“Dega e shkencave kompjuterike qe merret me sjellje inteligjente, te mesuarit dhe pershtatjen ne makina”.

“Branch of computer science that deals with intelligent behavior, learnig and adaptation in machines”.

Cfare eshte Inteligjenca Artificiale?

John McCarthy

Inteligjenca Artificiale

Inteligjenca Artificiale ose e thënë shkurt AI, është aftësia e kompjuterit për

të vepruar si qënie njerëzore.

Përfshin një numër të madh aplikacionesh si

simulatorë software-ik dhe

robotike.

Gjithsesi inteligjenca artificiale

përdoret më së shumti në video

games ku kompjuteri vepron si të

ishte një lojtar.

Pothuajse të gjitha video

lojërat përmbajnë një nivel të caktuar të inteligjencës

artificiale. .

Llojet kryesore të AI prodhojnë

karaktere që lëvizin në platforma

standarte dhe kryejnë veprime të paracaktuara.

AI më tëzhvilluara

programohen që të kryejnë lëvizje

të paparashikuara

duke u bazuar në lëvizjet e lojtarit

Inteligjenca artificialeAjo cfare eshte me e rendesishme eshte futja e agjentitInteligjent. Ky agjent mund te jete nje robot ,soft,pajisje etj, i cili sillet ne menyre inteligjente ne nje situate te caktuar.Por cfare e ben kete agjent te sillet ne menyre inteligjente?Risia e kesaj eshte se kete agjent e ben inteligjent eksperienca!Pra, ky agjent fillimisht mund te mos jete “shume i zgjuar” por me kalimin e kohes ai fillon te krijoje nje sjellje te veten duke u bazuar ne ruajtjen ne memorjen e vet te situateve te ndryshme.Pra me kalimin e kohes, nga nderveprimi me njeriun kemi nje “rrjedhje” te inteligjences njerzore drejt makines.Nuk behet fjale per paraprogramim por per zhvillimne kohe te sjelljes kompjuterike

Perdorimi I AI ne Lojra

Histori Ne fillim fokusi I AI-se ishte hulumtimi ne modelimin

e trurit te njeriut Hulumtimi u zhvendos per te perdorur lojerat si psh X dhe O, lojen e

shahut etj, per te krijuar sisteme te AI –se. Keto lojera ishin te efekshme deri sa ato kishin nje limit te problemeve.

Po ashtu keto lojera kishin nje numer te rregullave qe ishin te lehta per te percaktuar

Pastaj fokusi u zhvendos ne perpunimin e gjuheve (language processing)…

Cfare eshte inteligjenca?

Me inteligjence shumica e studiuesve kuptojne aftesi te tilla si kapaciteti per te menduar ne menyre abstrakte, te kuptuarit,arsyetimi,zgjidhja e problemeve,komunikimi,te mesuarit etj. Fakti qe konepti inteligjence perfshin nje koncept kompleks aftesish dhe karakteristikash studimi i saj eshte ndoshta zona me e diskutueshme ne psikologji. Teknologjia informative ka pasur nje ndikim te jashtezakonshem ne jeten e njerzve,aq shume saqe mund te jemi te sigurt qe njerzit hane,frymojne dhe jetojne me Teknologjine e informacionit (Motah 2006)

Inteligjenca artificiale & Bota

e RobotikesGlobalizimi dhe zhvillimi I teknologjisese informacionit dhe komunikimit kane ndryshuar jeten e njerzve per nje kohe aq te shkurter saqe vizionari me I mire I kesaj bote do te befasohej me rerzultatet e ketij ndryshimi, nder te cilin ndryshim hyne edhe inteligjenca artificiale. John McCarthy i pari e perdori termin “inteligjence artificiale” ne vitin 1956 dhe e definoje ate si shkence dhe inxhinieri e berjes se makinave inteligjente. Ne jeten e perditshme ne posedojme disa makina qe jane te programuara te kryejne disa pune si marrja e te dhenave,regjistrimi I te dhenave,pershtasin klimen ne menyre automatike,transferojne te dhenat,modifikojne informacionet per nje shpejtesi marramendese me precizion te larte te cilat makina ne I njohim si sisteme kompjuterike apo sic ndyshe njihen ne gjuhen e psikologeve kognitiv si produkte te inteligjences artificiale. Zhvillimi I inteligjences artificiale I ka dhen shtytje te madhe njerzimit duke arritur produktivitetin,mundesite,perpunimin e informacioneve, kryerjen e aktiviteteve ne menyre shume me te shpejte dhe precize. Botekuptimet mbi ate se a eshte me superiore inteligjenca artificiale se ajo humane sa vjen e shtohet megjithate ekziston nje fakt te cilin nuk mund ta refuzoje askush qe inteligjenca humane eshte perdorur per te krijuar ate artificiale. Pra si te thuash … inteligjenca artificiale eshte produkt i inteligjences humane !

Aplikimi i AI-se eshte shum i madh ne ditet e sotme. Ai luan rol kyc ne fushat e jetes si ne:

Kontrollim(trafikun ajeror,detar,tokesor) Finance Ushtri Dizanjim Ne Metrologji Ne Mjeksi(diagnostifikimin e semundjeve

tendryshme) Riparim (riparime ne linjat telefonike ) Transport etj..

Aplikimi i Inteligjences

artificiale

Ne MetrologjiSe shpejti, shkencetaret mund te jene ne gjendje te parashikojne motin me mire duke perdorur software te inteligjences artificiale, te cilat mund te shohin permes te dhenve komplekse. Kur ky software sheh nje stuhi te madhe qe vjen, kjo automatikisht do te leshoje nje alarm ne menyre qe ti paralajmeroje banoret dhe mediat , dhe kjo mund te ndihmoje ne shpetimin e jetes.

Inteligjenca artificiale ne mjekesi tashme po i ndihmon njerzit per te zbuluar semundjet dhe per te shpetuar jeten. Cedars-Sinai Medical Center mbeshtetet ne software te posacem per te monitoruar zemren dhe per ti ndaluar sulmet e zemres para se ti ndodhin. Muskuj artificial funksionojn me teknologji te zgjuar qe u lejon atyre te funksionojn me shume si miskuj te vertete, dhe pajisjet e fundit inteligjente mund te bejne dallimin ne mes te shpetuarit e jetes me dikamente dhe pilula te rreme apo te prishura.

Ne Mjekesi

SIGURIA Teknologjia artificiale e inteligjences se shpejti do te ndihmoje per te mbajtur familjen tuaj duke e mbrojtur ate nga kercenimet kombetare, si vjedhjet dhe thyerjet ne shtepi. Departamenti amerikan i Sigurise kombetare mbeshtetet ne agjentet virtual te zgjuar per te plotesuar fuqine punetore te asaj njerezore. Gjithashtu agjencia perfshin software te inteligjences artificiale ne sisitemet e saj te monitorimit, komunikime te tjera etj. Keto programe mund te analizojn me vellime te medha te dhenat dhe shpejt si dhe jane me te afte per te bere dallimin ne mes te bisedes rastesor dhe kercenimet e mundshme.

Mbrojtja e Financave

Qe nga viti 2010 afersisht gjysma e tregtis boterore te burses jane te shtyre nga software te inteligjences artificiale. Keto programe mbeshteten ne algoritme te vendeve modele ne treg dhe parashikojne ndryshimet e cmimeve bazuar ne keto modele. Disa mund edhe te blejne apo te shesin aksione bazuar ne keto parashikime, ndersa te tjeret mund te nxjerrin nje alarm per te ndermjetesuar te njeriu dhe ti keshilloje ata per ndryshimet qe do te vijne. Kjo teknologji rezulton ne performance me te mire dhe te kthimit te permiresuara per investitoret.

Ne TransportMe ane te inteligjences artificiale makina do te na paralajmeroje per pengesat e mundshme ne menyre qe ti shmangemi aksidentave,apo edhe do na lejoje te rrim duarkryq dhe makina te levize vete. Inteligjenca artificiale shpejti mund ta beje gjithe kete te mundshme, duke perdorur kamera,sensore dhe software te posacem ndertuar ne automjet. Prodhuesit tashme mbeshteten ne kete teknologji per e bere mbeshtetjen dhe parking te sigurt.

Ne BujqesiMe ane te inteligjences artificiale, shkencetaret mund se shpejti te jen ne gjendje te perorin robotet ase pajisje te tjera per te pastruar mjedisin dhe per te zvogeluar efektet e ajerit dhe ndotjes se ujit. Programe te avancuara software do te lejoje keto makina per te dalluar mes organizmave biologjike dhe ndotesve potencial si vaji ose mbeturinave te rrezikshme.

Avantazhet e Inteligjences Artificiale

Mund te meret me pune te veshtira dhe komplekse qe njerzit mund ti bejne Mund ti perfundoje detyrat me shpejt se nje njeri me me pak gabime dhe difekte Mund te zbulijne gjera te pashkelura dmth hapsire e jashtme, punojne pa nderprerje nuk kane nevoje per pushim,kopjohen lehte, punojn ne maksimum, ruajne dhe zvogelojne kohen e njerzve, punojne ne hapsira te vogla shpenzime te vogla

Disavantazhet e Inteligjences artificiale

Mungon “kontakti i njeriut” . Ka aftesine per te

zevendesuar punet e njeriut. Mund te mos funksionoje dhe

te beje te kunderten e asaj qe eshte programuar per te bere.

Mund te keqperdoret duke cuar shkaterrim ne shkalle masive

Roboti i pare personal Luna