• Hindi sinang-ayunan ni Rizal and mga naturang kundisyon at minarapat niyang tumira sa tahanan ni Kapitan Carnicero.

• Inuukol niya ang kanyang panahon sa paggamot, sinig, pagbabasa, pagsasaka at mga gawaing sibiko.

• Dumating sa Dapitan ang kanyang ina at ang kanyang kapatid na si Maria noong Agosto 1893

• Ikatlong pagkakataon inoperahan niya ang kanyang ina. Nag tagumpay and operasyon ngunit sa tatlong araw ay analis ni Teodora anf benda, kaya nag ka imeksyon ang sugat.

• Ang natutunan niya sa Ateneo bilang isang surveyor at pagbabasa niya ng aklat tungkol sa inerhereya ay nkatulong upang maka gawa ng pusong mapagkuhanan ng malinis na tubig ng mayayaman.

• Isang proyektong pansibiko ni Rizal ay ang pailawin ang langsangan ng Dapitan.

• Upang maitaboy ang lamok na pinagmumulan ng sakit na malarya.

• Ang ginugol sa proyekto ay limang daang piso (P500)

• Padre Francisco Sanchez ang naging katulung niya sa pag gawa ng proyekto.

• Gumawa ng isang malaking huwarang mapa ng Mindano sa harap ng simbahan ng Dapitan sina Rizal at Padre Sanchez.

• Nag masid ng makabagong edukasyon sa Europa.

• Naka pag patayo ng paaralan sa Dapitan.• Labing anim na estudyate, piling lalalki at sa

kilalang angkan.• Walang matrikula- pinagtratrabaho sa

halamanan, bukid at mga proyektong pampamayaman.

• Tinuruan mag basa, sulat, kasaysayan, kagandang asal, himnastika at gawang kamay.

• Sinanay pangangalap ng espesimen ng mga hayop, kulisap at halaman.

• Draco Rizali ( isang pambihirang tutubi ) • Asogonia Rizali ( isang maliit na uwang )• Dalawampu’t dalawa (22) wika• Nag negosyo sa Dapitan, sumosyo kay Ramon

Carreon (isang negosyante)• Kalakal ng abaka, kopra, at isda.• Sumulat ng “Mi Retiro” (ang aking

kinaligpitan)