RYNEK DRZEWNY 3/2011

1

Krótko

RYNEK DRZEWNYRD 2/2011

Tartacznictwo w liczbach

Wszystko o cenach info, tabele, wykresy

RYNEK DRZEWNY PISMO POLSKIEJ IZBY GOSPODARCZEJ PRZEMYSŁU DRZEWNEGO 3/2011

www.przemys ld rzewny.p l

ISS

N 1

50

6-4

45

X

s. 19 s. 10

I KWARTAŁ 2011

Zmiany w przepisach regulujących handel drewnem okrągłym

Rozmowy trwająZmian nie ma



2 RYNEK DRZEWNY RD 2/2011

W aktualnym wydaniu Rynku Drzew-nego postaraliśmy się nieco zmienić naszą dotychczasową formułę pre-zentowania danych statystycznych opisujących rynek drzewny w Pol-sce i za granicą. Chcemy, aby była ona bardziej przejrzysta, przyjazna i przez to czytelniejsza. Temu służy także korekta naszych działów tema-tycznych oraz wprowadzenie nowych rubryk. Tę linię zmian zamierzamy w kolejnych wydaniach RD utrzymać. Liczymy na przychylne przyjęcie tych modyfikacji przez naszych dotych-

czasowych Czytelników i na zachęcenie nowych do lektury na-szego kwartalnika.

Jeśli chodzi o sprawy bieżące to wciąż aktualnym pozostaje te-mat reformy systemu sprzedaży drewna. Niestety, ze wszystkich naszych zgłoszonych Generalnej Dyrekcji LP propozycji zmian, które miały poprawić bieżącą sytuację na rynku, bardzo niewie-le doczekało się realizacji. A przecież zaproponowana została przez Izbę prosta metoda wprowadzenia legalnych i szybkich re-form przez krótki dopisek do Statutu LP ! Bliżej ten temat opisu-jemy w artykule „Rozmowy trwają. Zmian nie ma”. Na pewno jed-nak będziemy dalej próbować i wykorzystywać wszystkie swoje możliwości aby w końcu coś się zmieniło w systemie sprzedaży drewna. Tak jak jest do tej pory, dłużej już nie może być.

Warto też zauważyć, że został opublikowany coroczny Raport o stanie lasów w Polsce 2011 sporządzony przez Lasy Pań-stwowe. Raport dotyczy wszystkich lasów - nie tylko tych za-rządzanych przez LP. Polecam zapoznanie się z jego omówie-niem, gdyż lektura tego materiału pozwala na kilka ciekawych spostrzeżeń. Zwłaszcza rozważyć należy, czy zasoby polskich lasów są prawidłowo wykorzystywane ?

Zachęcam także do zapoznania się z tekstem dr hab. inż. Sła-womira Krzoska, który jest omówieniem artykułu z gazety Holz--Zentralblatt autorstwa dr Christopha Hartebrodt, dr Yvonne Brodechtovej i Yvonne Chtioui – aktualnych lub byłych pracow-ników Leśnego Instytutu Badawczego Badenii Wirtembergii we Freiburgu – „Długoterminowe umowy zakupu drewna – opcja czy fikcja?” Warto bliżej poznać ten temat i wyciągnąć odpo-wiednie wnioski – ważne zwłaszcza dla Polski, bo jesteśmy je-dynym krajem w UE, w którym takie umowy uznawane są przez sprzedawcę drewna za niezgodne z prawem.

Bogdan Czemko

Dyrektor Biura Izby

Spis treści

RYNEK DRZEWNY

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamówionych, zastrzega sobie prawo ich redagowania oraz skracania. Nie odpowiadamy za treść zamieszczonych ogłoszeń i reklam. Przedruki są dozwolone po wcześniejszym uzyskaniu pisemnej zgody wydawcy.

Biuletyn Polskiej Izby Gospodarczej Przemysłu Drzewnego

WydawcaPolska Izba Gospodarcza Przemysłu Drzewnego ul. Winiarska 1, 60-654 Poznań tel. +48 61 822 47 52 fax +48 61 849 24 68

[email protected] www.pol-wood-chamber.drewno.pl www.przemysldrzewny.pl

Partner wydawniczyIN PLUS publishing house ul. Jana Kochanowskiego 7, 60-845 Poznań tel./fax 61 842 31 66 www.inplus-media.pl

RedakcjaPIGPD,ul. Winiarska 1, 60-654 Poznańtel. +48 61 822 47 52 fax +48 61 849 24 68

Redaguje zespół:Bogdan Czemko – redaktor [email protected] Elżbieta Dobra – z-ca. red. naczelnego Sławomir Erkiert

Zdjęciaarchiwum, okładka: Messe München, INTERFOREST Reklamatel./fax (61) 842 31 66kom. 509/10 55 [email protected]

DTPStudio Wizualizacji GRAPHit

DrukPoli Druk Poznań

Spistreści

1

Krótko


Tartacznictwo w liczbach

Wszystko o cenachinfo, tabele, wykresy

RYNEK DRZEWNY PISMO POLSKIEJ IZBY GOSPODARCZEJ PRZEMYSŁU DRZEWNEGO 3/2011

www.przemys ld rzewny.p l

ISS

N 1

50

6-4

45

X

s. 19 s. 10

I KWARTAŁ 2011





Z ŻYCIA BRANŻYDrewno znów podrożało (Rzeczpospolita z 13.07.2011 r.) ................................s. 3Rekordowe ceny drewna w Polsce (HOLZ JOURNAL 2011/19) ..........................s. 3Rozmowy trwają. Zmian nie ma. ....................................................................s. 4Obrazy z polskich lasów ................................................................................s. 7WSZYSTKO O CENACHInformacje o krajowym rynku drzewnym – ceny drewna i wyrobów ..s. 10Z zagranicy – ceny drewna i wyrobów .............................................s. 13RYNKI – WSKAŹNIKI I TENDENCJETartacznictwo w liczbach – I kwartał 2011 roku ...............................s. 19Handel zagraniczny drewnem i wyrobami z drewna w 2010 roku ......s. 25Przegląd zagranicznej prasy branżowej ...........................................s. 29Umowy wieloletnie na zakup drewna w Niemczech ..........................s. 30

ROZMOWY TRWAJĄ ZMIAN NIE MA

s. 4

3

Z życia branży


Poniższe wykresy pochodzą z artykułu pt. „Polen: Nadelstammholz mit Rekordpreisen” (Rekordowe ceny drewna iglastego w Polsce), opublikowanego w nr 19/2011 biuletynu Holz Journal.

red.

„Rzeczpospolita” 13.07.2011

Polska: ceny drewna tartacznego Polska: ceny drewna przemysłowego (papierówka)

4

Z życia branży

RYNEK DRZEWNY RD 3/2011

W poprzednim Rynku Drzewnym skończyliśmy opisywać nasze zmaga-nia aby zreformować system sprzedaży drewna (artykuł „Zmienić system sprzedaży drewna”) na piśmie podsumowującym majowe, drugie tegorocz-ne spotkanie PIGPD z Dyrektorem Generalnym LP Marianem Piganem. Ze wszystkich naszych zgłoszonych wówczas propozycji, które miały poprawić bieżącą sytuację na rynku (jeszcze bez rewolucji), bardzo niewiele doczekało się realizacji. Praktycznie tylko zgoda LP na wcześniej-szy odbiór drewna z II półrocza jeszcze w końcu pierwszego półrocza (gdy komuś skończył się już zakontraktowany suro-wiec) miała praktyczne znaczenie – może nawet była kluczowa dla wielu firm. Nadal nie jest jednak ujawniana bieżąca podaż drewna, nie jest zlikwidowana dogrywka na e-drewnie (choć tu są pewne wątpliwości), nie jest automatycznie widoczna podczas licytacji cena całej partii drewna wynikają-ca z licytowanej ceny WC01. W sprawach idących dalej – nie ma żadnych działań ze strony LP aby proporcje pomiędzy przetar-gami ograniczonymi i otwartymi zmienić przynajmniej na takie jak już były (70/30% a jeszcze lepiej – 90/10%), nie znamy obie-canych wyników symulacji zmian jakie spowodowało by ustalenie, że tzw. histo-ria zakupów dotyczy nie ostatniego roku, lecz średniej z 5 lat. Za to cały czas słyszy-my, że LP nic nie mogą zrobić bez zgody UOKiK a ten nie zgodzi się na zwiększenie ograniczeń w dostępie do rynku, obojętnie – jest kryzys czy go nie ma. Trzeba więc zmienić prawo – najpierw ustawę o lasach, potem wydać rozporządzenie ministra śro-dowiska. Warto zauważyć, że tu LP mówią o rozwiązaniu prawnym od już 4 lat zgła-szanym przez Izbę.

Ale dziś ta droga stała się już za długa – przecież do wyborów nic się tu zrobić nie da, po wyborach trzeba będzie ponownie przekonywać do tych rozwiązań nowy rząd, a proces legislacyjny od rozpoczęcia do zakończenie potrwa pewnie z 2 lata. I może naszym oponentom o ten czas właśnie chodzi – im dłużej trwa obecny system, tym więcej upadnie dzisiejszych firm zwalniając miejsce na rynku, które z radością zajmie wielka energetyka, tar-taczna albo płytowa konkurencja niemiec-ka lub austriacka, kolejny zakład IKEI… A LP jeszcze chwilę będą miały wysokie ceny drewna, bajeczne zyski i pieniądze na świetne pensje i wysokie nagrody.

Izba poszła więc dalej – nasza kolejna analiza prawa ujawniła nową możliwość szybkiej zmiany zasad sprzedaży drewna przez prostą zmianę w Statucie LP. To Sta-tut bowiem nadaje dyrektorowi generalne-mu uprawnienie do ustalania zasad sprze-daży drewna, a on sam nadany jest Lasom przez Ministra Środowiska – zwykłym za-

rządzeniem ! Wystarczy więc dopisać, ja-kie warunki mają spełniać zasady ustalane dalej (tak jak dotąd) przez dyrektora gene-ralnego LP i gotowe. Co ważne – zapisy Statutu wynikają z ustawy, są logicznym rozwinięciem jej sformułowań, więc UOKiK nie może ich kwestionować. Nawiasem mówiąc, przy okazji okazało się, że zarzą-dzenie nadające statut LP nigdy i nigdzie nie było formalnie opublikowane, choć od 2000r. istnieje taki obowiązek ustawowy !

Nasz wniosek o zastosowanie takiego roz-wiązania otrzymał w pierwszym rzędzie Minister Środowiska Andrzej Kraszewski, ale też Dyrektor Generalny LP oraz Pre-mier Donald Tusk. To ostatnie pismo załą-czamy, bo wg naszej wiedzy Premier jest już nieźle zorientowany, że istnieje nie roz-wiązany i coraz bardziej zapalny problem ze sprzedażą drewna przez LP. Jego po-parcie miałoby tu kluczowe znaczenie.

Rozwiązanie o którym mowa, spotka-ło się z pozytywną reakcją Dyrektora M. Pigana, widoczną podczas narady La-sów i przedstawicieli wszystkich branż przemysłu drzewnego, która odbyła się w Margoninie w dn. 22 lipca. Dyrektor już na wstępie stwierdził, że „spotykamy się w gronie osób które są świadome koniecz-ności zmian w systemie sprzedaży drew-na i mają na to pomysły”. Dodał również, że LP mają świadomość, iż pomysły na przejęcie ich finansów przez budżet mogą wrócić, a wówczas minister finansów na pewno poprze całkowicie wolnorynkową sprzedaż drewna. To z kolei oznacza, że przemysł drzewny w ciągu 3-4 lat „wy-krwawi się”, a rynkiem zacznie sterować kilka wielkich, niekoniecznie polskich firm. Trzeba więc zaproponować konkretne roz-wiązania – ale w obszarze prawa. Tu po-jawia się zgłoszona przez Izbę ciekawa propozycja szybkich zmian wprowadzo-nych drogą zmiany Statutu LP i to należy poważnie rozważyć. M. Pigan stwierdził też, że rozumie i popiera stanowisko prze-mysłu, iż główną formą sprzedaży mają być umowy długoterminowe. Tych nie da się jednak wprowadzić bez zmian prawa – a więc ponownie – bez zmiany Statutu lub ustawy o lasach. Ostateczne rozwiązania muszą być więc oparte o zapisy ustawo-we.

Przedstawiciele PIGPD przedstawili swoją koncepcję zmian w Statucie LP, a obecni przedstawiciele przemysłu masowo ją po-parli. Nie było natomiast zaskoczeniem, że o wiele bardziej sceptyczni byli obec-ni leśnicy. Niemniej naradę w Margoni-nie opuściliśmy w poczuciu, że wspólnie z leśnikami pracujemy nad potrzebnymi wszystkim rozwiązaniami.

Zmiany, o których mowa są przede wszyst-kim w gestii Ministra Środowiska i to z nim na początku sierpnia odbył spotkanie w tej sprawie Prezydent Izby Sławomir Wroch-na. Reakcja ministra również była pozy-tywna – rozumie i zna sytuację przemysłu, widzi konieczność pilnych zmian. Propo-zycję Izby skieruje do Biura Prawnego.

I na tym etapie jesteśmy w momencie pi-sania niniejszego tekstu. Oczywiście nie wspominamy w nim o trwających właści-wie bez przerwy naszych bieżących dzia-łaniach lobbingowych – o pismach do ministerstw, roboczych spotkaniach, czę-stych ostatnio kontaktach z DGLP. Pracu-jemy stale, lecz równocześnie czas szybko upływa i przetargi na 2012r. są coraz bliżej.

Sytuacja zaopatrzeniowa naszego prze-mysłu jest tymczasem coraz bardziej nieciekawa i Izba ma tego świadomość. Wiemy też, że obecny okres – przed wybo-rami, mobilizuje polityków a właśnie w ich rękach spoczywa możliwość podjęcia potrzebnych nam decyzji. Jakich ? Tych, które umożliwią Lasom Państwowym, albo jeśli trzeba – wymuszą kilka konkretnych posunięć. Po pierwsze – znaczne uzupeł-nienie tegorocznej podaży drewna i to dro-gą przetargu ograniczonego – to ma być drewno dla polskich tartaków, a nie dla energetyki i handlarzy. Po drugie – zmianę zasad sprzedaży na 2012 r. przede wszyst-kim przez zwiększenie udziału puli na przetargi ograniczone do 80-90% i prze-znaczenie jej dla tradycyjnych odbiorców mających co najmniej 5-letnią historię za-kupów. Możemy przyjąć do wiadomości stanowisko Dyrektora Generalnego LP, że wprowadzenie umów długoterminowych to dopiero kolejny krok, ale z tymi pierw-szymi czekać nie można.

Jeśli nasze racje podane w dziesiątkach pism nie trafią do polityków i nie spowodu-ją tych zmian, to co nam wtedy pozostaje? Nawet nie chcemy myśleć o nowym sce-nariuszu, wierzymy wciąż w dobrą wolę wielu ludzi na wysokich stanowiskach mocno zaangażowanych w pomoc nasze-mu przemysłowi.

Gdyby jednak wszystko poszło źle, to pa-miętajmy, że Izba nie ma środków aby wy-kupić powierzchnie na bilbordach, strony

Rozmowy trwają. Zmian nie ma.

5

Z życia branży


w gazetach lub czas w telewizji aby tą dro-gą powiedzieć społeczeństwu „nasz rząd ignoruje poważny problem gospodarczy, wspiera nieuczciwą konkurencję, pozwala niszczyć polskie zakłady, posyła ludzi na bruk”. Ale jeszcze przed wyborami, jeśli tak jak dotąd nikt nie zrobi nic, jeśli znów skończy się tylko na gadaniu - możemy i będziemy musieli informację taką, właści-

wie udokumentowaną, posłać do wszyst-kich 8 tysięcy klientów Lasów Państwo-wych i kogo się da w całym przemyśle drzewnym. Pracownicy tych zakładów to 260 tys. ludzi – z rodzinami stanowią pew-nie z milion wyborców. To możemy zrobić tanim kosztem – umożliwia to Internet. Oni sami na pewno wyciągną z takiej informa-cji własne wnioski.

A pamiętając, że jak dotąd do konkretnych rozmów z rządem doszło tylko raz – dzięki manifestacji przemysłu drzewnego na Ale-jach Ujazdowskich w lipcu 2008 – może od tego należy zacząć rozmowy z nowym rządem ? Oby nie było to potrzebne, cze-go i sobie i Państwu życzę.

Bogdan CzemkoBiuro PIGD

Pan Donald Tusk Prezes Rady MinistrówNawiązując do wielokrotnie kierowanych w imieniu polskiego przemysłu drzewne-go pism i wystąpień na ręce Pana Pre-miera, jako organizacja reprezentująca przedsiębiorców, wnosimy o Pana oso-bistą interwencję aby nakłonić państwo-wą jednostkę organizacyjną PGL Lasy Państwowe oraz nadzorującego je Mini-stra Środowiska do niezwłocznej zmiany zasad i ustalonych jednostronnie przez PGL LP reguł handlu drewnem okrągłym w naszym kraju.Dzięki tym – rzekomo wolnorynkowym zasadom, dochodzi obecnie do stopnio-wego wyniszczania polskiego przemysłu drzewnego, coraz bardziej masowej likwi-dacji miejsc pracy i utraty potencjalnych dochodów budżetu państwa. Mamy nadzieję, że o znaczeniu tej sprawy dla polskiej gospodarki przekonają Pana Premiera następujące fakty:1. Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy

Państwowe jest praktycznie jedynym dysponentem zasobów drewna okrą-głego w kraju (choć nie jest jego wła-ścicielem – tym jest Skarb Państwa), Sprzedawane jest ok. 33 mln m3 tego surowca, podczas gdy z lasów innych form własności pochodzi go tylko 1,2 mln m3. Wartość drewna sprzedanego przez same LP to corocznie ok. 6 mld zł

2. W Polsce odbiorcami drewna jest ok 8600 podmiotów i osób fizycznych, lecz trzon przemysłu drzewnego stanowi ok. 700 firm, kupujących 90% jego ilości. Aż 66% odbiorców to raczej rzemiosło niż przemysł oraz osoby fizyczne ku-pujące detaliczne ilości, lecz w obrębie tej grupy istnieje rozbudowana „szara strefa” produkcyjna działająca dzięki nie rejestrowaniu produkcji i obrotu, nie wystawianiu faktur, oparta o nie reje-strowane zatrudnienie.

3. Roczna wartość produkcji całej bran-ży drzewnej bez mebli to wg GUS ok. 46 mld zł, a z meblami – 73 mld zł. Oznacza to, że już przy produkcji naj-prostszych wyrobów z drewna wartość produktów stanowi prawie 8-krotność wartości surowca sprzedawanego prze LP, a biorąc pod uwagę meble – na-wet 12-krotność. Sam podatek VAT od tej produkcji wynosi więc aż 17 mld zł rocznie.

4. Udział “branży drzewnej” w całości pro-

dukcji sprzedanej polskiego przemysłu to 6%, a z meblami – aż 9,6%. Przemysł drzewny stanowi więc jeden z najbar-dziej kluczowych segmentów gospo-darki kraju.

5. Cały przemysł drzewny (z meblarskim) zatrudnia 262 tys. ludzi. Jeszcze 3 lata temu GUS podawał znacznie wyższą cyfrę – ok. 300 tys. osób. Spadek tego zatrudnienia jest zapewne jednym ze skutków zgłaszanych Panu Premierowi problemów z zaopatrzeniem w drew-no. Warto dodać, że każde dodatkowe 1000 m3 drewna okrągłego trafiające do polskiego przemysłu dałoby w łań-cuchu produkcyjnym ok. 5 nowych miejsc pracy

6. Możliwości przerobowe polskiego przemysłu związane z przetwarzaniem drewna okrągłego nie są wykorzystane co najmniej w 40%, a jedyną przyczyną tego stanu jest niedostateczne zaopa-trzenie firm w surowiec z lasów. Deficyt ten wg szacunków wynosi ok. 4-5 mln m3 rocznie

7. Polski rynek drewna penetrowany jest obecnie przez nowe grupy odbiorców, dysponujących nad tradycyjnymi od-biorcami określoną, antykonkuren-cyjną przewagą, wykorzystywaną do przejmowania tego rynku. Chodzi tu głównie o przewagę skali jaką mają zbudowane blisko zachodnich gra-nic Polski kombinaty, pozwalające im na stosowanie presji cenowej której nie wytrzymują mniejsze polskie firmy, oraz o zakupy drewna przez tzw. dużą energetykę, która korzysta z dotacji do produkcji z drewna energii odnawial-nej, więc również może oferować za nie ceny zawyżone w stosunku do jego fak-tycznej wartości. Te antykonkurencyjne i antygospodarcze działania umożliwia i wspiera system przetargów który jest jedyną formą sprzedaży drewna okrą-głego stosowaną – pod hasłami wolne-go rynku ( ! ) – przez Lasy Państwowe. O efektach tej „chorej” polityki sprze-daży najlepiej świadczy fakt, że import drewna z Polski do Niemiec w ciągu 3 lat wzrósł o 900% i to przy rosnących brakach na polskim rynku .

8. Ceny drewna na przetargach w Polsce osiągnęły w II połowie 2011 r. poziom o ok. 30% przekraczający ceny porów-nywalnego drewna w reszcie Europy. Ich wysokość, widoczna na zakoń-czonych przetargach otwartych na II półrocze, osiągnęła 319 zł/m3 dla pod-

stawowego drewna – tartacznego so-snowego, co oznacza skok w stosunku do średnich cen z 2009 r. o 173%! Ta-kich wzrostów polski przemysł, pozba-wiony szans na tańsze drewno z innych źródeł wobec monopolu LP, po prostu nie wytrzyma. Cena ta została zawy-żona zarówno przez ww. antykonku-rencyjne zdarzenia jak również przez zwiększająca się spekulację tym su-rowcem (również możliwą tylko dzięki systemowi przetargów), przy dominują-cej niepewności zdobycia dostatecznej ilości drewna przez polskich przedsię-biorców (obrazowo można powiedzieć, że nie da się planować produkcji i roz-woju kupując podstawowy surowiec na czymś w rodzaju Allegro). Nie da się tego wzrostu zrównoważyć wzrostem cen wyrobów, bo już nie akceptuje go rynek. W efekcie polskie przedsiębior-stwa w szybkim tempie tracą swoją konkurencyjność i rynki zbytu na rzecz europejskich konkurentów.

9. System sprzedaży drewna oparty o przetargi, zastosowany w Polsce przez PGL LP, nie ma odpowiednika ani w Europie ani w świecie. Wszędzie – za wyjątkiem Polski – podstawową formą sprzedaży drewna są negocjacje i umo-wy zawierane na dowolne okresy cza-su. W ten sposób chronione są utrwa-lone związki pomiędzy tradycyjnymi dostawcami i odbiorcami, a tym samym – chroniony jest – bez szczególnych regulacji prawnych – lokalny, krajowy rynek i gospodarka. Jedynie polskie Lasy Państwowe, zapewne dlatego, że jako monopol nie mają konkurencji w dostawach drewna, zdecydowały się na zerwanie takich gospodarczych wię-zów i pełne otwarcie znacznej części rynku polskiego drewna dla wszystkich chętnych. W ten sposób dochodzi do wspierania ościennych gospodarek przez danie im łatwego dostępu do deficytowego surowca i równocześnie niszczenia własnej.

10. Należy zaznaczyć, że wbrew inten-cjom głoszonym przez jego twórców, przetargowy system sprzedaży nie jest odporny na zdarzenia korupcyjne i inne patologie, co potwierdzają fakty ujawnione m.in. w ogólnopolskiej pra-sie. Zawiera on również nieusuwalne wady prawne, gdyż część wstawia-nego do sprzedaży drewna ma tylko orientacyjnie określoną strukturę jako-ści, a po kupieniu takich partii, przed-miotem dostawy jest drewno inne

6

Z życia branży


– o strukturze wynikającej z przypad-kowego układu lub wygody dostawcy. Jest to naruszenie zasad organizacji przetargów, ujętych w kodeksie cywil-nym.

Nic więc dziwnego, że polski przemysł drzewny osiąga obecnie rentowność dwukrotnie niższą niż przeciętnie cały przemysł przetwórczy. Ilość rejestrowa-nych upadłości w tej branży łącznie z me-blarską jest w ostatnim roku najwyższa spośród wszystkich badanych, a firm ba-lansujących na krawędzi bankructwa jest wielokrotnie więcej.Chwilowym beneficjentem obecnej sytu-acji są, dzięki wysokim cenom drewna, Lasy Państwowe, ale przegranym - jest polska gospodarka.Panie Premierze !Istnieją mechanizmy i prawne rozwią-zania które można i należy zastosować, aby tą złą sytuację zmienić – zarówno doraźnie jak i w sposób trwały Negocja-cje jakie prowadził w tej sprawie jeszcze w roku 2009 Minister Michał Boni po-czątkowo dawały nadzieję na rozwiąza-nie problemu. Jednak nie skończyły się one powodzeniem i niestety nie są dziś kontynuowane. Jednak my wielokrotnie wskazywaliśmy w wielu pismach do Pana Premiera, do Prezydenta RP, do ministrów właściwych ds. gospodarki i środowiska, do posłów i senatorów, co i jak należy zro-bić. Są wśród naszych propozycji roz-wiązania możliwe do wprowadzenia „od zaraz”. Potrzebna jest tu tylko dobra wola przedstawicieli kierowanego przez Pana rządu, a zwłaszcza – Ministra Środowiska oraz Dyrektora Generalnego Lasów Pań-stwowych. Prowadzimy z nimi rozmowy, lecz bez wsparcia Pana Premiera – Pana osobistej interwencji aby rozwiązania te rzeczywiście wykorzystać od zaraz – nie możemy liczyć na sukces tak szybki, jak tego wymaga sytuacja gospodarcza.Rozwiązanie o którym mowa jest proste i nie wymaga zmian ustawowych, choć możliwe, że zmiana ustawy o lasach to właściwa droga dojścia do trwałych zmian. Lecz równocześnie jest ona zbyt długa abyśmy, zwłaszcza przy braku zde-cydowanego poparcia rządu dla szybkiej ścieżki legislacyjnej, mogli czekać na jej zakończenie.Wnioskujemy więc o zmianę przez Mi-nistra Środowiska Zarządzenia nr 50 z dn. 18 maja 1994 r. wydanego przez Ministra Ochrony Środowiska Lasów Państwowych i Leśnictwa, nadającego Statut Państwowemu Gospodarstwu Leśnemu Lasy Państwowe. Zmiana o której mowa, dotyczy nadanych tym Statutem uprawnień Dyrektora General-nego LP do ustalania zasad sprzedaży drewna i wprowadza do niego następu-jący zapis określający ramowe warunki prowadzenia tej sprzedaży:„W § 8 dodaje się ust. 1a/ o brzmieniu:

1a/. Zasady sprzedaży drewna przez Lasy Państwowe, o których mowa w § 8 ust. 1 p. 5), Dyrektor Generalny ustala w sposób gwarantujący krajowym za-kładom prowadzącym jego przerób, długookresową stabilność zaopatrze-nia, w tym w szczególności przez:

- zawieranie wieloletnich umów na dostawy drewna z tradycyj-nymi odbiorcami,

- prowadzenie sprzedaży odpo-wiedniej części drewna dla tra-dycyjnych odbiorców w trybie przetargu ograniczonego,

przy zachowaniu zasady, iż 20% dostęp-nej w danym roku puli drewna, w podziale na sortymenty, sprzedawane jest w trybie przetargów otwartych i jawnych.”Uzasadnienie:1. Uprawnienia Dyrektora Generalnego

LP do ustalania zasad sprzedaży drew-na wynikają wprost z zapisu w §8 ust. 1 p. 5 statutu PGL LP. Statut ten został nadany przez Ministra właściwego ds. środowiska, który w tym samym Statu-cie jest wskazany (§4) jako ten, przed którym odpowiada DG LP. Do nadania tego Statutu uprawnia ministra art. 44 ustawy o lasach. Statut nadany jest – co ważne – nie rozporządzeniem, lecz zarządzeniem Ministra O.Ś.Z.N. i L. nr 50 z 18 maja 1994 r. To oznacza, że Minister Środowiska może jego zapisy łatwo zmienić, praktycznie z dnia na dzień – bez obowiązku przeprowadze-nia konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych tak, jak miałoby to miejsce w wypadku rozporządzenia. Nie ma przeszkód, aby w ten właśnie sposób uściślić i ukierunkować zasa-dy sprzedaży drewna, nakładając na DG LP obowiązek zastosowania okre-ślonych rozwiązań. Szczegółowe me-chanizmy sprzedaży ustali DG LP tak jak dotąd, drogą swego wewnętrznego zarządzenia.

2. Podstawą prawną nadania statutu La-som Państwowym jest art. 44 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (da-lej ustawa), w brzmieniu: Art. 44. „Mini-ster właściwy do spraw środowiska, w drodze zarządzenia, nadaje statut Lasom Państwowym, określając w nim w szczególności zasady i tryb działa-nia oraz organy wewnętrzne, mając na uwadze stworzenie optymalnych warunków organizacyjnych do pra-widłowej realizacji zadań przez Lasy Państwowe.” Statut ma więc za zada-nie stworzenie optymalnych warunków organizacyjnych do prawidłowej re-alizacji zadań przez Lasy Państwowe. Stosownie do art. 1 ustawy „ Ustawa określa zasady zachowania, ochrony i powiększania zasobów leśnych oraz zasady gospodarki leśnej w powiąza-niu z innymi elementami środowiska i z gospodarką narodową.” Uszcze-gółowienie co do związku gospodarki

leśnej i gospodarki narodowej wyni-ka z art. 7. Ust 1 Ustawy w brzmieniu: „Art. 7 ust 1. Trwale zrównoważo-ną gospodarkę leśną prowadzi się według planu urządzenia lasu lub uproszczonego planu urządzenia lasu, z uwzględnieniem w szczegól-ności następujących celów: (…) 5) produkcji, na zasadzie racjonalnej gospodarki, drewna oraz surowców i pro-duktów ubocznego użytkowania lasu.” Z powyższego wynika obowiązek zawarcia w Statucie warunków or-ganizacyjnych i merytorycznych do realizacji przez Lasy Państwowe za-dania polegającego na zachowaniu, ochronie i powiększaniu zasobów le-śnych oraz zasady gospodarki leśnej w powiązaniu z innymi elementami środowiska i z gospodarką narodową. Z powyższego sformułowania wyni-ka prawo i obowiązek właściwego organu do umieszczenia w Statucie proponowanych zmian.

3. Proponowana zmiana nie narusza obo-wiązującego prawodawstwa krajowego jak i wspólnotowego, w szczególności zasad dotyczących konkurencji, w tym ustawy o ochronie konkurencji i kon-sumentów między innymi ze względu na treść art. 3 ust. 1 przywołanej wyżej ustawy.

Zwracamy się do Pana Premiera o po-moc i osobistą interwencję, aby za-proponowane wyżej rozwiązanie nie-zwłocznie wdrożyć – bezwzględnie przed rozpoczęciem sprzedaży drewna na I półrocze 2012 r. Bez tego kroku proces stopniowego upadku polskiego przemysłu drzewnego nie będzie zatrzymany.Będziemy zobowiązani za potraktowanie naszego wystąpienia z powagą, na którą liczy wiele tysięcy pracodawców działają-cych w tym przemyśle i wielokrotnie wię-cej ich pracowników.Liczymy również na wskazanie nam możliwości bezpośredniego spotkania z Panem Premierem, co pozwoliłoby na dokładniejszą prezentację konkretnych propozycji zmian i na pełniejsze przed-stawienie sytuacji w jakiej się znajdujemy. Uważamy, iż jest ona na tyle poważna, iż czas na podjęcie zdecydowanych kroków jest już bardzo ograniczony.

Z poważaniem

(-) Sławomir WrochnaPrezydent PIGPD

Zał.:- pismo PIGPD znak IG- 60/07/2011 z dn. 11.07.2011r. do Ministra Środowiska

7

Z życia branży


Jak co roku, tak i obecnie został opublikowany sporządzony przez Lasy Państwo-we RAPORT O STANIE LASÓW W POLSCE 2010. Wszystkich lasów – nie tylko tych zarządzanych przez LP. Jego lektura pozwala na co najmniej kilka ciekawych spostrzeżeń, pozwalających w jakimś stopniu na stworzenie obrazu polskich za-sobów drewna.

Ogólny obraz polskich lasów

Zacznijmy od tego, iż powierzchnia lasów Polski na dzień 31.12.2010r. wynosiła 9,3 mln ha. Wielkość ta zalicza Polskę do gru-py krajów o największej powierzchni la-sów (po Francji, Niemczech i Ukrainie) w re-gionie.

A więc lasów w wartościach bezwzględnych mamy dużo. Już jednak porównanie po-wierzchni leśnej przypadającej na jednego mieszkańca z ogólną powierzchnią lądową lokuje nas znacznie gorzej. Powierzchnia le-śna przypadająca na jednego mieszkańca Polski (0,24 ha) jest bowiem jedną z niż-szych w regionie. Wyraźnie wyższe wielko-ści występują przede wszystkim w krajach o niższym zaludnieniu; lesistość tych krajów jest większa od przeciętnej. Chodzi tu głów-nie o Skandynawię.

Polskie lasy zaliczają się za to do czołówki europejskiej pod względem zasobności. Średnia dla Polski w statystykach FRA 2010 wynosi 219 m3/ha i jest prawie dwukrotnie większa od przeciętnej dla całej Europy (111 m3/ha, bez Federacji Rosyjskiej – 156 m3/ha).

W strukturze własnościowej lasów w Pol-sce dominują lasy publiczne – 81,5%, w tym lasy pozostające w zarządzie Pań-stwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe – 77,5%. Struktura ta w całym okresie powojennym zmieniła się w nie-wielkim stopniu. W porównaniu z rokiem 1995 o 1,4% wzrósł udział lasów własności prywatnej i adekwatnie o tyle samo zmalał udział lasów własności publicznej. W obrę-bie własności publicznej wzrost udziału po-wierzchni lasów parków narodowych z 1,9% w 1995 r. do 2,0% w roku 2010 był spowo-dowany głównie utworzeniem w tym okresie czterech nowych parków.

Ta informacja sama w sobie nie wnosi więc wiele nowości, ale ciekawe jak to wy-gląda na tle innych krajów ?

Otóż porównanie udziału lasów publicz-nych w ogólnej powierzchni lasów w grupie państw wybranych do analizy wykazuje zróż-

nicowanie tej wielkości. Wyraźnie daje się tu wyodrębnić trzy grupy krajów: Wspólnotę Niepodległych Państw (WNP), gdzie blisko 100% lasów jest własnością państwa, kraje nordyckie wraz z Francją, gdzie zdecydowa-na większość lasów znajduje się w rękach prywatnych, oraz pozostałe kraje o zróżnico-wanej strukturze własności z przeważającym udziałem lasów publicznych.

Warto zauważyć, że Polsce udział lasów własności prywatnej jest zróżnicowany prze-

strzennie. Wbrew powszechnym opiniom największy wcale nie jest na południu kraju lecz w województwie mazowieckim – 43,7% ogólnej powierzchni lasów województwa (353,4 tys. ha), a dopiero następnie w ma-łopolskim – 43,4% (188,3 tys. ha) i lubelskim – 40,3% (232,4 tys. ha). Województwami o najniższym udziale lasów prywatnych są: lubuskie – 1,4% (9,6 tys. ha), zachodniopo-morskie – 1,9% (15,1 tys. ha) i dolnośląskie – 2,8% (16,4 tys. ha), a więc tereny zwane niegdyś „Ziemiami Odzyskanymi”

Co rośnie w naszych lasach

Spójrzmy najpierw, jakie drzewa u nas ro-sną.

Poza obszarem górskim, gdzie w składzie gatunkowym dominują świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód), i kilkoma mniej-szymi obszarami o zróżnicowanej strukturze gatunkowej, w większości kraju przeważają drzewostany z sosną jako gatunkiem panu-jącym. Gatunki iglaste dominują na 70,8% powierzchni lasów Polski, spośród których właśnie sosna znalazła w Polsce najkorzyst-niejsze warunki klimatyczne oraz siedlisko-we w swoim eurazjatyckim zasięgu, dzięki czemu zdołała wytworzyć wiele cennych ekotypów (np. sosna taborska lub augu-stowska). Zajmuje ona 60,4% powierzchni lasów wszystkich form własności, 62,2% powierzchni w PGL LP i 57,7% w lasach pry-watnych.

W wiekowej strukturze lasu dominują drze-wostany III i IV klasy wieku (a więc od 40 do 80 lat), występujące odpowiednio na 27,1% i 18,3% powierzchni. III klasa wieku (40-60 lat) dominuje w lasach wszystkich form

OBRAZY Z POLSKICH LASÓW

Rys.1 Struktura własności lasów w Polsce (GUS)

Rys. 2 Udział lasów publicznych w ogólnej powierzchni lasów (FRA 2010)

8

Z życia branży


własności, a w lasach prywatnych jej udział wynosi prawie 40%. Drzewostany najstarsze – powyżej 100 lat zajmują w PGL Lasy Pań-stwowe 11,4% powierzchni, a w lasach pry-watnych – 2,1%.

Co ważne zwłaszcza dla przemysłu tartacz-nego, wskaźnikami zmian struktury wieko-wej drzewostanów jest stały wzrost udziału drzewostanów w wieku powyżej 80 lat, z ok. 0,9 mln ha w 1945 r. do ok. 1,89 mln ha w latach 2006–2010 (bez KO, KDO). Prze-ciętny wiek drzewostanów wg WISL (w la-tach 2006–2010) w lasach wszystkich form własności wynosi 56 lat (w Lasach Państwo-wych – 57 lat, a w lasach prywatnych – 46 lat).

Wydawałoby się, że w RAPORCIE łatwo będzie znaleźć dane o całkowitej wielkości zasobów drewna w polskich lasach. Oka-zuje się jednak, że nie jest to takie proste. Otóż wg zakończonej w 2009r. przez Biuro Urządzania Lasów i Geodezji Leśnej ogrom-nej pracy będącej próbą kompleksowego podsumowania stanu lasów w kraju – Wiel-koobszarowej Inwentaryzacji Stanu Lasów (WISL) – zasoby drzewne wszystkich form własności w okresie 2006–2010 osiągnęły 2336 mln m3 grubizny brutto, z czego na Lasy Państwowe przypada 1865 mln m3, a na lasy prywatne – 355 mln m3. Ale we-dług ostatniej aktualizacji, sporządzonej na dzień 1.01.2010 r., zasoby drzewne w lasach zarządzanych przez PGL LP osiągnęły 1748 mln m3 grubizny brutto, a więc aż o 25% mniej niż wyliczono w WIST !. Co więcej, we-dług oficjalnych – ale starych danych (trudno tu chyba mówić o aktualizacji przedstawiając stan na dzień 1.01.1999 r.), zasoby drzewne w lasach prywatnych i gminnych wynosiły 188,6 mln m3 grubizny brutto, a więc o 47% mniej, niż cyfra podana w WISL ! To poważne rozbieżności. Więc co jest prawdą ?

W tym kontekście budzą sporo wątpliwości również inne dane z RAPORTU.

W dalszej części RAPORT podaje informa-cje o strukturze drzewostanów odniesionej do ich miąższości. Na drzewostany stosun-kowo młode – III i IV klasy wieku przypada 50,6% zasobów drzewnych w Lasach Pań-stwowych i prawie 70% w lasach prywat-nych. Miąższość drzewostanów powyżej 100 lat (wraz z KO, KDO i BP) wynosi natomiast 17,7% w PGL LP i tylko 3,1% w lasach pry-watnych.

Co ciekawe, lasy prywatne charakteryzują się większym udziałem miąższościowym ga-tunków liściastych w porównaniu ze struktu-rą zasobów w PGL LP

Warto tu przypomnieć, że o stanie lasów prywatnych wiele razy w przeszłości pisano źle – że są poddane rabunkowej wycince, że są w złym stanie sanitarnym itd. Tymcza-sem, według wyników WISL, przeciętna za-sobność drzewostanów w odniesieniu do powierzchni leśnej ogółem w lasach pry-watnych i gminnych to 220 m3/ha, a w la-

sach zarządzanych przez PGL LP 264 m3/ha – a więc nie tak wiele więcej! To chyba oznacza, że gospodarka w tych pierwszych wcale nie jest taka zła, jak się o niej mówi. W kolejnych danych na ten temat jednak znów pojawia się sprzeczność, bo według aktualizacji stanu powierzchni leśnej i za-sobów drzewnych w Lasach Państwowych na dzień 1.01.2010 r., przeciętna zasobność drzewostanów w lasach zarządzanych przez PGL LP była już nieco niższa i wynosiła 250 m3/ha, natomiast w lasach prywatnych i gminnych – tylko 119 m3/ha, ale znów we-dług stanu na 1.01.1999 r. , czyli sprzed 12 lat. Trudno to ocenić, ale sądzę, że wyniki WISL są tu bardziej wiarygodne, a przynaj-mniej spójne czasowo.

Główny produkt lasu – drewno

A teraz sprawa dla odbiorców drewna naj-ważniejsza: jak zasobami lasu gospodaruje się w Polsce.

W roku 2010 pozyskano w Polsce 33 568 tys. m3 grubizny drewna netto, z cze-go w lasach prywatnych – 1243 tys. m3, a w parkach narodowych – 201 tys. m3. Województwami, w których pozyskano naj-więcej drewna, były: zachodniopomorskie (3640 tys. m3 grubizny), warmińsko-mazur-skie (3309 tys. m3) oraz dolnośląskie (2949 tys. m3). Najmniejsze pozyskanie odnotowa-no w województwach: świętokrzyskim (1050 tys. m3 grubizny), łódzkim (1111 tys. m3 gru-bizny) i opolskim (1188 tys. m3 grubizny), (dane GUS).

W PGL Lasy Państwowe pozyskano w 2010 r. 31 882 tys. m3 grubizny netto. Brutto surowca drzewnego było 33 769 tys. m3 , tj. ok. 100,2% orientacyjnego etatu miąż-szościowego cięć. Z tego w ramach cięć rębnych 15 261 tys. m3 (93,3% etatu), nato-miast w cięciach przedrębnych – 16 621 tys. m3 (107,5% etatu). Miąższość zrealizowana w ramach porządkowania stanu sanitarnego lasu, wynikająca z pozyskania posuszu, zło-

mów i wywrotów powstałych w procesach naturalnych oraz na skutek oddziaływania wiatrów, gradacji szkodliwych owadów, za-kłóceń stosunków wodnych, zanieczysz-czeń powietrza oraz anomalii pogodowych, wyniosła w 2010 r. 5686 tys. m3, co stanowiło 17,8% całości pozyskania grubizny i było nieznacznie wyższe niż w roku poprzednim (17,2%). Na rozmiar użytkowania przygod-nego w 2010 r. złożyło się przede wszystkim usuwanie szkód spowodowanych okiścią, powodziami i huraganowymi wiatrami. Naj-większe szkody z tego powodu wystąpiły w Polsce południowo-zachodniej i południo-wej (RDLP Katowice – 1045 tys. m3, RDLP Wrocław – 939 tys. m3, RDLP Krosno – 378 tys. m3). Do zdarzeń o charakterze klęsko-wym w 2010 r. należy zaliczyć przede wszyst-kim styczniową silną okiść śniegową i lodo-wą, która wystąpiła w północno-wschodniej części RDLP Katowice na powierzchni 27,8 tys. ha. Efektem tego zjawiska atmosferycz-nego były szkody oszacowane na ponad 1,6 mln m3 zniszczonego surowca drzewnego (wywroty i złomy). Powyższy udział miąż-szościowy użytków przygodnych w ogólnym rozmiarze użytkowania był znacznie niższy od średniej z ostatnich 20 lat, wynoszącej 24,8%. W okresie tym największe ilościowo szkody przypadły na lata 2002 i 2007, odpo-wiednio – 10,4 mln m3 i 11,9 mln m3, i były spowodowane głównie usuwaniem posuszu kornikowego w lasach Beskidu Śląskiego i Żywieckiego oraz huraganowymi wiatrami (Puszcza Piska).

Porównania wieloletnie wskazują, że w La-sach Państwowych w okresie ostatnich 20 lat (1991– 2010) w użytkowaniu rębnym możliwości etatowe zostały wykorzystane w 90,1%, natomiast wykonanie użytkowania przedrębnego (w wymiarze miąższościo-wym), wyniosło 115,8%.

Zatrzymajmy się na chwilę przy tych informa-cjach, bo mają one dla rynku drewna wielkie znaczenie.

Tabela: Etatowe możliwości i wykonanie pozyskania drewna w PGL Lasy Państwowe, w latach 1991–2010, w tys. m3 grubizny netto

9

Z życia branży


Otóż wynika z nich, że nie wykorzystywa-no w okresie 20 lat średnio 10% możliwości użytkowania rębnego. To oznacza, że w tym czasie, tylko z tego powodu, pozostało i zgromadziło się w lesie ok. 23 mln m3 drewna które pierwotnie przeznaczo-ne było do pozyskania w ramach etatu. Co ważne – chodzi tu o prawie wyłącznie o drewno wielkowymiarowe. W samym 2010 r. pozostało go 1,1 mln m3 – a przecież rynek drewna poszukuje i ta ilość zostałaby wchło-nięta bez problemów. Dlaczego więc ktoś podtrzymuje tak nieracjonalne i nierynkowe zasady ustalania etatu dla cięć rębnych ? W czyim to jest interesie ? Chyba tylko leśni-ków, gdyż mają mniej roboty z pozyskaniem, ale wcale nie mniej pieniędzy, bo braki na rynku nakręcają wysokie ceny drewna. Na-tomiast trudno uwierzyć, że służy to samym lasom, bo pozostawianie na pniu coraz więk-szej ilości drzewostanów starych tylko po-garsza produktywność powierzchni leśnych, gdyż tam już masa drewna nie przyrasta a jakość drewna gwałtownie spada. Pogar-sza się też stan sanitarny lasów, zwiększa się wydzielanie się posuszu a w skrajnych przypadkach dochodzi masowego zamiera-nia starych drzewostanów o wymiarach klę-ski – tak jak dzieje się to obecnie w całych Beskidach.

Z obecnych zasad wyliczania etatów może jednak być zadowolony przemysł celu-lozowy i płytowy, gdyż surowca dla nich w ramach cięć przedrębnych pozyskuje się więcej niż się planuje – średnio prawie o 16%, czyli o ok. 1,9 mln m3 każdego roku. Trochę dziwne to planowanie, w którym od 20 lat nikt nie próbuje skorygować corocz-nie powtarzającego się błędu w wyliczaniu masy do pozyskania – nawet jeśli wylicza-nie to jest tylko „orientacyjne”. Oczywiście to drewno trzeba pozyskać – lecz czemu kosztem nieplanowanego zwiększania ilo-ści pozyskanej w ramach cięć przedręb-nych corocznie zmniejsza się racjonalnie zaplanowane pozyskanie w ramach cięć rębnych? Czy nie można tych etatów roz-dzielić, wyliczać je i rozliczać osobno ? Tym prostym zabiegiem skierowane by było na rynek dodatkowo przeszło 1 mln m3 drewna wielkowymiarowego każdego roku.

Następna bulwersująca sprawa, to ilość pozyskania przygodnego, czyli wycinane-go posuszu, złomów i wywrotów. Przecięt-nie w ciągu 20 lat było tego 25,5% całości pozyskania a w roku 2010 – 17,8% ( odpo-wiednio ok. 6,2 mln m3 i 5,7 mln m3). Co ważne – cała ta ilość jest wliczana do eta-tu rocznego – a to oznacza, że spora część drewna zaplanowanego na początku każde-go roku do pozyskania – pozyskana nie jest, bo w zamian wycina się posusz. Oczywiście drewno z klęsk lub zamierające należy usu-wać – ale znowu – czemu kosztem tych ko-niecznych zabiegów zmniejsza się każdego roku normalne pozyskanie o całą wyciętą w ich ramach ilość drewna? Czemu co roku powtarza się sytuacja, gdy wycina się coś nieplanowanego („przygodnego”) a rezy-

gnuje w tak znacznym stopniu z planowej eksploatacji lasu? Na pniu pozostają więc dojrzałe drzewostany, które stoją, deprecjo-nują się, zamierają – i są wycinane pewnie dopiero w ramach użytkowania przygodne-go, gdy wywrócą się lub uschną. I „kółko się zamyka”. Zwracam uwagę, że mówimy o poważnych ilościach drewna – o ok. 6 mln m3 rocznie. Przez 20 lat zbiera się więc tą drogą gigantyczna ilość nie eksploato-wanych zasobów surowca drzewnego – 120 mln m3! Czy polską gospodarkę stać na takie marnotrawstwo, zwłaszcza teraz, gdy równocześnie mamy i kryzys gospodarczy i deficyt drewna okrągłego na rynku?

Omówienie spraw dotyczących poziomu eksploatacji lasów należy uzupełnić informa-cją, że w Polsce etat cięć stanowi wielkość odpowiadającą 55% rocznego przyrostu zasobów leśnych. RAPORT podkreśla, że „wskaźnik ten nie może być interpretowany bezkrytycznie, bo obecne jego wartości wy-nikają w dużym stopniu ze struktury wieko-wej lasów, charakteryzujących się znacznym udziałem drzewostanów o dużym przyroście i stosunkowo niskim użytkowaniu. Wraz

z upływem czasu sytuacja ta może się zmie-nić i wskaźnik ten ulegnie zwiększeniu, co z kolei nie powinno być utożsamiane z pro-wadzeniem eksploatacyjnej gospodarki le-śnej”.

Można jeszcze wskazać, że podobnie jak w Polsce, w większości państw regionu po-zyskuje się ponad 50% przyrostu. Wyjątek wśród przedstawionych stanowią Włochy (26%) oraz Niemcy (40%).

Na drugim biegunie są kraje takie jak Szwe-cja, Szwajcaria, Czechy i Słowacja, pozysku-jące ok. 80% przyrostu.

I jeszcze jedno zaskoczenie: RAPORT poda-je precyzyjnie (tab. 11), że pozyskanie drew-na w przeliczeniu na 1 ha (grubizny netto) w lasach pod zarządem LP wyniosło 4,51 m3 (co dało ok. 31,9 mln m3) a w lasach pry-watnych – tylko 0,74 m3 (co dało zaledwie ok. 1.2 mln m3) ! Skąd tak niskie pozyskanie

w lasach prywatnych, skoro – jak podano wyżej – w ramach inwentaryzacji wykonanej świeżo przez BULiGL, ich zasobność niewie-le odbiega od zasobności lasów w gestii LP ? A pozyskanie jest 6 razy niższe ? Gdzie ta rabunkowa gospodarka o którą przez lata oskarżano prywatnych właścicieli ? Albo – co ważniejsze – gdzie jest to drewno z ich lasów, którego powinno chyba być nie 1,2 mln m3, ale może nawet 6 mln m3 ?

Podsumowanie

Stare przysłowie mówi, że punkt widzenia zależy od punktu siedzenia i nie inaczej jest w tym przypadku. Na omówiony RAPORT patrzymy okiem przedsiębiorców – ale też obywateli. Jako obywatele możemy być za-dowoleni iż np. rośnie powierzchnia lasów, poważnie traktuje się ich socjalne funkcje, zwiększa się ich bioróżnorodność, albo że ograniczeniu ulega ilość pożarów.

Jako przedsiębiorcy zauważamy szereg niepokojących (delikatnie to określając) zja-wisk, nad którymi trudno nam przejść do porządku. Dlaczego tak rozbieżne dane do-tyczą lasów prywatnych ? Czy to oznacza, że

nie ma nad nimi skutecznego nadzoru a na rynek (oczywiście – ten czarny) może trafiać znaczna ilość nieewidencjonowanego drew-na ? Dlaczego od 20 lat funkcjonują przepisy powodujące, że nie wykorzystuje się etatów cięć rębnych lub zastępuje je pozyskaniem posuszu? Dlaczego tak dużo mamy w Pol-sce nieprodukcyjnych starych drzewostanów i czemu się ich intensywniej nie eksploatuje?

I na koniec: dlaczego tych problemów zu-pełnie nie zauważa Sejm a zwłaszcza Sej-mowa Komisja Ochrony Środowiska, która RAPORT O STANIE LASÓW corocznie przy-najmniej teoretycznie analizuje i akceptuje?

bczW opracowaniu wykorzystano obszerne fragmenty RAPORTU O STANIE LASÓW W POLSCE 2010 opublikowanego na stronie www.lasy.gov.pl

Rys.3 Udział pozyskania drewna w rocznym przyroście (SoEF 2007) * dane z roku 2000

10

Wszystko o cenach


Krajowe i eksportowe ceny tarcicy oraz wyrobów z drewna w CZERWCU 2011 r.W poniższych tabelach przedstawiamy Państwu przykładowe ceny tarcicy i innych wyrobów z rynku krajowego i eksportu. Prezentowa-ne dane pochodzą z konkretnych transakcji, jakie zawarły ankietowane przedsiębiorstwa. Jeśli nie jest zaznaczone inaczej, są to ceny loco zakład bez VAT.

Przykładowe ceny wyrobów sprzedawanych na rynku krajowym

Nazwa wyrobu Opis Cena Uwagi

płyty klejone 8-12%, szlif. 120, kl.I 3200 zł/m³ grubość 18

okleina sosna 1,2 mm, 10%, kl. I 6,50 zł/m²

palety i elementy palet 579 zł/m³

płyty klejone 8-10%, kl. IV 1030 zł/m³

płyty klejone 8-10%, kl. III 1060 zł/m³

graniaki klejone kl.I 1620 zł/m³

drewno kominkowe <20%, kl. I, suszone 294 zł/m³

Przykładowe ceny wyrobów eksportowychNazwa wyrobu Opis Cena Kraj przeznaczenia

drewno kominkowe suszone, 20%, kl. I 294 pln/m3 DE,DK,FR,NOR

płyty klejone buk, 8-10%, miniwczepy, B/C

760€/m³ D

płyty klejone dąb, 8-10%, miniwczepy, A/B

5400 pln/m3 EU

płyty klejone sosna, 8-10%, miniwczepy, A/B

1980 pln/m3 EU

Ceny tarcicy na rynku krajowym

TARCICA IGLASTACeny tarcicy iglastej ogólnego przeznaczenia obrzynanej, PLN/m3; 30.06.2011 r.

Grubość [mm] 25 32 50 łaty krawędziaki

Klasa jakości I II III I II III I II III I II I II

Średnia cena PLN/m3 965 700 507 995 768 631 1068 825 643 810 689 787 670

Dynamika zmian cen

Dynamika 30.06.2011 /30.06.2010

117 120 119 111 121 118 118 127 121 119 118 120 114

Informacje o Krajowym Rynku Drzewnym

Przykładowe ceny wyrobów ogrodowychNazwa wyrobu Opis Cena Kraj przeznaczenia

sztacheta 90*20 3 zł/mb. PL

łuk ogrodowy 1 m³ 2,270 zł PL

płot M-20 1800*1800 mm 14,8 €/szt. D

płot M-21 1800*1800 mm 17,3 €/szt. D

paliki Ø 9-14, 2,5-3,0 120 €/m³ UE

carport 304*510 cm 120 €/kpl. D

Średnia cena 1m3 tarcicy iglastej w II kwartale 2011 wynosiła

w rozrzucie od 539 do 980 PLN dla różnych przedsiębiorstw

638 PLN

11

Wszystko o cenach


Ceny tarcicy dębowej grubość 25 mm w porównaniu z poprzednim kwartałem w klasie I pozostały bez zmian, w klasie II wzrosły o 1 %, w klasie III spadły o 1 %.

Ceny tarcicy bukowej nieobrzynanej PLN/m3; 30.06.2011Grubość [mm] 25 38 63Klasa jakości I II III I II III I II III

Średnia cena PLN/m3 960 773 443 990 815 475 990 800 470Dynamika zmian cen

Dynamika 30.06.2011/30.06.2010 108 115 106 111 119 99 110 114 95

Ceny tarcicy bukowej grubość 25 mm w porównaniu z poprzednim kwartałem wzrosły w klasie I o 3%, w klasie II wzrosły o 4%, a w klasie III spadły o 8%.

Średnie ceny tarcicy dębowej nieobrzynanej PLN/m3; 30.06.2011

Grubość [mm] 25 38 63

Klasa jakości I II III I II III I II III

Średnia kraj. 2033 1537 770 2025 1600 865 2135 1635 950

Dynamika zmian cen

Dynamika 30.06.2011/30.06.2010 134 138 112 137 145 116 140 147 129

Ceny pozostałych wyrobów MAX MIN

więźba dachowa (PLN/m3) 965 630

zrębki defibracyjne (PLN/m3) 170 110

trociny (PLN/mp) 40 22

Inne informacje produkcyjne i ekonomiczne – II kwartał 2011

Dane produkcyjne i ekonomiczne średnia

Koszt wytworzenia 1m3 t-cy igl. [PLN] 564w tym: • koszt surowca z dow. [%] 68 • koszt robocizny + ZUS [%] 18 • koszt energii i paliw [%] 9Wykorzystanie zdolności produkcyjnych [%] 67Koszty suszenia t-cy igl. [PLN/m3] 108Koszty suszenia t-cy liść. [PLN/m3] 227Koszt dowozu surowca [PLN/m3] 30

TARCICA LIŚCIASTA

Ceny materiałów podłogowych i boazerii PLN/m2; 30.06.2011

deska podł. strug.

boazeria igl.>2m

deszczułka posadzk. Db deszczułka posadzk. Bk

klasa jakości I II I II I II III I II III

średnia cena PLN/m2. 46 39 28 27 94 90 68 85 79 73

Dynamika zmian cen

Dynamika 30.06.2011/30.06.2010 112 102 116 129 117 134 105 115 127 118

WYBRANE WYROBY

12

Wszystko o cenach


CENY SUROWCA TARTACZNEGO Z KOŃCA CZERWCA 2011 R.Ceny drewna tartacznego sosnowego WCO1 przekazane przez przedsiębiorstwa przemysłu drzewnego (nie są to ceny średnie):

Ceny drewna tartacznego sosnowego WCO1, bez VAT

RDLP PLN/m3 czerwiec 2011

średni % zmian czerwiec 2011

do czerwiec 2010

Białystok 155-290 143

Gdańsk 220-244 131

Katowice 191-308 139

Kraków 223-225 129

Krosno 150-258 119

Lublin 157-280 143

Łódź 190-273 139

Olsztyn 170-288 137

Piła 213-262 137

Poznań 170-287 141

Radom 158-290 146

Szczecin 194-295 135

Szczecinek 198-287 127

Toruń 184-249 114

Warszawa 170-280 139

Wrocław 196-300 145

Zielona Góra 175-250 131

Średnie ceny zakupu poszczególnych asortymentów drewna na koniec czerwca 2011 r.

Ceny drewna tartacznego, PLN/m3; 30.06.2011

Gatunek drewna

sosna buk dąb świerk brzoza olcha

średnia kraj. 262 240 435 251 194 232

MAX 335 289 559 279 194 250

MIN 215 198 371 224 194 214

Dynamika zmian cen

% Zmian 30.06.2011/ 30.06.2010

134 119 114 114 126 141

Średnie ceny zakupu wybranych sortymentów drewna, PLN/m3; 30.06.2011

Gatunek drewna WCO1 WCO2 WCO3 WA03

sosna 231 266 300 454

buk 199 244 294 650

dąb 268 392 536 1089

świerk 224 260 296 405

Średnia cena sosnowego drewna tartacznego w I kwartale 2011 wynosiła

w rozrzucie od 215 do 335 PLN

262 PLN/m3

Średni udział drewna klasy WCO dla

sosny wynosił 80%, w rozrzucie od 40

do 95%. Najmniejszy udział klasy WCO

zanotowano dla drewna dębowego – 59% (50-68%).

Mapa przedstawia przykładowe ceny drewna tartacznego WCO1 z uwzględnieniem podziału na Regionalne Dyrekcje Lasów Pań-stwowych.

Biuro PIGPD

13

Wszystko o cenach


CENY DREWNA W STYRII (AUSTRIA)– CZERWIEC 2011

Średnie ceny regionalne i okręgowe (z landów) koordynowane po-między branżami DREWNO TARTACZNE OKRĄGŁEZ drogi utwardzonej, dla ciężarówek, na następujące sortymen-ty wg sortowania austriackiego (ÖHU) z korą (FMO) lub bez kory (FOO), miara przeliczeniowa bez koryŚwierk/jodła Klasa jakości B, częściowo również partie z 10-15% udziałem C, od 20 cm w górę, „media” obecnie (niegdyś 2b)Styria Wsch. 84 do 94 euro/m3

Styria Zach. 85 do 95 euro/m3

Klasa jakości C, MD od 20 cm wzwyż 66 do 86 euro/m3

Kłody brunatne (Braunbloche), MD od 20 cm wzwyż, Cx 57 do 66 euro/m3

Kłody cienkie, 14 cm wierzchołek,MD do 19 cm 64 do 69 euro/m3

Modrzew

Klasa jakości AB, 2 a 60 do 85 euro/m3

Klasa jakości B, 2 b+ 90 do 115 euro/m3

DREWNO PRZEMYSŁOWEZ drogi utwardzonej, dla ciężarówek, lub z tartaku, z korą (FMO) albo bez kory (FOO), miara przeliczeniowa bez kory, CK od 7 cm wzwyż, sprzedaż dla użytkowników, przemysłu lub handluPapierówka (IS)Świerk/jodła 45,00 euro/m3

Papierówka (IF)Świerk/jodła 37,50 euro/m3

Sosna 38,00 euro/m3

Modrzew 37,50 euro/m3

Zaprezentowane ceny są cenami średnimi lub zakresami cen, bez podatku obrotowego; bazują one na meldunkach cenowych z zakładów gospodarki leśnej i drzewnej, i obejmują ilość drewna okrągłego 116.737 m3.Ceny te mogą wahać się w poszczególnych częściach landu w górę lub w dół w zależności od ilości i jakości drewna oraz od warunków transportu.Źródło: www.proholz.at red

na podstawie Statistik Austria oprac. E.D.

Miesiąc kl. B 1b kl. B 2b kl. B 3a kl. B Media 2b06.2011 319.4 398.8 401.6 398.4Dynamika %: 06.2011/06.2010 116.9 113.3 112.5 111.7

Dłużyce świerk/jodła, PLN/m3 *)

Miesiąc kl. B 1b kl. B 2b kl. B 3a kl. B Media 2b06.2011 308.9 394.3 400.6 390.2Dynamika %: 06.2011/06.2010 110.7 112.6 110.4 111.9

Kłody świerk/jodła, PLN/m3 *)

Miesiąc Kłody sosnowe kl. B 2a+ Kłody bukowe kl. B 306.2011 283.0 313.3Dynamika %: 06.2011/06.2010 112.4 101.1

Kłody sosnowe i bukowe, PLN/m3 *)

Miesiąc Świerk/jodła Sosna Buk, długa06.2011 157.4 169.0 190.5Dynamika %: 06.2011/06.2010 122.6 131.0 123.2

Papierówka, PLN/m3 *)

*) Ceny przeliczono z €, po kursie 1€ = 4,1913 PLN (według tabeli średnich kursów NBP z dnia 19.08.2011r.) **) Dynamikę 06.2011/06.2010 wyliczono na podstawie cen w €

ŚREDNIE CENY DREWNA W AUSTRII CZERWIEC 2011

w przeliczeniu na PLN,(drewno w korze, ceny dla ładunków ciężarowych, przy drodze leśnej, bez VAT, średnie ważone z ilości hurtowych i detalicznych)

PRZYKŁADOWE CENY DREWNA OKRĄGŁEGO W NIEMCZECH – LIPIEC 2011 BAWARIA Cena€/m3

Świerk BC 2b 95-98

Sosna BC 2b 73-77

Papierówka 36

TURYNGIA

Świerk BC 2b 95-96,50

NADRENIA-PÓŁNOCNA WESTFALIAŚwierk BC 1a 61-64

Świerk BC 1b 79-82

Świerk BC 2a 90-92

Świerk BC 2b 97-99

Sosna BC 1b 57-58

Sosna BC 2b 72-73

na podstawie HJ , lipiec 2011 E.D.

Z zagranicyDREWNO OKRĄGŁE

14

Wszystko o cenach


Kwartał Szwecja Północna Szwecja Środkowa Szwecja Południowa

II kw.2011 231.8 235.5 251.8

Dynamika %: II kw.2011 / II kw.2010 **)

105.4 105.9 107.1

Kłody tartaczne, sosna, PLN/m3 *)

ŚREDNIE CENY DREWNA W SZWECJI w przeliczeniu na PLN, ceny bez VAT, przy drodze leśnej, bez kory

*) Ceny przeliczono z SEK, po kursie 1 SEK = 0,4537 PLN (według tabeli średnich kursów NBP z dnia 19.08.2011r.)

**) Dynamikę II kw.2011/II kw.2010 wyliczono na podstawie cen w SEK

źródło: www.skogsstyrelsen.se

oprac. E.D.


II kw.2011 206.0 232.7 258.2


104.4 109.9 106.6

Kłody tartaczne, świerk, PLN/m3 *)


II kw.2011 145.2 145.6 159.2


113.1 108.1 113.6

Papierówka sosnowa, PLN/m3 *)


II kw.2011 152.0 152.4 158.8


110.6 108.4 109.4

Papierówka świerkowa, PLN/m3 *)


II kw.2011 143.8 146.5 156.5


109.7 110.6 114.6

Papierówka brzozowa, PLN/m3 *)

15

Wszystko o cenach


Kłody tartaczne, świerk, PLN/m3 *)

Papierówka świerkowa, PLN/m3 *)

Sortyment II kw. 2011 PLN/m3 *) Dynamika %: II kw.2011 / II kw.2010 **)

świerk II kl. jakości 494.8 123

świerk kl III.A/B 343.0 112

dąb II kl. jakości 1139.8 118

Kłody świerkowe V kl.jakości 184.2 141

Kłody sosnowe V kl.jakości 164.1 123

Kłody dębowe V kl.jakości 164.3 110

Kłody bukowe V kl.jakości 178.4 111

CZECHY – ŚREDNIE CENY DREWNA OKRĄGŁEGO (w przeliczeniu na PLN)

*) Ceny przeliczono z CZK, po kursie 1 CZK (korona czeska) = 0,1715 PLN (według tabeli średnich kursów NBP z dnia 19.08.2011r.)

**) Dynamikę II kw.2011/II kw.2010 wyliczono na podstawie cen w CZK

Źródło: www.czso.cz

Sortyment II kw. 2011 PLN/m3 *) Dynamika %: II kw.2011 / II kw.2010 **)

Kłody świerkowe, kl.3 A 304.8 113.3

Kłody sosnowe, kl.3 A 274.3 117.7

Kłody świerkowe, kl.3 B 268.7 119.8

Kłody sosnowe, kl.3 B 244.5 117.6

Kłody dębowe, kl.3 A 560.9 102.2

Kłody bukowe, kl.3 A 280.4 102.6

Kłody dębowe, kl.3 B 427.8 97.7

Kłody bukowe, kl.3 B 219.5 101.5

SŁOWACJA – ŚREDNIE CENY DREWNA OKRĄGŁEGO (w przeliczeniu na PLN)

*) Ceny przeliczono z €, po kursie 1€ = 4,1913 PLN (według tabeli średnich kursów NBP z dnia 19.08.2011r.)

**) Dynamikę II kw.2011/II kw.2010 wyliczono na podstawie cen w €

Źródło: statistics.sk

ESTONIA – ŚREDNIE CENY SUROWCA (surowiec z lasów państwowych)

Miesiąc Kłody sosnowe Kłody świerkowe Kłody świerkowe, sr.<18 cm

07.2011 243.1 228.4 216.0

Dynamika %: 07.2011/07.2010**)

101.5 104.2 109.1

PLN/m3 bez VAT ( bez kory, przy drodze leśnej) *)

*) Ceny przeliczono z €, po kursie 1 € = 4,1913 PLN (według tabeli średnich kursów NBP z dnia 19.08.2011r.)

**) Dynamikę 07.2011/07.2010 wyliczono na podstawie cen w €

16

Wszystko o cenach


LITWA – ŚREDNIE CENY SUROWCA (drewno z lasów państwowych)

Miesiąc Kłody tartaczne, sosna

Kłody tartaczne, świerk

06.2011 203.9 224.6

Dynamika %: 06.2011/06.2010 **)

117.5 114.9

PLN/m3 bez VAT (bez kory, przy drodze leśnej) *)

*) Ceny przeliczono z LTL, po kursie 1 LTL(lit litewski) = 1,2138 PLN (według tabeli średnich kursów NBP z dnia 19.08.2011r.)

**) Dynamikę 06.2011 / 06.2010 wyliczono na podstawie cen w LTL

FINLANDIA – ŚREDNIE CENY SUROWCA TARTACZNEGO

Miesiąc Kłody tartaczne, sosna

Kłody tartaczne, świerk

07.2011 254.0 265.6

Dynamika %: 07.2011/07.2010**)

100.7 106.1

PLN/m3 bez VAT ( bez kory, przy drodze leśnej) *)

*) Ceny przeliczono z €, po kursie 1€ = 4,1913 PLN (według tabeli średnich kursów NBP z dnia 19.08.2011r.)

**) Dynamikę 07.2011 / 07.2010 wyliczono na podstawie cen w €

Oprac. E.D.

Na podstawie: Metinfo, sierpień 2011

PRZYKŁADOWE CENY WYROBÓW Z DREWNA DLA RYNKU HURTOWEGO W AUSTRII

Przedstawione notowania pochodzą z raportów austriackich firm zajmujących się handlem hurtowym wyrobami z drewna. Ceny dla krajowego rynku hurtowego w EURO (bez VAT). Parytet przewozowy Wiedeń; wilgotność załadowczo-sucha; płatność w terminie 30 dni. Standardowe długości 4 do 6 m, dopuszcza się zawartość do 10% długości 3 i 3,5 m. Odchylenia od wymienionych warunków dostaw i n/wym. sortymentów (wg klasyfikacji ŐHU) będą skutkować zmianą cen.

Opis j.m. 03.08.2011 (EURO) min max

TARCICA IGLASTA:

Świerk / jodła

Wyroby szerokie (tarcica stolarska) klasy 0-IIIa, Obrzynane, 23 mm wzwyż m3 236 246

Łaty, klasa I/II m3 215 217

Tarcica budowlana, grub. znormalizowane, klasa III/IV, 8 cm wzwyż, 3 i 3,50 m m3 138 143

Tarcica budowlana, grub. znormalizowane, klasa III/IV, 8-16 cm, tylko 4 m m3 151 157

Tarcica budowlana, szeroka, klasa III/IV, 28 mm, 3-6 m m3 156 164

Tarcica krótka/króciaki, 18 mm wzwyż, 8 cm wzwyż, 1-2,75 m m3 85 95

CENY WYROBÓW

17

Wszystko o cenach


Opis j.m. 03.08.2011 (EURO)

min max

Tarcica boczna bezsęczna m3 305 322

Tarcica szeroka nieobrzynana, klasa I/II, luzem m3 230 235

Tarcica podłogowa/podłogówka, pryzmowana, 18-22 mm m3 229 239

Tarcica podłogowa/podłogówka, pryzmowana, 23-30 mm m3 235 245

Krawędziaki/kantówka, klasa I/III m3 203 209

Tarcica budowlana, wąska, klasa III/IV m3 149 155

WYROBY TARTACZNE UBOCZNE:

Zrębki (so/mo/św/jo) bez kory, załadunek spod piły m.p. 16,5 16,7

Zrębki (św/jo) z korą, załadunek spod piły m.p. 11,5 12,5

Zrębki (so/mo) z korą, załadunek spod piły m.p. 13 16

Trociny, załadunek spod piły m3 12,9 13,5

DREWNO OPAŁOWE:

Drewno opałowe twarde/liściaste, buk dł. 1 m, z drogi leśnej m.p. 42,6 52,5

Źródło: Wiener Börse AG R.G.

www.mechanika-service.comKOSTRZYN nad Odra, ul. Gen. T. Kutrzeby 6,

REALIZUJEMY ZAMÓWIENIA W TERMINIE DO 24 H tel. 95 752 9270

PRZESUWY PALECIAKI BATERIE

ŁAŃCUCHY

OPONY

Magazyny firmowe mieszczą się w siedzibie firmy w Kostrzynie Przesyłki krajowe realizuje firma DHL

REKLAMA

18

Wszystko o cenach


PRZYKŁADOWE CENY WYBRANYCH WYROBÓW OGRODOWYCH NA RYNKU NIEMIECKIM (€/szt, z Mwst 19%)

*świerk, ramiaki – 42x68mm, lamele 9x95mm, listewki 10x30mm wg: Składy Handlowe Holz-Zentrum Mesem 1€=4,1913 PLN, według tabeli średnich kursów NBP z dnia 19.08.2011r.

PRZYKŁADOWE CENY DREWNA OKRĄGŁEGO I TARCICY NA RYNKU

CHIŃSKIM – SIERPIEŃ 2011

Surowiec Cena CNY/m3

Sosna 6 m, średn. 24 - 28 cm (Shandong) 1750

Modrzew 6 m, śr. 24-28 cm (Shandong) 1800

Merbau 6 m, śr. <79 cm (Guangzou) 3500-4000

Sosna koreańska 4 m, średn. 38 cm i więcej (Hebei) 1800

Sosna mongolska 6 m, średn. 30 cm i więcej (Hebei) 1750

Wyroby tarte Cena CNY/m3

Tarcica 50-60 mm, dł. 4m, sosna mongolska (Hebei) 1700

Tarcica 100 mm, dł. 4m, sosna mongolska (Hebei) 1750

Tarcica bukowa, suszona, kl. A (Shanghai) 5600-5700

Tarcica dąb czerw. ameryk., 50 mm (Shanghai) 6500-7000

Na podstawie: Globalwood, sierpień 20111 CNY (Yuan chiński) = 0,4581 PLN (według tabeli średnich kursów NBP z dnia 19.08.2011r.)

PRZYKŁADOWE CENY DREWNA OKRĄGŁEGO I TARCICY

Z AFRYKI, GHANA – LIPIEC 2011

Surowiec Cena USD/m3

Wawa – kłody, śr. do 80 cm 140-150

Wawa – kłody, śr. powyżej 80 cm 157-170

Ceiba – kłody, śr. do 80 cm 115-124

Ceiba – kłody, śr. powyżej 80 cm 128-143

Makore – kłody oklein., kl. A, śr. do 80 cm 128-135

Makore – kłody oklein , kl. A, śr. powyżej 80 cm 140-166

Sapele – kłody, śr. do 80 cm, kl. A 145-155

Sapele – kłody, śr. powyżej 80 cm, kl. A 160-185

Na podstawie: Globalwood, sierpień 2011 Kursy walut według tabeli średnich kursów NBP z dnia 19.08.2011r.: 1USD = 2,9270 PLN, 1€ = 4,1913 PLN

Tarcica na eksport Cena (FOB) €/m3

Ceiba, wym. 25-100x150, dług. od 2,4m, sezon. 215

Ceiba, wym. 25-100x150, dług. od 2,4m, sucha 269

Dahoma, wym. 25-100x150, dług. od 2,4m, sezon. 320

Dahoma, wym. 25-100x150, dług. od 2,4m, sucha 385

Makore, wym. 25-100x150, dług. od 2,4m, sezon. 530

Makore, wym. 25-100x150, dług. od 2,4m, sucha 585

Sapele, wym. 25-100x150, dług. od 2,4m, sezon. 545

Sapele, wym. 25-100x150, dług. od 2,4m, sucha 615

PRZYKŁADOWE CENY TARCICY NA RYNKU AMERYKAŃSKIM

– SIERPIEŃ 2011Asortyment Cena USD/1000bdft*

Tarcica sucha, 2x4, różne długości, kl.2 i wyższa, św, so, jo 218

Tarcica sucha, 2x6, różne długości, kl.2 i wyższa św, so, jo 254

Tarcica sucha, 2x10, różne długości, kl.2 i wyższa św, so, jo 280

Tarcica mokra, 2x4, kl. standard i wyższa, daglezja 245

Tarcica mokra, 2x10, kl. standard i wyższa, daglezja 290

* bdft - stopa deskowa, 1 bdft = 0,00165 m3 wg: Madisonsreport, sierpień 20111 USD = 2,9270 PLN (według tabeli średnich kursów NBP z dnia 19.08.2011r.)

Nazwa / opis wyrobu* sierpień 2011

Płot pełny , z łukiem wklęsłym (kratka), 180x180-165 102.95

Płot pełny , z łukiem wypukłym (kratka), 180x180-194 104.95

Płot pełny prosty, 180x180 74.95

Płot pełny prosty, z łukiem wypukłym, 180x180-194 84.95

Kratka diagonalna 180x90 61.95

Deska tarasowa ryflowana, modrzew, 26x142mm, €/mb 4.30

Deska tarasowa ryflowana, bangkirai, 25x145mm, €/mb 6.49

Oprac. E.D.

19

Rynki – wskaźniki i tendencje


TARTACZNICTWO W LICZBACH

I KWARTAŁ 2011 ROKU

Najważniejsze fakty

Pozyskanie drewna w 2010 roku

W związku z opublikowaniem przez GUS „Małego Rocznika Statystycznego” za 2010 rok w tab. 1 zacytowano pochodzące z tego wydawnictwa informacje o pozyskaniu drewna w minionym roku.

Jak wynika z tego zestawienia, w minionym roku odnotowano stosunkowo znaczny – o 5,7% – wzrost pozyskania drewna wielko-wymiarowego iglastego (praktycznie równoznacznego z drewnem tartacznym); pozyskanie wielkowymiarowego drewna liściastego (z którego ok. 92% przypada na drewno tartaczne) wzrosło o 3,2% w stosunku do roku poprzedniego.

Warto zauważyć, że rzeczywisty wynik pozyskania wielkowymiarowego drewna iglastego jest zauważalnie wyższy od szacunków, prezentowanych przez Ministerstwo Środowiska na sesję Komitetu Drzewnego Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ (w paź-dzierniku 2010 roku), w których oceniano ubiegłoroczne pozyskanie tego sortymentu na 11,5 mln m3 – ; mniejsze od oczekiwań (2,7 mln m3 – ) okazało się natomiast pozyskanie wielkowymiarowego drewna liściastego.

Oszacowanie rzeczywistej produkcji tarcicy

Przytoczone w tab. 1 wielkości pozyskania drewna zostały wykorzystane do aktualizacji oszacowań realistycznej wielkości produk-cji tarcicy w I kwartale 2010 roku, służącej jako podstawa wyliczenia wskaźnika wzrostu tejże wielkości w I kwartale roku bieżącego (tab. 2). Do oszacowania odpowiednich wielkości tegorocznych wykorzystano natomiast nadal prognozy na 2011 rok, pochodzące ze wspomnianego wyżej materiału Ministerstwa Środowiska.

Należy przypomnieć, że wobec braku danych za poszczególne kwartały do oszacowania wielkości pozyskania w I kwartale autor przyjmuje ¼ wielkości pozyskania rocznego. W wyliczeniach uwzględnia się ponadto saldo handlu zagranicznego drewnem wielko-wymiarowym, a także historyczne wskaźniki uzysku tarcicy (na poziomie średnich z lat 2001-2005) oraz założenie, że 5% surowca

Tab.1. Pozyskanie drewna według sortymentów, 2006-2010 (w tys.m3)

Sortyment 2006 2007 2008 2009 2010

ilość 2009=100Ogółem 32.384 35.935 34.273 34.629 35.467 102,4 Grubizna, z tego: 30.228 34.146 32.407 32.701 33.568 102,7 grubizna iglasta, w tym drewno: 22.326 26.375 24.544 24.529 25.579 104,3 wielkowymiarowe, z czego: 10.445 12.934 11.517 11.057 11.691 105,7 ogólnego przeznaczenia 10.379 12.871 11.449 10.978 * * specjalne 66 63 68 79 * * średniowymiarowe dłużycowe 681 685 654 523 * * średniowymiarowe do przerobu przemysłowego 10.120 11.525 11.100 11.570 11.982 103,6 opałowe 1.080 1.231 1.273 1.379 1.364 98,9 grubizna liściasta, w tym drewno: 7.902 7.771 7.863 8.172 7.989 97,8 wielkowymiarowe, z czego: 2.697 2.837 2.621 2.547 2.629 103,2 ogólnego przeznaczenia 2.464 2.600 2.405 2.351 * * specjalne 233 237 216 196 * * średniowymiarowe do przerobu przemysłowego 4.004 3.809 3.978 4.238 4.008 94,6 opałowe 1.201 1.125 1.264 1.387 1.352 97,5 Drewno małowymiarowe (•), z czego: 2.156 1.789 1.866 1.928 * * do przerobu przemysłowego 820 671 600 540 * * opałowe 1.336 1.118 1.266 1.388 * * Karpina (•) 0,1 0,1 0,1 0,2 * *

Uwagi: (•) wyłącznie w lasach publicznych Źródło: GUS, obliczenia własne (wskaźniki dynamiki)

Tab. 2. Produkcja tarcicy, I kwartał 2011 – szacunki

Szacunkowa wielkość produkcji

Produkt I kwartał 2010 – wersja zaktualizowana*

I kwartał 2011**

ilość (w tys. m3 ) ilość (w tys. m3 ) I kw. 2010=100***

Tarcica ogółem 2.045 2.070 101,2

w tym: tarcica iglasta 1.690 1.705 100,9

tarcica liściasta 355 365 102,8

Uwagi:

*zaktualizowane oszacowanie za I kwartał 2010 roku, dokonane na podstawie danych skorygowanych przez GUS (w zakresie obejmującym pozyskanie drewna i handel zagraniczny) **wyniki oszacowania, dokonanego na podstawie szacunków pozyskania surowca tartacznego w 2011 roku, zaprezentowanych w materiale Ministerstwa Środowiska na sesji Komitetu Drzewnego EKG w październiku 2010 roku

*** do porównania przyjęto zaktualizowane oszacowanie za I kwartał 2010 roku

Źródło: szacunki własne na podstawie danych GUS i materiałów Komitetu Drzewnego Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ

20



tartacznego iglastego i 10% liściastego nie jest przecierane na tarcicę.

Niskie wskaźniki wzrostu prawdopodobnej rzeczywistej wielkości produkcji tarcicy iglastej w analizowanym okresie wynikają za-pewne z niedoszacowania rozmiarów pozyskania surowca w 2011 roku; w przypadku tarcicy liściastej z kolei założono zapewne (w prognozach Ministerstwa Środowiska) wielkość pozyskania zawyżoną w stosunku do roku 2010.

Produkcja według oficjalnych danych GUS

Jak podano w poprzednim wydaniu „Rynku Drzewnego”, produkcja tarcicy ogółem w dużych podmiotach gospodarczych w I kwar-tale bieżącego roku była o 9,3% wyższa porównaniu z analogicznym okresem roku 2010. Wzrost produkcji wystąpił przy tym jedynie w przypadku tarcicy iglastej (o 12,2%), natomiast produkcja tarcicy liściastej wykazała znaczny spadek – o 9,7% w stosunku do roku ubiegłego (tab. 3).

Najnowsze dane GUS wskazują na pewną poprawę statystyki za I półrocze bieżącego roku w odniesieniu zwłaszcza do tarcicy liściastej, tj. zmniejszenie skali spadku jej produkcji do 5,8% w relacji do I półrocza minionego roku.

Produkcja sprzedana

Wartość produkcji sprzedanej wyrobów tartacznych dużych podmiotów gospodarczych w I kwartale 2011 roku była (w cenach stałych z 2005 roku) o 11,4% wyższa niż w roku poprzednim (tab. 4).

Tab. 3. Produkcja wyrobów drzewnych, I kwartał i I półrocze 2011, podmioty duże (o zatrudnieniu powyżej 49 osób)

Produkt / jednostka miary I kwartał 2011 I półrocze 2011

ilość I kwartał 2010=100 ilość I półrocze 2010=100Tarcica łącznie (tys. m3) 627 109,3 1.313 110,2w tym: tarcica iglasta (tys. m3) 557 112,2 1.175 112,5 tarcica liściasta (tys. m3) 70 90,3 137 94,2Okleiny (tys. m2) 7.729 89,1 15.055 86,5Płyty parkietowe (tys. m2) 11.156 132,5 22.627 123,7w tym: płyty parkietowe do podłóg mozaikowych (tys. m2) 330 92,1 689 94,1 płyty parkietowe z drewna pozostałe, w tym laminaty (tys. m2) 10.826 134,9 21.938 125,0

Źródło: GUS

Analizując sytuację w dłuższej perspektywie czasowej można zauważyć, że rozmiary produkcji tarcicy iglastej w II kwartale bieżącego roku były zdecydowanie wyższe od odpowiednich wielkości z lat 2006 i 2008-2010, a nieznacznie tylko odbiegały od poziomu z roku 2007 (wykres 1).

Graficzna ilustracja kształtowania się rozmiarów produkcji tar-cicy liściastej w dużych podmiotach gospodarczych wskazuje natomiast na postępujący regres: wielkość za II kwartał 2011 roku jest najniższa wśród odpowiednich danych począwszy od 2006 roku (wykres 2).

Tab. 4. Produkcja sprzedana działu „produkcja drewna i wyrobów z drewna”, I kwartał 2011 roku, podmioty duże (o zatrudnieniu powyżej 49 osób)

Grupa / dział produkcji 2010

wartość (mln zł) * I kwartał 2010 =100 **Ogółem produkcja wyrobów z drewna, korka, słomy i wikliny 4.025,3 106,8w tym: produkcja wyrobów tartacznych 599,8 111,4 produkcja wyrobów z drewna, korka, słomy i wikliny 3.425,5 106,0

Uwagi: * wartość – w cenach bieżących, ** wskaźniki dynamik – w cenach stałych (jako ceny stałe przyjęto średnie ceny bieżące 2005 r.) Źródło: GUS

Źródło: GUS

21



Warto odnotować, że z porównania wartości w cenach bieżących (przyjmując za podstawę odpowiednią wartość podaną przez GUS przed rokiem dla I kwartału 2010 roku) dla produkcji sprzedanej wyrobów tartacznych wynika wskaźnik wzrostu na poziomie 15,7%; znacznie wyższe od podanych w tab. 4 wskaźników (w cenach stałych) są w tym przypadku odpowiednie indeksy dla pro-dukcji pozostałych wyrobów (z drewna, korka etc.) – 13,2%, a tym samym dla całego działu – 13,6%.

Branża tartaczna w kategorii „produkcja sprzedana” na tle ogólnokrajowym prezentuje się tym razem pozytywnie; wartość produk-cji sprzedanej dla dużych podmiotów gospodarczych w skali całego polskiego przemysłu była w I kwartale 2011 roku (w cenach stałych) o 7,9%, a w sektorze przetwórstwa przemysłowego o 9,1% wyższa niż przed rokiem.

Rentowność obrotu

Wskaźniki rentowności obrotu w dużych podmiotach gospodarczych branży tartacznej kształtowały się w I kwartale 2011 roku na poziomie: brutto – 3,7%, netto – 3,1% (wykresy 3 i 4) i były zdecydowanie lepsze od notowanych przed rokiem, a także od średnich za cały miniony rok.

Jednocześnie nie sposób nie zauważyć, że różnica pomiędzy indeksami dla tartacznictwa i pozostałych branż działu produkcji drzewnej uległa pogłębieniu w porównaniu ze średnimi dla całego minionego roku.

Podobnie wygląda sytuacja w zestawieniu z danymi ogólnokrajowymi: o ile wskaźniki rentowności dla całego działu produkcji drzewnej (brutto 5,7%, netto 5,0%) prezentują się relatywnie korzystnie na tle całego przemysłu (brutto 7,7%, netto 6,3%), a zwłasz-cza sektora przetwórstwa przemysłowego (odpowiednio: 5,5% i 4,6%), o tyle branża tartaczna pozostaje wyraźnie w tyle pod tym względem.

Zatrudnienie

Przeciętne zatrudnienie w dużych podmiotach branży tartacznej w I kwartale 2011 roku kształtowało się na poziomie 14,8 tys. osób, o 9,6% powyżej poziomu z analogicznego okresu roku poprzedniego (tab. 5).

W pozostałych branżach przemysłu drzewnego odnotowano w analizowanym okresie istotne ograniczenie przeciętnego zatrudnie-nia – o 4,1%.

Jeszcze głębsza redukcja zatrudnienia – o 7,7% – miała miejsce w skali całego polskiego przemysłu, przy czym nie dotyczyła ona sektora przetwórstwa przemysłowego, w którym nastąpiło nieznaczne zwiększenie przeciętnego zatrudnienia w dużych podmiotach gospodarczych – o 2,3%. Na tym tle tartacznictwo prezentuje się w analizowanym okresie jako wyjątkowo aktywny pracodawca.

Handel zagraniczny

Porównanie obrotów handlu zagranicznego w I kwartale 2011 roku z odpowiednimi wielkościami sprzed roku (tab. 6 i 7) wykazuje generalnie znaczny spadek eksportu (z jedynym wyjątkiem – przemysłowego surowca drzewnego liściastego), a z drugiej strony – wzrost (w przypadku niemal całego asortymentu drewna przemysłowego oraz tarcicy) bądź stosunkowo nieznaczne w większości przypadków obniżenie importu.

Warto odnotować, że wskaźniki dynamiki zmian wartości eksportu i importu wyrażone w złotych nieznacznie odbiegają tym razem od odpowiednich indeksów liczonych dla wartości w euro i dolarach, jako że średnioważony kurs euro w I kwartale 2011 roku

Tab. 5. Przeciętne zatrudnienie w produkcji drewna i wyrobów drzewnych, I kwartał 2011, podmioty duże (o zatrudnieniu powyżej 49 osób)

Grupa / dział produkcji ilość (tys. osób) 2010=100

Ogółem produkcja wyrobów z drewna, korka, słomy i wikliny 58,8 99,0w tym: produkcja wyrobów tartacznych, impregnacja drewna 14,8 109,6 produkcja wyrobów z drewna, korka, słomy i wikliny 44,0 95,9

Źródło: GUS

Źródło: GUS

22



(3,9483 PLN/EUR) był jedynie o 1,1% niższy od odpowiedniej średniej za I kwartał 2010 roku (3,9924 PLN/EUR), a w przypadku dolara USA obydwa kursy były niemal identyczne (2,8877 PLN/USD w I kwartale 2011 i 2,8841 PLN/USD w I kwartale 2010).

Eksport

Fizyczne rozmiary eksportu drewna opałowego w I kwartale bieżącego roku były o ok. 27%, a wartość tych dostaw o prawie 18% niższa niż w analogicznym okresie roku 2010.

O ok. 20% zmniejszył się wolumen wysyłek przemysłowego surowca drzewnego iglastego; wartość eksportu obniżyła się o blisko 10%. Wskaźniki spadku rozmiarów wywozu były zbliżone w przypadku kłód iglastych (przy czym wartość ich eksportu obniżyła się tylko o nieco ponad 1%) i papierówki (przy zmniejszeniu wartości o ponad 14%).

Jak wspomniano wyżej, eksport przemysłowego surowca liściastego stanowił wyjątek od powszechnej tendencji spadkowej: wolu-men dostaw zwiększył się o ok. 50%, a wartość była niemal dwukrotnie wyższa niż przed rokiem. Statystyka tych obrotów wykazuje przy tym, że wywóz kłód dębowych i bukowych wzrósł o prawie 60%, lecz jego wartość obniżyła się o niemal 25%, natomiast roz-miary eksportu pozostałych asortymentów zwiększyły się o ok. 40%, lecz ich wartość wzrosła aż siedmiokrotnie.

O ok. 11% mniejsze niż przed rokiem były w I kwartale bieżącego roku rozmiary eksportu tarcicy iglastej, zaś ich wartość uległa obniżeniu o prawie 15%.

Nieznaczny spadek, o ok. 2%, miał miejsce w wywozie tarcicy liściastej, przy minimalnym (o 0,6%) wzroście wartości dostaw.

Najgłębszy z kolei spadek odnotowano w eksporcie oklein – ilościowo o ok. 48%, wartościowo o blisko 43%.

Podobnie jak w przypadku tarcicy liściastej, wolumen eksportu materiałów podłogowych zmniejszył się o ok. 2%, zaś wartość tych dostaw wzrosła o prawie 8% w stosunku do poziomu sprzed roku.

Znaczny spadek miał miejsce w eksporcie opakowań z drewna – ilościowo o ok. 26%, wartościowo o niemal 16%.

Import

Wolumen przywozu drewna opałowego w I kwartale bieżącego roku uległ zmniejszeniu o ok. 6% w stosunku do poziomu sprzed roku, natomiast wartość tych dostaw wzrosła o blisko 21%.

Tab. 6. Eksport drewna i wyrobów z drewna, I kwartał 2011

Produkt I kwartał 2010 (dane ostateczne) I kwartał 2011

ilość wartość ilość wartość

jedn. miary

ilość tys. PLN jedn. miary ilość tys. PLN

Drewno opałowe ogółem m3 173.862,9 57.337,3 m3 128.040,0 47.088,5Drewno surowe ogółem m3 394.930,6 84.329,4 m3 337.736,0 85.193,5w tym: drewno surowe z wyłączeniem malowanego, bejcowanego itp. m3 385.151,6 76.705,5 m3 329.871,9 78.835,0 z tego: kłody iglaste m3 123.970,8 25.884,8 m3 98.888,9 25.561,6 pozostałe drewno iglaste m3 235.280,8 41.554,8 m3 191.116,9 35.597,0 kłody dębowe I bukowe m3 15.271,4 2.462,8 m3 25.047,5 5.665,2 pozostałe drewno liściaste m3 10.628,6 1.727,0 m3 14.828,6 12.011,1Tarcica i półfabrykaty ogółem m3 122.403,6 122.282,3 m3 111.417,7 110.392,7w tym: iglaste m3 101.341,2 77.342,2 m3 90.989,3 66.078,6 liściaste (gat. strefy umiarkowanej) m3 20.170,4 42.452,2 m3 19.741,4 42.695,4Okleiny i obłogi 1000 m2 5.082,0 31.237,7 1000 m2 2.651,9 17.928,0Opakowania z drewna m3 332.505,0 199.805,3 m3 245.668,0 167.951,7Materiały podłogowe łącznie m3 32.348,0 159.879,4 m3 31.766,4 172.459,5

Uwaga: • wielkości podane w rubryce “ilość” uzyskano poprzez przeliczenie masy (w tonach) na odpowiednie jednostki ilości, przy zastosowaniu standardowych przeliczników UNECE/FAO oraz oszacowań własnych autora (w przypadku opakowań z drewna i materiałów podłogowych)

• dane za I kwartał 2010 roku uzyskano z rocznego zbioru danych za rok 2010; odbiegają one od wielkości, podanych przed rokiem dla I kwartału 2010 roku („Rynek Drzewny” Nr 3/2010), stanowiąc ich korektę Źródło: GUS, CAAC, obliczenia własne (w tym konwersja masy na ilość)

Tab. 7. Import drewna i wyrobów z drewna, I kwartał 2011

Produkt I kwartał 2010 (dane ostateczne) I kwartał 2011


jedn. miary


Drewno opałowe ogółem m3 105.619,9 15.562,8 m3 97.957,0 18.763,3Drewno surowe ogółem m3 794.455,0 91.050,8 m3 893.904,7 121.837,5w tym: drewno surowe z wyłączeniem malowanego, bejcowanego itp. m3 794.454,0 91.040,1 m3 893.855,8 121.627,0 z tego: kłody iglaste m3 16.657,5 3.041,2 m3 20.801,4 4.659,5 pozostałe drewno iglaste m3 274.802,6 29.864,3 m3 305.437,4 43.816,7 kłody dębowe I bukowe m3 27.078,4 9.407,6 m3 22.011,0 7.767,4 pozostałe drewno liściaste m3 475.915,5 48.726,9 m3 545.606,0 65.383,6Tarcica i półfabrykaty ogółem m3 160.872,8 146.912,2 m3 176.290,0 166.109,2w tym: iglaste m3 109.230,8 81.307,7 m3 119.738,3 94.232,5 liściaste (gat. strefy umiarkowanej) m3 51.642,0 50.980,0 m3 52.863,4 55.972,5Okleiny i obłogi 1000 m2 7.812,1 47.414,3 1000 m2 7.735,2 40.910,9Opakowania z drewna m3 37.190,2 32.082,7 m3 36.405,7 36.465,0Materiały podłogowe łącznie m3 9.180,0 37.200,6 m3 7.067,6 32.485,9


• dane za I kwartał 2010 roku uzyskano z rocznego zbioru danych za rok 2010; odbiegają one od wielkości, podanych przed rokiem dla I kwartału 2010 roku („Rynek Drzewny” Nr 3/2010), stanowiąc ich korektę Źródło: GUS, CAAC, obliczenia własne (w tym konwersja masy na ilość)

23



O ok. 12% ilościowo i ponad 47% wartościowo większe niż przed rokiem były zakupy przemysłowego surowca drzewne-go iglastego. Import kłód dębowych i bukowych zwiększył się o ok. 25% (wartościowo o ponad 53%), zaś przywóz papierów-ki – o ok. 11% (wartościowo o prawie 47%).

Podobną skalę wzrostu, o ok. 13%, odnotowano w imporcie przemysłowego surowca drzewnego liściastego; wartość do-staw wzrosła o niemal 27%. Obniżeniu o ok. 19% (wartościowo o ponad 17%) uległy przy tym dostawy kłód dębowych i bu-kowych, a cały przyrost miał przy tym miejsce w przypadku pozostałych asortymentów – o blisko 15% ilościowo i ponad 34% wartościowo.

Import tarcicy iglastej był o ok. 10% większy, a jego wartość wzrosła o niemal 16% w porównaniu z poziomem z analogicz-nego okresu minionego roku.

Mniejsze wskaźniki wzrostu – ok. 2% w przypadku ilości i blisko 10% wartości – odnotowano w imporcie tarcicy liściastej.

Minimalnie, o ok. 1%, mniejsze niż przed rokiem były w anali-zowanym okresie rozmiary przywozu oklein i obłogów; wartość tych dostaw obniżyła się o prawie 14%.

Największy wskaźnik spadku – ok. 23% (wartościowo o blisko 13%) – wystąpił w przywozie materiałów podłogowych.

Nieznacznie, o ok. 2%, niższe niż w odpowiednim okresie mi-nionego roku były rozmiary importu opakowań z drewna, przy czym wartość tych dostaw wykazała wzrost o prawie 14%.

Strukturę geograficzną eksportu i importu wybranych pozycji ilustrują wykresy 5-16.

Zbigniew Morgoś

Łączna wartość eksportu pozycji wymienionych w tab. 6 była w I kwartale 2011 roku niższa od wartości ubiegłorocznych: w złotych o 8%, w euro o 5,2%.

Globalna wartość polskiego eksportu wykazała w tymże okresie wzrost w stosunku do poziomu sprzed roku: w złotych – o 8,8%, w euro – o 22,6%. Regres w wywozie drewna i wyrobów z drew-na stanowi więc zjawisko nietypowe na tle ogólnokrajowego wzrostu eksportu.

W imporcie drewna i wyrobów z drewna, ujętych w tab. 7, odno-towano wzrost wartości: w złotych – o 12,7%, w euro – o 16%.

Wartość przywozu w skali kraju wzrosła w analizowanym okre-sie: w złotych o 17,7%, w euro o 21,4%. Dynamika wzrostu importu branży drzewnej pozostaje więc na poziomie poniżej przeciętnej krajowej.

Saldo obrotów z zagranicą drewnem i wyrobami z drewna (jak w tab. 6 i 7) pozostało w I kwartale 2011 roku tradycyjnie dodat-nie i wyniosło blisko 181 mln złotych (co jednak oznaczało po-ważne zmniejszenie w porównaniu z blisko 280 mln zł w I kwar-tale roku 2010). Obroty całego polskiego handlu zagranicznego w I kwartale 2011 roku zamknęły się deficytem w wysokości prawie 12,4 mld zł (w analogicznym okresie roku minionego to ujemne saldo sięgało 11,6 mld zł).

Wykresy 5-16. Struktura geograficzna handlu zagranicznego drewnem i wyrobami z drewna w I kwartale 2011 roku

24



25



HANDEL ZAGRANICZNY DREWNEM I WYROBAMI Z DREWNA W 2010 ROKU

W 2010 ROKU

Najważniejsze fakty

Oficjalne dane statystyczne o obrotach handlu zagranicznego drewnem i wyrobami z drewna w 2010 roku, zestawione z odpowied-nimi wielkościami za rok poprzedni, potwierdzają wcześniejsze informacje o znacznym ożywieniu zarówno eksportu, jak i importu w minionym roku w stosunku do roku poprzedniego. W przypadku eksportu (tab. 1) wolumen wywozu we wszystkich przypadkach był większy niż przed rokiem; wyższa była też wartość dostaw (z jedynym wyjątkiem – oklein i obłogów). Wzrost ilości i wartości zaobserwowano także w ubiegłorocznych dostawach z zagranicy w przypadku zdecydowanej większości pozycji, ujętych w tab. 2, jednak ze znaczącymi wyjątkami, które stanowiły: import kłód iglastych oraz dębowych i bukowych, a także materiałów podłogo-wych (obniżenie wartości przywozu odnotowano również w imporcie oklein i obłogów).Wypada przypomnieć, że istotny wpływ na dynamikę wartości obrotów (oraz naturalnie na poziom przychodów eksporterów i wy-datków importerów) miało kształtowanie się kursów walut: średnioważony kurs euro za 2010 rok (3,9946 PLN/EUR) był o 7,7% niż-szy od odpowiedniego za rok 2009 (4,3273 PLN/EUR), a w przypadku dolara USA różnica ta była jeszcze większa – obniżka o 9,7% (odpowiednio: 3,0157 PLN/USD za 2010 rok wobec 3,1162 PLN/USD za rok poprzedni).Rozmiary ubiegłorocznego ożywienia handlu wybranymi asortymentami warto ocenić w dłuższej perspektywie czasowej, jak na wykresach 1-4.Słupki ilustrujące wolumen eksportu i importu (wykres 1) wyraźnie uwidoczniają, że w roku 2010 osiągnięte zostały rekordowe roz-miary obrotów, w obydwu kierunkach, przemysłowym surowcem drzewnym.

Wykres 2 wykazuje, że:eksport tarcicy iglastej w 2010 roku przełamał, być może, tendencję spadkową notowaną od 2008 roku, jednak nadal pozostał na poziomie zauważalnie niższym niż w latach 2004-2007,rozmiary importu w minionym roku, pomimo wzrostu w stosunku do roku 2009, były znacznie niższe niż w rekordowym roku 2008; ujemne od 2008 roku saldo wymiany z zagranicą uległo istotnemu zmniejszeniu w porównaniu z poziomem z lat 2008-2009.

Jak wykazuje wykres 3, zarówno eksport, jak i import tarcicy liściastej w 2010 roku pomimo wzrostu w stosunku do roku 2009 po-został na poziomie najniższym w porównaniu z wielkościami z lat 2004-2008.Interesującym zjawiskiem w handlu zagranicznym okleinami i obłogami (wykres 4) jest fakt, że począwszy od 2007 roku mamy do czynienia z systematycznym corocznym spadkiem wartości obrotów zarówno w eksporcie, jak i w imporcie, pomimo okresowego wzrostu bądź stabilizacji wolumenu obrotów (jak w 2010 roku w relacji do roku poprzedniego).

Źródło: GUS, CAAC

26



Eksport

Wolumen wywozu drewna opałowego w 2010 roku zwiększył się o ok. 15%, a wartość tego eksportu o ponad 9% w stosunku do roku poprzedniego.Zdecydowanie wyższe wskaźniki wzrostu odnotowano w eksporcie przemysłowego surowca drzewnego iglastego: dla ilości – ok. 76%, a wartości – blisko 83%. W nieco mniejszym od tej przeciętnej skali zwiększył się wywóz kłód iglastych – ilościowo o ok. 56%, wartościowo o prawie 68%, natomiast eksport papierówki był niemal dwukrotnie (ilościowo i wartościowo) wyższy niż przed rokiem.Dwukrotnie wyższe niż w 2009 roku były także w roku 2010 fizyczne rozmiary wywozu przemysłowego surowca drzewnego liścia-stego, zaś jego wartość wykazała ponad czterokrotny wzrost. Podobnie jak w przypadku drewna iglastego, niższy wskaźnik dyna-miki wzrostu notowano w eksporcie kłód (dębowych i bukowych) – o ok. 63% (lecz dla wartości – wzrost 2,7-krotny); ponad trzy-krotnie (a wartościowo aż 6,3-krotnie) w stosunku do roku ubiegłego zwiększył się natomiast eksport pozostałych asortymentów.O ok. 22% większy niż przed rokiem był eksport tarcicy iglastej; jego wartość wzrosła o blisko 17% (w euro – o ponad 26%).Podobny, około 20-procentowy, wskaźnik wzrostu odnotowano w eksporcie tarcicy liściastej, przy wyższym (niemal 28%) indeksie wzrostu wartości.

Wolumen dostaw eksportowych oklein i obłogów był w minionym roku o ok. 4% większy niż przed rokiem, lecz ich wartość wykazała spadek o prawie 15% (w euro o niespełna 8%).Eksport materiałów podłogowych zwiększył się o ok. 6% ilościowo i ponad 5% wartościowo.Wzrost wolumenu – o ok. 10% – i wartości wysyłek (o prawie 6%) wystąpił także w eksporcie opakowań z drewna.

Tab. 1. Eksport drewna i wyrobów z drewna, 2009-2010

Produkt 2009 (dane ostateczne) 2010 (dane ostateczne)


jedn. miary


Drewno opałowe ogółem m3 706.995,8 238.472,0 m3 785.092,3 260.857,9

Drewno surowe ogółem m3 1.031.683,0 253.744,2 m3 1.813.704,0 466.883,7

w tym: drewno surowe z wyłączeniem malowanego, bejcowanego itp. m3 990.544,1 217.333,7 m3 1.767.567,7 428.421,0

z tego: kłody iglaste m3 463.486,6 102.721,3 m3 722.885,2 172.015,6

pozostałe drewno iglaste m3 452.091,3 101.105,6 m3 891.499,0 200.297,0

kłody dębowe I bukowe m3 53.013,1 8.051,8 m3 86.540,5 21.986,8

pozostałe drewno liściaste m3 21.953,1 5.455,0 m3 66.643,1 34.121,7

Tarcica i półfabrykaty ogółem m3 417.083,3 439.982,2 m3 509.093,3 534.512,6

w tym: iglaste m3 341.216,7 271.680,7 m3 415.421,4 316.906,9

liściaste (gat. strefy umiarkowanej) m3 74.437,6 160.507,4 m3 89.621,0 205.342,3

Okleiny i obłogi 1000 m2 17.590,0 134.545,7 1000 m2 18.352,1 114.776,0

Opakowania z drewna m3 1.316.655,0 862.018,1 m3 1.451.742,4 912.022,5

Materiały podłogowe łącznie m3 137.973,6 676.495,1 m3 146.070,1 711.994,5


Źródło: GUS, CAAC, obliczenia własne (w tym konwersja masy na ilość)

Źródło: GUS, CAAC

27



ImportPrzywóz drewna opałowego w 2010 roku wzrósł o ok. 34% (wartościowo o blisko 23%) w relacji do roku 2009.Jeszcze wyższe wskaźnik wzrostu, ok. 40% dla wolumenu i ponad 44% dla wartości, odnotowano w imporcie przemysłowego surowca drzewnego iglastego, przy czym: wzrost – o ok. 47% ilościowy i o 59% wartościowy – nastąpił wyłącznie w przywozie pa-pierówki, natomiast import kłód iglastych zmniejszył się o ok. 5% (wartościowo o prawie 13%).

Tab. 2. Import drewna i wyrobów z drewna, 2009-2010

Produkt 2009 (dane ostateczne) 2010 (dane ostateczne)


jedn. miary


Drewno opałowe ogółem m3 380.302,0 66.080,9 m3 524.367,8 81.033,0

Drewno surowe ogółem m3 2.087.703,0 265.196,9 m3 2.837.295,5 372.621,4

w tym: drewno surowe z wyłączeniem malowanego, bejcowanego itp. m3 2.087.664,2 265.117,8 m3 2.837.176,4 372.344,8

z tego: kłody iglaste m3 108.724,2 21.304,3 m3 103.048,2 18.548,1

pozostałe drewno iglaste m3 665.049,7 81.672,1 m3 979.596,5 129.828,2

kłody dębowe I bukowe m3 85.039,4 33.946,8 m3 81.020,3 27.366,1

pozostałe drewno liściaste m3 1.228.850,9 128.194,5 m3 1.673.511,4 196.602,3

Tarcica i półfabrykaty ogółem m3 652.144,4 655.408,9 m3 715.437,1 685.312,6

w tym: iglaste m3 457.430,6 386.045,2 m3 495.434,9 405.086,8

liściaste (gat. strefy umiarkowanej) m3 173.675,4 201.197,8 m3 199.453,1 202.647,4

Okleiny i obłogi 1000 m2 32.724,1 206.830,9 1000 m2 32.743,6 193.142,2

Opakowania z drewna m3 159.129,7 144.631,5 m3 168.262,4 146.440,8

Materiały podłogowe łącznie m3 43.563,7 164.341,5 m3 41.881,3 175.556,1


Źródło: GUS, CAAC, obliczenia własne (w tym konwersja masy na ilość)

Podsumowanie wartości eksportu pozycji, umieszczonych w tab. 1, wykazuje jej wzrost w 2010 roku o 15,3%, a w euro o 24,3% w stosunku do roku 2009.Ogólna wartość polskiego eksportu wzrosła w minionym roku o 13,7%, w euro – o 22,6%. Na tym tle branża drzewna pre-zentuje się więc zdecydowanie pozytywnie.Łączna wartość importu ujętego w tab. 2 była w 2010 roku o 10,3% (w euro o 19,2%) wyższa niż przed rokiem.Dla całego polskiego przywozu odpowiednie indeksy wyniosły: 15,7% dla wartości w złotych i 24,8% w euro. Branża drzewna była więc w minionym roku bardziej niż większość dziedzin go-spodarki oszczędna w wydatkach importowych. Dodatnie saldo obrotów handlowych branży z zagranicą wzro-sło z blisko 1,1 miliarda złotych w 2009 roku do ponad 1,3 miliarda zł w 2010 roku. W skali ogólnokrajowej deficyt handlu zagranicznego wzrósł z 39,9 mld zł w 2009 roku do blisko 55,2 mld w roku ubiegłym.

Podobnie ukształtowały się wskaźniki dla przemysłowego su-rowca drzewnego liściastego: przy wzroście ogólnego wolu-menu przywozu o ok. 33% (i wartości o prawie 41%) mamy do czynienia ze zmniejszeniem dostaw kłód dębowych i bukowych o ok. 5% (wartościowo o ponad 19%), a z drugiej strony ze znacznym zwiększeniem importu pozostałych asortymentów – o ok. 36% (wartościowo o ponad 53%).Import tarcicy iglastej wzrósł o ok. 8%, a jego wartość była o prawie 5% wyższa w porównaniu z rokiem poprzednim.O ok. 15% zwiększyły się rozmiary przywozu tarcicy liściastej; wartość tych dostaw wykazała tylko nieznaczny (o 0,7%) wzrost w stosunku do poziomu sprzed roku.Wolumen importu oklein i obłogów pozostał w minionym roku praktycznie bez zmian, lecz jego wartość obniżyła się o blisko 7% w stosunku do roku poprzedniego.W przywozie materiałów podłogowych zaobserwowano zmniej-szenie fizycznych rozmiarów dostaw o ok. 4%, przy wzroście wartości o prawie 7%.Import opakowań z drewna zwiększył się w 2010 roku o ok. 6% ilościowo i nieco ponad 1% wartościowo.Na wykresach 5-16 przedstawiono strukturę geograficzną ubie-głorocznego handlu zagranicznego wybranymi asortymentami.

Zbigniew Morgoś

28



Struktura geograficzna handlu zagranicznego drewnem i wyrobami z drewna w 2010 roku

29



Niemcy

Dobry początek roku 2011 dla przemysłu opakowań drewnianych.

Pierwszy kwartał dla niemieckiego przemysłu palet był ponadprzeciętnie dobry. Oczekiwania dla branży były na poziomie około 10% wzrostu produkcji na rok 2011. Wszystko to dzięki sta-bilnemu popytowi zagranicznemu i rosnącemu popytowi krajowemu. Wprawdzie ryzyko może nadejść ze strony rynków finansowych oraz wy-sokiego zadłużenia ważniejszych państw prze-mysłowych. Także wzrost cen tarcicy może mieć wpływ na sytuację. (HZ nr 18/2011)

Niemcy

Znak „EN-plus” coraz bardziej zdobywa rynek.

W połowie kwietnia br w Ulm na spotkaniu gene-ralnym systemu certyfikacji „EN-plus” poinfor-mowano, że w ciągu tylko ośmiu m-cy od wpro-wadzenia systemu - 60% niemieckiej produkcji peletów już posiada ten certyfikat. Obecnie co trzecie gospodarstwo domowe opalane peletami otrzymuje produkty z certyfikatem wprowadzo-nym w sierpniu 2010 roku. Przewiduje się, że w bieżącym roku w Niemczech w małych insta-lacjach do spalania udział ten powinien wzrosnąć do ponad 50%. (HZ nr 18/2011)

Niemcy

Producenci parkietu optymistycznie spoglądają w przyszłość.

Zużycie parkietu w Niemczech ponownie wyż-sze. Produkcja parkietu w Niemczech po pięciu następujących po sobie i charakteryzujących się tendencją wzrostową kwartałach weszła w 2011 rok na lekkim minusie, gdyż za 1-szy kwartał 2011 wynik był o prawie 3% niższy. Jednak VDP (Zrzeszenie Niemieckiego Przemysłu Parkietów) z optymizmem patrzy w pozostałą część roku.

(HZ nr 19/2011)

USA

Eksport tarcicy liściastej o 18% większy niż przed rokiem.

Rynkowy udział eksportu do Chin wyniósł 39%. Dane dotyczą 1-go kwartału 2011 roku. W pań-stwach Unii Europejskiej dostawy z USA osią-gnęły 104 000 m3 czyli jest to wynik niemal na poziomie ubiegłego roku. Do Niemiec sprowa-dzono z USA 13 000 m3 drewna tj. o 6% więcej niż w pierwszym kwartale 2010 roku. Chiny zna-lazły się przed Kanadą (udział 21%). Natomiast 43% całego eksportu tarcicy liściastej skierowa-no do państw azjatyckich

(HZ nr 20/2011)

Finlandia

Produkcja sklejki większa o 20%.

Dane dotyczą 1-go kwartału 2011 w stosunku do roku ubiegłego. Natomiast produkcja papieru i kartonu tylko o 7% większa. Produkcja tarcicy w omawianym kwartale o 1% przekroczyła dane analogicznego okresu roku ubiegłego. Produkcja celulozy wyniosła w pierwszych 3 miesiącach br 1,7 mln ton. Fińscy producenci narzekają na skąpą podaż drewna okrągłego oraz na rosnące ceny surowca okrągłego we wszystkich sorty-mentach. (HZ nr 20/2011)

Austria/Rosja

Egger przejmuje zakład rosyjskiego producenta płyt wiórowych.

Austriacki producent tworzyw drzewnych Egger podpisał w maju br umowę na przejęcie rosyjskiej wytwórni płyt wiórowych w miejscowości Gagarin. Cenę zakupu przemilcza się. Tym samym Austria-cy realizują swój zamiar budowy kolejnej inwesty-cji w Rosji. Do przedsiębiorstwa w Gagarin należy obok produkcji wynoszącej 500 000 m3 surowych wiórów i 20 000 m3 produkcji uszlachetnionej, również 80 000 ha lasu. Zakład dysponuje jedną prasą ciągłą i trzema prasami krótko-taktowymi. Około 50% drewna pochodzi z własnego zakładu leśnego. Produkcja w pierwszym rzędzie przewi-dziana jest na rosyjski rynek. (HZ nr 21/2010)

Przegląd zagranicznej prasy branżowej

Źród

ło (w

ykre

sy 5

-16)

: CAA

C, o

blicz

enia

włas

ne

30



Austria

Branża drzewna i koleje próbują uporać się z problemem transportu drewna.

W minionych latach ogromne ilości drewna w Au-strii transportowano koleją, jednak – wg opinii Au-striackich Kolei - część tych transportów nie pokry-wała związanych z tym kosztów. Obecnie powstała platforma robocza „Drewno-Koleje-Logistyka” złożona z przedstawicieli drzewnictwa i transportu w celu uregulowania problemu transportu drewna koleją. Jej zadaniem będzie wspólne stworzenie przedsięwzięć regulujących przedmiotowy pro-blem. (HZ nr 22/2011)

Niemcy

Wyraźnie wyższe ceny na dłużyce i drewno przemysłowe.

Ceny producentów surowca drzewnego z lasów państwowych były w marcu tego roku prawie o 22% wyższe niż przed rokiem. Tendencja ta utrzymuje się nadal. Ceny na dłużyce i kłody wzrosły w marcu 2011 o niemal 20% wobec cen sprzed roku. Doty-czyło to zwłaszcza drewna świerkowego i sosny. Jeszcze bardziej wzrosły ceny drewna przemysłowe-go z lasu – ponad 27%, w czym udział miały ceny na drewno sosnowe (niemal o 34%). Natomiast index cen na produkty drzewne do wytwarzania energii wzrósł w marcu 2011 o prawie 20% wobec analo-gicznego okresu poprzedniego roku. (HZ nt 22/2011)

USA

Mniejszy import tarcicy iglastej.

W pierwszych czterech miesiącach 2011 roku USA sprowadziły niecałe 7 mln m3 tarcicy igla-

stej, tj. o 5% mniej niż w tym samym okresie roku ubiegłego. Miały na to wpływ mniejsze o 5% importy z Kanady. Jednak relatywnie więk-sze okazały się importy z Niemiec i Szwecji - państw zajmujących kolejno 4-te i 6-te miejsce w rankingu importerów USA dla tarcicy iglastej. Drugie i trzecie miejsca zajmują Chile i Nowa Ze-landia, a 5-te Brazylia. (HZ nr 24/2011)

Niemcy/Austria

Słabszy niemiecki eksport iglastego surowca drzewnego do Austrii.

Wartość ta jest o ponad 5% mniejsza niż w ana-logicznym okresie roku ubiegłego i wyniosła za 1-szy kwartał tego roku 450 000 m3.

(HZ nr 24/2011)

Niemcy/Argentyna

Argentyna ubiega się o inwestycje w Niemczech.

Źródła surowcowe drewna i korzystne warunki ramowe stwarzają możliwości dla inwestorów w tym kraju. W pierwszej połowie czerwca br odbyły się w Hamburgu i Stuttgarcie seminaria „Inwestycje w Argentynie są opłacalne!” oraz wycieczki terenowe zorganizowane przez orga-nizacje argentyńskie i lokalne niemieckie izby handlowe. Imprezy odwiedziło ponad 100 nie-mieckich firm w obu wymienionych miastach. Celem było wsparcie inwestycji niemieckich przedsiębiorstw w Argentynie i wzmocnienie relacji gospodarczo-biznesowych pomiędzy obiema krajami. W pierwszej kolejności chodzi o inwestycje bezpośrednie i transfer niemiec-kiej wiedzy i technologii w Argentynie, w wyniku

czego obaj partnerzy odnieśliby korzyści. Cho-dzi m.in. o budowę zakładów energetycznych na biopaliwo drzewne oraz produkcję peletów z od-padów w zakładach drzewnych. Argentyna dys-ponuje sporymi źródłami surowca drzewnego. (HZ nr 28/2011)

Niemcy

Nowość z „Ligna”: obrzynarka dwustronna z jednoosobową obsługą.

Producent z południowego Tyrolu/Blumau Resch&3 zaprezentował nową obrzynarkę dwu-stronną dla małych zakładów. Zasada jak w pile taśmowej lub w obrzynarce jednotarczowej. Obrzynany materiał tarty pozostaje na stole, a oba agregaty poruszają się tam i z powrotem. Tym samym urządzenie zabiera mniej miejsca. Dodatkowo umieszczono dwie rolki dociskowe przed i za brzeszczotem tarczowym, które doci-skają deskę i ją unieruchamiają. W innych typach obrzynarek dwustronnych zdarza się, że deska zostaje przesunięta przez piły tarczowe i wyglą-dem może przypominać banan. Przy obrzynaniu nową obrzynarką dwustronną „DB 5200-65” deski obrzynane są dokładnie równolegle i pro-sto. Obrabiarka wymaga jednoosobowej obsługi, drugi pracownik (odbierający) nie jest potrzeb-ny. Posuw jest automatyczny. Pył spod piły jest odwirowywany do skrzynki umieszczonej z tyłu, która jest automatycznie opróżniana. Ustawianie desek odbywa się za pomocą lasera. Na pulpicie sterowniczym można nastawić stały wymiar. (HZ nr 28/2011)

red

W numerze 17 gazety Holz-Zentralblatt ukazał się obszerny artykuł autorstwa dr Christopha Har-tebrodt, dr Yvonne Brodechtova i Yvonne Chtioui – aktualnych lub byłych współpracowników Le-śnego Instytutu Badawczego Badenii Wirtembergii we Freiburgu, pod tytułem: „Długoterminowe umowy zakupu drewna – opcja czy fikcja” (tytuł w oryginale: Langfristkaufverträge – Option oder Fiktion ?). Artykuł jest raportem z badań przeprowadzonych przez autorów, które miały dać odpowiedź na nastę-pujące pytania:• jakie miejsce zajmują umowy długoterminowe na zakup drewna w niemieckim systemie gospodarczym i jakie doświadczenia w tym zakresie zebrały do dnia dzisiejszego obie strony, czyli sprzedający i kupujący ?• jakie długoterminowe umowy sprzedaży drewna i ich klauzule egzystują dziś w przemyśle drzewnym w Niemczech ?• jakie sformułowania prowadzą do korzyści z koope-racji i jak może być sprawiedliwie podzielone ryzyko między obie strony ?• jakie sformułowania lub klauzule umowy czynią ryzy-ko, wynikające z niepewności rozwoju sytuacji na ryn-ku w przyszłości, widocznym i w ostatecznym efekcie możliwym do opanowania ?

We wstępie autorzy stwierdzają, że reguły i zasady han-dlu drewnem w Niemczech, podobnie jak i każdej innej dziedzinie życia podlegają stałym zmianom. Na skutek koncentracji przemysłu tartacznego i drzewnego, jak również przekształceń organizacyjnych po stronie du-

żych dostawców drewna, wspomniane zmiany w ostat-nich dziesięcioleciach następują z coraz większą prędkością. W związku z dużą dynamiką zmian coraz większego znaczenia nabiera ciągłość dostaw drewna dla przemysłu i ciągłość odbioru drewna dla jego pro-ducentów. W celu zapewnienia tej, ważnej dla obu stron ciągłości, w końcu lat 90 zaczęto podpisywać umowy zakupu drewna obowiązujące przez kilka lat. W celu zobrazowania wspomnianej dynamiki zmian autorzy ar-tykułu podają na przykład, że zużycie drewna w Niem-czech w latach 2003 – 2007 wzrosło o 44%. Duży udział w tym wzroście miał też przemysł tartaczny. Poza rozwi-jającym się dynamicznie tartacznictwem (budowa tarta-ków gigantów), nastąpił też gwałtowny wzrost popytu na drewno energetyczne. W podanym okresie zużycie drewna kominkowego (na ogrzewanie domów) wzrosło o 86%, a zużycie drewna w urządzeniach do produkcji energii o mocy powyżej 1 MW wzrosło o 60%. W 2007 roku 20% pozyskanego w Niemczech drewna zostało przeznaczone na cele energetyczne.

Autorzy stwierdzają, że przed nimi nikt nie prowadził metodycznych badań, których przedmiotem byłyby

długoterminowe umowy zakupu drewna w Niemczech. Dlatego postanowili przeprowadzić takie badania, sta-wiając sobie za cel odpowiedź na postawione na wstę-pie cztery pytania. Badania, prowadzone na terenie całych Niemiec, przeprowadzono w dwóch etapach. W pierwszym etapie analizowano funkcjonujące umo-wy wraz z należącą do nich dokumentacją. Analizę prowadzono metodą jakościowej analizy zawartości, z wykorzystaniem specjalistycznego programu „Ma-xQDA2”. W drugim etapie przeprowadzano wśród part-nerów rynkowych tematycznie ukierunkowane ankiety w formie pisemnej. Otrzymane teksty również poddano analizie metodą jakościowej analizy zawartości,

W badaniach, po stronie odbiorców drewna, wzięło udział 40 firm tartacznych o rocznej produkcji powyżej 10000m3 na rok, a po stronie producentów drewna 13 przedstawicieli państwowych przedsiębiorstw leśnych, 11 przedstawicieli prywatnych przedsiębiorstw leśnych o powierzchni lasów powyżej 8000 ha każdy oraz 4 re-prezentantów zrzeszeń przedsiębiorstw leśnych o po-wierzchni leśnej powyżej 6000 ha każde.

W analizie uwzględniono 29 umów długoterminowych, które zostały udostępnione badaczom przez państwo-we przedsiębiorstwa leśne oraz stowarzyszenia przed-siębiorstw leśnych. Poniżej przedstawiono najważniej-sze stwierdzenia, uwagi i wnioski wynikające, zdaniem badaczy, z przeprowadzonych badań.

UMOWY WIELOLETNIE NA ZAKUP DREWNA W NIEMCZECH

31



1. Zawartość długoterminowej umowy zakupu drewna.

W drodze analizy dokumentów w umowach wyróżnić można było 7 zakresów tematycznych: ogólna defini-cja celu podpisania umowy, uzgodnienia dotyczące ceny, zabezpieczenia i formy płatności, klauzula wy-cofania się z umowy, szczegóły umowy, pomiar i sor-towanie, pozostałe regulacje.

Przeciętna długość trwania umowy długoterminowej to 4 lata, przy czym, mimo iż wyraźnie pytano w an-kiecie o umowy długoterminowe, niektórzy przysy-łali umowy zawierane na okres około jednego roku. Świadczy to o tym, jak szerokim pojęciem jest sfor-mułowanie: umowa długoterminowa. Stosunkowo rzadko w ogólnych warunkach umowy znajdowały się klauzule definiujące zgodnie z prawem warunki wyco-fania się z umowy albo prawa do zakończenia umowy. Szczegółowa analiza odpowiednich klauzul wykazała, ze w analizowanych umowach klauzula wycofania się z umowy zawierała tylko jeden powód, który to umoż-liwiał, a mianowicie brak porozumienia co do ceny drewna. W 80% udostępnionych do badań umów ure-gulowany był przypadek klęski. Inne ważne aspekty, jak niedostarczenie zakontraktowanej ilości drewna, czy też zmiany koniunktury na rynku nie były zawiera-ne w umowach jako podstawa do rozwiązania umowy. Brak takich zapisów został określony przez badaczy jako bardzo istotne luki w analizowanych umowach. Mimo takich braków, przeważająca większość ana-lizowanych umów umożliwiała wycofanie się z umo-wy przed ustalonym terminem jej zakończenia. Czas trwania umowy określany przy jej podpisaniu trudno utożsamiać z faktycznym czasem trwania tej umowy. Faktyczny czas trwania umowy zależał najczęściej od wzajemnej zgody obu partnerów.

Tylko w jednej z analizowanych umów określono cenę, która miała obowiązywać w okresie dłuższym niż rok. W większości analizowanych przypadków cena była ustalana na kwartał lub na pól roku. W około połowie przypadków gdzie ceny są okresowo renegocjowane, odbywa się to na bazie „wolnych” rokowań. W innych umowach umieszczono klauzule według których roko-wania dotyczące nowych cen opierają się o „czynniki zewnętrzne” takie jak: wskaźniki rynku produktów le-śnych, tarcicy i wyrobów z drewna, ale również ceny paliw i wzrost wynagrodzeń. Są również umowy z klau-zulą dopasowania do sytuacji rynkowej. W takich umo-wach cena jest ustalana na bazie cen z innych umów albo przeciętnych dochodów ze sprzedaży drewna z innych regionów. Ustalenia dotyczące terminów płat-ności, konsekwencji opóźnień i kary za niedostarcze-nie ustalonej ilości są zawarte w umowach i opierają się na ogólnych warunkach handlu i płatności.

Na podstawie analizy udostępnionych umów stwier-dzono, że ilości dostaw i ceny są szczegółowo uregu-lowane, natomiast regulacje dotyczące dodatkowych ilości lub zmniejszenia ilości dostaw spotykane są w umowach stosunkowo rzadko. Szczegółowym regu-lacjom podlegają aspekty techniczne takie jak sposób sortowania drewna.

2. Długoterminowe umowy zakupu drewna z punk-tu widzenia państwowych przedsiębiorstw leśnych.

W opisywanych badaniach udział wzięło 13 pań-stwowych przedsiębiorstw leśnych pochodzących ze wszystkich krajów związkowych Niemiec. Po ana-lizie wykrystalizowały się trzy grupy przedsiębiorstw.

Pierwsza grupa całkowicie odrzucała długotermino-we związki (definiowane jako umowy z czasem obo-wiązywania dłuższym niż rok). Grupa składała się z 6 przedsiębiorstw. Ich niechęć do takich umów wynika-ła z doświadczeń z przeszłości. Druga grupa o po-dobnej liczebności (5 przedsiębiorstw) wykazywała gotowość do podpisania umów długoterminowych, ale trudno było wskazać w tej grupie przedsiębior-stwa, które umowy długoterminowe chciałyby wpro-wadzić jako strategiczną formę sprzedaży. Umowy długoterminowe były wskazywane jako jedna z moż-liwości. Dwa przedsiębiorstwa z tej grupy chciałyby ograniczyć umowy długoterminowe tyko do drewna na cele energetyczne. Pozostałe przedsiębiorstwa były zwolennikami umów długoterminowych. Z ana-lizy wynika również stwierdzenie, ze umowy długoter-minowe są bardzo zróżnicowane. Nie istnieje jedna standardowa umowa długoterminowa funkcjonująca wśród państwowych przedsiębiorstw leśnych. Prze-ciwnicy umów długoterminowych wskazywali na trud-ności uwzględnienia w umowie zmieniającej się sytu-acji rynkowej w dłuższym okresie czasu. Zwolennicy umów długoterminowych wskazywali na pewność planowania przy wykorzystywaniu takiego instrumen-tu sprzedaży, przy czym nawet w tej grupie faktycznie przeważały umowy roczne z okresowymi renegocja-cjami cen.

3. Długoterminowe umowy zakupu drewna z punk-tu widzenia prywatnych

przedsiębiorstw leśnych i zrzeszeń przedsiębiorstw leśnych.

Spośród 15 firm z tej grupy przedsiębiorstw leśnych można było wyodrębnić również trzy grupy, różniące się podejściem do długoterminowych umów zakupu drewna. Największa grupa przedsiębiorstw zasadni-czo odrzucała długoterminowe umowy zakupu drew-na. Druga grupa licząca ok. 25% przedsiębiorstw była również przeciwna umowom długoterminowym, ale przedsiębiorstwa te widziały możliwość podpisa-nia takich umów w zakresie drewna przemysłowego.

Grupa sceptyków odrzucała tę formę sprzedaży przede wszystkim z powodu niepewności rozwoju sy-tuacji na rynku. Firmy te chciały zachować możliwość elastycznego reagowania na zmieniającą się sytuację na rynku. Przedsiębiorstwa z tej grupy opowiadały się raczej za długoterminową kooperacją w ramach któ-rej podpisywane by były umowy na okres do jednego roku. Dla tych przedsiębiorstw umowy długotermino-we kojarzyły się nawet z częściowo z zagrożeniem dla takiej długoterminowej kooperacji.

Druga grupa przedsiębiorstw, widząca możliwość podpisywania umów długoterminowych na dostawę drewna przemysłowego wskazywała na przejrzystą (niezbyt dużą i dobrze znaną) liczbę klientów z tego segmentu rynku. Jednak również te przedsiębiorstwa podkreślały konieczność zapisów umożliwiających okresowe dopasowywanie cen do warunków na ryn-ku. W przypadku drewna okrągłego i na cele energe-tyczne firmy te opowiadały się za umowami z czasem trwania do jednego roku i z możliwością okresowego negocjowania cen.

4. Długoterminowe umowy zakupu drewna z punk-tu widzenia przemysłu tartacznego

Ponieważ ocena długoterminowych umów zakupu drewna jest w istotny sposób zależna od wielkości

tartaku, w celu uwzględnienia tego czynnika, firmy tar-taczne biorące udział w badaniach zostały podzielone ze względu na wielkość na kilka grup. Firmy najmniej-sze – produkujące do 50000 m3 tarcicy, następnie fir-my produkujące od 50000 do 100000 m3 tarcicy, kolej-na grupa to tartaki produkujące od 100000 do 250000 m3 tarcicy i ostatnia grupa, tartaki o produkcji powyżej 250000 m3 tarcicy na rok. Na marginesie głównego te-matu badań szybko wyszło na jaw, że tartaki o produk-cji poniżej 100000 m3 bardzo rzadko kupują drewno w państwowych przedsiębiorstwach leśnych, podczas gdy dla większych tartaków jest bardzo ważne źródło zakupu surowca.

W grupie tartaków do 50000 m3 , podobnie jak w przy-padku prywatnych przedsiębiorstw leśnych jawnie artykułowane było dążenie do zachowania maksymal-nie dużej elastyczności. Największe znaczenie mają tu ustne roczne rozmowy. Zainteresowanie długoter-minowymi umowami zakupu było wykazywane tylko w aspekcie spekulacyjnym, wtedy gdy oczekiwano długotrwałego wzrostu cen.

Zakup drewna w grupie tartaków o produkcji od 50000 do 100000 m3 jest wyraźnie zdominowany przez umo-wy roczne z kwartalnymi negocjacjami nowych cen. Odrzucenie umów długoterminowych jest w tej grupie najbardziej wyraźne.

W grupie tartaków o produkcji od 100000 do 250000 m3 ocena umów długoterminowych jest bardzo zróż-nicowana. Umowy takie są częściowo akceptowane jako element składowy strategii zakupu drewna, a czę-ściowo odrzucane. Umowy roczne są wskazywane najczęściej jako najlepsze.

Po przekroczeniu wielkości produkcji 250000 m3 umowy długoterminowe uzyskują oceny pozytywne. Zróżnicowanie ocen widoczne w grypie poprzedniej zanika. Również te zakłady podkreślają konieczność istnienia możliwości elastycznego reagowania na sy-tuację rynkową w ramach umów długoterminowych. Tartaki tej wielkości wykluczają możliwość funkcjono-wania umowy długoterminowej ze sztywno określony-mi w umowie regułami. Istotna zaleta umów długo-terminowych dla dużych tartaków to zabezpieczenie dostaw surowca. Jest to dla nich strategicznie ważny instrument zabezpieczenia dostaw surowca. Do chwi-li obecnej najczęściej spotykane okresy czasu objęte umowami długoterminowymi to 3 do 5 lat. Tartaki tej grupy oczekują nawet dłuższych terminów, w których cena nie ulegnie zmianie. Jako optimum z punktu wi-dzenia tej grupy tartaków jest kombinacja: określona bazowa ilość drewna po stałych cenach i dodatkowe ilości – po cenach rynkowych. Również w tej grupie zauważalna jest jednak konieczność nawiązywania do cen rynkowych (przy pomocy różnych instrumen-tów) przy ustalaniu stałych cen.

W artykule zaprezentowano wykres z którego wynika, że im krótszy jest czas umowy tym więcej jest w umo-wie elementów ściśle określonych „na sztywno”. Je-żeli czas umowy sięga 1 roku i więcej pojawiają się w umowie elastyczne klauzule, które umożliwiają do-pasowanie umowy do zmieniających się warunków rynkowych.

Opracował na podstawie oryginałuDr hab. inż. Sławomir Krzosek

32

Rynek


RYNEK DRZEWNY 3/2011

Documents

Transcript of RYNEK DRZEWNY 3/2011