Rohingya Crisis by Nyein Chan Aye 18 Aug 2012 Updated with comments reply

1

Written & Presented by Nyein Chan Aye

ရဟငဂာ ျပနာ Rohingya Crisis

ေဆြးေႏြးတငျပသ - ၿငမးခမးေအး ဆကသြယရန: [email protected]

ရဟငဂာ ျပနာ အကပအတညး ႏင အျခား ဆကစပေနေသာ အေၾကာငးအရာ အေျခအေနမား

အေပၚ ကယပင အျမင န႕ အၾကျပခကမား

(Personal Views and Recommendations on Rohingyar Crisis and Other Related Matters

by Nyein Chan Aye)

ေနာကခ အေျခအေန (Background)

ရဟငဂာ ျပနာ လ႕ ေခါငးစဥ တပလကေတာ ဒ စာဖတျဖစသအားလး မကခးေတြ

ပငသြားၾကမယထငပါတယ။ စာဖတသေတြက ပထမဥးဆး သေစခငတာကေတာ စာေရးသဟာ အရင

စစအစးရ ေခတ ကတညးက ဒလ အြနလငးမာ မမ အျမငေတြ တငျပ ဖလယေလရေပမယ ဘယတနးကမ

ရဟငဂာျပနာက ေရ႕တနးတင ဥးတကၿပး ေျပာေလ မရခဖးဘး ဆတာပါ။ အေၾကာငးက

စစအစးရေခတတေလာကလး မာ လမားစ ျမနမာ အပါအဝင အျခား လနညးစ တငးရငးသား လမးစေတြ၊

လမးကြ/ဘာသာျခား ႏငငသားအားလးဟာ ဖႏပမႈ၊ မတရားမႈေတြရ႕ ဒဏက စစဖနပ ေအာကမာ ျပားျပားဝပ

အားလး တနးတ ခစားေနရလ႕ အပစ တစက အေျချပတ ဘယသ႕ အေၾကာငးမ သးသန႕ အေလးထား

ေျပာဖ႕မလ၊ စနစဆးအေၾကာငးသာ ေထာကျပဖ႕လတယလ႕ ယဆလ႕ျဖစပါတယ။ လနညးစ

2


တငးရငးသားေတြန႕ လမးကြ/ဘာသာျခား ေတြ ဟာ နယစပေဒသေတြန႕ ပဋပကၡ နယေျမေတြမာ ျပငးထနတ

ဖႏပမႈေတြ ပ ခေကာငး ခ ရတယဆႏငေပမယ တးေအာကက ဖားခငး အတတခညးပလ႕ ယဆတ အတြက

ေယဘယ သေဘာေဆာငတ အေၾကာငးေတြကပ အရငတနးက ေျပာေလ ေဆြးေႏြးေလရခပါတယ။

ခ ေခတစနစ ေျပာငးၿပလ႕ ဆႏငတ အခနေရာကေတာလညး ရဟငဂာ ျပနာက စေျပာဖ႕ ဆဖ႕

စတကးမရခပါ။ အေၾကာငးက စာေရးသ တဥးတညး သေဘာ ႏငငေရး ခယခက အျမင အရ အေျခခကက

ေခတေျပာငးခတယလ႕ မယၾကညလ႕ရယ၊ အေပၚယ ေခတေျပာငးၿပ ဆေစအး.. စနစဆး၊ အကငေဟာငးေတြ

ေျပာငးဖ႕ အပခပသ အစးရ အပါအဝင လတနးစား အသးသး န႕ သာမန ျပညသလထရ႕ အေတြးအေခၚ၊

အယအဆေဟာငးေတြ ေျပာငးဖ႕က အခနယရအးမယဆတာ နားလညလ႕ရယ၊ တကယလ႕ ခ စ

ေျပာစရာရရင ရဟငဂာေတြ နညးတ အမနးခငး ႏငငေတြ န႕ ကမၻာတဝမး မာ ႏငငမ ဒကၡသည အေနန႕

ေရာကေနတ အျခား တငးရငးသားေတြကစၥ ေျဖရငးဖ႕ လတ အေၾကာငးသာ အရငေျပာ ဖ႕လၿပး သတ႕တေတြ

အမားစ သတ႕ ေျမျပနနငးခြငရၿပးမ ရဟငဂာ ျပနာ က ေျပာသင၊ ေျဖရငးသင၊ ေျပာႏင၊ ေျဖရငးႏငမယလ႕

စာေရးသတဥးတညး အျမငအရ ယဆလ႕ရယေၾကာင ျဖစပါတယ။ ဆခတ အေၾကာငးေတြထက

ေနာကဆးအခကက ဖတရေတာ ရဟငဂာ ေတြ န႕ သတ႕က စာနာသ၊ ေထာကခသေတြက ဒစာေရးသက

ဘကလကတယလ႕လညး မျမငေစခငပါ။ သမငး ျဖစစဥ န႕ လကရ ပကတ အေျခအေနအရ ရဟငဂာ

ျပနာ က ေျဖရငးဖ႕ ပ သမေမြ႕ ခကခလ႕ ဒလ ယဆခတာ ျဖစပါတယ။

ဒါေပမယ သပမၾကာခငတနးက ျဖစပြားခတ ရခငျပညက လတဥးခငးသေဘာန႕ ကးလြနးခတ ရာဇဝတမႈ

ကေနဆကစပလ႕ ေနာကပငး လမးေရး၊ ဘာသာေရး ပဋပကၡ အသြငေဆာငလာၿပး အၾကမးဖကမႈ၊

သတျဖတမႈ ေတြ ဆကျဖစကာ အဓကရဏး ပစ မတညၿငမမႈေတြ ေဒသတြငးမာ ျဖစေပၚလာခပါတယ။

[စကားခပ - အဒ ျဖစခတ ျဖစစဥကလညး ျဖစခါစမာ အေၾကာငး/အကး ရာတ စာေရးသရ႕ အျမငက

“ယဥေကးတ လ႕အဖြ႕အစညးအတြက ဆငျခငစရာ”၊ မးမခ (ညႊနး-၁) ဆၿပ ေရးခဖးပါတယ။]

ဒလ အေနအထားန႕ အတ မမတ႕ ရ႕ လ႕အဖြ႕အစညးမာ ကးကြယမႈ ဘာသာတ တငးရငးသား ရခင ေတြက

စာနာသ၊ ဘဂၤါလ အႏြယ ရဟငဂာ ေတြ က စာနာတ သတ႕န႕ဘာသာတ ဗမာျပညဖြား၊ ႏငငသား

3


ဘာသာကြေတြ စတ ဘကႏစဘကစလးက လေတြ၊ ဘကမလကဘ ျဖစစဥ သတငး အခကအလက

အမနကသာ ကယပင အာေဘာ မပါ အတအက အစြကငးကငး ေဖာျပၿပး သႀကး အလပ၊ တရားသႀကး

အလပ ဝငမလပဘ ေနရမယ မဒယာေတြ (ျပညတြငး/ျပညပ/ႏငငပင) န႕ ျပနာက အလငအျမန

ထငသာျမငသာ ရရ ေျဖရငးရမယ ေဒသခ ျပညနယ အစးရ န႕ ျပညေထာငစ အစးရ အာဏာပင

အဖြ႕အစညးေတြ၊ ၾကားဝင ေျဖရငး ေစစပဖ႕ ႀကးစားရမယ ႏငငေရးပါတေတြ စတ အစအဖြ႕ အသးသးက

တန႕ျပနပေတြမားယြငး၊ အေရးယမႈေတြ ေနာကက၊ သေဘာထားေတြ မမနကန၊ ဘာသာ/လမး

အေျခခစတေတြ ထား စတ မမနကနတ ေျဖရငးမႈ န႕ သေဘာေတြ ေၾကာင လမး/ဘာသာ ကြေတြအၾကား

အျမငမၾကညလငမႈ န႕ အမနးေတြဟာ ဗမာ လ႕အဖြ႕အစညးထက အရငကထက ပ ကယကယျပန႕ျပန႕န႕

ေရာကရလ႕လာခပါတယ။

ဒသေဘာ န႕ ျဖစစဥဟာ တငးျပည နယနမတ ကပါ ေကာျဖတၿပး ႏငငတကာမာပါ ထငရားလာျခငးန႕အတ

ပြငလငးျမငသာမႈ မရေသးတ မမလအဖြ႕အစညးရ႕ အားနညးခကေၾကာင သတငးေတြ၊ ျဖစရပေတြဟာ

အမးမး ခ႕ထြင ပဖကခရကာ စြပစြမႈ အႀကးႀကးေတြ အထ ျဖစလာတ အတြက ဒ ရဟငဂာ ျပနာ က

ျပညတြငး ပကတ အေျခအေန အေျချပကာ ႏငငတကာ စႏႈနးေတြန႕လညး ကကညေအာင စဥးစား စစဥၿပး

ၿငမးၿငမးခမးခမး အားလး အလးစ ေျဖရငးႏငမသာ ခ ဒမကေရစ ႏငငေတာသစ တခ ျပနလည

တညေထာငမယလ႕ ေၾကြးေၾကာေနတ တငးျပညရ႕ ေရ႕ အနာဂတ လမးမာ လပရမယ ျပျပင ေျပာငးလေရး

လပငနးစဥေတြက ေအာငျမငေအာင လပႏငေတာမယ အေျခအေန ျဖစသြားခရပါတယ။

ေနာကတခက မမ လ႕အဖြ႕အစညးရ႕ ဖးဖးဖဖ သသဝကဝက လပတတတ အကင န႕

ပြငလငးျမငသာမႈအားနညးတ စရက အရးစြေနမႈသေဘာက ခ႕ကား လပၾက ေျပာဆခရမႈေတြ န႕ အတ

အကးဆက ရငဆငရလာႏငတ (ခအခနမာ ၿခမးေျခာကမႈ အေနန႕က စရေနပါၿပ) အၾကမးဖကခရမႈ

အေျခအေနက ႏငင ရ႕ တးတက စညပငသာယာဝေျပာေရး န႕ ႏငငသား အားလး ရ႕ လျခေရးက တကယ

ထခကႏငမယ အေျခအေနျဖစသြားခရပါတယ။ တငးျပညရ႕ လျခေရးကတာဝန ယေပးရတ သေတြမာ

ေခတမ ေကာငးမြန ျပညစတ စနစ၊ နညးပညာ၊ ကၽြမးကငမႈ၊ စနစတက ေလကငေပးမႈ အားနညးျခငး န႕

အတ ဘယအရာမဆ ၿပးၿပးေရာ အလြယ လပတတတ အကငေဟာငး မေပာကေသးတ အခလ အခနမာ

4


ဒလ အေနအထားဟာ ၿခမးေျခာကမႈ သကသကဆေစအးေတာ… အျပစမျပညသလထအတြက၊ တငးျပည

ေခါငးေဆာငေတြ အတြက တကယပ စးရမစရာေကာငးတ အေျခအေနျဖစပါတယ။ ဒါကမ တကယ ခ တခ႕

ပဂၢလမား ရဟငဂာ ျပနာက ရႈျမင သးႏႈးေနတ အမးသား လျခေရး (National Security) ျပနာ အစစ

ျဖစပါတယ။

ဒလ ေနာကခအေနအထားေတြေၾကာင စာေရးသလညး ဘယလ အသမး၊ လႊမးမးအရာေရာကမႈမးမ

ျဖစေပၚေစႏငစြမး သ မဟတတ သာမနေလလာသ လငယ တေယာကေပမယ ရဟငဂာ ျပနာ န႕

ဆကစပလ႕ ဝငေရာက ေျပာဆေဆြးေႏြးလစတ ျဖစေပၚလာရပါတယ။ ေနာကအေၾကာငးတခက ဆခသလ

ဒျပနာက တခါမ ေဆာငးပါးရည အေနန႕ အကယတဝင မေျပာခဖးဘးဆတာ မနေပမယ ဒ ရခင

မတညၿငမမႈ ျဖစစဥ အစက သးသပခတ “ယဥေကးတ လ႕အဖြ႕အစညးအတြက ဆငျခငစရာ” ေဆာငးပါး

ေနာကမာ စာေရးသရ႕ ရဟငဂာ ျပနာ အျမင က ကယပင လမႈကြယရက စာမကႏာေပၚမာ စာတ အေနန႕

တခါ ေရးခဖးပါတယ။ ေရးခတ စာတပါ သေဘာ န႕ အခ ေဆာငးပါးမာ ေရးမယ အခက ေတြဟာ အတတ

ပါပ။ အဒတနးက ေရးခတ စာတ ပါ သေဘာ ထား အေတာမားမား၊ အထးသျဖင ႏငငသား ဥပေဒက

အမနအတငး အသးခၿပး လကရ အျငငးပြားဖြယ ျဖစေနတ ရဟငဂာေတြထက ႏငငသားျဖစထကသေတြက

ႏငငသား အခြငအေရး အျပညအဝ ေပးၿပး ေျဖရငးမ ဒျပနာ က ေျပလညေအာင ေျဖရငးႏငမယဆတ

သေဘာက လကခ နားလညမႈ ရလာတ သေဘာ လကရ အစးရရ႕ အႀကးအက ႏငငေတာ သမၼတ

ကယတငက ထတေဖာေျပာဆလာတ အခ အခနမာ ဒအေၾကာငးရ႕ ေနာကခ အေျခအေနက နညးနညး

အေသးစတ ေဆြးေႏြးတ ေဆာငးပါး ပစ အသစ ေရးလစတ ျဖစေပၚလာပါတယ။ ေအာကတြင ဆကလက

ဖတရပါ။

ရဟငဂာလမး နာမည အေခၚအေဝၚ အျငငးပြားမႈ (Rohingya: Naming Controversial)

ရခင၊ ျမနမာ သမငးပညာရင တခ႕ န႕ ရခင၊ ျမနမာ အမားစက ရဟငဂာ ဆတ အေခၚအေဝၚ န႕

အသးအႏႈနး ဟာ လြတလပတ ဗမာျပည ေခတဥး ေရာကမ ႏငငေရး လအပခကအရ တညထြင ဖနတး သးစြ

ခၾကတယလ႕ ယဆေနၾကပါတယ။

5


ႏငငေရး သေဘာ မေဆာငဘ ဘာသာေဗဒ သေဘာအရ ဒေဝါဟာရ ျဖစေပၚလာပ က ရခင/ ျမနမာ -

ရဟငဂာ ဘကႏစဘကစလးလညး လကခႏငမယ ေရးကြငးဆက ေျပာရမယဆရင (၁၈) ရာစ ေႏာငးပငး

(၁၇၉၉) ခႏစမာ အခ အျငငးပြားဖြယျဖစေနတ ေဒသ ပတဝနကင ၿဗတသ-အႏၵယ မာ အေျခခေနထငၿပး

စစတေကာငး ေဒသ န႕ ရခင ေဒသေတြက သြားလာေလလာခတ အေခတက ေခတၿပင ပဂၢလ လ႕ ဆႏငတ

စေကာလမး ဆရာဝန Dr. Francis Buchanan-Hamilton (1762-1829) ေရးသားခတ “ျမနမာ (ဗမာ)

လကနက အငပါယာ ႏငငေတာ အတြငးရ ဘာသာစကား အေျပာ တခ႕ရ႕ ေဝါဟာရ အသးမား

ႏႈငးယဥေလလာခက“ ေဆာငးပါးမာ ရခငေဒသ မာ ေနထငေနတ မဟာေမဒင ဘာသာ ကးကြယ တ ရအငဂာ

(Rooinga) လမးေတြရ႕ စကားကလညး ေဒသသး စကား (Dialect) အေန န႕ ထညသြငး မတတမး

တငခပါတယ။ ဒ အခကကလညး ယေန႕ေခတၿပင ျပငသစ လမး ရခင သမငး ကၽြမးကငသ ပညာရင Dr.

Jacques P. Leider က ဘာသာေဗဒ သေဘာအရ ခ ေတြ႕ရ႕ရေသးသမ ထက အေစာဆး ေတြ႕ရခက လ႕

လကခထားပါတယ။ သဟာ ရဟငဂာ ေတြက ဌာေနတငးရငးသား မဟတဘးလ႕ သ႕အျမငက

ပြငပြငလငးလငး ထတေဖာထားသ တေယာကဆတာလညး သတျပပါ။

ဘာသာေဗဒ စကားလး ေဝါဟာရ ေတြ ရ႕ ရငးျမစ န႕ ျဖစေပၚ ေျပာငးလတးတကမႈ (Etymology) သေဘာ

အရ (၁၈) ရာစ ထက ေရးကတယ ဆတ အျခား ေကာကခက ဆြ သ ပညာရင ေတြရ႕ အျမငေတြလညး

ရပါတယ။ ဒါေပမယ စာေရးသဟာ ဒစာက အျငငးပြားမႈေတြ ျဖစေပၚေစဖ႕ ေရးတာမဟတဘ

ဘကႏစဘကစလး လကခႏငတ အတငးအတာ ကပ ဆခငတ အတြက အကယထညမေရးျခငး ျဖစပါတယ။

ဒလ ေနာကခ အေျခအေန မာ စာေရးသ အေနန႕ ဘယတနးကတညးက ရဟငဂာ စကားလး ေပၚခတယ၊

ရဟငဂာလ႕ ေခၚခတယ/မေခၚခဘး ဆတာ မျငငးဘ လမးေတြရ႕ ေမြးရာပါ လြတလပစြာ ေရြးခယခြင

သေဘာအရ သတ႕ လမးေတြ အမားစ ေကနပလ႕ သတ႕ဘာသာ ရဟငဂာလ႕ ေခၚေဝၚသးစြခြငရျခငးက

လကခပါတယ။ အမားကလညး သတ႕က ညႊနးဆရင သတ႕ေခၚေစဖ႕ သတမတထားတ နာမည အတငးပ

အသးျပရမယလ႕ ယၾကညပါတယ။ အျခား လမး တမးမးရ႕ နာမည န႕ မတတ အျခား သတ႕ ႀကကတ

နာမည အသစ တခခက သတ႕ လမး ဆႏၵအရ ခမ ေျပာငးလသတမတခငတယဆရငလညး ရေသးတယ

လ႕ ယဆပါတယ။

6


ရဟငဂာဟာ ဗမာႏငငရ႕ ဌာေန တငးရငးသားလား (Is Rohingya a Native Ethnic Group of

Burma?)

ဗမာႏငငသမငးက အေျခခ အဆင ေလလာဖးသဆရင ရဟငဂာ ေတြ ဟာ အျပညအဝ

ႏငငသားေတြအဆငသာမက ဌာေန တငးရငးသားပါ အသတမတခခရဖးတယဆတယက သႏငမာ

ျဖစပါတယ။ အားလး လကလမးမႏငတ အလြယဆး အေထာကအထားျပရရင စာေပဗမာန ၁၉၆၄

ပဌမအႀကမထတ ျမနမာစြစကမး အတြ (၉)၊ အပငး (က)၊ စာမကႏာ (၈၉) ပါ “ေမယနယျခားခရင” ေခါငးစဥ

ေအာကက ရခငျပညနယ မယေတာငတနးက ဗဟျပတ မယျမစ န႕ နတျမစၾကား ဘးသးေတာင၊

ေမာငးေတာ၊ ရေသေတာင ၿမ႕နယမားမာ ေနထငတ လအမားစ (၇၅ ရာခငႏႈနး) ရဟငဂာ လမးမား န႕

အျခား ရခင၊ ဒငးနက၊ ၿမ၊ ခမြး တငးရငးသားေတြ အေၾကာငးက ဖတၾကညရင သႏငမာ ျဖစပါတယ။

ဒလ ေနာကခသမငး န႕ အေျခအေန မာ ဗမာသမငးက အေျခခထကပ ေလလာဖးတယ တယလ႕ ဆခငရင

ရတ စာေရးသ အေနန႕ ရဟငဂာ ဟာ ဗမာႏငငရ႕ ဌာေနတငးရငးသား ေတြပါလ ဘယတနးကမ မဆခ၊

မျမငခ၊ မေျပာခသလ အခေဆာငးပါး အပါအဝင ေနာငလညး.. ေျပာမာ ေရးမာ မဟတပါ။ အေၾကာငးက

ရဟငဂာေတြ တငးရငးသားျဖစေၾကာငး သတမတခခရမႈ ျဖစစဥ န႕ အေၾကာငး သေဘာက လကမခလ႕

ျဖစပါတယ။ ဒလပ ေနာကပငး စစအစးရေခတ ေရာကမ ႏငငေရး လအပခက သေဘာအရ သတမတခတ

အျခား တငးရငးသားျဖစမႈ တခ႕ကလညး အလးစ သေဘာ အေနန႕ လကခလ႕ မရပါ။ ျငငးလညး မျငငးပါ။

သတ႕ တငးရငးသား ဟတ/မဟတ စာေရးသ အေနန႕ မေျပာဘး/ မျငငးဘးဆတာ ဘာေၾကာင ဆတာက

ေနာကအေၾကာငးတချပရရင…

လေတြဟာ သမငးမတငမ ေခတေတြမာ ကမၻာ အႏ႕ ဆသလ ေရၾကညရာ ျမကႏရာ ရာေဖြရငးန႕ လညလည၊

သြားလာေလရၿပး သငေလာရာ ေနရာ၊ ေဒသ န႕ ဥတ မာ သငေလာသလ ေနထင အေျခခ ေလရၾကပါတယ။

လမးစ တစက လကရ တငးျပည၊ ႏငငရယလ႕ ေခၚဆ သတမတၾကတ ေနရာတေနရာအတြက

ဌာေနတငးရငးသား ဟတ/မဟတ သတမတရာမာ အျခား သပၸနညးက ဘာသာေဗဒ၊ မႏေဗဒ စတ

ပညာရပဆငရာ သးသပ ေကာကခကဆြမႈ မားန႕ အတ အဓက က သမငး ျဖစစဥ မတတမး အေနန႕ လကရ

7


ႏငငတညရတ ေနရာေဒသ၊ နယနမတအတြငးက သမငးမတငမ (သ႕) သမငးတငစ အေျခအေနက စလ႕

ေနာကပငး ဘယအခန အေစာဆး အလမးစ အမားစ ဝငေရာက အေျခခ ေနထငၾက (Mass

Migration/Settlement) သလဆတာက ၾကညဆးျဖတေလရၾကပါတယ။

ျမနမာ အပါအဝင အျခား လကရ အစးရ န႕ လအမားစ ႏငငတငးရငးသားအျဖစ လကခထားတ

လမးစေတြလညး ဒလ လညလညသြားလာ ေနထငခၾကရငးန႕ပ ဗမာ သမငးမတငမ န႕ တငၿပးစ

ေခတေတြမာ လကရ ဗမာ ႏငငလ႕ ေခၚဆသတမတတ ဧရယာ အတြငးက ဝငေရာက အေျခခ

ေနထငခၾကတာပါပ။ ဒလ စတင အေျခခေနထငတ အခန သတမတၾကရမာလညး ရာေဖြေတြ႕ရတ

ေျမထသမငးဆငရာ အေထာကအထား အခကအလကေတြအရ ခႏစ၊ သကရာဇ အတအက ေျပာဆႏငမႈ

အားနညးၿပး အမးမးယဆႏငစရာ ရပါတယ။ ဒလ သေဘာအတငးပ ရဟငဂာေတြ

ဘယအခနတနးကတညးက ခလကရ သတ႕ေနထငေနတ ရခင န႕ ဘဂၤလားေဒရ နယျခားေဒသမာ

လာေရာက အေျခခေနၾကသလဆတာဟာလညး သမငးဆငရာ အခကအလကအေနန႕ ဘကႏစဘက

အျပနအလန အျငငးပြားဖြယရာ အေျခအေန ျဖစေနလ႕ ျဖစပါတယ။

စာေရးသ အျမငန႕ သတ႕ဟာ တငးရငးသား တကယ ဟတ/မဟတလညး သးသပလစတ မရပါ။

သးသပလစတ မရတာထက သးသပႏငခြငမရတာဆရငပမနပါမယ။ စာေရးသ တေယာကတညး အျမင၊

သေဘာထားန႕ သးသပေျပာဆ၊ ဟတ/မဟတ ေရးသားေျပာဆရငလညး အျငငးပြားဖြယရာ ျဖစလာတာသာ

အဖတတငၿပး ဘာမ လကရ ျပနာက ေျဖရငးႏငဖ႕ အေထာကအက ျပမာ မဟတပါ။

သတ႕က ဌာေနတငးရငးသား ဟတ/မဟတ ဆးျဖတတ အလပက စာေရးသ အျမင တခတညးန႕ သးသပလ႕

မရသလ အျခား ပဂၢလ တဥးဥး၊ ပညာရင တေယာက ေယာက၊ ႏငငေရး အဖြ႕အစညး တခခ န႕ အစးရ

အပါအဝင တဥးခငး၊ တဖြ႕ခငး သေဘာ ဘယသမလညး လပေဆာင၊ ေျပာဆ၊ ဆးျဖတလ႕မရပါ။

ေနာကဆးမာ ဥပေဒျပ လႊတေတာ န႕ အစးရက ဌာေနတငးရငးသား ျဖစမႈ က ဆးျဖတခက ခေပးရမာ

မနေပမယ ဒလ ဆးျဖတခႏငဖ႕က ပထမဥးဆး အေနန႕ ဘကေပါငးစက လကခႏငတ လြတလပ

ဘကမလကတ ဘာသာေဗဒ၊ မႏေဗဒ၊ သမငး၊ ေရးေဟာငး ေျမထသမငး ပညာရင စတ ပညာရပ ဆငရာ

အျမငတခတညး အေပၚသာ အေျခခတ ပညာရငေတြ စစညးထားတ လြတလပတ ေလလာစစမးေရး အဖြ႕က

8


သးသပေလလာၿပး အၾကျပခက တရပက လထ န႕ အစးရထက တငျပရမာ ျဖစပါတယ။ ပညာရငေတြရ႕

အဂတ ကငးတ သးသပခက ထတျပနၿပးေနာက လအပရင အမားစ လထ သေဘာထားဆႏၵခကာ

ဆးျဖတရမာျဖစပါတယ။ လြတလပစ ဗမာျပည ပါလမန ဒမကေရစ အစးရေခတ၊ ေနာကပငး

ေတာလနေရးေကာငစ န႕ မဆလ ေခတဥးပငးေတြမာ သတမတခထားရတ ရဟငဂာရ႕ တငးရငးသားျဖစမႈ န႕

ေနာကပငး စစအစးရေခတမာ အသမတျပခတ တျခား တငးရငးသားလမး က စာေရးသ လကမခဘး၊

သတ႕ဟာ တငးရငးသားေတြပါလ႕ ခလညး မေျပာဘး၊ ျငငးလညး မျငငးဘးဆတာက ခ စာေရးသ တငျပခတ

လြတလပမတတ ပညာရပဆငရာ သေဘာ၊ အလပ န႕ ျဖစစဥ အဒ အခနတနးက အားနညးခလ႕ ျဖစပါတယ။

အထကမာ ဆခတ အေနအထားမာ ရဟငဂာ ဟာ တငးရငးသား ဟတ/မဟတက လကရ အခနမာ

အျငငးမပြားၾကဖ႕ ရခင၊ ျမနမာ၊ ရဟငဂာ ပညာရင န႕ သာမန လထ က စာေရးသအေနန႕ အၾကျပ

ေတာငးဆခငပါတယ။ ဒလအျငငးပြားမႈ ဘာေၾကာင မလပသငသလဆတာက စာေရးသ တဥးတညး

ဘာေၾကာင မဆးျဖတႏင၊ အျငငးမပြားႏင၊ အျငငးပြားခြင၊ ဆးျဖတခြင မရလ႕ပါလ႕ အေၾကာငးျပ အထကမာ

ဆခတ သေဘာတရား အတငးပ ျဖစလ႕ ျဖစပါတယ။ အထးသျဖင ႏငငသားျဖစပငခြငက တဘကသတ

ဥပေဒ အရ သတမတျပ႒ာနးခကေၾကာင လကလြတဆးရႈးလကရလ႕ တဘကက အရငကတညးက ဌာေန

တငးရငးသားေတြပါ ဆတ အေျခအေနက ေဇာငးေပးၿပး ေျပာဆ ေဆြးေႏြးလတ အေဝးေရာက ရဟငဂာ

ေခါငးေဆာင၊ ပညာရင ဆသမားန႕ ျပနလည မဟတေၾကာငး ျငငးခကထတေနတ ရခင၊ ျမနမာ ပညာရင

မားက စာေရးသ အေနန႕ အႏးအညြတ ေမတာ ရပခ အသကပေစလတာကေတာ ဒလ တငးရငးသာ

ဟတ/မဟတ အခအခနမာ အျငငးပြားေနလ႕ ျပနာ က ၿပးမာ မဟတတ အျပင ျငငးေနတနးကာလမာပ

လမးေရး အဓကရဏး ပစေတြ ထပျဖစရင အရငဆး အသက၊ အးအမ၊ စညးစမေတြ ဆးရႈးရမာက အခ

စာေရးေနသ စာေရးသ၊ အခ စာဖတေနသ အမားစ အပါအဝင အျငငးပြားေနသ ပညာ ရငမားမဟတဘ

တကယ ပဋပကၡ ေဒသမာ ေနထငေနတ ရခင န႕ ရဟငဂာ ျပညသလထေတြသာ ျဖစတယ ဆတ

အေၾကာငးပါ။

9


လတတေလာ တရားမဝင ဝငေရာက အေျခခေနထငသမား န႕ အကငပက လာဘစားမႈ (Recent

Illegal Immigrants and Corruption)

ရဟငဂာ ျပနာ က သးသပရင မရငး ဗမာ-ဘဂၤလားေဒရ နယစပ ေမယနယျခားေဒသမာ

ရာစႏစေပါငးမားစြာ ေနထငေနတ ရဟငဂာေတြ န႕ ခ လအမား ေျပာဆေနၾကတ ေနာကပငး

ခးဝငလာေနတယဆတ ဘဂၤါလ ေတြ က ခြျခား ျမငႏငရပါမယ။ စာေရးသ အေနန႕ ခလတတေလာ၊

အထးသျဖင လြနခတ ႏစ (၂၀) ေကာအတြငးမာ အေဒသက တရားမဝင ခးဝင ဝငေရာကေနထငသေတြ

ရတယဆတာက မျငငးပါ။ ဒါေပမယ ဒါဟာ အနညးစ ျဖစတယဆတာကပ ေထာကျပခငပါတယ။

အေၾကာငးက ဘဂၤလားေဒရ ႏငငသား လကမတကငထားသ သတ႕ ႏငငသားေတြဟာ အစစအရာရာ ဖႏပမႈ

ျပငးထန၊ အလပအကင အခြငအေရး နညးပါ၊ လပခ လစာနညး၊ ပကဆတနဖး မရ တ ဒဘကက လာေရာက

အေျခခစရာ အေၾကာငးမရလ႕ပါ။ လကလပလကစားထက ဒဘကမာ အလပအကင လာလပတာ အနညးစ

ရေကာငး ရပါမယ။ ဒါေပမယ တကယ ဘဂၤလားေဒရ႕ ႏငငသား အေျခခလတနးစားေတြဟာ မမတ႕

ႏငငဘက ကးလာၿပး ႏစျပား၊ တပ ရမယ အလပမးေတြထက သတ႕ အစးရ က ကယတငက ဥးစးၿပး

စနစတကန႕ ႏငငတကာက တရားဝင အလပၾကမး အလပသမား တငပ႕ၿပး ႏငငျခား ဝငေငြ ရာေနတ

အစအစဥအရ အျခား ခမးသာတ စကၤာပလ၊ သတ႕န႕ ဘာသာခငး တတ အာရပႏငငေတြလမာ သြားလပ

ေဒၚလာရာေနၾကတာက အမားစ ျဖစပါတယ။ ေနာကတခက ဘဂၤလားေဒရ ႏငငသား ထက

အလယအလတတနးစား၊ ေငြေၾကးလညး ထတႏငတ စးပြားေရးသမား တခ႕ ဒဘကလာ အာဏာပငေတြက

လာဘထး၊ ဝင စးပြားလပ၊ ဟဘကဒဘက တရားမဝင ကးခည သနးခည လပေနတာေတြ ရမာပါ။ ဒါဟာ

မရငး အေဒသမာ ေနထငေနတ ရဟငဂာေတြန႕ မပတသကပါ။

အာဏာပင ေတြရ႕ အကငပက ျခစားမႈေၾကာင ဒလ တဘက အမနးခငးႏငငက စးပြားေရးသမားေတြ

မမႏငငတြငးက တရားမဝင ဝငေရာက စးပြားလာရာခြငရေနတ ျပနာဟာ လြနခတ ႏစ (၂၀)

ေကာအတြငးမာ ဘဂၤလားေဒရ နယစပ တခတညးမပ ရေနတာမဟတပါ။ ဗမာျပညရ႕ အမနးခငးႏငငတငးန႕

ထစပေနတ စးပြားဖြ႕ၿဖးတ နယစပၿမ႕ေတြတငးမာ ရေနတ ျပနာပါ။ ဘဂၤါလေတြလပ အႏၵယ၊ ထငး၊

တရတ အလယအလတ စးပြားေရးလပငနးရငေတြ၊ သစလပငနးရငေတြ၊ တရားမဝင ေမာငခ ပစၥညး

10


တငသြငးသေတြ၊ မးရစေဆးဝါး ေရာငးဝယ ေဖာကကားသေတြဟာ ဒလ ေဒသဆငရာ အာဏာပင အဆငဆင

က လာဘထးတ နညးန႕ပ ဝငထြကသြားလာ လပကငေနၾကတာပါ။ အမားစဟာ အေျခခေနထငသေတြ

မဟတပါ။

လြနခတ ႏစ (၂၀) ေကာ အတြငး တငးျပညမာ တကယ လာေရာက အေျခခ ေနထငသေတြက

နယစပေတြကေန ဝငလာတ မတပတင အသစကပခၽြတ သးေလးခ ကင၊ ေငြမညးေတြက ကားေနာကခနးမာ

ဂနနအပေပါငးမားစြာန႕ ထညၿပး တငးျပညရ႕ ၿမ႕ႀကးတငးမာ ဝငေရာကေနရာယခြင ရေနသ တရတ သေဌး

အႀကးစားေတြပါ။ ရဟငဂာ က လဝငမႈႀကးၾကပေရး န႕ အစးရ ဝနထမးေတြ အကငပကမႈ ျပနာ၊

အမးသားေရး အျမငန႕သာ အဓက ၾကညသငတယလ႕ ယဆေနသမားကလညး ဒလကစၥေတြကပါ

ထညသြငး စဥးစားဖ႕ အၾကျပလပါတယ။

ဟ ယခင န႕ လကရ ဗမာျပညမာ တရားမဝင မတပတငအတ (သ႕) သကတမးကန/တရားမဝငေတာတ

ႏငငသား ကဒျပားကငေဆာငၿပး ဗမာျပညမာ ေနထင သြားလာ ေနၾကတာ ႏငငျခားသား ခညးပလညး

မဟတပါ။ တျခား ႏငင တခခ (ဥပမာ စကၤာပ၊ အေမရကန၊ ထငဝမ) မာ ႏငငသား ခယၿပး ျမနမာလမး အစစ

န႕ ျမနမာႏငငဖြား လမးစ ႏငငသားေဟာငးေတြလညး ပါ ပါတယ။ သတ႕ထက အမားစဟာ ဗမာျပည

ျပနလာလညရင ႏငငျခားသား ပတပ႕စ န႕ ဝငေကာငး ဝငခေပမယ ဗမာျပညမာ ေနထငသြားလာေနစဥ

တေလာက ဗမာႏငငသားကဒ ျပား ကငေဆာငၿပး ႏငငသား အခြငအေရး ခယေနၾကတာေတြရပါတယ။

တခ႕ဆ ဗမာပတပ႕စက အရငထားၿပး ျပနအဝင ေလဆပမာကတညးကက ဗမာပတပ႕စ န႕ ဝင ဗမာျပည မာ

တရားမဝင ႏငငသားႏစမး (Illegal Dual Citizenship) ခယၿပး ႏစရညလမား ျပနလာေနထင

စးပြားလပေနၾကတာေတြလညး ရပါတယ။ ဆလခငတာက လဝငမႈႀကးၾကပေရးျပနာဟာ ရဟငဂာ

တခတညး (သ႕) ဘဂၤါလ တခတညး မဟတဘ အားလး ျဖန႕ကက စဥးစားၿပး ဗမာျပညက အစးရ

ရးလပငနးေတြရ႕ စညးစနစမကမႈ၊ အကငပကမႈ ပစမးက ထညသြငး စဥးစား အစးရ က ျပျပငဖ႕

ေတာငးဆရမယ ဆတာကပါ။

ရဟငဂာေတြထက အစးရ အာဏာပငေတြက လာဘထးရတာေတြ ရတာ မနပါတယ။ အေဒသမာ ရာစန႕ခ

ေနခတ သတ႕ရ႕ မးဆကေတြဟာ ေနာကပငးမာ ႏငငသားအခြငအေရး လကလြတဆးရႈးသြားရလ႕

11


မတပတငရေအာင၊ ေဆးကသခြင ရေအာင၊ ခရးသြားခြငရေအာင၊ အမေထာငျပခြငရေအာင စတ

အာဏာပငေတြရ႕ ဖႏပမႈေတြက ေလာနညးေစဖ႕အတြက ပကဆေပး ေျဖရငးေနရတာပါ။

နယစပေဒသမဟတတ အတြငးပငးက ၿမ႕ႀကးေတြမာ ေနထငတ အစဥအဆကက ႏငငသားျဖစခတ လမးကြ

(တရတ/အႏၵယ)၊ ဘာသာျခားေတြလညး မတပတငလ၊ သနးေခါငစာရငးလ အာဏာပငေတြန႕ ဆကဆရတ

ကစၥမးေတြမာ ဘယေလာကခကခ၊ ဘယေလာက ေငြကနေၾကးကမား၊ စတပနး၊ လပနး ျဖစရသလဆတာ

မတေဆြထမာ အလ လမးကြ၊ ဘာသာျခားေတြ ရတသဆရင နားလည ခစားသႏငမာပါ။ စာေရးသ သတ

ရနကန တရတတနးမာ ဘးဘြား၊ မဘ က အစ ေမြးတ တရတသငယခငးေတြဆ အစးရ က ထတေပးထားတ

မတပတင က ေပာကမာစးလ႕ ေရႊလ အမမာ ဂရတစက သမးထားၿပး ဓာတပဆငက လပေပးတ အစစန႕

တေသြမတမးတတ မတပတငကပ ခရးသြားရင ယသြားေနရတာပါ။ ရနကန မာ အလ မတပတင

အစစရၿပးသားလေတြက အတလပေပးတ ဓာတပဆငဆရင နးစပတသေတြ၊ လမးကြ၊

ဘာသာျခားေတြအၾကားမာ နာမညႀကးပါ။

ဆေတာ လဝငမႈႀကးၾကပေရး န႕ အကငပကျခစား မႈက တတငးျပညလး အတငးအတာ န႕ ေနရာတငး၊

စနစအဖြ႕အစညးတငးမာ အျမစတြေနတ ျပနာ အျဖစသာ ရႈျမငၿပး အကငပကမႈ တကဖကေရး၊

လဝငမႈႀကးၾကပေရးမာ လပထးလပနညးေတြ မနကန ျမနဆနၿပး ဥပေဒ အတငး စနစတက

လပေဆာငေပးေရးတ႕က အစးရ၊ ႏငငေရးပါတ န႕ ျပညသ႕ ကယစားလယ လႊတေတာ အမတေတြက

ေတာငးဆရမာ ျဖစပါတယ။

ေနာကတခ ေထာကျပလတာက ရဟငဂာ ျပနာက အဆးတင မနကန ၿပးေျမာက မေျဖရငးႏငရင

ခလအမားယဆေနၾကတ လတတေလာ ဘဂၤါလခးဝငလာသေတြ (Recent Begali Illegal Immigrants)

ျပနာကလညး ထထေရာကေရာက ထနးခပႏငမာ မဟတတ အေၾကာငးပ ျဖစပါတယ။

အမးသား လျခေရး ရႈေထာင (National Security’s Point of View)

လဥးေရ အဆမတန ထထပေနတ တငးျပညႀကးေတြန႕ ပထဝအေနအထားအရ

နယနမတထစပေနတ ဗမာႏငငအဖ႕ ရဟငဂာ ျပနာ က အမးသား လျခေရး ျပနာ လ႕

12


ျမငေနၾကသေတြရ႕ စးရမမႈ န႕ သေဘာက နားလည လကခပါတယ။ လဥးေရးတးပြားႏႈနးလညး ျမနတ

လမးကြ/ဘာသာျခား ေတြျဖစတ ရဟငဂာ ျပနာ က အမးသားေရး / လမး / ဘာသာ သာသနာ စတ

ရႈေထာငက ၾကညခငသမားလညး ၾကညလ႕ရပါတယ။ ကန႕ကြကစရာ မရပါ။ ဒါေပမယ အားလး

(အလျမငသ/မျမငသ) နားလည လကခထားရမာက အဒ ရႈေထာင တခထကေန ျမင..၊ သးသပ..၊

ေကာကခကခ..၊ သေဘာထတၿပး ဒျပနာဟာ ေျဖရငးလ႕ မရတာကပါ။ အလားတ သေဘာပ

လ႕အခြငအေရး စႏႈနး တခထန႕လညး ျမငလ႕..၊ ရငးလ႕ မရတာလညး အားလး လကခရပါမယ။ ဆေတာ ဒ

ႏစခ ၾကားခ ရမာပါ။ ၾကားခရင ဘယကစၥက ေရ႕တနးတင စဥးစားရမလဆေတာ ခစလ႕၊ မနးလ႕၊

ေၾကာကလ႕၊ ဆႏၵဂတ၊ ေဒါသဂတ၊ ေမာဟဂတ၊ ဘယာဂတ စတ အဂတ ေလးပါး န႕ ကငးလြတၿပး

ေျဖာငမတမနကနတရားမတမႈတခတညးဘကကသာ ရပတညတ တရားဥပေဒ အတငး ျဖစရမာေပါ

ဆတာက အေျခခ စဥးစားမသာ ျပနာက အလးစ ေျဖရငးႏငမာ ျဖစပါတယ။

ႏငငသား ဥပေဒ (Citizenship Law)

တရားဥပေဒ အတငးပ ျဖစရမယ ဆခေတာ လကရ တညဆျဖစေနတ ၁၉၈၂ ႏငငသား ဥပေဒ ရ႕

ျဖစေပၚလာပ န႕ သရ႕ ေျဖာငမတမနကနမႈက ပထမဥးဆး ဆနးစစဖ႕ လလာပါတယ။ ဒသေဘာဟာ

လထေခါငးေဆာင ေဒၚေအာငဆနးစၾကည အပါအဝင ႏငငတကာ အဖြ႕အစညးေတြ န႕ ျပညတြငး၊ ျပညပက

ျမနမာ/ႏငငျခားသား ဥပေဒ ပညာရငေတြလညး ရဟငဂာ ျပနာက ေျပာတငး ေထာကျပေလရတ

သေဘာပါပ။

၁၉၇၈ မဆလ အစးရ ေခတ မာ ၁၉၈၂ ႏငငသား ဥပေဒ ျဖစလာမယ ဥပေဒၾကမး က အဓက ကယတင ပါဝင

ညႏႈငးေဆြးေႏြးေရးဆြခတယလ႕ မဆးခင ထတေဖာေျပာဆခဖးတ သမငးပညာရင ေဒါကတာေအးေကာ ရ႕

ဧရာဝတ (၂၀၀၉) ေတြ႕ဆးေမးျမနးခနးအရဆ ႏငငသား ဥပေဒ အတြက အလအလာက ႏငငသားျဖစခြင ကစၥ

က သ (ေဒါကတာ ေအးေကာ) ရယ၊ ေဒါကတာ ေမာငေမာင ရယ၊ ဥးစသာေအာင ရယ အဓက ေဆြးေႏြးၿပး

ဥပေဒၾကမး ေရးဆြခတယလ႕ ဆပါတယ။

13


ဌာေနတငးရငးသား သေဘာ အလအေလာက ႏငငသား အသအမတျပမႈက ေဒါကတာေအးေကာ က (၁၈)

ရာစေခတ ဘးေတာဘရားလကထကမာ ထတျပနဖးခတ သနးေခါငစာရငး မတတမးက အေျခခဖ႕ ပထမ

အၾကျပခတယလ႕ ဆပါတယ။ ဒါက ေဒါကတာ ေမာငေမာငက တအားေစာလြနးတယလ႕ ျမငလ႕ (၁၉) ရာစ

ၿဗတသ စ အဝင ကလန ျဖစခတ အခနက အေျခခၿပး ဌာေနတငးရငးသား အျဖစ အလအေလာက

ႏငငသားျဖစခြငက သတမတျပ႒ာနး ေရးဆြခတယလ႕ သရပါတယ။

ေရးဆြခတယ ဆတ ပညာရငႀကးေတြရ႕ ပညာ၊ ဥာဏ က စာေရးသအေနန႕ အျငငးပြားစရာမရပါ။ သတရ႕

သမာဓ က လညး ေနာကခ အေျခအေန၊ အေနအထားေတြေၾကာင ေထာကျပခငရင ေထာကျပလ႕ရေပမယ

ခအခနမာ မေထာကျပလပါ။ ဒါေပမယ အခလ ေရးရာစႏစေပါငး မားစြာကတညးက လမးေပါငးစ

မတငးေနထငေနလာခတ တငးျပည တျပညရ႕ အေရးႀကးဆးကစၥက ႏစေယာကတပငးန႕

စစဥေဆာငရြကခတ ပစ၊ ျဖစစဥ၊ သေဘာက ေမးခြနးထတဖ႕ လတယ..၊ ျပနလညစစစဖ႕ လတယ.. လ႕

ယဆပါတယ။

(၁၉၈၂) ႏငငသားဥပေဒ န႕ ၂၀၀၈ အေျခခဥပေဒ ပါ ႏငငသားျဖစခြင သေဘာက ဥပေဒ သေဘာ၊ ဥပေဒပညာ

ရႈေထာင က သးသပရငလညး လြတလပေရးေခတဥးကတညးက ျပ႒ာနး သးစြလာခတ ရငးလငးတ

အေျခခဥပေဒ ပါ ႏငငသား ဥပေဒေတြက ဖကသမးၿပး ဥပေဒ စညးမဥးအရ မဟတဘ အစးရ အာဏာပင

တသေဘာတညး အလက အမးမး လသလ ပေဖာ ေဆာငရြကႏငေနမႈ၊ ႏငငသားျပခၿပး ႏငငသားျဖစေစတ

ဥပေဒ ရ႕ အားနညးၿပး လသလ စမ ဆးျဖတခြင ရေနမႈ၊ ဗမာႏငငက ႏငငတကာမာ တရားဝင ပါဝင

လကမတထး သေဘာတညထားတ လ႕အခြငအေရး န႕ ကေလး အခြငအေရး ျပ႒ာနးခကေတြန႕

လကရတညဆ ႏငငသား ဥပေဒ န႕ အေျခခဥပေဒ ပါ အခကအလကေတြဟာ သဟဇတ မျဖစ (Conflict)

ျဖစေနမႈ ေတြလညး ရေနပါတယ။

[စကားခပ - ဥပေဒ ရႈေထာင က သးသပမႈ က ရညညႊနးပါ ဥပေဒ ပညာရင ဥးေအာငထး ရ႕ ေဆာငးပါး (ညႊနး-

၂) န႕ ဘဘစ ေဆြးေႏြးခနး (ညႊနး-၃) တြင ဆကလကရႈပါ။ ေမြးရာပါ လ႕အခြငအေရး အေျခခ သေဘာအရ

ႏငငသား ျဖစခြင က အျပညျပညဆငရာ လ႕အခြငအေရး ေၾကညာစာတမး အပဒ (၁၅-၁) (ညႊနး-၄) မာ

ဆကလက ေလလာပါ။ ေမြးရာပါ ကေလးသငယ အခြငအေရး ႏငငသား ျဖစခြငက အမားျပညသ႕ေရးရာ ႏင

14


ႏငငေရးရာ အခြငအေရး ႏငငတကာ သေဘာတစာခပ ပဒမ (၂၄-၃) (ညႊနး-၅) မာ ရႈပါ။ ကလသမဂၢ

ကေလးအခြငအေရး ႏငငတကာ ဥပေဒ ပဒမ(၇-၁) (ညႊနး-၆) မာ ၾကညပါ။]

စာေရးသ တဥးတညး အျမငအရ အထကမာ ဆခတ ဥပေဒ ပငးဆငရာ ရႈပေထြးမႈ၊ အားနညးမႈ၊ ႏငငတကာ

မာ သေဘာတထားတ လ႕အခြငအေရး စႏႈနး ကတကဝတေတြန႕ လကရျပညတြငး ဥပေဒေတြ ကကညမႈ မရ

ျဖစေနတာတြက လကရ အစးရ န႕ ဥပေဒျပလႊတေတာက အေလးအနကထား စဥးစားသငၿပး လအပတ

ျပျပငမႈေတြက အခနအတငးအတာ တခအတြငးမာ လပသငတယလ႕ ယဆပါတယ။

ခေလာေလာဆယအေနန႕ကေတာ လကရ အစးရ န႕ ရခင/ျမနမာ သမငး ပညာရငမား လညး

သေဘာတထားတ ကလနစျဖစမႈ (၁၈၂၄-၂၆ CE) န႕ အတ ဘဂၤါလ (ရဟငဂာ) အမားအျပား လာေရာက

အေျခခေနထငလာခတယ ဆတ သေဘာ န႕ တညဆ (၁၉၈၂) ႏငငသားဥပေဒ ရ႕ ႏငငသားျပခြင အရ

ရာစႏစေပါငးမားစြာ ေမယ နယျခား ေဒသမာ အေျခခေနထငလာခတ၊ တနညးအားျဖင ၁၉၄၈ မတငမ

(ကလနေခတအတြငး) ဗမာ-ဘဂၤလားေဒရ နယစပက ဝငေရာက အေျခခ လာခတ ရဟငဂာေတြ ရ႕ လကရ

မးဆကေတြက ႏငငသားအခြငအေရး အျပညအဝ ေပးျခငးျဖင ဒရဟငဂာ ျပနာက အလငအျမန

ေျဖရငးသငတယလ႕ အၾကျပလပါတယ။

ဘဂၤလားေဒရ ႏငငေရာက ရဟငဂာ ဒကၡသညမား ျပနလာမႈ (Return of Rohingya Refugees

from Bangladesh)

အထကမာ ဆခသလ ဥပေဒ အရ ႏငငသားျဖစခြင ရသေတြက ႏငငသား ေပးေျဖရငးသငတယလ႕

အၾကျပေတာ (အထကမာ ေဆြးေႏြးတငျပခသမ ေခါငးစဥေတြကလညး လကမခႏငတ) လတခ႕က

စာေရးသအေပၚ အျမငတမး ျမငႏငပါတယ။ ဒါေၾကာင ဥပေဒ သေဘာ မဟတဘ အျခား ျမငလြယတ

အေၾကာငးျပခက တခေပးရရင ရဟငဂာေတြက အစဥအဆက ဖႏပခတ ယခင စစအစးရကယတငက

ရဟငဂာေတြဟာ ဗမာႏငငသားျဖစေၾကာငး အသအမတျပရေတာ တဘက ဘဂၤလားေဒရ ႏငငမာ ဒကၡသည

အေနန႕ ခလႈ ေရာကရေနတ ရဟငဂာေတြထက တခ႕က ဘဂၤလားေဒရအစးရန႕ ေဆြးေႏြးညႏႈငး

သေဘာတၿပး လႈဝငမႈႀကးၾကပေရးက စစစၿပး ျပနလည လကခခရတာဟာ ယခင စစအစးရေခတတေလာက

အႀကမေပါငးမားစြာ ပါ လ ဆပါရေစ။

15


ဥပမာ ဆရရင ၁၉၉၆ ခႏစ ေမလ (၁၊ ၂၂၊ ၃၀) ရက ထတ စစအစးရ အဂၤလပ သတငးစာ “The New Light of

Myanmar” မားပါ တရားဝင သတငးထတျပန ခက မား အရ ၁၉၉၂ ခႏစ က ေန ၁၉၉၆ ေမလ ၂၃

ရကေန႕အထ ဘဂၤလားေဒရ ႏငငေရာက ရဟငဂာ ဒကၡသညေပါငး (၁၉၈,၄၃၅) ေယာကက ကရငေခာငး

ျပနလညလကခေရး စခနးအပါအဝင အျခား ဖြငလစထားတ ျပနလညလကခေရးစခနးေပါငးစကေန ျပနလည

လကခခေၾကာငး သရႏငပါတယ။

[စကားခပ - ၁၉၉၈ ခႏစ ႏဝငဘာလ အတြငးက ျပနလည လကခခမႈကလညး ဘဘစ သတငးတပဒ (ညႊနး-

၇) တြင နမနာ ဖတရႈႏငပါတယ။]

ပညာ၊ လမႈ၊ စးပြား ဖြ႕ၿဖးေရး အစအစဥမား (Education, Social and Economics Development

Programmes)

အခ ေမယနယျခားေဒသမာ ေနထငေနတ ႏငငသား ရဟငဂာေတြန႕ အျခား ဌာေနတငးရငးသား

ရခင အပါအဝင လမးစ ေတြ အတယဥတြ ၿငမးခမးစြာ ေနထငႏငဖ႕၊ အနာဂတမာ အတေန လမးကြ

အပစခငး ပဋပကၡ ေတြ နညးဖ႕က ပညာေရး၊ လမႈေရး န႕ စးပြားေရး တေျပးည ဖြ႕ၿဖးမ ျဖစမာျဖစတအတြက

ဒလ ေဒသဖြ႕ၿဖးေရး လပငနးေတြက ႏငငတကာ အကအည၊ မတေဆြ မြတဆလင ႏငငေတြက

ေထာကပမႈေတြန႕အတ လမး/ဘာသာ မခြ အစးရ၊ လမႈေရး အဖြ႕အစညးေတြ န႕ ႏငငေရးပါတေတြက

သမာသမတကက ဝငးဝနးေဆာငရြကရမာ ျဖစပါတယ။ ဒသေဘာက ခ လကရ သမၼတလညး

သေဘာတတယလ႕ သရ႕ ဗြအေအ အငတာဗး အရ ယဆရပါတယ။

အရငေခတစစအစးရ လကထက ကငသးခတ ရဟငဂာေတြက ပညာသငၾကားခြင၊ ကနးမားေရး

ေစာငေရာကခယခြင၊ အမေထာငျပခြင၊ ကယဝနေဆာငခြင၊ ကေလးမးဖြားခြင၊ ခရးသြားလာခြင ကန႕သတ

စတ အမးမးဖႏပမႈေတြ၊ ျပညမက ရာဇဝတသားေဟာငးေတြက အေဒသေတြမာ စျပေကးရြာဆၿပး အတငး

တညေထာင၊ ေထာကပမႈမးစ ပေအာေပး၊ အစးရ အရာရ ဗလခပႀကးေတြ ေခာငးေပါကမတတသြားၿပး

မညမတ သေဘာထားေတြန႕ ရပရြာေဒသ တညၿငမမႈ ပကျပားေအာင လပမႈေတြဟာ ဒ ရဟငဂာ ျပနာ

က မးဆကေတာကေစတ သေဘာေတြသာ ျဖစတယဆတာ လကခသေဘာေပါကၿပး လ႕ကငဝတ၊ သကၡာ

16


ရရ၊ ဒမကေရစ သေဘာအရ လ႕အခြငအေရး ျပညျပညဝဝန႕ ေဒသဖြ႕ၿဖးေရး လပငနးေတြက လမး/ဘာသာ

ထညမစဥးစားဘ ႏစဘကစလး မမတတ တေျပးည ေဆာငရြကမ ေရရည ဖြ႕ၿဖးတးတကၿပး ၿငမးခမးတ

ေဒသ န႕ လ႕အဖြ႕အစညးက ဖနတးလာႏငမာ ျဖစပါတယ။

မတညတ လမးအပစႏစခ သသယေတြနညး၊ အမနးေတြ ေလာ၊ ခစၾကညရငးႏးမႈ တးပြားလာေစဖ႕ကလညး

ႏစဘက လမႈေရး အသငးေတြ (ဥပမာ - ရခင အသငး၊ ဗမာ-မြတဆလင အစညးအရး) န႕ ႏငငေရးပါတ

(ဥပမာ - RNDP) ေတြက ႏစဘကအပစ ယဥေကးမႈ ႏးေႏာဖလယပြေတြ၊ လမႈေရး လပငနး ပးေပါငး

လပေဆာငမႈေတြ၊ လထပညာေပး ေဟာေျပာပြေတြ စတ လပငနးေတြက စစဥေဆာငရြကေပးဖ႕ လပါတယလ႕

စာေရးသအေနန႕ အၾကျပလပါတယ။

အျခား ဆကစပေနေသာ အေၾကာငးအရာ အေျခအေနမား (Other Related Matters)

လမး၊ မးရးဗဇ န႕ ရာဇဝတမႈ (Race, Genetic and Crime)

ဒေခါငးစဥ ထည ေရး ရျခငးဟာ လတတေလာ ရခငေဒသ မတညၿငမမႈ ျဖစစဥ အစျဖစတ ေဒသခ

အမးသမးငယတေယာကက သားမယားျပကင၊ လသတ၊ ပစၥညးယ ခတ ရာဇဝတမႈ ျဖစစဥ ျဖစၿပးစ အခနမာ

အဒ ရာဇဝတမႈ ကးလြနခတယလ႕ စြပစြခခရတ လမးကြ/ဘာသာျခား လတစ န႕ ပတသကၿပး စာေရးသ

အြနလငး မာ ဖတလကရဖးတ “ကယအမလညး လာေနေသးတယ၊ အမရငကလညး ေစာကား တ လမး န႕

ဒလ အကင စရကဆးေတြ ရတ လမးအႏြယ ေတြက ဘာအတြကမ လကသငခစရာ မလဘး” ဆတ

မတခက စကားေၾကာငပါ။

မတခကျပသဟာ ဘယသဆတာ အခ နာမည မေဖာဘန႕ သရ႕ ပငကယအရညအေသြး၊ ဝါသနာ န႕

ဆကစပတ အလပအကငက ေဖာျပရငက လအမား ရပမႏငမာ ျဖစတအတြက မတခကျပသက ပဂၢလေရး

ေဝဖန ရႈ႕ခ အျပစတငလစတမရဘ သေထာကျပတ အခကကသာ ဒမာ ရငးလတ အတြက ေယဘယ

သေဘာအေနန႕ သဟာ ပငကယအရညအခငးေၾကာင လအမားအၾကား တငးသျပညသ ထငရားတ

(အြနလငး ထငရားတာ မဟတပါ) ေခတပညာတတ အမးသမးတဥး ျဖစပါတယလ႕ပ ဆပါရေစ။ အထကပါ

မတခကျပခနမာ အဆပါ အမးသမးႀကးဟာ အမးသမးခငးကယခငးစာ စတန႕ ဒလ

17


မတခကမးျပမတယဆတာ ယမား သသယလညး မရပါ။ စာေရးသကယတငလညး အထကပါ ရာဇဝတမႈ

သတငးက ၾကားရေတာ ဝမးနညးစတပက ယကးမရ ျဖစခရပါတယ။

ဒါေပမယ ဒလ အျဖစအပကဟာ စတခစားမႈ တခတညးအရ လသရငၾကား ျပနလည မတခကျပလ႕ ရတ

ကစၥမးမဟတပါ။ ဥးေႏာကမာ ရတ အသဥာဏန႕ ဆငျခငၿပးမ ဆးျဖတ ေဝဖန မတခကျပမ ျဖစမာမ႕ပါ။

အေၾကာငးက ကမၻာ မာ ႏငငတကာက လမးစ ေတြ န႕ ရာဇဝတမႈ ဆကႏြယမႈက သပၸနညးက

သေတသနလပ စာရငး ေတြ ထတျပနေလလာၾကေပမယ လမး န႕ ရာဇဝတမႈ ရ႕ ခငမာတ ဆကႏြယမႈက

သကေသ သာဓက ေကာငးေကာငးျပစရာ မရတ အတြကျဖစပါတယ။ ဘယလမး တမးကေတာျဖင

ရာဇဝတမႈ ကးလြနႏငေျခ ပရတယလ႕ တသမတတညး ဧက ေကာကခကစြလ႕မရလ႕ပါ။ ရာဇဝတမႈ

ကးလြနသ လတဥးခငး က ေလလာရာမာလညး ဒလဟာ မးရးဗဇ ေၾကာင ဒလရာဇဝတမႈ

ကးလြနခတာပါလ႕ မခ ေျပာလ႕ မရဘ သ႕ရ႕ ပညာ အေျခခ၊ ဘဝျဖတသနးခမႈ မသားစ ေနာကခ

အေျခအေန န႕ ေနထင ႀကးျပငး ခရာ ပတဝနးကင စတာေတြက ပ အဓက က တာ ေတြ႕ရလ႕ျဖစပါတယ။

လမးစေတြ လကမာလညး ဒလ တသေဘာတညးျဖစတ အဒ လမးစ ေနထငတ လ႕အဖြ႕အစညးရ႕

တရားဥပေဒ စးမးမႈ၊ ပညာရည ျမငမားမႈ၊ လမႈ စးပြား အေျခအေနေတြကသာ ရာဇဝတျဖစႏႈနးန႕ ပဆကစပ

ႏးႏြယ အကး၊ အေၾကာငးရာ လ႕ ရလ႕ျဖစပါတယ။

ဆေတာကာ အထကပါ ရာဇဝတမႈ ျဖစစဥမာ ပါဝငခတ သေတြဟာ ရဟငဂာ ျဖစေစအးေတာ ဒါဟာ သတ႕

လမးအလက သေဘာလ႕ ယဆလ႕ မရဘ လတဥးခငးသေဘာန႕ လ႕အဖြ႕အစညးရ႕ တရားဥပေဒ စးမးမႈ

အပါအဝင အစစ အရာရာ အားနညးခကေတြေၾကာငလ႕သာ ဆႏငပါတယ။ အရင တႏစက

ေကာကပနးေတာငး မာ ဂပန ကမၻာလညခရးသည အမးသမးငယ က မဒမးကင လသတခတ (က)

မငးသက ဟာ ျမနမာ လမး န႕ ဗမာႏငင တခလးက ကယစားမျပတ သေဘာပါပ။ စာေရးသ တဥးတညး

အျမင န႕ သကေသ အေထာကအထား ထပျပရရငလညး ဗမာျပည က ႏစစဥ ရာဇဝတမႈျဖစပြားတ ႏႈနးန႕

ရဟငဂာ ေတြ န႕ မးႏြယ တ (သ႕) ဘာသာတ အျခား အမနးခငး န႕ ကမၻာ အႏ႕အျပား ႏငငေတြက

ရာဇဝတမႈ ျဖစပြား ႏႈနးေတြကသာ ႏႈငးယဥၾကညၾကပါလ႕ ဆခငပါတယ။ အဒလ ေလလာၾကညရင

ႏငငေတြရ႕ တရားဥပေဒ စးမးမႈ၊ တညၿငမေအးခမးမႈ၊ ပညာအရညအခငး ျမငမားမႈ၊ လမႈ၊ စးပြား အခကေတြ

18


ေၾကာငသာ ရာဇဝတျဖစႏႈနး အနညး/အမား က သကဆငတယဆတာ ထငထငရားရား ေတြ႕ႏငမယ

ျဖစပါတယ။

ေနာကဆးတခက ေထာကျပ လတာကေတာ ရာဇဝတမႈ သေဘာေတြမာ လမး၊ မးရး၊ ဗဇ န႕ တကရက

ပတသကတ အမးအစား သတသတမတမတခြျခားလ႕ မရေပမယ လမး၊ ဘာသာ၊ အသားအေရာင

ကြျပားမႈက အေျခခ တ အစြေတြ၊ မနးတးမေတြေၾကာင ျဖစေပၚေလရတ အမနးေၾကာငျဖစတ ရာဇဝတမႈ

(Hate Crime) ကေတာ ျဖစေလ ျဖစထရတ အေၾကာငး၊ သပၸနညးက ရာေဖြ ေဖာထတ

သတမတထားႏငေၾကာငးပ ျဖစပါတယ။

ရခင ေဒသ မြတဆလင အေျခခမႈ (Muslim Settlement in Arakan State)

ဒေခါငးစဥ ထညေရးရျခငးက (၈၈) မးဆက ေကာငးသား တေယာက သရ႕ လမႈကြနရက စာမကႏာ

မာ သတ႕ အဖြ႕ရ႕ ရခငေဒသ ေလလာေရးခရးစဥ မတတမးဓာတပေတြ တငထားတ အထက ေတြ႕မတယ

ဓာတပ တပေၾကာငပါ။ အဓာတပမာ စစေတြ ေဒသအတြငး စားေသာကဆငေတြမာ အရင ကလား မန႕ မးစ

လပေပးေနတ မြတဆလင ေတြ ခ ျဖစခတ အေရးအခငးေၾကာင ထြကေျပးခရလ႕ မန႕လပမယသ

မရေတာအတြက ေဒသခ ရခင လမႈေရးလပငနး အဖြ႕အစညးေတြက ေဒသခ ရခငလမးေတြက မန႕မးစ

လပနညး သငတနး ေပးမယ လ႕ ေၾကာျငာထားတ ဆငးဘတ ဓာတပ ပါ။

ေဒသခ ရခင လမးေတြထက အေျခခလတနးစားေတြ အလပအကင အခြငအေရးေတြ ရဖ႕၊

အသကေမြးဝမးေၾကာငး ပညာေတြ တတကၽြမးဖ႕ လပါတယ။ ႏငငေရး၊ လမႈေရး အဖြ႕အစညးေတြ န႕ ေဒသခ

အစးရက ႀကးစားေဖာေဆာင ေပးရမာ ျဖစပါတယ။ အလားတပ အေဒသေတြမာ ရာစႏစေတြခ

အေျခခေနထငေနတ ဗမာႏငငသား မြတဆလင ေတြမာလညး ဒအခြငအေရးမး ခစား ရရရပါမယ။

တဘကက ထမငးအးတညေပးဖ႕ႀကးစားခငလ႕ အျခားတဘကက ထမငးအးခြတာမး မျဖစရေအာင သတျပ

ေရာငၾကဥရပါမယ။

19


ဆခတ ဓာတပ က စာေရးသ က အေတြးေတြ အမားႀကး ျဖစေပၚေစခတအတြက မြတဆလင ေတြ ရခင ေဒသ

မာ လာေရာက အေျခချဖစပ သမငးအခကအလကေတြထက အားလးလကခႏငမယ အျငငးပြားဖြယရာနညး

အခကတခ ႕က ချပပါမယ။

ရခင/ျမနမာ သမငး ပညာရင မားလညး လကခႏငတ သေဘာအရဆရရင ရခငေဒသမ မြတဆလင ေတြက

ေလးမး ခြႏငပါတယ။

(၁) အခ အျငငးပြားဖြယျဖစေနတ စစတေကာငး ဘဂၤါလ အဆက ေမယနယျခားေဒသအေျခစက ရဟငဂာက

မြတဆလင အပစတစ ျဖစပါတယ။

[စကားခပ - စာေရးသ လကလမးမ နားလည သေလာက အခ ရခင/ျမနမာ သမငး ပညာရင မား ရဟငဂာ

ကစၥ အျငငးပြားေနတာဟာ လမးနာမည န႕ ဌာေနတငးရငးသား မဟတဘးဆတာသာ ျဖစပါတယ။ ဥေပဒ

အရ တရားဝင ႏငငသားျဖစခြင ရသေတြ ႏငငသား ျဖစျခငး၊ ေပးျခငး၊ ႏငငသား အခြငအေရး အျပညအဝ

ရျခငးက ျငငးေနၾကတာ၊ ကန႕ကြကေနၾက မဟတဘးလ႕ နားလညထားပါတယ။]

(၂) ရခင ဘရင မငးေစာမြန (King Narameikhla) (၁၄၀၄-၁၄၃၄ CE) က ျမနမာ (ဗမာ)

ဘရငလကေအာငကေရာကေနတ ရခငႏငငက ဘငေဂါလ နယ ဘဂၤါလ ဆလတန ဘရင (Sultanate of

Bengal) အကအည န႕ (၁၄၃၀ CE) မာ ျပနလည သမးပကၿပး ရခငဘရငႏငငေတာ ေျမာကဥး မငးဆက

(၁၄၃၀-၁၇၈၄ CE) က စတင တညေထာငခပါတယ။ အလ ျပနလည မထေထာငႏငေသးခင (၂၄) ႏစၾကာ

ဘငေဂါလ နယ ဆလတန ဘရင ဆမာ အေဝးေရာက ခလႈ (Exile) ေနခရပါတယ။ ဆလတန အကအည န႕

ရခငနနးဆက ျပနထေထာငၿပးတ အခနမာ ရခငႏငငဟာ ဘငေဂါလ နယ ဆလတန ဘရင လကေအာငခ

မတေဆြ ပ႑ာ ႏငင အျဖစဆကတညရေနခရတအတြက ရခငဘရငေတြဟာ ဗဒၶ ဘာသာကးကြယေပမယ

အစၥလာမမစ ဘြ႕ ေတြခယၾကၿပး ဘငေဂါလ နယသး အစၥလာမမစ ဒဂၤါးေတြကလညး ေငြေၾကးအေနန႕

တရားဝင သးစြခၾကပါတယ။ ဒလ အေနအထားဟာ ဘငေဂါလ နယ ဆလတန ၾသဇာခ လကေအာငက

လးဝလြတေျမာကတ (၁၅၃၁ CE) အထလ႕ ဆႏငပါတယ။ အေနာကပငးလညး အစဥအလာအရ ဗဒၶ

ဘာသာဝင ရခငဘရငေတြဟာ အစၥလာမမစ ဘြ႕ နာမည ခယတာေတြ ဆကရေနပါေသးတယ။

20


ေျမာကဥးေခတမာ မငးေစာမြန ရခငက ျပနသမးပကႏငခတ အခနကစလ႕ အတပါလာခတ

မြတဆလငေတြဟာ ဘရငအပခပေရး အဖြ႕အစညးေတြမာ အစဥအဆက ေနရာေကာငး အမားအျပား

ရလာခၾကပါတယ။

ဆခတ ေျမာကဥးမငးဆက စတငတညေထာငသ မငးေစာမြန ရခင က ျပနလည သမးပကရာမာ ပါဝင

အမႈေတာ ထမးခတ မြတဆလငစစသညေတြရ႕ အဆက မြတဆလင အပစ က ခ ရခငျပညနယမာ

ေနထငေနတ ဒတယ အမးအစား တမးျဖစပါတယ။ သတ႕က လကရ ရမးျဗ ကၽြနး(Ramree Island) မာ

အဓက ေနထငၾကပါတယ။ သတ႕ဟာ ရခင မးႏြယ အပစ ထမာလညး ထညသြငးေဖာျပခရ ၿပး ဌာေန

တငးရငးသားလညး အသအမတျပခရၿပးျဖစတ ကမနလမးေတြပါ။

[စကားခပ - အစၥလာမ ဘာသာဝင ကမနလမးေတြရ႕ သမငးက (ညႊနး-၈) တြင ဆကေလလာႏငပါတယ။]

(၃) ရခငဘရငႏငငေတာ ေျမာကဥး မငးဆက (၁၄၃၀-၁၇၈၄ CE) အတြငးမာပ လာေရာက

အေျခခေနထငလာခတ မြတဆလင အပစ -- သတ႕က လကရ ေျမာကဥး န႕ ေကာကေတာ မာ အမားစ

ေနထငေနၾကပါတယ။

(၄) ျမနမာ (ဗမာ) ဘရင ရခငႏငငက ေနာကထပ နယခ႕သမးပကခတ (၁၇၈၅ CE) မာ အတပါလာတ

ဗမာဘရင သစၥာေတာခ စစသညေတြ ျဖစတ အေခတ ျမနမာ (ဗမာ) ႏငငအလယပငး ေျမဒး နယက

မြတဆလင အပစတစ -- သတ႕က အခ စစေတြ ခရင (Sandoway District) မာ အေျခခေနထငၾကပါတယ။

တလငတမယား စနစ (Monogamy)

ရဟငဂာ ျပနာက အခ လအမား ေျပာၾကရင မယား အမားႀကး ယတ ကစၥ ပါလာတတတ

အတြက ဒေခါငးစဥက ထညေရးျခငးျဖစပါတယ။ Monogamy န႕ သန႕ ဆကစပတ Polygamy သေဘာမာ

ေဆြးေႏြးစရာ အခကေတြ အမားႀကး ျဖစတ အတြက သးသန႕ေဆာငးပါး အေနန႕ ေရးမသာ ျပညစ ႏငမာပါ။

ေအာကမာ တငျပ ထားတာက အကဥးခးပါ။

21


တလငတမယားစနစ မဟတၾကတ (Polygamy) သေဘာဟာ ရဟငဂာေတြ၊ မြတဆလငေတြ ခညးပ

အစဥအဆက ကငသးခတာ မဟတပါ။ ကမၻာ အဝမးက ေရးေဟာငး လ႕အဖြ႕အစညး (လမး/ဘာသာစ)

အေတာေတာမားမားမာ Polygamy ရ႕ ပစႏစမး ျဖစတ Polygyny (မယားၿပင) န႕ Polyandry (လငၿပင)

သေဘာ ရခၾကပါတယ။ မြတဆလင ကမၻာက လကရ ေခတသစမာပါ ေရးရးစြတ အေလအထေတြက

ကငသးဆျဖစေနေတာ Polygamy ထက Polygyny (မယားၿပင) က လမႈ ထးတမး အရ န႕ တရားဥပေဒ အရ

အမားစ လကခထားၾကပါတယ။ လကချခငးသာ ျဖစပါတယ။ အမေထာငတငး လကကငသးတာ မဟတပါ။

ေယဘယ သေဘာအေနန႕ မြတဆလင ကမၻာမာ အမေထာငျပမႈေတြရ႕ (၁-၃ %) ရာခငႏႈနး မကသာ

မယားၿပငယထားတ အမေထာငေရး (Polygamous Marriages) ေတြ ျဖစပါတယ။ မြတဆလင အမားစ ရတ

တရက၊ တနးရား၊ အဇာဘငဂန၊ ေဘာစနးယား-ဟာဇဂးဗးနား ႏငငေတြမာ ဆ တရားဥပေဒ အရ

တလငတမယား စနစ သာ ကငသးၿပး Polygamy က တားျမစထားပါတယ။ ဘာသာေရး ထးတမးစဥလာေတြ

လႊမးမးမႈကငးတ ဆကလာ အာရပ တငးျပည တခ ျဖစတ လယဘႏြန ဆလညး အလားတပါပ။

တလငတမယား စနစ (Monogamy) တရားဥပေဒ သေဘာ အရ မျဖစတာ၊ တနညးအားျဖင Polygamy က

ဥပေဒ အရ ခြငျပထားတာကလညး မြတဆလင ႏငငေတြ ခညးပလညး မဟတပါ။ ဥပမာ ဆ စာေရးသ တ႕

ဗမာျပညမာလညး Polyandry (လငၿပင) ထားမႈကသာ တရားဥပေဒ အရ ကန႕သတထားၿပး Polygyny

(မယားၿပင) ထားမႈက ဥပေဒ အရ ခြငျပထားပါတယ။ [စကားခပ - ဗမာ လ႕အဖြ႕အစညးမာ လမႈထးတမး

အရေတာ Polygamy (မယားၿပင/လငၿပင) က ရႈ႕ခပါတယ။]

ဒါေၾကာင ရဟငဂာ န႕ Polygamy က တြစဥးစားဖ႕ထက တငးျပညမာ အားလးတေျပးည ျဖစေအာင၊

အမးသမး အခြငအေရး အျပညအဝရေအာင Polygyny (မယားၿပင) တရားဥပေဒ အရ ယထားႏငမႈ က ျပငဖ႕

ဥပေဒျပ လႊတေတာ အမတေတြက ေထာကျပၿပး ဥပေဒျပ႒ာနးေပးဖ႕ ေတာငးဆရမာ ျဖစပါတယ။ ဒလ

လပႏငရင တပါတညး ႏငငအတြငးရ ဘယဘာသာဝငမဆ ႏငငမာရတ တရား ဥပေဒ အတငး လကနာ

ကငၾက ရမာ ျဖစတ အတြက Polygyny (မယားၿပင) ယထားႏငမႈက ပေပာကသြားမာ ျဖစပါတယ။

ႏငငတကာ က ဒမကရကတစ ႏငငေတြမာလညး ဒလ ဥပေဒ သေဘာန႕ တားျမစထားတာပါပ။ တပါတညး

22


မမ လ႕အဖြ႕အစညးမာ၊ အထးသျဖင မြတဆလင အသငးအဝနးမာ တလငတမယား စနစ (Monogamy) ရ႕

ေကာငးကး ေတြ က ပညာေပး ရမာ ျဖစပါတယ။

ဆကစပတ ကစၥတချဖစတ အသကအရြယမျပညေသးတ ကေလးသငယ လကထကမႈ (Child Marriage)

ဟာလညး Polygamy လပ ေရးေဟာငးေခတ လ႕အဖြ႕အစညးအားလး န႕ လကရေခတ ေရးရးစြ

လ႕အသငးအဝနးေတြမာ ရငသနေနတ ဓေလ တခပ ျဖစပါတယ။ ဒါဟာလညး ကမၻာန႕ အဝမး မာ

လကထပႏငတ အသက ကန႕သတခက တရားဥပေဒ ထတျပနၿပး ကန႕သတ ထားပါတယ။ ဒလ တရားဝင

အမေထာငျပႏငတ အသက (Legal Marriage Age) န႕ လင ဆကဆ ႏငတ အသက (Legal Sex Age) က

ဗမာျပညမာလညး သတမတ ျပ႒ာနးၿပးျဖစတ အတြက စးရမစရာ မလတ အေျခအေန ျဖစပါတယ။

ကေလးေမြးဖြားမႈႏႈနး (Birth Rate)

ရဟငဂာ ေတြ အၾကား ကေလးေမြးဖြားႏႈနးျမငမားေနမႈကလညး လေတြေျပာေလရလ႕ ဒေခါငးစဥက

ထညေရးျခငးျဖစပါတယ။

မနပါတယ..။ ရဟငဂာေတြဟာ ဘာသာေရး န႕ ဆကႏြယတ ေရးရးစြ အယအဆအရ ေခတမ ပဋသေႏၶၶ

တားဆးေရး မာ အားနညးၾကပါတယ။ တကယေတာ အစၥလာမဘာသာဝငေတြ ယၾကညတ ဘရားသခငရ႕

ႏႈတကပါတေတာ အရ စရင ေရးသားခတယလ႕ဆတ ကရအာနကမးမာ ပဋသေႏၶၶတားျခငး (Contraception)

ဟာ အျပစ (Sin) ျဖစတယလ႕ တတကက ဆထားတာမရပါ။ အျခားဘာသာ အယဝါဒေတြမာလညး ျဖစေလ

ျဖစထ ရတ ဘာသာတရား အဆးအမ က အဓပၸာယ ေကာကယ ကငသးပေတြမာ ေရးရးစြ န႕ ေခတမ

သေတြအၾကား ဝဝါဒကြေနတ သေဘာသာျဖစပါတယ။

ေယဘယ သေဘာ အေနန႕ ကမၻာ အႏ႕က မြတဆလင ႏငငေတြဟာ သတ႕ အမားစ အသအမတျပ

လကခတ အစၥလာမ အယအဆ ပညာရငႀကးေတြ ေဆြးေႏြးညႏႈငး သေဘာထားထတေဖာ လမးညႊနခကအရ

ေခတမ ပဋသေႏၶၶတားျခငး နညးလမးမားက အခက (၃) ခက ကန႕သတၿပး ခြငျပထားပါတယ။

ကန႕သတခကေတြဟာလညး ျဖစသငတသေဘာေတြျဖစတ (၁) ပဋသေႏၶ တားျခငးဟာ လငမယား

ႏစေယာကစလးရ႕ သေဘာ ဆႏၵ ျဖစရမယ၊ (၂) ပဋသေႏၶၶတားတ နညးလမးေၾကာင တသကလး မးမပြားႏင

23


ျမသြာတာမး မျဖစေစရဘး၊ (၃) ပဋသေႏၶၶ တားဆးျခငးေၾကာင လ႕ ခႏၶာကယက အသက အႏရာယ ထ ခကမႈ

မရေစရဘး ဆတ အခကေတြျဖစပါတယ။

အရင ေခတ စစအစးရ အဆကဆက တရားမဝင ကငသးခတ ရဟငဂာ ေတြက တရားဝင အမေထာငျပခြင

မေပးဘ ထနးခပတ နညးဟာ လသားရ႕ ေမြးရာပါ အခြငအေရးက ျပငးျပငးထနထန ဖႏပခပျခယရာ

ေရာကၿပး လသားျဖစတညမႈက ဆန႕ကငတ ရာဇဝတမႈ သာ ျဖစပါတယ။ ဒလ ရာဇဝတမႈပဒမ အႀကးႀကးန႕

နာမညဆးတာသာ အဖတတငခၿပး တကယ သတ႕ရ႕ ကေလးေမြးဖြားႏႈနးက ထနးခပႏငသလားဆတာလညး

ထေရာကေအာင မထနးခပႏငခပါ။ သတ႕ ေန ေနတ ေဒသ ဗမာျပညထမာ အမေထာငျပခြင၊ မးဖြားခြင

မရေတာ ခးၿပး လကထပေပါငးသငး၊ ကယဝနရတအခန အာဏာပငေတြသေတာ ဘဂၤလားေဒရ ဘက

ထြကေျပး၊ ဟက ဒကၡသညစခနးေတြ ဆကေနထင၊ ကေလးေမြးရငးန႕ လဥးေရ က မားလာတာပ ျဖစပါတယ။

ဒလေတြဟာ မမႏငငသားေတြျဖစတ အတြက တခနမဟတ တခန ျပနလကခရမာသာ ျဖစတအတြက

ေနာကဆး မမ ႏငငမာပ လဥးေရးမတနတဆ တးပြားလာတာသာ အဖတတငကနရစမာ ျဖစပါတယ။

ဒါေၾကာင ရဟငဂာေတြရ႕ လ႕အဖြ႕အစညးမာ အျခား ကမၻာအႏ႕အျပားက ဆငးရတ မြတဆလင

တငးျပညေတြမာ ကငသးတ လ႕သကၡာ လ႕ကငဝတန႕အည ေဆာငရြကတ ကေလးေမြးဖြားႏႈနး ေလာခေရး

အစအစဥေတြျဖစတ ေခတမတ သားဆကျခား ပညာေပးေရး၊ လင ပညာေပးေရး ေတြက ေဖာဆာင၊ ပဋသေႏၶ

တားဆးေရး နညးနာ ေတြက သငၾကားျပသ ပညာေပးရငးန႕ ဘာသာေရးအရလညး တရားဝင ခြငျပထားတ

အေၾကာငး ေဟာေျပာပြေတြ၊ ေဆြးေႏြးပြ ေတြ လပေပးျခငးျဖင ကေလးေမြးဖြားႏႈနးက ထနးႏငပါတယ။

ဗမာႏငငသား မြတဆလင မား (Burmese-Muslim)

ယခ ဗမာလ႕အဖြ႕အစညးမာ ျဖစေပၚေနတ လမး/ဘာသာ မတသ အပစေတြ အၾကား တးပြားေနတ

သသယ ေတြ အမနးေတြက ပေပာကဖ႕က လကရ ဗမာျပညမာေနထငေနတ ဗမာႏငငသား မြတဆလင

မားရ႕ တန႕ျပနေဆာငရြကပ န႕ ခယခက မနဖ႕လညး လပါတယ။ ေရးဘးဘြားအဆကက ဘယလမးက

ဆငးသကလာခပေစ လကရ ဗမာႏငငသား အေနန႕ ေနထငေနတ မြတဆလငမား (ရဟငဂာ၊ ရဟငဂာ

မဟတတ အႏၵယ၊ အာဖဂန၊ အာရပ၊ ပါရန အႏြယအားလး) ဟာ ႏငငရ႕ အမးသားေရး စတဓာတ က မမ

24


ကယ၊ စတ၊ ႏလး မာ တးပြားရငသနေအာင ကငၾကအားထတဖ႕ လပါတယ။ ဒ အမးသားေရးဟာ

အမး/ဘာသာ/သာသနာ ဆတ ကဥးေျမာငးတ လမးစြ၊ ဘာသာစြ အေပၚမာ အေျခမခဘ ကယျပန႕တ

ႏငငသား အားလး၊ လမး/ဘာသာ အားလး၊ တငးရငးသား အားလး သေဘာေဆာငတ ႏငငခစစတ၊ တငးျပည

ခစစတ အေပၚ အေျခခ ျမငႏငဖ႕ လပါတယ။ ဒလ ျမငႏငဖ႕၊ ဒလ အားလးက ကယစားျပတ အမးသားေရး၊

တနညးအားျဖင ႏငင/တငးျပည ခစစတ၊ ႏငင/တငးျပညခစေရး သေဘာက ျမနမာ အပါအဝင အျခား

တငးရငးသားအားလးန႕ ဗမာႏငငသား၊ ဗမာႏငငဖြား တရတေတြမာလညး ျမငႏင၊ ခယကငၾကႏငဖ႕

လပါတယ။

ေနာကတခက ဗမာ-မြတဆလင အသငးအဝနးအေနန႕ အျခား မြတဆလင မဟတသေတြၾကားမာ

ေပၚေပါကေနတ အထငျမငလြမား သသယ ရေနမႈေတြ၊ မသနားမလညလ႕ အၾကမးဖကဝါဒ န႕ ၿငမးခမးတ

အစၥလာမ ဝါဒ က ေရာေထြး အထငမား၊ အျမငမားျဖစကာ အစၥလာမ အေၾကာက ေရာဂါ (Islamophobia)

ဝငေနသမားက အျပစလ႕ တထစခ မသတမတ၊ မျမငဘ အစၥလာမ ဘာသာ န႕ အၾကမးဖကမႈ မပတသကတ

အေၾကာငးက ရငးျပတ ေဟာေျပာပြေတြ၊ ဘာသာေပါငးစ ခစၾကညရငးႏးမႈ အေျခခ ဗဟသတ၊ အျမင

ဖလယပြေတြ၊ က အငတကအားတက လပကငခြငရဖ႕ လမႈေရး၊ ႏငငေရး အဖြ႕အစညးေတြန

႕တငပငေဆာငရြကသငပါတယ။

ေနာကတခကက အစၥလာမ ဘာသာေရး သငတနးေကာငးေတြမာ ေရးရးစြ လတစ န႕

ဘာသာေရးေခါငးေဆာင တခ႕က ျပငးထနတ ေရးရးစြ အယဝါဒ ေတြ မသငၾကားႏငေစဖ႕၊ အၾကမးဖကဝါဒ

တးပြားေစတ သေဘာေတြ မေဟာေျပာႏငေစဖ႕ကလညး ဗမာ-မြတဆလင အဖြ႕အစညးေတြန႕

ေခါငးေဆာငေတြက ကပကပမတမတ ေဆာငရြကရမာ ျဖစပါတယ။ အစးရ ကယစားလယ အပါအဝင

ဘာသာေပါငးစ ပါဝငတ လမႈေရး အဖြ႕အစညးေတြက ဘာသာေရး သငတနးေကာငးေတြက ေလလာဖ႕

ဖတေခၚၿပး ေခတမ လြတလပ၊ မတ၊ ဒမကေရစ စႏႈနးေတြန႕ အည စစမနတ ဘာသာေရး စာေပ သကသက

သငၾကားေနတာသာျဖစေၾကာငး၊ အစၥလာမ သာသနာ က အဓမၼ သေဘာန႕ ျဖန႕ျဖးဖ႕ (Islamisation)

သငၾကားေပေနတာ မဟတေၾကာငး၊ ေရးရးစြ ျပငးထနတ သေဘာေတြ၊ အၾကမးဖကဝါဒတရားေတြ

လႈ႕ေဆာေနတာ မဟတေၾကာငး သကသကျပႏငဖ႕လပါတယ။ ႏငငတကာက ဒမကေရစ

25


ႏငငႀကးေတြမာလညး စာေရးသ ေထာကျပသလ သကဆငရာ မြတဆလင အသငးအဝနး (Muslim

Community) န႕ အစးရ၊ လမႈ အဖြ႕အစညးေတြ ပေပါငးေဆာငရြကရငးန႕ လ႕အဖြ႕အစညးမာ

ဘာသာစြျပငးထနမႈေတြနညးေအာင၊ ဘာသာေရး အမညခ အစြနးေရာက၊ အၾကမးဖကသမားေတြ ဝငေရာက

စမဝင လႈပရားခြငမရေအာင ကာကြယတာဆး ေနတာပ ျဖစပါတယ။

အထကမာ တငျပခတာေတြဟာ စာေရးသ ေလလာ သးသပမတ လကရ ျဖစေပၚေနတ ရခငေဒသ

မတညမၿငမျဖစမႈေတြရ႕ အဓက အေၾကာငးရငးတချဖစတ ရဟငဂာ ျပနာ န႕ ဆကစပတ

အေၾကာငးအရာေတြအေပၚ စာေရးသ တဥးတညးရ႕ အျမင၊ သေဘာထား န႕ အၾကျပခကေတြ ျဖစပါတယ။

နဂး (Conclusion)

နဂးခပရရင စာေရးသတ႕ရ႕ ဗမာလ႕အဖြ႕အစညးဟာ ဆယစႏစေပါငးမားစြာ

အေမာငထဖးလႊမးေနတ အေနအထား အခနကေန အလငးက ခမ စ ဝငလာတာန႕ သေဘာတရားခငး

တေနပါတယ။ အလငးက ဝငခါစ အခနမာ မကစေတြ ကနးႏငပါတယ။ အလငးဒဏက လအမားစရ႕

အျမငေတြက စးရ ထခက စတကသကေအာင ျဖစေစႏငပါတယ။ အရာရာဟာ အရးစြ ေနသားတက

ျဖစေနတ သမာရးက စတ၊ စဥးစားပ၊ အေတြးအေခၚ ေတြ န႕ အမဝငခြင မက ျဖစေနႏငပါတယ။ ဒလ

အေျခအေနက မလလားအပတ သေဘာ အေနန႕ မရႈျမငဘ အကးသင၊ အေၾကာငးသင

စဥးစားဆငျခငေတြးေခၚေမာျမငၿပး လကခသငတ အရာေတြက လကေလာညေထြ ျပျပင ေျပာငးလခငတ

စတန႕အတ လကခႏငဖ႕ ႀကးစားရမာ ျဖစပါတယ။ “အမးေပာကမာစးေၾကာကလ ပါတယ” ဆတ

ပဂၢလမားရ႕ ခစားခကကလညး နားလညလကခႏငေပမယ ေခတသစ ကမၻာရ႕ စဥဆကမျပတ

ျဖစေပၚတးတကေျပာငးလမႈေနေတြန႕ အလကသင ျပျပငေျပာငးလ ႏငစြမး မရဘ ႀကတင ေကာကခက၊

အစြ၊ မယၾကညမႈ၊ သသယ၊ ရနၿငး၊ အမနး၊ စစပြ ေတြ န႕သာ ဒလ အေျခအေနသစန႕ သေဘာေတြက

တန႕ျပနခၾကရင ျဖစလာႏငတ လသားမးႏြယေပာကဆးမႈက ပလ႕ အေရးႀကးပါတယ လ႕ပ ဆပါရေစ

ခငဗာ။

26


လရ႕ အေပၚယ အေရျပား အေရာင အေသြးန႕ သြငျပင ကြျပား ျခားနားမႈေတြ န႕ ေနာကခ အမး၊ ဘာသာ၊

လမႈ႕ အလႊာ က မၾကညဘ လတဥးခငးရ႕ အကငစာရတ န႕ အရညအခငးရမႈကသာ အဓက စဥးစားျပး

ရႈျမငဆငျခငသးသပ ေနရာေပးတတတ လြတလပ၊ မတ၊ ဝါဒျဖစငတ အနာဂတ ဗမာျပညရ႕ ရခင ရးမ၊ ပခး

ရးမ၊ ရမးရးမ ေတာငတနးႀကးေတြရ႕ၾကား ဧရာဝတ ျမစကမးပါးမာ လအမားစ ျမနမာမား၊ တငးရငးသား ရခင

အပါအဝင အျခား လနညးစ တငးရငးသားမား န႕ လမးကြ ႏငငသား တရတ၊ အႏၵယ အႏြယေတြရ႕

သားသမးေတြဟာ လမး/ဘာသာ မခြ ေသြးစညးခစခငရငးႏးမႈ ညအက၊ ေမာငႏမ အရငး စတဓာတ

ေကာကပသးႏက အရငးတညတ ၿငမးခမးေရးညစာက အတတကြ ခၿမနစြာ သးေဆာငႏငခြင အျမနဆး

ရပါေစလ႕ ဆႏၵျပလကပါတယ။

ၿငမးခမးေအး

၁၈ ၊ ၾသဂတ ၊ ၂၀၁၂

မတခက။ ။

စာေရးသ ေဆာငးပါး က အြနလငးမာ တငၿပးေနာက စာေရးသထ စာေရးဆကသြယ ေဝဖန ေထာကျပတ

အခကတခ ႕က စာေရးသရ႕ ကယပင လမႈ ကြနရကစာမကႏာတြင ျပနလည ေျဖရငးခက

ရဟငဂာ ျပနာ ေဆာငးပါး အတြက အမားစ ဆၾက၊ဆၾကတာေတာ ထးစအတငး ျပနလည

ေျဖရငးမာ မဟတပါ။ ဂရလညး မစကပါ။ ဆစာ ေတြ ဖယထား ၿပး ကနတ ကယပင အျမင ေတြက ျပနလည

ေပးပ႕တ ပဂၢလမားကေတာ ေကးဇးတငေၾကာငး ေျပာခငပါတယ။ တဥးခငး စာမျပနႏငတာလညး ခြငလႊတ

ေစခငပါတယ..။ တခ႕ တကယက ျပနသင၊ ျပနထက တ ကစၥေတြကေတာ ေျဖးေျဖး ျပနပါမယ…။ ဒါမမဟတ

ေနာကဆကတြ ေဆာငးပါးန႕ ျပနရငးပါမယ..။ တကးတက စာလမးေရးၾကတ ႏစဘကစလးကပါ..။

ေဆာငးပါး ေဖာျပၾကတ မးမခ၊ ဧရာဝတ အပါအဝင အြနလငး စာမကႏာေတြ က မတခကေတြကေတာ

အခနအခကအခေၾကာင လးလး မဖတႏငပါ။

27


စာေရး တန႕ျပနၾကတ အထက လတတေလာ ျပနေရးခငတ အခကတစခက၊ ႏစခကက ခ ဒမာ

ေျပာခငပါတယ။

ပထမဥးဆး အခက ကေတာ ခလ ျပနေရးဖ႕ေတာင မလတ ရစရာ ေကာငးတ ေကာကခကပါ။ ခ

အျငငးပြားဖြယျဖစေနတ ရဟငဂာ ေတြထက ႏငငသားဥပေဒအရ ႏငငသားျဖစထကသေတြက

ႏငငသားအခြငအေရး အျပညအဝ ေပးၿပး ဖႏပခပျခယ လ႕အခြငအရးခးေဖာကမႈေတြ မလပေတာဖ႕

ေဆာငးပါးမာ အဓက အၾကျပထားေတာ “ခငဗား ရဟငဂာ (ဘဂၤါလ) ပ ျဖစမာပါ” လ႕ တခ႕ လမး

ေရးၾကပါတယ။ အရင “လငတ ခစသ အခြငအေရး” အေၾကာငးေရးေတာ “ဒေကာင ေဂာရကးပ” လ႕ တခ႕

ဆခငၾကသလေပါ..။ “တငးရငးသာ ျပနာ” စာေတြ အတြက “ဒေကာင လမးစ တငးရငးသား တခခပ

ျဖစမာပါ” လ႕ ဆခၾကသလပါပ။ ဒလ စာက အကး/အေၾကာငး ေထာကျပ မေဝဖနတတ/ႏငဘ စာေရးတ

လက လမးေဝဖနတ သေဘာေတြက ကေနာ မအရ ဘာမ တန႕ျပနေလမရပါ..။ ခဒမာ စဆလကတာကေတာ

အလ ေကာကခကေတြမးက ဆလတ အစြန႕ ႀကတင ေကာကခကခတတမႈ Prejudice န႕ Stereotyping

အေၾကာငး နညးနညး ဆခငလ႕ပါ။

ကေနာ တခါေရးခဖးသလပါပ ႀကတင အစြန႕ သတမတမႈ ရ႕ မေကာငးတ အခက၊ မမနကနတ အျပအမက

သႏငဖ႕အတြက စာေတြ အမားႀကးဖတစရာမလ၊ ပညာေတြ အမားႀကး တတစရာ မလပါဘး။ ကေနာ

တစဥးတညး အေတြ႕အၾက အရေတာ အသက (၇) ႏစ (၈) ႏစအရြယ ဝငးဥး ေရးတ “စာကေလး တစေစာင”

ဆတ ဝတ တေလး စဖတဖးကတညးက ေရာငၾကဥဖ႕ သနားလညတတခတာပါ။ ဒလ အစြတခခန႕ ႀကတင

ေကာကခကခမႈေတြဟာ လေလာကမာ ဘယလမ အကမရ၊ အသးမဝငတ ကစၥေတြပါ။ ဒလ

အေၾကာငးအရာေတြန႕ ဆကစပတ US က Immigrants ျပနာ “Racial Profiling” အသးမဝင

အလပမျဖစပက ေထာကျပတ “Justin Bieber” န႕ “Selena Gomez” တ႕ႏစေယာကပ ယဥၿပး “ဘယသ

Immigrant လ” လ႕ ေမးခြနးထတထားတ အေပၚယ သြငျပင လကၡဏာ၊ ပပနး သ႑ာန က ၾကညၿပး

တသမတတညး ေကာကခကဆြလ႕မရပ ဓာတပကလညး သတရမပါတယ။ Prejudice, Stereotyping, Racial

Profiling အေၾကာငးေတြက ေနာငမာ အလငးသငသလ စာရည ေရးပါအးမယ။

28


ေနာက တစခကေတာ “ဘဂၤါလေတြရ႕ လတတလေလာ တရားမဝင ခးဝင လာေရာက အေျခခမႈက

အနညးစပါ” ဆတ ကေနာရ႕ ေထာကျပခကအတြက တန႕ျပနၾကတာေတြပါ။ အမားစဆခငၾကတာကေတာ

ဟးအရင စာတခ႕မာ လာေရာက ေျပာဆေလၾကသလ ႏငငျခား ေရာကေနတာက အျပစတခလ

ဆခငဟနတတ “မငး ဗမာျပည ျပနခ” ဆတာ န႕ ဗလေကာဆနးေလသန႕ “မငးက ဗမာျပညအတြက

ျမကတစပင ႏႈတဖးလ႕လား” ဆတ သေဘာေတြပါ။ ဒါေတြက အရင အႀကမေပါငးမားစြာ ၾကရငၾကသလ၊

စတပါရင ပါသလ ေျဖရငးၿပး ျဖစတအတြက ခထပမေျပာလေတာပါ။

ဒါေပမယ ဒါန႕ ဆကစပတ “ခငဗားက ရခငျပည မာ မေနဘန႕ ခ လတတေလာ ခးဝငလာေနၾကတာ အနညးစ

ပါလ႕ ေျပာတာ မယဘး၊ ခငဗားအေဒသသြားေနၿပး ခလေရးရငေတာ ယေကာငး ယမယ” ဆၿပး

လမးစာေရးၾကတ သေဘာ ကေတာ ကယတငက ဗမာျပည အႏ႕အျပားဆသလ ေရာကခဖးေပမယ

ရခငျပညေတာ ငပလေတာင မေရာကဖးတ သ အမနျဖစတအတြက ဒလ အေျပာေတြက ျပနလည

ေျဖရငးသငတယလ႕ ယဆလ႕ ခ ရငးပါမယ။

ဒလ “လတတေလာ ခးၿပး ဝငထြက၊ သြားလာ၊ စးပြားလပကငေနၾကတာေတြ ရတယ၊ ဒါက အရငကတညးက

အေျခခ ေနထငခၾကသေတြန႕ မဆငဘး၊” “ဒလ ဝငထြကသြားလာခြငရေနၾကတာ ဘဂၤလားေဒရ နယစပ

တခတညးမာ ရေနတ ျပနာ မဟတဘး၊ လဝငမႈႀကးၾကပေရး န႕ အစးရဌာနေတြမာ အျမစတြယေနတ

အကငပက ျခစားမႈ က တႏငငလး၊ စနစ၊ အဖြ႕အစညးတငးမာ ရေနတ ျပသနာပါ” ဆတာန႕ “တရားမဝင

လာေရာက အေျခခ သေတြ ရေကာငး ရႏငေပမယ အနညးစ ပါ” လ႕ ဆခတာေတြက သႏငဖ႕က ေနရာတငး

လကေတြ႕ သြားၾကည ေနထငမ သႏငတာမဟတပါ။ ကယတငးျပည အေရးကစၥေတြက စတဝငစားလ႕

အရငကတညးက ေစာငၾကညေနခရင၊ အစြကငးကငးန႕ အကးသင၊ အေၾကာငးသင စဥးစားႏငရင သႏငတ

ကစၥေတြပါ။

သမၼတ ဗြအေအ အငတာဗး ထြကၿပးမ အအငတာဗးမာ သမၼတ ဝနခခတ “ကေနာတ႔ ကြငးဆငးၿပးေတာ႔

စစေဆး ၾကညလကတ႔အခါမာေနာကထပ ၀ငေရာကလာတ သေတြက မရသေလာက နညးပါတယ။” ဆတ

အတငး လက ေလသေျပာငးေျပာလာတ လကေတြ႕ ရခငက (၃) ေခါက သြား ကြငးဆငးေလလာခတ ကကႀကး

ရ႕ မတခက “သမၼတန႕ သေဘာထားျခငးက မကြာဘး။ ဆတာက ကေနာတ႔ သထားတာက လြနခတ အႏစ

29


၂၀ ေကာက ၀ငလာတာက မားတယ။ ဒဘကပငးမာ ဟဘကကမးက စးပြားေရး၊ ႏငငေရး၊ အပခပေရးက

ကယထကေတာင သာတယ”ဆတ မတခက န႕ သရ႕ ေလလာခရးက ျပနလာလာခငး ဧရာဝတကေပးတ

အငတာဗးက သေဘာေတြကပ ႏႈငးယဥ ၾကညၾကပါ။ လကေတြ႕ သြားေလလာခလညး အမနအတငး

ေကာကခက မဆြႏငဘးဆတာ သႏငပါလမမယ။

ၾသဇာရတ ကေနာ တ႕လ လငယေတြရ႕ ေခါငးေဆာင သရေကာငး ကကႀကး အေနန႕ ျပနာ ေတြ

အရနအဟန ျမငေနတအခန (သရ႕ ေလလာေရးခရးက ျပနလာလာခငးတနးက) မာ သ႕အသ၊ သ႕ၾသဇာ

စးေရာကတ လထ အမား ယထင၊ ေၾကာငထင ျဖစေနမႈေတြ ေလာသြားေအာင ဘာလ႕ “ခ လတတေလာ ခးဝင

အေျခခ ေနထငသေတြက အနညးစ ပါ” ဆတ သကြငးဆငး ေလလာ ေတြ႕ရခတ အခကက အရင ဧရာဝတ

အငတာဗးမာ ထညမေျပာခသလ ဆတာေတာ သ႕သာ သြားေမးၾကညၾကပါ။ ဒါေတာင ခအခနထ သက

“အႏစ ၂၀ ေကာက ၀ငလာတာက မားတယ” လ႕ပ ဆခငေနေသးပါတယ။ သရ႕ “လြနခတ အႏစ ၂၀

ေကာ” ဆတာ ဘယအရာက ဆလခငလညး ေသခာမသေပမယ ကေနာ သတ “လြနခတ အႏစ ၂၀

ေကာ” ကေတာ ေဆာငးပါးမာ တငျပခသလ အရင စစအစးရေခတအဆက (မဆလ အပါအဝင) စစဆငေရး

အမးမးေၾကာင ဘဂၤလားေဒရ ဘက ထြကေျပးခၾကရတ ေမယနယျခားေဒသက ရဟငဂာေတြက နဝတ

ကယတင က မျငငးႏငေတာ ၁၉၉၂ က စလ႕ ျပနလကခ ခရတာေတြပါပ..။

ဒါက.. ထားပါ..။ ကေနာန႕ မဆငတ အတြက သဘာလ႕ အလေတြ ျဖစခ/ျဖစေနတယဆတာ မေျပာခငပါ။

သ႕အ ပထမ ဧရာဝတ အငတာဗး မာ ရဟငဂာ ျပနာ န႕ ဆကစပတ သေဘာက ဥပမာ ေပးခတအတငး ခ

လတခ႕ ျပနလည ေထာကျပၾကတ “ဆားမားေနၿပ” လ႕လညး ကေနာကေတာ မဆပါ။ ဒါက သ႕ကစၥပါ။

သ႕သမငးပါ။

[“ဆားမားျခငး/မမားျခငး” သေဘာတခတညးန႕လညး ဒျပနာ ေျဖရငးလ႕မရႏငဘး ဆတ ကေနာ

အျမငကလညး ေဆာငးပါးမာ တငျပၿပးသားပါ။]

ဆခငတ သေဘာကေတာ “သြားၾကညလညး အမန က ျမငခငမ ျမငႏငမယ၊ သြားမၾကညႏငေပမယလညး

အေျခအေန အမနက အနးစပဆး ပေဖာ သနားလညႏငတယ” ဆတ သေဘာပါ။

30


အလဆေတာ မငးက “ပညာရ ေျပးၾကညစရာမလဘး၊ ေတြးၾကညဖ႕ပ လတယ” လ႕ ဆခငတာလားဆၿပး

လအမား ေမးေငါခငစရာ ျဖစပါမယ။ အလ သေဘာ ဆျခငးမဟတပါ။ ဒလ သႏငတယဆျခငးက “Prejudice”

လပ ပညာေတြ အမားႀကးတတစရာမလ၊ စာေတြ အမားႀကးဖတစရာမလတာေၾကာငပါ။ ဒါေပမယ

အစြကငးဖ႕ေတာလပါတယ။ အစြကငးကငး န႕ ရေနတ အခကအလကအေပၚမာ အကးသင/အေၾကာငးသင

သးသပႏငရင အလ သႏငပါတယ။

အကးသင/အေၾကာငးသင ဆတာကလညး ပညာကဝႀကး ျဖစေနမ လပႏငတာ မဟတပါ။

ဥပမာ ဆရရင

ပထဝဝင က ေလးငါးတနး ေကာငးစာ အေနန႕ သငဖးရင ဗမာျပညအလယပငး မးနညးတာ

ႏစသနးေပါငးမားစြာကတညးက တညရေနတ ရခငရးမေၾကာင၊ မးရပကလ႕ ဆၿပး သႏငပါတယ။ အလ

သၿပးရင ဆကစပတ သမငးအခကျဖစတ ပါးစပရာဇဝင “ပဂေခတတနးက အေဒသမာ မးေကာငးတယ၊ လယ

(စပါး) လညး စကႏငတယ၊ တျဖညးျဖညးန႕ ဘရားတညဖ႕ သစပငေတြ ခတ အတဖတၾကလြနးလ႕ မးနညးၿပး

ေျခာကေသြ႕ေျမ ျဖစသြားတာ” ဆတာ မဟတဘး၊ မမနဘး လ႕ ဆကစပ ေတြးေခၚ၊ အကး/အေၾကာငးသင

သးသပ ႏငတ သေဘာပါပ။

အလပ နညးနညး စာဖတဝါသနာ ပါလ႕၊ နညနညး စတဝငးစားလ႕ ဘမေဗဒ န႕ ပတသကတာေလး

တးမေခါကမရင ပဂ ဧရာဝတ ကမးပါး ေျမႀကးက “ေကာကေျမ” ျဖစေၾကာငး သရင တဆကတညး

ဆကစပတ ပါးစပရာဇဝင “ပဂဘရားေပါငး - လညးဝငရးသ တညည ၄၄၄၆၇၃၃ ရခတယ၊ ေနာကမ

ျမစေရတကစား၊ ကမးပါးၿပလ႕ ဘရားေတြ ေရဆငးသြားတာ” ဆတာ မဟတေၾကာငး၊ မမနေၾကာငး

အကးေၾကာငးည စဥးစာ ေတြးေခၚ သးသပႏငပါတယ။

ဒသေဘာပ ရဟငဂာ ျပနာ လညး ဗမာလ ဖတတတရင (ေလးငါးတနးဆ ဗမာလ ေကာငးေကာငး

ဖတတတေနပါၿပ)၊ ကယတငးျပည အေၾကာငး စတဝငစားရင ဘယလ၊ ဘယပ.. ျဖစခ..၊ ျဖစေနတယ ဆတာ

အမနန႕ အနးစပဆး သႏငပါတယ။

31


ဆေတာ ေျပာခငတာက အမန က သဖ႕ရာမာ ပညာရႀကး ျဖစစရာ မလပါ၊ ကယတငလညး အခငးျဖစပြားရာ

ေဒသေတြက သြားၾကညစရာမလပါ (လကေတြ႕သြား ေလလာႏငရငေတာ ပေကာငးတယဆတာ

လကခပါတယ)၊ ရတ အခကအလကအေပၚမာ အကးသင၊ အေၾကာငးသင စဥးစားဆငျခငလစတရမႈျဖစတ

အစြကငးဖ႕က အဓက ပါ ခငဗာ..။

အခ ဒေလာကပါပ..။ ေနာင အခနေပးႏငရင ေဆာငးပါး ေရးစဥတနးကတညးက ကနခတ ဆကစပတ

အေၾကာငးအရာေတြ န႕ ေဆာငးပါး အေပၚ စာေရး တန႕ျပနခၾကတ အထက ျပနလည ေျဖရငးသငတ

အခကတခ ႕က ရဟငဂာ ျပနာ ေနာကဆကတြ ေဆာငးပါး အေနန႕ ေရးပါမယ…။

ၿငမးခမးေအး

၃၀ ၊ ၾသဂတ ၊ ၂၀၁၂

ရညညႊနး။ ။

1. ၿငမးခမးေအး၊ “ယဥေကးတ လ႕အဖြ႕အစညးအတြက

ဆငျခငစရာ”http://moemaka.com/?p=24166

2. ေအာငထး (ေရ႕ေန)၊ “ရဟငဂာ ျပနာ၊ လ႕အခြငအေရး ႏင အမးသား ဂဏသကၡာ”၊

ေခတေမာငး စာေစာင၊ အတြ (၁)၊ အမတ (၃)၊ ဇလငလ ၂၇ရက ၂၀၁၂ ခႏစ။

3. ဘဘစ ျမနမာအေရး ကမာၻ႕အေရးေဆြးေႏြးခနး၊ ဇလငလ ၂၀ ရက ၂၀၁၂ ခႏစ။

4. The Universal Declaration of Human Rights: http://www.un.org/en/documents/udhr/

5. International Covenant on Civil and Political Rights:

http://www2.ohchr.org/english/law/ccpr.htm

6. International Covenant on the Rights of the Child:

http://www2.ohchr.org/english/law/crc.htm

7. Rohingya refugees return to Burma:

http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/221775.stm

32


8. ေမာငဆႏၵ(လယေ၀း)၊ ကမနမးႏြယစ သမငး၊ ႏငငဂဏရညစာေပတက၊ ဒဇငဘာ၊၂၀၀၅။

ကးကား။ ။

Dr. Francis Buchanan-Hamilton, M.D., “A Comparative Vocabulary of Some of the

Languages Spoken in the Burma Empire”, Asiatic Researches 5 (1799), Page 219-240.

Republished: University of London (UL), School of Oriental and African Studies (SOAS)

Bulletin of Burma Research, Vol. 1, No., 1, Spring 2003.

Leider, Jacques P: "Interview: History Behind Arakan State Conflict", by The Irrawaddy,

July 9, 2012.

Dr. Aye Kyaw: “An Historian Looks at Rohingya”, by The Irrawaddy, October 7, 2009.

Yegar, Moshe, “Between integration and secession: The Muslim communities of the

Southern Philippines, Southern Thailand, and Western Burma / Myanmar”, Lanham, MD:

Lexington Books, p. 23-24, 2002, ISBN: 0739103563.

Dr. Aye Chan, The Development of a Muslim Enclave in Arakan (Rakhine) State of

Burma (Myanmar), University of London (UL), School of Oriental and African Studies

(SOAS) Bulletin of Burma Research, Vol. 3, No., 2, Autumn 2005.

The New Encyclopedia of Islam (2002), AltaMira Press, ISBN 0-7591-0189-2

Burma Press Summary, 1996, May, From the Rangoon “The New Light of Myanmar”,

Compiled for the Burma Studies Group by Hugh C. MacDougall, Published by the

Center for East Asian and Pacific Studdies, University of Illinois.

Burma’s Citizenship Law, 1982: http://www.unhcr.org/refworld/docid/3ae6b4f71b.html

ျမနမာစြစကမး၊ အတြ (၉)၊ အပငး (က)၊ စာေပဗမာန၊ ၁၉၆၄၊ ပဌမအႀကမ၊ စာမကႏာ (၈၉)။

33


(ဘေလာမား ၊ ဖရမမားတြင ျပနလည ေဖာျပလပါက အစ အဆး ေဆာငးပါး တပဒလး အပငး စ

ေဖာျပႏငမသာ ခြငျပပါတယ။ ေခါငးစဥ တခ႕တညးကြက ေဖာျပပါက စာေရးသ ရ႕ ဆလရငး တငျပခကက

စာဖတသ ပေဖာႏငမာ မဟတတ အတြက ေခါငးစဥ တခ႕တညးကြက ေဖာျပျခငးက လးဝ ခြငမျပပါ။)

ဓာတပ အညႊနး - ကာတြနးဆရာႀကး ဥးေဖသနး ရ႕ “’ဒက ဒ႕ဘယသြားၾကမလ” စာအပ မ ယသည။

(အးဘြတခ က Burmese Classic အြနလငးစာမကႏာက ျပနလည မေဝသည။)

Rohingya Crisis by Nyein Chan Aye 18 Aug 2012 Updated with comments reply

Documents

Transcript of Rohingya Crisis by Nyein Chan Aye 18 Aug 2012 Updated with comments reply