Paid Did Elliniadou 3 4

103
Έλενα Ελληνιάδου MEd Έλενα Ελληνιάδου MEd 1 Γνωστική προσέγγιση Γνωστική προσέγγιση Η μάθηση είναι μια Η μάθηση είναι μια γνωστική διαδικασία γνωστική διαδικασία επεξεργασίας επεξεργασίας πληροφοριών και όχι πληροφοριών και όχι απλή σύνδεση απλή σύνδεση ερεθίσματος ερεθίσματος αντίδρασης. αντίδρασης. ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ R (response) ΕΡΕΘΙΣΜΑ S (stimulus) ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ (μνήμη, αντίληψη, νόηση, γλώσσα, κριτική σκέψη κλπ)

Transcript of Paid Did Elliniadou 3 4

Page 1: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 11

Γνωστική Γνωστική προσέγγισηπροσέγγιση

◘ Η μάθηση είναι μια Η μάθηση είναι μια γνωστική διαδικασία γνωστική διαδικασία επεξεργασίας επεξεργασίας πληροφοριών και όχι πληροφοριών και όχι απλή σύνδεση απλή σύνδεση ερεθίσματος ερεθίσματος αντίδρασης. αντίδρασης.

ΑΝΤΙΔΡΑΣΗR (response)

ΕΡΕΘΙΣΜΑS (stimulus)

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

(μνήμη, αντίληψη, νόηση, γλώσσα, κριτική

σκέψη κλπ)

Page 2: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 22

Γνωστικές θεωρίεςΓνωστικές θεωρίες

Μορφολογική Ψυχολογία Μορφολογική Ψυχολογία Λογικομαθηματική μάθηση (Piaget)Λογικομαθηματική μάθηση (Piaget) Ανακαλυπτική μάθηση (Bruner)Ανακαλυπτική μάθηση (Bruner) Νοηματική – προσληπτική μάθηση (Ausubel) Νοηματική – προσληπτική μάθηση (Ausubel) Αθροιστικό μοντέλο μάθησης (GagnΑθροιστικό μοντέλο μάθησης (Gagnee)) Μοντέλο επεξεργασίας πληροφοριών (Μ.Ε.Π)Μοντέλο επεξεργασίας πληροφοριών (Μ.Ε.Π)

Page 3: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 33

Μορφολογική Ψυχολογία Μορφολογική Ψυχολογία //θεωρία θεωρία GestaltGestalt

το όλο είναι κάτι περισσότερο από το όλο είναι κάτι περισσότερο από το άθροισμα των μερώντο άθροισμα των μερών

Νόμος της ειδοτροπίας:Νόμος της ειδοτροπίας:

Page 4: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 44

ΕγγύτηταΕγγύτητα Seeing 3 pair of Seeing 3 pair of

lines in Alines in A ΟμοιότηταΟμοιότητα

Seeing columns of Seeing columns of orange and red dots orange and red dots in Bin B

Καλή συνέχειαΚαλή συνέχεια Seeing lines that Seeing lines that

connect 1 to 2 and connect 1 to 2 and 3 to 4 in C3 to 4 in C

ΚλείσιμοΚλείσιμο Seeing a horse in DSeeing a horse in D

Page 5: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 55

ΓιΑπΑρΑδΕιΓμΑεΙνΑιΔύΣκΟλΟνΑδΙαΒάΣοΥμΕαΥτΗτΗνΠρΟτΑσΗ

Γιαπαράδειγμαείναιδύσκολοναδιαβάσουμεαυτήτηνπρόταση

Page 6: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 66

Νόμος της μορφής και του βάθους

Ποιοι είναι οι παράγοντες που καθορίζουν το αν μια επιφάνεια θα γίνει αντιληπτή ως μορφή ή φόντο.

Figure/ground ambiguity.

Βάζο του Rubin

Page 7: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 77

Αμφίσημες μορφές

Το πορτραίτο της κυρίας Leeper

Page 8: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 88

““It may take a magician It may take a magician to pull a rabbit out of a to pull a rabbit out of a hat, but we all possess hat, but we all possess sufficient magic to pull a sufficient magic to pull a duck out of a rabbit”duck out of a rabbit”

R. N. Shephard, 1990R. N. Shephard, 1990

Page 9: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 99

Οι γνωστικές προσεγγίσειςΟι γνωστικές προσεγγίσεις

◘ Αναγνωρίζουν ότι τα παιδιά, πριν ακόμα πάνε στο Αναγνωρίζουν ότι τα παιδιά, πριν ακόμα πάνε στο σχολείο διαθέτουν γνώσεις και αυτό που σχολείο διαθέτουν γνώσεις και αυτό που χρειάζεται είναι να βοηθηθούν ώστε να χρειάζεται είναι να βοηθηθούν ώστε να οικοδομήσουν νέες γνώσεις πάνω σε αυτές που ήδη οικοδομήσουν νέες γνώσεις πάνω σε αυτές που ήδη κατέχουν. κατέχουν.

◘ Τα παιδιά, κάτω από αυτό το πρίσμα, συμμετέχουν Τα παιδιά, κάτω από αυτό το πρίσμα, συμμετέχουν ενεργά στην οικοδόμηση των γνώσεών τους. ενεργά στην οικοδόμηση των γνώσεών τους.

◘ Το πλαίσιο αυτό οδηγεί στην άποψη ότι η Το πλαίσιο αυτό οδηγεί στην άποψη ότι η εκπαίδευση πρέπει να έχει ως κύριο σκοπό να εκπαίδευση πρέπει να έχει ως κύριο σκοπό να βοηθήσει τους μαθητές να γεφυρώσουν το χάσμα βοηθήσει τους μαθητές να γεφυρώσουν το χάσμα ανάμεσα στις άτυπες και τις τυπικές γνώσεις τους. ανάμεσα στις άτυπες και τις τυπικές γνώσεις τους.

9

Page 10: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 1010

PiagetPiaget

O Piaget O Piaget δεν δεν ενδιαφέρθηκε άμεσα για ενδιαφέρθηκε άμεσα για την εκπαίδευση αλλά την εκπαίδευση αλλά ενδιαφέρθηκε να ενδιαφέρθηκε να απαντήσει σε βασικά απαντήσει σε βασικά φιλοσοφικά ερωτήματαφιλοσοφικά ερωτήματα

Page 11: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 1111

Το φιλοσοφικό πλαίσιοΤο φιλοσοφικό πλαίσιο

Ποια είναι η πηγή της γνώσης;Ποια είναι η πηγή της γνώσης; Οι συμπεριφοριστές είναι εμπειριστές, όλη η Οι συμπεριφοριστές είναι εμπειριστές, όλη η

γνώση παράγεται μέσω της εμπειρίαςγνώση παράγεται μέσω της εμπειρίας Οι αιτιοκράτες αρνούνται τον εμπειρισμό και Οι αιτιοκράτες αρνούνται τον εμπειρισμό και

πιστεύουν ότι η γνώση προϋπάρχει και δεν πιστεύουν ότι η γνώση προϋπάρχει και δεν απαιτείται πάντα η εμπειρία απαιτείται πάντα η εμπειρία

Ο Ο Kant Kant πρότεινε την ύπαρξη πρότεινε την ύπαρξη a priori a priori βασικών βασικών κατηγοριών γνώσηςκατηγοριών γνώσης

Για τον Για τον Piaget Piaget οι βασικές κατηγορίες γνώσης οι βασικές κατηγορίες γνώσης δεν είναι δεδομένες, αλλά μαθαίνονταιδεν είναι δεδομένες, αλλά μαθαίνονται

Page 12: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 1212

Το νοητικό «σχήμα»Το νοητικό «σχήμα»

Το «σχήμα»Το «σχήμα»: : μια θεμελιώδης μια θεμελιώδης ψυχολογική κατασκευήψυχολογική κατασκευή

Κάθε στάδιο έχει τα δικά του σχήματαΚάθε στάδιο έχει τα δικά του σχήματα Η μάθηση των παιδιών γίνεται μέσω Η μάθηση των παιδιών γίνεται μέσω

νοητικών σχημάτωννοητικών σχημάτων Νέα σχήματα δημιουργούνται μέσω Νέα σχήματα δημιουργούνται μέσω

της επίδρασης των παλαιών της επίδρασης των παλαιών σχημάτων και του περιβάλλοντοςσχημάτων και του περιβάλλοντος

Page 13: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 1313

Λογικομαθηματική μάθηση Λογικομαθηματική μάθηση Δομικός εποικοδομισμός Δομικός εποικοδομισμός του του PiagetPiaget (βασικές έννοιες) (βασικές έννοιες)

ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΧΗΜΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΧΗΜΑ

ΑΦΟΜΟΙΩΣΗ ΑΦΟΜΟΙΩΣΗ ((assimilation)assimilation)

η ενέργεια του οργανισμού για να εντάξει νέα ερεθίσματα σε γνωστικά η ενέργεια του οργανισμού για να εντάξει νέα ερεθίσματα σε γνωστικά σχήματα που ήδη διαθέτεισχήματα που ήδη διαθέτει

◘.

◘.

◘.

αποτελεί κατά κάποιο τρόπο μονάδα μάθησης, ένα είδος αρχέτυπο που αποτελεί κατά κάποιο τρόπο μονάδα μάθησης, ένα είδος αρχέτυπο που αναπαριστά τα βασικά - και συνήθως στερεότυπα – χαρακτηριστικά μιας αναπαριστά τα βασικά - και συνήθως στερεότυπα – χαρακτηριστικά μιας έννοιαςέννοιας

◘.

Page 14: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 1414

ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ Η ((accommodationaccommodation))

διαδικασία κατά την οποία ο οργανισμός αλλάζει τις προηγούμενες διαδικασία κατά την οποία ο οργανισμός αλλάζει τις προηγούμενες γνωστικές δομές του, για να ανταποκριθεί καλύτερα σε νέες γνωστικές δομές του, για να ανταποκριθεί καλύτερα σε νέες περιβαλλοντικές απαιτήσεις και εμπειρίες, που συνήθως περιβαλλοντικές απαιτήσεις και εμπειρίες, που συνήθως αντιφάσκουν με τα προηγούμενα γνωστικά του σχήματααντιφάσκουν με τα προηγούμενα γνωστικά του σχήματα

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ((adaptation)adaptation)αποτελεί τη συνισταμένη της αφομοίωσης και της συμμόρφωσης, αποτελεί τη συνισταμένη της αφομοίωσης και της συμμόρφωσης, βασικό στοιχείο του ορισμού της ανθρώπινης νοημοσύνης, αφού, κατά βασικό στοιχείο του ορισμού της ανθρώπινης νοημοσύνης, αφού, κατά τον τον PiagetPiaget , , «νοημοσύνη είναι εξ` ορισμού η προσαρμογή σε «νοημοσύνη είναι εξ` ορισμού η προσαρμογή σε νέες καταστάσεις»νέες καταστάσεις»

Page 15: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 1515

Αφομοίωση (Αφομοίωση (AssimilationAssimilation))

Page 16: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 1616

Συμμόρφωση Συμμόρφωση (accommodation)(accommodation)

Page 17: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 1717

Δομικός εποικοδομισμός Δομικός εποικοδομισμός του του PiagetPiaget

17

δεν είναι μια απλή καταγραφή

της πραγματικότητας αλλάμια εποικοδόμηση αυτής

με βάση τις αναπαραστάσεις και την εμπειρία

του ατόμου

τι είναι γνώση;

πως οικοδομείται η γνώση;

Page 18: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 1818

Σχήμα: «Διατήρηση Σχήμα: «Διατήρηση αντικειμένου»αντικειμένου»

Page 19: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 1919

Σχήμα: «Διατήρηση του Σχήμα: «Διατήρηση του όγκου»όγκου»

Page 20: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 2020

Το παιχνίδι ως αφομοίωση Το παιχνίδι ως αφομοίωση και συμμόρφωσηκαι συμμόρφωση

Το παιδί έχει ένα Το παιδί έχει ένα σχήμα του κόσμου σχήμα του κόσμου (αφομοίωση)(αφομοίωση)

Μιμείται κάτι που έχει Μιμείται κάτι που έχει δει (συμμόρφωση)δει (συμμόρφωση)

Το παιχνίδι οδηγεί Το παιχνίδι οδηγεί στην ανάπτυξη μέσω στην ανάπτυξη μέσω αφομοίωσης και αφομοίωσης και συμμόρφωσηςσυμμόρφωσης

Page 21: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 2121

Νοητικά σχήματαΝοητικά σχήματα

Τα νοητικά σχήματα πάντα Τα νοητικά σχήματα πάντα εμπεριέχουν αφομοίωση και εμπεριέχουν αφομοίωση και συμμόρφωσησυμμόρφωση

……αλλά σε διαφορετικές ποσότητες αλλά σε διαφορετικές ποσότητες Η νοημοσύνη είναι αποτέλεσμα Η νοημοσύνη είναι αποτέλεσμα

εξισορρόπησης μεταξύ αφομοίωσης εξισορρόπησης μεταξύ αφομοίωσης και συμμόρφωσηςκαι συμμόρφωσης

Page 22: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 2222

Στάδια της γνωστικής ανάπτυξηςΣτάδια της γνωστικής ανάπτυξης

Page 23: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 2323

Στάδια της γνωστικής ανάπτυξηςΣτάδια της γνωστικής ανάπτυξης

Α΄ Φάση των αισθησιοκινητικών Α΄ Φάση των αισθησιοκινητικών λειτουργιών (0-2 έτη περίπου),λειτουργιών (0-2 έτη περίπου),

Β΄ Φάση των συμβολικών λειτουργιών (2-Β΄ Φάση των συμβολικών λειτουργιών (2-7 έτη περίπου)7 έτη περίπου)

Γ΄ Φάση των συγκεκριμένων γνωστικών Γ΄ Φάση των συγκεκριμένων γνωστικών λειτουργιών (7-11 έτη περίπου)λειτουργιών (7-11 έτη περίπου)

Δ΄ Φάση των αφηρημένων γνωστικών Δ΄ Φάση των αφηρημένων γνωστικών λειτουργιών (11-15 έτη περίπου)λειτουργιών (11-15 έτη περίπου)

Page 24: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 2424

Η θεωρία του Η θεωρία του PiagetPiaget στη στη σχολική τάξησχολική τάξη

Έμφαση στη διαδικασία σκέψης του παιδιού Έμφαση στη διαδικασία σκέψης του παιδιού και όχι στα προϊόντα της.και όχι στα προϊόντα της.Αναγνώριση του κεντρικού ρόλου της Αναγνώριση του κεντρικού ρόλου της άμεσης και ενεργητικής εμπλοκής του άμεσης και ενεργητικής εμπλοκής του παιδιού στις δραστηριότητες μάθησης.παιδιού στις δραστηριότητες μάθησης.Αποδοχή των ατομικών διαφορών στην Αποδοχή των ατομικών διαφορών στην πορεία της ανάπτυξηςπορεία της ανάπτυξης

ίδιες φάσεις ανάπτυξης για όλα τα παιδιά αλλά ίδιες φάσεις ανάπτυξης για όλα τα παιδιά αλλά όχι και ίδιοι ρυθμοίόχι και ίδιοι ρυθμοίερεθίσματα και δραστηριότητες για μικρές ερεθίσματα και δραστηριότητες για μικρές ομάδες παιδιών και όχι για όλη την τάξηομάδες παιδιών και όχι για όλη την τάξη

Page 25: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 2525

Κριτική στον Κριτική στον PiagetPiaget

Η θεωρία των σταδίων του Η θεωρία των σταδίων του Piaget Piaget υποεκτιμά τις ικανότητες των παιδιώνυποεκτιμά τις ικανότητες των παιδιών

Η μετάβαση μεταξύ των σταδίων μπορεί να Η μετάβαση μεταξύ των σταδίων μπορεί να μην είναι μόνο ποιοτική αλλά και ποσοτικήμην είναι μόνο ποιοτική αλλά και ποσοτική

Page 26: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 2626

Κριτική στον Κριτική στον PiagetPiaget

Τα παιδιά συνήθως Τα παιδιά συνήθως δεν είναι μόνα αλλά δεν είναι μόνα αλλά δέχονται δέχονται κοινωνικές κοινωνικές επιρροές επιρροές

Η θεωρία του Η θεωρία του Piaget Piaget παραμένει ισχυρή. παραμένει ισχυρή. Οι κριτικοί του την Οι κριτικοί του την επεκτείνουν δεν την επεκτείνουν δεν την γκρεμίζουν γκρεμίζουν

Page 27: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 2727

Ανακαλυπτική μάθησηΑνακαλυπτική μάθηση (Bruner, 1996)(Bruner, 1996)

ΑνακαλυπτικήΜάθηση

βασική θεωρία για τη μάθηση

οι μαθητές

ο εκπαιδευτικός

σταδιακή, καθοδηγούμενηανακάλυψη

των γνώσεων μέσα από ανακαλυπτικές

διαδικασίες (πείραμα,δοκιμή, επαλήθευση

ή διάψευση)

έχει το ρόλο του εμψυχωτή,του διευκολυντή,

του καθοδηγητή στη διαδικασία της ανακάλυψης

ενεργοποίηση τηςαναλυτικής και

διαισθητικής σκέψηςτων μαθητών και γενικά

των ανώτερων διεργασιώνπου σχετίζονται με

την επίλυση προβλημάτων

«Κάθε αντικείμενο μπορεί να διδαχθεί σε κάθε παιδί σε οποιαδήποτε ηλικία

αρκεί να του προσφερθεί με μια μορφή κατάλληλη και αποτελεσματική»

Bruner 1973

Page 28: Paid Did Elliniadou 3 4

Κάθε αντικείμενο Κάθε αντικείμενο μπορεί να διδαχθεί σε μπορεί να διδαχθεί σε

κάθε παιδί σε κάθε παιδί σε οποιαδήποτε ηλικία οποιαδήποτε ηλικία

αρκεί να παρουσιαστεί αρκεί να παρουσιαστεί σ' αυτό με μια μορφή σ' αυτό με μια μορφή

κατάλληλη και κατάλληλη και αποτελεσματική αποτελεσματική

(Bruner 1973)(Bruner 1973)

Learning by doing

Page 29: Paid Did Elliniadou 3 4

OOι γνώσεις δεν είναι απλές ι γνώσεις δεν είναι απλές αναπαραστάσεις του αναπαραστάσεις του

φυσικού κόσμου, αλλά φυσικού κόσμου, αλλά αλληλοσυσχετίζονται, αλληλοσυσχετίζονται,

οργανωμένες σε μια δομή, οργανωμένες σε μια δομή, αποτελούν ένα νοητικό αποτελούν ένα νοητικό

πρότυπο, χάρη στο οποίο πρότυπο, χάρη στο οποίο μπορούμε να προβλέπουμε μπορούμε να προβλέπουμε και να κάνουμε υποθέσεις.και να κάνουμε υποθέσεις.

Page 30: Paid Did Elliniadou 3 4

Η Η ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΔΟΜΗΓΝΩΣΤΙΚΗ ΔΟΜΗ περιλαμβάνει:περιλαμβάνει:

γνώσειςγνώσειςικανότητεςικανότητες

τεχνικές επίλυσης τεχνικές επίλυσης προβλημάτωνπροβλημάτων

θετική στάση απέναντι θετική στάση απέναντι στην επίλυση στην επίλυση προβλημάτωνπροβλημάτων

Page 31: Paid Did Elliniadou 3 4
Page 32: Paid Did Elliniadou 3 4

1.1. Το πρώτο σύστημα Το πρώτο σύστημα που αναπτύσσεται που αναπτύσσεται

είναι το είναι το σύστημα της σύστημα της πραξιακής πραξιακής

αναπαράστασηςαναπαράστασης,, (0-3) (0-3) αντίστοιχο με το αντίστοιχο με το

στάδιο της στάδιο της αισθησιοκινητικής αισθησιοκινητικής νοημοσύνης του νοημοσύνης του Piaget, Piaget, συνιστά μια συνιστά μια

παραδειγματική παραδειγματική διδασκαλία με τη χρήση διδασκαλία με τη χρήση

προτύπων επίδειξης, προτύπων επίδειξης, παιχνίδια ρόλων και παιχνίδια ρόλων και

παραδειγμάτωνπαραδειγμάτων

Page 33: Paid Did Elliniadou 3 4

22. Το δεύτερο είναι . Το δεύτερο είναι το το σύστημα της σύστημα της

εικονιστικής εικονιστικής αναπαράστασηςαναπαράστασης (3-(3-

8) 8) όταν πια οι όταν πια οι πράξεις πράξεις

διατηρούνται στο διατηρούνται στο νου μέσω εικόνων νου μέσω εικόνων που συνδέονται με που συνδέονται με

αυτέςαυτές..Συνιστά μάθηση μέσα Συνιστά μάθηση μέσα

από εικόνες, από εικόνες, σχεδιαγράμματα, σχεδιαγράμματα,

σκίτσα και ζωγραφιές σκίτσα και ζωγραφιές π.χ. Γεωγραφία, π.χ. Γεωγραφία,

Ιστορία.Ιστορία.

Page 34: Paid Did Elliniadou 3 4

3. Το τρίτο πια στάδιο είναι 3. Το τρίτο πια στάδιο είναι όταν τα αντικείμενα , οι όταν τα αντικείμενα , οι

πράξεις, οι έννοιες πράξεις, οι έννοιες αναπαρίστανται πια από αναπαρίστανται πια από σύμβολα συνδεδεμένα με σύμβολα συνδεδεμένα με αυτές. Είναι το αυτές. Είναι το σύστημα σύστημα

της της συμβολικής συμβολικής αναπαράστασηςαναπαράστασης,, (8- ) (8- ) όπου πια παίζει κυρίαρχο όπου πια παίζει κυρίαρχο

ρόλο η γλώσσα και τα άλλα ρόλο η γλώσσα και τα άλλα συμβολικά συστήματασυμβολικά συστήματα..

Κάθε σύστημα είναι κυρίαρχο Κάθε σύστημα είναι κυρίαρχο στα διάφορα στάδια, αλλά στα διάφορα στάδια, αλλά συνυπάρχουν και τα άλλα συνυπάρχουν και τα άλλα δύο σε όλες τις ηλικίες.δύο σε όλες τις ηλικίες.

Page 35: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 3535

Σπειροειδής διάταξη της ύλης στα αναλυτικά προγράμματα

Page 36: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 3636

Ο μαθητής παράγει μάθηση, δεν είναι απλός Ο μαθητής παράγει μάθηση, δεν είναι απλός δέκτης αλλά παραγωγός και δέκτης αλλά παραγωγός και μετασχηματιστής πληροφοριώνμετασχηματιστής πληροφοριών

έμφαση στη μάθηση στο σχολείοέμφαση στη μάθηση στο σχολείο Πλεονεκτήματα: η ελεύθερη, ενεργητική Πλεονεκτήματα: η ελεύθερη, ενεργητική

και αυτόνομη συμμετοχή του μαθητή στην και αυτόνομη συμμετοχή του μαθητή στην μαθησιακή διαδικασία, μαθησιακή διαδικασία, (αυτοκαθοδηγούμενη μάθηση) η ανάπτυξη (αυτοκαθοδηγούμενη μάθηση) η ανάπτυξη της δημιουργικής και διαισθητικής σκέψης, της δημιουργικής και διαισθητικής σκέψης, η ανάπτυξη εσωτερικών κινήτρων, η η ανάπτυξη εσωτερικών κινήτρων, η μεταβίβαση της μάθησης και η ικανότητα μεταβίβαση της μάθησης και η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων.επίλυσης προβλημάτων.

Η θεωρία αυτή στοχεύει στο Η θεωρία αυτή στοχεύει στο να μαθαίνει να μαθαίνει το παιδί πώς να μαθαίνειτο παιδί πώς να μαθαίνει..

Page 37: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 3737

Νοηματική-Προσληπτική Νοηματική-Προσληπτική μάθηση μάθηση Ausubel (1918- 2008 )Ausubel (1918- 2008 )

First find out what students First find out what students know; then teach them know; then teach them accordingly accordingly (1968)(1968)

οι νέες γνώσεις συνδέονται, με οι νέες γνώσεις συνδέονται, με τις ήδη υπάρχουσες τις ήδη υπάρχουσες οργανωμένες γνώσεις. οργανωμένες γνώσεις.

Page 38: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 3838

Ο μαθητής Ο μαθητής δεν βρίσκεται σε κατάσταση δεν βρίσκεται σε κατάσταση παθητικότηταςπαθητικότητας, , όταν όταν οι μαθητές οι μαθητές ενδιαφέρονται για το διδασκόμενο ενδιαφέρονται για το διδασκόμενο αντικείμενο. Επομένως, η παραληπτική αντικείμενο. Επομένως, η παραληπτική μάθηση είναι ουσιαστική και σταθερή, αρκεί μάθηση είναι ουσιαστική και σταθερή, αρκεί η νέα ύλη η νέα ύλη να συσχετιστείνα συσχετιστεί με τη συγκεκριμένη με τη συγκεκριμένη γνωστική δομή του κάθε μαθητή χωριστά.γνωστική δομή του κάθε μαθητή χωριστά.

Οι Οι «προκαταβολικοί οργανωτές» «προκαταβολικοί οργανωτές» ((advanced organizers)advanced organizers) συνιστούν ένα συνιστούν ένα προετοιμασμένο σύνολο ιδεών, οι οποίες προετοιμασμένο σύνολο ιδεών, οι οποίες παρουσιάζονται στουςπαρουσιάζονται στους μαθητές πριν από το μαθητές πριν από το κύριο μάθημα και δημιουργούν το αναγκαίο κύριο μάθημα και δημιουργούν το αναγκαίο υπόβαθρουπόβαθρο για τη νέα γνώση.για τη νέα γνώση.

Page 39: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 3939

την αρχή της προοδευτικής διαφοροποίησης της την αρχή της προοδευτικής διαφοροποίησης της γνώσηςγνώσης: πρώτα προσφέρονται γενικές, καθολικές και : πρώτα προσφέρονται γενικές, καθολικές και περιεκτικές έννοιες και στη συνέχεια οι λεπτομερείς και περιεκτικές έννοιες και στη συνέχεια οι λεπτομερείς και συγκεκριμένες πληροφορίεςσυγκεκριμένες πληροφορίες

την αρχή της ενσωματωμένης συσχέτισηςτην αρχή της ενσωματωμένης συσχέτισης: Ο μαθητής : Ο μαθητής πρέπει να μάθει να βρίσκει σχέσεις και διασυνδέσεις πρέπει να μάθει να βρίσκει σχέσεις και διασυνδέσεις ανάμεσα στα διάφορα μαθήματαανάμεσα στα διάφορα μαθήματα

την αρχή της χρήσης προκαταβολικών οργανωτώντην αρχή της χρήσης προκαταβολικών οργανωτών:: είναι οργανωτικές διδακτικές βοήθειες, τα «σημεία είναι οργανωτικές διδακτικές βοήθειες, τα «σημεία στήριξης», και στοχεύουν να εξηγήσουν, να ολοκληρώσουν στήριξης», και στοχεύουν να εξηγήσουν, να ολοκληρώσουν και να συσχετίσουν τη νέα μαθησιακή ύλη με την και να συσχετίσουν τη νέα μαθησιακή ύλη με την προηγούμενη. Υπάρχουν δυο είδη προκαταβολικών προηγούμενη. Υπάρχουν δυο είδη προκαταβολικών οργανωτώνοργανωτών

την αρχή της σταθεροποίησηςτην αρχή της σταθεροποίησης: : η διαδικασία της η διαδικασία της νοηματικής μάθησης θεωρείται ότι έχει αποπερατωθεί νοηματικής μάθησης θεωρείται ότι έχει αποπερατωθεί όταν οι νέες πληροφορίες αποκτήσουν καθαρότητα, όταν οι νέες πληροφορίες αποκτήσουν καθαρότητα, σταθερότητα και είναι καλά οργανωμένες, άρα αποτελούν σταθερότητα και είναι καλά οργανωμένες, άρα αποτελούν τις νέες μετασχηματισμένες έννοιες.τις νέες μετασχηματισμένες έννοιες.

Page 40: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 4040

Ο GagnΟ Gagnee υποστηρίζει, ότι υπάρχουν υποστηρίζει, ότι υπάρχουν διαφορετικά διαφορετικά είδη μάθησηςείδη μάθησης

Η φύση τους είναι αθροιστική και η Η φύση τους είναι αθροιστική και η εκμάθηση της μιας προϋποθέτει την εκμάθηση της μιας προϋποθέτει την εκμάθηση όλων των προηγούμενων:εκμάθηση όλων των προηγούμενων:

Το αθροιστικό μοντέλο του Το αθροιστικό μοντέλο του GagneGagne

Page 41: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 4141

Πληροφορίες και γνώσεις (αναφέρω και Πληροφορίες και γνώσεις (αναφέρω και απομνημονεύω)απομνημονεύω)

Νοητικές δεξιότητεςΝοητικές δεξιότητες Γνωστικές στρατηγικές (επινοώ ή Γνωστικές στρατηγικές (επινοώ ή

δημιουργώ)δημιουργώ) οι στάσεις (επιλέγω)οι στάσεις (επιλέγω) Κινητικές δεξιότητες (εκτελώ)Κινητικές δεξιότητες (εκτελώ)

Ταξινόμηση Ταξινόμηση

στόχωνστόχων

Page 42: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 4242

Μοντέλο επεξεργασίας της Μοντέλο επεξεργασίας της πληροφορίαςπληροφορίας

◘ το ανθρώπινο το ανθρώπινο πνεύμα πνεύμα μοντελοποιείται μοντελοποιείται ως ένα σύστημα ως ένα σύστημα επεξεργασίας επεξεργασίας της πληροφορίαςτης πληροφορίας

◘ κάθε γνωστική κάθε γνωστική διεργασία διεργασία συνίσταται σεσυνίσταται σε επεξεργασίες επεξεργασίες αναπαραστάσειςαναπαραστάσεις

42

Είσοδοι δεδομένων (input)

[αισθήσεις]

αισθητηριακή μνήμη από 0,1 μέχρι 1 sec για την όραση και από 2 – 4

sec για την ακοή

επεξεργασίες

αναπαραστάσεις(δημιουργήθηκαν σε μια συγκεκριμένη κατάσταση και για συγκεκριμένους στόχους και βρίσκονται

αποθηκευμένες στη «βραχυπρόθεσμη μνήμη»

Έξοδοι επεξεργασμένων αποτελεσμάτων (output)

(συμπεριφορά)

Page 43: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 4343

Το μοντέλο επεξεργασίας πληροφοριών (Μ.Ε.Π), (information processing Το μοντέλο επεξεργασίας πληροφοριών (Μ.Ε.Π), (information processing learning) μελετά τον τρόπο με τον οποίον η γνώση εισέρχεται, learning) μελετά τον τρόπο με τον οποίον η γνώση εισέρχεται,

αποθηκεύεται και ανακαλείται από τη μνήμη.αποθηκεύεται και ανακαλείται από τη μνήμη. Αυτή ήταν η πιο εξέχουσα Αυτή ήταν η πιο εξέχουσα

γνωστική θεωρία του 20ου αιώνα και έχει σημαντικές εφαρμογές στην γνωστική θεωρία του 20ου αιώνα και έχει σημαντικές εφαρμογές στην διδασκαλία. διδασκαλία.

Page 44: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 4444

◘ οι γνώσεις είναι δομές σταθεροποιημένες στη οι γνώσεις είναι δομές σταθεροποιημένες στη «μακροπρόθεσμη μνήμη»«μακροπρόθεσμη μνήμη»◘ περιστασιακές οι αναπαραστάσεις, για περιστασιακές οι αναπαραστάσεις, για

συγκεκριμένο σκοπό στη «βραχυπρόθεσμη συγκεκριμένο σκοπό στη «βραχυπρόθεσμη μνήμη (μνήμη (RAMRAM)»)»

◘ η μάθηση συντελείται όταν οι πληροφορίες η μάθηση συντελείται όταν οι πληροφορίες μεταφέρονται από τη βραχυπρόθεσμη στη μεταφέρονται από τη βραχυπρόθεσμη στη μακροπρόθεσμη μνήμημακροπρόθεσμη μνήμη

◘ «μόρφωση είναι αυτό που μένει και «μόρφωση είναι αυτό που μένει και επιδρά στη συμπεριφορά μας αφού επιδρά στη συμπεριφορά μας αφού ξεχάσουμε όλες τις συγκεκριμένες ξεχάσουμε όλες τις συγκεκριμένες γνώσεις που πήραμε στο σχολείο»γνώσεις που πήραμε στο σχολείο»

44

Page 45: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 4545

Στηρίζεται στην Στηρίζεται στην αντίληψη ότι το αντίληψη ότι το ανθρώπινο μυαλό ανθρώπινο μυαλό συνεχώς προσλαμβάνει συνεχώς προσλαμβάνει πληροφορίες πληροφορίες περιβάλλον, τις περιβάλλον, τις επεξεργάζεται και τις επεξεργάζεται και τις αποθηκεύει αναλόγως σε αποθηκεύει αναλόγως σε μνήμες διαφορετικής μνήμες διαφορετικής χωρητικότητας. χωρητικότητας.

Ο εγκέφαλος, δηλαδή, Ο εγκέφαλος, δηλαδή, λειτουργεί όπως ένας λειτουργεί όπως ένας ηλεκτρονικός ηλεκτρονικός υπολογιστής, στον οποίο υπολογιστής, στον οποίο εισάγονται στοιχεία εισάγονται στοιχεία πληροφοριών, γίνεται η πληροφοριών, γίνεται η επεξεργασία τους και επεξεργασία τους και προκύπτουν τα προκύπτουν τα αποτελέσματα που αποτελέσματα που δείχνουν ότι η μάθηση δείχνουν ότι η μάθηση πραγματοποιήθηκε. πραγματοποιήθηκε.

Page 46: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 4646

Η θεωρία επεξεργασίας πληροφοριών δίνει μεγάλη Η θεωρία επεξεργασίας πληροφοριών δίνει μεγάλη έμφαση στη έμφαση στη μνήμημνήμη. Η μνήμη, όπως είναι γνωστό, . Η μνήμη, όπως είναι γνωστό, διακρίνεται σε διακρίνεται σε βραχυπρόθεσμηβραχυπρόθεσμη και και μακροπρόθεσμημακροπρόθεσμη. .

Η Η βραχυπρόθεσμηβραχυπρόθεσμη αποτελεί το χώρο επεξεργασίας αποτελεί το χώρο επεξεργασίας των πληροφοριών. Τα δεδομένα κωδικοποιούνται, των πληροφοριών. Τα δεδομένα κωδικοποιούνται, εναποθηκεύονται προσωρινά εκεί και διατηρούνται εναποθηκεύονται προσωρινά εκεί και διατηρούνται για μερικά μόνο δευτερόλεπτα. για μερικά μόνο δευτερόλεπτα.

Μέσω όμως της Μέσω όμως της επανάληψηςεπανάληψης, οι πληροφορίες , οι πληροφορίες διατηρούνται περισσότερο χρόνο, διατηρούνται περισσότερο χρόνο, συστηματοποιούνται, δομούνται με κατάλληλο τρόπο συστηματοποιούνται, δομούνται με κατάλληλο τρόπο και εναποθηκεύονται μόνιμα στη και εναποθηκεύονται μόνιμα στη μακροπρόθεσμη μακροπρόθεσμη μνήμη. μνήμη.

Στην περίπτωση ανάκλησης των πληροφοριών από τη Στην περίπτωση ανάκλησης των πληροφοριών από τη μακροπρόθεσμη μνήμη γίνεται πρώτα το πέρασμά μακροπρόθεσμη μνήμη γίνεται πρώτα το πέρασμά τους στη βραχυπρόθεσμη και ύστερα η εξωτερίκευσή τους στη βραχυπρόθεσμη και ύστερα η εξωτερίκευσή τους στο περιβάλλον. τους στο περιβάλλον.

Page 47: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 4747

Η ανθρώπινη μνήμη μοιάζει με μια Η ανθρώπινη μνήμη μοιάζει με μια βιβλιοθήκη, στην οποία η κωδικοποίηση βιβλιοθήκη, στην οποία η κωδικοποίηση γίνεται σύμφωνα με ορισμένες αρχές και γίνεται σύμφωνα με ορισμένες αρχές και κατ’ αυτόν τον τρόπο γίνεται εφικτή η κατ’ αυτόν τον τρόπο γίνεται εφικτή η ανάκληση των πληροφοριών, όταν τις ανάκληση των πληροφοριών, όταν τις χρειαζόμαστε. χρειαζόμαστε.

Η αποτελεσματική κωδικοποίηση μπορεί να Η αποτελεσματική κωδικοποίηση μπορεί να βελτιωθεί με πολλούς τρόπους, π.χ. βελτιωθεί με πολλούς τρόπους, π.χ.

α. με την άσκηση, α. με την άσκηση, β. με την οργάνωση του υλικού, β. με την οργάνωση του υλικού, γ. με την εποπτικότητα του υλικού, γ. με την εποπτικότητα του υλικού, δ. με την ενεργοποίηση του υποκειμένου, δ. με την ενεργοποίηση του υποκειμένου, ε. με τα κίνητρα του υποκειμένου κ.ά.ε. με τα κίνητρα του υποκειμένου κ.ά.

Page 48: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 4848

1. Η άσκηση1. Η άσκηση Η πιο αποτελεσματική μέθοδος για την καλή Η πιο αποτελεσματική μέθοδος για την καλή

απομνημόνευση είναι η άσκηση και η επανάληψη. απομνημόνευση είναι η άσκηση και η επανάληψη. Οι σχετικές έρευνες αλλά και η καθημερινή πείρα Οι σχετικές έρευνες αλλά και η καθημερινή πείρα δείχνουν ότι η επανάληψη εξασφαλίζει την δείχνουν ότι η επανάληψη εξασφαλίζει την συγκράτηση και η άσκηση βελτιώνει την συγκράτηση και η άσκηση βελτιώνει την απομνημόνευση. Για αυτό και λέγεται συχνά ότι η απομνημόνευση. Για αυτό και λέγεται συχνά ότι η επανάληψη είναι η μήτηρ της μαθήσεως. επανάληψη είναι η μήτηρ της μαθήσεως.

Το πρόβλημα στην περίπτωση αυτή είναι η Το πρόβλημα στην περίπτωση αυτή είναι η διάρκεια της επανάληψης και της άσκησης. διάρκεια της επανάληψης και της άσκησης. Συνήθως το άτομο διακόπτει την προσπάθεια, Συνήθως το άτομο διακόπτει την προσπάθεια, μόλις επιτυγχάνει την αλάνθαστη αναπαραγωγή. μόλις επιτυγχάνει την αλάνθαστη αναπαραγωγή. Η συνέχιση της άσκησης και πέρα από το σημείο Η συνέχιση της άσκησης και πέρα από το σημείο αυτό λέγεται «υπερμάθηση» (αυτό λέγεται «υπερμάθηση» (overlearningoverlearning). ).

Σύμφωνα με νεότερα ερευνητικά δεδομένα η Σύμφωνα με νεότερα ερευνητικά δεδομένα η υπερμάθηση οδηγεί σε βελτίωση των μνημονικών υπερμάθηση οδηγεί σε βελτίωση των μνημονικών επιδόσεων. επιδόσεων.

Page 49: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 4949

Αποδείχθηκε εξάλλου ότι η άσκηση ύστερα από Αποδείχθηκε εξάλλου ότι η άσκηση ύστερα από διαφορετικές λανθάνουσες περιόδους παίζει διαφορετικές λανθάνουσες περιόδους παίζει αποφασιστικό ρόλο στην απομνημόνευση. αποφασιστικό ρόλο στην απομνημόνευση.

Αν γίνει η εξέταση αμέσως μετά από την Αν γίνει η εξέταση αμέσως μετά από την άσκηση, τότε είναι αποτελεσματικότερη η άσκηση, τότε είναι αποτελεσματικότερη η συγκράτηση. Η εξέταση παίζει στην περίπτωση συγκράτηση. Η εξέταση παίζει στην περίπτωση αυτή και τον ρόλο μιας παραπέρα άσκησης. αυτή και τον ρόλο μιας παραπέρα άσκησης.

Τον ίδιο ρόλο παίζουν επίσης και οι σχολικές Τον ίδιο ρόλο παίζουν επίσης και οι σχολικές εξετάσεις και για τον λόγο αυτό συνηθίζουμε εξετάσεις και για τον λόγο αυτό συνηθίζουμε να επιλέγουμε ως θέματα εξετάσεων τα πιο να επιλέγουμε ως θέματα εξετάσεων τα πιο σπουδαία κατά την γνώμη μας σημεία του σπουδαία κατά την γνώμη μας σημεία του μαθήματος.μαθήματος.

Page 50: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 5050

Η κατάλληλη κατανομή των διαλειμμάτων κατά Η κατάλληλη κατανομή των διαλειμμάτων κατά την άσκηση αποτελεί σοβαρό παράγοντα ο την άσκηση αποτελεί σοβαρό παράγοντα ο οποίος επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της οποίος επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της απομνημόνευσης, επειδή τα διαλείμματα απομνημόνευσης, επειδή τα διαλείμματα αποτρέπουν την κόπωση.αποτρέπουν την κόπωση.

Δεν υπάρχει όμως ένας γενικός κανόνας ο Δεν υπάρχει όμως ένας γενικός κανόνας ο οποίος να ρυθμίζει λεπτομέρειες της κατανομής οποίος να ρυθμίζει λεπτομέρειες της κατανομής αυτής, επειδή η ιδεώδης κατανομή εξαρτάται αυτής, επειδή η ιδεώδης κατανομή εξαρτάται από τα κίνητρα του υποκειμένου που από τα κίνητρα του υποκειμένου που απομνημονεύει, από τον βαθμό της ενεργητικής απομνημονεύει, από τον βαθμό της ενεργητικής του συμμετοχής κατά την απομνημόνευση κλπ. του συμμετοχής κατά την απομνημόνευση κλπ.

Page 51: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 5151

Όταν το υλικό που απομνημονεύει ο μαθητής είναι Όταν το υλικό που απομνημονεύει ο μαθητής είναι ανιαρό (π.χ. συλλαβές χωρίς νόημα, αριθμοί κλπ.), ανιαρό (π.χ. συλλαβές χωρίς νόημα, αριθμοί κλπ.), ενδείκνυται η μαζική μάλλον αντιμετώπισή του, ενδείκνυται η μαζική μάλλον αντιμετώπισή του, επειδή η κατανομή του σε περισσότερες ενότητες επειδή η κατανομή του σε περισσότερες ενότητες συμβάλλει στην εξασθένηση των κινήτρων για συμβάλλει στην εξασθένηση των κινήτρων για άσκηση. άσκηση.

Αντίθετα σε δύσκολα προβλήματα, οπότε τα κίνητρα Αντίθετα σε δύσκολα προβλήματα, οπότε τα κίνητρα είναι δεδομένα, συνιστάται η κατά διαλείμματα είναι δεδομένα, συνιστάται η κατά διαλείμματα αντιμετώπιση του θέματος. αντιμετώπιση του θέματος.

Με άλλα λόγια δηλ. όσο απομνημονεύουμε μηχανικά, Με άλλα λόγια δηλ. όσο απομνημονεύουμε μηχανικά, τόσο η μαζική άσκηση είναι καλύτερη, όσο κριτικά, τόσο η μαζική άσκηση είναι καλύτερη, όσο κριτικά, τόσο η κατανομή της άσκησης σε επιμέρους τόσο η κατανομή της άσκησης σε επιμέρους ενότητες είναι αποτελεσματικότερη.ενότητες είναι αποτελεσματικότερη.

Page 52: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 5252

2. Η οργάνωση του υλικού2. Η οργάνωση του υλικού Σύμφωνα με την επικρατούσα θεωρία απομνημονεύουμε Σύμφωνα με την επικρατούσα θεωρία απομνημονεύουμε

ευκολότερα ιδέες και νοήματα, δυσκολότερα γεγονότα ευκολότερα ιδέες και νοήματα, δυσκολότερα γεγονότα και ελάχιστα υλικό χωρίς νόημα. Για αυτόν τον λόγο και ελάχιστα υλικό χωρίς νόημα. Για αυτόν τον λόγο όταν έχουμε να απομνημονεύσουμε υλικό χωρίς νόημα, όταν έχουμε να απομνημονεύσουμε υλικό χωρίς νόημα, προσπαθούμε να του δώσουμε νόημα, για να το προσπαθούμε να του δώσουμε νόημα, για να το απομνημονεύσουμε καλύτερα. απομνημονεύσουμε καλύτερα.

Όταν π.χ. θέλω να θυμάμαι τον αριθμό τηλεφώνου του Όταν π.χ. θέλω να θυμάμαι τον αριθμό τηλεφώνου του φίλου μου 453.789, προσπαθώ να τον συγκρατήσω φίλου μου 453.789, προσπαθώ να τον συγκρατήσω ευκολότερα, συνδυάζοντας τα τρία πρώτα ψηφία με την ευκολότερα, συνδυάζοντας τα τρία πρώτα ψηφία με την πτώση της Πόλης και τα άλλα τρία με την γαλλική πτώση της Πόλης και τα άλλα τρία με την γαλλική επανάσταση. επανάσταση.

Ή όταν έχω να απομνημονεύσω τις συλλαβές χωρίς Ή όταν έχω να απομνημονεύσω τις συλλαβές χωρίς νόημα ΤΑΓ, ΜΗΡ, ΡΑΚ, τα καταφέρνω καλύτερα, αν νόημα ΤΑΓ, ΜΗΡ, ΡΑΚ, τα καταφέρνω καλύτερα, αν δώσω στις συλλαβές νόημα και θυμάμαι ΤΑΓάρι, δώσω στις συλλαβές νόημα και θυμάμαι ΤΑΓάρι, ΜΗΡός, ΡΑΚος και ακόμη πιο εύκολα φυσικά, αν ΜΗΡός, ΡΑΚος και ακόμη πιο εύκολα φυσικά, αν συνδυάσω τις τρεις λέξεις σε μια πρόταση, π.χ. είχε το συνδυάσω τις τρεις λέξεις σε μια πρόταση, π.χ. είχε το ΤΑΓάρι πάνω στον ΜΗΡό του και το τύλιξε με τα ΡΑΚη ΤΑΓάρι πάνω στον ΜΗΡό του και το τύλιξε με τα ΡΑΚη του.του.

Page 53: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 5353

Δυστυχώς ένα μεγάλο μέρος του υλικού το οποίο Δυστυχώς ένα μεγάλο μέρος του υλικού το οποίο μαθαίνει το παιδί στο σχολείο έχει πολύ λίγο νόημα μαθαίνει το παιδί στο σχολείο έχει πολύ λίγο νόημα ή αποτελεί για το παιδί υλικό χωρίς νόημα και για ή αποτελεί για το παιδί υλικό χωρίς νόημα και για αυτό ξεχνιέται πολύ γρήγορα μετά από τις αυτό ξεχνιέται πολύ γρήγορα μετά από τις εξετάσεις. εξετάσεις.

Σχετικές έρευνες που έγιναν με σκοπό να Σχετικές έρευνες που έγιναν με σκοπό να διαπιστώσουν το υλικό της σχολικής μάθησης, το διαπιστώσουν το υλικό της σχολικής μάθησης, το οποίο θυμόμαστε καλύτερα και εκείνο το οποίο οποίο θυμόμαστε καλύτερα και εκείνο το οποίο ξεχνούμε περισσότερο, καταλήγουν στο συμπέρασμα ξεχνούμε περισσότερο, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ξεχνάμε γενικά πολύ γρήγορα τις πληροφορίες ότι ξεχνάμε γενικά πολύ γρήγορα τις πληροφορίες που αναφέρονται σε ιστορικά γεγονότα και τεχνικά που αναφέρονται σε ιστορικά γεγονότα και τεχνικά δεδομένα, ενώ πιο γενικές γνώσεις, εφαρμογές των δεδομένα, ενώ πιο γενικές γνώσεις, εφαρμογές των δεδομένων και αρχές τις θυμόμαστε καλύτερα.δεδομένων και αρχές τις θυμόμαστε καλύτερα.

Page 54: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 5454

Μια άλλη μορφή οργάνωσης του υλικού, η οποία Μια άλλη μορφή οργάνωσης του υλικού, η οποία διευκολύνει την συγκράτησή του, είναι η διαίρεσή διευκολύνει την συγκράτησή του, είναι η διαίρεσή του σε ομάδες. του σε ομάδες.

Έτσι όταν θέλω π.χ. Έτσι όταν θέλω π.χ. να θυμούμαι τον αριθμό να θυμούμαι τον αριθμό τηλεφώνου του φίλου μου, δεν τον εντυπώνω όπως τηλεφώνου του φίλου μου, δεν τον εντυπώνω όπως τον βλέπω στον κατάλογο ή όπως γράφεται ως τον βλέπω στον κατάλογο ή όπως γράφεται ως κανονικός αριθμός 830.388, αλλά διαβάζω και κανονικός αριθμός 830.388, αλλά διαβάζω και εντυπώνω 8.30.3.88.εντυπώνω 8.30.3.88.

Page 55: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 5555

Η οργάνωση του υλικού κατά κατηγορίες τέλος διευκολύνει Η οργάνωση του υλικού κατά κατηγορίες τέλος διευκολύνει επίσης σοβαρά την απομνημόνευση. Αν διαβάσουμε τις επίσης σοβαρά την απομνημόνευση. Αν διαβάσουμε τις παρακάτω δέκα λέξειςπαρακάτω δέκα λέξεις

γάτα, άλογο, Λουδίας, βόδι, Αξιός γάτα, άλογο, Λουδίας, βόδι, Αξιός Νέστος, Πηνειός, σκύλος, πρόβατο Νέστος, Πηνειός, σκύλος, πρόβατο

και προσπαθήσουμε να τις απομνημονεύσουμε και θελήσουμε να και προσπαθήσουμε να τις απομνημονεύσουμε και θελήσουμε να κάνουμε το ίδιο με τις εξής δέκα λέξεις κάνουμε το ίδιο με τις εξής δέκα λέξεις

βιβλίο, Αντώνης, μηλιά, κιλό, γαρδένια βιβλίο, Αντώνης, μηλιά, κιλό, γαρδένια λάμπα, αετός, παπούτσι, Δανία, θάλασσα, λάμπα, αετός, παπούτσι, Δανία, θάλασσα,

τότε ασφαλώς η επίδοσή μας θα είναι καλύτερη στην τότε ασφαλώς η επίδοσή μας θα είναι καλύτερη στην απομνημόνευση της πρώτης ομάδας, επειδή στην περίπτωση απομνημόνευση της πρώτης ομάδας, επειδή στην περίπτωση αυτή οι λέξεις κατατάσσονται σε δυο κατηγορίες, ζώα και αυτή οι λέξεις κατατάσσονται σε δυο κατηγορίες, ζώα και ποταμούς, ενώ αυτό είναι δύσκολο να γίνει στην δεύτερη ομάδα.ποταμούς, ενώ αυτό είναι δύσκολο να γίνει στην δεύτερη ομάδα.

Page 56: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 5656

3) Η εποπτικότητα του υλικού3) Η εποπτικότητα του υλικού Η εποπτικότητα του υλικού είναι ένας άλλος σημαντικός Η εποπτικότητα του υλικού είναι ένας άλλος σημαντικός

παράγοντας ο οποίος συντελεί στην καλή απομνημόνευση. παράγοντας ο οποίος συντελεί στην καλή απομνημόνευση. Ο Γερμανός καθηγητής Tausch έκανε σχετικά το εξής πείραμα: Ο Γερμανός καθηγητής Tausch έκανε σχετικά το εξής πείραμα:

Δίδαξε σε τέσσερις ομάδες το ίδιο μάθημα Ζωολογίας. Δίδαξε σε τέσσερις ομάδες το ίδιο μάθημα Ζωολογίας. Στην πρώτη Στην πρώτη ομάδα διάβασε το κείμενο για ένα ζώο. Στην δεύτερη ομάδα ομάδα διάβασε το κείμενο για ένα ζώο. Στην δεύτερη ομάδα παράλληλα προς την ανάγνωση του κειμένου επέδειξε στους παράλληλα προς την ανάγνωση του κειμένου επέδειξε στους μαθητές μια φωτογραφία του ζώου σε φυσικό μέγεθος. Η τρίτη μαθητές μια φωτογραφία του ζώου σε φυσικό μέγεθος. Η τρίτη ομάδα αντί της φωτογραφίας είχε την ευκαιρία να παρατηρήσει ομάδα αντί της φωτογραφίας είχε την ευκαιρία να παρατηρήσει ένα πρόπλασμα του ζώου και η τέταρτη ένα πραγματικό ζώο ένα πρόπλασμα του ζώου και η τέταρτη ένα πραγματικό ζώο βαλσαμωμένο.βαλσαμωμένο.

Όλα τα παιδιά κλήθηκαν στην συνέχεια να απαντήσουν σε είκοσι Όλα τα παιδιά κλήθηκαν στην συνέχεια να απαντήσουν σε είκοσι ερωτήσεις οι οποίες αναφέρονταν σε λεπτομέρειες του κειμένου ερωτήσεις οι οποίες αναφέρονταν σε λεπτομέρειες του κειμένου και μάλιστα όχι μόνον σε εξωτερικά χαρακτηριστικά αλλά και στον και μάλιστα όχι μόνον σε εξωτερικά χαρακτηριστικά αλλά και στον τρόπο ζωής, τον πολλαπλασιασμό, την διατροφή του ζώου κλπ. Ο τρόπο ζωής, τον πολλαπλασιασμό, την διατροφή του ζώου κλπ. Ο μέσος όρος των ορθών απαντήσεων κάθε ομάδας ήταν: α) 11, β) μέσος όρος των ορθών απαντήσεων κάθε ομάδας ήταν: α) 11, β) 13, γ) 14 και δ) 17.13, γ) 14 και δ) 17. Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι η Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι η διαφορετική εποπτικότητα του υλικού επηρεάζει σημαντικά την διαφορετική εποπτικότητα του υλικού επηρεάζει σημαντικά την απομνημόνευση.απομνημόνευση.

Page 57: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 5757

Επιδράσεις των παραπάνω Θεωριών Επιδράσεις των παραπάνω Θεωριών στη Σχολική Πράξηστη Σχολική Πράξη

Οι θεωρητικοί της γνωστικής σχολής και της Οι θεωρητικοί της γνωστικής σχολής και της σχολής της επεξεργασίας των πληροφοριών σχολής της επεξεργασίας των πληροφοριών βλέπουν τη μάθηση, όπως αναλύσαμε διεξοδικά βλέπουν τη μάθηση, όπως αναλύσαμε διεξοδικά παραπάνω, σαν αποτέλεσμα της προσπάθειας των παραπάνω, σαν αποτέλεσμα της προσπάθειας των μαθητών να αντιληφθούν τον κόσμο. μαθητών να αντιληφθούν τον κόσμο.

Ο μαθητής θεωρείται ως μια ενεργός πηγή από Ο μαθητής θεωρείται ως μια ενεργός πηγή από σχέδια, στόχους, μνήμες και αισθήματα που μπορεί σχέδια, στόχους, μνήμες και αισθήματα που μπορεί να τα χρησιμοποιήσει για να κωδικοποιήσει και να να τα χρησιμοποιήσει για να κωδικοποιήσει και να ερμηνεύσει τα εισρέοντα ερεθίσματα, και έτσι να ερμηνεύσει τα εισρέοντα ερεθίσματα, και έτσι να μετουσιώσει τις εμπειρίες του σε έννοιες και νέες μετουσιώσει τις εμπειρίες του σε έννοιες και νέες γνώσεις. γνώσεις.

Page 58: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 5858

Επιδράσεις των παραπάνω Θεωριών Επιδράσεις των παραπάνω Θεωριών στη Σχολική Πράξηστη Σχολική Πράξη

Μάθηση λοιπόν, σύμφωνα με αυτές τις Μάθηση λοιπόν, σύμφωνα με αυτές τις απόψεις, είναι η συσσώρευση, η οργάνωση και απόψεις, είναι η συσσώρευση, η οργάνωση και η χρησιμοποίηση της γνώσης. η χρησιμοποίηση της γνώσης.

Δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στις διαδικασίες Δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στις διαδικασίες της αντίληψης (perception), της προσοχής της αντίληψης (perception), της προσοχής (attention) και της μνήμης (memory).(attention) και της μνήμης (memory).

Page 59: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 5959

Επιδράσεις των παραπάνω Θεωριών Επιδράσεις των παραπάνω Θεωριών στη Σχολική Πράξηστη Σχολική Πράξη

Σε αντίθεση με παλιότερες απόψεις σήμερα Σε αντίθεση με παλιότερες απόψεις σήμερα πιστεύουμε ότι η μνήμη δεν είναι απλώς η πιστεύουμε ότι η μνήμη δεν είναι απλώς η αποθήκευση πληροφοριών και γνώσεων αλλά αποθήκευση πληροφοριών και γνώσεων αλλά η η κωδικοποίησή κωδικοποίησή τους και η κατ’ αυτόν τον τους και η κατ’ αυτόν τον τρόπο διατήρησή τους. τρόπο διατήρησή τους.

Η άποψη αυτή ενισχύεται από πολλά Η άποψη αυτή ενισχύεται από πολλά ερευνητικά δεδομένα. Στην ίδια περίπου ερευνητικά δεδομένα. Στην ίδια περίπου κατεύθυνση ερμηνεύει την μνήμη και η κατεύθυνση ερμηνεύει την μνήμη και η Μορφολογική Ψυχολογία.Μορφολογική Ψυχολογία.

Page 60: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 6060

Επιδράσεις της θεωρίας Επεξεργασίας Επιδράσεις της θεωρίας Επεξεργασίας των Πληροφοριώντων Πληροφοριών

Οι συνέπειες των συνειρμικών-Οι συνέπειες των συνειρμικών-συμπεριφοριστικών θεωριών, των συμπεριφοριστικών θεωριών, των γνωστικών θεωριών αλλά και της θεωρίας γνωστικών θεωριών αλλά και της θεωρίας της σχολής της επεξεργασίας των της σχολής της επεξεργασίας των πληροφοριών για τη μάθηση στο σχολείο πληροφοριών για τη μάθηση στο σχολείο υπήρξαν σημαντικές. υπήρξαν σημαντικές.

Οι θεωρίες αυτές αποτέλεσαν τη βάση για Οι θεωρίες αυτές αποτέλεσαν τη βάση για τον τρόπο συμπεριφοράς των εκπαιδευτικών τον τρόπο συμπεριφοράς των εκπαιδευτικών μέσα στην τάξη. μέσα στην τάξη.

Page 61: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 61

Κοινωνικογνωστικές θεωρίεςΚοινωνικογνωστικές θεωρίες

Κοινωνική μάθηση (Bandura)Κοινωνική μάθηση (Bandura) Κοινωνικός εποικοδομισμός (Vygotsky)Κοινωνικός εποικοδομισμός (Vygotsky) Λεκτική αυτοκαθοδήγηση Λεκτική αυτοκαθοδήγηση

(Meichenbaum)(Meichenbaum) Κατασκευαστική (κονστρουκτιβιστική) – Κατασκευαστική (κονστρουκτιβιστική) –

μετασχηματιστική μάθησημετασχηματιστική μάθηση

Page 62: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 62

Κοινωνική μάθηση-Bandura ή μάθηση Κοινωνική μάθηση-Bandura ή μάθηση μέσω παρατήρησης και μίμησης προτύπουμέσω παρατήρησης και μίμησης προτύπου

•Ο Bandura δεν θεωρεί τον εαυτό του θεωρητικό της κοινωνικής μάθησης˙ προτιμάει τον όρο «κοινωνικογνωστική μάθηση»

•Σύνθετη θεωρία που εμπεριέχει κίνητρα και μηχανισμούς αυτορρύθμισης

•Δίνει έμφαση στις κοινωνικές αφετηρίες της σκέψης και της συμπεριφοράς

•Δίνει έμφαση στη γνωστική πλευρά της συμπεριφοράς και όχι τόσο στην επιρροή του περιβάλλοντος

Page 63: Paid Did Elliniadou 3 4

(Isom, 1998)

Η θεωρία του Η θεωρία του BanduraBandura

Οι άνθρωποι έχουν ιδιαίτερες Οι άνθρωποι έχουν ιδιαίτερες ικανότητες για μάθηση, οι οποίες ικανότητες για μάθηση, οι οποίες τους διαφοροποιούν από τα άλλα είδη τους διαφοροποιούν από τα άλλα είδη

Σύμφωνα με την κοινωνικογνωστική Σύμφωνα με την κοινωνικογνωστική θεωρία οι άνθρωποι διαθέτουν τρία θεωρία οι άνθρωποι διαθέτουν τρία χαρακτηριστικά:χαρακτηριστικά: ΜίμησηΜίμηση ΑναστοχασμόΑναστοχασμό Αυτορρύθμιση συμπεριφοράςΑυτορρύθμιση συμπεριφοράς

Page 64: Paid Did Elliniadou 3 4

(Albert Bandura, Francis Marion University, n.d.)

Ο Ο Bandura Bandura πίστευε ότι τα κίνητρα και οι πίστευε ότι τα κίνητρα και οι πράξεις ενός ατόμου βασίζονται στα πράξεις ενός ατόμου βασίζονται στα πιστεύω τους και τα βιώματά τουςπιστεύω τους και τα βιώματά τους. . Τα Τα κίνητρα εμπεριέχουνκίνητρα εμπεριέχουν:: Προηγούμενες ενισχύσεις ενός πιο παραδοσιακού Προηγούμενες ενισχύσεις ενός πιο παραδοσιακού

συμπεριφορισμούσυμπεριφορισμού Την προσδοκία περαιτέρω ενίσχυσηςΤην προσδοκία περαιτέρω ενίσχυσης Ενίσχυση μέσω μίμησης προτύπωνΕνίσχυση μέσω μίμησης προτύπων

Σύμφωνα με τονΣύμφωνα με τον Bandura, Bandura, προκειμένου να προκειμένου να μάθουμε:μάθουμε: Παρατηρούμε προσεκτικάΠαρατηρούμε προσεκτικά ΘυμόμαστεΘυμόμαστε Είμαστε σε θέση να αναπαραγάγουμε τη Είμαστε σε θέση να αναπαραγάγουμε τη

συμπεριφοράσυμπεριφορά

Η θεωρία του Η θεωρία του BanduraBandura

Page 65: Paid Did Elliniadou 3 4

(Peebles, 2003)

The Bobo Doll StudyThe Bobo Doll Study Στο διάσημο πείραμα του 1961, παιδιά Στο διάσημο πείραμα του 1961, παιδιά

παρατήρησαν σε μια ταινία κάποιους ενήλικες παρατήρησαν σε μια ταινία κάποιους ενήλικες να να χτυπούν μια κούκλα, την χτυπούν μια κούκλα, την BoboBobo. Όταν τα παιδιά . Όταν τα παιδιά αφέθηκαν μόνα με την κούκλα, μιμήθηκαν τους αφέθηκαν μόνα με την κούκλα, μιμήθηκαν τους ενήλικες. Ο ενήλικες. Ο Bandura Bandura έδειξε πώς οι παρατηρητές έδειξε πώς οι παρατηρητές μιμούνται τη βία που βλέπουν.μιμούνται τη βία που βλέπουν.

Σύμφωνα με την έρευνα, τοΣύμφωνα με την έρευνα, το 88% 88% των παιδιών των παιδιών μιμήθηκε την επιθετική συμπεριφορά των ενηλίκων μιμήθηκε την επιθετική συμπεριφορά των ενηλίκων στην ταινία. στην ταινία.

Οκτώ μήνες αργότερα, το Οκτώ μήνες αργότερα, το 40% 40% των ίδιων παιδιών των ίδιων παιδιών αναπαρήγαγε τη βίαιη συμπεριφορά που είχε δει αναπαρήγαγε τη βίαιη συμπεριφορά που είχε δει στο πείραμα με την κούκλαστο πείραμα με την κούκλα..

Page 66: Paid Did Elliniadou 3 4

(Albert Bandura: Biographical Sketch, n.d.)

Τα παιδιά είδαν τρεις εκδοχές Τα παιδιά είδαν τρεις εκδοχές του φιλμ. Στην πρώτη οι του φιλμ. Στην πρώτη οι ενήλικες συγχαίρονταν για την ενήλικες συγχαίρονταν για την επιθετική συμπεριφορά τους. επιθετική συμπεριφορά τους.

Στη δεύτερη οι ενήλικες Στη δεύτερη οι ενήλικες κάθονταν στη γωνία μετά από κάθονταν στη γωνία μετά από την πράξη τους. την πράξη τους.

Στην Τρίτη εκδοχή οι ενήλικες Στην Τρίτη εκδοχή οι ενήλικες αποχωρούσαν από το δωμάτιο.αποχωρούσαν από το δωμάτιο.

Αν και το συμπέρασμα Αν και το συμπέρασμα θεωρήθηκε από πολλούς θεωρήθηκε από πολλούς πρώιμο, ο πρώιμο, ο Bandura Bandura ισχυρίστηκε ισχυρίστηκε ότι απέδειξε την μάθηση της ότι απέδειξε την μάθηση της επιθετικότητας μέσω της επιθετικότητας μέσω της μίμησης προτύπων. μίμησης προτύπων.

The Bobo Doll Study The Bobo Doll Study (cont.)(cont.)

Page 67: Paid Did Elliniadou 3 4

(Isom, 1998)

ΚίνητραΚίνητρα

Ο Ο Albert Bandura Albert Bandura δήλωσε ότι η σύλληψη δήλωσε ότι η σύλληψη της θεωρίας του βασίστηκε στο βιβτης θεωρίας του βασίστηκε στο βιβλλίοίο Social Learning and ImitationSocial Learning and Imitation τωντων Dollard and Miller. Dollard and Miller. Σύμφωνα με τους Σύμφωνα με τους αναφερόμενους συγγραφείς, η αναφερόμενους συγγραφείς, η ανάπτυξη απαιτεί έναν ισχυρότερο ανάπτυξη απαιτεί έναν ισχυρότερο μηχανισμό πέρα από τη δοκιμή και την μηχανισμό πέρα από τη δοκιμή και την πλάνη. πλάνη.

Page 68: Paid Did Elliniadou 3 4

(Isom, 1998)

ΣτάσειςΣτάσεις

Ο Ο Bandura Bandura πίστευε ότι η ψυχολογική πίστευε ότι η ψυχολογική έρευνα πρέπει να διεξάγεται στο έρευνα πρέπει να διεξάγεται στο εργαστήριο έτσι ώστε να ελεγχτούν εργαστήριο έτσι ώστε να ελεγχτούν παράγοντες που επηρεάζουν τη παράγοντες που επηρεάζουν τη συμπεριφοράσυμπεριφορά

Page 69: Paid Did Elliniadou 3 4

(Isom, 1998)

ΣτάσειςΣτάσεις

ΟΟ Bandura Bandura πίστευε ότι η επιθετική πίστευε ότι η επιθετική συμπεριφορά ενισχύεται από τα μέλη συμπεριφορά ενισχύεται από τα μέλη της οικογένειας, τα οποία είναι τα της οικογένειας, τα οποία είναι τα κύρια πρότυπα μίμησης. Τα παιδιά κύρια πρότυπα μίμησης. Τα παιδιά αναπαράγουν συμπεριφορές τις αναπαράγουν συμπεριφορές τις οποίες χρησιμοποιούν οι γονείς τους οποίες χρησιμοποιούν οι γονείς τους όταν όταν αλληλεπιδρούν αλληλεπιδρούν με τους άλλους. Η με τους άλλους. Η επιθετικότητα πρέπει να διαγνωστεί επιθετικότητα πρέπει να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί σε νεαρή και να αντιμετωπιστεί σε νεαρή ηλικία. ηλικία.

Page 70: Paid Did Elliniadou 3 4

(Isom, 1998)

ΣτάσειςΣτάσεις

Στη μίμηση προτύπων πρέπει να ενυπάρχουν Στη μίμηση προτύπων πρέπει να ενυπάρχουν οι ακόλουθες οι ακόλουθες ικανότητες προσοχή,ικανότητες προσοχή, διατήρηση, κινητική αναπαραγωγή και διατήρηση, κινητική αναπαραγωγή και κίνητρακίνητρα. .

Υποστήριξε ότι οι άνθρωποι εγκαθιστούν Υποστήριξε ότι οι άνθρωποι εγκαθιστούν συμπεριφορές μέσω της παρατήρησης των συμπεριφορές μέσω της παρατήρησης των άλλων και τη μίμηση όσων παρατήρησαν. άλλων και τη μίμηση όσων παρατήρησαν. Έρευνες σε διαφημίσεις και βίντεο που Έρευνες σε διαφημίσεις και βίντεο που περιέχουν βίαιες σκηνές υποστηρίζουν τις περιέχουν βίαιες σκηνές υποστηρίζουν τις απόψεις του απόψεις του Bandura Bandura

Ο Ο Albert Bandura Albert Bandura πίστευε ότι πίστευε ότι η τηλεόραση η τηλεόραση αποτελεί πεδίο μίμησης προτύπωναποτελεί πεδίο μίμησης προτύπων..

Page 71: Paid Did Elliniadou 3 4

Κοινωνικός ΕποικοδομισμόςΚοινωνικός ΕποικοδομισμόςLev Semenovich VygotskyLev Semenovich Vygotsky

Ο Vygotsky (1896-1934), είναι ο Ο Vygotsky (1896-1934), είναι ο εισηγητής της εισηγητής της κοινωνικο-κοινωνικο-πολιτισμικής προσέγγισης πολιτισμικής προσέγγισης της της μάθησης. μάθησης. Θεμελίωσε τον Θεμελίωσε τον κοινωνικό κοινωνικό εποικοδομισμόεποικοδομισμό υποστηρίζοντας ότι υποστηρίζοντας ότι το παιδί αναπτύσσεται μέσα από το το παιδί αναπτύσσεται μέσα από το κοινωνικό του περιβάλλον και από τις κοινωνικό του περιβάλλον και από τις κοινωνικές αλληλεπιδράσειςκοινωνικές αλληλεπιδράσεις..κοινωνικο-αναπτυξιακή κοινωνικο-αναπτυξιακή ή κοινωνικο-πολιτισμική θεωρίαή κοινωνικο-πολιτισμική θεωρία

Page 72: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 72

Βασική θεωρίαΒασική θεωρία

Η Η νοητική ανάπτυξηνοητική ανάπτυξη είναι μια είναι μια διαδικασίαδιαδικασία

αδιάρρηκτα συνδεδεμένη με:αδιάρρηκτα συνδεδεμένη με:

- την- την ιστορικοκοινωνική διάσταση ιστορικοκοινωνική διάσταση και και

- το - το πολιτισμικό πλαίσιο πολιτισμικό πλαίσιο, μέσα στο , μέσα στο οποίο οποίο

συντελείται συντελείται

Page 73: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 73

Βασικές θέσεις της θεωρίας του είναι ότι Βασικές θέσεις της θεωρίας του είναι ότι Τα παιδιά οικοδομούν τη γνώσηΤα παιδιά οικοδομούν τη γνώση Η Η μάθηση προωθεί την ανάπτυξημάθηση προωθεί την ανάπτυξη Η ανάπτυξη δεν μπορεί να διαχωριστεί από το Η ανάπτυξη δεν μπορεί να διαχωριστεί από το

κοινωνικό της πλαίσιοκοινωνικό της πλαίσιο Η γλώσσα παίζει καθοριστικό ρόλο στην Η γλώσσα παίζει καθοριστικό ρόλο στην

πνευματική ανάπτυξηπνευματική ανάπτυξη Η γνώση ως περιεχόμενο και η μάθηση ως Η γνώση ως περιεχόμενο και η μάθηση ως

διαδικασία προσδιορίζονται από τις κοινωνικό- διαδικασία προσδιορίζονται από τις κοινωνικό- πολιτιστικές περιστάσεις. πολιτιστικές περιστάσεις.

Ο Vygotsky τοποθετεί τις αρχές της ατομικής, Ο Vygotsky τοποθετεί τις αρχές της ατομικής, εσωτερικής σκέψης στη συλλογική εξωτερική εσωτερικής σκέψης στη συλλογική εξωτερική επικοινωνία και δράση.επικοινωνία και δράση.

Page 74: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 74

Νέα στοιχεία Νέα στοιχεία

Η κοινωνική διαμεσολάβησηΗ κοινωνική διαμεσολάβηση

Ο ρόλος της γλώσσαςΟ ρόλος της γλώσσας

Το πλαίσιο στήριξηςΤο πλαίσιο στήριξης

Page 75: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 75

Η κοινωνική διαμεσολάβησηΗ κοινωνική διαμεσολάβηση θεωρία εποικοδομισμού θεωρία εποικοδομισμού

Οι γνώσεις θεωρείται ότι "χτίζονται" προοδευτικά Οι γνώσεις θεωρείται ότι "χτίζονται" προοδευτικά

αντί μιας, μοναδικής έγκυρης γνώσης υπάρχουν αντί μιας, μοναδικής έγκυρης γνώσης υπάρχουν οι αναπαραστάσεις των αντικειμένων στην οι αναπαραστάσεις των αντικειμένων στην ανθρώπινη νόηση. ανθρώπινη νόηση.

Γνωστική ανάπτυξηΓνωστική ανάπτυξη είναι η "μετατροπή των είναι η "μετατροπή των κοινωνικών σχέσεων σε νοητικές λειτουργίες κοινωνικών σχέσεων σε νοητικές λειτουργίες μέσω της επικοινωνίας με τη διαμεσολάβηση των μέσω της επικοινωνίας με τη διαμεσολάβηση των "σημάτων" (πολιτισμικά εργαλεία)"σημάτων" (πολιτισμικά εργαλεία)

Page 76: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 76

Η σημασία της γλώσσαςΗ σημασία της γλώσσας οικοδομείται η σκέψη οικοδομείται η σκέψη κατανοείται ο κόσμος κατανοείται ο κόσμος διαμορφώνεται η ταυτότητα του ατόμουδιαμορφώνεται η ταυτότητα του ατόμου μέσω αυτής μεταβιβάζονται μέσω αυτής μεταβιβάζονται

αναπαραστάσεις κοινωνικών δομών και αναπαραστάσεις κοινωνικών δομών και

σχέσεων και νοήματα κοινωνικά σχέσεων και νοήματα κοινωνικά

καθορισμένακαθορισμένα

Page 77: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 77

ΔιαδικασίαΔιαδικασία επίτευξης της γνωστικής ανάπτυξηςεπίτευξης της γνωστικής ανάπτυξης

Page 78: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 78

Στάδια Ανάπτυξης Στάδια Ανάπτυξης Πρωτόγονη, χωρίς έλεγχο αντίδραση στα ερεθίσματαΠρωτόγονη, χωρίς έλεγχο αντίδραση στα ερεθίσματα (βρέφος)(βρέφος)

Χρήση εξωτερικών διαμεσολαβητικών σημάτωνΧρήση εξωτερικών διαμεσολαβητικών σημάτων (συνείδηση των σχέσεων που έχουν τα αντικείμενα) (συνείδηση των σχέσεων που έχουν τα αντικείμενα)

Μεγαλύτερη ικανότητα του παιδιού να ρυθμίζει από Μεγαλύτερη ικανότητα του παιδιού να ρυθμίζει από μόνο του τη μόνο του τη

συμπεριφορά τουσυμπεριφορά του (πρώτο επίπεδο αυτοέλεγχου, αλλά εξάρτηση από (πρώτο επίπεδο αυτοέλεγχου, αλλά εξάρτηση από

συγκεκριμένα συγκεκριμένα ερεθίσματα)ερεθίσματα)

Της εξωτερίκευσης της σχέσης σημάτων και νοητικών Της εξωτερίκευσης της σχέσης σημάτων και νοητικών ενεργειών ενεργειών

(γνωστική αυτοδιαχείριση και αυτοελεχόμενη συμπεριφορά)(γνωστική αυτοδιαχείριση και αυτοελεχόμενη συμπεριφορά)

Page 79: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 79

Η Ζώνη της Επικείμενης ΑνάπτυξηςΗ Ζώνη της Επικείμενης Ανάπτυξης

((Zone of Proximal Development - ZPD)Zone of Proximal Development - ZPD) Η διαμεσολαβητική λειτουργία του Η διαμεσολαβητική λειτουργία του περιβάλλοντος και η βοήθεια των άλλων ατόμωνπεριβάλλοντος και η βοήθεια των άλλων ατόμων είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη του παιδιούείναι κρίσιμη για την ανάπτυξη του παιδιού

ΖΕΑ είναι η απόσταση μεταξύ:ΖΕΑ είναι η απόσταση μεταξύ:- του γνωστικού επίπεδου ανάπτυξης στο οποίο του γνωστικού επίπεδου ανάπτυξης στο οποίο βρίσκεται το παιδί ή αυτών που μπορεί να βρίσκεται το παιδί ή αυτών που μπορεί να

επιτύχει από μόνο του και επιτύχει από μόνο του και - του επιπέδου που το παιδί μπορεί να φτάσει αν του επιπέδου που το παιδί μπορεί να φτάσει αν βοηθηθεί από κάποιους πιο έμπειρους ενήλικουςβοηθηθεί από κάποιους πιο έμπειρους ενήλικους ή συνομήλικους ή συνομήλικους

Page 80: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 80

◘ Αποτελεί την Αποτελεί την ανεξερεύνητη ανεξερεύνητη περιοχή του περιοχή του εσωτερικού εσωτερικού δυναμικού του δυναμικού του μαθητευόμενου μαθητευόμενου που βρίσκεται που βρίσκεται σε μια εν σε μια εν δυνάμει δυνάμει λανθάνουσα λανθάνουσα κατάσταση κατάσταση εξέλιξης.εξέλιξης.

Page 81: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 81

Πριν εμφανιστεί ο δάσκαλος, το παιδί έχει ήδη Πριν εμφανιστεί ο δάσκαλος, το παιδί έχει ήδη δομήσει μια δομήσει μια μορφή γνώσηςμορφή γνώσης με την οποία μπορεί με την οποία μπορεί να λύνει προβλήματα ή να επιτελεί εργασίες ενός να λύνει προβλήματα ή να επιτελεί εργασίες ενός συγκεκριμένου βαθμού δυσκολίας (συγκεκριμένου βαθμού δυσκολίας (πρώτη ζώνηπρώτη ζώνη). ).

Ο δάσκαλος θέτει ένα Ο δάσκαλος θέτει ένα νέο πρόβλημανέο πρόβλημα στο παιδί, στο παιδί, το οποίο καλείται να λύσει (το οποίο καλείται να λύσει (τρίτη ζώνητρίτη ζώνη).).

Με την αναφορά του νέου προβλήματος Με την αναφορά του νέου προβλήματος δημιουργείται μια ενδιάμεση δημιουργείται μια ενδιάμεση δεύτερη ζώνηδεύτερη ζώνη, που , που αντιπροσωπεύει την αντιπροσωπεύει την πιθανή γνωστική εξέλιξηπιθανή γνωστική εξέλιξη του του παιδιού.παιδιού.

Με την ανάθεση του νέου καθήκοντος λοιπόν Με την ανάθεση του νέου καθήκοντος λοιπόν αναπτύσσεται η αναπτύσσεται η ζώνη της επικείμενης ανάπτυξηςζώνη της επικείμενης ανάπτυξης ((δεύτερη ζώνηδεύτερη ζώνη) η οποία περιλαμβάνει τις ) η οποία περιλαμβάνει τις ικανότητεςικανότητες του παιδιού. του παιδιού.

Page 82: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 82

Ο εκπαιδευτής με τη διαμεσολάβησή του Ο εκπαιδευτής με τη διαμεσολάβησή του καθοδηγεί το μαθητή με καθοδηγεί το μαθητή με υποστηρικτικές υποστηρικτικές ερωτήσειςερωτήσεις, ώστε να αποκτήσει μια νέα γνώση., ώστε να αποκτήσει μια νέα γνώση.

Αυτό που είναι σήμερα Ζ.Ε.Α. αύριο μπορεί να Αυτό που είναι σήμερα Ζ.Ε.Α. αύριο μπορεί να γίνει γίνει πραγματικό εξελικτικό επίπεδοπραγματικό εξελικτικό επίπεδο..

Συνεπώς θεωρείται πολύτιμη και Συνεπώς θεωρείται πολύτιμη και αναντικατάστατη η αλληλεπίδραση με το αναντικατάστατη η αλληλεπίδραση με το δάσκαλο ή το συμμαθητή.δάσκαλο ή το συμμαθητή.

Εάν ο εκπαιδευτής θέσει ένα πρόβλημα που ήταν Εάν ο εκπαιδευτής θέσει ένα πρόβλημα που ήταν έξω από τη Ζ.Ε.Α. του μαθητή, η διδασκαλία έξω από τη Ζ.Ε.Α. του μαθητή, η διδασκαλία αποτυγχάνει. Άρα, πρέπει να λαμβάνει σοβαρά αποτυγχάνει. Άρα, πρέπει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη του το πραγματικό γνωστικό επίπεδο και υπόψη του το πραγματικό γνωστικό επίπεδο και τη Ζ.Ε.Α. κάθε παιδιού.τη Ζ.Ε.Α. κάθε παιδιού.

Page 83: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 83

Το τρέχον επίπεδο

ικανότητας του παιδιού

Εκτός δυνατοτήτων προς το παρόν

Ζώνη επικείμενης ανάπτυξης

Page 84: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 84

Το 1ο σχήμα αντιστοιχεί στις παραδοσιακές αντιλήψεις. Το δεύτερο αντιστοιχεί στις απόψεις του Vygotsky σχετικά με τη Ζ.Ε.Α. Το τρίτο αντιστοιχεί στην κατάσταση μετά την παροχή στους μαθητές αρχικής βοήθειας ή πλαισιου στήριξης (scaffolding) άλλη μια σπουδαία έννοια που χρησιμοποίησε ο Vygotsky.

Page 85: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 85

Πλαίσιο στηρίγματος Πλαίσιο στηρίγματος ((scaffolding)scaffolding)

άτομα

ομάδες

πυρήνας γνώσεων

ζώνη εγγύτερης ανάπτυξης

σε μια κοινότητασε μια κοινότητα –οι πυρήνες γνώσεων οι πυρήνες γνώσεων των ατόμων των ατόμων αλληλοκαλύπτονταιαλληλοκαλύπτονται–οι ζώνες εγγύτερης οι ζώνες εγγύτερης ανάπτυξης συνυπάρχουν ανάπτυξης συνυπάρχουν μερικώςμερικώς

άρα, οι γνώσεις της άρα, οι γνώσεις της κοινότητας είναι πιο κοινότητας είναι πιο εκτεταμένες από του εκτεταμένες από του μεμονωμένου ατόμουμεμονωμένου ατόμου–κάθε άτομο μπορεί να κάθε άτομο μπορεί να συμβάλει στη γνωστική συμβάλει στη γνωστική ανάπτυξη της κοινότητας ανάπτυξη της κοινότητας προσφέροντας ένας προσφέροντας ένας πλαίσιο στηρίγματοςπλαίσιο στηρίγματος εκεί εκεί που δεν επαρκούν οι που δεν επαρκούν οι γνώσεις των άλλωνγνώσεις των άλλων

Page 86: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 86

Το πλαίσιο στήριξηςΤο πλαίσιο στήριξης

((scaffolding)scaffolding) Ο δάσκαλος παρέχει στο μαθητή:Ο δάσκαλος παρέχει στο μαθητή:- πλούσιο μαθησιακό περιβάλλον πλούσιο μαθησιακό περιβάλλον

βοηθώντας τον να αυτοαναπτυχθεί βοηθώντας τον να αυτοαναπτυχθεί ((Piaget), Piaget), αλλά επίσηςαλλά επίσης

- είναι και ενεργός διαμεσολαβητής των είναι και ενεργός διαμεσολαβητής των κοινωνικών και πολιτισμικών νοημάτων κοινωνικών και πολιτισμικών νοημάτων που διαπραγματεύεται με το μαθητή του που διαπραγματεύεται με το μαθητή του καικαι

- τον βοηθά να εσωτερικεύσει όλα αυτά τον βοηθά να εσωτερικεύσει όλα αυτά που τον βοηθούν να αναπτυχθείπου τον βοηθούν να αναπτυχθεί

Page 87: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 87

ΚριτικήΚριτική

Στη Ρωσία: ιδεολογικές εκτροπές", δείγμα μη Στη Ρωσία: ιδεολογικές εκτροπές", δείγμα μη αφοσίωσης για το Κομμουνιστικό Κόμμααφοσίωσης για το Κομμουνιστικό Κόμμα

‘ ‘Ιδρυση της Ιδρυση της σχολή ψυχολογίας του Χάρκοβοσχολή ψυχολογίας του Χάρκοβο από από μια μια

μεγάλη ομάδα φοιτητών του μεγάλη ομάδα φοιτητών του Vygotsky Vygotsky που που αναγκάστηκε να φύγει από τη Μόσχα προς την αναγκάστηκε να φύγει από τη Μόσχα προς την ΟυκρανίαΟυκρανία

Ανάπτυξη επιστημονικών πεδίων όπως: Ανάπτυξη επιστημονικών πεδίων όπως: ψυχολογία ψυχολογία

μνήμης, αντίληψη, αίσθηση, κίνηση, μνήμης, αντίληψη, αίσθηση, κίνηση, προσωπικότητα, προσωπικότητα,

θέληση, ψυχολογία παιχνιδιού, ψυχολογία θέληση, ψυχολογία παιχνιδιού, ψυχολογία μάθησηςμάθησης

Page 88: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 88

ΚριτικήΚριτική Στη Δύση: η θεωρία του συμπορεύτηκε με αυτή του Στη Δύση: η θεωρία του συμπορεύτηκε με αυτή του Jean Jean

PiagetPiaget

Piaget Piaget (Γνωστικός Εποικοδομισμός): (Γνωστικός Εποικοδομισμός): η ανάπτυξη προηγείται και είναι προϋπόθεση της γνώσης και η ανάπτυξη προηγείται και είναι προϋπόθεση της γνώσης και

πραγματοποιείται αυτόνομα, με τρόπο βιολογικόπραγματοποιείται αυτόνομα, με τρόπο βιολογικό

VygotskyVygotsky (Κοινωνικός Εποικοδομισμός): (Κοινωνικός Εποικοδομισμός): η γνώση  προηγείται της ανάπτυξης οδηγώντας σε αυτή, η γνώση  προηγείται της ανάπτυξης οδηγώντας σε αυτή,

οπότε και ο οπότε και ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι περισσότερο ενεργός και ρόλος του εκπαιδευτικού είναι περισσότερο ενεργός και

απαραίτητος απαραίτητος

ανέδειξε το ρόλο που παίζουν οι σχέσεις με τους ανέδειξε το ρόλο που παίζουν οι σχέσεις με τους εκπαιδευτικούς και του συνομήλικουςεκπαιδευτικούς και του συνομήλικους ( (επηρέασε παιδαγωγούς επηρέασε παιδαγωγούς όπως οι όπως οι JeromeJerome BrunerBruner, Michael Cole, , Michael Cole, AnnAnn L. L. BrownBrown))

Page 89: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 89

Ελβετός J. Piaget (1924)ΓΝΩΣΤΙΚΟ-ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

Ρώσος L. Vygotsky (1934)ΨΥΧΟ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΉ ΘΕΩΡΙΑ

Αναπτυξιακή δύναμη θεωρεί την εσωτερική ωρίμαση και τις ατομικές εμπειρίες μέσα από τις λογικομαθηματικές δραστηριότητες κατά την επεξεργασία του φυσικού κόσμου. Βιώνει γνωστικές συγκρούσεις, τις οποίες η επαφή με τους συνομηλίκους απλώς επιτείνει. Η κοινωνική αλληλεπίδραση διευκολύνει την ανάπτυξη αλλά δεν τη δημιουργεί.

Η κοινωνική αλληλεπίδραση είναι πηγή δύναμης και εξέλιξης. Ο «συλλογικός νους» της ομάδας συλλαμβάνει και δημιουργεί έννοιες, διαδικασίες, δεξιότητες και το άτομο μέσα από τη μάθηση τις εσωτερικοποιεί και τις προσλαμβάνει. Η μάθηση είναι κοινωνικά προσδιορισμένη.

ο εκπαιδευτικός γίνεται διευκολυντής της ανάπτυξης μέσω της διαρρύθμισης του περιβάλλοντος

Ο εκπαιδευτικός γίνεται διαμεσολαβητής με την άμεση παρέμβαση και διδασκαλία

Η πορεία ανάπτυξης πηγαίνει από το ατομικό στο κοινωνικό

Η πορεία ανάπτυξης πηγαίνει από το κοινωνικό στο ατομικό

Η ανάπτυξη προηγείται της μάθησης Η μάθηση προωθεί την ανάπτυξη

Page 90: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 90

Οι Οι «Σημαντικοί Άλλοι» «Σημαντικοί Άλλοι» (More Knowlegdable (More Knowlegdable Other”, MKO)Other”, MKO) Στο χώρο του σχολείου Σημαντικοί Άλλοι, που Στο χώρο του σχολείου Σημαντικοί Άλλοι, που

είναι και αποτελούν καινούρια και αξιόλογη είναι και αποτελούν καινούρια και αξιόλογη πηγή πληροφόρησης για τον εαυτό του, είναι οι πηγή πληροφόρησης για τον εαυτό του, είναι οι εκπαιδευτικοί.εκπαιδευτικοί.

Ο εκπαιδευτικός είναι το πρότυπό του, που Ο εκπαιδευτικός είναι το πρότυπό του, που επηρεάζει το ψυχολογικό κλίμα της τάξης και τη επηρεάζει το ψυχολογικό κλίμα της τάξης και τη θέση που έχει το παιδί, ανάμεσα στους θέση που έχει το παιδί, ανάμεσα στους συμμαθητές του.συμμαθητές του.

Παίζουν τον ουσιαστικό ρόλο για την κατάκτηση Παίζουν τον ουσιαστικό ρόλο για την κατάκτηση της γνώσης μέσω της Ζ.Ε.Α.της γνώσης μέσω της Ζ.Ε.Α.

Αν οι Σημαντικοί Άλλοι αντιμετωπίζουν το παιδί Αν οι Σημαντικοί Άλλοι αντιμετωπίζουν το παιδί ως ικανό και επαρκές, αποκτά αίσθηση ως ικανό και επαρκές, αποκτά αίσθηση ικανότητας. Διαφορετικά, αν συμβαίνει το ικανότητας. Διαφορετικά, αν συμβαίνει το αντίθετο αναπτύσσει αίσθηση ανικανότητας.αντίθετο αναπτύσσει αίσθηση ανικανότητας.

Page 91: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEd 91

πρέπει να δημιουργούμε στην τάξη πρέπει να δημιουργούμε στην τάξη περιστάσεις συνεργατικής μάθησης περιστάσεις συνεργατικής μάθησης ανάμεσα σε ομάδες με διαφορετικά ανάμεσα σε ομάδες με διαφορετικά επίπεδα ικανότητας. επίπεδα ικανότητας.

εφαρμογή της αρχής της εφαρμογή της αρχής της σταδιακής σταδιακής μείωσηςμείωσης της βοήθειας των μεγάλων της βοήθειας των μεγάλων και η σταδιακή ανάληψη όλο και και η σταδιακή ανάληψη όλο και μεγαλύτερης υπευθυνότητας από τα μεγαλύτερης υπευθυνότητας από τα παιδιά. παιδιά. ((υποβοηθούμενη υποβοηθούμενη ανακάλυψη)ανακάλυψη)

Εξατομίκευση της διδασκαλίαςΕξατομίκευση της διδασκαλίας

Επιπτώσεις στη διδασκαλίαΕπιπτώσεις στη διδασκαλία

Page 92: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 9292

ΕποικοδομισμόςΕποικοδομισμός Στόχος τηςΣτόχος της ΜάθησηΜάθησηςς: η τροποποίηση του : η τροποποίηση του

προϋπαρχουσών γνώσεωνπροϋπαρχουσών γνώσεων

Στόχος της Στόχος της διδασκαλίαςδιδασκαλίας: η δημιουργία : η δημιουργία κατάλληλου και πλούσιου κατάλληλου και πλούσιου περιβάλλοντος με το οποίο περιβάλλοντος με το οποίο αλληλεπιδρά ο μαθητήςαλληλεπιδρά ο μαθητής

Βασικοί εκπρόσωποιΒασικοί εκπρόσωποι

PiagetPiaget BrunerBruner PapertPapert

Page 93: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 9393

Βασικές αρχές του Βασικές αρχές του εποικοδομισμούεποικοδομισμού

Η γνώση κατασκευάζεται, δεν μεταδίδεται (μόνον η Η γνώση κατασκευάζεται, δεν μεταδίδεται (μόνον η πληροφορία μεταδίδεται).πληροφορία μεταδίδεται).

Η Η μάθησημάθηση είναι ατομική διαδικασία είναι ατομική διαδικασία οικοδόμησης γνώσεωνοικοδόμησης γνώσεων

Το νόημα αποκτάται μέσω Το νόημα αποκτάται μέσω εμπειριώνεμπειριών

Η Η μάθηση δεν είναι αποστήθισημάθηση δεν είναι αποστήθιση εννοιών εννοιών ή γεγονότων ή γεγονότων

Page 94: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 9494

Η μάθηση στον Η μάθηση στον εποικοδομισμόεποικοδομισμό

Ενδιαφέρον στο εσωτερικό του γνωστικού Ενδιαφέρον στο εσωτερικό του γνωστικού συστήματος, και ειδικότερα στη δομή και συστήματος, και ειδικότερα στη δομή και στη λειτουργία του: στη λειτουργία του:

– η η μάθησημάθηση συνίσταται στην συνίσταται στην τροποποίηση τροποποίηση των γνώσεωντων γνώσεων και εξαρτάται άμεσα και εξαρτάται άμεσα από τις προϋπάρχουσες γνώσεις. από τις προϋπάρχουσες γνώσεις.

– η μάθηση συνιστά μια ενεργή ατομική διαδικασία η μάθηση συνιστά μια ενεργή ατομική διαδικασία οικοδόμησης νοήματος μέσω εμπειριών.οικοδόμησης νοήματος μέσω εμπειριών.

– η μάθηση η μάθηση δεν είναιδεν είναι απομνημόνευση εννοιών, απομνημόνευση εννοιών, γεγονότων και καθολικών αληθειώνγεγονότων και καθολικών αληθειών..

Page 95: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 9595

Ιδέες των μαθητών Ιδέες των μαθητών (παρανοήσεις, διαισθητικές ιδέες, επιστήμη (παρανοήσεις, διαισθητικές ιδέες, επιστήμη των παιδιών, αναπαραστάσεις, νοητικά μοντέλα)των παιδιών, αναπαραστάσεις, νοητικά μοντέλα)

ΜάθησηΜάθηση

Εννοιολογική αλλαγήΕννοιολογική αλλαγή

Κοινωνικογνωστική σύγκρουσηΚοινωνικογνωστική σύγκρουση

λάθοςλάθος

Page 96: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 9696

Εποικοδομισμός: Εποικοδομισμός: αλληλεπίδραση με το αλληλεπίδραση με το

περιβάλλονπεριβάλλον Η μάθηση λαμβάνει χώρα μέσα Η μάθηση λαμβάνει χώρα μέσα

από δραστηριότητες από δραστηριότητες

διερεύνησης διερεύνησης

ανακάλυψης ανακάλυψης

έρευνας & πειραματισμού έρευνας & πειραματισμού

και επίλυσης προβλήματοςκαι επίλυσης προβλήματος

Page 97: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 9797

ΔιερεύνησηΔιερεύνηση (διερευνητική (διερευνητική μάθηση)μάθηση)

H H διερευνητική μάθησηδιερευνητική μάθηση (exploratory (exploratory learning) learning)

αποτελεί μια αποτελεί μια διδακτική στρατηγικήδιδακτική στρατηγική

ενθαρρύνει το μαθητή να εξερευνά και ενθαρρύνει το μαθητή να εξερευνά και να πειραματίζεται με στόχονα πειραματίζεται με στόχονα ανακαλύπτει σχέσεις ανάμεσα να ανακαλύπτει σχέσεις ανάμεσα σε έννοιες και γεγονότα. σε έννοιες και γεγονότα.

– Αποτελεί, πΑποτελεί, προσέγγιση μάθησης που σχετίζεται ροσέγγιση μάθησης που σχετίζεται περισσότερο με γενικού τύπου μηχανισμούς σκέψης περισσότερο με γενικού τύπου μηχανισμούς σκέψης και υψηλού επιπέδου γνωστικές δεξιότητες, και υψηλού επιπέδου γνωστικές δεξιότητες, που αφορούν στην επίλυση προβλήματος και που αφορούν στην επίλυση προβλήματος και στη λήψη αποφάσεων.στη λήψη αποφάσεων.

97/43

Page 98: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 9898

Έρευνα - ΠειραματισμόςΈρευνα - Πειραματισμός

Η Η έρευναέρευνα και ο και ο πειραματισμός πειραματισμός αποτελούν βασικά συστατικά της αποτελούν βασικά συστατικά της επιστημονικής μεθόδουεπιστημονικής μεθόδου

– Επιστημονική μέθοδοςΕπιστημονική μέθοδος ΠαρατήρησηΠαρατήρηση ΥπόθεσηΥπόθεση ΠειραματισμόςΠειραματισμός

Page 99: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 9999

Ανακάλυψη (ανακαλυπτική Ανακάλυψη (ανακαλυπτική μάθηση)μάθηση) (1(1/2)/2)

Η Η ανακαλυπτική μάθησηανακαλυπτική μάθηση (discovery learning) (discovery learning)

Αποτελεί:Αποτελεί:- - ψυχολογική προσέγγισηψυχολογική προσέγγιση και και - - διδακτική στρατηγικήδιδακτική στρατηγική

Δίνει έμφασηΔίνει έμφαση::

– στη διευκόλυνση της μάθησης μέσω της στη διευκόλυνση της μάθησης μέσω της κατανόησης των δομών και των επιστημονικών κατανόησης των δομών και των επιστημονικών αρχών ενός γνωστικού αντικειμένου, αρχών ενός γνωστικού αντικειμένου,

– καθώς και στην υιοθέτηση της ανακαλυπτικής καθώς και στην υιοθέτηση της ανακαλυπτικής μεθόδου μεθόδου ήή

– της καθοδηγούμενης ανακάλυψης με την της καθοδηγούμενης ανακάλυψης με την ανάπτυξη εσωτερικών κινήτρων μάθησης από το ανάπτυξη εσωτερικών κινήτρων μάθησης από το μαθητή.μαθητή.

Page 100: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 100100

Ανακάλυψη (ανακαλυπτική Ανακάλυψη (ανακαλυπτική μάθηση)μάθηση) ((2/2)2/2) Αντιτίθεται στη μάθηση μέσω μετάδοσης των Αντιτίθεται στη μάθηση μέσω μετάδοσης των

γνώσεωνγνώσεων..

Στην ανακαλυπτική μάθηση ο μαθητής εργάζεται Στην ανακαλυπτική μάθηση ο μαθητής εργάζεται με στόχο να ανακαλύψει το αντικείμενο προς με στόχο να ανακαλύψει το αντικείμενο προς μάθηση. μάθηση.

– Σε αντίθεση με τις τυπικές σχολικές γνώσεις Σε αντίθεση με τις τυπικές σχολικές γνώσεις που κατά κανόνα αποκτούνται μέσω μετάδοσης, που κατά κανόνα αποκτούνται μέσω μετάδοσης, μεγάλο μέρος των γνώσεων που αποκτούμε μεγάλο μέρος των γνώσεων που αποκτούμε στην καθημερινή μας ζωήστην καθημερινή μας ζωή είναι απόρροια της είναι απόρροια της ανακαλυπτικής μάθησης.ανακαλυπτικής μάθησης.

– Η ανακαλυπτική μάθηση Η ανακαλυπτική μάθηση συνδέεται άμεσα συνδέεται άμεσα με τις με τις εμπειρίεςεμπειρίες μας, προκύπτει και επηρεάζεται μας, προκύπτει και επηρεάζεται από το από το πλαίσιοπλαίσιο μέσα στο οποίο λαμβάνει χώρα, μέσα στο οποίο λαμβάνει χώρα, απορρέει από τον απορρέει από τον πειραματισμόπειραματισμό και την και την πρακτικήπρακτική.. 100/43

Page 101: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 101101

Επίλυση προβλήματος Επίλυση προβλήματος (1(1/2)/2)

Ανώτερου επιπέδου γνωστική διεργασίαΑνώτερου επιπέδου γνωστική διεργασία– Που Που εμπερικλείει το συντονισμό ενός συνόλου από εμπερικλείει το συντονισμό ενός συνόλου από

απαιτητικές και αλληλοσυνδεόμενες δεξιότητεςαπαιτητικές και αλληλοσυνδεόμενες δεξιότητες

Πότε απαιτείται να λύσω ένα πρόβλημα; Πότε απαιτείται να λύσω ένα πρόβλημα; – Όταν δεν γνωρίζω εκ των προτέρων το πώς Όταν δεν γνωρίζω εκ των προτέρων το πώς

από μια αρχική κατάσταση από μια αρχική κατάσταση θα οδηγηθώ σε μια τελική κατάστασηθα οδηγηθώ σε μια τελική κατάσταση

101/43

Page 102: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 102102

Επίλυση Επίλυση προβλήματος προβλήματος ((2/2)2/2)

Βήματα για την επίλυση προβλήματος:Βήματα για την επίλυση προβλήματος:

Κατανόηση και αναπαράσταση του προβλήματος Κατανόηση και αναπαράσταση του προβλήματος (συμπεριλαμβανομένου και του προσδιορισμού των (συμπεριλαμβανομένου και του προσδιορισμού των ειδών της πληροφορίας που απαιτείται για τη λύση ειδών της πληροφορίας που απαιτείται για τη λύση του) του)

Συλλογή και οργάνωση της κατάλληλης και Συλλογή και οργάνωση της κατάλληλης και ουσιώδους πληροφορίαςουσιώδους πληροφορίας

Κατασκευή και διαχείριση ενός σχεδίου δράσης ή Κατασκευή και διαχείριση ενός σχεδίου δράσης ή μιας στρατηγικήςμιας στρατηγικής

Χρήση διαφόρων εργαλείων επίλυσης προβλήματοςΧρήση διαφόρων εργαλείων επίλυσης προβλήματος Συλλογισμός, έλεγχος υποθέσεων και λήψη Συλλογισμός, έλεγχος υποθέσεων και λήψη

απόφασης.απόφασης.

102/43

Page 103: Paid Did Elliniadou 3 4

Έλενα Ελληνιάδου MEdΈλενα Ελληνιάδου MEd 103103

Μάθηση μέσω επίλυσης Μάθηση μέσω επίλυσης προβλήματοςπροβλήματος

– Επίλυση προβλήματος: Επίλυση προβλήματος: διδακτική στρατηγική εποικοδομιστικού τύπου διδακτική στρατηγική εποικοδομιστικού τύπου

Η μάθηση λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο ουσιαστικών Η μάθηση λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο ουσιαστικών και ανοικτού τύπου προβλημάτωνκαι ανοικτού τύπου προβλημάτων

Το πρόβλημα οδηγεί τη μάθηση: Το πρόβλημα οδηγεί τη μάθηση: οι νέες γνώσεις αποκτούνται μέσα από την επίλυση οι νέες γνώσεις αποκτούνται μέσα από την επίλυση του προβλήματοςτου προβλήματος

Οι μαθητές δουλεύουν σε μικρές ομάδεςΟι μαθητές δουλεύουν σε μικρές ομάδες

Οι δάσκαλοι έχουν το ρόλο του «διευκολυντή» Οι δάσκαλοι έχουν το ρόλο του «διευκολυντή» της μάθησηςτης μάθησης