PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA€¦ · Secuencia de contidos e temporalización. 33 8.3. Grao mínimo de...

Programación Anual. Departamento de Música Página 1

I.E.S. XESÚS FERRO COUSELO

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

________________________________________________

DEPARTAMENTO DE MÚSICA

CURSO 2019-2020


PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DEPARTAMENTO DE MÚSICA

CENTRO I.E.S. Xesús Ferro Couselo

Código Centro 32016273 Concello Ourense

Departamento Música

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DEPARTAMENTO DE MÚSICA

Índice Páxina

1. Consideracións previas: marco legal da programación didáctica. 4

2. Organización do Departamento de Música. 5

Proxecto Curricular LOMCE.

3. Introdución e contextualización. 5

4. Contribución da materia ó logro das competencias básicas. 7

5. Obxectivos xerais da educación secundaria obrigatoria LOMCE. 10

6. Música. 2º ESO

6.1. Vinculación entre obxectivos, secuenciación e temporalización de contidos, criterios de avaliación, estándares de aprendizaxe e grao mínimo de consecución de cada un, competencias clave, elementos transversais, instrumentos de avaliación e criterios de cualificación.

12

6.2. Secuencia de contidos e temporalización. 16

6.3. Grao mínimo de consecución para superar a materia. 19

7. Música. 3º ESO


21



8. Música. 4º ESO


28



Elementos comúns da programación LOMCE.

9. Metodoloxía didáctica, incluíndo as estratexias a desenvolver polo profesorado, para acadar os estándares de aprendizaxe, así como a adquisición das competencias clave.

40


10. Procedementos e instrumentos de avaliación. Criterios de cualificación. 46

10.1. Procedemento para a avaliación inicial na E.S.O. 46

10.2. Procedemento de avaliación continua. 47

10.3. Procedemento de avaliación extraordinaria (ESO e BAC). 48

10.4. Criterios de cualificación. 48

11. Actividades complementarias e extraescolares previstas. 49

12. Accións de acordo co Proxecto Lector. 49

13. Accións do plan de integración das TIC. 51

14. Accións de contribución ó Plan de Convivencia. 53

15. Constancia da información ao propio alumnado. 53

16. Medidas de atención a diversidade. 53

17. Programación da educación en valores. 57

18. Mínimos esixibles e actividades de reforzo/recuperación. 60

19. Programas específicos personalizados para o alumnado repetidor. 61

20. Plans de traballo, seguimento e avaliación da materia pendente. 61

21. Materiais e recursos didácticos. 61

22. Enfoque interdisciplinar da materia de música. 62

23. Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente. 64

24. Indicadores de logro para avaliar a programación didáctica. 65


Proxecto Curricular LOMCE.

1. Consideracións previas: marco legal da programación didáctica.

Programación elaborada en base ás instrucións recollidas no Decreto 86 do 25 de xuño

de 2015 (DOG do 29 de xuño de 2015), polo que se establece o currículo da educación

secundaria obrigatoria e do Bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.

A) Marco legal.

Durante este curso académico 2019-2020, implántase o único decreto de currículo: o

correspondente á LOMCE para os catro niveis de ESO e para o Bacharelato.

Lei Orgánica 2/2006, do 3 de maio, de Educación (LOE)

Lei Orgánica 8/2013, do 9 de decembro, para a mellora da calidade educativa

(LOMCE)

Real Decreto 1105/2014, do 26 de decembro, polo que se establece o currículo da

educación secundaria e do bacharelato

RESOLUCIÓN do 15 xullo de 2016, da Dirección Xeral de Educación, Formación

Profesional e Innovación Educativa, pola que se ditan instrucións para a

implantación, no curso académico 2016/17, do currículo establecido no Decreto

86/2015, do 25 de xuño, da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato nos

centros docentes da Comunidade Autónoma de Galicia.

Orde ECD/65/2015 pola que se describen as relacións entre competencias, contidos e

criterios de avaliación.

Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación

secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.

A Orde do 15 de xullo de 2015 pola que se establece a relación de materias de libre

configuración autonómica de elección para os centros docentes nas etapas de

educación secundaria obrigatoria e bacharelato, e se regula o seu currículo e a súa

oferta.

Real Decreto 665/2015, do 17 de xullo, polo que se desenvolven determinadas

disposicións relativas ao exercicio da docencia na educación secundaria obrigatoria, o

bacharelato, a formación profesional e as ensinanzas de réxime especial.

Resolución do 27 de xullo de 2015, da Dirección Xeral de Educación, Formación

Profesional e Innovación Educativa, pola que se ditan as instrución para o curso

académico 2015-2016.


2. Organización do Departamento de Música.

Para este curso 2019-2020, a composición do Departamento de Música está formada

por dos profesores. A xefatura do Departamento recae no especialista da materia.

Xefe/a de departamento Materia

J. Roberto Prieto Carracedo Música

Membros do departamento Materias

J. Roberto Prieto Carracedo Música

Xosé Lois Gómez García Historia-Música

Cargos directivos Vicedirección

Distribución do alumnado:

Curso Materia nº de grupos

2º ESO Música 3

3º ESO Música 2

4º ESO Música 1

3. Introducción e contextualización.

A Educación Secundaria Obrigatoria ten como finalidade transmitir ao alumnado os

elementos básicos da cultura, formalos para asumir os seus deberes e exercer os seus

dereitos, e preparalos para a VIDA.

A presente Programación Didáctica busca a coherencia entre as diferentes partes da

educación: a interdisciplinariedade, a adaptación á diversidade, a disposición de materiais e

recursos, a adecuada contextualización dos contidos. Todo iso sen esquecer ao material

humano co que traballamos, os nosos alumnos e alumnas, obxecto do noso traballo e

dedicación.

A consecuencia de toda labor docente é a adaptación do alumnado á súa contorna, e

como non, a súa actividade dentro da mesma, sendo un máis e sentíndose parte importante

da nosa sociedade. Xa que logo, non hai que esquecer, tal e como xa dixo Ausubel, a

educación ábrenos as fronteiras da vida.


O fin que persegue todo ensino-aprendizaxe é que o alumnado que cursa estudos

intégrese na sociedade e poida formar parte dela.

Esta programación didáctica foi realizada polo departamento de Música seguindo os

criterios do Proxecto educativo e Curricular do Centro e da Comisión de Coordinación

Pedagóxica en todos os elementos que a compoñen.

Para a elaboración desta programación didáctica habemos ter en conta os seguintes

principios pedagóxicos e didácticos:

- Necesariamente partimos do nivel de desenvolvemento do alumnado.

- Construiremos aprendizaxes significativas.

- O alumnado ten que ser activo na súa aprendizaxe.

- Desenvolver no alumnado unha intensa actividade mental (Para que asimile e adapte

os coñecementos adquiridos).

- Favorecer relacións interpersonais para o desenvolvemento de valores.

Este centro manifesta que o seu labor educativo fundaméntase nos dereitos humanos,

de onde se desprende que a educación ha de ser pluralista respectando as conviccións

relixiosas morais e ideolóxicas da comunidade educativa, partindo do establecido nos artigos

16 e 27 da Constitución.

A educación neste centro ao fomentar os valores democráticos, procura chegar a un

consenso entre todos os elementos da comunidade educativa, art. 27 “a educación terá por

obxecto o pleno desenvolvemento da personalidade humana no respecto aos principios

democráticos de convivencia e os dereitos e liberdades fundamentais”.

A filosofía do noso centro baséase na consecución dos obxectivos do Proxecto Educativo

de Centro, estes son:

a) Posibilitar unha educación para a igualdade, a paz, a solidariedade e os dereitos humanos

que faciliten a convivencia no centro e fóra del.

b) Facer posible a comunicación, a relación e a integración dos pais de alumnos na vida do

centro.

c) Fomentar actividades que potencien e melloren os hábitos de estudos e o gusto pola

lectura.

d) Contribuír a que o Centro convértase nun foco cultural, non só educativo, da zona,

implicando ás diferentes institucións públicas do lugar.

e) Favorecer as diferentes iniciativas da comunidade educativa para conseguir unha

dinámica participativa no centro.

f) Contribuír á consecución dunha mellora da infraestrutura e a mellor utilización dos

recursos de centro.

g) Garantir que os dereitos da comunidade sexan respectados.


h) Valorar a iniciativa e realización de actividades extraescolares que complementen a

educación no aula e respondan ás necesidades do alumnado.

4. Contribución da materia ó logro das competencias básicas.

A música, como ben cultural e como linguaxe e medio de comunicación non verbal,

constitúe un elemento con gran valor na vida das persoas; ademais, favorece o seu

desenvolvemento integral, intervén na súa formación emocional e intelectual, a través do

coñecemento do feito musical como manifestación cultural e histórica, e contribúe ao

afianzamento dunha postura aberta, reflexiva e crítica no alumnado.

Na actualidade, a música constitúe un dos principais referentes de identificación da

mocidade. Co desenvolvemento tecnolóxico multiplicáronse as canles de acceso ás cada vez

máis numerosas fontes de cultura musical, así como aos seus diversos xeitos de creación e

interpretación, a través de vehículos que forman parte da súa vida cotiá, como internet, os

dispositivos móbiles, os reprodutores de son e os videoxogos. Ademais, fomenta o

desenvolvemento da percepción, a sensibilidade estética, a expresión creativa e a reflexión

crítica.

A materia de Música contribúe ao desenvolvemento de valores como o esforzo, a

constancia, a disciplina, a toma de decisións, a autonomía, o compromiso, a asunción de

responsabilidades e o espírito emprendedor, innovador e crítico, que contribúen ao

desenvolvemento integral da persoa. A práctica musical mellora a memoria, a

concentración, a atención, a psicomotricidade, o control das emocións, a autoestima, as

habilidades para enfrontarse a un público ou a capacidade para traballar en grupo. A música

potencia o desenvolvemento de capacidades como a comunicación oral e escrita, o

pensamento matemático ou o coñecemento tecnolóxico e científico, que axudan á

adquisición das competencias, ademais de procurar un ensino integral e axudar na

maduración do alumnado novo.

Transcendendo estes valores estéticos, propios da competencia de conciencia e

expresións culturais, o alumnado aprenderá actitudes de cooperación e traballo en equipo

ao formar parte de diversas agrupacións nas que cadaquén asumirá diferentes papeis para

poder interpretar música en conxunto. Por outra parte, é interesante fomentar actitudes

emprendedoras que acheguen o alumnado ás diferentes profesións no ámbito musical e non

musical.


Esta materia fomenta as actividades colaborativas ao integrar os/as estudantes nun

grupo, fomentando o intercambio de ideas, o respecto entre iguais, a integración, a

creatividade, o coñecemento doutros contextos e o desenvolvemento da intelixencia

emocional.

O estudo desta materia parte dos coñecementos previos adquiridos polo alumnado na

educación primaria e do seu desenvolvemento evolutivo, afondando con elementos que,

dado o seu nivel de abstracción, deben abordarse neste momento de desenvolvemento do

alumnado.

Entre outros, é obxectivo desta materia dotar os alumnos e as alumnas dun vocabulario

que permita a descrición de fenómenos musicais, unha comprensión da linguaxe musical

como medio de expresión artística, unha sensibilidade cara á expresión musical e o

entendemento da música como un fenómeno imbricado na historia e na sociedade. Tamén

se lle outorga un papel importante á análise das obras musicais, entendendo que se pode

levar a cabo en distintos niveis de profundidade.

Os elementos do currículo básico organizáronse en catro bloques, moi relacionados

entre si, que comparten múltiples elementos: "Interpretación e creación" integra a

expresión instrumental, vocal e corporal coa improvisación e a composición musical, o que

permitirá ao alumnado participar da música dunha forma activa; "Escoita" pretende crear a

primeira actitude fundamental cara a esta arte e dotar o alumnado das ferramentas básicas

para gozar dela a través da audición e a comprensión do feito musical; "Contextos musicais e

culturais" relaciona a música coa cultura e a historia, dá a coñecer o valor do patrimonio

musical español e galego, e ensina a identificar o estilo e as características distintivas da

música que delimitan cada período histórico básico; e finalmente, "Música e tecnoloxías"

pretende abranguer o coñecemento e a práctica da interacción entre música e novas

tecnoloxías. Estes aspectos teñen especial importancia debido á proximidade que as

tecnoloxías teñen na vida cotiá do alumnado, polo que se pretende xerar unha vinculación

entre a linguaxe tecnolóxica que utiliza habitualmente e a música dentro da aula.

Xa como remate, vese necesario resaltar a importancia do uso dunha metodoloxía

adecuada a este enfoque curricular, que posibilite que o alumnado sexa protagonista da súa

propia aprendizaxe, traballando de xeito colaborativo, onde a práctica e a vivencia do feito

musical sexa real e relevante para o alumnado, para a comunidade educativa e para o

contorno social.


Posiblemente encontrámonos ante a materia que contempla o desenvolvemento do

alumnado da forma máis integral e holística. Isto supón tamén que practicamente tódalas

competencias básicas van estar atendidas desde a nosa área seguindo un enfoque

netamente transversal.

A competencia en comunicación lingüística (CCL): resulta evidente o paralelismo

entrambas dúas linguaxes polo que son moitos os ámbitos nos que se vai producir un

enriquecemento mutuo. Máis aló da aprendizaxe dun vocabulario propio nós vemos esas

interaccións a un nivel moito máis fondo: a nivel de estruturas lingüísticas e de pensamento.

A competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT):

nunha educación musical básica e elemental deben quedar patentes para o alumnado os

elementos matemáticos que encerra a linguaxe musical, sobre todo nos seus elementos

rítmicos e métricos (compases e duracións proporcionais das figuras).

A competencia dixital (CD): na sociedade actual o noso alumnado xa está familiarizado

tanto co uso dos distintos soportes do son como co dos hardware e software musicais que

na aula de música van ser potenciados.

A competencia para aprender a aprender (CAA): o uso funcional dunha nova linguaxe

como é a musical vai desenvolver no alumnado una serie de destrezas relacionadas coa

capacidade de aprender de forma autónoma. A reflexión guiada sobre os mecanismos

cognitivos que se activan coa linguaxe musical favorece a transferencia desas aprendizaxes.

As competencias sociais e cívicas (CSC). O predominio das actividades en grupo, a

mesma organización da aula de música ou o carácter eminentemente social da arte musical

fan da súa práctica una escola de convivencia e de socialización do alumnado.

A competencia no sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE):

responsabilidade, autonomía, autocrítica, autoestima e empatía son valores que o enfoque

activo da nosa materia vai estar potenciando como ningunha outra área do currículo. Sobre

todo a través das actividades de interpretación musical tanto individual como de grupo.

A competencia en conciencia e expresións culturais (CCEC) de forma directa, na arte

musical e indirectamente nas artes plásticas potenciando actitudes abertas e respectuosas

así como un cada vez máis agudo sentido crítico. O tratamento creativo que nós lle damos á

música esperamos que se transfira tamén a tódalas demais manifestacións artísticas.


5. Obxectivos xerais da educación secundaria obrigatoria. LOMCE.

A educación secundaria obrigatoria contribuirá a desenvolver nos alumnos e nas

alumnas as capacidades que lles permitan:

a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no

respecto ás demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as

persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade

de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade

plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo,

como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como

medio de desenvolvemento persoal.

c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre

eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra

condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan

discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra

a muller.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas

relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e

os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.

e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir

novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das

tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.

f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias,

así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do

coñecemento e da experiencia.

g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido

crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar

decisións e asumir responsabilidades.

h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na

lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no

estudo da literatura.

i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.


l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das

outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que

realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do

mundo.

m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as

diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física

e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e

valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente

os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio

ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.

n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas,

utilizando diversos medios de expresión e representación.

ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e

artístico de Galicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a

diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo

actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito.

o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental

para o mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e

expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con

outras linguas, en especial coas pertencentes á comunidade lusófona.


6. Música. 2º ESO

6.1. Vinculación entre obxectivos, secuenciación e temporalización de contidos, criterios

de avaliación, estándares de aprendizaxe e grao mínimo de consecución de cada un,

competencias clave, elementos transversais, instrumentos de avaliación e criterios

de cualificación.

Música. 2º de ESO

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave

Bloque 1. Interpretación e creación

n

ñ

m

B1.1. Parámetros do son. Elementos básicos da linguaxe musical

B1.2. Características da voz e da palabra como medios de expresión musical. Habilidades técnicas e interpretativas, exploración e descuberta das posibilidades da voz como medio de expresión musical.

B1.3. Instrumentos e corpo como medios de expresión musical: características xenéricas e formais.

B1.4. Agrupacións vocais e instrumentais na música de diferentes xéneros, estilos e culturas. Interpretación individual e en grupo.

B1.5. Práctica da relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.

B1.6. Fomento da sensibilidade estética, desenvolvida a través da comprensión e a interiorización da música.

B1.1. Recoñecer os parámetros do son e os elementos básicos da linguaxe musical, utilizando unha linguaxe técnica apropiada e aplicándoos a través da lectura ou a audición e a interpretación de pequenas obras ou fragmentos musicais.

MUB1.1.1. Recoñece os parámetros do son e os elementos básicos da linguaxe musical, utilizando unha linguaxe técnica apropiada.

CCEC

CCL

MUB1.1.2. Recoñece e aplica os ritmos e os compases a través da lectura ou a audición de pequenas obras ou fragmentos musicais.

CMCCT

CCEC

MUB1.1.3. Identifica e transcribe ditados de patróns rítmicos e melódicos con formulacións sinxelas en estruturas binarias, ternarias e cuaternarias.

CMCCT

CCEC

n B1.7. Grafías e outras formas de notación musical, convencionais e propias, empregadas como expresión musical.

B1.2. Distinguir e utilizar os elementos da representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).

MUB1.2.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).

CCEC

n

g

B1.8. Exploración das posibilidades de diversas fontes sonoras e práctica de habilidades técnicas para a interpretación.

B1.9. Experimentación e práctica das técnicas do movemento e da danza, expresión dos contidos musicais a través do corpo e do movemento, e a interpretación dun repertorio variado de danzas.

B1.3. Improvisar e interpretar estruturas musicais elementais construídas sobre os modos e as escalas máis sinxelas e os ritmos máis comúns.

MUB1.3.1. Improvisa e interpreta estruturas musicais elementais construídas sobre os modos e as escalas máis sinxelas e os ritmos máis comúns.

CAA

CCEC

MUB1.3.2. Utiliza os elementos e os recursos adquiridos para elaborar arranxos e crear cancións, pezas instrumentais e coreografías.

CAA

CCEC

a B1.10. Práctica das pautas básicas da B1.4. Amosar interese polo MUB1.4.1. Amosa interese polo coñecemento CAA


Música. 2º de ESO


b

d

interpretación: silencio, atención ao/á director/a e aos/ás demais intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto.

B1.11. Aceptación e cumprimento das normas que rexen a interpretación en grupo e a achega das ideas musicais que contribúan ao perfeccionamento da tarefa común.

B1.12. Aceptación e predisposición para mellorar as capacidades técnicas e interpretativas propias, e respecto ante outras formas de expresión.

desenvolvemento das capacidades e as habilidades técnicas como medio para as actividades de interpretación, aceptando e cumprindo as normas que rexen a interpretación en grupo e achegando ideas musicais que contribúan ao perfeccionamento da tarefa común.

e a aplicación de técnicas e as normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos.

CCEC

MUB1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión da voz.

CCEC

MUB1.4.3. Practica a relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.

CCEC

MUB1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas actividades de interpretación adecuadas ao nivel.

CCEC

MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público.

CAA

CCEC

a

n

B1.13. Improvisación, elaboración de arranxos e composición como recursos para a creación musical en todas as súas vertentes; elaboración de arranxos de cancións e pezas instrumentais, con acompañamentos sinxelos e selección de distintos tipos de organización musical.

B1.14. Composición individual ou en grupo de cancións e pezas instrumentais para distintas agrupacións, a partir da combinación de elementos e recursos presentados no contexto das actividades que se realizan na aula.

B1.5. Amosar interese polas actividades de composición e improvisación, e respecto polas creacións dos seus compañeiros e das súas compañeiras.

MUB1.5.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente establecidas.

CAA

CCEC

MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades, e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras.

CSIEE

g

n

d

ñ

B1.15. Práctica de pezas musicais aprendidas a través da memorización e da lectura de partituras.

B1.16. Sonorización de representacións dramáticas, actividades de expresión corporal, e danza e imaxes fixas e en movemento na realización de producións audiovisuais.

B1.6. Participar activamente e con iniciativa persoal nas actividades de interpretación, asumindo diferentes papeis, intentando concertar a súa acción coa do resto do conxunto, achegando ideas musicais e contribuíndo ao perfeccionamento da tarefa en común.

MUB1.6.1. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes xéneros, estilos e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel.

CCEC

MUB1.6.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.

CCEC

MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesorado e dos compañeiros e as compañeiras.

CSC

MUB1.6.4. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.

CSC

MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e

CSIEE


Música. 2º de ESO


compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.

Bloque 2. Escoita

n

ñ

B2.1. Utilización dos recursos necesarios para a comprensión da música escoitada.

B2.2. Identificación dos elementos da música e das súas características na audición e na análise de obras musicais.

B2.3. Clasificación e discriminación auditiva dos tipos de voces e instrumentos, e das agrupacións vocais e instrumentais.

B2.1. Identificar e describir os instrumentos e as voces, e as súas agrupacións.

MUB2.1.1. Diferencia as sonoridades dos instrumentos da orquestra, así como a súa forma e os diferentes tipos de voces.

CCEC

MUB2.1.2. Diferencia as sonoridades dos instrumentos máis característicos da música popular moderna, do folclore e doutras agrupacións musicais.

CCEC

n B2.4. Elementos que interveñen na construción dunha obra musical: melodía, ritmo, harmonía, timbre, textura, forma, tempo, dinámica, etc.

B2.2. Seguir distintos tipos de partituras no contexto das actividades musicais da aula como apoio ás tarefas de audición.

MUB2.2.1. Sigue partituras como apoio á audición.

CCEC

b

a

B2.5. Interese por desenvolver hábitos positivos e de respecto ás demais persoas durante a escoita.

B2.3. Valorar o silencio como condición previa para participar nas audicións.

MUB2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición.

CSC

h

n

B2.6. Audición, análise elemental e apreciación crítica de obras vocais e instrumentais de distintos estilos, xéneros, tendencias e culturas musicais, incluíndo as interpretacións e composicións realizadas na aula. Investigación de músicas de distintas características para ampliar as propias preferencias musicais.

B2.4. Identificar e describir, mediante o uso de distintas linguaxes (gráfica, corporal ou verbal), elementos e formas de organización e estruturación musical (ritmo, melodía, textura, timbre, repetición, imitación, variación) dunha obra musical interpretada en vivo ou gravada.

MUB2.4.1. Describe os elementos das obras musicais propostas.

CCL

CCEC

MUB2.4.2. Utiliza de xeito guiado recursos como apoio á análise musical.

CCEC

MUB2.4.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de forma oral e escrita, con rigor e claridade.

CCL

e

f

m

B2.7. Sensibilización e actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música e a contaminación sonora.

B2.5. Identificar situacións do ámbito cotián nas que se produce un uso indiscriminado do son, analizar as súas causas e propor solucións.

MUB2.5.1. Toma conciencia da contribución da música á calidade da experiencia humana, amosando unha actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música.

CSC

MUB2.5.2. Elabora traballos de indagación sobre a contaminación acústica.

CSIEE

CD

Bloque 3. Contextos musicais e culturais

m

n

B3.1. A música ao servizo doutras linguaxes: corporal, teatral, cinematográfica, radiofónica ou publicitaria.

B3.2. Análise da música empregada en diferentes tipos de espectáculos e producións audiovisuais.

B3.1. Realizar exercicios que reflictan a relación da música con outras disciplinas.

MUB3.1.1. Recoñece, crea e interpreta distintas manifestacións da danza.

CCEC

MUB3.1.2. Distingue as diversas funcións que cumpre a música na nosa sociedade.

CCEC

l

n

B3.3. Pluralidade de estilos na música actual: características culturais, artísticas e formais.

B3.2. Demostrar interese polas músicas de distintas características, épocas e culturas, e por ampliar e

MUB3.2.1. Amosa interese por coñecer os xéneros musicais e as súas funcións expresivas, gozando deles como oínte con

CCEC


Música. 2º de ESO


diversificar as propias preferencias musicais, adoptando unha actitude aberta e respectuosa.

capacidade selectiva.

l

n

ñ

B3.4. Emprego e coñecemento dos recursos necesarios para a conservación e a difusión das creacións musicais propias e alleas.

B3.5. Utilización de diversas fontes de información para indagar sobre instrumentos, compositores/as, concertos e producións musicais en vivo e gravadas, tanto do patrimonio galego como da música occidental en xeral e doutras culturas.

B3.3. Apreciar a importancia do patrimonio cultural musical español e galego, e comprender o valor de conservalo e transmitilo.

MUB3.3.1. Valora e respecta a importancia do patrimonio musical español e galego

CCEC


CCEC

MUB3.3.3. Coñece e describe os instrumentos tradicionais españois e galegos.

CCEC

MUB3.3.4. Contribúe á conservación, a recuperación e a transmisión do patrimonio musical galego, colaborando na recollida, na gravación e na transcrición de pezas.

CCEC

CSIEE

h

e

B3.6. Recollida de información, valoración e exposición do feito musical e as súas opinións.

B3.4. Valorar a asimilación e o emprego dalgúns conceptos musicais básicos necesarios á hora de emitir xuízos de valor ou "falar de música".

MUB3.4.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais

CCL

MUB3.4.2. Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

CCL

e

n

l

B3.7. Música actual: novas tendencias; concertos en directo.

B3.5. Amosar interese e actitude crítica pola música actual, os musicais, os concertos en vivo e as novas propostas musicais, valorando os seus elementos creativos e innovadores.

MUB3.5.1. Utiliza diversas fontes de información de xeito guiado para indagar sobre novas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc., e realiza unha revisión crítica desas producións.

CD

MUB3.5.2. Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.

CAA

Bloque 4. Música e tecnoloxías

e

n

B4.1. Utilización de dispositivos electrónicos, recursos da internet e software musical de distintas características para o adestramento auditivo, a escoita, a interpretación e a creación musical.

B4.2. Aplicación de técnicas de gravación analóxica e dixital, para rexistrar as creacións propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais.

B4.3. Utilización das tecnoloxías da información nos procesos de creación musical.

B4.4. Coñecemento e emprego das tecnoloxías da información na interpretación e gravación de pezas musicais.


B4.1. Utilizar recursos tecnolóxicos dispoñibles para gravar e reproducir música.

MUB4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical.

CD

MUB4.1.2. Participa na produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías.

CD

CSIEE


Música. 2º de ESO


e

n

B4.6. O son e a música nos medios audiovisuais e nas tecnoloxías da información e da comunicación. Valoración dos recursos tecnolóxicos como instrumentos para o coñecemento da música e a satisfacción con ela.

B4.2. Utilizar de xeito funcional os recursos informáticos dispoñibles para a aprendizaxe e a indagación do feito musical.

MUB4.2.1. Utiliza de xeito guiado as fontes e os procedementos apropiados para elaborar traballos sobre temas relacionados co feito musical.

CD

6.2. Secuencia de contidos e temporalización.

Bloques de contidos

Bloque 1. Interpretación e creación.

Bloque 2. Escoita.

Bloque 3. Contextos musicais e culturais.

Bloque 4. Música e tecnoloxías.

Unidades didácticas

Unidade 1. Calidades do son: altura, duración, intensidade y timbre.

Unidade 2. Linguaxe musical.

Unidade 3. A organización do son: ritmo y melodía.

Unidade 4: A estrutura da música: a forma musical.

Unidade 5: O contido e a función da música: o xénero musical.

Unidade 6: Os instrumentos musicais: organoloxía.

Tipos de contidos transversais na materia de Música

Contidos conceptuais. Comprender.

- elementos rítmicos - elementos melódico-

harmónicos - elementos tímbricos - elementos formais

Contidos procedementais.

Saber hacer.

- audiopercepción - expresión vocal-canto - expresión instrumental - expresión corporal-danza - representación (lecto/escritura).

Contidos actitudinais. Respeto, creatividade, espírito crítico, autonomía...

Temporalización

Primeiro Trimestre Unidades 1 e 2

Segundo Trimestre Unidades 3 e 4

Terceiro Trimestre Unidades 5 e 6


Bloque 1. Escoita.

- Aplicación de estratexias de atención, audición interior, memoria comprensiva e

anticipación durante a propia interpretación e creación musical.

- Utilización de recursos corporais, vocais e instrumentais, medios audiovisuais e

tecnoloxías, textos, partituras, musicogramas e outras representacións gráficas para a

comprensión da música escoitada.

- Elementos que interveñen na construción dunha obra musical (melodía, ritmo,

harmonía, timbre, textura, forma, tempo e dinámica) e identificación dos mesmos na

audición e a análise de obras musicais.

- Clasificación e discriminación auditiva dos diferentes tipos de voces e instrumentos e de

distintas agrupacións vocais e instrumentais.

- Audición, análise elemental e apreciación crítica de obras vocais e instrumentais de

distintos estilos, xéneros, tendencias e culturas musicais, incluíndo as interpretacións e

composicións realizadas no aula.

- A música en directo: os concertos e outras manifestacións musicais.

- Interese por coñecer músicas de distintas características e por ampliar e diversificar as

propias preferencias musicais.

- Valoración da audición como forma de comunicación e como fonte de coñecemento e

enriquecemento intercultural.

- Interese por desenvolver hábitos saudables de escoita e de respecto aos demais durante

a escoita.

Bloque 2. Interpretación.

- A voz e a palabra como medios de expresión musical: características e habilidades

técnicas e interpretativas. Exploración e descubrimento das posibilidades da voz como

medio de expresión musical e práctica da relaxación, a respiración, a articulación, a

resonancia e a entoación.

- Os instrumentos e o corpo como medios de expresión musical: características e

habilidades técnicas e interpretativas. Exploración das posibilidades de diversas fontes

sonoras e práctica de habilidades técnicas para a interpretación.

- Práctica, memorización e interpretación de pezas vocais e instrumentais por imitación e

a través da lectura de partituras con diversas formas de notación.

- Agrupacións vocais e instrumentais na música de diferentes xéneros, estilos e

culturas. A interpretación individual e en grupo.

- Práctica das pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao director e aos

outros intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto.

- Experimentación e práctica das distintas técnicas do movemento e a danza, expresión

dos contidos musicais a través do corpo e o movemento e interpretación dun repertorio

variado de danzas.


- Utilización dos dispositivos e instrumentos electrónicos dispoñibles para a gravación e

interpretación de pezas e actividades musicais e comentario crítico das mesmas.

- Interese polo coñecemento e coidado da voz, o corpo e os instrumentos.

- Aceptación e predisposición para mellorar as capacidades técnicas e interpretativas

(vocal, instrumental e corporal) propias e respecto ante outras capacidades e formas de

expresión.

- Aceptación e cumprimento das normas que rexen a interpretación en grupo e achega de ideas musicais que contribúan ao perfeccionamento da tarefa común.

Bloque 3. Creación.

- A improvisación, a elaboración de arranxos e a composición como recursos para a

creación musical. Improvisación vocal e instrumental, individual e en grupo, en resposta

a distintos estímulos musicais e extra-musicais.

- Elaboración de arranxos de cancións e pezas instrumentais, mediante a creación

de acompañamentos sinxelos e a selección de distintos tipos de organización musical

(introdución, desenvolvemento, interludios, coda, acumulación, etc.).

- Composición individual ou en grupo de cancións e pezas instrumentais para distintas

agrupacións a partir da combinación de elementos e recursos presentados no contexto

das diferentes actividades que se realizan no aula.

- Recursos para a conservación e difusión das creacións musicais. Rexistro das

composicións propias, usando distintas formas de notación e diferentes técnicas de

gravación.

- Valoración da lectura e a escritura musical e dos distintos medios de gravación

sonora como recursos para o rexistro e difusión dunha obra musical.

- Utilización de recursos informáticos e outros dispositivos electrónicos nos procesos

de creación musical.

- Sonorización de representacións dramáticas, actividades de expresión corporal e

danza e imaxes fixas e en movemento na realización de producións audiovisuais.

Bloque 4. Contextos musicais.

- Coñecemento das manifestacións musicais máis significativas do patrimonio

musical occidental, galego e doutras culturas.

- Recoñecemento da pluralidade de estilos na música actual.

- Utilización de diversas fontes de información para indagar sobre instrumentos,

compositores e compositoras, intérpretes, concertos e producións musicais en vivo ou

gravadas.

- O son e a música nos medios audiovisuais e nas tecnoloxías da información e a

comunicación. Valoración dos recursos tecnolóxicos como instrumentos para o

coñecemento e goce da música.


- A música ao servizo doutras linguaxes: corporal, teatral, cinematográfico, radiofónico,

publicitario. Análise da música utilizada en diferentes tipos de espectáculos e

producións audiovisuais.

- O consumo da música na sociedade actual. Sensibilización e actitude crítica ante o

consumo indiscriminado de música e a polución sonora.

6.3. Grao mínimo de consecución para superar a materia.

Elementos rítmicos:

Noción de pulso.

Noción de tempo.

Noción de duración.

Noción de intensidade.

Figuras básicas.

Compás: cuaternario, binario, ternario.

Signos de prolongación.

Comezos tético e anacrúsico.

Contratempo e síncopa.

Elementos melódico-harmónicos

Movemento sonoro.

Noción de altura.

Noción de simultaneidade.

Texturas.

Escala maior de do e os seus policordes.

Pentagrama tonal e claves.

O sentido da tónica e a tonalidade.

Escalas pentatónicas.

O bordón.

Interválica.

Acorde Perfecto Mayor.

Elementos tímbricos

Son/silencio.

Entorno sonoro.

Natureza vibratoria do son.

Ecoloxía sonora.

Timbres vocais.

Timbres corporais.

Timbres dos obxectos (cotidiáfonos).

Timbres dos instrumentos de percusión.


Elementos formais

Noción de imitación e repetición.

Noción de sucesión.

Noción de variedade.

Noción de unidade e globalidade.

Noción de contraste.

Noción de tensión/relaxación.

Formas binarias: A-A , A-B.

Formas ternarias: A-B-C-, A-B-B-, A-A-B.

Forma Rondó.


7. Música. 3º E.S.O.




de cualificación.

Música. 3º de ESO



n B1.1. Repaso dos elementos da representación gráfica da música.

B1.1. Distinguir e utilizar os elementos da representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; notas adicionais, clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).

MUB1.1.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; notas adicionais, clave de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).

CCEC

n

b

B1.2. Textura. B1.2. Analizar e comprender o concepto de textura e recoñecer, a través da audición e a lectura de partituras, os tipos de textura.

MUB1.2.1. Recoñece, comprende e analiza tipos de textura.

CCEC

CAA

n

b

B1.3. Procedementos compositivos e formas de organización musical.

B1.3. Coñecer os principios básicos dos procedementos compositivos e as formas de organización musical.

MUB1.3.1. Comprende e identifica os conceptos e os termos básicos relacionados cos procedementos compositivos e os tipos formais.

CCEC

m

c

d

B1.4. Experimentación e práctica das técnicas do movemento e da danza, expresión dos contidos musicais a través do corpo e do movemento, e a interpretación dun repertorio variado de danzas.

B1.5. Práctica da relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.

B1.6. Aceptación e cumprimento das normas que rexen a interpretación en grupo e a achega das ideas musicais que contribúan ao perfeccionamento da tarefa común.

B1.7. Aceptación e predisposición para mellorar as capacidades técnicas e interpretativas propias, e respecto ante outras formas de expresión.

B1.8. Sonorización de representacións dramáticas, actividades de expresión corporal, e danza e imaxes fixas e en movemento na realización de producións audiovisuais.

B1.9. Fomento da sensibilidade estética desenvolvida a través da comprensión e interiorización da música.

B1.4. Amosar interese polo desenvolvemento das capacidades e as habilidades técnicas como medio para as actividades de interpretación, aceptando e cumprindo as normas que rexen a interpretación en grupo, e achegando ideas musicais que contribúan ao perfeccionamento da tarefa común.

MUB1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos.

CAA

CCEC

MUB1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión da voz.

CCEC

MUB1.4.3. Practica a relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.

CCEC

MUB1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas actividades de interpretación adecuadas ao nivel.

CCEC

MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público.

CCEC

CAA


Música. 3º de ESO


a

n

B1.10. Composición individual ou en grupo de cancións e pezas instrumentais para distintas agrupacións a partir da combinación de elementos e recursos presentados no contexto das actividades que se realizan na aula

B1.5. Amosar interese polas actividades de composición, e improvisación e amosar respecto polas creacións dos seus compañeiros e das súas compañeiras.

MUB1.5.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente establecidas.

CAA

CCEC

MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras.

CSIEE

a

c

d

g

ñ

B1.11. Práctica, creación, memorización e interpretación de pezas musicais en grupo, aprendidas a través da lectura de partituras con diversas formas de notación.

B1.12. Práctica das pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto.

B1.6. Participar activamente e con iniciativa persoal nas actividades de interpretación, asumindo diferentes papeis, intentando concertar a súa acción coa do resto do conxunto, achegando ideas musicais e contribuíndo ao perfeccionamento da tarefa en común.

MUB1.6.1. Practica, crea, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes xéneros, estilos, épocas históricas e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel.

CCEC

CSIEE


CCEC

MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesor/a e dos compañeiros/as.

CSC

MUB1.6.4. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.

CSC

CSIEE

MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.

CSIEE

CAA

n

b

e

B1.13. Exploración das posibilidades de diversas fontes sonoras e práctica de habilidades técnicas para a interpretación.

B1.7. Explorar as posibilidades de distintas fontes e obxectos sonoros.

MUB1.7.1. Amosa interese polas paisaxes sonoras que nos rodean e reflexiona sobre elas.

CCEC

MUB1.7.2. Investiga de forma creativa acerca das posibilidades sonoras e musicais dos obxectos sonoros.

CD

CAA

Bloque 2. Escoita

m

n

B2.1. Clasificación e discriminación auditiva dos tipos de voces e instrumentos e das agrupacións vocais e instrumentais.

B2.1. Identificar e describir os instrumentos e voces e as súas agrupacións.

MUB2.1.3. Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa evolución ao longo da historia da música.

CCEC

CAA

b

n

B2.2. Utilización dos recursos necesarios para a comprensión da música escoitada.

B2.3. Identificación dos elementos da música

B2.2. Ler e analizar distintos tipos de partituras no contexto das actividades

MUB2.2.1. Le e analiza partituras como apoio á audición.

CCEC


Música. 3º de ESO


e das súas características na audición e na análise de obras musicais.

musicais da aula como apoio ás tarefas de audición.

b

n

B2.4. Aplicación de estratexias de atención, audición interior, memoria comprensiva e anticipación durante a interpretación e a creación musical.

B2.3. Valorar o silencio como condición previa para participar nas audicións.

MUB2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición.

CSC

l

n

g

B2.5. Audición, análise elemental e apreciación crítica de obras vocais e instrumentais de distintos estilos, xéneros, tendencias e culturas musicais, incluíndo as interpretacións e as composicións realizadas na aula. Interese por coñecer músicas de distintas características e por ampliar as propias preferencias musicais.

B2.6. Música en vivo: concertos e outras manifestacións musicais, da propia cultura musical e de outras. Interese por desenvolver hábitos positivos e de respecto ás demais persoas durante a escoita.

B2.4. Recoñecer auditivamente e determinar a época ou a cultura á que pertencen distintas obras musicais, interesándose por ampliar as súas preferencias.

MUB2.4.1. Amosa interese por coñecer músicas doutras épocas e culturas, comparando e contrastando as novas músicas coñecidas.

CAA

MUB2.4.2. Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes culturas e épocas históricas.

CCEC

CSC

h

e

B2.7. Elementos que interveñen na construción dunha obra musical: melodía, ritmo, harmonía, timbre, textura, forma, tempo, dinámica, etc.

B2.8. Valoración da audición como forma de comunicación e como fonte de coñecemento e enriquecemento intercultural.

B2.5. Identificar e describir, mediante o uso de distintas linguaxes (gráfica, corporal ou verbal), algúns elementos e formas de organización e estruturación musical (ritmo, melodía, textura, timbre, repetición, imitación e variación) dunha obra musical interpretada en vivo ou gravada.

MUB2.5.1. Describe de xeito pormenorizado os diferentes elementos das obras musicais propostas usando distintas linguaxes.

CCEC

MUB2.5.2. Utiliza recursos con autonomía como apoio ao análise musical.

CAA

MUB2.5.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

CCL


n

f



B3.1. Realizar exercicios que reflictan a relación da música con outras disciplinas.

MUB3.1.1. Expresa contidos musicais e relaciónaos con épocas da historia da música e con outras disciplinas.

CCEC

CCL

MUB3.1.2. Recoñece e interpreta manifestacións da danza identificando e explicando con linguaxe técnica adecuada a época histórica á que pertencen.

CCEC

MUB3.1.3. Distingue e explica as diversas funcións que cumpre a música na sociedade ao longo da historia.

CCEC

CCL

l

n

ñ

B3.5. Utilización de diversas fontes de información para indagar sobre instrumentos, compositores e compositoras, concertos e producións musicais en vivo e gravadas, tanto do patrimonio galego como da música occidental en xeral e doutras culturas.

B3.6. O son e a música nos medios

B3.2. Demostrar interese por coñecer músicas de distintas características, épocas e culturas, e por ampliar e diversificar as propias preferencias musicais, adoptando unha actitude aberta e respectuosa.

MUB3.2.1. Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte de enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún proxecto de investigación e exposición

CCEC

CAA


Música. 3º de ESO


audiovisuais e nas tecnoloxías da información e da comunicación. Valoración dos recursos tecnolóxicos como instrumentos para o coñecemento da música e a satisfacción con ela.

b

f

ñ

B3.7. Recoñecemento e localización nas coordenadas espazo-temporais das manifestacións musicais máis significativas do patrimonio musical galego, occidental e doutras culturas.

B3.3. Relacionar as cuestións técnicas aprendidas coas características das épocas da historia musical.

MUB3.3.1. Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da historia da música correspondentes.

CCEC

CAA

n B3.8. Épocas da historia da música: características principais, autores/as significativos/as, audicións con apoio de partitura e interpretación de pezas ou fragmentos das distintas épocas.

B3.4. Distinguir, situar e caracterizar as grandes épocas da historia da música.

MUB3.4.1. Distingue e sitúa temporalmente ás épocas da historia da música e as tendencias musicais.

CCEC

CSC

MUB3.4.2. Examina e explica con criterio musical a relación entre os acontecementos históricos, o desenvolvemento tecnolóxico e a música na sociedade.

CCEC

CCL

h

n

g

B3.9. Recollida de información, valoración e exposición do feito musical e as súas opinións.

B3.5. Valorar a asimilación e empregar algúns conceptos musicais básicos necesarios á hora de emitir xuízos de valor ou falar de música.

MUB3.5.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais.

CCL

MUB3.5.2. Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

CCL

g

n

e

B3.10. Recollida de información, valoración e exposición do feito musical ao longo da historia.

B3.6. Amosar interese e actitude crítica pola música, os concertos en vivo e as propostas musicais, valorando os seus elementos creativos e innovadores ao longo da historia.

MUB3.6.1. Utiliza diversas fontes de información para indagar sobre as novas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc., e realiza unha revisión crítica desas producións.

CD

MUB3.6.2. Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.

CAA


e

n

B4.1. Utilización de dispositivos electrónicos, recursos de internet e software musical de distintas características para o adestramento auditivo, a escoita, a interpretación e a creación musical.

B4.2. Aplicación de diferentes técnicas de gravación para rexistrar as creacións propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais.

B4.3. Utilización das tecnoloxías da información nos procesos de creación musical.

B4.4. Coñecemento e emprego das tecnoloxías da información na interpretación e na gravación de pezas musicais.

B4.1. Utilizar con autonomía os recursos tecnolóxicos dispoñibles, demostrando un coñecemento básico das técnicas e dos procedementos necesarios para gravar, reproducir, crear, interpretar música e realizar sinxelas producións audiovisuais.

MUB4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical.

CD

CCEC

MUB4.1.2. Participa en todos os aspectos da produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías.

CSC

CSIEE


Música. 3º de ESO


e

b


B4.2.Utilizar de maneira funcional os recursos informáticos dispoñibles para a aprendizaxe e a indagación do feito musical.

MUB4.2.1. Utiliza con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para elaborar traballos sobre temas relacionados co feito musical.

CD

CAA


Bloques de contidos


Bloque 2. Escoita.


Bloque 4. Música e tecnoloxías.


Unidade 1. Música na antigüidade. Grecia. Roma

Unidade 2. Música na Idade Media.

Unidade 3. Música relixiosa e profana do Renacemento.

Unidade 4: Barroco e Clasicismo musical.

Unidade 5: Romanticismo.

Unidade 6: Música do século XX.






Saber hacer.



Temporalización





7.3. Grao mínimo de consecución para superar a materia.


- Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da

música (colocación das notas no pentagrama; notas adicionais, clave de fa en cuarta;

duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas

e de tempo, etc.)

- Recoñece, comprende e analiza tipos de textura.

- Comprende e identifica os conceptos e os termos básicos relacionados cos

procedementos compositivos e os tipos formais.

- Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e normas do coidado da

voz, o corpo e os instrumentos.

- Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión

da voz.

- Practica a relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.

- Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas actividades

de interpretación adecuadas ao nivel.

- Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os

seus resultados na exposición ante un público.

- Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente establecidas.

- Amosa unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades e respecta as

capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras.

- Practica, crea, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de

diferentes xéneros, estilos, épocas históricas e culturas, aprendidas por imitación e a

través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel.

- Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio

español e galego.

- Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesor/a e dos compañeiros/as.

- Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a

outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto,

amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.

- Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con

actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.

- Amosa interese polas paisaxes sonoras que nos rodean e reflexiona sobre elas.

- Investiga de forma creativa acerca das posibilidades sonoras e musicais dos obxectos

sonoros.


Bloque 2. Escoita

- Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa evolución ao

longo da historia da música.

- Le e analiza partituras como apoio á audición.

- Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a

audición.

- Amosa interese por coñecer músicas doutras épocas e culturas, comparando e

contrastando as novas músicas coñecidas.

- Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes culturas e

épocas históricas.

- Describe de xeito pormenorizado os diferentes elementos das obras musicais

propostas usando distintas linguaxes.

- Utiliza recursos con autonomía como apoio ao análise musical.

- Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións

musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.


- Expresa contidos musicais e relaciónaos con épocas da historia da música e con

outras disciplinas.

- Recoñece e interpreta manifestacións da danza identificando e explicando con

linguaxe técnica adecuada a época histórica á que pertencen.

- Distingue e explica as diversas funcións que cumpre a música na sociedade ao longo

da historia.

- Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte de

enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún proxecto de

investigación e exposición.

- Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da historia da

música correspondentes.

- Distingue e sitúa temporalmente ás épocas da historia da música e as tendencias

musicais.

- Examina e explica con criterio musical a relación entre os acontecementos históricos,

o desenvolvemento tecnolóxico e a música na sociedade.

- Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos

musicais.

- Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor

e claridade.

- Utiliza diversas fontes de información para indagar sobre as novas tendencias,

representantes, grupos de música popular, etc. e realiza unha revisión crítica desas

producións.


- Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.


- Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como

ferramentas para a actividade musical.

- Participa en todos os aspectos da produción musical demostrando o uso adecuado

dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías.

- Utiliza con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para elaborar

traballos sobre temas relacionados co feito musical.

8. Música. 4º ESO




de cualificación.

Música. 4º de ESO



a

b

c

m

n

B1.1. Práctica e aplicación de habilidades técnicas en grao crecente de complexidade e concertación coas outras partes do conxunto na interpretación vocal e instrumental, e no movemento e a danza.

B1.2. Interpretación de pezas vocais e instrumentais aprendidas de oído e/ou mediante a lectura de partituras con diversos tipos de notación.

B1.1. Ensaiar e interpretar, en pequeno grupo, unha peza vocal ou instrumental, ou unha coreografía, aprendidas de memoria a través da audición ou da observación de gravacións de audio e vídeo, ou mediante a lectura de partituras e outros recursos gráficos.

MUB1.1.1. Aplica as habilidades técnicas necesarias nas actividades de interpretación, colabora co grupo e respecta as regras fixadas para lograr un resultado acorde coas súas propias posibilidades.

CAA

CSC

MUB1.1.2. Le partituras como apoio á interpretación.

CCEC

MUB1.1.3. Coñece e cumpre as normas establecidas para realizar as actividades da aula.

CSC

a

b

c

g

l

n

B1.3. Planificación, ensaio, interpretación, dirección e avaliación de espectáculos musicais na aula e noutros espazos e contextos.

B1.4. Perseveranza na práctica de habilidades técnicas que permitan mellorar a interpretación individual e en grupo, e a creación musical.

B1.2. Participar activamente nalgunhas das tarefas necesarias para a celebración de actividades musicais no centro docente: planificación, ensaio, interpretación, difusión, etc.

MUB1.2.1. Interpreta e memoriza un repertorio variado de cancións, pezas instrumentais e danzas cun nivel de complexidade en aumento.

CCEC

CSC

b

e

f

B1.5. Utilización de técnicas, recursos e procedementos compositivos na improvisación, na elaboración de arranxos e na creación de pezas musicais.

B1.3. Compoñer unha peza musical utilizando diferentes técnicas e recursos.

MUB1.3.1. Coñece e utiliza axeitadamente técnicas, recursos e procedementos compositivos para elaborar arranxos musicais, improvisar e compor música.

CD

CMCCT


Música. 4º de ESO


g

l

n

MUB1.3.2. Utiliza con autonomía recursos informáticos ao servizo da creación musical.

CD

a

c

e

g

l

n

B1.6. Ámbitos profesionais da música. Identificación e descrición das facetas e as especialidades no traballo dos/das músicos/as.

B1.7. Interese por coñecer as posibilidades que ofrece a música nos ámbitos persoal e profesional.

B1.4. Analizar os procesos básicos de creación, edición e difusión musical, considerando a intervención de distintos/as profesionais.

MUB1.4.1. Coñece e analiza o proceso seguido en diversas producións musicais (discos, programas de radio e televisión, cine, etc.) e o papel xogado en cada fase do proceso polos/as profesionais que interveñen.

CSC

CSIEE

Bloque 2. Escoita

b

e

f

h

I

n

B2.1. Audición, recoñecemento, análise e comparación de músicas de diferentes xéneros, estilos e culturas.

B2.1. Analizar e describir as principais características de pezas musicais apoiándose na audición e no uso de documentos como partituras, textos ou musicogramas.

MUB2.1.1. Analiza e comenta as obras musicais propostas, axudándose de diversas fontes documentais.

CMCCT

CCL

CSC

MUB2.1.2. Le e analiza partituras como apoio á audición.

CCEC

a

c

e

h

i

l

n

B2.2. A crítica como medio de información e valoración do feito musical. Análise de críticas musicais e uso dun vocabulario apropiado para a elaboración de críticas orais e escritas sobre a música escoitada.

B2.2. Expor de xeito crítico a opinión persoal respecto de distintas músicas e eventos musicais, argumentándoa en relación coa información obtida en diversas fontes: libros, publicidade, programas de concertos, críticas, etc.

MUB2.2.1. Analiza críticas musicais e utiliza un vocabulario axeitado para a elaboración de críticas orais e escritas sobre a música escoitada.

CCL

CCEC

h

i

l

n

o

B2.3. Rigor na utilización dun vocabulario adecuado para describir a música.

B2.3. Utilizar a terminoloxía axeitada na análise de obras e situacións musicais.

MUB2.3.1. Utiliza con rigor un vocabulario axeitado para describir a música.

CCL

CCEC

a

h

i

I

l

B2.4. Utilización de diversas fontes de información para obter referencias sobre músicas de diferentes épocas e culturas, incluídas as actuais, e sobre a oferta de concertos e outras manifestacións musicais, tanto en vivo como divulgadas a través dos medios de comunicación.

B2.4. Recoñecer auditivamente, clasificar, situar no tempo e no espazo, e determinar a época ou a cultura e o estilo das obras musicais escoitadas previamente na aula, amosando apertura e respecto polas novas propostas musicais e interesándose por ampliar as súas preferencias.

MUB2.4.1. Recoñece e compara os trazos distintivos de obras musicais, e descríbeo utilizando unha terminoloxía axeitada.

CCL

CCEC

MUB2.4.2. Sitúa a obra musical nas coordenadas de espazo e tempo.

CCEC

CSC

MUB2.4.3. Amosa interese, respecto e curiosidade pola diversidade de propostas musicais, así como polos gustos musicais doutras persoas.

CSC

CCEC

a

e

f

g

B2.5. Edición, comercialización e difusión da música. Novas modalidades de distribución da música e as súas consecuencias para os/as profesionais da música e a industria musical.

B2.5. Distinguir as funcións que cumpre a música na nosa sociedade, atendendo a diversas variables: intención de uso, estrutura

MUB2.5.1. Amosa unha actitude crítica ante o papel dos medios de comunicación na difusión e na promoción da música.

CD

CSC


Música. 4º de ESO


l

n

formal e medio de difusión utilizado.

a

h

l

n

B2.6. A música nos medios de comunicación. Factores que inflúen nas preferencias e nas modas musicais.

B2.7. Interese, respecto e curiosidade pola diversidade de propostas musicais, así como polos gustos musicais doutras persoas.

B2.6. Explicar algunhas das funcións que cumpre a música na vida das persoas e na sociedade.

MUB2.6.1. Coñece e explica o papel da música en situacións e contextos diversos: actos da vida cotiá, espectáculos, medios de comunicación, etc.

CCL

CCEC

CSC


a

b

c

e

f

h

l n ñ

B3.1. Recoñecemento e localización nas coordenadas espazo-temporais das manifestacións musicais máis significativas do patrimonio musical español e galego.

B3.1. Apreciar a importancia patrimonial da música española e galega, e comprender o valor de conservala e transmitila colaborando na recollida, na gravación e na transcrición de pezas.

MUB3.1.1. Amosa interese por coñecer o patrimonio musical español e galego.

CSC

CCEC

MUB3.1.2. Coñece as testemuñas máis importantes do patrimonio musical español e galego, e sitúaos no seu contexto histórico e social.

CSC

CCEC

a

b

e

l

n

B3.2. Pluralidade de estilos na música actual: características culturais, artísticas e formais.

B3.3. Manifestacións musicais doutras culturas.

B3.2. Coñecer a existencia doutras manifestacións musicais e consideralas como fonte de enriquecemento cultural.

MUB3.2.1. Analiza a través da audición músicas de distintos lugares do mundo e identifica as súas características fundamentais.

CSC

CCEC

MUB3.2.2. Recoñece e explica as características básicas da música española e da música popular urbana.

CSC

CCEC

a

b

e

h

g

i

l

n



B3.3. Realizar exercicios que reflictan a relación da música con outras manifestacións artísticas.

MUB3.3.1. Elabora traballos de investigación nos que establece sinerxías entre a música e outras manifestacións artísticas.

CCL

CSC

CAA

a

b

c

e

h

i

l

n

B3.6. Utilización de diversas fontes de información para indagar sobre música popular urbana.

B3.7. O son e a música nos medios audiovisuais e nas tecnoloxías da información e da comunicación. Valoración dos recursos tecnolóxicos como instrumentos para o coñecemento da música e a satisfacción con ela.

B3.8. Sensibilización e actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música e a contaminación sonora.

B3.4. Coñecer e analizar as características dos principais grupos e tendencias da música popular urbana actual.

MUB4.4.1. Realiza traballos e exposicións ao resto do grupo sobre a evolución da música popular.

CAA

CSC

CCL

MUB4.4.2. Utiliza os recursos das novas tecnoloxías para expor os contidos de maneira clara.

CD


e

f

B4.1. Papel das tecnoloxías na música. Reflexión sobre a repercusión que na música tivo a posibilidade de gravar o son e a

B4.1. Valorar o papel das tecnoloxías na formación musical.

MUB4.1.1. Selecciona e utiliza recursos tecnolóxicos para diferentes aplicacións musicais.

CAA

CD


Música. 4º de ESO


g

l

n

aparición dos computadores.

B4.2. Transformación de valores, hábitos, consumo e gusto musical como consecuencia dos avances tecnolóxicos das últimas décadas.

CMCCT

MUB4.1.2. Comprende a transformación de valores, hábitos, consumo e gusto musical como consecuencia dos avances tecnolóxicos.

CSC

CSIEE

e

f

g

l

n

B4.3. Utilización de dispositivos electrónicos, recursos de internet e software musical de distintas características para o adestramento auditivo e a escoita, a interpretación e a creación musical.

B4.2. Aplicar as técnicas de gravación analóxica e dixital para rexistrar as creacións propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais.

MUB4.2.1. Manexa as técnicas básicas necesarias para a elaboración dun produto audiovisual.

CSC

CD

e

f

g

l

n

B4.4. Aplicación de técnicas de gravación analóxica e dixital para rexistrar as creacións propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais.

B4.3. Sonorizar unha secuencia de imaxes fixas ou en movemento utilizando diferentes recursos informáticos.

MUB4.3.1. Sabe procurar e seleccionar fragmentos musicais axeitados para sonorizar secuencias de imaxes.

CAA

CD

MUB4.3.2. Sonoriza imaxes fixas e en movemento mediante a selección de músicas preexistentes ou a creación de bandas sonoras orixinais.

CD

CCEC

CMCCT

e

f

g

h

l

n

B4.5. Análise das funcións da música en producións audiovisuais: publicidade, televisión, cine, videoxogos, etc.

B4.4. Caracterizar a función da música nos medios de comunicación (radio, televisión, cine, etc.) e as súas aplicacións na publicidade, nos videoxogos e noutras aplicacións tecnolóxicas.

MUB4.4.1. Utiliza con autonomía as fontes de información e os procedementos apropiados para indagar e elaborar traballos relacionados coa función da música nos medios de comunicación.

CAA

CD

a

e

f

g

l

n

B4.6. Sonorización de imaxes fixas e en movemento mediante a selección de músicas preexistentes ou a creación de bandas sonoras orixinais.

B4.7. Valoración crítica da utilización dos medios audiovisuais e as tecnoloxías da información e da comunicación como recursos para a creación, a interpretación, o rexistro e a difusión de producións sonoras e audiovisuais.

B4.5. Coñecer as posibilidades das tecnoloxías aplicadas á música e utilizalas con autonomía.

MUB4.5.1. Amosa interese por coñecer as posibilidades que ofrecen as novas tecnoloxías como ferramentas para a actividade musical.

CD

CCEC

MUB4.5.2. Coñece e consulta fontes de información impresa ou dixital para resolver dúbidas e para avanzar na aprendizaxe autónoma.

CD

CCL

CAA

MUB4.5.3. Utiliza a información de xeito crítico, obtena de distintos medios e pode utilizala e transmitila utilizando distintos soportes.

CAA

CL

CD

O marco da música: o silencio.

Neste ciclo a música ha de concibirse como unha construción sonora en relación co

silencio. Esta concepción da música permitirá progresar, ante todo, na exploración do son,

ao realizalo desde procesos de improvisación que se enmarcan en situacións de silencio

profundo. Este procedemento garante o desenvolvemento de capacidades musicais tales

como a atención expectante ante o feito musical, que é consecuencia do recoñecemento do


silencio como continente da música, e a escoita a un mesmo e aos demais no transcurso das

actividades de expresión. Permitirá tamén, como consecuencia do anterior, desenvolver

unha crecente sensibilidade ante o musical, un maior respecto cara ás propostas musicais

dos compañeiros, unha actitude tanto de autoestima canto de autocrítica respecto das

propias realizacións, e, en definitiva, contribuirá a unha harmonía entre o grupo de alumnos

que realiza a música.

Cooperación grupal.

Neste ciclo a música debe suscitarse sempre como unha actividade de grupo. Isto

comporta a aceptación das normas que conleva o facer música en grupo: o silencio, a

atención ao director e aos compañeiros, escoita a un mesmo e aos demais, a actuación no

momento preciso, etc. Desa forma, aprendendo a colaborar no grupo, propoñendo ideas,

deixando facer, tolerando outras concepcións e contribuíndo ao perfeccionamento da tarefa

común, propíciase unha actuación aberta e desinhibida na acción musical.

Oír música.

A escoita activa debe centrarse naquela música que os propios alumnos son capaces de

facer tomando como punto de partida o marco da relación música-silencio. A partir de aí o

alumno ha de desenvolver a capacidade de atender a pasaxes musicais curtos, retendo na

memoria fórmulas ou xiros susceptibles de ser empregados logo como material para a

improvisación ou para tarefas de análise. Servirse da notación musical e tamén de rexistros

audiovisuais das obras que son obxecto de análise constitúe, neste ciclo, unha boa axuda

para o progresivo adestramento na capacidade de discernir determinados procedementos

musicais tales como a repetición, a imitación ou a variación. Unha audición así suscitada,

con apoio na notación ou no rexistro, contribuirá a suscitar a capacidade de gozar á vez que

a de ampliar a gama dos gustos musicais dos alumnos.

Facer música.

Neste ciclo trátase principalmente de participar en actividades de expresión vocal e

instrumental, mediante a interpretación dun repertorio adecuado e a composición desde

procesos de improvisación. Esta forma de compoñer, sen necesidade de acudir á escritura

musical, ha de relacionarse coa necesidade de expresar sentimentos e ideas. É posible, por

exemplo, dar solucións musicais a prescricións moi concretas tales como: xogar con

determinadas calidades sonoras ou relacións entre elas, facelo con determinadas limitacións

de tempo (certo número de minutos ou de segundos) ou de pulsos (no caso de

improvisacións con clara estruturación rítmica).

Así pois, a música dos alumnos de secundaria é, ante todo, a das composicións xurdidas

na propia aula como resultado da improvisación e elaboradas como resposta a un problema

musical estratexicamente suscitado. Pero tamén é aqueloutra música, que extraída do

repertorio universal, é presentada de forma que lle permita ao alumno facela súa.


É importante, en todo caso, que o alumno adquira a suficiente confianza en si mesmo

para poder actuar con plena liberdade ao poñer en xogo as súas capacidades expresivas: no

canto colectivo e na práctica instrumental, na improvisación, nas actividades de movemento

e danza co grupo como elemento de relación.

Neste curso os alumnos e alumnas deben ser capaces de cantar cunha técnica vocal

suficiente (respiración controlada, resonancia, articulación e emisión) para adaptarse ás

demandas de homoxeneidade sonora do conxunto musical e han de recoñecer a

importancia do uso correcto da voz.

O canto, os instrumentos, o movemento e a danza deben tamén utilizarse como recursos

eficaces para interiorizar os elementos da música, os seus procedementos e as formas

elementais contribuíndo así á capacidade de escoita analítica. Ao longo do ciclo os alumnos e

alumnas han de progresar na técnica instrumental, nas actividades básicas do movemento

(locomoción, xesto, elevación, rotación e posición) e no manexo dunha gama variada de

pasos de danza (históricas, tradicionais e de salón).

Os alumnos e alumnas, en fin, deben ser capaces tamén de utilizar a memoria das formas

ou xiros musicais característicos para anticipalos ou proxectalos no proceso de facer música.

Linguaxe musical.

O coñecemento da linguaxe musical contribúe á análise e á utilización dos recursos

básicos da organización sonora, favorecendo o uso preciso da terminoloxía musical. Neste

ciclo os alumnos e alumnas han de progresar na lecto-escritura musical. É conveniente que

utilicen os principios básicos da notación musical, sexa como soporte de actividades de

interpretación ou improvisación, sexa como apoio á análise da audición de exemplos de

repertorio. Como apoio á lectura e escritura musicais é oportuno utilizar a música da

contorna próxima (música comercial, incidental, de festas ou danza populares, etc.).


Os contidos sinalados para o primeiro ciclo da E.S.O estarán presentes no segundo ciclo de forma ampliada e cunha secuenciación coherente dos bloques de contidos propios do área, extraídos dos catro bloques de contidos: a escoita, a interpretación, a creación e os contextos musicais.

No segundo ciclo cobra especial relevancia a música no tempo entendida como unha ampliación dos outros bloques de contidos, isto é, o estudo da historia a través da linguaxe musical, o canto e a expresión instrumental do alumno.

Xa que logo, a secuenciación de contidos para o 4º ano vén determinada pola Programación Didáctica aplicándoa ao contexto do centro e características do alumnado.

A práctica musical no segundo ciclo ocupa un lugar destacado como medio para a aplicación dos coñecementos adquiridos, de utilización dos recursos técnicos e interpretativos desenvolvidos e como marco para a vivenciación e goce da música.


Débese ampliar o repertorio vocal, instrumental, de movementos e de danza abordado. Nestes repertorios deben ser habituais as obras do Patrimonio Musical Galego.

A potenciación da improvisación e a creación, unidas á interpretación individual e en grupo deben ser habituais na aula. A partir delas pódense organizar concertos no propio centro, nos que o alumnado participe tanto na organización como no seu desenvolvemento.

Bloques de contidos


Bloque 2. Escoita.


Bloque 4. Música e tecnoloxías. Medios audiovisuais.

Bloque 5. Acústica musical. Contaminación sonora.

Bloque 6. Audición e referentes musicais.


Unidade 1. A música popular urbana. Século XX.

Unidade 2. Linguaxe musical II.

Unidade 3. Novas tecnoloxías aplicadas á musica.

Unidade 4: Música nos medios de comunicación: radio, tv, publicidad...

Unidade 5: A música no cine.

Unidade 6: Comportamento físico do son. Contaminación acústica.






Saber hacer.



Temporalización





- Práctica musical: interpretación, improvisación e creación de obras propostas polo profesor. Desenvolvemento das habilidades técnicas en grao crecente de complexidade.

- Planificación, ensaio, interpretación, dirección e avaliación de espectáculos musicais na aula e noutros espazos e contextos.

- Ámbitos profesionais da música. Os oficios da música.

- Práctica da memoria retentiva e anticipativa como base para o recoñecemento dos procesos que se presentan no discurso musical.


- Gozar da actividade creativa e a disposición para aplicar recursos persoais e solucións orixinais.

- Expresar con desinhibición as sensacións e sentimentos xurdidos durante a interpretación vocal e instrumental.

- Comprender a importancia do grupo adecuándose a el en situacións de interpretación colectiva.

Bloque 2. Escoita

- Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa evolución ao longo

da historia da música.

- Le e analiza partituras como apoio á audición.

- Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a

audición.

- Amosa interese por coñecer músicas doutras épocas e culturas, comparando e

contrastando as novas músicas coñecidas.

- Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes culturas e épocas

históricas.

- Describe de xeito pormenorizado os diferentes elementos das obras musicais propostas

usando distintas linguaxes.

- Utiliza recursos con autonomía como apoio ao análise musical.

- Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais

de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.


- Expresa contidos musicais e relaciónaos con épocas da historia da música e con outras

disciplinas.

- Recoñece e interpreta manifestacións da danza identificando e explicando con linguaxe

técnica adecuada a época histórica á que pertencen.

- Distingue e explica as diversas funcións que cumpre a música na sociedade ao longo da

historia.

- Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte de

enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún proxecto de

investigación e exposición.

- Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da historia da música

correspondentes.

- Distingue e sitúa temporalmente ás épocas da historia da música e as tendencias

musicais.

- Examina e explica con criterio musical a relación entre os acontecementos históricos, o

desenvolvemento tecnolóxico e a música na sociedade.

- Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais.

- Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e

claridade.


- Utiliza diversas fontes de información para indagar sobre as novas tendencias,

representantes, grupos de música popular, etc., e realiza unha revisión crítica desas

producións.

- Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.

Bloque 4. Música e tecnoloxías. Medios audiovisuais.

- A gravación e reprodución do son. Historia e situación actual.

- Música gravada “versus” música en directo. Avantaxes e inconvenientes de cada unha.

- A electrónica e os instrumentos electrónicos.

- Informática musical: software e funcións (adestramento auditivo, escoita, interpretación e creación musical).

- Recursos musicais da internet. Utilizar e manexar con bo criterio os recursos musicais.

- O consumo da música na sociedade actual. Produtos musicais ao alcance de todos.

- Coñecer e utilizar diferentes medios audiovisuais e tecnoloxías da información e da comunicación como recursos para a produción musical, valorando a súa contribución ás distintas actividades musicais e a aprendizaxe autónoma da música.

- Coñecer o proceso de gravación do son e a súa historia.

- Música e imaxe. Técnicas básicas de sonorización de imaxes.

- Elaborar xuízos e criterios persoais, mediante unha análise crítica dos diferentes usos sociais da música. Consumo e comercio musical. Socioloxía da música.

- Valoración crítica da utilización dos medios audiovisuais e as tecnoloxías da información e a comunicación como recursos musicais.

Bloque 5. Acústica musical. Contaminación sonora.

- Os sons e o seu comportamento físico. Contaminación acústica, ruído.

- Coñecer a normativa europea sobre o ruído. Utilizar programas informáticos para ver o

comportamento físico dun son.

- Instrumentos electrónicos na historia actual da música.

Bloque 6. Audición e referentes musicais.

- Música e sociedade. Presenza da música na vida das persoas.

- Audición, recoñecemento, análise e comparación de músicas de diferentes xéneros, estilos e culturas.

- Análise formal dunha obra musical: estrutura, motivos, temas, harmonía, melodía, etc.

- Recoñecemento das intenciones e funcións das obras co fin de aprecialas e de relacionalas cos seus propios gustos e valoracións.

- Sensibilidade ante o consumo indiscriminado da música e os excesos da producción sonora.

- Desenvolvemento de escoita activa e a memoria auditiva a partir do silencio e a concentración.


- Utilización de distintas fontes de información para o coñecemento e goce da música.

- Crítica musical: medio de información e valoración do feito musical. Utilización da terminoloxía musical adecuada para comunicar aos demais xuízos persoais achega das distintas obras musicais.

- Difusión da música: edición e comercialización. Novas modalidades na distribución da

música e as súas consecuencias.

- Tolerancia, interese e curiosidade pola diversidade de propostas musicais, respecto polas formas de expresión e respecto polos gustos musicais doutras persoas.

- Utilización de material bibliográfico como axuda á confección de traballos e de solución de problemas presentados nas actividades.

- Audición e recoñecemento de formas básicas (lied, canon e tema con variacións ).

8.3. Grao mínimo de consecución para superar la materia.

- A nosa contorna musical máis próxima.

- As calidades do son: cualitativas (altura, timbre, intensidade) e cuantitativas

(duración).

- O silencio como marco esencial para a música. Diferenciación do son-ruído.

- Pulso, ritmo, intervalo. Definición e clasificación coñecida.

- Definición de ritmo, pulso, acento, compás, ostinato rítmico.

- Signos de prolongación: puntillos e ligaduras. As figuras musicais: branca, negra,

corchea e semicorchea cos seus respectivos silencios.

- Recursos musicais da internet.

- Os compases de 2/4, ¾, 3/8, 6/8 e 4/4. Asociación coas danzas e estilos máis

coñecidos polos alumnos.

- Música nos medios audiovisuais : tv, radio, publicidade, cine.

- A altura dos sons. Representación gráfica na coordenada espazo-temporal. O ton e o

semiton.

- Definición de intervalo, escala, ámbito, movemento melódico, perfil e cadencia

melódica.

- A gravación e reprodución do son. Historia e situación actual.

- O compositor e a súa obra no tempo.

- Práctica vocal, instrumental e de movemento: interpretar e comprender as

normas básicas de actuación.


Bloque 1. Interpretación y creación.

Repaso dos elementos da representación gráfica da música.

Textura.

Procedementos compositivos e formas de organización musical.

Experimentación e práctica das técnicas do movemento e da danza, expresión dos contidos musicais a través do corpo e do movemento, e a interpretación dun repertorio variado de danzas.

Práctica da relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.

Aceptación e cumprimento das normas que rexen a interpretación en grupo.

Aceptación e predisposición para mellorar as capacidades técnicas e interpretativas propias, e respecto ante outras formas de expresión.

Sonorización de representacións dramáticas, actividades de expresión corporal, e danza e imaxes fixas e en movemento na realización de producións audiovisuais.

Fomento da sensibilidade estética desenvolvida a través da comprensión e interiorización da música.

Composición individual ou en grupo de cancións e pezas instrumentais para distintas agrupacións a partir da combinación de elementos e recursos presentados no contexto das actividades que se realizan na aula

Práctica, creación, memorización e interpretación de pezas musicais en grupo, aprendidas a través da lectura de partituras con diversas formas de notación.

Práctica das pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto.

Exploración das posibilidades de diversas fontes sonoras e práctica de habilidades técnicas para a interpretación.

Bloque 2. Escoita

Clasificación e discriminación auditiva dos tipos de voces e instrumentos e das agrupacións vocais e instrumentais.

Utilización dos recursos necesarios para a comprensión da música escoitada.

Identificación dos elementos da música e das súas características na audición e na análise de obras musicais.

Aplicación de estratexias de atención, audición interior, memoria comprensiva e anticipación durante a interpretación e a creación musical.

Audición, análise elemental e apreciación crítica de obras vocais e instrumentais de distintos estilos, xéneros, tendencias e culturas musicais, incluíndo as interpretacións e as composicións realizadas na aula. Interese por coñecer músicas de distintas características e por ampliar as propias preferencias musicais.

Música en vivo: concertos e outras manifestacións musicais, da propia cultura musical e de outras. Interese por desenvolver hábitos positivos e de respecto ás demais persoas durante a escoita.

Elementos que interveñen na construción dunha obra musical: melodía, ritmo, harmonía, timbre, textura, forma, tempo, dinámica, etc.


Valoración da audición como forma de comunicación e como fonte de coñecemento e enriquecemento intercultural.


A música ao servizo doutras linguaxes: corporal, teatral, cinematográfica, radiofónica ou publicitaria.

Análise da música empregada en diferentes tipos de espectáculos e producións audiovisuais.

Utilización de diversas fontes de información para indagar sobre instrumentos, compositores e compositoras, concertos e producións musicais en vivo e gravadas, tanto do patrimonio galego como da música occidental en xeral e doutras culturas.

Recoñecemento e localización nas coordenadas espazo-temporais das manifestacións musicais máis significativas do patrimonio musical galego, occidental e doutras culturas.

Épocas da historia da música: características principais, autores/as significativos/as, audicións con apoio de partitura e interpretación de pezas ou fragmentos das distintas épocas.

Recollida de información, valoración e exposición do feito musical e as súas opinións.

Recollida de información, valoración e exposición do feito musical ao longo da historia.


Utilización de dispositivos electrónicos, recursos de internet e software musical de distintas características para o adestramento auditivo, a escoita, a interpretación e a creación musical.

Aplicación de diferentes técnicas de gravación para rexistrar as creacións propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais.

Utilización das tecnoloxías da información nos procesos de creación musical.

Coñecemento e emprego das tecnoloxías da información na interpretación e na gravación de pezas musicais.

Emprego e coñecemento dos recursos necesarios para a conservación e a difusión das creacións musicais propias e alleas.


Elementos comúns da programación L.O.E.

9. Metodoloxía didáctica, incluíndo as estratexias a desenvolver polo profesorado, para

acadar os estándares de aprendizaxe, así como a adquisición das competencias clave.

Consideracións xerais.

A organización do proceso de ensino no área debe basearse nunha serie de principios

metodolóxicos, en consonancia co proxecto de centro, tales como:

- Adecuación do proceso de ensino aos coñecementos dos alumnos.

- Síntese dos aspectos fundamentais que se tratan de ensinar.

- Continuidade e progresión dos contidos.

- Interrelación dos contidos.

- Actividade.

- Aprendizaxe personalizado.

- Socialización.

- Creatividade.

- Funcionalidade das aprendizaxes.

Estes principios, considerados no seu conxunto, implican unha liña metodolóxica

flexible que debe ser adaptada tanto á realidade diversa do alumnado como aos

condicionantes de recursos e medios dispoñibles.

A metodoloxía responde aos seguintes Principios Pedagóxicos:

- Metodoloxía activa

- Metodoloxía indutiva e natural

- Metodoloxía lúdica

- Metodoloxía global

- Metodoloxía colectiva

O proceso determinado no primeiro ciclo para o desenvolvemento de conceptos, procedementos e actitudes, entendido como a potenciación do saber escoitar, o saber facer e a análise sensible, ha de profundarse no segundo atendendo á maior complexidade dos contidos e á crecente madurez e capacidade persoal dos alumnos. O que na etapa anterior se define como análise sensible ha de ir aproximándose progresivamente á análise crítica.

O deseño de actividades de expresión musical que inclúan distintas vías como o canto, a utilización de instrumentos e o movemento facilita a ampliación das posibilidades expresivas dos alumnos e alumnas en canto aos seus sentimentos, ideas e vivencias persoais.

De igual xeito é conveniente utilizar a gran oferta musical que existe na actualidade nas súas distintas manifestacións e o contexto musical de Galicia, como fonte de información e como marco real para a realización de actividades musicais relacionadas coa escoita e a análise.


É necesario crear situacións de participación e comunicación, de improvisación vocal e instrumental e de movemento, de exposición de ideas, experiencias e sentimentos que faciliten e promovan as achegas individuais e de grupo. Isto implica unha coidadosa asignación de tarefas, funcións e tempos, que non discrimine entre alumnos e alumnas, e que se adecúe ás características e intereses de cada persoa e grupo, favorecendo o desenvolvemento dunha progresiva autonomía e confianza en si mesmo e procurando a participación de todos os membros do grupo en actividades musicais, sobre todo nas de expresión musical.

O uso de materiais e instrumentos adquire especial importancia como contido de estudo e como recurso para explorar e informarse sobre o feito musical. A realización de gravacións, a súa utilización en montaxes audiovisuais, as actividades de expresión instrumental... esixirán o desenvolvemento de actitudes de correcto uso, coidado e mantemento dos aparellos de uso individual e colectivo, de procedementos de organización, arquivo e clasificación así como a combinación de tempos e espazos compartidos.

A organización de tempos e espazos ha de ter en conta a natureza das actividades e

as posibilidades de intervención en distintos niveis. O papel do profesor adquire

significacións especiais no referente á área de Música xa que require unha sensibilización

cara ás posibilidades dos alumnos e alumnas, cara aos seus gustos e preferencias. Hai que

destacar as súas funcións como dinamizador e facilitador de contextos e situacións musicais.

Metodoloxía baseada en procedementos básicos da didáctica musical.

A metodoloxía baséase na escoita activa de fragmentos; a lecto-escritura musical; a

interpretación vocal, instrumental e corporal; a improvisación; a composición e a creación de

coreografías. Polo que se refire aos contidos de linguaxe musical, utilízanse estratexias que

fomenten unha aprendizaxe baseada na investigación e nos razoamentos dedutivos. Trátase

dun plantexamento integrador que favorece a mesmo tempo a expresión musical, o

desenvolvemento da capacidade de análise e un uso adecuado da memoria.

Para lograr unha mellor adecuación aos diferentes ritmos de aprendizaxe dos alumnos,

deseñaranse actividades que poidan ser adaptadas ás características de cada grupo de

alumnos, en particular, as daqueles alumnos con necesidades educativas especiais.

A área de Música se articula en dous eixes fundamentais: A Percepción, referida ao

desenvolvemento de capacidades de discriminación auditiva, de audición activa e de

memoria comprensiva da música, en actividades de interpretación, creación e audicións de

obras musicais. E a Expresión: que alude ao desenvolvemento de todas aquelas capacidades

vinculadas coa interpretación e creación musical, mediante o traballo da expresión vocal, a

expresión instrumental e o movemento e a danza, exploración dos elementos propios da

linguaxe musical, experimentación e combinación dos sons a través da improvisación, a

elaboración de arranxos e a composición individual e colectiva. Esta organización dos

contidos en bloque implica unha interacción constante entre eles apoiándose mutuamente.


Unha vez dito isto, para un adecuado logro das capacidades relacionadas co escoitar é

o primeiro e un dos máis importantes contactos coa música a nivel xeral. Ao escoitar e

analizar fragmentos se interiorizan mellor os elementos da linguaxe musical e se fomenta o

desexo tanto de facer música como de coñecela e valorala.

Antes de calquera actividade de audición, pódense dar as indicacións precisas para que

o alumnado céntrese naquilo que vai ser obxecto de análise (ritmo, esquema melódico,

instrumentación, secuencia de acordes?). Existen dúas formas básicas de escoitar música de

forma activa: seguir un esquema ou guión aclaratorio do discurso musical; ou expresar o que

se percibiu auditivamente mediante o uso da linguaxe verbal e recursos gráficos como

debuxos, esquemas, musicogramas, etc.

Todas as obras ou fragmentos obxecto de análise auditivo deberíanse escoitar como

mínimo dúas veces na mesma sesión. Nunha arte como a música, en que a comprensión da

mensaxe está ligada á natureza temporal da música, é necesario escoitar a obra máis dunha

vez para que a nosa capacidade de memoria actívese e sexa capaz de discriminar o que

nunha soa audición resultaría máis difícil. A audición é acumulativa dos contidos tratados

noutros momentos do curso.

Seguindo esta pauta, deben ser suscitadas de forma que integren ou repasen

contidos de unidades anteriores. Os fragmentos deben ser variados e representativos da

maioría dos estilos musicais, períodos, xéneros, agrupacións e culturas (música culta, pop-

rock, jazz, flamenco, música cinematográfica, música electrónica, música folclórica, etc.) e

foron secuenciados de maneira que a capacidade de memoria comprensiva desenvólvase de

forma gradual e seguindo paso a paso a progresiva complexidade da linguaxe musical.

A interpretación musical é, xunto á composición, a forma de expresión básica do

músico e, xa que logo, na que máis debe insistirse no proceso de ensinanza aprendizaxe da

música. O feito de dispoñer da propia voz, o corpo e un instrumental de fácil execución

como a frauta doce e a percusión Orff fai da interpretación unha das tarefas máis

recomendables de devandito proceso.

A pezas base para a interpretación, e constitúe un elemento de cohesión, serán o

mecanismo xerador de gran parte das actividades que se poidan suscitar. Durante a

avaliación inicial, e atendendo á crecente dificultade das mesmas, pódese decidir que obra é

máis idónea para cada un dos grupos, tendo en conta criterios numéricos e técnicos. De face

a unha futura interpretación en público, recoméndase traballar soamente unha ou dous

delas en cada grupo.

En canto á voz, traballaranse os procedementos encamiñados a desenvolver

determinadas capacidades asociadas á técnica vocal (respiración, resonancia, vocalización,

articulación, etc.) así como aqueles que relacionan a estrutura da linguaxe musical coa

estrutura da linguaxe verbal. As actividades vocais poden abordarse con periodicidade ao

longo do curso.


Doutra banda, a música é o soporte da danza, polo que o movemento corporal é un

obxectivo que se ha de alcanzar e un recurso didáctico para a expresión de contidos musicais

como a pulsación, o deseño melódico, a textura e a forma. A faceta creativa do alumnado

non debe quedarse exclusivamente na composición de fragmentos vocais e instrumentais. A

creación de coreografías é o complemento ideal ás actividades de expresión corporal e

danza.

A maioría de veces, a interpretación implica actividades en grupo que ante todo

plásmanse en ensaios e concertos. No entanto, tamén se pode potenciar a práctica

individual, sobre todo nas actividades destinadas a desenvolver determinadas capacidades

como, por exemplo, unha afinación xusta ou unha habilidade instrumental, vocal ou corporal

determinada, cando sexan necesarias para a consecución dun obxectivo dentro da obra.

Os criterios de selección do material para as actividades de interpretación poden

resumirse na idea dun repertorio heteroxéneo, no que teñen cabida moitos xéneros e

estilos, mediante uns arranxos que facilitan a práctica interpretativa e uns materiais cos que

se pode traballar de forma autónoma.

Como pautas xerais para a interpretación suxírese:

- Insistir nas normas de interpretación en grupo que se recollen na unidade

inicial e que se basean nos obxectivos e contidos previstos pola lei para este

nivel.

- Establecer quendas para facer sos á hora da preparación final para un posible

concerto.

- Basearse en recursos escritos ou gráficos aínda que, dependendo do nivel do

grupo, tamén se poida realizar unha interpretación sen partitura na que a

aprendizaxe da obra fíxose de oído.

- Colocar as partes ou instrumentos máis agudos á esquerda do director

oudirectora e os máis graves á dereita, como regra básica dos conxuntos

vocais e instrumentais.

O desenvolvemento das capacidades interpretativas ten como marco tres áreas

diferenciadas, aínda que estreitamente relacionadas entre si: a expresión instrumental, a

expresión vocal e a expresión corporal ou movemento. A creación atópase dentro do bloque

de expresión musical, xunto á interpretación. Parte da experimentación e a combinación de

sons ou elementos corporais a través da improvisación para chegar, posteriormente, a un

traballo máis planificado que se plasme na composición.

A improvisación reúne en si mesma as dúas facetas musicais máis importantes: a

composición e a interpretación. Devandito procedemento permite integrar nun só acto,

explorar posibilidades sonoras, decidir con que material quédase e executalo.


A improvisación pode suscitarse dentro dun abanico de posibilidades que vai desde a

liberdade total ata a suxeición a unhas pautas predeterminadas. Está presente ao longo de

todo o proceso de aprendizaxe, constituíndo en moitas ocasións non só o punto de partida

para as actividades baseadas na interpretación e na creación, senón tamén o eixe central de

partes específicas da aprendizaxe, como poden ser as actividades rítmicas ou a entoación de

sons. Pódese facer fincapé en que, para improvisar, hai que partir das pautas dadas e manter

unha actitude desinhibida e participativa, despreocupándose dos posibles fallos e adoptando

unha actitude construtiva ante os mesmos.

É fundamental doutra banda, transmitir a idea de que, antes de compoñer, é

conveniente pasar por unha fase de improvisación instrumental, na que se dá a posibilidade

de suscitar diversas opcións para despois elixir só algunhas delas. Ao principio, e ata que se

aborden determinados contidos sobre o proceso e as funcións tonais das notas e acordes,

pódese insistir en compoñer con moi poucos elementos e en que se debe aproveitar unha

idea musical repetíndoa.

Principios pedagóxicos aplicados á materia de Música

Enfoque integrador, a través dos seus coñecementos previos, alternándose con

actividades de diversa índole, tales como: actividades de observación, comprensión,

expresión, reflexión, valoración, creación, aplicación, investigación, encamiñadas a adquirir

ditas competencias básicas. Para conseguilo, débese motivar e estimular ao alumnado para

que desenvolva as súas capacidades, tanto perceptivas como creativas. Para iso, utilizaranse

preguntas sobre audicións, partituras e a improvisación de melodías, así como a creación de

actividades tanto de danza como instrumentais e vocais. Con iso creamos, un clima propicio

e un ambiente no que se favorecen as relacións de comunicación entre os protagonistas do

proceso de aprendizaxe.

Deste xeito, motivamos ao alumno/a social e afectivamente, aportando para iso os

materiais que sexan necesarios; e respectando os diferentes ritmos de aprendizaxe, xa que o

exceso ou escaseza de dificultade poden producir desmotivación.

Aspecto lúdico da música, o cal permitirá ao alumnado descubrir as posibilidades que

esta ten como fonte de pracer, fantasía e información, e de expresión creativa. Non existe

unha metodoloxía única. Utilizaranse múltiples estratexias metodolóxicas en función dos

obxectivos e as características do alumnado; que son a referencia de como ensinar

encamiñadas ao desenvolvemento das Competencias Básicas. Neste sentido, a educación

concíbese como un proceso construtivo no que a relación e a actitude que manteñen o

profesor e o alumno/a permiten a aprendizaxe significativa.


Esta concepción permite a funcionalidade da aprendizaxe, na medida en que o alumno

poida utilizar o apreso en circunstancias reais, levándoo á práctica ou utilizándoo para lograr

novas aprendizaxes. Esta funcionalidade refírese non só á aplicación práctica dos

coñecementos, senón tamén ao desenvolvemento de habilidades e estratexias de

planificación e regulación da propia actividade da aprendizaxe, é dicir, as relacionadas co

aprender a aprender. O proceso de aprendizaxe debe orientarse a facilitar unha diversidade

de respostas no alumno.

A creatividade, convértese nun principio didáctico que deberá orientar o traballo no

aula, realizando un traballo orixinal que poida ser identificado coa persoa e non sexa unha

mera reprodución doutra. Deste xeito débese axustar a axuda pedagóxica ás diferentes

necesidades dos alumnos e facilitar os recursos e estratexias variadas que permitan dar

resposta ás diversas motivacións, intereses e capacidades que presentan os alumnos nestas

idades. Trátase, en definitiva, de entender a actividade docente como un proceso no que é

preciso ofrecer respostas diferenciadas en función da diversidade dos alumnos.

Con esta metodoloxía, intentaremos que o alumno se enfronte co tema ou problema,

de modo que teña que utilizar reflexivamente: conceptos, procedementos e actitudes. O

alumno debe aprender a buscar información, a organizar, clasificar e sistematizar os

contidos, as informacións e reflexións. Preténdese con iso chegar a un carácter aberto e

flexible que confira gran importancia ao traballo conxunto. Non se pode esquecer o

desenvolvemento da capacidade lectora que implica discriminar os sons escoitados e

comprendelos nun contexto determinado, asociando o escoitado a ideas preconcibidas,

experiencias anteriores e coñecementos previos. Débese contribuír ao fomento da lectura

entendida esta non só como fonte de información imprescindible para adquirir

coñecementos e o desenvolvemento da Competencias Básicas, senón tamén como medio de

goce e recreo, aproveitando o uso de libros con temática relacionada co feito musical.

A música é unha linguaxe e constrúese, do mesmo xeito que a linguaxe verbal, a partir

dunhas unidades de significación que se combinan de múltiples formas e que hai que

aprender e manexar con soltura. Isto non significa que haxa que aprendelo como unha

actividade mecánica. Ao contrario, as actividades baseadas na lectura e a escritura musicais

deben ser un medio para a consecución doutros obxectivos, constituíndo a base para outros

procedementos como a audición, a improvisación, a interpretación ou a composición de

fragmentos.

A lectoescritura musical non debe entenderse desde un punto de vista restritivo no

que só tería cabida a forma tradicional de representar a música con notas nun pentagrama.

Outros sistemas de representación que inclúen todo tipo de recursos gráficos estáticos

(musicograma) ou dinámicos (fonomimia) utilizaranse habitualmente en clase dentro de

procedementos como a audición de fragmentos ou a entoación de notas respectivamente.


Para rematar e non menos importante, dicir que estamos ante un Centro Tic onde o

ordenador convértese nunha ferramenta moi útil. Facilitando o traballo do profesor,

permitindo desenvolver habilidades e aptitudes para enfrontarse á actual sociedade, tan

fortemente mediatizada pola tecnoloxía. Serve ademais para incentivar e ilusionar aos

alumnos/as con medios que atopan motivantes e próximos á súa experiencia cotiá e

permiten a converxencia de educación, cultura, imaxe e son, fomentando a creatividade.

Estes constitúen unha ferramenta de gran valor, xa que podemos utilizar multitude de

recursos para unha adecuada aprendizaxe musical. Deberemos utilizalos como unha

ferramenta de traballo máis para tratar determinados contidos ou actividades musicais

dentro do aula. Permiten axuntar en pouco espazo música, imaxe e movemento.

10. Procedementos e instrumentos de avaliación. Criterios de cualificación.

De acordo cos Obxectivos propostos e baseados no desenvolvemento das capacidades

do alumnado, propoñemos os seguintes criterios de avaliación:

1. Expresión: dominar a expresión musical nas súas tres formas: cantar, tocar e danzar (expresión corporal).

2. Comprensión: diferenciar auditivamente os distintos parámetros da Linguaxe Musical: rítmicos, melódico-harmónicos, tímbricos e formais.

3. Representación: empregar a linguaxe musical dun xeito funcional.

10.1. Procedemento para a avaliación inicial na E.S.O.

A avaliación inicial é o primeiro paso da avaliación formativa que nos debe

permitir diagnosticar a situación e necesidades concretas de cada alumno/a; polo

tanto, afecta, en gran medida, ao proceso de programación. Esta avaliación ha de

ter lugar antes de empezar calquera proceso educativo, levándose a cabo cando o

alumnado inicia unha unidade didáctica. A avaliación inicial contemplará unha

serie de elementos:

- Ideas previas: trátase de saber o que o alumno/a coñece sobre os contidos

que imos traballar posteriormente.

- Maduración fisiolóxica: debemos tratar de coñecer o seu nivel de maduración

para saber si pode desenvolver determinadas habilidades.

- Maduración cognitiva: debemos coñecer o grado de desenvolvemento

intelectual para así saber si está en situación de asimilar uns determinados

contidos.

- Habilidades e aptitudes: debemos coñecer como trata o alumno/á

información, o seu nivel de comprensión, si aplica o que sabe a situacións

concretas, si ten capacidade de síntese e análise, así como determinados

hábitos e actitudes.


Tamén será de utilidade coñecer os intereses do alumnado, os seus afectos,

sentimentos, ambiente familiar, social e económico, desenvolvemento físico e

limitacións.

Nas primeiras semanas de curso realizaráselles ós alumnos unha serie de probas

teórico e prácticas para determinar tanto o seu nivel de coñecementos da mesma

como o grado de adquisición das competencias básicas.

A información obtida será completada co informe de avaliación personalizado do

curso anterior e analizada conxuntamente co resto do equipo docente na

avaliación inicial.

Instrumentos para a Avaliación Inicial:

Nas primeiras semanas de curso realizaráselles ós alumnos unha serie de probas

teórico e prácticas para determinar tanto o seu nivel de coñecementos da mesma

como o grado de adquisición das competencias básicas.

A información obtida será completada co informe de avaliación personalizado do

curso anterior e analizada conxuntamente co resto do equipo docente na

avaliación inicial.

Entre outros se poderán utilizar os seguintes instrumentos e técnicas:

- Escalas de Observación e listas de control.

- Probas escritas.

- Cuestionarios.

- Entrevistas con outros profesores e departamento de Orientación.

- Entrevistas cos pais.

10.2. Procedemento de avaliación continua.

A avaliación do proceso de aprendizaxe debe ser continua, así formará parte do

proceso educativo e levaremos a cabo unha valoración permanente de todo o que

acontece no aula. No proceso da avaliación continua, cando o progreso do alumno

non sexa o adecuado, adoptaremos as medidas de atención á diversidade que

procedan.

Técnicas para a Avaliación Continua.

A técnica fundamental para a avaliación continua é a observación do

desenvolvemento do proceso de aprendizaxe. Independentemente de que se

poidan realizar exames, o principal instrumento de avaliación será o caderno do

alumnado, no que se reflectirá o traballo diario e as distintas actividades que

deben realizar en casa. Así mesmo, valorarase a participación diaria en todas as

actividades.


A autoevaluación é unha técnica que permite a valoración propia do traballo

realizado a través do cal o alumnado toma conciencia do proceso seguido, das

dificultades, do esforzo realizado e dos resultados logrados.

A avaliación conxunta ten como obxectivo solicitar do alumnado informacións

complementarias que poidan ser de interese para mellorar a eficacia da acción

educativa. Esta técnica utilizarase con posterioridade á autoevaluación e antes da

avaliación realizada polo profesor.

Instrumentos para a Avaliación Continua.

A. Proba escrita trimestral sobre os contidos teóricos impartidos: 30%.

B. Probas prácticas de interpretación instrumental, vocal, de movemento e

danza: 20%.

C. Sobre as capacidades de expresión, comunicación, escoita activa,

participación, esforzo, responsabilidade e comportamento social: 20%.

D. Traballo individual o en grupo feito e exposto polos alumnos: 20%.

E. Elaboración do ficheiro de clase, organización e presentación: 10%.

10.3. Procedemento de avaliación extraordinaria (ESO e BAC).

Unha única proba baseada en:

- Proba escrita sobre os contidos teóricos impartidos: 50%.

- Proba práctica de interpretación instrumental, vocal, de movemento e danza:

50%.

No mes de xuño informarase ao alumnado dos contidos e criterios desta proba

extraordinaria.

10.4. Criterios de cualificación.

A cualificación final do alumnado se calculará da seguinte forma:

XUÑO: media ponderada dos apartados da avaliación continua.

Notas del alumno

Apartado Elementos evaluados Nota Peso

A Proba escrita 1 a 10 P1= 3

B Proba práctica 1 a 10 P2= 3

C Escoita activa, comportamento social.... 1 a 10 P3= 2

D Traballo individual/grupo 1 a 10 P4= 2

E Ficheiro de clase 1 a 10 P5= 1


A fórmula para o calculo da nota final é a seguinte:

Nota final (MP) = 𝒑𝟏.𝑨+𝒑𝟐.𝑩+𝒑𝟑.𝑪+𝒑𝟒.𝑫+𝒑𝟓.𝑬

𝒑𝟏+𝒑𝟐+𝒑𝟑+𝒑𝟒+𝒑𝟓

SETEMBRO: media aritmética dos apartados da avaliación extraordinaria.

11. Actividades complementarias e extraescolares previstas.

O Departamento de Música promoverá durante este curso escolar as seguintes

actividades:

- A realización de concertos/audicións vivas non propio Centro a cargo de

agrupacións vocais ou instrumentais de Ourense.

- A asistencia a concertos didácticos fora do recinto escolar.

- As visitas: Conservatorio (aula de Percusión), Obradoiro de Instrumentos, Museo

de Gaita e Cornamusa e á Escola de Gaita e Percusión en colaboración coa

Asociación de Folclore Tradicional.

12. Accións de acordo co Proxecto Lector.

Tal como se recolle no Proxecto Lector do noso centro e para dar cumprimento aos

obxectivos que nel se indican, o departamento de música levará a cabo as seguintes accións:

1. “Disco-Forum” con cancións de música pop ou hip-hop. Durante a actividade o alumnado le e comenta o texto, a letra da canción tanto individualmente coma en pequeno grupo a partires dun cuestionario que prepara o profesor. Ao final da sesión realízase un debate sobre o tema no gran grupo.

2. “O día da poesía”. Un día á semana o profesor comeza clase lendo (recitando) un poema acompañado por unha música de fondo. O alumnado recibe previamente unha copia do poema. Logo, voluntariamente, poden os alumnos e alumnas traer e recitar o seu poema e escoller a música de fondo para acompañalo.

3. “Na biblioteca”. Sesións de presentación dos fondos bibliográficos existentes na sección de música así como as normas de préstamo existentes.

Unha vez ao trimestre, desprazaremos ao alumnado á biblioteca do centro, para

facer lecturas de libros relacionados con temas musicais, ou para recomendar

libros ou discos.


4. Unha vez ao mes, dedicarase unha sesión lectiva á lectura de artigos de prensa,

noticias ou de opinión sobre algún tema relacionado coa música. Invitarase ao

alumnado a que busquen noticias relacionadas coa música nos distintos medios

de comunicación para poñelas no taboleiro do aula e comentalas.

Non podemos esquecernos das conexións tan íntimas existentes entre as dúas

linguaxes (a musical e a oral) buscando sempre as transferencias das aprendizaxes que

se poidan dar entre ambas dúas. Non en balde a canción ven sendo unha perfecta

simbiose entre letra e música. Así mesmo, a palabra e a linguaxe veñen sendo as

primeiras fontes de musicalidade.

Plan anual de lectura na materia de música.

Obxectivos:

Os obxectivos que fixa o departamento de música son os que a continuación se detallan:

1) Reforzar ou crear as destrezas básicas de lectura en lingua castelá o galega.

2) Consolidar hábitos lectores nos alumnos.

3) Procurar tempos e espazos para a lectura como fontes de pracer e de curiosidade.

4) Incorporar a lectura como método de formación integral do alumno/alumna: educación

en valores, curiosidade por outras culturas e civilizacións, reflexión sobre problemáticas do

que nos rodea.

5) Mellorar a rendibilidade dos tempos non lectivos e o tempo de ocio.

6) Colaborar coas actividades relacionadas co ámbito lector que se desenvolvan no centro.

Os itinerarios lectores van variar en función do nivel ao que se dirixan. O mesmo pasa co

tempo de dedicación para a lectura na aula ou na biblioteca.

Temporalización:

- Para 2º ESO e 3º ESO: posto que a carga horaria semanal da materia de música é de dúas

sesións semanais, a dedicación que se considera axeitada é a de dúas sesións por trimestre

de media hora cada unha delas.

- Para 4º E.S.O.: a carga horaria é de tres sesións semanais, polo tanto estímase que a

dedicación será de dúas sesións completas por trimestre.


Recursos e materiais:

O Departamento de Música porá a disposición de todo o alumnado deste centro os

libros dos que dispón o departamento. Porén, se algún alumno/alumna ten especial

interese nalgún libro, artigo de prensa ou tema de actualidade este departamento

comprométese en facilitarllo ou mesmo mercalo.

Recomendaranse libros de lectura axeitados ao nivel a tratar.

Actividades:

Como novidade introdúcese a posibilidade de acudir á biblioteca e propoñer a todo o

grupo a lectura dun conto, dunha lenda ou dunha nova empregando soportes dixitais.

Tamén se podería facer o mesmo introducindo a variante da escoita simultánea.

Contémplase a posta en práctica dos recursos que o equipo de biblioteca deseña,

implicación nas conmemoracións e efemérides (día do libro, da biblioteca, semana da

prensa, ...) fomento das actividades de dinamización...

Tal e como figura no apartado de actividades complementarias e extraescolares, acudir

á concertos dunha obra de teatro entra dentro do proxecto educativo do departamento de

música.

Itinerarios lectores:

- Para crear os momentos lectores, utilizaranse os libros de lectura que posúe o Departamento, elixíndoos en función do nivel ao que van dirixidos.

- Tamén se empregarán artigos e documentos recollidos nas revistas e prensa especializada de música.

- E, por último, textos sacados de internet sobre temas de actualidade musical.

Seguimento e avaliación

Ao comezo tratarase dunha lectura guiada, tanto foneticamente como melodicamente e

de entoación, así como na elección do libro, texto… a ler; pero a medida que pase o tempo,

farase unha especial incidencia no interese que os alumnos amosen e no grao de

consecución dos obxectivos fixados. Sempre na procura de buscar o pracer de ler, mesmo

nunha lingua estranxeira.

Non se avaliará numericamente, pero o feito de ler e de prestar atención redundará

directa ou indirectamente na avaliación oral da materia. Polo tanto, o propio alumnado

verase inmerso na espiral de que canto máis lea, mellor lerá e máis comprenderá; e de aí

se espera sacar o hábito lector.


13. Accións do plan de integración das TIC.

As Tecnoloxías da Información e a Comunicación (T.I.C.) supuñen hoxe en día, unha nova

revolución, ao permitir un enorme crecemento, evolución e mellora dos procesos creativo-

musicais.

As T.I.C. contan, entre outras, coas seguintes utilidades na súa aplicación musical:

- Editar partituras.

- Realizar gravacións.

- Ralentizar unha interpretación para axustala ás necesidades de cada momento.

- Sustentar interaccións multimedia de imaxe, audición, vídeo, animación, texto,

etc.

- Introducir instrumentos.

- Espazar o tempo de interpretación co de xeración do son.

- Estudar, con acompañamento musical, sen necesidade de intérpretes.

- Empregar correctores técnicos a tempo real ou diferido.

Unha vez instalado na aula de música un equipo informático co seu canón de video o

seu uso diario pasa a ser un recurso metodolóxico máis.

Diversas e variadas fontes poden ser actividades a realizar con estes materiais:

- Vídeos musicais para reforzar as actividades de danza ou as audicións.

- Utilización de programas informáticos “Musescore”, “Noteflight” para consolidar o coñecemento da linguaxe musical.

- Busca de información sobre distintos contidos musicais en Internet.

- Utilización do recurso tecnolóxico “Podcats” na creación dunha radio dixital

- Manexo e aprendizaxe de programas informáticos relacionados coa música:

Audacity, edición y mestura musical,

VanBasco, karaoke e sistema midi.

- Visionado de películas musicais e tutoriales de música.


14. Accións de contribución ó Plan de Convivencia.

Co obxecto de mellorar a convivencia no Centro e resolver de xeito pacífico os conflitos

que xurdan na aula, o plan de convivencia establece un protocolo de actuación que se porá

en marcha dende o primeiro día lectivo. Dito protocolo establece a necesidade da

educación en valores, principalmente dende o diálogo e dende a tolerancia, como vía

principal para evitar conflitos na aula.

No momento no que se detecten posibles situacións susceptibles de prexudicar a

convivencia, o protocolo de actuación comprenderá diversas actuacións, a desenvolver

polos membros da comunidade educativa.

Dentro delas establécese que o profesor del aula no caso de detectar un conflito leve,

tratará de resolvelo utilizando os seus propios recursos, e comunicándollo sempre ó

titor/a. De ter un carácter grave se porá en coñecemento da xefatura de estudios e esta

tomará as medidas oportunas.

15. Constancia da información ao propio alumnado.

Na primeira sesión do curso, o profesor informará ao alumnado cos seguintes datos:

obxectivos do curso, contidos mínimos, liñas básicas da metodoloxía a empregar, criterios e

sistemas de avaliación, materiais didácticos necesarios, así coma uns breves consellos para o

curso.

Esta información encóntrase na páxina web do Instituto, Departamento de Música.

http://www.edu.xunta.es/centros/iesferrocouselo/taxonomy/term/46

O profesor fará referencia de forma recurrente a esta información de tal forma que o

alumnado saiba en todo momento en que punto da programación se encontra.

16. Medidas de atención a diversidade.

É necesario poñer especial atención ás peculiaridades e ao progreso do alumnado no

proceso de ensino-aprendizaxe.

Trátase de afrontar a atención á diversidade a través do ensino personalizado para favorecer a construción de coñecementos por parte do alumnado. O xeito de facelo é atopar formas metodolóxicas e didácticas a través das que se poida acceder ao obxecto de aprendizaxe desde as propias características individuais.

http://www.edu.xunta.es/centros/iesferrocouselo/taxonomy/term/46


Segundo o ritmo de aprendizaxe do alumno suscitaranse nas unidades didácticas unhas actividades ou outras, atendendo a tres características:

actividades para todos, actividades para o alumnado con ritmo de aprendizaxe lenta, reforzo educativo, actividades para o alumnado con ritmo de aprendizaxe máis rápida, ampliación.

Para dar resposta á diversidade é necesario acometer modificacións nos contidos, as

estratexias didácticas e a avaliación de cada unidade didáctica.

Contidos: seleccionaranse os contidos básicos:

- Os imprescindibles para aprendizaxes posteriores.

- Os que contribúan ao desenvolvemento de capacidades básicas.

- Os que resulten útiles en diversas situacións da vida cotiá.

Estratexias de aprendizaxe: para favorecer o tratamento á diversidade terase en conta

o seguinte:

- Actividades de aprendizaxe:

- Variedade das mesmas.

- Asignar papeis de menor ou maior dificultade.

- Desempeñar roles de menor ou maior responsabilidade.

- Materiais didácticos diversos:

- Menor ou maior complexidade.

- Fichas de reforzo ou ampliación.

- Máis centrados en aspectos prácticos ligados a contidos.

- Agrupamentos dos alumnos:

- Traballo en grupo-aula.

- En pequenos grupos heteroxéneos.

- En pequenos grupos homoxéneos baixo a guía do profesor.

- Outras agrupacións máis flexibles.

Avaliación: para poder atender á diversidade faise necesario utilizar:

-A avaliación inicial, para coñecer a situación de partida de cada alumno en cada

unha das unidades didácticas.

-Ter en conta as actividades de avaliación sumativa, realizando unha gradación das

actividades, que estableza unha diferenciación entre os diversos niveis de adquisición

dos contidos do área.

-Propoñer uns obxectivos, contidos e criterios de avaliación diferenciados segundo as

posibilidades reais de desenvolvemento do alumno, sobre todo nos casos existentes de

integración e de diversificación.


Alumnado con dificultades ordinarias de aprendizaxe.

Aos alumnos que presenten dificultades para a asimilación dos conceptos

facilitaránselles actividades de reforzo agrupadas en fichas de traballo, estruturadas con

dificultade gradual para que, de forma activa, vaian incorporando a linguaxe e os

conceptos básicos da unidade, traballen o razoamento lóxico e sexan cada vez máis

autónomas na realización dos traballos.

Alumnado con necesidades específicas de apoio educativo.

Para que aqueles alumnos e alumnas que requiran unha atención educativa diferente á

ordinaria, por presentar necesidades de apoio educativo especiais, por dificultades

específicas de aprendizaxe, polas súas altas capacidades intelectuais, por haberse

incorporado tarde ao sistema educativo, ou por condicións persoais ou de historia

escolar, poidan alcanzar o máximo desenvolvemento posible das súas capacidades

persoais e, en todo caso, os obxectivos establecidos con carácter xeral para todo o

alumnado estableceranse medidas de atención á diversidade que estarán orientadas a

responder ás necesidades educativas concretas do alumno/a e á consecución das

competencias básicas e os obxectivos da Educación Secundaria Obrigatoria e non

poderán, en ningún caso, supoñer unha discriminación que lles impida alcanzar

devanditos obxectivos e a titulación correspondente, segundo establecen a Lei Orgánica

de Educación de 3 de maio de 2006 e o Real Decreto 1631/2006 de 29 de decembro.

Habería que destacar que desde a nova lei educativa fálase non só de integración senón

de inclusión e normalización destes alumnos, desde o mesmo momento en que a

necesidade sexa detectada. Segundo o anterior, desde a área de Música seguiranse as

pautas seguintes:

Alumnado con necesidades educativas especiais.

Enténdese por alumnado que presenta necesidades educativas especiais, aquel que

requira, por un período da súa escolarización ou ao longo de toda ela, determinados

apoios e atencións educativas específicas derivadas de discapacidade ou trastornos

graves de conduta. A identificación e valoración das necesidades educativas deste

alumnado realizarase, o máis pronto posible, por persoal coa debida cualificación e nos

termos que determinen as Administracións educativas. Débese dispoñer dos recursos

necesarios para que o alumnado con necesidades educativas especiais, temporais ou

permanentes, poidan alcanzar os obxectivos establecidos con carácter xeral para todos

os alumnos e alumnas. Concretamente na nosa programación está previsto para os

alumnos que presenten dificultades para a asimilación dos conceptos, actividades de

reforzo agrupadas en fichas de traballo, estruturadas con dificultade gradual para que,

de forma activa, vaian incorporando a linguaxe e os conceptos básicos da unidade,

traballen o razoamento lóxico e sexan cada vez máis autónomos na realización dos

traballos.


Ademais poderanse adoptar outras medidas de reforzo como:

- Modificar a ubicación do alumno ou alumna dentro da clase.

- Repetición individualizada dalgunhas explicacións.

- Apoio individualizado nalgún momento da clase.

- Actividades complementarias para casa, etc.

- Distintas formas de agrupamento de alumnos, combinando o traballo individual co

traballo en pequenos grupos heteroxéneos e co traballo en gran grupo-aula, así

como agrupamentos flexibles que transcendan o marco do aula.

- Combinar a exposición dos temas, co traballo individual ou en equipo dos propios

alumnos/a. Proposta de actividades secuenciadas segundo a súa dificultade, que

cada alumno e alumna vai realizando e, unha vez superadas, pasan ás do nivel

seguinte.

- Actividades de clase que fomenten a interculturalidade: saudar nos idiomas que

coexisten no aula, colgar carteis en varios idiomas, dispoñer no aula de

dicionarios, etc. Contemplarase anticipadamente a diversidade no seo do grupo-

clase. É dicir, convén planificar un conxunto de actuacións que, no proceso da

aprendizaxe, permitan dar resposta ás diversas situacións que presenten os

alumnos/as do grupo. Iso supón ter presente este aspecto en relación cos

contidos, as estratexias didácticas e a avaliación. Así mesmo nalgúns casos

estableceranse adaptacións curriculares non significativas, para alumnos/as que o

requiran, adaptadas á discapacidade concreta do alumno e en función ás medidas

determinadas polo departamento de orientación e o propio centro.

Alumnos con altas capacidades intelectuais.

A escolarización do alumnado con altas capacidades intelectuais, identificado como tal

polo persoal coa debida cualificación e nos termos que determinen as administracións

educativas, flexibilizarase, nos termos que determina a normativa vixente, de forma

que poida anticiparse a súa incorporación á etapa ou reducirse a duración da mesma,

cando se prevexa que é o máis adecuado para o desenvolvemento do seu equilibrio

persoal e a súa socialización. Aos alumnos que presenten unha maior capacidade,

proporcionaránselles actividades de ampliación nas que se introducirá maior

complexidade de forma progresiva.

Alumnado con incorporación tardía ao sistema educativo español.

Corresponde ás Administracións públicas favorecer a incorporación ao sistema

educativo dos alumnos que, por proceder doutros países ou por calquera outro motivo,

incorpórense de forma tardía ao sistema educativo español. Dita incorporación

garantirase, en todo caso, na idade de escolarización obrigatoria. A escolarización do

alumnado que se incorpora tarde ao sistema educativo realizarase atendendo ás súas

circunstancias, coñecementos, idade e historial académico. Cando presenten graves

carencias na lingua de escolarización do centro, recibirán unha atención específica que


será, en todo caso, simultánea á súa escolarización nos grupos ordinarios, cos que

compartirán o maior tempo posible do horario semanal. Quen presenten un desfase no

seu nivel de competencia curricular de dúas ou máis anos, poderán ser escolarizados

nun ou dous cursos inferiores ao que lles correspondería por idade, sempre que dita

escolarización permítalles completar a etapa nos límites de idade establecidos con

carácter xeral. Para este alumnado adoptaranse as medidas de reforzo necesarias que

faciliten a súa integración escolar, recuperación do desfase e permítanlles seguir con

aproveitamento o estudos. Se fomentará a súa integración e analizaranse co

Departamento de Orientación, os reforzos adecuados ás características do alumno/a.

Adaptacións curriculares significativas.

Aqueles alumnos que requiran unha adaptación curricular significativa, serían avaliados

con anterioridade polo responsable do departamento de orientación e, tras isto, e en

función das indicacións que ese departamento facilite, efectuarase a adaptación máis

adecuada. Considéranse significativas aquelas adaptacións que implican a eliminación

de contidos nucleares, que implique a non consecución dalgún obxectivo. O desfase

que presenta o alumno ou alumna é de, polo menos, dous anos, polo que requiren a

eliminación de contidos, obxectivos e criterios de avaliación. Neste caso necesitarase a

autorización da Inspección Educativa.

17. Programación da educación en valores.

Xa deixamos indicado o carácter globalizador da nosa Metodoloxía. Tanto porque a

propia música é unha actividade global e unitaria que desenvolve harmonicamente os cinco

tipos de capacidades persoais, como polas posibilidades que ofrece de globaliza-los demais

contidos e áreas do currículo da etapa, converténdose, en si mesma, nunha sorte de contido

transversal.

Xa que logo, os contidos transversais estarán presentes na nosa programación de dúas

formas:

a) continuadamente, polas actitudes e comportamentos que a nosa metodoloxía

promove no alumnado:

- a educación ambiental, polos contidos de "ecoloxía sonora" así como pola

valoración do silencio.

- a educación para a saúde, polo papel que lle atribuímos ó corpo en movemento, o

que conleva un desenvolvemento continuado da hixiene tanto vocal como auditiva,

postural e motriz.

- a educación para a igualdade entre os sexos, polo carácter colectivo e activo da

nosa metodoloxía que promove unha participación igualitaria e solidaria de todo o

alumnado, sen distinción, no feito sonoro-musical.

- a educación para a paz e a tolerancia que se inscribe no mesmo principio da

anterior.


- a educación para o lecer e do consumidor, tan ligadas ó consumo que a xuventude

actual fai da música e no que introduciremos un elemento de reflexión e de sentido

crítico .

- a educación moral e cívica, como resumo e consecuencia natural de tódalas

actitudes anteriormente desenvolvidas.

En xeral, como xa comentamos nos contidos actitudinais, o mellor recurso para a

educación en valores é o exemplo é a actitude do profesor.

b) Puntualmente, co desenvolvemento de Unidades Didácticas específicas nas

conmemoracións colectivas e oficiais de determinadas datas. Tanto polas cancións

propostas como polas propias composicións dos alumnos/as estaremos reforzando a

vivencia e interiorización deses valores que conmemoremos.

Partimos do convencemento de que a educación en valores debe impregnar a

actividade docente e estar presente na aula de forma permanente, xa que se refire a

problemas e preocupacións fundamentais da sociedade.

Dado que o número de valores a tratar na clase pode ser moi amplo, facemos a

seguinte selección:

Educación para a convivencia.

Persegue e concreta unha parte importante dos obxectivos de educación moral e

cívica presentes en todo o currículo. Pretende educar para a convivencia no

pluralismo mediante un esforzo formativo en dúas direccións:

• O respecto á autonomía dos demais.

• O diálogo como forma de solucionar as diferencias.

Educación para a saúde.

Parte dun concepto integral da saúde como benestar físico e mental, individual,

social e medioambiental. Expón dous tipos de obxectivos:

• Adquirir un coñecemento progresivo do corpo, das principais anomalías e

enfermidades, e do modo de previlas ou curalas.

• Desenvolver hábitos de saúde: hixiene corporal e mental, alimentación correcta,

prevención de accidentes, relación cordial co persoal sanitario, etc.

Educación para a paz.

Non pode disociarse da educación para a comprensión internacional, a tolerancia, o

desarmamento, a non violencia, o desenvolvemento e a cooperación. Persegue estes

obxectivos prácticos:

• Educar para a acción. As leccións de paz, a evocación de figuras e o coñecemento

de organismos comprometidos coa paz deben xerar estados de conciencia e condutas

prácticas.

• Adestrarse para a solución dialogada de conflitos no ámbito escolar.


Educación do consumidor.

Expón, entre outros, estes obxectivos:

• Adquirir esquemas de decisión que consideren todas as alternativas e os efectos

individuais, sociais, económicos e medioambientais.

• Desenvolver un coñecemento dos mecanismos do mercado, así como dos dereitos

do consumidor e as formas de facelos efectivos.

• Crear unha conciencia de consumidor responsable que se sitúa criticamente diante

do consumismo e a publicidade.

Educación non sexista.

A educación para a igualdade se expón expresamente pola necesidade de crear a

partir da escola unha dinámica correctora das discriminacións. Entre os seus

obxectivos están:

• Desenvolver o amor propio e unha concepción do corpo como expresión da

personalidade.

• Analizar criticamente a realidade e corrixir prexuízos sexistas e as súas

manifestacións na linguaxe, publicidade, xogos, profesións, etc.

• Adquirir habilidades e recursos para realizar calquera tipo de tarefas, domésticas ou

non.

• Consolidar hábitos non discriminatorios.

Educación ambiental.

Entre os seus obxectivos atópanse os seguintes:

• Adquirir experiencias e coñecementos suficientes para ter unha comprensión dos

principais problemas ambientais.

• Desenvolver conciencia de responsabilidade respecto do medio ambiente global.

• Desenvolver capacidades e técnicas de relacionarse co medio sen contribuír ao seu

deterioración, así como hábitos individuais de protección do medio.

Educación sexual.

Se expón como esixencia natural da formación integral da persoa. Os seus obxectivos

fundamentais son os seguintes:

• Adquirir información suficiente e cientificamente sólida acerca destes aspectos:

anatomía e fisioloxía de ambos sexos; maduración sexual; reprodución humana;

reprodución asistida; prevención de embarazos; enfermidades venéreas e de

transmisión sexual; manifestacións diversas da sexualidade, etc.

• Consolidar unha serie de actitudes básicas: naturalidade no tratamento de temas

relacionados coa sexualidade; criterios de prioridade en casos de conflito entre

exercicio da sexualidade e risco sanitario; hábitos de hixiene; respecto ás diferentes

manifestacións da sexualidade; autodominio en función de criterios e conviccións.


• Elaborar criterios para xuízos morais sobre os delitos sexuais, a prostitución, a

utilización do sexo na publicidade, a pornografía, a reprodución asistida, etc.

Educación vial.

Propón dous obxectivos fundamentais:

• Sensibilizar aos alumnos e alumnas sobre os accidentes e outros problemas de

circulación.

• Adquirir condutas e hábitos de seguridade vial como viandantes e como usuarios de

vehículos.

Educación para Europa.

Os seus obxectivos principais son:

• Adquirir unha cultura de referencia europea en xeografía, historia, linguas,

institucións, etc.

• Desenvolver conciénciaa de identidade europea e a asunción progresiva da

cidadanía europea cos seus valores, dereitos e obrigas.

• Preparar para a cooperación cívica, tecnolóxica e profesional entre os europeos.

Educación multicultural.

A educación multicultural –ou intercultural– vén esixida pola crecente

intercomunicación das culturas, e fana máis urxente os brotes de racismo e

xenofobia observados diante da crecente presenza entre nós de inmigrantes racial e

culturalmente diferentes. Algúns dos seus obxectivos son os seguintes:

• Espertar o interese por coñecer outras culturas diferentes coas súas crenzas,

institucións e técnicas.

• Desenvolver actitudes de respecto e colaboración con grupos culturalmente

minoritarios.

18. Mínimos esixibles e actividades de reforzo/recuperación.

Actividades de reforzo/recuperación.

Dirixidas ao alumnado que non acadou os contidos mínimos esixibles, este tipo de

actividades se planificarán ao longo do curso dentro da propia aula.

A través dun sistema colaborativo e baixo a supervisión do profesor, os alumnos sen

dificultades na materia realizarán la función de “titoría individualizada” dos alumnos con

dificultades para acadar os contidos mínimo.


19. Programas específicos personalizados para o alumnado repetidor.

Actividades de reforzo/recuperación do apartado anterior xunto con un seguimento

máis personalizado do alumno para detectar os problemas de aprendizaxe.

20. Plans de traballo, seguimento e avaliación da materia pendente.

Para o alumnado coa materia pendente realizarase un seguimento desde o propio curso en que estean matriculados. O profesor proporcionaralles os materiais didácticos e as actividades de aprendizaxe-recuperación que versarán sobre os contidos mínimos esixibles do curso a recuperar.

Para os alumnos e alumnas coa materia pendente de terceiro e que non estean matriculados na optativa de 4º E.S.O, deberán realizar tamén as actividades de recuperación e presentarse á proba que terá lugar en maio.

Probas de avaliación:

O alumnado ten dereito a realizar dúas probas para a superación da materia: unha en maio e outra en setembro. Así mesmo, os contidos procedimentais, isto é, a práctica vocal, instrumental e de movemento considéranse contidos progresivos, polo que a súa avaliación realizarase directamente ao alumnado no curso en que estean matriculados.

A nota final de cada alumno será a media ponderada entre as probas escritas e a avaliación continua dos contidos procedimentais. Capacidade de expresión, comprensión, representación, traballo individual e colectivo, esforzo por progresar e responsabilidade e comportamento social estarán presentes na avaliación continua.

21. Materiais e recursos didácticos.

Partimos dun Principio básico da Metodoloxía Activa: o corpo do alumno/a e o espazo

da aula son os primeiros recursos didácticos.

En efecto, tanto os procedementos perceptivos (audiopercepción) como os expresivos

(cantar, tocar e danzar) teñen no corpo e no espazo o seu principal campo de manifestación.

Tanto o oído, por un lado, como a voz, o instrumento (como prolongación do corpo) e a

danza, polo outro, aséntanse no corpo en movemento.

Para nós a natureza profunda da música encontrase no "movemento sonoro" que

podemos percibir e/ou producir.

Este papel do corpo como sé do movemento sonoro que se realiza de forma plena nas

manifestacións vocais e na danza, require dalgún elemento material máis nos casos da

audiopercepción e da expresión instrumental.


Para un correcto desenvolvemento da primeira (audiopercepción) necesitamos unha

gran variedade de "fontes sonoras" ou de "obxectos sonoros" que van desde os propios

elementos materiais e humanos da aula ata unha boa colección de música gravada (discos).

Para o desenvolvemento da expresión instrumental adoptaremos - a mais do propio

corpo do alumno/a (percusión corporal) - a xa clásica agrupación instrumental da pedagoxía

musical activa: o instrumental Orff e a frauta de pico.

Todo este instrumental complétase cunha guitarra e dous teclados para uso didáctico do

profesor.

Material da aula:

- Instrumental Orff.

- Discoteca básica.

- Equipo de música, proxector e ordenador.

- Teclados.

- Guitarra española.

Material do alumnado:

- Portafolios individual.

- Frauta de pico.

- Papel pautado.

22. Enfoque interdisciplinar da materia de música.

Para darlle un sentido máis coherente aos coñecementos necesitamos vinculalos coas

materias que cursa o alumnado e co seu mundo máis próximo. Isto axudará á asimilación

destes coñecementos e habilidades. As relacións interdisciplinarias son vías que contribúen á

formación de conceptos comúns entre as materias. Mediante a interdisciplinariedad

preténdese que:

- A relación interdisciplinaria non se reduza ao sistema de coñecementos, senón

que inclúa o sistema de habilidades e valores resultantes do proceso docente-

educativo.

- Se traballe cunha linguaxe común xeneralizado e un vínculo estreito entre o

científico e o cotián.

A interdisciplinariedade pódese ver -non só como a realización dunha actividade coa

cooperación de varias disciplinas- senón tamén como favorecedora da consecución das

competencias básicas, xa que entre as súas finalidades atópase o integrar as diferentes

aprendizaxes ás distintas áreas. Desde este punto de vista podemos apreciar, por medio

duns exemplos, a relación que existen entre os contidos do área de música e as demais

materias que traballa o alumnado:


Ciencias da Natureza. Todo o relacionado co son e coa anatomía do aparello fonador e

auditivo.

Ciencias sociais, xeografía e historia. As unidades que tratan as calidades do son están

relacionadas coa natureza da sociedade; as do timbre, co material que están

construídos os instrumentos e co seu son; a música nos medios de comunicación e as

novas tecnoloxías coa sociedade na que está inmersa. O mesmo sucede coas música

doutras culturas, outras músicas: rock, pop e as do folklore español, relacionadas coa

xeografía e a historia.

Educación física. Danza, expresión corporal. Actividades psicomotrices, técnicas

respiratorias e de relaxación, etc.

Educación Plástica e Visual. Facer un libro musical, cómic, montar decorados para

unha coreografía musical. Relación da textura musical coas texturas plásticas.

A representación gráfica, xa sexa mediante debuxos ou cores, é un gran recurso

didáctico para entender, discernir e discriminar a forma, así como o deseño e a

construción dos instrumentos dunha obra musical.

Por outra banda, e grazas á tecnoloxía actual, existe unha gran relación entre a música

e a imaxe; de maneira que podemos crear un libro musical, cómics, ou a construción

do decorado para representacións teatrais, etc

Lingua Castelá e Literatura. Lectura de poesía con música de fondo. Cando lemos ou

escribimos en clase, interactuamos con esta materia.

Lingua estranxeira. No estudo de música e cancións de distintos países. Aprender a

escoitar, intentando distinguir os idiomas dos textos de cancións populares, lied...

Informática. Elaboración de traballos apoiándonos en Internet e software musical

(edición, mestura, composición, interpretación, esquemas, presentacións... como

sistema para afianzar os coñecementos adquiridos.

Tecnoloxía. A súa relación coa música céntrase na construción de instrumentos

musicais e de aparellos eléctricos e electrónicos de gravación, reprodución de música e

de xeración de son. Os avances tecnolóxicos teñen gran influencia sobre a vida das

persoas; o estudo desta influencia sobre os hábitos e as condutas musicais é moi

enriquecedor e resulta de gran axuda para entender a relación entre ambas materias.


23. Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente.

ENQUISA AVALIACIÓN DOCENTE Curso académico 1ª 2ª 3ª

AVALIACIÓN

GRUPO: PUNTUACIÓN

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

AVALIACIÓN DO PROFESOR/A

1. Cumpre co seu horario (asistencia e puntualidade)

2. Prepara e organiza axeitadamente as súas clases.

3. Na clase hai un bo ambiente docente (posibilidade de facer preguntas, facilita a participación, bo trato, amenidade ...)

4. A forma de corrixir e valorar exames, probas e traballos, axústanse o ensinado.

5. O profesor/a desta materia é un bo docente.

AVALIACIÓN DA MATERIA

1. Considero que esta materia é importante de cara a miña formación

2. Considero que os contidos desta materia son interesantes

3. Penso que as condicións (espazo, equipamento, material, nº de alumnos..) nas que se desenvolve a docencia desta materia son satisfactorias

AVALIACIÓN DO ALUMNO

1. Teño un comportamento axeitado na clase

2. Atendo en clase

3. Fago as tarefas diariamente

4. Levo a materia ó día

5. Aprendo nas clases deste profesor/a

O QUE MÁIS CHE GUSTA:

O QUE SE PODE MELLORAR:

Profesor/a: Materia:


24. Indicadores de logro para avaliar a programación didáctica.

Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora.

Proceso de avaliación da Programación.

Trimestralmente, na primeira reunión do departamento, farase unha revisión do grao

de cumprimento da programación, das dificultades encontradas no proceso e das medidas

correctoras a aplicar.

Trátase de axustar a programación á realidade das aulas a fin de que cada curso vaia

sendo máis útil e orientativa.

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA€¦ · Secuencia de contidos e temporalización. 33 8.3. Grao mínimo de...

Documents

Transcript of PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA€¦ · Secuencia de contidos e temporalización. 33 8.3. Grao mínimo de...