PROBLEME DAYALI ÖĞRENİM OTURUMLARI VE BU ... · Web viewProbleme Dayalı Öğrenme(PDÖ)...

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİPROBLEME DAYALI ÖĞRENİM (PDÖ) BASAMAKLARI

VE EĞİTİM YÖNLENDİRİCİSİNİN ROLÜHazırlayanlar: Dr. Esin Kulaç, Dr. Yonca Sönmez

PDÖ OTURUM BASAMAKLARIBİRİNCİ OTURUM

BAŞLANGIÇ Tanışma: Grup üyelerini birbirini ve eğitim yönlendiricisini tanımaları iletişimin daha

rahat sağlanması amacıyla yapılması gerekli bir süreçtir. Grubun bir araya gelmesinin ardından eğitim yönlendiricisi ve öğrenciler sırayla kendisini tanıtırlar. Eğitim yönlendiricisi öğrencilere her zaman isimleriyle hitap etmelidir. Bu amaçla isimlikler kullanılabilir.

Isınma: Tanışma sonrasında hemen senaryoya geçilebileceği gibi istenirse grup üyeleri arasındaki iletişimin artırılması amacıyla küçük bir oyun oynatarak ya da güncel bir olaydan söz açılarak ısınma sağlanabilir.NOT: Tanışma ya da ısınma amacıyla oynatılabilecek oyun örnekleri edinmek isteyen öğretim üyeleri Tıp Eğitimi ve Bilişimi Anabilim Dalı’ndan konuyla ilgili kaynak temin edebilir.

Grup Kurallarının Belirlenmesi: Oturumların sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi için grup üyeleri (eğitim yönlendiricisi değil) grup kurallarını belirler. Öğrencilerin oturum içindeki rolü, oturumdan neler bekleneceği, oturumların nasıl devam edeceği, oturumlar sırasında uyulacak kurallar (zamanında başlama, cep telefonlarının kapalı olması, ara verilip verilmeyeceği,…) flip-chart ya da ayaklı yazı tahtasına yazılır ve sürekli görünür yerde durması sağlanır. Oturum sırasında grup yeni kurallar belirleyerek listeye ekleyebilir.

Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi ve Bilişimi AD Çünür-Isparta Bilgi için: E.KULAÇ kulacesin(at)yahoo.com, Y. SÖNMEZ yoncasonmez(at)yahoo.comTel: (0246) 211 3666- 211 36 32- 211 36 01

1

1.OTURUM

SENARYONUN OKUNMASISenaryonun grup üyelerinden biri tarafından açık ve anlaşılır okunması

önemlidir. Senaryo içinde bilinmeyen sözcük varsa saptanır ve oturum ortamında bulunan tıp sözlüklerinden bulunarak okunur.

Sorunların belirlenmesi: Bu süreçte senaryoda yer alan sorunların öğrenciler tarafından listelenmesini sağlamalıdır.

SORUNLARA YOL AÇAN HİPOTEZLERİN BEYİN FIRTINASI YÖNTEMİYLE BELİRLENMESİ

Bu süreçte öğrencilerin sorunlara yönelik hipotezler ortaya koymaları hedeflenmektedir.

Hipotezlerin belirlenmesi: Beyin fırtınası yöntemi ile düşünülen tüm hipotezler tartışılmadan olduğu gibi tahtaya yazılır. Eğitim yönlendiricisi grup üyelerinin her önerisinin yargılanmaksızın ve üzerine düşünce belirtilmeksizin söylendiği şekliyle yazılması konusunda dikkatli olmalıdır. Çok gerektiği durumda tartışmaların düzenli yapılabilmesi konusunda uyarıda bulunabilir. Tahtaya yazan kişi de okuyucu gibi grup üyeleri tarafından belirlenmeli, zorlayıcı olmadan dönüşümlü yapılmasına çalışılmalıdır.

Belirlenen hipotezlerin listelenmesi: Grup tarafından olasılık sırasına göre listeleme yapılır. Burada VINDICATE akronimi kullanılabilir (Dönem 2 ve 3 için). Yazıcı tüm önerilerin ortaya çıkmasının ardından grubun daha iyi anlaması için listelediklerini okuyabilir.

HİPOTEZLERİN TARTIŞILMASI: Grup üyeleri belirttikleri hipotezleri önceki bilgilerini kullanarak

mekanizmalarıyla açıklarlar. Burada “nasıl?” “hangi mekanizma ile?” sorularına cevap aranmaktadır. (Örneğin sorun: poliüri, hipotez: diyabet ise bu aşamada “diyabet hangi mekanizma ile hastada poliüri şikayetine yol açmıştır?” diye sorulabilir).Senaryonun en uzun, üzerinde en çok tartışma olması beklenen bölümüdür. Eğitim yönlendiricisi grup dinamiğini engelleyici, baskılayıcı, yargılayıcı olmamalıdır. Öğrenciler yönlendiriciye doğrudan sorular yöneltebilir. Bu durumda yönlendirici; soruyu gruba yönlendirebilir, yanıt alınamazsa sorunun bir öğrenim hedefi olarak yazılması gruba teklif edilebilir. Söylenenleri onaylayıcı ya da red edici bir beden dili (başını yukarı-aşağı ya da sağa-sola sallama, göz hareketleri) kullanması tartışmaları olumsuz etkilemekte, öğrencilerin her söylediklerinin ardından eğitim yönlendiricisi tarafından onaylanma beklentisi içine girmelerine neden olmaktadır. Yargılayıcı sorulardan (“bir kez daha düşün!, bu konuya çalıştın mı?...) kesinlikle kaçınılarak “Farklı bir yaklaşım! Arkadaşınızın bu ilginç önerisine katkıda bulunmak isteyen var mı? gibi söylemlerle destekleyici bir tavır içinde olmalıdır.


2

Eğitim yönlendiricisi iyi bir dinleyici olmalıdır. Öğrencilerin anlatımları sırasında soru ve saptamalarla sözlerini kesmeden, müdahalede bulunmadan bitirmelerini beklemelidir. Yanlış ifade edilen mekanizmalar olduğunda derhal müdahale etmek yerine bir süre öğrencilerin yanlışlarını kendilerinin fark etmesine olanak sağlanmalıdır. Eğer bu olmazsa o zaman “Bu yanlış olabilir!”, “Emin misin?” gibi sorular sormaktan kaçınarak “Hepiniz aynı fikirde misiniz?”, “Farklı düşünen var mı?” gibi sorularla konu üzerine odaklanmaları yeniden düşünmeleri, yanlışlarını kendilerinin fark etmeleri sağlanmalıdır.Tartışma sırasında konunun dağıldığı, öğrenme hedeflerinin dışına çıkıldığı durumlarda eğitim yönlendiricisi öğrencilerin senaryoyla bağlantı kurmalarını sağlayarak (“Hipotezinizin, tartıştıklarınızın olguyla ilişkisini kurabilir misiniz?”diye sorarak) ya da tartışma sırasında ara ara kısa özetlemeler yaptırarak (“Şimdiye dek neleri tartıştık? Biriniz özetlemek ister misiniz?” diyerek) konuya odaklanmalarını sağlamalıdır.Hipotezlerin mekanizmalarla açıklanması aşamasında mümkün olduğunca çok tahta kullanılması, çizim, şema yapılması özendirilmelidir. Şema ve çizim yapılması öğrencinin hipotezini daha çok sahiplenmesi yanında daha anlaşılır olmasını da sağlayacaktır. Resmim kötü şeklinde bir yaklaşıma karşı illa çizimlerin bire bir gerçeğe uygun olması gerekmediği, örneğin kalbin dikdörtgen şeklinde çizilebileceği ya da diğer grup üyelerinin çizime katkıda bulunabileceği söylenebilir. Tartışmalar esnasında sessizlik olduğu durumda eğitim yönlendiricisi hemen paniğe kapılarak müdahalede bulunma gayreti içine girmemelidir. Öğrencilere düşünmeleri için bir süre şans tanımalı ardından sessizlik bozulmazsa çok genel bir soru ile yeniden tartışma ortamı yaratmalıdır.

Hipotezlerin sınırlandırılması: Senaryonun ilerleyen kısımlarının okunması ile grup üyelerince hipotezler tekrar gözden geçirilir. Bazı hipotezler elenebilir ya da bazı hipotezler eklenebilir.

ÖĞRENİM HEDEFLERİNİN BELİRLENMESİ Tartışmalar sırasında bilinmediği anlaşılan ya da grupça üzerinde anlaşma

sağlanamayan, farklı düşünceler olan konular öğrenim hedefi olarak belirlenir.Öğrenim hedefleri çoğunlukla hipotezlerin tartışılması aşamasında olmak üzere oturumun her aşamasında çıkabilir.Soru cümlesi şeklinde belirlenmesi gerekmektedir. Örneğin “Prostaglandinler” diye bir öğrenme hedefi yerine “ Renal kolik ağrılarında prostaglandin sentezinin rolü nedir? ” soru cümlesiyle hem olguyla ilişkili hem de net tanımlanmış bir hedef belirlenmelidir.

Öğrenim hedeflerinin mutlaka grup üyeleri tarafından ve görünür bir yere listelenerek yazılması sağlanmalıdır.Eğitim yönlendiricisi bu süreçte izleyici olmalı kesinlikle öğrenim hedeflerini dikte ettirici bir rol üstlenmemelidir.

Eğer planlanandan çok fazla sayıda ve kapsamda öğrenim hedefi çıkarılmışsa eğitim yönlendiricisi öğrencilere bu hedeflerin tümüne ulaşıp ulaşamayacaklarını sormalı ve


3

aralarında önceliklerine göre bir sıralama yapmalarını önermelidir (“Öğrenim hedeflerinizi olguyla ilişkisini göz önünde bulundurarak önem sırasına göre yeniden sıralamak ister misiniz?” gibi sorular sorarak).

GERİ BİLDİRİM SÜRECİOturumun sonunda yaklaşık 10–15 dakikalık bir süre ayrılmalı ve hem eğitim yönlendiricisi hem de grup üyeleri geri bildirim vermelidir. Geri bildirim süreci grubun yol alması, sonraki oturumların daha başarılı geçmesi ve varsa sorunların sıcağı sıcağına çözülmesi açısından önemlidir. Grup üyeleri kendisini, grubu ve eğitim yönlendiricisini, eğitim yönlendiricisi de kendisini ve grubu içerik ve süreç açısından değerlendirmelidir. Geri bildirime önce öğrenciden başlanmalı, en son eğitim yönlendiricisi geri bildirim vermelidir.Geri bildirim verirken önce olumlu yönlerin, ardından varsa geliştirilmesi gerekenlerin vurgulanması ve tekrar olumlu bir özellik ile bitirilmesi önerilmektedir (PNP/Pozitif-Negatif-Pozitif yaklaşımı).

İKİNCİ OTURUM:

Başlangıç/Isınma: Oturum öncesi iletişimi artırmak amacıyla küçük ısınma egzersizleri yaptırılabilir.Birinci oturum sonrasında bağımsız öğrenme sürecinin nasıl geçtiği, öğrenme hedeflerinin çalışılması aşamasında sıkıntı olup olmadığı sorulur. Sorun varsa bunların nedenleri paylaşılır. Kaynaklara ulaşmada ya da kişisel bir takım sorunlar (hastalık, bir


4

2.OTURUM

yakının vefatı, bir akrabanın düğünü gibi) bu aşamada paylaşılır. Sorunlara yönelik çözüm önerileri tartışılır. Öğrenci tarafından iletilen sorunlar içerisinde eğitim ortamı ya da kaynaklara ulaşma gibi düzeltilebilir sorunlar varsa kaydedilmelidir.

Öğrenim hedeflerinin tartışılması: Bir önceki oturumda belirlenen ve çeşitli kaynaklardan okunularak hazırlanılmış olan öğrenme hedefleri grup üyeleri tarafından aktarılır.Hipotezlerin açıklanması aşamasında yapılacaklara benzer şekilde tüm öğrencilerin katılımı, sözel anlatım yanında tahta, şekil, çizim kullanımı motive edilmelidir.Eğitim yönlendiricisi aktarılanların doğruluğuna ve grubun diğer üyeleri tarafından anlaşılıp anlaşılmadığına dikkat etmelidir.Gerektiği durumda konuyu ayrıntılandıran, bilgi derinliğine ulaşmalarını sağlayacak sorular sormalıdır.

Senaryonun sonraki aşamalarının okunması: Öğrenim hedeflerinin tartışılmasının ardından senaryonun ikinci oturum için hazırlanan kısmı öğrencilere dağıtılır ve grup içinden biri tarafından okunur.

Hipotezlerin sınırlandırılması: Senaryonun ilerleyen aşamalarında verilen bilgilerle hipotezler daraltılır.

Yeni öğrenim hedeflerinin saptanması: Tartışmalar sırasında yeni öğrenim hedefleri belirlenir.

Geri bildirim: Birinci oturum için belirtilen ilkeler doğrultusunda geri bildirim alınır ve verilir.

SON OTURUM:

Birinci ve ikinci oturumda belirtilen ilkeler doğrultusunda yapılır. Isınma Öğrenme hedeflerinin açıklanması ve tartışılması Senaryonun üçüncü bölümünün okunması


5

SON OTURUM

Problemin çözülmesi Olgunun baştan sona özetlenmesi, akış şeması yapılması Geri bildirim alınması ve verilmesi

aşamalarıyla PDÖ nün son oturumu tamamlanır.

Son aşamada daha önceki oturumlardan farklı olarak öğrenciler eğitim yönlendirici için yazılı bir geri bildirim formu doldururlar. Tıp Eğitimi Anabilim Dalı sekreterliğince bu formlar eğitim yönlendiricilerine dağıtılacaktır. Öğrenciler doldurdukları formları, aralarından bir kişiyi seçerek bu kişiye verirler. O öğrenci de tüm formları Tıp Eğitimi Anabilim Dalı Sekreterliği’ne iletir.

Eğitim yönlendiricisinin de benzer şekilde tüm oturumların bitmesinin ardından öğrencileri değerlendirdikleri bir form doldurmaları gerekmektedir. Bu form da eğitim yönlendiricilerine Tıp Eğitimi Anabilim Dalı sekreterliğince iletilecektir.

PDÖ OTURUMLARI SONRASI PDÖ oturumlarına katılan tüm eğitim yönlendiricileri tüm oturumlarının sona

ermesinin ardından yapılacak değerlendirme toplantısına katılırlar. Toplantıda ilgili PDÖ ye ilişkin deneyim paylaşılır. Toplantı sırasında ilgili PDÖ sorumlusu notlar alır ve paylaşılanlar ışığında o PDÖ

uygulamasına ilişkin bir rapor hazırlar.

KAYNAKLAR:1. Probleme Dayalı Öğrenim. DEÜTF Eğiticilerin Eğitimi Komitesi. Dokuz Eylül Yayınları. 2002.2. DEÜTF Probleme Dayalı Öğrenim Kurs Notları. 2006.3. Eğitim Yönlendiricisi Rehberi. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi. 1997. 4. Özkurt ve diğ. (2004), Öğrenci Merkezli Probleme Dayalı Eğitim Sisteminde Eğitim

Yönlendiriciliğinin Temel İlkeleri, I. Aktif Eğitim Kurultayı, Bildiriler Kitabı. 29–30 Mayıs 2004.İzmir

5. Probleme Dayalı Öğrenme(PDÖ) Uygulama Rehberi. HÜTF Tıp Eğitimi ve Bilişimi AD. 2003. Ankara.

6. Probleme Dayalı Öğrenim: Bir uygulama örneği sunumu. Musal B, Özan S, Gürsel Y. 3.Ulusal Tıp Eğitimi Kongresi.2004.


6

PROBLEME DAYALI ÖĞRENİM OTURUMLARI VE BU ... · Web viewProbleme Dayalı Öğrenme(PDÖ)...

Documents

Transcript of PROBLEME DAYALI ÖĞRENİM OTURUMLARI VE BU ... · Web viewProbleme Dayalı Öğrenme(PDÖ)...