Probleme Dayalı Öğrenme (PDÖ) (Problem-Based Learning)
-
Upload
garrett-duke -
Category
Documents
-
view
76 -
download
12
description
Transcript of Probleme Dayalı Öğrenme (PDÖ) (Problem-Based Learning)
Probleme Dayalı Öğrenme(PDÖ)
(Problem-Based Learning)
Yard. Doç. Dr. Şaziye YAMAN
MERSİN ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM FAKÜLTESİ
Problem Nedir
Problem: bireyin karşılaştığı güçlükler, içinden çıkılmaz gibi görünen durumlardır.
John Dewey problemi, insan zihnini karıştıran, ona meydan okuyan ve inancı belirsizleştiren her şey olarak tanımlamaktadır. Problem, bu şekilde, zihni karıştıran ve inancı belirsizleştiren şeyler olarak alındığında problemin çözümü, belirsizliklerin ortadan kaldırılması demek olur.
Belirsizlik, şüphe, anlaşılmayan, bilinmeyen, muallak, belirsiz olan, kafa karıştıran,
Hedeflenen sonuçların alınmasını engelleyebilecek veya aksatabilecek çözümlenmesi gereken durum
Çözülmesi, yanıtlanması veya düşünülmesi gereken durum
Zorluk ve belirsizlik yaratan bir kişi, nesne veya durum
PROBLEME DAYALI ÖĞRENME Bazı Kavramlar
Kişi hayatı boyunca problemlerle karşılaşır, düşünür, beceri geliştirir, stratejiler bulur,
uygulayarak çözmeye çalışır. Aktif öğrenmenin eğitim uygulamalarından biri Probleme
Dayalı Öğrenme (PDÖ) yaklaşımıdır
Bilgi, Kavrama Anlama Analiz Sentez değerlendirme eleştirel düşünme problem çözme becerileri aktif rol alma Strateji Rehberlik süreç
Probleme Dayalı ÖğrenmeBilgi kazanmada edilgen tutumu reddeder
Tartışma ve işbirliği yapabilmeyi, Bireylerin öğrenme sorumluklarını almalarını, Kişilerarası ilişkilerde başarılı stratejiler
yürütmelerini, Problem çözümlerini gerekçelendirebilmeyi, Pratiğe hazır, uygulama sorumluluğunu
yüklenebilmeyi, Yeni bilgiye açık ve kritik değerlendirme
yapabilmeyi sağlar.
İyi Matematikçi olmak iyi problem çözebilmek midir?,
gerçek hayattaki matematiksel problemler?
İyi Sosyal Bilgiler öğretmeni olmak
Tüm sosyal olayları anlayabilmek, sosyolojik olarak temellendirebilmek, çözümler bulmak ve uygulayabilmek midir?
Toplumsal sorunlara ışık tutabilmek ve çözebilmek midir?
Bir yabancı dili bilmek, tüm dilbilgisi kurallarını ezbere bilmek midir ?
ya da
yabancı dil bilmek, dili kullanabilmek midir?
Konuşabilmek midir? Metin oluşturabilmek midir? Tüm okuduğunu hem anlayan ve hem de üzerinde tartışabilmek midir?
Probleme dayalı öğrenme
Karşılaşılan problemleri tanımayı, Öneminin farkında olmayı, kavramayı Problemin nedenlerini anlamayı, Çözebilmeyi, ve önceden denenmiş
çözümler üzerinde yansıtma yaparak, deneyimlerin gözönüne alındığından yola çıkar.
ROLLER
“eğitici” DEĞİL “eğitim yönlendiricisi”
“Öğrenci” DEĞİL ise “öğrenen”
Probleme Dayalı Öğrenme
ÖĞRENMENİN
“TAM VE YETERLİLİĞE DAYALI”
OLMASI GÖRÜŞÜNE DAYANIR.
Problem çözme bir beceridir. Oysa
Probleme dayalı öğrenme – bir kurama dayalı ve stratejiler bütünü olarak düşünülebilir, öğrenme ihtiyacının hissedilmesi ile yeni bilginin aktif, katılımcı ve paylaşıcı edinilmesi sürecidir.
Probleme Dayalı Öğrenme
Bir problemden yola çıkarak, problemin çözümü aşamasındaki gereksinim duyulan tüm bilgilerin öğrenilmesi dersin hedefi, öğrenen tarafından aktif kullanılması ve araştırmaya olanak tanıması öngörülür.
Amaç sadece belirlenen problemi hedefe taşımak değil, problem aracılığıyla gündeme gelen yeni öğrenme hedeflerini ortaya çıkarmak ve problem çözme çabası ile SORGULAMA, ARAŞTIRMA, TARTIŞMA, DEĞERLENDİRME becerilerinin kazandırıldığı ÖĞRENME EYLEMİ ne dönüşmesidir.
Bilginin yayılması ve hızla edinilmesi amaçlı “öğrenmede problem kullanma” yaklaşımı olarak ta bilinen, günümüzdeki sorunları belirleme, sorunun nedenlerini arama, neden hakkında hipotez kurma ve bu hipotezleri çözme aşamalarından oluşmaktadır.
Bu yöntem
1. öğrenme hedeflerini çıkarma ve 2. hedef doğrultusunda bilgi edinme
şeklinde bir yaklaşımı içermektedir.
Probleme Dayalı Öğrenmenin 4 Bileşeni
A. Senaryo (Problem) B. Öğrenci C. Eğitim yönlendiricisi, sağlayıcısı D. Değerlendirme
Bu bileşenlerin birbirini tamamlayıcı ve destekleyici özellikte olması, üzerlerine düşen rollerin başarıyla uygulanması sürecin etkin ve amaca yönelik gerçekleşmesini sağlar.
Öğrenci Merkezli Öğretmen Merkezli
Klasik ÖĞRETMEN merkezli öğretilerden farklılıklar gösteren yeni bir yaklaşım olup, eğiticinin gelenekselleşmiş kalıplarından uzak akılcıl değişimlerle öğrenciye, meslek yaşantısında karşılaştığı sorunları çözerken
mantık yürütme, analiz etme, sentezleme, bilgiye ulaşma ve yorumlama becerisi vermektedir. Düşünen, sorgulayan ve araştıran bireyler
yetiştirmeyi hedeflemektedir.
GELENEKSEL
ÖĞRETİM
Geleneksel öğrenme yönteminde
geleceğin profesyonellerini yetiştirmede yetersiz problem çözme becerileri yeterince
geliştirilememekte bilgi çok fazla, yığın halde birikmekte ve
uygulama için zaman yeterli gelmemekte teori ile uygulama bütünleştirilememekte mezuniyet sonrası profesyonel gelişme yetersiz ileri ve bağlamsal öğrenmeye direnç var
Geleneksel müfreattaki eksiklikler
bilgiyi anımsamaya ve teknik beceri kazandırmaya yönelik
öğrenme, ezbere ve hatırlamaya dayalı
Öğrencinin çok az şey bildiği varsayılmakta
öğrencinin, gereksiz ayrıntıları öğrenmesi beklenmekte
öğrenci katılımı sınırlı Öğretmen/kitap/ders notu öğrencinin
gereksindiğini düşündüğü bilgiyi sunmakta
Problem çözmeye dayalı öğrenme
Yeni bilginin edinilmesi ve entegrasyonu için başlangıç noktası olarak problemlerin kullanımı ilkesine dayalı bir öğrenim yöntemidir
Barrows,1982
yapılandırmacı öğrenme ortamlarının en önemli uygulamalarından biri
öğrenme etkinliklerinin planlanması, öğrencilerin belli bir problem durumuna aktif katılımlarını gerektiriyor
Dolayısıyla, problem çözmeye dayalı öğrenme, eğitim programı, öğretim ve
değerlendirme için güçlü bir öğretim stratejisidir (Torp and Sage, 1998).
Temel Özellikleri
Öğrenme, PBÖ de gerçek hayattaki kadar karmaşık bir problem ile başlar. Problem genellikle birbirini izleyen ancak arada serbest çalışma içinbirkaç gün bırakılan iki ya da daha çok sayıda, 2-3 saatlik oturumlarda tartışılır.
Öğrenciler dayanışarak, bireysel, eşli veya grup halinde çalışırlar
Grup çalışmasının yapılması sosyal, gerçek ve aktif ortamda becerilerin gelişmesine olanak sağlar.
Temel Özellikleri
Konuları öğrenciye aktarmak yerine problemi çözerken gerekli bilgiler araştırılarak edinilir.
Gerçek hayat problemleri ile çok daha önceden yüz yüze gelmeyi sağlar.
Öğretmenin rehberlik görevi vardır.
PDÖ stratejisinin uygulama açısından, uygulamada stratejik olarak kullanılacak olan problemin kalitesi önemlidir. Stratejide kullanılacak olan kaliteli bir problemin özellikleri
1.Öğrencinin ilgisini hemen çekebilmeli, tüm öğrencileri harekete geçirmelidir.
2.Bunun için gerçek dünyadan seçilmiş olmaları teşvik edicidir .
3.Mantığı, yani akıl yürütmeyi temel almalıdır. Mantığın ana konusu bilginin elde ediliş formları olduğuna göre bilgiyi temel alan bir yaklaşım içinde olmalıdır.
4.Öğrencilerin her aşamada kararını ifade edebilmesine uygun olmalıdır.
5. Bazı problemler grupla çözüleceğinden problem, işbirliğine uygun olmalıdır.
6. Problem, grup üyeleri tarafından alt problemlere indirgenebilir özellikler taşımalıdır.
7. Problem, açık uçlu olmalı, tek cevaplı olmamalıdır.
8. Öğrencinin daha önceki bilgileriyle bağlantılı ve onları destekler nitelikte olmalıdır.
9. Problem, farklı bakış açılarını ortaya çıkarmalıdır.
10.Daha sonra öğrenilecek konularla veya bilgilerle bağlantı kurmak için köprü vazifesi görür niteliği taşımalıdır.
Öğrencilere metabilişsel becerilerini geliştirmeleri için fırsat tanır
Öğrenciler problemler ile çalışırken düşünmeleri üzerinde düşünmeyi de öğrenirler.
Şu türde sorular sürece eşlik eder “Problem ne?”
“Nasıl ve nereden başlamalıyım?”, “Ne biliyorum?”, “Ne bilmeye ihtiyacım var?”, “Nereden bulabilirim?”, “Tüm olasılıklar hakkında düşündüm mü?”, “Bu veriler ne anlama geliyor?”, “Bu bilgiye güvenebilir miyim?”, “Bu sınırlamadan kurtulmanın iyi bir yolu nedir?”, “Çözmeye çalıştığım problem nedir?”, “Yapabileceğim eylemler nelerdir?”, “Eğer her birini yaparsam neler olur?”, “Yapacak en iyi ve doğru olan nedir?”
Problemler
Tamamen Yapılandırılmış
Problem
YapılandırılmamışProblemler
Yarı Yapılandırılmış
Problemler
• Problemle ilgili tüm bilgiler verilir
• Öğretmen tarafından belirlenen, izlenecek olan kurallar ve işlemler ile çözülür
• Tek bir doğru sonucu vardır
• Problem ile ilgili bilgiler verilmez
• Tanımlanması güçtür • Kurallar, problemi
çözecek olan kişi tarafından bulunur.
• Genellikle çözüm için birden fazla yol sunar
• Farklı sonuçları vardır
• Problemle ilgili bazı bilgiler verilir
• Kuralları öğretmen ve öğrenciler belirler
PDÖ Uygulaması
Problemi çözmek için edinilmesi gereken bilgilerin tanımlanması
Problem hakkında ne biliyorum? Problemi çözebilmek için neleri bilmeye
ihtiyacım var? İhtiyacım olan bilgiyi nereden bulabilirim?
Öğrencilerden küçük gruplar, eşler oluşturulur, gruptaki tartışmaları yönlendirmek ya bir grup sözcüsü ya da öğretmen eşlik eder ve
oturumlara başlangıcı bir problemin (senaryo) tanıtılması ile başlanabilir.
MALZEME
yazılı senaryolar, anekdotlar, resimler, drama, video, teyp gibi araçlardan
yararlanılır (Korkmaz, 2002, s. 27).
PDÖ AŞAMALARI
* Bilmediklerini araştır* Bildiklerini listele
Problem Çözme Aşamaları
1.Problemin hissedilmesi ve ortaya atılması
2.Problemin tanımlanması ve sınırlandırılması
3.Çözüme ilişkin hipotezlerin ileri sürülmesi
4.İlgili bilgilerin toplanması
5.En uygun hipotezin uygulanması
6.Sonucun bulunması
Uygulama Aşamaları
Bilgilerin araştırılarak toplanması ve analiz edilmesi
Çözüm yollarının geliştirilmesi ve deneme yollarının araştırılması
Problem için en iyi çözüm yolunun belirlenmesi
Uygulama Aşamalarında Dikkat!!
Problemin sunulması; öğrencilerin problemi anladıklarından emin olmamız
gerekmektedir.
Problemin bireysel olarak ve grupla analiz edilmesi olanaklı
olmalıdır.
Öğrencilerin o andaki bilgileri ile hipotezler veya çözüm yolları
geliştirmelerine olanak sağlayıcı nitelikte olmalıdır.
Bloom ve Bilişsel Taksonomi
Benjamin S. Bloom 1913-1999
Bloom’s Taxonomy
bilişsel (cognitive) domain
Değerlendirme
Sentez
Analiz
Uygulama
Kavrama
Bilgi
Psychomotor domain
Öğrenmenin en üst aşamasında yer alan sentez, probleme dayalı öğrenme yaklaşımında hedeflenen basamak olmalıdır. Sorular, öğrencilerin analiz ve sentez yeteneklerini geliştirecek nitelikte kurgulanmalıdır.
SENARYO
. Siz Mersin ATAŞ PETROL RAFİNERİSİ güvenlik biriminde çalışan tek bilim adamısınız, Rafinerinin bulunduğu yerleşim merkezi olan KARADUVARda insanlar refinerinin çevreye verdiği tehlike ve insan sağlığını tehlikeye attığı düşüncesindeler, böyle bir durumda ne yapardınız?
senaryo
Okullarca kullanılan bir YAZ KAMPINDA EĞİTİM SORUMLUSU olarak çalışıyorsun. Açık hava eğitimi için fırsatlarınız sınırsız. Lise 9. sınıflar için kapsamlı bir plân hazırlayarak öğretmenlerin ve öğrencilerin kabul edebileceği şekilde bir dil kampını nasıl yönlendirebilirsin?
2. Problemin Tanımlanması 3. Bilgilerin Toplanması 3.1 Bilinmesi Gerekenler : 3.2 Yapılması Gerekenler:
4. Soru (Problem) Üretme 5. Hipotez Oluşturma6. Araştırma 7. Problemin Tekrar İfade Edilmesi8. Alternatif Üretme9. Çözümleri Savunma10.Doğrulama
Değerlendirme Her oturumda eğitici öğrenciyi, öğrenci hem kendini, grubunu
ve eğiticiyi değerlendirir. Bu çok boyutlu iletişim eğitimin sonunda olduğu gibi, eğitim süresince de eğitim, eğitim yönlendiricisi, öğrenci üçgeninde sürekli gerçekleşir.
Öğrenci her oturumda bilginin kullanım düzeyini ve süreci değerlendirdiği için öğrenme sürecine hakim olur.
Öğrencinin bireysel başarısı gruba yansır, grubun bütün olarak başarısı amaçlanmaktadır. Öğrenci 4-8 kişilik bir ekibin üyesidir. Gerçek yaşamdan örnek problemler benzer olarak bazen karşılaşılan problemi yalnızca bireysel başarının çözmeye yetmediğini farketmesi ekip bilinci
oluşmasını sağlamaktadır. Ekip çalışması sonucunda öğrenci, sorunlara farklı yaklaşımları görebilmekte ve bunlardan kaynaklanan değişik çalışma yöntemlerinin ürünlerinden
yararlanabilmektedir.
Değerlendirme, test vermenin öğrencilerin sınıftaki davranışlarını gözlemlemeye dayalı, öğrencilerin performansı hakkında karar vermeyi kapsayan bir süreçtir . Probleme dayalı öğrenme, çalışmanın bütününü kapsayan bir değerlendirmenin yapılmasını gerektirir. Bunun için de iki tip çalışma yapmak gerekir.
a) Standart testler,
b) Öğrencilerin çalışmalarını gözlemek
KAYNAKÇA
Ahmet Kılınç, Probleme Dayalı Öğrenme, Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:15, No.2, Ekim 2007.
Bülent Aksoy, Probleme Dayalı Öğrenme Şirin Karadeniz, Probleme Dayalı Öğrenme AÇIKGÖZ, Ü. Kamile. (2006). Aktif Öğrenme. İzmir:
Eğitim Dünyası Yayınları. 8. Baskı
TEŞEKKÜRLER