ÖĞRETMEN KİTABI

98
DEVLET KİTAPLARI İKİNCİ BASKI ……………………., 2019 ÖĞRETMEN KİTABI

Transcript of ÖĞRETMEN KİTABI

Page 1: ÖĞRETMEN KİTABI

DEVLET KİTAPLARI

İKİNCİ BASKI

……………………., 2019

ÖĞRETMEN KİTABI

Page 2: ÖĞRETMEN KİTABI

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YAYINLARI ............................................................................: 6257YARDIMCI VE KAYNAK KİTAPLAR DİZİSİ.......................................................................: 672

Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 26.07.2016 gün ve 7920668 sayılı yazısı ile eğitim aracı olarak kabul edilmiş, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünün ....................

gün ve ............. sayılı yazısı ile ikinci defa .... adet basılmıştır.

ISBN 978-975-11-4332-7

Her hakkı saklıdır ve Millî Eğitim Bakanlığına aittir. Kitabın metin, soru ve şekilleri kısmen de olsa hiçbir surette alınıp yayımlanamaz.

Page 3: ÖĞRETMEN KİTABI

Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak.

Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl. Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl.

Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.

Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar?

Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın; Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın

Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı.

Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda! Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.

Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli. Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeli- Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.

O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na’şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım.

Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl; Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet; Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl!

Mehmet Âkif Ersoy

Page 4: ÖĞRETMEN KİTABI

GENÇLİĞE HİTABE

Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini,

ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.

Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en

kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek

isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti

müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın

vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok

namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek

düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili

olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün

tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil

işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere,

memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet

içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini,

müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde

harap ve bîtap düşmüş olabilir.

Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen,

Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret,

damarlarındaki asil kanda mevcuttur.

Mustafa Kemal Atatürk

Page 5: ÖĞRETMEN KİTABI
Page 6: ÖĞRETMEN KİTABI

76

sarCevi

Sesavali 7

saxelmZRvanelos komponentebis zogadi daxasiaTeba 9

meTodikuri rekomendaciebi maswavleblebisaTvis 16

Tematuri erTeulebis miznebisa da Sinaarsis ruka 26

calkeuli Temis analizi 29

Tema 1 anbani 29

Tema 2 gavicnoT 41

Tema 3 Cemi saxli 52

Tema 4 skolaSi 58

Tema 5 qalaqSi 66

damatebiTi resursebi da saxaliso miniproeqtebi 73

moswavlis Sefaseba da Sefasebis rubrikebi 76

calkeul savarjiSoTa pasuxebi 83

mosasmeni teqstebis transkrifciebi 92

Page 7: ÖĞRETMEN KİTABI

76

Sesavali

qarTuli enis saxelmZRvanelo gankuTvnilia TurqeTis zogadsaganmanaTleblo da imam haTibis saswavleblebis mexuTe klasebis moswavleebisaTvis da miznad isaxavs, uzrunve-lyos isini imgvari codniT, rom SeZlon qarTul enaze komunikacia.

saxelmZRvanelo Seesabameba amave klasisaTvis specialurad Seqmnil sagnobriv pro-gramas, romelic eyrdnoba evrosabWos enobrivi politikis ganyofilebis mier dadge-nil enis flobis arasrul A1 (gasaRebi) donis ZiriTad moTxovnebs _ A1.1-s (ix. `ucxouri enebis flobis zogadevropuli kompetenciebi; Seswavla, swavleba, Sefaseba~, ucxouri enebis departamenti, strasburgi, 2000 w.; agreTve zagadsaganmanaTleblo da imam haT-ibis saswavleblebSi qarTuli enis me-5 klasis saswavlo programa, TurqeTis respub-likis ganaTlebis saministro, swavlebisa da aRzrdis departamenti, 2014 w.).

saxelmZRvanelo maswavlebelsa da moswavleebs sTavazobs iseT saswavlo masalas, rome-lic uzrunvelyofs mocemuli klasis standartiT (sagnobrivi programiT) gansazRvru-li moTxovnebis dakmayofilebas, saTanado enobriv/komunikaciuri kompetenciebis aT-viseba-ganviTarebas.

Page 8: ÖĞRETMEN KİTABI

98

me-5 klasis saxelmZRvanelos komponentebi

saxelmZRvanelo Sedgeba oTxi komponentisagan.

moswavlis wigni, romelic Sedgeba 6Tematu-ri erTeulisagan. yoveli Tematuri erTeulis bolos warmodgenilia rogorc Sesabamisi eno-briv-komunikaciuri kompetenciebis, ise swav-lis procesis damoukideblad marTvis unaris Sesamowmebeli aqtivobebi da kiTxvarebi. moswavlis wigns boloSi erTvis rogorc qa-rTul-Turquli Tematuri da frazeologiuri leqsikonebi, ise zmnuri leqsikoni. wigns agreTve axlavs damatebiTi sakiTxavebi da mosasmeni teqstebis transkrifciebi.

moswavlis rveuli, romelic yvela Tematuri erTeulisaTvis Seicavs damatebiT savarjiSoebs, rac xels uwobs moswavlis wignSi warmodgeni-li masalis aTvisebas.

maswavleblis wigni, romelSic moce-mulia saswavlo procesis warmarT-visaTvis saWiro rekomendaciebi, mi-TiTebebi, rCevebi da a.S.

audio kompaqt-diski, romelic Seicavs rogorc konkretuli mosasmeni teqstebis, ise calkeuli simRerebis audioCanawerebs. diskSi mravlad aris warmodgenilisaanbane periodisaTvis saWiro masalac.

Page 9: ÖĞRETMEN KİTABI

98

komponentebis zogadi daxasiaTeba

1. moswavlis wigni

struqtura da Sinaarsi

moswavlis wigni 5 Tematuri erTeulisagan Sedgeba. esenia:

1. anbani 2. gavicnoT

3. Cemi saxli 4. skolaSi

5. qalaqSi

Page 10: ÖĞRETMEN KİTABI

1110

¡ TiToeuli Tema, mosasmeni da sakiTxavi teqstebis garda, moicavs saTanado komu-nikaciur da enobriv savarjiSoebs. yoveli Tema Sedgeba ramdenime qveTemisagan, romlebsac saerTo Sinaarsobrivi da enobriv-sakomunikacio miznebi gaaCnia.

¡ Temis dasawyisSi (pirvel gverdze) gamotanilia TemaSi gasavleli axali Sinaarsisa da enobrivi masalis Semcveli suraTebi, romlebic exmareba maswavlebelsa da mos-wavleebs, gaigon, ras Seiswavlian isini mocemul Tematur erTeulSi.

TemaSi Semotanil axal enobriv masalas, saWiroebisamebr, iqve axlavs sxvadasxva tipis enobrivi TvalsaCinoeba _ gramatikuli formulebi da konkretuli enobrivi konstruqciebi, romelTa daniSnulebac aris sakomunikacio situaciebSi maTi fun-qciuri gamoyeneba; warmodgenilia calkeul zmnaTa uRlebis nimuSebi; saorienta-cio SekiTxvebi Sesabamisi pasuxebiT da a.S.

¡ ukeT gasaazreblad axal enobriv masalas wignSive axlavs garkveuli raodenobis Sesabamisi savarjiSoebi (damatebiTi varjiSisaTvis ki aqtivobaTa ZiriTadi paketi mocemulia samuSao rveulSi).

SeZenili enobrivi codnis gansamtkiceblad wigni iTvaliswinebs moswavleTa Cab-mas zepir interaqciaSi, rac gulisxmobs Sesatyvisi sakomunikacio situaciebis Seqmnas, dialogebis gaTamaSebas, sakuTar gamocdilebasTan dakavSirebasa da sxva tipis aqtivobebis ganxorcielebas. Sesabamisad, wignSi mocemulia mTeli rigi ko-munikaciuri savarjiSoebi, romelTa mizania sametyvelo aqtebis ganxorcieleba. es savarjiSoebi mTlianad aris agebuli im leqsikuri da gramatikuli formebiTa Tu enobrivi konstruqciebiT, romlebic mniSvnelovania mocemul sakomunikacio situaciebSi.

rac Seexeba Tavad sakomunikacio situaciebs, mocemuli teqstebi (maT Soris di-alogebic), ZiriTadad, xelovnuradaa Seqmnili, rac saSualebas gvaZlevs mizno-brivad davuqvemdebaroT teqsti enobriv da komunikaciur miznebs da, Sesabamisad, gadavaTamaSoT is enobrivi Tu gramatikuli formebi, romlebic am konkretuli Temis prioritets warmoadgens.

¡ yoveli Temis bolos warmodgenilia Temis farglebSi SeZenili enobrivi da komu-nikaciuri unarebis Sesamowmebeli Semajamebeli davalebebi da kiTxvarebi. Temis dasrulebis Semdeg moswavleebs saSualeba eZlevaT, Seamowmon sakuTari cod-na, sakomunikacio unarebi da iqve gansazRvron, ramdenad SeuZliaT maT swavlis procesis damoukideblad marTva da ukeTesi Sedegebis miRwevaSi xelisSemSleli faqtorebis gamokveTa. moswavleTa enobrivi kompetenciebis gaTvaliswinebiT, codnis Sesamowmebeli davalebebi wignSi mocemulia qarTul enaze. rac Seexeba swavla-swavlebis procesze dakvirvebas, is Turqul enaze mimdinareobs, raTa eno-brivma barierma xeli ar SeuSalos moswavles, ukeT gaigos da gaiazros iq mocemu-li informaciebi.

Page 11: ÖĞRETMEN KİTABI

1110

wigns boloSi axlavs rogorc qarTul-Turquli Tematuri da ZiriTadi frazeologiu-ri leqsikonebi, ise zmnuri leqsikoni da mosasmeni dialogebis transkrifciebi.

leqsikonebis Sedgenis principebi:

| Tematur leqsikonSi saxelebi warmodgenilia mxolobiTi ricxvis saxelobiTi brunvis formebiT. Tumca, qarTuli enisaTvis damaxasiaTebeli saxelis fuZis re-ducirebis gaTvaliswinebiT, iqve frCxilebSia miTiTebuli mocemuli leqsikuri erTeulis naTesaobiTi brunvisa da mravlobiTi ricxvis formebic. warmovad-genT nimuSebs:

adamianebi / ojaxi / naTesavebi

babua (babu-is; babu-ebi)

bavSvi (bavSv-is; bavSv-ebi)

bebia (bebi-is; bebi-ebi)

biWi (biW-is; biW-ebi)

dede

çocuk

büyükanne

oğlan

zmnur leqsikonSi zmnebi dalagebulia ara morfologiuri tipis, aramed sin-taqsuri yalibis mixedviT (amovdivarT subieqtis brunvidan). amgvari principiT dalagebuli formebiT moswavles gauadvildeba sintaqsuri modelis sworad ageba.

Sesabamisad, gamoyofilia zmnis ori ZiriTadi jgufi, romelTac aqvT:

1. saxelobiTSi mdgari subieqti (vxatav (me _ biWi mas); vdgavar/vdgebi (me _ biWi)

2. micemiTSi mdgari subieqti (miyvars (me _ biWs is).

Page 12: ÖĞRETMEN KİTABI

1312

calkea gatanili Taviseburi zmnebi.

leqsikonSi mocemulia mxolod zmnis sawyisi da awmyos formebi mxolobiTi ricx-vis pirveli da mesame pirebis miTiTebiT, vinaidan am etapze iswavleba sxvadasxva tipis zmnebis mxolod axlandeli drois formaTa warmoeba. gamonaklisis saxiT Semodis yofna zmna, romelic mocemulia samive droSi _ awmyoSi, warsulsa da mo-mavalSi. sawyisebi dalagebulia anbanis rigze. obieqturi pirebi Casmulia frCx-ilebSi, rac miuTiTebs imaze, rom isini zmnas SeiZleba Seewyos da SeiZleba _ ara. Sesabamisad, zmna SeiZleba iyos rogorc erTpiriani, ise orpiriani an sampiriani. zmnis pirian formasTan frCxilebSi Cawerili ricxvi ki miuTiTebs swored pirTa raodenobas. warmovadgenT nimuSebs:

viniani zmnebi:

sawyisi

axlandeli dro

S O

is (mas)

banaoba

gakeTeba

seirnoba

gatareba

vbanaob/banaobs (1)

vakeTeb/akeTebs (2)

vseirnob/seirnobs (1)

vatareb/atarebs (2)

maniani zmnebi:

sawyisi

axlandeli dro

S O

mas (is)

siyvaruli

daintereseba

rqmeva

qona

miyvars/uyvars (2)

mainteresebs/ainteresebs (2)

mqvia/hqvia (2)

maqvs/aqvs (2)

Page 13: ÖĞRETMEN KİTABI

1312

Taviseburi zmnebi:

sawyisi

warsulSi

S

is

axlandeli dro

S

is

momavalSi

S

is

yofna

wasvla

gadasvla

mosvla

viyavi/iyo (is) var/aris

mivdivar/midis

gadavdivar/

gadadis

viqnebi/iqneba (is)

2. moswavlis rveuli

¡ rveuli Seicavs mravalferovan komunikaciur da enobriv savarjiSoebs, romlebic xels uwyobs moswavles wignSi mocemuli masalis aTviseba-ganmtkicebaSi.

¡ rveulSi mocemuli masala mihyveba wignis Tematikas. erTi Temis farglebSi masala Sesabamisi qveTemebis mixedviTaa dalagebuli. yovel ganSlas (calkeuli gamonak-lisis garda) axlavs rubrika _ `Cemi leqsikoni~, romelic gankuTvnilia uSual-od moswavlisaTvis da gulisxmobs, saWiroebisamebr mis gamoyenebas. moswavleebs saSualeba eZlevaT, Tavad Seqmnan sakuTari leqsikoni konkretul sakiTxTan / te-qstTan Tu davalebasTan mimarTebaSi.

Page 14: ÖĞRETMEN KİTABI

1514

3. maswavleblis wigni

maswavleblis wigni Sedgeba Semdegi nawilebisagan:

• Sesavali;

• saxelmZRvanelos komponentebis zogadi daxasiaTeba;

• meTodikuri rekomendaciebi maswavleblebisaTvis;

• Tematuri erTeulebis miznebisa da Sinaarsis ruka;

• calkeuli Temis analizi;

• damatebiTi resursebi da saxaliso miniproeqtebi;

• moswavlis Sefaseba da Sefasebis rubrikebi;

• calkeul savarjiSoTa pasuxebi;

• mosasmeni teqstebis transkrifciebi;

¡ maswavleblis wignis funqciaa, konkretuli rCevebiT, rekomendaciebiTa da calkeuli Temis farglebSi arsebuli meToduri komentarebiT gauadvilos maswav-leblebs muSaoba dasaxuli miznebisa Tu dasmuli amocanebis gadasaWrelad.

¡ rCevebisa da rekomendaciebis garda, wigni calkeul SemTxvevebSi maswavleblebsa da moswavleebs sTavazobs agreTve swavla/swavlebis konkretul strategiebs ama Tu im sakiTxis miwodebisa Tu aTvisebis gasaioleblad. detalurad aris aRweri-li iseTi savarjiSoebi Tu enobrivi sakiTxebic, romlebic garkveul sirTuleebs Seicavs rogorc moswavlisTvis, ise maswavleblisTvisac. aseve calkeuli saW-iroebebisaTvis, damatebiTi resursis saxiT, maswavleblis wignSi Cadebulia mTe-li rigi aqtivobebi, romlebic SeuZlia gamoiyenos maswavlebelma swavlebis pro-cesSi, agreTve saWiro TvalsaCinoebebi sqemebisa da cxrilebis saxiT da SedarebiT rTuli savarjiSoebis pasuxebi.

¡ ramdeni kvira Tu saaTi unda daeTmos TiToeuli Temis Seswavlas? saanbane periodi, romelsac wignis pirveli Tema (`anbani~) moicavs, daaxloebiT, ori Tvis ganmavlo-baSi (8 kvira) grZeldeba, Tumca, aqve xazgasmiT gvinda SevniSnoT, rom zogadad, rogorc calkeuli Temis, ise konkretuli aqtivobis xangrZlivoba bevr faqto-rzea damokidebuli, kerZod: rogoria maswavleblis profesiuli gamocdileba; moswavleTa motivacia; mzaoba; maswavleblis mier sagakveTilo procesSi gansaxo-rcielebeli miznebi da amocanebi da a.S. mniSvnelovania moswavleTa asakobrivi da individualuri Taviseburebebis gaTvaliswinebac. aqedan gamomdinare, drois TvalsazrisiT mkacri SezRudva ar arsebobs.

� mniSvnelovani rekomendacia: aucilebelia, maswavleblis wignSi moce-muli miTiTebebisa da konkretul sakiTxTan/TemasTan dakavSirebu-li damatebiTi aqtivobebis ganxorcieleba. gakveTilebs Soris didi Sualedis gamo, samuSao rveulSi mocemuli savarjiSoebidan, SegiZli-aT, nawili saxlSi samuSaod misceT, Sesabamisad, dakveTilze didi dro dagrCebaT gageba-gaazrebisaTvis da praqtikuli aqtivobebisaTvis. mTavaria, rom saxlSi Sesasrulebeli aqtivobebi sworad gansazRvroT, magaliTad:

a. msgavsi savarjiSoebis SemTxvevaSi, nawili SeasruleT klasSi, da-narCeni mieciT saxlSi samuSaod.

b. erTad SeasruleT nimuSi da savarjiSodan erTi-ori magaliTi da savarjiSo daasrulebineT saxlSi.

Page 15: ÖĞRETMEN KİTABI

1514

rac Zalian arsebiTia, ar unda dagaviwydeT Semdeg gakveTilze maTi Se-mowmeba da, saWiroebis SemTxvevaSi, zogierTi maTganis davidan Sesru-leba klasSi.

3. audiomasala

¡ wignSi Cadebuli mosasmeni davalebebis ori wyaro arsebobs. erTia Tavad maswavle-beli, romelic kiTxulobs wignSi mocemul teqsts (dialogi iqneba es, konkretuli replika Tu sxva) da meorea mosasmeni teqstebis audioCanawerebi, romlebic wignSi specialurad aris gamoyofili (Track).

¡ audioCanawerebi sxvadasxva saxisaa. mocemulia, rogorc wminda fonetikuri xas-iaTis mqone masala (maT Sorisaa enisgasatexebic), ise sakomunikacio situaciebis Sesatyvisi dialogebi da miznobrivi teqstebi konkretuli amocanebis gadasaW-relad. aris simRerebic Tavisi `karaokeebiT~, rac saSualebas aZlevs moswavles, musikis fonze Tavadac imReros. audiodiskSi damatebiT Cadebulia erTi zRaparic (`gogona da sami daTvi~), romlis mosmenasac moswavleebi ukve mesame Temis das-rulebis Semdeg SeZleben.

Page 16: ÖĞRETMEN KİTABI

1716

meTodikuri rekomendaciebi

komunikaciuri unar-Cvevebis ganviTareba

mosmenis unaris ganviTareba:

am etapze mosmenas, rogorc enis aTvisebis mTavar arxs, prioritetuli mniSvneloba eni-Weba. gansakuTrebuli yuradReba unda daeTmos bgerebis, sityvebis, martivi winadade-bebis smeniT garCevas, radgan qarTuli enisaTvis damaxasiaTebel JReradobebze smenis gamaxvileba aucilebelia gagebis unarisa da swori gamoTqmis Camosayalibeblad. Sesa-bamisad, maswavlebelma intensiurad unda gamoiyenos rogorc saxelmZRvaneloSi moce-muli konkretuli fonetikuri savarjiSoebi, ise audioCanawerebi (enis gasatexebi, leq-sebi, dialogebi da sxva) da, saWiroebisamebr, mimarTos damatebiT varjiSsac.

sawyis etapze maswavlebelma moswavleebs ar unda mosTxovos teqstis amomwuravad ga-geba. sakmarisia mxolod sakomunikacio situaciis, zogadi informaciisa da calkeuli gamoTqmebis gageba; aseve saxelmZRvaneloSi mocemuli mosasmeni amocanebis Sesruleba.

mosasmeni davalebis Sesrulebisas mniSvnelovania, rom mosasmeni audiomasala, sul cota, orjer mainc movasmeninoT, raTa maT SeZlon Sesasrulebeli samuSaos kontroli. davalebis Sesrulebis Semdeg ki moswavleebs saSualeba unda mieceT, Tavidan moismi-non teqsti da gadaamowmon TavianTi namuSevari (Seavson, Seasworon, daazuston da a.S.).

rac Seexeba saxelmZRvaneloSi arsebul sxva mosasmen teqstebs, rogorc wesi, maT axlavs Sesabamisi ilustraciebi, romlebic exmareba moswavleebs mosameni teqstis Sinaarsis gagebaSi. amitom mniSvnelovania, rom maswavlebelma davalebis Sesrulebamde jerovnad imuSaos am ilustraciebze.

kiTxvis swavleba:

vinaidan am asakis moswavleebs ukve aTvisebuli aqvT kiTxvis unarebi swavlebis enaze (anu, Turqul enaze), ukve Tavisuflad aris SesaZlebeli maTTvis kiTxvis sistemuri kursis SeTavazeba, Tumca es, ra Tqma unda, mainc garkveuli doziT unda moxdes.

saxelmZRvaneloSi saanbane periodSi kiTxva minimalizirebulia da is moicavs mx-olod wignSi mocemuli saanbane teqstebis, nacnobi sityvebisa da martivi winadade-bebis wakiTxvas. marTalia, rogorc zemoT aRvniSneT, mexuTe klasis moswavleebs ukve aTvisebuli aqvT kiTxvis unarebi, Tumca swavlebis sawyis etapze mainc mniSvnelovnad migvaCnia werilobiTi niSnebis gaxmovanebaze anu dekodirebaze saTanado muSaobis warmarTva (miT ufro, roca saqme exeba qarTulisaTvis damaxasiaTebel bgerebsa da bge-raTSeTanxmebebs. amis Sesaxeb ix. qvemoT, fonetikis swavlebis nawilSi).

aucilebelia, rom maswavlebelma imuSaos rogorc xmamaRal kiTxvaze, ise Cum kiTx-vazec. mniSvnelovania, rom moswavleebs xmamaRali kiTxvisTvis ukve mosmenili da ze-pirmetyvelebaSi met-naklebad damuSavebuli teqstebi wavakiTxoT.

gTavazobT xmamaRal kiTxvaze muSaobis strategiebs:

a. gunduri kiTxva _ maswavlebeli da moswavleebi erTad xmamaRla kiTxuloben te-qsts ramdenjerme; jer maswavlebeli kiTxulobs nela da garkveviT da Semdeg mTeli klasi imave teqsts kiTxulobs ramdenjerme;

b. wyvilebSi kiTxva _ moswavleebi erTad an rigrigobiT kiTxuloben teqsts xmamaR-la (wyvilebSi muSaobis dros kargi iqneba, Tuki maswavlebeli daawyvilebs Zlie-ri-sustis principiT);

Page 17: ÖĞRETMEN KİTABI

1716

c. individualuri kiTxva _ roca erTi moswavle kiTxulobs teqsts Tavidan bolo-mde; an kiTxulobs miTiTebul adgils. aqve Semodis gagrZelebebiT wakiTxvac, roca maswavlebeli awyvetinebs moswavles kiTxvas da agrZelebinebs meores.

rac Seexeba Cum kiTxvas, es aris wakiTxulis Sinaarsis gagebis unari da mas sakiTxavi amo-canebis Sesrulebisas unda mivmarToT. saxelmZRvanelo am kuTxiT sakiTxavi teqstis tipebisa da sakiTxavi amocanebis mravalferovan speqtrs sTavazobs moswavleebs.

aqve maswavlebels vTavazobT erT-erT strategias, romlis gamoyenebac teqstis da-muSavebis procesSi xels Seuwyobs wakiTxulis gagebis unaris ganviTarebas. es aris e.w. informaciuli blokebis Seqmna (da Semdgom maTi gamoyeneba zepiri Tu weriTi komu-nikaciis dros. amis Sesaxeb ix. qvemoT, werisa da zepirmetyvelebis unar-Cvevebis gan-viTareba). informaciuli blokebis mizani aris teqstSi arsebuli informaciebis konk-retuli sakiTxis/Temis mixedviT moZieba da erTi RerZis garSemo maTi ganTavseba. aseTi RerZebis raodenoba damokidebulia imaze, mocemuli teqsti TavisTavad ramden da ra tipis informacias moicavs.

informaciuli blokebi SegviZlia SevqmnaT nebismier sakiTxze, Tuki mis Sesaxeb minimum ori informacia mainc arsebobs teqstSi.

gTavazobT nimuSs: Tema 2, `gavicnoT~ (gv. 32, #1):

ra gvaria? _ beriZe ramdeni wlisaa? _ 11

sadauria? _ sad cxovrobs? _qarTveli saqarTveloSiTbiliseli TbilisSi

ra hqvia mis megobars? _ orhani

Temuri

Semdeg SegviZlia moswavleebs aseTive blokis Seqmna movsTxovoT Temuris megobarzec.

mniSvnelovania, rom maswavlebelma nimuSis saxiT pirvel etapze Tavad Seqmnas aseTi bloki dafaze moswavleebis CarTulobiT (is svams konkretul kiTxvas da sTxovs maT, Sesabamisi informaciis teqstSi moZiebas). mTavaria, rom moswavleebma kargad dainax-on da gaiazron amgvar aqtivobaze muSaobis principi da misi saWiroeba. amis Semdeg, sa-survelia, moswavleebma jer Tavad (damoukideblad an wyvilebSi) imuSaon amgvar aq-tivobebze, xolo maswavlebeli pasuxebis Sejerebis procesSi CaerTos, Tumca, saWiroe-bis SemTxvevaSi, maswavleblis aqtivobis Sesrulebis procesSic aucilebelia.

Page 18: ÖĞRETMEN KİTABI

1918

weris swavleba:

maswavlebels mexuTe klasSive SeuZlia SesTavazos moswavleebs weris sistemuri kur-si. moswavleebi saanbane periodSi iwyeben asoebis, sityvebisa da martivi winadadebebis weras. ZiriTadi aqcenti gadadis badian rveulze (kaligrafiis rveulze). rac Seexeba moswavlis rveulSi saanbane TemaSi mocemul e.w. weriT davalebebs (magaliTad, sityvaSi gamotovebuli asoebis Casma, calkeuli sityvis gadawera, winadadebaSi daSvebuli Sec-domis moZebna da gamosworeba da sxva), isini emsaxureba ara asoebis gamoyvanis teqnikis dauflebas, aramed maT identificirebas, asoebisa da sityvebis amocnobas, aseve emsax-ureba garkveul enobriv miznebsac _ konkretuli leqsikisa Tu gramatikis swavlebas.

vinaidan swavlebis sawyis etapze weris erT-erTi mTavari funqciaa kiTxvis unaris gaum-jobeseba, enobrivi masalis damaxsovreba da moswavleTa momzadeba teqstebis produ-cirebisaTvis, amitom saxelmZRvanelo moswavleebs sTavazobs iseT davalebebs, sadac maT erTi da imave enobrivi masalis kiTxvac uwevT da werac.

moswavleTa weris unaris gasaviTareblad saxelmZRvanelo maswavlebelsa da moswav-leebs mravlad sTavazobs iseT aqtivobebs, rogorebicaa:

• gamotovebuli adgilebis Sevseba (sityvebSi - asoebis, winadadebebSi - sityvebis, teqstebSi - winadadebebis);

• kiTxvaris, anketis, gakveTilebis cxrilisa da a.S. Sevseba;• areulad mocemuli sityvebiT winadadebis Sedgena;• areulad mocemuli replikebis/frazebis sworad dalageba da Semdgom awyobili

teqstis gadawera;• krosvordis Sevseba;• kiTxvarebis Sedgena (mag.: vis moswons/ar moswons klasSi esa Tu is sagani, nivTi...

da a.S.);• winadadebebis dasruleba sxvadasxva gziT (mag.: mocemuli variantebidan swori

variantis SerCeviT; konteqstiT);• da sxva.

werilobiTi teqstis Sedgena:

moswavleebs ukve mexuTe klasSive moeTxovebaT standartiT gaTvaliswinebuli sxva-dasxva tipis martivi teqstis Seqmna, mag.: pragmatuli xasiaTis teqstebi (gakveTilebis cxrili, anketa...); mcire aRweriTi teqstebi (mag., cxovelis/ saTamaSos/sakuTari oTaxis aRwera, ojaxis wevris/ megobris/personaJis aRwera-daxasiaTeba da sxva).

laparaki:

zepirmetyveleba gulisxmobs ori tipis unar-Cvevas: producirebas (anu monologur da dialogur metyvelebas) da reproducirebas (anu sityvis, frazis saTanado gamoTqmiT, logikuri maxvilebis dacviTa da saTanado intonaciiT gameorebas).

swavlebis pirvel etapze ZiriTadi aqcenti reproducirebasa da dazepirebaze (martivi frazebis, enisgasatexebis...) unda gakeTdes. am etapze mniSvnelovania gamoTqmis da-muSaveba da leqsikuri maragis gamdidreba.

pirvel etapze moswavlis alaparakeba gaWirdeba da maswavlebelma arc unda daatanos mas Zala. samagierod, gansakuTrebuli yuradReba unda miaqcios swori gamoTqmis Ca-moyalibebasa da leqsikuri maragis gamdidreba/ganmtkicebas.

Page 19: ÖĞRETMEN KİTABI

1918

Zalian mniSvnelovania, rom maswavlebelma mudmivad waaxalisos moswavleebi, Seswavli-li leqsikuri masalis gamoyenebiT dasvan da upasuxon SekiTxvebs, nimuSebis mixedviT monawileoba miiRon martiv yofiT simulaciur situaciebSi, gaiTamaSon martivi dia-logebi da sxva.

saxelmZRvaneloSi mocemuli aqtivobebi xels uwyobs rogorc reproducirebis unar-Cvevis ganviTarebas (anu swori gamoTqmis Camoyalibebasa da leqsikuri maragis ganmtki-ceba/ganviTarebas), aseve uzrunvelyofs moswavlis alaparakebas (misi monologuri Tu dialoguri metyvelebis ganviTarebas).

rogorc zemoT iTqva, informaciuli blokebi aseve warmatebiT SegviZlia gamoviyenoT imisaTvis, rom moswavleebma SeZlon maTze dayrdnobiT sxvisi an sakuTari gamocdile-bis Sesaxeb saubari (ix. qvemoT, damatebiTi resursebi).

producirebis unaris gasaviTareblad saxelmZRvanelo mravlad Seicavs iseT aq-tivobebs, rogorebicaa:

• konkretul saklaso situaciasTan dakavSirebiT kiTxvebis dasma da maTze pasux-is gacema (mag., sad devs Cemi CanTa? visia es wigni? da a.S.);

• martivi interaqcia nacnobi Temebis garSemo (mag.: romeli saaTia? ra moswons/ar moswons? da a.S.);

• naswavli teqstis Sinaarsis garSemo dasmul kiTxvebze pasuxis gacema;

• simulaciur situaciebSi monawileobis miReba (mag., miniinterviuebis mowyoba, gamokiTxvebis Catareba klasSi konkretul Temaze; konkretuli situaciebis ga-TamaSeba);

• suraTebis, fotoebis aRwera;

• sakuTari gamocdilebis Sesaxeb saubari da sxva.

lingvisturi kompetenciebis swavleba.

fonetika:

qarTuli ena gansxvavdeba sxva enebisagan fonematuri SedgenlobiT, fonemebis pozici-uri realizaciiTa da Sexamebis wesebiT, gansxvavebulia intonaciac. saxelmZRvanelo am kuTxiT maswavlebelsa da moswavleebs iseTi fonologiur savarjiSoebs sTavazobs, romlebSic yuradReba gamaxvilebulia qarTulisaTvis damaxasiaTebel calkeul bge-rebsa da bgeraTSeTanxmebebze, bgerebis identificirebasa da sityvaSi maT poziciaze (sityvis dasawyisSia Tu boloSi), bgerebis CanacvlebiT sityvebis transformirebaze da sxva. gansakuTrebiT unda gamovyoT:

• mkveTri da fSvinvieri Tanxmovnebis gageba da maTi warmoTqma (T-t, q-k, f-p, c-w, C-W); rogorc wesi, ucxoenovan Semswavlelebs gansakuTrebiT uWirT yru fSvin-vierisa da yru mkveTri bgerebis garCeva, amitom aucilebelia yuradRebis gamax-vileba am fonemebze (puri-furi; papa-fafa; kari-qari, qudi-kudi...).

• sityvebi mcire gansxvavebebiT (yuradReba unda gamaxvildes im sityvebze, rom-lebic warmoTqmis TvalsazrisiT msgavsni arian, magram maTi mniSvneloba gansx-vavebulia (kudi-qudi; kari-qari; piri-firi; qari-qali...). Sesabamisi savarjiSoe-bi naTels xdis sityvebis sworad aRqmis aucileblobas.

• qarTuli enisaTvis damaxasiaTebeli bgerebi (c, y, x, C, W, w). aseve xSiria maTi aR-reva qarTuli enis aTvisebisas, amitom mizanSewonilad migvaCnia maTze saTanado muSaoba.

Page 20: ÖĞRETMEN KİTABI

2120

• TanxmovanTa Tavmoyra, romelic aseve sirTules warmoadgens (cecxli, cxviri, brdRvnis...) araqarTulenovanebisaTvis.

audiodiskSi, romelic axlavs saxelmZRvanelos, pirdapir aris Cadebuli (garda enis-gasatexebisa, romlebic konkretuli aso-bgerebis Seswavlis Semdeg miewodebaT moswav-leebs) iseTi mosasmeni davalebebi, romlebic emsaxureba qarTuli enisaTvis damaxasi-aTebel specifikur Tanxmovnebsa da TanxmovanTkompleqsebze muSaobas. aseve emsaxure-ba mkveTri da yru fSvinvieri Tanxmovnebis gagebasa da maT swor warmoTqmas da a.S. (ix. audiodiski, bolo ori treki- 19, 20, 21). maswavlebels SeuZlia, es masala mTeli saanbane periodis (da ara mxolod) ganmavlobaSi, saWiroebisamebr, gamoiyenos da araerTgzis moasmeninos is moswavleebs.

saxelmZRvanelo sTavazobs moswavleebs iseT davalebebs, rogorebicaa:

• moismine da gaimeore.

• moismine, ipove da Semoxaze (aso, marcvali an sityva).

• Seavse sityvaSi gamotovebuli aso;

• gaaswore arasworad dawerili sityvebi;

• Semoxaze naxatis mixedviT swori varianti;

• ipove da Semoxaze swori daweriloba;

• daalage areulad mocemuli aso-bgerebi da Seadgine sityva;

• da a.S.

leqsika:

leqsikis mzamzareuli Targmna ar unda gaxdes sityvis (da, zogadad, azris) mniSvnelo-bis miwodebis erTaderTi (Tundac, ZiriTadi) saSualeba, mniSvneloba ar aqvs swavlebis romel safexurzec ar unda vimyofebodeT. ufro metic, sasurvelia, rom aucilebeli saWiroebis garda, maswavlebelma Tavi aaridos mas. Targmnis garda, arsebobs sityvis mniSvnelobis miwodebis sxva, araTargmniTi gzac, romelic aqtiurad unda gamoiyenos maswavlebelma.

sityvis mniSvnelobis araTargmniTi gziT miwodeba gansakuTrebiT uwyobs xels ara mar-to uSualod sityvis mniSvnelobis gaazrebas, aramed mis damaxsovrebasac. gTavazobT leqsikis swavlebis sxvadasxva xerxs, romlebic aseve SeuZlia gamoiyeneos maswavlebel-ma axali leqsikuri erTeulebis swavlebisas.

� sasurvelia, rom axali leqsikis swavlebisas, maswavlebelma am etapze Tanmimdevrulad ganaxorcielos es aqtivobebi:

1. miuTiTe yovel axal leqsikur erTeulze da asaxelebs, ra aris (mag., es aris Citi, es aris pepela da a.S.);

2. maswavlebeli miuTiTebs, asaxelebs, ra aris da moswavleebi imeoreben.

3. Semdeg maswavlebeli mxolod miuTiTebs da moswavleebma unda daasaxelon, ra aris;

4. maswavlebeli mxolod asaxelebs da moswavleebma unda miuTiTon, romelia;

5. maswavlebeli miuTiTebs da asaxelebs SecdomiT, moswavleebma unda gaasworon;

Page 21: ÖĞRETMEN KİTABI

2120

6. enobrivi kompetenciebis gaTvaliswinebiT, maswavlebeli aRwers (rogoria? _ didi, patara, msuqani, dabali ... ra feria?) da moswavleebi asaxeleben.

leqsikis swavlebisaTvis saxelmZRvaneloSi SeTavazebulia agreTve:

a. sinonimebisa da antonimebis gamoyeneba;

b. sityvieri ganmarteba (es, ZiriTadad, exeba afiqsalur nawarmoeb sityvebs da ara - kompozitebs, magaliTad, gamyidveli: is, vinc yidis da a.S.);

c. leqsikis sxvadasxva kategoriad dayofa (mag., gramatikul kategoriebad: sityve-bi, romlebic miuTiTeben adgils, dros, niSan-Tvisebas, moqmedebas da a.S.; sityve-bi, romlebic gansxvavdebian suliereba/usuloebis mixedviT da sxva);

d. erTi cnebis qveS gaerTianeba (mag., yvavili, cxoveli, saTamaSo, xili, bostneuli da a.S.);

e. konteqstis mixedviT sityvis mniSvnelobis dadgena;

f. da a.S.

gramatika:

gramatikis swavleba sakomunikacio miznebs emsaxureba, Sesabamisad, is ara izolirebu-lad, aramed konteqstSi iswavleba.

ar aris rekomendebuli gramatikuli sakiTxebis aRweriT-Teoriuli miwodeba, wesebisa da terminebis zepirad daswavla. enobrivi nimuSebis damaxsovrebasTan erTad, moswav-leebs gramatikuli konstruqciebi, miT ufro swavlebis sawyis etapze, analizis gareSe unda SevTavazoT. moswavles saSualeba unda mieces daakvirdes, amoicnos, gaiazros da konteqstSi gamoiyenos konkretuli gramatikuli formebi da konstruqciebi.

Tumca, garkveul sakiTxebTan dakavSirebiT, maswavlebels SeuZlia, am SemTxvevaSic mi-marTos sityvier axsnasac (cxadia, Turqul enaze) da, ufro metic, gansakuTrebiT mniSv-nelovnad migvaCnia, mocemul sakiTxTan dakavSirebiT paralelebis gavleba TurqulTan (ufro konkretulad amis Sesaxeb garkveul miTiTebebsa da rCevebs maswavlebels calk-euli gramatikuli sakiTxis analizisas vTavazobT).

aq zogadad SevniSnavT, rom gramatikis swavlebisas aucilebelia:

• axali gramatikuli sakiTxis miwodebisas advili da gasagebi TvalsaCinoebebis (sqemebi, cxrilebi, diagramebi da a.S.) gamoyeneba.

• gramatikuli masalis saxaliso, advilad gasageb zepir Tu werilobiT sakomuni-kacio situaciebSi miwodeba.

• sxvadasxva sirTulis mravalferovani aqtivobebisa da savarjiSoebis SeTavazeba, rasac uzrunvelyofs warmodgenili saxelmZRvanelo.

• gameorebadi gamonaTqvamebis (kliSeebis, gramatikuli formulebis) xSiri gameo-reba, rac moswavles gamoumuSavebs alRos gramatikuli wesebis mimarT.

Page 22: ÖĞRETMEN KİTABI

2322

meTodikur-pedagogiuri principebi da konkretuli rekomendaciebi

SevCerdebiT mxolod im ramdenime meTodze, romelTa aqtiuri gamoyenebac sagakveTilo procesSi mniSvnelovnad migvaCnia, gansakuTrebiT, mocemul etapze misaRwevi Sedegebis uzrunvelsayofad. esenia:

demonstrirebis xerxi, anu TvalsaCinoebebis gamoyeneba.

aq saubaria informaciis vizualurad warmodgenaze, romelic Sedegis miRwevis Tval-sazrisiT, sakmaod efeqturia. am meTodis gamoyenebas maswavleblebs gansakuTrebiT ax-ali enobrivi (rogorc leqsikuri, ise gramatikuli) sakiTxebis swavlebisas vurCevT. am SemTxvevaSi saubaria damatebiT posterebisa da sqemebis Seqmna da gamoyeneba, romelTa konkretul nimuSebsac mogawvdiT gzadagza, calkeuli Temebis ganxilvisas.

saswavlo masalisa da informaciis miwodebisas unda gaviTvaliswinoT bavSvis buneba, asaki da maTi gansxvavebuli codnis done.

� bavSvebs swavlebis process uadvilebs iseTi situaciebi, rodesac mas-wavlebeli, saWiroebisamebr, mimarTavs moswavlis swavlebis enas (Tur-quls), an iyenebs Sesaferis Jestikulacias, realur sagnebs, an kargad SerCeul suraTebs; masalis axsnisas miniSnebas akeTebs sxva bavSvebis moqmedebaze.

informacia aucileblad unda mivawodoT sxvadasxva arxiT – es iqneba vizualuri, same-tyvelo Tu Jestikulaciuri.

maswavlebelma rac SeiZleba aqtiurad unda gamoiyenos mis xelT arsebuli yvela re-sursi:

vizualuri (sagnobrivi TvalsaCinoebebi; Tematuri posterebi, gramatikuli cxrilebi Tu sqemebi, dafaze an “flirCatebze” gakeTebuli Canawerebi, kompiuteruli masala da a.S.).

� enis zogierTi elementis swavleba rTuli ar aris, vinaidan advilia maTi demonstrireba realur garemoSi mimika-JestikulaciiT, miTiTebiT da a.S., magaliTad:

• kuTvnilebis aRmniSvneli sityvebi da frazebi (visia es? es Ce-mia / Senia / misia)

• Tandebulebi

• zmniswinebi

• grZnoba/aRqmis gamomxatveli zmnebi (miyvars / ar miyvars...)

• da a.S.

smeniTi (rogorc audioCanawerebis saxiT, ise maswavleblis mxridan. araqarTulenovani maswavleblis SemTxvevaSi Cndeba safrTxe – damaxinjebuli formebiTa da araswori intonaciiT metyveleba. aseT dros sasurvelia, rom maswavlebelma audioCanawerebis daxmarebiT winmswrebad imuSaos sakuTar metyvelebaze).

keTebiT anu praqtikiT swavleba.

keTebiT swavla exmareba moswavles, aqtiurad CaerTos sagakveTilo procesSi. es gulisxmobs rogorc rolur da situaciur TamaSebs, ise sxvadasxva miniproeqtebis

Page 23: ÖĞRETMEN KİTABI

2322

ganxorcielebasac; agreTve swavlebas baraTebiTa da a.S. keTebiT swavlebis dros mas-wavlebelma unda gaiTvaliswinos Semdegi:

1. pirvel rigSi, aqtivobis Sesrulebamde, moswavleebs zustad unda miawodos saW-iro instruqcia da darwmundes imaSi, rom moswavleebma zustad gaiges Sesas-rulebeli amocanis piroba;

2. mniSvnelovania, rom amgvari rolur Tu situaciur TamaSebs (miT ufro, mini-proeqtebis ganxorcielebas) win uZRodes gavarjiSebis faza. maswavlebeli unda darwmundes imaSi, rom moswavleebs aqvT saTanado enobrivi kompetenciebi maT Sesasruleblad.

3. roluri TamaSis Sinaarsi unda Seesabamebodes saswavlo Tematikas, moswavleTa codnis dones, interesebsa da saWiroebebs.

enis Sesaswavlad realuri situaciebis gamoyenebisas

• pirvel rigSi, myarad unda gvaxsovdes, rom enis Seswavlis meTodologiis miza-nia komunikacia, anu enis gamoyeneba ara mxolod saklaso oTaxSi, aramed realur situaciaSic.

• Sesabamisad, mniSvnelovania arsebiTad gaizardos komunikaciuri situaciebis ricxvi, sadac moswavles CarTvis saSualeba miecema, es ki TavisTavad iZleva Ses-aZleblobas, ufro swrafad aiTvisos ena.

� ras iZleva aseTi situaciebi? - bavSvi mokle saubrebis dros aqtiurad iyenebs socialuri da SemecnebiTi xasiaTis strategiebs – moswavle konkretul konteqstTan mimarTebaSi irCevs mza frazebs (kliSeebs, formulebs) da iqmneba STabeWdileba, rom is sakmarisad flobs enas. es zrdis mis motivaciasac da uzrunvelyofs Sedegsac. aseTi situaciebi iZleva gameorebuli gamonaTqvamebis xSiri gameorebis saSualebasac, rac moswavles gamoumuSavebs alRos gramatikuli wesebis mimarT.

mudmivad gamoiyeneT konteqstze dafuZnebuli aqtivobebi da situaciuri mignebebi, romlebic daexmareba swavla/swavlebis process (mag., roca vTxovT moswavles, gamov-ides dafasTan, vawvdiT carcs. miwodebuli instrumenti exmareba mas imis aRqmaSi, Tu ra unda gaakeTos. mravalmxrivi gameoreba uzrunvelyofs Tundac im etapze ucnobi leqsi-kuri erTeulebis, gramatikuli formebisa Tu konkretuli enobrivi konstruqciebis daleqvas da Semdgom mis swrafad da martivad aTvisebas).

SesTavazeT sakuTar da sxvis fotosuraTebze dakvirveba da maTze saubari.

moawyveT saklaso oTaxis kedlebze naxatebis/fotoebisa da a.S. gamofena mudmivi gamoy-enebis mizniT.

TanamSromlobiTi swavleba.

am meTodis gamoyeneba miznad isaxavs moswavleTa erTobliv Zalisxmevas davalebebis Sesasruleblad. TanamSromlobiTi swavlebisas gamoiyeneT rogorc wyviluri, ise jgu-furi muSaobis formebi.

1. wyvilebSi SegiZliaT warmarToT dialogebi, miniinterviuebi; moswavleebi daawyviloT konkretuli sakiTxavi, werilobiTi Tu enobrivi amocanebis gada-saWrelad.

Page 24: ÖĞRETMEN KİTABI

2524

� rekomendacia: sasurvelia, moswavleTa dawyvileba SedarebiT susti moswavlis daxmarebis mizniTac xdebodes.

2. rac Seexeba jgufur muSaobas, misi mizania, jgufis yvela wevrma erToblivad miaRwios mizans. efeqturobisTvis aucilebelia, winaswar gansazRvreT jgufis kompozicia da ise SeadgineT davaleba, rom jgufis TiToeul wevrs konkretuli amocana hqondes Sesasrulebeli.

� rekomendacia: 1. Zalian mniSvnelovania moswavleTa swori dajgufeba (ar unda moxdes erT jgufSi mxolod Tanabari SesaZleblobebis mqone moswavleebis gaerTianeba. aseT SemTxvevaSi, susti Zalebis mqone mos-wavleebi dakargaven jgufuri muSaobis azrsa da interess da, Sesabami-sad, swavlis motivaciasac).

2. funqciebis gadanawilebisas aucileblad gaiTvaliswineT moswavle-Ta SesaZleblobebi.

3. aucilebelia, mudmivad akontroleT jgufis muSaoba.

individualuri midgomebi

aris situaciebi, rodesac mizanSewonili ar aris zogierTi moswavlis uSualod CarTva ama Tu im aqtivobaSi, an maTTvis SekiTxvebis dasma. codna imisa, ra situaciaSi rogori gadawyvetileba unda miiRos maswavlebelma, es Tavad man gansazRvreT moswavleTa dina-mikaSi dakvirvebis safuZvelze.

� aseT SemTxvevaSi ufro gamarTlebulia, rom maswavlebelma sTxovos ufro Zlier moswavles, gauZRves konkretul aqtivobas da, Sesabamisad, susts daakisros meorexarisxovani roli, rac Tavis mxriv, gulisxmobs am ukanasknelis ufro umtkivneulo CarTvas samuSao procesSi.

rodesac bavSvi, zogadad, zedmetadaa damokidebuli sxva bavSvebis qcevaze, mudmivad aris imis molodini, rom is sakuTari iniciativiT ver imoqmedebs, an sworad ver upasux-ebs, an ver miiRebs konkretul gadawyvetilebas da sxva.

� aseT SemTxvevaSi maswavlebelma, SesaZloa, arasworad Seafasos bavSvis unari (erT SemTxvevaSi, moswavlis moCvenebiTma warmatebam SeiZleba gamoiwvios maswavleblis gadaWarbebuli Sefaseba, rac ubiZgebs mos-wavles, mudmivad darCes viRacis CrdilqveS da, meore SemTxvevaSi, marTlac iyos es moswavlis warmateba, magram maswavlebelma am bavSvis bunebidan gamomdinare, ar miiRos is, rogorc warmateba. es ki uTuod gamoiwvevs moswavleSi sakuTari Tavisadmi rwmenis ufro dakargvas da Sesabamis protestsac).

gansakuTrebiT es Cndeba jgufuri muSaobisas. aswavlebelma mudmivad nda akontroleT am tipis bavSvebis CarTulobis xarisxi da misciT maT iseTi davalebebi, romlebic ar (an naklebad) iTxovs maTi mxridan gauazrebel damokidebulebas partniorze an damx-mareze. rogorc wesi, am tipis bavSvebis probleba aris is, rom maT an saerTod ar aqvT, an dakarguli aqvT sakuTari Tavisadmi rwmena.

� moswavle mudmivad unda CavayenoT aqtiur mdgomareobaSi. es aZlevs mas azrovnebis, nebisyofisa da yuradRebis erTgvari koncentraciis sa-Sualebas.

Page 25: ÖĞRETMEN KİTABI

2524

moswavlis mier daSvebuli Secdomebi

Zalian mniSvnelovania, rom maswavlebelma:

• gamoiCinos interesi moswavlis mier mowodebul informaciaze;

• Secdomisda miuxedavad, gaamxnevos da Seaqos moswavle;

• ar daatanos Zala moswavles, ilaparakos qarTulad, vidre amas TviTon moswavle ar gaakeTebs;

• mTavaria, rom dainaxos moswavlis mcdeloba da mis mier win gadadgmuli nabiji.

moswavlis swavlebis enis (Turqulis) faqtori enis swavlebis procesSi

qarTuli enis swavlebisas Turquli enis CarTva saswavlo procesSi kategoriulad ar unda gamovricxoT. marTalia, minimumamde unda daviyvanoT misi gamoyeneba, Tumca garkveul SemTxvevebSi, swored Turqul enaze warvmarToT swavlebis procesi. garda im SemTxvevebisa, romelzedac zemoT gvqonda saubari, unda gvaxsovdes, rom Turquli enis gamoyeneba:

1. waaxalisebs moswavleebs swavlebis procesSi;

2. zrdis maT motivacias;

3. saSualebas iZleva, moswavlem Seadaros es ori ena erTmaneTs;

4. saSualebas aZlevs, Seqmnas garkveuli qvesistemebi;

5. exmareba moswavleebs informaciuli mignebebis ZiebaSi gansakuTrebiT maSin, rodesac or enaSi arsebobs erTi da imave bgerebisagan Semdgari sityvebi (sau-baria iseT leqsikaze, rogoricaa, magaliTad, kompiuteri, telefoni da a.S.), an kidev maSin, rodesac enebSi gamoiyeneba erTmaneTisagan nasesxebi sityvebi;

6. Turquli enis CarTva moswavles uadvilebs aseve im zewolis daZlevas, rome-lic ganpirobebulia “erTi kulturidan meore kulturaSi gadasvliT”.

saWiroa stimulireba imisaTvis, rom bavSvma daiwyos sxvadasxva enaze sityvebis erTma-neTTan Sedareba. sityvebis SerCevis procesi aZlevs mas saSualebas, dafiqrdes da gaac-nobieros, rom sityvebi dasaxelebebia da, rom erTsa da imave sagans, SesaZloa, hqondes ramodenime dasaxeleba.

Page 26: ÖĞRETMEN KİTABI

2726

Tematuri erTeulebis miznebisa da Sinaarsis ruka

Tematuri erTeuli

Tematuri cnobari

enobrivi cnobari ZiriTadi miznebi

1. anbani •ai ia

•es aris mze

•ricxvebi da ferebi

•didi TeTri gemi

• leqsika:

ia, maimuni, zari, mze, burTi, buSti, xe, soko, banani, Tagvi, Citi, pepela, yayaCo, joxi, cis-artyela, hamaki, WianWvela, zRva, Rrubeli, foToli, gemi, bayayi, fanqari, TuTiyuSi, Jira-fi, Tevzi, wiwila, Cemodani

ricxvebi: 1-10

ferebi: TeTri, Savi, wiTeli, yviTeli, mwvane, lurji

• ZiriTadi enobrivi kon-struqciebi, sakiTxebi, for-mulebi:

me var... / is aris... (is ...-a); is /es; me mqvia... / mas hqvia; me maqvs / Sen gaqqvs / mas aqvs;

zedsarTavi saxelebi: didi/pa-tara; dabali/ maRali; msuqani / gamxdari...

• anbanis yvela asos cnoba da maTi sworad warmoTqma;

• axali leqsikis aTviseba;

• enisgasatexebis zepirad Tqma;

• minidialogebis gaTamaSe-ba;

• interaqcia suraTze dayrdnobiT;

• adamianis / nivTis / cxove-lis garegnobis aRwera;

• ucnobi martivi winadade-bebis Tavisuflad kiTxva;

• badiani rveulis gacnobie-reba da oTxazovan siste-maSi asoTa ganlageba;

• calkeuli sityvebisa da mokle winadadebebis wera;

• martivi nacnobi teqstebis wakiTxva da gageba.

2. gavic-noT

•gacnoba, wardgena

•monacemebi, ricxvebi da ferebi

•Cemi ojaxi da naTesav-ebi

• ZiriTadi leqsika:

ricxvebi: 11-20

rTuli ferebi: cisferi, yavis-feri, vardisferi da a.S.

ojaxis wevrebisa da naTesave-bis aRmniSvneli leqsika: deda, mama... deida, mamida... deidaSvi-li ...

• ZiriTadi enobrivi kon-struqciebi, sakiTxebi, for-mulebi:

misalmeba: gamarjoba!

gacnoba/mokiTxva: gaicani, es aris ...

rogor xar?

aqvs / hyavs;

kuTvnilebiTobis gamoxatva: visi? _ Cemi, omaris ...

warmomavlobis, sadaurobis ga-moxatva: var ...-eli / aris ...-eli;

adgilis miTiTeba: sad? _ ...-Si;

nacvalsaxelebi: piris, kuTv-nilebiTi, kiTxviTi

• axali leqsikis aTviseba;

• minidialogebis gaTamaSe-ba;

• interaqcia suraTze dayrdnobiT;

• adamianis aRwera-daxasi-aTeba;

• interaqcia sakuTari Ta-visa da ojaxis wevrebis Sesaxeb (vin aris? ra hqvia? ramdeni wlisaa? sadauria? sad cxovrobs? rogoria?)

• ucnobi martivi winadade-bebis Tavisuflad kiTxva;

• mokle teqstebis Sedgena nimuSis mixedviT;

• mcire zomis teqstebis wakiTxva-gageba.

Page 27: ÖĞRETMEN KİTABI

2726

3. Cemi saxli

•vin cxov-robs am sax-lSi?

•saxlis in-terieri

• ZiriTadi leqsika:

sacxovrebeli adgili da masTan dakavSirebuli leqsika: saxli, ezo, sarTuli, aivani...

interieri: oTaxebi, saZinebeli, samzareulo...

saojaxo aveji da sayofacx-ovrebo nivTebi

• ZiriTadi enobrivi kon-struqciebi, sakiTxebi, for-mulebi:

rigobiTi ricxviTi saxelebis warmoeba;

saxelis mravlobiToba;

kuTvnilebiTobis gamoxatva (visi? _ samive piris orive ricx-vSi);

adgilis miTiTeba (sad? romel sarTulze?)

CvenebiTi nacvalsaxeli (es / am);

sityvaTwarmoeba (...-iani: qudiani, wveriani; grZelwveri-ani, didezoiani...)

• axali leqsikis aTviseba;

• minidialogebis gaTamaSe-ba;

• interaqcia suraTze dayrdnobiT;

• adamianis aRwera-daxasiaT-eba; adgilis aRwera;

• interaqcia sakuTari sacx-ovrebeli saxlis / oTaxis Sesaxeb;

• ucnobi martivi winadade-bebis Tavisuflad kiTxva;

• mokle aRweriTi teqstebis Sedgena nimuSis mixedviT;

• mcire zomis teqstebis wakiTxva-gageba.

4. skolaSi •saklaso oTaxi. saklaso nivTebi

•sagnebi. kviris dReebi da saaTebi

•saqmianoba skolaSi

• ZiriTadi leqsika:

skola, klasi... saklaso nivTebi

maswavlebeli, moswavle

sagnebi: maTematika, sporti, simRera, xatva...

kviris dReebi: orSabaTi, samSa-baTi...

dro: saaTi, wuTi

saskolo aqtivobebi

• ZiriTadi enobrivi kon-struqciebi, sakiTxebi, for-mulebi:

misalmeba: gamarjoba! salami! dila mSvidobisa!

saxelis mravlobiToba;

kuTvnilebiTobis / daniSnule-bis gamoxatva (...-is: _ skolis CanTa, qarTulis maswavlebe-li...);

drois miTiTeba (romeli sa-aTia? romel saaTze?);

`yofna~ zmna samive droSi;

Taviseburi zmna: devs _ awyvia;

zmnebis warmoeba awmyo droSi.

• axali leqsikis aTviseba;

• minidialogebis gaTamaSe-ba;

• interaqcia suraTze dayrdnobiT;

• adgilis aRwera;

• sakuTari damok-idebulebis gamoxatva (uy-vars / ar uyvars; ainter-esebs / ar ainteresebs);

• droSi orientacia (miuTi-Tebs, romeli saaTia, ro-dis ra aqvs da a.S.);

• interaqcia gakveTilebis cxrilze, sayvarel sagne-bze, saskolo saqmianobaze;

• ucnobi martivi winadade-bebis Tavisuflad kiTxva;

• gakveTilebis cxrilis Sedgena;

• mcire zomis teqstebis wakiTxva-gageba.

Page 28: ÖĞRETMEN KİTABI

2928

5. qalaqSi •transpor-ti. qalaqis quCebi.

•adgilmde-bareobis miTiTeba.

•tansacmeli. sxeulis naw-ilebi. maRa-ziebi

• ZiriTadi leqsika:

transportis saxeoba

tansacmeli / fexsacmeli

adamianis sxeulis nawilebi

sayofacxovrebo nivTebi

xili, bostneuli, WurWeli, te-qnika

• ZiriTadi enobrivi kon-struqciebi, sakiTxebi, for-mulebi:

maqvs / myavs opozicia

saxelis mravlobiToba;

Sedarebis gamoxatva: ufro ... / yvelaze ...

saxelobiTis, micemiTisa naTe-saobiTis konkretuli funqcie-bi

adgilis miTiTeba: ...-is + wi,, ukan, gverdiT; ...-ze / ...-Si / ...-Tan

zmnebi: Cacma, daxurva, gakeTeba awmyoSi;

Taviseburi zmna: devs _ awyvia.

• axali leqsikis aTviseba;

• minidialogebis gaTamaSe-ba;

• interaqcia suraTze dayrdnobiT;

• qalaqis / quCis aRwera;

• sakuTari damok-idebulebis gamoxatva;

• sivrceSi orientacia (miu-TiTebs, sad aris da a.S.);

• interaqcia transportis saxeobebze; sakuTari qal-aisa da quCis Sesaxeb

• interaqcia maRaziaSi;

• ucnobi martivi winadade-bebis Tavisuflad kiTxva;

• mokle aRweriTi teqstebis Sedgena nimuSis mixedviT;

• mcire zomis teqstebis wakiTxva-gageba.

Page 29: ÖĞRETMEN KİTABI

2928

calkeuli Temis analizi

pirveli Tema _ `anbani~

miznebisa da Sinaarsis ruka

ZiriTadi miznebi

• anbanis yvela asos cnoba da maTi sworad warmoTqma;• axali leqsikis aTviseba;• enisgasatexebis zepirad Tqma;• minidialogebis gaTamaSeba;• interaqcia suraTze dayrdnobiT;• adamianis / nivTis / cxovelis garegnobis aRwera;• ucnobi martivi winadadebebis Tavisuflad kiTxva;• badiani rveulis gacnobiereba da oTxazovan sistemaSi asoTa ganlageba;• calkeuli sityvebisa da mokle winadadebebis wera;• martivi nacnobi teqstebis wakiTxva da gageba.

ZiriTadi leqsika

ia, maimuni, zari, mze, burTi, buSti, xe, soko, banani, Tagvi, Citi, pepela, yayaCo, joxi, cisartyela, hamaki, WianWvela, zRva, Rrubeli, foToli, gemi, bayayi, fanqari, TuTiyuSi, Jirafi, Tevzi, wiwila, Cemodani

ricxvebi: 1-10

ferebi: TeTri, Savi, wiTeli, yviTeli, mwvane, lurji

ZiriTadi enobrivi sakiTxebi

me var... / is aris... (is ...-a); is /es; me mqvia... / mas hqvia; me maqvs / Sen gaqqvs / mas aqvs;

zedsarTavi saxelebi: didi/patara; dabali/ maRali; msuqani / gamxdari...

Page 30: ÖĞRETMEN KİTABI

3130

pirveli gakveTili iwyeba erTmaneTis gacnobiT. maswavlebeli miesalmeba moswavleebs da Jestikulaciis gamoyenebiT (xelis mkerdze midebiT) gaacnobs Tavs moswavleebs: me var ... (ambobs saxels).

mizani: moswavleebi unda mixvdnen am martivi enobrivi konstruqciis mniSvnelo-bas.

Semdeg iwyeba moswavleebis gacnoba. maswavlebeli individualurad axorcielebs in-teraqcias qarTul enaze TiToeul moswavlesTan (me var ..., Sen vin xar? aucilebelia, rom moswavlem srulad upasuxos mas _ me var ...). im SemTxvevaSi, Tuki moswavle mxolod saxels ityvis, maswavlebelma aucileblad unda sTxovos mas, gamoiyenos es konstruq-cia.

moswavleebTan interaqciisas pirvel da meore pirebTan erTad vaaqtiurebT mesame pir-sac, magaliTad:

_ gamarjoba, me var ---! es aris fatma, Sen vin xar? // me var ... ! Sen vin xar? es vin aris? da a.S.

individualuri gacnobis Semdeg SesaZlebelia, damatebiT saxaliso TamaSis gamoyeneba am enobrivi konstruqciis dasaufleblad. magaliTad:

• moswavleebi sxdebian wreze. erTi miesalmeba danarCenebs, waradgens sakuTar Tavs (gamarjoba, me var ...!) da gadadis sxvasTan (Sen vin xar?). axla is miesalmeba sxvebs, waradgens Tavs da a.S. vidre yvelas ar miecema misalmebis da wardgenis saSualeba.

� sasurvelia, yoveli axali aqtivoba jer maswavleblis monawileobiT (an TanamonawileobiT) Sesruldes da Semdeg mieceT saSualeba moswav-leebs.

misalmeba-gacnobisa da am enobrivi konstruqciis gavarjiSebis Semdeg maswavlebli ga-dadis wignze. maswavleblis miTiTebiT, moswavleebi akvirdebian wamyvani gverdis ilus-traciebs da swavlebis enaze (Turqulad) gamoTqvamen varaudebs, ras Seiswavlian isini am TemaSi. amis Semdeg maswavleblis miTiTebiTve, isini akavSireben `deda enis~ fotos pirveli Temis saTaurTan.

� nebismieri varaudi, romelic sasurvelia, rom moswavleebs xSirad ga-movaTqmevinoT, mimdinareobs maTs swavlebis enaze (anu Turqul enaze). es xels uwyobs moswavleTa motivaciis gazrdasac Sesaswavli sakiTxisa Tu masalisadmi.

ai ia

maswavlebeli acnobs moswavleebs wignis wamyvan personaJebs _ Temursa da Teonas (ai, es aris Teona! ai, es aris Temuri!) da svams SekiTxvebs konkretul personaJze miTiTebiT: vin aris es? aucilebelia, rom moswavleebmac gamoiyenon konstruqcia _ es aris da ise upasuxon (es aris Teona, es aris Temuri). amgvaradve damuSavdeba ia da maimunic.

SeniSvna: am oTxi sityviT moswavleebi swavloben aseve qarTul xmovnebsac!

am oTxi sityvis gamoyenebiT (Teona, Temuri, maimuni, ia) vawyobT martiv interqcias klasSi.

Page 31: ÖĞRETMEN KİTABI

3130

• jer maswavlebeli gaiTamaSebs erT-erT moswavlesTan martiv dialogs.

• Semdeg maswavleblis miTiTebiT msgavs dialogebs gaiTamaSeben moswavleebi wyvilebSi.

magaliTad: ra aris es? es aris ia? (ki, es aris ia), es aris maimuni? (ara, es aris ia), vin aris es? es aris Temuri? da a.S.

� sasurvelia, rom sagakveTilo procesi maswavlebelma maqsimalurad qarTul enaze warmarTos. kerZod:

1. roca SeuZlebeli xdeba sxva arxebiT gagebineba;

2. roca gvsurs, paraleli gavavloT Turquli enis leqsikur Tu gramatikul monacemTan an, zogadad, sakiTxTan.

3. ra Tqma unda, am etapze varaudebisa da sakuTari poziciebis gamoxatvisas da a.S.

am gavarjiSebis Semdeg maswavlebeli gadadis xmovnebis swavlebaze.

� SeniSvna: sasurvelia, rom klasSi mudmivad iyos gamokruli did forma-tze gadatanili qarTuli anbani. aseve winaswar unda gadavitanoT for-matze an dafaze aso-bgerebis is blokic, romelsac vaswavliT mocemul gakveTilze (maTi asakisa da unarebis gaTvaliswinebiT, Tavisuflad aris SesaZlebeli, rom erT gakveTilze maT 4-5 asoc ki avuxsnaT. ufro konkretulad es maswavlebelma unda gadawyvitos, vinaidan es damok-idebulia bevr faqtorze _ moswavleTa mzaobaze, maT motivaciaze, una-rebsa da SesaZleblobebze, miwodebisa da aTvisebis xarisxze da a.S.).

1. maswavlebeli miuTiTebs vizualurad da asaxelebs jer erT xmovans (a), imeorebs nela da garkveviT da sTxovs moswavleebs, maTac gaimeoron. Semdeg gadadis meo-reze (i).

2. amTlianebs xmovnebs: ai ia (Tan miuTiTebs vizualurad). imeoreben moswavleebic.

3. msgavsad Semodis danarCeni xmovnebic: e. ai e. ai / ei da a.S.

4. gasavarjiSeblad:

a. asaxelebs xmovans da moswavleebma unda miuTiTon, romelia;

b. uTiTebs konkretul asos da moswavleebma unda gaaxmovanon;

g. uTiTebs konkretul xmovans da axmovanebs sxvas. moswavleebi unda mix-vdnen Secdomas da gaasworon.

amis Semdeg vubrundebiT calkeul xmovans da vmuSaobT mis gamoweraze (bunebrivia, am SemTxvevaSi swavlebis ena mTlianad SeiZleba iyos Turquli):

1. vakvirvebT badis struqturaze _ oTxxazovan principze; raSi mdgomareobs ver-tikaluri da horizontaluri xazebis aseTi ganlagebis arsi;

2. vaCvenebT badeSi am asoebis (xmovnebis) ganlagebas. romeli xmovani ramden xazze iwereba da romelia es xazebi.

3. vsvamT SekiTxvebs ukeT dasakvirveblad: romeli asoebi iwereba or xazSi? sam xaz-Si? romeli asoebi hgavs erTmaneTs? riT hgavs? ra aqvs saerTo? da a.S.

4. yuradRebas vamaxvilebinebT asoTa moxazulobaze _ saidan viwyebT da sad vam-TavrebT asos weras; romeli aso ramden ujraSi iwereba.

Page 32: ÖĞRETMEN KİTABI

3332

viwyebT asoTa gamoweras. kargi iqneba Tuki calke gveqneba momzadebuli carieli bade formatze (an winaswar davxazavT mas dafaze). maswavlebeli sanimuSod ramdenjerme ga-moiyvans asos dafaze. moswavleebs aqvT saSualeba imuSaon kaligrafiis rveulSi.

� SeniSvna: kaligrafiis rveulSi muSaobas klasSi mxolod garkveul dros vuTmobT. TiTo asosaTvis gamovawerinebT mxolod TiTo xazs. ka-ligrafiis rveulis ZiriTad samuSaos moswavleebi asruleben saxlSi. maswavlebeli momdevno gakveTilze amowmebs rveulebs da, saWiroebi-samebr, individualurad aZlevs maT ama Tu im miTiTebas.

kaligrafiis rveuli moswavleebis damoukideblad samuSao rveulia. asoTa moxazulobaze muSaobas yovel gakveTilze vuTmobT garkveul dros imisaTvis, rom vaCvenoT rogor iwereba esa Tu is aso. rac Seexeba kaligrafiis rveulSi muSaobas, ZiriTadad, saxlSi unda moxdes.

sruldeba Sesabamisi savarjiSoebi rveulSi (gv. 8-9)

enobriv sakiTxze dakvirveba: vin? / ra? (wignidan, gv. 10, #1)

davalebis Sesrulebis Semdeg maswavlebeli yuradRebas amaxvilebs kiTxvebze _ vin? ra?

vin? _ Temuri, Teona // ra? _ ia, maimuni

maswavleblis miTiTebiT, moswavleebma unda daasrulon SekiTxvebi:

1. uTiTebs Teonaze da ambobs: es aris vin Tu ra?

2. Semdeg gadadis Temurze, iwyebs formulirebas da moswavleebma unda daamTav-ron: es aris ...? da a.S.

3. uTiTebs areulad.

4. gasavarjiSeblad SegviZlia gamoviyenoT saklaso situacia: vuTiTebT moswav-leze _ es aris ...? vuTiTebT wignze _ es aris ...? da a.S.

moswavleebs unda gavagebinoT, rom qarTulSi vin aris mxolod adamiani, danarCeni aris ra.

vakeTebT paralelebs TurqulTan.

sruldeba davalebebi:

• wignSi - gv. 10, #2

• rveulSi - gv 10 #1

mesame davalebis Sesrulebamde, maswavlebeli muSaobs ilustraciaze. uTiTebs da svams SekiTxvebs: vin aris es? es Temuria? es Teonaa? ra aris es? es maimunia? es iaa? maswavle-beli kiTxulobs dialogs da moswavleebi asruleben davalebas.

� islustrirebul teqstebze muSaoba: amgvari teqstebis wakiTxvamde Tu mosmenamde, sasurvelia, vimuSaoT jer ilustraciaze. es SeiZleba iyos suraTis garSemo konkretuli SekiTxvebis dasma, suraTis aRwera da a.S.

sruldeba Semdegi davalebebic:

• wignSi - gv. 10, #4, 5

• rveulSi -gv.10 #2, 3; 11 #4,5,6,7.

Page 33: ÖĞRETMEN KİTABI

3332

axali dialogebis wakiTxvamde (wigni, gv. 11, #6), muSavdeba ilustracia.

1. vacnobT axal personaJebs _ merabi da baia (es aris baia / es aris merabi), vaswavliT axal leqsikur erTeuls _ mze (es aris mze).

2. vuTiTebT suraTze da vsvamT saTanado SekiTxvebs: es vin aris? es aris Teona? ra aris es? es iaa? (ara, es aris mze), es Teonaa? (ara, es baiaa.) da a.S.

3. vTxovT moswavleebs, aRweron suraTi _ vin aris? ra aris?

4. moswavleebs vamuSavebT wyvilebSi: usvamen erTmaneTs msgavs SekiTxvebs suraTis garSemo da pasuxoben.

sruldeba Semdegi davalebebi:

• wignSi - gv. 11, #6, 7, 8

muSavdeba morigi aso-bgerebi: T / b / z / m / n / r.

xmovnebisagan gansxvavebiT, Tanxmovnebis swavlebisas Semodis ori mniSvnelovani aq-tivoba:

1. konkretul Tanxovanze aris mosasmeni enis gasatexi, romelic Cawerilia audi-odiskze ori reJimi - nela da swrafad.

• asoebis damuSavebis Semdeg (miTiTebebi ixileT xmovnebTan dakavSirebiT!) maswvlebeli asmeninebs moswavleebs enis gasatexebs.

• moswavle ismens enis gasatexis nel variants da asaxelebs, romeli aso es-mis yvelaze xSirad.

• Tavidan ismens nel variants da cdilobs gaimeoros. vasmeninebT ramden-jerme da vameorebinebT.

• enis gasatexis aTvisebis Semdeg ismenen swraf variants da cdiloben, Tava-dac swrafad gameorebas.

2. samuSao rveulSi mocemulia es enis gasatexebi. moswavleebma unda moZebnon mi-TiTebuli, xSirad gameorebuli aso am enis gasatexSi da gaaferadon.

mniSvnelovania, am aqtivobebis Sesrulebisas, maswavlebelma daicvas Tanmimdevruloba:

1. pirvel rigSi, imuSaveT wignSi mocemul badian nawilSi arsebul asoebze cal-cal-ke xmovnebTan aRwerili wesis gaTvaliswinebiT.

2. Semdeg moasmenineTSesabamisi enisgasatexebi da zemoT mocemuli miTiTebebis gaTvaliswinebiT imuSaveT.

3. mocemul enisgasatexebSi miTiTebuli aso moaZebnineT samuSao rveulSi da gaaferadebineT.

4. amis Semdeg amuSaveT moswavleebi kaligrafiis rveulSi (gamoawerineT Sesabamisi asoebi, SeavsebineT da gamoawerineT sityvebi).

5. bolos dabrundiT wignsa da rveulSi da SeasrulebineT am asoebTan dakavSirebu-li iq mocemuli sxvadasxva tipis aqtivobebi, kerZod

a. naxatis dakavSireba nawerTan;

b. swori dawerilobis moZebna da moniSvna;

g. miTiTebuli sityvebis moZebna da Semoxazva;

Page 34: ÖĞRETMEN KİTABI

3534

d. gamotovebuli asoebis Cawere

e. marcvlebis SeerTebiT sityvebis miReba

v. mijriT miwyobili sityvebis dacalkeveba xaziT da a.S.

SeniSvna: msgavsi principiT damuSavdeba danarCeni aso-bgerebic (g / v / k /

f / s / x), romelTac cal-calke aRar SevexebiT.

ricxvebi da ferebi

wignis pirveli davalebis Semdeg (gv. 15, #1) sruldeba ricxvebze gasavarjiSebeli davalebebi samuSao rveulSi (gv. 21 #1, 2; gv 22 #1)

wignis meore davalebis Sesrulebamde, mimdinareobs axal leqsikaze muSaoba. axal sa-leqsikono erTeulebze samuSao Sesabamisi rekomendaciebi ixileT zemoT.

sruldeba wignis mesame davaleba (gv. 15) da Sasabamisi savarjiSoebi rveulSi (gv. 22 # 2, 3, 4, 5; gv 23 #6).

muSaveba axali aso-bgerebi (d / l / c / t / S / q) zemoT mocemuli miTiTebebis gaTvalis-winebiT.

sruldeba davalebebi:

• wignSi (gv. 16 , # 1, 2)

• rveulSi- gv 23 #7, 8; gv 24-25

saanbane teqstis wakiTxva (wigni, gv. 16, #3): viyenebT xmamaRali kiTxvis meTods (ix. re-komendaciebSi, gv. ).

islustrirebul dialogze muSaoba (wigni, gv. 16, #4) mimdinarebs zemoT mocemuli mi-TiTebebis gaTvaliswinebiT.

am konkretul davalebasTan dakavSirebiT, gansakuTrebiT mniSvnelovania axal perso-naJebze dakvirveba (garda imisa, rom mudmivad vaaqtiurebT nacnob enobriv konstruq-cias da vabamT moswavleebs interaqciaSi, aseve mniSvnelovania, isini saTanadod movamza-doT imisaTvis, rom ar gauWirdeT mosmenili dialogebidan swori dialogis dasaxeleba. pasuxi: mesame dialogi Seesabameba suraTs).

suraTze dakvirvebiT, moswavleebi imaxsovreben, ra hqviaT dialogSi monawile pirebs (dali, Salva da lale), rac exmarebaT maT, gaigon dialogebi da Semdeg sworad moaxdi-non dialogSi monawile pirebis identificireba suraTze mocemul bavSvebTan.

maswavlebeli nela, garkveviT da swori aqcentebis dasmiT kiTxulobs jer pirvel dia-logs da acdis moswavleebs pasuxis gacemas. moswavleebi ismenen, akvirdebian da amboben, es dialogia Tu ara. saWiroebis SemTxvevaSi, maswavlebeli Tavidan kiTxulobs dialogs. araswori pasuxis SemTxvevaSi, maswavlebels SekiTxvebiT mihyavs isini swor pasuxamde, magaliTad: es aris cira? es qeTevania? es aris omari?

Page 35: ÖĞRETMEN KİTABI

3534

enobriv sakiTxze dakvirveba. es / is nacvalsaxelebi.

am opoziciis ukeT gasagebad, maswavlebeli asrulebs saklaso aqtivobebs saTanado Jes-tikulaciis gamoyenebiT. gTavazobT ramodenime maTgans:

1. dgeba erT-erT moswavlesTan, miuTiTebs masze da ambobs: es aris meriemi. Semdeg TiTs iSvers sxvisken da ambobs: is aris arCili. kvlav imeorebs Jestikulaciis ga-moyenebiTa da nacvalsaxelebze aqcentis dasmiT: es aris meriemi / is aris arCili; me var ... / es meriemia / is aris arCili da a.S.

2. Semdeg mimarTavs `meriemis~ mewyviles kiTxviT _ Sen vin xar? moswavle pasuxobs. agrZelebs masTan SekiTxvebis dasmas: es meriemia? vin aris is? es arCilia? (spe-cialurad usvams SecdomiT kiTxvas) da a.S. moswavle pasuxobs. saWiroebisamebr, maswavlebeli exmareba mas imisaTvis, rom sruli pasuxi miiRos.

3. moswavleebTan erTad maswavlebeli gaiTamaSebs minidialogebs. gTavazobT mas-wavleblis replikebs:

a. _ gamarjoba, me var ... (ambobs saxels), es lalia. Sen vin xar?

_ ...........

b. _ gamarjoba, arCil, me ....... var, is vin aris?

_ ..........

c. _ gamarjoba, Sen ......... xar?

_ ............

_ es aris fatma?

_ ............

_ is vin aris?

_ ...........

4. amis Semdeg moswavleebi maswavleblis gareSe gaiTamaSeben msgavs dialogebs. mas-wavlebeli akvirdeba, usmens maT da mxolod saWiroebis SemTxvevaSi CaerTveba dialogSi.

muSavdeba ricxvebi: 6-10. sruldeba Sesabamisi davalebebi jer wignSi- gv 17 #7 da Sem-deg rveulSi gv-26 # 1,2,3,4. wignis me-8 davaleba (gv. 17) sruldeba bolos.

muSaveba axali aso-bgerebi (C / Z / p / h / y / W) zemoT mocemuli miTiTebebis gaTvalis-winebiT.

sruldeba davalebebi:

• wignSi (gv. 17 , # 9,10)

• rveulSi - gv 26 #5,6; gv 27 #7, 8, 9

muSavdeba axali leqsika (Citi, pepela, vardi, joxi, cisartyela, hamaki) zemoT mi-TiTebuli rekomendaciis gaTvaliswinebiT, wigni gv 17 dav. 11

sruldeba davalebebi rveulSi (gv. 27 #10, gv 28-31; 32 #1,2 ).

Semdeg moswavleebi kiTxuloben saanbane teqsts.

Page 36: ÖĞRETMEN KİTABI

3736

muSavdeba ferebi wignsa da rveulSi mocemuli davalebebis gamoyenebiT. damatebiT sa-varjiSod, maswavlebels SeuZlia:

• ilustraciebis gamoyenebiT nacnobi leqsikis garSemo martivi interaqciis mowyoba, magaliTad: ra aris es? _ es aris ia; ra feria ia? _ lurji; mze wiTelia? _ ara, mze aris yviTeli. kidev ra aris yviTeli? ra aris aq mwvane, wiTeli ...? da a.S.

• davaxatinoT moswavleebs karnaxiT (Sen daxate wiTeli mze, lurji buSti da mwvane burTi; Sen daxate ori soko _ erTi Savi, erTi TeTri da ia da a.S.)

muSaveba axali aso-bgerebi (J / W / R / w) zemoT mocemuli miTiTebebis gaTvaliswinebiT.

teqstis gaSifrva (wigni, gv. 18, #4). davalebis Sesrulebamde, maswavlebeli azustebs, axsovT Tu ara moswavleebs teqstSi mocemuli naxatebis dasaxelebebi qarTulad. uTiTebs da kiTxulobs: ra aris es? es pepelaa? es ra feria? da a.S. amis Semdeg moswav-leebi mewyvileebTan erTad Sifraven teqsts. samuSaos dasrulebis Semdeg:

• jer maswavlebeli kiTxulobs teqsts da moswavleebi amowmeben.

• Semdeg maswavlebeli akiTxebs moswavleebs xmamaRla calkeul winadadebebs (Ses-abamisad, xdeba kidev erTxel gadamowmeba).

• davalebis siswores amowmebs individualuri SekiTxvebiT, magaliTad: fatma, ra aris TeTri da Savi? aq ra feria Rrubeli? arCil, ra aris WianWvela? kidev ra mweria aq, feride? ra feria zRva? da a.S.

sruldeba davalebebi:

• wignSi - gv. 18 , #6

• rveulSi - gv. 34 #1,2,3,4.

didi TeTri gemi

sakomunikacio mizani: aRwera-daxasiaTeba.

muSavdeba axali leqsika (gemi, fanqari, Tagvi; didi/patara, grZeli/mokle, msuqani/gamxdari, maRali/dabali). gansakuTrebuli aqcenti gadadis zedsarTavebze _ didi/patara, grZeli/mokle, msuqani/gamxdari, maRali/dabali. vizualizeba uzrunvelyofs gagebinebas, Sesabamisad, varjiSi xdeba maTi aTviseba-ganmtkicebisaTvis.

zedsarTavebze samuSaod SesaZlebelia saklaso situaciebis gamoyeneba:

• vin aris klasSi maRali / dabali / gamxdari / didi / patara?

• asaxeleben da aRweren mewyvileebs: es aris feride. feride aris maRali da gamx-dari.

• asaxeleben da aRweren sakuTar Tavebs: me var feride. me var maRali da gamxdari.

• maswavlebeli uTiTebs klasSi romelime nivTze, saganze da a.S. da svams SekiTxvebs (am SemTxvevaSi, arsebiTi mniSvneloba ar aqvs imas, nacnobia Tu ara is leqsikuri erTeuli. maswavlebeli axdens mis vizualizebas da Tan asaxelebs. moswavleebs ar gauWirdebaT misi gameoreba, mTavaria is, sworad Tqvan, rogoria, magaliTad: rogoria es CanTa? magida? meriemis Tma? // aris es CanTa didi? aris meriemis Tma grZeli? da a.S.

• maswavlebeli uTiTebs da aRwers arasworad, moswavleebma unda gaasworon da a.S.

Page 37: ÖĞRETMEN KİTABI

3736

sruldeba davalebebi:

• wignSi (gv. 19; 20, #1)

wignis pirvel davalebaSi mocemuli suraTebis gamoyenebiT:

• jer maswavlebeli svams SekiTxvebs moswavleebTan (ra aris es, Jirafia? _ ara, es aris wiwila. romelia Jirafi? _ Jirafi aris es/is; ra feria wiwila? rogoria wi-wila? ra aris aq maRali? msuqani? yviTeli? da a.S.).

• maswavlebeli aRwers _ ra feria da rogoria, moswavleebi asaxeleben, ra aris (magaliTad, aris patara da yviTeli).

• Semdeg moswavleebi muSaoben wyvilebSi _ usvamen erTmaneTs SekiTxvebs da pa-suxoben; erTi aRwers _ ra feria da rogoria da meore asaxelebs, ra aris.

sruldeba davalebebi:

• rveulSi (gv. 35-36)

muSavdeba axali zmna: `hqvia~.

1. maswavlebeli Tavidan warsdgeba klasis winaSe da ambobs: me var ..., me mqvia ...; Sem-deg svams SekiTxvas _ ra mqvia me? moswavleebi pasuxoben.

2. maswavlebeli gadadis moswavleebze. uTiTebs erT-erTze da ambobs: es aris meriemi, mas hqvia meriemi. Semdeg gadadis sxvaze: is aris arCili, mas hqvia arCili.

3. svams SekiTxvebs klasSi: vin aris es/is? ra hqvia mas?

4. gaiTamaSebs minidialogebs moswavleebTan (aucilebelia, rom moswavleebma sru-lad upasuxon maswavlebels _ me mqvia ... / mas hqvia ...):

a. _ gamarjoba, me mqvia ... Sen ra gqvia?

_ ..........

_ ra hqvia mas? (uTiTebs mewyvileze an sxva Tanaklaselze)

_ ...........

5. Semdeg moswavleebi gaiTamaSeben msgavs dialogebs erTmaneTTan.

sruldeba davalebebi:

• wignSi (gv. 20, #2, 3; gv. 21, #4, 5)

• rveulSi - gv. 37 #3,4

� Secdomebis moZebna, dasaxeleba da gasworeba am tipis aqtivobebi amowmebs moswavlis codnas. Sesabamisad, Zalian mniSvnelovania, rom maswavlebelma yuradRebiT adevnos Tvali moswavleTa muSaobis pro-cess. aseTi davalebebi erTgvar diagnostirebis saSualebasac iZleva _ ram SeiZleba ganapirobos warumatebloba. moswavlis mxridan araswori pasuxebis mizezi SeiZleba iyos rogorc enobrivi, ise araenobrivi xasi-aTis, kerZod: yuradRebis gafantuloba, gadaRla, cudad yofna, xelis SeSla da a.S.

swori diagnostirebis SemTxvevaSi, maswavlebelma unda uzrunvely-os xelisSemSleli faqtorebis Tavidan acileba, dabali enobrivi kom-

Page 38: ÖĞRETMEN KİTABI

3938

petenciebis SemTxvevaSi ki gazardos gavarjiSebis faza, dagegmos damatebiTi aqtivobebi xarvezebis aRmosafxvrelad.

muSavdeba zmna: `maqvs~ (me maqvs, Sen gaqvs, mas aqvs)

1. maswavlebeli uTiTebs sakuTar nivTebze da ambobs: me maqvs kalami, maqvs saaTi da a.S.

2. pirTa monacvleobisaTvis rTavs moswavleebsac (me maqvs mokle Tma, meriems aqvs grZeli Tma, fatmasac aqvs grZeli Tma)

3. Semdeg svams SekiTxvebs: kidev vis aqvs mokle Tma? grZeli Tma? moswavleTa pa-siurobis SemTxvevaSi, individualurad SegviZlia davusvaT SekiTxvebi (fatma, Sen gaqvs grZeli Tma? fatma, arCils rogori Tma aqvs, grZeli? mokle? da a.S.). unda vakontroloT, rom moswavleebma sruli pasuxebi gascen. dasawyisisTvis, SesaZloa, dasWirdeT miniSnebebi, amitom mokle pasuxebis SemTxvevaSi, unda mivu-TiToT, rom sruald gvipasuxon. amgvari miTiTebebi, cxadia, Turqul enaze xor-cieldeba.

sruldeba darCenili davalebebi:

• wignSi (gv. 22-23)

• rveulSi- gv. 37 #5,6; gv. 38

posterebze muSaoba enobriv sakiTxebze dakvirvebisa da aTviseba-ganmtkicebisaT-vis.

1. gansxvavebuli tipis zmnebi:

maswavlebeli qmnis or posters (SesaZlebelia, es iyos didi formatis qaRaldi), romelic daikideba TvalsaCino adgilas da periodulad Seivseba axali masaliT. warmovadgenT nimuSebs:

me

var aris

is me

mqvia hqvia

maqvs aqvs

mas

cal-calke posterze vaTavsebT erTi-tipis zmnebis pirveli da mesame piris formebs. pirveli subieqturi piris (moqmedi piris) niSnebs, kargi iqneba, Tuki sxva ferSi CavwerT (v / m), aseve unda gamoikveTos mesame piris nacvalsaxelebic (is / mas). SesaZlebelia, gamokveT moxdes maTi wreSi CasmiT (rogorc aq aris warmodgenili) an sxva feriT (maswav-lebels SeuZlia, Tavad gadawyvitos, ra iqneba misTvis umjobesi. mTavaria, rom vizual-urad es gansxvaveba TvalSi sacemi unda iyos). am posterebis gamoyeneba mudmivad iqneba SesaZlebeli sxvadasxva funqciiT (ufro dawvrilebiT amis Sesaxeb ix. qvemoT.)

2. posterebis Seqmna mniSvnelovania leqsikis swavlebis TvalsazrisiTac. yoveli

Page 39: ÖĞRETMEN KİTABI

3938

axali leqsikuri erTeuli gadagvaqvs posterze, sadac isini garkveuli niSniT SegviZlia davaxarisxoT. warmovadgenT nimuSebs:

Sinauri gareuli

ZaRliwiwila...

Jirafimaimuni...

yvavili cxoveli nivTi

yayaCoia ...

JirafiZaRli...

burTisaaTi...

rogorc aRvniSneT, leqsikuri posterebi mudmivad SegviZlia gamoviyenoT, rogorc damatebiTi resursi sxvadasxva saWiroebis dros, magaliTad:

• martivi interaqciisaTvis (romelia aqedan maRali / dabali / patara / grZeli...? romelia lurji feris yvavili? ra gaqvs aqedan saxlSi? da a.S.)

• TamaSi _ `gamoicani, ra aris~: erTi Caifiqrebs da aRwers, sxvebma unda gamoic-non (mag., nivTia. aris mrgvali da sxvadasxva feris; wiTeli feris yvavilia da a.S.). meti enobrivi kompetenciis SemTxvevaSi, posterebis mravalmxriv gamoyenebis SesaZleblobebi izrdeba.

• konkretuli enobrivi sakiTxis gaaqtiurebisa da gasavarjiSeblad (mag., maqvs / myavs opoziciisaTvis: burTi maqvs / ZaRli myavs ... )

� mTavaria, rom nebismier posterze muSaoba _ axali masalis Setana iqne-ba es Tu sxva ram, aucileblad moswavleebis TanamonawileobiT unda moxdes. garda imisa, rom Cven vqmniT saWiro saswavlo resursebs Tval-saCinoebis saxiT, Tavad es procesi calke aRebuli mniSvnelovani aq-tivobaa, romelic gansakuTrebiT uwyobs xels swavla-swavlebis pro-cesis warmatebiT ganxorcielebas.

codnis Semowmeba: Temis dasrulebis Semdeg 24-e gverdze mocemuli aqtivobebi ajamebs Temis ZiriTad prioritetebs da am kuTxiT amowmebs moswavleTa codnas. moswavleTa Semowmeba TamaSis saxiT xdeba.

amisaTvis:

• maswavlebeli TiTo baraTze TiTo cifrs wers _ sul sam cifrs: 1, 2, 3, raTa mos-wavlem nel-nela gaiaros es ujrebi da meti davalebis Sesrulebis saSualeba mieces. maswavlebeli amoatrialebs baraTebs magidaze.

• moswavle dgeba pirvel ujraze da asrulebs davalebas. Tu ver SeZlo davalebis Sesruleba, droebiT wyvets TamaSs da elodeba Tavis rigs. amasobaSi mas SeuZlia, mousminos sxvebs da Tavadac moemzados davalebis Sesasruleblad.

• pirveli davalebis warmatebiT Sesrulebis Semdeg moswavle iRebs erT baraTs, ambobs ra cifria, gadadis imden ujraze, ra cifric weria baraTze. asrulebs iq mocemul davalebas da iRebs morig baraTs. ase agrZelebs TamaSs, vidre ar gava bolo ujramde.

Page 40: ÖĞRETMEN KİTABI

4140

• Tu moswavles gauWirdeba romelime davalebis Sesruleba, is droebiT wyvets TamaSs da elodeba Tavis rigs. mas eZleva ufleba, moZebnos wignSi pasuxebi, dax-mareba sTxovos Tanaklasels da a.S. TamaSs agrZelebs im davalebidan, romlis pa-suxic gauWirda. jer pirdapir Seasrulebs im davalebas da Semdeg aiRebs baraTs.

amis Semdeg moswavleebi ecnobian 25-e gverdze mocemul informaciebs da afaseben sa-kuTar codnasa da unarebs. cxrilSi moniSnaven im ujrebs, romlebic, maTi azriT, xels uSlis maT warmatebis miRwevaSi.

maswavlebeli da moswavle erToblivad SeimuSaveben konkretul strategiebs Sedegebis gasaumjobeseblad.

Page 41: ÖĞRETMEN KİTABI

4140

meore Tema _ `gavicnoT~

miznebisa da Sinaarsis ruka

ZiriTadi miznebi

• axali leqsikis aTviseba;• minidialogebis gaTamaSeba;• interaqcia suraTze dayrdnobiT;• adamianis aRwera-daxasiaTeba;• interaqcia sakuTari Tavisa da ojaxis wevrebis Sesaxeb (vin aris? ra

hqvia? ramdeni wlisaa? sadauria? sad cxovrobs? rogoria?)• ucnobi martivi winadadebebis Tavisuflad kiTxva;• mokle teqstebis Sedgena nimuSis mixedviT;• mcire zomis teqstebis wakiTxva-gageba.

ZiriTadi leqsi-ka

ricxvebi: 11-20rTuli ferebi: cisferi, yavisferi, vardisferi da a.S.

ojaxis wevrebisa da naTesavebis aRmniSvneli leqsika: deda, mama... dei-da, mamida... deidaSvili ...

ZiriTadi eno-brivi sakiTxebi

formulebikonstruqciebi

misalmeba: gamarjoba!gacnoba/mokiTxva: gaicani, es aris ...rogor xar?

aqvs / hyavs;kuTvnilebiTobis gamoxatva: visi? _ Cemi, omaris ...warmomavlobis, sadaurobis gamoxatva: var ...-eli / aris ...-eli; adgilis miTiTeba: sad? _ ...-Si;

nacvalsaxelebi: piris, kuTvnilebiTi, kiTxviTi

Page 42: ÖĞRETMEN KİTABI

4342

wamyvan gverdze muSaoba mimdinareobs imave principiT, romelzedac pirvel TemaSi visaubreT. maswavleblis miTiTebiT, moswavleebi ukve Tavad kiTxuloben replikebs, akvirdebian suraTebs da gamoTqvamen varaudebs (Turqulad), ris Sesaxeb iqneba mocemul TemaSi saubari.

� nebismieri varaudi, romelic sasurvelia, rom moswavleebs xSirad ga-movaTqmevinoT, mimdinareobs maTs swavlebis enaze (anu Turqul enaze). es xels uwyobs moswavleTa motivaciis gazrdasac Sesaswavli sakiTxisa Tu masalisadmi.

wamyvan gverdze mocemuli suraTebis gamoyenebiT, maswavlebeli aaqtiurebs winare codnasac. moswavleebi saubroben personaJebze _ vin arian, ra hqviaT, aRweren, rogorebi arian, rogori Tma aqvT...

gacnoba. wardgena.

Semodis da aqtiurdeba sametyvelo fraza _ gaicani, es aris ...

sasurvelia, moswavleebs pirdapir SevasrulebinoT pirveli davaleba da Tavad amovacnobinoT konteqstis mixedviT am frazis mniSvneloba.amis Semdeg vTxovT moswavleebs, gadaSalon wignis bolos darTul frazebis leqsikonze, vexmarebiT am frazis moZebnaSi da vazustebinebT, sworad gamoicnes Tu ara misi mniSvneloba.

konteqstisa da suraTis mixedviT SesaZlebelia, moswavleebs vTxovoT aseve sityva `biZias~ mniSvnelobis gamocnobac. msgavsi aqtivobebi exmarebaT moswavleebs da xels uwyobs maT aTvisebaSi. aseve zrdis maT motivaciasac.

axali leqsika (biWi, gogo // gogona). 1. maswavlebeli midis erT-erT gogonasTan da ambobs: es aris feride. feride aris

gogo. is aris orhani. orhani aris biWi.

2. svams SekiTxvebs individualurad: Sen vin xar, fatma? vin aris omari? da a.S.

3. interesdeba, ramdeni biWi da ramdeni gogo klasSi?

4. warmarTavs interaqcias wignis personaJebTan dakavSirebiT: vin aris es biWi? ra hqvia am biWs? vin aris es gogo? ra hqvia mas? ramdeni gogo am gverdze? ramdeni biWia aq? rogori Tma aqvs am gogos? ra feris Tma aqvs am biWs? rogoria es biWi / gogo? da a.S.

5. moswavleebi Tavidan waradgenen Tavs (modelirebas axdens maswavlebeli): me var biWi, me mqvia jemali; me var gogo, me mqvia lela;

6. Semdeg vTxovT erTmaneTis wardgenasac: es aris lela. lela aris gogo; es aris omari. omari aris biWi da a.S.

7. jer maswavlebeli gaiTamaSebs moswavleebTan erTad minidialogebs, Semdeg moswavleebi Tavad gaiTamaSeben, magaliTad:

Page 43: ÖĞRETMEN KİTABI

4342

_ gamarjoba, lali! vin aris es biWi? _ es aris ... _ ra hqvia mas? _ mas hqvia ...

muSavdeba savarjiSoebi samuSao rveulSi (gv. 39, 40)

enobrivi sakiTxi (kuTvnilebiTobis gamoxatva: visi? _ Cemi, omaris, Temuris...)1. maswavlebeli aCvenebs sakuTar nivTs moswavleebs da ambobs saTanado

Jestikulaciis gamoyenebiT (xelis mkerdze midebiT): es aris Cemi saaTi, es aris Cemi wigni ...

2. iRebs erT-erTi moswavlis nivTs da ambobs: es aris lalis fanqari; es aris omaris wigni da a.S.

3. paralelurad svams SekiTxvebsac: visi wignia es? _ es aris Cemi / omaris / fatmas wigni da a.S. visia es CanTa? _ es CanTa Cemia / omarisaa / fatmasia da a.S.

4. maswavleblis miTiTebiT, analogiur SekiTxvebs svamen da pasuxoben moswavleebic: fatma, ra aris es? _ es Cemi CanTaa; omar, visia es kalami? _ Cemi da a.S.

5. procesi momabezrebeli da uintereso rom ar gamogvivides, kargi iqneba fotoebis gamoyenebac. moswavleebi fotoebis meSveobiT waradgenen sakuTar megobrebs, da-Zmas: es Cemi megobaria. mas hqvia ... / es didi biWi Cemi megobaria. es patara gogo aris Cemi da. mas hqvia ...... / es biWi aris arCili. arCili Cemi megobaria. es gogo aris arCilis da. mas ...... hqvia da a.S.

SeniSvna: jer maswavlebeli Seasrulebs, raTa moswavleebma kargad gaigon, ris Tqmas iTxoven maTgan.

6. SesaZlebelia, am aqtivobaSi vaswavloT sityva `Zmac~: es biWi aris Cemi Zma. / es aris Cemi Zma. mas hqvia ...

sruldeba pirveli davaleba wignSi (gv. 28).aqac SegviZlia, davubrundeT axal saleqsikono erTeuls (Zma) da gaaqtiuroT: sofo aris kaxas da / vin aris kaxa? _ sofos Zma.

sruldeba davalebebi:• wignSi (gv. 28 # 2; gv. 29; 30 #1)• rveulSi - gv. 41-42

dialogis dakavSireba suraTTan (wigni, gv. 30, #2): rogorc pirvel TemaSi iTqva, jer muSavdeba suraTi. suraTis mixedviT, dialogSi monawile sami piridan maTTvis ori nacnobia. esenia da-Zma _ sofo da kaxa.

1. moswavleebi pasuxoben maswavleblis SekiTxvebs: vin aris es biWi? ra hqvia mas? ra hqvia sofos Zmas? ra hqvia kaxas das? vin aris sofo? vin aris? kaxa?

2. moswavleebi asruleben davalebas. maswavleblis miTiTebiT, isini muSaoben wyvilebSi. kiTxuloben dialogebs da asaxeleben, romeli dialogi Seesabameba suraTs.

3. SesaZlebelia, moisminon dialogebi da ise Seasrulon davaleba. aseT SemTxvevaSi, maswavlebeli kiTxulobs jer pirvel dialogs nela da garkveviT (saWiroebis mixedviT, SesaZloa, waikiTxos orjer) da acdis pasuxebs moswavleebs. Semdeg

Page 44: ÖĞRETMEN KİTABI

4544

kiTxulobs meore dialogs imave principiT.

4. moswavleebi Turqulad amboben, rogor gamoicnes.

sruldeba am qveTemaSi darCenili davalebebi.

monacemebi. ricxvebi. ferebi

sruldeba savarjiSoebi • wignSi (gv. 31) • rveulSi - gv. 43

bunebrivia, moswavleebs erTbaSad gauWirdebaT am ricxvebis damaxsovreba da arc unda movTxovoT. sasurvelia, maswavlebelma gamoiyenos situaciebi da yovel jerze, roca ki amis saWiroeba iqneba, dasvas saTanado SekiTxvebi, magaliTad: ramdeni bavSvia dRes klasSi? ra ricxvia dRes? ramdeni nivTia or CanTaSi erTad? sul ramdeni axali sityva iswavles? da a.S. kiTxvebis dasmisas, SesaZlebelia, maswavlebelma Turquli enac gamoiyenos, vinaidan moswavleebs, SesaZloa, gauWirdeT am SekiTxvebis gageba (da arc moeTxovebaT es am etapze). mTavaria, rom maT sworad daasaxelon Sesabamisi ricxvi qarTulad.

teqstis gageba (wigni, gv. 32, #1):

teqstis wakiTxvamde maswavlebeli amuSavebs ilustraciebs. • moswavleebma unda moZebnon nacnobi personaJi (Temuri);• unda amoicnon stambolis xedi;• gamoTqvan varaudebi, vin aris is biWi stambolis fonze?• romeli qalaqis xedia Temuris ukan?

varaudebis gamoTqma da msjelobebi, bunebrivia, mimdinareobs Turqulad. am aqtivobis mizania maTi gamowveva, motivaciis gazrda da ise miyvana teqstTan.

maswavlebeli iwers (an imaxsovrebs) moswavleTa varaudebs da teqstis wakiTxvis Semdeg ambobs, visi varaudi gamarTlda da visi _ ara.

ucnob sityvebze muSaoba: SesaZlebelia, moswavleebs vTxovoT wyvilebSi muSaoba. sasurvelia, rom maT damoukideblad, maswavleblis daxmarebis gareSe, konteqstis mixedviT gamoicnon ucnobi sityvebis mniSvnelobebi. moswavleebi kiTxuloben teqsts da iniSnaven ucnob sityvebs, romelTac Semdeg karnaxoben maswavlebels.

maswavlebeli, moswavleTa karnaxiT, am sityvebs wers dafaze da miuwers Sesabamis konteqstebsac, magaliTad:

Page 45: ÖĞRETMEN KİTABI

4544

wlis: Temuri aris TerTmeti wlis.

vcxovrob: Temuri cxovrobs TbilisSi.

orhani cxovrobs stambolSi.

iqve wers moswavleebis varaudebsac _ ras SeiZleba niSnavdes es sityvebi. erToblivad zustdeba maTi mniSvnelobebi. saWiroebisamebr, SesaZloa, gadavamowmebinoT isini leqsikonSic.

� SeniSvna: Zalian mniSvnelovania, rom maswavlebelma mzamzareulad ar uTargmnos moswavleebs maTTvis ucnobi sityvebi. pirvel rigSi, unda vacadoT, Tavad amoicnon isini konteqstis mixedviT; SesaZlebelia, davexmaroT miniSnebebiTac. vaswavloT, rogor moZebnon is sityva le-qsikonSi.

teqstis wakiTxvisa da ucnobi sityvebis dazustebis Semdeg moswavleebi pasuxoben teqstis Semdeg dasmul SekiTxvebze.

axali enobrivi sakiTxebi. vcxovrob ...-Si / var qarTveli, Turqi

maswavlebeli mocemul enobriv konstruqciebs wers dafaze da kiTxvebis daxmarebiT daakvirvebs moswavleebs Sesabamis formebze.

vin cxovrobs? _ me , is, Temuri, orhani sad cxovrobs? _ saqarTveloSi , TurqeTSi; TbilisSi, stambolSi

me vcxovrob saqarTveloSi, TbilisSi.

is cxovrobs TurqeTSi, stambolSi.

vin sad

sruldeba saTanado davalebebi• rveulSi - gv. 44-46

moswavleebis TanamonawileobiT maswavlebeli am axal zmnas (vcxovrob) wers Sesabam-is posterze. daweramde xmamaRla kiTxulobs orive posterze arsebul zmnebs pirveli subieqturi piris niSnebze (v / m) xazgasmiT. SesaZlebelia, paralelurad mivuTiToT kidec TiTiT es niSnebi. amgvari qmedebiT moswavleebs kidev erTxel vamaxvilebinebT yuradRebas maT Soris arsebul gansxvavebebze (pirvel pirSi niSnebi: me v-ar / me m-aqvs; da mesame pirSi nacvalsaxelis forma _ is aris / mas aqvs).

amis Semdeg maswavlebeli xmamaRla ambobs am axal formebs (me vcxovrob _ is cxovrobs) da moswavleebTan erTad miuCens maT Sesabamis posterze adgils.

� SeniSvna: swavlebis dasawyisSi calkeuli zmnis amgvari damuSaveba Ses-aZleblobas mogvcems, rom Semdeg moswavleebma damoukideblad da mar-tivad SeZlon qarTuli enis rTul zmnur formebSi garkveva.

Page 46: ÖĞRETMEN KİTABI

4746

bolos asruleben wignSi mocemul meore davalebas (gv. 32-ia).

rTuli ferebi. moswavleebi cisartyelas daxmarebiT swavloben ferebs. akvirdebian cisartyelas, ixseneben nacnob ferebs da amateben axals.

1. maswavlebeli xmamaRla kiTxulobs meoTxe davalebis nimuSs (rebusi) da moswavleebs yuradRebas amaxvilebinebs rebusis amoxsnis principze.

2. azustebs, gaigo Tu ara yvelam.

3. brundeba meoTxe davalebaze da axal leqsikas (yava, vardi, iasamani) akavSirebs suraTebTan. vardi da iasamani maswavlebels gadaaqvs leqsikur posterze da wers saTanado adgilas.

4. moswavleebi maswavleblis miTiTebiT muSaoben meoTxe davalebaze _ damoukideblad xsnian rebusebs.

5. davalebis dasrulebis Semdeg kiTxuloben da amowmeben.

sruldeba savarjiSoebi Semdegi TanmimdevrobiT: • jer rveulSi _ gv. 47. 48, #1,2,3.• Semdeg wignSi _ gv. 34, #1• amis Semdeg isev rveulidan _ gv. 48, #4 da gv. 49• bolos wignidan _ gv. 34, #2,3,4

Cemi ojaxi da naTesavebi

wignSi mocemuli aqtivobebis Sesrulebamde, sasurvelia, maswavlebelma jer damatebiT imuSaos moswavleebTan saojaxo fotosuraTis (an sxva suraTebis), an saojaxo sqemis daxmarebiT. gTavazobT nimuSebs:

1. maswavlebels moaqvs sakuTari saojaxo foto (SesaZlebelia sxvisic. amas ar aqvs arsebiTi mniSvneloba. mTavaria, rom fotoze gamosaxulebi iyvnen ojaxis sami Taobis wevrebi) da acnobs masze gamosaxul adamianebs moswavleebs, Sesabamisad miuTiTebs TiToeul maTganze:

es Cemi ojaxia. es Cemi Zmaa. mas hqvia ------. Cemi Zma 18 wlisaa. es Cemi daa. mas ------ hqvia. ------ aris 14 wlis. es dedaa. dedas hqvia ------. es mamaa. mamas ------- hqvia. es Cemi bebiaa. mas ------- hqvia. es Cemi babuaa. babuas hqvia ------.

2. sasurvelia, maswavlebelma winaswar moamzados did formatze (rom yvelas Tavisuflad SeeZlos danaxva) saojaxo sqema (igive genealogiuri xe), romelzedac miakravs suraTebs (amisaTvis SesaZlebelia, gamoviyenoT Zveli Jurnal-gazeTebidan amoWrili suraTebi. mTavaria, rom iyos sami Taoba). suraTebs qveS mivamagrebT stikerebs, romlebzedac ewereba, vin arian _ deda, mama, da, Zma, bebia, babua (da-Zmis raodenobas gansazRvravs Tavad maswavlebeli). saxelebsac stikerebze davwerT da ise mivamagrebT. es saSualebas mogvcems, rom sxvadasxva tipis aqtivobebSi gamoviyenoT, kerZod:

Page 47: ÖĞRETMEN KİTABI

4746

a. jer vacnobT srulad ojaxis wevrebs _ vin arian da ra hqviaT (Sesabamisad, yvela stikeria mimagrebuli sqemaze): es aris Zma. mas hqvia kaxa. kaxas das hqvia lali. ai, es aris lali. es aris kaxas da lalis deda. dedas hqvia ana. es kaxas da lalis mamaa. mamas arCili hqvia da a.S.

b. amis Semdeg warimarTeba interaqcia moswavleebTan: ra hqvia kaxas mamas? vin aris ana? visi Zmaa kaxa? ra hqvia lalis Zmas? vin aris anas deda/mama? ra hqvia arCilis mamas/ dedas? da a.S.

c. Semdeg moswavleebi dasvamen msgavs SekiTxvebs erTmaneTTan da upasuxeben.

d. amis Semdeg maswavlebeli xsnis sqemidan im stikerebs, romlebsac aweriaT deda, mama da a.S. da tovebs mxolod saxelebs. svams morig SekiTxvebs: vin aris ana, arCili, kaxa, SoTa, dila? da a.S. ra hqvia kaxas dedis dedas/mamas? lalis mamis dedas...?

e. srulad moxsnan stikerebi da moswavleebma miakran imis mixedviT, vis rogor axsovs da a.S.

3. moswavleebs vyofT jgufebad da vaZlevT davalebas. a. es SeiZleba iyos msgavsi saojaxo sqemis momzadeba da wardgena sxvebisTvis.

jer Tavad saubroben maT Sesaxeb (vin aris, ra hqvia da a.S.), Semdeg pasuxoben sxvebis SekiTxvebze.

b. SesaZlebelia, realurad sakuTari ojaxis wevrebis gacnobac.

sainteresoa Sedarebis gakeTeba TurqulTanac.

bebia dila babua SoTa bebia meri babua gela

deda ana mama arCili

da lali Zma kaxa

Page 48: ÖĞRETMEN KİTABI

4948

amgvari gavarjiSebis Semdeg moswavleebi sakmarisad iqnebian mzad imisaTvis, rom martivad da swrafad daZlion wignsa da rveulSi am qveTemis farglebSi mocemuli davalebebi.

sruldeba savarjiSoebi • wignSi (gv. 35; 36 # 1,2, 3.) • rveulSi - gv. 50-51

muSavdeba axali leqsika (mSoblebi, Svilebi, SviliSvilebi).

sruldeba savarjiSoebi • wignSi (gv. 36 #4; 37-38) • rveulSi - gv. 52

gramatikuli sakiTxebi: mocemuli qveTema enobrivi TvalsazrisiT, ramdenime gramatikuli sakiTxis aTvisebas gulisxmobs. imisaTvis, rom moswavleebma Semdeg SeZlon sakuTari Tu sxvisi ojaxis wevrebis Sesaxeb informaciis gadacema da miReba, mniSvnelovania mocemuli gramatikuli codnis gageba/gaazreba da gamoyeneba. ra unda gaviTvaliswinoT am sakiTxebis swavlebisas da rogor warvmarToT saswavlo procesi ise, rom moswavleebs, erTi mxriv, ar davukargoT swavlis motivacia da, meore mxriv, gavumartivoT maTi aTviseba.

� pirvel, rigSi, unda moveridoT gramatikuli sakiTxebis konteqsidan mowyvetiT mxolod Teoriul swavlebas.

� pirvel rigSi, TvalsaCinoebebis gamoyenebiTa da konkretuli mag-aliTebiT gavagebinoT, mivaxvedroT, davakvirvoT ama Tu im sakiTxze, problemaze.

� wesebis nacvlad gamoviyenoT myari enobrivi formulebi.

� maT gasaaqtiureblad, konkretul enobriv savarjiSoebTan erTad, mivm-arToT yofiT situaciebsa da saintereso konteqstebs.

bunebrivia, kategoriulad ar unda gamovricxoT sityvieri axsnac, ro-melsac, saWiroebisamebr, unda mimarTos maswavlebelma (gansakuTrebiT am etapze es procesi Turqul enaze unda warimarTos). kargi iqneba, am dros paralelebsac Tu gavavlebT Turqul enasTan. es daexmareba mos-wavleebs, ukeT dainaxon or enobriv sistemas Soris arsebuli msgavseba Tu gansxvaveba.

1. saxelis mravlobiTi ricxvi.

mravlobiT ricxvSi saxelis gadayvanisas zogierTi saxeli kargavs garkveul xmovnebs. zogi xmovans kargavs boloSi, zogi _ SuaSi. am movlenis ukeT aRsaqmelad, sasurvelia, maswavlebelma mxolobiTisa da mravlobiTis formebi erT sibrtyeze daalagos da ise miawodos moswavleebs. amisaTvis is am formebs wers dafaze an did formatze.

da _ d-ebiZma _ Zm-ebi ...

mSobeli _ mSobl-ebi Svili _ Svil-ebi

bunebrivia, unda gamoiricxos yovelgvari Teoriuli msjeloba, ubralod unda

Page 49: ÖĞRETMEN KİTABI

4948

vaCvenoT, ra xdeba da nel-nela miviyvanoT garkveuli kanonzomierebebis aRmoCenamde.

unda gvaxsovdes, rom Secdomebis daSvebis albaToba (miT ufro sawyis etapze) didi iqneba (mosalodnelia maTgan daebis, Zmaebisa da a.S. formaTa xmareba), amitom saWiroa, maswavlebeli moTminebiT aRiWurvos da nel-nela, mizanmimarTulad imuSavos am problemis dasaZlevad. ra Tqma unda, aucileblad, yovel jerze, unda gaswordes araswori formebi. unda movifiqroT meti situaciuri da komunikaciuri aqtivobebi, sadac aucilebeli iqneba mravlobiTis gamoyeneba.

2. nacvalsaxelebi:

wignSi mocemulia nacvalsaxelebis bloki, romelTa aTviseba-ganmtkicebas emsaxureba wignisa da rveulis araerTi savarjiSo.

• wignSi (gv. 39, #2,3,4)• rveulSi - gv. 53

me Sen is Cven Tqven isini

me Sen mas Cven Tqven maT

Cemi Seni misi Cveni Tqveni maTi CemTan SenTan masTan CvenTan TqvenTan maTTan

vin?

vis?

visi?

visTan?

mocemuli nacvalsaxelebis gasaaqtiureblad maswavleblebs SeuZliaT, miubrundnen wignSi mocemul omaris ojaxis wevrebs, aseve gamoiyenon damatebiT Seqmnili resursebi, romlebic unda Seivsos damatebiTi informaciiT (garda imisa, vin arian da ra hqviaT, unda daematos informacia imis Sesaxeb, sad cxovroben da visTan erTad). moswavleebs vabrunebT genealogiur xesTan (gv. 29-aa) da vusvamT saTanado SekiTxvebs. maswavleblis Semdeg moswavleebma unda dausvan erTmaneTs msgavsi SekiTxvebi, amitom mniSvnelovania, rom SekiTxvebic da pasuxebic iTxovdes nacvalsaxelebis gamoyenebis aucileblobas. aqtivoba moswavleebisaTvis saintereso da saxaliso rom iyos, SegviZlia mas TamaSis saxe mivceT: `gamoicani, vin aris?~ gTavazobT savaraudo SekiTxvebis nimuSebs omaris ojaxis wevrebTan dakavSirebiT.

a. isini baTumSi cxovroben. vin arian isini?b. mas sami Svili hyavs. ra hqvia mas?c. misi mSoblebi TbilisSi cxovroben. vin aris is?d. isini SviliSvilebTan cxovroben. ra hqviaT maT?e. mas sami Svili hyavs da mSoblebTan erTad cxovrobs. vin aris da ra hqvia mas? da

a.S.

3. sityvaTwarmoeba: warmomavloba (sadauri?)

wignsa da rveulSi mocemuli savarjiSoebis garda, mniSvnelovania, moswavleebTan warimarTos interaqcia: _ Sen sad cxovrob, meriem? _ Sen stambolSi cxovrob?

Page 50: ÖĞRETMEN KİTABI

5150

_ Sen stamboleli xar? _ sad cxovrobs bebiaSeni? _ sadauria Seni megobari? _ sad cxovrobs is? da a.S.

SesaZlebelia, moswavleTa pasuxebi iyos mokle (ki, ara). aseT SemTxvevaSi, moswavleebs unda mivuTiToT, rom aucilebelia sruli pasuxebis gacema.

axali leqsikuri erTeulebi (deida/deidaSvili; mamida/mamidaSvili; biZa/biZaSvili)

yuradReba unda mieqces mravlobiTis warmoebasac: mamida _ mamidebi, deida _ deidebi da a.S. (amis Sesaxeb ix. zemoT).

sruldeba savarjiSoebi • wignSi (gv. 40 )• rveulSi - gv. 54-57

teqstis gageba (wigni, gv. 42, #1)

teqstis wakiTxvamde, moswavleebs vacnobT gogonas da vusvamT SekiTxvebs: es gogona aris feride. Tqveni azriT, sadauria feride? sad cxovrobs is? vin arian misi naTesavebi da sad cxovroben isini?

moswavleebi gamoTqvamen varaudebs, romlebic mowmdeba teqstis wakiTxvis Semdeg. sasurvelia, maswavlebelma CainiSnos an daimaxsovros isini da bolos daakonkretos, visi varaudi gamarTlda da visi _ ara.

teqstis wakiTxvis Semdeg moswavleebis pasuxoben teqstis bolos dasmul SekiTxvebs.sruldeba savarjiSoebi

• wignSi (gv. 42 # 2,3)• rveulSi- gv.58

Temis bolo gverdze (wigni, gv. 43, #4,5) mocemuli davalebebi Semajamebeli xasiaTisaa. es davalebebi maswavlebels saSualebas aZlevs, Seafasos moswavleTa codna da gansazRvros _ ra aiTvises, ra ver aiTvises, ra gauWirdaT, ratom da a.S.

Semajamebeli Sefasebis win gaafrTxileT moswavleebi da gaacaniT Sefasebis kriteriumebi. rac Seexeba weriTmetyvelebaSi Semajamebeli Sefasebis Catarebas, SegiZliaT gamoiyenoT rveulSi mocemuli davalebebi (gv. 59, #5 da gv. 60, #1; Sefasebis sqemis nimuSebi ix., qvemoT, Sefasebis rubrikaSi).

maswavlebeli daubrundeba im sakiTxebs, romlebic gamoikveTeba da damatebiTi aqtivobebis gamoyenebiT Seecdeba am xarvezebis amovsebas.

Page 51: ÖĞRETMEN KİTABI

5150

sqema Temis Semajamebeli SemowmebisaTvis:

saqmianoba (ras akeTeb? vinaoba (ra gqvia?) asaki (ramdeni

romel klasSi swavlob?) wlis xar?)

sacxovrebeli adgili warmomavloba

(sad cxovrob?) (sadauri xar?)

ojaxi (visTan erTad cxovrob? vin gyavs ojaxSi?)

ra hqviaT? ramdeni wlisani arian?

sadaurebi arian?

me

ojaxi

naTesavebi

megobrebi / klaselebi

proeqti. axal Temaze gadasvlamde, moswavleebs vTavazobT proeqts _ `Cemi ojaxi da Cemi naTesavebi~.maswavleblis miTiTebiT, moswavleebi akeTeben sakuTari ojaxis wevrebis alboms, aformeben da waradgenen klasis winaSe prezentaciiT _ vin arian, ra hqviaT, sadaurebi arian, sad cxovroben da a.S.

codnisa da unarebis Semowmeba. sruldeba aRwerili wesisa da miTiTebebis gaTvaliswinebiT.

Page 52: ÖĞRETMEN KİTABI

5352

mesame Tema _ `Cemi saxli~

miznebisa da Sinaarsis ruka

ZiriTadi mizne-bi

• axali leqsikis aTviseba;• minidialogebis gaTamaSeba;• interaqcia suraTze dayrdnobiT;• adamianis aRwera-daxasiaTeba; adgilis aRwera;• interaqcia sakuTari sacxovrebeli saxlis / oTaxis Sesaxeb;• ucnobi martivi winadadebebis Tavisuflad kiTxva;• mokle aRweriTi teqstebis Sedgena nimuSis mixedviT;• mcire zomis teqstebis wakiTxva-gageba.

ZiriTadi le-qsika

sacxovrebeli adgili da masTan dakavSirebuli leqsika: saxli, ezo, sar-Tuli, aivani...

interieri: oTaxebi, saZinebeli, samzareulo...saojaxo aveji da sayofacxovrebo nivTebi

ZiriTadi eno-brivi sakiTxebi

formulebikonstruqciebi

rigobiTi ricxviTi saxelebis warmoeba;saxelis mravlobiToba; kuTvnilebiTobis gamoxatva (visi? _ samive piris orive ricxvSi);adgilis miTiTeba (sad? romel sarTulze?)CvenebiTi nacvalsaxeli (es / am);sityvaTwarmoeba (...-iani: qudiani, wveriani; grZelwveriani, di-dezoiani...)

Page 53: ÖĞRETMEN KİTABI

5352

wamyvan gverdze muSaoba mimdinareobs imave principiT, romelzedac ukve visaubreT.

vin cxovrobs am saxlSi?

pirvel rigSi, muSavdeba axali leqsikuri erTeuli _ `sarTuli~ da Sesabamisi grama-tika _ sityvaTwarmoeba: ...-iani.

erTi sarTuli erTsarTuliani / cxra sarTuli cxrasarTu-liani

• maswavlebeli aRwers wamyvan gverdze mocemul oTxsarTulian saxls _ es aris saxli. saxls aqvs oTxi sarTuli. es saxli aris oTxasrTuliani. _ da Tan miu-TiTebs Sesabamisad suraTze.

• saxlebis sxvadasxva suraTsa Tu fotos maswavlebeli adarebs erTmaneTTan: am saxls aqvs oTxi sarTuli, am saxls aqvs ori sarTuli. es saxli aris oTxasrTu-liani, es saxli _ orsarTuliani.

• mocemul fotoebsa Tu suraTebze dayrdnobiT, svams SekiTxvebs, moswavleebi pa-suxeben da uTiTeben: romelia oTxsarTuliani / orsarTuliani ... saxli? ramdeni sarTuli aqvs am saxls? ramdensarTuliania es saxli? da a.S.

• moswavleebi usvamen erTmaneTs SekiTxvebs da pasuxoben.• amboben, vin ramdensarTulian saxlSi cxovrobs.• gaiTamaSeben minidialogebs (modelirebisaTvis, pirvelad maswavlebeli gaiTa-

maSebs erT moswavlesTan erTad). warmovadgenT oriode nimuSs sxvadasxva kon-struqciis gamoyenebiT:

_ ramdensarTuliani saxli

gaqvs?

_ erTsarTuliani, Sen

ramdensarTuliani saxli

gaqvs?

_ me orsarTuliani saxli

maqvs.

_ ramdensarTuliania Seni

saxli?

_ erTsarTuliani, Seni

ramdensarTuliania?

_ Cemi saxli orsarTuliania.

Cems saxls ori sarTuli

aqvs.

dialogebis dakavSireba suraTTan (wigni, gv. 47, #1). dialogebis wakiTxvamde muSa-vdeba ilustracia. maswavlebeli SekiTxvebiT exmareba moswavleebs, daakvirdnen da aRweron suraTi.

a. ramdensarTuliania es saxli? is saxli?

b. vin arian eseni? isini?

c. sad arian biWebi? gogonebi?

d. ra hqvia am gogonas?

e. vin aris es gogona?

f. sad aris Teona?

g. vin dgas aivanze? / vin aris aivanze?

h. visi saxlia is? da a.S.

Page 54: ÖĞRETMEN KİTABI

5554

sruldeba savarjiSoebi • wignSi (gv. 47 # 1,2,3.)• rveulSi - gv. 61-62

enobriv sakiTxze dakvirveba: is / im; es / am

maT Soris arsebuli gansxvaveba maswavlebelma saTanado kiTxvebiTa da martivi situ-aciebis gaTamaSebiT unda daanaxos moswavleebs. Tumca, vfiqrobT, rom am gansxvavebis gageba moswavleebs isedac ar unda gauWirdeT, vinaidan maswavlebels saklaso situa-ciaSi TiTqmis yovel gakveTilze uwevs maTi dasaxeleba. Sesabamisad, moswavleebs yur-Si gamjdari aqvT es formebi.

am SemTxvevaSi mniSvnelovania, rom moswavleebma ukve aqtiurad gamoiyenon es formebi saTanado situaciebSi.

1. maswavlebeli midis erT-erT moswavlesTan, miuTiTebs da kiTxulobs _ vin ars es gogona? ra hqvia am gogonas? am SemTxvevaSi mniSvnelovania, rom maswavlebelma saTanado maxvilebi dasvas am nacvalsaxelebze (es gogona. am gogonas). analogi-ur SekiTxvebs svams is sxva moswavleebTan mimarTebaSic.

aseve mniSvnelovania, rom moswavleebmac srulad upasuxon _ es gogona aris dila. am gogonas hqvia dila.

mizani: sworad gamoiyenos es nacvalsaxelebi konteqstSi.

amitom, mokle pasuxebis SemTxvevaSi, maswavlebeli miuTiTebs moswavleebs, rom upasuxon srulad. saWiroebisamebr, modelirebas axdens Tavad maswavlebeli.

2. am nacvalsaxelebis gamoyenebiT maswavlebeli muSaobs wina suraTebzec. svams SekiTxvebs da moswavleebi pasuxoben _ ramdeni sarTuli aqvs am saxls? vin dgas am aivanze? vin cxovrobs am saxlSi? ra hqvia am gogos? da a.S.

sruldeba savarjiSoebi • wignSi (gv. 48 ) • rveulSi -gv. 63 #4,5,6; gv.64 #1,2,3.

axali leqsika (saTvale, wveri, ulvaSi, qudi, manqana): muSavdeba miTiTebuli rekomen-daciebis gaTvaliswinebiT.

sruldeba savarjiSoebi • wignSi (gv. 49-50) • rveulSi- gv. 65-69

enobrivi savarjiSoebis Sesrulebis Semdeg maswavlebeli gadadis moswavleebTan da usvams maT pirad SekiTxvebs:

a. vis saxls aqvs aivani? visi saxlia aivniani? b. vis aqvs ezoiani saxli?c. vin cxovrobs orsarTulian saxlSi?d. vis hyavs ulvaSiani / wveriani babua, mama, biZa?e. vis hyavs saTvaliani bebia ...?f. visi bebiaa TeTrTmiani? da a.S.

Page 55: ÖĞRETMEN KİTABI

5554

SesaZlebelia, gamoviyenoT saklaso situaciac da ise davsvaT SekiTxvebi:a. vin aris klasSi saTvaliani? qudiani? saaTiani? telefoniani? grZelCanTiani?

didCanTiani? ...b. vin aris SavTmiani? grZelTmiani? lurjTvala?c. vis aqvs saTvale? grZeli Tma? didi CanTa? da a.S.

gamoicani, vin aris. TamaSs pirvelad iwyebs maswavlebeli. is Caifiqrebs erT-erT moswavles, aRwers da moswavleebma unda gamoicnon, vin aris.

magaliTad: aris maRali da SavTmiani, aqvs grZeli Tma da lurji Tvalebi.

saWiroebisamebr, amatebs biWia Tu gogo. Semdeg moswavleebi Caifiqreben, aRweren da gamoicnoben.

gramatika. rigobiTi ricxviTi saxelebi.

sruldeba wignisa da rveulis savarjiSoebi. yuradReba unda gaxvildes warmoebis we-sze:

ori me-or-e

gamonaklisi: erTi pirveli

damatebiT aqtivobad SesaZlebelia, moswavleebs garkveuli periodulobiT gavaTv-levinoT rigze:

a. jer erTi rigi gaiTvlis, Semdeg _ meore;b. gogonebi calke gaiTvlian, biWebi _ calke;c. gavaTvlevinoT simaRlisda mixedviT da a.S.

sruldeba savarjiSoebi • wignSi (gv. 51-53) • rveulSi -gv. 70-71

dialogebis awyoba. davalebis Sesrulebamde, moswavleebi jer yvela replikas unda gaecvnen da gaugebari / ucnobi sityvebis (Tuki aris aseTi) mniSvnelobebi daazuston / gaixsenon.

jer sruldeba pirveli dialogi, mowmdeba da Semdeg gadadian meore dialogis awyoba-ze. pirveli-ori replika, sasurvelia (vinaidan mainc pirvelad sruldeba am tipis davale-ba), moswavleebma maswavlebelTan erTad moZebnon. mniSvnelovania, rom maswavlebelma mzamzareulad ar miawodos maT es replikebi. sawyis replikas mkveTri markeri aqvs (dialogi iwyeba misalmebiT). amitom, savaraudod, moswavleebs arc unda gauWirdeT misi moZebna.

amis Semdeg sruldeba savarjiSoebi • wignSi (gv. 55, #3,4,5) • rveulSi - gv. 72

Page 56: ÖĞRETMEN KİTABI

5756

saxlis interieri

jer muSavdeba axali saleqsikono erTeulebi imave miTiTebebis gaTvaliswinebiT da Semdeg sruldeba savarjiSoebi

• wignSi (gv. 56; 57 # 3) • rveulSi - gv. 73-76

muSaoba axal zmnebze: dgas, kidia

1. saklaso situaciis gamoyenebiT maswavlebeli miuTiTebs, ra dgas saklaso oTax-Si da ra kidia kedelze: oTaxSi dgas magida... kedelze kidia suraTi, saaTi ...

2. svams SekiTxvebs da jer Tavadve pasuxobs, Semdeg CarTavs moswavleebsac: sad dgas magida? _ oTaxSi; sad kidia saaTi? _ kedelze da a.S.

3. gamoqvs dafaze sqema da sqemaze miTiTebiT Tavidan svams da pasuxobs SekiTxvebs:

oTax-Si

sad?

kedel-ze

mniSvnelovania, rom moswavleebs davafiqsirebinoT, SekiTxvaze _ sad? rogoria sityvaTa daboloebebi: ...-Si / ...-ze.

4. maswavlebeli ubrundeba pirveli davalebis suraTs (gv. 50) da usvams moswav-leebs SekiTxvebs:

a. ra dgas sastumro oTaxSi? samzareuloSi? da a.S.b. sad dgas macivari? savarZeli? da a.S.c. ra kidia abazanaSi, saZinebelSi?d. sad kidia suraTi? da a.S.

5. Semdeg moswavleebi usvamen erTmaneTs SekiTxvebs da pasuxoben.

sruldeba savarjiSoebi• wignSi (gv. 57, #4)

suraTebis aRwera (wigni, gv. 58). davalebis Sesrulebamde muSavdeba axali leqsika (kari, fanjara, farda, pirsaxoci).

• maswavleblis SekiTxvebis daxmarebiT moswavleebi aRweren suraTebs.• Semdeg muSaoben wyvilebSi. usvamen erTmaneTs msgavs SekiTxvebs da pasuxoben.

meore davalebis Sesrulebamde, moswavleebs yuradRebas vamaxvilebinebT ojaxis wev-rebze:

• sad aris deda? mama? Zma? da a.S.• romel oTaxSia bebia? da? deda? da a.S.• ra gqvia am biWs? mis das?• visi saxlia es?• visi ojaxi cxovrobs am saxlSi?• ra hqvia maT mSoblebs? bebias? babuas?• visi mSoblebi arian bebia da babua?

Page 57: ÖĞRETMEN KİTABI

5756

saxelebis gasaxseneblad moswavleebs vaZlevT saSualebas, gamoiyenon wigni da moZeb-non.

amis Semdeg maswavlebeli dafaze meore davalebis winadadebebs wers:

1. deda amzadebs saWmels.

2. babua kiTxulobs gazeTs.

3. bebia da mama uyureben televizors.

4. biWi iZinebs.

5. gogona ibans xelebs

am winadadebebs vakavSirebinebT moswavleebs suraTebTan da vTxovT, ganmarton zmnebis mniSvnelobebi (amzadebs, kiTxulobs, uyurebs, iZinebs, ibans). moswavleebi amowmeben sakuTar varaudebs leqsikonSi.

amis Semdeg maswavlebeli dafaze (an did formatze. amas mniSvneloba ar aqvs) akeTebs martiv cxrils moswavleebis TanamonawileobiT.

vin? ras? akeTebs

deda

mama

bebia

babua

da

Zma

saWmels

televizors

televizors

gazeTs

xelebs

----------------------

amzadebs

uyurebs

uyurebs

kiTxulobs

ibans

iZinebs

sruldeba meore davaleba wignSi (gv. 58) da saTanado savarjiSoebi rveulSi.

gramatika: saxelis mravlobiToba.

rveulSi am sakiTxs eTmoba savarjiSoTa farTo speqtri: gv. 77-81.

bolos moswavleebi saubroben sakuTari sacxovrebeli saxlebis Sesaxeb (gv. 59 #5).

muSavdeba wignis 60-51 gverdebi.

codnisa da unarebis Semowmeba. sruldeba aRwerili wesisa da miTiTebebis gaTvalis-winebiT.

moswavleebs vasmeninebT zRapars `gogona da sami daTvi~. saWiroebisamebr, maswavle-beli exmareba maT garkveuli frazebis gagebaSi.

Page 58: ÖĞRETMEN KİTABI

5958

meoTxe Tema _ `skolaSi~

miznebisa da Sinaarsis ruka

ZiriTadi miznebi

• axali leqsikis aTviseba;• minidialogebis gaTamaSeba;• interaqcia suraTze dayrdnobiT;• adgilis aRwera;• sakuTari damokidebulebis gamoxatva (uyvars / ar uyvars; ainter-

esebs / ar ainteresebs);• droSi orientacia (miuTiTebs, romeli saaTia, rodis ra aqvs da a.S.);• interaqcia gakveTilebis cxrilze, sayvarel sagnebze, saskolo

saqmianobaze;• ucnobi martivi winadadebebis Tavisuflad kiTxva;• gakveTilebis cxrilis Sedgena;• mcire zomis teqstebis wakiTxva-gageba.

ZiriTadi leqsika

skola, klasi... saklaso nivTebimaswavlebeli, moswavlesagnebi: maTematika, sporti, simRera, xatva...saskolo aqtivobebikviris dReebi: orSabaTi, samSabaTi...dro: saaTi, wuTi

ZiriTadi eno-brivi sakiTxebi

formulebikonstruqciebi

misalmeba: gamarjoba! salami! dila mSvidobisa!saxelis mravlobiToba; kuTvnilebiTobis / daniSnulebis gamoxatva (...-is: _ skolis CanTa, qar-Tulis maswavlebeli...);drois miTiTeba (romeli saaTia? romel saaTze?);`yofna~ zmna samive droSi;Taviseburi zmna: devs _ awyvia;zmnebis warmoeba awmyo droSi.

Page 59: ÖĞRETMEN KİTABI

5958

wamyvan gverdze muSaoba mimdinareobs imave principiT, romelzedac ukve visaubreT. moswavleebi saubroben axali Temis Sinaarsze.

maswavleblis miTiTebiT: 1. moswavleebi akvirdebian wamyvani gverdis ilustraciebs da aRweren

maT maswavleblis kiTxvebis daxmarebiT. 2. asaxeleben nacnob nivTebs, aRweren bavSvebs da a.S.3. swavlebis enaze (Turqulad) gamoTqvamen varaudebs, ras Seiswavlian

isini am TemaSi. 4. amis Semdeg akavSireben suraTebs Temis saTaurTan

saklaso oTaxi. saklaso nivTebi

pirveli davalebis Sesrulebamde muSavdeba misalmebis formulebi. maswavlebeli iy-enebs dafas (an did formats) da moswavleebTan erTad akonkretebs, rodis vesalmebiT ase.

rodis?

nebismier dros

nebismier dros

marto diliT

dialogebis wakiTxvamde (gv. 65, #1) muSavdeba ilustracia da Sesabamisi axali leqsika.1. eZeben da asaxeleben nacnob personaJebs. suraTis mixedviT ganmartaven, ras ni-

Snavs _ skola, maswavlebeli, moswavle (Tumca, savaraudod, maTTvis es leqsika am etapisTvis ucxo aRar unda iyos).

2. maswavlebeli paralels avlebs sakuTar TavTan da Tavis moswavleebTan: me var maswavlebeli. me var Tqveni qarTulis maswavlebeli. Tqven xarT moswavleebi. meriemi aris Cemi moswavle, arCilic moswavlea. arCilic aris Cemi moswavle da a.S.

3. aseve saubrobs skolaze / klasze: es aris Cveni skola, es Cveni klasia...

4. saWiroebisamebr, axali leqsika gadagvaqvs leqsikur posterze Semdgomi muSao-bisaTvis.

interaqcia klasSi.

1. moswavleebi pasuxoben maswavleblis SekiTxvebs: ra hqvia Tqvens maTematikis mas-wavlebels? sportis maswavlebels?... Tqven gyavT ulvaSiani/saTvaliani maswav-lebeli? ra hqvia mas? risi maswavlebelia is?

2. gaiTamaSeben Tematur dialogebs (jer modelirebas akeTebs maswavlebeli erT moswavlesTan erTad):

gamarjoba!

salami!

dila mSvidobisa!

Page 60: ÖĞRETMEN KİTABI

6160

_ gamarjoba, meriem, rogor xar? _ kargad! _ romel klasSi xar? _ .............. _ gyavs da-Zma? _ --------- _ romel klasSia Seni da? _ ............ _ vin aris Seni dis maTematikis maswavlebeli? _ ............ _ Seni Zmac moswavlea? is romel klasSi swavlobs? da a.S.

sruldeba savarjiSoebi• wignSi (gv. 65 # 1,2; gv. 66)• rveulSi - gv. 82-83; gv 84 #1

axali leqsika (skolis nivTebi, saskolo aveji) muSavdeba miTiTebuli rekomendaciebis gaTvaliswinebiT.

gramatika.

1. Taviseburi zmna (devs is _ awyvia isini)2. saxelis mravlobiToba

sruldeba savarjiSoebi• wignSi (gv. 67-69)• rveulSi - gv. 84 #2,3; gv. 85-86

am sakiTxebis gageba-gaazrebasa da aTvisebas emsaxureba wignsa da rveulSi mocemuli mTeli rigi savarjiSoebi. saWiroebisamebr, damatebiTi varjiSisaTvis, SesaZlebelia, maswavlebelma msgavsi saxarjiSoebi moumzados da SesTavazos moswavleebs individu-alurad.

sagnebi, kviris dReebi da saaTebi

mocemul qveTemaSi, enobrivi TvalsazrisiT, wamyvania sxvadasxva tipis zmnebis (e.w. vin-iani da maniani zmnebis) sintaqsur konstruqciebze dakvirveba da konkretul zmnebTan (aseve ukve naswavl zmnebTanac) Sedareba. aseve droSi orientireba (saaTis cnoba).

� SeniSvna: swavlebis pirvel da meore etapebze (anu, mexuTe-meeqvse klasebSi) Segnebulad ar SevitaneT wignebSi es terminebi _ viniani / maniani, Tumca zmnuri leqsikoni swored am principiTaa dalagebuli (ix. zmnuri leqsikonis dalagebis principi, gv. ). Tumca, mniSvnelovnad migvaCnia, rom maswavlebelma zmnebis posterebze swored am principis dacviT gaagrZelos axali zmnebis Setana (amis Sesaxeb saubari gvqonda zemoTac). kvlav warmovadgenT nimuSebs:

Page 61: ÖĞRETMEN KİTABI

6160

viniani maniani

me is

varvdgebivcxovrobvswavlob...

arisdgebacxovrobsswavlobs...

me mas

mqviamaqvsmyavsmiyvarsmainteresebs...

hqviaaqvshyavsuyvarsainteresebs...

amgvari TvalsaCinoeba daexmareba moswavles naswavli zmnebis sworad gamoyenebaSi da swori sintaqsuri konstruqciebis agebaSi.yoveli axali zmnis Setanis dros, rogorc zemoTac mivuTiTeT, maswavlebeli moswav-leebTan erTad gansazRvravs, romel formatze Seitanos (anu, viniania is zmna Tu mani-ani).

markerebad SegviZlia gamoviyenoT pirveli subieqturi (anu moqmedi) piris formebSi arsebuli piris niSnebi: v / m (var / maqvs).

rac Seexeba swori sintaqsuri konstruqciebis agebas, aseT SemTxvevaSi markeris rols asrulebs mesame piri:

aris / aqvs

vin? vis? biWi biWs gogo gogos moswavle moswavles deda... dedas...

es sqema, sasurvelia, moswavleebTan erTad gakeTdes da garkveuli drois ganmavlobaSi daikidos TvalsaCino adgilas.

araswori konstruqciebis agebisas (mag., biWi aqvs burTi / Temuri uyvars qarTuli da a.S.) maswavlebeli uTiTebs zmnur posterze da axdens masze dakvirvebas: vin aris, cxov-robs, swavlobs? _ is (biWi, gogo...), vis aqvs, hyavs, uyvars? _ mas (biWs, gogos...).

sruldeba savarjiSoebi• wignSi (gv. 70-72)• rveulSi -gv. 87-93

muSavdeba morigi enobrivi sakiTxebi: leqsika (ricxvebi da kviris dReebi) da `yofna~ zmna samive droSi (var _ viyavi _ viqnebi).

1. pirvel rigSi daamuSaveT ricxvebi wignsa da rveulSi mocmuli davalebebisa da savarjiSoebis gamoyenebiT (wignSi _ gv. 73; rveulSi _ gv. 94, 95, #5,6,7).

2. wignSi mocemuli sqema (aris _ iyo _ iqneba) gadaitaneT dafaze da ise imuSaveT masze.

is mas

Page 62: ÖĞRETMEN KİTABI

6362

3. SeasruleT savarjiSoebi wignsa (gv. 74, #3,4) da rveulSi (gv. 89, #8; gv. 90).

gamoiyeneT nebismieri Tvis kalendari da SeasrulebineT moswavleebs wignSi mocemuli davalebebis msgavsi aqtivobebi.

saaTze muSaoba. romeli saaTia?

maswavlebeli pirvelad muSaobs gansxvavebaze _ romeli / ramdeni: ramdeni saaTia? ro-meli saaTia? amisaTvis mas SeuZlia, gamoiyenos rogorc wignSi mocemuli saaTebi (gv. 69), ise sakuTari an klasSi arsebuli saaTebi (kedlis saaTi, moswavleebis saaTebi).

ramdeni saaTia klasSi? _ iTvlian da asaxeleben. romeli saaTia? _ akvirdeba saaTs da asaxelebs dros.

saaTis cnoba, zogadad, am asaki bavSvebisaTvis problemas ar warmoadgens. am SemTxveva-Si, saubaria qarTulad gadmocemaze.

ra unda gaviTvaliswinoT?

1. zust drosTan dakavSirebiT erTderT gansxvavebas gvaZlevs pirveli. maswavle-beli akeTebs TvalsaCinoebas dafaze:

erTi pirveli saaTia

ori ori saaTia

sami sami saaTia da a.S.

2. naxevarTan dakavSirebiT, moswavleebs yuradReba unda mivaqcevinoT formaze:

pirveli saaTia pirvel-is naxevaria

ori saaTia or-is naxevaria

sami saaTia sam-is naxevaria da a.S.

3. danarCen or SemTxvevaSic aqcentebi keTdeba formaze:

pirvel-is xuTi wuTia.

pirvel-s aklia xuTi wuTi.

4. kargi iqneba, Tuki maswavlebeli winaswar moamzadebs did formatze amgvar sqemas da bolos garkveuli droiT gamofens TvalsaCino adgilas:

Page 63: ÖĞRETMEN KİTABI

6362

pirvel-i saaTia

pirvel-s aklia 5 wuTi.or-s aklia 5 wuTi.sam-s aklia 5 wuTi.

da a.S.

pirvel-is 5 wuTia.or-is 5 wuTia.sam-is 5 wuTia.

da a.S.

pirvel-is naxevaria

5. aseve sasurvelia, moswavleebTan erTad gakeTdes es cxrilic:

romeli saaTia? romel saaTze?

ori saaTia

or-is naxevaria

or-is xuTi wuTia

or-s aklia xuTi wuTi

or saaTze

or-is naxevarze

or-is xuT wuTze

or-s rom aklia xuTi wuTi

sruldeba savarjiSoebi• wignSi (gv. 75-77)• rveulSi - gv. 97-101

komunikaciuri situaciebi:

gaaTamaSebineT dialogebi nacnob Temebze _ magaliTad, skolis garSemo: romel sagnebs swavlobs? ramdeni gakveTili aqvs dReSi? romeli sagani uyvars / ainteresebs? ra hqvia ama Tu im sagnis maswavlebels? rodis / romel saaTze aqvs qarTuli, maTematika? da a.S.

mniSvnelovania, rom gamoiyenoT modelirebis strategia da jer Tqven gaiTamaSeT erT-erT moswavlesTan. mxolod amis Semdeg amuSaveT moswavleebi damoukideblad.

zogadad, unda moveridoT gramatikuli sakiTxebis konteqsidan mowyvetiT mxolod Teoriul swavlebas.

pirvel rigSi, TvalsaCinoebebis gamoyenebiTa da konkretuli magaliTebiT gavage-binoT, mivaxvedroT, davakvirvoT ama Tu im sakiTxze, problemaze.

wesebis nacvlad gamoviyenoT myari enobrivi formulebi.

maT gasaaqtiureblad, konkretul enobriv savarjiSoebTan erTad, mivmarToT yofiT situaciebsa da saintereso konteqstebs.

Page 64: ÖĞRETMEN KİTABI

6564

sqema komunikaciuri situaciebisaTvis:

mdebareoba (sad aris? ris win / gverdiT / ukan?)

aRwera/daxasiaTeba:

• Senobis (rogoria?axali/Zveli, didi/patara)

• klasis (rogoria? romel sar-Tulzea?)

• sportuli moednis, ezosi da a.S.

• sarTulebis raodenoba (ramdensarTuliani?)

• ra aqvs / ra ar aqvs skolas/klass?

adgilmdebareobis miTiTeba:

sad aris / ris win, ukan... aris skola/klasi /ezo/ sportu-li moedani... ?

Cemi skola

saqmianoba skolaSi

am qveTavSi, leqsikuri da gramatikuli TvalsazrisiT, wamyvani adgili ukavia zmnebs.axali saleqsikono erTeulebis damuSavebis Semdeg aucilebelia saTanado gavarjiSeba maT dasamaxsovreblad.migvaCnia, rom moswavleebs am zmnebis gageba-gaazreba da damaxsovreba ar unda gauWir-deT imis gamo, rom moswavleebs pirvelive gakveTilidan esmiT isini maswavleblisagan _ waikiTxe(T), moismine(T), nu laparakob(T), axla viTamaSebT, wavikiTxavT, movismenT, axla feride waikiTxavs da a.S.

amdenad, Zalian mniSvnelovania, rom saklaso interaqcia maswavlebelma qarTul enaze warmarTos. marTalia, dasawyisSi moswavleebs gauWirdebaT yvelafris gageba, Tumca araverbaluri enis daxmarebiT (JestikulaciiT, mimikiT da a.S.) maTi gagebineba SesaZle-belia.

sruldeba savarjiSoebi• wignSi (gv. 78-79)• rveulSi - gv. 102-107

Page 65: ÖĞRETMEN KİTABI

6564

davalebebisa da savarjiSoebis Sesrulebis Semdeg, daubrundiT zmnebs da moswavleeb-Tan erTad ganaTavseT isini zmnur posterze:

1. daakvirveT moswavleebi mocemuli zmnebis pirveli piris formebze (vusmen, vuyureb da a.S.) da moswavleebTan erTad gansazRvreT, romeli tipis zmnur po-sterze unda ganaTavsoT isini.

2. meore tipis posteri, Sesabamisad, SeavseT maTTvis ukve naswavli zmnebiT _ miyvars / mainteresebs.

3. amgvari muSaobisas, cxadia, mimarTavT Turqul enas.

codnisa da unarebis Semowmeba. sruldeba miTiTebuli rekomendaciebis gaTvaliswi-nebiT.

Page 66: ÖĞRETMEN KİTABI

6766

mexuTe Tema _ `qalaqSi~

miznebisa da Sinaarsis ruka

ZiriTadi mizne-bi

• axali leqsikis aTviseba;• minidialogebis gaTamaSeba;• interaqcia suraTze dayrdnobiT;• qalaqis / quCis aRwera;• sakuTari damokidebulebis gamoxatva;• sivrceSi orientacia (miuTiTebs, sad aris da a.S.);• interaqcia transportis saxeobebze; sakuTari qalaisa da quCis Ses-

axeb• interaqcia maRaziaSi;• ucnobi martivi winadadebebis Tavisuflad kiTxva;• mokle aRweriTi teqstebis Sedgena nimuSis mixedviT;• mcire zomis teqstebis wakiTxva-gageba.

ZiriTadi leqsi-ka

transportis saxeobatansacmeli / fexsacmeliadamianis sxeulis nawilebisayofacxovrebo nivTebixili, bostneuli, WurWeli, teqnika

ZiriTadi eno-brivi sakiTxebi

formulebikonstruqciebi

maqvs / myavs opozicia

saxelis mravlobiToba;Sedarebis gamoxatva: ufro ... / yvelaze ... saxelobiTis, micemiTisa naTesaobiTis konkretuli funqciebiadgilis miTiTeba: ...-is + wi,, ukan, gverdiT; ...-ze / ...-Si / ...-Tan

zmnebi: Cacma, daxurva, gakeTeba awmyoSi;Taviseburi zmna: devs _ awyvia.

Page 67: ÖĞRETMEN KİTABI

6766

wamyvan gverdze muSaoba mimdinareobs imave principiT, romelzedac ukve visaubreT. moswavleebi saubroben axali Temis Sinaarsze.

transporti. qalaqis quCebi

muSavdeba leqsika miTiTebuli rekomendaciebis gaTvaliswinebiT.

axal leqsikaze imuSaveT zogadi miTiTebebisa da rekomendaciebis gaTvaliswinebiT.

� rekomendacia: saleqsikono erTeulebze muSaobisas, mieciT saSuale-ba moswavleebs, Tavad Seasrulon leqsikuri davalebebi. Tqven Caeri-eT Sesrulebuli davalebis dasazusteblad da aucilebeli saWiroebis SemTxvevaSi.

� Zalian mniSvnelovania, rom maswavlebelma mzamzareulad ar uTargnos moswavleebs maTTvis ucnobi sityvebi. pirvel rigSi, unda vacadoT, Tavad amoicnon isini konteqstis mixedviT; SesaZlebelia, davexmaroT miniSnebebiTac. vaswavloT, rogor moZebnon is sityva leqsikonSi.

sruldeba savarjiSoebi• wignSi (gv. 83)• rveulSi - gv. 108-109

enobriv sakiTxebze dakvirveba. maqvs / myavs

� SeniSvna: vinaidan Turqul enaSi aseTi gansxvaveba ar arsebobs, amitom sasurvelia, maswavlebelma sakmarisi dro dauTmos am sakiTxis gage-ba-gaazrebasa da Semdgom masze varjiSs.

1. muSavdeba wignSi mocemuli bloki. xdeba dakvirveba Sesabamis leqsikaze _ ra SemTxvevaSi vambobT `maqvs~ da ra SemTxvevaSi _ `myavs~. gamoikveTeba sulieri da usulo saxelebi (gamonaklisia transporti!). maswavlebeli amis axsnisas iyenebs Turqul enas.

maqvs

saxli, ezo, CanTa, saTamaSo manqana ...

myavs

da, Zma, megobari, velosipedi, manqana, ZaRli, kata ...

2. amis Semdeg maswavlebeli muSaobs leqsikis posterze da iq mocemul sityvebs gadaaxarisxebs maqvs Tu myavs niSnis mixedviT:

maqvs myavs

Page 68: ÖĞRETMEN KİTABI

6968

3. amis Semdeg muSaobs am masalaze. uTiTebs konkretul sityvaze da kiTxulobs: ma-qvs Tu myavs? moswavleebi pasuxoben. am davalebis Sesruleba sirTules ar war-moadgens.

4. mocemuli sityvebis gamoyenebiT, maswavlebeli sTavazobs moswavleebs TamaSs _ `gamoicani, ra sityvaa~. is irCevs erT-erT sityvas da aRwers nacnobi leqsikisa da enobrivi konstruqciebis gamoyenebiT. gTavazobT nimuSebs:

a. Tma: aqvs biWsac da gogosac. aris sxvadasxva feris. aris grZelic da moklec (Tu gauWirdebaT gamocnoba, maswavlebeli miscems miniSnebas: es gvaqvs Tavze da miuTiTebs).

b. banani: yviTeli feris xilia. uyvars maimuns. uyvarT didebsac da patarebsac. mec miyvars.

c. maimuni: gareuli cxovelia. uyvars banani. cxovrobs afrikaSi. gvyavs zoo-parkSi. aqvs grZeli kudi.

d. manqana: aris sxvadasxva feris. adamianebi amiT dadian qalaqSi. me myavs wiTe-li feris.

e. bebia: is hyavs bevrs. mec myavs. is cxovrobs CvenTan. mas hqvia lali. aris mox-uci. aqvs TeTri Tma. aris saTvaliani.

f. da a.S.

5. amis Semdeg moswavleebi TamaSoben.

6. maswavleblis miTiTebiT, moswavleebi gaiTamaSeben dialogebs (modelirebisaT-vis, pirvel dialogs maswavlebeli gaiTamaSebs erT-erT moswavlesTan erTad), magaliTad, gTavazobT SekiTxvebs dialogebisaTvis:

_ lale, gyavs Zma?_ ra hqvia Sens Zmas?_ kidev vin gyavs ojaxSi?_ Sens Zmas hyavs velosipedi?_ kidev ra gyavT ojaxSi?_ ZaRli gyavT?_ rogoria Seni Zma?_ grZeli Tma aqvs? da a.S.

7. maswavlebeli svams frontalur SekiTxvebs klasSi: vis hyavs saxlSi ZaRli / kata? vis hyavs manqana / velosipedi? vis hyavs wiTeli feris / didi ... manqana? da a.S.

8. moswavleebi Tavad usvamen msgavs SekiTxvebs erTmaneTs da pasuxoben.

amgvari gavarjiSebis Semdeg gadavdivarT wignsa da rveulze da vasrulebT iq mocemul davalebebs.

• wignSi (gv. 84) • rveulSi - gv. 110 #1

enobriv sakiTxze dakvirveba: ufro ... / yvelaze ...

wignSi mocemuli aqtivobebis Semdeg (gv. 84-85) sruldeba savarjiSoebi rveulSic ( gv. 110 #2,3,4; gv. 111-112

Page 69: ÖĞRETMEN KİTABI

6968

nakluli teqstis Sevseba (wigni, gv. 86-87).

1. pirvel rigSi, muSavdeba 86-e gverdze mocemuli fotoebi da sruldeba Sesabami-si savarjiSoebi (#1,2).

2. davalebis Sesrulebamde, sasurvelia, moswavleebs SevTavazoT winmswrebi aq-tivoba: dafaze CamovwerT Casasmel sityvebs da Semdeg moswavleebTan erTad mi-vuwerT Sesabamis SekiTxvebs:

qalaqis ris?

Cemi visi?

qalaqSi sad?

am romel?

qalaqia ra aris?

me vin?

3. amis Semdeg am sityvebis gamoyenebiT moswavleebTan erTad ambobs martiv wina-dadebebs an konkretul sityvaTSexamebebs (SesaZlebelia, instruqcia kargad avuxsnaT maT Turqul enaze, raTa aqtiurad CaerTon am aqtivobis Sesrulebisas). maswavlebeli exmareba moswavleebs saTanado kiTxvebiT:

quCebi (ris?) qalaqis

qalaqi (visi?) Cemi

vcxovrob (sad?) qalaqSi.

vcxovrob (romel?) am qalaqSi.

es Cemi qalaqia.

me aq qalaqSi vcxovrob. da a.S.

4. amis Semdeg moswavleebi asruleben miTiTebul davalebas.

bolos sruldeba savarjiSoebi• wignSi (gv. 87 # 4,5,6,7,8.)• rveulSi - gv 113-116

mocemul qveTemaSi (`adgilmdebareobis miTiTeba~) ramdenime enobrivi sakiTxi muSa-vdeba _ adgilmdebareobis miTiTeba Sesabamisi markerebis gamoyenebiT (adgilis zm-nizedebiT _ win, ukan, gverdiT; Sesabamisi TandebulebiT _ Si, ze, Tan), vdgavar/vzivar zmnebis warmoeba axlandel droSi da sivrceSi orientirebisaTvis midis/modis/gada-dis zmnebi.

am sakiTxebze samuSao rveulSi warmodgenilia mravalferovani aqtivobebi, romlebic emsaxureba wignSi mocemuli am enobrivi (rogorc leqsikuri, ise gramatikuli) sakiTx-ebis gavarjiSebas. gTavazobT am enobrivi sakiTxebis garSemo rekomendaciebs, romlebic dagexmarebaT maT damuSavebaSi.

Page 70: ÖĞRETMEN KİTABI

7170

enobriv sakiTxze dakvirveba. sivrceSi orientireba: win / ukan / gverdiT

suraTis aRweramde (wigni, gv. 88) da sxva davalebebis Sesrulebamde, maswavlebeli as-rulebs winmswreb aqtivobebs:

1. gamohyavs sami moswavle da erTmaneTis ukan simaRlis mixedviT ayenebs, rom kar-gad Candes samive. jer Tavad ambobs, vin sad dgas da Tan miuTiTebs: arCili dgas dilas win, dila dgas arCilis ukan da a.S.

2. Semdeg svams SekiTxebs da exmareba moswavleebs pasuxebis gacemisas. SekiTxvis dasmisas miuTiTebs saTanado JestikulaciiTac: sad dgas arCili? _ arCili dgas dilas win. sad dgas dila? _ arCilis ukan. vin dgas dilas ukan? da a.S.

3. Semdeg erTmaneTis gverdiT daayenebs maT da imave principiT axsnis, ras niSnavs `gverdiT~: vin dgas dilas gverdiT? vis gverdiT dgas arCili? da a.S.

4. svams msgavs frontalur SekiTxvebs klasSi: vin zis ferides win? ukan? gverdiT? da a.S. moswavleebi pasuxoben.

5. ambobs vin sad zis/dgas da moswavleebi unda mixvdnen, sworia Tu ara.

6. ambobs SecdomiT da moswavleebma unda gaasworon.

dakvirvebisa da gavrjiSebis Semdeg sruldeba davalebebi• wignSi (gv. 88-91)• rveulSi - gv. 117-120

win / ukan / gverdiT gasaaqtiureblad SesaZlebelia, gavaxsenoT wina Temebi da va-saubroT, magaliTad _ Cemi saxli da Cemi skola (skolis sqema ix., zemoT. aq gTava-zobT sqemas _ Cemi saxli):

sad aris? _ ris win/ukan/gverdiT rogoria? _ kerZo,

korpusis bina;

didi/patara...

ra aqvs / ar aqvs? _

ezo, baRi, aivani...

interieri:

a. ramdenoTaxiania?

b. ra oTaxebia? ramdensarTuliania?

Cemi oTaxi (rogoria? ra dgas?

ra kidia? nivTebi...)

Cemi saxli

Page 71: ÖĞRETMEN KİTABI

7170

axal zmnebze muSaoba (wigni, gv. 86-87): dgoma (vdgavar) / jdoma (vzivar)

wignis ilustraciebze dakvirvebisa da pirveli davalebis Sesrulebis Semdeg muSavdeba gramatikuli blokebi wignis 92-e gverdze.

sasurvelia, jer mxolobiTis formebze moxdes dakvirveba. yuradReba moswavleebs unda mivaqcevinoT warmoebis saerTo wesze _ vdgavar / vzivar. iqve imasac vaxsenebT, rom var calke zmnaa.

calke yuradReba unda daeTmos jdoma zmnis mravlobiTis formebs _ vsxedvarT, sxedx-arT, sxedan. aqac mieTiTeba saerTo nawili. Turqul enaze vuxsniT moswavleebs, rom es zmna Taviseburia da Tavisebureba mdgomareobs imaSi, rom mxolobiTisa da mravlobiTis formebi erTmaneTisagan gansxvavdeba. vkiTxulobT am formebs, moswavleebi akvirdebi-an.

me vzivar Cven vsxedvarT

Sen zixar Tqven sxedxarT

is zis isini sxedan

� kargi iqneba, Tuki maswavlebeli paralels gaavlebs Turqul enasTan _ aris Tu ara TurqulSi Taviseburi zmnebi, Tavad rogoria es zmna da a.S. (am SemTxvevaSi, sasurvelia, mawavlebelma erTgvari konsultacia gaiaros winaswar Turquli enis maswavlebelTan). zogadad, msgavsi eno-brivi Sedarebebi Zalian exmareba moswavleebs maTTvis ucnob enobriv sistemaSi gasarkvevad.

ilustraciebze (wigni, gv. 92-93) dakvirvebis Semdeg kargi iqneba, Tuki maswavlebeli da-faze (an formatze) daxatavs amgvar cxrils da Seavsebs moswavleebTan erTad.

sad? ras akeTebs?

quCaSigadasasvlelTan

kafeSiskverSi

magidasTan skamze

midisdgasarian

zis da xatavssxedan

zis

enobriv sakiTxebze dakvirveba. sivrceSi orientacia1. iqiT / aqeT2. midis / modis / gadadis

am etapisTvis Segnebulad ar vsaubrobT zmniswinsa da mis funqciebze. gageba-gaazrebi-saTvis sakmarisad migvaCnia wignSi mocemuli ilustraciebi (gv. 90). gavarjiSebisaTvis ix. savarjiSoebi wignsa da rveulSi.

Page 72: ÖĞRETMEN KİTABI

7372

mocemuli Temis farglebSi gavlili masalis SejamebisaTvis gTavazobT sqemas _ Cemi qalaqi/sofeli:

dasaxeleba (ra hqvia?) transporti (romeli

transporti dadis?)

aRwera/daxasiaTeba: adgilmdebareobis miTiTeba

• quCebis (rogoria?) sad ra aris (skola, kafe,

• saxlebis (rogori? _ marketi, maRazia, Teatri...)

kerZo, korpusi;

ramdensarTuliani?)

• transportis

Cemi qalaqi/ sofeli

tansacmeli. sxeulis nawilebi. maRaziebi

muSavdeba leqsika (tansacmeli, fexsacmeli) miTiTebuli rekomendaciebis gaTvalis-winebiT.

muSavdeba zmnebi _ Cacma / daxurva / gakeTeba Sesabamis konteqstebSi da sruldeba Se-sabamisi davalebebi

• wignSi (gv. 97-98)• rveulSi - gv. 127-132

interaqcia maRaziaSi.ilustraciaze dakvirvebiT (wigni, gv. 99, #6) muSavdeba Sesabamisi leqsika: gamyidveli _ is, vinc yidis; myidveli _ is, vinc yidulobs. gamyidveli yidis / myidveli yidulobs;

maswavleblis SekiTxvebis daxmarebiT, moswavleebi aRweren suraTs: ra maRaziebia? sad romeli maRaziaa? romel maRaziaSi ra iyideba? sad, romel maRaziaSi iyideba CanTa? ro-melia gamyidveli / myidveli? da a.S.

sruldeba darCenili savarjiSoebi• wignSi (gv. 99-101)• rveulSi - gv. 132-139

codnisa da unarebis Semowmeba mimdinareobs aRwerili wesiTa da miTiTebebiT.

Page 73: ÖĞRETMEN KİTABI

7372

damatebiTi resursebi da saxaliso miniproeqtebi

rogorc zemoT iTqva, informaciuli blokebi aseve warmatebiT SegviZlia gamoviyenoT imisaTvis, rom moswavleebma SeZlon maTze dayrdnobiT sxvisi an sakuTari gamocdile-bis Sesaxeb saubari. sailustraciod warmovadgenT savaraudo Temebs Sesabamisi SekiTxvebisa da saTanado kliSeebisa da enobrivi konstruqciebis gaTvaliswinebiT mocemuli saxelmZRvanelos farglebSi:

SekiTxvebi enobriivi konstruqciebi

vinaobara gqvia? vin xar? me mqvia. . . /me var. . .

asaki ramdeni wlis xar? var. . . . wlis

sacxovrebe-li adgili

sad cxovrob? vcxovrob . . . -Si

warmo-mavloba

sadauri xar ?var qarTveli, Turqi ...var stamboleli, adaneli ...

ojaxuri md-gomareoba

vin gyavs ojaxSi?visTan erTad cxovrob?

myavs. . . .vcxovrob . . . Tan erTad

saqmianobasad swavlob? romel klasSi swavlob? romeli klasis moswavle xar? romel klasSi swavlobs Seni da/Zma?

vswavlob . . . -Si / var . . . -is moswavle;Cemi Zma swavlobs ...

Cemi skola

sad aris Seni skola/klasi? romel sarTulzea Seni klasi? rogoria Seni skola/klasi?ra aqvs Sens skolas/klass?...

aris ...-is centrSi / ...-is win, gver-diT, ukan...aris didi / orsarTuliani...skolas/klass aqvs . . .

Cemi saxli/bina

sad aris Seni saxli? ramdensarTulia-nia?meramdene sarTulze cxovrob?ramdeni oTaxi aqvs Sens saxls? (daasaxe-le isini)sad aris . . . oTaxi?rogoria Seni saxli/oTaxebi?...

aris ...-is win / gverdiT / ukan / maR-la...aris samsarTuliani /-ianiavcxovrob mesame sarTulzeCems saxls/oTaxs aqvs didi aivani...Cemi saxli/oTaxi aris…

interesebiras swavlob? raze dadixar?romeli sagnebi giyvars/ar giyvars?

davdivar . . .-ze; vswavlob. . .-s;miyvars + sawyisi (xatva, cekva...)

Cemi gar-derobi

ras icvam/ar icvam xSirad, iSviaTad...romeli (rogori) Casacmeli giyvars/ar giyvars/mogwons/ar mogwons? ratom ar giyvars?

vicvam kabas / Sarvals...miyvars/ar miyvars . . .-is tareba maqvs wiTeli feris . . .

Cemi me-gobrebi

ra hqvia Sens megobars?rogoria is garegnobiT? rogori / ra feris Tma / Tvalebi... aqvs? ...sad cxovrobs? visTan erTad?ramdeni wlisaa?... sadauria?vin hyavs ojaxSi?

mas hqvia ...aris...aqvs ... feris ...aris ... wliscxovrobs ...-Si / ... sarTulze / ...sTan erTadaris ...-elihyavs ...

Page 74: ÖĞRETMEN KİTABI

7574

proeqtebi

gavicnoT erTmaneTi. moswavleebi irCeven ramdenime klasels (mag., 3 gogos da 3 biWs). erT furcelze daakravs sakuTar suraTs (an daxatavs) da aseve xataven (an daakraven) SerCeul klaselebs. afor-meben da waradgenen klasis winaSe zepirad (saubroben maT Sesaxeb, aRweren da axasiaTe-ben maT).

Cemi ojaxi. a. sakuTari genealogiuri xis gakeTeba da wardgena klasSi.

b. moswavleebi akeTeben sakuTari ojaxis wevrebis alboms. aformeben da waradgenen klasis winaSe zepirad.

Cemi klaselebi.a. moswavleebi xataven sakuTar klass, maswavlebels da ramdenime klasels. afor-

meben da aseve waradgenen klasis winaSe. zepirad.

b. moswavleebi akeTeben sakuTari ojaxis wevrebis alboms. aformeben da waradgenen klasis winaSe zepirad.

gazafxulis baraTis Seqmna. (saanbane periodis dasrulebis Semdeg)moswavleebi xataven (mze, foToli, ia, Rrubeli, soko, Wiamaia...), aferadeben, Semdeg amoWrian da TeTr qaRaldze qmnian kompozicias (SesaZlebelia, es kompozicia gakeTdes xatvis maswavlebelTan erTad). Semdeg aformeben, aweren sakuTar saxels da waradgenen klasis winaSe.

Cemi leqsikoninaxatebiTTematuradanbanurad...

miniinterviuebis mowyoba ra gqvia, ramdeni wlis xar, ra giyvars, ra ar giyvars, vin gyavs / ra gyavs, romel saaTze ras akeTeb...

Cemi gamofenaa. jgufebi moawyoben TavianTi naxatebis an nakeTobebis gamofenas (naxatebi unda

exebodes saxelmZRvanelos Tematikasa da leqsikas). jer Tavad waradgenen saku-Tar naSromebs (aRweren...), saubroben sxva jgufebis namuSevrebzec. SesaZlebe-lia, moamzadon patar-patara interviuebi erTmaneTTan da a.S.

b. bavSvobisdroindeli fotoebis, naxatebis, saTamaSoebis ... gamoyenebiT ”person-aluri gamofenebis” mowyoba da wardgena klasSi.

Cemi gakveTilebis cxrili moswavleebi adgenen sasurveli gakveTilebis cxrils da aformeben naxatebiT. adareben erTmaneTisas, asaxeleben msgavseba-gansxvavebas. SesaZlebelia, SevTavazoT cxrilis Sedgena sxva kriteriumiTac, mag., yvelaze cudi cxrili, yvelaze sasacilo da a.S.

Page 75: ÖĞRETMEN KİTABI

7574

TamaSebi (sivrceSi saorientaciod): TvaldaxuWuli orientireba klasSi maswavleblis an klaselis instruqci-

is mixedviT.xatva instruqciiT saxlis ukan dgas biWi. saxlis win dgas gogona. saxlis gverdiT aris ZaRli. ZaRlis ukan aris xe. zemoT aris Rrubeli. Rrublis qvemoT aris mze da sxva.

lotocalkeuli sityvebiT winadadebebis awyoba (SesaZlebelia, Sejibris mowyoba: vin met winadadebas aawyobs mokle droSi da sworad)

albomis gakeTeba cxovelebze / frinvelebze / yvavilebze da sxva da wardgena klasSi.ocnebis qalaqi (aseve ufro saintereso da nayofieri iqneba jgufebad muSaobis SemTx-vevaSi)

xataven qalaqs (SesaZlebelia, calkeuli suraTebis gamoyenebac. aseT SemTxvevaSi isini qmnian erT kompozicias sakuTari naxatisa da suraTis gamoyenebiT)

dasrulebuli proeqtebis gamofena/ wardgena klasSi.Semdeg maTi gamoyeneba xdeba Semdgomi saWiroebisamebr.

msgavsi proeqtis gakeTeba - ”Cemi maRazia”a. ”maRaziebis” mowyoba klasSi da misi inscenireba.

konkursebis mowyoba:vin ukeT imRerebsvis ukeT axsovs sami daTvis zRapari vin ufro gamarTulad waikiTxavsvin ufro swrafad ityvis enis gasatexebsvis meti sityva axsovs (SesaZlebelia, sityvebiT aociaciuri TamaSebis

mowyobac)

Page 76: ÖĞRETMEN KİTABI

7776

moswavlis Sefaseba da Sefasebis rubrikebi

moswavleTa Sefaseba gulisxmobs ara mxolod swavlis Sedegze, aramed swavlis pro-cesze orientirebasac. amitom moswavlis Sefaseba unda emsaxurebodes swavlis xarisxis gaumjobesebas. Sesabamisad, maswavlebeli moswavleTa Sefasebisas orientirebuli unda iyos ufro metad ukeTesi Sedegebis miRwevaze, vidre ubralod codnis Semowmebasa da mis formalur dafiqsirebaze. Sefasebam xeli unda Seuwyos, erTi mxriv, moswavleTa mravalmxriv ganviTarebas da, meo-re mxriv, gansxvavebuli potencialis mqone yvela moswavlisaTvis Tanabari pirobebis Seqmnas imisaTvis, rom yvelam SeZlos sakuTari SesaZlebloebebis gamovlena da ganvi-Tareba.

arsebobs moswavleTa codnisa da unar-Cvevebis Sefasebis sxvadasxva tipi, romelTac gansxvavebuli funqcia da mizani gaaCnia. es aris moswavleTa codnis donisa da unarebis ganmsazRvreli da ganmaviTarebeli Sefasebebi.

ganmsazRvreli Sefaseba misi ZiriTadi daniSnuleba swavlis Sedegebis Semowmeba-Sefasebaa. ganmsazRvreli Se-fasebisas yuradReba eqceva ara konkretuli moswavlis SesaZleblobebs, aramed stand-artiT gansazRvrul saerTo normis moTxovnebs.ganmsazRvreli Sefasebis mizniT, maswavlebels SeuZlia Caataros sxvadasxva ”Sema-jamebeli” aqtivoba.

Semajamebeli davalebiT fasdeba erTi saswavlo monakveTis (Temis, qveTemis, sakiTx-is) Seswavla-damuSavebis Sedegad miRweuli Sedegebi. konkretuli saswavlo erTeulis dasrulebis Semdeg moswavlem unda SeZlos qarTul enaze saTanado codnisa da unare-bis warmoCena.

Semajamebel davalebebad SeiZleba ganisazRvros:• mosmenili an zepiri teqstis gageba - gaazreba;• sxvadasxva saxis teqstis Sedgena;• rolur TamaSebSi, simulaciur situaciebSi monawileoba;• interaqcia konkretuli sakiTxis/Temis irgvliv;• saubari konkretuli Temis/sakiTxis Sesaxeb;• da sxva.

davalebas, romelsac maswavlebeli Semajamebeli funqciiT gamoiyenebs, unda axldes Tavisi Sefasebis zogadi rubrika, romelic unda dazustdes konkretuli davalebis pirobisa da ganvlili masalis gaTvaliswinebiT.

ganmaviTarebeli Sefaseba misi mizani swavlis xarisxis gaumjobesebis uzrunvelyofa da swavlebis procesSi Ti-Toeuli moswavlis ganviTarebisaTvis maqsimalurad xelSewyobaa. ganmaviTarebeli Se-fasebisas maswavlebeli amowmebs moswavleTa miRwevis dones ara niSnebis dasawerad, aramed maT dasaxmareblad.ganmaviTarebeli Sefasebisas maswavlebeli swavlis procesSi akvirdeba TiToeul mos-wavles da Seiswavlis maT saWiroebebs imisaTvis, rom TiToeul maTgans maqsimalurad Seuwyos xeli winsvlaSi da, meore mxriv, am moTxovnilebaTa gaTvaliswinebiT dagegmos sagakveTilo procesi.

ganmaviTarebeli Sefasebisas maswavlebels SeuZlia gamoiyenos iseTi saSualebebi,

Page 77: ÖĞRETMEN KİTABI

7776

rogorebicaa: sityvieri komentari, rCeva-darigeba, dakvirvebis furclebi, codnis aTvisebis an unaris ganviTarebis etapebis aRmniSvneli doneebi (sasurvelia, rom isini ranJirebuli iyos sami an oTxi parametris mixedviT, mag., oTxis SemTxvevaSi gveqneba: Zalian susti, susti, saSualo da kargi; xolo samis SemTxvevaSi _ aTvisebulia, aTvisebis procesSia, asaTvisebelia da sxva).

enobrivi codnisa da unarebis Sefasebisas maswavlebelma unda Seamowmos moswavlis:• leqsikuri codna• gramatikuli codna • leqsikuri da gramatikuli unar-Cvevebi (anu, rogor SeuZlia mas am codnis kon-

teqstSi gamoyeneba)• gamoTqma• marTlwera

komunikaciuri unarebis Sefasebisas ki mowmdeba:• kiTxva-gageba• xmamaRali kiTxva• mosmena-gageba• zepiri komunikacia (interaqcia, gabmuli laparaki) • weriTi komunikacia

enobrivi codnisa da unar-Cvevebis Sefaseba xdeba Semdegi davalebebiT:1. sxvadasxva tipis gramatikuli da leqsikuri savarjiSoebiT (mag., ramdenad axer-

xebs moswavle: swori formis amocnobas; formis/konstruqciis Secvlas nimuSis mixedviT; Secdomebis amocnoba-gasworebas; sinonimebisa da antonimebis dakavSi-reba/mofiqrebas; naklul teqstSi sityvebis Casmasa da sxva);

2. sxvadasxva tipis sakiTxavi da mosasmeni amocanebis gadaWriT (mag., Semoxaze swori varianti; moniSne, sworia Tu ara; ipove swori Tanamimdevroba, amoicani ucnobi sityvebi konteqstis mixedviT da sxva);

3. sxvadasxva tipis zepiri aqtivobis SesrulebiT rogorc damoukideblad, ise me-wyvilesTan erTad an jgufurad (mag., dialogis gaTamaSeba mewyvilesTan erTad; miniinterviuebi; aRwera-daxasiaTeba; sakuTari Tavis an sxvis Sesaxeb saubari; Tanaklaselebis gamokiTxvis gziT konkretuli kiTxvarebis Sevseba da Semdeg am kiTxvarebze dayrdnobiT informaciis gadacema da sxva);

weriTi da zepiri Semajamebeli davalebebisaTvis mniSvnelovania, Semowmdes:• pirobasTan Sesabamisoba (icavs pirobis Sinaarsobriv moTxovnebs);• komunikaciuri unar-Cvevebi (mag., gasagebad gadmoscems informacias; saubrobs

garkveviT; azris gadmocemisas icavs Tanmimdevrulobas da a.S.) • enobrivi unar-Cvevebi (sworad iyenebs naswavl zmnebs; adekvaturad iyenebs nas-

wavl enobriv konstruqciebsa da Sesabamis enobriv formebs; iyenebs naswavl le-qsikas da a.S.);

• SemoqmedebiTi unar-Cvevebi (iCens gabedulebas enobrivi TvalsazrisiT; ar ufrTxis Secdomebs da a.S.).

xmamaRali kiTxvisTvis mniSvnelovania, Semowmdes: kiTxulobs Tu ara: • uSecdomod da Seuferxeblad;• garkveviT da mkafiod;• gamomsaxvelobiT _ Sesabamisi intonaciiT, sasven niSnebis marTebuli gamoyenebiT

da a.S.

Page 78: ÖĞRETMEN KİTABI

7978

Cumi kiTxvisTvis mniSvnelovania, ramdenad SeuZlia martivi sakiTxavi amocanebis da-moukideblad gadaWra.

gTavazobT konkretuli Sefasebis sqemebs, romlebic daexmareba maswavlebels, ra Sem-TxvevaSi, rodis da rogor Seqmnas man msgavsi sqemebi.

nimuSi 1: (Temis dasrulebis Semdeg)

pirveli Tema (anbani) aTvisebuliaaTvisebis procesSia

asaTvisebelia

kiTxva

asoebis cnoba da gaxmovaneba

kiTxvis moqniloba (savarjiSo teqstebis

damoukideblad wakiTxva)

kiTxva-gageba (sityvebis, winadadebebis

dakavSireba Sesabamis suraTTan)

wera

oTxxazovan sistemaSi asos Caweris wesebis dacva

(ganlageba, zoma da mimarTuleba)

sityvebis sworad gamowera

calkeuli sityvebisa da winadadebebis gadawera

leqsika

ZiriTadi ferebi (ra ferisaa?)

Tvla 1-dan 10-mde (ramdenia?)

mcenareebi

cxovelebi

nivTebi

bunebis movlenebi (mze, cisartyela, Rrubeli)

kiTxvebze pasuxi

vin aris?

ra hqvia?

rogoria? _ didi, patara, gamxdari, msuqani...

moswavleTa Sesafaseblad maswavlebels SeuZlia, gamoiyenos is tipuri savarjiSoebi, romelTac is saswavlo procesSi iyenebda.

Page 79: ÖĞRETMEN KİTABI

7978

nimuSi 2: (zepirmetyvelebis Sefasebis sqema _ monologuri saubari: davaleba: moswavlem unda isaubros wignSi mocemuli suraTis Sesaxeb; mesame Tema (Cemi saxli); gv. 53, #6)

qulebi: 0 = ver akmayofilebs 1 = nawilobriv akmayofilebs 2 = srulad akmayofilebs

qulebi

pirobasTan Sesabamisoba

• aRwers, rogoria saxli (ramdensarTuliania, ra aqvs? ra xdeba pirvel,

meore, mesame da meoTxe sarTulebze);

• asaxelebs da aRwers adamianebs (vin aris, romel sarTulze cxovrobs,

rogoria garegnulad);

• warmosaxviT saubrobs am adamianebis Sesaxeb (ra hqviaT, ramdeni wlisani

arian, vin hyavT ojaxSi, sadaurebi arian da a.S.).

0 – 1 – 2

komunikaciuri unar-Cvevebi

• gasagebad gadmoscems informacias;

• saubrobs sworad da garkveviT;

• azris gadmocemisas icavs Tanmimdevrulobas.

0 – 1 – 2

enobrivi unar-Cvevebi

• sworad iyenebs saxelisa da zmnis naswavl gramatikul formebs;

• sworad iyenebs enobriv konstruqciebs;

• iyenebs TemaSi Seswavlil leqsikas.

0 – 1 – 2

SemoqmedebiTi unar-Cvevebi

• iCens gabedulebas enobrivi TvalsazrisiT (naswavli leqsikis farglebSi

xmarobs sinonimebsa da antonimebs; ar erideba SedarebiT rTuli formebisa

da konstruqciebis gamoyenebas);

• ar ufrTxis Secdomebs.

0 – 1

Page 80: ÖĞRETMEN KİTABI

8180

nimuSi 3: (zepirmetyvelebis Sefasebis sqema _ interaqcia (dialoguri saubari): dava-leba: erTma moswavlem meores unda gaacnos Tavisi megobari; meore Tema, gavicnoT).

qulebi: 0 = ver akmayofilebs 1 = nawilobriv akmayofilebs 2 = srulad akmayofilebs

I monawile II monawile

Sefasebis kriteriumebi

• saTanadod reagirebs kiTxva-pasuxze (0 – 1 – 2)

• replikebi gasagebia (0 – 1 – 2)

• saubrobs garkveviT da xmamRla (intonacia, xmis toni,

mimika-Jestikulacia) (0 – 1 – 2)

• iyenebs Sesabamis formulebs (0 – 1)

• sworad iyenebs naswavl gramatikul sakiTxebs

(kuTvilebiTobisa da sadaurobis gamoxatva; aqvs/hyavs

zmnebs, nacvalsaxelebs) (0 – 1 – 2)

• avlens fantazias, enobriv gabedulobas (0 – 1)

nimuSi 4: (weriTmetyvelebis Sefasebis sqema; davaleba: moswavlem unda daweros sakuTa-ri qalaqis/soflis Sesaxeb; mexuTe Tema (qalaqSi); rveulSi _ gv. 116, #3)

qulebi: 0 = ver akmayofilebs 1 = nawilobriv akmayofilebs 2 = srulad akmayofilebs

qulebipirobasTan Sesabamisoba

• asaxelebs, sad cxovrobs da ra hqvia; romeli transporti dadis iq; ra aris

qalaqSi/sofelSi;

• aRwers rogori qalaqia/sofelia; rogori quCebi da saxlebia iq;

• asaxelebs, sad cxovrobs iq, rogor ubanSi/quCaze, rogor saxlSi.

0 – 1 – 2

komunikaciuri unar-Cvevebi

• gasagebad gadmoscems informacias;

• azris gadmocemisas icavs Tanmimdevrulobas.

0 – 1 – 2

enobrivi unar-Cvevebi

• sworad iyenebs saxelisa da zmnis naswavl gramatikul formebs;

• sworad iyenebs enobriv konstruqciebs;

• iyenebs TemaSi Seswavlil leqsikas.

0 – 1 – 2

SemoqmedebiTi unar-Cvevebi

• iCens gabedulebas enobrivi TvalsazrisiT (naswavli leqsikis farglebSi

xmarobs sinonimebsa da antonimebs; ar erideba SedarebiT rTuli formebisa

da konstruqciebis gamoyenebas);

0 – 1

Page 81: ÖĞRETMEN KİTABI

8180

moswavlis motivaciis asamaRleblad da saswavlo procesSi aqtiurad CasarTavad didi mniSvneloba eniWeba Sefasebis rubrikis SemuSavebaSi moswavleTa monawileobas. ur-TierTTanamSromlobis garda, am procesebSi moswavleTa Tanamonawileoba ayalibebs maTSi TviTSefasebisa da TviTganviTarebis unar-Cvevebsac.

TviTSefasebis dros moswavle Tavad afasebs sakuTar miRwevebsa Tu warumateblobas. iniSnavs, ra ver gaigo, ris ganmartebas saWiroebs, ra SemTxvevaSi Seasrulebs davale-bas srulyofilad, ra informacia unda moiZios da sxva. TviTSefaseba moswavleebs sa-Sualebas aZlevs, Tvali adevnon sakuTar ganviTarebasa da progress. garda imisa, rom saxelmZRvanelo yoveli Temis gasrulebis Semdeg moswavles TviTSefasebis saSualebas aZlevs, mniSvnelovania, rom maswavlebelma Temis msvlelobisasac uzrunvelyos es.

sasurvelia, rom TviTSefasebis win maswavlebelma urTierTSefasebasa (roca moswav-leebi afaseben erTmaneTs) da TanaSefasebas (moswavle da maswavlebeli) mimarTos. ur-TierTTanamSromlobis garda, pirvel rigSi, es exmareba moswavles gverdidan Sexedos sakuTar Tavs, maqsimalurad gamoricxos subieqturoba, dainaxos is, rac, SesaZloa, man Tavad ver SeamCnia da a.S.

Sefasebis dasrulebis Semdeg moswavleebma maswavlebelTan erTad unda ganixilon Ses-rulebuli samuSao, miRebuli Sedegebi da gansazRvron, ra gamouvidaT kargad, risi ga-keTeba sjobda sxvagvarad, raSi gamovlinda maTi Zlieri da susti mxareebi da ra unda gaaumjobeson.

calke gvinda SevexoT maswavleblis dakvirvebis furclebs.

dakvirvebis furclebis gamoyeneba Zalian efeqturia, miT ufro zepiri aqtivobebisaT-vis (iqneba es martivi interaqcia Tu roluri TamaSebi). SesaZlebelia, maswavlebelma erTi aqtivobis farglebSi ramdenime dakvirvebis furceli gamoiyenos (aseT SemTxveva-Si, isini sxvadasxva unarebs unda amowmebdes). gTavazobT oriode nimuSs: dakvirvebis furceli 1. (roluri TamaSisTvis)

I wyvili II wyvili III wyvili

saubari:

1. saubroben garkveviT

2. saubari rTuli gasagebia

3. saubroben gaurkvevlad

eqspresiulad TamaSoben rols.

ki / ara

Page 82: ÖĞRETMEN KİTABI

8382

dakvirvebis furceli 2. (gramatikuli SecdomebisaTvis)

I wyvili II wyvili III wyvili

Sec-

domaa:

1. ---------------------------2. ---------------------------3. ---------------------------

1. ---------------------------2. ---------------------------3. ---------------------------

1. ---------------------------2. ---------------------------3. ---------------------------

unda

iyos:

1. ---------------------------2. ---------------------------3. ---------------------------

1. ---------------------------2. ---------------------------3. ---------------------------

1. ---------------------------2. ---------------------------3. ---------------------------

Page 83: ÖĞRETMEN KİTABI

8382

rveulSi mocemuli zogierTi savarjiSos pasuxebi

1. anbani

ai ia

gv. 9, #8. moZebneT da SemoxazeT. Temuri Teona maimuni ia

m a i m u n i

i

a T e o n a

T e m u r i

gv. 11, #5. moZebneT da SemoxazeT. Temuri omari meri ia

m i a

e T e m u r i

r o m a r i

i

gv. 19, #5. moZebneT da SemoxazeT. givi burTi mze xe zari fexi soko

m b

z u g i v i

x e r s o k o

T

i z a r i

f e x i

ricxvebi da ferebi

gv. 23, #6. moZebneT da SemoxazeT. banani soko xe Tagvi saaTi burTi

s b u r T i

b a n a n i T

a s a

T o g

i k x v

o e i

Page 84: ÖĞRETMEN KİTABI

8584

gv. 33, #6. moZebneT da SemoxazeT. cisartyela ZaRli Rrubeli wiwila Zroxa

R r u b e l i

Z

c i s a r t y e l a

R w i w i l a

l

i Z r o x a

didi TeTri gemi

gv. 35, #2. gaasworeT winadadebebi naxatis mixedviT. a. wiwila aris patara. b. Tagvi aris gamxdari. g. bayayi aris msuqani. d. Cemodani aris patara. e. fanqari aris grZeli v. xe aris maRali

gv. 38, #5. SeavseT dialogSi gamotovebuli adgilebi. _ baqar, es ra ----------------? _ es Cemi burTia. Sen -------------- burTi? _ ara, me ar -------------- burTi. burTi -------------- omars.

2. gacnoba

gaicani, es Cemi ...

gv. 39, #3. moZebneT, daakavSireT da gadawereT.gaicani, b. es aris feride.

gv. 39, #4. SemoxazeT yvela swori varianti. gaicani,

mas hqvia erdali. es dilaa. es aris Cemi megobari lale.

gv. 40, #5. sworad daalageT sityvebi winadadebebSi.

a. Cemi es megobaria biWi.

b. hqvia erdali mas.

c. es megobari lale aris Cemi.

gv. 41, #6. SemoxazeT yvela swori varianti. vin aris is gogona?

is Cemi megobaria. is orhanis daa. is Teonas megobaria.

Page 85: ÖĞRETMEN KİTABI

8584

gv. 42, #4. SeavseT dialogebi da waikiTxeT.1.

_ me lales ------------------ var. _ ---------------------------? _ dila. Sen ---------------------? _ ------- feride ---------------.

2. _ -------------------------------, omar? _ kargad, Sen? _ mec ----------------------------.

Cemi ojaxi da naTesavebi

gv. 54, #2. SeavseT teqstSi gamotovebuli adgilebi suraTis mixedviT.

baias deda baTumelia. mas qeTevani hqvia. qeTevans erTi da da erTi Zma hyavs. baias biZa baTumSi cxovrobs. mas nodari hqvia. baias biZasTan cxovroben baias bebia da babuac. no-dars ori Svili hyavs _ cxrameti wlis muradi da Tormeti wlis darejani. baias deidas erTi Svili hyavs. mas lali hqvia. lali cameti wlisaa.

gv. 54, #4. gamoiyeneT teqsti da moniSneT Sesabamisi ujra.

sworiaar aris swori

ar Cans teqstSi

baias bebia da babua baTumlebi arian. √

baias dedas ori da-Zma hyavs. √

deida qobuleTSi cxovrobs. √

qeTevanis Zmas nodari hqvia. √

baias deidas Tamila hqvia. √muradi da darejani lalis mamidaSvilebi arian.

lali da baia deidaSvilebi arian. √

darejani da baia debi arian. √

gv.55, #5. gaasworeT mcdari winadadebebi.a. baias dedas erTi da-Zma hyavs.b. muradi da darejani lalis biZaSvilebi arian.g. darejani da baia biZaSvil-mamidaSvilebi arian.

Page 86: ÖĞRETMEN KİTABI

8786

gv. 58, #2. dasviT SekiTxvebi pasuxebis mixedviT da SeavseT dialogi.

_ ra gqvia Sen?_ me feride mqvia._ sad cxovrobs Seni ojaxi?_ Cemi ojaxi trapizonSi cxovrobs._ sadaurebi arian Seni mSoblebi?_ mama trapizonelia, dedaCemi burselia._ ramdeni da-Zma hyavs dedaSens?_ dedaCems erTi Zma da erTi da hyavs._ ra hqvia biZaSens da sad cxovrobs is?_ biZaCems aslani hqvia da bursaSi cxovrobs._ ramdeni Svili hyavs biZaSens?_ mas sami Svili hyavs _ ori biWi da erTi gogo._ sad cxovroben Seni bebia da babua? _ Cemi bebia da babua bursaSi biZaCemTan cxovroben._ ra hqvia deidas?_ deidas xaTuTa hqvia._ sad cxovrobs is?_ is adanaSi cxovrobs._ ramdeni Svili hyavs deidaSens?_ deidaCems ori Svili hyavs _ iasemini da qerimi._ sadaurebi arian Seni deidaSvilebi?_ Cemi deidaSvilebi adanelebi arian.

3. Cveni saxli

vin cxovrobs am saxlSi?

gv.68, #2. waikiTxeT da moniSneT cxrilSi Sesabamisi ujra.

a. feride aris cisferTvaleba. is aris maRali da gamxadri. aqvs mokle Savi Tma. ojaxSi ferides hyavs: deda, mama da ori Zma. dedamiss hqvia meliqi, mamas _ aslani. ferides did Zmas hqvia mevludi. is aris cxrameti wlis. patara Zma aris rva wlis da hqvia riza.

b. erdals aqvs didezoiani saxli. saxli aris orsarTuliani. saxls aqvs ori aivani da patara baRi.

c. fatmas biZa da babua arian wverianebi. biZas aqvs mokle da Savi wveri, babua aris TeTrwveriani. biZas hqvia orhani da cxovrobs adanaSi. is aris adaneli. babuas hqvia seiTi. is cxovrobs fatmas mamidasTan bursaSi. babua seiTi aris burseli.

feride erdali fatma

is cxovrobs kerZo saxlSi. √mis mSoblebs sami Svili hyavT. √mis biZas adanaSi aqvs saxli. √is aris SavTmiani. √misi naTesavebi bursasa da adanaSi cxovroben.

mas oraivniani da patarabaRiani saxli aqvs. √

Page 87: ÖĞRETMEN KİTABI

8786

saxlis interieri

gv. 74, #1. moZebneT da SemoxazeT. savarZeli sawoli abazana gazqura macivari pirsaba-ni karada sarke Taro taxti

T t a x t i

a b a z a n a g

s a v a r Z e l i a

s a w o l i z

p i r s a b a n i q

m a c i v a r i u

s a r k e r

k a r a d a

gv. 76, #1. SeavseT krosvordi da waikiTxeT, ra sityva weria gamuqebul ujraSi.

s u r a T i

k a r a d a

s a v a r Z e l i

m a c i v a r i

p i r s a b a n i

s a r k e

a b a z a n a

k a r e b i

s a w o l i

t a x t i

gv.80, #3. SeavseT mocemul teqstebSi gamotovebuli adgilebi.

saZineblis oTaxs ori fanjara aqvs. fanjrebze yvavilebiani fardebi kidia. saZineblis kedlebi vardisferia. kedelze mrgvali saaTi kidia.

saabazanoSi erTi patara fanjaraa. saabazanos kedlebi cisferia. kedelze didi sarke da wiTeli pirsaxocebi kidia.

misaRebSi sami didi fanjaraa. fanjrebze grZeli yavisferi fardebi kidia. TeTr ke-dlebze suraTebi kidia.

samzareulos erTi didi fanjara aqvs. fanjaraze mokle farda kidia. samzareulos ke-dlebze WurWlis Taroebi, patara saaTi da samzareulos pirsaxoci kidi

Page 88: ÖĞRETMEN KİTABI

8988

4. skolaSi

saklaso oTaxi. saklaso nivTebi

gv. 82, #1. waikiTxeT da moniSneT cxrilSi Sesabamisi ujra.

es maswavlebelia. mas nino hqvia. nino maswavlebeli skolaSi qarTuls aswavlis. is qar-Tulis maswavlebelia. es Temuria. Temuri nino maswavleblis moswavlea. nino maswavle-beli Temurs qarTuls aswavlis. Temuri qarTuls swavlobs. es Temuris skolaa. Temuri am skolaSi swavlobs. nino maswavlebelic am skolaSi aswavlis.

nino Temuri

is aris qarTulis maswavlebeli. √is aris skolis moswavle. √is aswavlis skolaSi. √is swavlobs skolaSi. √is swavlobs qarTuls. √is aswavlis qarTuls. √is Temuris maswavlebelia. √is nino maswavleblis moswavlea. √

sagnebi. kviris dReebi da saaTebi

gv. 88, #1. moZebneT da SemoxazeT. sporti qarTuli informatika maTematika istoria

x

m a T e m a t i k a

u s t b

i n f o r m a t i k a v u

q m a n

q a r T u l i R e

l e b

i s p o r t i a

i s t o r i a

gv. 97, #6. waikiTxeT teqsti da SeavseT Teonas gakveTilebis cxrili.

Teonas gakveTilebis cxrili:orSabaTi: qarTuli, buneba, maTematika, xatva, sportisamSabaTi: inglisuri, qarTuli, maTematika, bunebaoTxSabaTi: xatva, qarTuli, maTematika, sportixuTSabaTi: qarTuli, inglisuri, maTematika, informatika, simReraparaskevi: istoria, buneba, maTematika, qarTuli

xatva

simRera

buneba

Turquli

Page 89: ÖĞRETMEN KİTABI

8988

gv. 98, #1. upasuxeT SekiTxvebs Teonas cxrilis garSemo. romeli sagnebi aqvs Teonas:• yoveldRe? qarTuli, maTematika• kviraSi erTxel? informatika, simRera, istoria• kviraSi orjer? sporti, inglisuri, xatva• kviraSi samjer? buneba

gv. 98, #3. waikiTxeT da SemoxazeT swori winadadebebi.a. inglisuri maqvs kviraSi orjer.g. kviraSi erTxel gvaqvs istoria.

5. qalaqSi

transporti. qalaqis quCebi

gv.110, #1. SemoxazeT swori winadadebebi. b. Cems Zmas saTamaSo manqana hyavs.g. Cemi Zmis manqana Zalian lamazia.

g. gyavs Sen velosipedi?

gv. 113, #7. daakavSireT erTmaneTTan da gadawereT.

Zveli ubani; saporto qalaqi; viwro quCa; swrafi transporti; gadatvirTuli moZrao-ba; mravalsarTuliani saxli

adgilmdebareobis miTiTeba gv.120, #1. sworad gadmowereT teqsti wignidan.

Cemi saxli qalaqis centrSia. saxls TeTri kedlebi da yavisferi saxuravi aqvs. saxlis win patara ezoa, saxlis ukan aris didi baRi. baRSi maRali xeebi da lamazi yvavilebia. saxlis gverdiT aris patara maRazia.

gv. 120, #4. sworad daalageT SekiTxvebi da upasuxeT.

a. ra feris kedlebi da saxuravi aqvs Tqvens skolas?

b. aqvs Tqvens skolas ezo, baRi, sportuli moedani da sacurao auzi?

c. ra aris skolis win, ukan, gverdiT?

d. aris skolis ezoSi xeebi da yvavilebi?

Page 90: ÖĞRETMEN KİTABI

9190

gv. 123, #4. moZebneT da SemoxazeT. gadasasvleli SuqniSani quCa trotuari gaCereba moedani Sadrevani

S m

a o

g a d a s a s v l e l i

a t r o t u a r i d

C e S u q n i S a n i

e v u n

r a C i

e n a

b i

a

gv. 126, #1. SeavseT krosvordi da waikiTxeT, ra sityva weria gamuqebul ujraSi.

t r a m v a i

m a t a r e b e l i

m a n q a n a

n a v i

a v t o b u s i

v e l o s i p e d i

m o t o c i k l e t i

m e t r o

k a t e r i

g e m i

Page 91: ÖĞRETMEN KİTABI

9190

tansacmeli. sxeulis nawilebi. maRaziebi

gv. 128, #1. moZebneT da SemoxazeT.

q p S

T a v s a f a r i q

m l r u

a t v r

r b o t a s i T

i l u

q u d i Kk

x e l T a T m a n i

Page 92: ÖĞRETMEN KİTABI

9392

mosasmeni teqstebis transkrifciebi

pirveli Tema (anbani)

track 1. T / v

Tovli mReris,Tovli cekvavs,Tovli modis,Tovs.

b

bilik-bilik burtyunebsbriyvi beli - beluka:- baniT vjobni bulbulebs,beWebiT ki - bermuxas.

z / r zari zanzarebs uzarmazari,

zarmac zazunebs dasca Tavzari.

mmelam mogagno mamalo,muras mouxme maleo!

track 2. g

gugu - gugu! – gugulmagulWrelaTa gvarisam,gamarjoba gvisurva,guli gagvixalisa.

f frTafofina farSavangi

fantavs ferad ferebsao,frinveleTis dedoflobasfriad Seiferebsao.

x xev-xev xerxi mocuxcuxebs, acaxcaxebs verxvebs, muxebs.

track 3. t tatas bati farfata talax-talax tantalebs.

S SariSura SindianSi Stoze Sejda Svidi SaSvi

Page 93: ÖĞRETMEN KİTABI

9392

q qris, qris, qris qari seqtembris.

track 4. C Cirim-Cirim-Cirim, CamiCi da Ciri. wkirim-wkarun-wkare, vawkrialebT zarebs...

Ciki-Ciki- Cxiki-Cxak, papa Corknis CiCilaks, rak-rak, tak-tuk, raki-rak, _ bebo ras Wris? _ gozinays....

ZZeZvis Zirs miZinebulmaZlivs gaiRviZa enZelam.

y

ayiyindnen bayayebi,- gadaylapavs baybaydevi!

jjansuRma da jmuxma jarjimjadoqarze gaimarjves,jaxi-juxi aRar gaaqvsjoxis xmlebs da abjar-xanjlebs.

track 5. J

Jolos JveridanJinJRli Jonavs,Jangisfer JirafsSeaJrJola.

W WinWrebs Sua WivWavebi

WanWurs Wamen WianaWams,WriWinebi gaWyepilan,WinWilebiT svamen maWars.

R Robis Tavze veRar vxedav RudRudela RoRnaSosa.

wwvimianSi gawewiliwisqvilis win wuxs wiwili,- wia, wia! - mwared wivis,wnoris wnelze wahkra wvivi.

Page 94: ÖĞRETMEN KİTABI

9594

track 6. tik-tak, tik-tak, iZaxis da kedelze kidia, dRe da Rame isrebi midian da midian.

meore Tema (gacnoba)

track 7. - aris gamxdari. - ra feris Tma aqvs? - aqvs Savi Tma. kidev aqvs patara cxviri.- gogoa?- ara, biWia.

track 8. leqsi:

mze dedaa Cemi,mTvare - mamaCemi,es wvril-wvrili varskvlavebida da Zmaa Cemi.

track 9. simRera:

mze dedaa Cemi,mTvare - mamaCemi,es wvril-wvrili varskvlavebida da Zmaa Cemi.

mesame Tema (Cveni saxli)

track 10. - aris ulvaSiani. aqvs grZeli kudi.- veSapia?- ara, Sinauri cxovelia. uyvars rZe.- kataa. - sworia. katas aqvs grZeli kudi da ulvaSi.

track 11. fifqia qoxSi Sevida. iq yvela nivTi patara iyo: Svidi patara skami, Svidi patara TefSi da kovzi, patara magida... - aq albaT bavSvebi cxovroben, - ifiqra fifqiam da saZinebel oTaxSi Sevida. - oo, namdvilad bavSvebi cxovroben, ra patara sawolebia?!

Page 95: ÖĞRETMEN KİTABI

9594

meoTxe Tema (skolaSi)

track 12. simRera- Cito, Cito, nacara

- mzeo, mzeo, cxraTvala,vis ucini, visa?- Sen gicini, patara,dila mSvidobisa!- Cito, Cito, nacara,vis ugalob, visa?- Sen gigalob, patara,dila mSvidobisa!mec axlave avdgebi,mec daviban pirsa,yvelas mivesalmebi,dila mSvidobisa!

track 13. - is aris magidaze da aris didi.- manqanaa?- ar aris manqana. saskolo nivTia.- wignia?- ki, is aris wigni.

track 14. - rodis gaqvs maTematika?- orSabaTs.- romel saaTze gaqvs?- aT saaTze.

track 15. pirveli dialogi.

- ras akeTeb?- vmReri, Sen?- me vkiTxulob.

meore dialogi.- Sen ras akeTeb?- me vangariSob, Sen?- me vwer.

mexuTe Tema (qalaqSi)

track 16. meore dialogi:

- aq ratom dgaxar?- iqiT minda gadasvla da...- mere aq aris gadasasvleli?- ar vici, sad aris gadasasvleli...- wamodi, gaCveneb. ai, SuqniSans xedav?

Page 96: ÖĞRETMEN KİTABI

9796

mesame dialogi:- gamarjoba! eqvsi nomeri avtobusi aq Cerdeba?- ki, aq Cerdeba. zustad axla wavida eqvsi nomeri.

mexuTe dialogi:- kidev Sors aris Cveni gaCereba?- ara, ai, movediT ukve.

track 17. - modi, maRaziobana viTamaSoT.- kargi, me gamyidveli viqnebi.- ara, me viqnebi gamyidveli, Sen myidveli iyavi. - kargi. forToxlis wveni gaqvT?- ara, vaSlis wveni gvaqvs.- ra Rirs?- 1 lari da 50 TeTri.- ori wveni momeciT.- inebeT.- madlobT.

track 18. zRapari _ gogona da sami daTvi

gogona da sami daTvi

ai, am tyeSi sami daTvi cxovrobs - mama daTvi, deda daTvi da Svili daTvi. mama daTvi Zalian didia, deda daTvi arc ise didi, Svili daTvi ki pataraa.

daTvebs patara da lamazi saxli aqvT. daTvebis saxls sami oTaxi aqvs - samza-reulo, saZinebeli da erTic didi oTaxi.

es saZinebelia. aq daTvebs sZinavT. es didi sawoli mama daTvisaa, es patara sawo-li - patara daTvis, es sawoli ki deda daTvisaa.

es samzareuloa. magidaze sami jami dgas. es didi jami mama daTvisaa. es patara jami - Svili daTvis, es ki deda daTvis jamia.

es didi oTaxia. did oTaxSi sami skamia. es didi skami mama daTvisaa, es patara skami - Svili daTvis, es ki deda daTvis skamia. erTxel erTi patara gogona tyeSi wavida. midis gogona tyeSi da Tan lamaz yvavi-lebs krefs. gogonam daTvebis saxli dainaxa.

- ra lamazi saxlia! - ambobs gogona da saxlSi Sedis. daTvebi saxlSi ar arian. gogona samzareuloSi Sedis. xedavs, magidaze sami jamia - didi jami, saSualo da

patara jami. jamebSi fafaa. gogonam SeWama samive fafa da did oTaxSi Sevida. xedavs, sami skamia - didi skami, saSualo skami da patara skami. jer did skamze dajda, mere saSu-alo skamze dajda, bolos patara skamze dajda da... patara skami gatyda. gogona saZinebel oTaxSi Sedis. xedavs, sami sawoli dgas - didi, saSualo da pa-tara. gogona jer did sawolze dawva, Semdeg saSualo sawolze dawva. bolos patara sawolSi Cawva da daiZina. daTvebi saxlSi dabrundnen.

- sad aris Cemi fafa? - ambobs mama daTvi. - sad aris Cemi fafa? - ambobs deda daTvi.- Cemi fafac ar aris! - ambobs patara daTvi. - aq viRac iyo! - ambobs mama daTvi. - vin gatexa Cemi skami? - tiris patara daTvi. mama daTvi, deda daTvi da patara daTvi saZinebel oTaxSi Sevidnen. - vin wevs Cems sawolSi? - ambobs patara daTvi.

xmaurze gogonam gaiRviZa da saxlSi gaiqca.

Page 97: ÖĞRETMEN KİTABI

9796

track 19. qarTuli specifikuri Tanxmovnebi

k ku, kudi, kata, kbili, klasi, kakali, kalami, kalia, kodala, kombosto. es katos kataa.p piri, puri, papa, pepela, pamidori, pingvini, paraskevi

J Jirafi, Jolo, JuJuna. JuJuna Joras daa. Citebi JivJiveben. r ru, rZe, rqa, rva, rveuli, rezo, es rezos rveulia. s soro, saxli, skola, saaTi, sarke, skami, suraTi, stafilo, sazamTro

t tba, tye, tyemali, toti, tani, tansacmeli, televizori, telefoni

y yuTi, yuri, yurZeni, yvavi, yvavili, yayaCo, yaryati, yinuli. yvavi yrantalebs.c ca, ciga, ciyvi, cxviri, cxeni, cxvari, cxrili, cisartyela. cira cicinos daa. cicino cacas dedaa.Z Zma, ZaRli, Zroxa, Zeli, Zili, Zala

w wvima, wveTi, wigni, wiwila, wruwuna, wiTeli, weliwadi. wruwuna wruwunebs. wiwila wivis.W Wia, WianWvela, Wiamaia, WriWina, kaWkaWi, WanWuri. WriWina WriWinebs. kaWkaWi WikWikebs.x xbo, xe, xeli, xerxi, xili, xali, xuTi, xoWo, xvliki, xuTSabaTi

track 20. harmoniuli bgeraTkompleqsebi

Tx: Txa, Txili, Txunela, oTxi, oTxSabaTi, cx: cxeni, cxviri, cxvari, cxrili, cxeli, cxoveli, cxra, kvercxi, cecxli, mercxali, savarcxeli, Cx: Cxiri, frCxili, CurCxela fx: fxa, fxali, zafxuli, gazafxuli,ty: tye, tyemali, tylapi, bartyi, tyuiliwy: wyali, wyaro, wyurviliWy: Wyivis Wylopinebs Wyumpalaobs

track 21. TiTo asoTi Secvlili sityvebi

p-f: piri/firi; puri/furi; papa/fafa; fafa/papa; papa fafas Wams.

qari/qali; ku/bu; kbili/rbili; rva/qva; buzi/kuzi; kari/qari; bari/bali; sami/skami; yeli/yveli;

Page 98: ÖĞRETMEN KİTABI

ММ98