RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK...
Transcript of RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK...
![Page 1: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/1.jpg)
RADYOTERAPİDE PLANLAMA
Dr Ayşe Hiçsönmez
AÜTF Radyasyon Onkolojisi
Mart 2015
![Page 2: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/2.jpg)
Hedef volümde homojen
maksimum doza ulaşmak
Çevre sağlıklı dokuya
mümkün olan en az dozu
vermek
![Page 3: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/4.jpg)
Volüm tanımlama
Doz spesifikasyonu
Hasta verilerinin doğruluğu ve simulasyon
Planlama için klinik değerlendirme
Tedavi plan değerlendirme
Tedavi plan kabul ve doğrulama
![Page 5: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/5.jpg)
Başarılı bir radyoterapi
Doğru doz hesaplanması
Çoklu alanlar
Hedef volümde
homojen doz dağılımı
![Page 6: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/6.jpg)
• BT simülasyon • Konturlama • BEV ve DRR • MLC ile hedef –konformal ışın alanı • Volumetrik doz hesaplama, doku heterojenitesi • Hedef istenilen doz optimizasyonu • DVH analiz • Doğrulama
![Page 7: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/7.jpg)
• International Commission on Radiation Units and Measurements (ICRU)
• ICRU 50
• ICRU 62
• ICRU 83
![Page 8: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/8.jpg)
Küratif vs Palyatif
• ICRU ;
– Eğer GTV’ye yeterli doz verilemiyecekse
– Tedavi palyatif olarak adlandırılır
![Page 9: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/9.jpg)
ICRU 50
• 1993 de yayınlanmıştır
• Eksternal RT’nin nasıl rapor edileceğini;
• Standart tanımlar ortaya koymuştur
• Referens noktada
• PTV içinde -%5 +%7
![Page 10: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/10.jpg)
ICRU 62
• Prescribing, Recording and Reporting Photon Beam Therapy (Supplement to ICRU Report 50)
• 1999
• Daha iyi görüntüleme sonucu konformal RT’nin kullanımının artması marjinlerin önemli hale gelmesi
• Normal dokuların daha iyi tanınması gerekliliği
![Page 11: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/11.jpg)
1993 ICRU 50
• GTV: Gross Tumor Volume
• CTV: Clinical Target Volume
• PTV: Planning Target Volume
• TV : Treated Volume
• IV : Irradiated Volume
• OAR: Organ At Risk
1999 ICRU 62
• IM: Internal Margin
• ITV:Internal Target Volum
• SM:Set-up margin
• PRV:Planning organ at risk volum
![Page 12: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/12.jpg)
GTV
GTV primer tümör
GTV lenf nodu
GTV metastatik tümör
Fizik muayene
Görüntüleme yöntemler
![Page 13: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/15.jpg)
CTV
• GTV+ subklinik hastalık
-Hücre demetleri
-Mikroekstansiyonlar
-Lenfatik alanlar
• Tümör tipi ve yerleşime bağlı değişir
• Klinik deneyimler önemli
![Page 16: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/16.jpg)
• Küratif amaçlı tedavilerde mutlak tedavi edilmeli
• Birden fazla CTV olabilir
• CTV sınırları görüntüleme tekniğine göre de değişebilir (CT/MRG)
• Patolojik özellikler hakkındaki birikim-deneyim önemli
• Bazı planlamalarda göz ardı edilebilir
![Page 17: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/17.jpg)
![Page 18: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/18.jpg)
PTV
• Geometrik bir kavramdır
• Bazen kemik kontur, hatta hasta konturu dışına taşabilir
• Kür için CTV mutlaka tedavi edilmeli
• CTV uygun şekilde tedavi edebilmek için PTV
• PTV bazı belirsizlikleri önlemelidir
![Page 19: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/19.jpg)
![Page 20: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/20.jpg)
• Fizyolojik nedenlerle oluşan CTV içindeki anatomik yapıların şekil, boyut ve pozisyon değişikliklerini içermeli (IM)
• Hasta ve ışın pozisyonuna bağlı günlük değişiklikleri göz önüne almalı (SM)
• ITV= CTV+IM • PTV= ITV+SM
![Page 21: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/21.jpg)
![Page 22: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/22.jpg)
IM
Fizyolojik hareketler
-Solunum
-Mesane-rektum doluluğu
-Yutkunma
-Kalp atımı
-Bağırsak hareketleri.....
• ITV= CTV+IM
![Page 23: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/23.jpg)
SM
• Hasta pozisyon değişikliği • Aygıtların mekanik farklılığı • Dozimetrik farklılıklar • Set-up hataları (BT/simülatör/tedavi
aygıtı-koordinat hataları) • İnsan faktörü • Her departman, her alan, her
immobilizasyon yöntemine göre ayrı ölçülmeli
• Üç boyutlu olarak tasarlanmalı-planlanmalı
![Page 24: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/24.jpg)
Hedef Volüm- PTV
• Sistematik hata marjin
– Planlama sırasında
• Random hata marjin
– Uygulama sırasında
![Page 25: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/25.jpg)
Geometrik Belirsizlik
• Donanım ve protokol hataları
• BT’de setup
• BT’de organ hareketi
• Hedef volum tesbiti
• Tedavi aygıtında setup
• Tedavi aygıtında organ hareketi
• Hasta fizyolojik hareketleri
Hasta grupları
Tedavi planlama (Sistematik)
Tedavi uygulamada (random)
Fraksiyon sırasında
![Page 26: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/26.jpg)
TV (Tedavi volümü): Tanımlanan tedavi dozunu alan volüm (Referans izodoz + %5)
CI optimizasyonu PTV’deki doz homojenitesi için geçerli
![Page 27: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/27.jpg)
OAR
Riskli organlar:
• Planlanan tedavi alanı içinde kalacak, radyasyon duyarlılığı nedeniyle tedavi planı, doz değişikliğine neden olacak yapılar
• Medulla spinalis, akciğer, kalp, böbrek, göz....
![Page 28: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/28.jpg)
![Page 29: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/29.jpg)
PRV
• Hasta hareketiyle riskli organlar da hareket eder
• OAR’de beklenmedik yüksek dozları önlemek için PTV içindeki volümünü belirlemek gerekir
• PTV/PRV ilişkisine göre doz düzenlemesi gerekir
![Page 30: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/30.jpg)
PRV
![Page 31: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/31.jpg)
![Page 32: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/32.jpg)
![Page 33: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/33.jpg)
![Page 34: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/34.jpg)
• Doz ICRU referans noktasına göre rapor edilmeli
– Genellikle izomerkez
– PTV merkezi
• PTV max ve PTV min
• Eğer mümkünse PRV rapor edilmeli
![Page 35: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/35.jpg)
3B KONFORMAL-ICRU50
• PTV uniform doz
– -%5 +%7
– İzomerkez dozu
IMRT
• Non-uniform doz dağılımı (dose painting)
• Büyük dozimetrik varyasyonlar
• İzemerkez doz anlamlı değil
![Page 36: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/36.jpg)
3B KONFORMAL
• Basit
• Volüm ve OAR çok gerekli değil
• Forward algoritma
• Uniform dağılım
• Kesin çözüm
• Düşük MU
• Analog doz
• Volüme tanımlanan ama merkeze spesifiye edilen doz
IMRT • Komplex
• Hedef volüm ve OAR mutlaka olmalı
• İnvers algoritma
• Doz volüm sınırlamaları mutlak gerekli
• Non uniform
• Yaklaşık çözüm
• Doz değerlerinde yüksek farklılık
• Yüksek MU
• Dijital doz
• İzomerkez doz önemi yok
![Page 37: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/37.jpg)
IMRT
Doz sınırlamaları İnvers
planlama
beamlet
transfer
Fantom planlama
Doz ölçümleri
Portal görüntüleme
tedavi
Doğrulama kayıt
Hedef volüm
görüntüleme
![Page 38: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/38.jpg)
![Page 39: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/39.jpg)
![Page 40: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/40.jpg)
![Page 41: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/41.jpg)
• ICRU 62 PTV hatta CTV düzenlemesi Konformal RT
![Page 42: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/42.jpg)
![Page 43: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/43.jpg)
ICRU 83
• Max doz D%2 olarak tanımlanır
• Median doz D%50 referans doza yakındır
• Median ve mean doz birbirine çok yakındır
• D%98 PTV içinde min ollması düşünülen
• PET görüntüleme CTV/PTV değerlendirilmeli
• Çakışmalarda subvolümler düşünülmeli
![Page 44: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/44.jpg)
RVR= Remaining volume at Risk (ICRU 83)
• Beklenmedik yüksek doz bölgelerini önlemek
• için tanımlanmış (ör: ense..)
• • Özellikle karsinogenez gibi geç yan etkilerin
• öngörülebilmesi için önemli (genç hastalar!)
![Page 45: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/45.jpg)
![Page 46: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/46.jpg)
![Page 47: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/47.jpg)
![Page 48: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/48.jpg)
IMRT
• Çok net olarak öncelikler ortaya konulmalı
• Klinisyen ve fizikçi arasında iyi bir iletişim olmalı
• Hedefin farklı bölgelerinde farklı dozlar
![Page 49: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/49.jpg)
DOZ TANIMLARI
• Doz tanımlamaları üç düzeyde yapılır:
– • Düzey I (Level I): • Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29, 50, 62, 71), • PTV içindeki minimum ve maksimum doz noktaları standard
izodoz eğrileri ve derin doz tablolarından yararlanılarak tahmin edilebilir.
• Her merkezin en az tanımlaması gereken düzeydir, ancak gelişen teknolojilerle sadece palyatif tedavilerde referans nokta tanımları önerilmelidir.
• ICRU Report No. 50, 1993 • ICRU Report 83, Journal of the ICRU Vol. 10 No. 1
![Page 50: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/50.jpg)
• Düzey II (Level II):
– İleri teknikte BT ve MR görüntülerinden yararlanılarak GTV; CTV, PTV, OAR ve PRV tanımlanır.
– Ayrıca tüm planlarda ve volümlerde geçerli doz dağılımlarını –DVH- temelli tanımlamadır (ICRU 50, 62, 78, 83)
– Nitelik güvenirliği (QA) programlarının olması ve uygulanması gereklidir.
![Page 51: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/51.jpg)
Planlanan tedavi volümü içinde doz dağılımının homojen olması gerekir ve +%7;- %5 izodoz farklılığına izin verilir (ICRU 50, 62).
Dmax: PTV ve riskli organdaki maksimum doz noktasıdır, 3 boyutlu (3D) planlamada volümdür ve 15 mm üzerindeki hacimler anlamlıdır ve kaydedilmelidir.
Dmin: PTV’deki minimum doz noktasıdır,
volüm limiti yoktur.
![Page 52: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/52.jpg)
Doz tanımlamları Level 2 (ICRU 83)
• Minimum absorbe doz yerine “Near minimum” absorbe doz: Dnear-min, D98%
• D95% ayrı tanımlanmalı,
• Maksimum absorbe doz yeri “nearmaximum”
absorbe doz: D2%
• D50% mutlak tanımlanmalı ICRU Report 83, Journal of the
ICRU Vol. 10 No. 1
![Page 53: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/53.jpg)
![Page 54: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/54.jpg)
ICRU Report 83, Journal of the ICRU Vol. 10 No. 1
![Page 55: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/55.jpg)
ICRU Report 83, Journal of the ICRU Vol. 10 No. 1
![Page 56: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/56.jpg)
Doz tanımlamaları (Level III)
• Araştırılmakta ve gelişmekte olan teknikleri içerir.
• Kriterleri tam oluşturulmamış yöntemler: Tümör kontrol olasılığı(TCP), normal doku komplikasyon olasılığı (NTCP), eşdeğer üniform doz (EUD-ICRU 78)
ICRU Report 83, Journal of the ICRU Vol. 10 No. 1
![Page 57: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/57.jpg)
![Page 58: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/58.jpg)
Palyatif radyoterapide hedef volumler:
• Palyatif tedavide: – CTV sınırı kaldırılabilir
– PTV sınırı azaltılabilir
– Optimum palyasyon sağlanırken normal doku yan etkisini de en aza indirmek gerekir
– ICRU-62 ile tutarlı
![Page 59: RADYOTERAPİDE PLANLAMA - MEDİKAL FİZİK DERNEĞİmedikalfizik.org/uploads/files/Ayse_Hicsonmez.pdf · · 2015-08-17•Temel teknik, referans nokta dozu tanımlanır (ICRU 29,](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042502/5ade63487f8b9aa5088e1632/html5/thumbnails/59.jpg)
TEŞEKKÜRLER