On Luyen Sinh Hoc 9 Nang Cao

7/28/2019 On Luyen Sinh Hoc 9 Nang Cao

1/35

Hc tt sinh hc 9

PHN DI TRUYN V BIN D

Chng I: CC TH NGHIM CA MENENCu 1:

i tng, ni dung, ngha thc tin ca di truyn hc?Tr li

- i tng : Nghin cu bn cht v tnh quy lut ca hin tng di truyn- Ni dung: nghin cu c s vt cht, c ch di truyn, tnh quy lut ca hin tng

bin d v di truyn gii thch ti sao con ci sinh ra ging vi b m, t tin trn nhng ntln nhng li khc b m, t tin hng lot cc c im khc.

- ngha thc tin: Bin d v di truyn l c s ca chn ging, s dng pht hincc nguyn nhn, c ch ca bnh, tt di truyn xut cc li khuyn ph hp trong tvn Di truyn hc v c bit c tm quan trng trong cng ngh sinh hc hin i.Cu 2:

Th nghim lai mt cp tinh trng ca Menen v gii thch kt qa th nghim?Tr li:

*. Th nghim:- Menen tin hnh giao phn gia cc ging u H Lan thun chng khc nhau v

mt cp tnh trng tng phn, thu c F1 ng tnh v kiu hnh ca 1 bn b hoc m. ChoF1 t th phn thu c F2 c t l kiu hnh l 3:1.

- D thay i v tr ca cc ging cy chn lm b, m th kt qu thu c F 1 v F2vn ging nhau.

- tnh trng c biu hin F1 l tnh trng tri, cn tnh trng c biu hin F 2 ltnh trng ln.

Th nghim c minh ho nh sau:P: Hoa x Hoa trng

F1: Hoa ( Cho F1 t th phn)F2: 3 hoa : 1 hoa trng*. Gii thch kt qu th nghim:Kt qu th nghim c Menen gii thch bng s t hp ca cp nhn t di truyn

(gen) quy nh cp tnh trng thng qua qu trnh pht sinh giao t v th tinh.Cu 3:

Nu ni dung v ngha ca quy lut phn li?Tr li:

- Ni dung quy lut: Trong qu trnh pht sinh giao t, mi nhn t di truyn trong cpnhn t di truyn phn li v mt giao t v gi nguyn bn cht nh c th thun chng caP.

- ngha:+ xc nh c cc tnh trng tri v tp trung nhiu gen tri qu vo mt c th to

ging c ngha kinh t cao.+ Trong sn xut trnh s phn li tnh trng din ra, trong xut hin tnh trng

xu, nh hng ti phm cht v nng sut ca vt nui, cy trng, ngi ta cn kim tra thun chng ca ging.Cu 4:

Ni dung v ngha ca quy lut phn li c lp?Tr li:

-Ni dung quy lut: Khi lai gia 2 b m thun chng khc nhau v 2 cp tnh trngtng phn di truyn c lp vi nhau th F2 c t l mi kiu hnh bng tch t l ca cc tnhtrng hp thnh n.

GV: Trn Minh Qunh THCS Trn Hng o Cam L 1


2/35

Hc tt sinh hc 9

- ngha:+ Quy lut phn li c lp gii thch mt trong nhng nguyn nhn lm xut hin

bin d t hp cc loi sinh vt giao phi. iu gii thch tnh a dng v phong phca loi sinh sn hu tnh. Loi bin d ny c vai tr quan trng i vi chn ging v tinho.

+ Nh s phn li c lp v t hp t do ca cc gen s to ra nhng t hp v kiu gen

v kiu hnh mi i con.Cu 5 Hy so snh quy lut phn li v quy lut phn li c lp?Tr li:

- ND quy lut phn li:- ND quy lut phn li c lp:* So snh :- ging nhau:- u c cc iu kin nghim ng nh:+ B m mang lai phi thun chng v cc cp tnh trng c theo di

+ Tnh tri phi l tri hon ton+ S lng con lai phi ln- F2 u c s phn li tnh trng ( xut hin nhiu hn mt kiu hnh)- S di truyn ca cc cp tnh trng u da trn s kt hp gia hai c ch l: Phn li

ca cc cp gen trong gim phn to giao t v t hp ca cc gen trong th tinh to hp t. - Khc nhau:

Quy lut phn li Quy lut phn li c lp- Phn nh s di truyn ca mt cp tnh trng.- F1 d hp mt cp gen (Aa) to ra 2 loi giaot.

-F2 c 2 loi kiu hnh vi t l 3: 1-F2 c 4 t hp vi 3 kiu gen.-F2 khng xut hin bin d t hp.

-Phn nh s di truyn ca hai cp tnhtrng.- F1 d hp hai cp gen (AaBb) to ra 4 loigiao t.

- F2 c 4 loi kiu hnh vi t l 9:3:3:1.- F2 c 16 t hp vi 9 kiu gen.- F2 xut hin bin d t hp.

Cu 6:Nu cc iu kin nghim ng cho nh lut phn li c lp ca Menen ?

Tr liL phn li c lp ch nghim ng trong cc iu kin nht nh nh:- P phi thun chng- S lng c th th h lai phn tch phi ln

- Cc cp gen phi phn li c lp ( mi cp alen nm trn 1 i NSTng dng khcnhau)Cu 7

Ti sao Menen thng tin hnh th nghim trn loi u H Lan? Nhng nhlut ca Menen c th p dng trn cc loi sinh vt khc c khng? V sao?Tr li

- Menen thng tin hnh cc th nghim trn loi u H Lan v:- Kh nng t th phn nghim ngt ca n- c im ny ca u to iu kin thun li cho Menen trong qu trnh nghin cu

cc th h con lai t i F1, F2... t mt cp b m ban u- c im gieo trng ca u H Lan cng to iu kin d dng cho ngi nghin

cu



3/35

Hc tt sinh hc 9

- Nhng nh lut di truyn ca Menen khng ch p dng cho loi u H Lan m cnng dng ng cho nhiu loi sinh vt khc .

- V: Cc th nghim thng tin hnh trn u H Lan v khi qut thnh nh lut,Menen phi lp li cc th nghim trn nhiu i tng khc nhau. Khi cc th nghim thuc kt qu u v n nh nhiu loi khc nhau, Menen mi dng thng k ton hc khi qut thnh nh lut.

Cu 8:Cho v d v lai mt cp tnh trng trong trng hp tri khng hon ton v trihon ton ? Vit s lai t P n F2 minh ha? Gii thch v sao c s ging v khcnhau ?Tr li

V d: Tri khng hon tonP u h lan

Ht vng x Ht xanhF1 100% (Ht vng)

F1 x F1 => F2: ht vng : ht xanh

S lai minh ho:Quy c gen: Gen A quy nh ht vng

Gen a quy nh ht xanhTa c s lai:

P AA x aaG A aF1 Aa (100%)Gen A t hon ton gen a nn F1 biu

hin 100% ht vng.F1 x F1 Aa x Aa

G A,a A,aF2 AA : 2/4Aa : aa

( ht vng : ht xanh)

V d: Tri khng hon tonP Hoa phn

Hoa x hoa trngF1 100% (hoa hng)F1 x F1 => F2:1/4 hoa :2/4 hoa hng :

hoa trngS lai minh hoa:Quy c gen: Gen B quy nh hoa

Gen b quy nh hoa trngTa c s lai:P BB x bbG B bF1 Bb( 100% )Gen B khng t hon ton gen b nn F1

biu hin 100% hoa hng.

F1 xF1 Bb x BbG B, b B, bF2 1/4BB : 2/4Bb : bb

(1/2 hoa : 2/4 hoa hng : hoatrng)

Cu 9:Gii thch ti sao th h F2 va c th ng hp, va c th d hp ?

Tr liDo F1 l c th lai mang cp gen d hp Aa , khi gim phn to ra 2 loi giao t A v a

S th tinh gia mt giao t c A vi mt giao t ci A cho th ng hp AAS th tinh gia mt giao t c a vi mt giao t ci a cho th ng hp aaS th tinh gia mt giao t c A vi mt giao t ci a hoc S th tinh gia mt giao tc a vi mt giao t ci A cho th d hp Aa

Cu 10:a) Bin d t hp l g? Khi lai P:Aabb x aaBb cho th h con l bin d t hp c kiu gen

nh th no?b) Ti sao cc loi sinh sn giao phi, bin d t hp li phong ph v a dng hn

nhng loi sinh sn v tnh?Tr li:

a) Bin d t hp:L loi bin d pht sinh trong qu trnh sinh sn hu tnh, do s sp xp li (t hp li) cc

gen trong kiu gen ca b m dn n c kiu hnh khc vi b m.



4/35

Hc tt sinh hc 9

- Php lai: P: Aabb x aaBbGP: Ab, ab aB, abF1: AaBb; Aabb; aaBb; aabb

Nhng bin d t hp c kiu gen: AaBb; aabbb) Loi sinh sn giao phi c bin d t hp phong ph v a dng hn loi sinh

sn v tnh l v:

- Loi sinh sn giao phi: qu trnh sinh sn cn tri qua qu trnh gim phn pht sinh giaot v qu trnh th tinh.+ Trong qu trnh gim phn vi c ch phn li c lp, t hp t do, trao i cho gia

cc nhim sc th trong cp tng ng cho nhiu kiu giao t khc nhau v ngun gcnhim sc th.

+ S kt hp ngu nhin ca cc loi giao t trong qu trnh th tinh to ra cc hp tmang nhng t hp nhim sc th khc nhau.

- Loi sinh sn v tnh: qu trnh sinh sn c da trn c s di truyn l qu trnh nguynphn nn con sinh ra ging vi m v kiu gen.Cu 11:

Nhng nguyn nhn no dn n s ging v khc nhau trong trng hp lai 1 cptnh trng tri hon ton v khng hon ton ? Cho VD minh ho ?

Hng dn:- Khi nim tri, ln, tri khng hon ton- Nguyn nhn ging nhau: Gen nm trn NST, s phn li v t hp ca NST trong

gim phn d n s phn li v t hp ca cc gen. S kt hp ngu nhin gia cc loi giao ttrong qu trnh th tinh . Do F1 c 100% Aa. F2 c : 1AA ; 2A a ; 1aa

- Nguyn nhn khc nhau: Do tng quan gia 2 gen tri v ln hoc do kh nng biuhin ca cc gen trong 2 alen ph thuc vo iu kin mi trng

- VD: Hs t ly VD

Cu 12:Nu khng dng php lai phn tch c th s dng php lai no khc xc nh c

th c kiu hnh tri l th ng hp hay th d hp c khng ? Cho VD minh ho ?Hng dn:

- Cho t th phn+ Nu l th ng hp : AA x AA => i con ton AA+ Nu l th d hp Aa => i con xut hin 1/4 kiu gen aa cho KH ln

BI TP

Bi 1: Cho th phn hai cy c chua l ch v l nguyn vi nhau F 1 thu c 100% cy lch, F2 thu c 298 cy l ch v 99 cy l nguyn.

Hy bin lun v lp s lai.Gii

a. Bin lun s di truyn cc tnh trng:- Theo bi:F1 100% l ch L ch tri hon ton so vi l nguyn.F2 phn tnh : 298 l ch : 99 l nguyn = 3:1Kt qu F1, F2 tun theo cc quy lut phn li ca Men en.- Quy c gen:Gen A quy nh l ch.



5/35

Hc tt sinh hc 9

Gen a quy nh l nguyn.V: F1 ng tnh P thun chng.Cy l ch AA.Cy l nguyn aa.b. Lp s lai:

P: AA (l ch) x aa (l nguyn)Gp: A aF1: Aa (100% l ch)F1: Aa (l ch) x Aa (l ch)GF1: A; a A; aF2: 1AA: 2Aa: 1aa- Kt qu: + T l kiu gen: 1AA : 2Aa : 1aa

+ T l kiu hnh: 3 l ch : 1 l nguyn.

Bi 2:Cho hai ging chut thun chng giao phi vi nhau gia chut lng xm v chut

mu lng en c F1 ton chut mu lng en. Khi cho cc con F1 giao phi vi nhau th t lkiu hnh s nh th no?

GiiV F1 ton chut mu lng en nn tnh trng mu lng en l tnh trng tri c tnh

trng mu lng xm l tnh trng ln.Qui c: Gen A qui ng mu lng en.

Gen a qui ng mu lng xm

P: Mu lng en x Mu lng xmAA aaGP: A aF1: Aa (mu lng en)

F1 giao phi: Aa (c) x Aa (ci)GF1: 1A : 1a 1A : 1aF2: 1AA : 2Aa : 1aa

(1lng en t/c): (2 lng en lai) : (1 lng xm t/c)Bi 3:

ngi bnh teo c do gen ln d nm trn NST gii tnh X quy nh, gen D quy nh

tnh trng bnh thng. Cho ngi n c kiu gen d hp kt hn vi ngi nam bnh thngth con ci sinh ra s nh th no ?Gii

Theo ra ta c : XD ( bnh thng ) ; Xd ( teo c )S lai : P : XDXd( bnh thng ) X XDY ( bnh thng )

G : XD, Xd XD , YF1 : 1 XD XD : 1 XDY : 1 XDXd : 1Xd Y

gi : trai : gi : trai( 2 con gi bnh thng : 1 con trai bnh thng : 1 con trai teo c )

Bi 4:



6/35

Hc tt sinh hc 9

la, ht go c l tnh trng tri hon ton so vi ht go trong. Giao phn giaging la thun chng ht go c vi ging la c ht go trong; thu c F 1 v tip tc choF1 t th phn;a. Lp s lai t P n F2.

b. Nu cho F1 ni trn lai phn tch th kt qu s nh th no?Gii

a/ S lai t P F2Theo qui c bi:A: ( ht go c ), a: ( ht go trong).Ging la thun chng ht go c mang kiu gen AA,Ging la c ht go trong mang kiu gen aa.S lai:

P: AA( ht c) x aa (ht trong)GP: A aF1: Aa = 100% ht c

F1 x F1: Aa (ht c) x Aa (ht c)

GF1: A , a A , a

F2: 1AA, 2Aa, 1aaKiu hnh: 75% ht go c ; 25% ht go trong,

b/ Cho F1 lai phn tch:F1 ta bit l Aa lai vi cy mang tnh trng ln c ht go trong l aa.

F1: Aa (ht c) x aa ( ht trong)

GF1: A a a

F2: 1Aa 1aa50% ht go c ; 50% ht go trong

Bi 5: c chua cy cao (A) l tri so vi cy thp ( a)a, Tm kiu gen ca dng cy cao

b, Cho cy cao thun chng lai vi cy thp , kt qu KH F1 v F2 ntn? Vit s lai ?

Hng dna, KG ca cy cao: AA ; Aa

b, P: Cy cao x cy thpAA aa

Gp: A aF1: Aa ( cy cao) x AaGF1: A , a A , aF2: KG: 1AA ; 2Aa ; 1aa

KH: 3 cy cao ; 1 cy thpBi 6:

Khi lai g trng lng trng vi g mi lng en thun chng thu c cc con lai F1ng lot c lng mu xanh da tri

a, Tnh trng mu sc lng g di truyn theo quy lut no ?b, Cho cc con lai F1 tp giao vi nhau , kt qu phn li KH F2 ntn ?c, C cn kim tra mu sc lng g trc khi giao phi khng ?



7/35

Hc tt sinh hc 9

Ti sao?Bit rng tnh trng mu sc lng g so 1 gen quy nh v tn ti trn NST thng

Giia, Tnh trng mu lng g di truyn tri khng hon ton . Lng en l tri ko hon ton

so vi lng trng, KH trung gian l lng mu xanh da trib, F1 x F1: Xanh da tri x Xanh da tri

A a A aGF1: A , a A , aF2: KG: 1aa ; 2A a ; 1aa

KH: 1 lng en ; 2 lng xanh da tri ; 1 lng trngc, Ko cn kim tra mu sc lng v y l tri ko hon ton v v th 3 mu lng ng

vi 3 kiu genBi 7:

c chua, tnh trng qu l tri hon ton so vi tnh trng qu vng. Cho c chua qu giao phn vi qu vng . Xc nh t l kiu gen, kiu hnh F 1?

Gii

- Quy c: A: quy nh tnh trng qu \a: quy nh tnh trng qu vng

- C chua qu c kiu gen: AA, Aa- C chua qu vng c kiu gen: aa

a) S lai:* TH 1:

Pt/c : qu x qu vngAA aa

G : A a

F1* TH 2:

Pt/c : qu x qu vngAa aa

G : A: a aF1 : Aa : 1aaTLKH: 1 qu : 1 qu vng

Bi 8: ngi gen qui nh dng tc nm trn NST thng.a. gia nh th nht b v m u c tc xon sinh c a con gi c tc thng.

Hy gii thch xc nh tnh trng tri ln qui c gen v lp s lai minh ha.b. gia nh th hai m l tc thng sinh c a con trai tc xon v mt a con gi tc

thng. Gii thch v lp s lai.c. Con gi ca gia nh th nht ln ln kt hn vi con trai gia nh th hai. Hy xc

nh kiu gen, kiu hnh ca th h tip theo.Gii

a. Qui c gen v s lai ca gia nh th nht.Theo bi b m u c tc xon, m sinh a con c tc thng => con xut hin kiu

hnh khc b m, chng t kiu hnh tc thng con l tnh trng ln v tc xon l tnh trng tri.

Qui c: Gen A qui nh tnh trng tc xon.Gen a qui nh tnh trng tc thng.



8/35

Hc tt sinh hc 9

Con tc thng c kiu gen aa, cn b m u c tc xon (A -) to c giao t a, nnc kiu gen Aa.

- S lai:

P M tc xon Aa x B tc xon Aa

Gp A , a A , a

F1 1AA , 2Aa , aa(3 tc xon) (1 tc thng)

b. Xt gia nh th hai.- M tc thng c kiu gen aa to mt loi giao t mang a.- Con trai c tc xon (A-) v con gi tc thng aa.=>b to c hai loi giao t A v a => b c kiu gen Aa, kiu hnh tc xon.

- S lai.

P Tc thng aa x Tc xon AaGp a A , aF1 Aa aa

( 1 con trai tc xon) (1 con gai tc thng)c. Kiu gen, kiu hnh ca th h tip theo.- Con gi ca gia nh th nht mang kiu gen aa- Con trai ca gia nh th 2 mang kiu gen Aa- Kiu gen kiu hnh ca th h tip theo c xc nh qua s sau:F1 aa (Tc thng) x Aa (Tc xon)GF1 a A , aF2 Aa aa

1 Tc xon 1 Tc thng

_____________________________

Chng II: NHIM SC THCu 1:

Nu cu trc v chc nng ca NST?

Tr li+ Cu trc:- Gm 2 crmatit nh vi nhau tm ng, mt s NST cn c eo th hai- Mi crmatit bao gm 1 phn t ADN v prtin histn+ Chc nng:- NST l cu trc mang gen c bn cht l ADN.- NST c kh nng t nhn i , thng qua gen quy nh tnh trng c di truyn

qua cc th h t bo v c th.

Cu 2:

S bin i hnh thi ca NST trong phn bo nguyn phn c biu hin qua sng v dui xon din ra cc k ntn? Ti sao ni s ng v dui xon ca NST c tnhcht chu k ?



9/35

Hc tt sinh hc 9

Tr li:*. S bin i hnh thi ca NST trong phn bo nguyn phn:- k trung gian: NST dng si mnh, dui xon cc i, ti k ny xy ra s nhn

i ca ADN.- K u: Thoi phn bo hnh thnh ni lin 2 cc ca t bo, Cc crmatit trong mi

NST kp ng xon v co ngn.

- K gia: NST kp ng xon cc i, c hnh dng v kch thc in hnh v sau cc NST kp tp trung thnh mt hng mt phng xch o ca thoi phn bo.- K sau; Mi crmatit trong tng NST kp tch nhau tm ng thnh 2 NST n ri

phn li v 2 cc ca t bo nh s co rt ca cc si t v sc, lc ny cc NST bt u ginxon tr thnh cc si mnh.

- K cui: Cc crmatit c phn chia 1 cch ng u v 2 cc ca t bo, nhn btu phn chia v mng nhn c hnh thnh, NST gin xon cc i v tr thnh chtnhim sc.

Kt qu: Mi t bo con c b NST ging t bo m c v s lng ln cu trc.*. Trong phn bo nguyn phn, t k u n k gia NST ng xon dn ti mc cc

i c ch s nhn i tip ca NST, m bo cho NST tp trung gn trn mt phng xcho- T k sau n k cui, NST phn chia cc cromtit vn tip tc dn xon dn cho ti

mc cc i vo k cui=> Do Ngi ta ni NST ng xon c tnh cht chu k.

Cu 3:Cc hot ng ca NST trong gim phn?

Tr li:Gim phn gm 2 ln phn bo lin tip ( mi ln cng gm 4 k nh nguyn phn )

nhng trong NST ch nhn i 1 ln k trung gian ln phn bo 1

*Ln phn bo 1( nh nguyn phn )K trung gian

-u k trung gian NST dng si mnh, dui xon-Bc vo k trung gian: trung th nhn i, NST nhn i -> to thnh NST kp ( gm

2 cromatit ging ht nhau v dnh nhau tm ng )K u

-Mng nhn, nhn con bin mt-Si t thoi phn bo xut hin ni lin hai cc t bo

-NST ng xon ln c hnh thi r rt-Cc NST kp trong cp tng ng tip hp nhau thnh tng cp-cc NST kp dnh vo si t ca thoi phn bo tm ng

K gia-Cc NST kp ng xon v co ngn cc i ( c hnh dng dc trng )-Cc cp NST kp tng ng tp trung v xp song song thnh hai hng trn mt

phng xch o ca thoi phn boK sau

-Tng NST kp trong cp tng ng tch nhau v phn li c lp v hai cc ca tbo

K cui-Si t ca thoi phn bo bin mt, mng nhn v nhn con xut hin tr li. T bo

cht phn chia thnh 1 TB con khc TB m ( n NST kp )



10/35

Hc tt sinh hc 9

*. Ln phn bo 2K u:

- NST vn gi nguyn hnh dng cu trc nh k cui ln phn bo 1-Si t thoi phn bo mi xut hin ni lin hai cc t bo-Cc NST kp dnh vo si t ca thoi phn bo tm ng

K gia-Cc NST kp tp trung v xp thnh mt hng trn mt phng xch o ca thoi phnboK sau

-Tng NST kp ch dc tm ng hnh thnh 2 NST n phn li c lp v hai ccca t boK cui

-Si t ca thoi phn bo bin mt, mng nhn v nhn con xut hin tr li. T bocht phn chia thnh 1 TB con mang b NST n bi ( n )

-NST tho xon -> dng si mnh

Cu 4 :So snh s ging nhau v khc nhau nguyn phn v gim phn?

Tr li1. Ging nhau : u :

- C s phn i ca NST, tp trung ca NST mt phng xch o v phn li v 2 ccca t bo.

- Tri qua cc k phn bo tng t nhau (k u, k gia, k sau, k cui)- C s bin i hnh thi NST theo chu k ng xon v tho xon.

- K gia, NST tp trung 1 hng mp xch o ca thoi phn bo.- L c ch m bo n nh vt cht di truyn qua cc th h.

2. Khc nhau:Nguyn phn Gim phn

1. Nixy ra

TB sinh dng, TB sinh dc s khai. - TB sinh dc (2n) thi k chn.

2. Cch

- Xy ra 1 ln phn bo.

- Khng xy ra s tip hp, bt cho

gia cc NST cng cp tng ng.- k gia NST kp xp 1 hng mpxch o ca thoi phn bo.

- C s phn li ng u ca NST v 2cc ca t bo.

- Xy ra qua 2 ln phn bo, khng ctnh cht chu k.- Xy ra s tip hp, bt cho gia cc

NST cng cp ng dng.- k gia NST xp thnh 2 hng mp xch o ca thoi phn bo (ln

phn bo 1).- c s phn li c lpca cc NST kptng ng v 2 cc ca t bo.

3. Ktqu

- T 1 TB sinh dng ( 2n NST) quanguyn phn hnh thnh 2TB con c b

NST ging t bo m (2n).

- T 1 TB m (2n NST) qua gim phnhnh thnh 4 TB con c b NST n

bi (n NST) phn ho to giao t.

Cu 5:So snh s khc nhau gia NST thng v NST gii tnh ?



11/35

Hc tt sinh hc 9

Tr li

NST thng- Gm nhiu cp- Tn ti thnh tng cp tng ng, gingnhau c gii c v ci

- Gen nm trn NST thng quy nh tnhtrng thng

NST gii tnh- Ch c 1 cp- C th tng ng ( XX ) hoc khngtng ng ( XY ), khc nhau 2 gii

- Gen nm trn NST gii tnh quy nhgii tnh v quy nh mt s tnh trng linquan n gii tnh

Cu 6Nu ngha sinh hc ca qu trnh nguyn phn, gim phn v th tinh?

Tr li* ngha sinh hc ca qu trnh nguyn phn:- Nguyn phn l hnh thc sinh sn ca hp t,ca t bo sinh dng v t bo sinh dc s

khai.- C th a bo ln ln nh nguyn phn. Khi cc c quan ca c th t khi lng ti

hn th ngng sinh trng, lc ny nguyn phn b c ch- Nh s t nhn i ca NST k trung gian v s phn li ng u ca NST k sau ca

nguyn phn, b NST 2n ca loi c duy tr n nh qua cc th h t bo ca mt c th vqua cc th h sinh vt ca nhng loi sinh sn v tnh.

*. ngha sinh hc ca qu trnh gim phn:- Gim phn l hnh thc sinh sn ca t bo sinh dc (non bo bc 1, tinh bo bc 1) xy

ra thi k chn ca t bo ny.- Nh s phn li ca NST trong cp tng ng xy ra trong gim phn, s lng NST

trong giao t gim xung cn n NST.nn khi th tinh, b NST 2n ca loi li c phc hi.- S trao i cho gia 2 crmatit trong cp NST kp tng ng xy ra k u,s phn li

c lp v t hp t do gia nhng NST kp trong cp tng ng xy ra k sau ca gimphn 1 to ra nhiu loi giao t khc nhau l c s cho s xut hin bin d t hp.

*. ngha sinh hc ca qu trnh th tinh- Th tinh l s kt hp gia giao t c v giao tu ci, thc cht l s kt hp hai b

NST n bi n to thnh b NST lng bi 2n ca hp t.- Th tinh l c ch hnh thnh hp t, t pht trin thnh c th mi.- S kt hp ngu nhin gia cc giao t khc nhau lm cho b NST ca loi tuy vn n

nh v mt s lng, hnh dng, kch thc nhng li xut hin di dng nhng t hp mi,to ra nhiu bin d t hp, lm tng tnh a dng ca sinh gii.

Kt lun: S kt hp 3 qu trnh nguyn phn, gim phn v th tinh duy tr n nhb NST c trng cho mi loi giao phi qua cc th h c th, ng thi cn to ra ngunbin d t hp phong ph cho qu trnh tin ho v chn ging.

Cu 7:a) Nu s bin i hnh thi nhim sc th trong chu k t bo. S bin i c

ngha g?b) Trnh by ngha v mi lin quan gia nguyn phn, gim phn, th tinh trong

qu trnh truyn t thng tin di truyn sinh vt sinh sn hu tnh .

Tr li a. s bin i hnh thi nhim sc th trong chu k t bo*Mt chu k t bo gm giai on chun b (k trung gian) v qu trnh phn bo

nguyn phn.Trong chu k t bo, hnh thi NST bin i nh sau:



12/35

Hc tt sinh hc 9

- K trung gian: NST trng thi n, dng si di, mnh, dui xon hon ton. Sau NST n t nhn i thnh NST kp.

- Qu trnh nguyn phn:+ K u: NST kp bt u ng xon.+ K gia: NST kp ng xon cc i.+ K sau: 2 NST n trong mi NST kp (vn trng thi xon) tch nhau ra

tm ng.+ K cui: NST n dn xon, di ra dng si mnh- n k trung gian chu k tip theo, NST n dn xon hon ton

* ngha sinh hc:- Trong chu k t bo, NST dn xon nht k trung gian, to iu kin cho ADN d

dng thc hin qu trnh tng hp ARN, qua tng hp Pr v to iu kin thun li choADN t sao.

- NST ng xon nht k gia, to thun li cho s tp trung mt phng xch o cathoi phn bo v s phn ly k sau.

b. ngha v mi lin quan gia nguyn phn, gim phn, th tinh

* ngha ca nguyn phn:- n nh b NST ca loi qua cc th h.- Gip c th a bo ln ln.

* ngha ca gim phn:- S lng NST trong giao t gim xung (cn n NST) nn khi th tinh, b NST 2n ca

loi li c phc hi.- S trao i cho k u, s phn li c lp v t hp t do gia cc NST kp trong cp

tng ng xy ra k sau ca GP I to ra nhiu giao t khc nhau, l c s cho s xuthin bin d t hp.

* ngha ca th tinh:

- Phc hi li b NST lng bi do s kt hp gia giao t c (n) vi giao t ci (n).- S kt hp ngu nhin gia cc loi giao t khc nhau to v s kiu t hp khc

nhau to ra nhiu bin d t hp, to ngun nguyn liu cho tin ho v chn ging.* Mi lin quan:- Nh NP m cc th h TB khc nhau vn cha ng cc thng tin di truyn ging

nhau, c trng cho loi.- Nh GP m to nn cc giao t n bi khi th tinh s khi phc li trng thi

lng bi.- Nh th tinh kt hp b NST n bi trong tinh trng vi b NST n bi trong

trng hnh thnh b NST 2n, m bo vic truyn thng tin di truyn t b m cho con ci

tng i n nh.- S kt hp 3 qu trnh trn duy tr n nh b NST c trng ca cc loi sinh sn

hu th qua cc th h c th. ng thi cn tao ra ngun bin d t hp phong ph cho chnging v tin ho.

Cu 8:Giao t l g ? Trnh by qu trnh pht sinh giao t ? so snh giao t c v giao t

ci ?Tr li:

- Giao tl TB c b NST n bi c hnh thnh trong qu trnh gim phn. C 2

loi giao t: gia t c v giao t ci- Qu trnh pht sinh GT:



13/35

Hc tt sinh hc 9

+ Pht sinh giao t c: Cc t bo mm nguyn phn lin tip nhiu ln to ra nhiutinh nguyn bo. S to tinh bt u t tinh bo bc 1. Tinh bo bc 1 qua gim phn I to ra 2tinh bo bc 2, qua gim phn II to ra 4 t bo con, t pht trin thnh 4 tinh trng.

+ Pht sinh giao t ci: cc t bo mm cng nguyn phn lin tip nhiu ln to ranhiu non nguyn bo, non nguyn bo pht trin thnh non bo bc 1. non bo bc 1 quagim phn I to ra 1 t b c kch thc nh gi l th cc th nht v 1 t bo c kch thc

ln gi l non bo bc 2, qua ln phn bo II cng to ra 1 t bo c kch thc nh gi l thcc th 2 v 1 t bo c kch thc kh ln gi l trng.- So snh gt c v ci+ Ging nhau:

u hnh thnh qua GPu cha b NST n biu tri qua cc giai on phn chia ging nhau( NP, GP1, GP2 )u c kh nng tham gia th tinh

+ Khc nhau:Giao t c

- Sinh ra t cc tinh nguyn bo- Kch thc nh hn GT ci- 1 tinh nguyn bo to ra 4 tinh trng- Mang 1 trong 2 loi NST gii tnh X hoc Y

Giao t ci

- Sinh ra t cc non nguyn bo- Kch thc ln- 1 non nguyn bo to ra 1 trng- Ch mang 1 NST gii tnh X

Cu 9 :a) Vai tr ca nhim sc th gii tnh trong di truyn?b) Phn bit nhim sc th thng v nhim sc th gii tnh?

Tr li

a) Vai tr ca NST gii tnh trong di truyn l:- NST gii tnh c vai tr xc nh gii tnh nhng loi hu tnh.- NST gii tnh cn mang gen lin quan n gii tnh v gen khng lin quan n gii tnh(gen quy nh tnh trng thng lin kt vi gii tnh)

b) Phn bit NST v NST gii tnh:NST gii tnh NST thng

- Thng tn ti 1 cp trong t bo lngbi.- C th tn ti thnh cp tng ng(XX) hoc khng tng ng (XY) hoc

ch c 1 chic (XO).- Ch yu mang gen quy nh c imgii tnh ca c th.

- Thng tn ti vi mt s cp ln hn 1trong t bo lng bi (n 1 cp).- Lun tn ti thnh cp tng ng.

- Ch mang gen quy nh tnh trngthng.

Cu 10:Hy gii thch v sao nhim sc th l c s vt cht ch yu ca hin tng di truyn v

bin d cp t bo?Tr li

Nhim sc th (NST) c coi l c s vt cht ch yu ca hin tng di truyn v bin d cp t bo l v:

- NST c kh nng lu gi v bo qun thng tin di truyn:+ NST c cu to t ADN v prtin, trong ADN l vt cht di truyn cp phn

t.



14/35

Hc tt sinh hc 9

+ NST mang gen, mi gen c chc nng ring.+ Mi loi c mt b NST c trng v s lng, hnh dng v cu trc.

- NST c kh nng truyn t thng tin di truyn:+ Qu trnh t nhn i v phn li ng u ca nhim sc th trong nguyn phn l c

ch duy tr b NST c trng qua cc th h t bo v qua cc th h c th i vi sinh vtsinh sn v tnh.

+ loi giao phi, b NST c trng c duy tr qua cc th h nh 3 c ch: t nhni, phn li v ti t hp trong 3 qu trnh nguyn phn, gim phn v th tnh.- NST c th b bin i v cu trc hoc s lng t gy ra nhng bin i cc tnh

trng di truyn.

Cu 11:Sinh con trai hay con gi c phi do ngi v ? Ti sao trong cu trc dn s t l

nam n xp x 1 : 1 ?Tr li:

*. Sinh trai gi khng phi do ngi v v:

- n qua gim phn cho 1 loi trng mang NST X- nam qua gim phn cho 2 loi tinh trng mang NST X hoc Y- Nu tinh trng X kt hp vi trng s to ra hp t mang NST XX -> pht trin thnh

con giNu tinh trng Y kt hp vi trng s to ra hp t mang NST XY -> pht trin thnh

con trai=> Nh vy sinh con trai hay con gi do tinh trng ngi b quyt nh

S lai: P: XX x XYGp X X , YF1: XX ( con gi) : XY (con trai)

*. T l nam n xp x 1 : 1 v: n qua gim phn cho 1 loi trng mang NST X, nam qua gim phn cho 2 loi tinh

trng mang NST X hoc Y vi t l ngang nhau, Kh nng tham gia th tinh ca hai loi tinhtrng X,Y vi trng din ra vi xc sut ngang nhau -> to ra 2 loi t hp XX, XY vi t lngang nhau -> t l nam n xp x 1 : 1

Cu 12:Di truyn lin kt l g? Hin tng ny b sung cho quy lut phn li c lp ca

men en nh th no?Tr li:

*Di truyn lin kt l hin tng mt nhm tnh trng di truyn cng nhau, nhm tnhtrng ny c quy nh bi cc gen cng nm trn mt NST v phn li cng nhau trong qutrnh gim phn hnh thnh giao t.

*Hin tng di truyn lin kt b sung cho cc quy lut di truyn ca Men en:- Khng ch mt gen trn mt NST m c nhiu gen trn mt NST, cc gen phn b dc

theo chiu di ca NST.- Cc gen khng ch phn li c lp m cn c hin tng lin kt vi nhau v hin

tng lin kt gen mi l hin tng ph bin.

- Hin tng lin kt gen gii thch v sao trong t nhin c nhng nhm tnh trngtt lun i km vi nhau.



15/35

Hc tt sinh hc 9

Cu 13:Trnh by c ch xc nh gii tnh ?Quan nim rng ngi m quyt nh vic sinh

con trai hay con gi l ng hay sai ?Tr li:

C ch xc nh gii tnh l s phn li ca cp NST gii tnh trong qu trnh pht sinhgiao t v t hp li qua qu trnh th tinh.

- Qua gim phn m ch sinh ra mt loi giao trng 22A + X, cn b cho ra hai loitinh trng l 22A + X v 22A + Y.- S th tinh gia tinh trng mang X vi trng to ra hp t cha XX =>con gi.

Cn tinh trng Y th tinh vi trng to hp t XY => con trai.=>Quan nim l sai v giao t trng ch mang mt NST X cn trinh trng li c

hai loi, 1 loi mang NST X v mt mang NST Y. Nu giao t Y kt hp vi trng => hpt XY l con trai => sinh con trai hay con gi l do nam gii quyt nh.

P 44A + XX x 44A + XYGp 22A + X 22A + X, 22A + Y

F 44A + XX 44A + XY(Con gi) (Con trai)

BI TPBi 1:

C 5 t bo sinh dng ca mt loi u nguyn phn 2 ln v s dng ca mitrng nguyn liu tng ng 120 nhim sc th. Xc nh:

a. S t bo con to ra.

b. Tn loi.Gii

a) S t bo con c to ra:+ p dng cng thc tnh s t bo con:

a. 2x = 5. 22 = 20 (t bo)b) Tn ca loi:

S nhim sc th trong mi trng cung cp.( 2x - 1) .a .2n = 120

120 120 2n = = = 8

(2x 1).a ( 2x -1) . 5=> 2n = 8 ==> loi ri gim.

Bi 2:Mt t bo sinh dc c v 1 t bo sinh dc ci ca mt loi u nguyn phn vi s

ln bng nhau. Cc t bo con c to ra u tham gia gim phn cho tng cng 180 giao tc v ci.

a/ Xc nh s tinh trng, s trng v s th ccb/ Tnh s t bo sinh tinh v t bo sinh trng.

Bi giia. S tinh trng, s t bo trng v s th nh hng:- V s ln nguyn phn ca 2 t bo sinh dc c v ci u bng nhau nn s t bo

con c sinh ra t qu trnh nguyn phn ca mi t bo phi bng nhau.GV: Trn Minh Qunh THCS Trn Hng o Cam L 15


16/35

Hc tt sinh hc 9

- Mt khc: 1 t bo sinh tinh gim phn cho 4 tinh trng, 1 t bo sinh trng gim phncho 1 t bo trng v 3 th cc nn ta c t l gia s tinh trng v s t bo trng l: 4:1

- Vy: S lng tinh trng l:

4

180 1445

=

S lng t bo trng l:1

180 365

=

S lng th cc l:36 3 108 =

b. S t bo sinh tinh v s t bo sinh trng:

- S t bo sinh tinh:144

364

=

- S t bo sinh trng: 36

Bi 3: 1 loi sinh vt, c 6 hp t nguyn phn vi s ln bng nhau to ra s t bo mi

cha 9600 NST trng thi cha nhn i. Mi trng ni bo cung cp nguyn liu tora 9300NST n cho qu trnh nguyn phn trn.

a. Xc nh s lng NST ca 6 hp t khi chng ang k sau.b. Xc nh s t nguyn phn ca mi hp t.c. Xc nh tng s t bo xut hin trong c qu trnh nguyn phn ca c 6 hp t.

Giia. Xc nh s lng NST:Theo bi ra ta c: 6.2n.2k = 9600.

6.2n.(2k - 1) = 9300. Gii ra ta c : 2n = 50.S lng NST ca 6 hp t trong k sau: 6 x 50 x2 = 600NST

b. S t NP: 6 x 50 x 2k= 9600 2k = 32 k = 5.Vy s t NP l 5 t.c. Tng s TB = (2 + 4 + 8 + 16 + 32) x 6 = 372 TB

Bi 4: Mt t bo sinh dc ci s khai 2n = 44, trong qu trnh phn bo lin tip mi trngni bo cung cp 11176 NST n mi hon ton, cc t bo ny bc vo vng chn gim

phn to ra trng. Hiu sut th tinh ca trng 50%, hiu sut th tinh ca tinh trng 6,25%.a. Tnh s hp t to thnh.

b. Tnh s t bo sinh tinh, t bo sinh trng cn thit hon tt qu trnh th tinh.Tnh s t phn bo ca t bo sinh dc ci s khai

GIIS hp t , s TB sinh trng, s TB sinh tinh, s t phn bo :

2n(2k- 2) = 11176 (k l s ln phn bo.)44.2k - 88 = 11176 2k = 256

- S TB sinh trng l 256.- S hp t:S TB sinh trng l 256 c 256 trng.- V hiu sut th tinh ca trng l 50% nn S hp t to thnh l:



17/35

Hc tt sinh hc 9

256 x 50/100 = 128 (hp t)S TB sinh tinh trng l:

128 hp t 128 tinh trng.128 x 100/6,25 = 2048 tinh trng

- S TB sinh tinh trng l : 2048:4 = 512 TBS t phn bo ca TBSD ci s khai l: 256 = 28 8 ln

Bi 5:C 5 t bo ca vt nh nguyn phn mt s ln bng nhau v s dng ca mi

trng ni bo 2800 NST. Cc t bo con to ra c cha tt c 3200 NST.Xc nh:a). S NST lng bi ca vt nh?

b). S ln nguyn phn ca mi t bo?c). S tm ng trong cc t bo con c to ra?

Giia, S NST lng bi ca vt nh

S NST trong 5 t bo m(bng s NST trong cc t bo con tr i s NST mi trngcung cp) , ta c: 3200 2800 = 400 (NST)S NST trong mi t bo l: 2n = 400 : 5 = 80 (NST)

b, S ln nguyn phn ca mi t bo:Gi k l s ln nguyn phn ca mi t bo.Suy ra s NST trong cc t bo con:

a . 2k.2n = 3200 5. 2k.80 = 32002k = 3200 : (5 . 80) = 8 = 23 => vy k = 3.

c.S tm ng trong cc t bo con bng s NST trong cc t bo con v bng 3200(tmng)

Bi 6:a. Mt t bo nguyn phn lin tip mt s ln to ra 32 TB con. Tnh s ln nguyn phn ?

b. 3 t bo nguyn phn lin tip mt s ln to ra 48 TB con. Tnh s ln nguyn phn ?Gii

a, Gi x l s ln nguyn phn , ta c: 2x = 32 -> x = 5Vy t bo nguyn phn 5 lnb, Gi x l s ln nguyn phn , ta c: 3. 2x = 48 -> 2x = 48 : 3 = 16

=> x = 4Vy t bo nguyn phn 4ln

Bi 7:1 s t bo nguyn phn lin tip 4 ln to ra 64 TB con. Tnh s TB ban u ?

GiiGi s TB ban u l a ta c:

a . 24 = 64 -> a = 4Vy s TB ban u l 4

Bi 8:

a, Mt TB ng ( 2n = 20 ) nguyn phn 5 ln th i hi MT cn cung cp bao nhiu NSTn ?

b, 5 TB u h lan ( 2n = 14 ) NP lin tip 4 ln i hi MT cn cung cp bao nhiu NSTn ?

Gii



18/35

Hc tt sinh hc 9

a, S TB con to ra qua nguyn phn l : 2 5 = 32 (t bo)S TB to ra t nguyn liu MT l : 32 1 = 31 (t bo)S NST MT cn cung cp l : 31 . 20 = 620 (NST)b, S TB con to ra qua NP l: 5. 24 = 90 (t bo)

S TB to ra t nguyn liu MT : 90 5 = 85 (t bo)

S NST MT cn cung cp : 85 . 14 = 1190 (NST)

Bi 9 :4 t bo rui gim NP mt s ln cn 480 NST n . Tnh s ln NP ?

GiiGi s ln NP ca TB l aS TB con to ra qua NP l : 4. 2a

S TB to ra t nguyn liu MT l : 4.(2a -1)S NST MT cn cung cp l: 4.(2a-1). 2nTheo bi ta c: 4(2a - 1). 8 = 480

=> 2n = 16 => n = 4

Bi 10:Hp t mt loi NP lin tip 4 ln cn MT cp 1170 NST n. l loi g ?

GiiS TB con to ra qua NP l: 24 = 16 (t bo)S TB to ra t nguyn liu MT l: 16 -1 = 15 (t bo)S NST MT cn cung cp l: 15 . 2nTheo bi ta c: 15 . 2n = 1170

=> 2n = 78 => l loi g

Chng III: ADN V GEN

Cu 1

Nu nhng c im khc nhau v cu trc gia ADN v ARN ?

Tr li

Nhng im khc nhau c bn gia cu trc ADN vi cu trc ARN:C trc ADN Cu trc ARN - C chiu di v khi lng phn t rt ln .- L mch kp (tr mt s sinh vt nhn s).- Nguyn liu xy dng l cc NuclttA,T,G,X.Trong Nucltit l ng xiribz.Trong ADN c cha timin (T).

- Lin kt ho tr trn mch ADN l mi lin

kt ho tr gia ng ca nucl tt ny viH3PO4 ca Nucltt bn cnh, l lin ktkh bn vng.

- C chiu di v khi lng phn t rt b.- L mch n (tr ARN c mt s on ccu to kp tm thi).- Nguyn liu xy dng l cc RibNuclttA,U,G,X.Trong Ribnucltt l ng RibzTrong ARN c cha UraXin (U) l dn xutca timin

- Lin kt ho tr trn mch ARN l mi linkt ho tr gia ng ca Ribnucltt bncnh, l lin kt km bn vng.



19/35

Hc tt sinh hc 9

Cu 2:1. M t cu trc khng gian ca ADN, h qu ca nguyn tc b sung c th hin

nhng im no ?2. Cho mt on mch ARN c trnh t cc nucleotit nh sau:

- U - X - G - A - A - G - X -Hy xc nh trnh t cc nucleotit trong on gen tng hp ra on mch ARN

trn?Tr li:1.Cu trc khng gian ca ADN- ADN l mt chui xon kp gm hai mch song song xon u quanh mt trc theo

chiu t tri sang phi- Cc nucltit gia hai mch lin kt vi nhau bng lin kt hir theo nguyn tc b

sung: A- T, G- X- Mi chu k xon cao 34 A 0 gm 10 cp nu- ng knh vng xon l 20A0

+ H qu ca NTBS:

- Khi bit trnh t cc nu trn mch n ny c th suy ra trnh t sp xp cc nu trongmch n kia- Trong phn t AND : A= T v G = X2. on gen c trnh t cc nucleotit nh sau:

Mch khun - A - G - X - T - T - X - G -

Mch b sung - T - X - G- A - A - G - X -

Cu 3:

M t qu trnh t nhn i ca ADN ? C ch phn t ca hin tng di truyn ?Tr li

*. Qu trnh t nhn i ca ADN:Vo thi k trung gian , ADN dn xon cc i tr v trng thi n nh , di tc dng

ca enzim ADN Plimeraza , hai mch n ca ADN tch du nhau ra do b enzim ny ctt cc lin kt Hir

Cc Nucltt trn mi mch n ln lt lin kt vi cc nucltt ca mi trng nibo theo NTBS : A lin kt vi T bng lin kt hir. G lin kt vi X bng 3 lin kt hir(v ngc li).

Kt qu to ra 2 ADN con ging ht ADN m, nh m thng tin di truyn t b m

truyn t nguyn vn li cho con.*.C ch phn t ca hin tng di truynC s vt cht ca hin tng di truyn chnh l AND. V phn t ny mang thng tin

qui nh cu trc cc loi Prtin v n c kh nng t nhn i

Cu 4Gii thch v sao hai phn t ADN con c to ra qua c ch nhn i li ging phn

t ADN mTr li

Do: Qu trnh t nhn i ca ADN din ra theo cc nguyn tc:

- Nguyn tc b sung: Mch mi ca ADN con c tng hp da trn mch khunca ADN m. Cc nucltit mch khun lin kt vi cc nucltit t do trong mi trngni bo theo nguyn tc: A lin kt vi T hay ngc li, G lin kt vi X hay ngc li.



20/35

Hc tt sinh hc 9

- Nguyn tc gi li mt na (bn bo ton): Trong mi ADN con c mt mh caADN m (mch c), mch cn li c tng hp mi

Cu 5: Vit s v gii thch v mi quan h gia ADN, ARN, Protein nhng loi c vtcht di truyn l ARN?

Tr li*. S :Gen (mt on ADN) mARN Prtin

*. Gii thch:+ Trnh t cc Nu trn ARN qui nh trnh t cc Nu trn ADN.+ Trnh t cc Nu trn ADN qui nh trnh t cc Nu trn mARN.+ Trnh t cc Nu trn mARN qui nh trnh t cc axit amin trn phn t protein

Cu 6 :Nu c im cu to ha hc ca cc loi ARN. So snh cu to ca ARN vi

ADN?Tr li

*. Cu to ha hc chung ca cc loi ARN- ARN l cc ht i phn t, c cu trc a phn vi thnh phn gm cc nguyn t: C,

H, O, N, P. v c cu to bi mt mch n- Mi n phn ca ARN l mt nucltt c 4 loi nucltt to ARN: anin, uraxin,

guanin, xitzin. ARN c t hng trm n hng nghn nucltt- Bn loi: A,U,G,X sp xp vi thnh phn, s lng v trt t khc nhau to cho

ARN va c tnh a dng va c tnh c th.*. So snh cu to ca ARN vi AND

a/ Cc c im ging nhau:- u c kch thc v khi lng ln cu trc theo nguyn tc a phn- u c thnh phn cu to t cc nguyn t ha hc C, H, O, N, P- n phn l nucltt, c 3 trong 4 loi nucltt ging nhau l: A, G, X - Gia cc n phn c cc lin kt ni li to thnh mchb/ Cc c im khc nhau:

Cu to ca AND Cu to ca ARN- C cu trc hai mch song song v xon livi nhau

- Ch c mt mch n

- C cha loi nucltt timin T m khng c

uraxin U

- Cha uraxin m khng c ti min

- C lin kt hydr theo nguyn tc b sunggia cc nucltt trn 2 mch

-Khng c lin kt hydr

-C kch thc v khi lng ln hn ARN - C kch thc v khi lng nh hn ADN

Cu 7: im khc nhau c bn gia c ch tng hp ADN vi c ch tng hp ARN l g ?

Tr li:im khc nhau cn bn gia c ch tng hp ADN vi c ch tng hp ARN

Tng hp ADN Tng hp ARN -Xy ra ton b trn 2 mch n ca phn

t ADN- Nguyn liu tng hp l 4 loi nucltit:

- Xy ra trn mt mch n gen.

- Nguyn liu tng hp ln 4 loi A, U, G,



21/35

Hc tt sinh hc 9

A, T, G, X.- Nguyn tc tng hp l nguyn tc b

sung: A T; G X l nguyn tc gia li mtna.

- Kt qu: t ADN m to ra 2 ADN conging ht ADN m, trong mi ADN con c

mt mch n mi c tng hp nn.

X.- Nguyn tc tng hp l nguyn tc b

sung: A U; G X.

- Kt qu :mi ln tng hp to ra 1 ARNc s lng, thnh phn v trt t cc n

phn ging mch b sung ca gen (ch khc Tc thay bng U)

Cu 8:S tng hp ARN t gen c thc hin theo nguyn tc no? Nu bn cht mi

quan h gia gen v ARN ?Tr li:

*. S tng hp ARN t gen c tng hp theo nguyn tc :- Nguyn tc khun mu : Qu trnh tng hp ARN da trn mt mch n ca gen

( Gi l mch khun ).

- Nguyn tc b sung :Cc nucltit trn mch khun ca gen lin kt vi cc nucltit mi trng ni bo theo nguyn tc b sung : A lin kt vi U, T lin kt vi A, G lin ktvi X, X lin kt vi G.

*. Bn cht mi quan h gia gen v ARN: Trnh t cc cc nucltit trn mch khunca gen quy nh trnh t cc nucltit trn mch ARNCu 9:

Nu bn cht mi quan h gia gen v tnh trng qua s ?

Gen (mt on ADN) mARN Prtin Tnh trng.

Tr li:Bn cht ca mi lin h gia gen v tnh trng qua s :Gen (mt on ADN) mARN Prtin Tnh trng.Chnh l trnh t cc nucleotit trong mch khun ca ADN quy nh trnh t cc ncleotit

trong mch mARN, sau trnh t ny quy nh trnh t cc axit amin trong cu trc bc 1 caprotein. Protein trc tip tham gia vo hot ng cu trc v sinh l ca t bo t biu hinthnh tnh trng ca c th.

Nh vy, thng qua protein, gia gen v tnh trng c mi quan h mt thit vi nhau,c th l gen quy nh tnh trng.Cu 10:

So snh cu to v chc nng di truyn ca ADN v Prtin?Tr li:

*Nhng im ging nhau:- V cu to:+ u thuc loi i phn t, c kch thc v khi lng ln trong t bo.+ u cu to theo nguyn tc a phn, do nhiu n phn hp li.+ Gia cc n phn c cc lin kt ha hc ni li to thnh mch (chui).

+ u c tnh a dng v c th do thnh phn, s lng v trnh t ca cc n phnquy nh.


1 2 3

1 2 3


22/35

Hc tt sinh hc 9

- V chc nng: C ADN v protein u c vai tr quan trng trong qu trnh truyn ttnh trng v thng tin di truyn ca c th.

*Nhng im khc nhau:

ADN Protein

Cuto

- C cu to hai mch song song v xonli.

- C cu to mt hay nhiu chui axitamin.

- n phn l cc nucleotit. - n phn l cc axit amin.

- C kch thc v khi lng ln hnprotein.

- C kch thc v khi lng nh hnADN.

- Thnh phn cu to ha hc gm C, H,O, N, P.

- Thnh phn cu to ha hc gm C, H,O, N.

Chc

nng

- Cha gen quy nh cu trc ca

protein.

- Protein c to ra trc tip biu hin

thnh tnh trng c th.

BI TPBi 1:

Mt gen c 3000 nucleotit, trong c 900 A1. Xc nh chiu di ca gen.2. S nucleotit tng loi ca gen l bao nhiu?3. Khi gen t nhan i 1 ln ly t mi trng t bo bao nhiu nucleotit?

Gii:

1. Chiu di ca gen l: ( 3000:2) x 3,4 = 5100AO2. S nucleotit tng loi ca gen: A = T = 900 nucleotit,

G = X = ( 3000 : 2 ) 900 = 600 nucleotit3. Khi gen t nhn i 1 ln ly t mi trng ni bo l:

( 2x 1).N = (21 1). 3000 = 3000 nucleotitBi 2:

Mt gen c chiu di 4080A0, gen ny nhn i mt s ln to ra cc gen con. Mt nas gen con trn tham gia tng hp ARN( mi gen ch tng hp 1 phn t ARN). Cc phn tARN to ra cha tt c 19200 Ribonucleotit.

a. Tnh s ln nhn i ca gen trn?

b. Tnh s Nucleotit mi trng cung cp cho qu trnh nhn i ca gen?Gii

+ S Nu ca gen l :(4080 x 2) : 3,4 = 2400 (Nu )

+ S RiboNucleotit ca ARN = 2400 : 2= 1200 ribonucleotit+ S phn t ARN c to ra 19200 : 1200 = 16 phn t+ S gen sau mt s ln nhn i 16 x 2= 32 gen+ S ln nhn i 25 = 32. Vy gen nhn i 5 t+ S Nu mi trng cung cp Nu cung cp = (2 5-1). 2400 = 74400 (Nu)

Bi 3:Mt on phn t ADN c 2 gen:- Trn mt mch ca gen I c A= 15%, T= 25%, gen c 3900 lin kt hyr.



23/35

Hc tt sinh hc 9

- Gen th II di 2550 A0 v c t l tng loi nu cltt trn mch n th 2:A = T : 2 = G : 3 =X : 4

Xc nh:1) S lng v t l tng loi nucltt ca mi gen?2) S lin kt hyr v s lin kt ho tr ca on phn t ADN ni trn?

Gii

1, S lng v t l tng loi nu. Ca mi gen:GenI:A = T = (15% + 25%) : 2 = 20 % ; G = X = 50% - 20% = 30%.Gi N l s lng nu ca gen, s lin kt H:2A + 3G = 3900=> (2 x 20%). N + (3 x 30%).N = 3900 => N = 3000.S lng tng loi nu. ca gen I:A =T = 3000 x 20% = 600 nu ; G =X = 3000 x 30% = 900 nu.Gen th II: S nu trn mi mch ca gen: 2550A0 : 3,4 A0 = 750 nu.

Mch th 2 ca gen c: A2 = T2/2 = G2/ 3 = X2/4T2 = 2A2; G2 = 3A2; ; X2 = 4A2. A2 + 2A2 + 3A2 + 4A2. = 75A2 = 75 ; T2 = 75 x 2 = 150 .

S lng nu ca c gen th II : 750 x 2 = 1500 nu.S lng v t l tng loi nu. ca gen II:A = T = 75 + 150 = 225 nu. = (225 : 1500) x 100% = 15%.G = X = 50% - 15% = 35% x 1500 = 525 nu.S lin kt H v lin kt ho tr ca on phn t ADN:- S lin kt H ca gen II: 2 x 225 + 3 x 525 = 2025 .- S lin kt H ca on ADN : 3900 + 2025 = 5925.

- Tng s nu. ca on ADN : 3000 + 1500 = 4500.- S lin kt ho tr ca on ADN : 2 x 4500 2 = 8998.

Bi 4Mt on mch gen c cu trc nh sau :

Mch 1 : - A - T - G - X - T - X - X - A - X - G - A - G-Mch 2 : - T - A - X - G - A - G - G - T - G - X - T - X -

a, Xc nh trnh t cc nuclott ca on m ARN c tng hp t on gen trn ?b, S tng hp ARN t gen c thc hin theo nguyn tc no ?c, Nu bn cht mi quan h gia gen v ARN ?

Giia. Trnh t cc nucltit trn ARN:

+ Nu mch 1 l mch khun :- U A X G X A G U G X U X

+ Nu mch 2 l mch khun :- A U G X G U X A X G A G -

b. S tng hp ARN t gen c tng hp theo nguyn tc :- Nguyn tc khun mu : Qu trnh tng hp ARN da trn mt mch n ca gen

(Gi l mch khun ).- Nguyn tc b sung :Cc nucltit trn mch khun ca gen lin kt vi cc nucltit

mi trng ni bo theo nguyn tc b sung : A lin kt vi U, T lin kt vi A, G lin ktvi X, X lin kt vi G.



24/35

Hc tt sinh hc 9

c. Bn cht mi quan h gia gen v ARN: Trnh t cc cc nucltit trn mch khunca gen quy nh trnh t cc nucltit trn mch ARN

Bi 5:Mt on gen c tng hai loi nucltit bng 40% tng s nucltit ca gen v s

nucltit loi A = 600.

a/ Tnh t l % mi loi nucltit ca gen?b/ Tnh s lng mi loi nucltit ca gen?a/ T l % mi loi nuclotit ca gen:

Giia. T l % mi loi nucleotit l:- Trong gen ta lun c tng ca hai loi nuclotit khng b sung cho nhau bng 50%- Mt khc theo gi thit tng ca 2 loi nuclotit ( cha r l 2 nuclotit no) bng

40%. suy ra phi l tng ca ca hai loi nuuclotit b sungg cho nhau.- Ta c hai trng hp c th xy ra:*Trng hp 1:

A + T = 40% N=> A = T =

40%

2= 20% N

G = X = 50% - 20% = 30% N*Trng hp 2 :

G + X = 40%

G = X =40%

2= 20% N

A = T = 50% - 20% = 30% Nb/ S lng nuclotit mi loi trong gen :*Trng hp 1:Theo gi thit : A = 600 = 20%

A = T = 600 N

G = X =600.30

20= 900 N

*Trng hp 2:Theo gi thit : A = 600 = 30%

A = T = 600 N

G = X =

600.20

30 = 400 N

Bi 6:C bn gen, mi gen u c 60 vng xon. Cc gen ny u nhn i mt s ln bng

nhau v s dng ca mi trng 33600 nucltit. Xc nh :a/ Tng s gen con c to ra sau qu trnh nhn i ni trn v s ln nhn i ca

mi gen.b/ Chiu di ca mi gen.c/ S lng nucltit c trong mi phn t ARN do mi gen trn tng hp.

Giia. S gen con v s ln nhn i ca mi gen :- S lng nucltit ca mi gen :

N = C . 20 = 60 . 20 = 1200 (N)



25/35

Hc tt sinh hc 9

- Gi x l s ln nhn i ca mi gen. Ta c s lng nucltit mi trng cung cpcho cc gen nhn i :

(2x - 1) . a . N = 3360033600 33600

2 1 1 8. 4.1200

x

a N = + = + =

2x = 8 = 23 x = 3

- Vy mi gen nhn i 3 ln.- S gen con c to ra sau qu trnh nhn i:

a . 2x = 4 . 8 = 32 (gen)b. Chiu di ca mi gen:

L = C . 34 Ao = 60 . 34 Ao = 2040 (Ao)c. s lng ribnucltit c trong mi phn t ARN:

1200

6002 2

N= = (ribnucltit)

Bi 7:

Mt gen c T = 3200 nucltit, X = 6400 nucltit.a. Tm s lng nucltit G, A ?b. Tng s nucltit ca gen l bao nhiu ?c. Khi gen ni trn t nhn i 2 ln lin tip th cn cung cp bao nhiu nucltit mi

loi?Gii

a/ S lng nucltit G, ADa vo nguyn tc b sung, ta c: A = T = 3200 nucltit

G = X = 6400 nucltitb/ Tng s nucltit ca mi gen bng:

A + T + G + X = (3200 x 2) + (6400 x 2) = 19200 nucltitc/ Khi gen nhn i 2 ln to ra 4 t bo con, 2 mch l ca m, cn li 6 mch = 3 genc cung cp nguyn liu. Vy s lng mi loi nucltit cn cung cp l:

A = T = (22 - 1) x 3200 = 9600G = X = (22 - 1) x 6400 = 19200

Bi 8:Mt on mch ARN c trnh t cc nucltt nh sau:

- A - U - G - X - U - A - X - G - U -a. Xc nh trnh t cc nucltt trong on gen tng ra on mch ARN trn?

b. Tnh s lng tng loi nucltt ca gen.c. Nu on gen nhn i 1 ln th cu trc ca cc on mi c to ranh th no?

Giia. Trnh t cc Nucltt trong on gen l:

Mch khun: - T - A - X - G - A - T - G - X - A Mch b sung: - A - T - G - X - T - A - X - G - T

b. A = T = 5 (Nucltt)G = X = 4 (Nucltt)

c. Gen nhn i 1 ln to 2 gen con c cu trc ging ht gen m. Vy cu trc ca 2 on

gen mi cto ra nh sau:- on gen th nht:Mch 1: - T - A - X - G - A - T - G - X - A



26/35

Hc tt sinh hc 9

Mch 2:- A - T - G - X - T - A - X - G - T on gen th hai:

Mch 1: - T - A - X - G - A - T - G - X - A Mch 2:- A - T - G - X - T - A - X - G - T

Bi 9:Mt gen cu trc c 60 chu k xon, v c G = 20% nhn i lin tip 5 t. Mi gen con

phin m 3 ln , mi mARN cho 5riboxom trt qua tng hp protein.a. Tnh s lng nucleotit gen.b. Khi lng phn t ca gen l bao nhiu?c. Tnh s nucleotit mi loi m mi trng ni bo cn cung cp cho gen ti bn.d. S lng Nu m mi trng ni bo cung cp cc gen con tng hp tng hp

mARN l bao nhiu?e. Tnh s lng phn t Protein c tng hp, S lng axit amin m mi trng cung

cp tng hp cc phn t Protein.g. Trong qu trnh tng hp Protein gii phng ra bao nhiu phn t nc, v hnhthnh bao nhiu mi lin kt peptit?

GII:a.Mi chu k xon ca gen c 10 cp Nu. Vy s lng Nu ca gen l:

60 x 20 = 1200 Nub. Mi Nu nng trung bnh l 300 vc. suy ra khi lng phn t ca gen l:

1200 x 300 = 360000 vcc. Da vo NTBS v theo gi thit, ta c % v s lng mi loi Nu ca gen :

G=X=20%, A=T=30% ==> Suy raG=X= 1200 x 30 = 360 Nu ; A=T= 1200 x 20 = 240 Nu

100 100-s lng nucltit mi loi mi trng cung cp cho gen ti bn 5 t lin tip.

A=T= ( 25 -1) 360 = 31 x 360 = 11160 NuG=X= ( 25 -1) 240 = 31 x 240 = 7440 Nu

d. s long phn t mARN Cc gen con tng hp c :32 x 3 = 96 mARN

-s lng ribnucleotit cn cung cp tng hp 1 phn t mARN l:1200 = 600 Ribo

2-tng s ribnucleotit cn cung cp tng hp 96 mARN l:

600(rib) x 96 = 57600 Riboe.-Mi phn t mARN c 5 ribxom trt qua s tng hp c 5 phn t prtein .suy

ra(trong s 200 b ba trn phn t mARN th c 199 b ba m ha axit amin cn b ba

cui cng ca mARN gi l b 3 kt thc khng tham gia va qu trnh gii m .v vy,mun xc nh s lng axit amin cn cung cp tng hp nn 1 phn t prtin th ta

phi ly tng s b ba trn gen ( hoc trn phn t mARN) tr i 1 b ba kt thc khngtham gia qu trnh gii m)- S lng axit amin cn cung cp tng hp nn 480 Protein l:

199 x 480 = 95520 aa.

g. tng hp c 1 phn t Protein gm c 199 aa cn gii phng ra 199 1 = 198phn t nc hnh thnh 198 lin kt peptit. Suy ra s lng phn t nc c gii phngkhi tng hp 480 phn t Protein l:



27/35

Hc tt sinh hc 9

198 x 480 = 95040 phn t nc- T suy ra s lin kt peptit c hnh thnh l bng s phn t nc c gii

phng ra trong qu trnh hnh thnh cc lin kt peptit ngha l hnh thnh 95040 lin ktpeptit.

Bi 10:

Phn t ADN c chiu di bng 3060 0A . S lng T = 438 nucleotit.a. Tnh s lng cc loi nucleotit trong phn t ADN.

b. Tnh thnh phn phn trm cc loi nucleotit trong phn t ADN.Gii

a. S lng cc loi Nu trong phn t AND:Tng s cc loi Nu:

0

3, 42

ADN

Nul A=

( )0 0

2 306021800

3,4 3,4

lNu

A A= = =

S lng cc loi Nu:A = T = 438 Nu

Nu = 2A + 3G = 1800 A+ G = 900Vy: G = X = 462 Nu

b. Thnh phn phn trm cc loi Nu cn li trong phn t ADN:Phn t ADN l chui xon kp gm hai mch n.

Nu = 1800 100%A(438) ?G(462) ?

438 100% % 24,33%

1800A T

= = = ;

462 100% % 25,67%

1800G X

= = =

Bi 11:Mt gen quy nh cu trc ca mt plipeptit gm 598 axit amin c t l: G : A= 4 : 5.

a. Tnh chiu di ca gen.b. Tnh s lng nucltit tng loi do mi trng ni bo cung cp khi gen t sao lin

tip 6 ln.Gii

a, Tnh chiu di ca gen:S Nucleotit ca gen: (598 + 2) x 3 x 2 = 3600.(Nu)

Chiu di ca gen: (3600 : 2) x 3,4 = 6120 (A0)

b, S lng nucltit tng loi :A + G = 3600 : 2 = 1800 m G : A = 4: 5 => G : A = 0,8 => G = 0,8A

Gii ra ta c: A = T = 1000; G = X = 800.S lng nucltit tng loi do MT cung cp:

A = T = (26 - 1) x 1000 = 63000G = X = (26 - 1) x 800 = 50400

___________________________________



28/35

Hc tt sinh hc 9

Chng IV: BIN DCu 1:

Th no l t bin gen ? t bin gen gm nhng dng no? Hy nu nguyn nhnpht sinh t bin gen ? Vai tr ca t bin gen?Tr li:

- Khi nim: t bin gen l nhng bin i trong cu trc ca gen xy ra ti mt im

no trn phn t ADN, lin quan n 1 hoc 1 s cp Nucleotit .-Cc dng t bin gen in hnh: t bin mt 1 cp Nu, thm 1 cp Nu, thay th cpNu, o v tr cp Nu.

- Nguyn nhn pht sinh:+ Tc nhn t mi trng trong c th: l nhng ri lon sinh l lm mt cn bng

mi trng trong c th v lm ri lon qu trnh t sao ca phn t ADN.+ Tc nhn t mi trng bn ngoi c th: l cc tc nhn vt l( tia t ngoi, tia

phng x...) ha hc ( ioxin, thuc tr su DDT...) tc ng ln ADN, lm tn thng phnt ADN hoc ri lon qu trnh t sao chp ca n.

- Vai trca t bin gen:

+ Lm bin i cu trc ca gen s dn n bin i cu trc ca protein m gen mho, do c th lm bin i kiu hnh.+ a s t bin gen to ra cc gen ln. Chng ch biu hin ra kiu hnh khi th ng

hp v trong iu kkin thch hp.+ a s t bin gen thng c hi cho bn thn sinh vt. Tuy nhin cng c trng

hp c li.Cu 2:

V sao t bin gen thng c hi cho bn thn sinh vt nhng t bin gen nhnto li c ngha trong trng trt v chn nui?Tr li

- t bin gen thng c hi cho bn thn sinh vt v chng ph v mi quan h hiha gia kiu gen v mi trng qua chn lc t nhin v c duy tr rt lu i. Tuynhin cng c nhng t bin c li.

- ngha trong trng trt v chn nui: Gy t bin nhn to v t bin gen to ranhng ging c li cho nhu cu ca con ngi.Cu 3:

Th no l t bin cu trc NST ? Cc dng t bin cu trc NST ? V sao t bincu trc NST thng c hi ?Tr li:

-Khi nim: t bin cu trc NST l nhng bin i trong cu trc ca NST, gm ccdng sau:+ t bin mt on+ t bin o on+ t bin lp on+ t bin chuyn on

- t bin cu trc NST thng c hi cho bn thn sinh vt v: t bin cu trc NSTlm thay i s lng v s sp xp cc gen trn NST, m cc gen trn NST c hnhthnh qua chn lc t nhin, cho nn n gy hi cho bn thn sinh vt. t bin mt on lnc th gy cht.

Cu 4:Thng bin l g ? Nu c im ca thng bin?

Tr li:



29/35

Hc tt sinh hc 9

- Khi nim: Thng bin l nhng bin i kiu hnh ca cng 1 kiu gen, pht sinhtrong i c th di nh hng trc tip ca iu kin mi trng (khng do s bin i kiugen).

- c im ca thng bin:+ Bin i kiu hnh khng lin quan n kiu gen, chu nh hng trc tip ca iu

kin mi trng.

+ Thng bin khng do nhng bin i trong kiu gen nn khng di truyn c, phtsinh trong i c th.+ Bin i ng lot theo cng 1 hng xc nh tng ng vi k mi trng i vi

1 nhm c th c cng kiu gen v sng trong iu kin ging nhau.+ L phn ng c li gip sinh vt thch nghi mt cch th ng vi mi trng.

Cu 5:Phn bit t bin v thng bin?

Tr li:t bin Thng bin

- L nhng bin i t ngt trong vt chtdi truyn xy ra cp phn t (gen,ADN) hay cp t bo (NST).- Do tc nhn gy t bin mi trngngoi (Tc nhn vt l, ho hc) hay tc nhnmi trng trong (cc ri lon trong qutrnh sinh l, sinh ho ca t bo).- Di truyn c.- Phn ln gy hi cho sinh vt

- Xy ra ring l, khng nh hng..

- To ngun nguyn liu s cp cho qu trnhtin ho v chn ging --> c ngha trctip cho Chn lc t nhin.

- L nhng bin i v kiu hnh ca cngmt kiu gen di tc ng ca iu kinsng.-Xy ra do tc ng trc tip ca mi trngngoi nh t ai, kh hu, thc n

- Khng di truyn c.- Gip sinh vt thch nghi th ng trc s

bin i ca iu kin mi trng.- Xy ra ng lot, theo mt hng xc nh.

- Khng di truyn c nn khng phi lngun nguyn liu cho chn ging v tinho. Thng bin c ngha gin tip choChn lc t nhin.

Cu 6:Phn loi cc loi bin d di truyn v bin d khng di truyn?

Tr li:* Bin d di truyn:Gm:

a. Bin d t hpb. t bin:

- t bin gen:Gm cc dng: Mt mt hoc mt s cp nucltit.

Thm mt hoc mt s cp nucltit.o v tr mt hoc mt s cp nucltit.

Thay th mt hoc mt s cp nucltit ny bng mt hoc mt scp nucltit khc.

- t bin nhim sc th:+ t bin cu trc nhim sc th:

Gm cc dng: Mt on nhim sc th.Lp on nhim sc th.o on nhim sc th.



30/35

Hc tt sinh hc 9

Chuyn on nhim sc th.+ t bin s lng nhim sc th.

Gm cc dng: t bin d bi.t bin a bi.

* Bin d khng di truyn: Gm: Thng bin.

Cu 7:Ti sao t bin gen thng c hi cho bn thn sinh vt? Nu vai tr v nghaca t bin gen trong thc tin sn xut; cho v d i vi vt nui v cy trng.Tr li:

- t bin thng c hi cho bn thn sinh vt v chng ph v s thng nht hi hotrong kiu gen, v gy ra nhng ri lon trong qu trnh tng hp Prtin.

- Vai tr ca t bin gen: t bin gen to ra gen ln, chng ch biu hin ra kiu hnhkhi th ng hp v trong mi trng thch hp

- Qua giao phi, nu gp t hp gen thch hp, mt t bin vn c hi c th tr thnhc li, t bin lm tng kh nng thch ng ca sinh vt vi cc iu kin ngoi cnh.

- t bin c li c ngha i vi chn nui v trng trt

Cu 8: Bin d t hp l g ? V sao cc loi giao phi, bin d t hp li phong ph hnso vi nhng loi sinh sn v tnh ?Tr li:

- Bin d t hp l : qu trnh t hp li cc cp gen trong qu trnh pht sinh giao t vth tinh, to ra cc th h con lai c nhiu kiu gen v kiu hnh mi.

- Cc loi giao phi bin d t hp li phong ph hn v :+ Khi giao phi c s phn li c lp v t hp t do ca cc cp gen trong qu trnh

pht sinh giao t.+ Cc loi giao t ny c t hp li khi th tinh, to ra nhiu t hp gen khc

nhau, nn lm xut hin nhiu bin d t hp khc nhau.+ Sinh sn v tnh khng c gim phn to ra giao t, khng th tinh, cc c th con

c hnh thnh t mt phn c th m, nn khng c bin d t hp.

Cu 9:Mc phn ng l g ? Tnh cht, ngha ca mc phn ng ?

Tr li :- Khi nim: L gii hn thng bin ca 1 kiu gen trc nhng iu kin mi trng

khc nhau.- Tnh cht:+ Do cng 1 kiu gen quy nh, do vy c gii hn.+ Kiu hnh l kt qu tng tc gia kiu gen v mi trng.+ Cc tnh trng cht lng thng c mc phn ng hp, Cn cc tnh trng s lng

thng c mc phn ng rng.- ngha:Trong chn nui v trng trt, Ngi ta vn dng nhng hiu bit v nh hng ca

mi trng( iu kin chm sc, k thut chm sc, thc n phn bn...) i vi cc tnh trngs lng. Nhng kin thc v mc phn ng c nhng bin php nng cao nng xut cy

trng, vt nui.+ c bin php k thut thch hp+ Ci bin tnh di truyn ca sinh vt: lai to hoc gy t bin.



31/35

Hc tt sinh hc 9

Cu 1 0:

Nu cc dng t bin s lng NST, c ch pht sinh cc dang t bin ?Tr li:

- C hai dng t bin s lng NST: t bin th d bi v t bin th a bi. * t bin th d bi:

- Khi nim: Th d bi l hin tng thay i s lng NST mt hoc mt s cpNST no trong t bo sinh dng.Gm cc dng: 2n + 1; 2n 1; v 2n 2- S pht sinh th d bi:Do s phn li khng bnh thng mt hoc vi cp NST trong qu trnh gim phn dnti to thnh giao t m trong giao t cha cp NST tng ng hoc khng c NST no.* t bin th a bi:- Khi nim: L hin tng trong t bo sinh dng c s lng NST tng gp bi l bi

s ca n v ln hn 2n.Gm cc dng: 3n; 4n.

- S pht sinh th a bi:+ S pht sinh th a bi (l) 3n: T bo 2n gim phn khng bnh thng xy ra trntt c cc cp NST s to nn giao t (2n NST). giao t ny kt hp vi giao t bnh thng (n

NST) to nn hp t (3n NST).

+ C ch hnh thnh cc dng a bi (chn)4n: Giao t khng bnh thng (2n) kt hpvi nhau to thnh hp t 4n . Trong qu trnh nguyn phn ( Ri lon) NST nhn inhng khng phn li v hai cc ca t bo to thnh hp t 4n.

Cu 11:

Nu nhng hiu bit ca em v bnh tcn, v sao thai nhi c t hp NST XO thsng cn YO th cht?Tr li

- Bnh tcn bnh nhn ch c 1 NST gi tnh l X, t hp giao t XO- Biu hin: L n, ln, c ngn, tuyn v khng pht trin, bnh nhn sng n lc

trng thnh nhng khng c kinh nguyt, t cung b, thng mt tr v khng c con.

- Trong th tinh nu hnh thnh t hp YO thai x cht khi mi hnh thnh v NST Ynh hn nhiu NST X. Nn n s thiu nhng gen cn thit cho s sng.

Cu 12:Bng kin thc hc hy gii thch mt s nguyn nhn c bn lm pht sinh cc

bnh tt di truyn ngi ?Tr li*. Nguyn nhn c bn lm pht sinh cc bnh di truyn ngia/ Tc ng ca mi trng v nhim ca mi trng sng :y l nguyn nhn quan trng v ph bin. C rt nhiu ngun nhim gy tc hi.

Song, c th khi qut cc yu t sau:- Cc cht phng x to ra t cc v n do th v kh ht nhn. Cc cht ny i vo kh

quyn ri pht tn qua mi trng sng.

- Cc cht thi ha hc do hot ng cng nghip v do con ngi gy ra nh chy myn, t chy.



32/35

Hc tt sinh hc 9

- Cc cht thuc dit c, thuc tr su c bit l cht c ha hc m M ri xungMin Nam nc ta gy hu qu lu di.

- Cc cht trn pht tn ra mi trng ri xm nhp vo c th ngi qua khng kh,nc ung, thc phmtr thnh cc tc nhn gy t bin v to ra cc bnh di truyn.

b/ Hin tng hn phi gn:S kt hn gia nhng ngi c quan h h hng thn thuc, lm cho cc gen t bin ln c

hi c c iu kin t hp li thnh cc kiu gen ng hp ln gy bnh di truyn i sau.c/ Sinh con tui qu ln:B, m sinh con tui qu cao, con d mc bnh di truyn hn bnh thng l do cc

yu t gy t bin trong c th b, m trong mt thi gian di trc by gi c iu kintc ng vi nhau to kiu gen gy hi con.

PHN SINH VT V MI TRNGCu 1:

Mi trng l g? C nhng loi mi trng no?Tr li:

- Khi nim mi trng: L ni sinh sng ca sinh vt bao gm tt c nhng g baoquanh chng, c tc ng trc tip ln s sng, pht trin, sinh sn ca sinh vt.

- C 4 loi mi trng: - Mi trng nc- Mi trng trn mt t- Khng kh.- Mi trng trong t- Mi trng sinh vt

Cu 2:a, Th no l nhn t sinh thi? Nhn t sinh thi c chia lm my nhm?b, V sao con ngi c tch thnh mt nhm nhn t sinh thi ring?.

Tr li:a, - Nhn t sinh thi l nhng yu t (v sinh v hu sinh) ca mi trng tc ng ti

sinh vt.- Tu theo tnh cht ca cc nhn t sinh thi, ngi ta chia chng lm 2 nhm:+ Nhm nhn t v sinh: Bao gm tt c cc yu t khng sng ca mi trng c nh

hng ti c th sinh vt nh: t, nc, kh hu, nh sng, nhit , m...

+ Nhm nhn t hu sinh: bao gm mi tc ng ca cc sinh vt khc n c th sinhvt.

Nhm nhn t cc sinh vt khc: ng vt, thc vt, nm, vi sinh vt...

Nhm nhn t con ngi.b, Nhn t con ngi c tch thnh mt nhm nhn t sinh thi ring v: Hot ng

ca con ngi khc vi cc sinh vt khc. Con ngi c tr tu nn bn cnh vic khai thc tinguyn thin nhin, con ngi cn gp phn to ln ci to thin nhin.Cu 3:

a) Gii hn sinh thi l g?

b) Ni "C chp c gii hn sinh thi v nhit l 20

C - 440

C, im cc thun l280C" c ngha l nh th no?Tr li;



33/35

Hc tt sinh hc 9

a) Gii hn sinh thi l gii hn chu ng ca c th sinh vt vi mt nhn t sinh thinht nh

b) ni c chp c gii hn sinh thi v nhit l 20-C - 440C, im cc thun l 280Cc ngha l:- C chp ch tn ti trong khong nhit t 2 0C n 440C, nu nhit mi trng xungdi 20C hoc ln trn 440C th n s cht.

- nhit 280

C n sinh trng, pht trin mnh nht, khi nhit xung di 280

C hoc lntrn 280C tc sinh trng bt u gim dn.

Cu 4:

Th no l mt qun th sinh vt ? Nhng c trng c bn ca qun th ? nh

hng ca mi trng ti qun th ?

Tr li:

- Khi nim: qun th sinh vt l tp hp nhng c th cng loi, cng sng trong mt

khu vc nht nh, 1 thi im nht nh v c kh nng sinh sn to thnh nhng th h

mi.

- c trng c bn ca qun th: Qun th mang nhng c trng v t l gii tnh,

thnh phn nhm tui, mt c th...

- S lng c th trong qun th bin ng theo ma, theo nm ph thuc vo ngun

thc n, ni v cc iu kin sng ca mi trng.

+ Khi mt c th tng qu cao dn ti thiu thc n, ch , pht sinh nhiu bnh tt,

nhiu c th s b cht. Khi mt qun th li c iu chnh tr v mc cn bng.

Cu 5:

V sao qun th ngi li c mt s c trng m qun th sinh vt khc khng c ?

Tr li:

- Ging nh nhng qun th sinh vt khc, qun th ngi cng c nhng c trng

sinh hc nh : gii tnh, la tui, mt , sinh sn, t vong,...

- Mc d v mt sinh hc con ngi thuc lp th nhng con ngi c tr tu v c lao

ng nn c nhng c trng ring v kinh t - x hi m bt k mt qun th sinh vt no

khc u khng c , nhng c trng ring l: php lut, kinh t, hn nhn, gio dc, vn

ho,...

Cu 6:a, Thp dn s tr khc thp dn s gi im no?b, ngha ca vic pht trin dn s hp l ca mi quc gia l g?

Tr li:a, - Thp dn s tr: y thp rng, nh thp nhn, cnh thp xin nhiu, tui th trung

bnh thp.- Thp dn s gi: y thp hp, nh thp khng nhn, cnh thp gn nh thng ng,

tui th trung bnh cao.

b, ngha ca vic pht trin dn s hp l ca mi quc gia l: to s hi ha giakinh t v x hi m bo cuc sng cho mi c nhn, gia nh, x hiCu 7:



34/35

Hc tt sinh hc 9

Th no l mt qun x sinh vt ? Hy nu nhng c im v s lng v thnh

phn loi ca qun x sinh vt.

Tr li:*. Khi nim qun x sinh vt: Qun x sinh vt l mt tp hp nhiu qun th sinh vt

thuc nhiu loi khc nhau, cng sng trong mt khong khng gian xc nh v chng c mi

quan h mt thit, gn b vi nhau. Qun x l mt th thng nht.*. Cc c im ca qun x.- S lng cc loi trong qun x bao gm cc ch s:+ a dng: Mc phong ph v s lng loi trong qun x.+ nhiu: Mt c th ca tng loi trong qun x.+ thng gp: T l % s a im bt gp mt loi trong tng s a im quan

st.- Thnh phn loi trong qun x: Gm cc ch s+ Loi u th: Loi ng vai tr trong qun x.+ Loi c trng: Loi ch c mt qun x hoc c nhiu hn hn cc loi khc.

Cu 8:Phn bit qun x sinh vt vi qun th sinh vt?

Tr li:

Qun th sinh vt Qun x sinh vt - l tp hp cc c th cng loi. - Tp hp nhiu qun th thuc cc loi khc nhau.- a dng thp. - a dng cao.

- Mi quan h gia cc c th lquan h cng loi ch yu lquan h sinh sn v di truyn.

- Mi quan h gia cc qun th l quan h khc loich yu l quan h dinh dng.

Cu 9 :S khc nhau ch yu gia quan h h tr v quan h i ch ca cc sinh vt

khc loi? Cho v d minh ho.Tr li:

Quan h h tr Quan h i ch

- L mi quan h c li (hoc t nht khnghi) cho tt c cc sinh vt.- V d:+To v nm trong a y (cng sinh).+ C p bm vo ra bin (Hi sinh)

- L mi quan h mt bn c li, mt bn chi hoc c 2 bn cng b hi.- V d:+ Giun a sng trong rut ngi (K sinh)+ D v b cng n c trn mt cnh ng(Cnh tranh)

Cu 10:

Th no l mt h sinh thi ? Mt h sinh thi hon chnh c cc thnh phn ch yuno?

Tr li:- Khi nim: H sinh thi bao gm qun x sinh vt v khu vc sng ca qun x (sinh

cnh). H sinh thi l mt h thng hon chnh v tng i n nh.



35/35

Hc tt sinh hc 9

- mt h sinh thi hon chnh c cc thnh phn ch yu sau:+ Cc thnh phn v sinh nh t, , nc, thm mc,...+ Sinh vt sn xut l thc vt+ Sinh vt tiu th gm c ng vt n thc vt v ng vt n tht+ Sinh vt phn gii nh vi khun, nm,...

Cu 11:

nhim mi trng l g? Nu nhng tc nhn gy nhim mi trng?Tr li:

*Khi nim nhim mi trng: l hin tng mi trng t nhin b bn, ng thicc tnh cht vt l, ha hc, sinh hc ca mi trng b thay i gy tc hi n i sng conngi v cc sinh vt khc.

* Tc nhn gy nhim mi trng.- nhim do cc cht kh thi ra t hot ng cng nghip v sinh hot.- nhim do ha cht bo v thc vt v cht c ha hc.- nhim do cc cht phng x.

- nhim do cc cht thi rn.- nhim do vi sinh vt gy bnh.

Cu 12:Nu cc bin php hn ch nhim mi trng ?

Tr li:C nhiu bin php hn ch nhim mi trng- Hn ch nhim khng kh: Trng cy gy rng, xy dng nhiu cng vin cy xanh

hn ch bi v iu ho kh hu; tng cng s dng nng lng sch khng gy nhimnh nng lng gi, nng lng mt tri...

- Hnn ch nhim ngun nc: Xy dng h thng x l nc thi t cc khu cngnghip v khu dn c thng qua cc h thng x l c hc, ho hc v sinh hc.

- hn ch nhim do ho cht bo v thc vt: Hn ch phun thuc tr su, thuc ditc; tng cng trng rau sch; s dng thin ch loi tr su hi cy trng...

- hn ch nhim cht thi rn: Thu gom cc cht thi rn, phn loi cc cht thi rn x l.

Nh vy c nhiu bin php hn ch nhim mi trng, nhng bin php quan trngnht l tng cng cng tc tuyn truyn gio dc nng cao hiu bit v thc ca mingi v phng chng nhim mi trng.

On Luyen Sinh Hoc 9 Nang Cao

Documents

Transcript of On Luyen Sinh Hoc 9 Nang Cao