
valdebulebebi adgilobriv sakredito dawesebulebebis
mimarT
15 141,190 188,113
valdebulebebi saqarTvelos finansTa saministros
mimarT
16 863,629 440,613
valdebulebebi sxva klientebis mimarT 17 4,546 15,206
gamoSvebuli sadepozito serTifikatebi 18 77,352 376,541
sxva valdebulebebi 13 4,760 4,670
sul valdebulebebi 3,373,942 3,033,684
kapitali 19
sawesdebo kapitali 15,000 15,000
sarezervo fondi 119,597 60,692
ucxouri valutis gadafasebis rezervi 9,824 -
gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebis gadafasebis
rezervi
16,580 9,558
gaunawilebeli mogeba - 25,000
sul kapitali 161,001 110,250
sul valdebulebebi da kapitali 3,534,943 3,143,934
xelmowerilia da damtkicebulia gamosaqveyneblad saqarTvelos erovnuli bankis sabWos mier:
giorgi qadagiZe erovnuli bankis sabWos Tavmjdomare
demna saxlTxuciSvili finansebisa da buRaltruli aRricxvis
departamentis ufrosi 29 aprili 2009
TandarTuli SeniSvnebi gverdebze 79-124 warmoadgens winamdebare finansuri angariSgebis ganuyofel nawils
sabalanso angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
aqtivebi aqtivebi ucxour valutaSi
3
aqtivebi erovnul valutaSi
sul aqtivebi 3,534,943 3,143,934
valdebulebebi
valdebulebebi ucxour valutaSi
valdebulebebi erovnul valutaSi
sul valdebulebebi 3,373,942 3,033,684
kapitali
sul kapitali 161,001 110,250
sul valdebulebebi da kapitali 3,534,943 3,143,934
xelmowerilia da damtkicebulia gamosaqveyneblad saqarTvelos erovnuli bankis sabWos mier:
sabalanso angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
aqtivebi aqtivebi ucxour valutaSi
aqtivebi erovnul valutaSi
sul aqtivebi 3,534,943 3,143,934
valdebulebebi
valdebulebebi ucxour valutaSi
18
valdebulebebi erovnul valutaSi
sul valdebulebebi 3,373,942 3,033,684
kapitali
sul kapitali 161,001 110,250
sul valdebulebebi da kapitali 3,534,943 3,143,934
xelmowerilia da damtkicebulia gamosaqveyneblad saqarTvelos erovnuli bankis sabWos mier:
sabalanso angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
aqtivebi aqtivebi ucxour valutaSi
aqtivebi erovnul valutaSi
sul aqtivebi 3,534,943 3,143,934
valdebulebebi
valdebulebebi ucxour valutaSi
-
valdebulebebi erovnul valutaSi
sul valdebulebebi 3,373,942 3,033,684
kapitali
sul kapitali 161,001 110,250
sul valdebulebebi da kapitali 3,534,943 3,143,934
xelmowerilia da damtkicebulia gamosaqveyneblad saqarTvelos erovnuli bankis sabWos mier:
sabalanso angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
aqtivebi aqtivebi ucxour valutaSi
aqtivebi erovnul valutaSi
sul aqtivebi 3,534,943 3,143,934
valdebulebebi
valdebulebebi ucxour valutaSi
-
valdebulebebi erovnul valutaSi
sul valdebulebebi 3,373,942 3,033,684
kapitali
sul kapitali 161,001 110,250
sul valdebulebebi da kapitali 3,534,943 3,143,934
xelmowerilia da damtkicebulia gamosaqveyneblad saqarTvelos erovnuli bankis sabWos mier:
sabalanso angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
aqtivebi aqtivebi ucxour valutaSi
aqtivebi erovnul valutaSi
221
sul aqtivebi 3,534,943 3,143,934
valdebulebebi
valdebulebebi ucxour valutaSi
valdebulebebi erovnul valutaSi
sul valdebulebebi 3,373,942 3,033,684
kapitali
sul kapitali 161,001 110,250
sul valdebulebebi da kapitali 3,534,943 3,143,934
xelmowerilia da damtkicebulia gamosaqveyneblad saqarTvelos erovnuli bankis sabWos mier:
sabalanso angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
aqtivebi aqtivebi ucxour valutaSi
aqtivebi erovnul valutaSi
865
sul aqtivebi 3,534,943 3,143,934
valdebulebebi
valdebulebebi ucxour valutaSi
valdebulebebi erovnul valutaSi
sul valdebulebebi 3,373,942 3,033,684
kapitali
sul kapitali 161,001 110,250
sul valdebulebebi da kapitali 3,534,943 3,143,934
xelmowerilia da damtkicebulia gamosaqveyneblad saqarTvelos erovnuli bankis sabWos mier:
sabalanso angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
aqtivebi aqtivebi ucxour valutaSi
aqtivebi erovnul valutaSi
413
sul aqtivebi 3,534,943 3,143,934
valdebulebebi
valdebulebebi ucxour valutaSi
valdebulebebi erovnul valutaSi
sul valdebulebebi 3,373,942 3,033,684
kapitali
sul kapitali 161,001 110,250
sul valdebulebebi da kapitali 3,534,943 3,143,934
xelmowerilia da damtkicebulia gamosaqveyneblad saqarTvelos erovnuli bankis sabWos mier:
sabalanso angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
aqtivebi aqtivebi ucxour valutaSi
aqtivebi erovnul valutaSi
sul aqtivebi 3,534,943 3,143,934
valdebulebebi
valdebulebebi ucxour valutaSi
15
16
valdebulebebi erovnul valutaSi
sul valdebulebebi 3,373,942 3,033,684
kapitali
sul kapitali 161,001 110,250
sul valdebulebebi da kapitali 3,534,943 3,143,934
xelmowerilia da damtkicebulia gamosaqveyneblad saqarTvelos erovnuli bankis sabWos mier:
sabalanso angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
aqtivebi aqtivebi ucxour valutaSi
aqtivebi erovnul valutaSi
sul aqtivebi 3,534,943 3,143,934
valdebulebebi
valdebulebebi ucxour valutaSi
valdebulebebi erovnul valutaSi
16
sul valdebulebebi 3,373,942 3,033,684
kapitali
sul kapitali 161,001 110,250
sul valdebulebebi da kapitali 3,534,943 3,143,934
xelmowerilia da damtkicebulia gamosaqveyneblad saqarTvelos erovnuli bankis sabWos mier:
finansuri angariSgeba
sabalanso angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
aqtivebi aqtivebi ucxour valutaSi
575
aqtivebi erovnul valutaSi
sul aqtivebi 3,534,943 3,143,934
valdebulebebi
valdebulebebi ucxour valutaSi
valdebulebebi erovnul valutaSi
sul valdebulebebi 3,373,942 3,033,684
kapitali
sul kapitali 161,001 110,250
sul valdebulebebi da kapitali 3,534,943 3,143,934
xelmowerilia da damtkicebulia gamosaqveyneblad saqarTvelos erovnuli bankis sabWos mier:
75wliuri angariSi / 2008 weli
TandarTuli SeniSvnebi gverdebze 79-124 warmoadgens winamdebare finansuri angariSgebis ganuyofel nawils
mogeba-zaralis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembers dasrulebuli wlisaTvis
(Tanxebi warmodgenilia aTas larSi)
SeniSvnebi 2008 2007
saprocento Semosavali
sainvesticio fasiani qaRaldebi 89,857 88,490
moTxovnebi sakredito dawesebulebebis mimarT
32,186 59,176
adgilobriv komerciul bankebze gacemuli sesxebi
8,546 1,391
sxva
856 804
131,445 149,861
saprocento xarji
gamoSvebuli sadepozito serTifikatebi (33,699) (29,210)
valdebulebebi adgilobrivi komerciuli bankebis
mimarT (4,152) (4,179)
valdebulebebi saerTaSoriso finansuri
institutebis mimarT (358) (2,014)
sxva (76) (734)
(38,285) (36,137)
wminda saprocento Semosavali
93,160 113,724
sxva aqtivebis gaufasurebis rezervi
13
(1,105) (400)
wminda saprocento Semosavali gaufasurebis rezervis
gaTvaliswinebiT
92,055 113,324
wminda mogeba (zarali) ucxouri valutidan:
- sakurso sxvaobebidan 9,824 (55,860)
- savaWro operaciebidan 2,709 1,382
wminda mogeba realizebuli fasiani qaRaldebidan 3,358 599
sxva Semosavali 22 7,140 3,429
wminda arasaprocento Semosavali (xarji)
23,031 (50,450)
personalze gaweuli xarji
23
(17,309) (17,450)
banknotebis da monetebis warmoebasTan dakavSirebuli
xarji
(13,264) (4,175)
cveTa da amortizacia
12, 23
(2,669) (3,305)
wminda gasamrjelo da sakomisio xarji 21 (608) (705)
sxva saoperacio xarji
23
(12,507) (7,628)
arasaprocento xarji
(46,357) (33,263)
wminda mogeba
68,729 29,611
mogeba-zaralis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembers dasrulebuli wlisaTvis
SeniSvnebi 2008 2007
saprocento Semosavali
131,445 149,861
saprocento xarji
(38,285) (36,137)
wminda saprocento Semosavali
93,160 113,724
13
wminda saprocento Semosavali gaufasurebis rezervis
gaTvaliswinebiT
92,055 113,324
wminda arasaprocento Semosavali (xarji)
23,031 (50,450)
arasaprocento xarji
(46,357) (33,263)
wminda mogeba
68,729 29,611
mogeba-zaralis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembers dasrulebuli wlisaTvis
SeniSvnebi 2008 2007
saprocento Semosavali
131,445 149,861
saprocento xarji
(38,285) (36,137)
wminda saprocento Semosavali
93,160 113,724
wminda saprocento Semosavali gaufasurebis rezervis
gaTvaliswinebiT
92,055 113,324
wminda arasaprocento Semosavali (xarji)
23,031 (50,450)
23
12, 23
arasaprocento xarji
(46,357) (33,263)
wminda mogeba
68,729 29,611
mogeba-zaralis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembers dasrulebuli wlisaTvis
SeniSvnebi 2008 2007
saprocento Semosavali
131,445 149,861
saprocento xarji
(38,285) (36,137)
wminda saprocento Semosavali
93,160 113,724
wminda saprocento Semosavali gaufasurebis rezervis
gaTvaliswinebiT
92,055 113,324
wminda arasaprocento Semosavali (xarji)
23,031 (50,450)
23
arasaprocento xarji
(46,357) (33,263)
wminda mogeba
68,729 29,611
finansuri angariSgeba
76 saqarTvelos erovnuli banki
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan saoperacio
aqtivebsa da valdebulebebSi cvlilebebamde
wminda fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan/
(saqmianobaSi)
8,093
922,924
fuladi nakadebi sainvesticio saqmianobidan
TandarTuli SeniSvnebi gverdebze 79-124 warmoadgens winamdebare finansuri angariSgebis ganuyofel nawils
kapitalSi cvlilebebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembers dasrulebuli wlisaTvis
(Tanxebi warmodgenilia aTas larSi)
sawesdebo
kapitali sarezervo
fondi
ucxouri
valutis
gadafasebis
rezervi
gasayidad
arsebuli
fasiani
qaRaldebis
gadafasebis
rezervi gaunawilebeli
mogeba sul
kapitali
2006 wlis 31 dekemberi 15,000
56,081
- (143) 40,000 110,938
wminda ararealizebuli
mogeba gasayidad
arsebuli aqtivebidan
-
-
- 10,335
- 10,335
gasayidad arsebuli
aqtivebis gasvlis gamo
wminda realizebuli
mogebis gadatana mogeba-
zaralis angariSgebaSi
(SeniSvna 19)
-
-
- (634)
- (634)
wlis wminda mogeba
aRiarebuli pirdapir
kapitalSi -
-
- 9,558 - 9,558
wlis wminda mogeba - - - - 29,611 29,611
sul aRiarebuli mogeba -
-
- 9,558 29,611 39,169
saqarTvelos finansTa
saministrosaTvis
gadaricxva (SeniSvna 19) - -
- - (40,000) (40,000)
sarezervo fondSi gadatana
(SeniSvna 19) -
4,611
- - (4,611) -
2007 wlis 31 dekemberi 15,000
60,692
- 9,558 25,000 110,250
wminda ararealizebuli
mogeba gasayidad
arsebuli aqtivebidan
- -
- 10,380 - 10,380
gasayidad arsebuli
aqtivebis gasvlis gamo
wminda realizebuli
mogebis gadatana mogeba-
zaralis angariSgebaSi
(SeniSvna 19)
- -
- (3,358) - (3,358)
wlis wminda mogeba
aRiarebuli pirdapir
kapitalSi - -
- 16,580 - 16,580
wlis wminda mogeba
- -
- - 68,729 68,729
sul aRiarebuli mogeba - - 16,580 68,729 85,309
saqarTvelos finansTa
saministrosaTvis
gadaricxva (SeniSvna 19)
-
-
- - (25,000) (25,000)
ucxouri valutis
gadafasebis rezervSi
gadatana (SeniSvna 19) - -
9,824 - (9,824) -
sarezervo fondSi gadatana
(SeniSvna 19)
- 58,905
- - (58,905) -
2008 wlis 31 dekemberi 15,000 119,597 9,824 16,580 - 161,001
finansuri angariSgeba
77wliuri angariSi / 2008 weli
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
(Tanxebi warmodgenilia aTas larSi)
SeniSvnebi 2008 2007
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan
miRebuli procenti
144,145
147,697
gadaxdili procenti
(35,068)
(30,536)
miRebuli gasamrjelo da sakomisio
2,006
672
gadaxdili gasamrjelo da sakomisio
(2,614)
(1,377)
sainvesticio fasiani qaRaldebidan miRebul wminda mogeba
3,358
599
wminda realizebuli mogeba/(zarali) ucxour valutaSi
ganxorcielebuli operaciebidan
2,708 1,382
sxva Semosavali
7,140
3,429
personalze gaweuli xarjebi
(16,513)
(17,865)
sxva saoperacio xarji
(22,998)
(11,161)
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan saoperacio
aqtivebsa da valdebulebebSi cvlilebebamde
82,164
92,840
saoperacio aqtivebis wminda (zrda)/kleba
moTxovnebi sakredito dawesebulebebis mimarT
67,418
210,952
SDR-is angariSi saerTaSoriso savaluto fondSi
2,576
(23,514)
adgilobriv komerciul bankebze gacemuli sesxebi
(136,400)
(53,132)
sxva aqtivebi
1,334
1,121
saoperacio valdebulebebis wminda zrda/(kleba)
mimoqcevaSi gaSvebuli fuli
(19,785)
380,855
valdebulebebi adgilobrivi sakredito dawesebulebebis
mimarT
(111,844)
139,282
valdebulebebi saqarTvelos finansTa saministros mimarT
430,345
73,774
valdebulebebi sxva klientebis mimarT
(14,892)
-
gamoSvebuli sadepozito serTifikatebi
1,817,280
2,942,242
dafaruli sadepozito serTifikatebi
(2,111,628)
(2,847,502)
sxva valdebulebebi
1,525
6,006
wminda fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan/
(saqmianobaSi)
8,093
922,924
fuladi nakadebi sainvesticio saqmianobidan
ZiriTadi saSualebebisa da aramaterialuri aqtivebis
gayidvidan miRebuli Semosavali
21
276
dafarvis vadamde flobili sainvesticio fasiani qaRaldebis
Sesyidva
-
(98,972)
dafarvis vadamde flobili sainvesticio fasiani qaRaldebis
dafarvidan miRebuli Semosavali
83,608
88,049
gasayidad arsebuli sainvesticio fasiani qaRaldebis
Sesyidva
(1,471,364)
(1,214,397)
gasayidad arsebuli sainvesticio fasiani qaRaldebis
realizaciidan miRebuli Semosavali
1,291,197
689,636
ZiriTadi saSualebebis Sesyidva
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
(808) (406)
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
SDR
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan saoperacio
aqtivebsa da valdebulebebSi cvlilebebamde
92,840
wminda fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan/
(saqmianobaSi)
8,093
922,924
fuladi nakadebi sainvesticio saqmianobidan
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan saoperacio
aqtivebsa da valdebulebebSi cvlilebebamde
6,006
wminda fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan/
(saqmianobaSi)
8,093
922,924
fuladi nakadebi sainvesticio saqmianobidan
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan saoperacio
aqtivebsa da valdebulebebSi cvlilebebamde
wminda fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan/
(saqmianobaSi)
8,093
922,924
fuladi nakadebi sainvesticio saqmianobidan
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan
2,708
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan saoperacio
aqtivebsa da valdebulebebSi cvlilebebamde
wminda fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan/
(saqmianobaSi)
8,093
922,924
fuladi nakadebi sainvesticio saqmianobidan
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan saoperacio
aqtivebsa da valdebulebebSi cvlilebebamde
1,817,280
wminda fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan/
(saqmianobaSi)
8,093
922,924
fuladi nakadebi sainvesticio saqmianobidan
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan saoperacio
aqtivebsa da valdebulebebSi cvlilebebamde
(2,111,628)
wminda fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan/
(saqmianobaSi)
8,093
922,924
fuladi nakadebi sainvesticio saqmianobidan
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan saoperacio
aqtivebsa da valdebulebebSi cvlilebebamde
wminda fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan/
(saqmianobaSi)
8,093
922,924
fuladi nakadebi sainvesticio saqmianobidan
-
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan saoperacio
aqtivebsa da valdebulebebSi cvlilebebamde
wminda fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan/
(saqmianobaSi)
8,093
922,924
fuladi nakadebi sainvesticio saqmianobidan
(1,471,364)
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan saoperacio
aqtivebsa da valdebulebebSi cvlilebebamde
wminda fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan/
(saqmianobaSi)
8,093
922,924
fuladi nakadebi sainvesticio saqmianobidan
1,291,197
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan saoperacio
aqtivebsa da valdebulebebSi cvlilebebamde
wminda fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan/
(saqmianobaSi)
8,093
922,924
fuladi nakadebi sainvesticio saqmianobidan
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan
i
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan saoperacio
aqtivebsa da valdebulebebSi cvlilebebamde
wminda fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan/
(saqmianobaSi)
8,093
922,924
fuladi nakadebi sainvesticio saqmianobidan
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan
i
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan saoperacio
aqtivebsa da valdebulebebSi cvlilebebamde
wminda fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan/
(saqmianobaSi)
8,093
922,924
fuladi nakadebi sainvesticio saqmianobidan
finansuri angariSgeba
78 saqarTvelos erovnuli banki
1. ZiriTadi saqmianoba
2008 wlis 31 dekembris
mdgomareobiT
2007 wlis 31 dekembris
mdgomareobiT
Tanamdeboba saxeli saxeli
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
aramaterialuri aqtivebis Sesyidva
(10)
(30)
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
saqarTvelos finansTa saministrosaTvis ganawilebuli
Tanxis gadaricxva
(25,000)
(40,000)
saerTaSoriso savaluto fondidan miRebuli sesxebi
415,186
5,131
saerTaSoriso savaluto fondis mimarT valdebulebebis
dafarva
(43,777)
-
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
savaluto kursis gavlena fulsa da fulad ekvivalentebze
32,126
(29,801)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
1,145,318
822,908
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
1,434,590
1,145,318
TandarTuli SeniSvnebi gverdebze 79-124 warmoadgens winamdebare finansuri angariSgebis ganuyofel nawils
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan saoperacio
aqtivebsa da valdebulebebSi cvlilebebamde
wminda fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan/
(saqmianobaSi)
8,093
922,924
fuladi nakadebi sainvesticio saqmianobidan
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
(Tanxebi warmodgenilia aTas larSi)
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
1,145,318
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
1,145,318
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
1,434,590
finansuri angariSgeba
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
(30)
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
5,131
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
-
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
(40,000)
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
(29,801)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
822,908
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
79wliuri angariSi / 2008 weli
1. ZiriTadi saqmianoba
saqarTvelos erovnuli banki (SemdgomSi “banki”) warmoadgens saqarTvelos centralur banks, bankTa
banks da saqarTvelos mTavrobis bankirsa da fiskalur agents. banki moqmedebs “saqarTvelos erovnuli
bankis Sesaxeb” saqarTvelos organuli kanonis Sesabamisad, romelic ZalaSi Sevida 1995 wlis 23 ivniss
(SemdgomSi “kanoni”), xolo kanonSi bolo cvlileba safinanso debulebis, bankis safinanso da saerTo
angariSgebis Sesaxeb moxda 2008 wlis 14 marts.
kanonis me-2 muxlSi gawerilia bankis Semdegi miznebi da funqciebi:
bankis ZiriTadi amocanaa fasebis stabilurobis uzrunvelyofa;
erovnulma bankma unda uzrunvelyos finansuri sistemis stabiluroba da gamWvirvaloba da
xeli Seuwyos qveyanaSi mdgrad ekonomikur zrdas, Tue s SesaZlebelia ise, rom safrTxe ar
Seeqmnas misi ZiriTadi amocanis Sesrulebas;
SeimuSaos da ganaxorcielos fulad-sakredito da savaluto politika saqarTvelos
parlamentis mier gansazRvruli ZiriTadi mimarTulebebis Sesabamisad;
flobdes, Seinaxos da gankargos oficialuri saerTaSoriso rezervebi;
iyos saqarTvelos mTavrobis bankiri da fiskaluri agenti; “momavali Taobebisa da stabiluri
ganviTarebis fondebis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis Tanaxmad, uzrunvelyos generaluri
agentisa da stabiluri ganviTarebis fondis mmarTvelis funqciebi da maTTan dakavSirebuli
RonisZiebebis ganxorcieleba;
uzrunvelyos sagadaxdo sistemebis efeqtiani da gamarTuli funqcionireba;
ganaxorcielos saqarTvelos fulis niSnebis emisia;
saerTaSoriso standartebisa da meTodologiebis Sesabamisad awarmoos da gaavrcelos qveynis
finansuri da sagareo seqtoris statistika;
masTan arsebuli sajaro samarTlis iuridiuli pirebis – saqarTvelos safinanso
zedamxedvelobis saagentos da saqarTvelos finansuri monitoringis samsaxuris meSveobiT,
organuli kanonis Sesabamisad ganaxorcielos finansuri seqtoris zedamxedveloba da ukanono
Semosavlis legalizebisa da terorizmis dafinansebis aRkveTis xelSewyoba;
Seasrulos organuli kanoniT gansazRvruli sxva funqciebi.
saqarTvelos kanonmdeblobisa da saqarTvelos mTavrobis mier xelmowerili saerTaSoriso
xelSekrulebebis Tanaxmad, banki kanoniT dadgenili funqciebisa da pasuxismgeblobebis farglebSi
waradgens saqarTvelos ucxouri centraluri bankebisa da saerTaSoriso safinanso da sakredito
dawesebulebebis winaSe.
banki uflebamosilia gaaformos TanamSromlobis xelSekrulebebi ucxour centralur bankebTan misi
saqmianobis farglebSi. banks SeuZlia gaaformos kliringis, saangariSsworebo Tu sxva saxis
xelSekrulebebi ucxour sajaro da kerZo kliringis saagentoebTan, Tavisi saxeliT da
uflebamosilebis arsebobi SemTxvevaSi saqarTvelos mTavrobis saxeliT.
banki uflebamosilia monawileoba miiRos saerTaSoriso organizaciebis kapitalsa da saqmianobaSi
fulad, savaluto da sabanko sferoebSi TanamSromlobis mizniT.
saqarTvelos erovnuli bankis sabWo (SemdgomSi “sabWo”) Sedgeba Semdegi wevrebisgan:
2008 wlis 31 dekembris
mdgomareobiT
2007 wlis 31 dekembris
mdgomareobiT
Tanamdeboba saxeli saxeli
Tavmjdomare (prezidentis
movaleobis Semsrulebeli) daviT amaRlobeli daviT amaRlobeli
wevri simon gelaSvili simon gelaSvili
wevri mixeil ToqmaziSvili mixeil ToqmaziSvili
wevri omar JiJavaZe omar JiJavaZe
wevri - aleqsi aleqsiSvili
wevri Temur Sengelia Temur Sengelia
bankis saTao ofisi mdebareobs Semdeg misamarTze: leoniZis q. 3/5, Tbilisi, saqarTvelo, 0105. banks
gaaCnia erTi regionaluri filiali (2007: oTxi filiali). 2008 wlis 31 dekemberis mdgomareobiT bankSi
iyo dasaqmebuli 318 TanamSromeli (2007: 605).
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
SeniSvnebi 2008 2007
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan
fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan saoperacio
aqtivebsa da valdebulebebSi cvlilebebamde
wminda fuladi nakadebi saoperacio saqmianobidan/
(saqmianobaSi)
8,093
922,924
fuladi nakadebi sainvesticio saqmianobidan
fuladi nakadebis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
wminda fuladi nakadebi sainvesticio
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
(97,356)
(535,844)
fuladi saxsrebi safinanso saqmianobidan
wminda fuladi nakadebi safinanso
saqmianobidan/(saqmianobaSi)
346,409
(34,869)
fulisa da fuladi ekvivalentebis wminda zrda
289,272
322,410
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis dasawyisi
5
fuli da fuladi ekvivalentebi, wlis bolo
5
finansuri angariSgeba
80 saqarTvelos erovnuli banki
2. Sedgenis safuZveli (gagrZeleba)
reklasifikaciebi (gagrZeleba)
wina periodSi
warmodgenili
reklasificirebu
li aRwera
2. Sedgenis safuZveli
zogadi informacia
winamdebare finansuri angariSgeba momzadebulia “finansuri angariSgebis saerTaSoriso standartebis”
(“fass”) Sesabamisad.
banks buRaltruli aRricxvis warmoeba da finansuri angariSgebis momzadeba moeTxoveba qarTul larSi
“fass”-is Sesabamisad.
lari warmoadgens bankis warsadgen da samuSao valutas, radganac lari aris im ekonomikuri garemos
valuta, romelSic banki funqcionirebs. operaciebi sxva valutaSi aRricxulia rogorc operaciebi
ucxour valutaSi. winamdebare finansuri angariSgeba momzadebulia aTas larSi (“lari”), Tuki
sxvagvarad ar iqna miTiTebuli.
winamdebare finansuri angariSgeba momzadebul iqna istoriuli Rirebulebis principze dayrdnobiT,
garda im SemTxvevebisa, romlebic aRwerilia qvemoT mocemul sabuRaltro politikaSi. mag. gasayidad
arsebuli fasiani qaRaldebi gansazRvrulia sabazro RirebulebiT.
reklasifikaciebi
2008 wlis wardgenasTan SesabamisobisobaSi mosayvanad Semdegi reklasifikaciebi ganxorcielda 2007
wlis finansur angariSgebaSi:
wina periodSi
warmodgenili Reklasificirebu i aRwera
fuli da fuladi
ekvivalentebi - 1,145,318
reklasifikacia fuladi saxsrebidan
da bankebisa da sxva finansuri
institutebis mimarT moTxovnebidan
fulsa da fulad ekvivalentebSi
moTxovnebi sakredito
dawesebulebebis
mimarT
- 141,537
reklasifikacia bankebisa da sxva
finansuri istitutebis mimarT
moTxovnebidan sakredito
dawesebulebebis mimarT
moTxovnebSi
fuladi saxsrebi 26,970 -
reklasifikacia fuladi saxsrebidan
da bankebisa da sxva finansuri
institutebis mimarT moTxovnebidan
fulsa da fulad ekvivalentebSi
moTxovnebi bankebisa
da sxva finansuri
institutebis mimarT
1,259,885 -
reklasifikacia bankebisa da sxva
finansuri institutebis mimarT
moTxovnebidan fulsa da fulad
ekvivalentebsa da sakredito
dawesebulebebis mimarT
moTxovnebSi
sxva aqtivebi 5,083 8,038
mTavrobaze da TanamSromlebze
gacemuli sesxebis reklasifikacia
sxva aqtivebSi
mTavrobaze gacemuli
sesxebi 3 -
mTavrobaze gacemuli sesxis
reklasifikacia sxva aqtivebSi
TanamSromlebze
gacemuli sesxebi 2,952 -
TanamSromlebze gacemuli sesxebis
reklasifikacia sxva aqtivebSi
saprocento
Semosavali 149,861 -
saprocento Semosavlis
reklasifikacia sainvesticio
fasiani qaRaldebidan, sakredito
dawesebulebebis mimarT
moTxovnebidan, bankebze gacemuli
sesxebidan da sxva angariSgebidan
miRebul saprocento Semosavalze
saprocento
Semosavali
sainvesticio
fasiani
qaRaldebidan
- 88,490
saprocento Semosavlis
reklasifikacia sainvesticio
fasiani qaRaldebidan miRebul
saprocento Semosavalze
saprocento
Semosavali
sakredito
dawesebulebebis
- 59,176
saprocento Semosavlis
reklasifikacia sakredito
dawesebulebebis mimarT
moTxovnebidan miRebul saprocento
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
mimarT
moTxovnebidan
Semosavalze
2. Sedgenis safuZveli (gagrZeleba)
reklasifikaciebi (gagrZeleba)
wina periodSi
warmodgenili
reeklasificirebul
i aRwera
finansuri angariSgeba
81wliuri angariSi / 2008 weli
2. Sedgenis safuZveli (gagrZeleba)
reklasifikaciebi (gagrZeleba)
wina periodSi
warmodgenili
reklasificirebu
li aRwera
saprocento
Semosavali bankebze
gacemul sesxebidan
- 1,391
saprocento Semosavlis
reklasifikacia bankebze gacemuli
sesxebidan miRebul saprocento
Semosavalze
Saprocento
Semosavali sxva
angariSebidan
- 804
saprocento Semosavlis
reklasifikacia sxva angariSgebidan
miRebul saprocento Semosavalze
saprocento xarji
gamoSvebul
sadepozito
serTifikatebze
- (29,210)
saprocento xarjis reklasifikacia
sadepozito serTifikatze arsebul
saprocento xarjze
saprocento xarji
komerciuli bankebis
mimarT
valdebulebebze
- (4,179)
saprocento xarjis reklasifikacia
komerciuli bankebis mimarT
valdebulebebze arsebul saprocento
xarjze
saprocento xarji
saerTaSoriso
savaluto fondis
mimarT
valdebulebebze
- (2,014)
saprocento xarjis reklasifikacia
saerTasoriso savaluto fondis
valdebulebebze arsebul saprocento
xarjze
saprocento xarji
sxva angariSebze - (734)
saprocento xarjis reklasifikacia
sxva angariSebze arsebul
saprocento xarjze
saprocento xarji (36,137) -
saprocento xarjis reklasifikacia
sadepozito serTifikatze,
komerciuli bankebis mimarT
valdebulebebze, saerTaSoriso
savaluto fondis valdebulebebze da
sxva angariSebze arsebul
saprocento xarjze
wminda gasamrjelo
da sakomisio xarji - (705)
bruto gasamrjelo da sakomisio
Semosavlisa da xarjis wminda
gasamrjelo da sakomisio xarjad
warmodgena
gasamrjelo da
sakomisio
Semosavali
672 -
bruto gasamrjelo da sakomisio
Semosavlisa da xarjis wminda
gasamrjelo da sakomisio xarjad
warmodgena
gasamrjelo da
sakomisio xarji (1,377) -
bruto gasamrjelo da sakomisio
Semosavlisa da xarjis wminda
gasamrjelo da sakomisio xarjad
warmodgena
wminda mogeba
(zarali) ucxouri
valutis sakurso
sxvaobebidan
- (55,860)
ucxouri valutiT ganxorcielebuli
operaciebidan miRebuli wminda
mogebis (zaralis) warmodgena
sakurso sxvaobebidan da ucxouri
valutiT ganxorcielebuli
operaciebidan miRebul wminda
mogebad/(zaralad)
wminda mogeba
(zarali) ucxouri
valutiT
ganxorcielebuli
operaciebidan
(54,478) -
ucxouri valutiT ganxorcielebuli
operaciebidan miRebuli wminda
mogebis (zaralis) warmodgena
sakurso sxvaobebidan da ucxouri
valutiT ganxorcielebuli
operaciebidan miRebul wminda
mogebad/(zaralad)
wminda mogeba
(zarali) ucxouri
valutiT
- 1,382
ucxouri valutiT ganxorcielebuli
operaciebidan miRebuli wminda
mogebis (zaralis) warmodgena
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
ganxorcielebuli
savaWro
operaciebidan
sakurso sxvaobebidan da ucxouri
valutiT ganxorcielebuli
operaciebidan miRebul wminda
mogebad/(zaralad)
2. Sedgenis safuZveli (gagrZeleba)
reklasifikaciebi (gagrZeleba)
wina periodSi
warmodgenili
reklasificirebu
li aRwera
2. Sedgenis safuZveli (gagrZeleba)
reklasifikaciebi (gagrZeleba)
wina periodSi
warmodgenili
reklasificirebu
li aRwera
sa
2. Sedgenis safuZveli (gagrZeleba)
reklasifikaciebi (gagrZeleba)
wina periodSi
warmodgenili
reklasificirebu
li aRwera
2. Sedgenis safuZveli
zogadi informacia
reklasifikaciebi
wina periodSi
warmodgenili Reklasificirebu i aRwera
finansuri angariSgeba
82 saqarTvelos erovnuli banki
3. saaRricxvo politikis mimoxilva
cvlilebebi saaRricxvo politikaSi
2. Sedgenis safuZveli (gagrZeleba)
reklasifikaciebi (gagrZeleba)
wina periodSi
warmodgenili
reklasificirebul
i aRwera
personalze gaweuli
xarji - (17,450)
administraciuli xarjebis
reklasifikacia personalize gaweul,
banknotebisa da monetebis
warmoebasTan dakavSirebul, cveTisa
da amortizaciis da sxva saoperacio
xarjebze
banknotebis da
monetebis
warmoebasTan
dakavSirebuli
xarji
- (4,175)
administraciuli xarjebis
reklasifikacia personalize gaweul,
banknotebisa da monetebis
warmoebasTan dakavSirebul, cveTisa
da amortizaciis da sxva saoperacio
xarjebze
cveTa da amortizacia - (3,305)
administraciuli xarjebis
reklasifikacia personalize gaweul,
banknotebisa da monetebis
warmoebasTan dakavSirebul, cveTisa
da amortizaciis da sxva saoperacio
xarjebze
sxva saoperacio
xarji - (7,628)
administraciuli xarjebis
reklasifikacia personalize gaweul,
banknotebisa da monetebis
warmoebasTan dakavSirebul, cveTisa
da amortizaciis da sxva saoperacio
xarjebze
administraciuli
xarjebi (32,558) -
administraciuli xarjebis
reklasifikacia personalize gaweul,
banknotebisa da monetebis
warmoebasTan dakavSirebul, cveTisa
da amortizaciis da sxva saoperacio
xarjebze
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
2. Sedgenis safuZveli (gagrZeleba)
reklasifikaciebi (gagrZeleba)
wina periodSi
warmodgenili
reklasificirebu
li aRwera
finansuri angariSgeba
2. Sedgenis safuZveli (gagrZeleba)
reklasifikaciebi (gagrZeleba)
wina periodSi
warmodgenili
reklasificirebul
i aRwera
83wliuri angariSi / 2008 weli
3. saaRricxvo politikis mimoxilva
cvlilebebi saaRricxvo politikaSi
buRaltruli aRricxvis mimdinare politika wina wlis buRaltruli aRricxvis politikis Sesabamisia,
magram ar aris gaTvaliswinebuli “bass”-sa da “fass”-Si wlis ganmavlobaSi Setanili Semdegi axali
cvlilebebi:
finansuri aqtivebis reklasifikacia – bass 39-is “finansuri instrumentebi: aRiareba da Sefaseba” da
fass 7-is “finansuri instrumentebi: ganmartebiTi SeniSvnebi” cvlilebebi.
bass 39-is da fass 7-is cvlilebebi gamocemul iqna 2008 wlis 13 oqtombers da aRniSnuli cvlilebebiT,
gansakuTrebul SemTxvevebSi SesaZlebelia arawarmoebuli finansuri aqtivebis reklasifikacia savaWrod
flobili kategoriidan. cvlilebebiT aseve nebadarTulia rigi finansuri aqtivebis gadatana gasayidad
arsebuli kategoriidan sesxebisa da moTxovnebis kategoriaSi. aRniSnuli cvlilebebis ZalaSi Sesvlis
TariRia 2008 wlis 1 ivlisi. nebismieri reklasifikacia ganxorcielebuli 2008 wlis 1 noembridan an mis
Semdgom periodSi ZalaSi unda Sevides mxolod reklasifikaciis TariRidan.
Tu savaWrod flobilad klasificirebuli arawarmoebuli finansuri aqtivi aRar aris uaxloes
momavalSi gasayidad gamiznuli, SesaZlebelia misi reklasifikacia realuri RirebulebiT mogebaSi an
zaralSi asaxviT kategoriaSi, Semdeg SemTxvevebSi:
- finansuri aqtivi, romelic daakmayofilebs sesxebisa da moTxovnebis kategoriis gansazRvrebas,
SesaZloa reklasificirebul iqnas sesxebisa da moTxovnebis kategoriaSi, Tu banks aqvs
ganzraxva da SesaZlebloba Seinaxos aRniSnuli aqtivi gansazRvruli droiT, vadis dadgomamde;
- iSviaT SemTxvevebSi, sxva finansuri aqtivebi SesaZloa reklasificirebul iqnas gasayidad
arsebul an dafarvis vadamde flobil kategoriaSi.
gasayidad arsebulad klasificirebuli finansuri aqtivi, romelic daakmayofilebs sesxebisa da
moTxovnebis kategoriis gansazRvrebas, SesaZloa reklasificirebul iqnas sesxebsa da moTxovnebze, Tu
banks aqvs ganzraxva da SesaZlebloba, Seinaxos aRniSnuli aqtivi gansazRvruli droiT, vadis
dadgomamde;
finansuri aqtivis reklasifikacia xdeba misi realuri RirebulebiT reklasifikaciis TariRisaTvis. ar
xdeba mogeba-zaralis angariSgebaSi aRiarebuli nebismieri mogebis an zaralis Sebruneba. finansuri
aqtivis realuri Rirebuleba reklasifikaciis TariRisaTvis warmoadgens mis axal Rirebulebas an
amortizirebul Rirebulebas Sesabamisad.
2008 wlis ganmavlobaSi zemoTxsenebuli reklasifikacia ar ganxorcielebula.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
2. Sedgenis safuZveli (gagrZeleba)
reklasifikaciebi (gagrZeleba)
wina periodSi
warmodgenili
reklasificirebul
i aRwera
finansuri angariSgeba
84 saqarTvelos erovnuli banki
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
finansuri aqtivebi (gagrZeleba)
fass 7 “finansuri instrumentebi: ganmartebiTi SeniSvnebi”
fuli da fuladi ekvivalentebi
warmoebuli finansuri instrumentebi
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
finansuri aqtivebi
Tavdapirveli aRiareba
bass 39-is Sesabamisad, finansuri aqtivebi klasificirebulia realuri RirebulebiT mogeba an zaralSi
asaxviT, sesxebad da moTxovnebad, vadamde flobil fasian qaRaldebad an gasayidad arsebul finansur
aqtivebad. finansuri aqtivebis Tavdapirveli aRiarebisas, maTi aRricxva xdeba realuri RirebulebiT,
rasac emateba uSualod garigebasTan dakavSirebuli xarjebi mxolod im investiciebisaTvis, romlebic
ar aisaxeba realuri RirebulebiT mogeba an zaralSi asaxviT. banki gansazRvravs finansuri aqtivebis
klasifikacias Tavdapirveli aRiarebisas.
aRiarebis TariRi
rogorc wesi, finansuri aqtivebis SeZenisa da gayidvebis aRiareba xdeba angariSsworebis TariRiT.
finansuri aqtivebi realuri RirebulebiT mogebaSi an zaralSi asaxviT
savaWrod flobili finansuri aqtivebi Sesulia kategoriaSi "finansuri aqtivebi realuri RirebulebiT
mogebaSi an zaralSi asaxviT". finansuri aqtivebi klasificirebulia rogorc savaWrod flobili im
SemTxvevaSi, Tu isini unda gaiyidos axlo momavalSi. warmoebuli finansuri instrumentebi agreTve
klasificirdeba rogorc savaWrod flobili, Tu isini ar ganekuTvneba efeqturi hejirebis
instrumentebs. savaWrod flobili finansuri aqtivebidan mogeba-zarali aisaxeba mogeba-zaralis
angariSgebaSi.
vadamde flobili investiciebi
finansuri aqtivebi, romlebic ar warmoadgenen warmoebul finansur instrumentebs da gaaCniaT
fiqsirebuli an gansazRvradi dafarvebis grafiki da fiqsirebuli vada, klasificirdebian rogorc
vadamde flobili fasiani qaRaldebi, rodesac banks Seswevs maTi vadamde flobis unari. es
gansazRvreba ar moicavs ganusazRvreli vadis mqone investiciebs. investiciebi vadamde flobil fasian
qaRaldebSi aisaxeba amortizebuli RirebulebiT. es Rirebuleba gamoiTvleba rogorc Tavdapirvelad
aRiarebul Tanxas gamoklebuli yvela Semdgomi dafarva, damatebuli an gamoklebuli akumulirebuli
amortizacia, romelic gamoiTvleba efeqturi saprocento ganakveTis meTodis gamoyenebiT,
Tavdapirvelad aRiarebul Tanxas da vadis amowurvisas arsebul Tanxas Soris sxvaobasTan mimarTebaSi.
es gamoTvla moicavs nebismier gasamrjeloda da miRebul Tu gadaxdil Tanxebs mxareebs Soris
xelSekrulebiT, romliTac gansazRvrulia efeqturi saprocento ganakveTi, operaciis sakomisio Tu
sxva premiebi da fasdaklebebi. amortizebuli RirebulebiT aRricxuli investiciebisaTvis, mogebisa da
zaralis aRiareba xdeba mogeba zaralis angariSgebaSi investiciis aRiarebis Sewyvetisas, agreTve
amortizaciis procesSi.
sesxebi da moTxovnebi
sesxebi da moTxovnebi arawarmoebuli finansuri aqtivebia, romelTac gaaCniaT fiqsirebuli an
gansazRvruli gadasaxadi da romelTa kotireba ar xdeba bazarze. isini ar klasificirdeba rogorc
savaWro fasiani qaRaldebi, ar ganisazRvreba rogorc vaWrobisTvis gankuTvnili fasiani qaRaldebi da
ar gamoiyeneba mokle periodSi gayidvis mizniT. aseTi aqtivebi aRiricxeba amortizebuli RirebulebiT,
efeqturi saprocento ganakveTis meTodis gamoyenebiT. mogebisa da zaralis aRiareba mogeba-zaralis
angariSgebaSi xdeba sesxisa da moTxovnis gaufasurebisas, agreTve amortizaciis procesSi.
gasayidad arsebuli finansuri aqtivebi
gasayidad arsebuli finansuri aqtivebi is arawarmoebuli finansuri aqtivebia, romlebic
gansazRvrulia rogorc gasayidad arsebuli an ar klasificirdeba zemoTaRniSnul sam kategoriaSi.
Tavdapirveli aRiarebis Semdgom, gasayidad arsebuli finansuri aqtivebis Sefaseba xdeba realuri
RirebulebiT, mogebisa da zaralis kapitalSi calke komponentad aRiarebiT, investiciis aRiarebis
Sewyvetamde an gaufasurebamde, romlis drosac kapitalSi aRricxuli akumulirebuli mogeba Tu
zarali aRiricxeba mogeba-zaralis angariSgebaSi. Tumca, efeqturi saprocento ganakveTis meTodiT
gamoangariSebuli saprocento Semosavlebis aRiareba xdeba mogeba-zaralis angariSgebaSi.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
85wliuri angariSi / 2008 weli
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
finansuri aqtivebi (gagrZeleba)
realuri Rirebulebis gansazRvra
finansur bazarze gasayidad arsebuli investiciebis realuri Rirebuleba ganisazRvreba organizebul
finansur bazrebze kotirebuli sabazro fasdadebiT balansis Sedgenis TariRisaTvis, saoperacio
xarjis gamoklebis gareSe. sxva danarCeni finansuri instrumentebisaTvis, romelTa sabazro pirobebTan
Sedarebac ver xerxdeba, realuri Rirebuleba ganisazRvreba diskontirebuli fuladi nakadebis
analizis da sxva Sesabamisi Sefasebis modelebis gamoyenebiT.
gaqviTva
finansuri aqtivebisa da valdebulebebis gaqviTva da maTi wminda TanxiT sabalanso angariSgebaSi
aRricxva xdeba maSin, rodesac arsebobs Sesabamisi Tanxebis gaqviTvis iuridiuli ufleba da maTi
wminda saxiT dafarvis ganzraxva, an ganzraxva, moxdes aqtivis realizacia da valdebulebis myisieri
dafarva.
fass 7 “finansuri instrumentebi: ganmartebiTi SeniSvnebi”
fass 7 moiTxovs finansuri instrumentebidan aRmocenebuli riskebis Taobaze xarisxobrivi da
raodenobrivi informaciis damatebiT gaSlas. zogadad, fass 7 moiTxovs sakredito, likvidobisa da
sabazro riskebis minimalur ganmartebas. fass 7 cvlis bass 30-s “bankebisa da analogiuri safinanso
dawesebulebebis finansuri angariSgebis ganmartebiTi SeniSvnebi” da ganmartebiTi SeniSvnebis
moTxovnas bass 32-iT - „finansuri instrumentebi: wardgena.“ ganmartebiTi SeniSvnebi mocemulia
finansur angariSgebaSi.
fuli da fuladi ekvivalentebi
fuli da fuladi ekvivalentebi Sedgeba naRdi fulis, SeuzRudavi naSTebisgan sakorespondento
angariSebze, erTdRiani depozitebis CaTvliT da sakredito dawesebulebebisadmi moTxovnebisgan,
romelTac gaaCniaT gamoSvebidan 90 dRis vada da Tavisufalni arian sakontraqto valdebulebebisgan.
warmoebuli finansuri instrumentebi
Cveulebriv, biznes saqmianobisas banki awarmoebs forvardul operaciebs warmoebuli finansuri
instrumentebiT. amgvari finansuri instrumentebi gamoiyeneba vaWrobisTvis da fasdeba realuri
RirebulebiT. realuri Rirebuleba ganisazRvreba kotirebuli sabazro RirebulebiT, an fasdadebis
modelis Sesabamisad, sadac gaTvaliswinebulia am instrumentis mimdinare sabazro da sakontraqto
fasi da sxva faqtorebi. warmoebuli finansuri instrumentebi aisaxeba rogorc aqtivebi, rodesac maTi
realuri Rirebuleba dadebiTia, da rogorc valdebulebebi, rodesac maTi realuri Rirebuleba
uaryofiTia. am instrumentebidan miRebuli Semosavlebi da xarjebi aisaxeba mogeba-zaralis
angariSgebaSi, rogorc savaWrod flobili fasiani qaRaldebidan miRebul mogebas gamoklebuli zarali
an savaluto operaciebidan miRebul mogebas gamoklebuli zarali, gamomdinare instrumentis bunebidan.
sxva finansur instrumentebSi CarTuli warmoebuli finansuri instrumentebi moiazreba rogorc
calkeuli da maTi aRricxva xdeba realuri RirebulebiT, Tu maTi ekonomikuri maxasiaTeblebi da
riskebi ar aris mWidrod dakavSirebuli sakontraqto finansur instrumentebTan, xolo isini ki, Tavis
mxriv ar aris vaWrobisTvis gamiznuli an realuri RirebulebiT mogebaSi an zaralSi asaxviT.
calkeulad miCneuli, CarTuli warmoebuli finansuri instrumentebi savaWro portfelSi aRiricxeba
realuri RirebulebiT, xolo realuri Rirebulebis cvlilebebi aRiarebulia mogeba-zaralis
angariSgebaSi.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
finansuri aqtivebi
finansuri angariSgeba
86 saqarTvelos erovnuli banki
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
finansuri aqtivebis gaufasureba (gagrZeleba)
finansuri aqtivebisa da valdebulebebis aRiarebis Sewyveta
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
nasesxebi saxsrebi
gamoSvebuli finansuri instrumentebi an maTi komponentebi klasificirebulia rogorc valdebulebebi,
rodesac sakontraqto garigebebis Sedegad banks warmoeSoba fuladi an sxvagvari valdebuleba
mflobelis winaSe, an rodesac banki awarmoebs gacvliT operaciebs sakuTari kapitalis instrumentebiT.
amgvari instrumentebi moicavs valdebulebebs samTavrobo organizaciebis, sakredito dawesebulebebis,
klientebis, saerTaSoriso savaluto fondis winaSe, agreTve gamoSvebul sasesxo fasian qaRaldebs.
aRniSnuli Tavdapirvelad aRiarebulia miRebuli safasuris samarTliani RirebulebiT, rasac akldeba
Sesabamis operaciasTan pirdapir dakavSirebuli Tanxebi. Tavdapirveli aRiarebis Semdgom, nasesxebi
saxsrebis Sefaseba xdeba amortizebuli RirebulebiT, efeqturi saprocento ganakveTis gamoyenebiT.
mogebisa da zaralis aRiareba mogeba-zaralis angariSgebaSi xdeba valdebulebis Camowerisas, agreTve
cveTis procesSi.
finansuri aqtivebis gaufasureba
banki sabalanso angariSgebis Sedgenis TariRiT asaxavs finansuri aqtivebis an finansuri aqtivebis
jgufis gaufasurebas obieqturi mtkicebulebis arsebobis pirobebSi.
finansuri aqtivi Tu finansuri aqtivebis jgufi gaufasurebulad miiCneva maSin da mxolod maSin, Tu
arsebobs raime faqtis (faqtebis) Sedegad gamowveuli gaufasurebis obieqturi safuZveli, romelsac
adgili hqonda aqtivis Tavdapirveli aRiarebis Semdgom (warmoSobili “zaralis faqti”) da zaralis
faqts (fatebs) gavlena aqvs finansuri aqtivisa Tu finansuri aqtivebis jgufis savaraudo samomavlo
fulad nakadebze, romelTa sarwmunod gansazRvrac SesaZlebelia. gaufasurebis safuZveli SesaZloa
migvaniSnebdes, rom msesxebeli, Tu msesxebelTa jgufi ganicdis finansur sirTuleebs, arRvevs
procentisa Tu ZiriTadi Tanxis dafarvis ganrigs, arsebobs misi gakotrebis albaToba da sxva, an Tu
savaraudoa samomavlo fuladi nakadebis kleba ekonomikuri pirobebis cvlilebidan gamomdinare, rac
gamoiwvevs sakontraqto pirobebis darRvevas.
moTxovnebi sakredito dawesebulebis mimarT da bankebze gacemuli sesxebi
sakredito dawesebulebebis mimarT moTxovnebisa da bankebze gacemuli sesxebisaTvis, banki
Tavdapirvelad adgens, arsebobs Tu ara gaufasurebis obieqturi safuZveli mniSvnelovani gavlenis
mqone finansuri aqtivebisTvis individualurad, an koleqtiurad amgvari gavlenis individualurad
armqone finansuri aqtivebisaTvis. Tu dadginda, rom ar arsebobs gaufasurebis obieqturi safuZveli,
aqtivis CarTva xdeba finansuri aqtivebis jgufSi, romelTac gaaCniaT analogiuri sakredito riskebi da
am finansuri aqtivebis jgufis erToblivi Sefaseba xdeba gaufasurebasTan mimarTebaSi. aqtivebi,
romelTa individualuri Sefaseba xdeba gaufasurebasTan mimarTebaSi da romelTaTvisac xdeba
gaufasurebis zaralis aRiareba, ar aris CarTuli gaufasurebasTan mimarTebaSi aqtivebis koleqtiuri
Sefasebis procesSi.
Tu arsebobs gaufasurebis zaralis warmoSobis obieqturi safuZveli, zaralis Tanxa aRiricxeba
rogorc sxvaoba aqtivis sabalanso Rirebulebasa da samomavlo fuladi nakadebis mimdinare
Rirebulebas Soris (mosalodneli samomavlo sakredito zaralis gamoklebiT, romelsac adgili ar
hqonia). aqtivis sabalanso Rirebuleba mcirdeba gaufasurebis rezervis gamoyenebiT, xolo zaralis
Tanxa aRiarebulia mogeba-zaralis angariSgebaSi. saprocento Semosavali ericxeba Semcirebul
sabalanso Rirebulebas aqtivis Tavdapirvel efeqtur saprocento ganakveTze dayrdnobiT. sesxebi
dakavSirebul rezervTan erTad Camoiwereba maSin, rodesac maTi amoReba aRar aris realurad
mosalodneli da realizebulia an bankis mflobelobaSia gadacemuli yvela arsebuli uzrunvelyofa.
Tu SemdgomSi gaufasurebis zarali izrdeba, an mcirdeba gaufasurebis aRiarebis Semdgomi movlenis
gamo, uwin aRiarebuli gaufasurebis zarali izrdeba an mcirdeba gaufasurebis rezervis koreqtirebiT.
Tu momavalSi moxerxda Camowerili Tanxis amoReba, is kreditdeba mogeba-zaralis angariSgebaSi.
mosalodneli samomavlo fuladi nakadebis mimdinare Rirebuleba diskontirebulia finansuri aqtivis
Tavdapirveli efeqturi saprocento ganakveTiT. Tu sesxs gaaCnia cvladi saprocento ganakveTi,
diskauntis ganakveTi gaufasurebis zaralis Sesafaseblad warmoadgens mimdinare saprocento ganakveTs.
uzrunvelyofili finansuri aqtivis samomavlo fuladi nakadebis mimdinare Rirebulebis gamoTvla
asaxavs fulad nakadebs, romlebic gamomdinareobs gamoyenebuli uzrunvelyofidan, rasac akldeba
uzrunvelyofis miRebasTan da realizaciasTan dakavSirebuli xarjebi, imisda miuxedavad,
mosalodnelia Tu ara uzrunvelyofis gamoyeneba.
gaufasurebis koleqtiurad Sefasebis mizniT, finansuri aqtivebi dajgufebulia bankis Sida sakredito
rangirebis sistemaze dayrdnobiT, romelic iTvaliswinebs sakredito riskis maxasiaTeblebs,
rogorebicaa aqtivis tipi, industriis dargi, geografiuli mdebareoba, uzrunvelyofis tipi,
vadagadacilebis statusi da sxva.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
87wliuri angariSi / 2008 weli
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
finansuri aqtivebis gaufasureba (gagrZeleba)
finansuri aqtivebis samomavlo fuladi nakadebi, koleqtiurad Sefasebuli gaufasurebasTan
mimarTebaSi, gansazRvrulia istoriuli zaralis mixedviT, msgavsi sakredito riskis maxasiaTeblebis
mqone aqtivebis Sesabamisad. istoriuli zarali koreqtirdeba arsebul monacemebze daayrdnobiT, raTa
asaxos mimdinare pirobebis gavlena, xolo is garemoebebi, romlebic amJamad aRar arsebobs, ar aris
gaTvaliswinebuli. samomavlo fuladi nakadebis savaraudo cvlilebebi asaxavs da Seesabameba imgvar
monacemebs, rogorebicaa umuSevrobis ganakveTi, uZravi qonebis fasi, saqonlis fasi, gadaxdisunarianoba
da sxva. samomavlo fuladi nakadebis gansazRvris mizniT gamoyenebuli Sefasebis meTodologiisa da
daSvebebis gadaxedva xdeba regularulad, gansazRvrul da realur zarals Soris sxvaobis Semcirebis
mizniT.
dafarvis vadamde flobili finansuri investiciebi
dafarvis vadamde flobili investiciebisaTvis, banki individualurad afasebs arsebobs Tu ara
gaufasurebis obieqturi safuZveli. Tu arsebobs gaufasurebis zaralis warmoSobis obieqturi
safuZveli, zaralis Tanxa aRiricxeba rogorc sxvaoba aqtivis sabalanso Rirebulebasa da samomavlo
fuladi nakadebis mimdinare Rirebulebas Soris. aqtivis sabalanso Rirebuleba mcirdeba da zaralis
Tanxa aRiardeba mogeba-zaralis angariSgebaSi.
Tu samomavlod savaraudo gaufasurebis moculoba mcirdeba gaufasurebis aRiarebis Semdgomi movlenis
gamo, uwin daricxuli nebismieri Tanxa kreditdeba mogeba-zaralis angariSgebaSi.
restruqturizebuli sesxebi
banki axdens sesxebis restruqturizacias Sesabamis SemTxvevaSi. aRniSnuli SesaZloa moicavdes
dafarvebis grafikisa da sesxis pirobebis Secvlas. xelmZRvaneloba mudmivad axdens xelaxla
SeTanxmebuli sesxebis gadaxedvas, raTa darwmundes, rom yvela kriteriumi dakmayofilebulia da
samomavlo dafarvebi savaraudoa. sesxebi gaufasurebasTan mimarTebaSi kvlavac individualurad an
koleqtiurad fasdeba sesxis sawyisi efeqturi saprocento ganakveTis gamoyenebiT.
finansuri aqtivebisa da valdebulebebis aRiarebis Sewyveta
finansuri aqtivebi
finansuri aqtivis (an, sadac misaRebia, finansuri aqtivis nawilis an analogiuri finansuri aqtivebis
jgufis nawilis) aRiarebis Sewyveta xdeba Tu:
amoiwura aqtivis mier fuladi saxsrebis Semotanis vada;
bankma gadasca aqtivis mier fuladi saxsrebis Semotanis ufleba, an daitova amgvari ufleba,
magram aiRo Tanxebis srulad da dagvianebis gareSe mesame pirebisaTvis gadaxdis
saxelSekrulebo valdebuleba; da
bankis mier (a) gadacemul iqna aqtivTan dakavSirebuli yvela riski da sargebeli; (b) bankis
mier gadacemul iqna aqtivze kontroli.
im SemTxvevaSi, rodesac bankis mier gadacemul iqna aqtividan Tanxis miRebis ufleba da ar momxdara
riskebisa da sargeblis gadacema Tu aqtivze kontrolis gadacema, bankis mier aqtivis aRiareba xdeba
uwyveti gamoyenebis pirobiT. uwyveti gamoyeneba, romelsac gaaCnia gadacemul aqtivze erTgvari
garantiis forma, aisaxeba aqtivis umciresi sabalanso RirebulebiT da im maqsimaluri Tanxis
gaTvaliswinebiT, romlis gadaxdac SesaZloa dasWirdes banks.
rodesac uwyveti gamoyeneba miiRebs gadacemul aqtivze werilobiTi da/an SeZenili ofcionis formas
(fuladi ofcionebis an msgavsi sakontraqto pirobebis saxiT), bankis CarTulobis xarisxi warmoadgens
im gadacemuli aqtivis Tanxas, romliTac SesaZlebelia aqtivis gamosyidva. Tumca, im SemTxvevaSi,
rodesac arsebobs werilobiTi miwodebis ofcioni (fuladi ofcionebis an msgavsi sakontraqto
pirobebis saxiT) samarTliani RirebulebiT asaxul aqtivze, bankis CarTulobis xarisxi Semoifargleba
gadacemuli aqtivebis samarTlian Rirebulebasa da ofcionis mimdinare sabazro Rirebulebas Soris
umciresiT.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
nasesxebi saxsrebi
finansuri aqtivebis gaufasureba
finansuri angariSgeba
88 saqarTvelos erovnuli banki
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
aramaterialuri aqtivebi
anaricxebi
mimoqcevaSi gaSvebuli fuli
bankis mier gamoSvebuli sadepozito serTifikatebi
gadasaxadebi
sapensio da sxva valdebulebebi TanamSromelTa mimarT
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
finansuri aqtivebisa da valdebulebebis aRiarebis Sewyveta (gagrZeleba)
finansuri valdebulebebi
finansuri valdebulebebis aRiarebis Sewyveta xdeba maSin, rodesac valdebulebebi aqtivTan
mimarTebaSi baTildeba an amoiwureba.
rodesac arsebul finansur valdebulebas cvlis meore, imave kreditorTan, Tumca sxva pirobebiT, an
Tu mimdinare valdebulebis pirobebi mniSvnelovnad icvleba, amgvari cvlileba Tu modifikacia
gulisxmobs sawyisi valdebulebis aRiarebis Sewyvetas da axali valdebulebis asaxvas, xolo
Sesabamisi sabalanso Rirebulebis sxvaoba aisaxeba mogeba-zaralis angariSgebaSi.
ZiriTadi saSualebebi
ZiriTadi saSualebebi aRricxulia sabalanso RirebulebiT, romelic Semcirebulia akumulirebuli
cveTiT da akumulirebuli gaufasurebiT. mSenebare aqtivebsa da im aqtivebs, romlebic ar aris
momsaxurebaSi, cveTa ericxeba im droidan, rodesac aqtivi mzad aris gamoyenebisaTvis.
ZiriTadi saSualebebis sabalanso Rirebulebis gadaxedva xdeba gadafasebasTan mimarTebaSi, rodesac
movlenebi an garemoebaTa cvlilebebi mianiSneben, rom sabalanso Rirebulebis aRdgena SesaZloa ver
moxerxdes.
aqtivebis cveTa iricxeba im TariRidan, rodesac aqtivi mzad aris gamoyenebisaTvis. cveTis daricxva
xdeba wrfivi meTodiT, ZiriTadi saSualebebis sasargeblo momsaxurebis vadis ganmavlobaSi Semdegi
ganakveTebis gamoyenebiT:
%
Senoba-nagebobebi 2
aveji da mowyobilobebi 10-20
satransporto
saSualebebi
20
SekeTeba-ganaxlebasTan dakavSirebuli xarjebi aRiardeba warmoSobisTanave da maTi CarTva xdeba sxva
saoperacio xarjebSi Tu ar arsebobs maTi kapitalizaciis safuZveli.
gasayidad gankuTvnili aqtivebi
ZiriTadi saSualebebi klasificirebulia gasayidad gamiznulad, Tu maTi sabalanso Rirebulebis
aRdgena SesaZlebelia gayidvis garigebiT da ara uwyveti gamoyenebis gziT. amisaTvis, aqtivis gayidva
myisierad unda iyos SesaZlebeli mimdinare mdgomareobaSi, im pirobebiT, romlebic Cveulebriv gvxvdeba
amgvari aqtivebis gayidvisas, agreTve unda arsebobdes maTi realizaciis maRali albaToba.
realizaciis maRal albaTobad miiCneva garemoeba, rodesac bankis xelmZRvaneloba gegmavs aramimdinare
aqtivis gayidvas da atarebs moqmedebebs am gegmis dasasruleblad. garda amisa am gayidvis aRiareba
dasrulebul gayidvad SesaZlebeli unda iyos gasayidad gamiznulad klasificirebis dRidan erTi wlis
ganmavlobaSi.
gasayidad gamiznuli ZiriTadi saSualebebi Sefaseba xorcieldeba sabalanso Rirebulebasa da realur
Rirebulebas (minus gayidvis safasuri) Soris umciresiT. Tu gasayidad gamiznuli aqtivis realuri
Rirebuleba gayidvasTan dakavSirebuli xarjebis gamoklebiT ufro naklebia mis sabalanso
Rirebulebaze, xdeba gaufasurebis zaralis aRiareba mogeba-zaralis angariSgebaSi rogorc gasayidad
gamiznuli ZiriTadi saSualebebidan miRebuli zarali. aqtivis realuri Rirebulebis, gayidvasTan
dakavSirebuli xarjebis gamoklebiT nebismieri Semdgomi zrda aRiricxeba dagrovili gaufasurebis
zaralis moculobiT, romlis aRiarebac wina periodSi moxda am konkretul aqtivTan mimarTebaSi.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
89wliuri angariSi / 2008 weli
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
aramaterialuri aqtivebi
aramaterialuri aqtivebi moicavs programul uzrunvelyofas.
aramaterialuri aqtivi aRiricxeba individualurad da fasdeba Tavdapirveli TviTRirebulebiT.
Tavdapirveli aRiarebis Semdgom, aramaterialuri aqtivebi aRiricxeba TviTRirebulebiT, rasac akldeba
akumulirebuli amortizacia da akumulirebuli gaufasurebis zarali. aramaterialuri aqtivebis
sasargeblo momsaxurebis xangrZlivoba Sefasebulia gansazRvruli Tu ganusazRvreli vadiT. vadiani
aramaterialuri aqtivebi amortizebulia sasargeblo momsaxurebis xangrZlivobis - 5 wlis
ganmavlobaSi da maTi Sefaseba gaufasurebasTan mimarTebaSi xdeba gaufasurebis indikaciis arsebobisas.
ganusazRvreli sasargeblo momsaxurebis xangrZlivobis mqone aramaterialuri aqtivebis amortizacia
ar xdeba, aramed xdeba maTi yovelwliuri Semowmeba gaufasurebasTan mimarTebaSi, individualurad Tu
fuladi saxsrebis gamommuSavebeli biznes erTeulis doneze. amgvari aramaterialuri aqtivis
sasargeblo momsaxurebis xangrZlivobis gadaxedva xdeba yovelwliurad.
anaricxebi
anaricxebis aRiareba xdeba maSin, rodesac banks gaaCnia warsuli movlenidan gamomdinare mimdinare
iuridiuli an savaraudo valdebuleba da mosalodnelia ekonomikuri sargeblis momtani resursebis
gadineba valdebulebis dasafarad, agreTve SesaZlebelia valdebulebis Tanxis sarwmunod gansazRvra.
mimoqcevaSi gaSvebuli fuli
mimoqcevaSi gaSvebuli fuli warmoadgens bankis mier kanonisa da centraluri bankis funqciis
farglebSi gamoSvebul banknotebsa da monetebs. aRniSnuli aRricxulia sabalanso angariSgebaSi
nominaluri RirebulebiT da ganaSTulia naRd fulTan salaroSi.
fulis gamoSvebasTan dakavSirebuli xarji aRiricxeba warmoSobisas.
rodesac komerciuli bankebi ubruneben banks banknotebs, xdeba maTi mimoqcevidan amoReba da maTi
mdgomareobidan an statusidan gamomdinare, xdeba maTi an ganadgureba an bankis sarezervo fondebSi
Senaxva.
bankis mier gamoSvebuli sadepozito serTifikatebi
bankis mier gamoSvebuli sadepozito serTifikatebi warmoadgens diskontur fasian qaRaldebs,
romlebic sabalanso angariSgebaSi aRricxulia angariSsworebis TariRiT gasayidi fasiT, rac
warmoadgens maT realur Rirebulebas. Tavdapirveli aRiarebis Semdgom, sadepozito serTifikatebi
Sefasebulia amortizirebuli RirebulebiT, efeqturi saprocento ganakveTis meTodis gamoyenebiT.
gadasaxadebi
erovnuli banki, misi aqtivebi, qoneba da Semosavali, agreTve mis mier ganxorcielebuli saqmianoba da
operaciebi Tavisufldeba yovelgvari gadasaxadisagan, gadasaxdelisa da mosakreblisagan. bankze
vrceldeba mxolod sagadasaxado agentis movaleobebi.
sapensio da sxva valdebulebebi TanamSromelTa mimarT
banks gaaCnia saxelmwifo sapensio sqemisgan damoukidebeli sapensio sqema. bankis gansazRvruli
Senatanis mqone sapensio sqema moicavs ZiriTadad srul ganakveTze myof TanamSromlebs. banki agrovebs
Senatanebs misi TanamSromlebisgan. rodesac TanamSromeli miaRwevs sapensio asaks, xdeba dagrovili
Senatanebis TanamSromlisTvis gadaxda masTanve SeTanxmebuli ganrigis Sesabamisad.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
finansuri aqtivebisa da valdebulebebis aRiarebis Sewyveta (gagrZeleba)
ZiriTadi saSualebebi
%
gasayidad gankuTvnili aqtivebi
finansuri angariSgeba
90 saqarTvelos erovnuli banki
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
ucxouri valutis konvertacia
2008 2007
2009
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
saerTaSoriso savaluto fondisa da sxva saerTaSoriso safinanso dawesebulebebis wevroba
kanonis me-5 muxlis Sesabamisad, banki moqmedebs rogorc saqarTvelos mTavrobis Suamavali
saerTaSoriso safinanso dawesebulebebSi (saerTaSoriso savaluto fondi, msoflio banki)
saqarTvelos wevrobasTan dakavSirebul operaciebTan mimarTebaSi, rac aseve moicavs am
organizaciebisTvis gadaxdil sawevros.
saerTaSoriso savaluto fondi warmoadgens saerTaSoriso organizacias, romelic Seqmnilia
saerTaSoriso savaluto urTierTobebis, gacvliTi kursis stabilurobisa da regularuli gacvliTi
operaciebis xelSewyobis mizniT; ekonomikuri ganviTarebis da dasaqmebis donis amaRlebisaTvis da
sxvadasxva qveynebis droebiTi finansuri xelSewyobisaTvis. kvota, anu sawevro Senatanebi warmoadgens
saerTaSoriso savaluto fondis resursebis ZiriTad wyaros. saerTaSoriso savaluto fondi resursebs
wevri qveynebisgan iRebs. TiToeuli qveynis Senatani ganisazRvreba qveynis ekonomikuri donis
gaTvaliswinebiT da mxedvelobaSi miiReba msgavsi qveynebis Senatanebi. wevris Senatani asaxavs mis
saerTaSoriso savaluto fondTan finansuri da organizaciuli urTierTobis ZiriTad aspeqtebs.
saerTaSoriso savaluto fondisaTvis gadaxdili sawevro denominirebulia SDR-Si da gadafasebulia
larSi saerTaSoriso savaluto fondis mier saerTaSoriso savaluto fondis finansuri wlis bolos
dawesebuli savaluto gacvliTi kursiT. kvota da saqarTvelos finansTa saministros mier
saerTaSoriso savaluto fondis kvotasTan mimarTebaSi gamoSvebuli fasiani qaRaldi ar arian
warmodgenili sabalanso angariSgebaSi, radgan isini ar warmoadgens bankis aqtivebsa da
valdebulebebs, Tumca gaTvaliswinebulia rogorc garebalansuri da Sesabamisad ganmartebulia
finansuri angariSgebis me-7-e SeniSvnaSi.
pirobiTi valdebulebebi
pirobiTi valdebulebebi ar aris aRiarebuli sabalanso angariSgebaSi, magram gamJRavnebulia im
SemTxvevebis garda, rodesac dafarva ar aris mosalodneli axlo periodSi. pirobiTi aqtivebi ar aris
aRiarebuli sabalanso angariSgebaSi, Tumca gamJRavnebulia maSin, rodesac ekonomikuri sargeblis
miReba aris mosalodneli.
Semosavlisa da xarjis aRiareba
Semosavlis aRiareba xdeba imdenad, ramdenadac didia albaToba imisa, rom banki miiRebs ekonomikur
Semosavals, romlis gazomva iqneba realurad SesaZlebeli. vidre moxdebodes Semosavlis aRiareba unda
dakmayofildes Semdegi konkretuli kriteriumebi:
procenti da msgavsi Semosavali da xarji
amortizebuli RirebulebiT aRricxuli yvela finansuri instrumentisaTvis da savaWrod gamiznulad
klasificirebuli saprocento sargeblis mqone fasiani qaRaldebisaTvis, saprocento Semosavali da
xarji aRiricxeba efeqturi saprocento ganakveTiT, romliTac xdeba mosalodneli samomavlo
gadaxdebis/Semosavlis zusti diskontireba finansuri aqtivis an valdebulebis wminda sabalanso
Rirebulebaze finansuri instrumentis sasargeblo momsaxurebis xangrZlivobis an ufro mokle
periodSi. gaangariSeba iTvaliswinebs finansuri instrumentis sakontraqto pirobebs (magaliTad
winaswari gadaxdis ofcioni) da moicavs nebismier gasamrjelos an damatebiT xarjs, romelic pirdapir
ganekuTvneba instruments da warmoadgens efeqturi saprocento ganakveTis ganuyofel nawils, Tumca ar
warmoadgens samomavlo sakredito zarals. finansuri aqtivisa Tu finansuri valdebulebis sabalanso
Rirebuleba koreqtirebulia, Tu banki gadaxedavs mis mier savaraudod dasafar an misaReb Tanxebs.
koreqtirebuli sabalanso Rirebuleba gamoiTvleba Tavdapirvel efeqtur saprocento ganakveTze
dayrdnobiT da sabalanso Rirebulebis cvlileba aRiricxeba rogorc saprocento Semosavali an xarji.
rodesac finansuri aqtivis an msgavsi aqtivebis jgufis Rirebuleba mcirdeba gaufasurebis zaralis gamo,
saprocento Semosavlis aRiareba grZeldeba Tavdapirveli efeqturi saprocento ganakveTis gamoyenebiT,
romelic miesadageba axal sabalanso Rirebulebas.
Semosavali da xarji gasamrjelodan da sakomisiodan
banki gamoimuSavebs gasamrjelo da sakomisio klientebisaTvis gaweuli sxvadasva saxis momsaxurebidan.
gasamrjelo da sakomisio Semosavali moicavs sakaso operaciebisa da klientebis momsaxurebis
sakomisios, rac aRiarebulia Semosavlad momsaxurebis gawevisas. gasamrjelo da sakomisio xarji
Sedgeba sakaso operaciebisa da angariSsworebis sakomisiosagan.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
91wliuri angariSi / 2008 weli
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
ucxouri valutis konvertacia
finansuri angariSgeba warmodgenilia larSi, rac bankis funqcionalur valutas warmoadgens. ucxour
valutaSi ganxorcielebuli operaciebi warmodgenilia funqcionalur valutaSi, romlis konvertacia
xdeba operaciis dRes arsebuli kursiT. ucxour valutaSi arsebuli fuladi aqtivebisa da
valdebulebebis larSi konvertacia xdeba gacvliTi kursiT balansis Sedgenis dRes. ucxour valutaSi
ganxorcielebuli operaciebis konvertaciiT gamowveuli mogeba-zarali aRiarebulia mogeba-zaralis
angariSgebaSi rogorc ucxouri valutis konvertaciiT gamowveul mogebas gamoklebuli zarali –
sakurso sxvaoba. arafuladi saSualebebis konvertacia, romlebic istoriuli Rirebulebis dadgenis
mizniT izomeba ucxour valutaSi, xdeba Tavdapirveli operaciis dRes arsebuli gacvliTi kursiT.
arafuladi saSualebebi, romlebic izomeba ucxour valutaSi samarTliani RirebulebiT, konvertirdeba
im dRis gacvliTi kursiT, roca moxda samarTliani Rirebulebis dadgena.
sxvaobebi ucxour valutaSi ganxorcielebuli operaciis sakontraqto gacvliT kurssa da operaciis
dRes bankis gacvliT kurss Soris CarTulia ucxour valutaSi ganxorcielebuli operaciebidan
miRebul mogebas minus zaralis muxlSi.
winamdebare finansuri angariSgebis momzadebis mizniT, 2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT banki
iyenebda Semdeg oficialur gacvliT kursebs:
2008 2007
1 aSS dolari 1.6670 lari 1.5916 lari
1 evro 2.3648 lari 2.3315 lari
1 funti sterlingi 2.4240 lari 3.1762 lari
1 SDR 2.5676 lari 2.5123 lari
ucxouri valutis gacvliTi kursebi finansuri angariSgebis gamoSvebis TariRiT Semdegia:
2009 wlis 29 aprili
1 aSS dolari 1.6500 lari
1 evro 2.1490 lari
1 funti sterlingi 2.3996 lari
1 SDR 2.4554 lari
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
saerTaSoriso savaluto fondisa da sxva saerTaSoriso safinanso dawesebulebebis wevroba
pirobiTi valdebulebebi
Semosavlisa da xarjis aRiareba
finansuri angariSgeba
92 saqarTvelos erovnuli banki
4. mniSvnelovani buRaltruli Sefasebebi da daSvebebi
Sefasebis ganusazRvreloba
5. fuli da fuladi ekvivalentebi
2008 2007
fuli da fuladi ekvivalentebi 1,434,590 1,145,318
6. moTxovnebi ararezidenti sakredito dawesebulebebis mimarT
2008 2007
moTxovnebi ararezidenti sakredito dawesebulebebis mimarT 40,947 141,537
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
standartebi da interpretaciebi, romlebic gamoqveynda, magram ZalaSi jer ar Sesula
finansuri angariSgebis gamoSvebis TariRisaTvis, rigi axali standartebi, interpretaciebi da
mimdinare standartebis cvlilebebi gamoqveynda, romlebic am saangariSgebo periodisTvis ZalaSi ar
Sesula da banks ar miuRia:
fass-is gaumjobesebebi
2008 wlis maisSi, bass-m wliuri gaumjobesebis proeqtidan gamomdinare gamosca fass-s cvlilebebi.
aRniSnuli moicavs buRaltruli aRricxvis cvlilebebs wardgenasTan, aRiarebasa da SefasebasTan
mimarTebaSi. aRniSnuli aseve moicavs terminologiisa da saredaqcio cvlilebebs rig fass
standartebTan mimarTebaSi. cvlilebebis umetesoba ZalaSia 2009 wlis 1 ianvars dawyebuli wliuri
periodebisaTvis, Tumca, nebadarTulia ufro adreuli miRebac. banki amJamad afasebs, Tu potenciurad
ra gavlena eqneba cvlilebebis miRebas mis finansur angariSgebaze.
bass 23 “sesxiT sargeblobasTan dakavSirebuli xarjebi”(koreqtirebuli)
koreqtirebuli bass 23 – “sesxiT sargeblobasTan dakavSirebuli xarjebi”, gamocemul iqna 2007 wlis
martis TveSi da ZalaSi Sedis 2009 wlis 1 ianvars dawyebuli fiskaluri periodebisaTvis. standartis
koreqtireba moxda sesxiT sargeblobasTan dakavSirebuli xarjebis kapitalizaciis moTxovnis mizniT,
rodesac amgvari xarjebi dakavSirebulia gansakuTrebul aqtivTan. gansakuTrebuli aqtivi iseTi aqtivia,
romlis daniSnulebisamebr gamosayeneblad an gasayidad momzadebisaTvis saWiroa drois mniSvnelovani
periodi. standartis gardamavali moTxovnebis Sesabamisad, banki aRniSnul standarts miiRebs
samomavlo cvlilebis saxiT. Sesabamisad, sesxiT sargeblobasTan dakavSirebuli xarjebi
kapitalizirdeba gansakuTrebul aqtivebze 2009 wlis 1 ianvris Semdgomi TariRiT. aRniSnul TariRamde
sesxiT sargeblobasTan dakavSirebul xarjebSi, romlebic xarjebis muxlSia Sesuli, cvlilebebi ar
Seva.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
standartebi da interpretaciebi, romlebic gamoqveynda, magram ZalaSi jer ar Sesula
a
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
standartebi da interpretaciebi, romlebic gamoqveynda, magram ZalaSi jer ar Sesula
is
finansuri angariSgeba
93wliuri angariSi / 2008 weli
4. mniSvnelovani buRaltruli Sefasebebi da daSvebebi
Sefasebis ganusazRvreloba
buRaltruli aRricxvis politikis gatarebisas, finansur angariSgebaSi asaxuli Tanxebis dasadgenad,
bankis xelmZRvanelobam gamoiyena Tavisi Sefasebebi da daSvebebi. maT Soris yvelaze ufro
mniSvnelovani ixileT qvemoT:
sesxis gaufasurebis rezervi
bankis mier regularulad xdeba sesxebisa da moTxovnebis gadaxedva gaufasurebasTan mimarTebaSi.
nebismieri gaufasurebis zaralis gansazRvris mizniT banki iyenebs sakuTar gamocdilebaze dafuZnebul
Sefasebebs im SemTxvevebSi, rodesac msesxebels gaaCnia finansuri sirTuleebi da moipoveba istoriuli
monacemebi analogiur msesxeblebTan mimarTebaSi. Sesabamisad, banki afasebs samomavlo fuladi
nakadebis cvlilebas, eyrdnoba ra monacemebs, romelTa mixedviTac SesaZloa adgilobrivi ekonomikuri
mdgomareobisa da dafarvebis statusis gauareseba. xelmZRvaneloba iyenebs Sefasebebs istoriuli
zaralis gamocdilebaze da sakredito riskis maxasiaTeblebze dayrdnobiT da obieqtur safuZvels
analogiuri sesxebisa da moTxovnebis, an maTi jgufis gaufasurebasTan mimarTebaSi. banki eyrdnoba
sakuTar Sefasebebs sesxebisa Tu moTxovnebis saTanado monacemebis koreqtirebisaTvis mimdinare
movlenebis aRricxvis mizniT.
dafarvis vadamde flobili investiciebis gaufasureba
banki flobs investiciebs sasesxo fasiani qaRaldebis saxiT, maTi CaTvliT, romlebic ar gvxvdeba
aqtiur bazarze. sabazro pirobebis samomavlo uaryofiTma cvlilebebma an dabalma saoperacio
Sedegebma SesaZloa gamoiwvios zarali, romelic ar aisaxeba investiciebis mimdinare sabalanso
Rirebulebaze da Sesabamisad, momavalSi saWiro gaxdeba gaufasurebis daricxva. banki regularulad
axdens investiciebis gadaxedvas gaufasurebis indikaciis gamosavlenad. aRniSnuli mimoxilva moiTxovs
samomavlo movlenebis Sedegebis daSvebas da imis gansazRvras, arsebobs Tu ara faqtorebi, romlebic
miuTiTebs gaufasurebaze.
5. fuli da fuladi ekvivalentebi
2008 2007
naRdi fuli ucxour valutaSi 248,699 26,970
mimdinare angariSebi 115,320 8,708
sakredito dawesebulebebSi ganTavsebuli 90 dRemde vadis mqone
depozitebi 1,070,571 1,109,640
fuli da fuladi ekvivalentebi 1,434,590 1,145,318
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT 565,156 lari (2007: 474,918 lari) ganTavsebuli iyo xuT (2007: xuTi)
saerTaSorisod aRiarebuli ekonomikuri ganviTarebisa da TanamSromlobis organizaciis (egTo)
komerciul da centralur bankebSi mimdinare angariSebsa da 90 dRemde vadis mqone depozitebze.
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT 90 dRemde vadis mqone depozitebis wliuri saprocento ganakveTis
diapazoni iyo 0.10%-7.90% (2007: 4.25% - 5.36%).
6. moTxovnebi ararezidenti sakredito dawesebulebebis mimarT
2008 2007
akreditivebTan dakavSirebiT ganTavsebuli SezRuduli depozitebi 40,947 81,924
sakredito dawesebulebebSi ganTavsebuli 90 dReze meti vadis
mqone depozitebi - 59,613
moTxovnebi ararezidenti sakredito dawesebulebebis mimarT 40,947 141,537
2007 wlis 31 dekembris mdgomareobiT 90 dReze meti vadis mqone depozitebis wliuri saprocento
ganakveTis diapazoni iyo 3.5%-5.4%.
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT arsebuli SezRuduli depozitebi ukavSirdeba samTavrobo
akreditivebs da ericxeba wliuri 0.021% evroSi denominirebul depozitebze da 0% aSS dolarSi
denominirebul depozitebze. SezRuduli depozitebi xelmisawvdomi gaxdeba 2009 wlis bolosTvis.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
3. saaRricxvo politikis mimoxilva (gagrZeleba)
standartebi da interpretaciebi, romlebic gamoqveynda, magram ZalaSi jer ar Sesula
finansuri angariSgeba
4. mniSvnelovani buRaltruli Sefasebebi da daSvebebi
Sefasebis ganusazRvreloba
5. fuli da fuladi ekvivalentebi
2008 2007
fuli da fuladi ekvivalentebi 1,434,590 1,145,318
6. moTxovnebi ararezidenti sakredito dawesebulebebis mimarT
2008 2007
moTxovnebi ararezidenti sakredito dawesebulebebis mimarT 40,947 141,537
4. mniSvnelovani buRaltruli Sefasebebi da daSvebebi
Sefasebis ganusazRvreloba
5. fuli da fuladi ekvivalentebi
2008 2007
fuli da fuladi ekvivalentebi 1,434,590 1,145,318
6. moTxovnebi ararezidenti sakredito dawesebulebebis mimarT
2008 2007
moTxovnebi ararezidenti sakredito dawesebulebebis mimarT 40,947 141,537
94 saqarTvelos erovnuli banki
7. saerTaSoriso savaluto fondTan dakavSirebuli naSTebi (gagrZeleba)
7. saerTaSoriso savaluto fondTan dakavSirebuli naSTebi
2008 2007
aqtivebi
SDR-is angariSi saerTaSoriso savaluto fondSi 20,515 23,533
valdebulebebi
angariSi # 1 892 968
angariSi # 2 24 25
saerTaSoriso savaluto fondis mimdinare angariSebi 916 993
saerTaSoriso savaluto fondisgan miRebuli saxsrebi:
siRaribis daZleva da ekonomikuri zrda (PRGF) 350,986 399,907
sTend-bai SeTanxmeba (SBA) 411,887 -
sul saerTaSoriso savaluto fondisgan miRebuli saxsrebi 762,873 399,907
valdebulebebi saerTaSoriso savaluto fondis mimarT 763,789 400,900
garebalansuri naSTebi
saerTaSoriso savaluto fondis kvota (sawevro Senatani) 357,188 385,915
saerTaSoriso savaluto fondis kvotisa da saerTaSoriso
savaluto fondisgan miRebuli saxsrebis uzrunvelsayofad
flobili fasiani qaRaldi (739,762) (385,915 )
SDR-is angariSi saerTaSoriso savaluto fondSi
SDR-is angariSi warmoadgens bankis mimdinare angariSs saerTaSoriso savaluto fondSi, romelic
gamoiyeneba sesxebTan dakavSirebuli operaciebisa da saerTaSoriso savaluto fondTan
angariSsworebisaTvis. SDR-is angariSze daricxuli procentis gaangariSeba xdeba saerTaSoriso
savaluto fondis mier yovel kvireulad dadgenili ganakveTiT, romelic efuZneba ZiriTad fulad
bazrebze arsebul moklevadian sabazro ganakveTebs. 2008 wlis ganmavlobaSi saSualo wliurma
saprocento ganakveTma Seadgina 2.56% (2007: 4.07%).
saerTaSoriso savaluto fondis mimdinare angariSebi
banks moeTxoveba ori saerTaSoriso savaluto fondis angariSis arseboba: #1 da #2 mimdinare angariSi.
angariSi #1 gamoiyeneba saerTaSoriso savaluto fondTan saoperacio angariSsworebisaTvis, maSin
rodesac angariSi #2 gamoiyeneba saerTaSoriso savaluto fondTan mimarTebaSi larSi warmoSobili
saoperacio xarjebis dasafarad.
saerTaSori savaluto fondidan miRebuli saxsrebi
saerTaSoriso savaluto fondidan miRebuli saxsrebi warmoadgens 0..5% wliuri saprocento ganakveTis
mqone aTwlian PRGF sesxs, romelic miRebul iqna siRaribis daZlevisa da makroek nomikuri
stabilurobis xelSewyobisaTvis, da cvalebadi wliuri saprocento ganakveTis mqone oTxwlian sTend-
bai SeTanxmebas, romelic miRebul iqna saerTaSoriso rezervebis aRsadgenad da investorTa ndobis
gasamyareblad. sTend-bai SeTanxmebis wliuri saprocento ganakveTis diapazoni 2008 wels iyo 1.84%-3.63%
(2007: 4.65%-5.66%). 2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT saerTaSoriso savaluto fondidan miRebuli
saxsrebis struqtura 2007 wlis bolosTan SedarebiT gansxvavebulia, radgan 2008 wlis seqtemberSi
saqarTvelos mTavrobam saerTaSoriso savaluto fondidan miiRo sTend-bai SeTanxmeba, romlis
dafarva SeTanxmebisamebr daiwyeba 2010 wels. saerTaSoriso savaluto fondis mier gamoyofili
saxsrebi denominirebulia SDR-Si. PRGF sesxi srulad daifareba 2017 wlisTvis, xolo sTend-bai
SeTanxmeba 2012 wlisTvis.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
95wliuri angariSi / 2008 weli
7. saerTaSoriso savaluto fondTan dakavSirebuli naSTebi (gagrZeleba)
saerTaSoriso savaluto fondis kvota
saerTaSoriso savaluto fondis kvota 150.3 milioni SDR–is odenobiT warmoadgens saqarTvelos
sawevro Senatans saerTaSoriso savaluto fondSi da mas ar ericxeba saprocento ganakveTi.
saerTaSoriso savaluto fondis kvotisa da saerTaSoriso savaluto fondisgan miRebuli saxsrebis
uzrunvelsayofad flobili fasiani qaRaldi
fasiani qaRaldi Sedgeba saerTaSoriso savaluto fondis kvotis uzrunvelsayofad flobili 357,188
larisa da saerTaSoriso savaluto fondisgan miRebuli saxsrebis uzrunvelsayofad flobili 382,574
larisagan. fasiani qaRaldi saqarTvelos mTavrobis mier gamoSvebul iqna 1992 wels saerTaSoriso
savaluto fondis kvotasTan mimarTebaSi. fasiani qaRaldis nominaluri Rirebuleba icvleba
yovelwliuri gadafasebisas da bankis mier saerTaSoriso savaluto fondis saerTo resursebis
angariSidan saxsrebis miRebisas. fasian qaRalds banki flobs Senaxvis mizniT, Sedegad misi aRricxva
xdeba garebalansur angariSze da warmodgenilia nominaluri RirebulebiT.
7. saerTaSoriso savaluto fondTan dakavSirebuli naSTebi
2008 2007
aqtivebi
valdebulebebi
sul saerTaSoriso savaluto fondisgan miRebuli saxsrebi
valdebulebebi saerTaSoriso savaluto fondis mimarT 763,789 400,900
garebalansuri naSTebi
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
96 saqarTvelos erovnuli banki
9. adgilobrivi komerciul bankebze gacemuli sesxebi
2008 2007
adgilobrivi komerciuli bankebisTvis gacemuli sesxebi 209,412 73,132
adgilobrivi komerciuli bankebisTvis gacemuli sesxebi 209,412 73,132
10. dafarvis vadamde flobili fasiani qaRaldebi
2008 2007
sabalanso
Rirebuleba
nominaluri
Rirebuleba
sabalanso
Rirebuleba nominaluri
Rirebuleba
dafarvis vadamde flobili fasiani
qaRaldebi ucxour valutaSi
safinanso institutebis savalo fasiani
qaRaldebi
dafarvis vadamde flobili fasiani
qaRaldebi erovnul valutaSi
sul dafarvis vadamde flobili fasiani
a a bi 756,853 755,526 892,994 891,189
2008 2007
% vadianoba % vadianoba
8. gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebi
2008 2007
saxelmwifo savalo fasiani qaRaldebi:
safrangeTis mTavrobis obligaciebi 423,985 32,537
belgiis saxazino valdebulebebi 47,252 194,057
daniis saxazino valdebulebebi 35,294 -
portugaliis saxazino valdebulebebi 35,000 --
amerikis saxazino valdebulebebi 29,304 72,598
germaniis mTavrobis obligaciebi - 92,220
570,835 391,412
safinanso institutebis savalo fasiani qaRaldebi:
saerTaSoriso angariSsworebis banki 371,654 392,278
sul gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebi ucxour valutaSi 942,489 783,690
saxelmwifo savalo fasiani qaRaldebi:
saqarTvelos mTavrobis obligaciebi 93,960 39,664
wilobriv instrumentebSi investiciebi:
Tbilisis bankTaSorisi savaluto birJis aqciebi 40 40
sul gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebi erovnul valutaSi 94,000 39,704
sul gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebi 1,036,489 823,394
2008 2007
wliuri saprocento
ganakveTi vadianoba
wliuri saprocento
ganakveTi vadianoba
safrangeTis mTavrobis obligaciebi 1.77% - 2009 3.82% - 3.90% 2008
sxva ucxouri saxelmwifo savalo
fasiani qaRaldebi
2.02% -
4.12% 2009 3.88% - 4.10% 2008
amerikis saxazino valdebulebebi 3.10% - 2009-2013 3.10% - 4.90% 2008-2013
saerTaSoriso angariSsworebis banki 3.00% - 2009-2014 2.50% - 5.30% 2008-2013
saqarTvelos mTavrobis obligaciebi 13.00% 2009-2012 13.00% 2009-2011
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
97wliuri angariSi / 2008 weli
9. adgilobrivi komerciul bankebze gacemuli sesxebi
2008 2007
erTdRiani sesxebi - 33,000
refinansirebis sesxebi 53,512 -
bolo instanciis sesxebi 155,900 40,132
adgilobrivi komerciuli bankebisTvis gacemuli sesxebi 209,412 73,132
minus - gaufasurebis rezervi - -
adgilobrivi komerciuli bankebisTvis gacemuli sesxebi 209,412 73,132
uzrunvelyofa
uzrunvelyofis tipi da moculoba damokidebulia kreditoris sakredito riskis Sefasebaze.
saxelmZRvanelo dokumentiT ganisazRvreba uzrunvelyofis tipi da Sefasebis parametrebi. bolo
instanciis sesxebze uzrunvelyofa ar moiTxoveba. saqarTvelos erovnuli banki kanonis Tanaxmad
flobs upirates uflebas movalis aqtivebTan mimarTebaSi.
uzrunvelyofis ZiriTad tipebs refinansirebis sesxebze warmoadgens sakorespondento angariSebze
ganTavsebuli fuladi saxsrebi da samTavrobo/erovnuli bankis savalo fasiani qaRaldebi.
menejmenti meTvalyureobas uwevs uzrunvelyofis sabazro Rirebulebas, moiTxovs damatebiT
uzrunvelyofas Tu es xelSekrulebiT aris gaTvaliswinebuli da meTvalyureobas uwevs im
uzrunvelyofas, romelic miRebul iqna sesxis gaufasurebis rezervis adekvaturobis gadaxedvisas.
adgilobriv komerciul bankebze gacemuli sesxebis naSTebis koncentracia
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT saqarTvelos erovnul banks gacemuli hqonda 138,908 lari sam
umsxviles msesxebelze (sruli sakredito portfelis 66%) (2007: 70,134 lari gacemuli hqonda sam
umsxviles msesxebelze, romelic warmoadgenda sruli sakredito portfelis 96%-s).
10. dafarvis vadamde flobili fasiani qaRaldebi
2008 2007
sabalanso
Rirebuleba
nominaluri
Rirebuleba
sabalanso
Rirebuleba nominaluri
Rirebuleba
dafarvis vadamde flobili fasiani
qaRaldebi ucxour valutaSi
safinanso institutebis savalo fasiani
qaRaldebi
saerTaSoriso angariSsworebis banki 66,057 66,680 154,212 154,343
dafarvis vadamde flobili fasiani
qaRaldebi erovnul valutaSi
saqarTvelos mTavrobis obligaciebi 690,796 688,846 738,782 736,846
sul dafarvis vadamde flobili fasiani
qaRaldebi 756,853 755,526 892,994 891,189
aRniSnuli fasiani qaRaldebis nominaluri saprocento ganakveTebi da vadianoba aris Semdegi:
2008 2007
% vadianoba % vadianoba
safinanso institutebis savalo
fasiani qaRaldebi 3.3% - 3.6% 2009-2010 3.0% - 5.0% 2008
saqarTvelos mTavrobis obligaciebi 6% 2009-2025 6% 2008-2025
dafarvis vadamde flobili fasiani qaRaldebi erovnul valutaSi warmoadgens saqarTvelos mTavrobasa
da banks Soris 2006 wlis martSi gaformebuli xelSekrulebis Tanaxmad saqarTvelos finansTa
saministros mier gamoSvebul fasian qaRaldebs, ris Sedegadac moxda samTavrobo sesxis savalo fasian
qaRaldad gadaqceva. gamoSvebuli saprocento ganakveTi eqvemdebareba yovelwliur gadaxedvas arsebuli
sabazro ganakveTebis gaTvaliswinebiT.
9. adgilobrivi komerciul bankebze gacemuli sesxebi
2008 2007
adgilobrivi komerciuli bankebisTvis gacemuli sesxebi 209,412 73,132
adgilobrivi komerciuli bankebisTvis gacemuli sesxebi 209,412 73,132
10. dafarvis vadamde flobili fasiani qaRaldebi
2008 2007
sabalanso
Rirebuleba
nominaluri
Rirebuleba
sabalanso
Rirebuleba nominaluri
Rirebuleba
dafarvis vadamde flobili fasiani
qaRaldebi ucxour valutaSi
safinanso institutebis savalo fasiani
qaRaldebi
dafarvis vadamde flobili fasiani
qaRaldebi erovnul valutaSi
sul dafarvis vadamde flobili fasiani
a a bi 756,853 755,526 892,994 891,189
2008 2007
% vadianoba % vadianoba
9. adgilobrivi komerciul bankebze gacemuli sesxebi
2008 2007
adgilobrivi komerciuli bankebisTvis gacemuli sesxebi 209,412 73,132
adgilobrivi komerciuli bankebisTvis gacemuli sesxebi 209,412 73,132
10. dafarvis vadamde flobili fasiani qaRaldebi
2008 2007
sabalanso
Rirebuleba
nominaluri
Rirebuleba
sabalanso
Rirebuleba nominaluri
Rirebuleba
dafarvis vadamde flobili fasiani
qaRaldebi ucxour valutaSi
safinanso institutebis savalo fasiani
qaRaldebi
dafarvis vadamde flobili fasiani
qaRaldebi erovnul valutaSi
sul dafarvis vadamde flobili fasiani
a a bi 756,853 755,526 892,994 891,189
2008 2007
% vadianoba % vadianoba
8. gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebi
2008 2007
saxelmwifo savalo fasiani qaRaldebi:
-
570,835 391,412
safinanso institutebis savalo fasiani qaRaldebi:
sul gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebi ucxour valutaSi 942,489 783,690
saxelmwifo savalo fasiani qaRaldebi:
wilobriv instrumentebSi investiciebi:
sul gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebi erovnul valutaSi 94,000 39,704
sul gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebi 1,036,489 823,394
2008 2007
wliuri saprocento
ganakveTi vadianoba
wliuri saprocento
ganakveTi vadianoba
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
98 saqarTvelos erovnuli banki
12.PZiriTadi saSualebebi
Senoba
nagebobebi
aveji da
mowyobilobebi
daumTavrebeli
mSenebloba
ransporti
da sxva sul
Rirebuleba
2007 wlis 31 dekemberi 34,275 6,400 128 13,463 54,266
2008 wlis 31 dekemberi 18,670 6,270 128 13,131 38,199
dagrovili cveTa
2007 wlis 31 dekemberi (4,747) (4,686 - (10,126 (19,559)
2008 wlis 31 dekemberi (3,095) (5,066) - (11,011) (19,172)
wminda sabalanso
Rirebuleba:
2007 wlis 31 dekemberi 29,528 1,714 128 3,337 34,707
2008 is 31 mb ri 15,575 1,204 128 2,120 19,027
Senoba
nagebobebi
aveji da
mowyobilobebi
daumTavrebeli
mSenebloba
ransporti
da sxva sul
Rirebuleba
2006 wlis 31 dekemberi 35,511 6,872 438 13,016 55,837
2007 wlis 31 dekemberi 34,275 6,400 128 13,463 54,266
dagrovili cveTa
2006 wlis 31 dekemberi (4,370) (4,299 - (9,084 (17,753)
2007 wlis 31 dekemberi (4,747) (4,686 - (10,126 (19,559)
wminda sabalanso
Rirebuleba:
2006 wlis 31 dekemberi 31,141 2,573 438 3,932 38,084
2007 is 31 mb ri 29,528 1,714 128 3,337 34,707
11. gasayidad gankuTvnili ZiriTadi saSualebebi
2008 2007
sawyisi naSTi 865 728
zrda 16,175 797
gasvla (3,466) (660)
Sefasebis efeqti (2,314) -
saboloo naSTi 11,260 865
gasayidad gamiznuli ZiriTadi saSualebebis zrda ZiriTadad moicavs bankis mier 2008 wels daxuruli
filialebis Senobebs. bankma moaxdina aRniSnuli Senobebis gasayidad gankuTvnil ZiriTad saSualebebad
klasificireba, radgan isini aRar gamoiyeneba bankis saqmianobisTvis da maTi sabalanso Rirebulebis
amoReba moxdeba gayidvis garigebidan da ara grZelvadiani gamoyenebidan. 2,314 laris Sefasebis efeqti
gamowveulia gasayidad gankuTvnili ZiriTadi saSualebebis CamoweriT realur Rirebulebas
gamoklebuli gayidvis danaxarjebamde.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
99wliuri angariSi / 2008 weli
12.PZiriTadi saSualebebi
ZiriTadi saSualebebis moZraoba Semdegia:
Senoba
nagebobebi
aveji da
mowyobilobebi
daumTavrebeli
mSenebloba
transporti
da sxva sul
Rirebuleba
2007 wlis 31 dekemberi 34,275 6,400 128 13,463 54,266
zrda - 193 398 213 804
gasvla - (323) - (545) (868)
gasayidad
klasificirebuli
aqtivebi (16,003) - - - (16,003)
gadatana 398 - (398) - -
2008 wlis 31 dekemberi 18,670 6,270 128 13,131 38,199
dagrovili cveTa
2007 wlis 31 dekemberi (4,747) (4,686) - (10,126) (19,559)
wlis daricxva (537) (681) - (1,247) (2,465)
gasvla - 301 - 362 663
gasayidad
klasificirebuli
aqtivebi 2,189 - - - 2,189
2008 wlis 31 dekemberi (3,095) (5,066) - (11,011) (19,172)
wminda sabalanso
Rirebuleba:
2007 wlis 31 dekemberi 29,528 1,714 128 3,337 34,707
2008 wlis 31 dekemberi 15,575 1,204 128 2,120 19,027
Senoba
nagebobebi
aveji da
mowyobilobebi
daumTavrebeli
mSenebloba
transporti
da sxva sul
Rirebuleba
2006 wlis 31 dekemberi 35,511 6,872 438 13,016 55,837
zrda 179 31 7 843 1,060
gasvla (643) (503) (51) (438) (1,635)
gasayidad
klasificirebuli
aqtivebi
(996) - - - (996)
gadatana 224 - (266) 42 -
2007 wlis 31 dekemberi 34,275 6,400 128 13,463 54,266
dagrovili cveTa
2006 wlis 31 dekemberi (4,370) (4,299) - (9,084) (17,753)
wlis daricxva (694) (868) - (1,442) (3,004)
gasvla 118 481 - 400 999
gasayidad
klasificirebuli
aqtivebi
199 - - - 199
2007 wlis 31 dekemberi (4,747) (4,686) - (10,126) (19,559)
wminda sabalanso
Rirebuleba:
2006 wlis 31 dekemberi 31,141 2,573 438 3,932 38,084
2007 wlis 31 dekemberi 29,528 1,714 128 3,337 34,707
11. gasayidad gankuTvnili ZiriTadi saSualebebi
2008 2007
sawyisi naSTi
saboloo naSTi 11,260 865
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
100 saqarTvelos erovnuli banki
14. mimoqcevaSi gaSvebuli fuli
2008 2007
naSTi 1 ianvris mdgomareobiT
naSTi 31 dekembris mdgomareobiT 1,290,703 1,310,488
15. valdebulebebi adgilobrivi sakredito dawesebulebebis mimarT
2008 2007
valdebulebebi ucxour valutaSi
210,188 283,385
valdebulebebi erovnul valutaSi
141,190 188,113
valdebulebebi adgilobrivi sakredito dawesebulebebis mimarT 351,378 471,498
16.Avaldebulebebi saqarTvelos finansTa saministros mimarT
2008 2007
valdebulebebi ucxour valutaSi
16,342 9,518
valdebulebebi erovnul valutaSi
863,629 440,613
valdebulebebi saqarTvelos finansTa saministros mimarT 879,971 450,131
13. sxva aqtivebi da valdebulebebi
sxva aqtivebi Sedgeba:
2008 2007
sxva aqtivebi ucxour valutaSi
winaswari gadaxdebi 572 3
sxva moTxovnebi 3 -
575 3
sxva aqtivebi erovnul valutaSi
TanamSromlebze gacemuli sesxebi 3,951 3,575
sainvesticio oqros monetebi 2,739 3,617
winaswari gadaxda 5 1,435
sxva moTxovnebi 50 34
6,745 8,661
minus – sxva aqtivebis gaufasurebis rezervi (1,691) (623)
sul sxva aqtivebi 5,054 8,038
sxva valdebulebebi Sedgeba:
2008 2007
sxva valdebulebebi ucxour valutaSi
valdebulebebi momwodeblebis winaSe 1,244 -
sxva valdebulebebi 199 18
1,443 18
sxva valdebulebebi erovnul valutaSi
sapensio sqemis valdebulebebi 2,759 4,158
gasacemi premiebi 1,485 -
sxva valdebulebebi 516 512
4,760 4,670
sul sxva valdebulebebi 6,203 4,688
2,759 laris sapensio sqemis valdebuleba 2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT (2007: 4,158 lari)
warmoadgens dadgenil Senatanian sapensio sqemasTan dakavSirebul valdebulebas. Senatanebs sapensio
sqemaSi yovelTviurad axorcielebs banki (TanamSromlis Tviuri Tanamdebobrivi sargos 13%) da
TanamSromeli (TanamSromlis Tviuri Tanamdebobrivi sargos 1%). TanamSromlis sapensio asakis
dadgomisas sapensio danagrovi gadaecema sqemis monawiles winaswar SeTanxmebuli grafikis mixedviT.
sxva aqtivebis gaufasurebis rezervis moZraoba aris Semdegi:
sxva aqtivebi
2006 wlis 31 dekemberi (231)
danaricxebi (400)
Camowera 8
2007 wlis 31 dekemberi (623)
danaricxebi (1,105)
Camowera 37
2008 wlis 31 dekemberi (1,691)
sxva aqtivebis gaufasurebis rezervi Seadgens TanamSromlebze gacemuli sesxebis gaufasurebis rezervs
da gamoiqviTeba Sesabamisi aqtivebis sabalanso Rirebulebidan.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
101wliuri angariSi / 2008 weli
14. mimoqcevaSi gaSvebuli fuli
mimoqcevaSi gaSvebuli fuli warmoadgens bankis mier gamoSvebul saqarTvelos erovnul valutas.
moZraoba mimoqcevaSi gaSvebuli fulis angariSze aris Semdegi:
2008 2007
naSTi 1 ianvris mdgomareobiT 1,310,488 929,634
mimoqcevaSi gaSvebuli banknotebi 955,540 966,391
mimoqcevaSi gaSvebuli monetebi 5,186 11,270
minus: naRdi fuli salaroSi erovnul valutaSi (13,282) (16,980)
mimoqcevidan amoRebuli banknotebi (963,863) (579,085)
mimoqcevidan amoRebuli monetebi (3,366) (742)
naSTi 31 dekembris mdgomareobiT 1,290,703 1,310,488
15. valdebulebebi adgilobrivi sakredito dawesebulebebis mimarT
2008 2007
valdebulebebi ucxour valutaSi
sakorespondento angariSebi 88,952 6,118
minimaluri sarezervo moTxovna 121,236 277,267
210,188 283,385
valdebulebebi erovnul valutaSi
sakorespondento angariSebi 141,190 186,943
minimaluri sarezervo moTxovna - 1,170
141,190 188,113
valdebulebebi adgilobrivi sakredito dawesebulebebis mimarT 351,378 471,498
mimdinare angariSebsa da minimalur sarezervo moTxovnebSi Sedis 185,506 laris (2007: 320,861 lari) sami
umsxvilesi adgilobrivi komerciuli bankis naSTebi. TiToeuli bankis naSTi aRemateba sakredito
dawesebulebebis mimarT valdebulebebis 10%-s.
minimaluri sarezervo moTxovna warmoadgens savaldebulo rezervebs, romelTa ganTavseba moeTxovebaT
sakredito dawesebulebebs saqarTvelos erovnul bankSi da gamoiTvleba sakredito dawesebulebis mier
moziduli saxsrebis 5%-is odenobiT. 2008 wlis dasawyisSi minimaluri sarezervo moTxovna
warmoadgenda sakredito dawesebulebis mier moziduli saxsrebis 13%-s. 2008 wlis 31 dekembris
mdgomareobiT wliuri saprocento ganakveTi aSS dolarSi denominirebul minimalur sarezervo
moTxovnebze Seadgenda 0%-s da evroSi denominirebul minimalur sarezervo moTxovnebze 2.25%-s.
16.Avaldebulebebi saqarTvelos finansTa saministros mimarT
2008 2007
valdebulebebi ucxour valutaSi
mimdinare angariSebi 15,284 6,801
SezRuduli Tanxebi akreditivebisTvis 1,058 2,717
16,342 9,518
valdebulebebi erovnul valutaSi
mimdinare angariSebi 823,764 359,585
SezRuduli Tanxebi akreditivebisTvis 39,865 81,028
863,629 440,613
valdebulebebi saqarTvelos finansTa saministros mimarT 879,971 450,131
13. sxva aqtivebi da valdebulebebi
sxva aqtivebi
2008 2007
sxva aqtivebi ucxour valutaSi
575 3
sxva aqtivebi erovnul valutaSi
6,745 8,661
sul sxva aqtivebi 5,054 8,038
sxva valdebulebebi
2008 2007
sxva valdebulebebi ucxour valutaSi
1,443 18
sxva valdebulebebi erovnul valutaSi
4,760 4,670
sul sxva valdebulebebi 6,203 4,688
sxva aqtivebi
2006 wlis 31 dekemberi (231)
2007 wlis 31 dekemberi (623)
2008 wlis 31 dekemberi (1,691)
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
102 saqarTvelos erovnuli banki
19.Ekapitali
sarezervi
fondi
ucxouri
valutis
gadafasebis
rezervi
gasayidad
arsebuli
fasiani
qaRaldebis
gadafasebis
rezervi sul
2007 wlis 1 ianvari 56,081 - (143) 55,938
2007 wlis 31 dekemberi 60,692 - 9,558 70,250
2008 wlis 31 dekemberi 119,597 9,824 16,580 146,001
17. valdebulebebi sxva klientebis mimarT
2008 2007
valdebulebebi ucxour valutaSi
valdebulebebi ucxouri safinanso dawesebulebebis mimarT - 4,232
- 4,232
valdebulebebi erovnul valutaSi
saxelmwifo da sabiujeto organizaciebi 1,216 313
saerTaSoriso safinanso dawesebulebebi 3,161 2,868
sxva 169 12,025
4,546 15,206
valdebulebebi sxva klientebis mimarT 4,546 19,438
valdebulebebi saerTaSoriso safinanso dawesebulebebis mimarT 2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT
Seadgens rekonstruqciisa da ganviTarebis saerTaSoriso bankis 3,061 laris mimdinare angariSs (2007:
2,868 lari) da saerTaSoriso ganviTarebis asociaciis 100 laris mimdinare angariSs (2007: nuli).
18.DgamoSvebuli sadepozito serTifikatebi
wliuri saprocento
ganakveTi vadianoba
nominaluri
Rirebuleba
sabalanso
Rirebuleba
sadepozito serTifikatebi 2008 wlis 31
dekembris mdgomareobiT 10.99% -13%
8 ianvari – 26
marti, 2009
78,050
77,352
sadepozito serTifikatebi 2007 wlis 31
dekembris mdgomareobiT 7.98% - 13%
4 ianvari – 11
ivnisi, 2008
382,080
376,541
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
103wliuri angariSi / 2008 weli
19.Ekapitali
kanonis Sesabamisad, bankis kapitali Sedgeba misi sawesdebo kapitalisa da sarezervo fondisagan.
sawesdebo kapitali
bankis sawesdebo da srulad ganaRdebuli kapitali Seadgens 15,000 lars.
sxva rezervebi
moZraoba sxva rezervebSi aris Semdegi:
sarezervi
fondi
ucxouri
valutis
gadafasebis
rezervi
gasayidad
arsebuli
fasiani
qaRaldebis
gadafasebis
rezervi sul
2007 wlis 1 ianvari 56,081 - (143) 55,938
wminda ararealizebuli mogeba gasayidad
arsebuli aqtivebidan - - 10,335 10,335
gasayidad arsebuli aqtivebis gasvlis gamo
wminda realizebuli mogebis gadatana
mogeba-zaralis angariSgebaSi - - (634) (634)
sarezervo fondSi gadatana 4,611 - - 4,611
2007 wlis 31 dekemberi 60,692 - 9,558 70,250
wminda ararealizebuli mogeba gasayidad
arsebuli aqtivebidan - - 10,380 10,380
gasayidad arsebuli aqtivebis gasvlis gamo
wminda realizebuli mogebis gadatana
mogeba-zaralis angariSgebaSi - - (3,358) (3,358)
ucxouri valutis gadafasebis rezervSi
gadatana - 9,824 - 9,824
sarezervo fondSi gadatana 58,905 - - 58,905
2008 wlis 31 dekemberi 119,597 9,824 16,580 146,001
sarezervo fondi
kanonis 23-e muxlSi Setanili cvlilebis Tanaxmad erovnuli bankis saerTo sarezervo fondma unda
Seadginos sarezervo fulis (saqarTvelos erovnuli bankis mier emitirebuli naRdi fuli da
saqarTvelos komerciuli bankis mier erovnul bankSi arsebul angariSebze erovnul valutaSi
arsebuli saxsrebi) 15 procenti. erovnuli bankis saerTo sarezervo fondi iqmneba wlis realizebuli
mogebidan, romelic Seadgens wlis wminda mogeba gadafasebiT gamowveuli ararealizebuli wminda
mogebis gamoklebiT. saerTo sarezervo fondi gamoiyeneba mxolod bankis zaralis sakompensaciod.
saerTo sarezervo fondis Seqmnis Semdeg safinanso wlis realizebuli mogebis darCenili Tanxa unda
gadairicxos saqarTvelos finansTa saministros angariSze. „saqarTvelos erovnuli bankis Sesaxeb“ saqarTvelos organuli kanonis 23-e da 24-e muxlebSi 2008 wlis 14 martiT daTariRebuli (N5908) da 2009
wlis 1 ianvars ZalaSi Sesuli cvlilebebi vrceldeba bankis finansur angariSgebaze 2008 wlis 31
dekembris mdgomareobiT da am TariRiT dasrulebuli periodisaTvis da 2008 wlis mogebis ganawileba
unda moxdes da unda iyos asaxuli 2008 wlis finansur angariSgebaSi zemoT xsenebuli cvlilebebis
Sesabamisad.
2008 wlis 14 marts 23-e muxlSi Setanil cvlilebamde banki adgenda sarezervo fondis wlis
realizebuli mogebis araumetes 50%-is ganawilebiT, sanam sarezervo fondi ar gauTanabrdeboda
ganaRdebul sawesdebo kapitals. erovnuli bankis sabWos gadawyvetilebiT SeiZleboda sarezervo fondi
ganaRdebul sawesdebo kapitalze meti yofiliyo. sarezervo fondis dadgenis Semdeg realizebuli
mogebis darCenili Tanxa gadairicxeboda saxelmwifo biujetSi safinanso wlis dasrulebidan oTxi
Tvis ganmavlobaSi.
bankis 2007 wlis darCenili realizebuli mogeba 25,000 laris odenobiT gadaericxa saqarTvelos
finansTa saministros 2008 wels (2007: 40,000 lari gadairicxa 2006 wlis realizebuli mogebidan). 2008
wlis 31 dekembris mdgomareobiT sarezervo fondi ar aRemateboda sarezervo fulis 15 procents da
Sedegad ar momxdara realizebuli mogebis ganawileba saxelmwifo biujetisTvis, xolo 2007 wels 4,611
lari gadanawilda sarezervo fondSi sabWos gadawyvetilebiT.
17. valdebulebebi sxva klientebis mimarT
2008 2007
valdebulebebi ucxour valutaSi
- 4,232
valdebulebebi erovnul valutaSi
4,546 15,206
valdebulebebi sxva klientebis mimarT 4,546 19,438
18.DgamoSvebuli sadepozito serTifikatebi
wliuri saprocento
ganakveTi vadianoba
nominaluri
Rirebuleba
sabalanso
Rirebuleba
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
104 saqarTvelos erovnuli banki
20. pirobiTi valdebulebebi
saoperacio garemo
kanonmdebloba
pirobiTi finansuri valdebulebebi
dazRveva
19.Ekapitali (gagrZeleba)
ucxouri valutis gadafasebis rezervi
kanonis Secvlili 23-e muxlis Tanaxmad gadafasebiT gamowveuli ararealizebuli wminda mogeba
miemarTeba gadafasebis Sesabamis specialur rezervSi, romelic gamoiyeneba mxolod momavali
gadafasebis wminda zaralis sakompensaciod. gadafasebis specialuri rezervis ararsebobis SemTxvevaSi
gadafasebis wminda zarali ar kompensirdeba da rCeba wminda mogebaSi.
gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebis gadafasebis rezervi
aRniSnuli rezervi warmoadgens gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebis realuri Rirebulebis
cvlilebas.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
105wliuri angariSi / 2008 weli
20. pirobiTi valdebulebebi
saoperacio garemo
rogorc ganviTarebad bazars, saqarTvelos ar gaaCnia maRalganviTarebuli infrastruqtura, romelic,
rogorc wesi, axasiaTebs ufro momwifebul sabazro ekonomikas. saqarTveloSi funqcionireba
dakavSirebulia iseT riskebTan, romlebic, rogorc wesi, ar arsebobs ganviTarebul bazrebze. bolo
ramdenime wlis ganmavlobaSi, saqarTvelos mTavrobam mniSvnelovani nabijebi gadadga, ramac dadebiTi
gavlena iqonia qveynis sainvesticio garemoze. gansakuTrebiT aRsaniSnavia reformebi sabanko, iuridiul,
sagadasaxado da maregulirebeli sistemebis efeqtianobis gazrdis mimarTulebiT. yovelive aman xeli
Seuwyo makroekonomikur stabilurobas, ekonomikuri zrdis maRal tempebs da ucxouri investiciebis
Semodinebas. xelmZRvanelobis azriT, aRniSnuli nabijebi amcirebs biznesis warmoebis riskebs
saqarTveloSi.
mosalodnelia, rom biznes garemos gaumjobesebis aRniSnuli tendencia kvlavac gagrZeldeba.
saqarTvelos ekonomikis samomavlo ganviTareba mniSvnelovnad aris damokidebuli zemoTxsenebul
reformebze da saqarTvelos mTavrobisa da erovnuli bankis mier miRebuli finansuri Tu ekonomikuri
zomebis efeqturobaze. Tumca, saqarTvelos ekonomika mgrZnobiarea msoflio sabazro da ekonomikuri
pirobebis gauaresebis mimarT. mimdinare wels adgili hqonda mTel rig movlenebs, romelTac gavlena
moaxdines bankis saqmianobaze – ruseTis federaciis samxedro intervencia saqarTveloSi 2008 wlis
agvistoSi da saerTaSoriso finansuri krizisi, romelmac mniSvnelovani gavlena moaxdina globalur
ekonomikaze dawyebuli 2008 wlis bolo kvartlidan. marTalia ruseTis federaciis SemoWras pirdapiri
ziani ar miuyenebia bankisTvis, am movlenam mniSvnelovnad daaziana saqarTvelos ekonomika da gamoiwvia
Fitch-is da S&P-is mier qveynis sakredito reitingebis daweva. mimdinare msoflio finansurma krizisma da
samxedro konfliqtma gamoiwvia qarTuli suverenuli da korporatiuli fasiani qaRaldebis fasebis
meryeoba, sabanko seqtorSi likvidurobis donis droebiTi Semcireba da sakredito pirobebis
gamkacreba. saqarTvelos erovnulma bankma miiRo rigi zomebisa, romlebic mimarTulia
kreditunarianobisa da likvidurobis donis gazrdisaken, aseve xeli Seewyoba saqarTvelos
bankebisaTvis ucxouri sesxebis refinansirebas. saerTaSoriso Tanamegobrobam mniSvnelovani finansuri
daxmareba gamoyo qarTuli saxelmwifosa da kerZo seqtorisaTvis zemoaRniSnuli procesebis negatiuri
gavlenis Sesamsubuqeblad, rac SesaZleblobas miscems qarTul ekonomikas SeinarCunos zomieri zrdis
tempebi sagareo Sokebis miuxedavad.
kanonmdebloba
bankis mimdinare sasamarTlo procesebTan da saCivrebTan mimarTebaSi xelmZRvanelobas miaCnia, rom
amgvari sasamarTlo procesebidan warmoSobili valdebuleba, Tu aseTs adgili eqneba, ar iqoniebs
arsebiT uaryofiT gavlenas bankis finansur mdgomareobaze an samomavlo saqmianobis Sedegebze.
pirobiTi finansuri valdebulebebi
2008 wlis 31 dekembris mdgomareobiT, bankis pirobiTi finansuri valdebulebebi Sedgeboda 42,005 laris
akreditivebisagan (2007: 83,745 lari)
dazRveva
banks amJamad ar gaaCnia daudevrobiT an SecdomiT gamowveuli valdebulebebis dazRvevis sqema.
19.Ekapitali (gagrZeleba)
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
106 saqarTvelos erovnuli banki
23. administraciuli xarjebi
2008 2007
sul personalis xarji 17,309 17,450
sul cveTa da amortizacia 2,669 3,305
administraciuli xarjebi 12,507 7,628
21. wminda gasamrjelo da sakomisio xarji
2008 2007
sakaso operaciebi 1,636 362
fuladi saxsrebis gadaricxva 362 302
sxva 8 8
gasamrjelo da sakomisio Semosavali 2,006 672
sakaso operaciebi (2,039) (296)
Tbilisis bankTaSorisi savaluto birJis (Tbsb) operaciebis
gasamrjelo (328) (290)
saangariSsworebo operaciebi (131) (118)
sxva (116) (673)
gasamrjelo da sakomisio xarji (2,614) (1,377)
wminda gasamrjelo da sakomisio xarji
(608) (705)
22. sxva Semosavali
2008 2007
valdebulebis Sewyveta 4,274 -
Semosavali jarimebidan 2,247 2,788
sainvesticio monetebis gayidvidan miRebuli mogeba 253 63
sxva 366 578
sxva Semosavali 7,140 3,429
4,274 laris valdebuleba ucxouri finansuri dawesebulebis mimarT daregulirda 2008 wels fuladi
angariSsworebis gareSe, radganac valdebulebis dafarva Tavis Tavze aiRo saqarTvelos finansTa
saministrom.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
107wliuri angariSi / 2008 weli
23. administraciuli xarjebi
administraciuli xarjebi moicavs:
2008 2007
xelfasebi da premiebi 16,096 12,931
sapensio xarji 722 912
Svebulebebi da biuleteni 491 646
socialuri gadasaxadi - 2,961
sul personalis xarji 17,309 17,450
cveTa (SeniSvna 12) 2,465 3,004
amortizacia 204 301
sul cveTa da amortizacia 2,669 3,305
finansuri monitoringis samsaxursa (fms) da finansuri
zedamxedvelobis saagentosTan (fzs) dakavSirebuli xarji
4,130 1,633
ZiriTadi saSualebebis gadafasebidan miRebuli zarali 2,314 -
ZiriTadi saSualebebis gayidvidan miRebuli zarali 1,312 327
socialuri daxmareba 941 416
dacva 804 1,032
sainformacio momsaxureba 671 743
komunaluri momsaxureba 569 577
kavSirgabmuloba 318 615
profesiuli momsaxureba 256 185
kvalifikaciis amaRleba 183 198
ZiriTadi saSualebebis SekeTeba da Senaxva 158 384
mivlineba 158 262
saofise xarji 131 253
programuli uzrunvelyofis xarji 57 236
reklama 19 55
sxva 486 712
administraciuli xarjebi 12,507 7,628
xelfasebi da premiebi 2008 wlis 31 dekembriT dasrulebuli wlisaTvis Seicavs 1,920 laris 2005 wlis
welTa namsaxurevis Tanxas, romlis gadaxdac moxda 2008 wels sasamarTlo gadawyvetilebis Tanaxmad.
finansuri monitoringis samsaxurisa (fms) da finansuri zedamxedvelobis saagentos (fzs) xarji
warmoadgens damoukidebeli dawesebulebebis: finansuri monitoringis samsaxurisa da finansuri
zedamxedvelobis xarjs, romlebic finansdeba bankis mier.
ZiriTadi saSualebebis gadafasebidan miRebuli zarali 2008 wlis 31 dekembriT dasrulebuli
wlisaTvis gamowveulia gasayidad gankuTvnili ZiriTadi saSualebebis realur Rirebulebas
gamoklebuli gayidvis danaxarjebamde CamoweriT.
21. wminda gasamrjelo da sakomisio xarji
2008 2007
gasamrjelo da sakomisio Semosavali 2,006 672
gasamrjelo da sakomisio xarji (2,614) (1,377)
wminda gasamrjelo da sakomisio xarji
(608) (705)
22. sxva Semosavali
2008 2007
sxva Semosavali 7,140 3,429
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
108 saqarTvelos erovnuli banki
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sakredito riski
SeniSvne
bi
maqsimaluri
riski
2008
maqsimaluri
riski
2007
3,254,058 3,076,513
sul sakredito riski 3,296,063 3,160,258
24. riskebis marTva
Sesavali
riski bankis saqmianobis ganuyofeli nawilia. Sesabamisad, riskebis marTva warmoadgens bankis
saqmianobis arsebiT komponents. riskis marTva SesaZlebelia mudmivi identificirebis, Sefasebisa da
yoveldRiuri monitoringis gziT. bankis TiToeuli TanamSromeli pasuxismgebelia sakuTar
saqmianobasTan dakavSirebuli riskis gamJRavnebaze. bankis operaciebisTvis damaxasiaTebeli ZiriTadi
riskebia sakredito, likvidurobisa da sabazro riskebi. banki agreTve dgas saoperacio riskis winaSe.
bankis sabWo maqsimalurad aris pasuxismgebeli riskebis identificirebasa da kontrolze, Tumca
arsebobs calkeuli biznes erTeulebi, romlebic pasuxs ageben sxvadasxva riskebis marTvasa da
monitoringze.
sabWo
bankis sabWos gaaCnia mTliani pasuxismgebloba zedamxedveloba gauwios riskebis marTvis struqturas,
akontrolos ZiriTadi riskebis marTva da gadaxedos riskebis marTvis politikasa da procedurebs.
rezervebis marTvis komiteti
bankis rezervebis marTvis komiteti (SemdgomSi “komiteti”) pasuxismgebelia riskebis SemcirebisaTvis
ganxorcielebuli zomebisa da Sesatyvisobis monitoringis ganxorcielebaze. komitetma agreTve unda
miiRos rwmuneba imisa, rom mTlianad bankis saqmianoba riskebis dadgenili parametrebis farglebSi.
komitetis Cveulebrivi saqmianoba moicavs yovelTviuri angariSebis mimoxilvas, kontragentebis siis
damowmebas, strategiuli cvlilebebis sabWoSi wardgenamde damowmebas da aqtivebis ganawilebasTan
dakavSirebuli mniSvnelovani taqtikuri gadawyvetilebebis miRebas.
riskebis marTvisa da kontrolis ganyofileba
bankis riskebis marTvisa da kontrolis ganyofileba (SemdgomSi “ganyofileba”) pasuxismgebelia saerTo
riskebis marTvasa da dadgenil parametrebTan Sesabamisobaze. ganyofilebam unda uzrunvelyos riskebis
amocnobis, Sefasebis, marTvisa da angariSgebisaTvis saWiro saerTo principebisa da meTodebis
SemuSaveba. ganyofilebis ZiriTad funqcias warmoadgens bankis winaSe mdgari riskebis amocnoba,
analizi da marTva, Sesabamisi riskis limitisa da kontrolis meqanizmebis dadgena da riskebis donisa
da limitebis mudmivi monitoringi. ganyofileba agreTve atarebs benCmarkingsa da stres tests.
ganyofileba yovelTviurad angariSvaldebulia rezervebis marTvis komitetis winaSe.
Sida auditi
Sida auditis mier yovelwliurad xdeba bankis riskebis marTvis procesebis auditi. Sedegad Sida
auditi amowmebs rogorc procedurebis adekvaturobas, aseve bankis saqmianobis Sesabamisobas aRniSnul
procedurebTan. Sida auditi xelmZRvanelobasTan ganixilavs Sefasebis Sedegebs da sabWos
Tavmjdomares warudgens mis aRmoCenebsa da rekomendaciebs.
riskebis Sefasebisa da angariSgebis sistemebi
operaciebis struqturidan gamomdinare, bankSi riskebis marTva xorcieldeba centralizebuli da
aracentralizebuli meTodiT. finansuri riskis marTva xorcieldeba centralizebulad, maSin rodesac
saoperacio riskis marTvis procesi ar aris centralizebuli.
riskebis marTva pirdapir xorcieldeba sxvadasxva ganyofilebebis mier. bankSi arsebobs aseve
specialuri komitetebi da komisiebi operaciebisa da kontrolis ganxorcielebisaTvis, rogorebicaa
rezervebis marTvis komiteti, sakredito komiteti da a.S.
mniSvnelovania bankis riski ucxour valutaSi arsebul aqtivebTan dakavSirebiT. riskis marTvasTan
dakavSirebuli procedurebis, movaleobebisa da angariSvaldebulebis ganawilebas aregulirebs
“saqarTvelos erovnuli bankis saerTaSoriso rezervebis marTvis principebi da strategia”.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
109wliuri angariSi / 2008 weli
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
Warbi riskis koncentracia
riskis koncentracias adgili aqvs maSin, rodesac kontragentebi CarTulni arian msgavs biznes
saqmianobaSi, saqmianobas ewevian erTsa da imave geografiul regionSi, an aqvT msgavsi ekonomikuri
mdgomareoba da ekonomikuri, politikuri da sxva cvlilebebi Tanabar uaryofiT gavlenas axdens
saxelSekrulebo valdebulebebis Sesrulebis unarze. koncentracia miuTiTebs imaze, rom banki
SedarebiT mgrZnobiare iqneba konkretul sferosa Tu geografiul nawilSi mimdinare cvlilebebis
mimarT.
Warbi riskis koncentraciis Tavidan acilebis mizniT bankis politika da procedurebi moicavs
diversificirebuli portfelis Seqmnisa da SenarCunebis specialur instruqciebs.
sakredito riski
sakredito riski aris potenciuri danakargi, romelic SesaZlebelia warmoiSvas kontragentis mier
nakisri valdebulebebis Seusruleblobis SemTxvevaSi. banki marTavs da akontrolebs sakredito
riskebs sainvesticio aqtivebis saTanadod SerCeviT, amave aqtivebis sakredito xarisxiT da sainvesticio
aqtivze investiciis moculobis limitebis dawesebiT. bankSi SemuSavebulia sakredito riskis marTvis
politika da procedurebi portfelis koncentraciis instruqciebis CaTvliT. rezervebis marTvis
komiteti axorcielebs bankis sakredito riskis mudmiv monitorings. bankis sakredito politikis
mimoxilva da damtkiceba xdeba erovnuli bankis sabWos mier.
imisaTvis, rom SeizRudos sakredito riskis mimarT daucveloba ucxour valutaSi, riskebis marTvis
ganyofilebis mier Sedgenil iqna sando partniorTa sia, romelTac aqvT saerTaSoriso sareitingo
saagentoebis (Standard & Poor’s, Moody’s and Fitch) mier dadgenili maRali grZelvadiani sakredito
reitingi. aRniSnuli sia damowmebul iqna rezervebis marTvis komitetis mier.
partniorTa SerCevisas mxedvelobaSi miiReba bankis sakredito reitingi, qveyana sadac aRniSnuli
organizacia mdebareobs, bankis aqtivebisa da kapitalis moculoba, saerTaSoriso bazrebze da
korporatiul klientebTan muSaobis gamocdileba da momxmarebelTaTvis SeTavazebuli momsaxurebis
speqtri. bankis kontragentisaTvis zemoTaRniSnul saagentoTa mier grZelvadiani sakredito reitingis
CamoqveiTebis SemTxvevaSi, kontragenti amoRebul iqneba siidan. sakredito reitingi unda iyos sul
mcire AA da unda iyos miniWebuli samidan sul mcire ori sakredito sareitingo saagentos mier.
mimdinare angariSebTan da komerciul miznebTan mimarTebaSi bankis sakredito riski SedarebiT dabalia
da Sesabamisad, minimaluri moTxovna aris A, romelic miniWebuli unda iyos samidan sul mcire ori
sakredito sareitingo saagentos mier.
banks aseve gaaCnia limitebi da suverenuli limitebi individualuri kontragentebisaTvis.
qvemoT moyvanili cxrili aRwers sabalanso angariSgebis komponentebis maqsimalur sakredito risks.
maqsimaluri sakredito riski naCvenebia gaufasurebis rezervis Seqmnamde da urTierTCaTvlisa da
uzrunvelyofis xelSekrulebis gavlenamde.
SeniSvne
bi
maqsimaluri
riski
2008
maqsimaluri
riski
2007
fuli da fuladi ekvivalentebi (naRdi fulis gamoklebiT) 5 1,185,891 1,118,348 moTxovnebi sakredito dawesebulebebis mimarT 6 40,947 141,537 SDR-is angariSi saerTaSoriso savaluto fondSi 7 20,515 23,533 gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebi 8 1,036,489 823,394 adgilobriv komerciul bankebze gacemuli sesxebi 9 209,412 73,132 dafarvis vadamde flobili fasiani qaRaldebi 10 756,853 892,994 sxva aqtivebi 13 3,951 3,575
33,254,058 3,076,513
pirobiTi finansuri valdebulebebi 20 42,005 83,745
sul sakredito riski 3,296,063 3,160,258
rodesac finansuri instrumentebi aRricxulia samarTliani RirebulebiT, zemoT naCvenebi Tanxa
warmoadgens mimdinare sakredito risks, magram es ar aris maqsimaluri riski, romelic SesaZloa
warmoiSvas samomavlod Rirebulebis cvlilebebis Sedegad. finansuri instrumentis TiToeuli
tipisaTvis maqsimaluri sakredito riskis Taobaze miTiTebebi warmodgenilia zemoT aRniSnul
konkretul SeniSvnebSi.
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sakredito riski
SeniSvne
bi
maqsimaluri
riski
2008
maqsimaluri
riski
2007
3,254,058 3,076,513
sul sakredito riski 3,296,063 3,160,258
24. riskebis marTva
Sesavali
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
SDR
110 saqarTvelos erovnuli banki
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sakredito riski (gagrZeleba)
arc vadagadacilebuli da arc gaufasurebuli 2008
SeniSvnebi
AAA reitingi
AA reitingi
A reitingi
B reitingi
2008
sul
2008
sul - 900,208 - - 900,208
arc vadagadacilebuli da arc gaufasurebuli 2007
SeniSvnebi
AAA reitingi
AA reitingi
A reitingi
B reitingi
2007
sul
2007
sul - 811,914 - - 811,914
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sakredito riski (gagrZeleba)
qvemoT warmodgenilia bankis mier ucxour valutaSi flobili finansuri instrumentebis emitenti
organizaciebis reitingis cxrili, romelic moicavs iseTi saerTaSoriso saagentoebis sakredito
reitings rogorebicaa: S&P, Fitch and Moody’s. rodesac saagentoebis mier aqtivisTvis xdeba gansxvavebuli
sakredito reitingis miniWeba, aRniSnuli aqtivis warmodgenisTvis gamoiyeneba umciresi sakredito
reitingi.
2008 wlis 31
dekemberi AAA AA+ AA AA- A+ A B reitingis
gareSe sul
fuli da fuladi
ekvivalentebi
(naRdi fulis
gamoklebiT)
165,904 70,986 298,002 366,786 186,873 97,340 - - 11,185,891
moTxovnebi
sakredito
dawesebulebebis
mimarT
9,577 - - - 2,226 29,144 - - 440,947
SDR-is angariSi saerTaSoriso
savaluto
fondSi
20,515 - - - - - - - 220,515
gasayidad
arsebuli
fasiani
qaRaldebi
860,237 - 82,252 - - - 93,960 40 11,036,489
adgilobriv
komerciul
bankebze
gacemuli
sesxebi
- - - - - - 35,300 174,112 2209,412
dafarvis vadamde
flobili
fasiani
qaRaldebi
66,057 - - - - - 690,796 - 7756,853
sxva aqtivebi - - - - - - - 3,951 33,951
2007 wlis 31
dekemberi AAA AA+ AA AA- A+ A B reitingis
gareSe sul
fuli da fuladi
ekvivalentebi
(naRdi fulis
gamoklebiT)
112,032
87,542
598,980
263,877
55,917
-
-
-
1,118,348
moTxovnebi
sakredito
dawesebulebebis
mimarT
- 540
54,961
68,663
17,373 - - - 1141,537
SDR-is angariSi saerTaSoriso
savaluto
fondSi
23,533 - - - - - - - 223,533
gasayidad
arsebuli
fasiani
qaRaldebi
783,690 - - - - - 39,664 40 8823,394
adgilobriv
komerciul
bankebze
gacemuli
sesxebi
- - - - - - 50,011 23,121 773,132
dafarvis vadamde
flobili
fasiani
qaRaldebi
154,212 - - - - - 738,782 - 8892,994
sxva aqtivebi - - - - - - - 3,575 33,575
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
111wliuri angariSi / 2008 weli
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sakredito riski (gagrZeleba)
sakredito xarisxi finansuri aqtivebis tipebis mixedviT
rogorc centraluri banki, banki uzrunvelyofs qveynis finansuri sistemis stabilurobas
likvidurobis problemis mqone bankebisaTvis moklevadiani sesxebis gacemiT. qvemoT moyvanilia bankis
sakredito reitingis sistemaze dayrdnobiT Sedgenili sasesxo aqtivebis sakredito xarisxi.
arc vadagadacilebuli da arc gaufasurebuli 2008
SeniSvnebi
AAA reitingi
AA reitingi
A reitingi
B reitingi
2008
sul
2008
adgilobriv komerciul
bankebze gacemuli sesxebi 9 - 209,412 - - 209,412
dafarvis vadamde flobili
fasiani qaRaldebi 10 - 690,796 - - 690,796
sul - 900,208 - - 900,208
arc vadagadacilebuli da arc gaufasurebuli 2007
SeniSvnebi
AAA reitingi
AA reitingi
A reitingi
B reitingi
2007
sul
2007
adgilobriv komerciul
bankebze gacemuli sesxebi 9 - 73,132 - - 73,132
dafarvis vadamde flobili
fasiani qaRaldebi 10 - 738,782 - - 738,782
sul - 811,914 - - 811,914
bankis mier misi sasesxo portfelis klasificireba xdeba Semdegnairad:
AAA reitingi – kargi finansuri maCveneblebis mqone msesxeblebisTvis gacemuli sesxebi, romelTa
sesxis xelSekrulebebis pirobebSi ar Sesula cvlilebebi da romelTa ZiriTadi Tanxa da procenti ar
aris vadagadacilebuli.
AA reitingi – stabiluri finansuri maCveneblebis mqone msesxeblebisTvis gacemuli sesxebi, romelTa
sesxis xelSekrulebebis pirobebSi ar Sesula cvlilebebi da romelTa ZiriTadi Tanxa da procenti ar
aris vadagadacilebuli.
A reitingi – damakmayofilebeli finansuri maCveneblebis mqone msesxeblebisTvis gacemuli sesxebi,
romelTa sesxis xelSekrulebebis pirobebSi Sesulia cvlilebebi da romelTa ZiriTadi Tanxa da
procenti ar aris vadagadacilebuli.
B reitingi - damakmayofilebeli finansuri maCveneblebis mqone msesxeblebisTvis gacemuli sesxebi,
romelTa sesxis xelSekrulebebis pirobebSi Sesulia cvlilebebi da romelTa ZiriTadi Tanxa da
procenti vadagadacilebulia.
politikis Sesabamisad, bankma sakredito portfelis miznebisaTvis saTanadod unda awarmoos riskis
reitingebi. dakavSirebuli riskebis reitingebis Sefaseba da ganaxleba regularulad xdeba.
gaufasurebis Sefaseba
sesxis gaufasurebis Sefasebisas iTvaliswineben ZiriTadi Tanxis an procentis 90 dReze metad
vadagadacilebas, kontragentis fulad nakadebTan dakavSirebul problemebs, sakredito reitingis
Semcirebas da xelSekrulebis Tavdapirveli pirobebis darRvevas. banki gaufasurebis Sefasebas axdens
individualurad da koleqtiurad.
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sakredito riski (gagrZeleba)
2008 wlis 31
dekemberi AAA AA+ AA AA- A+ A B reitingis
gareSe sul
1,185,891
40,947
20,515
1,036,489
209,412
756,853
3,951
2007 wlis 31
dekemberi AAA AA+ AA AA- A+ A B reitingis
gareSe sul
1,118,348
141,537
23,533
823,394
73,132
892,994
3,575
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
112 saqarTvelos erovnuli banki
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
likvidurobis riski
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sakredito riski (gagrZeleba)
individualurad Sefasebuli rezervebi
banki TiToeuli sesxisaTvis individualurad gansazRvravs rezervs. rezervis Tanxis gansazRvrisas
mxedvelobaSi miiReba kontragentis biznes gegma, misi unari gaumklavdes finansur sirTuleebs aseTis
warmoSobis SemTxvevaSi, gakotrebis SemTxvevaSi dagegmili qmedebebi, sxva finansuri saxsrebis arseboba.
uzrunvelyofis sarealizacio Rirebuleba da mosalodneli fuladi nakadebis perioduloba.
gaufasurebis zaralis Sefaseba xdeba saangariSgebo TariRiT, Tu gauTvaliswinebeli movlenebi
sxvagvarad ar moiTxovs.
koleqtiurad Sefasebuli rezervebi
rezervebis koleqtiurad Sefaseba xdeba im sesxebidan warmoSobili zaralisaTvis, romlebic
individualurad ar aris arsebiTi, da im sesxebisaTvis, romlebic individualurad arsebiTia, magram ar
arsebobs individualuri gaufasurebis obieqturi safuZveli. rezervebis Sefaseba xdeba saangariSgebo
TariRiT yvela calkeuli portfelisaTvis.
TanamSromlebze gacemuli sesxebi
bankis TanamSromlebs ufleba aqvT bankSi muSaobis periodSi aiRon sesxi bankidan. TanamSromlis
gaTavisuflebis SemTxvevaSi dasafari sesxisaTvis iqmneba 100%-iani rezervi. sesxis Camowera xdeba
bankis xelmZRvanelobis gadawyvetilebiT.
komerciuli bankebisaTvis gacemuli sesxebi
im SemTxvevaSi, Tu komerciuli banki droulad ver dafaravs sesxs, organuli kanonis 64-e muxlis
Tanaxmad banks ufleba aqvs amoiRos dasafari Tanxa komerciuli bankis nebismieri aqtividan. banki ar
qmnis rezervs adgilobrivi komerciuli bankebis mimarT moTxovnebze.
bankis finansuri aqtivebisa da valdebulebebis geografiuli koncentracia Semdegia:
2008 2007
saqarTvelo egTo sul saqarTvelo egTo sul
aqtivebi: fuli da fuladi ekvivalentebi (naRdi
fulis gamoklebiT) 248,699 1,185,891 1,434,590 26,970 1,118,348
1,145,318
moTxovnebi sakredito dawesebulebebis
mimarT - 40,947 40,947
-
141,537
141,537
SDR-is angariSi saerTaSoriso
savaluto fondSi - 20,515 20,515
-
23,533
23,533
gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebi 94,000 942,489 1,036,489 39,704 783,690 823,394
adgilobriv komerciul bankebze
gacemuli sesxebi 690,796 66,057 756,853 738,782 154,212 892,994
dafarvis vadamde flobili fasiani
qaRaldebi 209,412 - 209,412 73,132 - 73,132
sxva aqtivebi 5,054 575 5,629 8,038 3 8,041
1,247,961 2,256,474 3,504,435 886,626 2,221,323 3,107,949
valdebulebebi: valdebulebebi sakredito
dawesebulebebis mimarT 351,378 - 351,378 471,498 -
471,498
valdebulebebi saqarTvelos finansTa
saministros mimarT
879,971 - 879,971
450,131 -
450,131
valdebulebebi meanabreTa mimarT 1,385 3,161 4,546 15,206 4,232 19,438
valdebulebebi saerTaSoriso
savaluto fondis mimarT
- 763,789 763,789
- 400,900
400,900
gamoSvebuli sadepozito
serTifikatebi 77,352 - 77,352 376,541 - 376,541
sxva valdebulebebi 4,959 1,244 6,203 4,670 - 4,670
1,315,045 768,194 2,083,239 1,318,046 405,132 1,723,178
wminda sabalanso pozicia (67,084) 1,488,280 1,421,196 (431,420) 1,816,191 1,384,771
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
113wliuri angariSi / 2008 weli
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
likvidurobis riski
likvidurobis riski warmoadgens risks imisa, rom banki ver dafaravs nakisr finansur valdebulebebs
vadis dadgomisas Cveulebriv Tu rTul viTarebaSi. bankis mier likvidurobis riskis marTva efuZneba
likvidurobis saWiro donis uzrunvelyofas bankis mimarT arsebuli moTxovnebis nebismier viTarebaSi
dakmayofilebis mizniT.
fasebis stabilurobasTan da savaluto politikis kontrolTan dakavSirebuli ZiriTadi miznebis
misaRwevad, banki flobs saoperacio aqtivebs ucxour valutaSi, romlebic warmoadgenen likviduri
aqtivebis jgufs da romelTa gamoyenebac moxdeba saWiroebis SemTxvevaSi. likvidurobis riskis marTva
moicavs likviduri aqtivebis amocnobasa da minimaluri likvidurobis limitebis dadgenas ucxour
valutaSi arsebuli aqtivebisaTvis.
bankis fulad-sakredito da savaluto politika da rezervebis marTvis saerTaSoriso komiteti adgens
im vadadamdgari saxsrebis minimaluri proporciis zRvrebs, romlebic gamoiyeneba fuladi saxsrebis
gadinebis dasafarad. bankis likvidurobis marTvis politika moiTxovs:
ZiriTad valutebSi fuladi nakadebis prognozirebas likviduri aqtivebis donis
gaTvaliswinebiT;
dafinansebis diversificirebuli wyaros arsebobas;
sesxebis koncentraciisa da parametrebis marTvas;
portfelis maRal likvidur aqtivebSi ganTavsebas, romlebic advilad iqnebian likvidirebulni,
rogorc dacvis meqanizmi nebismieri fuladi nakadis Sewyvetisas;
likvidurobisa da gauTvaliswinebeli dafinansebis gegmis arsebobas;
balansis likvidurobis koeficientebis monitorings maregulirebel moTxovnebTan mimarTebaSi.
savaluto da fuladi-sakredito operaciebis departamenti iRebs informacias biznes erTeulebidan
finansuri aqtivebisa da valdebulebebis likvidurobis WrilSi da sxva detalebs prognozirebuli
fuladi nakadebis Sesaxeb. Semdgom, departamenti uzrunvelyofs adekvaturi portfelis moklevadiani
likviduri aqtivebis arsebobas, met-wilad gamoxatuls moklevadian likvidur fasian qaRaldebSi,
bankebze gacemul sesxebsa da sxva bankTaSoris operaciebSi.
yoveldRiurad likvidurobis poziciis monitoringi xorcieldeba savaluto da fulad-sakredito
departamentis mier sxvadasxva scenarebis „stress testing“-iT, romelic moicavs normaluri da sxva ufro
mkacri sabazro pirobebis gaTvaliswinebas. normaluri sabazro pirobebis gaTvaliswinebiT
momzadebuli likvidurobis moxsenebebi yovelkvireulad waredgineba xelmZRvanelobas. bankis
likvidurobis marTvis Sesaxeb gadawyvetilebebs iRebs monetaruli politikis komiteti da nergavs
savaluto da fulad-sakredito operaciebis departamenti.
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sakredito riski (gagrZeleba)
2008 2007
saqarTvelo egTo sul saqarTvelo egTo sul
aqtivebi:
1,247,961 2,256,474 3,504,435 886,626 2,221,323 3,107,949
valdebulebebi:
1,315,045 768,194 2,083,239 1,318,046 405,132 1,723,178
wminda sabalanso pozicia (67,084) 1,488,280 1,421,196 (431,420) 1,816,191 1,384,771
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
114 saqarTvelos erovnuli banki
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
likvidobis riski (gagrZeleba)
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,279,425 101,160 678,231 78,639 - 2,137,455
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul
aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,233,533 127,071 246,773 126,408 - 1,733,785
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
likvidobis riski (gagrZeleba)
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,279,425 101,160 678,231 78,639 - 2,137,455
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul
aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,233,533 127,071 246,773 126,408 - 1,733,785
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
likvidobis riski (gagrZeleba)
finansuri valdebulebebis analizi narCeni sakontraqto vadebis mixedviT
qvemoT mocemul cxrilSi naCvenebia aradiskontirebuli fuladi nakadebi dafuZnebuli savaraudo
sakontraqto vadianobaze. dafarvebisaTvis, romlebic eqvemdebareba Setyobinebas, igulisxmeba
Setyobinebis myisieri miReba. Tumca, bankis varaudiT aseTi raodenobis meanabreebi ar moiTxoven
valdebulebebis dafarvas yvelaze adreuli SesaZlo TariRiT da Sedegad cxrili ar asaxavs
mosalodnel fulad nakadebs.
finansuri
valdebulebebi
2008 wlis 31 dekemberi
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
ganusazRvreli
vada
sul
valdebulebebi
sakredito
dawesebulebebis
mimarT
351,378 - - - - 351,378
valdebulebebi
saqarTvelos finansTa
saministros mimarT
840,245 39,726 - - - 879,971
valdebulebebi
meanabreTa mimarT 4,546 - - - - 4,546
gamoSvebuli
sadepozito
serTifikatebi
77,352 - - - - 77,352
valdebulebebi
saerTaSoriso
savaluto fondis
mimarT
2,460 61,434 678,231 75,880 - 818,005
sxva valdebulebebi 3,444 - - 2,759 - 6,203
sul aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,279,425 101,160 678,231 78,639 - 2,137,455
finansuri
valdebulebebi
2007 wlis 31 dekemberi
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
ganusazRvreli
vada
sul
valdebulebebi
sakredito
dawesebulebebis
mimarT
471,498 - - -
- 471,498
valdebulebebi
saqarTvelos finansTa
saministros mimarT 369,104 69,204 11,823 -
- 450,131
valdebulebebi
meanabreTa mimarT 15,217 292 - 5,970 - 21,479
gamoSvebuli
sadepozito
serTifikatebi
376,541 - - - - 376,541
valdebulebebi
saerTaSoriso
savaluto fondis
mimarT
1,016 57,389 230,605 120,438 - 409,448
sxva valdebulebebi 157 186 4,345 - - 4,688
sul
aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,233,533 127,071 246,773 126,408 - 1,733,785
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
likvidobis riski (gagrZeleba)
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
ganusazRvreli
vada
sul
sul aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,279,425 101,160 678,231 78,639 - 2,137,455
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul
aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,233,533 127,071 246,773 126,408 - 1,733,785
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
likvidobis riski (gagrZeleba)
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
ganusazRvreli
vada
sul
sul aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,279,425 101,160 678,231 78,639 - 2,137,455
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul
aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,233,533 127,071 246,773 126,408 - 1,733,785
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
likvidobis riski (gagrZeleba)
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,279,425 101,160 678,231 78,639 - 2,137,455
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul
aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,233,533 127,071 246,773 126,408 - 1,733,785
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
likvidobis riski (gagrZeleba)
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,279,425 101,160 678,231 78,639 - 2,137,455
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul
aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,233,533 127,071 246,773 126,408 - 1,733,785
mogeba-zaralis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembers dasrulebuli wlisaTvis
SeniSvnebi 2008 2007
saprocento Semosavali
131,445 149,861
saprocento xarji
(38,285) (36,137)
wminda saprocento Semosavali
93,160 113,724
wminda saprocento Semosavali gaufasurrebis rezervis
gaTvaliswinebiT
92,055 113,324
wminda arasaprocento Semosavali (xarji)
23,031 (50,450)
arasaprocento xarji
(46,357) (33,263)
wminda mogeba
68,729 29,611
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
115wliuri angariSi / 2008 weli
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
sabazro riski warmoiSoba finansuri instrumentebis Rirebulebis cvlilebis Sedegad, rac gamowveulia
saprocento ganakveTebisa da savaluto kursis cvalebadobiT. sabazro riskebi moicavs savaluto risks,
saprocento ganakveTebisa da sxva fasis cvlilebis riskebs. sabazro riski warmoiSoba saprocento
ganakveTis, savaluto da kapitalis finansuri instrumentebis Ria poziciidan, romlebic ar aris
daculi zogadi da specifikuri sabazro ryevebisa da sabazro fasebis cvlilebebisagan.
saprocento ganakveTis riski
sabazro riskis marTvis mizania sabazro riskis misaReb parametrebSi SenarCuneba da imavdroulad
mogebis optimizacia. sabazro riskis marTva xdeba bankis saerTaSoriso rezervebis saSualo
xangrZlivobis winaswar dadgenili maCvenebliT. instrumentebis maqsimaluri xangrZlivoba
ganisazRvreba sxvadasxva finansuri instrumentebis portfelisaTvis.
winamdebare cxrili aRwers bankis finansuri aqtivebisa da valdebulebebis realur sabazro
Rirebulebaze saprocento ganakveTis 1%-iani cvlilebis gavlenas. saprocento ganakveTis riskis
mgrZnobelobis analizi xorcieldeba “riskis faqtoris savaraudo cvlilebis” (PV01) Sesabamisad.
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
aSS. dolari 1%
(1,787)
1%
(11,654)
evro 1%
(1,679)
1%
(2,884)
funti sterlingi 1%
(95)
1%
(22)
SDR 1%
3,914
1%
(235)
sxva 1%
-
1%
(7)
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
aSS. dolari (1%)
1,787
(1%)
11,654 evro (1%)
1,679
(1%)
2,884 funti sterlingi (1%)
95
(1%)
22
SDR (1%)
(3,914)
(1%)
235 sxva (1%)
-
(1%)
7
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
likvidobis riski (gagrZeleba)
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,279,425 101,160 678,231 78,639 - 2,137,455
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul
aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,233,533 127,071 246,773 126,408 - 1,733,785
qvemoT mocemul cxrilSi naCvenebia bankis pirobiTi finansuri valdebulebebi sakontraqto vadianobis
mixedviT.
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
(1,787)
(1,679)
(95)
3,914
-
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
(11,654)
(2,884)
(22)
(235)
(7)
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
11,654
2,884
22
235
7
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
1,787
1,679
95
(3,914)
-
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
likvidobis riski (gagrZeleba)
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,279,425 101,160 678,231 78,639 - 2,137,455
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul
aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,233,533 127,071 246,773 126,408 - 1,733,785
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
likvidobis riski (gagrZeleba)
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,279,425 101,160 678,231 78,639 - 2,137,455
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul
aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,233,533 127,071 246,773 126,408 - 1,733,785
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
likvidobis riski (gagrZeleba)
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,279,425 101,160 678,231 78,639 - 2,137,455
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul
aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,233,533 127,071 246,773 126,408 - 1,733,785
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
likvidobis riski (gagrZeleba)
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,279,425 101,160 678,231 78,639 - 2,137,455
finansuri
valdebulebebi 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada
sul
sul
aradiskontirebuli
finansuri
valdebulebebi
1,233,533 127,071 246,773 126,408 - 1,733,785
mogeba-zaralis angariSgeba
2008 wlis 31 dekembers dasrulebuli wlisaTvis
SeniSvnebi 2008 2007
saprocento Semosavali
131,445 149,861
saprocento xarji
(38,285) (36,137)
wminda saprocento Semosavali
93,160 113,724
wminda saprocento Semosavali gaufasurrebis rezervis
gaTvaliswinebiT
92,055 113,324
wminda arasaprocento Semosavali (xarji)
23,031 (50,450)
arasaprocento xarji
(46,357) (33,263)
wminda mogeba
68,729 29,611
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
(1,787)
(1,679)
(95)
3,914
-
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
(11,654)
(2,884)
(22)
(235)
(7)
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
11,654
2,884
22
235
7
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
1,787
1,679
95
(3,914)
-
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
ganusazRvreli
vada sul
2008 2,279 39,726 - - - 442,005
2007 2,718 69,204 11,823 - - 883,745
banki varaudobs, rom yvela pirobiTi valdebuleba ar iqneba dasafari vadis dadgomamde.
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
116 saqarTvelos erovnuli banki
879,971 450,131
4,546 19,438
77,352 376,541
763,789 400,900
6,203 4,688
sul
valdebulebebi 1,091,477 186,103 41,253 763,789 617 2,083,139 1,025,143 289,115 6,003 400,900 2,035 1,723,196
wminda
sabalanso
pozicia
(92,215) 1,203,578 976,517 (742,702) 76,018 1,421,296 (165,487) 1,119,042 807,973 (377,367) 592 1,384,753
savaluto
kursis zrda %
gavlena
mogebaze 12,036 9,765 (7,427) 760 11,190 8,080 (3,774) 6
savaluto
kursis kleba %
gavlena
mogebaze (12,036) (9,765) 7,427 (760) (11,190) (8,080) 3,774 (6)
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
saoperacio riski
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski (gagrZeleba)
2008 2007
lari aSS
dol.
evro SDR sxva sul lari aSS
dol.
evro SDR sxva sul
aqtivebi:
1,434,590 1,145,318
40,947 141,537
20,515
23,533
1,036,489 823,394
209,412
73,132
756,853 892,994
5,629 8,041
sul aqtivebi 999,262 1,389,681 1,017,770 21,087 76,635 3,504,435 859,656 1,408,157 813,976 23,533 2,627 3,107,949
valdebulebebi:
351,278 471,498
879,971 450,131
4,546 19,438
77,352 376,541
763,789 400,900
6,203 4,688
sul
valdebulebebi 1,091,477 186,103 41,253 763,789 617 2,083,139 1,025,143 289,115 6,003 400,900 2,035 1,723,196
wminda
sabalanso
pozicia
(92,215) 1,203,578 976,517 (742,702) 76,018 1,421,296 (165,487) 1,119,042 807,973 (377,367) 592 1,384,753
savaluto
kursis zrda %
gavlena
mogebaze 12,036 9,765 (7,427) 760 11,190 8,080 (3,774) 6
savaluto
kursis kleba %
gavlena
mogebaze (12,036) (9,765) 7,427 (760) (11,190) (8,080) 3,774 (6)
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
saoperacio riski
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
wrfivi meTodiT da SeiZleba ver moxerxdes valutis kursebis metnaklebi cvlilebebisadmi
mgrZnobelobis interpolacia da eqstrapolacia cxrilSi moyvanil monacemebze dayrdnobiT.
mgrZnobelobis analizi ar asaxavs bankis aqtivebisa da valdebulebebis aqtiurad marTvas. SemdgomSi,
bankis finansuri mdgomareoba SesaZloa Seicvalos sabazro pirobebis cvlilebebis Tanaxmad.
magaliTad, bankis finansuri riskis marTvis strategia gulisxmobs sabazro pirobebis cvlilebebisadmi
mgrZnobelobis marTvas. rodesac sabazro pirobebis cvlilebebi scdeba garkveul zRvars, bankis
xelmZRvanelobam SesaZloa miiRos saTanado zomebi. Sedegad, daSvebebSi cvlilebebma SesaZloa ar
iqonios gavlena valdebulebebze, maSin rodesac aqtivebi sabalanso angariSgebaSi Sefasebulia
sabazro RirebulebiT. aseT SemTxvevebSi, aqtivebisa da valdebulebebis Sefasebis sxvadasxva meTodebis
gamoyenebam SesaZloa gamoiwvios cvlilebebi wminda aqtivebSi.
zemoT aRwerili mgrZnobelobis analizis sxva SezRudvebi moicavs: hipoTezuri sabazro cvlilebebis
gamoyenebas potenciuri riskis demonstrirebis mizniT, romelic ar asaxavs sabazro pirobebis
mosalodnel cvlilebebs axlo momavalSi da romelic asaxavs mxolod bankis mdgomareobas
saprocento ganakveTebis msgavsi cvlilebebisas.
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski (gagrZeleba)
2008 2007
lari aSS
dol.
evro SDR sxva sul lari aSS
dol.
evro SDR sxva sul
aqtivebi:
1,434,590 1,145,318
40,947 141,537
20,515
23,533
1,036,489 823,394
209,412
73,132
756,853 892,994
5,629 8,041
sul aqtivebi 999,262 1,389,681 1,017,770 21,087 76,635 3,504,435 859,656 1,408,157 813,976 23,533 2,627 3,107,949
valdebulebebi:
351,278 471,498
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski (gagrZeleba)
savaluto riski
savaluto riski warmoadgens savaluto kursebis cvlilebis gamo finansuri instrumentis Rirebulebis
cvalebadobis risks. aqtivebis savaluto struqturidan gamomdinare bankis aqtivebis RirebulebisTvis
damaxasiaTebelia ZiriTadi valutebis kursebis cvlilebebis riski.
winamdebare cxrili gviCvenebs bankis ZiriTad valutebs 2008 da 2007 wlebis 31 dekembris mdgomareobiT,
mis arasavaWro finansur aqtivebTan da valdebulebebTan da saprognozo fulad nakadebTan mimarTebaSi.
analizis Sedegad gamoiTvleba larTan mimarTebaSi savaluto kursebis dasaSvebi cvlilebebis gavlena
mogeba-zaralis angariSgebaze sxva Tanabar pirobebSi. uaryofiTi naSTebi cxrilSi asaxavs mogeba-
zaralis angariSgebaSi potenciur wminda klebas, xolo dadebiTi naSTebi asaxavs potenciur wminda
matebas.
2008 2007
lari aSS
dol.
evro SDR sxva sul lari aSS
dol.
evro SDR sxva sul
aqtivebi:
1,434,590 1,145,318
40,947 141,537
20,515
23,533
1,036,489 823,394
209,412
73,132
756,853 892,994
5,629 8,041
sul aqtivebi 999,262 1,389,681 1,017,770 21,087 76,635 3,504,435 859,656 1,408,157 813,976 23,533 2,627 3,107,949
valdebulebebi:
351,278 471,498
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
mgrZnobelobis analizis SezRudvebi: winamdebare cxrili asaxavs ZiriTadi daSvebebis cvlilebebis
gavlenas sxva Tanabar pirobebSi. realurad arsebobs urTierTkavSiri cxrilSi asaxul daSvebebsa da
sxva faqtorebs Soris. unda aRiniSnos, rom cxrilSi moyvanili mgrZnobelobis tipebi ar gamoiTvleba
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
117wliuri angariSi / 2008 weli
mimarT
valdebulebebi
saqarTvelos
finansTa
saministros
mimarT
863,629 15,155 580 - 607 8879,971 440,613 6,301 1,194 - 2,023 4450,131
valdebulebebi
meanabreTa
mimarT
4,546 - - - - 44,546 15,206 - 4,232 - - 119,438
gamoSvebuli
sadepozito
serTifikatebi
77,352 - - - - 777,352 376,541 - - - - 3376,541
valdebulebebi
ssf-is mimarT - - - 763,789 - 7763,789 - - - 400,900 - 4400,900
sxva
valdebulebebi
4,760 199 1,244 - - 66,203 4,670 18 - - - 44,688
sul
valdebulebebi 1,091,477 186,103 41,253 763,789 617 2,083,139 1,025,143 289,115 6,003 400,900 2,035 1,723,196
wminda
sabalanso
pozicia
(92,215) 1,203,578 976,517 (742,702) 76,018 1,421,296 (165,487) 1,119,042 807,973 (377,367) 592 1,384,753
savaluto
kursis zrda % 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1%
gavlena
mogebaze 12,036 9,765 (7,427) 760 11,190 8,080 (3,774) 6
savaluto
kursis kleba % -1% -1% -1% -1% -1% -1% -1% -1%
gavlena
mogebaze (12,036) (9,765) 7,427 (760) (11,190) (8,080) 3,774 (6)
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
saoperacio riski
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski (gagrZeleba)
2008 2007
lari aSS
dol.
evro SDR sxva sul lari aSS
dol.
evro SDR sxva sul
aqtivebi:
fuli da fuladi
ekvivalentebi - 1,001,051 357,452 - 76,087 11,434,590 - 832,736 312,157 - 425 11,145,318
moTxovnebi
sakredito
dawesebulebebis
mimarT
- 29,642 10,760 - 545 440,947 - 73,499 65,836 - 2,202 1141,537
SDR-is angariSi saerTaSoriso
savaluto
fondSi
- - -
20,515 -
20,515 - - -
23,533 -
23,533
gasayidad
arsebuli
fasiani
qaRaldebi
94,000 292,931 649,558 - - 11,036,489 39,704 383,443 400,247 - - 823,394
adgilobriv
komerciul
bankebze
gacemuli
sesxebi
209,412 - - - -
209,412
73,132 - - - -
73,132
dafarvis vadamde
flobili
fasiani
qaRaldebi
690,796 66,057 - - - 7756,853 738,782 118,476 35,736 - - 8892,994
sxva aqtivebi 5,054 - - 572 3 55,629 8,038 3 - - - 88,041
sul aqtivebi 999,262 1,389,681 1,017,770 21,087 76,635 3,504,435 859,656 1,408,157 813,976 23,533 2,627 3,107,949
valdebulebebi:
valdebulebebi
sakredito
dawesebulebebis
141,190 170,749 39,429 - 10 3351,278 188,113 282,796 577 - 12 4471,498
879,971 450,131
4,546 19,438
77,352 376,541
763,789 400,900
6,203 4,688
sul
valdebulebebi 1,091,477 186,103 41,253 763,789 617 2,083,139 1,025,143 289,115 6,003 400,900 2,035 1,723,196
wminda
sabalanso
pozicia
(92,215) 1,203,578 976,517 (742,702) 76,018 1,421,296 (165,487) 1,119,042 807,973 (377,367) 592 1,384,753
savaluto
kursis zrda %
gavlena
mogebaze 12,036 9,765 (7,427) 760 11,190 8,080 (3,774) 6
savaluto
kursis kleba %
gavlena
mogebaze (12,036) (9,765) 7,427 (760) (11,190) (8,080) 3,774 (6)
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
saoperacio riski
saoperacio riskidan warmoSobili zarali gamomdinareobs sistemebis mwyobridan gamosvlidan,
Secdomebidan, TaRliTobidan Tu sxva gareSe faqtorebidan. saTanado kontrolis ararsebobis
SemTxvevaSi, saoperacio riskma SesaZloa uaryofiTi gavlena moaxdinos reputaciaze, gamoiwvios
sakanonmdeblo sanqciebi an finansuri zarali. bankis mier yvela saoperacio riskis aRmofxvra
SeuZlebelia, Tumca banki marTavs riskebs kontrolis sistemisa da potenciuri riskebis monitoringisa
da maTze reagirebis meSveobiT. kontrolis sistema moicavs movaleobaTa saTanadod ganawilebas,
xelmisawvdomobis, avtorizaciisa da Tanxvedris procedurebs, TanamSromelTa swavlebisa da Sefasebis
procesebs, amasTanave Sida auditis gamoyenebas.
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski (gagrZeleba)
2008 2007
lari aSS
dol.
evro SDR sxva sul lari aSS
dol.
evro SDR sxva sul
aqtivebi:
1,434,590 1,145,318
40,947 141,537
20,515
23,533
1,036,489 823,394
209,412
73,132
756,853 892,994
5,629 8,041
sul aqtivebi 999,262 1,389,681 1,017,770 21,087 76,635 3,504,435 859,656 1,408,157 813,976 23,533 2,627 3,107,949
valdebulebebi:
351,278 471,498
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski (gagrZeleba)
2008 2007
lari aSS
dol.
evro SDR sxva sul lari aSS
dol.
evro SDR sxva sul
aqtivebi:
1,434,590 1,145,318
40,947 141,537
20,515
23,533
1,036,489 823,394
209,412
73,132
756,853 892,994
5,629 8,041
sul aqtivebi 999,262 1,389,681 1,017,770 21,087 76,635 3,504,435 859,656 1,408,157 813,976 23,533 2,627 3,107,949
valdebulebebi:
351,278 471,498
3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba 3 Tveze
naklebi
3-dan 12
Tvemde
1-dan 5
wlamde
5 welze
meti
anusazRvreli
vada sul
42,005
83,745
24. riskebis marTva (gagrZeleba)
sabazro riski
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
2008 2007
valuta saprocento
ganakveTis zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
saprocento ganakveTis
zrda
realuri sabazro
Rirebulebis
mgrZnobeloba
118 saqarTvelos erovnuli banki
25. finansuri instrumentebis realuri Rirebuleba (gagrZeleba)
kotirebuli
sabazro fasi
2008
Sefasebis teqnika-
bazarze arsebuli
monacemebi
2008
Sefasebis teqnika-
bazarze
ararsebuli
monacemebi
2008
sul
2008
finansuri aqtivebi
1,008,546 - 784,796 1,793,342
finansuri
valdebulebebi
- - 77,352 77,352
kotirebuli
sabazro fasi
2007
Sefasebis teqnika-
bazarze arsebuli
monacemebi
2007
Sefasebis teqnika-
bazarze
ararsebuli
monacemebi
2007
sul
2007
finansuri aqtivebi
937,902 - 778,486 1,716,388
finansuri
valdebulebebi
- - 376,541 376,541
25. finansuri instrumentebis realuri Rirebuleba
qvemoT moyvanilia bankis finansur angariSgebaSi asaxuli finansuri instrumentebis SedarebiTi analizi
sabalanso Rirebulebebisa da realuri Rirebulebebis mixedviT. cxrili moicavs mxolod finansur
aqtivebsa da valdebulebebs.
sabalanso
Rirebuleba
2008
realuri
Rirebuleba
2008
uRiarebeli
mogeba/(zarali)
2008
sabalanso
Rirebuleba
2007
realuri
Rirebuleba
2007
uRiarebeli
mogeba/(zarali)
2007
finansuri aqtivebi
fuli da fuladi
ekvivalentebi 1,434,590 1,434,590 - 1,145,318 1,145,318 -
moTxovnebi
sakredito
dawesebulebebis
mimarT
40,947 40,947 - 141,537 141,537 -
SDR-is angariSi ssf-
Si 20,515 20,515 - 23,533 23,533 -
gasayidad arsebuli
fasiani qaRaldebi 1,036,489 1,036,489 - 823,394 823,394
adgilobriv
komerciul bankebze
gacemuli sesxebi
209,412 209,412 - 73,132 73,132 -
dafarvis vadamde
flobili fasiani
qaRaldebi
756,853 620,744 (136,109) 892,994 701,986 (191,008)
sxva aqtivebi 5,629 5,629 - 8,041 8,041 -
finansuri
valdebulebebi
valdebulebebi
sakredito
dawesebulebebis
mimarT
351,378 351,378 - 471,498 471,498
-
valdebulebebi
saqarTvelos
finansTa
saministros mimarT
879,971 879,971 - 450,131 450,131
-
valdebulebebi
meanabreTa mimarT 4,546 4,546 - 19,438 19,438 -
gamoSvebuli
sadepozito
serTifikatebi
77,352 77,352 - 376,541 376,541 -
valdebulebebi ssf-s
mimarT 763,789 743,471 20,318 400,900 299,834 101,066
sxva valdebulebebi 6,203 6,203 - 4,688 4,688 -
sul uRiarebeli
cvlileba
ararealizebul
realur RirebulebaSi
(115,791)
(89,942)
qvemoT aRwerilia im finansuri instrumentebis realuri Rirebulebis gansazRvrisaTvis gamoyenebuli
meTodologia da daSvebebi, romlebic ar aris asaxuli realuri RirebulebiT finansur angariSgebaSi.
aqtivebi, romelTa realuri Rirebulebac uaxlovdeba sabalanso Rirebulebas
likviduri an moklevadiani (sam Tveze naklebi) finansuri aqtivebisa da finansuri valdebulebebisaTvis
miiCneva, rom maTi samarTliani Rirebuleba uaxlovdeba sabalanso Rirebulebas.
gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebi
gasayidad arsebuli fasiani qaRaldebi moicavs saqarTvelos finansTa saministros mier gamoSvebul
samTavrobo obligaciebs erovnul valutaSi. vinaidan 2008 wels ar momxdara tranzaqcia, romelic
mogvcemda mtkicebulebas saqarTvelos samTavrobo obligaciebis mimdinare realuri Rirebulebis Sesaxeb,
amitom maTi realuri Rirebulebis Sesafaseblad gamoyenebul iqna diskontirebuli fuladi nakadebis
modeli.
arakotirebuli fasiani qaRaldebis realuri Rirebulebis Sesafaseblad gamoyenebul iqna 2008 wlis 31
dekembris mdgomareobiT arsebuli bankis refinansirebis saprocento ganakveTi – 8%.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
25. finansuri instrumentebis realuri Rirebuleba
sabalanso
Rirebuleba
2008
realuri
Rirebuleba
2008
uRiarebeli
mogeba/(zarali)
2008
sabalanso
Rirebuleba
2007
realuri
Rirebuleba
2007
uRiarebeli
mogeba/(zarali)
2007
finansuri aqtivebi
finansuri
valdebulebebi
sul uRiarebeli
cvlileba
ararealizebul
realur RirebulebaSi
(115,791)
(89,942)
119wliuri angariSi / 2008 weli
25. finansuri instrumentebis realuri Rirebuleba (gagrZeleba)
fiqsirebuli ganakveTis mqone finansuri instrumentebi
amortizirebuli RirebulebiT asaxuli fiqsirebuli ganakveTis mqone finansuri aqtivebisa da
valdebulebebis realuri Rirebuleba gamoiTvleba Tavdapirveli aRiarebisas msgavsi finansuri
instrumentebis sabazro saprocento ganakveTebis SedarebiT maT mimdinare sabazro saprocento
ganakveTebTan. fiqsirebuli saprocento ganakveTis mqone depozitebis savaraudo realuri Rirebuleba
efuZneba diskontirebul fulad nakadebs, aqtiuri fuladi bazris saprocento ganakveTebis gamoyenebiT
sesxebisaTvis, romelTac gaaCniaT msgavsi sakredito riskebi da vadianoba. kotirebuli savalo fasiani
qaRaldebisaTvis realuri Rirebuleba gamoiTvleba kotirebuli sabazro fasiT. rodesac kotirebuli
sabazro fasis gansazRvra ver xerxdeba, gamoiyeneba diskontirebuli fuladi nakadebis modeli, romelic
efuZneba mimdinare saprocento ganakveTis grafiks narCeni vadis Sesabamisad.
realuri RirebulebiT aRricxuli finansuri instrumentebi
winamdebare cxrili asaxavs samarTliani RirebulebiT aRricxuli im finansuri instrumentebis analizs,
romelTa realuri Rirebulebac efuZneba kotirebul sabazro fass, romelTaTvisac gamoyenebulia
bazarze arsebuli an bazarze ararsebuli Sefasebis teqnika.
rigi finansuri instrumentebisa aRricxulia realuri RirebulebiT Sefasebis teqnikis gamoyenebiT maSin,
rodesac ar arsebobs mimdinare sabazro operaciebi an sabazro monacemebi. maTi realuri Rirebuleba
gansazRvrulia Sefasebis modeliT, romlis Semowmeba moxda mimdinare sabazro operaciebTan mimarTebaSi
bankis yvelaze sarwmuno daSvebebis gamoyenebiT.
kotirebuli
sabazro fasi
2008
Sefasebis teqnika-
bazarze arsebuli
monacemebi
2008
Sefasebis teqnika-
bazarze
ararsebuli
monacemebi
2008
sul
2008
finansuri aqtivebi
gasayidad arsebuli
fasiani qaRaldebi 942,489 - 94,000 1,036,489
dafarvis vadamde
flobili
sainvesticio
fasiani qaRaldebi 66,057
- 690,796 756,853
1,008,546 - 784,796 1,793,342
finansuri
valdebulebebi
gamoSvebuli
sadepozito
serTifikatebi - - 77,352 77,352
- - 77,352 77,352
kotirebuli
sabazro fasi
2007
Sefasebis teqnika-
bazarze arsebuli
monacemebi
2007
Sefasebis teqnika-
bazarze
ararsebuli
monacemebi
2007
sul
2007
finansuri aqtivebi
gasayidad arsebuli
fasiani qaRaldebi 783,690 - 39,704 823,394
dafarvis vadamde
flobili
sainvesticio
fasiani qaRaldebi 154,212 - 738,782 892,994
937,902 - 778,486 1,716,388
finansuri
valdebulebebi
gamoSvebuli
sadepozito
serTifikatebi - - 376,541 376,541
- - 376,541 376,541
25. finansuri instrumentebis realuri Rirebuleba
sabalanso
Rirebuleba
2008
realuri
Rirebuleba
2008
uRiarebeli
mogeba/(zarali)
2008
sabalanso
Rirebuleba
2007
realuri
Rirebuleba
2007
uRiarebeli
mogeba/(zarali)
2007
finansuri aqtivebi
finansuri
valdebulebebi
sul uRiarebeli
cvlileba
ararealizebul
realur RirebulebaSi
(115,791)
(89,942)
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
120 saqarTvelos erovnuli banki
27. dakavSirebul mxareTa garigebebi
2008 2007
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire
-badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire-
badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
31 dekembris
mdgomareobiT
dasafari sesxebi,
wminda 3 335 1,925 2,263 3 575 2,377 2,955
- 23 128 151 - 14 131 145
- - - - - - - -
26.Mfinansuri aqtivebisa da valdebulebebis vadianobis analizi
winamdebare cxrilSi moyvanilia finansuri aqtivebisa da valdebulebebis analizi imis mixedviT, Tu
rodis aris mosalodneli maTi amoReba an dafarva.
2008 2007
erTi wlis
manZilze
erT welze
meti sul
erTi wlis
manZilze
erT welze
meti sul
finansuri aqtivebi
fuli da fuladi
ekvivalentebi 1,434,590 - 1,434,590 1,040,750 104,568 1,145,318
moTxovnebi sakredito
dawesebulebebis mimarT 40,947 - 40,947 81,924 59,613 141,537
SDR-is angariSi saerTaSoriso savaluto
fondSi
20,515 - 20,515 23,533 - 23,533
gasayidad arsebuli
fasiani qaRaldebi 834,218 202,271 1,036,489 469,001 354,393 823,394
adgilobriv komerciul
bankebze gacemuli
sesxebi
209,412 - 209,412 73,132 - 73,132
dafarvis vadamde
flobili fasiani
qaRaldebi
66,722 690,131 756,853 92,158 800,836 892,994
sxva aqtivebi 3,369 2,260 5,629 5,122 2,919 8,041
sul 2,609,773 894,662 3,504,435 1,785,620 1,322,329 3,107,949
finansuri valdebulebebi
valdebulebebi sakredito
dawesebulebebis mimarT 351,378 - 351,378 471,498 - 471,498
valdebulebebi
saqarTvelos finansTa
saministros mimarT
879,971 - 879,971 450,131 - 450,131
valdebulebebi meanabreTa
mimarT 4,546 - 4,546 19,438 - 19,438
gamoSvebuli sadepozito
serTifikatebi 77,352 - 77,352 376,541 - 376,541
valdebulebebi
saerTaSoriso savaluto
fondis mimarT
46,788 717,001 763,789 56,214 344,686 400,900
sxva valdebulebebi
3,444
2,759
6,203 530 4,158 4,688
sul 1,363,479 719,760 2,083,239 1,374,352 348,844 1,723,196
wminda 1,246,294 174,902 1,421,196 411,268 973,485 1,384,753
26.Mfinansuri aqtivebisa da valdebulebebis vadianobis analizi
2008 2007
erTi wlis
manZilze
erT welze
meti sul
erTi wlis
manZilze
erT welze
meti sul
finansuri aqtivebi
sul 2,609,773 894,662 3,504,435 1,785,620 1,322,329 3,107,949
finansuri valdebulebebi
2,759
6,203
sul 1,363,479 719,760 2,083,239 1,374,352 348,844 1,723,196
wminda 1,246,294 174,902 1,421,196 411,268 973,485 1,384,753
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
121wliuri angariSi / 2008 weli
27. dakavSirebul mxareTa garigebebi
“dakavSirebuli mxaris ganmartebebis Sesaxeb” fass 24-is Tanaxmad, mxareebi iTvlebian erTmaneTTan
dakavSirebulebad, Tu ki erT-erT mxares meore mxaris gakontrolebis SesaZlebloba aqvs an meore
mxareze mniSvnelovani gavlenis moxdena SeuZlia finansuri Tu saoperacio sakiTxebis gadawyvetaze.
TiToeuli dakavSirebuli mxaris SesaZlo urTierTobis ganxilvisas, yuradReba eqceva urTierTobis
arss da ara mxolod samarTlebriv formas. saqarTvelos mTavroba da mis mflobelobaSi da misi
kontrolis qveS arsebuli dawesebulebebi moiazrebian dakavSirebul mxareebad.
dakavSirebul mxreebs SeuZliaT iseTi garigebebis ganxorcieleba, romlis ganxorcielebac
erTmaneTTan kavSiris armqone mxareebs ar SeuZliaT. aseve erTmaneTTan dakavSirebul mxareebs Soris
garigebebis vadebi, pirobebi da moculobebi gansxvavdeba erTmaneTTan kavSiris ar mqone mxareebis
mier garigebis ganxorcielebis vadebis, pirobebisa da moculobebisgan.
wlis bolos, dakavSirebul mxareTa garigebebis moculoba, daufaravi angariSebi da dakavSirebuli
xarjebi da Semosavlebi mocemuli wlisTvis Semdegnairad gamoiyureba:
2008 2007
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire
-badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire-
badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
1 ianvris
mdgomareobiT
dasafari sesxebi,
sul 3 575 2,377 2,955 3 549 2,410 2,962
wlis ganmavlobaSi
gacemuli sesxebi - 199 2,015 2,214 - 261 1,681 1,942
sesxis dafarvebi
wlis
ganmavlobaSi - (439) (2,467) (2,906) - (235) (1,714) (1,949)
31 dekembris
mdgomareobiT
dasafari sesxebi,
sul 3 335 1,925 2,263 3 575 2,377 2,955
minus:
gaufasurebis
rezervi 31
dekembris
mdgomareobiT - - - - - - - -
31 dekembris
mdgomareobiT
dasafari sesxebi,
wminda 3 335 1,925 2,263 3 575 2,377 2,955
saprocento
Semosavali
sesxebidan - 23 128 151 - 14 131 145
- 23 128 151 - 14 131 145
gasayidad
arsebuli fasiani
qaRaldebi 39,704 - - 39,704 - - - -
wlis ganmavlobaSi
Sesyiduli
fasiani
qaRaldebi 54,296 - - 54,296 39,704 - - 39,704
gasayidad
arsebuli fasiani
qaRaldebi 31
dekembris
mdgomareobiT,
sul 94,000 - - 94,000 39,704 - - 39,704
- - - - - - - -
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
122 saqarTvelos erovnuli banki
27. dakavSirebul mxareTa garigebebi (gagrZeleba)
2008 2007
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire
-badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire-
badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
dafarvis vadamde
flobili fasiani
qaRaldebi 31
dekembris
mdgomareobiT, wminda 690,796 - - 690,796 738,782 - - 738,782
42,065 - - 42,065 46,424 - - 46,424
valdebulebebi
saqarTvelos
finansTa saministros
mimarT 31 dekembris
mdgomareobiT 879,971 - - 879,971 450,131 - - 450,131
valdebulebebi
meanabreTa mimarT 31
dekembris
mdgomareobiT 1,216 - - 1,216 313 - - 313
pirobiTi
valdebulebebi da
gacemuli garantiebi
sxva Semosavali
sxva saoperacio xarji
2008 2007
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire
-badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire-
badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
gaufasurebis
rezervi 31
dekembris
mdgomareobiT
gasayidad
arsebuli fasiani
qaRaldebi 31
dekembris
mdgomareobiT,
wminda 94,000 - - 94,000 39,704 - - 39,704
saprocento
Semosavali
gasayidad
arsebuli fasiani
qaRaldebidan 9,880 - - 9,880 4,259 - - 4,259
9,880 - - 9,880 4,259 - - 4,259
27. dakavSirebul mxareTa garigebebi
2008 2007
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire
-badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire-
badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
31 dekembris
mdgomareobiT
dasafari sesxebi,
wminda 3 335 1,925 2,263 3 575 2,377 2,955
- 23 128 151 - 14 131 145
minus: - - - - - - - -
27. dakavSirebul mxareTa garigebebi
2008 2007
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire
-badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire-
badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
31 dekembris
mdgomareobiT
dasafari sesxebi,
wminda 3 335 1,925 2,263 3 575 2,377 2,955
- 23 128 151 - 14 131 145
- - - - - - - -
2008 2007
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire
-badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire-
badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
gasayidad
arsebuli fasiani
qaRaldebi 31
dekembris
mdgomareobiT,
wminda 94,000 - - 94,000 39,704 - - 39,704
9,880 - - 9,880 4,259 - - 4,259
27. dakavSirebul mxareTa garigebebi
2008 2007
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire
-badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire-
badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
31 dekembris
mdgomareobiT
dasafari sesxebi,
wminda 3 335 1,925 2,263 3 575 2,377 2,955
- 23 128 151 - 14 131 145
- - - - - - - -
25. finansuri instrumentebis realuri Rirebuleba (gagrZeleba)
kotirebuli
sabazro fasi
2008
Sefasebis teqnika-
bazarze arsebuli
monacemebi
2008
Sefasebis teqnika-
bazarze
ararsebuli
monacemebi
2008
sul
2008
finansuri aqtivebi
1,008,546 - 784,796 1,793,342
finansuri
valdebulebebi
- - 77,352 77,352
kotirebuli
sabazro fasi
2007
Sefasebis teqnika-
bazarze arsebuli
monacemebi
2007
Sefasebis teqnika-
bazarze
ararsebuli
monacemebi
2007
sul
2007
finansuri aqtivebi
937,902 - 778,486 1,716,388
finansuri
valdebulebebi
- - 376,541 376,541
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
123wliuri angariSi / 2008 weli
27. dakavSirebul mxareTa garigebebi (gagrZeleba)
2008 2007
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire
-badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire-
badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
dafarvis vadamde
flobili fasiani
qaRaldebi, sul 738,782 - - 738,782 787,251 - - 787,251
wlis ganmavlobaSi
dafaruli fasiani
qaRaldebi (47,986) - - (47,986) (48,469) - - (48,469)
dafarvis vadamde
flobili fasiani
qaRaldebi 31
dekembris
mdgomareobiT, sul 690,796 - - 690,796 738,782 - - 738,782
minus: gaufasurebis
rezervi 31 dekembris
mdgomareobiT - - - - - - - --
dafarvis vadamde
flobili fasiani
qaRaldebi 31
dekembris
mdgomareobiT, wminda 690,796 - - 690,796 738,782 - - 738,782
saprocento Semosavali
dafarvis vadamde
flobili fasiani
qaRaldebidan 42,065 - - 42,065 46,424 - - 46,424
42,065 - - 42,065 46,424 - - 46,424
valdebulebebi
saqarTvelos
finansTa saministros
mimarT 31 dekembris
mdgomareobiT 879,971 - - 879,971 450,131 - - 450,131
valdebulebebi
meanabreTa mimarT 1
ianvris mdgomareobiT 313 - - 313 - - - -
wlis ganmavlobaSi
miRebuli Tanxebi 5,420 - - 5,420 1,696 - - 1,696
dafarvebi wlis
ganmavlobaSi (4,517) - - (4,517) (1,383) - - (1,383)
valdebulebebi
meanabreTa mimarT 31
dekembris
mdgomareobiT 1,216 - - 1,216 313 - - 313
pirobiTi
valdebulebebi da
gacemuli garantiebi 42,005 - - 42,005 83,745 - - 83,745
sxva Semosavali 4,274 - - 4,274 - - - -
sxva saoperacio xarji 4,130 - - 4,130 1,633 - - 1,633
2008 2007
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire
-badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire-
badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
gasayidad
arsebuli fasiani
qaRaldebi 31
dekembris
mdgomareobiT,
wminda 94,000 - - 94,000 39,704 - - 39,704
9,880 - - 9,880 4,259 - - 4,259
2008 2007
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire
-badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire-
badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
gasayidad
arsebuli fasiani
qaRaldebi 31
dekembris
mdgomareobiT,
wminda 94,000 - - 94,000 39,704 - - 39,704
9,880 - - 9,880 4,259 - - 4,259
27. dakavSirebul mxareTa garigebebi
2008 2007
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire
-badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
saqarTvelos
mTavroba da
mis mier
kontrolire-
badi
dawesebule-
bebi
menejmentis
ZiriTadi
personali
sxva
TanamSrom-
lebi
sul
31 dekembris
mdgomareobiT
dasafari sesxebi,
wminda 3 335 1,925 2,263 3 575 2,377 2,955
- 23 128 151 - 14 131 145
- - - - - - - -
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba
124 saqarTvelos erovnuli banki
227. dakavSirebul mxareTa garigebebi (gagrZeleba)
menejmentis ZiriTadi personalis kompensacia Seadgens:
2008 2007
xelfasebi da sxva moklevadiani sargebeli 1,364 1,334
SromiTi saqmianobis Semdgomi periodis gasamrjelo 64 67
socialuri gadasaxadi - 280
sul menejmentis ZiriTadi personalis kompensacia 1,428 1,681
28. sabalanso angariSgebis Sedgenis TariRis Semdgomi movlenebi
2009 wlis 26 Tebervals giorgi qadagiZe dainiSna saqarTvelos erovnuli bankis prezidentad da
saqarTvelos erovnuli bankis sabWos Tavmjdomared.
saqarTvelos erovnuli bankis monetaruli politikis komitetma Seamcira refinansirebis saprocento
ganakveTi 50 bijiT 6.5%-mde 2009 wlis 18 marts.
saqarTvelos erovnulma bankma 2009 wlis 28 marts miiRo sTend-bai SeTanxmebis 126,200 SDR-is meore tranSi saerTaSoriso savaluto fondidan.
gasayidad gankuTvnili ZiriTadi saSualebebi, garda 6.628 laris Rirebulebis Tbilissa da baTumSi
mdebare ori Senobisa, aris saqarTvelos ekonomikis saministrosTvis gadacemis procesSi.
Tanxebi warmodgenilia aTas larSi
finansuri angariSgeba