LONXITUDE: 132 km

SUPERFICIE DA CUNCA: 2803,6 km2

CONCELLOS: Taboada, Palas de Rei, Monterroso, Antas de Ulla, Dozón, Lalín, Forcarei, Rodeiro, Silleda, A Golada, Santiso, Melide, Toques, Arzúa, Touro, Vila de Cruces, A Estrada, Vedra, Boqueixón, Teo, Padrón, Pontecesures, Santiago de Compostela, Ames, Valga, Dodro, Catoira e Rianxo.

CLIMAAtlántico, máis seco e cálido no curso medio (comarca da Ulla) e máis húmido e frío no alto (A Ulloa).

Vides na comarca da Ulla

Prados na Ulloa

RÉXIME: pluvial. Presenta augas altas en xaneiro, febreiro e marzo, e baixas en agosto e setembro.

CAUDAL: 79,3 m3/s

O Ulla en Padrón en augas altas

NACEMENTO: Entre o Alto do Corno e os Montes da Vacaloura (parroquia de Ansar-Taboada).

Cabeceiras: Sucastro, Ribeira, Ermida.

A Ulloa desde a Serra da Vacaloura

Área recreativa A Peneda (Monterroso) O Ulla entre Antas de Ulla e Monterroso

Ponte da Mercede (Palas de Rei) Balneario de Frádegas, a carón do Ulla.

Torrentas de Mácara (entre Palas de Rei e Agolada)

PambreNace na aba leste da serra do Careón e xúntase co Ulla en Ramil.

Seco

O Ulla en Barazón (Santiso)

Ponte sobre o río Seco en Leboreiro, no Camiño de Santiago.

O Ulla en Ramil

FurelosNace na serra do Corno de Boi e recolle augas do Bocelo e o Careón e xúntase co Ulla en Barazón.

O Ulla en Ponte Arcediago (Santiso) Área recreativa do Liño (Santiso)

Encoro de Portodemouros

Arnego

Fórmase pola confluencia de varios regos que nacen na Pena de Francia e a serra do Faro e xúntase co Ulla no encoro de Portodemouros.

Río Rodeiro (Arnego) en Rodeiro

O Arnego no encoro de Portodemouros

O Arnego en Toiriz

Iso

Nace nos montes de Boimorto e xúntase co Ulla no encoro de Portodemouros.

O Iso en Brandeso (Arzúa)

O Iso en Ribadiso (Arzúa)

Río Cubelos (San Tomé de Ínsua-Vila de Cruces)

O Ulla nas proximidades da Ponte San Xusto (Arzúa)

O Ulla en Salgueiros (Vila de Cruces)

Lañas

O Ulla en Ponte Basebe, entre Vila de Cruces e Touro.

O Ulla en Touro Pozo do Pego (entre Touro e Vila de Cruces)

Pozo do Pego (entre Touro e Vila de Cruces)

Ponte Remesquide entre Obra e San Pedro da Ribeira

Área recreativa en Obra (Vila de Cruces)

Illa no río Ulla (Obra-Vila de Cruces)

Ponte Ledesma

O Ulla entre Gres e Ledesma

Deza

Fórmase pola confluencia dos regos que nacen en Candosa e na serra do Testeiro. Percorre 51 km e a súa cunca ocupa 551 km². Xúntase co Ulla facendo linde entre Cira (Silleda) e Gres (Vila de Cruces).

O Deza en Ponte Taboada, entre Silleda e Lalín.

Confluencia do Deza e o Toxa

PONTE ULLA

O Ulla en Arnois (A Estrada)

Ponte Sarandón (Vedra)

O Ulla Berres (A Estrada)

LiñaresNace en Monte Redondo e xúntase co Ulla en Paradela (A Estrada).

Estación ictiolóxica no coto de Ximonde (Vedra)

O Ulla en Covelos (Vedra)

Pereiro

Ponte Buxaca entre Boqueixón e Vedra)

Vea

VedPonte entre Couso (A Estrada) e Xermeade (Teo)

O Ulla entre Couso (A Estrada) e Xermeade (Teo)

O Ulla en Padrón

O Ulla en Sinde (Padrón)

O Ulla en Padrón

PADRÓN PONTECESURES

O Sar en Santiago de Compostela

SarNace en Bando (Santiago de Compostela) e xúntase co Ulla en Padrón.

O Sarela en Santiago de Compostela

O Sar en Ames

O Sar en Padrón

Illa de Bexo entre Dodro e Rianxo

O Ulla en Valga

O Ulla en Dodro

Esteiro do Ulla

O Ulla en Catoira

Valga

O Ulla entre Catoira e Rianxo

Ved

Catoira

DESEMBOCADURA: Ría de Arousa (Océano Atlántico)

XEOLOXÍAO río Ulla discorre mainamente no seu primeiro tramo, encáixase levemente para atravesar a Dorsal Galega e na zona de Ponte Ulla labra un canón no cuarzo de Pico Sacro. Na zona de Castro Valente discorre encaixado 300 m por debaixo da montaña e ao chegar a terras de Padrón o ensánchase e ábrese o val. Antes de desembocar na ría de Arousa forma un amplo esteiro.

Nos seus afluentes abondan os rápidos e fervenzas, debido ás numerosas fallas e á variedade das rochas.Podemos atopar rochas de orixe metamórfica como os xistos, gneis e anfibolitas, e ígneas, como os granitos hercínicos (granito de dúas micas).

Pedra de Gran no Ulla (Palas de Rei) Anfibolitas no Arnego

Mácara (entre Palas de Rei e Agolada)

Brañas (Río Furelos). Río Pambre

Rego da Pedriña (San Antoniño de Toques).

Pedrouzo (Furelos)

Porto Marcelín (Arnego) en AgoladaRego de Lamas (Iso), en Maroxo-Arzúa

As Hortas, no río Ufa (Arzúa) Río Cubelos (San Tomé de Ínsua(Vila de Cruces)

Salto das Pombas, no río Lañas Río Beseño (Lañas) en Cornado (Touro)

Rego Quintás en Prevediños (Touro) Rego do Inferniño (Touro)

A Fírveda, no rego de Escuadro (Toxa-Deza).

Fervenza de Graña, nunha das cabeceiras do Deza, en Forcarei.

Fervenzas dos Muíños, no Río Mera (Deza), en Silleda.

Cadoiro do Toxa (Deza) con distinto caudal.

Rego Pontillón (Donas-Boqueixón) Rego Pontillón (Codeso-Boqueixón)

Río Záramo (Vigo-Boqueixón) Muíño da Serra, no río PereiroEntre Vedra e Vigo-Boqueixón.

Rego de Tomonde (Pazo de Sta. Cruz de Rivadulla-Vedra) Picho da Fervenza (Río Liñares)

Valiñas-Curantes (Río Liñares)

Pozo Maimón (Río Liñares) Curantes (Río Liñares)

Rego de Fontao en Rumille (Padrón)

Río Valga (Parafita-Valga)

FLORAAo longo do curso do Ulla consérvanse grandes áreas de bosques de ribeira. No val do Arnego atópase o sobreiral máis extenso de Galicia. No esteiro hai grandes áreas de xuncos e carrizos.

Pé de Boi

Dentabrú ou palla real

Sobreiral do Arnego

Carrizos e salgueiros

Lentellas de augas, espadanas…

Xunqueira en Catoira

FAUNAAs augas do Ulla son ricas en especies piscícolas. Destaca a presenza de salmóns e lampreas. Ademais pódense atopar troitas, sábalos, escalos, muxes... Hai varias especies de anfibios e réptis e unha variada avifauna, especialmente no esteiro.

Polos de lavanco

Garzota

Libeliña

Larva de ditisco

Mexillón de río

Saramaganta

ESPAZOS PROTEXIDOSLICs: “Ulla Deza”, “Sobreiral de Arnego”, “Serra do Careón”, “Brañas de Xestoso”

O LIC “ULLA DEZA”: abrangue o curso do Ulla desde Arzúa ata a desembocadura, o último tramo do Deza e o Sar, desde Os Anxos, unha extensión de 1.153 ha.

Xunqueiras no esteiro do Ulla entre Dodro e Valga

APROVEITAMENTOSubministro de auga para abastecemento urbán, agrícola e industrial, produción de enerxía eléctrica, pesca, acuicultura, lecer… É navegable ata Padrón

Monterroso

Pescadores nunha imaxe antiga

Ruta Xacobea polo Ulla Encoro de Portodemouros

Central de Portodemouros, a máis importante do Ulla.

MUÍÑOS

Río Ulla (Monterroso)

Río Asneiro (Dozón)

Río Iso (Arzúa) As Canizas (Ulla)

Liñares (A Estrada) Pazo de Oca (A Estrada)

Nas beiras do Ulla e de algúns dos seus afluentes atópanse surxencias termais aproveitadas como fontes mediciñais e en balnearios: Frádegas, Caldelas de Vilariño, Os Ánxeles, Baños da Brea…

Baños da Brea (Vila de Cruces)

Caldelas de Vilariño (Agolada)

Frádegas (Antas de Ulla)

Os Ánxeles (Brión)

Pescos para a lamprea en Herbón (Padrón)

Festas relacionadas co río

DATOS HISTÓRICOSA cunca da Ulla é unha área moi poboada desde tempos antigos, nela atópanse Santiago de Compostela, Padrón, A Estrada, Lalín...En toda a zona consérvase un rico patrimonio cultural.

Mosteiro de Carboeiro, na beira do Deza

Mosteiro de Herbón, en Padrón

O tramo final do curso do Ulla, ata Padrón, era lugar de acceso desde o mar a Santiago de Compostela. Para a súa vixiancia e defensa construíronse as Torres de Oeste (Catoira). Foron edificadas entres os séculos X e XII sobre restos romanos.

PONTES

Ponte Taboada (Deza)

Carboeiro (Deza)

Ponte Ledesma (Ulla)

Ponte entre A Estrada e Teo (Ulla)

Ponte do Carme no río Sarela(Santiago de Compostela

Río Sar (Padrón)

Río Tinto (Sar), en Rois.

LITERATURA

“Mandáronme coller rosasna beira do río Ullae, tan bonitas as vin,que collera unha por unha” (Popular)

“¡Adiós!, montes e prados, igrexas e campanas;¡Adios!, Sar e Sarela, cubertos de enramada; (...)Cando volver, se volvo, todo estará onde estaba;Os mesmos montes negros i as mesmas alboradas,do Sar e do Sarela, mirándose nas augas...” Rosalía de Castro.

CURIOSIDADESO río Ulla é o segundo río máis importante (máis longo e coa cunca máis grande) de Galicia despois do Miño-Sil. É a fronteira natural entre as provincias de Pontevedra e A Coruña e da nome ás comarcas polas que discorre, a Ulloa, onde nace, A Ulla no seu curso medio e o Ullán no baixo.

A Ulloa

PROBLEMASContaminación, enchentes, encoros, obras, especies invasoras...

Canle que desvía o Sar ao seu paso por Padrón.

Enchente no Sar.

MONTAXE E FOTOS: Adela Leiro, Mon Daporta