Program

Przeciwdziałanie Szarej Strefie

(2014 – 2020)

Według raportu UN ECE „Non-observed economy”z 2008 roku w Polsce:

302 000 osób pracuje w szarej strefie wytwarzając…

• 26,56 mld zł dochodu;

• 1,09 mld zł generują zyski z przemysłu

• 9,05 mld zł zysku przynosi branża budowlana

• 8,85 mld zł wynosi wartość handlu

• 1,82 mld zł pochodzi z transportu

• 0,74 mld zł nielegalnego dochodu generuje branża nieruchomości

• 5,01 mld zł tworzą inne formy działalności

ArtykułyUNCAC

Konwencja Narodów Zjednoczonych na rzecz przeciwdziałania korupcji

Czy wdrożonow Polsce?

Art.15 Przekupstwo krajowych funkcjonariuszy publicznych Tak

Art.16 Przekupstwo zagranicznych funkcjonariuszy publicznych i międzynarodowych organizacji publicznych

Tak

Art.17 Malwersacja, sprzeniewierzenie lub inne nadużycie mienia przez funkcjonariusza publicznego

Częściowo

Art.18 Handel wpływami Częściowo

Art.19 Nadużycie funkcji Tak

Art.20 Nielegalne wzbogacenie NIE

Art.21 Przekupstwo w sektorze prywatnym Częściowo

Art.22 Malwersacja mienia w sektorze prywatnym Częściowo

Art.23 Pranie dochodów z przestępstwa Tak

Art.24 Zatajenie Tak

Art.25 Obstrukcja wymiaru sprawiedliwości Tak

Art.26 Odpowiedzialność osób prawnych NIE

Art.31 Zakaz obrotu, zajęcie i konfiskata Częściowo

Art.33 Ochrona osób zgłaszających (sygnalistów) NIE

Art.36 Wyspecjalizowane organy Częściowo

Zakres działań

W ramach Programu najważniejsze synergiczne działanie instytucji państwowych i

branż zagrożonych nieetycznymi bądź przestępczymi praktykami biznesowymi.

Działania wstępne skupiały się na analizie zakresu problemu szarej strefy i

zdefiniowaniu przyczyn istnienia w poszczególnych branżach - przedstawione w

Raporcie

Zadaniem Global Compact w Polsce jest praca w ramach koalicji instytucji

centralnych i firm na rzecz wymiany wiedzy i praktyk z zakresu przeciwdziałania

korupcji

Cele programu

Wspieranie Rządu RP, instytucji i firm działających w Polsce w pracach na

rzecz ograniczania zjawiska szarej strefy i przestępczości gospodarczej

poprzez analizę stanu obecnego na rzecz:

• Poprawy jakości i efektywności działań organów administracji publicznej

w realizacji celów rozwojowych

• Poprawy jakości i efektywności stanowionego prawa w zapobieganiu

patologiom gospodarczym

• Rozpowszechnianie i implementację odpowiedzialnej polityki

korporacyjnej (w tym zasad etyki w biznesie, implementowania i weryfikowania

stosowania kodeksów etycznych firm)

Główne tematy

• Wielkość i przejawy szarej strefy i jej wpływ na konkurencyjność i kondycję

gospodarki

• Luka podatkowa VAT w Polsce i UE

• Mechanizmy walki z szarą strefą w ujęciu horyzontalnym i branżowym

• Rozwiązania stosowane w innych krajach i możliwe do wprowadzenia w Polsce

• Potencjalna skuteczność oraz koszty wybranych rozwiązań

• Społeczna świadomość problemu szarej strefy

• 30 czerwca 2015 – w w siedzibie Business Centre Club, debata z udziałemMinisterstwa Finansów i Gospodarki, CBA, CBŚ, KG Policji nt. określenia głównychobszarów problemowych, patologii i branż szczególnie wrażliwych na penetracjęorg. przestępczych

• 12 października 2015 – w Berlinie z udziałem szefowej UNGC L. Kingo orazDyrektora Transparency International C. De Swardt, dla określenia obszarówpriorytetowych dla Programu w Polsce i regionie

• 23 listopada / 15 grudnia 2015 / 15 stycznia 2016 – w Najwyższej Izbie Kontroli –cykl spotkań z Prezesem K. Kwiatkowskim i zespołem prowadzący kontrole i raportyNIK w obszarze Szarej strefy – dla określenia obszarów szczególnie wrażliwych idotychczasowych wyników procedur kontrolnych.

PRACE KONSULTACYJNE

PRACE KONSULTACYJNE

• Debata 16 listopada 2015 w siedzibie Business Centre Club: „Zwalczanie luki w podatkuVAT” - różnica między tym, co hipotetycznie z tego podatku powinno wpłynąć do budżetupaństwa, a tym, co do niego wpływa, urosła w tym roku do 53 mld zł. To 3% polskiegoPKB

• 25 stycznia 2016 – w siedzibie Ministerstwa Rozwoju, konsultacje z p. Min. M. Haładyjem, w sprawie koordynacji prac Ministerstwa i UNGC w zakresie przeciwdziałania szarej strefie oraz wspólnych działań na rzecz transparentności funkcjonowania podmiotów gospodarczych oraz procedur przetargowych

• 28 stycznia 2016, w siedzibie Ministerstwa Finansów konsultacje z p. Min. W. Jasińskim – w zakresie szacowania i przeciwdziałania nieprawidłowościom finansowym w branżach wrażliwych na infiltrację podmiotów z szarej strefy oraz strategii MF w wykrywaniu i zwalczaniu przestępczości finansowej

• 2 luty / 19 luty 2016 - w siedzibie Ministerstwa Rozwoju, konsultacje z p. Min. M. J. Kwiecińskim, w zakresie powiązania Planu Odpowiedzialnego Rozwoju z działaniami w ramach Programu Przeciwdziałania Szarej Strefie (m.in. w obszarach ’cash-less economy’, odejścia od tzw. ‘Polski resortowej’)

• 18 luty 2016 – w Ministerstwie Skarbu Państwa, konsultacje z p. Min. M. Zagórskim,w zakresie ekspozycji spółek państwowych na szarą strefę i oszustwa podatkowe,możliwe działania systemowe

• 11 lutego 2016 – w Ministerstwie Finansów, z p. Min. Filipem Grzegorczykiem i p.Min. W. Jasińskim – j/w.

• Debata 11 lutego 2016 w siedzibie Ministerstwa Rozwoju: „Przeciwdziałanie SzarejStrefie w Polsce” - słabe egzekwowanie prawa, brak koordynacji organów władzy,częste kontrole, przeszkadzające normalnej pracy przedsiębiorcy, niedostatecznaanaliza poprzedzająca kontrolne. Wyjątkiem od reguły są tu przepisy o odwróconympodatku VAT w sektorze stalowym

• Debata 2 marca 2016 w siedzibie Business Centre Club: „Szara strefa w Polsce:szacunki i metodologia badawcza” - Oszacowania centralnych urzędówstatystycznych są dużo bliższe wynikom w raporcie Global Compact i znacząconiższe, niż wyniki Schneidera. W 2012 roku szara strefa w Polsce wg Schneiderawynosiła ok. 24% PKB. W raporcie szacuje się szarą strefę na poziomie 13,2 %wartości niezarejestrowanych transakcji gotówkowych – to około 215 mld. zł. w 2014r., przy czym utracone dochody z tytułu VAT i CIT – ok. 40 mld. zł.

PRACE KONSULTACYJNE

• Działanie koalicji biznesowej na rzecz walki z szarą strefą,wspieranie strategii rządowej i prac zaangażowanychministerstw

• Akumulacja danych sektorowych i analitycznych,katalogowanie doświadczeń Partnerów i ‘case studies’ przejawówszarej strefy i działalności przestępczej.

• Przegląd nieszczelności w systemie prawa podatkowego i pozapodatkowego, systemu monitorowania nieprawidłowości orazkoordynacji działań poszczególnych organów i służb

• Wskazanie przyczyn różnic w szacunkach w opisie i wielkościszarej strefy jak i poszczególnych obszarach problemowych

• Rekomendacje jak zwiększyć skuteczność podejmowanychdziałań, wraz ze stopniowaniem ich poziomu skomplikowania,ryzyk towarzyszących i efektów poza-branżowych

PRACE KONSULTACYJNE

Partnerzy

Główni

Partnerzy

Wspierający

Partner

Realizujący Badanie

PRACE KONSULTACYJNE: Analizy branżowe i Raport

Dane przedstawione w Raporcie nie pozostawiają złudzeń:

• Szara strefa w Polsce rozwijała się do tej pory prężnie i stanowi poważny

hamulec rozwojowy polskiej gospodarki – jednocześnie znaczący rezerwuar

możliwych do odzyskania środków budżetowych

• W 2014 r. szara strefa w Polsce stanowiła aż 12,4% PKB tj. 214 mld złotych

• Eliminowanie nadużyć wiąże się z automatycznie ze wzrostem dochodów

sektora finansów publicznych - tylko z tytułu samych podatków CIT i VAT

wyniósłby w 2014 r. co najmniej 40,3 mld złotych

• Szara Strefa oraz wyłudzenia VAT odpowiadały w Polsce za ponad 90% luki

VAT

Z analiz branżowych:

Szara strefa i wyłudzenia na rynku paliw są szczególnie duże, przekraczając 18,3% i

przynajmniej 4 mld złotych.

Rynek zakładów wzajemnych i gier hazardowych, obliczany na 5,3 mld PLN prowadzony

jest przez operatorów wśród których tylko 9% ma pozwolenie MF. Potencjalny wzrost dochodów

z podatków nałożonych na internetowych operatorów offshore szacowany jest na 300 mln PLN

Szara strefa na rynku tytoniowym sięgnęła co najmniej 24% rynku

Szacowana strata budżetu na rynku spirytusowym to ok. 2,26 mld PLN z akcyzy i 0,8 mld

PLN z VAT

Szacowany wzrost płatności kartami płatniczymi o 100% mógłby zwiększyć dochody budżetu

o przynajmniej 0,4%, a wyeliminowanie szarej strefy zw. z płatnościami gotówkowymi

zwiększyłoby dochody państwa z VAT i CIT o najmniej 34,1 mld złotych