1

EWA NOWAK

PLAN WYNIKOWY BLIŻEJ SŁOWA KL. I I I

KRYTERIA SZCZEGÓŁOWE

LEKTURA I INNETEKSTY KULTURY,NAUKA O JĘZYKU

WYMAGANIA

KONIECZNE(ocena: dopuszczający)

PODSTAWOWE(ocena: dostateczny)

ROZSZERZONE(ocena: dobry)

DOPEŁNIAJĄCE(ocena: bardzo dobry)

UCZEŃStary Testament (KsięgaRodzaju: Początki świata iludzkości

· wyodrębnia w tekściekolejne dni stworzenia,odtwarza ich przebieg,· wskazuje w tekściefragmenty wypowiedzi,odzwierciedlające stylbiblijny,· cytuje wypowiedź Bogado człowieka, próbuje jąodtworzyć własnymisłowami,

· na podstawie tekstuodtwarza przebiegstwórczego działaniaBoga,· wymienia podstawowecechy stylu biblijnego,· wymienia przywileje izadania, powierzoneczłowiekowi przez Boga,

· wskazuje w tekścieelementy o znaczeniusymbolicznym,· nazywa cechy stylubiblijnego, wskazuje ichprzykłady w tekście,· wyjaśnia, jaki jestczłowiek stworzony przezBoga i określa jegomiejsce w świecie,

· wyjaśnia i komentujesymboliczne znaczenia,wynikające z opisu aktustworzenia świata,· wyjaśnia, czym cechujesię styl biblijny,· przedstawia i komentujerelacje między Bogiem,człowiekiem i światem,

Spotkania ze sztuką.Michał Anioł StworzeniaAdama

· wymienia i nazywaelementy warstwyprzedstawieniowej fresku,

· opisuje sposóbpokazania poszczególnychelementów warstwyprzedstawieniowej dzieła,

· wskazuje środki językamalarskiego (kolory, linie,płaszczyzny, kompozycję)omawia ich rolę wtworzeniu znaczeń dzieła,

· zestawia obraz ztekstem biblijnym,komentuje związektematyczny i znaczeniowyobu dzieł,

2

Zbigniew Herbert Książka · łączy tytuł z Biblią,wskazuje wersy, napodstawie których możnadokonać takiegozestawienia,· podaje podstawoweinformacje o osobiemówiącej w wierszu,

· rozpoznajepersonifikację jako sposóbprzedstawienia Biblii,uzasadnia tę opinięodwołaniami do tekstu,· przedstawia wwyczerpujący sposóbosobę mówiącą w wierszu,

· wyjaśnia, jaką funkcjępełni personifikacja jakośrodek poetycki,przedstawiający Biblię,· charakteryzuje stylwypowiedzi osobymówiącej w wierszu,

· wskazuje metafory,występujące w wierszu,wyjaśnia ich znaczenie,· podaje przykładyznanych mu nawiązań doBiblii, przedstawiaznaczenie Biblii dlaeuropejskiej kultury,

Nauka o języku.Cudzymi słowami. Osztuce cytowania

· rozpoznaje w tekściecytaty,

· poprawnie graficzniezapisuje cytaty,

· wprowadza do własnejwypowiedzi cytaty,

· wprowadza do własnejwypowiedzi cytaty,opatruje je przypisami,

Isabel Allende Dwa słowa(fragment)

· opowiada o swoichwrażeniach poprzeczytaniu utworu,próbuje sformułowaćogólna opinię na jegotemat,· przedstawia bohaterówopowiadania,

· układa pytania,dotyczące sensuopowiadania,· wyjaśnia, na czympolegały niezwykłeumiejętności głównejbohaterki opowiadania,

· formułuje wnioski natemat świataprzedstawionego wutworze,· wskazuje fragmentypoświęcone roli słów,komentuje je,

· określa i komentujesposób prezentowaniaświata w opowiadaniu,· na podstawieopowiadania wyjaśnia,jakie funkcje może pełnićjęzyk, podaje przykłady ztekstu,

Nauka o języku.Słownikowe A... B... C...Rodzaje i funkcjesłowników

· zna podstawowe rodzajesłowników,· sprawnie odszukujepotrzebne mu hasła wsłowniku,

· wie, w jakichsłownikach szukaćpotrzebnychpodstawowych informacji,· orientuje się w budowiehasła słownikowego,

· zna różne rodzajesłowników specjalnych,· sprawnie i poprawnieodczytuje hasłosłownikowe,

· w swojej pracy korzystaz wszystkich rodzajówsłowników,· sprawnie i poprawnieodczytuje hasłosłownikowe, rozumiezawarte w nim skróty,

3

Norman Davies Europa(fragment)

· na podstawie tekstuodtwarza informacje omitologicznej Europie,przedstawia ją,

· odtwarza treść mitu oporwaniu Europy,

· wyjaśnia pochodzenienazwy Europa,

· na podstawie tekstuwyjaśnia symboliczneznaczenie mitu o porwaniuEuropy,

Rozmowy na koniec wieku3 (fragment). Z prof.Januszem Tazbirem oEuropie

· określa główny tematrozmowy,· na podstawie wzorupisze notatkęencyklopedyczną,

· wymienia przywołanychw rozmowie polskichpisarzy, wskazujezagadnienia, któreporuszali,· samodzielnie tworzynotatkę encyklopedyczną,

· odróżnia fakty od opinii,podaje ich przykłady ztekstu,· samodzielnie tworzynotatkę encyklopedyczną,zachowuje zwięzłość ispójność tekstu,

· nazywa wartościwspólne dlaEuropejczyków,przyporządkowuje je doodpowiednich kręgówkulturowych,· tworzy notatkęencyklopedyczną,hierarchizuje w niejinformacje, zachowujezwięzłość i spójnośćtekstu,

Nauka o języku.Zacytować czyzrelacjonować? Mowaniezależna i zależna

· zapisuje poprawniegraficznie mowęniezależną,

· przekształca poprawniemowę zależną wniezależną,

· przekształca poprawniemowę zależną wniezależną i odwrotnie,przestrzega zasad zapisu,

· poprawnie ifunkcjonalnie stosuje wwypowiedziach mowęzależną i niezależną,

Jan ParandowskiMitologia (fragmentDwanaście pracHeraklesa)

· podaje imiona bogówprzedstawionych w micie,we wskazanych źródłachszuka informacji z nimizwiązanych,· przedstawia Heraklesa,wykorzystuje podstawoweinformacje, dotyczące tegobohatera,· wymienia wszystkie

· przedstawia rolę, którąodegrali bogowie w życiuHeraklesa,· przedstawia Heraklesa zpunktu widzenia wybranejpostaci z mitu,· opowiada szczegółowoo wybranej pracyHeraklesa,

· ze znanych mitówpodaje przykłady wpływubogów na życie ludzi,· ocenia Heraklesa,przedstawia argumentyuzasadniające ocenę,· ocenia, które zadanieHeraklesa byłonajtrudniejsze, uzasadniaswą opinię,

· wyjaśnia, jak i dlaczegomity przedstawiałyzwiązki świata bogów iświata ludzi,· wyjaśnia, jakie postawyczłowieka możesymbolizować postaćHeraklesa,· odnosi treść mitu dowspółczesności, wskazuje

4

prace Heraklesa, zadania dla współczesnegoHeraklesa,

Nauka o języku.Nec Hercules contraplures, czyli siła złego najednego.Frazeologizmy

· objaśnia znaczeniafrazeologizmówpochodzących z mitologii,· w podanychprzykładach wskazujepoprawne związkifrazeologiczne, układa znimi zdania,

· korzystając zodpowiedniego słownika,wyjaśnia znaczeniepodanychfrazeologizmów,· poprawia błędy wpodanych przykładachzwiązkówfrazeologicznych,

· podaje przykładysytuacji, w których możnaużyć wskazanychfrazeologizmów,· wyjaśnia mechanizmpowstawania błędów wpodanych związkachfrazeologicznych,poprawia te błędy,

· wyjaśnia, w jakim celuużywamy frazeologizmóww wypowiedziach, jakieefekty może przynieść ichwykorzystanie,· stosuje celowo wwypowiedziachprawidłowe związkifrazeologiczne,

Agatha Christie12 prac Herkulesa

· krótko przedstawiagłównego bohatera,tworzy wizytówkę tejpostaci,· opowiada oprzyczynach, przebiegu irezultatach wybranegozadania, którym zajmowałsię główny bohater,

· charakteryzuje bohatera,przywołując opinie innychna jego temat,· ocenia, które z zadańHerkulesa Poirota byłonajciekawsze, uzasadniaswą opinię,

· na podstawiewybranego wydarzeniaprzedstawia tok myśleniabohatera,· przedstawia i omawiazwiązek rozwiązywanychprzez detektywa spraw zmitologiczną opowieścią oHeraklesie,

· przedstawia HerkulesaPoirota jako określony typpostaci, obecny wliteraturze popularnej,· przedstawia cechypowieścidetektywistycznej, tworzyinstrukcję, jak napisaćdobry utwór tego rodzaju,

Pieśń o Rolandzie(fragmenty)

· odtwarza okoliczności(czas, miejsce, przyczyny,walczące strony), w jakichdoszło do bitwy,przedstawionej w utworze,· opisuje wyglądtytułowego bohatera,· przedstawiaokoliczności śmierciRolanda,

· wyodrębnia kolejneepizody bitwy, odtwarzajej przebieg,· charakteryzujegłównego bohatera,· odtwarza zachowanie,gesty, rekwizytytowarzyszące śmierciRolanda,· formułuje zasady

· opowiada o przebiegubitwy z punktu widzeniawybranego bohaterautworu,· nazywa wartości, któretytułowy bohater uważałza najważniejsze,przytacza fragmenty tekstuz tym związane,· wskazuje realistyczne,

· komentuje literackiesposoby przedstawieniabitwy, wskazuje środkidynamizujące wypowiedźi przedstawiająceprzeżycia bohaterów,· przedstawia Rolandajako wzorzecosobowościowy rycerza,· wyjaśnia symboliczne

5

· formułuje podstawowezasady kodeksurycerskiego,

kodeksu rycerskiego, fantastyczne, symboliczneokoliczności śmierciRolanda,· porównujeśredniowiecznego rycerzaz antycznym herosem,

znaczenia, zawarte wopisie śmierci Rolanda,· ocenia z punktuwidzenia człowiekawspółczesnego zasadykodeksu rycerskiego,

Henryk SienkiewiczKrzyżacy

· przygotowuje wzorcowegłośne czytanie fragmentupowieści,· tworzy plan wybranegowątku powieści,· przedstawia i krótkocharakteryzuje wybranąpostać z powieści,· wskazuje rycerstwopolskie i krzyżackie jakobohaterów zbiorowychpowieści,· odróżnia rzeczywiste ifikcyjne miejscawydarzeń, podajeprzykłady z tekstu,· w opisie bitwy podGrunwaldem wskazuje inazywa podstawoweśrodki stylistyczne,próbuje określić ichfunkcję,

· przygotowuje wzorcowegłośne czytanie fragmentupowieści, który uważa zanajciekawszy,· tytułuje wszystkie wątkipowieści, streszcza jeden znich,· z punktu widzeniawybranego bohaterapowieści przedstawia icharakteryzuje dowolnąpostać z utworu,· wymienia bohaterównależących do obu gruprycerskich,· podaje przykładypostaci historycznych,wyjaśnia krótko, kim bylici bohaterowie,· w opisie bitwy podGrunwaldem wskazuje inazywa istotne środkistylistyczne, określa ichfunkcję,

· przygotowuje wzorcowegłośne czytanie fragmentupowieści, który uważa zanajciekawszy, uzasadniaswą opinię,· przedstawia i komentujesposób łączenia wątków wutworze, podaje przykładyz tekstu,· wyjaśnia, którą postać zpowieści można nazwaćbohaterem dynamicznym,wyjaśnia dlaczego,charakteryzuje go,· podaje przykładywydarzeń, w którychdochodzi do konfrontacjibohaterów zbiorowych,· podaje przykładyskładników świataprzedstawionego ocharakterze historycznym ifikcyjnym,· analizuje język opisubitwy pod Grunwaldem,

· przygotowuje nagranieradiowej powieści wodcinkach złożone znajbardziejemocjonujących scen,· wyjaśnia, czym różni sięakcja od fabuły utworu,wskazuje przykładywydarzeń epizodycznych,retrospekcji, epilogu,· dokonujecharakterystykiporównawczej wybranychbohaterów powieści,· określa sposobyprzedstawienia przeznarratora bohaterówzbiorowych, wyjaśnia cel,który dzięki tymsposobom zostałosiągnięty,· wyjaśnia, dlaczegoutwór jest powieściąhistoryczną,· analizuje i interpretuje

6

opis bitwy podGrunwaldem,

Nauka o języku.Drzewiej bywało...Archaizmy i archaizacja

· rozpoznaje w tekściearchaizmy,

· rozpoznaje w tekściearchaizmy, próbujeokreślić ich typy,

· wyjaśnia, czym sąarchaizmy, rozróżnia ichtypy, wskazuje przykładyw tekście,

· wyjaśnia, na czympolega archaizacja, jakimcelom służy,

Spotkania ze sztuką.Jan Matejko Bitwa podGrunwaldem

· wymienia elementywarstwyprzedstawieniowej obrazu,łączy je z tematem dzieła,

· prezentuje malarskiesposoby przedstawieniawybranych postaci obrazu,

· omawia wykorzystaneprzez artystę środki językamalarskiego, wyjaśnia ichfunkcję,

· wskazuje i komentujeprzyczyny i efektysposobu kreowania przezartystę malarskiej wizjihistorycznego wydarzenia,

Andrzej SapkowskiGranica możliwości(fragment)

· prezentuje główneelementy świataprzedstawionego wutworze,· wyjaśnia, jaki był celwyprawy opisanej wutworze,· określacharakterystyczne cechyjęzyka, którym posługujesię wybrany bohater,

· wymienia uczestnikówwyprawy, przedstawia ich,· określa motywy, któreskłoniły bohaterów doudziału w ekspedycji,· analizuje język, którymposługuje się wybranapostać z utworu,

· określa relacje łączącebohaterów utworu,· ocenia pobudki, którymikierowali się poszczególnibohaterowie biorący udziałw wyprawie,· rozpoznaje stylizację wutworze, nazywa jejrodzaje,

· wyjaśnia, dlaczegoopowiadanie należy doutworów fantasy,· przedstawia i komentujepostawy życiowe,reprezentowane przezbohaterów,· wyjaśnia, czemu służyzastosowana w utworzestylizacja językowa,

Nauka o językuSkładniowe łamigłówki.Wypowiedzeniawielokrotnie złożone

· przekształca podanezdania pojedyncze wwielokrotnie złożone,

· rozpoznaje i tworzyzdania wielokrotniezłożone,

· rozpoznaje i tworzyróżne rodzaje zdańwielokrotnie złożonych,

· świadomie i celowostosuje w wypowiedziachróżne rodzaje zdańwielokrotnie złożonych,

Jan Twardowski Trochęplotek o świętych

· wprowadza do tekstuwiersza znaki

· wymienia niektóreokreślenia prezentujące

· wskazuje przykładykolokwializmów i

· omawia poetyckiesposoby przedstawiania

7

interpunkcyjne, odczytujezgodnie z nimi głośnotekst,

bohaterów wiersza,próbuje wyjaśnić ichznaczenie,

paradoksów; wyjaśnia,jakie znaczenia zostałydzięki nimwyeksponowane,

bohaterów, wyjaśniawynikające z nichznaczenia,

Wiktor Hugo KatedraMarii Panny w Paryżu(fragment)

· na podstawie tekstuwyjaśnia, jakie funkcjepełniła tytułowa katedra wczasach średniowiecza,· z podanych propozycjiwybiera te, które wskazującechy wspólne gotyckichświątyń i wielkich dziełliterackich,

· na podstawie tekstuopisuje fasadę katedry,· z podanych propozycjiwybiera te, które wskazującechy wspólne gotyckichświątyń i wielkich dziełliterackich, uzasadnia swójwybór,

· z punktu widzeniaparyskiego przewodnikaopisuje fasadę katedry,· próbuje samodzielniewskazać wspólne cechygotyckich świątyń iwielkich dziel literackich,

· wyjaśnia, jakiesymboliczne funkcjepełniła główna fasadakatedry,· porównuje literacki opiskatedry z podanymidziełami malarskimi,

Nauka o języku.Kropka, kreska, kropka,czyli interpunkcyjne SOSInterpunkcja wwypowiedzeniach

· zna najczęściejstosowane znakiinterpunkcyjne, stara się jestosować w praktyce,

· zna wszystkie znakiinterpunkcyjne, stara się jestosować w praktyce,

· stosuje poprawniewszystkie znakiinterpunkcyjne,

· stosuje poprawniewszystkie znakiinterpunkcyjne zeświadomością funkcji,które pełnią,

Miron BiałoszewskiFioletowy gotyk

· wyodrębnia w tekściewiersza obrazy poetyckie,· na podstawie wzorupisze podanie,

· korzystając z podanychpropozycji, wyjaśniaznaczenie niektórychmetafor tworzącychobrazy poetyckie,· pisze samodzielniepodanie,

· próbuje samodzielniewyjaśnić znaczeniawynikające z metaforykiutworu,· pisze samodzielniepodanie, stosuje właściwyukład graficzny zapisu,

· dostrzega różneperspektywy, z którychpatrzy osoba mówiąca,wyjaśnia znaczenie tegozabiegu,· pisze podanie,przestrzega wszystkichwyznaczników tej formywypowiedzi,

Irving Stone Udręka iekstaza (fragment)

· wymienia etapy pracynad posągiem,

· na podstawie tekstuopisuje sposób pracy

· na podstawie tekstuprzedstawia przeżycia

· relacjonuje i komentujeprzebieg procesu

8

· wskazuje nawiązania dobiblijnej opowieści,

Michała Anioła,· wyjaśnia, dlaczegobiblijny Dawid stał siępostacią przedstawionąprzez artystę,

twórcy w czasierzeźbienia,· omawia wzorce, doktórych odwoływał się wswej pracy Michał Anioł,

twórczegoprzedstawionego wtekście,· na podstawie tekstu iinnych źródeł wyjaśnia, zczego wynika i na czympolega niezwykłość rzeźbyMichała Anioła,

Nauka o języku.Od mecenasa do sponsoraZapożyczenia w językupolskim

· rozpoznaje wyraźnezapożyczenia w tekście;wie, w jakim słownikuszukać informacji na ichtemat,

· zastępuje zapożyczeniawyrazami rodzimymi,korzysta z odpowiedniegosłownika,

· przekształca tekst,zastępując zapożyczeniawyrazami rodzimymi,zachowuje jego spójność ilogikę,

· świadomie i celowostosuje zapożyczenia, zna istosuje zasady ichużywania,

Jan Kochanowski Naswoje księgi; O żywocieludzkim

· korzystając z przypisów,przekłada tekst na językwspółczesny,· przedstawiapodstawowe wiadomościna temat twórczości JanaKochanowskiego,

· określa tematykęfraszek, ustala, kim możebyć osoba mówiąca,· wymienia utwory JanaKochanowskiego, potrafiokreślić ich gatunek itematykę,

· odtwarza sposóbmyślenia i wartościowaniazawarty w obu fraszkach,· wyjaśnia, dlaczego JanaKochanowskiego możnanazwać humanistą,

· rozpoznaje motywteatru świata, tłumaczyjego znaczenie,· zbiera wiadomościdotyczące twórczości JanaKochanowskiego;porządkuje je, prezentuje,

Wisława SzymborskaUtopia

· wyjaśnia znaczeniesłowa utopia, tworzy znim poprawne związkiwyrazowe,· wypisuje z tekstu nazwywłasne, ustala, czegodotyczą,

· podaje przykładyobrazujące, co może byćutopią,· wyjaśnia sposóbtworzenia nazw własnychw utworze,

· wyjaśnia, o jakiej utopiijest mowa w wierszu,· łączy nazwy własne,użyte w tekście, zesposobem myśleniaczłowieka,

· wyjaśnia metaforykęwiersza, wykorzystujepodane znaczenie metafordo sformułowania znaczeńtekstu,· odtwarza refleksjeosoby mówiącej na tematwartości w życiuczłowieka, przedstawia

9

własną opinię na tentemat,

Stanisław BarańczakPołudnie

· formułuje pytania dotekstu,· dostrzega niezwykłośćgraficznego zapisu tekstu,próbuje wyjaśnić jegozwiązek z tematykąwiersza,

· z podanych propozycjihipotez interpretacyjnychwybiera tę, którą uważa zanajtrafniejszą,· wyjaśnia związekgraficznego zapisu tekstu ztytułem i tematyka utworu,

· próbuje samodzielniesformułować hipotezęinterpretacyjną dotyczącąznaczeń tekstu,· z podanych propozycjiwybiera znaczenia metaforwystępujących w wierszu,

· przedstawia własnąpropozycję interpretacjiutworu,· wyjaśnia znaczeniemetafor, występujących wutworze,

Molier Skąpiec · wybiera z tekstufragmenty, na podstawiektórych można nazwaćcechy charakteru iosobowości głównegobohatera, próbuje jekomentować,· wymienia członkówrodziny, krótko ichprzedstawia,· wskazuje fragmenty,które uznaje za komiczne,próbuje określić źródłokomizmu,· pisze zawiadomienie oklasowej inscenizacjifragmentów Skąpca,

· określa stosunekgłównego bohatera doróżnych wartości, popieraswą opinię przykładami ztekstu,· przedstawia i opisujerelacje łączące członkówrodziny,· podaje z tekstuprzykłady komizmupostaci, sytuacji, słowa,· pisze opowiadanie, wktórym bohaterem jestuwspółcześniona postaćskąpca,

· odtwarza opinie innychbohaterów o tytułowejpostaci, komentuje je,· określa i ocenia więziemocjonalne międzyczłonkami przedstawionejrodziny,· omawia różne rodzajekomizmu wykorzystane wutworze, określa ich rolę icel,· tworzy charakterystykęgłównego bohatera,

· omawia i komentujesposób przedstawieniapostaci w dramacie,wyjaśnia, na czym polegakomedia charakterów,· uogólnia sądy oludziach przedstawionychw utworze,· wyjaśnia, na czympolega komizm jakokategoria estetyczna,wykorzystuje odwołaniado tekstu,· proponujeuwspółcześnioną wersjęSkąpca,

Ignacy Krasicki Hymn domiłości ojczyzny

· rozpoznaje adresatautworu,· rozpoznaje tezę zawartą

· wskazuje w tekścieapostrofę; określacharakter adresata,

· dostrzega i wyjaśniazwiązek adresata z tonacjąuczuciową wiersza,

· określa osobę mówiącąw wierszu, ustala, w czyimimieniu się wypowiada i

10

w utworze, formułuje jąwłasnymi słowami,· przypomina, czymcechuje się hymn jakogatunek liryczny,· pod kierunkiemnauczyciela piszerozprawkę,

· wskazuje wersy ocharakterzeargumentacyjnym,odtwarza ich zawartośćtreściową,· wyjaśnia, dlaczegoutwór reprezentuje hymnjako gatunek liryczny,· pisze samodzielnierozprawkę, gromadziwystarczające doudowodnienia tezyargumenty,

· określa kompozycjęutworu, wydziela w niejtezę, argumenty,konkluzję, komentujezwiązek kompozycji ztematem,· wyjaśnia związekgatunku utworu z jegotematyką,· pisze rozprawkę,hierarchizuje argumenty,zbiera wnioski,

jaki jest jej związek zadresatem, rozpoznajelirykę zwrotu do adresata,· określa styl utworu,dostrzega i nazywajęzykowe środki,wpływające na cechy tegostylu,· podaje przykłady innychutworów reprezentującychgatunek hymnu; zestawiaje z tekstem Krasickiego,wskazuje podobieństwa iróżnice,· pisze rozprawkę,realizuje wszystkie cechytej formy wypowiedzi,

Ignacy Krasicki Bajki(wybór)

· odtwarza własnymisłowami treść poznanychbajek,· wie, że pod postaciamizwierzęcych bohaterówprzedstawieni zostaliludzie,· cytuje fragmenty, zktórych wynika pouczenie,· wymienia cechy bajkijako gatunku literackiego,

· formułuje tematykolejnych bajek,· wie, czym jest alegoria,wskazuje jej przykłady wtekstach bajek,· wyjaśnia, czym jestmorał, wskazuje jegoprzykłady z tekstów,· wyjaśnia, dlaczegopoznane utworyreprezentują bajkę jakogatunek literacki,

· dzieli poznane bajki zewzględu na podejmowanyprzez nie temat,· wyjaśnia, na czympolega i z czego wynikaalegoryczny charakterbajek,· wyjaśnia rolę morału wbajkach,· wie, że bajka jestgatunkiem pogranicznym,wskazuje cechy epickie iliryczne,

· uogólnia spostrzeżeniazwiązane z tematyką bajekKrasickiego,· uogólnia sądy na tematbohaterów bajek,· wyjaśnia, na czympolega i z czego wynikadydaktyczny charakterbajek,· omawia bajkę jakogatunek literacki,rozróżnia bajkiepigramatyczne inarracyjne,

11

Zofia Kossak-SzczuckaObiad czwartkowy

· odtwarza podstawoweinformacje o obiadachczwartkowych (miejsce,czas, cel, uczestnicy),

· wymienia wszystkichuczestników obiadówczwartkowych,przedstawia ich,

· zbiera i przedstawiadodatkowe informacje ouczestnikach obiadówczwartkowych i przebieguich spotkań,

· wyjaśnia, na czympolegała ważna dlapolskiej kultury rolaobiadów czwartkowych,

Nauka o językuNa pomoc Matejce iSapiesze, czyli stąpanie pokruchym lodzie...O odmianie nazwisk

· zna podstawowe regułyodmiany nazwisk, stara sięje stosować w praktyce,

· stara się poprawnieodmieniać nazwiska,

· zna reguły odmianynazwisk, stosuje je wpraktyce,

· poprawnie odmieniawszystkie typy nazwisk,

Adam Mickiewicz Świteź · odtwarza głównewydarzenia utworu,· wymienia bohaterówutworu, dzieli je na postacifantastyczne i realistyczne,· przypomina głównecechy ballady,· wskazuje i nazywapodstawowe środkipoetyckie służące doprzedstawienia elementówkrajobrazu,

· porządkuje wydarzeniaprzedstawione w utworze,dzieli je na fantastyczne irealistyczne,· określa postawybohaterówprzedstawionych wretrospekcji z punktuwidzenia dobra i zła,· wskazuje cechy balladyw utworze,· dostrzega różnorodnośćzastosowanych środkówpoetyckich, nazywa środkibudujące nastrój, określaten nastrój,

· rozróżnia dwa planyczasowe w utworze,przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia,· określa postawybohaterów i narratorawobec rzeczywistości,· wskazuje w utworzecechy różnych rodzajówliterackich,· wskazuje przykładyśrodków poetyckichzwiązanych z wrażeniamiplastycznymi iakustycznymi tworzącyminastrój, omawia ichfunkcję,

· wie, czym jestretrospekcja; wyjaśnia,czemu służy w tokunarracji i jakie skutkiwywołuje,· komentuje, w jakisposób ukazany zostałproblem winy i kary wutworze,· przedstawia balladę jakogatunek literacki,· analizuje język utworu,łączy swe spostrzeżenia ztematyką i gatunkiemutworu,

Nauka o języku.Gdziekolwiek będziesz...

· stosuje poprawnąodmianę popularnych i

· stara się stosowaćpoprawną odmianę nazw

· poprawnie odmienianazwy miejscowe,

· zna reguły odmianynazw miejscowych,

12

Nazwy miejscowe i ichodmiana

często używanych nazwmiejscowych,

miejscowych, poprawnie stosuje je wpraktyce,

Adam Mickiewicz DoM***

· określa, kim może byćosoba mówiąca i adresatutworu, przywołujeodpowiednie fragmentytekstu,· dostrzega rytmicznośćutworu, próbuje ustalić, zczego ona wynika,

· nazywa relacje łącząceosobę mówiącą i adresata,popiera swe ustaleniaprzykładami z tekstu,· omawia układ rymów,budowę strof, wskazuje teelementy jako sposóbrytmizacji utworu,

· określa sytuacjęliryczną, wyodrębniazdarzenia i sytuacje, októrych mówi podmiotliryczny,· wymienia wszystkiesposoby rytmizacji tekstu,

· omawia stan psychicznyosoby mówiącej, nazywajej uczucia, łączy tekst zbiografią poety, podajeargumenty,· omawia sposobyrytmizacji tekstu;wyjaśnia, jak wpływa onana nastrój i przedstawianeemocje,

Juliusz Słowacki Hymn · wybiera fragmentyopisujące przestrzeń,wydobywa z nichznaczenia dosłowne,· ustala, kim może byćosoba mówiąca, uzasadniaswą opinię przykładami ztekstu,· rozpoznaje refren wutworze, wyjaśnia jegorolę,

· wyodrębnia obrazypoetyckie, związane zprzestrzenią, ustala ichzawartość,· wskazuje fragmentymówiące o przeszłości iprzyszłości bohateralirycznego, komentuje je,· analizuje budowętekstu, wskazujepowtarzające się elementy,

· analizuje sposóbtworzenia obrazówpoetyckich związanych zprzestrzenią,· określa stan psychicznyi emocje bohatera; ustala,czym są spowodowane,· omawia kompozycjęwewnętrzną i budowęwiersza, łączy je znastrojem utworu,

· określa symbolicznycharakter przestrzeni,łączy ją z emocjami osobymówiącej,· zna pojęcie lirykiosobistej; wyjaśnia,dlaczego utwór należy dotego typu liryki,· analizuje budowę ikompozycję wewnętrzną,zestawia je ze stylemwypowiedzi poetyckiej,formułuje wnioski,

Spotkania ze sztuką.Caspar David FriedrichWędrowiec nad morzemchmur

· wymienia elementyprzedstawione na obrazie,opisuje widok, któryroztacza się przed

· wskazuje elementy,które mogą miećznaczenia symboliczne,próbuje ustalić te

· wyjaśnia symboliczneznaczenia elementów,przedstawionych naobrazie,

· przedstawia dosłowne isymboliczne znaczeniadzieła,· wskazuje i nazywa

13

patrzącym,· wskazuje podstawoweśrodki języka malarskiego,wykorzystane w dziele,

znaczenia,· wskazuje podstawoweśrodki języka malarskiegowykorzystane w dziele,próbuje odczytaćwynikające z nichznaczenia,

· analizuje kompozycjęobrazu, wyjaśniawynikające z niejznaczenia przenośne,

zasady kompozycyjne,którym podporządkowanejest dzieło, określawynikające z kompozycjiznaczenia,

Juliusz SłowackiTestament mój

· wskazuje wersy, wktórych poeta mówi oswoim życiu, na ichpodstawie odtwarzakonkretne informacje,· wskazuje fragmenty,ujawniające adresatówwypowiedzi,

· komentuje wersydotyczące życia bohatera,zestawia je z informacjamibiograficznymidotyczącymi poety,· wskazuje adresatakonkretnego iuogólnionego,

· wskazuje wersymówiące o twórczości,wyjaśnia ich metaforykę,· odtwarza treść nakazówi próśb skierowanych doadresatów, komentuje je,

· przedstawia portretczłowieka i artystywpisany w tekst,· komentuje refleksjedotyczące wpływutwórczości na potomnych,

Cyprian Norwid Za wstęp(Ogólniki)

· własnymi słowamiodtwarza treść kolejnychstrof,· wskazuje, coniezwykłego dostrzega wbudowie i zapisie utworu,

· określa, o jakich etapachżycia człowieka mówiwiersz, podaje cytaty ztekstu,· omawia warstwęinterpunkcyjną utworu,próbuje określić efektyuzyskane za pomocąznaków interpunkcyjnych,

· wyjaśnia znaczeniemetafor przedstawiającychetapy życia człowieka,· analizuje język poetyckiutworu, formułujewnioski,

· odtwarza poglądy poetyna temat roli poezji,wskazuje, które wartościuznaje on zanajważniejsze,· przedstawianowatorstwo formy ijęzyka utworu,

Bolesław Prus Kamizelka · odtwarza przebiegwydarzeńprzedstawionych wutworze,· wypisuje i porządkuje

· porządkuje informacjena temat elementów świataprzedstawionego,· przedstawia bohaterówutworu, posługuje się

· wyjaśnia, dlaczegoutwór ma charakterrealistyczny,· omawia relacje i uczuciałączące głównych

· wyjaśnia, w jaki sposóbprezentacja świataprzedstawionegopodporządkowana zostaławymogom gatunku,

14

informacje o wszystkichbohaterach utworu,

odpowiednimi cytatami, bohaterów, · na podstawie tekstuuogólnia refleksje na tematzwiązków między ludźmi,

Bolesław Prus Kroniki(fragment)

· formułuje temat tekstu,· wskazuje słowa iwypowiedzicharakterystyczne dlajęzyka potocznego,próbuje ustalić cel ichużycia w tekście przezautora,· pisze sprawozdanie zwydarzenia, którego byłświadkiem lubuczestnikiem,

· formułuje problemy,poruszane w tekście,· wskazuje zastosowaneśrodki stylistyczne, określaich funkcję,· pisze sprawozdanie,próbuje stosowaćfunkcjonalny stylwypowiedzi,

· odtwarza opinie i ocenyautora tekstu,· nazywa najważniejszecechy stylu autora, popieraje przykładami,· pisze artykuł związanytematycznie zewskazanymi problemami,

· wyjaśnia, dlaczego tekstma charakterpublicystyczny,· charakteryzuje styltekstu, zwraca uwagę najego specyficzne cechy,· pisze artykułporuszający problemy,które uznaje za ważne,

Gatunki dziennikarskie · na podstawie informacjiwstępnych wyliczanajważniejsze zadaniatekstów prasowych,· przedstawia ostatnioprzeczytane tekstyprasowe, określa ichtematykę,

· rozpoznaje podstawowegatunki prasowe,· próbuje ocenićprzeczytane ostatnio tekstyprasowe,

· rozróżnia gatunkiprasowe, zna ichpodstawowe cechy,rozpoznaje je w tekstach,· wartościuje przeczytaneostatnio teksty prasowe,

· wskazuje różnicemiędzy tekstem literackima tekstem dziennikarskim,· komentuje, ocenia iwartościuje poznawanesamodzielnie tekstyprasowe,

Ryszard KapuścińskiJeszcze dzień życia(fragment)

· streszcza poznanyfragment reportażu,· wyodrębnia z tekstufragmenty opisowe;ustala, czego dotyczą,· wymienia podstawowe

· wskazuje najważniejszewydarzenia, ustalapowiązaniaprzyczynowo-skutkowemiędzy nimi,

· we fragmentach

· na podstawieprzedstawionychwydarzeń określatematykę iproblematykę reportażu,

· wyodrębnia z tekstu

· komentuje, jakie prawdyogólne i refleksje możnasformułować pozapoznaniu się z treściąreportażu,

· charakteryzuje styl

15

cechy reportażu jakogatunku,

opisowych wskazuje inazywa środkijęzykowe, określa ichfunkcję,

· wyjaśnia, czym cechujesię reportaż jakogatunek, podajeprzykłady utworów,

dygresje, ustala, czegodotyczą, jaką pełnią rolęw tekście,

· rozpoznaje cechy stylupublicystycznego,

reportażuKapuścińskiego,

· porównuje stylpublicystyczny zestylem naukowym,formułuje wnioski,

Kazimierz PrzerwaTetmajer O Panu Jezusie izbójnikach

· wymienia bohaterówopowiadania, proponujezasadę ich podziału,· wyodrębnia wyrazygwarowe, próbuje jewyjaśnić na podstawiekontekstu,

· przedstawia wydarzeniautworu, dzieli je narealistyczne i fantastyczne,· tłumaczy fragmentyzdań, w których występujestylizacja gwarowa,

· wyodrębnia punktkulminacyjny, określakompozycję utworu,· rozpoznaje różnesposoby stylizacjigwarowej, podaje ichprzykłady z tekstu,

· formułuje problematykęutworu, omawia różnicemiędzy sprawiedliwościąludzką a Boską,· rozumie całość tekstu,tłumaczy go na językliteracki, wyjaśnia, naczym polega i czemu służystylizacja gwarowa,

Nauka o języku.Jak głowa, taka mowaGwary i dialekty

· rozróżnia język ogólny igwarowy,

· wyjaśnia znaczenienajczęściej spotykanychregionalizmów,

· rozpoznaje cechy językawłasnego regionu,

· wyjaśnia, jakieznaczenie dla kulturynarodowej mają regionalneodmiany języka

Stefan Żeromski Siłaczka(fragmenty)

· odtwarza historię życiaPawła Obareckiego,porządkujechronologiczniewydarzenia z nimzwiązane,· odtwarza, w jaki sposóbObarecki ocenił życiowewybory Stasi Bozowskiej,

· przypomina, jakie ideechciał początkoworealizować bohater, podajeprzyczyny, dla których znich zrezygnował,· próbuje ocenić życiowewybory bohaterów,

· porównuje postawyżyciowe Obareckiego iBozowskiej,· ocenia życiowe wyborybohaterów, popiera swąocenę argumentami,

· dostrzega ironięnarratora, wyjaśnia jejznaczenie dla ocenypostawy Obareckiego,· uogólnia refleksje natemat życiowych wyborówczłowieka, ich przyczyn iskutków,

16

Bolesław LeśmianDziewczyna

· odtwarza własnymisłowami historięopowiedzianą w utworze,· prezentuje swojewrażenia związane zpoznanym tekstem,

· wyodrębnia realistycznei fantastyczne elementyprzedstawionego świata,· wymienia neologizmy,ustala, od jakich wyrazówpochodzą i co oznaczają,

· wyjaśnia symboliczneznaczenia elementówświata przedstawionego wutworze,· określa nastrój utworu;wskazuje i nazywa środkijęzykowe, dzięki którymzostał on stworzony,

· komentuje, jakiepostawy wobec światazaprezentowane są wtekście, określa postawęosoby mówiącej wobecnich,· analizuje język utworu,wskazuje jego specyficznecechy,

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Wiersze(wybór)

· określa ogólną tematykęwszystkich wierszy,· wskazuje elementywypowiedzi pozwalająceokreślić osobę mówiącą,· wskazuje i nazywapodstawowe środki językapoetyckiego,

· konkretyzuje tematkażdego utworu,· określa osobę mówiącą,· wskazuje i nazywapodstawowe środki językapoetyckiego, określa ichznaczenie dla tekstu,

· wskazuje wspólneelementy tematyczneutworów,· nazywa emocje, określastan uczuciowy osobymówiącej,· wyodrębnia obrazypoetyckie, omawiasposoby ich kreowania,

· łączy tematykę utworówz poezją o tematyceuczuciowej, podajeprzykłady innych,podejmujących jątwórców,· opisuje sytuacje lirycznezobrazowane w wierszach,łączy z nimi stanyuczuciowe osobymówiącej,· dostrzega puenty,komentuje ich rolę wbudowaniu znaczeńcałości,

Magdalena SamozwaniecMaria i Magdalena(fragment)

· wymienia uczestnikówspotkania, przedstawia ich,· na podstawie wzorupisze CV,

· przedstawia twórcówbiorących udział wspotkaniu, gromadzi onich dodatkoweinformacje,

· przedstawia realia życialiterackiegozaprezentowane wutworze,· pisze CV, zachowuje

· odczytuje intencjewypowiedzi bohaterów,· pisze CV, realizujewszystkie wymogi tejformy wypowiedzi,

17

· pisze samodzielnie CV, formę graficzną tej formywypowiedzi,

Konstanty IldefonsGałczyński Prośba owyspy szczęśliwe;Pieśń III

· rozpoznaje nadawcę iadresata wypowiedzipoetyckiej,· wskazuje anaforę,

· opisuje sytuację lirycznąw obu tekstach,· określa rolę anafory wtekście,

· określa nastrój utworów,· wskazuje, nazywaśrodki poetyckie kreującenastrój utworów,

· rozpoznaje w tekściemotyw arkadyjski,komentuje jego związek ztematyką utworów,· komentuje sposobykreowania obrazówpoetyckich,

Ernest Hemingway Staryczłowiek i morze

· relacjonuje kolejneetapy walki bohatera zmarlinem,· przedstawia głównegobohatera, opisuje jegowygląd,· wskazuje fragmentyopisowe w tekście, ustalaich tematykę,· wypisuje z tekstu zdaniao charakterze sentencji,

· relacjonuje w czasieteraźniejszym przebiegwalki bohatera zmarlinem,· wymienia cechycharakteru głównegobohatera, przywołujepotwierdzające je sytuacje,· analizuje fragmentyopisowe utworu,· przedstawia swojerozumienie sentencji,zawartych w utworze,

· relacjonuje przebiegzmagań bohatera zmarlinem, eksponujeemocje i uczucia,· tworzy psychologicznyportret głównego bohatera,· analizuje i komentujefragmenty opisoweutworu,· komentuje sentencjezawarte w tekście,

· wyjaśnia metaforycznysens walki bohatera zmarlinem,· określa motywypostępowania głównegobohatera, komentuje je iocenia,· ustala przenośneznaczenia wynikające zfragmentów opisowychutworu,· uogólnia refleksje,związane ze znaczeniamiwynikającymi z sentencji,

Aleksander KamińskiKamienie na szaniec

· odtwarza podstawowerealia okupowanejWarszawy,· wymienia główne akcjeMałego Sabotażu,opowiada o przebiegu

· opowiada o realiachokupowanej Warszawy,przywołuje fragmentytekstu,· wyjaśnia, czym byłMały Sabotaż, porządkuje

· przedstawia, jak żyliludzie w okupowanejWarszawie, uzupełniainformacje z tekstuwiadomościami zdobytymisamodzielnie,

· wyjaśnia, do jakiegotypu literatury możnazaliczyć utwórKamińskiego, uzasadniaswą opinię,· komentuje, jaką rolę

18

jednej z nich,· korzystając ze słownika,wyjaśnia różnice międzysabotażem a dywersją,· przedstawia bohaterówutworu, podaje ich imiona,nazwiska, pseudonimy,zainteresowania,· według wzoru tworzynotkę biograficzną,· odtwarza przebieg akcjipod Arsenałem,· według wzoru tworzyopis sytuacji,· wyjaśnia, skąd pochodzitytuł utworu,

informacje związane zakcjami małego sabotażu,· opowiada o wybranejakcji dywersyjnej opisanejw utworze,· ustala, co łączyłogłównych bohaterówutworu,· tworzy notkębiograficzną,· opowiada o przebieguakcji pod Arsenałem,· tworzy opis sytuacji,· opowiada owydarzeniach związanychz przywołaniem fragmentuwiersza Słowackiego,

· zbiera wiadomości natemat akcji MałegoSabotażu, uogólnia je,· zbiera, porządkuje iuogólnia informacjezwiązane z akcjamidywersyjnymi opisanymiw utworze,· porównuje głównychbohaterów utworu,formułuje wnioski,· tworzy notkębiograficzną, zwracauwagę na porządekinformacji,· relacjonuje przebiegakcji pod Arsenałem,· tworzy opis sytuacji,dynamizuje wypowiedź,· wyjaśnia metaforyczneznaczenie tytułu,

odgrywały akcje MałegoSabotażu dla ludnościokupowanej stolicy,· przedstawia refleksjezwiązane z dylematamimoralnymi, jakieprzeżywali bohaterowiebiorący udział w akcjachdywersyjnych,· przedstawia głównychbohaterów utworu jakoreprezentantów „pokoleniaKolumbów”,· tworzy notkębiograficzną, selekcjonuje,porządkuje informacje,· relacjonuje przebiegakcji pod Arsenałem,przedstawia emocjeuczestników,· tworzy opis sytuacji,stosuje funkcjonalnieśrodki językowe,dynamizujące wypowiedź,· komentuje, w jakisposób bohaterowiezrealizowali przesłaniepoetyckie Słowackiego,

Krzysztof KamilBaczyński Elegiao...[chłopcu polskim]

· wyodrębnia obrazypoetyckie,· ustala, kto może być

· dostrzega i omawiazasadę tworzeniaobrazów poetyckich,

· dostrzega dwa planyczasowe, wyjaśnia zasadęich zestawienia,

· wyjaśnia metaforykęutworu,· uogólnia refleksje na

19

osobą mówiącą, a ktoadresatem utworu,

· komentuje relacjełączące osobę mówiącą zadresatem, przywołujeodpowiedniesformułowania z tekstu,

· wyjaśnia symboliczneznaczenie tytułu,formułuje uniwersalneprzesłanie utworu,

temat postaw człowiekawobec zła,

Anna ŚwirszczyńskaStrzelać w oczy człowieka;Jej śmierć ma szesnaścielat

· ustala, co łączybohaterów lirycznych obuwierszy,

· wyjaśnia, jakie wspólneprzeżycia i doświadczeniamieli bohaterowie obuutworów,

· uogólnia sądy na tematpostawy moralnejbohaterów obu wierszy,

· uogólnia refleksjewynikające ze znaczeńobu tekstów,

Melchior WańkowiczZiele na kraterze(fragment)

· wyjaśnia, z jakimirzeczywistymiwydarzeniami związanyjest tekst Wańkowicza,

· na podstawie tekstuwymienia, w jaki sposóbwyraża się pamięć opoległych powstańcach,

· przyporządkowujesymboliczne znaczeniazdarzeniomprzedstawionym w tekście,

· łączy bohaterów utworuz tradycjami walki oniepodległość, dostrzegaciągłość historii iuniwersalizm postaw,

Tadeusz RóżewiczWarkoczyk

· odtwarza sytuacjęliryczną, z którą związanajest wypowiedź osobymówiącej,

· dostrzega kontrast,wskazuje elementykontrastujące ze sobą,wyjaśnia rolę kontrastu wtworzeniu znaczeń,

· dostrzega, że wiersznależy do lirykipośredniej, wyjaśnia, jakiema to znaczenie dlawymowy utworu,

· określa styl wypowiedziosoby mówiącej; wyjaśnia,w jaki sposób wpływa onna wymowę utworu,

Ida Fink Zabawa w klucz · wyjaśnia, na czympolega i z czym jestzwiązana sytuacjabohaterów opowiadania,· porządkuje wydarzeniaprzedstawione wopowiadaniu,

· wyjaśnia, kim sąbohaterowie opowiadania,z czego wynika ichzachowanie,· wyodrębnia kolejneetapy akcji opowiadania,

· wyjaśnia, z czegowynika i na czym polegatragizm tytułowej zabawy,· odtwarza zmianynapięcia akcji, ustala, zczym są związane,

· uogólnia refleksje natemat postaw człowieka wsytuacji zagrożenia,· wyjaśnia, w jaki sposóbkonstrukcja akcjiopowiadania podkreślajego dramatyzm,

Wisława Szymborska · wypisuje z tekstu · wymienia czynności · komentuje tytuł utworu, · przedstawia i komentuje

20

Koniec i początek sformułowania wiążące sięz wojną,· wyodrębnia obrazypoetyckie,

wykonywane przez ludzipo wojnie, uogólnia je,· wskazujefrazeologizmy, wyjaśniaich rolę w tekście,

zestawia go z treściąwypowiedzi poetyckiej,· dostrzega ironię wwypowiedzi; ustala, czegodotyczy

stosunek ludzi dominionych wojennychwydarzeń,· analizuje językwypowiedzi poetyckiej,

Aldous Huxley Nowywspaniały świat(fragment)

· ustala miejsce, czasopisywanych wydarzeń,· przedstawia swojewrażenia, związane zeświatem opisanym wtekście,

· porządkuje informacjedotyczące tego, cowidzieli studenci w czasiewizyty w ośrodku,· ocenia świat opisany wtekście,

· wyjaśnia, jaki był celdziałań prowadzonych wośrodku,· ocenia świat opisany wtekście, przedstawiaargumenty,

· komentuje, jaki jestświat przedstawiony wutworze,· wyjaśnia znaczeniepojęcia antyutopia,uzasadnia, dlaczegomożna je łączyć zpoznanym tekstem,

George Orwell Folwarkzwierzęcy

· omawia podstawoweelementy świataprzedstawionego wutworze,· wymienia bohaterówutworu, krótko ichprzedstawia,· wypisuje zwrotycharakterystyczne dlajęzyka propagandy,· na podstawie wzorupisze protokół,

· porządkuje informacjedotyczące świataprzedstawionego wutworze,· dostrzega alegorię jakosposób prezentacjibohaterów,· wskazujecharakterystyczne cechyjęzyka propagandy,· pisze protokół związanyz wydarzeniamiprzedstawionymi wpowieści,

· omawia sposóbprezentacji świataprzedstawionego wutworze,· wyjaśnia, jakie ludzkiepostawy prezentująposzczególne zwierzęta,· omawia mechanizmymanipulacji językowej,· pisze protokół związanyz rzeczywistymiwydarzeniami,

· określa cele, jakim służysposób prezentacji świataprzedstawionego wutworze,· formułuje uniwersalneprzesłania wynikające zesposobu kreacjibohaterów,· omawia językowemechanizmymanipulowaniaświadomością ludzi,kreowania rzeczywistości,· pisze protokół,przestrzega wszystkichzasad realizowanych przeztę formę wypowiedzi,

21

Sławomir MrożekRewolucja

· opowiada o działaniachbohatera,· ustala, co możeśmieszyć czytelnikaopowiadania,

· przedstawia przyczynypostępowania bohatera,· wskazuje źródłakomizmu,

· wyjaśnia, jakie celechciał osiągnąć bohater,jaki były skutki jegodziałania,· wyjaśnia, co jestźródłem groteski wutworze,

· uogólnia sens działańbohatera opowiadania,· wyjaśnia, jaki jest celzastosowania konwencjigroteski w utworze,

Nauka o języku.Na początku było słowo, ana końcu frazes...Perswazja i manipulacjajęzykowa

· odróżnia perswazję odmanipulacji językowej,

· wyjaśnia, czym różni sięperswazja od manipulacjijęzykowej,

· dostrzega w tekstachprzejawy perswazji imanipulacji językowej,

· rozumie mechanizmyperswazji i manipulacjijęzykowej,

Stanisław BarańczakOkreślona epoka

· określa sytuacjęodtwarzaną przez tekstwiersza,· dostrzega nawiązania dojęzyka przemówień,wskazuje ich przykłady,

· ustala, kim może byćosoba mówiąca,· wskazuje typowe cechyjęzyka przemówieńwystępujące w tekściewiersza,

· podajecharakterystyczne cechyświata opisanego wutworze,· ocenia styl językawykorzystany w wierszu,

· dostrzega uniwersalnycharakter prezentowanegoświata,· komentuje, w jakisposób poeta uwidaczniaw utworze swoją postawę,

Jerome David SalingerBuszujący w zbożu(fragment)

· zbiera informacje obohaterach (kim są, czymsię zajmują, co ich łączy),· nazywa rodzaj narracjiw utworze,

· przedstawia stosunekbohatera do życia; ustala,przeciw czemu siębuntuje,· wyjaśnia, jaki wpływ naprezentację świata maużyty rodzaj narracji,

· wyjaśnia, o czymświadczą marzenia i planybohatera,· wskazuje fragmenty, wktórych użyta zostałamowa potoczna, wyjaśnia,czemu służy taki zabiegstylistyczny,

· uogólnia refleksje natemat poszukiwaniawłasnej drogi życia przezczłowieka,· komentuje sposóbprzedstawienia świata wutworze,

Małgorzata Hillar My z IIpołowy XX wieku

· ustala, w czyim imieniuwypowiada się osobamówiąca,· wyjaśnia pojęciepokolenie,

· wymienia osiągnięciaprzywoływane przezosobę mówiącą,· podaje znane muprzykłady różnych

· dostrzega kontrast,wyjaśnia, czego dotyczy,· próbujescharakteryzowaćpokolenie, do którego

· wyjaśnia, na jakieproblemy zwraca uwagępoetycka wypowiedź,· próbuje wskazaćwartości ważne dla

22

pokoleń, przypomina ichwspólne doświadczenia,

należy, pokolenia, do któregonależy,

Sylvia Plath Szklany klosz(fragment)

· wymienia osiągnięciabohaterki i jej pomysłydotyczące przyszłości,· na podstawie wzorupisze list motywacyjny,

· przedstawia, na czympolegały i z czegowynikały dylematybohaterki,· pisze samodzielnie listmotywacyjny,

· wyjaśnia symboliczneznaczenie opowieści odrzewie figowym,· pisze list motywacyjny,zachowuje właściwąkompozycję,

· uogólnia refleksjedotyczące wyborówżyciowych człowieka,· pisze list motywacyjny,spełniający wszystkiewymogi tej formywypowiedzi,

Spotkania ze sztuką.Paul Gauguin Skądprzybywamy? Kimjesteśmy? Dokąd idziemy?

· wymienia elementywarstwyprzedstawieniowej obrazu,· wskazuje najważniejszecechy kompozycji obrazu,· proponuje wyjaśnienietytułu dzieła,

· ustala, jakimi środkamimalarskimi zostałyprzedstawianenajważniejsze elementydzieła,· omawia zasadykompozycji postaci naobrazie,· interpretuje tytułobrazu,

· formułuje znaczeniawynikające zzastosowanych środkówjęzyka malarskiego,· proponuje sposóbodczytania znaczeńwynikających zkompozycji obrazu,· wyjaśnia, z czegowynika uniwersalizmdzieła,

· omawia metaforykęobrazu,· wyjaśnia, jakkompozycja obrazupodkreśla jego znaczeniaprzenośne,· rozpoznaje na obraziesymbole znane z kultury iliteratury,

Max Ehrmann Desiderata · nazywa wartości, októrych jest mowa wtekście.

· wskazuje i głośnoodczytuje zasady życia,które uznaje zaszczególnie ważne dlawspółczesnego człowieka.

· przedstawia postawężyciową prezentowaną wtekście.

· komentuje postawężyciową, która zostałaprzedstawiona w tekście.

23

KRYTERIA OGÓLNE

SPRAWNOŚCI WYMAGANIA

KONIECZNE

(ocena: dopuszczający)

PODSTAWOWE

(ocena: dostateczny)

ROZSZERZONE

(ocena: dobry)

DOPEŁNIAJĄCE

(ocena: bardzo dobry)

UCZEŃ

SŁUCHANIE · rozumie większośćkomunikatów werbalnych,· odbiera wystarczającądla zrozumienia całościilość informacji,zawartych w dźwięku iobrazie,· porządkuje wysłuchaneinformacje,· odbiera ogólną intencjęcudzej wypowiedzi,

· rozumie komunikatywerbalne,· odbiera większośćinformacji, zawartych wdźwięku i obrazie,· porządkuje isystematyzuje wysłuchaneinformacje,· odbiera intencje cudzejwypowiedzi,

· rozumie komunikatywerbalne o wysokimstopniu organizacji,· odbiera informacjezawarte w dźwięku iobrazie,· porządkuje wysłuchaneinformacje w zależnościod ich funkcji,· rozpoznaje intencjecudzej wypowiedzi,

· rozumie komunikatywerbalne o wysokimstopniu skomplikowania,· rozróżnia informacjewerbalne oraz zawarte wdźwięku i obrazie,· porządkuje isystematyzuje wysłuchaneinformacje w zależnościod ich funkcji,· rozpoznaje i odbieracharakter wypowiedzi iwyrażane w niej intencje,

MÓWIENIE · cytuje fragmenty tekstu,· formułuje krótkąwypowiedź na tematswoich odczućwywołanych przez dzieło,· przestrzegapodstawowych zasad etyki

· cytuje odpowiedniefragmenty tekstu,· formułuje wypowiedźzwiązaną z odczuciami,jakie wywołuje dzieło,· przestrzega zasad etyki ietykiety mowy w różnych

· cytuje odpowiedniefragmenty tekstu,uzasadnia ich wybór,· wypowiada się na tematodczuć, jakie możewywoływać dzieło uodbiorcy,

· cytuje i komentujeodpowiednie fragmentytekstu,· tworzy zwartąwypowiedź związanątematycznie z odczuciami,jakie dzieło może

24

i etykiety mowy wróżnych sytuacjachkomunikacyjnych,· formułuje ogólną opinięna temat utworu,· tworzy krótkąwypowiedź na tematogólnej problematykiutworu,· odtwarza w wypowiedzipodstawową treść utworuw porządkuchronologicznym,· wypowiada się na tematelementów świataprzedstawionego wutworze,· prezentuje wwypowiedzi znaczeniadosłowne utworulirycznego,· wypowiada się na tematprzeczytanychsamodzielnie tekstówprasowych,· tworzy wypowiedźprezentującą elementywarstwyprzedstawieniowej obrazu,· stosuje w wypowiedziodpowiednie słownictwo,· tworzy wypowiedzi z

sytuacjachkomunikacyjnych,· przedstawia swojąopinię na temat utworu,· przedstawia wwypowiedzi problematykęutworu,· odtwarza w wypowiedziw porządkuchronologicznym treśćutworu,· tworzy wypowiedź, wktórej porządkujeinformacje, dotycząceświata przedstawionego wutworze,· przedstawia i omawia wwypowiedzi znaczeniadosłowne utworulirycznego,· wypowiada się na tematprzeczytanychsamodzielnie tekstówprasowych, wstępnie jeocenia,· tworzy wypowiedź, wktórej omawia środkijęzyka malarskiegowykorzystane dlazaprezentowania warstwyprzedstawieniowej obrazu,· stosuje w wypowiedzi

· świadomie dostosowujeswoje wypowiedzi dozasad etyki i etykietymowy,· przedstawia swojąopinię na temat utworu,uzasadnia ją odwołaniamido dzieła,· tworzy logiczną, zwartąwypowiedź prezentującąproblematykę utworu,· przedstawia treśćutworu,· formułuje wnioski natemat sposobuprezentowania świataprzedstawionego wutworze,· przedstawia wwypowiedzi znaczeniaprzenośne utworulirycznego,· wartościuje przeczytanesamodzielnie tekstyprasowe,· tworzy wypowiedź, wktórej omawia metaforykędzieła malarskiego,· stosuje w wypowiedzibogate, różnorodnesłownictwo,· tworzy wypowiedzi z

wywoływać u odbiorców,· dostosowuje swojewypowiedzi do zasad etykii etykiety mowy, maświadomość konsekwencjistosowanych wwypowiedzi formjęzykowych,· przedstawiauzasadnioną opinię natemat utworu, zawiera wniej elementywartościowania,· tworzy pełną,wyczerpującą, logicznąwypowiedź, prezentującątematykę utworu,· przedstawia treśćutworu, wplata wwypowiedź odwołania dokontekstów,· komentuje sposóbprezentowania świata wutworze,· przedstawia i komentujew wypowiedzi znaczeniaprzenośne utworulirycznego,· komentuje, ocenia iwartościuje samodzielnieprzeczytane tekstyprasowe,

25

poprawnymikonstrukcjamiskładniowymi,

bogate słownictwo,· tworzy wypowiedzi zróżnorodnymikonstrukcjamiskładniowymi,

urozmaiconymikonstrukcjamiskładniowymi,

· tworzy wypowiedź, wktórej przedstawia ikomentuje metaforykędzieła malarskiego,· stosuje w wypowiedziróżnorodne słownictwo,dba o odpowiedni dotematu dobór leksyki,· tworzy wypowiedzi zróżnorodnymi,funkcjonalnie dobieranymikonstrukcjamiskładniowymi,

CZYTANIEODBIÓR TEKSTÓWLITERACKICH I INNYCHTEKSTÓW KULTURY

· rozpoznaje styl biblijny,· rozumie występujące wtekście archaizmy,· rozumie wyrazygwarowe występujące wtekście,· rozpoznaje w tekścieróżne rodzaje stylizacjijęzykowej,· odróżnia perswazję odmanipulacji językowej,· rozpoznaje w utworzenawiązania do innychdzieł,· rozróżnia literaturęwysoką i popularną,· wydobywa z tekstuinformacje, dotyczącefaktów,

· wymienia podstawowecechy stylu biblijnego,· rozpoznaje w tekściearchaizację,· rozumie tekst, w którymwystępuje stylizacjagwarowa,· rozpoznaje i nazywaróżne rodzaje stylizacjijęzykowej w tekście,· wyjaśnia, czym różni sięperswazja od manipulacjijęzykowej,· wyjaśnia sposóbnawiązania w utworze doinnych dzieł,· dostrzega podstawoweróżnice między utworamiliteratury wysokiej i

· określa cechy stylubiblijnego, wskazuje ichprzykłady w tekście,· określa funkcjearchaizacji w tekście,· określa rolę stylizacjigwarowej w tekście,· rozpoznaje różnerodzaje stylizacji,komentuje jej znaczenie wutworze,· dostrzega w tekstachprzejawy perswazji imanipulacji językowej,· wyjaśnia rolę nawiązańw utworze do innych dzieł,· dostrzega i komentujenawiązania do literaturywysokiej w utworach

· wyjaśnia, czym cechujesię styl biblijny, łączy jegocechy z tematyką iproblematyką tekstu,· komentuje rolęarchaizacji w tekście,· wyjaśnia, na czympolega i czemu służystylizacja gwarowa,· wyjaśnia, czemu służyzastosowana w utworzestylizacja językowa,· rozumie mechanizmyperswazji i manipulacjijęzykowej,· komentuje nawiązaniado innych dzieł wutworze,· wartościuje utwory

26

· rozpoznaje podstawoweśrodki stylistyczne wtekście,· wyodrębnia obrazypoetyckie w utworzelirycznym,· wskazuje podstawowecechy budowy utworulirycznego,· przedstawia bohateraliterackiego, krótko gocharakteryzuje,· odtwarza wzoryosobowościowe, kreowanew utworach,· dostrzega związkifikcyjnego świata utworu zrealną rzeczywistością,· rozpoznaje groteskowycharakter utworu,· wie, czym cechuje siębajka jako gatunekliteracki, odróżnia bajkęod baśni,· wie, że reportaż jestgatunkiempublicystycznym,rozpoznaje go wśródinnych tekstów,· omawia warstwęprzedstawieniową obrazu,

popularnej,· wydobywa z tekstuinformacje, dotyczącefaktów i opinii,· rozpoznaje i nazywaśrodki stylistyczne wtekście,· odtwarza dosłowneznaczenia obrazówpoetyckich,· omawia budowę utworulirycznego,· charakteryzuje bohateraliterackiego,· przedstawia wzoryosobowościowe, kreowanew utworach,· wskazuje konkretneodniesienia fikcyjnychelementów świataprzedstawionego wutworze do realnejrzeczywistości,· wyjaśnia, na czympolega groteskoweprzedstawienie świata wutworze,· wymienia cechygatunkowe bajki,· wyjaśnia, czym cechujesię reportaż jako gatunekpublicystyczny,

literatury popularnej,· odróżnia relację odopinii,· rozpoznaje, nazywaśrodki stylistyczne wtekście, określa ichfunkcję,· odczytuje przenośneznaczenia obrazówpoetyckich,· omawia budowę utworulirycznego, wyodrębniasposoby rytmizacji tekstu,· charakteryzuje bohateraliterackiego, omawiamotywy jegopostępowania,· przedstawia i komentujewzory osobowościowekreowane w utworach,· omawia odniesieniafikcyjnych elementówświata przedstawionego wutworze do realnejrzeczywistości,· tłumaczy mechanizmygroteski jako konwencjiliterackiej,· wie, że bajka jestgatunkiem pogranicznym,wskazuje jej epickie iliryczne cechy,

literatury wysokiej ipopularnej,· odróżnia relacje odopinii, komentuje ichpowiązanie,· wyjaśnia, jaką rolępełnią środki stylistycznew kreowaniu świata wtekście,· komentuje znaczeniaobrazów poetyckich,omawia sposób ichtworzenia,· omawia budowę utworulirycznego, łączy ją zwarstwą treściową tekstu,· charakteryzuje bohateraliterackiego, komentujejego postępowanie, oceniawybory, których dokonał,· ocenia z punktuwidzenia człowiekawspółczesnego wzoryosobowościowe, kreowanew utworach,· komentuje związkimiędzy fikcją literacka arealna rzeczywistością,· wyjaśnia, na czympolega i czemu służygroteska jako konwencjaliteracka,

27

· omawia warstwęprzedstawieniową obrazu,wstępnie określa malarskiesposoby jej prezentacji,

· komentuje tematykę iproblematykę reportażu,· analizuje dziełomalarskie, wstępnie jeinterpretuje,

· omawia bajkę jakogatunek literacki,rozróżnia różne typybajek,· komentujeproblematykę reportażu,wykorzystuje obserwacjestylu,· analizuje i interpretujedzieło malarskie,

PISANIE · korzysta zpodstawowychsłowników,· tworzy proste przypisy,· stara się dobieraćodpowiedni styl dowypowiedzi,· stara się stosowaćróżnorodne słownictwo,· stosuje prawidłowopodstawowe formygramatyczne iortograficzne nazwwłasnych, nazwisk, nazwmiejscowych,· stosuje różne typy zdańzłożonych,· przestrzega zasadinterpunkcji,· stosuje w tworzonymtekście mowę zależną i

· korzysta zodpowiednich słowników,· tworzy przypisy,· dobiera odpowiedni styldo wypowiedzi,· stosuje różnorodnesłownictwo,· stosuje prawidłoweformy gramatyczne iortograficzne nazwwłasnych, nazwisk, nazwmiejscowych,· stosuje poprawnieróżne typy zdańzłożonych,· przestrzega zasadinterpunkcji,· stosuje poprawnie wtworzonym tekście mowęzależną i niezależną,· sprawnie posługuje się

· samodzielnie dociera dopotrzebnych informacji,· tworzy przypisy,przywołując cytaty,· wykorzystuje stylizacjęw tworzonym tekście,· stosuje bogatesłownictwo z różnychkręgów tematycznych,· zapisuje poprawniepod względemgramatycznym iortograficznym nazwywłasne, nazwiska, nazwymiejscowe,· celowo stosuje różnetypy zdań złożonych,· stosuje poprawną,różnorodną interpunkcję,· celowo stosuje wtworzonym tekście mowę

· korzysta z różnorodnychźródeł informacji,· sprawnie posługuje sięprzypisami,· celowo i funkcjonalniestosuje stylizację wtworzonym tekście,· świadomie dobierasłownictwo w tworzonymtekście,· zapisuje bezbłędnie podwzględem gramatycznym iortograficznym nazwywłasne, nazwiska, nazwymiejscowe,· celowo i poprawniestosuje różne typy zdańwielokrotnie złożonych,· tworzy tekst bezbłędnypod względeminterpunkcji,

28

niezależną,· posługuje się oficjalną inieoficjalną odmianąpolszczyzny,· tworzy według wzoruformy użytkowe:– podanie,– cv,– protokół,– list motywacyjny,· układa według wzorunotatkę encyklopedyczną,· samodzielnie piszekrótką rozprawkę,· samodzielnie piszecharakterystykę postaci,· tworzy samodzielnieopis sytuacji,· wyszukuje i poprawiabłędy we własnymtekście.

oficjalną i nieoficjalnąodmianą polszczyzny,· tworzy samodzielnieformy użytkowe:– podanie,– cv,– protokół,– list motywacyjny,· układa samodzielnienotatkę encyklopedyczną,· pisze rozprawkę,wyraźnie formułuje tezę iprzedstawia argumenty,· pisze rozwiniętącharakterystykę postaci,· układa opis sytuacji,dynamizuje wypowiedź,· poprawia błędy wewłasnym tekście,koryguje styl.

zależną i niezależną,· dobiera odpowiednio dotworzonego tekstuoficjalną i nieoficjalnąodmianę polszczyzny,· tworzy poprawnieformy użytkowe:– podanie,– cv,– protokół,– list motywacyjny,· układa notatkę

encyklopedyczną, dba oskrótowość tekstu,

· pisze rozprawkę,prezentuje wyraźnie iuzasadnia swojestanowisko,

· pisze rozwiniętącharakterystykę postaciliterackiej, wykorzystujeodwołania do tekstu,

· tworzy rozwinięty opissytuacji, szczegółowoprezentuje okoliczności,

· koryguje własny tekst,dodaje uzupełnienia.

· celowo i funkcjonalniestosuje w tworzonymtekście mowę zależną iniezależną,· wykorzystujefunkcjonalnie oficjalną inieoficjalną odmianępolszczyzny,· tworzy formy użytkowe,zachowując ich wszystkiewymogi:– podanie,– cv,– protokół,– list motywacyjny,· układ notatkęencyklopedyczną,świadomie i poprawniestosuje odpowiednieskróty,· pisze rozprawkę,przedstawia swoje tezy,opinie, oceny, uzasadniaje różnymi rodzajamiargumentów,· pisze rozwiniętącharakterystykę postaciliterackiej, wzbogaca jąkomentowanymi cytatamii odwołaniami do tekstu,· tworzy opis sytuacji,celowo dobiera sposób

29

narracji i styl wypowiedzi,· samodzielnie redagujewłasny tekst.

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego osiągnięcia w znacznym stopniu wykraczają poza wymagania dopełniające i sytuują się na poziomie

ponadprogramowym. Jego praca cechuje się samodzielnością i kreatywnością. Prezentuje wysoki poziom wiedzy i erudycji interdyscyplinarnej.

Świadomie i funkcjonalnie posługuje się bogatym słownictwem terminologicznym. Samodzielnie analizuje i interpretuje teksty literatury

pięknej, literatury faktu. Czyta, rozumie i wykorzystuje teksty popularnonaukowe, naukowe i publicystyczne. Potrafi analizować i interpretować

dzieła malarskie z uwzględnieniem specyfiki środków języka malarskiego. Komentuje związki dzieła malarskiego z tekstem literackim.

Analizuje i interpretuje dzieła filmowe i teatralne. Dostrzega i komentuje związki między różnymi dziełami sztuki. Formułuje problemy,

proponuje sposoby ich rozwiązania. Tworzy bezbłędne pod każdym względem wypowiedzi ustne i pisemne. Samodzielnie planuje swoją pracę.

Potrafi ocenić własne dokonania. Odnosi sukcesy w konkursach przedmiotowych, publikuje swoje teksty.

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, którego wyniki nie osiągają poziomu wymagań koniecznych, w związku z tym nie jest w stanie

wykonać zadań o niewielkim stopniu trudności. Brak wiedzy i umiejętności wyklucza osiągnięcie nawet minimalnego postępu.