Rak grlića materice, rak dojke

7/28/2019 Rak grlia materice, rak dojke

1/4

Projekat PARHS Preventivne akcije u sektoru reproduktivnog zdravlja

Procjenjuje se da trenutno preko 22 miliona ljudi u svijetu ivi sa nekim od oblika

karcinoma. Svake godine registruje se oko deset miliona novooboljelih, od ega oko60% u zemljama u razvoju. Poslije bolesti sistema krvotoka, rak (karcinom)predstavlja najeci uzrok umiranja u naoj zemlji.

U Crnoj Gori su u 2006. godini od raka umrle 974 osobe. Rak grliamaterice je drugi po uestalosti maligni tumor enskog genitalnogsistema u svijetu. Bolest je izlijeiva, zbog toga to ima dugpreinvazivni period, zato to je mogue organizovati efikasan

skrining i zato to je tretman bolesti uspjean ako se otkrije uranoj fazi.Infekcija humanim papiloma virusom (HPV), koji se prenosiseksualnim putem, smatra se glavnim uzorokom nastajanja rakagrlia materice. Infekcija HPV virusom kod veine ena proe samaod sebe, ali kod nekih doe i do stvaranja premalignih i malignihpromjena na grliu materice. Ove promjene u poetnoj fazi nepokazuju nikakve simptome, zbog ega je veoma vano obavitipreventivni ginekoloki pregled.Papa test se koristi u prevenciji raka grlia materice i zasniva se namikroskopskoj analizi elija koje su uzete sa grlia materice tokomginekolokog pregleda.Kolposkopski pregled se vri pomou posebno dizajniranogmikroskopa (kolposkopa) koji omoguava ginekologu da vidi grlimaterice sa uveanjem i tako detaljnije pregleda promjene koje bieventualno mogle postojati na njemu.Od velikog je znaaja za ouvanje zdravlja ene i prevenciju pojavekarcinoma grlia materice da: ve od 20. godine ivota ili tri godine nakon zapoinjanjaseksualnih odnosa, ena ide na redovne ginekoloke preglede, ena uradi bar jedan kolposkopski pregled Papa test svakegodine, ena koristi adekvatnu zatitu pri seksualnim odnosima.


2/4

Godinje u Crnoj Gori, od 200 oboljelih ena od raka dojke, umrenjih 65. Rak dojke je najei tumor i jedan od vodeih uzrokasmrti kod ena. Od ove bolesti u tri etvrtine sluajeva oboljevaju

ene starije od pedeset godina, ali bolest pogaa i mlae ene kao imukarce.Glavne dijagnostike metode za otkrivanje raka dojke su anamneza(istorija bolesti u porodici, genetski faktori, istorija bolestipacijentkinje), fizikalni pregled (pregled palpacijom dojki),mamografija i ultrazvuk dojke. Meutim za postavljanje tanedijagnoze potreban je pregled sumnjivog tkiva uz pomomikroskopa.Ultrazvukom dojke se moe otkriti prisustvo tumora koji je u

poetnoj fazi. Ova metoda je metoda izbora kod mlae enskepopulacije koja ima vie ljezdanog tkiva u dojkama.Mamografija je najbolja, neinvazivna, rendgenska metoda pregledadojki, kod koje se koristi specijalno graen rendgenski aparat(mamograf), kojeg odlikuje posebno konstruisana rendgenska cijevkoja emituje zrake male energije. Mamografski pregled sepreporuuje enama iznad 40 godina starosti.

Smjesta se obratite doktoru ako na dojkama primijetite: Iznenadni bol u dojci ili pazunoj jami, Kvricu u dojci ili pazuhu, Iscjedak iz bradavice, Promjenu na bradavici ili oko nje, Promjenu boje koe dojke, Promjenu normalne veliine ili oblika dojke.

SIMPTOMI UZNAPREDOVALE BOLESTI vor na dojci, najee urastao u okolno tkivo (bolest moe

trajati do 5 godina dok se ne pojavi vor), Uveana jedna dojka, Promjena boje koe (plaviasta boja ili crvenilo koje ne

prolazi), Uvuena bradavica, Naborana koa iznad tumora,


3/4

Iscjedak iz bradavice dojke (voden, gnojan, sukriviav).

Dom zdravlja Niki i Dom zdravlja Raka u saradnji sa partnerima: FORSMontenegrom - Fondacijom za razvoj sjevera Crne Gore, Ministarstvom zdravljaVlade Crne Gore, Domom zdravlja Dr Nika Labovi Berane, Domom zdravljaPljevlja, Domom zdravlja Novi Pazar i Regionalnom razvojnom agencijom Sandaka -SEDA, sprovode projekat PARHS Preventivne akcije u sektoru reproduktivnog

zdravlja, koji je podran od strane Evropske unije u okviru Programaprekogranine saradnje Srbija - Crna Gora. Projekat se u Crnoj Gori sprovodi uoptinama: Niki, Berane i Pljevlja, dok se u Republici Srbiji sprovodi u optinama:Raka i Novi Pazar.

Cilj projekta je unapreenje stanja reproduktivnog zdravlja ena u pograninoj zoniizmeu Srbije i Crne Gore. Projekat e dati doprinos smanjenju broja oboljelih enaod raka dojke i raka grlia materice kao i poveanju broja preventivnih pregleda uciljanim domovima zdravlja kada su u pitanju ova oboljenja.

Ciljne grupe projekta su ene u reproduktivnoj dobi sa teritorije optina u kojimase projekat realizuje.

Projektni cilj e se ostvariti kroz realizaciju niza aktivnosti koje ukljuuju: nabavkumedicinske opreme za pet domova zdravlja, kampanju preventivnih medicinskihpregleda za ene, predavanja za ciljnu grupu o vanosti prevencije, medijskukampanju, obuke za medicinske radnike na teme prevencije raka dojke i raka grliamaterice i edukativne publikacije za ciljnu grupu.

Prevencija malignih oboljenja ima veoma veliki javno-zdravstveni potencijal ipredstavlja najefikasniji pristup njihovoj kontroli. Spreavanjem izloenostifaktorima rizika ili njihovim modifikovanjem, mogue je sprijeiti nastanakznaajnog broja karcinoma. Takoe, ukoliko do bolesti ipak doe, njen je ishodmogue poboljati ranim otkrivanjem, lijeenjem i rehabilitacijom uz odgovarajuezbrinjavanje i tretman pacijenata.


4/4

I NA KRAJU TA VAM PREPORUUJEMO

BUDITE ODGOVORNE PREMA SEBI UVAJTE SVOJE ZDRAVLJEI ZAPAMTITE:

VAA NAJBOLJA ZATITA PROTIV RAKA DOJKE I RAKA GRLIA MATERICEJE RANO OTKRIVANJE BOLESTI

OTKRITI ILI KRITI?NAI VREMENA.

SPRIJEI.IVI.

Za vie informacija o projektu kontaktirajte:

FORS MontenegroIvana Milutinovia 10

81400 Niki, Crna Gora

tel/fax: +382 (0) 40 212 484

[email protected]

www.forsmontenegro.org

Tekst sadran u ovoj svesci je iskljuiva odgovornost JZU Dom zdravlja Niki i

Doma zdravlja Raka, i ni na koji se nain ne moe smatrati da odraava gledita

Evropske unije.
mailto:[email protected]://www.forsmontenegro.org/mailto:[email protected]://www.forsmontenegro.org/

Rak grlića materice, rak dojke

Documents

Transcript of Rak grlića materice, rak dojke