Oorlog in je lichaam – 5 havo. Hoofdverdeling: ◦ Aangeboren (niet-specifiek) en verworven...
-
Upload
rebecca-mulder -
Category
Documents
-
view
217 -
download
2
Transcript of Oorlog in je lichaam – 5 havo. Hoofdverdeling: ◦ Aangeboren (niet-specifiek) en verworven...
ImmunologieOorlog in je lichaam – 5 havo
Hoofdverdeling:◦ Aangeboren (niet-specifiek) en verworven
(specifiek) Verdeling aangeboren immuniteit:
◦ Eerstelijns en tweedelijns afweer Verdeling verworven immuniteit:
◦ Humoraal en cellulair (ook wel derdelijns afweer)
Noot: Alle witte bloedcellen samen worden leukocyten genoemd. Witte bloedcellen die tot het specifieke deel van het immuunsysteem worden gerekend worden lymfocyten genoemd.
Onderverdeling immuunsysteem
Cellen en stoffen van de aangeboren afweer kunnen elk reageren op allerlei verschillende ziekteverwekkers.
Cellen en (anti)stoffen van de verworven afweer kunnen elk reageren op slechts één specifieke ziekteverwekkers. Deze reactie is wel veel sterker en effectiever!
Verschillen
Hiermee komen ziekteverwekkers als eerste in aanraking. Voorbeelden hiervan zijn:◦ Huid (ook epithelen van o.a. urinebuizen,
luchtpijp, spijsverteringsstelsel, etc.)◦ Traanvocht (lyzosym)◦ Maagzuur◦ pH in de vagina◦ Slijmvliezen en zweephaartjes in het
ademhalingsstelsel
De eerstelijns verdediging vind je op de grens van het lichaam (huid en epithelen (=dekweefsels)
Eerstelijns afweer
Niet-specifieke afweer waarmee ziekteverwekkers in aanraking komen wanneer ze de eerstelijns verdediging gepasseerd zijn:◦ Fagocyten (o.a. macrofagen en neutrofielen)◦ Lyzosomen in cellen
Tweedelijns afweer
Cellen (lymfocyten!) die hiertoe behoren zijn:◦ T-lymfocyten (T-helper cellen en T-cytotoxische
cellen)◦ B-Lymfocyten
Specifieke afweer
www.einstein.yu.edu
Verschillen in aangeboren en verworven immuniteit
Aangeboren Verworven
Reactietijd Uren dagen
Specificiteit Niet of nauwelijks.
Zeer specifiek en wordt nog beter in het verloop van een infectie.
Reactie op herhalende infecties van dezelfde ziekteverwekker
Altijd hetzelfde als op eerdere infecties.
Veel sterker en sneller dan op de eerste infectie.
Bron: Kuby. 2007. Immunology. Freeman press.
Stel dat je een snijwond hebt in je vinger. De buitenste grenzen van het aangeboren immuunsysteem zijn dan doorbroken.
De tweede lijn van het aangeboren afweer komt in actie en later ook het specifieke afweersysteem, dit noemen we de ontstekingsreactie.
Verloop van een infectie
Ontstekingsreactie Reactie die ervoor zorgt dat het
immuunsysteem effectief kan reageren op de infectie.
Kan zowel plaatselijk als systemisch (=lichaamsbreed) zijn.
Kenmerken: roodheid, opzwelling, warmte, pijn
instruct.westvalley.edu
Ontstekingsreactie (1) Kapotte cellen scheiden signaalstoffen uit. Deze signaalstoffen lokken macrofagen naar
de ontsteking toe. Histaminen (lokale hormonen) zorgen
ervoor dat de bloedvaatjes rond de ontsteking verwijden. Hierdoor ontstaat er ophoping van vocht in het weefsel (zwelling), waardoor de plek warm en rood wordt. Ook voelt hij door o.a. de zwelling van het weefsel pijnlijk aan. Ook dit is een signaal!
Ontstekingsreactie (2) Door de signaalstoffen worden macrofagen
naar de plek des onheil gelokt. Deze arriveren binnen korte tijd (uren).
Indien deze fagocyten niet genoeg zijn om de infectie te stoppenkomt het specifieke deel van het afweersysteem ook in actie. Dit duurt dagen.
http://www.biologie.trommelaap.nl/files/video.htm
Specifieke (verworven) afweer Reageert specifiek op afzonderlijke
ziekteverwekkers en heeft geheugen. Twee hoofdlijnen:
◦ Cellulair en humoraal (humor = bloed) De een werkt tegen ziekteverwekkers in het
bloed, de ander tegen ziekteverwekkers in cellen.
Humoraal Betrekking op T-helpercellen en B-cellen.
http://www.bioplek.org/animaties/afweer/macrofagen.html
http://www.bioplek.org/animaties/afweer/Blymfocyten.html
Cellulair Betrekking op T-helpercellen en
Cytotoxische T-cellen
http://www.bioplek.org/animaties/afweer/Tlymfocyten.html
Kan passief als actief. Passief dan worden er antistoffen in het
lichaam gebracht.◦ Door moedermelk en placenta.◦ Door spuitje van de dokter (bijv. antiserum bij
slangengif) Actief dan worden er stukjes virus of
bacterie in het lichaam gebracht waarop het lichaam zelf reageert met een immuunreactie.◦ Vaccinatie (denk aan de Mexicaanse griep).
Immuniteit
Bij actieve immunisatie worden er geheugencellen gevormd en wordt je dus immuun.
Bij passief worden er geen geheugencellen gevormt en ben je dus niet immuun.
Geheugencellen zorgen voor een veel snellere reactie op een ziekteverwekker dan wanneer je voor het eerst in aanraking komt met deze ziekteverwekker.
Immuun zijn
Als je een lever van een donor krijgt zitten daar antigenen op die je lichaam herkent als lichaamsvreemd. Er wordt dan een afweerreactie opgestart tegen het orgaan –> afstoting.
Hoe meer de celmembraaneiwitten van het orgaan lijken op die van jou hoe kleiner de kans op afstoting. Daarom zijn organen van familie (DNA lijkt er op elkaar, dus ook de eiwitten) het beste te gebruiken.
Transplantaties
Allergie