Onkoloji Hemşireliği ve

Onkoloji Hemşireleri İçin Eğitim

ve Gelişim Fırsatları

Doç.Dr. Sultan KAV

Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik

Bölümü, Ankara

skav@baskent.edu.tr / sultan.kav@gmail.com

Kanserle ilgili gerçekler…

Vücudun çeşitli bölgelerini etki altına alan 100′den fazla

kanser çeşidi bulunuyor

2012 yılında dünya genelinde 8.2 milyon kişi kanser

nedeniyle hayatını kaybetti

Kanser vakalarının %60 dan fazlası Afrika, Asya ve Güney

Amerika da görülmekte ve kanser ölümlerinin %70 ′i bu

bölgelerde…

Tütün kullanımı dünyada tüm kanser ölümlerinin %20 si ve

akciğer kanserinden ölümlerin %70 den fazlasından

sorumlu olan en önemli risk faktörü.

…Ölümle sonuçlanan kanserlerde

ilk beş…

Akciğer

Karaciğer

Mide

Kolorektal

Meme

HPV ve Hepatit B/C gibi kansere neden olan viral

enfeksiyonlar düşük ve orta gelir düzeyindeki ülkelerde kanser

ölümlerinin %20 sinden sorumlu

Kanser ölümlerinin %30 u beş ana davranışsal ve diyet

riskiyle ilişkili: yüksek beden kitle indeksi, düşük meyve ve

sebze tüketimi, fiziksel aktivite yokluğu, tütün ve alkol

kullanımı.

Yıllık kanser vakalarının 2012 yılında 14 milyondan

önümüzdeki 20 yılda 22 milyona yükseleceği beklenmektedir.

..Kanserle ilgili gerçekler..

http://globocan.iarc.fr/Pages/fact_sheets_cancer.aspx

Özel Dal Hemşireliği

“Specialist Nurse: Uzman Hemşire” Tanımı (ICN)

“Genel düzeyde bir hemşirelik eğitiminden sonra

hemşirelik alanlarının/dallarının birinde ileri düzey bir

uzmanlıkla uygulama yapmaya yetkilendirilmiş hemşiredir.

Özelleşmiş uygulama alanları klinik, öğretim, yönetim,

araştırma ve danışmanlık rollerini içerir.

Özelleşmiş uygulama için mezuniyet sonrası eğitim,

hemşirelik için genel eğitim üzerine formal olarak tanınmış

bir çalışma/öğrenim programıdır.

Özelleşmiş uygulamadaki yeterliliği sağlamak için gerekli

içerik ve deneyim kazandırır”

Guidelines on specialization in nursing. ICN, 1992

Tarihçesi

Profesyonel hemşirelikteki en önemli

gelişmelerden biri klinik uzmanlıklara

hazırlıktır.

Bu titre/ünvan 1938 den bu yana

kullanılmaktadır; ancak son 30 yıldır klinik

uzmanlıklara hazırlık için mezuniyet sonrası

programlar oluşturulmuştur

Peplau H. Specialization in professional nursing. Clin Nurse

Spec. 1965/2003;17:3–9.

Bir alanda özelleşme gereksinimini

ortaya çıkaran faktörler

Meslekte bilgi artışı

Temel ve uygulamalı bilimler alanındaki

gelişmeler, teknolojideki ilerlemeler

uygulayıcılar arasında karmaşık teknolojik

beceri ve intellektüel yeterlilik olmasını

gerektirmektedir

Toplumun gereksinimlerine ve ilgi alanlarına

yanıt verme

Peplau H. Specialization in professional nursing. Clin Nurse

Spec. 1965/2003;17:3–9.

…Devam

Özelleşme gereksinimi bilimsel ve teknolojik

gelişmelerle birlikte sürekli toplumdaki sağlık

sorunlarına göre değişerek ortaya çıkar

50 yıl önce polio bakımında özelleşmiş klinik

hemşirelere gereksinim varken, günümüzde

HIV/AIDS bakımında özelleşmiş klinik hemşirelere

gereksinim duymaktayız.

Özelleşme hemşirelik mesleğinin sağlık

sorunlarının tüm alanlarını belirleyerek

genişlemesine fırsat vermiştir

Fulton JS (2005). Clinical Nurse Specialist, 19(3):105-106

…Devam

Biz hemşireler olarak özel alanlarımızı belirlemiyoruz;

mesleğimizi destekleyen ve oluşturan

toplumumuzun gereksinimlerini karşılamak için;

içinde bulunduğumuz toplum tarafından ve

toplumda hemşireliğin öneminin yansımasıyla

belirlenmektedir.

Örneğin palyatif bakım alanındaki mevcut bilgi ve

toplumun gelişmiş palyatif bakım talebi ile palyatif

bakımda uzmanlaşmış klinik hemşireler vardır.

Fulton JS(2005). Clinical Nurse Specialist, 19(3):105-106

Özel alan geniş yada daha

spesifik olarak tanımlanabilir;

Hizmet verilen grup tanımlanabilir; yenidoğan,

pediatri, adölesan, kadın doğum, erişkin ya da

gerontoloji

Problemin türüne göre; yara ya da ağrı bakımı

Ortama göre; perioperatif ya da acil

Bakım türüne göre rehabilitasyon ya da palyatif

bakım

Hastalık ya da patolojiye göre; onkoloji, diyabet,

ortopedi

Fulton JS (2005). Clinical Nurse Specialist, 19(3):105-106

Hemşirelik Uygulamalarında

özelleşme

Hasta bakımını geliştirmeyi amaçlar

Hasta yararına klinik karar verme

Kanıta dayalı uygulama

Deneyimli hemşirelerin çalıştıkları alanda

kalmasını ve hemşirelikte mesleki gelişmeyi

sağlar;

Mesleki doyumu arttırır

Klinik Uzman/Özelleşmiş Hemşirenin

Temel Özellikleri

1. Alanında klinik uzmanlık

2. Liderlik becerileri

3. İşbirliği becerileri

4. Danışmanlık

5. Profesyonel nitelikler

6. Etik davranış

7. Mesleki üyelik

Sievers & Wolf (2006). Clinical Nurse Specialist, 20(2):75-80

Klinik Uzman/Özelleşmiş

Hemşirenin Rolleri

Doğrudan hasta bakımı

Dolaylı hasta bakımı

Eğitici

Konsültan

Araştırmacı

Değişim ajanı

Savunucu

Kai-Cheung Chuk P (1997). Journal of Advanced Nurse, 26; 501-506

Ülkemizde Onkoloji Hemşireliği

Master Programları

Onkoloji Hemşireliği Master Programı

Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, 1997

Onkoloji Hemşireliği Anabilim Dalı

Ege Üniversitesi, İzmir, 2004

Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Hemşirelik Yüksek Lisans Programı, 2012

Sertifika

Amerikan Hemşirelik Uzmanları Kurulu

tarafından;

“özelleşmiş bilgi, beceri ve deneyimin

optimal sağlık sonuçlarını geliştirmek için bir

hemşirelik dalı/uzmanlığı tarafından

tanımlanan standartlara ulaştığının formal

olarak tanınması” olarak tanımlamıştır.

Hemşirelikte özelleşmenin değerini

ortaya koymak

Değişen sağlık bakımında

Multidisipliner ekip

Uzman Hemşire

Özelleşmiş hemşireliğin bakım

sonuçlarını geliştirdiğine ilişkin kanıt

Hastanın öz-bakım yeterliliğinde artış

Taburculuk süresinde azalma

Hastalıkta azalma

Bakım sürecindeki çeşitliliğin

sonuçlardaki değişiklikle ilişkisi

Doran D et al (2006) Nursing Research 55(2S) S75-81

Kreulen & Braden (2004) Research in Nursing and Health 27, 97-109

Çukurova Üniversitesi Sağlık Meslek

Lisesi Hemşirelik Bölümü (1987-1991)

Ç.Ü. Sağ. Mes. Lisesi 2. sınıf

uygulama stajı Genel cerrahi

servisi (Adana, 1988)

Ç.Ü. Balcalı Hastanesi Çocuk

Servisi Hemşiresi olarak ilk

çalışma deneyimi

(Temmuz-Ağustos, 1991)

Servis Hemşireliği

1992- H.Ü. Erişkin Hastanesi Bölüm 86 Dahiliye Onkoloji Servisi

Kemik İliği Nakli Sonrası izlediğimiz hastamızla

Yetersizlik, gelişme

ve bilgi gereksinimi

Lisans Eğitimi- Hacettepe

Üniversitesi HYO, (1991-1995)

Mezuniyet Töreni

(16.06.1995)

Onkoloji Hemşireliği Mesleki

Gelişim…

EONS Eğitim Kursu

‘Learning to live with cancer’

Atina, Yunanistan, Kasım 1996

1st EONS Bahar Kongresi, Brüksel,

Belçika, Nisan 1998

Pittsburgh Üniversitesi Kanser Enstitüsü,

Pittsburgh, PA, ABD (1998-1999)

Araştırma Kliniği

Kemik İliği Nakli Ünitesi

Hospis

merkezi

ONS Üyeliği

ve Kursa

katılım

Bilimsel Kuruluşlarda Görevler

Onkoloji Hemşireliği Derneği

- Yönetim Kurulu Üyeliği ve Genel Sekreter, 1996-2002;

- Onkoloji Hemşireliği Derneği Eğitim ve Araştırma Komisyonu

üyeliği, 1996-2002

- Araştırma Komisyonu üyeliği 2004-2007

- Literatür Komisyonu Başkanlığı, 2001- 2002

- Onkoloji Hemşireliği Derneği Başkanlığı, 2004-2008

- Yönetim Kurulu Üyeliği ve Başkan Yardımcısı, 2008-2009

Yönetim Kurulu Üyeliği (2000-2002)

Uluslararası Kanser Bakım Hemşireleri Birliği (ISNCC)

Araştırma Komisyonu Üyeliği (2000-2007)www.isncc.org

Kanserde Çok Uluslu Destek Bakım Derneği (MASCC)

- Eğitim Çalışma Grubu Başkanlığı, 2005-2008

www.mascc.org

13 dilde çevirisi yapıldı ve

kullanılmaktadır Kav et al, SCC, 2010

http://www.mascc.org/index.php?option=com_content&view=article&id=148

European Oncology Nursing

Society (EONS)

Yönetim Kurulu Üyeliği, 2005-2007

President Elect/seçilmiş Başkan, 2007-2009

Başkan 2009-2011

Geçmiş Başkan 2011-2013

Komisyonlar

Eğitim Komisyonu ve Akreditasyon Grubu Üyeliği, 2005-

Araştırma Komisyonu üyeliği, 2005-2009

Advocacy Çalışma Grubu Eş başkanlığı, 2011-2013; üyeliği 2013-

Avrupa Onkoloji

Hemşireliği Birliği

(European Oncology

Nursing Society: EONS)

Avrupa Onkoloji Hemşireliği

Birliği 1984 yılında kurulmuş olup amacı:

Avrupa ülkelerindeki kanser hemşireliği

uygulamalarını geliştirerek kanserli hastalara

sağlanan bakım kalitesini arttırmak

Özel bir dal olarak kanser hemşireliğinin

gelişimini desteklemek ve güçlendirmek

Halen 30 Avrupa ülkesinden 33 onkoloji hemşireliği

derneği EONS’a üyeliğini sürdürmektedir ve

yaklaşık 22.000 hemşireyi temsil eden bir kuruluştur

İşbirliği Yaptığı Kuruluşlar

EONS Yönetim Kurulu: 2013-2015

Erik van Muilekom : Başkan

Birgitte Grube:Geçmiş Başkan

Daniel Kelly: Gelecek Başkan

Maria Cristina Lacerda: Muhasip

Mary Wells: Sekreter

Andreas Charalambous

Patrick Crombez

Lena Sharp

Paul Trevatt

EONS Ekibi Clair Watts: Executive Director

Rudi Briké:Office Manager

Mariska Mooijekind: Projects Manager

Loureen Pierce: Book-keeper

Kate Griffin: Newsletter & Website & Social media

Steve Rowett: E-learning & web IT

Helen Oswald: Magazine Editor in Chief

Jason Harris: Photography & Design

Jim Boumelha: Production Editor

Catherine Miller: Medical Editor

CARE Strategy

C A R E

Communication: EONS Magazine

Avrupa düzeyinde politikalara odaklanır; kanser

hemşireliği pozisyonunun tanınması ve farkındalığı

arttırmayı amaçlar.

Durum belirlemeye yönelik üye derneklere 3 soru

yöneltildi (2012/2013):

Ülkenizde kanser hemşireliği hemşirelik uygulamalarında

özel dal/uzmanlık olarak tanınıyor mu?

Ülkenizde uzman kanser hemşiresi işgücü var mı?

Evet ise, hangi ünvanlar kullanılmaktadır?

Ülkenizde kanser hemşireliği hemşirelik

uygulamalarında özel dal/uzmanlık olarak

tanınıyor mu? Evet Hayır

Belgium

Croatia

Cyprus

Denmark

Estonia

Finland

Iceland

Ireland

Hungary

Lithuania

Norway

Sweden

Poland

The Netherlands

Turkey

UK

Austria

Czech Republic

France

Greece

Malta

Serbia

Switzerland

Slovenia

Portugal

Spain

Total: 16 10

Evet Hayır

Belgium

Cyprus

Estonia

Finland

France

Greece

Iceland

Ireland

Hungary

Lithuania

Malta

Norway

Sweden

Poland

The Netherlands

Turkey

UK

Austria

Croatia

Czech

Republic

Denmark

Serbia

Switzerland

Slovenia

Portugal

Spain

Total: 17 9

Ülkenizde uzman kanser

hemşiresi işgücü var mı?

Hangi ünvanlar kullanılıyor (n=17) n Ülkeler

Oncology Nurse/Nurses in oncology 4 Cyprus, Estonia, France,

Norway

Clinical Nurse Specialist in Oncology/

Specialist Nurse in Oncology

5 Iceland, Sweden, Malta,

Poland, Turkey,

Oncology Nurse Specialist/

Oncology Nursing Specialism

2 Hungary

Belgium

Clinical Nurse Specialist, Nurse Consultant,

Consultant Nurse, Nurse Practitioner,

Advanced Nurse Practitioner, Lead Cancer

Nurse, Nurse Clinician

1 UK

Breast Cancer Nurse 1 Switzerland

Nurse Practitioner Oncology The Netherlands

MSc in Cancer Nursing and Palliative Care 1 Greece

No special titles/ No name 3 Denmark, Finland, Lithuania

Toplam 17

Sonuçlar

26 Ülkeden 28 dernekten yanıt alındı (%85).

Kanser hemşireliği hemşirelikte bir uzmanlık

alanı olarak 16 ülkede tanınmakta.

Çoğunluğu (%65) ülkesinde uzman kanser

hemşiresi işgücü olduğunu belirtmekte

Ülkelerde kullanılan ünvanlarda farklılıklar

olduğu görülmektedir.

EONS Snap-shot Survey on Specialist Cancer Nursing in Europe (2013)

Research Proposal workshop

Araştırma Önerisi Hazırlama Çalıştayı 3rd EONS Research Proposal Workshop ‘From practice

problem to research proposal...’ 28-30 May 2014,

Limassol, Cyprus

EONS Yayınlar

Curriculum Journal Clinical guidelines

New update (2013) 2012 Impact Factor 1.685

BASIC SCIENCE AND

TREATMENT OF CANCER

( 60 hours : 6 ECTS )

NURSING ASSESSMENT

AND INTERVENTIONS IN

THE MANAGEMENT OF

PEOPLE AFFECTED BY

CANCER

( 90 hours : 9 ECTS )

CANCER AS A CHRONIC

ILLNESS AND SUPPORTIVE

AND PALLIATIVE CARE

( 90 hours : 9 ECTS )

UNDERSTANDING IMPACT OF

CANCER ON THE INDIVIDUAL,

FAMILIES AND HEALTHCARE

PROFESSIONALS

( 90 hours : 9 ECTS )

INFORMATION AND

COMMUNICATION IN CANCER

CARE

( 90 hours : 9 ECTS )

CLINICAL LEADERSHIP AND

RESOURCE MANAGEMENT

OF CANCER NURSING

( 60 hours : 6 ECTS )

EVIDENCE BASED AND

APPLIED RESEARCH IN

CANCER CARE

( 60 hours : 6 ECTS )

PRACTICE

THE CONTEXT OF CANCER

NURSING

(60 h: 6 ECTS)

EONS-EPAAC EURO-PEPS

5 EURO-PEP’s

tamamlandı:

•Dispne

•Radyasyon cilt

reaksiyonları

•Lenfödem

•Ağrı

•Periferal nöropati

web sayfası:www.cancernurse.eu/education/epaac

7. ESO-EONS MASTERCLASS IN

ONCOLOGY NURSING

8-13 Mart, 2014, Ermatingen (Lake Constance), Switzerland

www.cancernurse.eu/ education/masterclass2014

Ödüller & Destek Programları

Destekler:• Major Araştırma Desteği

• Klinik seyahat desteği

• Araştırma Seyahat desteği

• Çeviri

• Kongre katılım desteği

Ödüller:• Excellence in Patient Education Award

• Lifetime Achievement Award

Bir araya gelmek, deneyim

paylaşımı ve öğrenmek …

17. Uluslararası Kanser Hemşireliği Kongresi, Prag, Çek Cumhuriyeti, 8-13 Eylül 2012

1. Asya Onkoloji Hemşireliği Kongresi

21-24 Kasım 2013, Bangkok, Tayland

“If your actions inspire others to dream more, learn

more, do more and become more, you are a leader.”

John Quincy Adams

http://www.ecco-org.eu/Conferences/Conferences/EONS-8.aspx

Kongre ve etkinlikler