observe eoae 5403 wp1-2 final report...

Μελέτη Δεικτών Προσπελασιμότητας για Τόπους Ειδικού Ενδιαφέροντος – Κωδ. Αναφοράς 5403 – ΠΕ 6: Τελική Έκθεση, ΤΕΥΧΟΣ 1, Μέρος Α: Στάδιο 1 (ΠΕ1), Μέρος Β: Στάδια 2 και 3 (ΠΕ2), Οκτ. 2018: ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΑΕ

CONSORTIS 0

ΜΕΛΕΤΗ ΔΕΙΚΤΩΝ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΟΠΟΥΣ ΕΙΔΙΚΟΥ

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

- Κωδ. Αναφοράς 5403 -

Πακέτο Εργασίας (ΠΕ) 6

Τελική Έκθεση Μελέτης

ΤΕΥΧΟΣ 1 Μέρος Α: Στάδιο 1 (ΠΕ1)

Μέρος Β: Στάδια 2 και 3 (ΠΕ2)

Θεσσαλονίκη ● Οκτώβριος 2018


1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ................................................................................................................................... 3

ΜΕΡΟΣ Α: Στάδιο 1 .................................................................................................................... 5

Α.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ....................................................................................................................... 6

Α.2 ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ.................................................. 6

Α.3 ΟΡΙΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΖΩΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΩΝ .......................................................................... 9

Α.3.1 Γενική προσέγγιση................................................................................................. 9

Α.3.2 SET 06 «Προσπελάσιμα Μέσα Μεταφοράς»...................................................... 32

Α.3.3 SET 07 «Προσπελάσιμες Αναπτυξιακές Ζώνες».................................................. 32

Α.3.4 SET 08 «Προσπελάσιμοι τόποι τουριστικού ενδιαφέροντος»............................ 38

Α.4 ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΕΣΩ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ...... 54

Α.4.1 ΦΑΣΗ Α: Προπαρασκευαστικές ενέργειες – Προετοιμασία ............................... 54

Α.4.2 ΦΑΣΗ Β – Ι: Έρευνες πεδίου – Μέτρηση Χρονοαποστάσεων ............................. 58

Α.4.3 ΦΑΣΗ Β – ΙΙ: Έρευνες πεδίου – Συλλογή Ερωτηματολογίων............................... 60

Α.4.4 ΦΑΣΗ Γ: Ενέργειες Γραφείου............................................................................... 60

Α.5 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ: ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ............................. 61

Α.5.1 Γενική προσέγγιση............................................................................................... 61

Α.5.2 Κωδικοποίηση ζωνών και σημείων ..................................................................... 61

Α.6 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ – ΣΥΝΕΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΠΕΔΙΟΥ..................................... 66

Α.7 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ...................................................................................................... 67

Α.8 ΣΥΝΘΕΤΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ: ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ................................................... 76

ΜΕΡΟΣ Β: Στάδια 2 και 3 ......................................................................................................... 77

Β.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ..................................................................................................................... 78

Β.2 ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΑ ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ.......................................................................... 81

Β.2.1 Δεδομένα επιβατικής και εμπορευματικής κίνησης .......................................... 81

Β.2.2 Μετρήσεις χρονοαποστάσεων............................................................................ 85

Β.3 ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΖΩΝΩΝ ......................................................... 87

Β.3.1 Δυναμικότητα αναπτυξιακών ζωνών - Πηγές άντλησης στοιχείων.................... 87


Β.4 ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΠΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ................................. 90

Β.4.1 Δυναμικότητα τουριστικών τόπων: Πηγές άντλησης στοιχείων - Μεθοδολογικές διευκρινίσεις επεξεργασίας στοιχείων ............................................................................... 90

Β.4.2 Τροποποίηση επιλεγμένων ζωνών τουριστικού ενδιαφέροντος ....................... 95


2


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ................................................................................................ 103

ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ (κατά χρονολογική σειρά) ...................................................................... 104

ΛΟΙΠΕΣ ΠΗΓΕΣ ....................................................................................................................... 105

Ανάδοχος μελετητής:

Επιβλέπων: Βασίλης Φούρκας (PhD, Προϊστ. Παρατηρητηρίου, ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΑΕ)

Τα περιεχόμενα και οι τυχόν απόψεις που φιλοξενούνται στις Εκθέσεις και τα Κείμενα Εργασίας του Παρατηρητηρίου δεν αντανακλούν απαραίτητα τη σύμφωνη γνώμη της

ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε.

Internet: http://www.egnatia.gr http://observatory.egnatia.gr © ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΑΕ 2018

Έδρα: Λεωφ. Γεωργικής Σχολής 27, Τ.Θ. 4316, 57001 Πυλαία Θεσσαλονίκη

Τηλ: 2310.889336, Fax: 2310.889338 email: [email protected], www.consortis.gr


3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

H μελέτη “Εκπόνηση Μελέτης Δεικτών Προσπελασιμότητας για Τόπους Ειδικού Ενδιαφέροντος – Κωδικός Αναφοράς 5403» αποσκοπεί στην καταγραφή σημαντικών δεδομένων που αφορούν στις μεταφορικές εγκαταστάσεις, τις βιομηχανικές περιοχές ή άλλες παραγωγικές ζώνες και τους βασικούς τόπους τουριστικού ενδιαφέροντος που βρίσκονται στη Ζώνη IV επιρροής της Εγνατίας Οδού. Αποτελεί το δεύτερο κύκλο προηγούμενης μελέτης με τίτλο «Μελέτη δεικτών προσπελασιμότητας περιοχών ειδικού ενδιαφέροντος και μέσων μαζικής μεταφοράς στη ζώνη των περιφερειών διέλευσης της Εγνατίας Οδού» Κωδικός αναφοράς: 3653) που εκπονήθηκε το 2009. Επιγραμματικά, η μελέτη περιλαμβάνει συλλογή στοιχείων δυναμικότητας, τη διεξαγωγή κυκλοφοριακών μετρήσεων (αποστάσεων, χρονοαποστάσεων και ταχυτήτων διαδρομής) και ερευνών πεδίου (ερευνών ερωτηματολογίου), με τελικό στόχο τον υπολογισμό των ακόλουθων Δεικτών του Παρατηρητηρίου: SET06 - Προσπελάσιμα Μέσα Μεταφοράς, SET07 - Προσπελάσιμες Αναπτυξιακές Ζώνες και SET08 - Προσπελάσιμοι τόποι τουριστικού ενδιαφέροντος. Τέλος, γίνεται προσπάθεια υπολογισμού ενός σύνθετου δείκτη για κάθε τόπο ενδιαφέροντος. Με βάση όλα τα παραπάνω επιδιώκεται να εκτιμηθούν σημαντικές αναπτυξιακές και συγκοινωνιακές-μεταφορικές επιδράσεις της Εγνατίας Οδού και των Καθέτων Αξόνων.

Το παρόν παραδοτέο αφορά στο Στάδιο 5, όπως περιγράφεται στο Τεύχος «Τεχνικό Αντικείμενο» που συνόδευε την προκήρυξη για την επιλογή αναδόχου για την εκπόνηση της μελέτης και όπως υιοθετήθηκε από τον ανάδοχο στην Έκθεση Μεθοδολογίας του. Αποτελεί σύνθεση των Παραδοτέων των προηγούμενων Σταδίων 1 έως 4 της μελέτης, δηλαδή των Πακέτων Εργασίας (ΠΕ) 1, 2, 3, 4 και 5.

Το συνολικό παραδοτέο («Τελική Έκθεση Μελέτης») αποτελείται από έξι (6) τεύχη:

Το ΤΕΥΧΟΣ 1 περιλαμβάνει το ΜΕΡΟΣ Α του παραδοτέου που αντιστοιχεί στις εργασίες του Σταδίου 1 της μελέτης (αντιστοιχία με το ΠΕ 1) και το ΜΕΡΟΣ Β που αντιστοιχεί στις εργασίες των Σταδίων 2 και 3 της μελέτης (αντιστοιχία με τα ΠΕ 2, 3 και 4).

Το ΤΕΥΧΟΣ 2 περιλαμβάνει το ΜΕΡΟΣ Γ του παραδοτέου που αντιστοιχεί στις εργασίες του Σταδίου 4 της μελέτης (αντιστοιχία με το ΠΕ5).

Το ΤΕΥΧΟΣ 3 περιλαμβάνει το ΜΕΡΟΣ Δ του παραδοτέου που αφορά τα αποτελέσματα της έρευνας μέσω ερωτηματολογίων.

Το ΤΕΥΧΟΣ 4 περιλαμβάνει τα Δελτία αποτελεσμάτων των μετρήσεων χρονοαποστάσεων τόπων ειδικού ενδιαφέροντος (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α).

Το ΤΕΥΧΟΣ 5 περιλαμβάνει τους βασικούς Χάρτες που παρήχθησαν στο πλαίσιο της μελέτης (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β).

Το ΤΕΥΧΟΣ 6 περιλαμβάνει την περιγραφή της δομής και λειτουργίας της γεωβάσης (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ).

Στην υλοποίηση των εργασιών του ΠΕ 6 και στη σύνταξη του παρόντος παραδοτέου συμμετείχαν:

Αναστασία Τασοπούλου, Δρ. Μηχ. Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης (M.Sc. & Ph.D.) - συντονίστρια

Χαρίκλεια Κυριακίδου, Αρχιτέκτων Μηχ. (M.Sc. & Μ.Δ.Ε.)


4

Ελένη Βεράνη, Μηχ. Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης (M.Sc. Συγκοινωνιολόγος)

Αναστασία Νικολαΐδου, Πολιτικός Μηχανικός (M.Sc. Συγκοινωνιολόγος) Ιωάννης Πολίτης, Δρ. Συγκοινωνιολόγος Γεώργιος Τσακούμης, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός (M.Sc.) Νικόλαος Αντωνίου, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός Χαράλαμπος Σκουληκάρης, Δρ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Η/Υ (M.Sc. & Ph.D.)


5

ΜΕΡΟΣ Α: Στάδιο 1 Πακέτο Εργασίας 1 (ΠΕ 1): Προεργασία - προετοιμασία των απαιτούμενων εργασιών


6

Α.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το παρόν Μέρος Α αφορά στην «Προεργασία – Προετοιμασία της έρευνας πεδίου» (ΠΕ 1), όπως περιγράφεται στο Τεύχος «Τεχνικό Αντικείμενο» που συνόδευε την προκήρυξη για την επιλογή αναδόχου για την εκπόνηση της μελέτης και «περιλαμβάνει την προεργασία για την προετοιμασία των απαιτούμενων ερευνών πεδίου για όλα τα Πακέτα Εργασίας 2, 3 και 4. Η προεργασία αυτή συνίσταται από τις ακόλουθες εργασίες:

Οριστικοποίηση των εργασιών επικαιροποίησης για τα μέσα μαζικής μεταφοράς Οριστικοποίηση των αναπτυξιακών ζωνών για τις οποίες θα διεξαχθεί έρευνα πεδίου Οριστικοποίηση των τουριστικών τόπων για τους οποίους θα διεξαχθεί έρευνα πεδίου Οριστικοποίηση όλων των τόπων συμπεριλαμβανομένων των μέσων μεταφοράς για τους

οποίους θα διεξαχθούν μετρήσεις χρονοαπόστασης σε συσχέτιση με την εξέλιξη των έργων μεταφορικής υποδομής της Εγνατίας Οδού και των Καθέτων Αξόνων της καθώς και με το ρόλο/σύνδεσή τους με τα δίκτυα ΤΕΝs-T

Οριστικοποίηση της μεθοδολογίας των ερευνών πεδίου και των μετρήσεων πεδίου Εκπαίδευση του προσωπικού όπου αυτή είναι αναγκαία, η οποία θα γίνει με την ευθύνη του

αναδοχου με τις γενικές οδηγίες του εργοδότη Οριστικοποίηση χρονοδιαγράμματος διενέργειας των ερευνών πεδίου».

Α.2 ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Σύμφωνα με το Τεύχος «Τεχνικό Αντικείμενο» και την Έκθεση Μεθοδολογίας που υπέβαλλε ο Ανάδοχος κατά την εκδήλωση ενδιαφέροντος για την ανάληψη εκπόνησης της μελέτης, η έρευνα μέσω ερωτηματολογίων θα έπρεπε να διεξαχθεί σε ημέρες «τουριστικής αιχμής» για τους τόπους τουριστικού ενδιαφέροντος που θα επιλεγούν. Ήδη από τη φάση του Διαγωνισμού, η ομάδα μελέτης είχε διαπιστώσει ότι, με δεδομένα το χρονοδιάγραμμα εκπόνησης της μελέτης και τον εκτιμώμενο χρόνο μέχρι την ανάθεσή της, κάτι τέτοιο μπορούσε να μην καταστεί εφικτό για ορισμένες κατηγορίες τόπων τουριστικού ενδιαφέροντος, όπως συγκεκριμένα για παραθεριστικούς τόπους των οποίων η περίοδος αιχμής τοποθετείται στους καλοκαιρινούς μήνες. Είχε δε σημειωθεί ότι, αναλόγως της πορείας ολοκλήρωσης των διαδικασιών ανάθεσης, αυτό θα ήταν ένα ζήτημα που θα διευκρινιζόταν/επιλύονταν σε συνεργασία με την Αναθέτουσα Αρχή.

Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα εκπόνησης της μελέτης (βλ. σελ. 15 Τεύχους «Τεχνικό Αντικείμενο» και Εικόνα Α.1) ο συνολικός χρόνος εκπόνησης της μελέτης ανέρχονταν σε 8 μήνες. Οι μετρήσεις και η έρευνα πεδίου μέσω ερωτηματολογίων, συμπεριλαμβανομένων στους τουριστικούς τόπους, είχαν διάρκεια 4 μήνες (2 μήνες για κάθε ομάδα περιφερειών), με έναρξη ένα μήνα μετά την υπογραφή της σύμβασης. Με δεδομένη την υπογραφή της σύμβασης στις 5/10/2017, η έναρξη των εργασιών των ΠΕ 2, 3 και 4 τοποθετήθηκε στις 5/11/2017 και η περαίωσή τους στις 5/2/2018. Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι ήταν αδύνατον να καλυφθούν οι περίοδοι αιχμής του θερινού τουρισμού, που τοποθετούνται από άποψης κυκλοφοριακού ενδιαφέροντος αλλά και συνθηκών υπερκορεσμού των στοιχείων προσφοράς από 6/2018 έως και 8/2018. Για την επίλυση του προβλήματος, η ομάδα


7

μελέτης πρότεινε την παράταση του 4ου Σταδίου, διάστημα κατά το οποίο θα ήταν δυνατή η ακριβής καταγραφή της θερινής περιόδου για τους τόπους ενδιαφέροντος.

Εικόνα Α.1. Χρονοδιάγραμμα εκπόνησης της μελέτης σύμφωνα με το Τεύχος «Τεχνικό Αντικείμενο»

Κατόπιν των ανωτέρω, προέκυψε το προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα εκπόνησης και ολοκλήρωσης των επιμέρους ΠΕ της μελέτης, όπως φαίνεται στον Πίνακα Α.1, για έγκριση από την Αναθέτουσα Αρχή. Προτάθηκε επομένως παράταση της σύμβασης κατά 4 μήνες, δηλαδή έως τις 5/10/2018 (σημειώνεται ότι εγκρίθηκε από τα αρμόδια όργανα της ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. τον Νοέμβριο του 2018).

Το επικαιροποιημένο αναλυτικό χρονοδιάγραμμα, με ανάλυση του μελετητικού αντικειμένου σε επιμέρους δραστηριότητες, παρουσιάζεται στην Εικόνα Α.2.

Πίνακας Α.1. Προτεινόμενο επικαιροποιημένο χρονοδιάγραμμα εκπόνησης των Πακέτων Εργασίας της μελέτης

Στάδιο Διάρκεια Παραδοτέα Πληρωμή Στάδιο 1 1 μήνας Παραδοτέο ΠΕ 1 15% Στάδιο 2 2 μήνες Παραδοτέα ΠΕ 2, ΠΕ 3, ΠΕ 4* για τις

Περιφέρειες Ανατολ. Μακεδονίας-Θράκης και Κεντρικής Μακεδονίας

20%

Στάδιο 3 2 μήνες Παραδοτέα ΠΕ 2, ΠΕ 3, ΠΕ 4* για τις Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου και Θεσσαλίας

20%

Στάδιο 4 5 μήνες Παραδοτέο ΠΕ 5 15% Στάδιο 5 2 μήνες Παραδοτέο ΠΕ 6 30%

* εκτός μετρήσεων χρονοαποστάσεων και έρευνας μέσω ερωτηματολογίων στις παραθεριστικές ζώνες, που θα πραγματοποιηθούν κατά το Στάδιο 4


CONSORTIS 8

Εικόνα Α.2. Προτεινόμενο αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εργασιών: ανάλυση σε επιμέρους δραστηριότητες


CONSORTIS 9

Α.3 ΟΡΙΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΖΩΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΩΝ

Α.3.1 Γενική προσέγγιση Ανάλυση συγκοινωνιακής προσφοράς

Η Εγνατία οδός (Αυτοκινητόδρομος 2,Α2) είναι τμήμα της Ευρωπαϊκή οδού 90 – Ε90. Με συνολικό μήκος 670 χλμ. εκτείνεται από τους Κήπους του Νομού Έβρου (Ανατολικά) έως την Ηγουμενίτσα του Νομού Θεσπρωτίας (Δυτικά). Εξυπηρετεί άμεσα τους νομούς Θεσπρωτίας, Ιωαννίνων, Γρεβενών, Κοζάνης, Ημαθίας, Θεσσαλονίκης, Καβάλα, Ξάνθης και Ροδόπης, ενώ διέρχεται από τις πόλεις Ηγουμενίτσα, Ιωάννινα, Μέτσοβο, Γρεβενά, Κοζάνη, Βέροια, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Ξάνθη, Κομοτηνή και Αλεξανδρούπολη. Επιπλέον, συνδέεται με τα λιμάνια Ηγουμενίτσας, Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Αλεξανδρούπολης και με τα αεροδρόμια Ιωαννίνων, Καστοριάς, Κοζάνης, Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Αλεξανδρούπολης. Στο πέρασμά της συναντά 30 τουριστικές και ειδικού ενδιαφέροντος περιοχές και συνδέεται άμεσα ή διαμέσου των κάθετων αξόνων με τις βιομηχανικές περιοχές Ιωαννίνων, Φλώρινας, Έδεσσας, Θεσσαλονίκης, Κιλκίς, Σερρών, Δράμας, Ξάνθης, Κομοτηνής και Αλεξανδρούπολης. Η κατασκευή της ξεκίνησε το 1994 και ολοκληρώθηκε στις αρχές του 2009. Το μόνο τμήμα που παραδόθηκε σε κυκλοφορία έπειτα από το 2009 ήταν το υποτμήμα: έξοδος σήραγγας Δεματίου – Γέφυρα Τ9-Τ11, μήκους 900μ., το οποίο βρίσκεται στην περιοχή Περιστερίου Μετσόβου και δόθηκε σε κυκλοφορία τον Μάιο 2014 ολοκληρώνοντας και τυπικά τον κύριο άξονα της Εγνατία Οδού1.

Επιπλέον, η Εγνατία Οδός τροφοδοτείται από εννέα (9) Κάθετους Άξονες, οι οποίοι, σαν τμήματα των Πανευρωπαϊκών Διαδρόμων, εξασφαλίζουν τη σύνδεση της Ελλάδας με τις Βαλκανικές χώρες και την Ευρώπη και οδηγούν προς τα σύνορα με την Αλβανία (προς Τίρανα), προς τη Δυτική Βουλγαρία (προς Σόφια), προς την Ανατολική Βουλγαρία (Μπουργκάς) και προς την ΠΓΔΜ (προς Σκόπια).

Οι εννέα (9) κάθετοι άξονες είναι οι εξής (Παρατηρητήριο – ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε., 2013):

1. Ιωάννινα – Κακαβιά (Αλβανία – Διευρωπαϊκός Άξονας) / Περιφέρεια Ηπείρου

2. Σιάτιστα – Κρυσταλλοπηγή (Αλβανία – Διευρωπαϊκός Άξονας) / Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας

3. Κοζάνη – Φλώρινα – Νίκη (ΠΓΔΜ – Πανευρωπαϊκός Διάδρομος Χ) / Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας

4. Θεσσαλονίκη – Εύζωνοι (ΠΓΔΜ – Πανευρωπαϊκός Διάδρομος Χ) / Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας

5. Θεσσαλονίκη – Σέρρες – Προμαχώνας (Βουλγαρία –Πανευρωπαϊκός Διάδρομος IV) / Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας

6. Δράμα – Νευροκόπι – Εξοχή (Βουλγαρία) / Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης

7. Ξάνθη – Εχίνος (Βουλγαρία) / Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης

1 www.egnatia.eu


10

8. Κομοτηνή – Νυμφαία (Βουλγαρία - Πανευρωπαϊκός Διάδρομος ΙΧ) / Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης

9. Αρδάνιο – Ορμένιο (Βουλγαρία – Πανευρωπαϊκός Διάδρομος ΙΧ) / Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης.

Η Εγνατία Οδός Α.Ε. είχε αναλάβει αρχικά τη διαχείριση της μελέτης και της κατασκευής τριών βασικών Κάθετων Αξόνων2:

Σιάτιστα-Ιεροπηγή-Κρυσταλλοπηγή, συνολικού μήκους 72 χλμ. Θεσσαλονίκη- Σέρρες- Προμαχώνας, συνολικού μήκους 96 χλμ. Αρδάνιο- Ορμένιο, συνολικού μήκους 124 χλμ.,

ενώ από τον Ιούλιο του 2006 ανέλαβε τη μελέτη και κατασκευή τριών ακόμη Κάθετων Αξόνων:

Κομοτηνή-Νυμφαία-Ελληνο-Βουλγαρικά Σύνορα Ξάνθη- Εχίνος - Ελληνο-Βουλγαρικά Σύνορα Σέρρες - Δράμα – Καβάλα

Σημειώνεται ότι για τον κάθετο άξονα Κοζάνη – Φλώρινα – Νίκη στη δικαιοδοσία της Εγνατίας Οδού Α.Ε. ανήκε μόνο η κατασκευή του τμήματος Φλώρινα – Νίκη.

Για τον προσδιορισμό των σημείων και των ζωνών ειδικού ενδιαφέροντος, ακολουθήθηκε μια ολοκληρωμένη πολυπαραγοντική προσέγγιση που αφορούσε:

1. Την ύπαρξη ή μη των σημείων και τόπων στην προηγούμενη μελέτη του 2009 2. Τη μεταβολή του οδικού δικτύου προσέγγισης των τόπων και σημείων από και προς την

Εγνατία Οδό, σε σχέση με την κατάσταση του οδικού δικτύου το 2009 3. Τη δυνατότητα συλλογής δεδομένων δυναμικού (π.χ. κλίνες, εισιτήρια κ.τ.λ.) ειδικά για τους

δείκτες SET 07 και SET 08 4. Την αντιπροσωπευτική καταγραφή μέσω ερευνών ερωτηματολογίου, των απόψεων για

τουρίστες, επαγγελματίες και κατοίκους ως προς την βελτίωση της προσβασιμότητας των τόπων και ζωνών ειδικού ενδιαφέροντος.

Όσον αφορά τη μεταβολή του οδικού δικτύου ως προς το έτος 2009, αναζητήθηκαν διάφορες πηγές άντλησης στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, όσο και σε επίπεδο τοπικό η περιφερειακό που θα επιβεβαίωναν την αναδιάρθρωση του συστήματος των χερσαίων μεταφορών στη ζώνη επιρροής IV της Εγνατίας Οδού.

Στον Πίνακα Α.2 καταγράφονται τα οδικά τμήματα που δόθηκαν σε κυκλοφορία μετά τον Ιούνιο 2009. Σύμφωνα με στοιχεία της Εγνατία Οδού Α.Ε. μέχρι στιγμής έχουν ολοκληρωθεί οι κάθετοι άξονες:

Σιάτιστα – Κρυσταλλοπηγή (το τελευταίο τμήμα που δόθηκε σε κυκλοφορία ήταν το τμήμα Α/Κ Κορομηλιάς – Συνοριακός Σταθμός Κρυσταλλοπηγής, Ιούλιος 2017)

Θεσσαλονίκη – Σέρρες – Προμαχώνας (το τελευταίο τμήμα που ολοκληρώθηκε ήταν το τμήμα: που εκτείνεται από τον Α/Κ Λευκώνα μέχρι τον Α/Κ Κάτω Χριστού, Ιούνιος 2017)

Κοζάνη – Φλώρινα – Νίκη (το Μάιος 2016 παραδόθηκε στην κυκλοφορία ο οδικός άξονας που συνδέει την Φλώρινα με το τελωνείο της Νίκης στα σύνορα με τη ΠΓΔΜ/ το τμήμα Κοζάνη – Πτολεμαΐδα είχε κατασκευαστεί σε προγενέστερη φάση πριν το 2009/ το τμήμα από την Πτολεμαΐδα μέχρι την Φλώρινα, θα κατασκευαστεί σε επόμενη φάση του έργου)

Κομοτηνή – Νυμφαία (το τελευταίο τμήμα που δόθηκε σε κυκλοφορία το Μάρτιο 2017),

2 www.egnatia.eu


11

ενώ υπό εξέλιξη βρίσκεται ο κάθετος άξονας Αρδάνιο – Ορμένιο. Όσον αφορά τους κάθετους Ξάνθη – Εχίνος, Ιωάννινα – Κακαβιά, Δράμα – Νευροκόπι – Εξοχή, Σέρρες - Δράμα – Καβάλα δεν έχει ξεκινήσει η κατασκευή τους, ενώ ο κάθετος άξονας Θεσσαλονίκη – Εύζωνοι είναι μέρος του Αυτοκινητόδρομου 1, Α1 και είχε ολοκληρωθεί σε προγενέστερο στάδιο. Σημειώνεται ότι ο κάθετος άξονας Θεσσαλονίκης-Ευζώνων δεν αποτελεί αυτοκινητόδρομο (με νησίδα ή στηθαίο ασφαλείας) σε όλο το μήκος του. Απαιτούνται δε σχετικά έργα βελτίωσης για τα οποία οι όμοροι Δήμοι έχουν εκφράσει σχετικά αιτήματα προς τις αρμόδιες αρχές (π.χ. αιτήματα Δήμου Παιονίας).

Επιπλέον, στον Πίνακα Α.2 παρατηρούμε ότι γίνεται αναφορά στο τμήμα Μουδανιά – Ποτίδαια, 4,2 χλμ, το οποίο δόθηκε σε κυκλοφορία τον Ιούνιο 2017.

Πίνακας Α.2. Τμήματα Καθέτων Αξόνων Εγνατίας οδού που ολοκληρώθηκαν μετά τον Ιούνιο 2009

Α/Α ΤΜΗΜΑ ΧΛΜ (km) ΜΗΝΑΣ ΕΤΟΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1 Κορομηλιά - Κρυσταλλοπηγή 19,5 7 2017 2 Φλώρινα – Νίκη 14,5 5 2016 3 Α/Κ Λευκώνα - Α/Κ Χριστού 5 6 2017 4 Α/Κ Αλιάκμων - Α/Κ Βογατσικού 8 7 2010 5 Α/Κ Στρυμωνικού 5 11 2013 Αναβάθμιση της Ε.Ο. 6 Α/Κ Βογατσικού – Ν. Κωσταράζι 4 10 2009 7 Στρυμονικό - Α/Κ Λευκώνα 12 12 2014 Αναβάθμιση της Ε.Ο. 8 Δερβένι (Α/Κ Λαγκαδά) - Α/Κ Κιλκίς 6 7 2009 9 Σιδηρόκαστρο - Α/Κ Πετρίτσι 89 12 2015

10 Παράκαμψη Χειμωνίου 5 10 2010

11 Α/Κ Κάλχα/Καρυδιάς - Ελληνοβουλγαρικά σύνορα 17 9 2013

12 Μάνδρα - Ψαθάδες 9 10 2017 Αναβάθμιση της Ε.Ο. 13 Μουδανιά - Ποτίδαια 4,2 6 2017 Αναβάθμιση της Ε.Ο. 14 Κομοτηνή - Α/Κ Κάλχα/Καρυδιάς 6 3 2017 15 Μάνδρα - Ψαθάδες 1,1 9 2013 Αναβάθμιση της Ε.Ο.

Όσον αφορά την εξέλιξη του οδικού δικτύου μετά τον Ιούνιο 2009 στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας τον Ιούνιο 2016 παραδόθηκε σε κυκλοφορία ο άξονας Ποτίδαια – Κασσάνδρας3 και το Φεβρουάριο 2017 παραδόθηκε σε κυκλοφορία το τμήμα ανάμεσα σε Πατρίδα (6 χλμ. βόρεια της πόλης της Βέροιας) και Νάουσα μήκους 7,7 χλμ. Επιπλέον, ορόσημο αποτελεί για τις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας η παράδοση σε κυκλοφορία του τμήματος Ευαγγελισμός – Σκοτίνα (σήραγγες Τεμπών) τον Απρίλιο 20174.

3 http://www.ypodomes.com/index.php/autokinitodromoi/uperastikoi/egnatia-odos/item/35236-thessaloniki-kassandra-stin-kykloforia-ti-deftera-to-tmima-potidaia-kassandra 4 http://www.ypodomes.com/index.php/alles-ypodomes/endiaferouses-eidiseis/item/41045-ta-megala-erga-ypodomis-pou-exoun-paradothei-mesa-sto-2017


12

Στην Περιφέρεια Θεσσαλίας σημαντικό έργο αποτελεί η κατασκευή του αυτοκινητοδρόμου Κεντρικής Ελλάδας (3, Α3) (Εικόνα Α.3), μήκους 174 χλμ, από ημικόμβο με Π.Α.Θ.Ε. στο ύψος του Α.Κ. Θερμοπυλών έως τον Α/Κ με την Εγνατία οδό μετά την Οξύνεια. Ο αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας είναι τμήμα της Ευρωπαϊκή οδού 65 –Ε65. Τον Αύγουστο 2017 ολοκληρώθηκε η κατασκευή του τμήματος Ξυνιάδα – Τρίκαλα, 79 χλμ. (Ημικόμβος Σμοκόβου, Α/Κ Ανάβρας, Α/Κ Σοφάδων, Α/Κ Καρδίτσας, Α/Κ Προαστίου, Α/Κ Τρικάλων)5. Για τα τμήματα Λαμία – Ξυνιάδα, μήκους 32 χλμ (νότιο τμήμα) και Τρίκαλα – σύνδεση με Εγνατία Οδό, μήκους 79 χλμ (βόρειο τμήμα) η έναρξη των έργων μεταφέρεται για το 2018. Για το λόγο αυτό αυτή τη στιγμή χαρακτηρίζεται ως «τυφλός» αυτοκινητόδρομος καθώς η αρχή και το πέρας του δεν συνδέονται με άλλους αυτοκινητόδρομους6.

Εικόνα Α.3. Αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδος (Ε65), Πηγή: Ιστότοπος Κεντρική Οδός Α.Ε7, www.kentrikiodos.gr

Επιπροσθέτως στα έργα που ολοκληρώθηκαν μετά τον Ιούνιο 2009 στην Περιφέρεια Θεσσαλίας καταγράφονται τα ακόλουθα:

Μάιος 2013: Βελτίωση υφιστάμενης χάραξης στην Ε.Ο Τρίκαλα – Καλαμπάκα (δημιουργία παράπλευρου οδικού δικτύου μέσω ισόπεδων κόμβων).

5 www.kentrikiodos.gr 6 http://www.ypodomes.com/index.php/autokinitodromoi/uperastikoi/kentriki-odos-e65 7 http://www.kentrikiodos.gr/%CF%87%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82/


13

Αύγουστος 2013: Ολοκλήρωση και παράδοση στην κυκλοφορία του έργου «Συντήρηση – βελτίωση του δυτικού παρακαμπτήριου άξονα στο τμήμα Λάρισα – Τρίκαλα – Καλαμπάκα – Παναγιά – Είσοδος κόμβου Εγνατίας οδού». Αντικείμενο της παρούσας εργολαβίας ήταν η υλοποίηση επεμβάσεων συντήρησης σε τμήματα της αρ. 6 Ε.Ο. και συγκεκριμένα στο οδικό τμήμα Λάρισα-Τρίκαλα-Καλαμπάκα-Παναγιά-Είσοδος κόμβου Εγνατίας οδού. Οι επεμβάσεις περιλάμβαναν κυρίως εργασίες συντήρησης των ασφαλτικών στρώσεων κυκλοφορίας, που αποτελούν και το μεγαλύτερο φυσικό και οικονομικό αντικείμενο, κατασκευής τοίχου αντιστήριξης, καθαρισμού τάφρων και ερεισμάτων όπου απαιτείται, καθώς και επισκευής ή κατασκευής ερεισμάτων8.

Φεβρουάριος 2014: Παραδόθηκε στην κυκλοφορία ο Περιφερειακός Δακτύλιος Τρικάλων. Δεκέμβριος 2014: Παραδόθηκε στην κυκλοφορία ο κόμβος στο Ζάρκο Τρικάλων9 με το οποίο

έργο ολοκληρώθηκε η εργολαβία, η οποία προέβλεπε τους δύο ανισόπεδους κόμβους, έναν στο Ζάρκο και έναν στην Αμυγδαλέα και ταυτόχρονα τα έργα της οδικής ασφάλειας της Ε.Ο. Λάρισας –Τρικάλων.

Στην Περιφέρεια Ηπείρου σημαντικό έργο αποτέλεσε η κατασκευή της Ιόνιας Οδού (Εικόνες Α.4 και Α.5) (Αυτοκινητόδρομος 5, Α5), η οποία εγκαινιάστηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2017. Έχει συνολικό μήκος 196 χλμ., ξεκινάει από το Ρίο Αχαΐας, διέρχεται βόρεια -κοντά από το Μεσολόγγι, το Αγρίνιο, την Αμφιλοχία, την Άρτα και καταλήγει στα Ιωάννινα, όπου συνδέεται με την Εγνατία Οδό. Αποτελεί τμήμα της Ευρωπαϊκής Οδού 55 (Ε55), από το Αντίρριο μέχρι και τον Α/Κ Αμβρακίας (κόμβος με αυτοκινητόδρομο 52 ή Α52). Από εκεί έως τη σύνδεσή του με την Εγνατία οδό, στον Α/Κ Πεδινής, αποτελεί την Ευρωπαϊκή οδό 951 (Ε951)10.

Τα μόνα τμήματα που δόθηκαν σε κυκλοφορία πριν τον Ιούνιο 2009 ήταν ένα κομμάτι από το τμήμα Παράκαμψη Άρτας (Κομπότι – Α/Κ Φιλιππιάδας), μήκους 15,4 χλμ. με ημερομηνία παράδοσης τον Οκτώβριο 2003 και η παράκαμψη της πόλης του Αγρινίου, η οποία παραδόθηκε σε κυκλοφορία το Μάιο 200911.

8 http://aftodioikisi.gr/ota/perifereies/thessalia-erga-sintirisis-sto-odiko-diktio/ 9 https://e-thessalia.gr/paradothike-stin-kikloforia-o-anisopedos-komvos-sto-zarko-trikalon/ 10 http://www.neaodos.gr/%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AE/ 11 https://www.wikipedia.gr/wiki/%CE%99%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%B1_%CE%9F%CE%B4%CF%8C%CF%82


14

Εικόνες Α.4 και Α.5. Αυτοκινητόδρομος Α5 – Ιόνια Οδός,

Πηγή: Ιστότοπος Νέα Οδός Α.Ε. 12, www.neaodos.gr

Στα μελλοντικά έργα αξίζει να καταγραφεί η Αμβρακία Οδός (Αυτοκινητόδρομος Άκτιο-Αμβρακία ή Αυτοκινητόδρομος 52 (Α52)), η οποία αποτελεί τον πρώτο κάθετο άξονα της Ιόνιας Οδού. Θα ξεκινά από τον Α/Κ Αμβρακίας της Ιόνιας Οδού και θα καταλήγει στην υποθαλάσσια σήραγγα Πρέβεζας - Ακτίου παρακάμπτοντας την πόλη της Αμφιλοχίας και της Βόνιτσας. Είναι τμήμα της Ευρωπαϊκής Οδού 55 (Ε55) και βρίσκεται καθ' όλο το μήκος του στο έδαφος της Αιτωλοακαρνανίας. Η δημοπράτηση του έργου έγινε το 2009 και η υπογραφή των συμβάσεων έγινε τον Μάρτιο του 2010 με ορίζοντα ολοκλήρωσης τους 36 μήνες (3 χρόνια). Μέχρι στιγμής η κατασκευή δεν έχει ολοκληρωθεί. Ο αυτοκινητόδρομος θα συνδέει το Αεροδρόμιο του Ακτίου, την Πρέβεζα και το νησί της Λευκάδας με την Ιόνια Οδό (Α/Κ Αμβρακίας)13.

12 http://www.neaodos.gr/%CF%87%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82/ 13 https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%85%CF%84%CE%BF%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%B7%CF%84%CF%8C%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CE%86%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BF-%CE%91%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%AF%CE%B1


15

Εικόνα Α.6. Αυτοκινητόδρομος Άκτιο-Αμβρακία ή Αυτοκινητόδρομος 52

Πηγή: www.wikipedia.org 14 Ανάλυση χωροταξικού σχεδιασμού

Τα επίπεδα του χωρικού σχεδιασμού στην Ελλάδα είναι τρία: το εθνικό, το περιφερειακό και το τοπικό. Στο παρόν στάδιο της μελέτης έγινε έρευνα στο εθνικό και το περιφερειακό επίπεδο, ήτοι στο Γενικό, τα Ειδικά και τα Περιφερειακά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, ως προς τα ζητήματα εκείνα που σχετίζονται με τους μελετώμενους δείκτες. Ήδη από την πρώτη μελέτη δεικτών προσπελασιμότητας που εκπονήθηκε το 2009 έχουν επέλθει σημαντικές εξελίξεις όσον αφορά σε αρκετά από τα πλαίσια χωροταξικού σχεδιασμού, όπως επισημαίνεται κατά περίπτωση στη συνέχεια.

Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης

Το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΓΠΧΣΑΑ) εγκρίθηκε το 2008 και εξακολουθεί να είναι σήμερα σε ισχύ (ΦΕΚ 128Α/03.07.2008). Το ΓΠΧΣΑΑ αναγνώρισε ότι ο Βόρειος Άξονας ανάπτυξης της χώρας αναπτύσσεται κατά μήκος της Βόρειας Ελλάδας και συγκεκριμένα αποτελείται από την Εγνατία Οδό, συμπεριλαμβάνοντας και τα πλησίον νησιά (Σαμοθράκη, Θάσος, Κέρκυρα). Ο Βόρειος Άξονας διατρέχει το Μητροπολιτικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης, πρωτεύοντες εθνικούς πόλους (Ιωάννινα, και το δίπολο Κομοτηνής-Αλεξανδρούπολης) και άλλους σημαντικούς σε εθνική κλίμακα πόλους ανάπτυξης (Κοζάνη, Καβάλα, Σέρρες, Ξάνθης και Δράμα) καθώς και τις διεθνείς πύλες της χώρας προς τα Βαλκάνια (Κακαβιά, Κρυσταλοπηγή / Ιεροπηγή, Νίκη, Εύζωνοι, Προμαχώνας, Ορμένιο), προς την Αδριατική / Ιταλία (Ηγουμενίτσα) και την Ευρωπαϊκή Τουρκία (Κήποι) και, κατ’ επέκταση, προς τη Μικρά Ασία. Εκτιμήθηκε, επίσης, ότι ο ορεινός χώρος διαθέτει προοπτικές αναζωογόνησης και χωροταξικής ενσωμάτωσης στο εθνικό 14 https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%85%CF%84%CE%BF%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%B7%CF%84%CF%8C%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CE%86%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BF%CE%91%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%AF%CE%B1#/media/File:%CE%9152_Map.jpg


16

σύστημα αξόνων και πόλων ανάπτυξης μέσα και από τις επιδράσεις που θα δεχτεί από την αξιοποίηση των μεγάλων έργων υποδομής στο δυτικό και το βόρειο τμήμα της χώρας.

Σε σχέση με προβλέψεις για τις μεταφορές, το ΓΠΧΣΑΑ μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στην ανάδειξη της Αλεξανδρούπολης σε διεθνή ενεργειακό κόμβο και πύλη στο θαλάσσιο διάδρομο Μεσογείου-Ευξείνου Πόντου και στην ενίσχυση της θέσης του δίπολου Κομοτηνής-Αλεξανδρούπολης στα διεθνή δίκτυα χερσαίων μεταφορών (σύνδεση με τις θαλάσσιες πύλες της Βουλγαρίας, το διαγώνιο άξονα «Κεντρική Ευρώπη – Βελιγράδι - Σόφια – Κωνσταντινούπολη» κ.λπ.).

Όσον αφορά στις θαλάσσιες μεταφορές και τις λιμενικές υποδομές και υπηρεσίες προτάθηκε η ενίσχυση του διεθνούς ρόλου των λιμένων της Αθήνας (σύστημα λιμένων Αττικής), της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας, της Ηγουμενίτσας και του Ηρακλείου σε συνδυασμό με αυτό της Σούδας, της Αλεξανδρούπολης και του Βόλου, με σκοπό την ανάδειξη και εδραίωσή τους ως κύριων θαλάσσιων πυλών της χώρας και η ενίσχυση των λιμένων διεθνούς ενδιαφέροντος και εθνικής σημασίας (Καβάλας, Κύμης, Ρόδου, Καλαμάτας και Σούδας) και των εξειδικευμένων λιμένων εμπορευματοκιβωτίων της ΝΑΒΙΠΕ Αστακού και της Νότιας Κρήτης. Επίσης δόθηκε βαρύτητα στη δημιουργία νέων (ή στην αναβάθμιση υφιστάμενων) εξειδικευμένων λιμένων και αερολιμένων εμπορευματικών μεταφορών, είτε σε κομβικές για το διεθνές εμπόριο περιοχές (σε συνδυασμό με ζώνες ελευθέρου εμπορίου), είτε σε περιοχές όπου διαπιστώνεται μεγάλος φόρτος εμπορευματικών μεταφορών.

Σχετικά με τη βιομηχανία διαπιστώθηκε ότι πολύ μικρό ποσοστό των βιομηχανικών καταστημάτων είναι εγκατεστημένο σε οργανωμένους υποδοχείς και ότι, στο χρονικό ορίζοντα εφαρμογής του Πλαισίου, οι μεγαλύτερες ανάγκες χωρικής ρύθμισης της βιομηχανικής δραστηριότητας θα εξακολουθούν να εστιάζονται γύρω από τις δύο μητροπολιτικές περιοχές και ότι μικρότερες ανάγκες θα υπάρξουν στο νοτιοδυτικό τμήμα του Νομού Βοιωτίας, στην ευρύτερη περιοχή του δίπολου Βόλου − Λάρισας, στο νοτιότερο τμήμα των Νομών Καβάλας − Δράμας − Ξάνθης, στο κεντρικότερο τμήμα του Νομού Ιωαννίνων και, σε περιορισμένη ζώνη, με επίκεντρο την Πάτρα.

Προτάθηκε συγκεκριμένα η ενίσχυση της Λάρισας ως κέντρου των κλάδων αγροδιατροφής και μεταποίησης βιομηχανικών φυτών και του Βόλου ως παραδοσιακού βιομηχανικού κέντρου με εξειδίκευση στους κλάδους της τσιμεντοβιομηχανίας και της μεταλλουργίας και ως κέντρου μιας ευρύτερης περιοχής ανάπτυξης τουρισμού (Πήλιο, Σποράδες). Ειδικότερα, για τις νέες μονάδες βασική επιδίωξη αποτέλεσε η συγκέντρωση σε οργανωμένους υποδοχείς σε κατάλληλες θέσεις, παράλληλα με τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης. Οργανωμένοι χώροι προβλέπονται σε όλους τους νομούς, αλλά οι μεγαλύτερες ανάγκες για οργανωμένους υποδοχείς διαπιστώθηκαν στις ζώνες επιρροής των μεγάλων αστικών κέντρων και κατά μήκος των αξόνων ανάπτυξης και ιδιαίτερα: (α) του άξονα Δράμας – Καβάλας – Ξάνθης – Αλεξανδρούπολης, (β) των πολυακτινικών αξόνων με κέντρο τη Θεσσαλονίκη, (γ) του άξονα Βόλου−Λάρισας, (δ) των αξόνων με κέντρο την Αθήνα προς Οινόφυτα – Θήβα – Χαλκίδα Λαμία και προς Κόρινθο − Άργος, (ε) της Πάτρας, της Καλαμάτας / Μεσσήνης, του Ηρακλείου και του Αγρινίου – Άρτας – Ιωαννίνων, καθώς και της Καστοριάς – Κοζάνης.

Στον τομέα του τουρισμού διαπιστώθηκε ότι η κύρια τουριστική δραστηριότητα είναι απολύτως συγκεντρωμένη, αφού το 65% των ξενοδοχειακών κλινών και το 70% των διανυκτερεύσεων κατανέμονται στις Περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου, Ιονίων Νήσων, Κρήτης, Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας και ότι οι βασικές μορφές τουρισμού, που αναπτύχθηκαν στην Ελλάδα, αξιοποίησαν μέρος της ποικιλίας και των διατιθέμενων


17

τουριστικών πόρων. Αναφέρθηκε συγκεκριμένα ότι «οι διεθνείς τάσεις για εξατομίκευση του τουριστικού προϊόντος, σε συνδυασμό με την αύξηση του ανταγωνισμού λόγω της εισόδου και άλλων μεσογειακών χωρών στην αγορά, καθώς και η αλλοίωση ή η υπερφόρτιση σημαντικών πόρων λόγω της κατανάλωσής τους με βάση το κυρίαρχο μοντέλο, καθιστούν αναγκαία, σύμφωνα και με τη μελέτη του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τον Τουρισμό, την παράλληλη ανάπτυξη και άλλων μορφών τουριστικής δραστηριότητας, αλλά και την αναβάθμιση και τον εμπλουτισμό των υφισταμένων», καθώς επίσης και ότι υπάρχει «αύξηση του ενδιαφέροντος για ειδικές μορφές τουρισμού, όπως ο αγροτουρισμός, ο αθλητικός, ο συνεδριακός, ο πολιτιστικός, ο θρησκευτικός, ο ιαματικός τουρισμός, ο καταδυτικός και ο αλιευτικός». Προτάθηκε μεταξύ άλλων η ανάδειξη των Ιωαννίνων σε ευρύτερο κέντρο εναλλακτικών, κυρίως, μορφών τουρισμού.

Όσον αφορά στις σχέσεις με το διεθνές επίπεδο, το ΓΠΧΣΑΑ σημείωσε ότι βαρύνουσα θέση, λόγω της γεωγραφικής θέσης της χώρας, κατέχουν οι συνοριακές περιοχές, οι οποίες προσφέρονται για την ανάπτυξη συνεργασιών με τις γείτονες χώρες στους τομείς της επιχειρηματικότητας, του τουρισμού, του πολιτισμού, της κοινής διαχείρισης των υδατικών πόρων και των αποβλήτων, της προστασίας του περιβάλλοντος και του διασυνοριακού ελέγχου, καθώς και για την ανάπτυξη υποδομών και δικτύων πληροφόρησης, επικοινωνίας και ενέργειας.

Η Θεσσαλονίκη, ως ένας από τους 2 αστικούς πόλους – πύλες σε διεθνές επίπεδο, προτάθηκε να ενισχύσει το ρόλο της ως πολιτιστική μητρόπολη, ως σημαντικό ιστορικό και διαχρονικό κέντρο της Μεσογείου και ως πόλος τουρισμού και αναψυχής με ακτινοβολία στα Βαλκάνια και στις χώρες του Ευξείνου Πόντου (αξιοποίηση της σχέσης της με τη Χαλκιδική, το Άγιο Όρος και άλλους τόπους ιδιαίτερης περιβαλλοντικής και πολιτιστικής αξίας) αλλά και το ρόλο της ως επιχειρηματικός / εμπορικός σύνδεσμος της Ε.Ε. με τα Βαλκάνια και τις χώρες του Εύξεινου Πόντου.

Προτάθηκε, επίσης, η ανάδειξη των Ιωαννίνων σε πόλο διακρατικών συνεργασιών και διασυνοριακής δικτύωσης, ιδιαίτερα στη δυτική περιοχή των Βαλκανίων και στον Αδριατικό διάδρομο, μέσω και της αναβάθμισης του ρόλου της Ηγουμενίτσας ως πύλης εισόδου της χώρας και της ανάδειξής της σε πόλο που να λειτουργεί συμπληρωματικά. Σημαντική θεωρήθηκε και η ανάδειξη της Αλεξανδρούπολης σε διεθνή ενεργειακό κόμβο και πύλη στο θαλάσσιο διάδρομο Μεσογείου−Ευξείνου Πόντου, ενώ προτάθηκε να ενισχυθεί η θέση του διπόλου Αλεξανδρούπολης – Κομοτηνής στα διεθνή δίκτυα χερσαίων μεταφορών (σύνδεση με τις θαλάσσιες πύλες της Βουλγαρίας, το διαγώνιο άξονα «Κεντρική Ευρώπη – Βελιγράδι – Σόφια – Κωνσταντινούπολη» κ.λπ.)

Ειδικά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης

Τα Ειδικά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης αποτελούν σύνολα κειμένων ή και διαγραμμάτων με τα οποία εξειδικεύονται ή και συμπληρώνονται οι κατευθύνσεις του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης που αφορούν την ανάπτυξη και οργάνωση του εθνικού χώρου. Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζονται βασικές κατευθύνσεις των Ειδικών Πλαισίων για τη Βιομηχανία και τον Τουρισμό, εστιάζοντας σε στοιχεία και περιγραφές που σχετίζονται με το αντικείμενο της υπό εκπόνηση μελέτης.


18

Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τη Βιομηχανία

Το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τη Βιομηχανία (ΦΕΚ 151 ΑΑΠ/13.04.2009) για τις Περιφέρειες της Ζώνης IV της Εγνατίας Οδού αναφέρει τα εξής:

1. Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας

Η μείζων, εθνικής και διεθνούς εμβέλειας, ζώνη ανάπτυξης της βιομηχανίας παραμένει η Μητροπολιτική Περιοχή Θεσσαλονίκης (Μ.Π.Θ.) και ειδικότερα το δυτικό και βόρειο τμήμα της, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών τμημάτων των όμορων νομών (ευρεία περιοχή ποιοτικής αναδιάρθρωσης). Στην Περιφέρεια συναντώνται, επίσης, η ζώνη Νάουσας-Βέροιας-Έδεσσας-Γιαννιτσών (περιοχή εντατικοποίησης και στήριξης) και οι μικρότεροι πόλοι στους νομούς Σερρών και Κατερίνης. Στο προς βορρά μέτωπο αναφέρεται η αναγκαιότητα δημιουργίας διασυνοριακών οργανωμένων υποδοχέων / ελεύθερων ζωνών. Κατάλληλες θέσεις προς διερεύνηση για τη δημιουργία διασυνοριακών οργανωμένων υποδοχέων / ελευθέρων ζωνών (3-4 σε επίπεδο συνολικής χωρικής ενότητας Μακεδονίας-Θράκης) είναι η Μ.Π.Θ., ο άξονας Σερρών-Σιδηροκάστρου, ο Προμαχώνας, ο άξονας Πολυκάστρου-Σταυροχωρίου-Κιλκίς ή εναλλακτικά η περιοχή στα όρια του Ν. Κιλκίς με τη Θεσσαλονίκη, κοντά στον άξονα ΠΑΘΕ/ΟΣΕ στο Άσπρο.

Αν και συγκριτικά η παρουσία οργανωμένων υποδοχέων είναι αυξημένη, υπάρχει ανάγκη νέων υποδοχέων, μεγάλη με σχετικούς όρους και πολύ μεγάλη με απόλυτους, για την εγκατάσταση νέων μονάδων, για την εξυγίανση υφιστάμενων άτυπων συγκεντρώσεων και για μετεγκαταστάσεις υφισταμένων. Η ανάγκη οργανωμένης χωροθέτησης αφορά ιδιαίτερα τη Μητροπολιτική Περιοχή Θεσσαλονίκης (ιδίως τύπου Β και Γ15) σε αυξημένο βαθμό, ενώ ανάγκη οργανωμένων υποδοχέων (ιδίως τύπου β και ενίοτε τύπου α) εντοπίζονται και στα υπόλοιπα αστικά κέντρα και σε ορισμένες εξωαστικές ζώνες. Είναι, επίσης, αυξημένη η ανάγκη συνδυασμού υποδοχέων της μεταποίησης με οργανωμένη χωροθέτηση άλλων δραστηριοτήτων (εμπόριο, logistics, έρευνα και τεχνολογία).

2. Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας -Θράκης

Το ισχυρό στοιχείο της χωρικής οργάνωσης της βιομηχανίας είναι η ζώνη κατά μήκος της Εγνατίας Οδού που περιλαμβάνει ήδη υπάρχοντες βιομηχανικούς πόλους: ζώνες Καβάλας-Ξάνθης-Δράμας (περιοχή εντατικοποίησης) και Αλεξανδρούπολης-Κομοτηνής (περιοχή επέκτασης με πυρήνες εντατικοποίησης) αλλά δημιουργεί και νέες ευκαιρίες. Νέα ισχυρά σημεία (περιοχές επέκτασης) μπορούν να υπάρξουν στο βόρειο μέτωπο, με την ένταξη ελευθέρων ζωνών σε μεγάλους συνοριακούς οργανωμένους υποδοχείς (3-4 σε επίπεδο συνολικής "Χωρικής Ενότητας" Μακεδονίας-Θράκης – κατάλληλες θέσεις προς διερεύνηση στην Ανατολική Μακεδονία είναι το Ορμένιο Δήμου Τριγώνου Ν. Έβρου -ΔΕΒΖΟΣ- και οι λιμένες Αλεξανδρούπολης και Καβάλας για Ζώνες Ελεύθερου Εμπορίου).

Το υπάρχον, ισορροπημένο γεωγραφικά, δίκτυο οργανωμένων υποδοχέων, είναι συγκριτικά με άλλες περιφέρειες σημαντικό. Υπάρχει ωστόσο ανάγκη αρκετά μεγάλης, με απόλυτους όρους, αύξησης. 15 Σύμφωνα με το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τη Βιομηχανία (ΦΕΚ 151ΑΑΠ/13.04.2009), από άποψη βαθμίδων όχλησης, οι οργανωμένοι υποδοχείς διακρίνονται σε χαμηλής όχλησης (τύπου Γ), μέσης όχλησης (τύπου Β) και υψηλής όχλησης (τύπου Α).


19

3. Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας

Οι δύο υπάρχουσες εστίες βιομηχανίας, η ζώνη που εστιάζεται στην Καστοριά και εκτείνεται στο Άργος Ορεστικό και στη Σιάτιστα (περιοχή ποιοτικής αναδιάρθρωσης / στήριξης) και η ζώνη Κοζάνης-Πτολεμαΐδας (περιοχή επέκτασης) παραμένουν οι δύο βασικοί βιομηχανικοί πόλοι, στους οποίους πρέπει να προστεθούν μικρότερης έντασης πόλοι κατά μήκος του αναδυόμενου βόρειου άξονα ανάπτυξης και στο ανατολικό τμήμα του νομού Φλώρινας, της πόλης συμπεριλαμβανομένης (περιοχές επέκτασης). Θα απαιτηθεί προσφορά οργανωμένων υποδοχέων, αρκετά υψηλή με απόλυτους και υψηλή με σχετικούς όρους, περισσότερο για μετεγκαταστάσεις υφιστάμενων μονάδων.

4. Περιφέρεια Θεσσαλίας

Από χωρική άποψη, ο κύριος άξονας/ζώνη ανάπτυξης της μεταποίησης θα παραμείνει η ευρύτερη περιοχή του δίπολου Λάρισας-Βόλου, ενισχυόμενη και με κάποια περιθώρια γεωγραφικής διεύρυνσης (περιοχή εντατικοποίησης με θύλακες ποιοτικής αναδιάρθρωσης). Παράλληλα, προκύπτει μεσοπρόθεσμα δυνατότητα μιας νέας ζώνης ανάπτυξης της βιομηχανίας στα δυτικά (Καρδίτσα-Τρίκαλα με προεκτάσεις προς Εγνατία) (περιοχή επέκτασης), που πρέπει να στηριχθεί ισχυρά από τις χωρικές πολιτικές. Στις ορεινές ζώνες, τέλος, πρέπει να στηριχθεί η ανάπτυξη της βιοτεχνίας, που ήδη παρουσιάζει ορισμένα στοιχεία δυναμισμού.

Στους σημερινούς, συγκριτικά αρκετούς οργανωμένους υποδοχείς, υπάρχει σχετικά υψηλή με απόλυτους όρους ανάγκη προσθήκης νέων, εν μέρει για νέες μονάδες και περισσότερο για τη μετεγκατάσταση υφιστάμενων, καθώς και για την εξυγίανση υπαρχουσών άτυπων συγκεντρώσεων.

5. Περιφέρεια Ηπείρου

Τα ισχυρά δομικά στοιχεία της χωρικής οργάνωσης της βιομηχανίας θα είναι ο υφιστάμενος πόλος των Ιωαννίνων (περιοχή εντατικοποίησης) και ο δυτικός άξονας ανάπτυξης σε διάφορες θέσεις του οποίου μπορεί να αναπτυχθούν νέοι πόλοι βιομηχανίας μικρής κλίμακας (περιοχές επέκτασης). Ο ισχυρότερος δυνητικός τέτοιος πόλος είναι η ευρύτερη περιοχή της Ηγουμενίτσας. Στις εκτεταμένες ορεινές ζώνες πρέπει να στηριχθεί η ανάπτυξη της βιοτεχνίας-οικοτεχνίας. Λόγω του χαμηλού επιπέδου εκκίνησης της βιομηχανικής ανάπτυξης, παρά το προηγούμενο σημείο, δεν θα υπάρξουν μεγάλες ανάγκες οργανωμένων υποδοχέων βραχυπρόθεσμα. Ωστόσο, θα πρέπει να υπάρξουν ορισμένοι υποδοχείς, ώστε η σταδιακή ανάπτυξη βιομηχανίας να τεθεί σε ορθές βάσεις εξ αρχής.

Συνοπτικά, το εθνικό πρότυπο χωροταξικής οργάνωσης της βιομηχανίας φαίνεται στην Εικόνα Α.7 που αποτελεί απόσπασμα του Χάρτη του ΕΠΧΣΑΑΒ.


20

Εικόνα Α.7. Πρότυπο χωροταξικής οργάνωσης της βιομηχανίας σύμφωνα με το ΕΠΧΣΑΑΒ

(απόσπασμα), Πηγή: ΦΕΚ 151ΑΑΠ/13.04.2009

Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό

Το "πρώτο" Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό (ΕΠΧΣΑΑΤ) εγκρίθηκε το 2009 με την υπ’ αριθμ. 24208/4-6-2009 απόφαση της Επιτροπής Συντονισμού της Κυβερνητικής Πολιτικής στον τομέα του Χωροταξικού Σχεδιασμού και της Αειφόρου Ανάπτυξης (ΦΕΚ 1138Β/11-6-2009). Στα τέλη του 2013 εγκρίθηκε η τροποποίηση του ΕΠΧΣΑΑΤ με την υπ’ αριθμ. 67659/9-12-2013 όμοια απόφαση (ΦΕΚ 3155Β/12-12-2013), η οποία στη συνέχεια ακυρώθηκε (λόγω μη νομιμότητας διαδικασιών) με την 3632/2015 απόφαση της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), επαναφέροντας σε ισχύ το πρώτο πλαίσιο, αυτό του 2009. Την 1.3.2017 δημοσιεύθηκε η απόφαση 519/2017 του ΣτΕ στην αίτηση ακυρώσεως διαφόρων κοινωνικών και περιβαλλοντικών φορέων κατά του πρώτου Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό, με την οποία το Δικαστήριο κατήργησε επί της ουσίας και το πρώτο αυτό πλαίσιο. Ως εκ τούτου, η Χώρα δεν διαθέτει αυτή τη στιγμή χωροταξικό σχεδιασμό εθνικού επιπέδου για τον τουρισμό και όπως αναφέρεται στο με αρ. πρωτ. οικ 28089/13- 6-2017 έγγραφο ΥΠΕΚΑ, μέχρι την έγκριση νέου πλαισίου (για το οποίο οι διαδικασίες έχουν ήδη δρομολογηθεί) εξακολουθεί να είναι δυνατή η ανάπτυξη τουριστικής δραστηριότητας στη χώρα, με βάση τις προβλέψεις που τυχόν υπάρχουν σε υφιστάμενα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια, καθώς και στα κατωτέρου ιεραρχικώς επιπέδου σχεδιασμού κλπ..


21

Εντούτοις, στην παρούσα ενότητα επιλέγεται να παρουσιαστούν οι βασικές κατηγοριοποιήσεις χώρου, με κατά περίπτωση χωρικές εξειδικεύσεις, και με επικέντρωση στην ζώνη επιρροής IV της Εγνατίας Οδού, όπως αναφέρονται στο πιο πρόσφατο Ειδικό Πλαίσιο (ΕΠΧΣΑΑΤ), αυτό του 2013.

Συγκεκριμένα, ο εθνικός χώρος διακρίνεται σε δέκα κύριες κατηγορίες περιοχών με βάση το κριτήριο της έντασης και του είδους της τουριστικής ανάπτυξης:

(Α) Αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές. Η κατηγορία αυτή διακρίνεται σε δύο υποκατηγορίες: (Α1) Αναπτυγμένες τουριστικά περιοχές και (Α2) Αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές.

(Β) Περιοχές ενδεικνυόμενες για την ανάπτυξη ειδικών − εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Η κατηγορία αυτή διακρίνεται σε δύο υποκατηγορίες: (Β1) Περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού και (Β2) Πόλοι εντατικής ανάπτυξης ειδικών μορφών τουρισμού.

(Γ) Μητροπολιτικές περιοχές. (Δ) Νησιά και παράκτιες περιοχές. (Ε) Ορεινές περιοχές. (ΣΤ) Πεδινές και ημιορεινές περιοχές. (Ζ) Περιοχές του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών. (Η) Προστατευόμενοι και εγκαταλελειμμένοι οικισμοί. (Θ) Αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία και ιστορικοί τόποι. (Ι) Περιοχές ιδιαίτερου χαρακτήρα.

Ο χωρικός εντοπισμός των παραπάνω περιοχών απεικονίζεται στην Εικόνα Α.8. Ειδικές αναφορές σε συγκεκριμένες χωρικές ενότητες εντός της απόφασης έγκρισης του πλαισίου γίνεται για τις περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού (Β1) και οι οποίες, για τη Ζώνη IV, είναι οι ακόλουθες:

Β.1.1.: Ανατολική και Δυτική Ροδόπη – Όρη Λεκάνης – Παγγαίο – Σύμβολο – Φαλακρό – Παρανέστια περιοχή – Δέλτα Έβρου – Δαδιά – Παράρδιες περιοχές.

Β.1.2: Λίμνη Κερκίνης – Μαυροβούνι – Κερκίνη – Άγγιστρο – Όρβηλος – Βροντού – Μενοίκιο Β.1.3: Πιέρια – Βέρμιο – Κάιμακτσαλάν – Πάικο − Έδεσσα – Βέροια – Νάουσα− Παραλίμνια

περιοχή λίμνης Πολυφύτου Β.1.4: Καστοριά – Φλώρινα – Πρέσπες Β.1.5: Περιοχή Β. Πίνδου – Ζαγορίου – Τζουμέρκων – Ορεινός χώρος Δυτικής Θεσσαλίας. Β.1.6: Όλυμπος – Κίσσαβος – Μαυροβούνι Β.1.7: Ορεινοί όγκοι Όθρυος – Τυμφρηστού – Καλιακούδας – Χελιδώνας – Παναιτωλικού –

Ναυπακτίας – Βαρδουσίων – Γκιώνας – Παρνασσού – Καλλίδρομου – Οίτης (σημείωση: εισέρχεται κατά δύο μικρά τμήματα στην Περιφέρεια Θεσσαλίας)

Β.1.16. Ορεινός χώρος Γράμμου−Βιτσίου (σημείωση: αναφέρεται στο λεκτικό αλλά δεν απεικονίζεται στο χάρτη του Ειδικού Πλαισίου).


22

Εικόνα Α.8. Χάρτης βασικών κατευθύνσεων χωρικής οργάνωσης του τουρισμού σύμφωνα με το ΕΠΧΣΑΑΤ (απόσπασμα),

Πηγή: ΦΕΚ 3155Β/12.12.2013

Τα Περιφερειακά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης

Τα Περιφερειακά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΠΠΧΣΑΑ) αποτελούν τον χωροταξικό σχεδιασμό σε επίπεδο Περιφέρειας. Για τις Περιφέρειες ενδιαφέροντος της παρούσας μελέτης υπάρχουν τα παρακάτω εγκεκριμένα Πλαίσια:

Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (ΦΕΚ 218 Β/06.02.2004)

Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (ΦΕΚ 1471 Β/09.10.2003)

Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (ΦΕΚ 1472 Β/09.10.2003)

Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Θεσσαλίας (ΦΕΚ 1484 Β/10.10.2003)

Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Ηπείρου (ΦΕΚ 1451 Β/06.10.2003)

Στα πλαίσια του Προγράμματος εκπόνησης των μελετών για την «Αξιολόγηση, Αναθεώρηση και Εξειδίκευση των εγκεκριμένων Περιφερειακών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης» για το σύνολο των Περιφερειών της Χώρας (εκτός της Αττικής), σε εφαρμογή του Ν. 2742/1999 (ΦΕΚ 207Α/07.10.1999) και σύμφωνα με την Υ.Α. 51949/2010 (ΦΕΚ 1925Β/13.12.2010) για την «Παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρμογής του Γενικού των Ειδικών και των Περιφερειακών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης» έχουν ήδη συνταχθεί τα Πορίσματα των Εκθέσεων Αξιολόγησης των ισχυόντων Περιφερειακών Πλαισίων των 12 Περιφερειών της Επικράτειας. Σύμφωνα με αυτά (σημείωση: έχουν συνταχθεί το 2013 και δεν έχουν μέχρι σήμερα προχωρήσει σε θεσμοθέτηση) και μετά από έρευνα της ομάδας μελέτης για τη σημερινή κατάσταση


23

ακολουθεί μία περιγραφή της χωροταξικής οργάνωσης και του σχεδιασμού ανά Περιφέρεια για τους τομείς στους οποίους αναφέρονται οι Δείκτες Προσπελασιμότητας.


Η ολοκλήρωση σχεδόν του συνόλου των διευρωπαϊκών Οδικών Αξόνων που διέρχονται από την Περιφέρεια αποτελεί την κύρια εξέλιξη από την έναρξη ισχύος του ΠΠΧΣΑΑ.

Στον τομέα των οδικών μεταφορών, οι αναγκαίες προσαρμογές περιορίζονται σε περιπτώσεις στις οποίες παρατηρείται αναντιστοιχία μεταξύ της λειτουργικής και της ιεραρχικής κατάταξης ή καθυστέρηση στην υλοποίηση δρομολογημένων από την περίοδο θέσπισης του ΠΠΧΣΑΑ έργων.

Ως προς τις λιμενικές υποδομές, απαιτείται η επαναξιολόγηση του δικτύου σύμφωνα με την εθνική πολιτική λιμένων, αλλά και τη στρατηγική ανάπτυξης του θαλάσσιου τουρισμού. Ένα ακόμα στοιχείο που θα συνέβαλλε στην περαιτέρω ανάδειξη και προώθηση της ΠΚΜ είναι η ολοκλήρωση και ο εκσυγχρονισμός του σιδηροδρομικού δικτύου.

Όσον αφορά στις εμπορευματικές/επιβατικές κινήσεις της Περιφέρειας, απομένει ως ζητούμενο η ανάδειξη της Περιφέρειας ως «κόμβος ανάπτυξης σύγχρονου και ολοκληρωμένου συστήματος παροχής υπηρεσιών συνδυασμένης μεταφοράς που θα περικλείει τους διευρωπαϊκούς άξονες, το σιδηροδρομικό δίκτυο , το εμπορικό λιμάνι της Θεσσαλονίκης και ένα αεροδρόμιο ικανό να εξυπηρετεί και εμπορικές πτήσεις».

Η Κεντρική Μακεδονία χαρακτηριζόταν (κατά τη θέσπιση του ΠΠΧΣΑΑ) από έναν ισχυρό παραγωγικό χαρακτήρα, ο οποίος λόγω της ύπαρξης του μητροπολιτικού χαρακτήρα της Θεσσαλονίκης και της ισχυρής παρουσίας του τουρισμού της Χαλκιδικής, διατηρούσε τον δυναμισμό του όχι μόνο σε περιφερειακό - εθνικό επίπεδο, αλλά και σε ευρωπαϊκό.

Σχετικά με τη βιομηχανία, στο εσωτερικό της Κεντρικής Μακεδονίας, παρατηρείται μία σχετική υποβάθμιση του μεταποιητικού ρόλου της Θεσσαλονίκης και ισχυροποίηση περιοχών όπως το Κιλκίς, η Χαλκιδική, η Πέλλα, η Πιερία και οι Σέρρες. Στο σύνολο ωστόσο της Περιφέρειας σημειώνεται μείωση των βιομηχανιών μεγάλης όχλησης, με τη Θεσσαλονίκη να διατηρεί το μεγαλύτερο ποσοστό των μεγαλύτερης έντασης κεφαλαίου και παραγωγής επιχειρήσεων. Παρά τις όποιες μειώσεις στη δυναμικότητά της, η Θεσσαλονίκη καταφέρνει να διατηρήσει το ρόλο της ως πόλος συγκέντρωσης τέτοιου είδους δραστηριοτήτων, λόγω της δυναμικής της από οικονομίες κλίμακας και συγκεντρώσεων δραστηριοτήτων από σχεδόν όλους τους τομείς παραγωγής. Σε αυτό το γεγονός προφανώς τεράστιο ρόλο παίζει και η συγκέντρωση πολλών σημαντικών μεταφορικών κόμβων, αξόνων και σταθμών και συνδυασμένων μεταφορών στην περιοχή αυτή. Παρά τον σημαντικό ρόλο της Θεσσαλονίκης ως κόμβο, η θέσπισή της ως διεθνές μητροπολιτικό κέντρο δεν έχει πραγματοποιηθεί, λόγω της επέκτασης της παραγωγής της στα Βαλκάνια σε κλάδους που δεν αποτελούσαν τα δυνατά της σημεία σε μακροχρόνιο επίπεδο. Ακόμα, η καθυστέρηση της ολοκλήρωσης των μεγάλων έργων υποδομών που θα συνέδεαν την Κεντρική Μακεδονία με τα Βαλκάνια, οδήγησε τις ενδιαφερόμενες χώρες να αναζητήσουν εναλλακτικές τακτικές.

Το νομικό πλαίσιο που αφορά την οργανωμένη εγκατάσταση μεταποιητικών δραστηριοτήτων (Ν. 2742/99 και Ν. 2545/97), εμπεριέχει και προδιαγραφές για την οργανωμένη εγκατάσταση τουριστικών εγκαταστάσεων-εγκαταστάσεων αναψυχής. Προκύπτουν έτσι συγκεκριμένες ολοκληρωμένες Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές Περιοχές: ΒΙΟ.ΠΑ. Ζερβοχωρίων, ΒΙ.ΠΑ. Θεσσαλονίκης, ΒΙ.ΠΑ Κουφαλίων, ΤΕΧΝΟΠΟΛΗ


24

Θεσσαλονίκης, ΒΙΟ.ΠΑ. Σερρών, ενώ έχει εκδοθεί η απόφαση καθορισμού ΒΙΟ.ΠΑ. Λιτοχώρου, η κατασκευή του οποίου δεν έχει ολοκληρωθεί16. Η Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης17 έχει ως βασικό σκοπό την υποδοχή βιομηχανιών νέων τεχνολογιών και καινοτόμων υπηρεσιών το οποίο λειτουργεί υπό τον φορέα «Πάρκο Επιχειρήσεων Υψηλής Τεχνολογίας – Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης Α.Ε.». Ως θεσμοθετημένες ΒΙ.ΠΕ. έχουν κατασκευαστεί οι εξής: Θεσσαλονίκης, Κιλκίς, Σερρών, Έδεσσας, Πέλλας- Ημαθίας. Παράλληλα έχει τεθεί σε λειτουργία και η Ζώνη Καινοτομίας Θεσσαλονίκης. Το ισχύον ΠΠΧΣΑΑ δίνει έμφαση στη δημιουργία νέων οργανωμένων ζωνών τέτοιου είδους παραγωγικών δραστηριοτήτων. Οι ζώνες αυτές όμως δεν ήταν αποτέλεσμα ολοκληρωμένου σχεδιασμού σε περιφερειακό επίπεδο και έτσι αναδεικνύεται ξανά το πρόβλημα των μη οργανωμένων συγκεντρώσεων και της εγκατάλειψης των υφιστάμενων ΒΙ.ΠΕ./ΒΙΟ.ΠΑ.. Επίσης καμία από τις σχετικά νέες άτυπες συγκεντρώσεις δεν έχει εγκριθεί ως Επιχειρηματικό Πάρκο στα πλαίσια του Ν.3982/2011, αν και πλέον προσφέρονται τα κατάλληλα θεσμικά εργαλεία για τη δημιουργία οργανωμένων και θεσμοθετημένων υποδοχέων.

Αν και η Περιφέρεια δεν κατάφερε να αποτελέσει κόμβο παραγωγής όπως ήταν ο αρχικός στόχος της, διατήρησε ωστόσο τον ρόλο της ως τουριστικός προορισμός και αύξησε την καταναλωτική και διαμετακομιστική ζήτηση της Θεσσαλονίκης σε αυτόν τον τομέα. Το πλούσιο πολιτιστικό απόθεμά της αποτελεί πόλο έλξης τόσο από το υπόλοιπο ελλαδικό σύνολο όσο και από εξωτερικό και έτσι αποτελεί κύρια κατεύθυνση του ΠΠΧΣΑΑ η ολοκληρωμένη προσέγγιση της ανάδειξης και προστασίας του πολιτισμικού και ανθρωπογενούς κεφαλαίου.

Εικόνα Α.9. Σύνοψη πορισμάτων Έκθεσης Αξιολόγησης για την Αναθεώρηση του ΠΠΧΣΑΑ Κεντρικής Μακεδονίας, Πηγή: ΥΠΕΚΑ, 2013α

Ειδικότερα ως προς τον τουρισμό, 57% των διανυκτερεύσεων συγκεντρώνονται στη Χαλκιδική, 24% στη Θεσσαλονίκη και 13,5% στην Πιερία, με αποτέλεσμα η συγκέντρωση στο «τρίγωνο» του προϊόντος «θάλασσα + ήλιος» να επιτείνεται. Στην περίοδο 2001-4 εκδηλώθηκε μία τάση αύξησης του μεριδίου ζήτησης που καλύπτεται από άλλες πλην των

16 Σύμφωνα με έρευνα της ομάδας μελέτης, από το 2011 το ΒΙΟΠΑ υφίσταται παράλληλα με τα αμμορυχεία του Δήμου Δίου – Ολύμπου, λειτουργώντας το ένα συμπληρωματικά στο άλλο. 17 Τοποθετείται εντός των ορίων της Ζώνης Καινοτομίας Θεσσαλονίκης.


25

«παραδοσιακών» τουριστικών ΠΕ, από το 2004 όμως αυτή η τάση σταματά εντελώς και η κυριαρχία της Χαλκιδικής επανεπιβεβαιώνεται.

2. Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης

Ο τουριστικός κλάδος της Περιφέρειας αποτελεί την βασική στόχευση για την μελλοντική ανάπτυξή της, βάσει της περαιτέρω ανάδειξης του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής, την ενίσχυση εναλλακτικών μορφών τουρισμού, τη γενικότερη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών καθώς και την πιο ολοκληρωμένη συνεργασία και τον σχεδιασμό του προϊόντος. Οι προτάσεις του εγκεκριμένου ΠΠΧΣΑΑ, ωστόσο, δεν φαίνεται να έχουν υλοποιηθεί. Η παρατηρούμενη δυσαναλογία μεταξύ της ενίσχυσης της θεσμικής προστασίας και της ελλιπούς διαχείρισης και ανάδειξης των οικοσυστημάτων έχει οδηγήσει σε υποβάθμιση του ρόλου τους ως πόρων για την περιοχή. Ταυτόχρονα καμία πρόοδος δεν έχει σημειωθεί σε σχέση με την προώθηση των προβλεπόμενων από το ΠΠΧΣΑΑ συνδέσεων των λιμένων αναψυχής και τουρισμού της Περιφέρειας με αντίστοιχους λιμένες της Χαλκιδικής.

Εικόνα Α.10. Τοπία ιδιαίτερης αξίας στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης σύμφωνα με τη μελέτη Αξιολόγησης, Αναθεώρησης κλπ. του ΠΠΧΣΑΑ, Πηγή: ΥΠΕΚΑ, 2013β


26

Στον τομέα των μεταφορών, ο ρόλος της Εγνατίας Οδού στην Περιφέρεια, πέρα από την διευκόλυνση των συνδέσεων μεταξύ των Περιφερειών, είναι χαρακτηριστικός και στην ενίσχυση ενός ευρύτερου κοινωνικο-οικονομικού, εμπορικού και τουριστικού διαμεσολαβητή μεταξύ ενός σημαντικού τμήματος της χώρας. Ωστόσο, ένα σοβαρό ζήτημα που προκύπτει στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης είναι η μη ολοκλήρωση των καθέτων αξόνων της αλλά και το μη επαρκώς διατηρημένο υπόλοιπο εθνικό οδικό δίκτυο, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση και η κατάσταση του μεταφορικού δικτύου γειτονικών χωρών που δεν ανταποκρίνεται στα απαραίτητα δεδομένα για την ανάδειξη του δικτύου σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το σιδηροδρομικό δίκτυο της Περιφέρειας φαίνεται να έχει αντικατασταθεί από την Εγνατία Οδό καθώς από την έναρξη λειτουργίας της και έπειτα έχει περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό η χρήση του. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι η απόσταση σιδηροδρομικώς της Κομοτηνής, ενδεικτικά, από τη Θεσσαλονίκη οδικώς είναι 260 χλμ. ενώ σιδηροδρομικώς φτάνει τα 375 χλμ. λόγω της σχεδόν κυκλικής πορείας που προκύπτει στη Δοϊράνη. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει στην αναβολή των έργων επέκτασης και βελτίωσης του δικτύου, που αποτελούσαν μεσο-μακροπρόθεσμους στόχους του ΠΠΧΣΑΑ. Ένας ακόμα στόχος του ΠΠΧΣΑΑ που δεν είχε ολοκληρωθεί (μέχρι τη σύνταξη της αναθεώρησής του) είναι η ανάδειξη των λιμανιών της Αλεξανδρούπολης και της Καβάλας σε μεγάλα εμπορικά λιμάνια, συμπληρωματικά της Θεσσαλονίκης18. Δεν έχουν υλοποιηθεί έργα υποδομών και συνδέσεων, έτσι η χρήση τους δεν έχει μεταβληθεί στο βαθμό που προβλεπόταν. Επιπλέον, στρατηγικό στόχο του ΠΠΧΣΑΑ αποτελούσε και η ανάδειξη του αεροδρομίου Καβάλας «Μέγας Αλέξανδρος» σε αεροδρόμιο «Ευρύτερης Περιφερειακής Σημασίας» και το αεροδρόμιο Αλεξανδρούπολης «Δημόκριτος» σε αεροδρόμιο «Κοινοτικού Ενδιαφέροντος». Οι δύο αυτοί στόχοι δεν ολοκληρώθηκαν, καθώς και τα δύο αεροδρόμια φαίνονται να χάνουν σταδιακά τον εμπορευματικό τους χαρακτήρα και την επιβατική τους κίνηση.

Στο δευτερογενή τομέα, η κάμψη της απασχόλησης και η μείωση της συμμετοχής της Περιφέρειας στο συνολικό ΑΕΠ του τομέα σε επίπεδο χώρας οφείλεται κυρίως στη σημαντική υποχώρηση της βιομηχανικής δραστηριότητας. Παράλληλα, δεν φαίνεται να επαληθεύεται και η πρόβλεψη για «…ενδυνάμωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με τη δημιουργία κοινών δομών εκπαίδευσης, προώθησης προϊόντων, τεχνικής στήριξης, διάχυσης πληροφοριών, καινοτομιών, κλπ…», ενώ στις περιοχές των ΒΙΠΕ - ΒΙΟΠΑ παρατηρείται φθίνουσα κατάσταση. Η θεσμοθέτηση νέων υποδοχέων για τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις έχει προσελκύσει μικρό ποσοστό των νέων εγκαταστάσεων, θέτοντας ζήτημα κινήτρων, ενώ στην περίπτωση των λατομείων δεν έχουν γίνει οργανωμένοι υποδοχείς όπως προβλεπόταν από το ισχύον ΠΠΧΣΑΑ. Οι κλάδοι της ενέργειας και της εξόρυξης, παρά τη χαμηλή τους συμβολή στην απασχόληση, εμφανίζονται ιδιαίτερα δυναμικοί στην Περιφέρεια (βλ. ιδίως τις πολλαπλές πηγές παραγωγής ενέργειας και το σημαντικό δυναμικό ΑΠΕ, τα διεθνή ενεργειακά δίκτυα, τον εξαγωγικό προσανατολισμό της εξόρυξης μαρμάρου, την εθνικής εμβέλειας δραστηριότητα εξόρυξης πετρελαίου).

18 Σύμφωνα με την ομάδα μελέτης, στο λιμάνι Αλεξανδρούπολης δεν έχουν υπάρξει αλλαγές, ωστόσο έχει παρουσιαστεί business plan του Οργανισμού Λιμένα Αλεξανδρούπολης με βασική κατεύθυνση τη δημιουργία υποδομών για την υποστήριξη της μεταφοράς φορτίων και logistics και όχι τόσο την υποστήριξη τουρισμού μέσω σκαφών αναψυχής. Το λιμάνι Καβάλας ακόμα και τώρα έχει καθαρά υποστηρικτικό ρόλο όσον αφορά τις κρουαζιέρες (“A port with clear port vision”).


27


Η βασική μεταβολή που έχει πραγματοποιηθεί στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας τα τελευταία χρόνια είναι η αύξηση της προσιτότητας και προσπελασιμότητάς της με την λειτουργία της Εγνατίας Οδού και των καθέτων της. Η θέση της Περιφέρειας βελτιώθηκε όχι μόνο σε διαπεριφερειακό επίπεδο, αλλά και σε διασυνοριακό, γεγονός που θα ενταθεί με την ολοκλήρωση όλων των καθέτων που προβλέπονται.

Οι τουριστικές δραστηριότητες της Περιφέρειας δεν φαίνονται να ανταποκρίνονται και να καλύπτουν το σύνολο των δυνατοτήτων της. Φαίνεται πως ο κλάδος του τουρισμού έχει υποστεί αρκετές υποχωρήσεις σε επίπεδο Περιφέρειας, κυρίως λόγω των υφιστάμενων οικονομικών συνθηκών. Άλλωστε πρόκειται για μια περιφέρεια που λόγω της γεωμορφολογίας της δεν μπορεί να αναπτυχθεί τουριστικά στο δίπτυχο ‘ήλιος-θάλασσα’ (sun & sea). Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον μαρασμό περιοχών των οποίων η οικονομία ήταν πλήρως εξαρτώμενη από την τουριστική κίνηση, καθώς στα πλαίσια της κρίσης δεν παρουσίασαν κάποια ανταγωνιστική εναλλακτική. Η ευρύτερη περιοχή προσφέρεται για την ανάπτυξη και ανέγερση τουριστικών καταλυμάτων μικρής έντασης, κάτι που δεν πραγματοποιείται παρά την σταδιακή αύξηση τουριστικής επισκεψιμότητας από το εξωτερικό. Οι μόνοι τουριστικοί αποδέκτες που φαίνεται να παρουσιάζουν θετικό βαθμό ανάπτυξης, και αποτελούν και τους βασικούς τόπους προσέλκυσης τουριστών εντός της Δυτικής Μακεδονίας, είναι τα χιονοδρομικά κέντρα τα οποία έχουν ωφεληθεί σε μεγάλο βαθμό από τη λειτουργία της Εγνατίας Οδού.

Ο οδικές μετακινήσεις κατά βάση πραγματοποιούνται μέσω της Εγνατίας Οδού και των καθέτων της, γεγονός που όπως προαναφέρθηκε έχει διευκολύνει σε μεγάλο βαθμό τις διασυνοριακές και διαπεριφερειακές μετακινήσεις, ενώ το υπόλοιπο εθνικό δίκτυο προσφέρεται για τη σύνδεσή της με την υπόλοιπη Ελλάδα. Οι σιδηροδρομικές συνδέσεις της περιφέρειας περιορίζονται στο δίκτυο Φλώρινα Αμύνταιο/Πτολεμαΐδα-Κοζάνη. Μέσω του άξονα αυτού πραγματοποιούνται τόσο επιβατικές κινήσεις όσο και ένας σημαντικός αριθμός εμπορευματικών κινήσεων, ενώ υπάρχουν προβλέψεις για μελλοντική επέκτασή του προς Νότια Ελλάδα αλλά και Αλβανία.

Όσον αφορά τις αεροπορικές μεταφορές, η Περιφέρεια εξυπηρετείται από δύο αεροδρόμια στο εσωτερικό της, αλλά λόγω της γειτνίασής της με την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, μπορεί να εξυπηρετηθεί σε έναν δευτερεύοντα βαθμό και από τα αεροδρόμια Ιωαννίνων και Θεσσαλονίκης.

Στο δευτερογενή τομέα η Περιφέρεια εξακολουθεί να παρουσιάζει εξειδίκευση στους κλάδους της ενέργειας, της εξόρυξης και της γουνοποιίας και οι βιομηχανικές και εμπορικές ζώνες εντοπίζονται κυρίως γύρω από την περιοχή της Κοζάνης και της Πτολεμαΐδας αλλά και στους ΑΗΣ της ΔΕΗ. Επίσης, εντοπίζονται δύο περιοχές γύρω από την Φλώρινα και την Καστοριά.

Στον κλάδο της ενέργειας η σημαντικότερη δραστηριότητα είναι αυτή της ΔΕΗ, καθώς στην Δυτική Μακεδονία λειτουργούν 5 Ατμοηλεκτρικοί Σταθμοί (ΑΗΣ). Η παραγωγή ενέργειας από τη ΔΕΗ πραγματοποιείται στον άξονα Κοζάνη-Πτολεμαΐδα-Αμύνταιο-Μελίτη. Η εξόρυξη των ορυκτών αποτελεί οικονομικό κλάδο της Περιφέρειας με εθνική διάσταση. Η εξόρυξη και χρήση του λιγνίτη για την παραγωγή ενέργειας συμβάλει σε κρίσιμο βαθμό στη διαμόρφωση του αναπτυξιακού αποτελέσματος της Περιφέρειας. Πραγματοποιείται στη λεκάνη Πτολεμαΐδας-Αμυνταίου, στην περιοχή των Σερβίων καθώς και στις περιοχές της Βεύης και της Αχλάδας (Φλώρινα). Ο κλάδος της γουνοποιίας, λόγω της ισχυρής παγκόσμιας ζήτησης και της υψηλής εξωστρέφειάς του, είναι σήμερα ένας από τους


28

κλάδους της μεταποίησης που φαίνεται ανθεκτικός στην οικονομική κρίση και δείχνει τάσεις μεγέθυνσης. Αν και διαθέτει σοβαρά πλεονεκτήματα (μακροχρόνια παράδοση, εξειδίκευση, γνώση των αγορών, κλπ.) αντιμετωπίζει και προβλήματα που οφείλονται κυρίως στην υψηλή μεταβλητότητα των τιμών των πρώτων υλών και σε διαρθρωτικές ανεπάρκειες. Η γουνοποιία αναπτύσσεται στον άξονα Καστοριά-Σιάτιστα και στην ευρύτερη περιοχή του Βοΐου και της Καστοριάς. Οι υπόλοιπες μεταποιητικές επιχειρήσεις της Περιφέρειας σχετίζονται κυρίως με τον αγροδιατροφικό κλάδο και αφορούν κυρίως τοπικά προϊόντα του πρωτογενούς τομέα.

Εικόνα Α.11. Ζώνες και δίκτυα ανάπτυξης δραστηριοτήτων στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας σύμφωνα με τη μελέτη Αξιολόγησης, Αναθεώρησης κλπ. του ΠΠΧΣΑΑ, Πηγή: ΥΠΕΚΑ, 2013γ


Ο τουρισμός παρουσιάζει μικτή εικόνα και διαφοροποίηση στη γεωγραφική του διάρθρωση. Η Περιφέρεια αποτελεί κατά βάση προορισμό του εσωτερικού τουρισμού και παρουσιάζει σημαντικές αδυναμίες ως προς την προσέλκυση τουριστών από το εξωτερικό. Η ανταγωνιστικότητα συνεπώς της Περιφέρειας είναι αρκετά χαμηλή σε αυτόν τον τομέα, πέρα από τα νησιά και ορισμένες ορεινές περιοχές.

Από τη σύνταξη του ΠΠΧΣΑΑ δεν έχουν παρουσιαστεί σημαντικές διαφοροποιήσεις όσον αφορά τις μεταφορές. Οι βασικοί οδικοί άξονες παραμένουν ίδιοι (ΠΑΘΕ, και Ε65), ενώ η Εγνατία Οδός διέρχεται από ένα μικρό τμήμα της Περιφέρειας στο ΒΔ άκρο της. Εκτιμάται, από την αναθεώρηση του ΠΠΧΣΑΑ, ότι με την πλήρη λειτουργία της Εγνατίας Οδού θα βελτιωθεί σημαντικά η επικοινωνία της Περιφέρειας με τη Βόρεια Ελλάδα, με τη μείωση


29

των χρονοαποστάσεων μεταξύ των αστικών κέντρων εντός των ορίων της αλλά και με τις γύρω Περιφέρειες. Ακόμα, εκτιμάται ότι με τη βελτίωση των βασικών ορεινών οδικών αξόνων θα διευκολυνθεί η συνολική συνοχή της ορεινής ενδοχώρας. Σχετικά με το σιδηροδρομικό δίκτυο αναμένεται, σύμφωνα με τη μελέτη αναθεώρησης του ΠΠΧΣΑΑ, να προκύψουν σημαντικές επιπτώσεις από την υλοποίησή του (ολοκλήρωση σιδηροδρόμου παράλληλα της ΠΑΘΕ, Εγνατίας και Ε65), ενώ ιδιαίτερη συμβολή στην ενίσχυση του διπόλου Λάρισα-Βόλος θα έχει η βελτίωση της σύνδεσής τους μέσω προαστιακού σιδηροδρόμου. Όσον αφορά τις θαλάσσιες μεταφορές, επιβεβαιώνεται η σημασία του λιμανιού του Βόλου (το οποίο μάλιστα στο Γενικό Χωροταξικό Πλαίσιο χαρακτηρίζεται ως εθνικής σημασίας) και η ανάγκη δημιουργίας ειδικού εμπορευματικού λιμανιού στον Αλμυρό σε διασύνδεση με τα βασικά μεταφορικά δίκτυα της χώρας, όπως και των λιμανιών των νησιών.

Στη βιομηχανία-βιοτεχνία, που αποτελεί τον πυρήνα του δευτερογενούς τομέα, κατά τα έτη 2000 – 2007 παρατηρήθηκε μία σταδιακή μείωση του αριθμού των μονάδων με αντίστοιχη μείωση του απασχολούμενου προσωπικού, ενώ παρατηρείται θεαματική άνοδος της ακαθάριστης αξίας παραγωγής, της προστιθέμενης αξίας και των πωλήσεων παραχθέντων προϊόντων, υπολογιζόμενων σε τρέχουσες τιμές. Παράλληλα οι αμοιβές αυξάνονται σημαντικά την ίδια χρονική περίοδο και τετραπλασιάζονται μεταξύ 2000 και 2007. Τα στοιχεία αυτά αποτελούν ενδείξεις αύξησης της ανταγωνιστικότητας του κλάδου. Κατά τη χρονική περίοδο μεταξύ 2001 και 2008 υπήρξε, επίσης, σημαντική κινητικότητα και νέα επιχειρηματικότητα. Το 2009, όμως, υπήρξε σημαντική υποχώρηση των νέων αδειών (κατά πάσα πιθανότητα φαινόμενο συνδεόμενο με την κρίση), ενώ οι επεκτάσεις (υφισταμένων) εξακολούθησαν να κινούνται περί το διαχρονικό επίπεδό τους. Δεν είναι ακόμα σαφές, πάντως, αν έχει μεταβληθεί αισθητά η παραδοσιακή κλαδική διάρθρωση της μεταποίησης.

Εικόνα Α.12. Σύνοψη πορισμάτων Έκθεσης Αξιολόγησης για την Αναθεώρηση του ΠΠΧΣΑΑ Θεσσαλίας, Πηγή: ΥΠΕΚΑ, 2013δ


30


Τα μεταφορικά έργα που έχουν υλοποιηθεί στην περιοχή, δεν έχουν δημιουργήσει μέχρι σήμερα τα αναπτυξιακά αποτελέσματα που προέβλεπε ο (κεντρικός και περιφερειακός) σχεδιασμός. Η απόκλιση από τους στόχους του ΠΠΧΣΑΑ προκύπτει σε μεγάλο βαθμό και από την ελλειμματική υλοποίηση των μεταφορικών υποδομών, πέρα από τις γενικότερες δημοσιονομικές συγκυρίες. Συγκεκριμένα οι οδικοί άξονες που δεν έχουν ολοκληρωθεί είναι ο Ε65 (τον Αύγουστο 2017 ολοκληρώθηκε η κατασκευή του τμήματος Ξυνιάδα – Τρίκαλα, ενώ για τα τμήματα Λαμία – Ξυνιάδα (νότιο τμήμα) και Τρίκαλα – σύνδεση με Εγνατία Οδό (βόρειο τμήμα) η έναρξη των έργων μεταφέρεται για το 2018), η κάθετη σύνδεση Ιωάννινα-Κακκαβιά (παραμένει ημιτελής στο τμήμα Πεδινή-Καρυές), η κάθετη σύνδεση Ηγουμενίτσας–Σαγιάδας-Αγ. Σαράντα (στην ουσία αποτελεί διασυνοριακό έργο και έναν ακόμη σχεδιαζόμενο κάθετο άξονα της Εγνατίας Οδού), αλλά και οι τοπικής εμβέλειας άξονες Πρέβεζας-Ηγουμενίτσας, Ηγουμενίτσας-Σαγιάδας-Αγ. Σαράντα αλλά και το τμήμα Αμφιλοχίας-Βόνιτσας-Ακτίου (έχει δοθεί η χρηματοδότηση για την συντήρηση και αποκατάστασή του). Επιπλέον σημαντικές καθυστερήσεις παρατηρήθηκαν και στην ολοκλήρωση της Β’ και Γ‘ φάσης του λιμένα Ηγουμενίτσας και της αναβάθμισης του αεροδρομίου Ιωαννίνων, ενώ οι προβλεπόμενες σιδηροδρομικές συνδέσεις προς Καλαμπάκα και Αντίρριο δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ.

Η Περιφέρεια αν και παρουσιάζει συγκριτικά πλεονεκτήματα σε πολλές εκφάνσεις της (πολιτιστικός και περιβαλλοντικός πλούτος, υποδομές εκπαίδευσης και υγείας, θέση ως προς τα Βαλκάνια), κάτι που θα μπορούσε να την καταστήσει σύγχρονο κόμβο συνδυασμένων μεταφορών, δεν έχει εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες αυτές στον βαθμό που θα έπρεπε.

Ο τομέας της μεταποίησης παραμένει ανεπτυγμένος σε πολύ μικρό βαθμό, δυσανάλογο με τις δυνατότητες που προσφέρονται στο σύνολο της Περιφέρειας. Οι διασυνοριακές μεταποιητικές σχέσεις παραμένουν, με αυτά τα δεδομένα, περιορισμένες, με την Εγνατία Οδό να αποτελεί τη μόνη σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση με την ελκυστικότητα εγκατάστασης των μεταποιητικών μονάδων. Σε εξίσου χαμηλά επίπεδα διατηρείται και ο τομέας του τουρισμού, παρά την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών του, ιδιαίτερα όσον αφορά την κίνηση των τουριστών από το εξωτερικό. Η πλειοψηφία των καταλυμάτων συγκεντρώνεται στα βασικά αστικά κέντρα της Περιφέρειας και πιο συγκεκριμένα στην παράκτια ζώνη Πρέβεζας - Θεσπρωτίας, με τα Ιωάννινα να κυριαρχούν στην προσέλκυση τουριστών. Γενικότερα, η τουριστική δραστηριότητα έχει παρουσιάσει ενίσχυση λόγω της λειτουργίας της Εγνατίας Οδού και τη βελτίωση της προσβασιμότητας των τουριστικών προορισμών της Περιφέρειας.

Όσον αφορά τον τομέα των μεταφορών, σημειώνεται πως η λειτουργία της Εγνατίας Οδού συνέβαλλε στην ένταξη της Περιφέρειας στην υπόλοιπη χώρα με την άρση της απομόνωσής της. Κατά βάση, φαίνεται να συνέβαλλε στην αναβάθμιση του βόρειου τμήματος της Περιφέρειας, ενώ το υπόλοιπό της καλύπτει τις ανάγκες του από το εθνικό και επαρχιακό δίκτυο τα οποία χρήζουν ανακατασκευών και συντήρησης στο μεγαλύτερο τμήμα της έκτασής τους (ιδιαίτερα στο δίκτυο των ορεινών οικισμών του ΝΔ τμήματος). Η διαφορά σε σχέση με τη μελέτη Αξιολόγησης, Αναθεώρησης και Εξειδίκευσης του εγκεκριμένου Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για την Περιφέρεια Ηπείρου είναι ότι σήμερα έχει υλοποιηθεί πλέον η Ιόνια Οδός αλλά και περιφερειακής και διαπεριφερειακής σημασίας συνδέσεις. Αν και υπήρχαν πλάνα για τη σύνδεση της Περιφέρειας με σιδηροδρομικό δίκτυο, αυτά εγκαταλείφτηκαν και έτσι την ίδια πορεία ακολούθησαν και οι προβλέψεις για έναν αναβαθμισμένο ρόλο στο διεθνές


31

διαμετακομιστικό εμπόριο για την Περιφέρεια. Σε αυτό το σενάριο κεντρικό ρόλο θα είχε το λιμάνι της Ηγουμενίτσας, το οποίο είναι χαρακτηρισμένο ως διεθνής πύλη της χώρας από την Αδριατική, ως αφετηρία της Εγνατίας Οδού, κάτι που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ και είναι εμφανές και από το ανανεωμένο Master Plan του ΟΛΗγ, που θέτει πλέον διαφορετικούς στόχους με βάση την αξιοποίηση των υπαρχόντων υποδομών παρά τη συρρίκνωση των αρχικά προγραμματιζόμενων μεταφορικών υποδομών. Ημιτελή παραμένουν ακόμα τα έργα που αφορούν αναβαθμίσεις του λιμένα Πρέβεζας και του αεροδρομίου Ιωαννίνων.

Εικόνα Α.13. Αξιολόγηση προοπτικών σύμφωνα με τη μελέτη Αξιολόγησης, Αναθεώρησης κλπ. του ΠΠΧΣΑΑ, Πηγή: ΥΠΕΚΑ, 2013α


32

Α.3.2 SET 06 «Προσπελάσιμα Μέσα Μεταφοράς»

Με βάση τα αναφερόμενα στην παραπάνω ενότητα αλλά και την περιγραφή του τεχνικού αντικειμένου της μελέτης, αποφασίστηκε ότι τα 15 σημεία του δείκτη SET 06 για τα οποία θα μετρηθούν χρονοαποστάσεις ως προς τους πλησιέστερους ανισόπεδους κόμβους της Εγνατίας Οδού, είναι αυτά του Πίνακα Α.3, όπου φαίνεται ότι το σύνολο των σημείων του συγκεκριμένου δείκτη είχαν μετρηθεί και στην περίπτωση της μελέτης του 2009.

Πίνακας Α.3. Κατάλογος σημείων για τον δείκτη SET 06

Α/Α ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

ΤΟΠΟΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

Κωδικός ΜΕ_2009

Κωδικός 19 ΜΕ_2017

1 Έβρου Αεροδρόμιο Αλεξανδρούπολης Μ.1.1.1 Μ.1.1.1

2

Αν. Μακεδονία

& Θράκη Έβρου Σ.Σ. Ορεστιάδας Μ.1.3.2 Μ.1.3.2

3 Σερρών Σ.Σ. Προμαχώνα Μ.2.3.2 Μ.2.3.2

4 Σερρών Σ.Σ. Σερρών Μ.2.3.1 Μ.2.3.1

5 Κιλκίς Σ.Σ. Κιλκίς Μ.2.3.3 Μ.2.3.3

6

Κεντρική Μακεδονία

Θεσσαλονίκης Λιμάνι Θεσσαλονίκης Μ.2.2.1 Μ.2.2.1 7 Καστοριάς Αεροδρόμιο Καστοριάς Μ.3.1.1 Μ.3.1.1 8

Δυτική Μακεδονία Φλώρινας Σ.Σ. Φλώρινας Μ.3.3.3 Μ.3.3.3

9 Πρεβέζης Αεροδρόμιο Πρέβεζας Άκτιου Μ.4.1.2 Μ.4.1.2

10 Πρεβέζης Λιμάνι Πρέβεζας Μ.4.2.2 Μ.4.2.2 11

Ήπειρος

Θεσπρωτίας Λιμάνι Ηγουμενίτσας Μ.4.2.1 Μ.4.2.1 12 Λάρισας Σ.Σ. Λάρισας Μ.5.3.2 Μ.5.3.2

13 Μαγνησίας Αεροδρόμιο Βόλου Ν. Αγχιάλου Μ.5.1.1 Μ.5.1.1

14 Μαγνησίας Λιμάνι Βόλου Μ.5.2.1 Μ.5.2.1 15

Θεσσαλία

Μαγνησίας Σ.Σ. Βόλου Μ.5.3.1 Μ.5.3.1

Α.3.3 SET 07 «Προσπελάσιμες Αναπτυξιακές Ζώνες»

Για τον προσδιορισμό των θέσεων του SET07 «Προσπελάσιμες Αναπτυξιακές Ζώνες» έγινε έρευνα αφενός στα θεσμικά κείμενα του χωροταξικού σχεδιασμού που αναλύθηκαν παραπάνω και αφετέρου σε φορείς που εμπλέκονται συγκεκριμένα με το δευτερογενή τομέα. Ειδικότερα, ενδελεχής έρευνα πραγματοποιήθηκε στην ΕΤΒΑ και σε άλλους φορείς διαχείρισης για τους υφιστάμενους υποδοχείς αλλά και στο Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, όπου πραγματοποιήθηκε επικοινωνία με τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας. Η ΕΤΒΑ αποτέλεσε τον κύριο πάροχο δεδομένων καθώς το αντικείμενό της είναι ο σχεδιασµός, η ανάπτυξη, η εκμετάλλευση και η διαχείριση βιομηχανικών περιοχών (ΒΙ.ΠΕ. – ΒΕ.ΠΕ. – ΒΙΟ.ΠΑ.) και Επιχειρηματικών πάρκων (Ε.Π.) και μέχρι σήμερα έχει υπό διαχείριση 27 βιομηχανικές περιοχές όπου βρίσκονται εγκατεστημένες 2.285 επιχειρήσεις. Μετά από επικοινωνία, προέκυψε ότι υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα αριθμού εγκατεστημένων

19 Η μεθοδολογία κωδικοποίησης των τόπων/σημείων αναπτύσσεται στο κεφάλαιο Α.5.


33

επιχειρήσεων και κλάδου. Στους παραπάνω φορείς απεστάλησαν επιστολές με στόχο τη συλλογή δεδομένων δυναμικότητας των αναπτυξιακών ζωνών.

Από την έρευνα που έλαβε χώρα στο παρόν στάδιο της μελέτης, στις 5 Περιφέρειες της Ζώνης IV της Εγνατίας Οδού καταγράφηκαν συνολικά 48 αναπτυξιακές ζώνες από τις οποίες οι 39 αποτελούν θεσμοθετημένους χώρους και οι 7 άτυπες συγκεντρώσεις, ενώ μία είναι υπό θεσμοθέτηση (Εμπορευματικός Σταθμός Ιάσμου) και μία αποτελεί προγραμματιζόμενο υποδοχέα (ΒΙΟΠΑ Άρτας). Προέκυψε, επίσης, ότι διαθέσιμα στοιχεία δυναμικότητας θα βρεθούν με σχετική βεβαιότητα για τους θεσμοθετημένους χώρους, κάτι το οποίο δεν είναι διασφαλισμένο για τις άτυπες συγκεντρώσεις. Υπό αυτό το πρίσμα, επιλέχτηκε οι αναπτυξιακές ζώνες της παρούσας μελέτης να μην περιλαμβάνουν άτυπες συγκεντρώσεις δευτερογενούς τομέα. Από τους εναπομείναντες 38 χώρους αποκλείστηκαν εκείνοι που δεν λειτουργούν, καθώς και κάποια ΒΙΟΠΑ (κυρίως) μικρής δυναμικότητας και έκτασης. Τέλος, κρίθηκε σκόπιμο να περιληφθεί μόνο ένας από τους Σταθμούς Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (από το σύνολο των 5 ΑΗΣ στην Δυτική Μακεδονία). Μετά την παραπάνω διαδικασία συμπληρώθηκε ο κατάλογος των αναπτυξιακών ζωνών. Ο κατάλογος εμπλουτίστηκε με δύο νέους χώρους που δημιουργήθηκαν τα τελευταία έτη. Πρόκειται για το Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου Α.Ε. και τη Ζώνη Καινοτομίας Θεσσαλονίκης.

Εκτός από τη δυναμικότητα των αναπτυξιακών ζωνών και την δυνατότητα απόκτησης δεδομένων, δόθηκε σημασία και στην κατάλληλη διασπορά των ζωνών ώστε να υπάρχει ισομερής εκπροσώπηση των Περιφερειών στον εν λόγω Δείκτη.

Κατόπιν των παραπάνω, οι προτεινόμενες αναπτυξιακές ζώνες είναι 25. Πιο συγκεκριμένα ανά Περιφέρεια:

Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης: συνολικά 6 ΒΙ.ΠΕ. με Φορέα Διαχείρισης την ΕΤΒΑ

Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας: συνολικά 7 ζώνες εκ των οποίων 4 ΒΙ.ΠΕ. με Φορέα Διαχείρισης την ΕΤΒΑ και 3 ζώνες με δικό τους Φορέα Διαχείρισης

Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας: συνολικά 5 ζώνες εκ των οποίων 2 ΒΙ.ΠΕ. και 1 ΒΙ.ΠΑ. με Φορέα Διαχείρισης την ΕΤΒΑ, 1 ΑΗΣ και 1 ΒΙΟ.ΠΑ.

Περιφέρεια Ηπείρου: συνολικά 3 ζώνες: 2 ΒΙ.ΠΕ. με Φορέα Διαχείρισης την ΕΤΒΑ και ένα Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο

Περιφέρεια Θεσσαλίας: συνολικά 4 ΒΙ.ΠΕ. με Φορέα Διαχείρισης την ΕΤΒΑ

Έτσι, μελετήθηκαν στο σύνολο των Περιφερειών 18 ΒΙ.ΠΕ., 2 ΒΙ.ΠΑ., 1 ΒΙΟ.ΠΑ., 1 ΑΗΣ και 3 ζώνες τεχνολογικού χαρακτήρα.


34

Πίνακας Α.4. Επιλεγμένες αναπτυξιακές ζώνες

Α/Α ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΙΠΕ ΦΟΡΕΑΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΗΜΟΣ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΦΕΚ

1 ΒΙΠΕ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ-ΠΟΛΗΣ

ΕΤΒΑ ΕΒΡΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔ-ΡΟΥΠΟΛΗΣ

ΘΕΣΜΟΘΕΤΗ-ΜΕΝΗ ΣΕ

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΦΕΚ 626B/1975, 374Δ/1980,

300ΑΑΠ/2007, 453 ΑΑΠ/2013

2 ΒΙΠΕ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ ΕΤΒΑ ΕΒΡΟΥ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ



ΦΕΚ 292Δ/2002

3 ΒΙΠΕ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΕΤΒΑ ΡΟΔΟΠΗΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ



ΦΕΚ 976Β/1976,

345ΑΑΠ/2008

4 ΒΙΠΕ ΞΑΝΘΗΣ ΕΤΒΑ ΞΑΝΘΗΣ ΞΑΝΘΗΣ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗ-

ΜΕΝΗ ΣΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΦΕΚ 438Δ/1998, 370Δ/2002

5 ΒΙΠΕ ΔΡΑΜΑΣ ΕΤΒΑ ΔΡΑΜΑΣ ΔΡΑΜΑΣ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗ-


ΦΕΚ 454Δ/1977

6

Ανατο-λική

Μακε-δονία & Θράκη

ΒΙΠΕ ΚΑΒΑΛΑΣ ΕΤΒΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗ-


ΦΕΚ 1465Δ/2003

7 ΒΙΠΕ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙ-ΚΗΣ

ΕΤΒΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΧΕΔΩΡΟΥ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗ-


ΦΕΚ 865Δ/1999

8 ΒΙΠΕ ΕΔΕΣΣΑΣ ΕΤΒΑ ΠΕΛΛΑΣ ΕΔΕΣΣΑΣ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗ-


ΦΕΚ 632Δ/1989

9 ΒΙΠΕ ΚΙΛΚΙΣ ΕΤΒΑ ΚΙΛΚΙΣ ΚΙΛΚΙΣ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗ-


ΦΕΚ 696Δ/1990

10 ΒΙΠΕ ΣΕΡΡΩΝ ΕΤΒΑ ΣΕΡΡΩΝ ΣΕΡΡΩΝ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗ-


ΦΕΚ 951Β/1978, 461Δ/1981,

177ΑΑΠ/2007

11

ΒΙΠΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙ-ΚΗΣ (ΚΑΤΩ ΓΕΦΥΡΑΣ, Δ.ΑΓΙΟΥ

ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ)

ΒΙΠΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙ-

ΚΗΣ Α.Ε. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΧΑΛΚΗΔΟΝΑΣ

ΘΕΣΜΟΘΕΤΗ-ΜΕΝΟ ΣΕ


ΦΕΚ 1234Β/2003

12

ΖΩΝΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙ-

ΚΗΣ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΖΩΝΗ

ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Α.Ε.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΥΛΑΙΑΣ-ΧΟΡΤΙΑΤΗ



ΦΕΚ 205Α/2006

13

Κεντρι-κή

Μακε-δονία

ΤΕΧΝΟΠΟΛΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙ-

ΚΗΣ

ΠΑΡΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗ-

ΣΕΩΝ ΥΨΗΛΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ - ΤΕΧΝΟΠΟΛΗ

ΘΕΣΣΑΛΟ-ΝΙΚΗΣ Α.Ε.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΥΛΑΙΑΣ-ΧΟΡΤΙΑΤΗ



ΦΕΚ 430Β/2004, 616Δ/2006


35

Α/Α ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΙΠΕ ΦΟΡΕΑΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΗΜΟΣ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΦΕΚ

14 ΒΙΠΕ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΕΤΒΑ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ



ΦΕΚ 458Δ/1981

15 ΒΙΠΕ ΚΟΖΑΝΗΣ ΕΤΒΑ ΚΟΖΑΝΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ



ΦΕΚ 17Β/1997, 863Β/2001

16 ΒΙΟΠΑ

ΠΤΟΛΕΜΑΪ-ΔΑΣ

ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ

ΠΤΟΛΕΜΑΪ-ΔΑΣ Α.Ε.

ΚΟΖΑΝΗΣ ΕΟΡΔΑΙΑΣ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗ-

ΜΕΝΟ ΣΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΦΕΚ 1464Β/2005

17 ΒΙΠΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΕΤΒΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΗ

ΣΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΦΕΚ

811Δ/2006

18

Δυτική Μακε-δονία

ΑΗΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΕΗ ΚΟΖΑΝΗΣ ΕΛΛΗΣΠΟ-

ΝΤΟΥ

ΣΤΑΘΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

19 ΒΙΠΕ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΕΤΒΑ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΖΙΤΣΑΣ



ΦΕΚ 60Δ/1986

20

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙ-ΚΟ ΚΑΙ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ

ΗΠΕΙΡΟΥ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙ-ΚΟ ΚΑΙ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ

ΗΠΕΙΡΟΥ Α.Ε.

ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗ-


21

Ήπειρος

ΒΙΠΕ ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΕΤΒΑ ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΠΡΕΒΕΖΑΣ



ΦΕΚ 153Δ/1981

22 ΒΙΠΕ ΛΑΡΙΣΑΣ ΕΤΒΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΤΕΜΠΩΝ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗ-


ΦΕΚ 460Δ/1981

23 ΒΙΠΕ ΒΟΛΟΥ Α' ΕΤΒΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΒΟΛΟΥ



ΦΕΚ 178Α/1969

24 ΒΙΠΕ ΒΟΛΟΥ

Β' (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ)

ΕΤΒΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΝΟΤΙΟΥ ΠΗΛΙΟΥ



ΦΕΚ 787B/1984, 718Δ/1990

25

Θεσσα-λία

ΒΙΠΑ ΦΑΡΚΑΔΟΝΑΣ

ΒΙΠΑ ΦΑΡΚΑΔΟΝΑΣ

Α.Ε. ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΦΑΡΚΑΔΟΝΑΣ



ΦΕΚ 255Β/2005

Εκτιμώντας ότι κατά τη φάση συλλογής πρωτογενών στοιχείων υπήρχε η πιθανότητα να μην συμπληρωθούν πλήρως τα δεδομένα που απαιτούνται κυρίως λόγω έλλειψης διαχρονικών στοιχείων ή λόγω κακής μηχανογράφησης, αποφασίστηκα το πρόβλημα αυτό να ξεπεραστεί μέσω απευθείας επαφής με φορείς διαχείρισης ή εποπτείας οργανωμένων αναπτυξιακών ζωνών ή μέσω συνεργασίας με άλλες υπηρεσίες όπως Επιμελητήρια κ.ά. Για το λόγο αυτό συντάχθηκε από την ομάδα μελέτης το παρακάτω έντυπο επικοινωνίας.


36

Έντυπο 1. Απογραφικό δελτίο συλλογής δεδομένων δυναμικότητας αναπτυξιακών ζωνών


37

Κατά τις εργασίες των επόμενων σταδίων, στις περισσότερες από αυτές τις αναπτυξιακές ζώνες συλλέχθηκαν επιπλέον δεδομένα μέσω της διαδικασίας των ερωτηματολογίων.

Όσον αφορά στις μετρήσεις των χρονοαποστάσεων, με βάση τα αναφερόμενα στην ενότητα Α.3.1 αλλά και την περιγραφή του τεχνικού αντικειμένου της μελέτης, αποφασίστηκε ότι τα 20 σημεία του δείκτη SET 07 για τα οποία θα μετρηθούν χρονοαποστάσεις ως προς τους πλησιέστερους ανισόπεδους κόμβους της Εγνατίας Οδού, αλλά και θα πραγματοποιηθεί έρευνα ερωτηματολογίου (200 σε πλήθος) που θα απευθύνεται σε επιχειρηματίες20 των επιλεγμένων αναπτυξιακών ζωνών, είναι αυτά του Πίνακα Α.5, όπου φαίνεται ότι το σύνολο σχεδόν των σημείων του συγκεκριμένου δείκτη είχαν μετρηθεί και στην περίπτωση της μελέτης του 2009, με εξαίρεση τη ζώνη καινοτομίας Θεσσαλονίκης (νέος κωδικός B.2.5.2) και το Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο Ιωαννίνων (νέος κωδικό B.4.1.2).






1 Έβρου ΒΙ.ΠΕ. Ορεστιάδας Β.1.2.1 Β.1.1.6 2 Έβρου ΒΙ.ΠΕ. Αλεξανδρούπολης Β.1.1.1 Β.1.1.1 3


& Θράκη Κομοτηνής ΒΙ.ΠΕ. Κομοτηνής Β.1.1.2 Β.1.1.2 4 Σερρών ΒΙ.ΠΕ. Σερρών Β.2.1.5 Β.2.1.5 5 Κιλκίς ΒΙ.ΠΕ. Σταυροχωρίου Κιλκίς Β.2.1.3 Β.2.1.3 6 Κιλκίς Νέα Σάντα (Κιλκίς) Β.2.4.1 Β.2.4.1 7 Θεσσαλονίκης ΒΙ.ΠΕ. Θεσσαλονίκης (Σίνδος) Β.2.1.1 Β.2.1.1 8 Θεσσαλονίκης Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης Β.2.5.1 Β.2.5.1

9 Θεσσαλονίκης Ζώνη καινοτομίας Θεσσαλονίκης Β.2.5.2

10


Πέλλας ΒΙ.ΠΕ. Έδεσσας Β.2.1.2 Β.2.1.2 11 Κοζάνης ΒΙ.ΠΕ. Κοζάνης Β.3.1.2 Β.3.1.2 12 Κοζάνης ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου Β.3.7.1 Β.3.7.1 13 Καστοριάς ΒΙ.ΠΑ. Καστοριάς Β.3.3.1 Β.3.3.1 14

Δυτική Μακεδονία

Φλώρινας ΒΙ.ΠΕ. Φλώρινας Β.3.1.1 Β.3.1.1 15 Ιωαννίνων ΒΙ.ΠΕ. Ιωαννίνων Β.4.1.1 Β.4.1.1

16 Ιωαννίνων Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου Β.4.5.1

17

Ήπειρος

Πρεβέζης ΒΙ.ΠΕ. Πρέβεζας Β.4.1.2 Β.4.1.2 18 Λάρισας ΒΙ.ΠΕ. Λάρισας Β.5.1.2 Β.5.1.2

19 Μαγνησίας ΒΙ.ΠΕ. Βόλου (Κεντρική) Β.5.1.3 Β.5.1.3

20

Θεσσαλία

Μαγνησίας ΒΙ.ΠΕ. Βόλου (Παράρτημα) Β.5.1.4 Β.5.1.4

Τονίζεται ότι η κατανομή των 200 ερωτηματολογίων θα γίνει κατά το δυνατόν με βάση την στάθμιση των χαρακτηριστικών δυναμικού των Αναπτυξιακών ζωνών.

20 Μετά από συνεργασία με την Επιτροπή Επίβλεψης προτάθηκε η διεξαγωγή έρευνας μέσω ερωτηματολογίων μόνο σε επαγγελματίες και όχι και σε εργαζόμενους στις αναπτυξιακές ζώνες (όπως προβλεπόταν στην διακήρυξη της μελέτης), για λόγους καλύτερης διαχείρισης και εξαγωγής κατά το δυνατό αντιπροσωπευτικών αποτελεσμάτων. 21 Η μεθοδολογία κωδικοποίησης των τόπων/σημείων αναπτύσσεται στο κεφάλαιο Α.5.


38

Α.3.4 SET 08 «Προσπελάσιμοι τόποι τουριστικού ενδιαφέροντος»

Για τον προσδιορισμό των τόπων / ζωνών που μελετήθηκαν στο πλαίσιο του Δείκτη SET 08, εκτός από την έρευνα στον εθνικό και περιφερειακό χωροταξικό σχεδιασμό που περιγράφηκε παραπάνω, έγινε προσπάθεια να αξιολογηθεί η σημασία των τόπων τουριστικού ενδιαφέροντος και να ανάλογα να τεθεί μια σειρά προτεραιότητας ανάμεσα στους πολυάριθμους τέτοιους τόπους στο σύνολο των 5 Περιφερειών. Έτσι, λήφθηκε επίσης υπόψη η Μελέτη για τη Χωρική Οργάνωση και Ανάπτυξη του Τουρισμού μέσα από την Ανάλυση και Αξιολόγηση των υπό Διαδικασία Θεσμοθέτησης Νέων ΠΠΧΣΑΑ του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (Ινστιτούτο ΣΕΤΕ, 2017), και συγκεκριμένα του Β1 Σταδίου των μελετών αυτών που έχουν εκπονηθεί το 2014. Στο Στάδιο αυτό ορίζονται Ευρύτερες Αναπτυξιακές Ζώνες (ΕΑΖ), οι οποίες ερμηνεύονται ως ζώνες για τις οποίες δίνεται κατεύθυνση καταλληλότητας για τη χωροθέτηση μονάδων ή υποδοχέων των αντίστοιχων κλάδων. Έτσι ανά Περιφέρεια αναφέρονται τα παρακάτω.

1. Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης

Μια εκ των σημαντικότερων χωροταξικών προβλέψεων αφορά στη συγκρότηση και ενίσχυση ενός “Τόξου Υγροβιότοπων και Αρχαιολογικών Χώρων”, που αναπτύσσεται κατά μήκος του παράκτιου χώρου της ΑΜΘ. Οι αναπτυγμένες τουριστικές περιοχές εντοπίζονται γύρω από την πόλη της Καβάλας (περιοχή ανατολικά της Καβάλας έως τη Ν. Καρβάλη και δυτικά έως την Αγ. Μαρίνα της Ν. Περάμου) ενώ περιλαμβάνουν και το σύνολο της παράκτιας ζώνης της Θάσου.

Στον ορεινό χώρο βασική στρατηγική κατεύθυνση είναι η ανάδειξη της μοναδικής ταυτότητας της περιοχής και η αξιοποίηση των παραγωγικών δυνατοτήτων της στην κατεύθυνση της ήπιας οικοανάπτυξης. Αναγνωρίζονται συγκεκριμένες περιοχές ως διακριτές ενότητες ανάπτυξης:

Η περιοχή του Παγγαίου Όρους, με τους σημαντικούς παραδοσιακούς οικισμούς. Η περιοχή Κάτω Νευροκοπίου, Βώλακα και Γρανίτη σε συνδυασμό με τις δυνατότητες

χιονοδρομικού και γενικότερα χειμερινού τουρισμού στην περιοχή του Φαλακρού όρους. Το δίκτυο των οικισμών Παγονέρι, Αχλάδια, Μικροκλεισούρα, Πέρασμα, Παπάδες, Ποταμοί,

Μικρομηλιά, στη μεθοριακή ζώνη του Νέστου. Ο άξονας Σιδηρόνερο - Σκαλωτή - Ελατιά, με αφετηρία τη Δράμα. Η περιοχή του Παρανεστίου - Σταυρούπολης ως πύλη προς τον ορεινό όγκο, τα ρέματα και

τα φράγματα του Νέστου, τις ιαματικές Πηγές Θερμιών κ.λπ. Η ευρύτερη περιοχή των ορεινών οικισμών της ανατολικής Ροδόπης (Πομακοχώρια) η οποία

συνδυάζει το ορεινό φυσικό περιβάλλον με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και πολιτισμική κληρονομιά.

Η περιοχή του Παπίκιου Όρους του Δήμου Ιάσμου η οποία συνδυάζει τις ιδιαιτερότητες του οικοσυστήματος με το θρησκευτικό (μοναστηριακό) παρελθόν της περιοχής.

Η περιοχή Δαδιάς - Σουφλίου - Μικρού Δερείου, στην ορεινή ζώνη της ΠΕ Έβρου.

Επίσης αναφέρονται τα υφιστάμενα Εθνικά Πάρκα (Εθνικό Πάρκο υγροβιότοπων ΑΜΘ και Εθνικό Πάρκο Δέλτα Έβρου), ενώ τα μεγάλα αστικά κέντρα της ΑΜΘ (Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, Δράμα, Ξάνθη, Κομοτηνή) ορίζονται ως κέντρα αστικού τουρισμού.


39

Εικόνα Α.14. Η χωρική οργάνωση του τουρισμού μέσα από την ανάλυση του νέου ΠΧΠ Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, Χωρική Οργάνωση και Ανάπτυξη του Τουρισμού μέσα από την Ανάλυση και

Αξιολόγηση των υπό Διαδικασία Θεσμοθέτησης Νέων ΠΠΧΣΑΑ,

Πηγή: Ινστιτούτο ΣΕΤΕ, 2017


Η Ευρύτερη Αναπτυξιακή Ζώνη του τουρισμού περιλαμβάνει τρεις κύριες ζώνες:

1. Η σημαντικότερη είναι στη Χαλκιδική

2. Η δεύτερη κατά σειρά σημασίας είναι η παραλιακή ζώνη της Πιερίας

3. Η τρίτη τοποθετείται στην κατηγορία "Περιοχές ενδεικνυόμενες για την ανάπτυξη ειδικών-εναλλακτικών μορφών τουρισμού" που αποτελείται από δύο τμήματα στο βορειοανατολικό και στο βορειοδυτικό ορεινό τμήμα της Περιφέρειας.

Ως τυπικές ζώνες τουριστικού προορισμού υποδεικνύονται οι ακόλουθες:

Κ1. Νότια Πιερία: ζώνη παράκτιου τουρισμού, συνδυάζεται με "εσωτερικό" Όλυμπο και αρχαιολογικό χώρο Δίου, με προβλήματα ποιοτικής διάρθρωσης υποδομών – προϊόντος.

Κ2. Βέρμιο: αναδυόμενη "εσωτερική" ζώνη θεματικού τουρισμού, χειμερινός τουρισμός και άθλησης, τουρισμός πόλης, δρόμοι του κρασιού.


40

Κ3. Βόρας (Καϊμάκτσαλαν): αναδυόμενη "εσωτερική" ζώνη θεματικού τουρισμού, χειμερινός τουρισμός και άθλησης, θεραπευτικός (Πόζαρ), οικοτουρισμός.

Κ4. Κερκίνη – Δοϊράνη – Κοιλάδα Στρυμόνα: αναδυόμενη "εσωτερική" ζώνη θεματικού τουρισμού, οικοτουρισμός – αγροτουρισμός, θεραπευτικός.

Κ5. Στρυμονικός: ζώνη παράκτιου τουρισμού και πύλη του Αγίου Όρους, στο βόρειο τμήμα με προβλήματα ποιοτικής διάρθρωσης υποδομών – προϊόντος.

Κ6. Σιθωνία: ζώνη παράκτιου τουρισμού με δυναμικό σε φάση ανάπτυξης αλλά με σοβαρά ζητήματα φέρουσας ικανότητας.

Κ7. Μεσοδυτική παράκτια Χαλκιδική: εντονότερη "φθορά" λόγω ιδιοκατοίκησης.

Κ8. Κασσάνδρα: ώριμη ζώνη παράκτιου τουρισμού με "βάρος" σε εθνικό επίπεδο, με σοβαρά ζητήματα φέρουσας ικανότητας και με αντιπαλότητα τουρισμού και παραθεριστικής ιδιοκατοίκησης.

Κ9. Αστικό – μητροπολιτικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης: ζώνη εκθεσιακού- συνεδριακού τουρισμού και τουρισμού πόλης, με διακριτή πολιτιστική συνιστώσα.

Κ10. Λίμνες Βόλβης – Κορώνειας και ορεινός όγκου Βερτίσκου: αναδυόμενη "εσωτερική" ζώνη θεματικού τουρισμού, θερμαλιστικά κέντρα Απολλωνίας και Λαγκαδά, Πικρολίμνη, αγροτουρισμός.

Εικόνα Α.15. Η χωρική οργάνωση του τουρισμού μέσα από την ανάλυση του νέου ΠΧΠ Κεντρικής Μακεδονίας, Χωρική Οργάνωση και Ανάπτυξη του Τουρισμού μέσα από την Ανάλυση και Αξιολόγηση

των υπό Διαδικασία Θεσμοθέτησης Νέων ΠΠΧΣΑΑ, Πηγή: Ινστιτούτο ΣΕΤΕ, 2017


41


Ο μοναδικός αναπτυξιακός πόλος σύμφωνα με το Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης της ΠΔΜ, ο οποίος παρουσιάζει άμεση συνάφεια με την τουριστική της ανάπτυξη, ανήκει στην κατηγορία πολυπολικά συμπλέγματα ανάπτυξης και διαμορφώνεται από τα αστικά κέντρα Καστοριά, Άργος Ορεστικό, Σιάτιστα και Γρεβενά, που αρθρώνονται γύρω από την Εγνατία Οδό ή/και τον Κάθετο Άξονα Σιάτιστα - Κρυσταλλοπηγή και μπορούν να συνδεθούν λειτουργικά μεταξύ τους.

Συμπληρωματικά, στην ΠΔΜ διακρίνονται Ευρείες Ζώνες Τουριστικής Ανάπτυξης, οι οποίες αναπτύσσονται κυρίως σε περιοχές όπου καταγράφεται ιδιαίτερη δυναμική συγκεκριμένων τουριστικών δραστηριοτήτων, αλλά και περαιτέρω προοπτικές ανάπτυξής τους, με αξιόλογους φυσικούς και πολιτιστικούς πόρους, στις οποίες υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης. Οι ζώνες αυτές αφορούν κυρίως τις περιοχές:

ευρύτερη περιοχή Χιονοδρομικού Κέντρου Βασιλίτσας, περιοχή ορεινών Γρεβενών - Βενέτικου ποταμού, περιοχή Πρεσπών, περιοχή Χιονοδρομικού Κέντρου Βίγλας- Πισοδερίου, πόλη Φλώρινας, ευρύτερη περιοχή Νυμφαίου, περιοχή Αγίου Παντελεήμονα-λίμνης Βεγορίτιδας, πόλη Καστοριάς, περιοχή Χιονοδρομικού Κέντρου Βιτσίου, περιοχή Νεστορίου, περιοχή Σιάτιστας, περιοχή Βλάστης και περιοχή λίμνης Πολυφύτου,

όπως και όλες τις περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και άλλων αξιόλογων οικισμών.


42

Εικόνα Α.16. Η χωρική οργάνωση του τουρισμού μέσα από την ανάλυση του νέου ΠΧΠ Δυτικής Μακεδονίας, Χωρική Οργάνωση και Ανάπτυξη του Τουρισμού μέσα από την Ανάλυση και Αξιολόγηση

των υπό Διαδικασία Θεσμοθέτησης Νέων ΠΠΧΣΑΑ,

Πηγή: Ινστιτούτο ΣΕΤΕ, 2017


Αναφορικά με τη χωρική οργάνωση της δραστηριότητας επισημαίνονται τα εξής:

Ιόνιο Παράκτιο Μέτωπο: Οργανωμένος (μαζικός) τουρισμός: Ακτές Αμβρακικού: Ήπιος φυσιολατρικός, εκπαιδευτικός, αλιευτικός, γαστριμαργικός

τουρισμός. Ορεινός χώρος – Πίνδος: Τουρισμός υπαίθρου, αγροτοτουρισμός, ορειβατικός,

φυσιολατρικός, αθλητικός, πολιτισμικός, εκπαιδευτικός. Πεδινή και ημιορεινή ενδοχώρα: Η συγκεκριμένη περιοχή (δήμοι Αρταίων, Ζηρού, Δωδώνης,

Σουλίου, Ζίτσας).

Γενικότερα η σύνδεση των επιμέρους κόμβων, σε μια λογική διευκόλυνσης της συνολικότερης κινητικότητας των επισκεπτών από την (μαζική) ακτή στον (πολυθεματικό) ορεινό χώρο, αποτελεί στόχο του νέου ΠΧΠ.


43

Εικόνα Α.17. Η χωρική οργάνωση του τουρισμού μέσα από την ανάλυση του νέου ΠΧΠ Ηπείρου, Χωρική Οργάνωση και Ανάπτυξη του Τουρισμού μέσα από την Ανάλυση και Αξιολόγηση των υπό

Διαδικασία Θεσμοθέτησης Νέων ΠΠΧΣΑΑ, Πηγή: Ινστιτούτο ΣΕΤΕ, 2017


44


Οι ευρύτερες αναπτυξιακές ζώνες της ΠΘ, με ομοιογενή αναπτυξιακά χαρακτηριστικά οι οποίες αναφέρονται στην τουριστική οργάνωση και ανάπτυξη της ΠΘ, είναι η Ευρύτερη Ζώνη τουρισμού και δεύτερης κατοικίας και η Ευρύτερη Ζώνη αναπτυσσόμενου ορεινού τουρισμού.

Η Ευρύτερη Ζώνη τουρισμού και δεύτερης κατοικίας περιλαμβάνει δύο τμήματα, το νησιώτικο και το ηπειρωτικό, και χαρακτηρίζεται από αυξημένη παρουσία μαζικού τουρισμού και δεύτερης κατοικίας, με προοπτική περαιτέρω ενίσχυσης και με νέες ανταγωνιστικές μορφές. Η ζώνη αυτή αντιστοιχεί στην υπάρχουσα κατάσταση και τις υφιστάμενες τάσεις και (ως επιλογή πολιτικής) διατηρεί και ενισχύει το χαρακτήρα της.

Αντίστοιχα, η Ευρύτερη Ζώνη αναπτυσσόμενου ορεινού τουρισμού περιλαμβάνει ορεινές και ημιορεινές περιοχές, περιμετρικά της Θεσσαλίας, με αξιόλογο φυσικό περιβάλλον και ήδη υπαρκτές τάσεις ανάπτυξης. Οι προαναφερθείσες ευρύτερες αναπτυξιακές ζώνες προσδιορίζονται χωρικά σε δύο ευρύτερες χωρικές ζώνες:

Η πρώτη παρακολουθεί το τόξο Όλυμπος-Όσσα-Μαυροβούνι-Πήλιο-Σποράδες στα ανατολικά της περιφέρειας και

η δεύτερη στα δυτικά αποτελεί τμήμα της οροσειράς της Πίνδου, περιλαμβάνοντας και τα Μετέωρα, τον Κόζιακα, τις περιοχές των λιμνών Πλαστήρα και Σμοκόβου κ.λπ.

Εικόνα Α.18. Η χωρική οργάνωση του τουρισμού μέσα από την ανάλυση του νέου ΠΧΠ Θεσσαλίας, Χωρική Οργάνωση και Ανάπτυξη του Τουρισμού μέσα από την Ανάλυση και Αξιολόγηση των υπό

Διαδικασία Θεσμοθέτησης Νέων ΠΠΧΣΑΑ, Πηγή: Ινστιτούτο ΣΕΤΕ, 2017


45

Στα πλαίσια εκπόνησης του παρόντος σταδίου λήφθηκε υπόψη επίσης η θεματική έκθεση «Εγνατία Οδός και χωρική διάρθρωση των περιοχών τουρισμού» του Παρατηρητηρίου της Εγνατίας Οδού (Παρατηρητήριο – ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε., 2015α). Η έκθεση αυτή ανέλυσε και κατηγοριοποίησε τις περιοχές τουρισμού και την τουριστική κίνηση στη Ζώνη Επιρροής των Περιφερειών από τις οποίες διέρχεται η Εγνατία Οδός. Στα πλαίσιά της αναλύθηκε και η χωρική διάρθρωση της τουριστικής κίνησης (αφίξεις, διανυκτερεύσεις, δυναμικό και πληρότητα) στη Ζώνη για την περίοδο 2004-2013.

Προκειμένου να προσδιοριστεί η διαθεσιμότητα στοιχείων έγινε επίσης έρευνα στη βασική πηγή πρωτογενών δεδομένων που είναι η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) καθώς και επικοινωνία με το αρμόδιο Τμήμα Πληροφόρησης της ΕΛΣΤΑΤ. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα παρακάτω αποτελέσματα της έρευνας αυτής:

Λόγω της αλλαγής από Καποδιστριακούς σε Καλλικρατικούς Δήμους τα δεδομένα δυναμικότητας (αφίξεις, διανυκτερεύσεις) τουριστικών τόπων από το έτος 2010 μέχρι σήμερα υπάρχουν διαθέσιμα μόνο σε επίπεδο Δήμου.

Τα δεδομένα δυναμικότητας και συγκεκριμένα ο αριθμός καταλυμάτων υπάρχουν διαθέσιμα σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας.

Για αρχαιολογικούς τόπους και μουσεία διατίθενται πλήρη στοιχεία όσον αφορά τις εισπράξεις και τον αριθμό επισκεπτών.

Με στόχο την επιλογή των κατάλληλων τόπων, μεταξύ άλλων, διενεργήθηκε έρευνα και στους παρακάτω φορείς/πηγές:

1. Υπουργείο Πολιτισμού 2. Εθνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων 3. Τουριστικοί Χάρτες 4. ΠΔ 19/10/78 (ΦΕΚ 594Δ/1978) περί παραδοσιακών οικισμών 5. Δελτία Αποτελεσμάτων Δεικτών του Παρατηρητηρίου

Μετά την παραπάνω έρευνα και λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές στο οδικό δίκτυο και τα δρομολόγια και τα σημεία των συγκοινωνιακών μετρήσεων προτάθηκαν 48 ζώνες τουριστικού ενδιαφέροντος που αποτελούν περισσότερο ευρύτερες περιοχές και λιγότερο σημειακούς προορισμούς και περιλαμβάνουν όλους τους δημοφιλείς τόπους αστικού, ορεινού, περιβαλλοντικού, πολιτιστικού, θρησκευτικού και παραθαλάσσιου τουρισμού των οποίων η προσβασιμότητα έχει επηρεαστεί από τη λειτουργία του αυτοκινητόδρομου και των κάθετων αξόνων του. Για τους τόπους αυτούς, αντικείμενο τω επόμενων σταδίων της μελέτης ήταν να καταγραφούν κυρίως στοιχεία δυναμικότητας, συνδεσιμότητας με το κοντινότερο αστικό κέντρο με τη χρήση ΜΜΜ καθώς και ειδικότερα στοιχεία προέλευσης επισκεπτών, τρόπων μετακίνησης, διάρκειας ταξιδιού, συχνότητας επισκέψεων αλλά και το βαθμό αξιοποίησης και αξιολόγησης της Εγνατίας Οδού και των Καθέτων Αξόνων της μέσω των ερωτηματολογίων σε επαγγελματίες και σε επισκέπτες, όπως περιγράφεται παρακάτω.


46

Πίνακας Α.6. Επιλεγμένες ζώνες τόπων τουριστικού ενδιαφέροντος

Α/Α ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΖΩΝΕΣ / ΤΟΠΟΙ

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΗΜΟΙ

1 Βόρειος Έβρος Σουφλί-Διδυμότειχο-Ορεστιάδα

Δήμοι Σουφλίου, Διδυμοτείχου και

Ορεστιάδας

2 Αλεξανδρούπολη πόλη Αλεξανδρούπολης, παραθαλάσσια ζώνη και

Δέλτα Έβρου

Δήμος Αλεξανδρούπολης

3 Ζώνη Παρανεστίου - Σταυρούπολης

τόπος φυσικού κάλλους και οικισμοί τουριστικού

ενδιαφέροντος

Δήμοι Παρανεστίου και Ξάνθης

4 Ξάνθη πόλη Ξάνθης Δήμος Ξάνθης 5 Κομοτηνή πόλη Κομοτηνής Δήμος Κομοτηνής

6 Καβάλα

πόλη Καβάλας, παραθαλάσσια ζώνη και

αρχαιολογικός χώρος Φιλίππων

Δήμος Καβάλας

7 Δράμα πόλη Δράμας Δήμος Δράμας 8

Ανατολική Μακεδονία

& Θράκη

Παγγαίο - Μουσθένη τόπος φυσικού κάλλους Δήμος Παγγαίου

9 Αμφίπολη αρχαιολογικός χώρος - μουσείο Δήμος Αμφίπολης

10 Ζώνη Λίμνης Κερκίνης τόπος φυσικού κάλλους Δήμοι Σιντικής και Ηράκλειας

11 Σπήλαιο Αλιστράτης τόπος φυσικού κάλλους Δήμος Νέας Ζίχνης

12 Σέρρες πόλη Σερρών και χιονοδρομικό Λαϊλιά Δήμος Σερρών

13 Θεσσαλονίκη πόλη Θεσσαλονίκης Δήμος Θεσσαλονίκης

14 Κιλκίς πόλη Κιλκίς Δήμος Κιλκίς

15 Ζώνη Ασπροβάλτας παραθεριστική ζώνη Δήμοι Βόλβης και Αριστοτέλη

16 Σιθωνία παραθεριστική ζώνη Δήμος Σιθωνίας 17 Πολύγυρος πόλη Πολυγύρου Δήμος Πολυγύρου

18 Καλλικράτεια - Νέα Μουδανιά παραθεριστική ζώνη Δήμος Νέας

Προποντίδας 19 Κασσάνδρα παραθεριστική ζώνη Δήμος Κασσάνδρας 20 Βέροια πόλη Βέροιας Δήμος Βέροιας 21 Νάουσα πόλη Νάουσας Δήμος Νάουσας

22

Έδεσσα και Χιονοδρομικό κέντρο Καϊμακτσαλάν - Άγιος

Αθανάσιος

πόλη Έδεσσας και Χιονοδρομικό κέντρο Καϊμακτσαλάν - Άγιος

Αθανάσιος

Δήμος Έδεσσας

23 Λουτρά Πόζαρ - Αριδαία τόπος φυσικού κάλλους Δήμος Αλμωπίας

24 Κατερίνη πόλη Κατερίνης και

παραθεριστική ζώνη Κατερίνης

Δήμος Κατερίνης

25


Ζώνη Λιτοχώρου - Λεπτοκαριάς - Ν. Πόρων παραθεριστική ζώνη

Δήμοι Ανατολικού Ολύμπου και Λιτοχώρου


47



ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΗΜΟΙ

26 Χιονοδρομικό κέντρο Βασιλίτσας τόπος φυσικού κάλλους Δήμος Γρεβενών

27 Καστοριά - Δισπηλιό πόλη Καστοριάς και

αρχαιολογικός χώρος Δισπηλιού

Δήμος Καστοριάς

28 Κοζάνη πόλη Κοζάνης Δήμος Κοζάνης 29 Νυμφαίο οικισμός Νυμφαίου Δήμος Αμυνταίου 30 Φλώρινα πόλη Φλώρινας Δήμος Φλώρινας 31


Πρέσπες τόπος φυσικού κάλλους Δήμος Πρεσπών

32 Ζώνη Πάργας - Πρέβεζας παραθεριστική ζώνη Δήμοι Πρέβεζας και Πάργας

33 Ζώνη Ηγουμενίτσας - Σιβώτων

πόλη Ηγουμενίτσας και παραθεριστική ζώνη

Σιβώτων

Δήμος Ηγουμενίτσας

34 Άρτα πόλη Άρτας Δήμος Αρταίων

35 Αμβρακικός κόλπος τόπος φυσικού κάλλους Δήμοι Πρέβεζας,

Αρταίων, Νικολάου Σκουφά

36 Τζουμέρκα

τόπος φυσικού κάλλους και σύνολο οικισμών

τουριστικού ενδιαφέροντος

Δήμοι Βορείων και Κεντρικών

Τζουμέρκων

37 Ζαγοροχώρια σύνολο οικισμών


Δήμος Ζαγορίου

38 Κόνιτσα Κόνιτσα και λοιποί ορεινοί οικισμοί Δήμος Κόνιτσας

39 Ιωάννινα πόλη Ιωαννίνων Δήμος Ιωαννίνων

40

Ήπειρος

Μέτσοβο Μέτσοβο και λοιποί ορεινοί οικισμοί Δήμος Μετσόβου

41 Καρδίτσα πόλη Καρδίτσας Δήμος Καρδίτσας

42 Λίμνη Πλαστήρα



Δήμος Λίμνης Πλαστήρα

43 Τρίκαλα πόλη Τρικάλων Δήμος Τρικκαίων

44 Ζώνη Μετεώρων - Ελάτης - Περτουλίου



Δήμοι Καλαμπάκας και Πύλης

45 Λάρισα πόλη Λάρισας Δήμος Λαρισαίων

46 Ζώνη Κόκκινου Νερού - Αγιόκαμπου παραθεριστική ζώνη Δήμος Αγιάς

47 Βόλος πόλη Βόλου, ορεινοί

οικισμοί και παραθεριστική ζώνη

Δήμος Βόλου

48

Θεσσαλία

Πήλιο σύνολο οικισμών


Δήμοι Ζαγοράς - Μουρεσίου και Νότιου Πηλίου


48

Επίσης, αντικείμενο ήταν η καταγραφή της κίνησης στο σύνολο των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων των 5 Περιφερειών (όπου υπάρχουν δεδομένα από την ΕΛΣΤΑΤ, 47 μουσεία και 31 αρχαιολογικοί χώροι). Οι τόποι αυτοί φαίνονται στους Πίνακες Α.7 και Α.8.

Πίνακας Α.7. Μουσεία Ζώνης IV Α/Α ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΜΟΥΣΕΙΑ

1 Σαμοθράκης 2 Συλλογή Αρχ/κη Αλεξανδρούπολης 3

Έβρου Συλλογή Αρχ/κη Τραϊανούπολης

4 Θάσου 5 Καβάλας 6

Καβάλας Φιλίππων

7 Δράμας Δράμας 8 Ξάνθης Αβδήρων 9 Αρχοντικό Ταβανιώτη ( Μαρώνεια)

10

Ανατολικής Μακεδονία & Θράκη

Ροδόπης Κομοτηνής

11 Αρχαιολογικό Θεσ/νίκης 12 Βυζαντινού Πολιτισμού 13 Λευκού Πύργου 14 Ναός Αγίου Γεωργίου- Ροτόντα 15 Ναός Αγίου Δημητρίου -Κρύπτη 16

Θεσσαλονίκης

Ναός Αγίου Νικολάου Ορφανού 17 Μονή Ζυγού Ουρανούπολης 18 Πολυγύρου 19

Χαλκιδικής Πύργος Προσφορίου

20 Κιλκίς Κιλκίς 21 Πέλλης Πέλλης 22 Πιερίας Δίου 23 Αμφίπολης 24

Σερρών Σερρών

25 Βεροίας Βυζαντινό 26


Ημαθίας Βεροίας Αρχαιολογικό

27 Καστοριάς Καστοριάς 28 Συλλογή Αρχ/κή Κοζάνης 29 Μουσείο Αιανής 30 Αρχοντικό Μαλιώγκα Σιάτιστας 31

Κοζάνης

Επισκοπικός Ναός στο Σισάνι 32


Φλώρινης Φλωρίνης 33 Θεσπρωτίας Μουσείο Ηγουμενίτσας 34 Μουσείο Άρτας 35

Άρτης Ναός Παρηγορήτισσας

36 Αρχαιολογικό Ιωαννίνων 37 Βυζαντινό Ιωαννίνων 38

Ιωαννίνων Κόνιτσας (Φωτ. Έκθεση)

39

Ήπειρος

Πρεβέζης Νικοπόλεως 40 Αρχοντικό Γ. Σβάρτς 41 Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας 42

Λαρίσης Λάρισας

43 Αλμυρού 44

Μαγνησίας Βόλου

45

Θεσσαλία

Καρδίτσας Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας


49

Α/Α ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΜΟΥΣΕΙΑ 46 Ναός Απόλλωνα ( Μητρόπολη Καρδίτσας) 47 Τρικάλων Σπήλαιο Θεόπετρας

Πίνακας Α.8. Αρχαιολογικοί χώροι Ζώνης IV

Α/Α ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ 1 Μεσημβρία ζώνη 2

Έβρου Ιερό Μεγάλων Θεών Σαμοθράκης

3 Καβάλας Φίλιπποι 4

Ανατολικής Μακεδονίας& Θράκη

Ροδόπης Αρχ. Χώρος Μαρώνειας 5 Θεσσαλονίκης Ρωμαϊκή Αγορά 6 Όλυνθος 7

Χαλκιδικής Σπήλαιο Πετραλώνων

8 Πέλλης Πέλλα 9 Δίον

10 Πιερίας

Κάστρο Πλαταμώνα 11 Ανάκτορο Βεργίνας 12


Ημαθίας Βασιλικοί Τάφοι Βεργίνας

13 Καστοριάς Αρχ. χώρος Άργους Ορεστικού 14 Αρχ. Χώρος Βασιλικής Νεκρόπολις 15

Κοζάνης Αιανή

16 Αρχ.χώρος Αγ. Παντελεήμονα 17


Φλώρινας Αρχ. Χώρος Πετρών

18 Αρχαιολογικός χώρος Γιτάνων 19 Αρχαιολογικός χώρος Δυμοκάστρου 20 Αρχαιολογικός χώρος Ντόλιανης 21 Αρχ. Χώρος Πύργου Ράγιου 22

Θεσπρωτίας

Αρχαιολογικός χώρος Ελέας 23 Ιωαννίνων Δωδώνη 24 Αρχαιολογικός χώρος Νικόπολης 25 Κασσώπη 26

Ήπειρος

Πρεβέζης Νεκρομαντείο Αχέροντα

27 Λαρίσης Αρχ. Χώρος Περραιβικής Τρίπολης 28 Αρχ.Χ. Φθιώτιδων Θηβών (Ν. Αγχίαλος) 29 Διμήνι 30

Μαγνησίας Σέσκλο

31

Θεσσαλία

Τρικάλων Σπήλαιο Θεόπετρας

Τέλος θα καταγραφεί η τουριστική δυναμικότητα στο σύνολο των 5 Περιφερειών ανά Δήμο και ανά Περιφερειακή Ενότητα για τα έτη από το 2008 έως το 2016.

Στα ζητούμενα δεδομένα από την Προκήρυξη του διαγωνισμού, για τους τόπους τουριστικού ενδιαφέροντος αναφέρονταν και δεδομένα για άλλες τουριστικές επιχειρήσεις πέραν των ξενοδοχειακών μονάδων και δεδομένα για τον αριθμό απασχολούμενων ανά επιχείρηση. Τέτοιου είδους δεδομένα ωστόσο δεν είναι διαθέσιμα από την ΕΛΣΤΑΤ ανά περιοχή, παρά μόνο ανά κλάδο σε επίπεδο χώρας. Διαπιστώθηκε ότι κατά τη φάση συλλογής πρωτογενών στοιχείων υπήρχε μικρή πιθανότητα να μην συμπληρωθούν πλήρως


50

τα δεδομένα που απαιτούνται κυρίως λόγω έλλειψης διαχρονικών στοιχείων ή λόγω κακής μηχανογράφησης. Στην περίπτωση αυτή αποφασίστηκε να γίνει προσπάθεια ώστε το πρόβλημα αυτό να ξεπεραστεί μέσω απευθείας επαφής με φορείς διαχείρισης ή εποπτείας οργανωμένων χώρων τουριστικών υποδομών ή μέσω συνεργασίας με άλλες υπηρεσίες. Για το λόγω αυτό συντάχθηκε από την ομάδα μελέτης το παρακάτω έντυπο 2 που θα μπορούσε να αποσταλεί σε φορείς.


51

Έντυπο 2. Απογραφικό δελτίο συλλογής δεδομένων δυναμικότητας τόπων τουριστικού ενδιαφέροντος


52

Όσον αφορά στη μέτρηση των χρονοαποστάσεων, με βάση τα αναφερόμενα στην ενότητα Α.3.1 αλλά και την περιγραφή του τεχνικού αντικειμένου της μελέτης, αποφασίστηκε ότι τα 32 σημεία του δείκτη SET 08 για τα οποία θα μετρηθούν χρονοαποστάσεις ως προς τους πλησιέστερους ανισόπεδους κόμβους της Εγνατίας Οδού, αλλά και θα πραγματοποιηθεί έρευνα ερωτηματολογίου (900 σε πλήθος) που θα απευθύνεται τόσο σε επισκέπτες (600 στο σύνολο) όσο και σε επαγγελματίες (300 στο σύνολο) των τόπων τουριστικού ενδιαφέροντος, είναι αυτά του Πίνακα Α.9, όπου φαίνεται ότι το σύνολο σχεδόν των σημείων του συγκεκριμένου δείκτη είχαν μετρηθεί και στην περίπτωση της μελέτης του 2009, με εξαίρεση τη Ζώνη Αλεξανδρούπολης, τη Ζώνη Λιτόχωρου – Λεπτοκαριάς – Ν. Πόρων και Ζαγοροχωρίων, όπου έχουμε συνένωση τόπων σε ευρύτερες ζώνες τουριστικού ενδιαφέροντος.






Κωδικός ευρύτερης ζώνης στην

οποία εντάσσεται

1 Έβρου Ζώνη Αλεξανδρούπολης

Τ.1.2.1, Τ.1.1.2, Τ.1.3.1

Τ.1.6.2 Τ.1.6.2

2 Ξάνθης Ζώνη Ξάνθης Τ.1.2.11 Τ.1.2.11 Τ.1.6.4

3


& Θράκη Ξάνθης Παγγαίο -

Μουσθένη Τ.1.3.17 Τ.1.3.17 Τ.1.6.8

4 Σερρών Αμφίπολη Τ.2.1.3 Τ.2.1.3 Τ.2.6.1 5 Σερρών Λίμνη Κερκίνη Τ.2.3.1 Τ.2.3.1 Τ.2.6.2 6 Σερρών Άγγιστρο Τ.2.3.2 Τ.2.3.2 Τ.2.6.2

7 Σερρών Σπήλαιο Αλιστράτης Τ.2.3.5 Τ.2.3.5 Τ.2.6.3

8 Σερρών Σέρρες (κέντρο πόλης) Τ.2.2.1 Τ.2.2.1 Τ.2.6.4

9 Κιλκίς Κιλκίς (κέντρο πόλης) Τ.2.2.11 Τ.2.2.11 Τ.2.6.6

10 Θεσσαλονίκης Ζώνη Ασπροβάλτας Τ.2.4.2 Τ.2.4.2 Τ.2.6.7

11 Χαλκιδικής Ζώνη Κασσάνδρας Τ.2.4.4 Τ.2.4.4 Τ.2.6.11 12 Χαλκιδικής Ζώνη Σιθωνίας Τ.2.4.5 Τ.2.4.5 Τ.2.6.8

13 Χαλκιδικής Πολύγυρος (κέντρο πόλης) Τ.2.2.14 Τ.2.2.14 Τ.2.6.9

14 Πέλλας Έδεσσα (κέντρο πόλης) Τ.2.2.24 Τ.2.2.24 Τ.2.6.14

15 Πέλλας Λουτρά Πόζαρ - Αριδαία Τ.2.3.26 Τ.2.3.26 Τ.2.6.15

16 Πέλλας

Χιονοδρομικό κέντρο

Καϊμακτσαλάν - Άγιος Αθανάσιος

Τ.2.3.28 Τ.2.3.28 Τ.2.6.14

17


Κατερίνης Ζώνη Λιτοχώρου - Λεπτοκαριάς - Ν.

Πόροι

Τ.2.4.7, Τ.2.4.8, Τ.2.4.9

Τ.2.6.17 Τ.2.6.17

22 Η μεθοδολογία κωδικοποίησης των τόπων/σημείων αναπτύσσεται στο κεφάλαιο 5.


53







18 Καστοριάς Δησπηλιό Τ.3.1.7 Τ.3.1.7 Τ.3.6.2

19 Καστοριάς Καστοριά (κέντρο πόλης) Τ.3.2.6 Τ.3.2.6 Τ.3.6.2

20 Φλώρινας Νυμφαίο Τ.3.2.4 Τ.3.2.4 Τ.3.6.4

21 Φλώρινας Φλώρινα (κέντρο πόλης) Τ.3.2.3 Τ.3.2.3 Τ.3.6.5

22


Φλώρινας Πρέσπες Τ.3.3.3 Τ.3.3.3 Τ.3.6.6

23 Ιωαννίνων Μέτσοβο Τ.4.2.32 Τ.4.2.32 Τ.4.6.9

24 Ιωαννίνων Ζαγοροχώρια (ζώνη)

Τ.4.2.2 έως

Τ.4.2.22, Τ.4.2.2.27, Τ.4.2.2.29, Τ.4.2.2.30

Τ.4.6.6 Τ.4.6.6

25 Πρεβέζης Πρέβεζα

(παραθαλάσσια ζώνη)

Τ.4.4.3 Τ.4.4.3 Τ.4.6.1

26 Πρεβέζης Πάργα (κέντρο πόλης) Τ.4.2.48 Τ.4.2.48 Τ.4.6.1

27 Άρτης Άρτα (κέντρο πόλης) Τ.4.2.51 Τ.4.2.51 Τ.4.6.3

28

Ήπειρος

Άρτης Υγροβιότοπος Αμβρακικού

κόλπου Τ.4.3.25 Τ.4.3.25 Τ.4.6.4

29 Καρδίτσας Καρδίτσα (κέντρο πόλης) Τ.5.2.4 Τ.5.2.4 Τ.5.6.1

30 Τρικάλων Τρίκαλα (κέντρο πόλης) Τ.5.2.1 Τ.5.2.1 Τ.5.6.3

31 Λάρισας Λάρισα (κέντρο πόλης) Τ.5.2.6 Τ.5.2.6 Τ.5.6.5

32

Θεσσαλία

Μαγνησίας Βόλος (κέντρο πόλης Τ.5.2.14 Τ.5.2.14 Τ.5.6.7

Σημειώνεται ότι όπου γίνεται αναφορά σε ζώνη, το ακριβές σημείο μέτρησης των διαδρομών για τον προσδιορισμό των χρονοαποστάσεων θα προσδιορίζονταν κατά τη φάση εκτέλεσης των εργασιών μέτρησης. Επιπλέον, όπως και στον δείκτη SET 07, η κατανομή των 300 και 600 ερωτηματολογίων αντίστοιχα για επαγγελματίες και επισκέπτες, αποφασίστηκε να γίνει με βάση την στάθμιση των χαρακτηριστικών δυναμικότητας των τόπων τουριστικού ενδιαφέροντος.


54

Α.4 ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΕΣΩ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ

Η μέτρηση των χρονοαποστάσεων των σημείων και τόπων που ορίστηκαν στην προηγούμενη ενότητα από και προς τον κοντινότερο κόμβο της Εγνατίας Οδού, αποτελεί μια διαδικασία που είχε αναλυτικά εκτελεστεί και στην αντίστοιχη μελέτη του 2009. Ως εκ τούτου η ομάδας μελέτης με στόχο την ομογενοποίηση και συγκρισιμότητα των δεδομένων ακολούθησε εν πολλοίς την ίδια μεθοδολογία. Τα βήματα εκτέλεσης των μετρήσεων περιγράφονται ακολούθως.

Α.4.1 ΦΑΣΗ Α: Προπαρασκευαστικές ενέργειες – Προετοιμασία

Πριν τη διεξαγωγή των μετρήσεων γίνονται οι ακόλουθες προπαρασκευαστικές ενέργειες που αφορούν είτε εργασίες γραφείου είτε εργασίες πεδίου:

Καθορισμός των διαδρομών προς τα σημεία ειδικού ενδιαφέροντος, αρίθμηση και κωδικοποίηση τους

Προετοιμασία του εντύπου των μετρήσεων για κάθε διαδρομή ξεχωριστά με προτυπωμένα σημεία ενδιαφέροντος (πχ. κόμβοι) και αναφορά στην κωδικοποίηση του προηγούμενου βήματος

Εκτύπωση όλων των αναμενόμενων προς συμπλήρωση εντύπων και ερωτηματολογίων

Προετοιμασία του προγράμματος εργασιών συνεκτιμώντας τυχόν ειδικές ημερομηνίες (αργίες, διακοπές, πιθανόν καιρικές συνθήκες κλπ.)

Καθορισμός του αριθμού και το προσωπικού που θα λάβει μέρος στις μετρήσεις και εκπαίδευσή του

Έλεγχος και συντήρηση του στόλου των οχημάτων

Επεξήγηση των εντύπων καταγραφής (και ερωτηματολογίων) στο προσωπικό

Εκπαίδευση των οδηγών στον τρόπο οδήγησης και των συνοδηγών στον τρόπο καταγραφής των δεδομένων και όλων στη συμπλήρωση ερωτηματολογίων

Πραγματοποίηση πιλοτικών μετρήσεων σε διαδρομές με ιδιαιτέρες δυσκολίες ή χαρακτηριστικά – προσομοίωση συνεντεύξεων/ συμπλήρωσης ερωτηματολογίων

Έλεγχος της λίστας (checklist) των οργάνων/εντύπων κ.τ.λ. που θα πρέπει να έχει μαζί του το συνεργείο και ενδεικτικά θα πρέπει να περιλαμβάνει:

2 έως 4 χρονόμετρα (εξαρτάται από το εάν θα καταγράφονται ξεχωριστά οι καθυστερήσεις -δες συνέχεια για μεθοδολογία καταγραφής χρονοαποστάσεων)

Μία ψηφιακή φωτογραφική μηχανή.

Εφεδρικά σετ μπαταριών για την αντιμετώπιση περίπτωσης αποφόρτισης των μπαταριών των χρονομέτρων ή της φωτογραφικής μηχανής.

Πινακίδα με κλιπ για τα έντυπα.

2 GPS για τον προσδιορισμό των συντεταγμένων των σημείων ενδιαφέροντος.


55

Πινακίδες και έντυπα μετρήσεων

Χάρτες διαδρομής και πρόγραμμα μετρήσεων διαδρομών και συλλογής ερωτηματολογίων

Τουλάχιστον ένας πλήρης φορητός ηλεκτρονικός υπολογιστής για την καταχώρηση και αξιολόγηση των μετρήσεων επί τόπου από τους συντονιστές

Γραφική ύλη (στυλό, μολύβια, διορθωτικά).

Κινητά τηλέφωνα για επικοινωνία με την επίβλεψη.

Χρήματα για την προμήθεια καυσίμων αν παραστεί ανάγκη.

Σε ότι αφορά τα σημεία έναρξης/ολοκλήρωσης των μετρήσεων στους τόπους και τα σημεία ενδιαφέροντος, ισχύουν τα εξής:

Για τους τερματικούς σταθμούς (SET 06) επιλέγεται ως σημείο μέτρησης η κεντρική τους είσοδος για το κοινό (προκειμένου για επιβατικές μετακινήσεις). Όπως και στην περίπτωση της μελέτης του 2009, η μέτρηση των χρονοαποστάσεων μέχρι την είσοδο στο χώρο φορτοεκφόρτωσης εμπορευμάτων (πχ. για μοναδοποιημένα φορτία) τίθεται, εκτός αντικειμένου της μελέτης, καθώς η σύμπλευση του πειραματικού οχήματος γίνεται για επιβατηγά οχήματα, δηλαδή προσομοιάζει τις ταχύτητες και τους χρόνους των οχημάτων αυτών.

Για τις Αναπτυξιακές Ζώνες (SET 07) και τους περιορισμένης έκτασης τουριστικούς προορισμούς (μνημεία, αρχαιολογικοί χώροι, τόποι εκδηλώσεων, κλπ.) οι αφετηρίες/ τέρματα των διαδρομών ορίζονται μονοσήμαντα, ως τα σημεία εισόδου στο εσωτερικό οδικό δίκτυο και τα σημεία άφιξης του κοινού, αντιστοίχως.

Για μεγάλης έκτασης τουριστικούς προορισμούς (SET 08) ως αφετηρίες/ τέρματα των διαδρομών ορίζονται κατά περίπτωση, κατά την κρίση του μελετητή όπως και στην μελέτη του 2009:

ο πρώτος οικισμός που συναντά ο επισκέπτης

η έδρα των Δήμων και Κοινοτήτων (πλατεία ή Δημαρχείο)

ένα κεντρικό σημείο της περιοχής

η βασική είσοδος στο εσωτερικό οδικό τους δίκτυο

Για όλα τα παραπάνω σημεία, στα οποία θα αρχίζουν ή θα τερματίζουν οι μετρήσεις, θα δοθούν οι αντίστοιχες συντεταγμένες, φωτογραφική τους αποτύπωση και περιγραφή τους, ούτως ώστε να αποτελέσουν σημεία αναφοράς και σε επόμενες μετρήσεις του Παρατηρητηρίου της Ε.Ο.Α.Ε., καθιστώντας τις μετρήσεις άμεσα συγκρίσιμες διαχρονικά, τακτική που ακολουθήθηκε και στη μελέτη του 2009.

Σε ότι αφορά την επιλογή του πλήθους των διαδρομών για τη μέτρηση των χρονοαποστάσεων σε έναν τόπο ή μια ζώνη, ισχύουν όπως και στην περίπτωση της μελέτης του 2009 τα εξής:

Από την διερεύνηση των διαδρομών, ανάλογα με την προέλευση (κατεύθυνση) των οχημάτων (φορά κίνησής τους επί της Εγνατίας Οδού), προκύπτει σχεδόν κατά κανόνα δυνατότητα πρόσβασης στους τόπους ενδιαφέροντος από δύο ή και περισσότερους διαδοχικούς κόμβους της Εγνατίας, κυρίως στην περίπτωση του βασικού της άξονα. Στην


56

περίπτωση αυτή, για τον συγκεκριμένο τόπο ενδιαφέροντος, πραγματοποιούνται ξεχωριστές καταγραφές των χρονοαποστάσεων από κάθε κόμβο.

Για την επιλογή των διαδρομών προς μέτρηση των χρονοαποστάσεών τους προσδιορίζονται οι πιθανότερα χρησιμοποιούμενες από το κοινό, βάσει των εξής κριτηρίων, που σχετίζονται με τη ψυχολογία του οδηγού/ επισκέπτη:

Χρόνος διαδρομής

Απόσταση

Προσλαμβάνουσα εικόνα και άνεση των οδηγών, που έχει ως αποτέλεσμα την κατά το μέγιστο δυνατό χρήση αυτοκινητοδρόμων, ειδικά στην περίπτωση που δεν χρεώνεται η χρήση τους, όπως προς το παρόν τμήματα στην Εγνατία Οδό.

Προσλαμβάνουσα εικόνα των νέων επισκεπτών (ντόπιων και ξένων τουριστών), όπως θα αποκομισθεί επί τόπου, που έχει ως αποτέλεσμα τη χρήση του οδικού δικτύου που «προτείνεται» από την παρόδια κατακόρυφη πληροφοριακή σήμανση.

Οδικό δίκτυο που δεν υπήρχε στην μελέτη του 2009

Όπως και στην περίπτωση της μελέτης του 2009, σε ότι αφορά μετρήσεις από και προς τόπους ειδικού ενδιαφέροντος που οι διαδρομές μετάβασης και επιστροφής είναι διαφορετικές λόγω διέλευσης από αστικά κέντρα με οδούς μονής κατεύθυνσης, αποφασίστηκε να δοθούν δύο ξεχωριστές χρονοαποστάσεις, μια για τη μετάβαση και μια για την επιστροφή, καθώς σε αντίθετη περίπτωση θα αφορούσαν διαφορετικά μήκη οδικών τμημάτων.

Στη συνέχεια παρατίθεται ένα υπόδειγμα εντύπου καταγραφής για τον υπολογισμό των χρονοαποστάσεων.


CONSORTIS 57

Έντυπο 3. Έντυπο καταγραφής μετρήσεων


CONSORTIS 58

Α.4.2 ΦΑΣΗ Β – Ι: Έρευνες πεδίου – Μέτρηση Χρονοαποστάσεων

Η μέθοδος μέτρησης των χρονοαποστάσεων και εκτίμησης των μέσων ταχυτήτων διαδρομής από τον πλησιέστερο κόμβο της Εγνατίας Οδού ή καθέτου της προς τους διάφορους τόπους ενδιαφέροντος είναι η μέθοδος του κινούμενου παρατηρητή με πειραματικό όχημα (floating car method – «μέθοδος συμπλεούμενου οχήματος»), όπως προδιαγράφεται στην Προκήρυξη της μελέτης.

Η μέθοδος διενέργειας των μετρήσεων θα είναι εν πολλοίς η ίδια με αυτήν που εφαρμόστηκε στο πλαίσιο της μελέτης του 2009, με τη διαφορά ότι για τον έλεγχο των μετρήσεων (αποστάσεων, χρονοαποστάσεων) και τον εντοπισμό καταγραφών εξ αιτίας ειδικών κυκλοφοριακών συνθηκών (πχ. αδικαιολόγητες καθυστερήσεις σε οδικά τμήματα λόγω προπορευόμενων μηχανοκίνητων αγροτικών μηχανών ή ποδηλατών) θα χρησιμοποιηθούν και συστήματα εντοπισμού θέσης (GPS) σε λειτουργία tracking.

Οι επιβαίνοντες στο πειραματικό όχημα πρέπει να είναι τουλάχιστον δύο (συμπεριλαμβανομένου του οδηγού). Ο οδηγός καταγράφει τις χιλιομετρικές θέσεις (αφετηρία/ τέρμα διαδρομής, στάση σε κόμβο ή άλλο ειδικό σημείο πχ. συμφόρησης) και ο συνοδηγός, χρησιμοποιώντας χρονόμετρο, καταγράφει τους ενδιάμεσους χρόνους κίνησης (χρόνοι πορείας), τις καθυστερήσεις και τον συνολικό χρόνο διαδρομής σε ειδικά σχεδιασμένο έντυπο μετρήσεων, το οποίο παρατίθεται στη συνέχεια. Ταυτόχρονα ενεργοποιεί το σύστημα εντοπισμού, για την καταγραφή της διαδρομής και των ενδιάμεσων χρόνων.

Οι μετρήσεις πραγματοποιούνται για κάθε διαδρομή που θα προσδιοριστεί και στις δύο κατευθύνσεις και στην ίδια χρονική περίοδο, υπό κανονικές συνθήκες κυκλοφορίας, ενώ σε διαδρομές που συνήθως υπόκεινται σε συνθήκες κυκλοφοριακής συμφόρησης σε ώρες αιχμής και εκτός αιχμής (συνήθως ως ώρες αιχμής θεωρούνται το διάστημα 07.30-09.30 για το πρωί και 15.00-17.00 για το απόγευμα).

Η τεχνική του κινούμενου παρατηρητή περιλαμβάνει την οδήγηση πειραματικού οχήματος (ελέγχου και αναφοράς) με τέτοια ταχύτητα ώστε να προσπερνάει με ασφάλεια τόσα οχήματα όσα και ο αριθμός των οχημάτων που το προσπερνούν, αναπτύσσοντας ταχύτητες εντός των επιτρεπομένων ορίων των επιμέρους τμημάτων της υπό μελέτη οδού. Με την ταχύτητα αυτή επιτυγχάνεται θεωρητικά ο συντονισμός της ταχύτητας του οχήματος με αυτήν των υπολοίπων οχημάτων της κυκλοφορίας και η σύμπλευσή του μ’ αυτά.

Ως αφετηρίες/ τέρματα των διαδρομών ορίζονται οι πλησιέστεροι κόμβοι της Εγνατίας Οδού ή καθέτων αξόνων της και οι επιλεγείσες από την πρώτη ενότητα ζώνες και σημεία ενδιαφέροντος.

Ο προσδιορισμός του χρόνου διαδρομής με τη μέθοδο του κινούμενου παρατηρητή δίδεται από τον γενικό τύπο:

Q)Π(ΠtT wij

21

όπου: Τij ο ζητούμενος χρόνος διαδρομής μεταξύ του πλησιέστερου κόμβου της Εγνατίας Οδού i και του τόπου ενδιαφέροντος j

tw ο χρόνος μετακίνησης κατά τη μετρούμενη κατεύθυνση

Π1 ο μέσος όρος των οχημάτων που προσπέρασαν το όχημα ελέγχου κατά τη


59

μετρούμενη κατεύθυνση

Π2

ο μέσος όρος των οχημάτων που προσπέρασε το όχημα ελέγχου κατά τη μετρούμενη κατεύθυνση

Q ο κυκλοφοριακός φόρτος κατά την μετρούμενη κατεύθυνση

Εφόσον λοιπόν θα επιτυγχάνεται η σύμπλευση του οχήματος ελέγχου, ο ζητούμενος χρόνος διαδρομής θα συμπίπτει με τον καταγεγραμμένο χρόνο μετακίνησης, και είναι ανεξάρτητος του κυκλοφοριακού φόρτου. Συνεπώς, κατά τη μέτρηση των χρόνων διαδρομής δεν απαιτείται η ταυτόχρονη μέτρηση του κυκλοφοριακού φόρτου, ούτε και προκύπτει ανάγκη καταγραφής του για στάθμιση των καταγεγραμμένων χρόνων διαδρομής που γίνεται συνήθως σε μελέτες δικτύων.

Με βάση τη στατιστική ανάλυση που περιγράφηκε αναλυτικά στην Έκθεση Μεθοδολογίας για τον προσδιορισμό του ελαχίστου αριθμού των μετρήσεων ( βαθμός εμπιστοσύνης 95% και σφάλμα δειγματοληψίας 5%), εκτιμάται ότι σε διαδρομές που υπόκεινται σε συνθήκες συμφόρησης (αστικά κέντρα) γίνονται αρχικά τέσσερις μετρήσεις για κάθε σύνδεση – δύο κατά τις ώρες αιχμής και δύο κατά τις ώρες μη αιχμής, και εκ των υστέρων αποφασίζεται κατά πόσον υφίσταται ανάγκη περισσοτέρων μετρήσεων. Στις υπόλοιπες διαδρομές οι μετρήσεις πραγματοποιούνται υπό κανονικές συνθήκες κυκλοφορίας οπότε πιθανόν να μην απαιτηθεί επαναληπτική σειρά μετρήσεων.

Ο μέσος χρόνος διαδρομής για κάθε τόπο ενδιαφέροντος θα προκύψει ως μέσος όρος των χρόνων διαδρομής που μετρήθηκαν από και προς αυτόν και στις δύο κατευθύνσεις (εφόσον η διαδρομή αυτή είναι αμφίδρομη).

nT

T ij

όπου: Τ ο ζητούμενος μέσος χρόνος διαδρομής μεταξύ i και j

Tij οι διάφορες μετρήσεις του χρόνου διαδρομής μεταξύ i και j

n ο αριθμός των μετρήσεων που πραγματοποιήθηκαν για τη διαδρομή ij

Η μέση ταχύτητα διαδρομής U είναι η μέση ταχύτητα των οχημάτων που διανύουν ένα οδικό τμήμα (απόσταση) σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο και υπολογίζεται από το μέσο χρόνο διαδρομής και το μήκος του οδικού τμήματος. Προκύπτει δε από τη βασική σχέση:

TSU

Η απόσταση S που θα χρησιμοποιηθεί στον υπολογισμό της μέσης ταχύτητας διαδρομής για κάθε σημείο ενδιαφέροντος θα προκύψει από το οδόμετρο του πειραματικού οχήματος (δηλ. ακρίβειας ±50m) και από τη μέτρηση της διαδρομής με συσκευή GPS, η οποία προφανώς είναι σε θέση να δώσει πολύ καλύτερη ακρίβεια και που θα μπορεί να επιβεβαιωθεί εκ των υστέρων με τη χαρτογράφηση των σημείων καταγραφής στίγματος (της αφετηρίας - κόμβου της Εγνατίας και του τόπου ενδιαφέροντος) σε ψηφιακά υπόβαθρα των όποιων διαθέσιμων εργαλείων (Google Earth Pro, Google Maps).

Επειδή κατά την καταγραφή των χρόνων διαδρομής καταγράφονται και οι καθυστερήσεις, δηλ. το όχημα είναι στάσιμο ή σχεδόν στάσιμο (κινείται με ταχύτητα κάτω των 8χλμ/ώρα), εκτός από τις μέσες ταχύτητες διαδρομής μπορούν να προσδιοριστούν και οι αντίστοιχες


60

ταχύτητες πορείας (όπου ο παρονομαστής στην πιο πάνω σχέση είναι ο μέσος όρος των χρόνων πορείας).

Για την πραγματοποίηση των μετρήσεων θα χρησιμοποιηθούν δύο (2) πειραματικά οχήματα κατ’ ελάχιστον. Συνεπώς η ανάγκη σε προσωπικό προσδιορίζεται σε τέσσερα άτομα - τουλάχιστον - ως πλήρωμα των οχημάτων (2 οδηγοί και 2 καταγραφείς, όλοι τους διπλωματούχοι Μηχανικοί με γνώση της Αγγλικής για τη συλλογή των ξενόγλωσσων ερωτηματολογίων) ένας εκ των οποίων θα είναι επιφορτισμένος για τον συντονισμό, την επίβλεψη και τον έλεγχο ποιότητας των μετρήσεων.

Α.4.3 ΦΑΣΗ Β – ΙΙ: Έρευνες πεδίου – Συλλογή Ερωτηματολογίων

Σημαντική επιμέρους εργασία των ερευνών πεδίου αποτελεί η συμπλήρωση ερωτηματολογίων. Συνοπτικά, απαιτείται:

η συμπλήρωση περίπου 200 ερωτηματολογίων που θα απευθύνονται σε επιχειρηματίες των επιλεγμένων αναπτυξιακών ζωνών (ΠΕ3)

η συμπλήρωση περίπου 300 ερωτηματολογίων στους τόπους τουριστικού ενδιαφέροντος, που θα απευθύνονται σε επαγγελματίες της περιοχής (ΠΕ4)

η συμπλήρωση περίπου 600 ερωτηματολογίων στους τόπους τουριστικού ενδιαφέροντος, που θα απευθύνονται στους επισκέπτες της εκάστοτε περιοχής (ΠΕ4)

Η δομή και το περιεχόμενο των ερωτηματολογίων, περιγράφεται αναλυτικά στο Τεύχος 3 (Μέρος Δ του παραδοτέου). Η συλλογή των ερωτηματολογίων, αποφασίστηκε να πραγματοποιείται κατά την επίσκεψη του συνεργείου καταγραφής χρονοαποστάσεων στους τόπους ειδικού ενδιαφέροντος. Στην Φάση Α, θα είχε ήδη προσδιοριστεί ο εκτιμώμενος αριθμός συμπληρωμένων ερωτηματολογίων που θα έπρεπε να έχει συμπληρωθεί για κάθε έναν τόπο (SET 07 και 08).

Κατά τη διαδικασία συλλογής των ερωτηματολογίων, ο υπεύθυνος συντονισμού των μετρήσεων και ερευνών, αξιολογεί την πορεία συλλογής των ερωτηματολογίων ανάλογα με τον προγραμματισμό της Φάσης Α ή/και με βάση ορισμένα συμπληρωματικά δεδομένα ελέγχου όπως είναι η κατανομή του φύλου των ερωτώμενων και αποφασίζει για την συνέχιση η διακοπή της συλλογής των ερωτηματολογίων στον τόπο ενδιαφέροντος και την συνέχιση των μετρήσεων και ερευνών σε επόμενο τόπο ή ζώνη.

Α.4.4 ΦΑΣΗ Γ: Ενέργειες Γραφείου

Μετά την επιστροφή του συνεργείου στο γραφείο, πραγματοποιείται μια άμεση δειγματοληπτική αξιολόγηση των συλλεχθέντων στοιχείων. Σε περίπτωση όπου διαπιστώνεται ελλειμματική συλλογή δεδομένων, ή αναξιόπιστα στοιχεία, θα πρέπει το συνεργείο να επαναλάβει τις μετρήσεις που αφορούν το συγκεκριμένο τόπο ή ζώνη, πριν προχωρήσει στην επόμενη ομάδα μετρήσεων.

Τα συλλεχθέντα δεδομένα που θεωρούνται αξιόπιστα, θα καταγράφονται σε κατάλληλες βάσεις δεδομένων και γεωβάσεις, όπως αναφέρεται στην επόμενη ενότητα.


61

Α.5 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ: ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Α.5.1 Γενική προσέγγιση

Η γεωγραφική βάση δεδομένων ή αλλιώς γεωβάση, αποτελεί το ψηφιακό αποθετήριο της χωρικής πληροφορίας που έχει συλλεχθεί, επεξεργαστεί και συνδυαστεί με λοιπά χωρικά ή μη δεδομένα για την παραγωγή προχωρημένης θεματικής πληροφορίας. Σε συνδυασμό με την περιγραφική πληροφορία, η γεωβάση αποτελεί το εργαλείο για εφαρμογή τεχνικών χωρικής ανάλυσης, δηλαδή την ποσοτική γεωγραφία και ανάλυση δεδομένων με ποσοτικές μεθόδους.

Σκοπός της παρούσας δράσης είναι η ανάλυση των χωρικών (vector και raster) και περιγραφικών δεδομένων που είναι αποθηκευμένα στην υφιστάμενη γεωβάση του Παρατηρητηρίου της Εγνατίας Οδού προκειμένου:

i. να βρεθούν τυχόν παραλήψεις ή σφάλματα στα δεδομένα καθώς και στην επισυναπτόμενη πληροφορία σε αυτά (attribute tables),

ii. να πραγματοποιηθεί διόρθωση των σφαλμάτων, όπου είναι δυνατό, iii. να γίνει κατανόηση των δεσμών (join and relates) των δεδομένων και των ερωτημάτων

(quaries) που ενδεχομένως υπάρχουν στη γεωβάση.

Όλες οι προαναφερθείσες εργασίες στοχεύουν στην αποδελτίωση της υφιστάμενης γεωβάσης προκειμένου η νέα γεωβάση που θα δημιουργηθεί να είναι i) τεχνικά άρτια, ii) να έχει μηδενικά σφάλματα, iii) να διατηρεί του δεσμούς που υπήρχαν στην υφιστάμενη γεωβάση και iv) να περιέχει τα καινούργια χωρικά ή περιγραφικά δεδομένα σε ίδια μορφή ή συμβατή με τα υφιστάμενα δεδομένα.

Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι η σχεδίαση της τελικής γεωβάσης είναι σύμφωνη με τις σχετικές προδιαγραφές της οδηγίας INSPIRE 2007/2/EK, σχετικά με τη διαλειτουργικότητα των χωρικών δεδομένων και έχει αναπτυχθεί σε καθιερωμένο στην αγορά εμπορικό λογισμικό. Το τελικό προϊόν έχει τη δυνατότητα καταχώρησης και επεξεργασίας χωρικών και περιγραφικών δεδομένων και είναι συμβατό με τα συστήματα που χρησιμοποιεί το Παρατηρητήριο. Επιπλέον, όλες οι νέες καταχωρήσεις δεδομένων συνοδεύονται από τα απαραίτητα μεταδεδομένα, σε πλήρη συμφωνία με την οδηγία INSPIRE.

Α.5.2 Κωδικοποίηση ζωνών και σημείων

Όπως φαίνεται στους αντίστοιχους πίνακες των ενοτήτων Α.3.2, Α.3.3 και Α.3.4, το κάθε σημείο ή ζώνη για το οποίο εισάγεται πληροφορία στο ΓΣΠ, πρέπει να έχει έναν μοναδιαίο κωδικό αναφοράς. Έχοντας ως βάση την προσέγγιση της προηγούμενης μελέτης, οι κωδικοί που δόθηκαν στις ζώνες και σημεία των προαναφερθέντων πινάκων, ακολούθησε την λογική που απεικονίζεται στον Πίνακα Α.10.


62

Πίνακας Α.10. Προτεινόμενη κωδικοποίηση των τόπων και σημείων

ΤΟΜΕΙΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΑΤΑΦΟΡΑΣ Μ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Β

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΤΟΠΟΙ Τ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ Περιφ. Ανατ. Μακεδ. - Θράκης 1

Περιφ. Κεντρ. Μακεδονίας 2 Περιφ. Δυτ. Μακεδονίας 3

Περιφ. Ηπείρου 4 Περιφ. Θεσσαλίας 5

ΤΟΜΕΑΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ

ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΑΤΑΦΟΡΑΣ Αεροδρόμια 1

Λιμάνια 2 Σταθμοί 3

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΒΙΠΕ 1

ΒΙΟΠΑ 2 ΒΙΠΑ 3

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ 4 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ 5

ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ 6 ΑΗΣ (Σ. Παραγωγής Ενέργειας) 7

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΤΟΠΟΙ Αρχ. Χώροι - Ιστορικοί τόποι-Μουσεία 1

Οικισμοί - Πόλεις 2 Φυσικοί τόποι 3

Παραθεριστικοί τόποι 4 Πολιτιστικές θρησκευτικές εκδηλώσεις 5

Ευρύτερες ζώνες τουριστικού ενδιαφέροντος 6

Όπως φαίνεται ο μοναδιαίος κωδικός, απαρτίζεται από τα εξής στοιχεία:

Τους Τομείς στους οποίους ανήκει ο κάθε τόπος ή ζώνη Την Περιφέρεια όπου ανήκει ο κάθε τόπος ή ζώνη Την κατηγορία των Μέσων Μαζικής Αναφοράς όπου ανήκει ο όποιος τόπος ή ζώνη Την κατηγορία των Αναπτυξιακών υποδομών όπου ανήκει ο όποιος τόπος ή ζώνη Την κατηγορία των Τουριστικών Τόπων όπου ανήκει ο όποιος τόπος ή ζώνη (στη

συγκεκριμένη μελέτη, προστέθηκε και μια 6η κατηγορία οι "ευρύτερες ζώνες τουριστικού ενδιαφέροντος" .

Ο συνεχόμενος αύξων αριθμός του κάθε τόπου ή ζώνη.


63

Επομένως, ο κωδικός για παράδειγμα που αντιστοιχεί στο "Αεροδρόμιο Καστοριάς", (Μ.3.1.1) σημαίνει ότι ο συγκεκριμένος τόπος ανήκει στον τομέα Μ (SET 06) δηλαδή στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, χωρικά εντάσσεται στην τρίτη περιφέρεια (Δυτικής Μακεδονίας) είναι αεροδρόμιο (κωδικός 1), και στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι το πρώτο στη συγκεκριμένη Περιφέρεια.

Αντίστοιχα, ο κωδικός για παράδειγμα που αντιστοιχεί στη "ΒΙ.ΠΕ. Κοζάνης", (Β.2.1.2) σημαίνει ότι ο συγκεκριμένος τόπος ανήκει στον τομέα Β (SET 07), δηλαδή στις αναπτυξιακές υποδομές, χωρικά εντάσσεται στην τρίτη περιφέρεια (Δυτικής Μακεδονίας), είναι ΒΙ.ΠΕ. (κωδικός 1), και στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η δεύτερη στη συγκεκριμένη Περιφέρεια.

Μετά τα παραπάνω, για το σύνολο των αναπτυξιακών ζωνών και των τόπων τουριστικού ενδιαφέροντος για τους οποίους αποφασίστηκε να συλλεχθούν δεδομένα δυναμικότητας κ.λ.π., έχουν επιλεχθεί οι κωδικοί που φαίνονται στους Πίνακες Α.11 και Α.12. Σημειώνεται ότι σχετικά με τον δείκτη SET06 τα δεδομένα επιβατικής και εμπορευματικής κίνησης αφορούν το σύνολο των μέσων μεταφοράς στη Ζώνη IV.

Πίνακας Α.11. Κωδικοί αναπτυξιακών ζωνών

Α/Α ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΙΠΕ Κωδικός μελέτης

2009

Κωδικός μελέτης

2017 1 ΒΙΠΕ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ Β.1.1.1 Β.1.1.1 2 ΒΙΠΕ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ Β.1.2.1 Β.1.1.6 3 ΒΙΠΕ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ Β.1.1.2 Β.1.1.2 4 ΒΙΠΕ ΞΑΝΘΗΣ Β.1.1.3 Β.1.1.3 5 ΒΙΠΕ ΔΡΑΜΑΣ Β.1.1.4 Β.1.1.4 6


& Θράκη

ΒΙΠΕ ΚΑΒΑΛΑΣ Β.1.1.5 Β.1.1.5 7 ΒΙΠΕ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Β.2.1.1 Β.2.1.1 8 ΒΙΠΕ ΕΔΕΣΣΑΣ Β.2.1.2 Β.2.1.2 9 ΒΙΠΕ ΚΙΛΚΙΣ Β.2.1.3 Β.2.1.3

10 ΒΙΠΕ ΣΕΡΡΩΝ Β.2.1.5 Β.2.1.5

11 ΒΙΠΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (ΚΑΤΩ ΓΕΦΥΡΑΣ, Δ.ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ) Β.2.3.1 Β.2.3.1

12 ΖΩΝΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Β.2.5.2

13


ΤΕΧΝΟΠΟΛΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Β.2.5.1 Β.2.5.1 14 ΒΙΠΕ ΦΛΩΡΙΝΑΣ Β.3.1.1 Β.3.1.1 15 ΒΙΠΕ ΚΟΖΑΝΗΣ Β.3.1.2 Β.3.1.2 16 ΒΙΟΠΑ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ Β.3.2.1 Β.3.2.1 17 ΒΙΠΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ Β.3.3.1 Β.3.3.1 18


ΑΗΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Β.3.7.1 Β.3.7.1 19 ΒΙΠΕ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Β.4.1.1 Β.4.1.1

20 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΗΠΕΙΡΟΥ Β.4.5.1

21

Ήπειρος

ΒΙΠΕ ΠΡΕΒΕΖΑΣ Β.4.1.2 Β.4.1.2 22 ΒΙΠΕ ΛΑΡΙΣΑΣ Β.5.1.2 Β.5.1.2 23 ΒΙΠΕ ΒΟΛΟΥ Α' Β.5.1.3 Β.5.1.3 24 ΒΙΠΕ ΒΟΛΟΥ Β' (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ) Β.5.1.4 Β.5.1.4 25

Θεσσαλία

ΒΙΠΑ ΦΑΡΚΑΔΟΝΑΣ Β.5.3.1 Β.5.3.1


64

Πίνακας Α.12. Κωδικοί τόπων τουριστικού ενδιαφέροντος




2009


2017 1 Βόρειος Έβρος Τ.1.6.1 2 Αλεξανδρούπολη Τ.1.6.2

3 Παρανέστι - Σταυρούπολη Τ.1.6.3

4 Ξάνθη Τ.1.6.4 5 Κομοτηνή Τ.1.6.5 6 Καβάλα Τ.1.6.6 7 Δράμα Τ.1.6.7 8


& Θράκη

Παγγαίο - Μουσθένη Τ.1.6.8 9 Αμφίπολη Τ.2.6.1

10 Ζώνη Λίμνης Κερκίνης Τ.2.6.2 11 Σπήλαιο Αλιστράτης Τ.2.6.3 12 Σέρρες Τ.2.6.4 13 Θεσσαλονίκη Τ.2.6.5 14 Κιλκίς Τ.2.6.6 15 Ζώνη Ασπροβάλτας Τ.2.6.7 16 Σιθωνία Τ.2.6.8 17 Πολύγυρος Τ.2.6.9

18 Καλλικράτεια - Νέα Μουδανιά Τ.2.6.10

19 Κασσάνδρα Τ.2.6.11 20 Βέροια Τ.2.6.12 21 Νάουσα Τ.2.6.13

22

Έδεσσα και Χιονοδρομικό κέντρο Καϊμακτσαλάν - Άγιος

Αθανάσιος

Τ.2.6.14

23 Λουτρά Πόζαρ - Αριδαία Τ.2.6.15 24 Κατερίνη Τ.2.6.16

25


Ζώνη Λιτοχώρου - Λεπτοκαριάς - Ν. Πόρων Τ.2.6.17

26 Χιονοδρομικό κέντρο Βασιλίτσας Τ.3.6.1

27 Καστοριά - Δισπηλιό Τ.3.6.2 28 Κοζάνη Τ.3.6.3 29 Νυμφαίο Τ.3.6.4 30 Φλώρινα Τ.3.6.5 31


Πρέσπες Τ.3.6.6 32 Ζώνη Πάργας - Πρέβεζας Τ.4.6.1

33 Ζώνη Ηγουμενίτσας - Σιβώτων Τ.4.6.2

34 Άρτα Τ.4.6.3 35 Αμβρακικός κόλπος Τ.4.6.4 36 Τζουμέρκα Τ.4.6.5 37 Ζαγοροχώρια Τ.4.6.6 38 Κόνιτσα Τ.4.6.7 39

Ήπειρος

Ιωάννινα Τ.4.6.8


65




2009


2017 40 Μέτσοβο Τ.4.6.9 41 Καρδίτσα Τ.5.6.1 42 Λίμνη Πλαστήρα Τ.5.6.2 43 Τρίκαλα Τ.5.6.3

44 Ζώνη Μετεώρων - Ελάτης - Περτουλίου Τ.5.6.4

45 Λάρισα Τ.5.6.5

46 Ζώνη Κόκκινου Νερού - Αγιόκαμπου Τ.5.6.6

47 Βόλος Τ.5.6.7 48

Θεσσαλία

Πήλιο Τ.5.6.8


66

Α.6 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ – ΣΥΝΕΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΠΕΔΙΟΥ

Το προσωπικό συλλογής και καταγραφής των δεδομένων και ερωτηματολογίων, αποτελείται από διπλωματούχους μηχανικούς με μεταπτυχιακό δίπλωμα, εξειδικευμένους σε συλλογή, καταγραφή και ανάλυση σύνθετων κυκλοφοριακών δεδομένων αλλά και στοιχείων επιχειρησιακής έρευνας. Ως εκ τούτου, αποτελούν έμπειρα στελέχη και η εκπαίδευσή τους θα αφορά κυρίως ζητήματα που αφορούν την κατανόηση του σκοπού και του αντικειμένου της μελέτης, τον συντονισμό μεταξύ τους, πιθανές παρανοήσεις εκ μέρους τους ειδικά σε ζητήματα διαχωρισμού των χρόνων που προκύπτουν από χρόνο ελεύθερης ροής και χρόνων που υπόκεινται σε καθυστερήσεις κ.τ.λ.

Ο συντονιστής των εργασιών πεδίου παρουσιάζει τη μέθοδο διεξαγωγής των μετρήσεων στην ομάδα εργασίας (οδηγούς/ συνοδηγούς), τον εξοπλισμό και τα εργαλεία που θα χρησιμοποιηθούν, καθώς και το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα διενέργειας των μετρήσεων και γενικά των ερευνών πεδίου, οι οποίες - όπως προβλέπεται και από την προκήρυξη - για κάθε περιφέρεια της ζώνης ΙV της Εγνατίας Οδού θα πραγματοποιηθούν κατά το ίδιο στάδιο εκπόνησης της μελέτης. Οι εργασίες πεδίου οργανώνονται με τέτοιο τρόπο ώστε να βελτιστοποιηθεί η δρομολόγηση των πειραματικών οχημάτων στις επιλεγμένες διαδρομές. Τέλος, η παρουσίαση αυτή συνδυάζεται με πρακτική εκπαίδευση και εξάσκηση μέσω πιλοτικών μετρήσεων, με στόχο την εξοικείωση του προσωπικού με τη μέθοδο μέτρησης, τον εξοπλισμό και τα χρησιμοποιούμενα εργαλεία σε πραγματικές συνθήκες μέτρησης: Τρόπος οδήγησης, χρήση χρονομέτρων, χρήση εντύπων (τρόπος καταγραφής χιλιομέτρησης και χρόνων).

Παρόμοια είναι και η εκπαίδευση που αφορά στη συλλογή των ερωτηματολογίων. Πραγματοποιείται αρχικά μια πιλοτική έρευνα για τον εντοπισμό πιθανόν παρανοήσεων από την πλευρά των συνεντευκτών, αλλά και εκτίμησης του χρόνου που απαιτείται για μια πλήρη συμπλήρωση του κάθε ερωτηματολογίου.


67

Α.7 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Σημαντική εργασία των ερευνών πεδίου αποτελεί η συμπλήρωση ερωτηματολογίων και ειδικότερα:

η συμπλήρωση περίπου 200 ερωτηματολογίων που θα απευθύνονται σε επιχειρηματίες των επιλεγμένων αναπτυξιακών ζωνών (στην ελληνική γλώσσα)

η συμπλήρωση περίπου 300 ερωτηματολογίων στους τόπους τουριστικού ενδιαφέροντος, που θα απευθύνονται σε επαγγελματίες της περιοχής (στην ελληνική γλώσσα)

η συμπλήρωση περίπου 600 ερωτηματολογίων στους τόπους τουριστικού ενδιαφέροντος, που θα απευθύνονται στους επισκέπτες της εκάστοτε περιοχής (στην ελληνική και αγγλική γλώσσα).

Τα πρότυπα ερωτηματολογίων που ακολουθούν έχουν προκύψει από τη συνεργασία του Αναδόχου με την επίβλεψη από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής. Περιλαμβάνουν ως επί το πλείστον κλειστές / προκωδικοποιημένες ερωτήσεις, γεγονός που επιτρέπει την εύκολη επεξεργασία των απαντήσεων και την εξαγωγή συμπερασμάτων με στατιστικούς όρους.


68


69


70


71


72


73


74


75


76

Α.8 ΣΥΝΘΕΤΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ: ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Για κάθε μία από τις επιμέρους κατηγορίες τόπων (που αντιστοιχούν στους τρεις μελετώμενους Δείκτες) αναπτύχθηκε ένας σύνθετος ποσοτικός δείκτης προσπελασιμότητας που αναδεικνύει συνθετικά τη σχέση βελτίωσης της μεταφορικής υποδομής και δυναμικότητας του τόπου ειδικού ενδιαφέροντος (βλ. Μέρος Γ, ενότητα Γ.5). Η προσέγγιση βασίζεται σε μεθοδολογία που έχει συμφωνηθεί σε συνεργασία με την Αναθέτουσα Αρχή, λαμβάνοντας υπόψη τη διεθνή βιβλιογραφία.


77

ΜΕΡΟΣ Β: Στάδια 2 και 3 Πακέτο Εργασίας 2 (ΠΕ2): Προσπελασιμότητα μέσων μεταφοράς Πακέτο Εργασίας 3 (ΠΕ3): Προσπελασιμότητα αναπτυξιακών ζωνών Πακέτο Εργασίας 4 (ΠΕ4): Προσπελασιμότητα τόπων τουριστικού ενδιαφέροντος


78

Β.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το παρόν Μέρος Β αφορά στη σύνοψη των εργασιών / παραδοτέων των Σταδίων 2 και 3, όπως περιγράφονται στο Τεύχος «Τεχνικό Αντικείμενο» που συνόδευε την προκήρυξη για την επιλογή αναδόχου για την εκπόνηση της μελέτης και όπως υιοθετήθηκε από τον ανάδοχο στην Έκθεση Μεθοδολογίας του. Συντίθεται από τα Πακέτα Εργασίας (ΠΕ) 2, 3 και 4:

Πακέτο Εργασίας 2 (ΠΕ2): Προσπελασιμότητα μέσων μεταφοράς

Πακέτο Εργασίας 3 (ΠΕ3): Προσπελασιμότητα αναπτυξιακών ζωνών

Πακέτο Εργασίας 4 (ΠΕ4): Προσπελασιμότητα τόπων τουριστικού ενδιαφέροντος

Το Στάδιο 2 αφορά την εκπόνηση των παραδοτέων των ΠΕ 2, 3 και 4 για τις Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης και Κεντρικής Μακεδονίας και το Στάδιο 3 την εκπόνηση των εν λόγω παραδοτέων για τις Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου και Θεσσαλίας.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το «Τεχνικό Αντικείμενο»:

Πακέτο Εργασίας 2: Προσπελασιµότητα µέσων µεταφοράς

Στο ΠΕ2 καταγράφονται τα ακόλουθα στοιχεία:

Επικαιροποίηση-συµπλήρωση των δεδοµένων της εµπορευµατικής και επιβατικής κίνησης για τα λιµάνια, τα αεροδρόµια, τους σιδηροδροµικούς σταθµούς καθώς και για τα κυριότερα, όσον αφορά την Εγνατία Οδό αντίστοιχα δροµολόγια (π.χ. Θεσσαλονίκης-Αλεξανδρούπολης). Όπου δεν υπάρχουν άµεσα διαθέσιµα στοιχεία, θα πρέπει να γίνεται εκτίµηση της κίνησης µε επιτόπια έρευνα πεδίου ή µε άλλες µεθόδους σε συνεννόηση και µετά από έγκριση από τη ∆ιευθύνουσα Υπηρεσία.

i. Συγκριτικά δεδοµένα µε την εµπορευµατική και επιβατική κίνηση άλλων (ανάλογων καθώς και ανταγωνιστικών) ΜΜΜ της χώρας (εκτός της Ζώνης IV επιρροής της Εγνατίας Οδού) και γειτονικών χωρών, όπως π.χ. τη σύγκριση δεδοµένων κίνησης του λιµένα της Ηγουµενίτσας µε τους λιµένες της Πάτρας και του ∆υρραχίου.

ii. Η απόσταση και η χρονοαπόσταση από τον πλησιέστερο κόµβο της Εγνατίας οδού ή/και Κάθετου Άξονα όλων των ΜΜΜ της Ζώνης IV και η µέση ταχύτητα διαδροµής. Καταγραφή της µεταβολής της χρονοαπόστασης σε σχέση µε την προηγούµενη µέτρηση.

iii. Με βάση τις παραπάνω µετρήσεις, παράγονται χαρτογραφικές απεικονίσεις των ισοχρονικών καµπύλων και της µεταβολής στους σε περιβάλλον GIS, για τουλάχιστον 8 επιλεγµένους τόπους.

Το Π.E.2 περιλαµβάνει Έκθεση µε την περιγραφή και ανάλυση των αποτελεσµάτων, της µεθοδολογίας συλλογής των δεδοµένων και των βασικών προβληµάτων συνοδευόµενη από τους απαραίτητους πίνακες και χάρτες, σύµφωνα µε τις προδιαγραφές αρχειοθέτησης.


79

Πακέτο Εργασίας 3: Προσπελασιµότητα Αναπτυξιακών Ζωνών

Στο ΠΕ3 καταγράφονται κατ’ ελάχιστον σε 20 επιλεγµένες θεσµοθετηµένες και εν λειτουργία αναπτυξιακές ζώνες στις οποίες θα περιλαµβάνονται οπωσδήποτε όλες οι θεσµοθετηµένες και εν λειτουργία ΒΙ.ΠΕ., καθώς και οι µεγάλης δυναµικότητας άλλες ζώνες, τα ακόλουθα στοιχεία:

i. Το δυναµικό των αναπτυξιακών ζωνών εκφρασµένο σε αριθµό εγκατεστηµένων µονάδων, κλάδο οικονοµικής δραστηριότητας και αριθµό απασχολουµένων. Τα στοιχεία αυτά συλλέγονται µε επιτόπια έρευνα και εφόσον απαιτηθεί και µε τη χρήση ερωτηµατολογίου στις παραπάνω ζώνες και για δύο χρονικές περιόδους πριν το 2009 (κατά προτίµηση το διάστηµα 2007-09) και µετά το 2009 µέχρι σήµερα.

ii. Ειδικότερα δεδοµένα αναφορικά µε το βαθµό και την αξιοποίηση/αξιολόγηση της Εγνατίας Οδού και των Κάθετων Αξόνων, και εν γένει των µεταφορικών υποδοµών. Η έρευνα θα γίνει µε τη χρήση ερωτηµατολογίου που θα απευθύνεται στους εργαζόµενους και τους επιχειρηµατίες της περιοχής. Ο αριθµός των ερωτηµατολογίων θα είναι της τάξης των 200 και θα κατανεµηθούν στους 20 τόπους ανάλογα µε τη γενικότερη δυναµικότητά τους.

iii. Η απόσταση και η χρονοαπόσταση από τον (ή τους) πλησιέστερο(ους) κόµβο(ους) της Εγνατίας οδού ή/και των καθέτων της καθώς η µέση ταχύτητα διαδροµής. Καταγραφή της µεταβολής της χρονοαπόστασης σε σχέση µε την προηγούµενη µέτρηση, όπου κριθεί αναγκαίο.

iv. Με βάση τις παραπάνω µετρήσεις, παράγονται χαρτογραφικές απεικονίσεις των ισοχρονικών καµπύλων και της µεταβολής τους σε περιβάλλον GIS, για τουλάχιστον 8 επιλεγµένους τόπους.

Το Π.E.3 περιλαµβάνει Έκθεση µε την περιγραφή και ανάλυση των αποτελεσµάτων, της µεθοδολογίας συλλογής των δεδοµένων και των βασικών προβληµάτων συνοδευόµενη από τους απαραίτητους πίνακες και χάρτες, σύµφωνα µε τις προδιαγραφές αρχειοθέτησης.

Πακέτο Εργασίας 4: Προσπελασιµότητα τόπων τουριστικού ενδιαφέροντος

Στο ΠΕ4, κατ’ ελάχιστον σε 30 επιλεγµένες τουριστικές περιοχές, αρκετές από τις οποίες θα αποτελούν ευρύτερες και όχι σηµειακές περιοχές τουριστικών προορισµών, και όπου θα περιλαµβάνονται όλοι οι δηµοφιλείς προορισµοί ορεινού, παραλίµνιου εναλλακτικού και παραθαλάσσιου τουρισµού των οποίων η προσβασιµότητα επηρεάστηκε σε σηµαντικό βαθµό από τη λειτουργία της Εγνατίας Οδού ή και των Κάθετων Αξόνων , καταγράφονται:

i. Η δυναµικότητα των τουριστικών τόπων µε τα ακόλουθα στοιχεία και ειδικότερα ο αριθµός των επισκεπτών ετησίως (πριν και µετά το 2009), ο αριθµός και το µέγεθος των τουριστικών καταλυµάτων, ο αριθµός άλλων τουριστικών επιχειρήσεων ανά είδος, ο αριθµός των απασχολουµένων στις παραπάνω επιχειρήσεις. Η καταγραφή αυτή θα γίνει µε επιτόπια έρευνα καθώς και µε έρευνα ερωτηµατολογίου σε επαγγελµατίες της περιοχής που θα διεξαχθεί σε ηµέρες “τουριστικής αιχµής” για τους συγκεκριµένους τόπους. Ο αριθµός των ερωτηµατολογίων θα είναι της τάξης των 300 και θα κατανεµηθούν στους 30 τόπους ανάλογα µε τη γενικότερη δυναµικότητά τους.

ii. Στοιχεία της συνδεσιµότητας αυτών των περιοχών µε το κοντινότερο αστικό κέντρο µε τη χρήση Μ.Μ.Μ.

iii. Ειδικότερα δεδοµένα αναφορικά µε την προέλευση των επισκεπτών, τον τρόπο µετακίνησης, τη διάρκεια του ταξιδιού, τη συχνότητα επισκέψεων στους τουριστικούς προορισµούς της περιοχής επιρροής της Εγνατίας Οδού και των Κάθετων Αξόνων, το βαθµό και την αξιοποίηση/αξιολόγηση της χρήσης της Εγνατίας Οδού και των Κάθετων


80

Αξόνων από τους επισκέπτες και τις τοπικές τουριστικές επιχειρήσεις, καθώς και ό,τι άλλο κριθεί απολύτως απαραίτητο κατά την οριστικοποίηση της µεθοδολογίας της έρευνας πεδίου του ΠΕ1 χωρίς να µεταβάλλεται ιδιαίτερα η συνολική διάρκεια του ερωτηµατολογίου. Η έρευνα θα γίνει µε τη χρήση ερωτηµατολογίου που θα απευθύνεται στους επισκέπτες της περιοχής και που θα διεξαχθεί σε ηµέρες “τουριστικής αιχµής” για τους συγκεκριµένους τόπους. Ο αριθµός των ερωτηµατολογίων θα είναι της τάξης των 600 και θα κατανεµηθούν στους 30 τόπους ανάλογα µε τη γενικότερη δυναµικότητά τους.

iv. Η απόσταση και η χρονοαπόσταση των τόπων αυτών από τον (ή τους) πλησιέστερο(ους) κόµβο(ους) της Εγνατίας οδού ή/και των Καθέτων Αξόνων. Η µέτρηση της χρονοαπόστασης θα γίνει ως προς ένα σηµείο-κέντρο της τουριστικής περιοχής. Η µέτρηση της χρονοαπόστασης θα γίνει µε τη µέθοδο του συµπλεούµενου οχήµατος (floating car), όπου κριθεί αναγκαίο.

v. Με βάση τις παραπάνω µετρήσεις, παράγονται χαρτογραφικές απεικονίσεις των ισοχρονικών καµπύλων και της µεταβολής στους σε περιβάλλον GIS, για τουλάχιστον 12 επιλεγµένους τόπους.

Το ΠΕ4 περιλαµβάνει Έκθεση µε την περιγραφή και ανάλυση των αποτελεσµάτων, της µεθοδολογίας συλλογής των δεδοµένων και των βασικών προβληµάτων συνοδευόµενη από τους απαραίτητους πίνακες και χάρτες, σύµφωνα µε τις προδιαγραφές αρχειοθέτησης.

Στο παρόν Μέρος Β δίνεται έμφαση στις μεθοδολογίες, παραδοχές, πηγές άντλησης στοιχείων, διευκρινίσεις αναφορικά με τις επεξεργασίες των πρωτογενών δεδομένων κλπ., ενώ τα αποτελέσματα της επεξεργασίας και ανάλυσης αυτά καθ’ ευατά παρουσιάζονται στο Μέρος Γ (Τεύχος 2), συνθετικά και συνδυαστικά για τις δύο ομάδες Περιφερειών, δηλαδή για το σύνολο των Περιφερειών της Ζώνης IV.


81

Β.2 ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΑ ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

Β.2.1 Δεδομένα επιβατικής και εμπορευματικής κίνησης

Όπως προαναφέρθηκε στο Μέρος Α, στο πλαίσιο της μελέτης έγινε συλλογή και συστηματοποίηση στοιχείων σχετικά με την ετήσια επιβατική και εμπορευματική κίνηση για το σύνολο των μέσων μεταφοράς στις Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης και Κεντρικής Μακεδονίας και με στόχο τη συμβολή στη συμπλήρωση του Δελτίου Αποτελεσμάτων για τη Δείκτη SET06 – Προσπελάσιμα Μέσα Μεταφοράς (ΠΕ 5 της παρούσας μελέτης).

Αναλυτικότερα, καταγράφηκαν δεδομένα σχετικά με τα αεροδρόμια, τους λιμένες και τους σιδηροδρομικούς σταθμούς που βρίσκονται στις Περιφέρειες της Ζώνης Επιρροής της Εγνατίας Οδού και ειδικότερα: (α) τη θέση, (β) την επίσημη κατάταξη ανάλογα με τη σημασία τους, (γ) την επιβατική και εμπορευματική κίνηση και (δ) τη χρονοαπόσταση από τον πλησιέστερο κόμβο της Εγνατίας Οδού ή καθέτου της.

Στο σύνολο της Ζώνης IV υπάρχουν 9 αεροδρόμια και 5 λιμάνια (Πίνακας 1). Δύο αεροδρόμια βρίσκονται στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης (Καβάλα και Αλεξανδρούπολη), ένα στην Κεντρική Μακεδονία (Θεσσαλονίκη), δύο στη Δυτική Μακεδονία (Κοζάνη και Καστοριά), δύο στη Θεσσαλία (Σκιάθος και Αγχίαλος) και δύο στην Ήπειρο (Ιωάννινα και Άκτιο). Σε ό,τι αφορά τη λιμενική υποδομή, δύο λιμάνια βρίσκονται στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Καβάλα και Αλεξανδρούπολη), ένα στην Κεντρική Μακεδονία (Θεσσαλονίκη), ένα στην Ήπειρο (Ηγουμενίτσα και άλλα τρία μικρότερης εμβέλειας Πρέβεζα, Πάργα και Σαγιάδα) και ένα στη Θεσσαλία (Βόλος).

Το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο εξυπηρετεί 16 από τους 24 Νομούς της Ζώνης IV. Οι περιοχές που δεν εξυπηρετούνται είναι η Περιφέρεια Ηπείρου στο σύνολό της και οι Νομοί Καβάλας, Χαλκιδικής, Γρεβενών και Καστοριάς.

Πίνακας Β.1. Μέσα Μεταφοράς στη Ζώνη Επιρροής IV

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΩΔΙΚΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ ΛΙΜΑΝΙΑ ΣΙΔΗΡΟΔΡ.

ΣΤΑΘΜΟΙ Μ.1.1.1 ΕΒΡΟΥ ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗΣ

("Δημόκριτος" - ΚΑΑΛΔ)

Μ.1.1.2 ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ("Μ. Αλέξανδρος"

ΚΑΚΒΑ)

Μ.1.2.1 ΕΒΡΟΥ ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗΣ Μ.1.2.2 ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ Μ.1.2.3 ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΕΡΑΜΩΤΗΣ Μ.1.2.4 ΚΑΒΑΛΑΣ Ν. ΠΕΡΑΜΟΥ Μ.1.3.1 ΕΒΡΟΥ Σ.Σ.

ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗΣ Μ.1.3.2 ΕΒΡΟΥ Σ.Σ.

ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ

Αν. Μακεδονία &

Θράκη

Μ.1.3.3 ΕΒΡΟΥ Σ.Σ. ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ


82


ΣΤΑΘΜΟΙ Μ.1.3.4 ΕΒΡΟΥ ΜΕΘ. Σ.

ΔΙΚΑΙΩΝ Μ.1.3.5 ΕΒΡΟΥ ΜΕΘ. Σ. ΠΥΘΙΟΥ Μ.1.3.6 ΡΟΔΟΠΗΣ Σ.Σ.

ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ Μ.1.3.7 ΞΑΝΘΗΣ Σ.Σ. ΞΑΝΘΗΣ Μ.1.3.8 ΔΡΑΜΑΣ Σ.Σ. ΔΡΑΜΑΣ Μ.2.1.1 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

("Μακεδονία" ΚΑΘΜ)

Μ.2.2.1 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Μ.2.3.1 ΣΕΡΡΩΝ Σ.Σ. ΣΕΡΡΩΝ Μ.2.3.2 ΣΕΡΡΩΝ ΜΕΘ. Σ.

ΠΡΟΜΑΧΩΝΑ Μ.2.3.3 ΚΙΛΚΙΣ Σ.Σ. ΚΙΛΚΙΣ Μ.2.3.4 ΚΙΛΚΙΣ ΜΕΘ. Σ.

ΕΙΔΟΜΕΝΗΣ Μ.2.3.5 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Σ.Σ.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Μ.2.3.6 ΒΕΡΟΙΑΣ Σ.Σ. ΒΕΡΟΙΑΣ Μ.2.3.7 ΒΕΡΟΙΑΣ Σ.Σ.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ Μ.2.3.8 ΝΑΟΥΣΑΣ Σ.Σ. ΝΑΟΥΣΑΣ Μ.2.3.9 ΠΕΛΛΑΣ Σ.Σ. ΕΔΕΣΣΑΣ


Μ.2.3.10 ΠΙΕΡΙΑΣ Σ.Σ. ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Μ.3.1.1 ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

("Αριστοτέλης" ΚΑΚΤΑ)

Μ.3.1.2 ΚΟΖΑΝΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ("Φίλιππος"

ΚΑΚΖΦ)

Μ.3.3.1 ΚΟΖΑΝΗΣ Σ.Σ. ΚΟΖΑΝΗΣ Μ.3.3.2 ΚΟΖΑΝΗΣ Σ.Σ.

ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑΣ


Μ.3.3.3 ΦΛΩΡΙΝΑΣ Σ.Σ. ΦΛΩΡΙΝΑΣ Μ.4.1.1 ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

("Βασιλεύς Πύρρος" ΚΑΙΩΠ)

Μ.4.1.2 ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΠΡΕΒΕΖΑΣ - ΑΚΤΙΟΥ (ΚΑΑΚ)

Μ.4.2.1 ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Μ.4.2.2 ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΠΡΕΒΕΖΑΣ

Ήπειρος

Μ.4.2.3 ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΠΑΡΓΑΣ Μ.5.1.1 ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΒΟΛΟΥ - Ν.

ΑΓΧΙΑΛΟΥ (ΚΑΝΑ)

Θεσσαλία

Μ.5.1.2 ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΣΚΙΑΘΟΥ ("Αλέξανδρος

Παπαδιαμάντης" ΚΑΣΚ)


83


ΣΤΑΘΜΟΙ Μ.5.2.1 ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΒΟΛΟΥ Μ.5.3.1 ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ Σ.Σ. ΒΟΛΟΥ Μ.5.3.2 ΛΑΡΙΣΑΣ Σ.Σ. ΛΑΡΙΣΑΣ Μ.5.3.3 ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ Σ.Σ. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ Μ.5.3.4 ΤΡΙΚΑΛΩΝ Σ.Σ. ΤΡΙΚΑΛΩΝ Μ.5.3.5 ΤΡΙΚΑΛΩΝ Σ.Σ.

ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ

* Τα κριτήρια αξιολόγησης για τον προσδιορισμό των σημαντικότερων αερολιμένων και λιμένων προκύπτουν τόσο από το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο όσο

και από την επιβατική και εμπορευματική κίνηση. Αντίστοιχα τα κριτήρια αξιολόγησης για τον προσδιορισμό των ως άνω σημαντικότερων Σιδηροδρομικών

Σταθμών προς μέτρηση είναι: • Σταθμοί σε αστικά κέντρα άνω των 10.000 κατοίκων

• Μεθοριακοί σταθμοί • Σταθμοί με σημαντική επιβατική κίνηση άνω των 100 προσώπων/ ημέρα

(αντιστοιχεί περίπου σε 30.000 επιβάτες ετησίως), δηλαδή μεμονωμένα για αναχώρηση ή άφιξη, βάσει των στοιχείων επιβατικής κίνησης του Ο.Σ.Ε. που

διέθεσε στην μελετητική ομάδα το Παρατηρητήριο της Ε.Ο.Α.Ε. (βλ. αντίστοιχη Μελέτη 2009)

Τα στοιχεία σχετικά με την επιβατική και την εμπορευματική κίνηση των αερολιμένων προήλθαν από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία και από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας. Αντιθέτως για τη μελέτη της επιβατικής και εμπορευματικής κίνησης των λιμένων επιλέχθηκε να χρησιμοποιηθούν στοιχεία μόνο από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) και όχι τα διαθέσιμα στοιχεία που προέρχονται από την Ένωση Λιμένων Ελλάδας και κατ’ επέκταση από τους Οργανισμούς Λιμένων των αντίστοιχων λιμένων. Η επιλογή αυτή βασίσθηκε στο γεγονός ότι η ΕΛ.ΣΤΑΤ. διαθέτει πληρέστερα και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στοιχεία από ότι οι εκάστοτε Οργανισμοί Λιμένων.

Τα στοιχεία σχετικά με την επιβατική κίνηση των σιδηροδρομικών σταθμών για την χρονική περίοδο 2015-2016 προέρχονται από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε. και για την χρονική περίοδο 2008-2010 από το Παρατηρητήριο της Εγνατίας οδού Α.Ε. (Δελτίο αποτελεσμάτων Δείκτη: SET06 10/2012) και αφορούν τα μηχανογραφημένα – ηλεκτρονικά – online εισιτήρια (δεν περιέχουν στοιχεία επιβατικής κίνησης από χειρογραφημένα εισιτήρια κτλ.), ενώ για την εμπορευματική κίνηση αποκλειστική πηγή των στοιχείων αποτέλεσε η ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε.

Αναλυτικότερα, όσον αφορά τους αερολιμένες τα δεδομένα καταγράφουν την επιβατική και εμπορευματική κίνηση την χρονική περίοδο 2008- 2017. Πιο συγκεκριμένα για την επιβατική κίνηση των αερολιμένων υπάρχουν πλήρη τα στοιχεία για την εν λόγω χρονοσειρά (μόνο τα στοιχεία του έτους 2017 είναι προσωρινά και αφορούν το χρονικό διάστημα Ιανουάριος-Σεπτέμβριος 2017), ενώ για την εμπορευματική κίνηση των αερολιμένων πλήρη στοιχεία υπάρχουν διαθέσιμα μόνο για τα αεροδρόμια Αλεξανδρούπολης, Καβάλας και Θεσσαλονίκης, ενώ για τα υπόλοιπα αεροδρόμια υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα μόνο για τον αερολιμένα των Ιωαννίνων για τα έτη 2008-2010 και για τον αερολιμένα Πρέβεζας-Ακτίου μόνο για τα έτη 2008 και 2014.

Όσον αφορά την εμπορευματική κίνηση των αερολιμένων τα διαθέσιμα στοιχεία σε πλήρη χρονοσειρά αφορούν μόνο τους αερολιμένες Αλεξανδρούπολης, Καβάλας και Θεσσαλονίκης.


84

Τέλος, όσον αφορά τις πτήσεις υπάρχουν πλήρη στοιχεία για την εν λόγω περίοδο2008-2017 (μόνο τα στοιχεία του έτους 2017 είναι προσωρινά και αφορούν το χρονικό διάστημα Ιανουάριος-Σεπτέμβριος 2017).

Επιπλέον, να αναφερθεί ότι δεν ήταν δυνατόν να συλλεχθεί επαρκής πληροφορία για πτήσεις, επιβάτες και εμπορεύματα, ώστε να πραγματοποιηθεί διαχωρισμός αυτών σε εσωτερικού και εξωτερικού. Πιο συγκεκριμένα η ΕΛΣΤΑΤ για την χρονική περίοδο 2008-2017 δεν πραγματοποιεί διαχωρισμό είτε σε πτήσεις είτε σε επιβάτες μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού παρά μόνο για το αεροδρόμιο Αθηνών «Ελ. Βενιζέλος», ενώ η ΥΠΑ πραγματοποιεί διαχωρισμό πτήσεων και επιβατών εσωτερικού – εξωτερικού μόνο για το χρονικό διάστημα 2010-2016. Επίσης, δεν πραγματοποιήθηκε διαχωρισμός επιβατών και πτήσεων σε εσωτερικού και εξωτερικού, ακολουθώντας την πρακτική της προηγούμενης μελέτης του 2009, έτσι ώστε τα στοιχεία να είναι συμβατά και να είναι ευκολότερη και ορθότερη η συνεχής παρακολούθηση των δεικτών. Παρόλα αυτά θεωρήθηκε ορθό για να υπάρχει μια ολοκληρωμένη εικόνα του Δείκτη να εξεταστεί ο διαχωρισμός επιβατών και πτήσεων ενδεικτικά και μόνο για τα έτη 2010 και 2016 για να διαφανούν οι τυχόν τάσεις αυξομειώσεις.

Όσον αφορά τα στοιχεία δυναμικότητας για τους λιμένες που είναι χωροθετημένοι εντός της Ζώνης IV συλλέχθηκαν δεδομένα αναφορικά με τον αριθμό των διακινούμενων επιβατών (επιβιβασθέντες – αποβιβασθέντες) και τον αριθμό των διακινούμενων εμπορευμάτων σε τόνους (φορτωθέντα – εκφορτωθέντα) για την χρονική περίοδο 2008 - 2017.

Πιο συγκεκριμένα, σχετικά με την επιβατική κίνηση περιλαμβάνονται πλήρη δεδομένα για τους περισσότερους λιμένες με εξαίρεση αυτά της Ν. Περάμου, της Πρέβεζας και της Πάργας για τα οποία η ΕΛ.ΣΤΑΤ. δεν διαθέτει στοιχεία. Σημειώνεται, ότι για τα λιμάνια της Πρέβεζας και της Πάργας ούτε και άλλες πηγές (π.χ. Ένωση Λιμένων Ελλάδος), δεν διαθέτουν στοιχεία.

Σχετικά με τα Διακινούμενα Εμπορεύματα ανά Λιμένα» σε τόνους με αναφορά στο σύνολο των εμπορευμάτων για την χρονική περίοδο 2008- 2017, ο πίνακας συμπληρώθηκε με στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για όσο χρόνια υπήρξαν διαθέσιμα στοιχεία. Για τους λιμένες της Ν. Περάμου, Πρέβεζας και Πάργας δεν υπάρχουν διαθέσιμα καθόλου δεδομένα. Ως εκ τούτου η ανάλυση που ακολούθησε αναφέρεται μόνο στους λιμένες Αλεξανδρούπολης, Καβάλας, Κεραμωτής και Ηγουμενίτσας και καταγράφει τη μεταβολή για την χρονική περίοδο 2014-2016

Αναφορικά τέλος με τους σιδηροδρομικούς σταθμούς ο δείκτης καταγράφει την επιβατική και εμπορευματική κίνηση την χρονική περίοδο 2008- 2017. Παρόλα’ αυτά όσον αφορά την επιβατική κίνηση δεν μπορούν να εξαχθούν δόκιμα συμπεράσματα καθότι τα δεδομένα κίνηση είναι ελλειπή, καλύπτουν μόνο συγκεκριμένα έτη και συγκεκριμένους σταθμούς και επιπλέον προέρχονται μόνο από τα μηχανογραφημένα – ηλεκτρονικά – online εισιτήρια (δεν περιέχουν στοιχεία επιβατικής κίνησης από χειρογραφημένα εισιτήρια κτλ).

Όσον αφορά την εμπορευματική κίνηση τα στοιχεία αναφέρονται στους κυριότερους σιδηροδρομικούς σταθμούς της Ζώνης IV και παρουσιάζουν τον αριθμό διακινούμενων εμπορευμάτων σε τόνους και τονοχιλιόμετρα.

Τέλος, να σημειωθεί ότι οι πηγές για τη θέση των λιμένων και αεροδρομίων προέρχονται από τα Περιφερειακά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού των Περιφερειών Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης (ΦΕΚ 1471Β΄/9-10-2003), Κεντρικής Μακεδονίας (218 Β΄/6-2-2004), Δυτικής Μακεδονίας (ΦΕΚ 1472Β΄/9-10-2003), Ηπείρου (ΦΕΚ 1451Β΄/6-10-2003) και


85

Θεσσαλίας (ΦΕΚ 1484 Β΄/10-10-2003), ενώ η κατάταξη των αεροδρομίων προέρχεται από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, ενώ των λιμένων από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.

Στη συνέχεια τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. εισήχθησαν στο Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Χωρικών Δεδομένων του Παρατηρητηρίου, όπου έγινε η στατιστική και γεωγραφική επεξεργασία. Σημειώνεται ότι η βάση δεδομένων του Παρατηρητηρίου ενημερώθηκε και με δεδομένα προγενέστερα της περιόδου 2008-2017, τα οποία προήλθαν από την αντίστοιχη μελέτη που εκπονήθηκε το 2009.

Β.2.2 Μετρήσεις χρονοαποστάσεων

Στο Μέρος Α της παρούσας έκθεσης περιγράφεται αναλυτικά η μεθοδολογία επιλογής των 15 σημείων του δείκτη SET 06, για τα οποία μετρήθηκαν χρονοαποστάσεις ως προς τους πλησιέστερους ανισόπεδους κόμβους της Εγνατίας Οδού. Οι μετρήσεις έγιναν σε 2 Στάδια. Αρχικά μετρήθηκαν τα σημεία με χωρική αναφορά τις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης (Πίνακας Β.2) και εν συνεχεία τα σημεία με χωρική αναφορά τις Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου και Θεσσαλίας (Πίνακας Β.3).

Πίνακας Β.2. Κατάλογος σημείων για τον δείκτη SET 06 (Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης και Κεντρικής Μακεδονίας)





1 Έβρου Αεροδρόμιο Αλεξανδρούπολης Μ.1.1.1 Μ.1.1.1

2


& Θράκη Έβρου Σ.Σ. Ορεστιάδας Μ.1.3.2 Μ.1.3.2

3 Σερρών Σ.Σ. Προμαχώνα Μ.2.3.2 Μ.2.3.2

4 Σερρών Σ.Σ. Σερρών Μ.2.3.1 Μ.2.3.1

5 Κιλκίς Σ.Σ. Κιλκίς Μ.2.3.3 Μ.2.3.3

6


Θεσσαλονίκης Λιμάνι Θεσσαλονίκης Μ.2.2.1 Μ.2.2.1

Πίνακας Β.3. Κατάλογος σημείων για τον δείκτη SET 06 (Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου και Θεσσαλίας)





1 Καστοριάς Αεροδρόμιο Καστοριάς Μ.3.1.1 Μ.3.1.1 2

Δυτική Μακεδονία Φλώρινας Σ.Σ. Φλώρινας Μ.3.3.3 Μ.3.3.3

3 Πρεβέζης Αεροδρόμιο Πρέβεζας Άκτιου Μ.4.1.2 Μ.4.1.2

4 Πρεβέζης Λιμάνι Πρέβεζας Μ.4.2.2 Μ.4.2.2 5

Ήπειρος

Θεσπρωτίας Λιμάνι Ηγουμενίτσας Μ.4.2.1 Μ.4.2.1 6 Λάρισας Σ.Σ. Λάρισας Μ.5.3.2 Μ.5.3.2

7 Μαγνησίας Αεροδρόμιο Βόλου Ν. Αγχιάλου Μ.5.1.1 Μ.5.1.1

8 Μαγνησίας Λιμάνι Βόλου Μ.5.2.1 Μ.5.2.1 9

Θεσσαλία

Μαγνησίας Σ.Σ. Βόλου Μ.5.3.1 Μ.5.3.1


86

Η μέθοδος διεξαγωγής των μετρήσεων που ακολουθήθηκε είναι αυτή όπως περιγράφεται αναλυτικά στην Ενότητα Α.4.2. Προσπάθεια δόθηκε έτσι ώστε τα οδικά τμήματα να είναι κατά το δυνατόν συμβατά με αυτά της μελέτης του 2009. Όπου βεβαίως υπήρξαν νέα ή διαφορετικά τμήματα, δόθηκε νέος 5ψήφιος κωδικός προκειμένου να υπάρχει διαφοροποίηση ως προς τις εργασίες του 2009.

Η εκτέλεση των μετρήσεων, πραγματοποιήθηκε από 2 συνεργία την περίοδο 12/2017 για τις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης και την περίοδο 02/2018 για τις Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου και Θεσσαλίας

Για τη μέτρηση των χρονοαποστάσεων και της εκτίμηση των μέσων ταχυτήτων διαδρομής από τον πλησιέστερο κόμβο της Εγνατίας Οδού ή καθέτου της, χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος του κινούμενου παρατηρητή με πειραματικό όχημα (floating car method – «μέθοδος συμπλεούμενου οχήματος»). Η συλλογή των δεδομένων δυναμικότητας έγινε με τη χρήση απογραφικού δελτίου (βλ. Ενότητα Α.4.2.), ώστε να διευκολυνθεί η έρευνα και κυρίως για να εξασφαλισθεί η ομοιογένεια των δεδομένων.

Oι χρονοαποστάσεις των τόπων ειδικού ενδιαφέροντος από την Εγνατία Οδό ή τους καθέτους προς αυτήν άξονες προκύπτουν από τη σύνθεση των αποτελεσμάτων των μετρήσεων επιμέρους τμημάτων του δικτύου, λαμβάνοντας υπόψη τη φορά προέλευσης των οχημάτων και τις πιθανές εναλλακτικές διαδρομές πρόσβασης στους τόπους ειδικού ενδιαφέροντος.

Οι μετρήσεις πραγματοποιούνται για κάθε διαδρομή και στις δύο κατευθύνσεις, υπό κανονικές συνθήκες κυκλοφορίας, ενώ σε διαδρομές (συνήθως διαμέσου αστικών κέντρων), που συνήθως υπόκεινται σε συνθήκες κυκλοφοριακής συμφόρησης, σε ώρες αιχμής και εκτός αιχμής. Επομένως, κατά την περίοδο των μετρήσεων, σε διαδρομές που υπόκεινται σε συνθήκες συμφόρησης (αστικά κέντρα) έγιναν τέσσερις μετρήσεις για κάθε σύνδεση – δύο κατά τις ώρες αιχμής και δύο κατά τις ώρες μη αιχμής. Στις υπόλοιπες διαδρομές οι μετρήσεις πραγματοποιούνται υπό κανονικές (εκτός αιχμής) συνθήκες κυκλοφορίας.

Ο συνοδηγός του συνεργείου κατέγραφε τα απαραίτητα στοιχεία, χιλιομετρικής απόστασης και χρόνου διαδρομής, όπως και τις πιθανές αιτίες καθυστερήσεων. Στη συνέχεια τα στοιχεία αυτά, καταχωρήθηκαν σε ειδικό έντυπο καταγραφής και υπολογίστηκαν οι συνολικοί χρόνοι διαδρομής και οι αντίστοιχες αποστάσεις από τους πλησιέστερους Ανισόπεδους Κόμβους της Εγνατίας Οδού (το σύνολο των εντύπων καταγραφής παραδίδεται ψηφιακά).

Την παρούσα έκθεση συνοδεύει Τεύχος - Παράρτημα με τα δελτία αποτελεσμάτων των μετρήσεων χρονοαποστάσεων για κάθε έναν από τους τόπους ειδικού ενδιαφέροντος των δεικτών με κωδικό SET 06, 07, 08. Σημειώνεται δε ότι, στα αρχεία έντυπα καταγραφής, οι ονομασίες των φύλλων είναι της μορφής χχχχ_χ_χ. Οι πρώτοι αριθμοί αφορούν την κωδικοποίηση των οδικών τμημάτων π.χ. 5140. Στο δεύτερο κομμάτι η χρήση του γράμματος «μ» υπονοεί τη μετάβαση, ενώ το γράμμα «ε» την επιστροφή του αντίστοιχου οδικού τμήματος. Το τελευταίο κομμάτι, όπου προστίθεται ένα γράμμα Β,Γ, κλπ υποδηλώνει την μέτρηση του αντίστοιχου οδικού τμήματος περισσότερο από μία φορά. Η κωδικοποίηση σε όλα τα φύλλα έχει γίνει με τρόπο ώστε να είναι ομοιόμορφη και σύμφωνη με την παραπάνω περιγραφή. Η προσθήκη των κωδικών «Β», «Γ» κ.τ.λ. γίνεται καθώς στο φύλλο επεξεργασίας excel, δεν είναι δυνατή η ύπαρξη ίδιας ονομασίας σε δύο διαφορετικά φύλλα (sheets).


87

Β.3 ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΖΩΝΩΝ

Β.3.1 Δυναμικότητα αναπτυξιακών ζωνών - Πηγές άντλησης στοιχείων

Κατά την εκπόνηση των εργασιών του ΠΕ 2 έγινε έγγραφη επικοινωνία με την Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης σχετικά με τη χορήγηση στοιχείων δυναμικότητας των θεσμοθετημένων ή/και οργανωμένων επιχειρηματικών περιοχών. Αντίστοιχη επικοινωνία έγινε και με την ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ. ΑΕ που είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση 27 βιομηχανικών περιοχών (ΒΙ.ΠΕ. – ΒΕ.ΠΕ. – ΒΙΟ.ΠΑ.) και Επιχειρηματικών πάρκων (Ε.Π.) στην Ελλάδα. Τα διαθέσιμα στοιχεία που έχουν ληφθεί από την ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ. Α.Ε. περιλαμβάνουν αριθμό εγκατεστημένων επιχειρήσεων, αριθμό ενεργών επιχειρήσεων, αριθμό εργαζομένων σε αυτές, δραστηριότητα επιχειρήσεων (σε γενικές κατηγορίες) καθώς και έκταση 20 υποδοχέων για το σύνολο της Ζώνης IV. Τα δεδομένα αυτά, που αφορούν το έτος 2017, καλύπτουν το σύνολο των 6 ΒΙ.ΠΕ. που έχουν επιλεγεί για την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, 2 από τους 7 υποδοχείς της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, 3 από τις 5 αναπτυξιακές ζώνες (ΒΙ.ΠΕ. και ΒΙ.ΠΑ.) που έχουν επιλεγεί για την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, 2 από τους 3 υποδοχείς της Περιφέρειας Ηπείρου και 3 ΒΙ.ΠΕ. από σύνολο 4 υποδοχέων της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Από τις σχετικές επικοινωνίες προκύπτει ότι δεδομένα για προηγούμενα έτη δεν τηρούνται από την ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ. Α.Ε. και δεν είναι διαθέσιμα ούτε από τα κατά τόπους Επιμελητήρια. Τα δεδομένα για το Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου και τον ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου αποκτήθηκαν από τηλεφωνική επικοινωνία. Σημειώνεται, επίσης, ότι υπάρχουν δύο ζώνες, το ΒΙΟ.ΠΑ. Πτολεμαΐδας και το ΒΙ.ΠΑ. Φαρκαδόνας, για τα οποία ενώ έχουν ιδρυθεί δεν έχουν ενεργοποιηθεί ακόμα.

Ταυτόχρονα έγιναν τηλεφωνικές επικοινωνίες με επιμελητήρια περιφερειακών ενοτήτων και έχουν ληφθεί κατάλογοι επιχειρήσεων που είναι μέλη τους. Το πρόβλημα που προκύπτει είναι ότι κάποιες από τις επιχειρήσεις εντός οργανωμένου υποδοχέα που έχουν έδρα σε άλλη Περιφερειακή Ενότητα από εκείνη που ανήκει η ΒΙ.ΠΕ. δεν εγγράφονται στα μητρώα του επιμελητηρίου της Περιφερειακής Ενότητας της ΒΙ.ΠΕ. αλλά της έδρας της επιχείρησης. Έτσι ο κατάλογος των εγκατεστημένων επιχειρήσεων που δίνεται από τα επιμελητήρια δεν περιλαμβάνει πάντα το σύνολο των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στις ΒΙ.ΠΕ.

Από την έρευνα που έλαβε χώρα στο πλαίσιο της μελέτης, στις Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης και Κεντρικής Μακεδονίας (Στάδιο 2) καταγράφηκαν συνολικά 13 αναπτυξιακές ζώνες από τις οποίες οι 6 αποτελούν θεσμοθετημένους χώρους της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης και οι 7 της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (4 ΒΙ.ΠΕ., μία ΒΙ.ΠΑ., η Ζώνη Καινοτομίας και η Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης). Προκειμένου να συμπληρωθεί ο σχετικός πίνακας (βλ. Μέρος Γ του παρόντος) με δεδομένα δυναμικότητας των αναπτυξιακών ζωνών έγινε έρευνα και στα κατά τόπους Επιμελητήρια (ανά Περιφερειακή Ενότητα), σε ιστότοπους ζωνών αλλά και επιτόπια έρευνα χωρίς όμως να υπάρξουν και πάλι πλήρη δεδομένα. Τα κύρια προβλήματα που παρουσιάστηκαν ήταν:

Δεν ήταν δυνατόν να συμπληρωθούν πλήρως τα δεδομένα που απαιτούνται κυρίως λόγω έλλειψης διαχρονικών στοιχείων ή λόγω κακής μηχανογράφησης.

Συγκεκριμένα για την ΒΙ.ΠΕ. Σερρών ο κατάλογος από το Επιμελητήριο Σερρών αποτελείται από 27 επιχειρήσεις. Από την επιτόπια έρευνα για τη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων βρέθηκε ότι 2 από τις 27 προαναφερόμενες επιχειρήσεις έχουν πλέον κλείσει, ενώ υπάρχει μία που δεν βρίσκεται στον κατάλογο αυτόν. Έτσι, ενώ η ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ. Α.Ε. στο απαντητικό της έγγραφο (αρ. πρωτ. 44086/22-12-2017) αναφέρει αριθμό ενεργών επιχειρήσεων 34, η


88

επιτόπια έρευνα έδειξε ότι υπάρχουν σίγουρα 26 επιχειρήσεις εν λειτουργία. Είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν 34 επιχειρήσεις, αλλά κάποιες να έχουν έδρα σε άλλη Περιφερειακή Ενότητα και να μην είναι εγγεγραμμένες στο Επιμελητήριο Σερρών.

Από την ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ. Α.Ε. δεν δόθηκαν στοιχεία για την Βιομηχανική Περιοχή Κιλκίς. Παρ’ όλα αυτά από το διοικητικό κέντρο της ίδιας της ΒΙ.ΠΕ. δόθηκε έγγραφο που αναφέρει αριθμό εγκατεστημένων και σε λειτουργία επιχειρήσεων (29 επιχειρήσεις). Ταυτόχρονα οι κατάλογοι από το Επιμελητήριο Κιλκίς περιλαμβάνουν 17 επιχειρήσεις. Αυτό συμβαίνει από τη μία επειδή επιχειρήσεις που λειτουργούν στη ΒΙ.ΠΕ. έχουν έδρα σε άλλη Περιφερειακή Ενότητα και είναι εγγεγραμμένες αντίστοιχα σε άλλα Επιμελητήρια (π.χ. Θεσσαλονίκης) και από την άλλη επειδή υπάρχουν εντός ΒΙ.ΠΕ. 2-3 επιχειρήσεις υπό την ίδια εταιρία (π.χ. θυγατρικές κλπ.) που όμως στο μητρώο του Επιμελητηρίου καταγράφονται ως μία. Επίσης αξίζει να αναφέρουμε ότι στην ιστοσελίδα του Επιμελητηρίου Κιλκίς (http://ccikilkis.gr/images/docs/divipek_www_GR.pdf) υπάρχει έντυπο της εταιρίας διαχείρισης (ΔΙ.ΒΙ.ΠΕ.Κ. Α.Ε.) που αναφέρει ότι υπάρχουν συνολικά 23 ανενεργές επιχειρήσεις εντός της ΒΙ.ΠΕ. Έτσι επιλέχθηκε να αναφερθούν 52 επιχειρήσεις ως εγκατεστημένες (29 ενεργές και 23 ανενεργές) και 29 ως λειτουργούσες (στοιχεία του ΔΙ.ΒΙ.ΠΕ.Κ. Α.Ε.).

Αντίστοιχα, στις Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου και Θεσσαλίας (Στάδιο 3) καταγράφηκαν συνολικά 12 αναπτυξιακές ζώνες από τις οποίες οι 5 αποτελούν θεσμοθετημένους χώρους της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, οι 3 της Περιφέρειας Ηπείρου και οι 4 της Περιφέρειας Θεσσαλίας (7 ΒΙ.ΠΕ., 2 ΒΙ.ΠΑ., 1 ΒΙΟ.ΠΑ., το Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου και ο ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου). Τα κύρια προβλήματα που παρουσιάστηκαν ήταν:

Δεν ήταν δυνατόν να συμπληρωθούν πλήρως τα δεδομένα που απαιτούνται κυρίως λόγω έλλειψης διαχρονικών στοιχείων ή λόγω κακής μηχανογράφησης.

Συγκεκριμένα για την ΒΙ.ΠΕ. Πρέβεζας, ο κατάλογος από το Επιμελητήριο Πρέβεζας αποτελείται από 61 επιχειρήσεις, ενώ η ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ. Α.Ε. στο απαντητικό της έγγραφο (αρ. πρωτ. 44086/22-12-2017) αναφέρει αριθμό ενεργών επιχειρήσεων 52. Επειδή είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν κάποιες επιχειρήσεις που ανήκουν στην ευρύτερη περιοχή της ΒΙ.ΠΕ. και όχι εντός των ορίων της έχει επιλεγεί ο αριθμός που δίνει η ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ. Α.Ε.

Για τη ΒΙ.ΠΕ. Φλώρινας η λίστα από το Επιμελητήριο Φλώρινας περιλαμβάνει 17 επιχειρήσεις και το έγγραφο της ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ.Α.Ε. 16. Επιλέχθηκαν τα δεδομένα του Φορέα Διαχείρισης και όχι αυτά του Επιμελητηρίου.

Γενικότερα κατά προτεραιότητα έχουν επιλεγεί τα δεδομένα που δόθηκαν από την ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ. Α.Ε. για τις Αναπτυξιακές Ζώνες που μελετώνται στο παρόν Στάδιο (ακόμα και αν υπάρχουν διαφορές με τα δεδομένα από τα κατά τόπους Επιμελητήρια).

Σχετικά με τη ΒΙ.ΠΕ. Ιωαννίνων, το Επιμελητήριο Ιωαννίνων είχε εκδώσει Επιχειρηματικό Οδηγό βιομηχανιών, βιοτεχνιών και επαγγελματιών εγκατεστημένων στη ΒΙ.ΠΕ. Ιωαννίνων το 2013 όπου αναφέρεται ότι η δυναμικότητα της ΒΙ.ΠΕ. ανέρχεται σε 250 εγκατεστημένες επιχειρήσεις με απασχολούμενο προσωπικό της τάξεως των 5.000 εργαζομένων. Για το 2013 συγκεκριμένα αναφέρεται ότι λειτουργούσαν 150 βιοτεχνικές, βιομηχανικές, εμπορικές και λοιπών επαγγελματικών δραστηριοτήτων επιχειρήσεις και ότι σαράντα (40) ακόμη βρίσκονταν σε διάφορα κατασκευαστικά στάδια. Τα δεδομένα αυτά έχουν εισαχθεί στον Πίνακα 9.

Από την ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ. Α.Ε. δεν δόθηκαν στοιχεία για το Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου. Παρ’ όλα αυτά από το διοικητικό κέντρο του Πάρκου δόθηκαν δεδομένα εγκατεστημένων επιχειρήσεων και αριθμού εργαζομένων για τα έτη από το 2006 έως σήμερα.


89

Λόγω έλλειψης πλήρους χρονοσειρών για το σύνολο των αναπτυξιακών ζωνών, δεν έγιναν υπολογισμοί μεταβολών.


Στο Μέρος Α της παρούσας έκθεσης περιγράφεται αναλυτικά η μεθοδολογία επιλογής των 20 σημείων του δείκτη SET 07 για τα οποία θα μετρήθηκαν χρονοαποστάσεις ως προς τους πλησιέστερους ανισόπεδους κόμβους της Εγνατίας Οδού. Οι μετρήσεις κατ’ αντιστοιχία με το Δείκτη SET06 έγιναν σε 2 Στάδια. Αρχικά μετρήθηκαν τα σημεία με χωρική αναφορά τις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης (Πίνακας Β.4) και εν συνεχεία τα σημεία με χωρική αναφορά τις Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου και Θεσσαλίας (Πίνακας Β.5).

Πίνακας Β.4. Κατάλογος σημείων για τον δείκτη SET 07 (Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης και Κεντρικής Μακεδονίας)





1 Έβρου ΒΙ.ΠΕ. Ορεστιάδας Β.1.2.1 Β.1.1.6 2 Έβρου ΒΙ.ΠΕ. Αλεξανδρούπολης Β.1.1.1 Β.1.1.1 3


& Θράκη Κομοτηνής ΒΙ.ΠΕ. Κομοτηνής Β.1.1.2 Β.1.1.2 4 Σερρών ΒΙ.ΠΕ. Σερρών Β.2.1.5 Β.2.1.5 5 Κιλκίς ΒΙ.ΠΕ. Σταυροχωρίου Κιλκίς Β.2.1.3 Β.2.1.3 6 Κιλκίς Νέα Σάντα (Κιλκίς) Β.2.4.1 Β.2.4.1 7 Θεσσαλονίκης ΒΙ.ΠΕ. Θεσσαλονίκης (Σίνδος) Β.2.1.1 Β.2.1.1 8 Θεσσαλονίκης Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης Β.2.5.1 Β.2.5.1

9 Θεσσαλονίκης Ζώνη καινοτομίας Θεσσαλονίκης Β.2.5.2

10


Πέλλας ΒΙ.ΠΕ. Έδεσσας Β.2.1.2 Β.2.1.2

Πίνακας Β.5. Κατάλογος σημείων για τον δείκτη SET 07 (Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου και Θεσσαλίας)





1 Κοζάνης ΒΙ.ΠΕ. Κοζάνης Β.3.1.2 Β.3.1.2 2 Κοζάνης ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου Β.3.7.1 Β.3.7.1 3 Καστοριάς ΒΙ.ΠΑ. Καστοριάς Β.3.3.1 Β.3.3.1 4


Φλώρινας ΒΙ.ΠΕ. Φλώρινας Β.3.1.1 Β.3.1.1 5 Ιωαννίνων ΒΙ.ΠΕ. Ιωαννίνων Β.4.1.1 Β.4.1.1

6 Ιωαννίνων Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου Β.4.5.1

7

Ήπειρος

Πρεβέζης ΒΙ.ΠΕ. Πρέβεζας Β.4.1.2 Β.4.1.2 8 Λάρισας ΒΙ.ΠΕ. Λάρισας Β.5.1.2 Β.5.1.2

9 Μαγνησίας ΒΙ.ΠΕ. Βόλου (Κεντρική) Β.5.1.3 Β.5.1.3

10

Θεσσαλία

Μαγνησίας ΒΙ.ΠΕ. Βόλου (Παράρτημα) Β.5.1.4 Β.5.1.4

Η καταγραφή και ανάλυση των δεδομένων αποστάσεων και χρόνου, πραγματοποιήθηκε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως ακριβώς και στην περίπτωση των σημείων του Δείκτη SET 06.


90

Β.4 ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΠΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

Β.4.1 Δυναμικότητα τουριστικών τόπων: Πηγές άντλησης στοιχείων - Μεθοδολογικές διευκρινίσεις επεξεργασίας στοιχείων

Για τις ζώνες/τόπους τουριστικού ενδιαφέροντος, και σε ότι αφορά στοιχεία δυναμικότητας καταλυμάτων, αφίξεων, διανυκτερεύσεων και πληρότητας, τα σχετικά κεφάλαι των παραδοτέων των Σταδίων 2 και 3 βασίστηκαν στα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., που είναι διαθέσιμα ανά Δήμο και Περιφερειακή Ενότητα. Σημειώνεται ότι σε πολλές περιπτώσεις η ΕΛ.ΣΤΑΤ. διαθέτει αθροιστικά στοιχεία για περισσότερους από έναν Δήμους (βλ. για παράδειγμα την περίπτωση των Δήμων Γρεβενών και Δεσκάτης, τους οποίους η ΕΛ.ΣΤΑΤ. χειρίζεται ενιαία). Καταγραφή και ανάλυση των στοιχείων δυναμικότητας κλπ. πραγματοποιήθηκε όχι μόνο για τις επιλεγμένες ζώνες τουριστικού ενδιαφέροντος αλλά και για το σύνολο των Δήμων των πέντε Περιφερειών.

Τονίζεται στο σημείο αυτό ότι για τα έτη πριν το 2010, δηλαδή πριν την διοικητική μεταρρύθμιση του προγράμματος «Καλλικράτης», τα δεδομένα της ΕΛ.ΣΤΑΤ. δίνονται σε επίπεδο Δημοτικού Διαμερίσματος (Δ.Δ.) των τότε Καποδιστριακών Δήμων, και μάλιστα «επιλεκτικά». Δηλαδή διατίθενται στοιχεία μόνο για τα Δ.Δ. για τα οποία, σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ., δεν προκύπτει θέμα «στατιστικού απορρήτου». Οι σχετικοί πίνακες των παραδοτέων των Σταδίων 2 και 3 συμπληρώθηκαν με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα, αν και αναγνωρίζεται η αδυναμία σύγκρισης των δεδομένων για έτη 2007-2009 με τα μεταγενέστερα. Στα τελικά αποτελέσματα που περιλαμβάνονται στο παρόν παραδοτέο, όπως και στα Δελτία Αποτελεσμάτων Δεικτών, συναποφασίστηκε με την Επιτροπή Επίβλεψης, για λόγους εγκυρότητας των συγκρίσεων μεταξύ διαφορετικών ετών, να μην συμπεριληφθούν στατιστικά στοιχεία και μεταβολές μεγεθών για τα έτη πριν το 2010.

Όσον αφορά στοιχεία επισκεψιμότητας και εισπράξεων σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, αυτά προέρχονται επίσης από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. Σημειώνεται ότι υπάρχει σχεδόν πλήρης και διαχρονική διαθεσιμότητα αυτών των δεδομένων.

Τα στοιχεία που συλλέχθησαν αφορούν εν γένει την περίοδο από το 2007 έως και το 2016, εκτός από τις περιπτώσεις μη διαθεσιμότητας δεδομένων για συγκεκριμένα έτη, οπότε και γίνεται ειδική μνεία στα επιμέρους παραδοτέα. Η ανάλυση των δεδομένων εκτός από το σύνολο της εξεταζόμενης περιόδου επικεντρώνεται και σε επιμέρους υπο-περιόδους (2007-2010, 2010-2014, 2014-2016 και 2010-2016). Με τον τρόπο αυτό επιχειρείται να εξαχθούν συμπεράσματα για τις επιδράσεις στους τουριστικούς τόπους μετά την ολοκλήρωση και πλήρη λειτουργία της Εγνατίας Οδού.

Για στοιχεία αναφορικά με οικονομικές δραστηριότητες σχετικές με τον τουρισμό εν γένει (που περιλαμβάνουν δηλαδή και άλλες συναφείς με τον τουρισμό δραστηριότητες εκτός των ξενοδοχειακών καταλυμάτων), στοιχεία αντλήθηκαν από το στατιστικό Μητρώο Επιχειρήσεων της ΕΛ.ΣΤΑΤ., αρχικά για τα έτη 2007-2010 (διαθέσιμα κατά τη σύνταξη των παραδοτέων των Σταδίων 2 και 3) και αργότερα κατά την εκπόνηση της μελέτης (Στάδιο 4) για τα έτη 2014-2015. Τα νεότερα δεδομένα ενσωματώθηκαν στο Δελτίο Αποτελέσματος του Δείκτη και επίσης και στο παρόν παραδοτέο.


91

Το στατιστικό Μητρώο Επιχειρήσεων που διαθέτει η ΕΛ.ΣΤΑΤ. αποτελεί μια μέθοδο ομαδοποίησης πληροφοριών που αφορούν τις επιχειρήσεις. Τα στοιχεία του μητρώου βασίζονται σε διοικητικές πηγές και αφορούν στον αριθμό των επιχειρήσεων, στον κύκλο εργασιών (τζίρο) και στην κατανομή τους, ανάλογα με τη νομική μορφή και τις τάξεις μεγέθους μισθωτής απασχόλησης. Περιλαμβάνονται επιχειρήσεις που ασκούν οικονομική δραστηριότητα, η οποία συμβάλλει στη δημιουργία του ΑΕΠ σε αγοραίες τιμές. Περιλαμβάνονται όλες οι μονάδες, οι οποίες ήταν ενεργές έστω και μια ημέρα εντός του έτους αναφοράς και υπέβαλαν εκκαθαριστική δήλωση ΦΠΑ. Τα στοιχεία του στατιστικού μητρώου, από το έτος 2004 και εξής, έχουν ταξινομηθεί σύμφωνα με τη Στατιστική Ταξινόμηση των Κλάδων Οικονομικής Δραστηριότητας (ΣΤΑΚΟΔ 08), η οποία ταυτίζεται με την αντίστοιχη NACE Rev. 2 της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα διαθέσιμα στοιχεία καλύπτουν τη χρονική περίοδο μεταξύ 2000 και 201023.

Τα στοιχεία για τον αριθμό επιχειρήσεων ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας αναφέρονται τόσο σε επίπεδο Νομού (ΠΕ) όσο και σε επίπεδο Δήμου, ενώ ο κύκλος εργασιών (τζίρος) αυτών (σε ευρώ) ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας αναφέρεται σε επίπεδο Νομού (ΠΕ).

Στην παρούσα μελέτη γίνεται επεξεργασία των αναφερόμενων παραπάνω στοιχείων ώστε να παραχθούν αποτελέσματα και να εξαχθούν συμπεράσματα αναφορικά με τις επιχειρήσεις που ασκούν οικονομικές δραστηριότητες σχετικές με τον τουρισμό στις ζώνες τουριστικού ενδιαφέροντος του δείκτη SET08 (και στο σύνολο των Δήμων των πέντε Περιφερειών σε ότι αφορά τον αριθμό επιχειρήσεων). Σημειώνεται ότι τα στοιχεία του μητρώου αναφέρονται σε Καποδιστριακούς Δήμους, από τους οποίους για τις ανάγκες της μελέτης, έγινε αναγωγή σε Καλλικρατικούς. Από τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, ως σχετικοί με τον τομέα του τουρισμού επιλέχθηκαν οι εξής: Θ: Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης και Ρ: Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία 24.

Στον τομέα Θ περιλαμβάνεται η παροχή καταλύματος μικρής διάρκειας και η παροχή πλήρων γευμάτων και ποτών για άμεση κατανάλωση. Η ποσότητα και το είδος των συμπληρωματικών υπηρεσιών που παρέχονται και περιλαμβάνονται στον τομέα αυτό μπορεί να ποικίλλει σημαντικά. Πιο συγκεκριμένα περιλαμβάνεται η παροχή καταλύματος μικρής διάρκειας για επισκέπτες και άλλους ταξιδιώτες, η παροχή καταλύματος μεγαλύτερης διάρκειας για φοιτητές, εργαζόμενους και παρόμοια πρόσωπα. Μερικές μονάδες μπορεί να παρέχουν μόνο κατάλυμα, ενώ άλλες παρέχουν συνδυασμό καταλύματος, γευμάτων και/ή εγκαταστάσεων αναψυχής. Από τον κλάδο αυτόν εξαιρούνται δραστηριότητες που είναι συναφείς με την παροχή καταλύματος μακράς διάρκειας ως κύριας κατοικίας σε εγκαταστάσεις όπως διαμερίσματα, τα οποία, συνήθως, μισθώνονται σε μηνιαία ή ετήσια βάση. Οι δραστηριότητες αυτές ταξινομούνται στη Διαχείριση Ακίνητης Περιουσίας (Τομέας Λ). Σε σχέση με τις υπηρεσίες εστίασης, στον

23 http://www.statistics.gr/documents/20181/306725/A1201_SBR01_MT_AN_00_2010_00_2010_01_F_GR.pdf/cfd33830-f680-4844-abfb-782af95b3492 24 Αναφέρονται ως «τομείς». Πηγή: NACE Rev. 2/ΣΤΑΚΟΔ 08, ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ, Eurostat – Μονάδα 02. Στατιστική διακυβέρνηση, ποιότητα και αξιολόγηση. Διαθέσιμο στο: https://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjm4-Dgt6zYAhVLmbQKHaiiBiIQFggoMAA&url=https%3A%2F%2Fwww.e-forologia.gr%2Fattachments%2Ffiles%2Fnace2help.doc&usg=AOvVaw2cIZ8CReiRkFnqc1ac7OXj (τελευταία πρόσβαση 28.12.2017)


92

κλάδο αυτόν περιλαμβάνονται δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης που παρέχουν πλήρη γεύματα ή ποτά κατάλληλα για άμεση κατανάλωση, είτε παρέχονται σε παραδοσιακά εστιατόρια, σε εστιατόρια αυτοεξυπηρέτησης (self service) ή σε εστιατόρια πώλησης μερίδων φαγητού σε πακέτο (take-away), είτε πρόκειται για μόνιμες ή προσωρινές εγκαταστάσεις, είτε διαθέτουν ή δε διαθέτουν καθίσματα. Καθοριστικό παράγοντα αποτελεί το γεγονός ότι τα παρεχόμενα γεύματα προορίζονται για άμεση κατανάλωση και όχι το είδος των εγκαταστάσεων που τα παρέχει. Εξαιρείται η παρασκευή γευμάτων που δεν προορίζονται για άμεση κατανάλωση, τροφών που δεν παρασκευάστηκαν με σκοπό να καταναλωθούν άμεσα και η παρασκευή έτοιμου φαγητού, το οποίο δε θεωρείται γεύμα (βλέπε κλάδους 10: Βιομηχανία τροφίμων και 11: Ποτοποιία). Εξαιρείται, επίσης, η πώληση τροφίμων τα οποία δεν παρασκευάστηκαν από την ίδια μονάδα (δηλ. δεν είναι ιδίας παραγωγής) και τα οποία δε θεωρούνται γεύμα ή η πώληση τροφίμων, τα οποία δεν προορίζονται για άμεση κατανάλωση (βλέπε τομέα Ζ: Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο).

Στον τομέα Ρ περιλαμβάνεται ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων που ικανοποιούν ποικίλα πολιτιστικά, ψυχαγωγικά και δημιουργικά ενδιαφέροντα για το ευρύ κοινό, περιλαμβανομένων των ζωντανών παραστάσεων, της λειτουργίας μουσειακών χώρων, τυχερών παιχνιδιών, αθλημάτων και δραστηριοτήτων ελεύθερου χρόνου. Πιο συγκεκριμένα περιλαμβάνεται η λειτουργία εγκαταστάσεων και η παροχή υπηρεσιών που αποσκοπούν στην ικανοποίηση των πολιτιστικών και ψυχαγωγικών ενδιαφερόντων των πελατών τους, η παραγωγή και προώθηση, καθώς και η συμμετοχή σε ζωντανές παραστάσεις, εκδηλώσεις ή εκθέσεις που προορίζονται για κοινή θέαση, η παροχή καλλιτεχνικών, δημιουργικών ή τεχνικών δεξιοτήτων για την παραγωγή καλλιτεχνικών προϊόντων και ζωντανών παραστάσεων. Στον ίδιο τομέα περιλαμβάνονται, επίσης, δραστηριότητες βιβλιοθηκών και αρχειοφυλακείων, λειτουργία μουσείων κάθε είδους, βοτανικών και ζωολογικών κήπων, λειτουργία ιστορικών χώρων και δραστηριότητες φυσικών βιότοπων. Περιλαμβάνει, ακόμη, συντήρηση και έκθεση αντικειμένων, χώρων και φυσικών μνημείων ιστορικού, πολιτιστικού ή εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος (π.χ. χώροι παγκόσμιας κληρονομιάς κλπ.), αλλά και η λειτουργία εγκαταστάσεων για τυχερά παιχνίδια, όπως οι χαρτοπαικτικές λέσχες (καζίνο), αιθουσών για παιγνίδια τύχης, όπως το μπίνγκο (bingo), και τερματικών για βιντεοπαιχνίδια, καθώς και η παροχή υπηρεσιών τυχερών παιχνιδιών, όπως οι λαχειοφόρες αγορές (λοταρίες) και η τοποθέτηση στοιχημάτων μακριά από το χώρο τέλεσης αγώνων δρόμου, όπως οι ιπποδρομίες, οι κυνοδρομίες κλπ. (off-track betting). Τέλος περιλαμβάνονται και δραστηριότητες αναψυχής-ψυχαγωγίας, διασκέδασης και αθλητισμού25.

Για τους παραπάνω δύο τομείς (ή «κλάδους» σύμφωνα με το Μητρώο Επιχειρήσεων), συγκεντρώθηκαν σε πίνακα στοιχεία για τον αριθμό επιχειρήσεων ανά Δήμο, Περιφερειακή Ενότητα και Περιφέρεια. Με βάση τα στοιχεία αυτού του πίνακα, συγκροτήθηκε νέος πίνακας (βλ. αναλυτικά Μέρος Γ) που αναφέρεται στις επιλεγμένες ζώνες τουριστικού ενδιαφέροντος. Σημειώνεται ότι, τηρώντας κανόνες εμπιστευτικότητας των στοιχείων, η ΕΛ.ΣΤΑΤ. δεν δημοσιοποιεί αποτελέσματα όταν ο αριθμός των επιχειρήσεων είναι μικρότερος του 4. Έτσι, στους συγκεκριμένους πίνακες αρκετές φορές εμφανίζεται το σύμβολο Χ για τις περιπτώσεις όπου δεν δίνονται δεδομένα από το μητρώο των επιχειρήσεων της ΕΛ.ΣΤΑΤ. Επίσης, έχουν εντοπιστεί Δήμοι για τους οποίους η ΕΛ.ΣΤΑΤ. δεν έχει καθόλου δεδομένα. Στις περιπτώσεις αυτές τα αντίστοιχα κελιά στους πίνακες παραμένουν κενά. Για τις περιπτώσεις αυτές δεν είναι δυνατόν να προκύψουν μεταβολές για συγκεκριμένες χρονικές περιόδους.

25 όπ. παρ.


93

Τα στοιχεία για τον κύκλο εργασιών (τζίρο) των επιχειρήσεων αναφέρονται σε τρέχουσες τιμές. Για λόγους συγκρισιμότητας των στοιχείων μεταξύ των εξεταζόμενων ετών έγινε αποπληθωρισμός του συνολικού τζίρου των επιχειρήσεων με δύο μεθοδολογικές προσεγγίσεις: α) με τη χρήση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΔτΚ) και β) με τη χρήση Δείκτη τιμών παραγωγού στις υπηρεσίες (ΔΤΠΥ) που αναφέρονται στον κλάδο «Καταλύματα και δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης», όπως προκύπτει με βάση την ΑΠΑ κατά κλάδο – τρέχουσες και σταθερές τιμές (Βλ. «Ετήσιοι εθνικοί λογαριασμοί», http://www.statistics.gr/el/statistics/eco)26. Ως έτος βάσης, και στις δύο περιπτώσεις, ορίστηκε το 2007.

Ως προς την πρώτη μεθοδολογική προσέγγιση:

Ο ΔτΚ μετράει το γενικό επίπεδο των τιμών των αγαθών και των υπηρεσιών που προμηθεύεται το μέσο νοικοκυριό. Η κατάρτιση του δείκτη γίνεται με την μέθοδο της «αλυσωτής σύνδεσης». Κάθε έτος επικαιροποιούνται οι συντελεστές στάθμισης του δείκτη και βάση των υπολογισμών είναι ο Δεκέμβριος του προηγούμενου έτους. Για τον υπολογισμό των σταθμίσεων χρησιμοποιούνται τα στοιχεία της πλέον πρόσφατης διαθέσιμης Έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών (ΕΟΠ) επικαιροποιημένα σε τιμές Δεκεμβρίου. Ο ΔτΚ προσαρμοσμένος σε ετήσια βάση, στις πρόσφατες καταναλωτικές δαπάνες των νοικοκυριών τη χώρας εξασφαλίζει την αντιπροσωπευτικότητα των αγαθών και υπηρεσιών που συνθέτουν το «καλάθι αγορών» του μέσου νοικοκυριού27. Το έτος αναφοράς του δείκτη είναι το 2009 (2009=100,0). Είναι πολλές οι περιπτώσεις χρησιμοποίησης του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Σε αυτές περιλαμβάνεται «ο αποπληθωρισμός διάφορων σειρών αξιών και ο υπολογισμός τους σε σταθερές τιμές»28.

26 Επικοινωνία με ΕΛ.ΣΤΑΤ. (11/01/2018) - κ. Κωνσταντίνος Μολφέτας / Διεύθυνση Οικονομικών και Βραχυχρόνιων Δεικτών 27 http://www.statistics.gr/el/statistics?p_p_id=documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG&p_p_lifecycle=2&p_p_state=normal&p_p_mode=view&p_p_cacheability=cacheLevelPage&p_p_col_id=column-1&p_p_col_count=4&p_p_col_pos=1&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_javax.faces.resource=document&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_ln=downloadResources&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_documentID=160883&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_locale=el & http://www.statistics.gr/el/statistics?p_p_id=documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG&p_p_lifecycle=2&p_p_state=normal&p_p_mode=view&p_p_cacheability=cacheLevelPage&p_p_col_id=column-1&p_p_col_count=4&p_p_col_pos=1&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_javax.faces.resource=document&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_ln=downloadResources&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_documentID=277005&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_locale=el 28 http://www.statistics.gr/el/statistics?p_p_id=documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG&p_p_lifecycle=2&p_p_state=normal&p_p_mode=view&p_p_cacheability=cacheLevelPage&p_p_col_id=column-1&p_p_col_count=4&p_p_col_pos=1&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_javax.faces.resource=document&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_ln=downloadResources&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_documentID=114858&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE


94

Ως προς την δεύτερη μεθοδολογική προσέγγιση:

Οι Δείκτες Τιμών Παραγωγού στις Υπηρεσίες (ΔΤΠΥ) έχουν ως σκοπό τη μέτρηση των τριμηνιαίων μεταβολών των τιμών παραγωγού στις υπηρεσίες και την καταγραφή των τάσεων των τιμών, που αντανακλούν τις συνθήκες προσφοράς και ζήτησης στις αγορές υπηρεσιών, για την ανάλυση των πραγματικών μεταβολών στην οικονομία και την παρακολούθηση των πληθωριστικών πιέσεων. Οι ΔΤΠΥ μετρούν τις τιμές των πραγματικών συναλλαγών που αποτυπώνουν την τιμή που εισπράττει ο παραγωγός για υπηρεσίες που πωλούνται πραγματικά στους αγοραστές, περιλαμβάνοντας εκπτώσεις, επιστροφές ή άλλες επιβαρύνσεις. Οι τιμές που συλλέγονται είναι οι βασικές τιμές πώλησης, δηλαδή τιμές χωρίς το ΦΠΑ και παρόμοιους εκπεστέους φόρους που συνδέονται άμεσα με τον κύκλο εργασιών, καθώς και όλους τους άλλους φόρους στα προϊόντα, περιλαμβάνοντας όμως τις τυχόν επιδοτήσεις προϊόντος. Το έτος αναφοράς του δείκτη είναι το 2010 (2010=100,0). Οι δείκτες αυτοί χρησιμοποιούνται ως «εργαλείο που παρέχει χρήσιμη πληροφόρηση για την παρακολούθηση της τάσης των τιμών και ως αποπληθωριστές για τους αντίστοιχους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας του τομέα των υπηρεσιών»29. Μέχρι σήμερα δεν διατίθενται δεδομένα – Δείκτης τιμών παραγωγού για υπηρεσίες στον τομέα του τουρισμού. Ως εκ τούτου, για τις ανάγκες της παρούσας μελέτης, ο δείκτης «κατασκευάζεται» με την αξιοποίηση των δεδομένων για την Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (ΑΠΑ) κατά κλάδο (τρέχουσες / σταθερές τιμές). Προκύπτει έτσι μια χρονοσειρά του δείκτη για τα έτη 2007 έως 2010, που χρησιμοποιείται ως αποπληθωριστής.

Η βασική διαφορά μεταξύ των δύο παραπάνω προσεγγίσεων είναι ότι η χρήση του ΔΤΠΥ αποτελεί μια προσέγγιση από πλευράς παραγωγής, ενώ ο ΔτΚ μια προσέγγιση από πλευράς κατανάλωσης. Ο ΔΤΠΥ όπως υπολογίζεται με βάση την ΑΠΑ για τον κλάδο «Καταλύματα και δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης» αντανακλά με περισσότερο αξιόπιστο τρόπο τις πραγματικές μεταβολές στην παραγωγή υπηρεσιών στον τομέα του τουρισμού. Από την άλλη, η χρήση του ΔτΚ συνιστά μια πιο «σταθερή» (και ευρέως αποδεκτή) προσέγγιση που μπορεί να ακολουθηθεί και στη μελέτη άλλων δεικτών του Παρατηρητηρίου (βλ. π.χ. Δείκτης SET20). Για τους παραπάνω λόγους, η μετατροπή του τζίρου των επιχειρήσεων από τρέχουσες σε σταθερές τιμές λαμβάνει χώρα και με τις δύο παραπάνω μεθοδολογίες. Εντούτοις επιλέγεται, σε συνεννόηση και με την αναθέτουσα αρχή, η ανάλυση των αποτελεσμάτων να γίνει με βάση τα δεδομένα που προκύπτουν από τις επεξεργασίες της

29 http://www.statistics.gr/el/statistics?p_p_id=documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG&p_p_lifecycle=2&p_p_state=normal&p_p_mode=view&p_p_cacheability=cacheLevelPage&p_p_col_id=column-1&p_p_col_count=4&p_p_col_pos=1&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_javax.faces.resource=document&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_ln=downloadResources&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_documentID=114777&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_locale=el & http://www.statistics.gr/el/statistics?p_p_id=documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG&p_p_lifecycle=2&p_p_state=normal&p_p_mode=view&p_p_cacheability=cacheLevelPage&p_p_col_id=column-1&p_p_col_count=4&p_p_col_pos=1&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_javax.faces.resource=document&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_ln=downloadResources&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_documentID=114776&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_0qObWqzRnXSG_locale=el


95

δεύτερης μεθοδολογίας, δηλαδή μετά τη χρήση του ΔΤΠΥ για τις υπηρεσίες τουρισμού βάσει στοιχείων ΑΠΑ για τον συγκεκριμένο κλάδο.

Τέλος, κατά τις εργασίες των Σταδίων 2 και 3 της μελέτης καταρτίστηκε πίνακας που αφορά στη συνδεσιμότητα των επιλεγμένων τουριστικών τόπων / ζωνών με τα αστικά κέντρα μέσω μέσων μαζικής μεταφοράς όπου μπορεί κανείς να ανατρέξει. Συγκεκριμένα: Έγινε καταγραφή των μέσων μαζικής μεταφοράς αλλά και της συχνότητας των δρομολογίων που συνδέουν τα κέντρα των ζωνών με τα κοντινότερα αστικά τους κέντρα. Καταγράφηκαν συνδέσεις με τρένο, αστικό και υπεραστικό λεωφορείο. Επίσης, προς διευκόλυνση της επεξεργασίας και προσδιορισμό του κοντινότερου αστικού κέντρου, σημειώθηκαν και οι χιλιομετρικές αποστάσεις (μετρημένες από το google). Οι κύριες πηγές συλλογής δεδομένων ήταν η ιστοσελίδα της ΤΡΑΙΝΟΣΕ (https://tickets.trainose.gr/dromologia/), οι ιστοσελίδες των γραμμών υπεραστικών λεωφορείων ανά Περιφερειακή Ενότητα και ενημερωτικές ιστοσελίδες (www.ioanninavoice.gr και www.dhmosktzoumerkwn.gr). Για τη συμπλήρωση των σχετικών πινάκων έγιναν και τηλεφωνικές επικοινωνίες με τα κατά τόπους πρακτορεία των ΚΤΕΛ.

Προκειμένου να είναι δυνατόν να αξιολογηθεί συνολικά η συνδεσιμότητα των ζωνών/τόπων τουριστικού ενδιαφέροντος σε σχέση με τα κοντινότερα και σημαντικότερα αστικά τους κέντρα δημιουργήθηκε ένα σύστημα βαθμολόγησης. Σύμφωνα με αυτό, η σχέση κάθε ζώνης με αστικό κέντρο βαθμολογείται για κάθε ένα από τα τρία μέσα μαζικής μεταφοράς (τρένο, υπεραστικό λεωφορείο και αστικό λεωφορείο) ανάλογα με τη συχνότητα των δρομολογίων τους. Δίνονται 1 βαθμός για χαμηλή συχνότητα, 2 βαθμοί για μέση και 3 ή 4 βαθμοί για υψηλή συχνότητα δρομολογίων. Η σύνδεση μέσω αστικού λεωφορείου κρίνεται ως υψηλή (λόγω υψηλής συχνότητας δρομολογίων) οπότε και δίνονται 4 βαθμοί. Οι βαθμοί που συγκεντρώνει κάθε ζώνη σε σχέση με κάθε αστικό κέντρο που μελετήθηκε αθροίζονται στο τέλος. Έτσι προκύπτουν συμπεράσματα και είναι δυνατόν να συγκριθούν τόσο οι ζώνες μεταξύ τους όσο και σε σχέση με τη συνδεσιμότητα εντός αυτών. Επιχειρήθηκε μάλιστα μια συνολική ιεραρχική κατάταξη των ζωνών βάσει των αποτελεσμάτων συνδεσιμότητάς τους με μέσα μαζικής μεταφοράς (προσέγγιση βαθμού συνδεσιμότητας: υψηλός, μεσαίος, χαμηλός).

Β.4.2 Τροποποίηση επιλεγμένων ζωνών τουριστικού ενδιαφέροντος

Τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. που αφορούν στη δυναμικότητα των τουριστικών τόπων για την περίοδο 2010-2016 και συγκεκριμένα τα στοιχεία για τις αφίξεις, τις διανυκτερεύσεις και την πληρότητα των τουριστικών καταλυμάτων, όπως ήδη αναφέρθηκε σε ορισμένες περιπτώσεις δίνονται κατά ενότητες Καλλικρατικών Δήμων (σύνολο περισσότερων του ενός Δήμου). Το γεγονός αυτό οδήγησε στην αναγκαιότητα τροποποίησης ορισμένων εκ των ζωνών τουριστικού ενδιαφέροντος στις4 από τις 5 Περιφέρειες της Ζώνης IV (εξαίρεση αποτελεί η Θεσσαλία), σε σχέση με αυτές που προσδιορίστηκαν στο ΠΕ 1 της μελέτης. Η τροποποίηση αυτή, που κρίθηκε αναγκαία για την εγκυρότερη κατά το δυνατό παρουσίαση των αποτελεσμάτων, φαίνεται στον Πίνακα Β.6. Με κόκκινο χρώμα σημειώνονται οι ζώνες στις οποίες επήλθαν αλλαγές.


96

Πίνακας Β.6. Νέες ζώνες τουριστικού ενδιαφέροντος και κωδικοί αυτών



ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΗΜΟΙ Κωδικός μελέτης

2009


2017

1 Βόρειος Έβρος Σουφλί-Διδυμότειχο-Ορεστιάδα

Δήμοι Σουφλίου, Διδυμοτείχου και

Ορεστιάδας

Τ.1.6.1

2 Αλεξανδρούπολη

πόλη Αλεξανδρούπολης,

παραθαλάσσια ζώνη και Δέλτα Έβρου

Δήμος Αλεξανδρούπολης

Τ.1.6.2

3 Ξάνθη - Σταυρούπολη

πόλη Ξάνθης, τόπος φυσικού κάλλους και οικισμοί τουριστικού


Δήμοι Ξάνθης και Μύκης

Τ.1.6.3

4 Κομοτηνή - Μαρώνεια -

Ίασμος

πόλη Κομοτηνής, τόπος φυσικού

κάλλους και παραθαλάσσια ζώνη

Δήμοι Κομοτηνής, Μαρώνειας -

Σαπών και Ιάσμου

Τ.1.6.4

5 Καβάλα

πόλη Καβάλας, παραθαλάσσια ζώνη

και αρχαιολογικός χώρος Φιλίππων

Δήμος Καβάλας

Τ.1.6.5

6 Δράμα - Παρανέστι

πόλη Δράμας, τόπος φυσικού κάλλους και οικισμοί τουριστικού


Δήμοι Δράμας, Δοξάτου και Παρανεστίου

Τ.1.6.6

7 Παγγαίο - Μουσθένη

τόπος φυσικού κάλλους Δήμος Παγγαίου

Τ.1.6.7

8 Ζώνη Λίμνης Κερκίνης

τόπος φυσικού κάλλους

Δήμοι Σιντικής και Ηράκλειας

Τ.2.6.1

9


& Θράκη

Σέρρες - Αμφίπολη - Αλιστράτη

πόλη Σερρών και χιονοδρομικό Λαϊλιά, αρχαιολογικός χώρος

- μουσείο, τόπος φυσικού κάλλους

Δήμοι Σερρών, Αμφίπολης,

Βισαλτίας και Ν. Ζίχνης

Τ.2.6.2

10 Θεσσαλονίκη πόλη Θεσσαλονίκης Δήμοι

Θεσσαλονίκης και Παύλου Μελά

Τ.2.6.3

11 Κιλκίς πόλη Κιλκίς Δήμος Κιλκίς

Τ.2.6.4

12


Ζώνη Ασπροβάλτας παραθεριστική ζώνη

Δήμοι Βόλβης, Λαγκαδά και Αριστοτέλη

Τ.2.6.5


97




2009


2017

13 Σιθωνία παραθεριστική ζώνη Δήμος Σιθωνίας

Τ.2.6.6

14 Πολύγυρος πόλη Πολυγύρου Δήμος Πολυγύρου

Τ.2.6.7

15 Καλλικράτεια - Νέα Μουδανιά παραθεριστική ζώνη Δήμος Νέας

Προποντίδας

Τ.2.6.8

16 Κασσάνδρα παραθεριστική ζώνη Δήμος Κασσάνδρας

Τ.2.6.9

17 Βέροια - Αλεξάνδρεια

πόλη Βέροιας και Αλεξάνδρεια

Δήμοι Βέροιας και Αλεξάνδρειας

Τ.2.6.10

18 Νάουσα πόλη Νάουσας Δήμος Νάουσας

Τ.2.6.11

19

Έδεσσα και Χιονοδρομικό

κέντρο Καϊμακτσαλάν -

Άγιος Αθανάσιος

πόλη Έδεσσας και Χιονοδρομικό κέντρο Καϊμακτσαλάν - Άγιος

Αθανάσιος

Δήμος Έδεσσας

Τ.2.6.12

20 Λουτρά Πόζαρ - Αριδαία

τόπος φυσικού κάλλους Δήμος Αλμωπίας

Τ.2.6.13

21 Κατερίνη πόλη Κατερίνης και

παραθεριστική ζώνη Κατερίνης

Δήμος Κατερίνης

Τ.2.6.14

22 Ζώνη Λιτοχώρου - Λεπτοκαριάς - Ν.

Πόρων παραθεριστική ζώνη Δήμος Δίου -

Ολύμπου

Τ.2.6.15

23 Χιονοδρομικό

κέντρο Βασιλίτσας - Δεσκάτη

ζώνη φυσικού κάλλους και ορεινού τουρισμού,

πόλη και ευρύτερη περιοχή Γρεβενών

Δήμοι Γρεβενών και Δεσκάτης

Τ.3.6.1

24 Καστοριά - Δισπηλιό - Νεστόριο

ζώνη Νεστορίου, πόλης Καστοριάς και

αρχαιολογικού χώρου Δισπηλιού

Δήμοι Καστοριάς και Ορεστίδος, Νεστορίου

Τ.3.6.2

25


Κοζάνη - Σέρβια - Βελβεντός

ζώνη πόλης Κοζάνης και περιοχών Σερβίων και

Βελβεντού

Δήμοι Κοζάνης και Σερβίων-Βελβεντού

Τ.3.6.3


98




2009


2017

26 Νυμφαίο οικισμός και περιοχή Νυμφαίου Δήμος Αμυνταίου Τ.3.6.4

27 Φλώρινα πόλη και περιοχή Φλώρινας Δήμος Φλώρινας Τ.3.6.5

28 Πρέσπες ζώνη φυσικού κάλλους Δήμος Πρεσπών Τ.3.6.6

29 Ζώνη Πάργας - Πρέβεζας και

Αμβρακικού Κόλπου

παραθεριστική ζώνη, πόλεις Άρτας και Πρέβεζας, τόπος φυσικού κάλλους

Δήμοι Πρέβεζας και Ζηρού, Πάργας,

Αρταίων, Νικολάου Σκουφά

Τ.4.6.1

30 Ζώνη Ηγουμενίτσας - Συβότων

πόλη Ηγουμενίτσας και παραθεριστική ζώνη

Συβότων Δήμος Ηγουμενίτσας

Τ.4.6.2

31 Τζουμέρκα



Δήμοι Βορείων Τζουμέρκων,

Κεντρικών Τζουμέρκων και

Γεωργίου Καραϊσκάκη

Τ.4.6.3

32 Ζαγοροχώρια σύνολο οικισμών


Δήμος Ζαγορίου

Τ.4.6.4

33 Κόνιτσα Κόνιτσα και λοιποί ορεινοί οικισμοί Δήμος Κόνιτσας

Τ.4.6.5

34 Ιωάννινα πόλη και ευρύτερη περιοχή Ιωαννίνων Δήμος Ιωαννίνων

Τ.4.6.6

35

Ήπειρος

Μέτσοβο Μέτσοβο και λοιποί ορεινοί οικισμοί Δήμος Μετσόβου Τ.4.6.7

36 Καρδίτσα πόλη και ευρύτερη περιοχή Καρδίτσας Δήμος Καρδίτσας Τ.5.6.1

37 Λίμνη Πλαστήρα



Δήμος Λίμνης Πλαστήρα

Τ.5.6.2

38 Τρίκαλα πόλη και ευρύτερη περιοχή Τρικάλων Δήμος Τρικκαίων

Τ.5.6.3

39 Ζώνη Μετεώρων - Ελάτης - Περτουλίου



Δήμοι Καλαμπάκας, Πύλης

Τ.5.6.4

40 Λάρισα πόλη και ευρύτερη περιοχή Λάρισας Δήμος Λαρισαίων Τ.5.6.5

41

Θεσσαλία

Ζώνη Κόκκινου Νερού - Αγιόκαμπου παραθεριστική ζώνη Δήμος Αγιάς

Τ.5.6.6


99




2009


2017

42 Βόλος πόλη Βόλου, ορεινοί

οικισμοί και παραθεριστική ζώνη

Δήμος Βόλου

Τ.5.6.7

43 Πήλιο σύνολο οικισμών


Δήμοι Ζαγοράς - Μουρεσίου, Νότιου

Πηλίου

Τ.5.6.8


Στο Μέρος Α της παρούσας έκθεσης περιγράφεται αναλυτικά η μεθοδολογία επιλογής των 32 σημείων του δείκτη SET 08 για τα οποία θα μετρήθηκαν χρονοαποστάσεις ως προς τους πλησιέστερους ανισόπεδους κόμβους της Εγνατίας Οδού. Οι μετρήσεις κατ’ αντιστοιχία με τις μετρήσεις των σημείων που αναφέρονταν στους Δείκτες SET06 και SET07 έγιναν σε 2 Στάδια. Αρχικά μετρήθηκαν τα σημεία με χωρική αναφορά τις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης (Πίνακας Β.7) και εν συνεχεία τα σημεία με χωρική αναφορά τις Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου και Θεσσαλίας (Πίνακας Β.8). Η διαφοροποίηση έγκειται στο ότι κάποιοι τόποι από το σύνολο των Περιφερειών θεωρήθηκαν ως θερινοί προορισμοί και για να συμβαδίζουν και με την έρευνα ερωτηματολογίου στους τόπους αυτούς (βλ. Τεύχος 3) οι μετρήσεις χρονοαποστάσεων που αφορούσαν αυτούς τους τόπους εξαιρέθηκαν από τις αρχικές μετρήσεις και πραγματοποιήθηκαν τον Ιούλιο2018 (Πίνακας Β.9).

Πίνακας Β.7 Κατάλογος σημείων για τον δείκτη SET 08 (Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης και Κεντρικής Μακεδονίας) - (χειμερινοί προορισμοί)


ΣΗΜΕΙΟ ΜΕΤΡΗΣΗΣ (ΤΟΠΟΣ / ΖΩΝΗ

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ)





1 Ξάνθης Ξάνθη κέντρο πόλης (Ξάνθης – Σταυρούπολης) Τ.1.2.11 Τ.1.2.11 Τ.1.6.3

2

Αν. Μακεδονία &

Θράκη Ξάνθης Μουσθένη (Παγγαίου – Μουσθένης) Τ.1.3.17 Τ.1.3.17 Τ.1.6.7

3 Σερρών Σέρρες κέντρο πόλης

(Σερρών – Αμφίπολης – Αλιστράτης)

Τ.2.2.1 Τ.2.2.1 Τ.2.6.2

4 Σερρών Σπήλαιο Αλιστράτης

(Σερρών – Αμφίπολης – Αλιστράτης)

Τ.2.3.5 Τ.2.3.5 Τ.2.6.2

5 Σερρών Λίμνη Κερκίνη (Λίμνης Κερκίνης) Τ.2.3.1 Τ.2.3.1 Τ.2.6.1

6 Σερρών Άγγιστρο (Λίμνης Κερκίνης) Τ.2.3.2 Τ.2.3.2 Τ.2.6.1

7 Κιλκίς Κιλκίς κέντρο πόλης (Κιλκίς) Τ.2.2.11 Τ.2.2.11 Τ.2.6.4

8


Χαλκιδικής Πολύγυρος κέντρο πόλης (Πολυγύρου) Τ.2.2.14 Τ.2.2.14 Τ.2.6.7


100


ΣΗΜΕΙΟ ΜΕΤΡΗΣΗΣ (ΤΟΠΟΣ / ΖΩΝΗ

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ)





9 Πέλλας

Έδεσσα κέντρο πόλης (Έδεσσας και

Χιονοδρομικού κέντρου Καϊμακτσαλάν - Άγιου

Αθανασίου)

Τ.2.2.24 Τ.2.2.24 Τ.2.6.12

10 Πέλλας

Χιονοδρομικό κέντρο Καϊμακτσαλάν – Άγιος

Αθανάσιος (Έδεσσας και

Χιονοδρομικού κέντρου Καϊμακτσαλάν - Άγιου

Αθανασίου)

Τ.2.3.28 Τ.2.3.28 Τ.2.6.12

11 Πέλλας Λουτρά Πόζαρ

(Λουτρών Πόζαρ – Αριδαίας)

Τ.2.3.26 Τ.2.3.26 Τ.2.6.13

Πίνακας Β.8. Κατάλογος σημείων για τον δείκτη SET 08 (Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου

και Θεσσαλίας) – (χειμερινοί προορισμοί)


ΣΗΜΕΙΟ ΜΕΤΡΗΣΗΣ

(ΤΟΠΟΣ / ΖΩΝΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ)





1 Καστοριάς

Δησπηλιό (Καστοριά – Δησπηλιό- Νεστόριο)

Τ.3.1.7 Τ.3.1.7 Τ.3.6.2

2 Καστοριάς

Καστοριά- κέντρο πόλης

(Καστοριά – Δισπηλιό – Νεστόριο)

Τ.3.2.6 Τ.3.2.6 Τ.3.6.2

3 Φλώρινας Νυμφαίο Τ.3.2.4 Τ.3.2.4 Τ.3.6.4

4 Φλώρινας Φλώρινα κέντρο πόλης Τ.3.2.3 Τ.3.2.3 Τ.3.6.5

5


Φλώρινας Πρέσπες Τ.3.3.3 Τ.3.3.3 Τ.3.6.6

6 Ιωαννίνων Μέτσοβο Τ.4.2.32 Τ.4.2.32 Τ.4.6.7

7 Ήπειρος

Ιωαννίνων Ζαγοροχώρια

Τ.4.2.2 έως

Τ.4.2.22, Τ.4.2.2.27, Τ.4.2.2.29, Τ.4.2.2.30

Τ.4.6.6 Τ.4.6.4

8 Καρδίτσας Καρδίτσα- κέντρο πόλης Τ.5.2.4 Τ.5.2.4 Τ.5.6.1

9

Θεσσαλία

Τρικάλων Τρίκαλα- κέντρο πόλης Τ.5.2.1 Τ.5.2.1 Τ.5.6.3


101









10 Λάρισας Λάρισα-κέντρο πόλης Τ.5.2.6 Τ.5.2.6 Τ.5.6.5

11 Μαγνησίας Βόλος-κέντρο πόλης Τ.5.2.14 Τ.5.2.14 Τ.5.6.7

Πίνακας Β.9. Κατάλογος σημείων για τον δείκτη SET 08 (Περιφέρειες Ζώνης IV) – (θερινοί

προορισμοί)









1 Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης

Έβρου

Αλεξανδρούπολη παραθεριστική

ζώνη (Αλεξανδρούπολης)

Τ.1.2.1, Τ.1.1.2, Τ.1.3.1

Τ.1.6.2 Τ.1.6.2

3

Σερρών

Αμφίπολη (Σερρών – Αμφίπολης –

Αλιστράτης) Τ.2.1.3 Τ.2.1.3 Τ.2.6.2

3

Θεσσαλονίκης

Ασπροβάλτας παραθεριστική

ζώνη (Ασπροβάλτας)

Τ.2.4.2 Τ.2.4.2 Τ.2.6.5

4

Χαλκιδικής

Κασσάνδρα παραθεριστική

ζώνη (Κασσάνδρας)

Τ.2.4.4 Τ.2.4.4 Τ.2.6.9

5

Χαλκιδικής

Σιθωνία παραθεριστική ζώνη (Σιθωνίας)

Τ.2.4.5 Τ.2.4.5 Τ.2.6.6

6

Κατερίνης

Παραθριστική ζώνη Λιτοχώρου-Λεπτοκαριάς- Ν.

Πόροι (Λιτοχώρου - Λεπτοκαριάς - Ν.

Πόρων)

Τ.2.4.7, Τ.2.4.8, Τ.2.4.9 Τ.2.6.14 Τ.2.6.14

7

Κεντρικής Μακεδονίας

Πρεβέζης Πρέβεζα παραθαλάσσια

ζώνη (Ζώνη Πάργας - Πρέβεζας

και Αμβρακικού

Τ.4.4.3 Τ.4.4.3 Τ.4.6.1


102









Κόλπου)

8

Πρεβέζης

Πάργα κέντρο πόλης (Ζώνη

Πάργας - Πρέβεζας και Αμβρακικού

Κόλπου) Τ.4.2.48 Τ.4.4.3 Τ.4.6.1

9

Άρτης

Άρτα κέντρο πόλης (Ζώνη Πάργας -

Πρέβεζας και Αμβρακικού

Κόλπου) Τ.4.2.51 Τ.4.2.51 Τ.4.6.1

10

Άρτης

Υγροβιότοπος Αμβρακικού

κόλπου (Ζώνη Πάργας - Πρέβεζας

και Αμβρακικού Κόλπου) Τ.4.3.25 Τ.4.3.25 Τ.4.6.1

Η καταγραφή και ανάλυση των δεδομένων αποστάσεων και χρόνου, πραγματοποιήθηκε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως ακριβώς και στην περίπτωση των σημείων των Δεικτών SET 06 και SET 07.


103

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ Ινστιτούτο ΣΕΤΕ, 2017, «Η χωρική οργάνωση και ανάπτυξη του τουρισμού μέσα από την

ανάλυση και αξιολόγηση των υπό διαδικασία θεσμοθέτησης νέων Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων», β’ παραδοτέο, Διαθέσιμο στο: http://www.insete.gr/el-gr/Dashboard/Μελέτες-IΝΣΕΤΕ/Χωροταξία-και-Περιβάλλον (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Παρατηρητήριο – ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε., 2015α, «Εγνατία Οδός και χωρική διάρθρωση των περιοχών τουρισμού», Διαθέσιμο στο:

http://observatory.egnatia.gr/reports/2015/Obs_EO_tourism_report_2015mar.pdf (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Παρατηρητήριο – ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε., 2015β, «Μελέτη επιδράσεων της Εγνατίας Οδού στη ΝΑ Ευρώπη: διατροπικότητα των μεταφορών, πολυκεντρική χωρική ανάπτυξη και διασυνοριακή εδαφική συνεργασία», Διαθέσιμο στο:

http://observatory.egnatia.gr/06_extras/6_4_reports.htm (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Παρατηρητήριο – ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε., 2013, «Σύνταξη Εκθέσεων Χωρικών Επιδράσεων. ΠΕ-5 - 2η Έκθεση Χωρικών Επιδράσεων», στο πλαίσιο της σύμβασης ‘Παροχή υπηρεσιών Συμβούλου Χωροτάκτη για την συνθετική επεξεργασία και αξιολόγηση των χωρικών επιδράσεων της Εγνατίας Οδού και των Καθέτων Αξόνων (κωδ. αναφ. 5140)’, Διαθέσιμο στο: http://observatory.egnatia.gr/reports/2014/2nd_impacts_report_2013.pdf (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Παρατηρητήριο – ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε., 2009, «Εκτίμηση της επίδρασης της Εγνατίας Οδού και των καθέτων αξόνων στην πολυκεντρική χωρική ανάπτυξη της ζώνης επιρροής τους», Διαθέσιμο στο: http://observatory.egnatia.gr/reports/2009/polycentricity_report.pdf (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Παρατηρητήριο – ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε., 2005, «Εγνατία Οδός και προσπελασιμότητα», Κείμενο Εργασίας, Διαθέσιμο στο: http://observatory.egnatia.gr/papers/accessibility.pdf (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

ΥΠΕΚΑ, 2013α, «Σύνοψη πορισμάτων της Έκθεσης Αξιολόγησης» στο πλαίσιο της μελέτης ‘Αξιολόγηση, Αναθεώρηση και Εξειδίκευση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας’, Διαθέσιμο στο: http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=514&language=el-GR (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

ΥΠΕΚΑ, 2013β, «Σύνοψη πορισμάτων της Έκθεσης Αξιολόγησης» στο πλαίσιο της μελέτης ‘Αξιολόγηση, Αναθεώρηση και Εξειδίκευση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης’, Διαθέσιμο στο:


104

http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=514&language=el-GR (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

ΥΠΕΚΑ, 2013γ, «Σύνοψη πορισμάτων της Έκθεσης Αξιολόγησης» στο πλαίσιο της μελέτης ‘Αξιολόγηση, Αναθεώρηση και Εξειδίκευση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας’, Διαθέσιμο στο: http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=514&language=el-GR (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

ΥΠΕΚΑ, 2013δ, «Σύνοψη πορισμάτων της Έκθεσης Αξιολόγησης» στο πλαίσιο της μελέτης ‘Αξιολόγηση, Αναθεώρηση και Εξειδίκευση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Θεσσαλίας’, Διαθέσιμο στο: http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=514&language=el-GR (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

ΥΠΕΚΑ, 2013ε, «Σύνοψη πορισμάτων της Έκθεσης Αξιολόγησης» στο πλαίσιο της μελέτης ‘Αξιολόγηση, Αναθεώρηση και Εξειδίκευση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Ηπείρου’, Διαθέσιμο στο: http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=514&language=el-GR (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ (κατά χρονολογική σειρά) Π.Δ. 19/10/1978 «Περί χαρακτηρισμού ως Παραδοσιακών Οικισμών τινών του Κράτους και

καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων αυτών» (ΦΕΚ 594Δ/13.11.1978), Διαθέσιμο στο: http://listedmonuments.culture.gr/fek.php?ID_FEKYA=7037 (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Ν. 2742/1999 «Χωροταξικός σχεδιασμός και αειφόρος ανάπτυξη & άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 207Α/07.10.1999), Διαθέσιμο στο: http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=S%2fiw8LI060s%3d&tabid=323&language=el-GR (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Αριθμ. 25301 απόφαση «Έγκριση Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Ηπείρου» (ΦΕΚ 1451Β/06.10.2003), http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=8HYO7c1xuaM%3d&tabid=514&language=el-GR (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Αριθμ. 29310 απόφαση «Έγκριση Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης» (ΦΕΚ 1471Β/09.10.2003), Διαθέσιμο στο: http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=qP49Hqs%2fdXE%3d&tabid=514&language=el-GR (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Αριθμ. 26295 απόφαση «Έγκριση Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας» (ΦΕΚ 1472Β/09.10.2003), Διαθέσιμο στο: http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=IpCW3DSiFYs%3d&tabid=514&language=el-GR (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)


105

Αριθμ. 25292 απόφαση «Έγκριση Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Θεσσαλίας» (ΦΕΚ 1484Β/10.10.2003), Διαθέσιμο στο: http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=9gBpAI7LloI%3d&tabid=514&language=el-GR (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Αριθμ. 674 απόφαση «Έγκριση Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας» (ΦΕΚ 218Β/06.02.2004), Διαθέσιμο στο: http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=yYzYBUZSL%2bM%3d&tabid=514&language=el-GR (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Αριθμ. 6876/4871 απόφαση «Έγκριση του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης» (ΦΕΚ 128Α/03.07.2008), Διαθέσιμο στο: http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=znJpFQj917U%3d&tabid=513&language=el-GR (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Αριθμ. 11508 απόφαση «Έγκριση ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τη βιομηχανία και της στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων αυτού» (ΦΕΚ 151ΑΑΠ/13.04.2009), Διαθέσιμο στο: http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=5WV7YAFLsTM%3d&tabid=513 (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Αριθμ. 51949/2010 Υπουργική απόφαση για την «Παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρμογής του Γενικού των Ειδικών και των Περιφερειακών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης» (ΦΕΚ 1925Β/13.12.2010), Διαθέσιμο στο: www.et.gr (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Αριθμ. 67659 απόφαση «Έγκριση τροποποίησης Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό και της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αυτού» (ΦΕΚ 3155Β/12.12.2013), Διαθέσιμο στο: http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=AMZhRHJon1E%3d&tabid=367&language=el-GR (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

ΛΟΙΠΕΣ ΠΗΓΕΣ Παρατηρητήριο Εγνατίας Οδού, http://observatory.egnatia.gr/ (τελευταία πρόσβαση

13.11.2017)

ΕΤΒΑ – Επιχειρηματικά και Βιομηχανικά Πάρκα, https://www.etvavipe.gr/ (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

ΕΛΣΤΑΤ – Ελληνική Στατιστική Αρχή, http://www.statistics.gr/ (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

ΕΚΒΥ – Εθνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων, http://www.ekby.gr/ (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Επιμελητήριο Έβρου, http://evroschamber.gr/memberpages (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Επαγγελματικό και Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Ροδόπης, http://www.everodopi.gr/ (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)


106

Επιμελητήριο Ξάνθης, http://www.ebex.gr/ (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Επιμελητήριο Δράμας, http://www.dramanet.gr/drama/shared/index.jsp?context=101 (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Επιμελητήριο Καβάλας, https://www.kcci.gr/ (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, http://www.ebeth.gr/ (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Επιμελητήριο Πέλλας, http://www.pellachamber.gr/pela/shared/index.jsp?context=101 (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Επιμελητήριο Κιλκίς, http://www.ccikilkis.gr/ (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Επιμελητήριο Σερρών, http://www.serreschamber.gr/seres/shared/index.jsp?context=101 (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Επιμελητήριο Φλώρινας, http://www.ebef.gr/florina/shared/index.jsp?context=101 (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Επιμελητήριο Κοζάνης, http://www.evekozani.gr/kozani/shared/index.jsp?context=101 (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Δήμος Εορδαίας, http://www.ptolemaida.gr/old (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Επιμελητήριο Ιωαννίνων, http://www.cci-ioannina.gr/ (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου, http://www.step-epirus.gr/index.php/el/services-eteph/facilities (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Επιμελητήριο Πρέβεζας, http://www.prevezachamber.gr/ (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Επιμελητήριο Λάρισας, http://www.larissa-chamber.gr/ (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Επιμελητήριο Μαγνησίας, http://www.cci-magnesia.gr/ (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Επιμελητήριο Τρικάλων, http://www.trikala-chamber.gr/trikala/shared/index.jsp?context=101 (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, http://www.culture.gr/el/SitePages/default.aspx (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Διάφοροι τουριστικοί χάρτες διαθέσιμοι στο διαδίκτυο

ESPON, https://www.espon.eu/ (τελευταία πρόσβαση 13.11.2017)

Εγνατία Οδός Α.Ε., www.egnatia.eu (τελευταία πρόσβαση 30/10/2017)

Νέα Οδός Α.Ε., www.neaodos.gr (τελευταία πρόσβαση 30/10/2017)

Κεντρική Οδός Α.Ε., www.kentrikiodos.gr (τελευταία πρόσβαση 30/10/2017)

www.wikipedia.org (τελευταία πρόσβαση 14/11/2017)

www.ypodomes.gr (τελευταία πρόσβαση 14/11/2017)


107

observe eoae 5403 wp1-2 final report...

Documents

Transcript of observe eoae 5403 wp1-2 final report...