Projekt: „Sformułowanie w warunkach korzystania z wód regionu ...
Transcript of Projekt: „Sformułowanie w warunkach korzystania z wód regionu ...
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd
regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni
Sfinansowano ze rodkw Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej na zamwienie Ministra rodowiska
Krakw, Warszawa 2010
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
3
Opracowanie danych wyjciowych Projektu:
mgr Micha Bdkowski
mgr in. Magdalena Grzebinoga
mgr in. Dorota Horabik
mgr Agnieszka Kleszcz
mgr in. ukasz Kobut
mgr in. Magorzata Komosa
mgr Dariusz Krawczyk
mgr in. Aleksandra Mazur
in. Wojciech Muzyk
mgr in. Katarzyna Moskal-Markiewicz
mgr in. Micha Olszar
mgr Krzysztof Ruba
dr Krzysztof Skocki
Opracowanie zaoe metodycznych oraz ocen jezior i zbiornikw:
mgr Micha Arciszewski
in. Katarzyna Banaszak
dr Renata Dondajewska
dr Maciej Gbka
prof. dr hab. Ryszard Godyn
mgr Magorzata Goub
prof. dr hab. in. Tomasz Heese
mgr in. Agnieszka Hobot
prof. dr hab. Andrzej Hutorowicz
dr Tomasz Joniak
dr Agnieszka Kolada
doc. dr Andrzej Koodziejczyk
dr Pawe Koperski
prof. dr hab. Ryszard Kornijw
mgr in. Elbieta Korzec
dr Iwona Kostrzewska-Szlakowska
dr Katarzyna Kowalczewska-Madura
prof. dr hab. Lech Kufel
dr in. Agnieszka awniczak
dr Beata Messyasz
dr Pawe Owsianny
dr Agnieszka Pasztaleniec
dr Aleksandra Peechata
prof. UAM dr hab. Mariusz Peechaty
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
4
dr Wojciech Pczua
mgr in. Katarzyna Pikua
dr Ryszard Piotrowicz
dr Wojciech Paska
dr Andrzej Pukacz
dr Marek Rzepecki
mgr in. Magdalena Skuza
dr Hanna Soszka
mgr in. Katarzyna Sowiska
mgr in. Agnieszka Stachura
dr in. Ryszard Staniszewski
mgr in. Jarosaw Staczyk
mgr Dawid Szatten
mgr in. Anna Wojcieszonek
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
5
Spis treci
CZ I
Metodyka ................................................................................................................................. 15
Abstrakt .................................................................................................................................... 17
1. Wstp ................................................................................................................................... 19
2. Cel pracy ............................................................................................................................... 19
3. Zakres pracy .......................................................................................................................... 19
4. Materia i metody pracy ....................................................................................................... 20
4.1 Organizacja pracy w projekcie ............................................................................................ 20
4.2 Metodyka oceny stopnia degradacji jezior i zbiornikw .................................................... 21
4.3 Ocena podatnoci na degradacj jezior i zbiornikw......................................................... 25
4.4 Ocena zagroenia jezior i zbiornikw ze strony zlewni ...................................................... 28
4.5 Procedura oceny nasilenia presji na jeziora/zbiorniki (szacowanie adunkw azotu
i fosforu powstajcych w zlewniach jezior/zbiornikw) .......................................................... 33
4.6 Okrelanie warunkw korzystania z wd i ogranicze w uytkowaniu zlewni dla
jezior/zbiornikw zdegradowanych lub mogcych ulec degradacji na skutek
zidentyfikowanych presji .......................................................................................................... 35
Literatura .................................................................................................................................. 40
Spis publikacji bdcych podstaw ustalenia jednostkowych adunkw N i P z terenw o
rnych formach zagospodarowania ....................................................................................... 42
Spis tabel .................................................................................................................................. 43
Zacznik nr 1. Warunki korzystania z wd dorzecza w zakresie ograniczania niekorzystnego
wpywu rolnictwa na jeziora/zbiorniki ..................................................................................... 44
Zacznik nr 2. Katalog warunkw korzystania z wd dla jezior i zbiornikw ......................... 47
Zacznik nr 3. Zakres pyta ankietyzacyjnych ........................................................................ 49
Oceny JCWP jezior i zbiornikw sztucznych ............................................................................. 57
Dorzecze Wisy ......................................................................................................................... 59
Region wodny Dolnej Wisy ....................................................................................... 59
Zlewnia Wisy od dopywu spod Bogucina do Wdy (GD01) ................................... 59
Jezioro CHEMYSKIE ....................................................................................... 61
Jezioro LIKIECKIE ................................................................................................. 66
Jezioro KIE ....................................................................................................... 70
Jezioro SARNOWSKIE .......................................................................................... 74
Jezioro SKPSKIE WIELKIE ................................................................................... 78
Zlewnia Wisy od Wdy do ujcia (GD02) ................................................................ 83
Jezioro CHOJESKIE (CHOJNO) .......................................................................... 85
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
6
Jezioro DUEK .................................................................................................. 89
Jezioro GARDZIE .............................................................................................. 93
Jezioro GORYSKIE ............................................................................................ 96
Jezioro GRYLINY ............................................................................................. 101
Jezioro KAKAJ ................................................................................................... 106
Jezioro KARA .................................................................................................. 110
Jezioro KLASZTORNE ........................................................................................ 114
Jezioro KUCHNIA .............................................................................................. 118
Jezioro KUCKI (KLECEWSKIE) ........................................................................... 123
Jezioro ASISKIE ............................................................................................ 128
Jezioro KOSZ ................................................................................................ 132
Jezioro MENO ................................................................................................ 136
Jezioro NOGAT ................................................................................................. 140
Jezioro POW ............................................................................................... 145
Jezioro POPWKO ........................................................................................... 149
Jezioro RADODZIERZ ........................................................................................ 154
Jezioro RUDNICKIE WIELKIE ............................................................................. 158
Jezioro SILM ..................................................................................................... 163
Jezioro STUDA .................................................................................................. 167
Jezioro SZYMBARSKIE ...................................................................................... 171
Jezioro WITE ................................................................................................ 175
Jezioro TRUPEL ................................................................................................ 179
Jezioro UDZIERZ ............................................................................................... 184
Jezioro WDZYSKIE ....................................................................................... 188
Zlewnia Drwcy (GD03) ........................................................................................ 193
Jezioro BACHOTEK ........................................................................................... 195
Jezioro BARTEK ............................................................................................ 200
Jezioro BRYSKIE POUDNIOWE ..................................................................... 205
Jezioro BRYSKIE PNOCNE .......................................................................... 210
Jezioro CICHE ................................................................................................... 215
Jezioro DAUBY ................................................................................................. 219
Jezioro DBROWA MAA ................................................................................ 224
Jezioro DBROWA WIELKA .............................................................................. 229
Jezioro DBNO ................................................................................................. 234
Jezioro DUGIE................................................................................................. 239
Jezioro DUGIE................................................................................................. 243
Jezioro DRWCKIE ........................................................................................... 247
Jezioro EWINGI ................................................................................................ 252
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
7
Jezioro GIL........................................................................................................ 257
Jezioro GIL MAY ............................................................................................. 261
Jezioro GIL WIELKI ........................................................................................... 265
Jezioro GOWISKIE ........................................................................................ 270
Jezioro GRDY ................................................................................................. 275
Jezioro GUGOWO ............................................................................................ 280
Jezioro HARTOWIECKIE ................................................................................... 284
Jezioro IAWSKIE ............................................................................................. 289
Jezioro ILISK................................................................................................... 293
Jezioro JANOWSKIE ......................................................................................... 297
Jezioro JAKOWSKIE ........................................................................................ 301
Jezioro JEZIORAK ............................................................................................. 306
Jezioro KAMIONKOWSKIE................................................................................ 311
Jezioro KARNICKIE POUDNIOWE ................................................................... 316
Jezioro KARNICKIE PNOCNE ........................................................................ 320
Jezioro KTY ..................................................................................................... 324
Jezioro KIEPISKIE ......................................................................................... 328
Jezioro KIKOLSKIE ............................................................................................ 333
Jezioro KLESZCZYSKIE .................................................................................... 338
Jezioro KOCIO ................................................................................................ 342
Jezioro KSITE .................................................................................................. 346
Jezioro LENO WIELKIE .................................................................................... 350
Jezioro LIDZBARSKIE ........................................................................................ 354
Jezioro ABD ................................................................................................ 359
Jezioro KOREK .............................................................................................. 364
Jezioro MIELIWO ............................................................................................. 369
Jezioro MLEWIECKIE ........................................................................................ 373
Jezioro MORLINY ............................................................................................. 378
Jezioro MOSZCZONNE ..................................................................................... 382
Jezioro NISKIE BRODNO ................................................................................... 387
Jezioro OBORSKIE ............................................................................................ 392
Jezioro OSETNO ............................................................................................... 396
Jezioro OSTROWICKIE ...................................................................................... 401
Jezioro OSTROWIN .......................................................................................... 406
Jezioro OSTROWITE ......................................................................................... 410
Jezioro PARTCZYNY WIELKIE .......................................................................... 415
Jezioro PINIEWO .............................................................................................. 419
Jezioro PASKIE ................................................................................................ 423
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
8
Jezioro PUZY .................................................................................................... 428
Jezioro RADOMNO .......................................................................................... 433
Jezioro RUCEWO MAE ................................................................................... 438
Jezioro RUCEWO WIELKIE ................................................................................ 442
Jezioro RUDA WODA ....................................................................................... 447
Jezioro RUMIASKIE ........................................................................................ 451
Jezioro SAMBRD ............................................................................................ 456
Jezioro SAMISKIE ........................................................................................... 461
Jezioro SASINY ................................................................................................. 466
Jezioro SKARLISKIE ........................................................................................ 470
Jezioro SKIERTG ............................................................................................. 474
Jezioro SOSNO ................................................................................................. 478
Jezioro STEKLISKIE ......................................................................................... 483
Jezioro STRAYM ............................................................................................. 488
Jezioro SUMIN ................................................................................................. 493
Jezioro SZELG MAY ...................................................................................... 498
Jezioro SZELG WIELKI .................................................................................... 503
Jezioro TABRZ ................................................................................................ 508
Jezioro TARCZYSKIE ....................................................................................... 512
Jezioro TYLICKIE ............................................................................................... 517
Jezioro WIECZNO POUDNIOWE ..................................................................... 521
Jezioro WIECZNO PNOCNE .......................................................................... 526
Jezioro WIELGIE ............................................................................................... 531
Jezioro WITOSZEWSKIE ................................................................................... 536
Jezioro WYSOKIE BRODNO .............................................................................. 540
Jezioro ZAMKOWE ........................................................................................... 545
Jezioro ZARYBINEK ........................................................................................... 549
Jezioro ZBICZNO .............................................................................................. 554
Jezioro ZWINIARZ ............................................................................................ 558
Jezioro ALSKIE ................................................................................................ 562
Zlewnia Brdy (GD04) ............................................................................................ 567
Jezioro BIAE .................................................................................................... 569
Jezioro BORZYSZKOWSKIE ............................................................................... 573
Jezioro BRZENO ............................................................................................. 577
Jezioro BYSAWSKIE ........................................................................................ 580
Jezioro CEKCYSKIE WIELKIE ........................................................................... 584
Jezioro CHARZYKOWSKIE ................................................................................. 588
Jezioro CIEMNO ............................................................................................... 594
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
9
Jezioro DUGIE................................................................................................. 598
Jezioro DYBRZK ................................................................................................ 602
Jezioro DYMNO ................................................................................................ 606
Jezioro GBOKIE (PIETRZYKOWSKIE DUE) ................................................... 610
Jezioro GROCHOWSKIE .................................................................................... 614
Jezioro GWIAZDA ............................................................................................. 618
Jezioro GWIAZDY ............................................................................................. 622
Jezioro GWIEDZINIEC ..................................................................................... 626
Jezioro KARSISKIE .......................................................................................... 631
Jezioro KIEDROWICKIE ..................................................................................... 635
Jezioro KIELSK .................................................................................................. 638
Jezioro KOSKIE ............................................................................................... 643
Jezioro KOSOBUDNO ....................................................................................... 647
Jezioro KRPSKO .............................................................................................. 651
Jezioro KRUSZYSKIE ....................................................................................... 656
Jezioro KSIE .................................................................................................. 660
Jezioro LASKA................................................................................................... 664
Jezioro LIPCZYNO WIELKIE ............................................................................... 668
Jezioro LUTOWSKIE ......................................................................................... 672
Jezioro CKIE.................................................................................................. 676
Jezioro MDROMIERZ ...................................................................................... 681
Jezioro MILACHOWO ....................................................................................... 685
Jezioro MOSINO WIELKIE ............................................................................... 689
Jezioro MOCHEL .............................................................................................. 692
Jezioro NIECHORZ ............................................................................................ 697
Jezioro NIEROSTOWO ...................................................................................... 701
Jezioro NIWSKIE ............................................................................................... 705
Jezioro OLSZANOWSKIE ................................................................................... 709
Jezioro OSTROWITE ......................................................................................... 713
Jezioro PARSZCZENICA .................................................................................... 717
Jezioro PARZYSKIE ......................................................................................... 721
Jezioro PIASZNO .............................................................................................. 725
Jezioro PSNO ................................................................................................ 729
Jezioro RADZIM ............................................................................................... 732
Jezioro SPOLESKIE ....................................................................................... 736
Jezioro SUPOWSKIE ....................................................................................... 740
Jezioro SOMISKIE .......................................................................................... 744
Jezioro SPIEREWNIK......................................................................................... 749
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
10
Jezioro STOBNO ............................................................................................... 753
Jezioro STRZYYNY ........................................................................................... 758
Jezioro STUDZIENICZNO .................................................................................. 762
Jezioro SUSKIE WIELKIE ................................................................................... 766
Jezioro SZCZYTNO WIELKIE .............................................................................. 770
Jezioro SZPITALNE ........................................................................................... 776
Jezioro LEPE ................................................................................................... 780
Jezioro LUZA .................................................................................................. 784
Jezioro WIEKATOWSKIE ................................................................................. 788
Jezioro TRZEBIELSK .......................................................................................... 793
Jezioro TRZEMESZNO ...................................................................................... 797
Jezioro TUCZNO ............................................................................................... 803
Jezioro WIEJSKIE .............................................................................................. 806
Jezioro WIERZCHUCISKIE MAE .................................................................... 811
Jezioro WITOCZNO .......................................................................................... 815
Jezioro ZAMARTE ............................................................................................. 819
Jezioro ALISKIE ............................................................................................ 823
Zbiornik KORONOWO ...................................................................................... 827
Zbiornik MYLOF ............................................................................................... 834
Zbiornik SMUKAA ........................................................................................... 838
Zbiornik TRYSZCZYN ......................................................................................... 844
CZ II
Zlewnia Wdy (GD05) ............................................................................................ 851
Jezioro BDZIMSKIE ....................................................................................... 853
Jezioro BRANICKIE DUE .................................................................................. 857
Jezioro BRZENO ............................................................................................. 861
Jezioro CZARNE POUDNIOWE ........................................................................ 865
Jezioro CZARNE PNOCNE ............................................................................ 869
Jezioro DUGIE................................................................................................. 872
Jezioro GARCZYN ............................................................................................. 876
Jezioro GOU (WDZYDZE PNOCNE: JELENIE, RADOLNE, GOU) ............ 881
Jezioro KABIE................................................................................................ 886
Jezioro LUBISZEWSKIE ..................................................................................... 891
Jezioro OCYPEL ................................................................................................ 895
Jezioro OKONISKIE ........................................................................................ 900
Jezioro OSTROWITE ......................................................................................... 904
Jezioro OSUSZYNO ........................................................................................... 908
Jezioro SCHODNO ............................................................................................ 912
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
11
Jezioro SKPE .................................................................................................. 916
Jezioro SONE .................................................................................................. 919
Jezioro SUPINKO ............................................................................................ 923
Jezioro SUPINO .............................................................................................. 927
Jezioro STELCHNO ........................................................................................... 931
Jezioro SUDOMIE ............................................................................................. 935
Jezioro SUMINO ............................................................................................... 939
Jezioro TRZECHOWSKIE (CZECHOWSKIE) ........................................................ 943
Jezioro WDZYDZE POUDNIOWE .................................................................... 947
Jezioro WIECKIE ............................................................................................... 952
Jezioro WIECKIE ............................................................................................... 956
Jezioro WIELEWSKIE ........................................................................................ 960
Jezioro WYRWNO .......................................................................................... 965
Jezioro ZALESKIE .............................................................................................. 969
Zbiornik GRDEK ............................................................................................. 973
Zbiornik UR .................................................................................................... 979
Zlewnia bilansowa Wierzycy (GD06) .................................................................... 985
Jezioro BORZECHOWSKIE WIELKIE .................................................................. 987
Jezioro DOBROGOSZCZ .................................................................................... 992
Jezioro GATNO ................................................................................................. 996
Jezioro GRABOWSKIE .................................................................................... 1000
Jezioro HUTOWE ............................................................................................ 1005
Jezioro KRG .................................................................................................. 1010
Jezioro NIEDACKIE ......................................................................................... 1014
Jezioro POLASZKOWSKIE ............................................................................... 1019
Jezioro POCZYSKIE ................................................................................... 1024
Jezioro PRZYWIDZKIE WIELKIE ....................................................................... 1028
Jezioro PRZYWOCZNO.................................................................................. 1032
Jezioro SOBDZKIE ........................................................................................ 1036
Jezioro SUMISKIE ........................................................................................ 1040
Jezioro WIELKIE ............................................................................................. 1044
Jezioro WIERZYSKO ........................................................................................ 1048
Jezioro WYGONIN .......................................................................................... 1053
Jezioro ZAGNANIE .......................................................................................... 1056
Zlewnia bilansowa Raduni i Motawy (GD07) .................................................... 1061
Jezioro BIAE /NA W OD KARTUZ/ ................................................................ 1063
Jezioro BIAE .................................................................................................. 1067
Jezioro BRODNO MAE .................................................................................. 1071
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
12
Jezioro BRODNO WIELKIE .............................................................................. 1075
Jezioro DAMASZKA ........................................................................................ 1079
Jezioro DBROWSKIE..................................................................................... 1083
Jezioro GBOKIE ........................................................................................... 1088
Jezioro GODZISZEWSKIE ................................................................................ 1092
Jezioro KLASZTORNE DUE ............................................................................ 1097
Jezioro KODNO ............................................................................................. 1102
Jezioro OSTRZYCKIE ....................................................................................... 1107
Jezioro PATULSKIE ......................................................................................... 1113
Jezioro RADUSKIE DOLNE ............................................................................ 1118
Jezioro RADUSKIE GRNE ........................................................................... 1124
Jezioro REKOWO ............................................................................................ 1130
Jezioro SITNO ................................................................................................. 1134
Jezioro STYCKIE .......................................................................................... 1138
Jezioro TUCHOMSKIE ..................................................................................... 1142
Jezioro ZDUSKIE .......................................................................................... 1147
Zbiornik GOSZYSKI ....................................................................................... 1151
Zbiornik KOLBUDY DOLNE .............................................................................. 1156
Zbiornik APINO ............................................................................................. 1161
Zlewnia Supi (GD08) .......................................................................................... 1167
Jezioro BORUJA DUA ................................................................................... 1169
Jezioro CHOTKOWSKIE .................................................................................. 1173
Jezioro GLINNO, GLINOWSKIE ....................................................................... 1177
Jezioro GBOKIE ........................................................................................... 1181
Jezioro GOWIDLISKIE .................................................................................. 1184
Jezioro JELE ................................................................................................. 1189
Jezioro KAMIENICZNO ................................................................................... 1193
Jezioro MAUSZ DUY ..................................................................................... 1197
Jezioro MAUSZ MAY .................................................................................... 1202
Jezioro MDRZECHOWSKIE ........................................................................... 1206
Jezioro SKOTAWSKO WIELKIE ........................................................................ 1210
Jezioro WGORZYNO ..................................................................................... 1213
Jezioro UKWKO (UKOWSKIE) .................................................................. 1217
Zbiornik KONRADOWO ................................................................................... 1221
Zbiornik KRZYNIA ............................................................................................ 1225
Zlewnia upawy (GD09) ..................................................................................... 1229
Jezioro CZARNE .............................................................................................. 1231
Jezioro GARDNO ............................................................................................ 1235
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
13
Jezioro JASIE POUDNIOWY ........................................................................ 1241
Jezioro JASIE PNOCNY............................................................................. 1245
Jezioro JUNNO ............................................................................................... 1249
Jezioro KAMIENICKIE ..................................................................................... 1253
Jezioro POTGOWSKIE DUE ......................................................................... 1257
Zlewnia eby (GD10) .......................................................................................... 1261
Jezioro DOGIE WIELKIE ................................................................................ 1263
Jezioro KOZIE ................................................................................................. 1267
Jezioro LUBOWIDZKIE .................................................................................... 1272
Jezioro APALICKIE ........................................................................................ 1276
Jezioro EBSKO .............................................................................................. 1281
Jezioro RESKOWSKIE ...................................................................................... 1286
Jezioro SARBSKO ............................................................................................ 1290
Jezioro SIANOWSKIE ...................................................................................... 1294
Zlewnia Redy i Pianicy (GD11) .......................................................................... 1299
Jezioro CHOCZEWSKIE ................................................................................... 1301
Jezioro CZARNE .............................................................................................. 1305
Jezioro DBRZE .............................................................................................. 1309
Jezioro LEWINKO ........................................................................................... 1312
Jezioro MARCHOWO WSCHODNIE ................................................................ 1316
Jezioro MARCHOWO ZACHODNIE ................................................................. 1320
Jezioro OTALYNO ......................................................................................... 1324
Jezioro SALISKIE .......................................................................................... 1328
Jezioro WYSOKIE, WYSOKA, WYCZTOK ......................................................... 1332
Jezioro ARNOWIECKIE ................................................................................. 1336
Zlewnia Zalewu Wilanego (GD12) .................................................................... 1343
Jezioro BDZE (BDZKIE) ............................................................................... 1345
Jezioro BALEWSKIE ........................................................................................ 1350
Jezioro BARLEWICKIE ..................................................................................... 1356
Jezioro BURGALE ........................................................................................... 1360
Jezioro DBRWKA ....................................................................................... 1364
Jezioro DZIERZGO ........................................................................................ 1369
Jezioro GAUDY ............................................................................................... 1373
Jezioro GRAYMOWSKIE WSCHODNIE .......................................................... 1377
Jezioro GRAYMOWSKIE ZACHODNIE ........................................................... 1381
Jezioro JANUSZEWSKIE .................................................................................. 1385
Jezioro LIWIENIEC .......................................................................................... 1389
Jezioro ORKUSZ .............................................................................................. 1393
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
14
Jezioro PIOTRKOWSKIE .................................................................................. 1397
Jezioro SOWICA ............................................................................................. 1401
Jezioro SUSKIE ............................................................................................... 1405
Jezioro ZAJEZIERSKIE ..................................................................................... 1409
Zlewnia Elblga i uaw Elblskich (GD13) ......................................................... 1415
Jezioro DRUNO ............................................................................................ 1417
Jezioro MOTAWA WIELKA ........................................................................... 1422
Zlewnia Paski i Baudy (GD14) .......................................................................... 1427
Jezioro GAMERSKIE ....................................................................................... 1429
Jezioro GIWA ................................................................................................ 1433
Jezioro ISG ................................................................................................... 1438
Jezioro GUCKIE ........................................................................................... 1443
Jezioro OBY .................................................................................................. 1448
Jezioro MARG .............................................................................................. 1452
Jezioro MILDZIE ............................................................................................. 1457
Jezioro NARIE ................................................................................................. 1462
Jezioro SARG ................................................................................................ 1467
Jezioro WITAJNO NATERSKIE ..................................................................... 1472
Jezioro TAUTY ................................................................................................ 1477
Jezioro TONKA ............................................................................................... 1481
Jezioro WUKNIKI .......................................................................................... 1485
Jezioro WULPISKIE ...................................................................................... 1490
Zbiornik PIERZCHAY ...................................................................................... 1495
-
Metodyka
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
17
Abstrakt
Opracowanie Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego
ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni jest
pierwszym tak obszernym i kompleksowym omwieniem sytuacji wszystkich polskich jezior i
zbiornikw (odpowiednio 1112 i 118 czci wd), generalnie o powierzchni przekraczajcej
50 ha. W syntetycznej i ujednoliconej formie zaprezentowano ocen stanu kadego
jeziora/zbiornika i jego podatnoci na degradacj, scharakteryzowano presje oddziaujce na
kad cz wd oraz podano zalecenia, ktrych wdroenie prowadzi powinno do
utrzymania bd osignicia co najmniej dobrego stanu/potencjau ekologicznego kadego
jeziora/zbiornika. Opisy jezior/zbiornikw wykonane zostay przez kilkudziesicioosobowy
zesp ekspertw z caej Polski, posiadajcych wieloletnie dowiadczenie i bogaty dorobek w
zakresie ochrony jezior.
W obrbie kadego RZGW zidentyfikowano jeziora/zbiorniki zdegradowane lub
zagroone degradacj. Dla tych obiektw istnieje konieczno opracowania warunkw
korzystania z wd zlewni, opartych na przeprowadzeniu szczegowego bilansu wodno-
gospodarczego oraz wnikliwej analizie funkcjonowania ekosystemu wodnego.
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
19
1. Wstp
Praca pn. Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego
ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni zostaa
zrealizowana na zlecenie Krajowego Zarzdu Gospodarki Wodnej, reprezentowanego przez
Regionalny Zarzdu Gospodarki Wodnej w Krakowie, zgodnie z umow nr 459/09/Wn50/NE-
Wu-Tx/D z dnia 24 wrzenia 2009 r. Projekt ten jest wspfinansowany ze rodkw
Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. Wykonawc
przedmiotowej pracy jest konsorcjum firm: MGGP S.A. z siedzib w Tarnowie oraz Instytut
Ochrony rodowiska wraz z grup ekspertw zaproszonych do wsppracy.
2. Cel pracy
Celem projektu byo okrelenie szczeglnych dziaa dla poprawy stanu oraz dziaa
prowadzcych do zminimalizowania presji zidentyfikowanych w zlewniach jezior i zbiornikw
wodnych. Dziaania te stanowi bd podstaw dla formuowania warunkw i ogranicze
korzystania z zasobw wytypowanych jezior lub zbiornikw wodnych.
Dziki wprowadzonym w ramach warunkw korzystania z wd regionu i wd zlewni
zakazom, nakazom i ograniczeniom w zakresie odprowadzania ciekw, poborw i in.,
moliwa bdzie odbudowa ekosystemw wodnych, ktre ulegy zdegradowaniu poprzez
niewaciw eksploatacj zasobw wodnych.
3. Zakres pracy
Zakres pracy obj ocen stopnia degradacji i/lub stopnia podatnoci na degradacj
jezior i zbiornikw wodnych oraz wyznaczenie jezior i zbiornikw zdegradowanych wskutek
niewaciwego korzystania z ich zasobw wodnych, sposobu uytkowania zlewni wraz
z ocen moliwoci technicznych i czasowych przywrcenia ich do dobrego stanu. Zostay
zaproponowane moliwe do wprowadzenia, w ramach warunkw korzystania z wd,
dziaania suce poprawie stanu jezior i zbiornikw wodnych oraz ograniczenia
w korzystaniu z ich zasobw i uytkowaniu zlewni. Dziaania te bd wspiera proces
odbudowy zdegradowanych jezior i zbiornikw wodnych, a take zapobiega ewentualnemu
pogorszeniu si stanu akwenw podatnych na degradacj.
Prace objy nastpujce dziaania:
zaproponowanie sposobu oceny stopnia degradacji i/lub stopnia podatnoci na degradacj jezior i zbiornikw wodnych,
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
20
identyfikacja jednolitych czci wd jezior i zbiornikw wodnych, stanowicych jednolite czci wd powierzchniowych, ktre uznane zostay za zdegradowane
i podatne na degradacj wraz z okreleniem przyczyn degradacji,
okrelenie dla kadej JCWP jezior i zbiornikw wodnych, zidentyfikowanej jako zdegradowana lub podatna na degradacj, szczeglnych dziaa dla poprawy stanu,
szczeglnych warunkw korzystania z jej zasobw wodnych oraz ogranicze
w uytkowaniu zlewni wraz z ocen moliwoci czasowych przywrcenia ich do
dobrego stanu,
4. Materia i metody pracy
4.1 Organizacja pracy w projekcie
Projekt zosta zrealizowany przez Konsorcjum: MGGP S.A. i Instytut Ochrony
rodowiska, wsppracujce z grup limnologw z kilku uczelni oraz instytutw badawczych,
posiadajcych wieloletnie dowiadczenie i bogaty dorobek w zakresie ochrony jezior i ich
rekultywacji. Ze wzgldu na zasig oraz skal prac i analiz (obejmujcych ponad 1200 jezior
i zbiornikw wodnych w Polsce), przeprowadzonych w bardzo krtkim czasie, uwzgldniono
podzia terytorium Polski na obszary administrowane przez poszczeglne regionalne zarzdy
gospodarki wodnej i stworzono kilka wsppracujcych ze sob zespow naukowych,
przypisanych do okrelonego obszaru. Zesp ekspertw spotka si kilkukrotnie w celu
uzgodnienia jednolitej metodyki pracy. Wiele szczegowych ustale metodycznych podjto
drog kontaktw mailowych. W efekcie przygotowane zostay dwa dokumenty, ktre
rozesane zostay wszystkim ekspertom. Pierwszy to format opisu kadego jeziora, a drugi to
instrukcja do przygotowania tabel i wylicze do opisu kadego jeziora.
Ze wzgldu na ogromn ilo danych podlegajc wymianie pomidzy ekspertami
oceniajcymi poszczeglne jeziora/zbiorniki a osobami przygotowujcymi dane wyjciowe
prac w Projekcie zorganizowano w oparciu o serwer danych FTP tj. stworzono odpowiedni
platform wymiany danych.
Ze wzgldu na duy zakres opracowania, weryfikacj aktualnego stanu presji zlewniowej
(punktowej i obszarowej) przeprowadzono w oparciu o dane obrazowe GIS oraz dane
tabelaryczne opisujce dane obrazowe. Prac podzielono na pi faz z uwzgldnieniem
jednostek hydrograficznych, jakimi s zlewnie bilansowe. Dla kadego jeziora naturalnego
i zbiornika sztucznego utworzono poligonowe warstwy SHP zlewni cakowitych oraz dwie
strefy buforowe (piercienie okalajce jezioro/zbiornik pierwsza strefa od brzegu do
100 metrw i druga strefa od 100 do 1000 metrw). Bazujc na danych przekazanych przez
Zamawiajcego oraz dodatkowo pozyskanych danych, utworzono kolejne warstwy SHP,
zawierajce informacje o sposobie zagospodarowania terenu zlewni (na podstawie CLC
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
21
2006), punktowych rdach zanieczyszcze, poborach wd i innych presjach w zlewniach
cakowitych badanych jezior i zbiornikw sztucznych. Warstwy SHP przekonwertowano do
formatu KML/KMZ. Format ten pozwoli wszystkim ekspertom na przegldanie i
analizowanie danych obrazowych za pomoc oglnodostpnej przegldarki danych
geograficznych Google Earth. Ze wzgldu na stopie generalizacji danych CORINE Land Cover
2006, w przyjtych analizach przestrzennych prowadzcych do wyliczenia adunkw
biogenw w zlewniach cakowitych, przy nakadaniu na siebie warstw CLC2006 z warstwami
bazy danych MPHP 2007, powstay rozbienoci w powierzchniach jezior. W programie
CORINE Land Cover zaoono, e kartowanie form pokrycia terenu bdzie odbywao si z
dokadnoci odpowiadajc mapie w skali 1:100000, wobec czego przyjto e najmniejsza
jednostka powierzchni wprowadzona do bazy ma obszar 25 ha, minimalna szeroko
kartowanych obiektw wynosi 100 m, a dokadno prowadzenia granic wydziele
poszczeglnych form pokrycia terenu wynosi 100 m . Natomiast dane przestrzenne dla bazy
MPHP 2007 powstaway w oparciu o referencyjne podkady map topograficznych w sakli
1:50000. Autorzy opracowania nie widz technicznych moliwoci wyeliminowania tego
problemu. Jednoczenie stoj na stanowisku, e rozbienoci te nie maj znaczcego wpywu
dla szacowania udziau adunkw biogenw pochodzcych z rnych rde.
4.2 Metodyka oceny stopnia degradacji jezior i zbiornikw
Do oceny stanu jezior i zbiornikw wykorzystane zostay przede wszystkim dane
monitoringowe z lat 2004-2008 a take dane wczeniejsze, jeli danych aktualnych
brakowao, nawet z lat dziewidziesitych (takie przypadki zostay odpowiednio
skomentowane)*. Jeli dla jeziora istniej dane monitoringowe z kilku lat bada, to podstaw
oceny byy wyniki najnowsze. W latach 2004-2008 badaniami monitoringowymi zostaa
objta okoo poowa jezior naturalnych o powierzchni przekraczajcej 50ha. Do roku 2006
badania monitoringowe jezior prowadzone byy dwukrotnie w cigu roku (cyrkulacja
wiosenna i stagnacja letnia). Zgromadzone w tych latach wyniki (baza danych JEZIORA)
dotycz ste substancji biogennych oraz chlorofilu a. Ocena wd przeprowadzana bya
zgodnie z Systemem Oceny Jakoci Jezior (Kudelska, Cydzik, Soszka 1983). Dane z lat 2007-
2008 pochodz z bada monitoringowych prowadzonych wg nowego programu, zgodnego z
Ramow Dyrektyw Wodn. Czstotliwo poboru prb okrelono w nim na 3 razy w roku
(cyrkulacja wiosenna, pocztek okresu letniego i szczyt stagnacji letniej), a oprcz substancji
biogennych i chlorofilu w ocenie, przynajmniej niektrych jezior, uwzgldniono rwnie
makrofity. Klasyfikacja jezior przeprowadzana bya zgodnie z Rozp. M z 20 sierpnia 2008,
* W pracy wykorzystano dane Inspekcji Ochrony rodowiska uzyskane w ramach Pastwowego Monitoringu rodowiska
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
22
Dz.U. nr 162, poz. 1008), ktre podaje specyficzne dla typu normatywy dla niektrych
elementw biologicznych oraz wspomagajcych fizyczno-chemicznych (tabela 1, 2 i 3).
Tabela 1. Specyficzna dla typu klasyfikacja jezior na podstawie chlorofilu a
Typ jeziora Stan bardzo
dobry (I)
Stan dobry
(II)
Stan umiar
-kowany
(III)
Stan saby
(IV)
Stan zy
(V)
stratyfikowane o maej wartoci wsp. Schindlera
5 8 11 16 >16
stratyfikowane o duej wartoci wsp. Schindlera
7 13 21 33 >33
polimiktyczne o maej wartoci wsp. Schindlera
10 19 30 42 >42
polimiktyczne o duej wartoci wsp. Schindlera
10 23 40 68 >68
Tabela 2. Specyficzne dla typu graniczne wartoci klas stanu ekologicznego makrofitowego wskanika ESMI
Wskanik
Stan
bardzo
dobry (I)
Stan dobry
(II)
Stan umiar
-kowany
(III)
Stan saby
(IV)
Stan zy
(V)
Makrofitowy Indeks Stanu Ekologicznego dla jezior ramieniowych gbokich
1-0,68 0,679-0,34 0,339-0,17 0,169-0,09
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
23
Tabela 3. Graniczne dla stanu dobrego i umiarkowanego wartoci elementw fizyczno-chemicznych w poszczeglnych typach jezior
Wskanik Typ jeziora
stratyfikowane o maej wartoci wsp. Schindlera
stratyfikowane o duej wartoci wsp. Schindlera
polimiktyczne o maej wartoci wsp. Schindlera
polimiktyczne o duej wartoci wsp. Schindlera
P cak. (mgP/l) 0,060 0,090 0,100 0,120 N cak. (mgN/l) 1,5 2,0 1,6 2,5 Przezroczysto m 2,5 1,7 1,5 1,0 O2 nad dnem (mg/l) nie dotyczy 4,0 r. nasycenie hypo -limnioniu tlenem (%)
10 nie dotyczy
Przewodno el. w. (s/cm)
600
Dla wszystkich jezior, dla ktrych dostpne byy wyniki bada monitoringowych, dane
literaturowe albo wyniki wasnych bada ekspertw zaangaowanych w projekt, na
podstawie powyszych kryteriw (z uwzgldnieniem typologii) okrelono stan ekologiczny.
Naley pamita, e dla duej czci jezior danych monitoringowych brakuje i wtedy ocena
stopnia degradacji jeziora zostaa wyprowadzona przez ekspertw na podstawie rnych
przesanek porednich (w tym danych ankietowych patrz niej). W takich przypadkach
ocena ta powinna by traktowana jako przybliona, czy te orientacyjna. Naley rwnie
zdawa sobie spraw, e przeprowadzona ocena stanu jezior dokonana zostaa praktycznie
na podstawie jednego elementu biologicznego i to niepenego, tzn. zawartoci chlorofilu a,
ktra jest miar obfitoci glonw fitoplanktonowych. W przypadku fitoplanktonu, do oceny,
powinny by wzite pod uwag rwnie inne aspekty wystpowania tego zespou (=
elementu biologicznego), jak skad taksonomiczny oraz intensywno i czstotliwo
wystpowania zakwitw. W ocenie tylko niewielkiej grupy jezior mogy by wykorzystane
makrofity. Makrobezkrgowce oraz ryby, ze wzgldu na brak danych, a take narzdzi do
oceny, zostay pominite w ogle. Przeprowadzenie oceny jezior na podstawie kompletu
kryteriw biologicznych, wymaganych Ramow Dyrektyw Wodn, z pewnoci odmienioby
wynik oceny wielu zbiornikw, zwaszcza przy zastosowaniu zasady one-out-all-out
(najgorszy wynik decyduje o ocenie ostatecznej).
Generalnie, nie byy dostpne dane o stanie chemicznym jezior/zbiornikw. Wyniki analiz
substancji priorytetowych i innych zanieczyszczajcych, wykonywanych w roku 2008
w ramach monitoringu wd stojcych traktowane s jako pilotowe i nie mogy stanowi
wiarygodnej podstawy oceny.
W analizie stopnia degradacji jezior i zbiornikw nie zostay wykorzystane wyniki
monitoringu ich osadw dennych. Zamieszczone na stronach internetowych GIO oceny
stopnia zanieczyszczenia osadw nie s opatrzone adnym komentarzem, dotyczcym
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
24
kryteriw zastosowanych w ocenach. Oceny wzbudzaj czasem konsternacj, gdy np.
w jeziorze o stanie ekologicznym bardzo dobrym stopie zanieczyszczenia osadw oceniany
jest jako wysoki. Po konsultacjach z wykonawcami monitoringu osadw (Pastwowy Instytut
Geologiczny) okazao si, e zastosowane do oceny rne kryteria nie zostay opracowane
w Polsce i nie s dostosowane do warunkw polskich. S to np. propozycje zaczerpnite
z pimiennictwa kanadyjskiego albo nawizuj do dyskutowanych obecnie kryteriw
europejskich. Nie maja wic adnego oparcia w przyjtych w Polsce, albo w UE, przepisach,
czy te normach. Nie s zweryfikowane w warunkach polskich, gdzie towe zawartoci
rnych substancji zanieczyszczajcych moe by cakiem rne od tego, co stwierdza si na
innym kontynencie.
Zastosowane podejcie do oceny degradacji zbiornikw antropogenicznych jest
zbiene z metodyk przedstawion w odniesieniu do jezior z pewnymi wyjtkami, ktre
zostan poniej wymienione.
Oglne zaoenia:
1. Ocenie poddano wszystkie zbiorniki wskazane w SIWZ.
2. W celu okrelenia charakteru zbiornikw antropogenicznych, zastosowano podejcie
przedstawione w pracy, wykonanej w IMGW Oddz. Wrocaw Opracowanie metodyk
monitoringu i oceny potencjau ekologicznego zbiornikw zaporowych na podstawie
parametrw biologicznych (Bachuta i In. 2009), oparte na okresie wymiany wody
w zbiornikach. Zgodnie z powyszym, zastosowano nastpujcy podzia zbiornikw:
zbiorniki reolimniczne woda w zbiorniku wymienia si co najmniej 15 razy w cigu roku; s to zbiorniki, ktre s bardziej zblione do rzek ni jezior,
zbiorniki przejciowe woda w zbiorniku wymienia si od 10 do 15 razy w cigu roku; zbiorniki ktre w czci rzecznej s bardziej zblione do rzek, w czci
jeziorowej (blisko zapory) do jezior,
zbiorniki limniczne woda w zbiorniku wymienia si najwyej 10 razy w cigu roku; s to zbiorniki bardziej zblione do jezior.
Zastosowanie do oceny zbiornikw przedstawionej w powyszej pracy metodyki oceny stanu
na dzie dzisiejszy jest niemoliwe, z uwagi na brak wynikw monitoringu wd w zakresie
licznych wskanikw biologicznych.
3. Ocena zbiornikw na podstawie wynikw monitoringu wd z okresu 2000 - 2008,
odbywaa si z zastosowaniem wskazanych dla jezior wartoci wskanika biologicznego
jakoci wody (chlorofil a) oraz wskanikw fizyko- chemicznych (przezroczysto, azot
oglny, fosfor oglny, stenie tlenu nad dnem lub rednie nasycenie tlenem hipolimnionu,
przewodno el. w.), wg za. 2 do Rozporzdzenia M z dnia 20 sierpnia 2008 w sprawie
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
25
sposobu klasyfikacji stanu jednolitych czci wd powierzchniowych (Dz. U. nr 162, poz.
1008).
Na podstawie podziau zbiornikw wynikajcego z okresu wymiany wody, informacji
o wystpowaniu zjawiska stratyfikacji wd oraz obliczonej wartoci Wsp. Schindlera,
przyporzdkowano poszczeglne zbiorniki do jednego z czterech typw jezior, dla ktrych
w podejciu metodycznym zaproponowanym w czci jeziornej projektu, wskazano
wartoci graniczne poszczeglnych wskanikw jakoci wody pomidzy dobrym stanem wd,
a stanem umiarkowanym (dla wskanikw fizyko- chemicznych) oraz dla piciu stanw
ekologicznych w przypadku chlorofilu a.
Decydujcym w oglnej ocenie stanu, za przyjt metodyk, bya przede wszystkim warto
wskanika biologicznego jakoci wody (chlorofil a), a pozostae wskaniki traktowano
drugoplanowo.
Przy analizie danych monitoringowych wykorzystywano wszystkie dostpne analizy
(w wikszoci przypadkw byy to analizy z wiosny, lata i jesieni), biorc pod uwag zapis Za.
6, pkt VIII, ppkt 4 Rozporzdzenia z 2008 r. dot. sposobu klasyfikacji stanu JCWP. Stan
ekologiczny zbiornikw oceniano we wszystkich badanych punktach pomiarowo-
kontrolnych (nie stosowano uredniania wynikw dla caego zbiornika), z uwagi na czsto
odmienn jako wd w poszczeglnych punktach oraz dla zobrazowania zmiennoci
i zalenoci stanu wd od miejsca pobrania prby (np. moliwo zobrazowania wpywu
cieku zasilajcego zbiornik na jego stan).
4.3 Ocena podatnoci na degradacj jezior i zbiornikw
Dla okoo 800 jezior polskich objtych badaniami monitoringowymi od roku 1992,
w bazie danych JEZIORA istniej dane o ich naturalnej podatnoci na degradacj wedug
Systemu Oceny Jakoci Jezior (Kudelska, Cydzik i Soszka 1983). Zostay one wykorzystane
w ocenie zagroenia jezior ze strony zlewni. Dla pozostaych jezior podatno na degradacj
wedug SOJJ wyznaczono na podstawie dostpnych danych.
Zestaw wskanikw do oceny podatnoci przedstawia si nastpujco:
rednia gboko jeziora (V/P, gdzie V objto jeziora, P powierzchnia jeziora);
stosunek objtoci jeziora do dugoci linii brzegowej (V/L);
procent stratyfikacji wd wyraa udzia hypolimnionu w caej objtoci wd;
iloraz powierzchni dna czynnego tj. dna lecego w zasigu epilimnionu i objtoci
epilimnionu (Pe/Ve);
procent wymiany wody w roku stosunek odpywu z jeziora do jego pojemnoci w jednostce
czasu;
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
26
wspczynnik Schindlera iloraz powierzchni zlewni cakowitej mierzonej cznie z
powierzchni jeziora i objtoci jeziora ((Pz+Pj)/V);
sposb zagospodarowania zlewni bezporedniej jeziora.
Okrelenie kategorii podatnoci jeziora na degradacj opiera si wszystkich wskanikach, ktrych
wartociom przypisuje si kategori, a kadej kategorii punktacj (I kategoria 1 punkt, II 2punkty,
III 3 punkty, poza kategori 4 punkty). Zakresy wartoci wskanikw w poszczeglnych
kategoriach podatnoci przedstawia tabela 4.
Tabela 4. Wskaniki i ich normatywy dla poszczeglnych kategorii podatnoci jezior na degradacj wedug SOJJ
wskanik
Kategoria podatnoci
I II III Poza kategori
Gboko jeziora (m) 10 5 3 50
Sposb zagospodarowania zlewni bezporedniej w % 60%
lasw
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
27
wystpuje w nich stratyfikacja, a dno czynne obejmuje ca powierzchni dna jeziora. Przy
okrelaniu dominujcego sposobu zagospodarowania terenw otaczajcych jezioro, zamiast
zlewni bezporedniej (ktrej zasigu nie wyznaczano) analizowano zagospodarowanie
powierzchni bufora 1000 m, co byo oczywicie znacznym uproszczeniem.
Na potrzeby projektu rozwaano rwnie moliwo wykorzystania metody oceny
oddziaywania zlewni na jezioro oraz oceny odpornoci jeziora na wpywy z zewntrz wedug
Bajkiewicz-Grabowskiej (1987). Ocena oddziaywania zlewni na jezioro, w tej metodzie,
uwzgldnia nastpujce wskaniki:
Wspczynnik Ohlego (stosunek powierzchni zlewni cakowitej jeziora do powierzchni jeziora),
Typ bilansowy jeziora, Gsto sieci rzecznej z zlewni bezporedniej, redni spadek zlewni bezporedniej, Udzia obszarw bezodpywowych w zlewni bezporedniej, Budowa geologiczna zlewni bezporedniej, Sposb uytkowania zlewni bezporedniej.
Dla wszystkich tych wskanikw ustalono zakresy wartoci w podziale na 4 grupy.
Przynaleno jeziora do grupy podatnoci na dostaw materii ze zlewni okrela si metod
punktacji, analogicznie do przedstawionej powyej kategoryzacji wedug SOJJ. Zakresy
wartoci punktacji dla poszczeglnych grup podatnoci zlewni przedstawiaj si nastpujco:
1,0 Grupa 1 - Zlewnia ma ograniczone moliwoci uruchamiania adunku obszarowego i brak
moliwoci dostarczania materii do zbiornika
1,1-1,4 Grupa 2 - Zlewni charakteryzuje may wpyw na uruchamianie adunku obszarowego i niewielka moliwo dostarczania go do zbiornika
1,5-1,9 Grupa 3 - Zlewnia ma rednie moliwoci uruchamiania adunku obszarowego i zasilania jeziora
> 2,0 Grupa 4 - Zlewnia ma due moliwoci dostarczania adunku do jeziora.
Ocena podatnoci na dostaw materii do jeziora opiera si w duej mierze na danych
dotyczcych zlewni bezporedniej. Danych takich nie ma dla wszystkich jezior polskich
objtych projektem, a wyznaczenie granic zlewni bezporedniej kadego jeziora oraz
zgromadzenie danych dla tego obszaru przekracza ramy czasowe caego projektu. Dwa
wskaniki oceny roli zlewni w uruchamianiu adunku biogenw, odnoszce si do zlewni
cakowitej: wspczynnik Ohlego i typ bilansowy jeziora, mog by wykorzystane w analizach.
Dlatego zaoono, e ocena zlewni wedug Bajkiewicz-Grabowskiej (1987) bdzie
przeprowadzana na podstawie trzech dostpnych wartoci wskanikw. Druga z ocen, w
metodzie Bajkiewicz-Grabowskiej, to nieco zmodyfikowana ocena podatnoci wedug SOJJ,
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
28
wspomniana powyej. Na pocztkowym etapie realizacji pracy, eksperci, opisujc stan
kolejnych jezior, sygnalizowali, e ocena roli zlewni w uruchamianiu adunku biogenw i ich
transporcie do jeziora, oparta wycznie na trzech wskanikach jest niewiarygodna i czsto
stoi w sprzecznoci z realn sytuacj, w ktrej znajduje si jezioro. Na fakt taki zwrcia
rwnie uwag uczestniczka spotkania (czonkini Zespou Monitorujcego) w RZGW Krakw
w dniu 28 kwietnia 2010, powiconego przedstawieniu postpu prac w zakresie zbiornikw.
W tej sytuacji, po wymianie stanowisk w gronie ekspertw, zarekomendowano odstpienie
od interpretacji oceny zlewni wedug Bajkiewicz-Grabowskiej, jeli wikszo danych do jej
przeprowadzenia jest niedostpna. Gdy moliwe byo wyliczenie redniej punktacji ze
wszystkich wskanikw uwzgldnianych przez Bajkiewicz-Grabowsk (1987) przy ocenie roli
zlewni w obcieniu adunkiem biogenw wd jeziora lub gdy ocena taka jest dostpna w
literaturze, a zwaszcza w licznych monografiach obszarw pojeziernych, ktre ukazuj si od
lat osiemdziesitych, zostaa ona przywoana w opisach jezior. W przypadku pewnej liczby
jezior, dla ktrych dysponowano tylko trzema wskanikami, wartoci zamieszczono tylko
informacyjnie i nie miay one wpywu na ocen.
W przypadku zbiornikw wodnych innych ni jeziora, wskazanych do analizy,
przeprowadzono wyliczenia wskanikw podatnoci na degradacj, wzorowanych na SOJJ,
w zakresie:
wskanika redniej gbokoci zbiornika, wskanika wyraonego jako stosunek objtoci zbiornika do dugoci linii brzegowej, wskanika % wymiany wody w roku, wspczynnika Schindlera, wskanika zagospodarowania zlewni bezporedniej, jako udzia lasw i gruntw ornych
w zlewni.
Wartoci graniczne dla poszczeglnych kategorii podatnoci na degradacj przyjte zostay
za SOJJ.
Powysze wskaniki zostay ustalone dla zbiornikw, dla ktrych istniaa moliwo
pozyskania informacji wejciowych.
Podczas prac wykorzystane zostay rwnie dostpne wyniki analizy degradacji i podatnoci
na degradacj poszczeglnych jezior i zbiornikw w Polsce, wykonane i opublikowane przez
ekspertw zajmujcych si problematyk ochrony wd stojcych, np. materiay
pokonferencyjne.
4.4 Ocena zagroenia jezior i zbiornikw ze strony zlewni
Dla kadego z jezior polskich oraz zbiornikw objtych opracowaniem oszacowano
zagroenie ze strony zlewni (punktowe i obszarowe rda zanieczyszcze).
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
29
Dane wejciowe do przeprowadzenia analiz obejmoway informacje o czynnikach presji
rodowiskowych udostpnione przez regionalne zarzdy gospodarki wodnej, inspektoraty
ochrony rodowiska, a take zawarte w CLC 2006, pimiennictwie, pochodzce z analizy map,
zdj lotniczych i satelitarnych. rdem informacji bya rwnie ankietyzacja urzdw
gminnych, Internet oraz niepublikowane dane znajdujce si w posiadaniu wykonawcw
pracy. Nastpujce czynniki presji byy przedmiotem analizy:
1) udzia w powierzchni zlewni jezior i zbiornikw terenw uytkowanych rolniczo,
2) wystpowanie na terenie zlewni ferm hodowlanych na podstawie informacji o zoonych
wnioskach i uzyskanych pozwoleniach zintegrowanych oraz z przeprowadzonej
ankietyzacji gmin,
3) udzia w powierzchni zlewni jezior i zbiornikw terenw przemysowych,
4) obecno na terenie zlewni jezior i zbiornikw zrzutw ciekw oczyszczonych
z oczyszczalni ciekw analiza wszystkich wskazanych w bazie danych zrzutw ciekw
wg pozwole wodnoprawnych oraz w bazach danych z urzdw marszakowskich
o wysokoci opat za korzystanie z wd, rwnie informacje z ankietyzacji gmin,
5) obecno na terenie zlewni jezior i zbiornikw zrzutw ciekw nieoczyszczonych -
analiza wszystkich wskazanych w bazie danych zrzutw ciekw wg pozwole
wodnoprawnych oraz w bazach danych z urzdw marszakowskich o wysokoci opat za
korzystanie z wd, rwnie informacje z ankietyzacji gmin,
6) intensywno turystycznego i rekreacyjnego wykorzystania jezior i zbiornikw - w tym
szlaki wodne i egluga rdldowa, obecno kpielisk zorganizowanych
i niezorganizowanych na podstawie wykazw wd wykorzystywanych do rekreacji,
a w szczeglnoci do kpieli, sporzdzonych przez RZGW w 2003 r.,
7) obecno w zlewni jezior i zbiornikw innych obiektw, mogcych mie wpyw na jako
bd ilo zasobw wodnych, np. duych kompleksw staww rybnych, staww
przepywowych (ososiowych),
8) obecno znaczcych poborw wody bezporednio z jezior i zbiornikw, bd
zlokalizowanych w zlewniach, a majcych wpyw na ich zasoby wodne na podstawie
baz danych o poborach wd wg pozwole wodnoprawnych oraz baz danych z urzdw
marszakowskich o wysokoci opat za korzystanie z wd, rwnie informacje
z ankietyzacji gmin,
9) pitrzenie jezior i zbiornikw. W tym ostatnim przypadku naley zdawa sobie spraw, e zmiany zachodzce w ekosystemie
jeziornym pod wpywem podpitrzenia wd zale nie tylko od wysokoci pitrzenia, ale te od
dugoci trwania poszczeglnych stanw wody i pory roku w ktrej woda jest retencjonowana.
Stosunkowo wysokie, ale krtkotrwae pitrzenie wczesn wiosn, czsto obserwowane w
warunkach naturalnych, ma nieporwnanie mniejszy wpyw na stan ekologiczny jeziora ni
kilkumiesiczne pitrzenie pn wiosn i w lecie tylko o 30 cm (Godyn 1990). Do kadego
przypadku naley podchodzi indywidualnie, poniewa w zalenoci od nachylenia terenu rny
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
30
bdzie obszar zalanego obrzea, rna objto retencjonowanej wody i jej stosunek do
dotychczasowej objtoci jeziora. Due znaczenie ma te charakter zlewni, z ktrej spywa woda do
jeziora, ze wzgldu na dostarczany adunek zanieczyszcze. W kadym przypadku niezbdne jest
wic przygotowanie przynajmniej uproszczonego raportu oddziaywania na rodowisko, cho
Rozporzdzenie RM z dn. 9.XI.2004 (Dz.U. 257, poz. 2573) nakada obowizek wykonania raportu
jedynie w przypadku retencjonowania od 10 mln. m3 wody lub gdy wysoko pitrzenia siga co
najmniej 5 m. Wykonanie takich ekspertyz dla kadego planowanego do podpitrzenia jeziora
wykracza poza ramy tego opracowania. Informacja o planach podpitrzenia zawarta w opisie jeziora
powinna jednak wskazywa na konieczno wykonania oceny jego oddziaywania, niezalenie od
skali przedsiwzicia.
Ze wzgldu na brak dostpu do danych o obecnoci i pooeniu gruntw
zmeliorowanych w zlewniach jezior i zbiornikw, w tym zdrenowanych, a take o stanie
urzdze melioracyjnych (co pierwotnie byo planowane), zagadnienie to nie zostao
uwzgldnione w analizach.
Na funkcjonowanie jeziora ogromny wpyw ma sposb prowadzenia gospodarki rybackiej.
Zarybianie wydaje si mie nawet wikszy wpyw na stan ichtiofauny jezior ni inne
oddziaywania antropogeniczne. Obecnie prawo do rybackiego korzystania z wd
przekazywane jest wycznie uytkownikowi wyonionemu w drodze postpowania
konkursowego, wskazanego w odpowiednich przepisach. Dyrektor RZGW ogasza konkurs na
oddanie w uytkowanie obwodu rybackiego, celem wyboru podmiotu gwarantujcego
prowadzenie racjonalnej gospodarki rybackiej na wodach obwodu. Gospodarka ta musi
polega na wykorzystaniu produkcyjnych moliwoci wd, zgodnie z operatem rybackim,
w sposb nienaruszajcy interesw uprawnionych do rybactwa w tym samym dorzeczu,
z zachowaniem zasobw ryb w rwnowadze biologicznej i na poziomie umoliwiajcym
gospodarcze korzystanie z nich przyszym uprawnionym do rybactwa (Kasperek-Kawaek,
Kiedryski, 2008). Jedn z trzech jednostek uprawnionych do opiniowania operatw
rybackich jest IR, ktry w latach 1998-2008 zaopiniowa 1315 operatw. Skadane do
zaopiniowania operaty charakteryzuje szereg niedoskonaoci i uchybie, zarwno
formalnych jak i merytorycznych. W grupie tych ostatnich wymienia si (Falkowski, 2008):
przy opisie stosunkw hydrobiologicznych jeziora brakuje podstawowych informacji, np. o warunkach termiczno-tlenowych. Autorzy, nawet jeli przedstawiaj obszerny
opis warunkw hydrobiologicznych, to nie wi wpywu poszczeglnych czynnikw
z prowadzeniem gospodarki rybackiej.
charakterystyka ichtiofauny, przedstawiona w operacie, ogranicza si czsto do skadu jakociowego i wyliczenia wystpujcych gatunkw,
podawane planowane nakady na zarybianie czsto s nierealne i nie maj nic wsplnego z prowadzeniem gospodarki rybackiej.
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
31
Tak wic operaty rybackie, obecnie przesyane do zaopiniowania, w znacznej mierze nie
mog by podstaw do rzetelnej oceny gospodarki rybackiej prowadzonej na jeziorach,
pomijajc ju fakt, e analiza operatw (zakadajc, e jaka ich cz dostarcza
wartociowych danych) wymagaaby znacznie wicej czasu, ni przeznaczono na realizacj
projektu. Z tego wzgldu w opracowaniu wykorzystano tylko publikowane dane rybackie
oraz wyniki wasnych bada ekspertw zaangaowanych w projekt.
Odrbnego komentarza wymaga zagadnienie jakoci i uytecznoci danych o punktowych
rdach zanieczyszcze, udostpnionych na potrzeby niniejszego projektu. W ostatnich
latach na terenach pojeziernych oddawanych jest do uytku bardzo wiele nowych
oczyszczalni ciekw, a stare s modernizowane lub nastpuje poprawa ich eksploatacji.
Z roku na rok wzrasta udzia ciekw oczyszczanych biologicznie z chemicznym strcaniem
fosforu, co ma ogromne znaczenie dla ochrony jezior. Jednake najnowsze dostpne dane
o punktowych rdach zanieczyszcze z Urzdw Marszakowskich oraz przekazane przez
regionalne zarzdy gospodarki wodnej mogy by wykorzystane na potrzeby projektu
w ograniczonym stopniu z nastpujcych powodw:
nie wskazano odbiornika ciekw nie wiadomo wic, czy rdo znajduje si w zlewni jeziora, czy poza ni,
nie jest znany rodzaj ciekw odprowadzanych z poszczeglnych rde, ani ilo odprowadzanych ciekw,
adunki lub stenia zanieczyszcze, jeli w ogle pojawiaj si w zestawie danych, czsto nie obejmuj fosforu i azotu,
w niektrych przypadkach wtpliwoci budz podane iloci odprowadzanych ciekw, udostpnione wykazy punktowych rde zanieczyszcze nie s pene. Na og brakuje
informacji o niewielkich rdach, jak orodek rekreacyjny, budynek mieszkalny, czy
szkoa. Biorc pod uwag, specyfik jezior (systemy prawie zamknite, w ktrych raz
wprowadzone zanieczyszczenia wchodz w obieg materii) systematyczna dostawa
nawet niewielkich iloci biogenw ma znaczenie dla jakoci wd i powodowa moe
lokalne (w litoralu) niekorzystne zmiany elementw biologicznych, takich jak makrofity,
czy makrofauna bezkrgowa.
Zatem ocena zagroenia wd jezior ze strony punktowych rde zanieczyszcze
przedstawiona w opracowaniu jest z pewnoci dalece niedoskonaa. Sytuacja nie zmieni si
do czasu, gdy bazy danych bd zawieray nieprecyzyjne, albo jedynie wyrywkowe dane,
ktre nie mog by podstaw rzetelnej oceny sytuacji.
Podobnie jak w odniesieniu do punktowych rde zanieczyszcze, dysponowano do
przypadkowymi informacjami dotyczcymi ferm hodowlanych w zlewniach jezior. Poniewa
wykonawca nie dysponowa oficjalnymi danymi, rdem wiedzy o fermach, istniejcych w
zlewniach jezior, bya przede wszystkim ankietyzacja gmin oraz znajomo terenu ekspertw
realizujcych projekt na terenie poszczeglnych regionalnych zarzdw gospodarki wodnej.
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
32
Ze wzgldu na duy zakres opracowania (ponad 1200 jezior i zbiornikw na terenie caej
Polski) niektre elementy presji oceniano w oparciu o dane obrazowe (zdjcia lotnicze,
zobrazowania satelitarne). Analizie podlegay: stopie zaronicia brzegu jeziora/zbiornika
rolinnoci szuwarow, stopie poronicia strefy przylegej do linii brzegowej (bufor)
rolinnoci drzewiast i krzewiast, ktra ogranicza dopyw biogenw ze spyww
obszarowych z terenu zlewni, lokalizacja pomostw, obiektw turystycznych i innych,
mogcych stanowi zagroenie dla jakoci wd, usytuowanie zabudowy wzgldem linii
brzegowej jeziora/zbiornika.
Dokadne rozpoznanie terenowe, w czasie przewidzianym na realizacj pracy, nie byo
moliwe, dlatego autorzy opracowania podjli decyzj o pozyskaniu dodatkowych danych
posikujc si form wywiadu i ankiety telefonicznej. Ankieta przeprowadzona zostaa z
pracownikami Wydziaw Ochrony rodowiska Urzdw Gmin oraz Starostw, na terenie
ktrych wystpuj jeziora. Nastpnie dane te byy uszczegawiane i weryfikowane
w oparciu o informacje uzyskane od wacicieli jezior, dzierawcw, gospodarstw rybackich,
nadlenictw oraz pracownikw Parkw Krajobrazowych. Ankieta zawiera szczegowe
pytania, majce na celu zidentyfikowanie presji w zlewniach jezior i zbiornikw wodnych.
Dopuszczalna bya rwnie moliwo wysyki i zwrotu ankiety drog elektroniczn na
yczenie respondenta.
W tabeli stanowicej zacznik nr 3 przedstawiono tematyk przeprowadzanej ankiety wg
kategorii (I, II itd.).
Dane pochodzce z ankietyzacji byy traktowane z du ostronoci. Na znaczn cz pyta
ankietowych odpowied brzmiaa brak danych lub nie dotyczy. Zdarzao si, e
odpowiedzi dotyczce tego samego jeziora, udzielane przez dwa lub trzy ankietowane
podmioty byy ze sob sprzeczne. W przypadku jednego z jezior, dla ktrego dokonano
analizy wiarygodnoci ankiety i skonfrontowano informacje uzyskane z Urzdu Gminy
z danymi uzyskanymi od uytkownika, analiz map i zdj satelitarnych na stronie
Geoportalu, stron internetowych na kilku innych portalach, oceniono, e 62 % odpowiedzi
w ankiecie byo wiarygodnych, natomiast 16 % mylcych (Godyn, informacja ustna).
Jednoczenie ankiety byy niejednokrotnie jedynym rdem informacji o presjach, ktre
nie mogyby zosta zidentyfikowane na podstawie materiaw udostpnionych na potrzeby
projektu przez regionalne zarzdy gospodarki wodnej. W duej liczbie przypadkw dane
z ankietyzacji byy JEDYNYM rdem jakichkolwiek informacji o jakoci wd jeziora. Tak
wic, pomimo zastrzee co do jakoci tak pozyskanych informacji, autorzy Projektu stoj na
stanowisku, e ogromny wysiek woony w przeprowadzenie ankiet nie by zmarnowany.
Ponadto, informacje na temat jezior i zbiornikw wodnych pozyskiwano, podczas spotka
przedstawicieli Wykonawcy w Wojewdzkich Inspektoratach Ochrony rodowiska. Po
uzyskaniu informacji o zakresie moliwych do udostpnienia danych przekazywane one byy
take za pomoc korespondencji w oparciu o ustaw z dnia 3 padziernika 2008 r.
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
33
o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie
rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko (Dz. U. 2008 r., Nr 199 poz. 1227).
4.5 Procedura oceny nasilenia presji na jeziora/zbiorniki (szacowanie adunkw azotu
i fosforu powstajcych w zlewniach jezior/zbiornikw)
Obszarowe adunki azotu i fosforu powstajce w zlewni w zalenoci od sposobu jej
zagospodarowania szacowano przyjmujc nastpujce jednostkowe wspczynniki eksportu,
ustalone na podstawie danych literaturowych, gwnie z terenu Polski:
Tabela 5. Wartoci jednostkowych adunkw biogenw w zalenoci od sposobu uytkowania terenu
Sposb uytkowania zlewni adunek jednostkowy (kg/ha/rok)
N P
lasy 1,5 0,1
pola orne i tereny o rozproszonej
zabudowie
w 11 wojewdztwach o mniejszej
presji *
w 5 wojewdztwach o wyszym
nawoeniu i zasobnoci gleb **
9,0
12,0
0,3
0,4
ki i pastwiska
w 11 wojewdztwach o
mniejszym nawoeniu *
w 5 wojewdztwach o wikszym
nawoeniu**
3,0
4,5
0,2
0,3
rodowiska podmoke 1,5 0,1
ugory 3,0 0,2
zabudowa zwarta 6,0 0,9
opad atmosferyczny*** 12,9 0,35
* - wojewdztwa: zachodniopomorskie, pomorskie, warmisko-mazurskie, podlaskie, mazowieckie, kujawsko-pomorskie, lubelskie, witokrzyskie, lskie, maopolskie, podkarpackie
**- wojewdztwa: dolnolskie, lubuskie, dzkie, opolskie i wielkopolskie
*** - adunek odnoszony jest do powierzchni jeziora
-
Projekt: Sformuowanie w warunkach korzystania z wd regionu wodnego ogranicze w korzystaniu z wd jezior lub zbiornikw oraz w uytkowaniu ich zlewni, MGGP S.A. oraz Instytut Ochrony rodowiska
34
W przypadku punktowych rde zanieczyszcze, istniejcych w zlewni jezior/zbiornikw,
adunki substancji biogennych z nich pochodzce szacowano na podstawie danych
udostpnionych przez Zleceniodawc. Jak ju wczeniej zaznaczono, dane te s
niekompletne, a w wielu przypadkach nie daj moliwoci oszacowania adunkw azotu
i fosforu. Gdy dostpna bya informacja o i