Panorama Magazine Issue 295

Polish Weekly MagazineNR 295 Q 25 kwietnia 2013 Znajd znajomych

na Wyspach Na

jszyb

ciej r

ozw

ijaj

cy si

pol

skoj

zyc

zny m

agaz

yn w

Wie

lkie

j Bry

tani

i w

ww

.pan

oram

a24.

co.u

k

Prz

egl

d pr

asy

polsk

iej

MissMokrego Podkoszulka

Z ycia wzitekoszulkaPodycia wziteZ

Nauka

Zbrodniapo polsku

Spoeczestwo

MetroseksualniStyl ycia

Specjalistyczny Gabinet Ginekologiczno - PooniczyUSG - kolorowy Doppler, KTG - ocena dobrostanu podu

Prowadzenie ciy - w tym badanie USG, kolorowy Doppler, KTG - ocena dobrostanu podu

Antykoncepcja, Endokrynologia ginekologiczna, Leczenie niepodnociGinekologia zachowawcza i zabiegowa / biopsja, leczenie naderek, laparoskopia, histeroskopia, operacje plastyczne pochwy i krocza /

Cz powyszych usug wymaga hospitalizacji - najczciej jednodniowej w Londynie lub w Polsce

Dr n. med. Michal SambergerSpecjalista ginekolog polonik

Hale Clinic , 7 Park CrescentLondon, W1B 1PF

Tel. 0740 888 48480750 912 0608

e-mail: [email protected]

Wiz

yta

z t

rek

lam

a

25%

tan

iej

Polskie Laboratorium Medical Diagnosis tel. 02084519373www.haleclinic.com www.szpital.co.uk

Kolizje samochodowe, drobne stuczki

Zdarzenia w miejscach publicznych

Zwrot ubezpieczenia kredytu

Niesuszne zwolnienia

Uszkodzeniaciaa

Zaniedbania lekarskie

Utrata zdrowia w miejscu pracy

Choroby zawodowe

Wypadki na wakacjach

We are regulated by the Ministry of Justice in respect of regulated claims management activities. Our authorisation number is CRM26705. We are registered with Information Commissioners Office registration number Z2680674.

Patrick GordonTel: 020 3318 4626 Kom/SMS: 078 22 111 222Pon. - Pt. 8.00-18.30 Sob. 8.00-16.30Dojedamy do klientw w caej Anglii!

Z nami Twoja sprawa jest bezpieczna! Jestemy autoryzowani przez brytyjskie Ministerstwo Sprawiedliwoci. Twoje dane chronimy zgodnie z obowizujcym prawem jestemy zarejestrowani w Information Commissioners Office. Patrick Gordon jest czci grupy Omni Finances.

Odzyskaj pienidze, ktre Ci si nale

TO SI NAZYWA ODSZKODOWANIE!Otrzymujesz 500 gdy przyjmiemy Twoj spraw i TYSICE FUNTW pniej.

Ponadto, gdy sprawa zostanie rozstrzygnita, bdziesz mia prawo do jednego z prezentw:

laptopa, telefonu komrkowego lub zotej monety.

Miae wypadek drogowy, przy pracy, polizgne lub potkne si co spowodowao wypadek, lub inne zdarzenie nie z Twojej winy?

Nasi prawnicy przywrc umiech na Twojej twarzy.

Zwracamy do 500 zaliczki odszkodowania, gdy tylko przyjmiemy Twoj spraw i ca reszt, gdy tylko rozliczymy roszczenie.

Wystarczy wej na nasz stron internetow, lub zadzwoni, aby zgosi nam Twoje roszczenie!

NO WIN - NO FEE

Jeli miae wypadek wystarczy zadzwoni na 0208 343 70 70 lub 0 78 16 64 63 45moemy odwiedzi ci w cigu godziny od rozmowy.

Regulamin wiadczenia usugi dostpny w naszych

oddziaach lub on-line: [email protected]

Magazyn Od 2007 roku, najszybciej rozwijajcy si polskojzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii.

www.Panorama24.co.ukTel. 020 3026 6550,Fax 020 3014 9607,Email [email protected]

Nakad kontrolowany: 70 000 egzemplarzy co tydzie

Redakcja/EditorialRedaktor prowadzcy: Ilona ZimmerTel. 020 3026 6550 ext. 7054,Email [email protected] Redakcja i korekta tekstw: Anna MarszaekEmail [email protected]

Reklama/AdvertisementSales ManagerKatarzyna DziwiszTel. 020 3026 6550 ext. 7018

Ksigowo/AccountsMagdalena Kukua, Tel. 020 3026 6550 ext. 7041 i 7024Email [email protected]

StudioGrafik prowadzcy: Rafa Szmidt,Dariusz Krawczyk,Piotr Olszowski

Dystrybucja/DistributionRobert Grygo

Tel. [email protected]

Serwis zdjciowy Shutterstock, Getty Images,OmnisPress Photo Agency, TVN.

Magazyn Panorama jest dostpny w caej Wielkiej Brytanii. Aby znale najbliszy punkt kolportau wejd na www.Panorama24.co.uk/dystrybucja i wpisz swj kod pocztowy.

24 60Miss Mokrego Podkoszulka

Top 10 metroseksulanych

456 Na start 8 Serwis informacyjny

Spoeczestwo18 Zbrodnia po polsku

POLISH EXPRESS

20 Europa bez granic? Nie dla polskich dzieci PANORAMA

Z ycia wzite24 Miss Mokrego Podkoszulka

PANORAMA

Nauka26 Syszymy kolory, smakujemy

sowa, czyli dlaczego nasze zmysy czasem wariuj? PANORAMA 21.WIEKU

31 No co ty?! czyli ciekawostki ze wiata nauki

Historia32 Krewetka wrd

wielorybw TYGODNIK POWSZECHNY

Kultura i sztuka37 W dungli podwiadomoci

RECENZJA KSIKI

Dookoa wiata38 Jedziemy do... Birmingham

PODRE Z PANORAM

Styl ycia40 W puapce dobrobytu

SPOTKANIE Z TERAPEUT41 Meneder fi rmy Organizm

MODA NA ZDROWIE

44 Dobre smakiPRZEPISY KULINARNE

45 Top 10 metroseksulanych facetw wiata

Panorami46 Panorami Kobieta48 Wcz neony

TRENDY DLA NIEJ

49 Akcja regeneracja!51 Co dla niej

52 PLOTKORAMA

Mska rzecz54 Czci z anglikw

nie wszystko pasuje AUTO WIAT

57 Co dla niego

Sport58 Serwis informacyjny

Panorama radzi60 Sprawd, czy otrzymasz

zwrot podatku CYKL PORADNIKOWY

Panorama na weekend62 Program TV64 Karnet kulturalny66 Kluby 67 Dowcipy Horoskop

Strefa ogosze 68 Ogoszenia

ynychy

ze wiata nauki

NY

Sprawd, czy otrzymasz zwrot podatku

Fot:.

ART

UR K

IENI

KSM

AN

4 Spis treci

Pomoglimy ju niezliczonym osobomw nastpujcych sprawach:

DWypadki w pracy DWypadki na budowie

DPotrcenia wzkiem widowym DUpadki z drabiny/rusztowania

DObraenia gowy DWypadki drogowe

DPotknicia/polizgniciaLivery House9 Pratt Street

London NW1 0AE

Miae wypadek? Wybierz kancelari, ktrej moesz zaufa!

Kancelaria prawna Osbornes ju od 40 lat pomaga poszkodowanym w ubieganiu si o ich prawa.

Jeli miae wypadek w przecigu ostatnich 3 lat, skontaktuj si z nami ju dzi, by dowiedzie si, czy moesz otrzyma odszkodowanie.

Osbornes to kancelaria z tradycjami, ktrej moesz zaufa. Nie wsppracujemy z porednikami.

[email protected]

Kancelaria Prawna Osbornes 43671923

Osbornes jest kancelari prawn dziaajc ju od 40 lat. Aby dowiedzie si, czy moemy Ci pomc, skontaktuj si z naszym polskim doradc prawnym, absolwentk UAM, Ebru Mokhtarni

Teraz moesz take porozmawia z nami online. Wejd na CZAT Z PRAWNIKIEM na www.osbornes.pl

Polacy na Wyspach

Chcesz, aby Twoje zdjcie ukazao si na amach naszego tygodnika? Nic prostszego, zamie je poprzez www.polacy.co.uk!

Nick: AmandaaMiasto w UK: LondynMiasto w Polsce: Bydgoszcz

Nick: desperado35Imi: ArekMiasto w UK: LondynMiasto w Polsce: Wrocaw

Nick: miszka1985Miasto w UK: LeicesterMiasto w Polsce: Trzcianka

Szukaj znajomych na www.polacy.co.uk

44301Jest nas ju ponad OD REDAKCJIMokra MissTakiej imprezy w Londynie jeszcze nie byo: tumy przed scen, a na scenie piekne polskie dziewczyny, walcz-ce o tytu Miss Mokrego Pod-koszulka! Kto nie by, niech auje. Kto by, niech zobaczy fotoreporta z imprezy oraz przeczyta wywiad z jedn z utytuowanych Polek to wszytko na str. 24-25.W tym numerze porusza-my trudny temat bliski kademu Polakowi, ktry na emigracji wychowuje dzieci. O problemach polskich dzieci, ktre odwiedzajc ojczyzn, napotykaj na urzdniczy mur, poniewa nie posiadaj legitymacji polskiej szkoy uprawniajcej do zniek, rozmawiamy z Monik Sawick-Woln z Polskiej Szkoy Przedmiotw

POLECAMY

Cykl poradnikowy Twj portfel

UWAGA KONKURS

Polaku! Jeste wyDZIARAny? Pochwal si swoim tatuaem! Poka, e na Wyspach najpik-niejsze s polskie tatuae!Nie przegap! Rozpoczynamy wielki konkurs na najlepszy tatua na Wyspach. Zwycizca otrzyma nagrod nowy tatua o wartoci 400.We udzia w konkursie Wydziarani!

Szczegy na str. 25.

Jak w dobie kryzysu zaoszcz-dzi na Wyspach, jak wybra optymalny kredyt, jak pozby si dugw i w jaki sposb je skutecznie cign, a odzyskane funty zainwesto-wa z gow? O tym wszystkim

przeczytasz w specjalnym cyklu poradnikowym Twj portfel, ktry ukae si ju w przyszym tygodniu w Panora-mie. Czytaj porady ekspertw, ktrzy za rk poprowadz Ci po fi nansowym wiecie.

Twj portfel ju za tydzie w Panoramie!

Ojczystych im. Marii Konop-nickiej w Londynie. Wywiad przeczytasz na str. 21.Polecamy take temat z okadki: Syszymy kolory, smakujemy sowa, czyli dla-czego nasze zmysy czasem wariuj?. Jeli ty rwnie widzisz jedynki zawsze w czerwonym kolorze, a dwjki w zielonym, wyobraasz sobie sierpie jako fi oletowy, a kwiecie niebieski, kiedy kto puka do drzwi, wydaje ci si, e gaszczesz gruby dywan, a suchajc Madonny, czujesz na jzyku smak Martini to wiedz, e jeste synestet! O tajnikach ludzkiego umysu czytaj na str. 27.Na koniec polecamy temat lekki i przyjemny: specjalny rankig Panoramy z 10 najbardziej wymuskanymi i wypielgnowanymi facetami na wiecie. Czytaj o metro-seksulanych na str. 45.

Ilona Zimmer

Bd w kontakcie wyra swoj

opini i napisz do nas:

[email protected].

e!

rankig Panonajbardziej wypielgnona wiecie. seksulanych

B

Pan

POLECAMY

Wolontariusze poszukiwaniFundacja Pomocy Polakom w Wielkiej Brytanii zaprasza na swoje stoisko na targi pracy dla ludzi wielojzycznych, ktre odbd si 27 kwietnia w Londynie. Fundacja za swoj misj obraa pomoc Polakom mieszkajcym na terenie caej Wielkiej Brytanii obecnie pil-

nie poszukuje wolontariuszy do rnych rl. - Jedn z naj-pilniejszych potrzeb Fundacji s teraz wolontariusze, ludzie, ktrzy chc pomaga rodakom w potrzebie i mamy nadziej, e nasza obecno na targach zaowocuje rekrutacj tak bar-dzo potrzebnych ochotnikw

- mwi zaoycielka Fundacji, Elbieta Vine.

Targi Internationals Fairs for International People

odbd si 27 kwietnia w hotelu Hilton Metropole w Londynie w godz. 10.00-

17.00. Wicej informacji

o targach: www.bilingu-alpeople.co.uk. Wicej

informacji o fundacji: www.helpforpoles.org.

WYNIKI KONKURSU

Koncert zespou COMANa koncercie ekipy Piotra Ro-guckiego bawi si bd: Mate-usz Czekalski, Estera Medyska (Londyn), Justyna Zacharenko, Paulina uczak (Manchester). Zwycizcom gratulujemy i yczymy udanej imprezy!

Coma zagra w Manchesterze 25 kwietnia oraz w Londynie

26 kwietnia.

WYNIKI KONKURSU

Kabaret Marcina DacaWystp Marcina Daca na ywo zobaczyli: Adam Duda-nowicz, Krzysztof Andrzejew-ski. Zwycizcom gratulujemy!

Marcin Daniec wystpi 20 i 21 kwietnia

w londyskim POSK.

6 Serwis

Jak sdzisz, ile banki zarabiaj na Twojej niewiedzy?

987.43

poyczk kredyt hipoteczny pacie w ratach za samochd, lodwk, czy inny sprzt uywae karty kredytowej

Jeli tak, to prawdopodobnie pacie niesuszne ubezpieczenie PPI.

Czy kiedykolwiek zacigne lub wci spacasz:

Zadzwo do polskiego konsultanta020 3318 4629

Tyle rednio odzyskujemy dla kadego z naszych klientw

Niewane, e podpisae kontrakt z instytucj finansow. Nie jest te istotne, e pracowae na umow o prac czy bye self-employed.My moemy Ci pomc w odzyskaniu nadpaconego ubezpieczenia i wywalczymy dla Ciebie rekompensat.

36 tys. BIEGACZY WZIO

UDZIA W LONDY-SKIM MARATONIE. NAJSZYBSZY CZAS

TEGOROCZNEJ TRA-SY WYNIS 2:06.04.

WSZYSTKIM UCZESTNI-KOM GRATULUJEMY PARY

W NOGACH!

ANGLIA W LICZBACH

zybc

iej r

ozw

ijaj

cy si

pol

skoj

zyc

zny m

agaz

yn w

Wie

lkie

j Bry

tani

i w

ww

.pan

oram

a24.

co.u

k

Prz

egl

d pr

asy

pols

kiej

Polish Weekly Magazine

CZTERY DE W 3D

Bezpatna w Londynie. Poza Londynem cena: 1 GBP

NR 285 Q14 lutego 2013

Znajd znajomych na Wyspach

Alkoholik bez empatiiNauka

Po co nam walentynki?Styl yciaSex na dopingu

Mska rzecz

Najsz

ybcie

j rozw

ijajcy

si po

lskoj

zyczny

maga

zyn w

Wielk

iej Bry

tanii

www.p

anora

ma24

.co.uk

P

rzegl

d pras

y pols

kiej

Polish Week

ly Magazin

e

POKAZAm SWOJk

DRUGk TWARZ

Wywiad z Joa

nn Jabczysk

s. 40

Bezpatna w Lond

ynie. Poza Lond

ynem cena: 1 GB

P

NR 284Q7 lutego

2013Znajd

znajomych

na Wyspac

h

Poprosz ata

Historia s. 36

W ku

z Europejczy

kiem Kobiet

a s. 51

Rasowa sztu

ka

Mska rzecz s.

56

Poradniklub Idealny

s. 43

Fot: T

VN

Najsz

ybcie

j rozw

ijajc

y si p

olsko

jzycz

ny ma

gazyn

w Wi

elkiej

Bryta

nii

www.p

anora

ma24

.co.uk

P

rzegl

d pras

y pols

kiej


Noc Disco PoloBilety onlinewww.polacy.co.uk/koncerty

DZIS KICZ YJE TYLKO CHWIL} Wywiad z liderem zespou Jorrgus tu przed koncertem disco polo w Londynie s. 34


NR 283 Q31 stycznia 2013

Znajd znajomych na Wyspach

Polak na stokuSpoeczestwo s. 18Krl i polskie modelki Z ycia wzite s. 22

Trening dla Ciebieyj zdrowo s. 58

Najszy

bciej r

ozwijaj

cy si

polsk

ojzyc

zny ma

gazyn

w Wielk

iej Bry

tanii

www.p

anora

ma24

.co.uk

Pr

zegld

prasy

polsk

iej


Wicej s. 15

NocDiscoPolo

TANGO

W PRZESTRZENI INTYMNEJNauka s. 28

Czy Polacy jeszcze

wierz?Spoeczestwo s. 18

JasnosyszenieKultura i sztuka s. 34

yj zdrowo!Panorama radzi s. 60


NR 282 Q24 stycznia 2013

Znajd znajomych

na Wyspach

01_Pano_start_.indd 1

1/21/2013 5

Najsz

ybcie

j rozw

ijajcy

si

enw

Wie

gazyn

w W

nyma

gazy

zyczn

y ma

polsk

ojzyc

znpo

ls

lkiej B

rytan

ii lki

ejww

w.pan

orama

24.co

.uk

Prze

gld p

rasy p

olskie

j

PP

Fot: T

VN

Najsz

ybcie

j rozw

ijajc

y si

Wie

yn w

Wie

maga

zyn w

zyczn

y mag

polsk

ojzy

anii

ej Bryt

anlki

ej Bww

w.pan

orama

24.co

.uk

Prze

gld p

rasy p

o

W

Najszy

bciej r

ozwijaj

cy si

polsk

ojzyc

zny ma

gazyn

w Wielk

nii

ej Bryt

anii

iej

ma24

.co.uk

noram

w.pan

o

www.p

ww

Przeg

l

WiWicej Wicejs.s. 15

NNNococDisDiscoooPoPoloPolo

TATANGO TANGOSTR

ZEW PRZEST

ZTRZENI

W PRZESTRZENI TYMINTYMNEJINTYMNEJNauka s. 28

PCzy PolaCzy

cy

Czycy

zy PolacyPoljeszcze

jeszcjey Polacyy

wierz?wieierz?w

z?

jejeszczzeSpoeczestwo s. 18

JasnJ snosyyszenieszenieenie

Kultura i sztuka s. 34

yyj zdrowo!Panorama radzi s. 60

70 000 egzemplarzy Panoramy w caymUK!

zwija

jcy

si p

olsk

ojz

yczn

y mag

azyn

w W

ielk

iej B

ryta

nii

ww

w.p

anor

ama2

4.co

.uk

P

rzeg

ld

pras

y po

lski

ej


NR 286 Q21 lutego 2013

Znajd znajomych

na Wyspach

Birmingham, Manchester, Londyn i nie tylko!

zwija

jcy

si p

olsk

ojz

yczn

y mag

azyn

w W

ielk

iej B

ryta

nii

ww

w.p

anor

ama2

4.co

.uk

P

rzeg

ld

pras

y po

lski

ej

eegggzzzeempllaarrzzyyBirmingham, Manchester, Londyn i nie tylko!

JAK OSCARSTA SI} OSCAREM

Styl ycia

Prawo na co dzie

Spoeczestwo

y si

pol

skoj

zyc

zny m

agaz

yn w

Wie

lkie

j Bry

tani

i w

ww

.pan

oram

a24.

co.u

k

Prz

egl

d pr

asy

pols

kiej

Polish Weekly MagazineBezpatna

w Londynie. Poza Londynem c

ena: 1 GBP NR 287 Q28 lutego 2013

Znajd znajomych

na Wyspach

Tryumf PolakwORAMA

Maa bitwa o AngliSpoeczestwo

Na krawdzi yciaDookoa wiata

Alf w Dubaju

Mska rzecz

EEkksssttrraakkllaaassaaazzaa dddaarmo ww UUUKK

Wicej nastr. 56

Msk

PANORAMA JEST ECO BD I TY!

Ile zjada twoja lodwka?Albo pralka lub zmywarka? Aby si przekona, ile prdu zjada sprzt AGD i jaki emituje haas, wystarczy spojrze na etykiet energetyczn, ktr producenci umieszczaj na swoich wyrobach. Najbardziej efek-tywne oznaczane s klas A i kolorem ciemnozielonym, a te, ktre zuywaj najwicej energii klas G i kolorem czerwonym. Czy opaca si inwestowa w sprzt o wy-szej klasie energetycznej? Tak, o ile dany sprzt ma rwnie stosunkowo niskie zuycie

prdu wystarczy porwna sprzt posiadajcy tak sam klas ener-getyczn, wybra zakres cenowy i sprawdzi, ktry z modeli pobiera najmniej energii.

POLECAMY

Pob z nami rekord 27 kwietnia, w Polskim Klubie SPK w Bristolu, odbdzie si wyjtkowa impreza, na ktrej zagraj 4 zespoy rockowe: Bath Guitar School, Slapfi sh, Bonemud i Local Heroes INC. Podczas tego koncertu, po raz pierwszy w UK, spr-bujemy pobi rekord wiata w iloci osb grajcych na gitarze przebj J. Hendrixa Hey Joe. Thanks Jimi Festival odbywa si ju od 10 lat na wrocaw-skim rynku. Z roku na rok, do bicia rekordu wiata przyczaj si nowe kraje tym razem przycza si Wielka Brytania. Na imprezie

moe zagra kady, bez wzgldu na wiek i umiejtnoci. We ze sob jakikolwiek instrument strunowy

(np. gitar, mandoli-n), przyjd i pobij

z nami rekord wiat.

Kiedy: 27 kwietnia, start o godz. 16.00

(Polski Klub SPK, 50 St. Pauls Road, Bristol, BS8 1LP), wstp wolny.

Wicej informacji na www.bristolthanks

jimifestival.co.uk.

wiata!

Salmonella w misie ze Sowacji Sowacki dostawca przekaza zakadom przetwrczym na Warmii i Mazurach pi ton kurczakw zaraonych salmonell.

W misie wykryto wyjtkowo gron dla ludzi odmian tej bakterii. - Miso jest zabezpieczo-ne i surowe nie pojawi si na rynku - zapewni warmisko-mazurski lekarz weterynarii Ludwik Bartoszewicz. Suby weterynaryjne, ktre wykryy skaenie podczas rutynowej kontroli w rze-ni, zadecydoway, e caa partia kurczakw zostanie zniszczona lub poddana obrbce termicznej. Bartoszewicz wyjani, e waciciel zakadu moe albo zutylizowa miso zaraone salmonell, a jeli zdecyduje si na wprowadzenie go do sprzeday, musi je podda obrbce termicznej w temperaturze co najmniej ok. 70 st. C. - W takiej temperatu-rze bakterie zostan zniszczone - doda. rdo: GAZETA.PL

Modzi Polacy to antysemici?

Zagroony budet policjiA 242 mln z bd kosztowa podatnikw mundurowi odchodzcy w tym roku na emerytur. A moe odej nawet 6 tys. funkcjonariuszy.

Chc uciec, zanim rzd wprowadzi planowan likwidacj trzeciej grupy

Zabjstwo Papay

Agenci uciekaj z ABW

Wedug najnowszego sondau Homo Homini,

niemal co drugi licealista z Warszawy nie chciaby mie za ssiada yda.

Ponad poowa nie chciaaby mie dziewczyny albo chopaka narodowoci ydowskiej. - To jest antysemityzm bez ydw

- ocenia Paula Sawicka ze stowarzyszenia Otwarta Rzecz-pospolita. Zdaniem historyka prof. Andrzeja Paczkowskiego z Instytutu Studiw Politycznych PAN takie wyniki sondau nie dziwi. - Tak ju jest, e narody na og maj cechy kseno-fobiczne, to znaczy nie lubi innych, boj si ich lub pogar-

dzaj nimi. Polacy pod tym wzgldem nie s specjalnym wyjtkiem - podkreli. Czy jest na to sposb? Jego zdaniem, uczniowie powinni podj prb odsunicia od siebie stereotypu i mylenia, e inny jest wrogiem, wobec ktrego trzeba zachowa dystans.

rdo: GAZETA.PL

Sd Apelacyjny w odzi przeduy areszt dla podejrzanych o zabjstwo gen. Marka Papay Igora M., ps. Patyk, oraz Mariusza M. Obu mczyznom grozi doywocie - poinformowa rzecznik Prokuratury Apelacyjnej w odzi, Jarosaw Szubert.

Jak doda, areszt zosta przeduony o kolejne trzy miesice. W kwietniu mija rok od aresztowania podejrza-nych. Ostatnim wnioskiem prokuratury o przeduenie aresztu zajmowa si dzki sd apelacyjny. Wczeniejsze wnioski rozpatryway sdy w

Warszawie. W kwietniu 2012 r. prokuratura poinformowaa, e do zabjstwa gen. Papay do-szo w wyniku napadu rabun-kowego z uyciem broni palnej, a sprawcy zamierzali ukra samochd nalecy do byego szefa policji. Podczas napadu jeden z mczyzn mia odda w stron Papay miertelny strza. Aresztowano wwczas pi osb. Dwaj podejrzani: Igor M. (wczeniej Igor . zmieni nazwisko), ps. Patyk, i Mariusz M. usyszeli zarzuty zabjstwa. Wedug ledczych o ich udziale w zabjstwie zezna wiadek koronny czowiek z gangu Patyka. rdo: GAZETA.PL

inwalidzkiej. Daje ona mundurowym moliwo powikszenia emerytury o dodatkowe 15 proc. To rwnowarto mniej wicej piciu lat pracy, wic nie chc tego straci. - Na pokrycie przysugujcych z mocy prawa wiadcze dla

odchodzcych potrzebuje-my 242 mln z - podkrela zastpca komendanta gwnego policji Arkadiusz Letkiewicz, ktry jest od-powiedzialny za logistyk i fi nanse. Dla porwnania Agencja Bezpieczestwa Wewntrznego to ponad 4

tys. etatw i budet ok. 500 mln z. - Jak dotd raport zoyo 42 funkcjonariuszy, a kwota przeznaczona na odprawy to 5 mln z - wy-jania rzecznik najwikszej suby specjalnej Maciej Karczyski.

rdo: DZIENNIK.PL

Czterystu funkcjonariuszy ABW zoyo w 2012 r. wnio-ski o zwolnienie ze suby. W cigu pierwszych trzech miesicy 2013 r. wnioski takie zoyy kolejne 52 osoby.

Funkcjonariusze ABW od-chodz, poniewa obawiaj si skutkw planowanych reform w subach, a take ewentualnej utraty przywi-lejw emerytalnych - pisze Nasz dziennik. - Reforma

dotyczca podwyszenia wie-ku emerytalnego nie dotyczy tych funkcjonariuszy, ktrzy s w subie. Powszechnie mwi si jednak o zaplano-wanych dalszych reformach, ktre mog spowodowa

znaczne obnienie wanie ich emerytur. Te plany s tym funkcjonariuszom znane i oczywicie obawiaj si ich - tumaczy Bogdan wicz-kowski, byy szef ABW. rdo: WPROST.PL

tre podczas li w rze-, e caa zostanie

oddana nej.ani,aduzowa

nejco t. C. atu-

an a.TA.PL

M

likwidacj trzeciej grupy

Wso

niemWarszaza ssi

Ponad mie dnarodojest ant

inwalimundpowio dodrwnopiciuchc tpokrymocy

8 Serwis

Polskie dzieci tyj najszyb-ciej w Europie - wynika z najnowszego raportu organizacji UNICEF. W cigu dekady w Polsce liczba dzie-ci z nadwag podwoia si.

W Polsce a 17 proc. dzieci w wieku 11, 13 i 15 lat ma nad-wag. To dwukrotne wicej ni dwa lata temu - wynika z opra-cowanego przez UNICEF ra-portu Warunki i jako ycia w pastwach rozwinitych. Tak duy wzrost tego wspczyn-nika nie wystpi w adnym innym z 29. przebadanych przez UNICEF pastw. - Da-

leko nam jeszcze do Stanw Zjednoczonych, gdzie blisko 30 proc. dzieci ma nadwag, ale te do Holandii, gdzie problemy z wag ma tylko ok. 8 proc. dzieci - mwi Marek Krupiski, dyrektor generalny UNICEF Polska. Jednak wiele elementw stylu ycia zmieni-a si na lepsze. Dzieci w Polsce rzadziej sigaj po papierosy (miejsce 16.), alkohol (miejsce 17.) czy narkotyki (miejsce 15.). Co wicej, dzieci zaczy lepiej i chtniej si uczy pod tym wzgldem Polska wypada wyjtkowo dobrze. rdo: GAZETA.PL

Zaufaj nam i zgarn do 250

Rzetelna reklama tylko w magazynie PANORAMA. Dzwonic, powoaj si na magazyn PANORAMA!

Polskie dzieci tyj!

Popularne imionaJakub, Kacper i Filip oraz Ju-lia, Lena i Maja to najczciej nadawane imiona w 2012 r. Z pierwszej trjki wypad Szymon i Zuzanna.

Najpopularniejsze imiona zarwno wrd chopcw,

jak i wrd dziewczynek nie zmieniaj si od lat. W czowce zawsze jest Jakub, Filip, Kacper, Szymon, Micha i Mateusz. To ostatnie imi wiodo prym w latach 90. Obecnie na pierw-szym miejscu jest Jakub. Julia za to rzdzi niemal

nieprzerwanie od kilkunastu lat, walczc o palm pierwsze-stwa z Maj, Zuzann i Len. To ostatnie imi pochodzenia rosyjskiego niespodziewanie pojawio si w czowce w

ostatnich dwch latach. rdo: GAZETA.PL

Ulice imienia Thatcher?Po mierci Margaret That-cher pojawiy si pomysy, by w Gdasku i Gdyni jej imieniem nazwa ulice. W Gdyni idea spodobaa si radnym wszystkich opcji. Ale coraz wicej jest gosw krytycznych.

Od dnia mierci elaznej Damy spr o jej dorobek jako premiera Wielkiej Brytanii przybiera na sile. Gwnie w samej Wielkiej Brytanii, gdzie wiele modych osb i dziaaczy zwizanych z ruchem zwiz-kowym informacj o mierci

Witch (wiedmy), bo tak j nazywaj przyjli z nieukry-wan radoci. Natomiast w Polsce dotd przewaay gosy o zasugach Thatcher w obale-niu komunizmu i wspomnienia jej wizyt w naszym kraju, take w Gdasku i Gdyni, ktre odwiedzia w 1988 i 2000 r. Nic wic dziwnego, e zo-ono w wnioski,

by jedn z ulic w tych miastach

nazwa imieniem Margaret Thatcher. - Thatcher, mimo jej ogromnych zasug w walce z komunizmem, bya przeciwnikiem dia-logu spoecznego, dlatego jestem sceptyczny,

aby jej imieniem nazywa polskie ulice

- powiedzia Piotr Duda, przewodniczcy Solidar-noci. rdo: GAZETA.PL

CORAZ WICEJ DZIECIMA NADWAG

jscu jest Jakub. o rzdzi niemal

ostatnich dw

atcher?wiedmy),nazywaj z nieukry-oci.

st w Polsce zewaay asugach w obale-

unizmu i enia jej

naszyme w i Gdyni,

wiedzia w00 r. Nic wic o, e zo-

wnioski,

by jew ty

nazwa Margare- Thatchjej ogrozasugkomuprzeclogudlatescep

aby jenazywa p

- powiedziaprzewodnicnoci.

24.co.ukReklama: 020 3026 6550 9

OPTIMAL DIRECTINSURANCE COMPANY

UBEZPIECZENIASamochodw osobowychtSamochodw dostawczychtMotocyklit

z nami jedzisz najtaniej

Kup tanie ubezpieczenie i odbierz prezent!

10% taniej przez internettgwarancja pomocy w 30 minuttobsuga klienta od 8.00 do 18.30 ttaniej nawet o 132t

Dzwo od 8.00 - 18.30 020 3318 4633

Wejd na:www.optimaldirect.co.uk

Zamachowcy planowali kolejny atak?

Trzsienie ziemi w Chinach

Nowe Delhi: Gwat na 5-latce

Bostoska policja poin-formowaa, e podejrza-ni o zamach bombowy na uczestnikw Marato-nu Bostoskiego bracia Dohar i Tamerlan Car-najew prawdopodobnie planowali kolejny atak terrorystyczny w chwili, gdy zostali namierzeni przez policj.

Policja znalaza przy kadym z braci (Tamerlan

zmar w wyniku odnie-sionych ran zadanych mu przez policjantw, ciko ranny Dohar przebywa w szpitalu) bomby i granaty domowej roboty. - Mamy powody sdzi, e bracia zamierzali dokona kolejnego ataku - owiadczy ko-misarz Edward Davis w rozmowie z CBS. Ojciec braci podejrzewanych o zamach nie wierzy, e

jego synowie s winni. Gdy dotarli do niego dziennikarze, by roz-trzsiony. Powtarza, e jego synowie na pewno zostali wrobieni. Apelo-wa, aby znale winnych. Przekonywa, e jego synowie nie mieli broni. Podkrela, e jego syn Dochar studiowa w USA medycyn. Mj syn to prawdziwy anio - mwi. rdo: WPROST.PL

Wedug chiskich mediw w trzsieniu ziemi w prowincji Syczuan mier ponioso lub uwaanych jest za zaginio-nych ponad 200 osb. Co najmniej 11 500 osb zostao rannych w tym 960 ciko.

Akcj ratownikw utrudniay liczne osunicia ziemi, a take ulewne deszcze. Na obszarze najbardziej

dotknitym przez trzsienie zniszczonych zostao wiele drg, nie dziaa lub zakco-na jest czno telefoniczna. Do najtrudniej dostpnego okrgu Baoxing ratownicy musieli przedziera si pieszo. Sia pierwszego, najsilniejszego wstrzsu wy-nosia 6,6 st. w skali Richtera. Po najsilniejszym wstrzsie wystpio co najmniej 1300

wstrzsw wtrnych, z ktrych trzy miay si 5-6 st. w tej skali. Epicentrum trz-sienia, ktre trwao przez ok. 30 sekund, znajdowao si w pobliu 1,5-milionowego miasta Yaan. Miasto zostao powanie zniszczone, a wiele wiosek lecych bliej epicentrum zostao praktycz-nie zrwnanych z ziemi. rdo: NEWSWEEK.PL

Kilkaset osb protestowa-o przed siedzib policji w stolicy Indii, Nowe Delhi, dokd zosta przewiezio-ny mczyzna podejrzany o zgwacenie picioletniej dziewczynki i zncanie si nad ni.

To kolejny przypadek przemocy seksualnej wobec

kobiet w Indiach. Tum kobiet i mczyzn prbowa sforsowa metalowe bary-kady u wejcia do komisa-riatu. Piciolatka z biednej dzielnicy na przedmieciach Delhi kilka dni temu zostaa porwana przez napastnika, ktry mia j wizi przez ok. 40 godzin w mieszkaniu w bloku, w ktrym mieszkali

jej rodzice. W tym czasie gwaci j i torturowa. Po 2 dniach paczc dziew-czynk usyszeli i znaleli s-siedzi. Policja owiadczya, e trwa dochodzenie, ktre ma wyjani, czy w spraw zamieszana jest wicej ni jedna osoba. Stan zdrowia dziewczynki jest stabilny. rdo: GAZETA.PL

OJCIEC ZAMACHOWCWUWAA, E S ONI

NIEWINNI

Exclusions apply. International rates are for calls made from the UK. UK data only. Internet enabled phones. Excessive usage policy and terms apply. Minimum top-up 10. Rates correct as of 15.02.13 and subject to change. See o2.co.uk/internationalsim for details and latest rates.

Order your free sim from o2.co.uk/ag or visit any shop

Mobile Landline Texts

5p 1p 10p

Niskie stawki Low rates

International Sim

Now with data


Horacio Cartes, milioner, ktry dorobi si majtku w brany tytoniowej, zosta nowym prezydentem Paragwaju.

Opozycja oskara Cartesa o kupowanie gosw, homo-fobiczne pogldy i amanie prawa. Cartes w przeszo-ci zosta aresztowany w zwizku z podejrzeniami o oszustwa i udzia w prze-

mycie narkotykw. Mimo to kandydat Partii Colorado wyranie pokona swojego centroprawicowego rywala Efraina Alegre. Na Cartesa gosowao 46 proc. wybor-cw, a na Alegre 36,9 proc. Cartes w czasie kampanii wyborczej obiecywa, e jako prezydent bdzie tworzy miejsca pracy i inwestowa w sub zdrowia i edukacj. rdo: WPROST.PL

Przestpca prezydentem?

Konina w misie woowymSpord ponad 4,1 tys. bada misa woowego przeprowadzonych w caej Unii Europejskiej, w prawie 200 przypadkach stwierdzo-no w nim obecno koniny - wynika z przedstawionego raportu Komisji Europejskiej.

A 87 proc. koniny wykryto w dostawach woowiny dla

otewskiej fi rmy produkujcej konserwy misne. - Opublikowa-ne wyniki bada potwierdziy, e dochodzio do naduy, ale nie zostao naruszone bezpiecze-stwo ywnoci. Przywrcenie za-ufania europejskich konsumen-tw i partnerw handlowych (...) w nastpstwie tego skandalu ma obecnie kluczowe znaczenie dla europejskiej gospodarki,

poniewa sektor spoywczy jest najwikszym sektorem gospo-darki w UE - powiedzia unijny komisarz ds. zdrowia Tonio Borg. Testy, ktre rozpoczy si w ubiegym miesicu, dotyczyy obecnoci misa koskiego w wyrobach oznakowanych jako woowe oraz sprawdzenie ewen-tualnej obecnoci fenylobutazo-nu w koninie. rdo: GAZETA.PL

Janukowycz bogatszy od Obamy!2,5 mln dolarw zarobi w 2012 r. prezydent Ukrainy Wiktor Janukowycz. To cztery razy wicej ni dochd prezydenta USA Baracka Obamy.

Prezydent USA przez ubiegy rok wzbogaci si o za-ledwie

609 tys. dolarw. Janukowycz wikszo pienidzy zarobi z

tytuu praw autorskich do swoich ksiek. Wpywy z tego rda stanowi trzy czwarte wszystkich

dochodw Janu-kowycza w

2012 r. Co ciekawe, caa

ta kwota wpyna na konto prezydenta Ukrainy z drukarni Nowy wiat zajmujcej si drukiem ulotek reklamowych, gazet i produkcj kartonw, a ksiek Janukowycza nie mona kupi w adnej ksigarni. Mimo to drukarnia ta przekazaa cznie na konto prezydenta za prawa autorskie do wszystkich jego ksiek 2 mln dolarw! rdo: WPROST.PL

r. prezydent Ukrainy or Janukowycz. To y razy wicej ni d prezydenta USA cka Obamy.

dent USA przez gy rok

gaciza-e

wikszo pienidzy zarobitytuu praw autorsk

do swoich ksiekWpywy z tego rda stanowi trczwarte wszystkic

dochodw Jankowycza

2012 r.ciekawcaa

HORACIO CARTES

24.co.ukReklama: 020 3026 6550 11

Aborcja w 24 tygodniu ciy. Proces trwa

Papie tnie koszty

Sobowtr Presleya chcia zabi Obam?

Zabija niena-rodzone dzieci nawet w 24 tygodniu ciy, robi miertel-ne zastrzyki,

przebija dzie-ciom kr-

gosup no-

yczkami - zeznali

podczas procesu wsppra-cownicy Kermita Gosnella, amerykaskiego lekarza, ktry dokonywa aborcji.

Przed amerykaskim sadem stan 72-letni Kermit Gosnell. Mczynie postawiono 43 zarzuty, midzy innymi zabj-stwa 7 noworodkw i dorosej kobiety, faszowania dowodw, demoralizowania nieletnich i bezczeszczenia zwok. Jedna z pracownic kliniki aborcyjnej

Gosnella zeznaa przed sdem, e syszaa pacz dziecka, zanim przecito mu krgosup. Inna twierdzia, e widziaa, jak po miertelnym ciosie dziecko podskoczyo. Dzieci zabija nie tylko Gosnell. Lynda Williams, pielgniarka przyznaa, e gdy podczas nieobecnoci szefa jed-na z pacjentek urodzia dziecko, wbia mu noyczki chirurgiczne w kark tak, jak uczy j Gosnell. Mczynie grozi nawet kara mierci. rdo: WPROST.PL

Papie Franciszek zde-cydowa, e pracownicy Watykanu nie otrzymaj premii przyznawanych im zwyczajowo po wyborze nowej gowy Kocioa.

Kiedy papieem zosta Bene-dykt XVI, kady z zatrudnio-nych w Watykanie mia dosta rednio ok. 1500 euro premii.

- Nie wydaje si potrzebne ani waciwe, by obcia budet Watykanu powanym wydatkiem - wyjani decyzj papiea w sprawie premii dla pracownikw watykaskiej kurii jego rzecznik Federico Lombardi. Lombardi wyjani, e papie nie zrezygnowa z przyznawania premii z powodu zego stanu fi nansw

Watykanu. - Ojciec wity zdecydowa, e pienidze, ktre miayby by prze-znaczone na premi, trafi do organizacji charytatywnych, ktre pomagaj osobom cierpicym z powodu wiatowego kryzysu ekonomicznego. rdo: WPROST.PL

Mczyzna podejrzany o wysanie do Baracka Obamy listu z trujc rycyn, zosta areszto-wany przez FBI.

Zatrzymany podaje si za sobowtra Elvisa Presleya. Usysza zarzut

stworzenia niebezpiecze-stwa dla prezydenta USA. List

z rycyn dosta nie tylko Obama, ale take senator

Roger Wicker. FBI ustalio, e ich autorem jest Paul Kevin Curtis.

Mczyzna zosta zatrzymany

w swoim domu w Corinth w stanie Missis-

sippi. Ustalono te, e od lat pracuje w przemyle rozryw-kowym jako sobowtr Elvisa. I am KC and I approve this message - napisa autor w zatrutych listach, nawizujc do popularnego w kampanii wyborczej sformuowania, koczcego spoty wyborcze. FBI oficjalnie nie potwierdza, e istnieje zwizek midzy podejrzanymi listami a ata-kami w Bostonie. Nie zdradza te, czy w listach znajdowaa

si miertelna dawka rycyny. Wdychanie duej dawki rycyny moe spowodowa mier. rdo: WPROST.PL


Sindbad Travel Ltd 18 Colonnade Walk 125 Buckingham Palace Road

Victoria, London SW1W 9SH

Regularne poczenia autokarowe z ponad 30 miast w Wielkiej Brytanii do Polski i innych pastw europejskich

Tel. 08708502054, Tel. 02078289008, Fax 0207 828 7070, e-mail: [email protected] MO-FR 08.30-20.00 SA 08.30-14.00 SU and Bank Holidays 10.00-14.00

USA: Raport o prawach czowiekaNieskuteczne sdownictwo, dugie procedury sdowe, dochodzenia policji ws. antysemickich aktw, ktre zwykle nie prowadz do zatrzymania sprawcw to gwne zarzuty wobec Polski, ktre znalazy si w dorocznym raporcie o pra-wach czowieka na wiecie.

Dokument opublikowa Departament Stanu USA. - Stany Zjednoczone wspie-raj rzdy i narody, ktre aspiruj do wolnoci i demo-kracji, pamitajc z naszego wasnego dowiadczenia, e praca nad bardziej doskona- uni i trwa demokracj nigdy nie bdzie zakoczona - powiedzia sekretarz stanu John Kerry, prezentujc raport, w ktrym rzd USA ocenia sytuacj o przestrzeganiu praw czowieka we wszyst-kich pastwach na wiecie poza Stanami Zjednoczonymi. Wytknite Polsce niedo-cignicia s w znacznej mierze powtrzeniem problemw, o ktrych pisano w raporcie w ubiegym roku. rdo: GAZETA.PL

Aborcja Zabija nierodzone dznawet w 24tygodniu crobi miene zastrzy

przedck

gono-

yczk- zezna

rednio ok. 1500 euro prerym rzd ytuacj oiu praw wszyst-ch naStanamimi.

-w rze m

TA.PL

witynidze, rze-

,ire

du u

L

powania,wyborcze.otwierdza,midzy

mi a ata-Nie zdradza najdowaa

a

istu z ycyn,

reszto-zez FBI.

any i za

ra

.

z rycyn dosta nie tObama, ale take

Roger Wicker. FBustalio, e ich ajest Paul Kevin C

Mczyzna zoszatrzy

w sdCw

FRANCISZEK PO RAZ KOLEJNY ZASKAKUJE

12 Serwis

Calais

Dunkierka

DoverDo Polski

0871 574 7221DFDS.PL/EURO9

DOVER-FRANCJA

+3%2(#AA-/@3&'#"2%("3&)&$%3?)-3365)"&'%#""'%"'#2-

.(!# "*2)&2&$%@$# &@%(?)">&'%&@3#")"(-2=

2)%!#? 2#4"%&$#2%#'")"'%%:("%

#1%: &-%3!#?$#%6?#2;&!##!3$&?%!$5@') #

43%&2?@&'%#">-

9+4,0.987

.

W Indiach s tanie ony?!

Molestowanie w czasie snu

Siekanie Ukraicw, jak siekanie natki

17-letnia mieszkanka Indii ucieka z domu, po tym jak rodzice prbowa-li zmusi j do skonsumo-wania zawartego na czte-ry tygodnie maestwa z Sudaczykiem.

Mczyzna za takie nietypowe maestwo mia zapaci ok. 6 tys. zotych. Proceder kupo-

wania on na chwil jest coraz powszechniejszy w biedniejszych czciach Indii. Muzumanie z Afryki i Bliskiego Wschodu przy-jedaj do Indii, poniewa jak tumaczy inspektor induskiej policji jeli Sudaczyk chce seksu, musi zapaci w swoim kraju trzy razy wicej, albo wzi dru-g on. - W Indiach dziew-

czyny s tasze i pikniejsze - dodaje. Muzumanie decyduj si na wakacyjne maestwa z Hinduskami, poniewa... prostytucja jest zakazana przez islam. W po-oonym na poudniu Indii Hajdarabadzie ok. 15 proc. wszystkich zawieranych maestw to maestwa kontraktowe.

rdo: WPROST.PL

39-latek wkada rce pod stanik pasaerki samolotu American Airlines leccego z Miami do Wirginii sprawca wy-korzysta to, e kobieta spaa.

Molestowana pasaerka obudzia si, gdy siedzcy

obok niej mczyzna wkada rce pod jej stanik. Baa si jednak zareago-wa i udawaa, e nadal pi. Kiedy jednak 39-latek woy jej rce midzy nogi, otworzya oczy i powiedziaa, e musi i do toalety. Kiedy mczyzna pozwoli jej si oddali,

kobieta poinformowaa o incydencie zaog samolo-tu. Sprawc molestowania okaza si pochodzcy z Indii Saurabh Agarwal, ktry po wyldowaniu samolotu w Wirginii zosta aresztowany przez FBI. Mczynie gro dwa lata wizienia. rdo: WPROST.PL

Niesmaczny art w Rosyjskim programie

kulinarnym. Celebryta w programie Ivana

Urganta porwna siekanie natki pie-

truszki do sieka-nia mieszkacw ukraiskich wsi przez czerwone-go komisarza.

Skandal w rosyj-skim programie kulinarnym Smak wywo-

ao kontrower-syjne porwnanie

gocia programu i salwy miechu, kt-

re mu towarzyszyy.

Dziennikarz prowadzcy program kontynuowa dowcip i zapyta gocia oczyci pan n? Celebryta odpowiedzia: strzsam szcztki tych mieszkacw. Przewod-niczcy Komisji ds. Wol-noci Sowa i Informacji w parlamencie Mykoa Tomenko zada od MSZ w Kijowie natychmiasto-wej reakcji. Zdaniem MSZ w Kijowie art Urganta, to brak szacunku dla milionw ofi ar reimu totalitarnego. Dyplomaci daj od Pierwszego Ka-nau adekwatnej reakcji na incydent. rdo: WPROST.PL

IVAN URGANTA Z ON

Biznesmen bez spodni59-letni brytyjski biznes-men zosta zmuszony do opuszczenia spodni w trakcie rutynowej kontroli na lotnisku w Birmingham - podaje Daily Mail.

Bramki wykryy metal, a stranicy nie chcieli uwierzy, e mczyzna ma wszczepion protez stawu biodrowego. Nigel Lloyd-Jones lecia subowo z Birmingam do Niemiec. Podczas kontroli na lotnisku poinformowa ochron, e ma wszczepion metalow endoprotez. Gdy bramka zadwiczaa, nie uwie-rzono mu i poproszono o opuszczenie spodni i bielizny, tak by mg poka-za blizny pozostao po operacji stawu biodrowego. Biznesmen uda si wraz z dwoma stranikami do osobnego pomieszczenia, a tam musia zdj spodnie

Zabi dla polisy?

Podglda irask rodzin

123 tys. funtw z polisy na ycie miay skoni mieszka-jcego w Anglii 31-letniego Polaka do zabicia swojej dziewczyny, 23-letniej Catheriny Wells-Burr.

Polak mia udusi dziewczyn poduszk, gdy spaa. Nastp-nie wywiz jej ciao za miasto,

porzuci w samochodzie na poboczu drogi i podpali auto. Alibi zapewniaa mu kochanka i jej wujek, ktrzy przekonywa-li, e w momencie popenienia zbrodni Polak przebywa w pracy. Mimo alibi Polak znalaz si w krgu podejrze policja ustalia, e mczyzna wraz z 23-latk ubezpieczy si na

ycie. W razie mierci jednego z nich, drugie miao otrzyma ok. 123 tys. funtw z polisy ubezpieczeniowej. To wanie pienidze, a take powrt Po-laka do byej partnerki, miay popchn go do zbrodni. 31-latek, ani jego kochanka nie przyznaj si do winy. rdo: WPROST.PL

Brytyjczyk, ktremu skra-dziono laptopa, skorzysta z zainstalowanej na komputerze aplikacji i zacz podglda nowych wacicieli komputera.

Okazao si, e laptop trafi do iraskiej rodziny, a Brytyjczyk

materiay zdobyte dziki aplikacji umieci na inter-netowym blogu. Iraczycy prawdopodobnie kupili kradziony komputer na czar-nym rynku. Dziki aplikacji Hidden App zainstalowanej na skradzionym laptopie

Brytyjczyk zyska moliwo podgldania Iraczykw. Domo Del Toro nie tylko skorzysta z tej moliwoci, ale dodatkowo umieci transmisj z laptopa na blogu Laptop in Iran. Dopiero po kilkudziesiciu godzinach

Brytyjczyk zabezpieczy bloga hasem i przeprosi za naruszenie prywatnoci ludzi, ktrzy nie wiedzieli, e kupuj skradziony komputer. W ra-mach przeprosin zapropono-wa Iraczykom, by zatrzymali jego laptopa. rdo: WPROST.PL

Brytyjskie pszczoy nie tylko wytwarzaj mid, ale take zapylaj roliny owocujce, warte miliardy funtw rocz-nie. Niestety, rzd nie robi nic, aby chroni te bezcenne owady.

Organizacja Environmental Audit Committee (EAC),

zajmujca si ochron rodowiska, oskara brytyjski rzd o zaniedbanie w kwestii pszcz. W cigu ostatnich 25 lat ich liczba dramatycznie spada, czego przyczyn jest powszechne uycie toksycznych pestycydw z rodzaju neonikotynoidw. Wikszo krajw europej-

Pomc brytyjskim pszczoomskich zakazaa ju stosowania chemikaliw z tej grupy, jednak rzd brytyjski zada dodatkowych dowodw na ich szkodliwo. EAC uwaa, e neonikotynoidy powinny jak najszybciej znikn ze sklepw, gdy zagraaj take yciu motyli. rdo: POLISH EXPRESS

Wyspy wci atrakcyjneWedug najnowszych bada jeden na trzech Po-lakw deklaruje ch pracy poza granicami swojego

kraju, a 300 tys. naszych rodakw moe wyemigro-wa z Polski jeszcze w tym roku.

Daily Mail zainteresowa si badaniami przeprowa-dzonymi przez warszawski instytut Homo Homini,

ktre ujawniaj, e w cigu roku podwoia si liczba Polakw zamierzajcych wyemigrowa do Wielkiej Brytanii (wzrosa z 15 do 36 proc.). Eksperci uwaaj, e moe to doprowadzi do jeszcze wikszej ni ostatnia fali emigracji. Profesor Krystyna Iglicka twierdzi, e w tym momencie mamy do czynienia z prawie milionem polskich oby-wateli, ktrzy zdecydowali si pozosta na emigracji. Wedug danych mieszkacy z Europy Wschodniej w Wielkiej Brytanii stanowi najwiksz liczb pracow-nikw, ktrzy otrzymuj pac minimaln, co z kolei stanowi uzasadnienie dla faktu, e chtniej zatrudnia si do najniej opacanych zawodw imigrantw ni Brytyjczykw. rdo: POLISH EXPRESS

i bielizn. - To bya bardzo niekomfortowa sytuacja zarwno dla mnie, jak i dla tych dwch panw - po-wiedzia Lloyd-Jones. - Nikt nie potrafi mi wyjani, dlaczego w dobie skane-rw ciaa i zaawansowanej technologii zmusza si ludzi do takich prehisto-rycznych praktyk doda. rdo: ONET.PL

14 Serwis

Waszyngton, USA. Podatek dochodowy wyszy od tego, ktry paci Facebook, czy GE? Stanowczo nie! Amerykanie szukaj sprawiedliwoci we wasny, mobilny sposb.

Guiyang, Chiny. Wystawa fotografi czna w Garland Shopping Center jest najlepszym przykadem na to, e wspczesna sztuka, aby zaistnie, potrzebuje odbiorcy.

Diraz, Bahrajn. Opo-ny pon na ulicach. Im bliej Grand Prix Bah-rajnu, tym mocniej szyicka opozycja wyraa swoj dezaprobat dla rzdzcego krajem nie-przerwanie od 42 lat Chalifa ibn Salman Al-Chalifa.

Lienz, Austria. David Rebellin woski mistrz reprezen-tujcy polsk dru-yn podczas rajdu Giro del Trentino na czele peletonu.

16 Fotopanorama

Londyn, Anglia. Margaret Thatcher, jedyna kobieta wybrana na szefa partii rzdzcej w Wielkiej Brytanii, ktra najduej penia swj urzd pord wszystkich brytyjskich premierw XX w., zasuya na krlewski pochwek.

Dubaj, Zjednoczone Emiraty Arabskie. ywa reklama ekologicznego transportu z cudem techniki w tle! Burmistrz Londynu Boris Johnson przed najwyszym budynkiem na wiecie Burj Khalifa w Dubaju.

Waco, USA. Zgliszcza, ktre pozostawi po sobie wybuch w fabryce nawozw sztucznych, jeszcze dugo bd przypominay mieszkacom Texasu o niedawnej tragedii.

Londyn, Wielka Brytania. W wyborach Miss Mokrego Podkoszulka wziy udzia tylko pikne i pewne sobie kobiety. Zobacz wicej zdj z imprezy na str. 24-25!

Fot:.

ART

UR K

IENI

KSM

AN

24.co.ukReklama: 020 3026 6550 17

www.polishexpress.polacy.co.uk

W brytyjskiej stolicy w 2011 r. sprawcami a w 25 proc. wszystkich popenionych przestpstw byli imigran-ci z Europy Wschodniej i Centralnej. Statystyczne notowania prze-stpczoci Wielkiej Brytanii z lat 2011/2012 wskazuj na drobn popraw sytuacji bezpie-czestwa i obnienie si krajowej przestp-czoci o 6 proc. w stosunku do roku 2010. Niemniej jednak rosnca fala imigrantw wpywa na poziom przestpczoci, w zwiz-ku z czym w wizieniach w Anglii i Walii przebywa ju bardzo wielu obcokrajowcw. W 2012 r. byo ich ok. 11 tys. Wedug danych policyjnych z 2011 r. w samym Londynie w wytoczonych postpowaniach przeciwko przestpcom a w 24 proc. byli to imigranci, a wrd nich na pierwszym miejscu znajdo-wali si Polacy, zaraz potem Rumuni oraz Litwini. Ponadto na pocztku lutego 2013 r. na opublikowanej przez Scotland Yard licie najbardziej poszukiwanych przestpcw z Europy Wschodniej, ukrywajcych si na terenie UK, wrd 15 mczyzn i 2 kobiet a 8 osb, czyli waciwie poow stanowi Pola-cy. Od 2007 r. najwyraniej wrd wszystkich cudzoziemcw popeniajcych przestpstwa w stolicy UK przoduj Polacy.

Polscy zbrodniarze i ich ofi aryPolacy te odnotowani s w UK we

wszystkich moliwych rodzajach zbrodni. W padzierniku 2011 r. motyw rabunkowy kierowa trjk Polakw, ktrzy przyjechali wykonywa prace budowlane do Londynu, gdzie miertelnie pobili swojego pracodaw-c, 58-letniego milionera, zakradajc si

noc do jego domu. Sprawcom uda o si wykra jedynie 2 tys. funtw, gdy po-szkodowany nie zdradzi miejsca ukrytej w domu gotwki. W 2010 r. w hrabstwie Northamtonshiere, nasz 27-letni rodak w drodze do sklepu zosta pobity, porwany, a nastpnie zamordowany. Sprawcami oka-zali si Polacy. Inn tragedi tworzy sprawa z 2011 r., kiedy to 30-letni Polak na wyspie Jersey zabi sze osb, w tym on i dwjk wasnych dzieci, nie mogc zaakceptowa rozpadu swego maestwa.

Walka z przestpczociOf iar przestpczoci moe sta s i

niespodziewanie kady z nas, bo przecie zbrodnie uliczne i napady w domach maj miejsce codziennie. Nie powinno nas zdzi-wi, jel i atakujcym bdzie nasz rodak, gdy tylko w 2011 r. Polacy na Wyspach po-penili a 5 tys. morderstw, gwatw i kra-dziey. Wielka Brytania cierpi w szczegl-noci na du ilo zbrodni wrd modych ludzi z uyciem broni lub noa, mimo e za ich posiadanie w miejscach publicznych gro-zi kara wizienia do 4 lat i grzywna w wyso-koci do 5 tys. funtw. Brytyjski rzd zdeter-minowany jest do walki z przestpczoci, ale rwnie my sami musimy wspiera t walk w dzielnicach, w ktrych yjemy. Nic dziwnego, e na wielu brytyjskich osiedlach powstaj akcje wspomagajce policj. Do jednej z nich naley Neighbourhood Watch, dziki ktrej ochotnicy osoby prywatne lub cae rodziny obserwuj i zg aszaj wszelkie podejrzane zachowania w okolicy. Kolejn akcj, majc za zadanie podnie poziom bezpieczestwa jest akcja lekarzy, ktrzy szkol czonkw ulicznych gangw z zakresu pierwszej pomocy. Wraliwo na okruciestwo, czujno i ostrono mog by tylko naszym osobistym wk adem do walki z przestpczym wiatem.

Zabjstwa, bjki, kradziee, gwaty, handel narkotykami i rozboje to tylko niektre akty zbrodni, ktre maj miejsce kadego dnia w Wielkiej Brytanii. W ostatnim dziesicioleciu odnotowano tu bardzo du ilo prze-stpstw z uyciem przemocy, przy czym niemay udzia mieli w nich obcokrajowcy.

Strach i nasze obawyNa pytanie, czy towarzyszy nam strach,

yjc w Londynie, zapytani przeze mnie przechodnie wyznali: Aneta, 29 lat: yj tu od 5 lat, ale dopiero od 6 miesicy w dziel-nicy Stoke-Newington. Na co dzie bardzo intensywnie nie myl o przestpczoci, a jednak trzeba by wiadomym tego, e ona

Polskie kroniki kryminalneNa licie najbardziej poszukiwanych przestpcw w UK, opublikowanej przez Scotland Yard, poow stanowi Polacy. Za co s oni cigani?KRZYSZTOF K., 38 LAT poszukiwany za brutalny napadKRZYSZTOF P., 25 LAT poszukiwany za wamanie w LondyniePAWE CH., 27 LAT poszukiwany za brutalne napady i pobiciaANNA J., 26 LAT poszukiwana za udzia w handlu narkotykamiUKASZ W., 30 LAT poszukiwany za cikie pobiciaROBERT G., 36 LAT poszukiwany za posiadanie broni, napa, rozprowadza-nie narkotykw, sutenerstwo i oszustwaDARIUSZ F., 24 LATA poszukiwany za cikie pobicieKAROL K., 24 LATA poszukiwany za rozbj

Zbrodnia po polsku18 Spoeczestwo

Strefa zniekKupony rabatowe

MMMMMMiiiiiieeeee

sssssiiiiii

ccccc ppppp

ooooollllllsssss

kkkkkkiiiiiieeeee

jjjjjj tttttteeeee

lllllleeeeewwwww

iiiiiizzzzzjjjjjjiiiiii

bbbeeezzz aaa

nnnttteee

nnnyyy

ZZZAAA

DDDAAA

RRRMMM

OOO!!!!!!

!!!

Ku

p a

bo

nam

en

t p

ols

kie

j te

lew

izji

.W

yl

ij d

o n

as p

od

ad

res:

info

@p

ols

kap

lus.c

om

em

ail z

hase

m

RO

KU

i s

wo

im l

og

inem

, a m

y z

wr

cim

y

Ci

ab

on

am

en

t za m

arz

ec.

ww

w.p

ols

kap

lus.

co.u

k

nline

Rabat 15%

istnieje. Staram si zachowywa pewne rodki ostronoci, ale oczywicie tylko na miar wasnych moliwoci. Portfel cho-wam zawsze starannie gboko, a gdy wra-cam noc do domu, to tylko takswk, bo nawet odcinka z przystanku do budynku, w ktrym mieszkam, nie chc pokonywa pieszo. Pewnego razu odwiedzia mnie tu przyjacika z Polski i poszymy na spa-cer wzdu South Bank Centre, gdzie na deptaku blisko London Eye mogymy po-dziwia rne uliczne wystpy. Gdy stay-my w klaszczcym tumie, kieszonkowiec ukrad portfel mojej przyjacice. Bya to swego rodzaju lekcja dla nas, by wystrze-ga si tocznych miejsc. Na szczcie w tym portfelu nie byo dokumentw, jedy-nie ok. 50 funtw. Gdy mylimy teraz o tym wydarzeniu, to nie wydaje nam si ono wielkim przestpstwem w porwna-niu do tych zwizanych z gwatami, wy-udzeniami czy morderstwami. Niemniej jednak byo to przykre zdarzenie.

Andrzej, 36 lat: Czuj si tu zdecydo-wanie pewniej ni kobieta, ale mam swoje obawy. Nie rozmylam wiele o napadach z broni, bo w nie zamieszani s gw-nie przestpcy, raczej boj si gangw z

noami. Kilka osb moe przecie nagle zaatakowa zupenie bezbronn osob. Kamery CCTV zarejestroway ju wiele ta-kich przypadkw i gdy widz takie relacje w telewizji, to myl, e w tych sytuacjach nie mamy wiele szans na ucieczk. Osobicie staram si unika pewnych dzielnic, takich jak np. Brixton i zazwyczaj nie planuj noc-nych wypadw bez wasnego samochodu.

Przyczyny przestpczociZabjstwa, bjki, wymuszanie i kra-

dziee niejednokrotnie spowodowane s f rustracjami oraz potrzebami eg-zystencjalnymi. Otwarte granice daj mol iwo ucieczki oraz rozproszenia potencjalnych zbrodniarzy, std wsp-praca policyjna w ramach pastw czon-kowskich UE jest koniecznoci. Praw-da jest taka, e poszczeglne kraje Unii Europejskiej maj zrnicowane pozio-my przestpczoci i zdarza si nawet, e duy odsetek przestpstw nie zostaje nawet odnotowany, a jednak liczba noto-wanych przestpstw oraz winiw nie-ustannie ronie.

BEATA TRUSZKOWSKA

24.co.ukReklama: 020 3026 6550 19

Patrick Gordonubezpieczenieppi.co.uk

Zadzwo do polskiego dziau konsultantw pod numer 020 3318 4628

UWAGA!

Jeli w ostatnim czasie otrzymae SMS-a o PPI, to powiniene jak najszybciej skontaktowa si z nami!

Czym jest PPI?(Payment Protection Insurance)

Ubezpieczenie PPI (Payment Protection Insurance) powinno rzekomo pokrywa spat kredytu, karty kredytowej lub hipoteki, jeeli z powodu choroby bd wypadku kredytobiorca bdzie niezdolny do pracy i spacania rat. W rzeczywistoci polisy te byy czsto sprzedawane bez prby zweryfikowania ich opacalnoci dla klienta, a w najgorszych przypadkach dodawane do kredytu bez jego wiedzy. Problem ten dotyczy take Polakw mieszkajcych w Anglii, ktrzy ze wzgldu na barier jzykow mogli zosta oszukani.

PPI

O problemach polskich dzieci, ktre odwiedzajc ojczyzn, napotykaj na urzdniczy mur, poniewa nie posiada-j legitymacji polskiej szkoy uprawniajcej do zniek, rozmawiamy z Mo-nik Sawick-Woln z Polskiej Szkoy Przed-miotw Ojczystych im. Marii Konopnickiej w Londynie.

Wspomniaa Pani, e w cigu ostat-nich 9 lat w Wielkiej Brytanii urodzio si ponad 200 tys. dzieci, z ktrych wik-szo o ile ma takie moliwoci uczy si w szkoach sobotnich, ktre pkaj w szwach. Wyglda na to, e wychowa-nie dzieci w duchu polskiej edukacji jest dla emigrantw bardzo wane.

Myl, e wychowanie dzieci w duchu polskiej edukacji jest dla Polakw mieszka-jcych poza granicami Polski bardzo wane.

Kady rodzic, ktry przebywa na emigracji razem ze swoimi pociechami, chce, aby wiedziay one, co to Polska. Najwyraniej jednak polskim wadzom nie zaley, aby dzieci polskich emi-grantw, mwice po polsku, uczce si w polskich szkoach w UK, poznaway Polsk.

DENTYCIPakiet NHS dla kadego posiadacza biaej karty NHS: 20 ZNIKI na usugi dentystyczne

GINEKOLODZY20% zniki na pakiet prowadzenia ciy

LABORATORIUM bez skierowania lekarza

BOTOX 160, Kwas hialuronowyINTERNISTA 30, GP

Labaratorium na miejscu w klinice

ORTOPEDA, UROLOGU Nas za wypenienia pacisz t sam cen co w NHS

LECZENIE UZALENIE Esperal (Disulfiram)DERMATOLOG, PEDIATRA

Ginekolog, dr Agata KarowiczGinekolog, dr Leszek KlimaszewskiGinekolog, dr Robert Klimaszewski

ENDOKRYNOLOG, SZCZEPIENIA

PSYCHIATRA, PSYCHOLOGDIABETOLOG, DIETETYKIMPLANTY, ORTODONTA

Tooting Medical Center, 5 London Road SW17 9JR, Londyn Tooting tel. 0208 767 8389, 0208 648 5111zobacz wicej usug lekarzy specjalistw: www.polski-lekarz.co.uk, www.the-medical-centre.co.uk

Elektroniczny system do bezbolesnego podawania znieczule stomatologicznych KOS

METY

CZKA

7 dni w tygodniu


Europa bez granic?Nie dla polskich dzieci

Jako rodzicom zaley nam, aby nasze dzieci mwiy, pisay, czytay po polsku.

Wane jest take, aby dzieci przeby-wajce za granic poznay kraj swoich rodzicw, odwiedziy dziadkw, poznay rodzinne miejsca, z ktrych oni pocho-dz, spdziy w Polsce wakacje. I tutaj pojawia si problem...

Tak, pojawia si bardzo duy problem. Ot dzieci uczce si w Polskich Szkolach Sobotnich w Anglii, nie posiadaj polskich legitymacji szkolnych uprawniajcych je do znikowych biletw PKP, PKS czy MPK, jak rwnie ulgowych biletw wstpu do kina, muzew itp. w trakcie ich pobytu w Polsce. Jestemy zmuszeni ponosi pene koszty, pomimo tego, e nasze dzieci s uczniami polskich szk, z t ma rnic, e nie na terenie Polski, ale poza jej granicami. Jest to bardzo niesprawiedliwe, e dzieci uczce si w Polskim Szkolnym Punkcie Konsulta-cyjnym (SPK) im. Lotnikw Polskich przy Ambasadzie RP w Londynie czy w Szkolnym Punkcie Konsultacyjnym (SPK) w dziel-nicy Acton w Londynie posiadaj polskie

legitymacje podstemplowane przez warszaw-skie szkoy podstawowe, gimnazjalne czy li-cealne, a pozostae dzieci uczce si w in-nych szkoach polon nych w Anglii nie maj takich legitymacji.

Gdzie ley przyczyna takiego stanu

rzeczy wrcz pewnego rodzaju dys-kryminacji, ktra niektrym polskim dzieciom w Wielkiej Brytanii pozwala korzysta ze zniek szkolnych w Polsce na podstawie legitymacji szkolnych, a niektrym nie.

To jest po prostu nierwno spoeczna. W Anglii polskie szkoy funkcjonuj pod trzema nazwami: Polskie Szkoy Sobotnie, Polskie Szkoy Przedmiotw Ojczystych czy w kocu Szkolne Punkty Konsultacyjne. Jednak wszystkie szkoy dziaajce poza gra-nicami Polski s szkoami uzupeniajcymi, rwnie wspomniane przeze mnie wczeniej Szkolne Punkty Konsultacyjne (SPK). Ta dyskryminacja ma szerszy zasig, poniewa nie dotyczy tylko legitymacji szkol-nych dla dzieci. Nauka w SPK jest bezpatna, wspfi nansowana przez

www.panorama24.co.uk

POLISH WEEKLY MAGAZINE

24.co.ukReklama: 020 3026 6550 21

Rzd Polski. Placwki te otrzymuj rwnie rodki finansowe z Ministerstwa Edukacji Narodowej na rnego rodzaju konkursy itp. Rodzice dzieci uczcych si tych szkoach pac jedynie 70 funtw rocznie jako opat za Komitet Rodzicielski. Poza tym nauczycie-le uczcy w tych placwkach maj moliwo awansu zawodowego.

Dlaczego ta sprawa nie zostaa jesz-

cze uregulowana? W kocu Polacy s obywatelami UE ju od 9 lat.

Jest to bardzo smutne, e do tej pory nikt nie zainteresowa si t spraw na powanie. Kiedy zbliaj si w Polsce wybory, wtedy w naszych szkoach pojawiaj si rnego ro-dzaju delegacje z Polski, obiecujce pomoc na rnych paszczyznach pomoc fi nanso-w, zakup ksiek czy pomocy naukowych i dydaktycznych. Przykadem niech bdzie wizyta w naszej szkole we wrzeniu 2011 r. wczesnego wiceministra edukacji, podse-kretarza stanu w MEN Mirosawa Sielatyc-kiego i Ligii Krajewskiej szefowej gabine-tu politycznego w ministerstwie edukacji, a zarazem wiceprzewodniczcej Rady m. st. Warszawy oraz Moniki Panasiuk z wydzia-u konsularnego Ambasady RP w Londynie, ktrzy obiecywali nam, e szkoy spoeczne, m.in. takie, jak Polska Szkoa Przedmiotw Ojczystych im. Marii Konopnickiej w Londy-nie, a take wiele innych zostan wpisane w system spoeczny, bo do tej pory przywilej ten dotyczy tylko szk przy Ambasadach Polskich. Podczas wizyty obiecywano nam rwnie, e jako nauczyciele bdziemy mie

mol iwo uzyskania odpowiednich kwa-lifikacji umoliwiajcych prac w polskich szkoach, co oznaczaoby, e bdziemy na-uczycielami Polskich Szk Uzupeniajcych, a nie jakich tam szk. Gwarantowano nam wsparcie dydaktyczne oraz moliwo pracy w zawodzie nauczyciela na wypadek powro-tu do kraju. Dzi wiemy, e to byy jedynie puste sowa, niemajce adnego pokrycia w rzeczywistoci.

W Wielkiej Brytanii nie ma legityma-

cji szkolnych dla dzieci uczcych si, a wadze w Polsce nie respektuj pisem-nych potwierdze od angielskich szk, chocia podobno mieszkamy w Europie bez granic.

Europa bez granic? A jednak s pewne granice. Polskie dzieci uczce si na co dzie w angielskich szkoach nie posiadaj adnego dokumentu potwier-dzajcego ich przyna-leno do szkoy, ale angielskie prawo nie wymaga tego. Dlatego polskie legitymacje szkolne nie maj zupe-nie adnego znaczenia w Anglii, ale maj ogromn moc prawn w momencie wyjazdu dzieci do Polski na wita czy na wakacje, uprawniajc je do ulgowych biletw. Jeeli dziecko podrujce rodkami komunikacji publicznej w Polsce nie posiada wanej le-gitymacji szkolnej, moe zapaci mandat.

Rwne szanse dla wszystkich uczniwApelujemy do rodzicw polskich dzieci o poparcie petycji Polskiej Szkoy Sobotniej im. Marii Konopnickiej w Londynie. Aby uatwi zbieranie podpisw przez przedstawicieli szkoy, oprcz petycji papierowych, ktre mo-na podpisa w budynku szkoy na Willesden Green, Panorama, Polish Express oraz portal Polacy.co.uk uruchomiy specjaln, elektronicz-n wersj petycji, ktr Polacy mieszkajcy w Wielkiej Brytanii mog podpisa online. Tre petycji zamieszczamy poniej oraz na stronie internetowej www.polacy.co.uk/petycja, na ktrej mona zoy swj podpis w formie elektronicznej. Petycja wraz z pod-pisami trafi do polskich wadz.

Petycja w sprawie legitymacji szkolnych dla uczniw polskich szk sobotnich w Wielkiej Brytanii:

Szanowni Pastwo,Od czasw przystpienia Polski do UE na Wyspy Brytyjskie przyjechao bardzo wiele polskich rodzin z dziemi. Mwi si o tym, e w cigu 9 lat na terenie Wielkiej Brytanii urodzio si ponad 200 tys. polskich dzieci. Dzisiaj zdecydowana wikszo jest w wieku szkolnym, w ktrym rozpoczyna si edukacj zarwno w systemie brytyjskim, jak i w polskich szkoach sobotnich. Tych szk w ostat-nich latach powstao bardzo wiele, ale mimo tego i tak pkaj w przysowiowych szwach i wielu rodzicw szuka w nich miejsca dla swojego dziec-ka. Zdecydowana wikszo placwek sobotnich prowadzi dziaalno charytatywn i utrzymuje si ze skadek rodzicw, ktrym najbardziej zaley na edukacji polskich dzieci, w wikszoci bdcych przecie obywatelami Polski. Na Wyspach takich polskich szk sobotnich jest ponad sto, ale na terenie Londynu funkcjonuj take dwa Szkolne

Punkty Konsultacyjne (SPK) jeden przy Amba-sadzie RP, a drugi w zachodniej czci miasta, w dzielnicy Acton. SPK to take szkoy polskie o charakterze dawnych szk przy ambasadzie, po-niekd uprzywilejowanych, bo nauka w nich jest bezpatna, sponsorowana przez rzd polski. Mimo e takie punkty s tylko dwa, a zapotrzebowanie na polskie szkolnictwo w Wielkiej Brytanii jest coraz wiksze, s nike szanse na to, aby wyrwna wszystkim dzieciom polskim dostp do bezpatnej, zagwarantowanej Konstytucj RP polskiej edukacji dla wszystkich polskich dzieci, bez wzgldu na miejsce zamieszkania, bo przecie dzisiaj mwimy o Wsplnocie, o Zjednoczonej Europie bez barier i granic.Rzeczywisto jest jednak do przeraajca, poniewa gdyby nie inicjatywa rodzicw, dyrek-torw, zarzdw placwek i nauczycieli, ktrzy w szkoach sobotnich pracuj woluntarystycznie,

Londyska Polska Szkoa Sobotnia im. Marii Konopnickiej zbiera podpisy pod petycj do polskich wadz, z wnioskiem o wydanie polskim dzieciom uczszczajcym do polskich szk na Wyspach legitymacji szkolnych, ktre podczas pobytu dziecka w Polsce pozwoliyby korzysta ze zniek szkolnych. Petycj moe podpisa kady penoletni Polak na www.polacy.co.uk/petycja.

Kontrolerzy biletw bardzo skrupulatnie wy-peniaj swoj prac, nie uznajc adnych pisemnych potwierdze wystawionych dla swoich uczniw przez angielskie szkoy.

Zbieracie Pastwo podpisy pod spe-

cjaln petycj , ktra ma trafi do przedstawicieli polskich wadz. Czego

Fot:.

MA

GORZ

ATA

BUGA

J-MAR

TYNO

WSK

A

22 Spoeczestwo

los polskich dzieci i ich przyszo staaby pod wielkim znakiem zapytania i coraz bardziej bu-dziaby obawy o uksztatowanie dzieci niczyich pozbawionych moliwoci rdzennej edukacji i wrzuconych na grunt brytyjski, ktry nie jest ich dziedzictwem kulturowym. Wkad rodzicw w polsk edukacj swoich dzieci moe w przyszoci jednak okaza si niewystarczajcy. Konieczne jest zaangaowanie strony polskiej i rwne traktowanie wszystkich dzieci, ktrych przyszo zoy si na przyszo nowych pokole Polakw bez wzgldu na ich miejsce pobytu.Rzd polski dba tylko o tych uczniw, ktrzy znaj-duj si w poczcie Szkolnych Punktw Konsulta-cyjnych, a to ok. 600-700 dzieci, a co z pozostaymi tysicami? Szkolnym Punktkom Konsultacyjnym przyznano szereg przywilejw bezpatn nauk, pomoce dydaktyczne, liczne dotacje oraz m.in. moliwo wydawania swoim uczniom legityma-

cji szkolnych, takich, ktrymi posuguj si dzieci uczniowie szk podstawowych, gimnazjalnych i szk rednich w Polsce. Te legitymacje na gruncie brytyjskim nie maj adnego znaczenia, ale na-bywaj niebanalnej mocy prawnej w momencie, kiedy polskie rodziny z dziemi wyjedaj na okres wakacyjny, witeczny do Polski. Legityma-cje szkolne uprawniaj dziecko w wieku szkolnym do 50% zniki podczas przejazdw rodkami MPK, PKS, PKO oraz w razie wstpw do patnych atrak-cji typu muzea, ogrody zoologiczne, wystawy, parki zabaw, kina itp. W przypadku, gdy dziecko nie posiada legitymacji szkolnej, rodzic musi uici penowartociow opat, kupujc peny bilet, inaczej jest naraony na sankcje prawne.Apelujemy o zniesienie nierwnoci spoecz-nych w ramach edukacji polskiej naszych dzieci i umoliwienie wszystkim polskim dzieciom uczszczajcym do polskich szk w Wielkiej

Brytanii, wydania szkolnych legitymacji, takich samych, jakimi mog posugiwa si podczas pobytu w kraju dzieci uczszczajce do Szkol-nych Punktw Konsultacyjnych w Londynie oraz ich rwienicy mieszkajcy w kraju. W przeciw-nym wypadku prosimy o wyjanienie, z czego takie race rnice wynikaj i jak naley je tu-maczy w wietle prawa polskiego jednakowego dla wszystkich obywateli mieszkacw Polski, mieszkacw Wysp, ale nadal pozostajcych obywatelami polskimi.

List wraz z podpisami osb zainteresowanych (dyrektorw polskich szk sobotnich, nauczycieli oraz rodzicw dzieci,

ktre pobieraj nauk w placwkach) zostan w jedno-brzmicych egzemplarzach rozesane do rzdu polskiego,

a take do przedstawicieli pracownikw Ambasady RP i Konsulatu RP w Londynie. Otrzymaj je: Witold Sobkw,

Ambasador RP w Londynie, Ireneusz Truszkowski, Konsul Generalny RP w Londynie, Tomasz Stachurski, Konsul RP ds. Polonijnych, Krystyna Szumilas, Minister Edukacji w Polsce.

si domagacie? Ile podpisw trzeba, aby petycja nie przesza bez echa?

My jako Polska Szkoa Sobotnia naucza-jca polskie dzieci jzyka polskiego, historii i geografi i Polski, wystpujemy ze specjaln petycj do Rzdu Polskiego, do przedstawi-cieli pracownikw Ambasady RP i Konsula-tu RP w Londynie, o zniesienie nierwnoci

spoecznych i wydanie naszym dzieciom polskich legitymacji szkolnych. Nasz pe-tycj wysalimy ju do wikszoci polskich szk na terenie Anglii (m.in do szkoy im. Jana Pawa II na Stamford Hill, szkoy im. T. Kociuszki na Ealingu, szkoy w Derby, Peterborough, Bracknell), a take do Polskiej Macierzy Szkolnej. Petycje rwnie otrzymali

Konsul Generalny RP Ireneusz Truszkowski, Konsul RP ds. Polon nych Tomasz Sta-

churski oraz organizacja pozarzdowa NAS Centrum Polskiego Dziecka w UK. Nie jestem pewna, ile podpi-sw powinnimy zebra, ale wiem, e legitymacje szkolne posiada ok. 880 uczniw uczcych si w SPK w Londynie. W zwizku z tym myl, e jeeli zbierzemy wicej ni 880

podpisw, to nasza petycja musi zosta zauwaona. Dlatego wanie w tym miej-

scu apeluj do wszystkich rodzicw, ktrzy maj dzieci w wieku szkolnym i nie posiadaj polskich legitymacji szkolnych, a take rodzi-cw, ktrzy zamierzaj lada moment wysa swoje rosnce pociechy do polskiej szkoy, o poparcie i przyczenie si do naszej akcji.

A jeli polskie wadze odpowiedz, e skoro polskim dzieciom przysuguj zniki uczniowskie w UK, to te obowi-zujce w Polsce ju ich nie dotycz?

Jel i polskie wadze odpowiedz w ten sposb, to bdzie to dyskryminacja naszych dzieci, poniewa dzieci uczce si w SPK posiadaj zniki uczniowskie w UK oraz w Polsce, natomiast dzieci uczce si w pozo-staych szkoach polon nych, ktrych na te-renie Anglii jest ponad 100, posiadaj jedynie zniki w UK, a nie posiadaj ich w Polsce, pomimo tego e nadal maj polskie obywatel-stwo i polskie korzenie, ktrych zlekceway si po prostu nie da.

Rozmawiaa ILONA ZIMMER

Konsul GKons

chuNw

po

zauwscu apel

Jeste rodzicem? Podpisz petycj Polskiej Szkoy Sobotniej na www.polacy.co.uk/petycja

24.co.ukReklama: 020 3026 6550 23

N a pocztek pragniemy pogra-tulowa miejsca na podium! Dlaczego zdecydowaa si wzi udzia w konkursie Miss Mokrego Podkoszul-ka? Namwia Ci rodzina, przyjaciele, czy by to wycznie Twj pomys?

Udzia w konkursie to by przypadek. Prak-tycznie zostaam postawiona przed faktem dokonanym. Zaraz po ukazaniu si informa-cji o konkursie na stronie internetowej Arista Bar, kolega dowiedzia si wszystkich szcze-

Miss Mokrego PodkoszulkaNiedawno w Londynie odby si wyjtkowy konkurs dla wyjtkowych dziewczyn wybory Miss Mokrego Podkoszulka. O przygotowaniach do wystpu, tremie i gorcej atmosferze na scenie rozmawiamy z jedn ze zwyciczy wyborw, Urszul Task.

gw i oczywicie zgosi mnie nieofi cjalnie, bo ostateczna decyzja naleaa jednak do mnie. Wic zaczy si namowy ,,idziemy do Aristy na wybory miss, ale pod warunkiem, e wezm udzia. Nawet nie chciaam o tym sysze. Pniej jeszcze kilka bliskich mi osb powtarzao t sam piewke i zaczam si zastanawia: ,,a moe jednak powinnam?. Aby rozwia wtpliwoci, zapytaam organi-zatora o szczegy i okazao si, e nie jest to erotyczne show, tylko normalny, kulturalny wystp, do ktrego kandydatki zostan odpo-wiednio przygotowane przez stylistk. Wic pomylaam, e nie jest to nic zego zata-czy w mokrej koszulce. I podeszam do tego na luzie. Nie oczekiwaam adnej wygranej, bo nagrod dla mnie byo wpa w rce pani

Jolanty, ktra przygotowywaa nas do wystpu. Chwilowa metamor-foza, dobra zabawa i oczywicie wsparcie moich najbliszych przy-jaci to jest to, co skonio mnie do udziau w konkursie.

Czua trem przed wyst-pem przed publicznoci?

Trema ogarna mnie odrobin na dzie przed konkursem, a raczej bya to niepewno, czy powinnam bra w tym udzia. Ale na miejscu tremy nie miaam, a sama byam zdziwiona, e tak dobrze si czu-am na scenie przed publiczno-ci.

zyn e i gorcej Task.

zygotowywaa naswilowa metamor-awa i oczywicienajbliszych przy-o skonio mnie do rsie.

m przed wyst-licznoci? a mnie odrobin

onkursem, a raczej, czy powinnama. Ale na miejscum, a sama byamk dobrze si czu-rzed publiczno-

www.panorama24.co.uk

POLISH WEEKLY MAGAZINE

Fot:.

ART

UR K

IENI

KSM

AN

24 Z ycia wzite

Podczas wyborw polskiej Miss Mokrego Pod-koszulka w Londynie byo gorco. Dziewczyny na scenie day z siebie wszystko, a publiczno szalaa. Jedna z utytuowanych miss, Urszula, podzielia si z nami wraeniami z tej imprezy.

Polko, Polaku jeste wyDZIARAny? Pochwal si swoim tatuaem! Poka, e na Wyspach najpikniejsze s polskie tatuae!Nie przegap! Rozpoczynamy wielki konkurs na najlepszy tatua na Wyspach nalecy do Polki lub Polaka! Polka lub Polak, ktry ma najlepsz Waszym zdaniem dziar, otrzyma nagrod nowy tatua o wartoci 400.

UWAGA NOWY KONKURS!

Co trzeba zrobi, aby wzi udzia w konkursie?1. Wejd na stron www.polacy.co.uk/

konkursy. 2. Zamie zdjcie swojego tatuau w kon-

kursie WYDZIARANI moesz take doda krtki opis kiedy dziara zostaa zrobiona i czy oznacza ona co szczeglnego.

3. Pochwal si swoim tatuaem i oceniaj tatu-ae innych Polakw na Wyspach. To czytelni-cy Polish Express, Panoramy oraz uyt-kownicy serwisu Polacy.co.uk bd gosowa na najlepsze tatuae.

4. Wygraj nagrod o wartoci 400 funtw wykonanie tatuau w profesjonalnym studio Viva Tattoo & Hair Beauty.

Pamitaj: Wszyscy Polacy mieszkajcy na Wyspach mog pochwali si swoimi dziarami i gosowa!

Sponsorem nagrody jest Studio Viva Tattoo & Hair Beauty

www.studio-viva.co.uk, tel. 014 4224 3129 [email protected]

facebook.com/studiovivahemel

Masz partnera? Nie by zazdrosny z powodu udziau w konkursie?

Szczypta zazdroci jeszcze nikomu nie zaszkodzia.

A jak wygldaa atmosfera midzy wszystkimi uczestniczkami konkursu? Czu byo rywalizacj, czy dziewczyny byy do siebie przyjanie nastawione?

Tak, dziewczyny byy przyjanie nasta-wione. Nawizaymy bardzo szybko

kontakt ze sob, mimo e nie miaymy duo czasu na zapoznanie si. Po wyj-ciu na scen bawiymy si wszystkie razem. Potraktowaymy wybory nie jako rywalizacj, lecz jako wietn zabaw dla nas i dobre show dla pu-blicznoci, ktra nas wspieraa.

Pracuj w jednym z prestiowych lon-dyskich hoteli jako Assistant Executive Housekeeper. W wolnym czasie korzy-stam z dostpu do tutejszych wydarze kulturalnych, takich jak teatr, kino, mam rwnie zamiar kontynuowa nauk ta-ca towarzyskiego. Jestem take fank pi-ki nonej, wic obecnie ledz eliminacje do MS. Kibicuj ze wszystkich si naszej

reprezentac j i narodowej. Niestety troch ciko im to idzie, ale mam nadziej, e

nadejdzie dzie, gdy nasi pi karze bd na szczycie podium. Moe okae si to jesie-ni na stadionie Wembley, gdzie musz zdoby bilet na mecz, aby na ywo wspiera chopakw.

By moe konkurs na miss to pocztek przygody w show biz-nesie? Chciaaby zosta gwiaz-d?

Wydaje mi si, e bya to jedno-razowa przygoda, aczkolwiek nigdy nic nie wiadomo... Zosta gwiazd byo moim marzeniem jak kadej maej dziewczynki. Zawsze chciaam zosta piosenkark, ale niestety mj gos chyba nie jest najlepszy, wic ju bdc dzieckiem, zrezygnowaam. Je-

stem osob twardo stpajc po ziemi, wic staram si realnie patrze na ycie, a ycie gwiazd nie wydaje mi si a takie przyjem-ne. Wic co bdzie dalej? Jak si wszystko uoy, tego nikt nie wie, a na chwil obecn wracam do codziennoci. Na pewno w pa-mici na dugo zostanie mi przygoda, ktr przeyam, biorc udzia w wyborach Miss Mokrego Podkoszuka w Londynie.

Rozmawiaa ANNA MARSZAEK

Podczas wykoszulka w na scenie daszalaa. Jedpodzielia s

Masz paz powodu u

Szczyptazaszkodzia

A jak wywszystkimCzu byo byy do sie

Tak, dwione

kontaduociurazejakozabblicz

Przygotowywaa si w jaki sposb do konkursu, czy postanowia pj na ywio?

Zaraz po zgoszeniu si do konkursu po-mylaam, e musz nauczy si jakiego ukadu tanecznego. W efekcie kocowym doszam do wniosku, e nie bd si stre-sowa, jeli jaki krok postawi inaczej i b-dzie klapa. Postanowiam wic by naturalna i kreatywna podczas wystpu.

Od dawna mieszkasz w Londynie?Czasami wydaje mi si, e jestem tu dopie-

ro chwil, ale jest to ju prawie sze lat.

Czym zajmujesz si na co dzie?Na co dzie zajmuj si hospital ity.

Organizatorem imprezy Miss Mokrego Podkoszulka w klubie Arista Bar by Miami Team Event M.T.E. Organizator dzikuje wszystkim, ktrzy przyczynili si do powstania tego wydarzenia.Patronat medialny nad wydarzeniem objli:

24.co.ukReklama: 020 3026 6550 25

Daniel Tammet pochodzcy z Anglii dziki percepcji synestezyjnej zdoa zapamita a22 514 cyfr po przecinku w liczbie pi!

N asz mzg zdolny jest czasem do nieprawdopodobnych sztuczek z PANORAM 21.WIEKU poznasz najciekawsze i naj-nowsze odkrycia nauki wprost ze wiata synestezji!

Synestezja jest kompilacj greckich sw syn (razem) i aisthsis (wraenie, spostrze-enie) dosownie chodzi o poczenie do-wiadcze pochodzcych z dwch lub wi-cej zmysw. Synestezj moemy w prosty sposb opisa jako sposb postrzegania,

Syszymy kolory, smakujemy sowa,Czy ty take widzisz zawsze jedynki w czerwonym kolorze, a dwjki w zielonym? Wyobraasz sobie sierpie jako fi oletowy, a kwiecie niebieski? Kiedy kto puka do drzwi, wydaje ci si, e gaszczesz gruby dywan, a suchajc Madonny, czujesz na jzyku smak Martini?

e na to nakada si jeszcze jeden, dodat-kowy element.

Wesoe litery i luty w kapeluszu Specjal ici wyrniaj dziesitk i r-

nych rodzajw synestezji. Najczstszym przypadk iem jest postrzeganie symbol i graficznych jako elementw o okrelonych kolorach. Na przyk ad jedynki odbierane s zawsze jako czerwone. Drugi syneste-ta bdzie postrzega je jednak zawsze jako zielone, trzeci jako czarne. Z kolei u in-nych skojarzenia kolorystyczne budz nie tylko same symbole, ale i imiona (Ewa jest czerwona, Maria zawsze niebieska), dni tygodnia lub nazwy miesicy.

Luty na przykad nie musi jednak wiza si wycznie z kolorem moe by starszym mczyzn w kapeluszu, a litera B budzi skojarzenia z wesoym baznem. Takie perso-nifi kacyjne wyobraenia rwnie zaliczaj si do synestezji. Moe te si zdarzy, e kto nie bdzie postrzega dni tygodnia, miesicy

czyli dlaczego nasze zmysy czasem wariuj?

gdy dowiadczenia jednego zmysu automa-tycznie wywouj dowiadczenia charaktery-styczne dla innego.

Nieoczekiwane poczenia Dwiki i tony widzimy na przykad jako

konkretne ksztaty geometryczne oznacza to, e such w jaki niezaplanowany sposb splt si ze wzrokiem. W podobnie niezwy-ky sposb poplta si mog take rne rodzaje dowiadcze jednego zmysu, kiedy liczby lub litery postrzega si na przykad w rnych kolorach. Figur tych ani barw nie zobaczymy jednak naprawd, s one jedy-nie ywe w naszym umyle. Krtko mwic, podczas gdy wikszo ludzi ma poszczegl-ne jakoci swego postrzegania ostro oddzie-lone, ksztat jest dla nich ksztatem, kolor kolorem, smak smakiem, a dwik dwi-kiem, synesteci odczuwaj w tym wzgldzie

chaos. Nieustannie widz, sysz bd czuj wszystko w cako-wicie poprawny sposb, tyle

PANORAMA 21.WIEKU to kwartalnik z rodziny pism

21.WIEK. Na rynku polskim ukazuje si od 2010 r.

Dotychczas ukazaa si PANORAMA 21.WIEKU:

Tajemnice ludzkiego ZDROWIA, Fascynujcy KO-

SMOS, Cudowne TECHNOLOGIE oraz Wspaniaa

ARCHEOLOGIA.

26 Nauka

MAXET HOUSELIVERPOOL ROADLUTONLU1 1RS

ZAJMUJEMY SI:x WYPADKAMI DROGOWYMIx WYPADKAMI W PRACYx WYPADKAMI W MIEJSCACH PUBLICZNYCHx POBICIAMITEL.: 01582 417 208 / SYLWIA 07585252221EMAIL: [email protected]

DOKONAJ MDREGO WYBORU, WYBIERZ KANCELARI PRAWN

Legal Solutions Partnership is regulatedby the Solicitors Regulation Authority. SRA No. 428641.

ODSZKODOWANIA POWYPADKOWE

www.lspartnership.co.uk

BEZPOREDNI KONTAKT Z PRAWNIKIEM,

BEZ POREDNIKW I UKRYTYCH KOSZTW

Dziaamy we wsppracy z Motoclaims Ltd zajmujcymi si: holowaniem, napraw i wynajmem aut zastpczych

KANCELARIA PRZYJAZNA KLIENTOWI


czy liczb jako ywych osb, ale jako elementy uszeregowane w przestrzeni. W ten sposb jedynka moe jawi si jako umiejscowiona dalej ni trjka, niedziela znajdowa si po lewej stronie, a miesice by pouk adane na mapie przestrzennej zimowe na pno-cy, a letnie na poudniu. Jeli ktre z nich przychodzi nam na myl, mzg jednoczenie wywouje miejsce, do ktrego dany element zosta przyporzdkowany.

Kolorowe dwiki i faszywe smaki Grajcie to bardziej zielono - mawia mu-

zykom w swojej orkiestrze francuski kom-pozytor Olivier Messiaen (19081922). Czy artowa? Nie, obdarzony by jedynie tym ro-dzajem synestezji, ktra polega na czeniu si dwikw z kolorami. O ludziach takich mwi si czasem, e podczas suchania mu-zyki widz sztuczne ognie.

Synestezja zwizana z dowiadczeniami smakowymi, dotykowymi czy z powonieniem wystpuje ju rzadziej. Pomimo to nie mona wykluczy takich skojarze jak to, gdy przy spoywaniu chleba pojawia si odczucie do-tykania rkami kolczastego drutu, albo gdy dwik telefonu wywouje na jzyku smak gorzkiej czekolady. W przypadku synestezji ta-kie skojarzenia s niemale nieograniczone.

Dlaczego wszyscy s lepi? Ilu ludzi posiada takie szczeglne zdolnoci

percepcji? Przez dugi czas mylano, e cho-dzi o niezwyke zjawisko, wystpujce u jednej na 2 tys. osb. Naukowcy doszli te do wnio-sku, e przyczyna tych procesw ley w lewej pkuli mzgu. Te stwierdzenia potwierdza-y statystyki mwice, e synestezja czciej wystpuje u osb leworcznych oraz u kobiet. Badania prowadzone w ostatnich latach po-daj jednak powysze ustalenia w wtpliwo.

Julia Simner i Jamie Ward w 2004 r. obserwo-wali ok. 1,7 tys. ochotnikw pewne rodzaje synestezji pojawiy si u co 23. osoby! Ponadto nie stwierdzono adnych istotnych rnic, je-li chodzi o udzia pci. Jasny okaza si jed-nak przynajmniej ten fakt, e prawie wszyscy synesteci uznaj swj sposb postrzegania za oczywisty. Jeli ze zdziwieniem stwierdzaj pewnego dnia, e inni ludzie nie widz wiata tak jak oni, wydaje im si, e wszyscy dookoa cierpi na lepot.

Tego nie da si oszuka! Jak pozna, e kto jest synestet? Psycho-

logowie wymieniaj podstawowe zasady, kt-re pozwalaj wyodrbni spord innych jed-nostk obdarzon owym sposobem percepcji. Mog one suy za pewien rodzaj testu:

1. Reakcje s cakowicie automatyczne synesteci cz kolory z literami auto-matycznie, wszyscy inni musz si nad tym chwil zastanowi.

2. Asocjacje s zawsze takie same jeli postrzega si dzi wszystkie jedynki na czerwono, pozostan w takim kolorze take jutro, za miesic czy za pi lat. Nie stan si niebieskie.

3. Elementy dodane podczas spostrzee-nia s nieskomplikowane synesteta widzi raczej jednokolorowe geometryczne wzory ni caociowe obrazy pene barw.

4. Prawdziwa synestezja jest prawie za-wsze jednokierunkowa np. l iczba 8 wywouje kolor fi oletowy, ale kolor fi oletowy nie wywoa semki.

Artyci, pedanci i szalecy Czsto sdzi si, e synesteci maj okrelo-

ne wsplne cechy, e na przykad myl praw i lew stron, maj sabo rozwinity zmys orientacyjny, czciej cierpi na migren, s perfekcjonistami, maj delikatn natur, w

Czy jestemy w tym sami? Oto jedno z pyta niedajcych naukow-com spa: czy synestezja wystpuje wycznie u ludzi, czy take u zwierzt? Niemiecka neurolog Vera Ludwig we wsppracy z japoskimi badaczami prze-prowadzia eksperyment na szympansach na monitorze zosta im pokazany jasny i ciemny rysunek, a jednoczenie wygrywa-no wysokie lub niskie dwiki. Szympansy przejawiay tendencje do wybierania jasnego rysunku w trakcie wygrywania wysokich tonw, a ciemnego przy tonach niskich, dokadnie w ten sam sposb, w jaki podwiadomie cz je ludzie. Chodzi o pewna nieskomplikowana form synestezji wystpujcej u kadego z nas. Wedug Very Ludwig asocjacje niskich dwikw z ciemnymi kolorami, a wysokich z jasnymi wytworzyy si ju w okresie wspl-nych przodkw map i ludzi. Gdyby nasi przodkowie nie potrafi li poczy dwiku z innym wraeniem zmysowym czy to kolorem, ksztatem, zapachem, czy te symbolem nie mogaby powsta mowa. W surowej formie zdolno ta zachowaa si wanie w postaci synestezji.

wikszoci s introwertykami, a take e s w ponadprzecitny sposb kreatywni. Mog te mie nieprawdopodobn pami. Przy-kadem takiej osoby jest znany Anglik, Da-niel Tammet (ur. 1979), ktry dziki percep-cji synestezyjnej zdoa zapamita 22 514 cyfr po przecinku w liczbie pi! Daniel jest take osob autystyczn, przy czym naley pamita, e wraenia synestetycz-ne mog pojawi si u osb cierpi-cych na zaburzenia psychiczne (np.

24.co.ukReklama: 020 3026 6550 27

schizofreni). Synestezja nie jest chorob i nie oznacza psychicznego upoledzenia ani nie wie si z nisk inteligencj. Zanim jednak naukowcy zdali sobie z tego spraw, upyno troch czasu.

Od niezrozumienia do poezji W przeszoci najpierw zwrcono uwag

na zjawisko barwnego syszenia muzyki. Ju w antycznej Grecji badano, czy barwa tonu jest prawdziw cech, ktr mona w jaki sposb zaklasyfi kowa. Fizyk Iza-ak Newton (16431727) przypuszcza, e tony w muzyce i tony barwne maj wspl-n czstotl iwo, a f i lozof John Locke (16321704) w jednym ze swych esejw wspomnia o niewidomym czowieku, ktry jasnoczerwony kolor postrzega jako dwik trbek. Pierwsza wzmianka o synestezji, co prawda jako o zjawisku patologicznym, po-chodzi z 1812 r. Jej autorem jest niemiec-ki lekarz George Sachse. W nieco szerszy sposb zrozumia j dopiero sir Francis Galton (18221911), ktry okreli j jako niezwyk zdolno umysu. Angielsk i naukowiec jest take autorem pierwszego naukowego opisu synestezji i jako pierwszy zachci specjalistw z caego wiata do badania tej fascynujcej zdolnoci mzgu. W tyle nie pozostaj te artyci. Podrcz-nikowym przykadem jest tu synny wiersz Samog osk i (Voyel les, 1871) Arthura Rimbaud (18541891) do barwnego sy-szenia zainspiroway go pisane w podob-nym tonie wiersze Charlesa Baudelairea (18211867). aden z nich nie by jednak prawdziwym synestet wszystkie infor-macje zaczerpnli z ksiek lekarskich.

Droga ku prawdziwej nauce Jeszcze w pierwszej poowie XX w. syne-

stezja pozostawaa na marginesie powanych nauk. W psychologii panowa behawioryzm i niechtnie odnoszono si do badania intrap-sychicznych dowiadcze. Zmiana w podej-ciu nastpia w latach 80. XX w., przede wszystkim w zwizku z przeprowadzeniem przez Amerykanina Richarda Cytowica (ur. 1952) pierwszych na wiecie neurofizjolo-gicznych bada nad synestetami. Ukazay one, e u osb, ktre w trakcie suchania muzyki widz barwy lub ksztaty, w m-zgu rzeczywicie aktywuj si obszary wzroku! W ten spo-sb argumenty straci l i wszyscy sceptycy, ktrzy synestezj uwaali za dysfunkcyjne wytwory mzgu lub powracaj-ce wspomnienia z dzie-cistwa. Cytowic do dyspozycji mia jedynie proste urzdzenia dzi naukowcy zajmujcy si dziedzinami neurologiczny-mi wykorzystuj do bada nad dziaaniem mzgu nowocze-sne technologie. Take one w jednoznaczny sposb wykazuj jednoczesn aktywno dwch bd wicej obszarw mzgu odpowiedzialnych za doznania zmysowe u synestetw.

Co dzieje si w mzgu? Jedn z najnowszych pomocy dla naukow-

cw badajcych synestezj jest urzdzenie

DTI, inaczej obrazowanie tensora dyfuzji (z ang. Diffusion Tensor Imaging). Jest to unikalna, nieinwazyjna technika rezonansu magnetycznego, ktra jak si okazao, jest niezwykle uyteczna przy badaniu zjawiska synestezji. W przypadku barwnego postrze-gania symboli grafi cznych zostao ju jasno udowodnione, e jego przyczyn jest bardzo dua ilo pocze nerwowych w obsza-rze, ktry odpowiedzialny jest za percepcj wizualn. Polega to na tym, e informacja o kolorze obiektu spotyka si na swej drodze z oka do mzgu na przykad z informacj

o ksztacie, przy czym obie cz si z sob w o wiele silniejszy sposb

ni dzieje si to powszechnie. Obszary kory mzgowej od-powiedzialne za percepcj zmysow u synestetw znajduj si w nieustan-nym poczeniu. Jedna z teori i mwi nawet, e

zjawisko to jest typowe dla kadego w momencie naro-

dzin, ale w procesie rozwoju nastpuje redukcja niepotrzeb-nych pocze. U synestetw do owej redukcji nie dochodzi.

Czy wszyscy rodzimy si synestetami?

Kanadyjska psycholog Daphne Mauer, ktra poddaa obserwacji noworodki, stwierdzia, e ich

procesy percepcji nie s w jasny sposb od siebie oddzielone, jak u dorosych wszyst-ko czy si u nich, tworzc mieszanin. Bryty jsk i psychiatra i psycholog Simon

Nie jeste pewien, czy przypadkiem te nie masz zdolnoci synestezyjnych? W internecie mona znale mnstwo testw, ktre poma-gaj odpowiedzie na to pytanie. PANORAMA 21.WIEKU przygotowaa ma prbk tych najbardziej znanych.

1. ZNAJD INTRUZA Autorami pierwszych obiektywnych testw psychologicznych, ktre badaj okrelone typy s Vilayanur Ramachandran i Edward Hubbard z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego. Zdolno do postrzegania symboli grafi cznych jako kolorw uwidacznia si przy rozwizywa-niu zadania, ktrego celem jest rozpoznanie na pokrytym czarnymi cyframi kwadracie, ktre z nich to dwjki, a ktre pitki. Podczas gdy wik-

szo ludzi bdzie bdzi oczami w gszczu podobnych symboli, przed synesteta od razu pojawi si trjkt w innym kolorze.

Obrazek po prawej stronie pokazuje, jak postrzega test wikszo z nas, obrazek po lewej jak widz go synesteci.

2. GONE KBOWISKO KROPEK Jeden z pacjentw Melisy Saenz spojrza na

ruchomy wygaszacz ekranu, pytajc, czy kto inny take syszy dwiki. Z monitora jednak nie wydobyway si adne brzmienia. Amerykaska neurolog z Kalifornijskiego Instytutu Techno-

logicznego w Pasadenie odkrya w ten sposb nowy typ synestezji czenie ruchu z dwikami i tonami, i we wsppracy z koleg Christofem Kochem stworzya nastpujcy test.

Czy te jeste synestet?

Grajcie to bardziej zielono - mawia swojej orkiestrze francuski kompozy-tor Olivier Messiaen.

28 Nauka

Baron-Cohen (ur. 1958) przypuszcza, e przy narodzeniu wszyscy posiadaj wzrok po-czony z percepcj dwikw, a dopiero ok. 3. miesica ycia u wikszoci z nas zdolno ta zanika. Ponadto istnieje szereg bada uka-zujcych znaczn liczb synestetw wrd dzieci do staego rozdzielenia bodcw zmysowych moe wic dochodzi dopiero w trakcie dojrzewania, by moe take pod wpy-wem zmian hormonalnych czy przejcia na etap my-lenia abstrakcyjnego.

Czy z drug iej stro-ny mona zdolno do percepcji synestezyjnej naby w trakcie swego y-cia? To rwnie jest mo-liwe, chodzi tu ju jednak o tzw. synestezj nieprawdziw, ktra pojawia si pod wpywem narkotykw, halucynacji, ale rwnie w przypadku utraty wzroku lub zaistnienia chorb migreny, epilepsji, udaru mzgu lub nowotworu.

Wzburzone neurony Na inn przyczyn synestezji

wskazuje Devin Terhune z Uniwersytetu Oksfordzkiego. Pod koniec 2011 r. wraz ze swoim zespoem badawczym opublikowa wyniki obserwacji mzgu 6 synestetw, kt-rzy postrzegali symbole wraz z kolorami. Przezcz

Panorama Magazine Issue 295

Documents

Transcript of Panorama Magazine Issue 295