1

Υπηρεσίες έκδοσης δεικτών ΕΤΑΚ και καταγραφής και οργάνωσης της ερευνητικής δραστηριότητας

Δρ Νένα Μάλλιου, 30.06.2013

ΕΠΣΕΤ- ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΟ ΑΠΌ ΧΡΗΣΤΕΣ

Η Πράξη “Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας/Κοινωνικά Δίκτυα – Περιεχόμενο Παραγόμενο από Χρήστες” (Κωδικός Πράξης 296115) υλοποιείται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Ψηφιακή Σύγκλιση” (ΕΣΠΑ), με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

2

ΕΠΣΕΤ = κεντρική εθνική ηλεκτρονική υποδομή που συγκεντρώνει τεράστιο πλούτο πληροφορίας και μεταδεδομένων σχετικά με την ελληνική επιστημονική παραγωγή και τους συντελεστές της

Διδακτορικές διατριβές Επιστημονικές δημοσιεύσεις,

μονογραφίες, πρακτικά συνεδρίων

Επιστημονικές και πολιτιστικές συλλογές με τεκμηριωμένο υλικό αξίας

Ερευνητικά αποτελέσματα Ερευνητικά έργα Επιστημονικά δεδομένα

• Αποθετήρια• Ηλεκτρονικές εκδόσεις • Μητρώα • Βιβλιογραφικές βάσεις • Ψηφιακές Βιβλιοθήκες• Βάσεις δεδομένων• Συστήματα CRIS

σε

Σημαντική συνιστώσα του ΕΠΣΕΤ

Η ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων, διαδικασιών και οργανωτικών δομών

• για τη συλλογή, διαχείριση και προβολή αξιόπιστων στοιχείων που αποτελούν τη βάση γνώσης του ελληνικού συστήματος έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας • και τη συνδυασμένη επεξεργασία τους για τη συστηματική έκδοση δεικτών.

3

Στόχος • Υποστήριξη της λήψης αποφάσεων και της διαμόρφωσης και

παρακολούθησης στρατηγικών και πολιτικών (ΕΣΠΑ 2020, S3, αριστεία,…) βάσει στοιχείων (evidence based policy) σε επίπεδο: ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό φορέων χάραξης και υλοποίησης πολιτικής φορέων χρηματοδότησης και Δημόσιας Διοίκησης ερευνητικών οργανισμών …..

αλλά και ερευνητών και ερευνητικών ομάδων επιχειρήσεων (εντοπισμός αποτελεσμάτων έρευνας,

συνεργασίες, δίκτυα κ.λπ.)

4

Κύριες Δράσεις

1. Μέτρηση ερευνητικής δραστηριότητας: πλατφόρμα CRIS2. Βιβλιομετρική ανάλυση ελληνικών επιστημονικών δημοσιεύσεων

σε διεθνή περιοδικά (σειρά μελετών)3. Παραγωγή στατιστικών στοιχείων και δεικτών ΕΤΑΚ σύμφωνα με

τις απαιτήσεις της Eurostat και άλλων διεθνών οργανισμών (ΟΟΣΑ, ΕΕ κ.α.)

4. Συνδυασμένη επεξεργασία των στοιχείων (στατιστικά, ελληνική συμμετοχή σε έργα της ΕΕ, δημοσιεύσεις κ.λπ.) (intelligence reports)

5. Χαρτογράφηση έρευνας και ανάπτυξης (υποστήριξη smart specialisation strategy)

5

6

Ενιαίο σημείο πρόσβασης: metrics.ekt.gr

1. Μέτρηση ερευνητικής δραστηριότητας: πλατφόρμα CRIS

7

CRIS = σύγχρονα συστήματα διαχείρισης της πληροφορίας για την ερευνητική δραστηριότητα:

• εφαρμογή στα ελληνικά Πανεπιστήμια, ΤΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα σε συνεργασία με τον ΣΕΑΒ

• κεντρική λειτουργία στο ΕΚΤ για τη συσσώρευση στοιχείων από τα επιμέρους συστήματα.

Ο διαγωνισμός βρίσκεται στο τελικό στάδιο κατακύρωσης

8

Ένα σύστημα CRIS καταγράφει, επεξεργάζεται και παρουσιάζει δείκτες και μετρήσεις σχετικές με την ερευνητική δραστηριότητα σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής της. Ιδιαίτερη έμφαση αποδίδεται στην καταγραφή των αποτελεσμάτων της ερευνητικής δραστηριότητας (δημοσιεύσεις, πατέντες, ερευνητικά δεδομένα) και τη σύνδεσή τους με το περιβάλλον από το οποίο αυτά προέρχονται (ερευνητές, οργανισμοί, χρηματοδοτούμενα προγράμματα και έργα, ερευνητικές υποδομές, υπηρεσίες).

Ένα σύστημα CRIS καταγράφει, επεξεργάζεται και παρουσιάζει δείκτες και μετρήσεις σχετικές με την ερευνητική δραστηριότητα σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής της. Ιδιαίτερη έμφαση αποδίδεται στην καταγραφή των αποτελεσμάτων της ερευνητικής δραστηριότητας (δημοσιεύσεις, πατέντες, ερευνητικά δεδομένα) και τη σύνδεσή τους με το περιβάλλον από το οποίο αυτά προέρχονται (ερευνητές, οργανισμοί, χρηματοδοτούμενα προγράμματα και έργα, ερευνητικές υποδομές, υπηρεσίες).

2. Βιβλιομετρική ανάλυση ελληνικών επιστημονικών δημοσιεύσεων σε διεθνή περιοδικά (σειρά μελετών)

9

Ενέργειες που έχουν υλοποιηθεί

• Μεθοδολογία σύμφωνα με καθιερωμένες και έγκυρες προσεγγίσεις • Ενοποιημένο σύνολο εργαλείων λογισμικού για τον υπολογισμό

σύνθετων βιβλιομετρικών δεικτών, την κατηγοριοποίηση των δημοσιεύσεων σε επιστημονικές περιοχές, τον καθαρισμό των δεδομένων και την ταυτοποίηση των διαφόρων ελληνικών φορέων.

• Καινοτομικές λειτουργικότητες: αυτοματοποιημένη δημιουργία ηλεκτρονικών διαγραμμάτων, αυξημένες δυνατότητες παρουσίασης των αποτελεσμάτων και προσαρμογή στις ανάγκες των αναγνωστών μέσω δυνατοτήτων διάδρασης.

• Γεωγραφική απεικόνιση δεικτών στις ελληνικές περιφέρειες μέσα από διαδραστικούς χάρτες

10

11

Υλοποίηση μελέτης και ηλεκτρονική διαδραστική έκδοση, σε μορφή ebook, με τίτλο «Ελληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις 1996-2010: Βιβλιομετρική ανάλυση ελληνικών δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά» με βάση τα στοιχεία της βάσης Web of Science.

Πάνω από 142 διαγράμματα, 9 διαφορετικών τύπων, που υποστηρίζονται από 469 αρχεία δεδομένων, παρέχουν πλήθος πληροφοριών και αναλυτικά στοιχεία για 81 δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, 253 επιστημονικές περιοχές, συνεργασίες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο

Η έκδοση είναι διαθέσιμη στην ελληνική και αγγλική γλώσσα.

Υλοποίηση μελέτης και ηλεκτρονική διαδραστική έκδοση, σε μορφή ebook, με τίτλο «Ελληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις 1996-2010: Βιβλιομετρική ανάλυση ελληνικών δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά» με βάση τα στοιχεία της βάσης Scopus.

12

Η έκδοση είναι διαθέσιμη στην ελληνική και αγγλική γλώσσα.

Αλλες εκδόσεις για τις ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις

Σε συνεργασία με μέλη των σχετικών Τομεακών Συμβουλίων του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας, το ΕΚΤ υλοποίησε δύο εξειδικευμένες μελέτες οι οποίες διατίθενται ηλεκτρονικά :•Ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις 2000-2010 – Τομέας Βιοεπιστημών • Ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις 2000-2010 – Τομέας Φυσικών Επιστημών

13

Προγραμματισμένες ενέργειες για το 2013

• Ηλεκτρονικές εκδόσεις βιβλιομετρικών δεικτών για τις ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις σε εξειδικευμένες θεματικές περιοχές με αυξημένο ενδιαφέρον

• Επέκταση και εμπλουτισμός χαρτογραφήσεων με νέα δεδομένα και στοιχεία και έμφαση στην γεωγραφική απεικόνιση των επιστημονικών θεματικών περιοχών ενδιαφέροντος, της δικτύωσης & της αριστείας

• Ηλεκτρονική έκδοση βιβλιομετρικών δεικτών για τις ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις 2002-2012 με βάση στοιχεία από το WoS, με νέους συνδυαστικούς δείκτες

14

3. Παραγωγή στατιστικών στοιχείων και δεικτών ΕΤΑΚ

15

Ιστορικό

• Απουσία ελληνικών στατιστικών στοιχείων, μετά το 2007, για τις δραστηριότητες Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας με συνέπεια: o την απουσία στοιχείων σε συγκριτικούς πίνακες και μελέτες της

Eurostat και άλλων διεθνών οργανισμών, όπως ο ΟΟΣΑo την έλλειψη δεικτών σχετικά με τη σύγκλιση της χώρας σε σημαντικές

ευρωπαϊκές πολιτικές (ψηφιακό θεματολόγιο 2020, στρατηγική ευφυούς εξειδίκευσης S3, Ευρώπη 2020, κ.α.)

• Η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας ανέθεσε (ΦΕΚ/ 1359/Β/25.04.2012) στο ΕΚΤ, λόγω της θεσμικής του συνάφειας με το αντικείμενο και της επιχειρησιακής του ικανότητας, το έργο της συλλογής στατιστικών στοιχείων και παραγωγής δεικτών ΕΤΑΚ.

16

Προσέγγιση ΕΚΤ για την ένταξη της δράσης στην πράξη ΕΠΣΕΤ- ΚΔ

• να αντιμετωπιστεί με ολοκληρωμένο τρόπο η συλλογή των υποχρεωτικών στατιστικών στοιχείων ETAK

και κυρίως, • να δημιουργηθεί η υποδομή πληροφοριακών συστημάτων

με τις αντίστοιχες διαδικασίες και οργανωτικές δομές για τη βιώσιμη και συστηματική παραγωγή δεικτών που θα καλύπτουν κατά το δυνατόν ευρύτερο φάσμα των δραστηριοτήτων που συνδέονται με την έρευνα, την τεχνολογία και την καινοτομία σε εθνικό, περιφερειακό ή θεματικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο φορέων.

17

Στατιστικές έρευνες και στοιχεία ΕΤΑΚ που υποβάλλονται υποχρεωτικά στην Eurostat

18

Α. Στατιστικές σχετικά με

τα κονδύλια του κρατικού

προϋπολογισμού που διατίθενται για τη χρηματοδότηση

δραστηριοτήτων Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης

(GBAORD)

Β. Στατιστικές για τις

δαπάνες και το

προσωπικό σε δραστηριότητες Έρευνας και

Τεχνολογικής Ανάπτυξης

Γ. Στατιστικές για

την καινοτομία στις επιχειρήσεις

Ενέργειες που έχουν υλοποιηθεί

• Ανάπτυξη εννοιολογικού και μεθοδολογικού πλαισίου • Ανάπτυξη ηλεκτρονικού μητρώου φορέων που εμπίπτουν στο

πεδίο των ερευνών με στοιχεία επικοινωνίας αρμόδιου προσώπου, (εκτενής συλλογή και έλεγχος στοιχείων. Κατάλογος με πάνω από 2.200 φορείς. LDAP εξυπηρετητής για έλεγχο πιστοποίησης και πρόσβασης των φορέων).

• Δημιουργία ερωτηματολογίων σύμφωνα με τις οδηγίες της Eurostat, διαφοροποιημένα ανά κατηγορία φορέων. Τα ερωτηματολόγια συμπληρώνονται ηλεκτρονικά (χρήση και παραμετροποίηση πλατφόρμας Limesurvey)

• Υποστήριξη χρηστών και ποιότητα διαδικασιών: ηλεκτρονικό helpdesk και γλωσσάρι όρων

19

20

21

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

22

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ HELPDESK

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ

Ολοκλήρωση έρευνας για τον δείκτη Κρατικής Χρηματοδότησης για ΕΤΑ (ΚΧΕΤΑ / GBAORD)

24

• Συλλογή στοιχείων μέσω ερωτηματολογίων από τους φορείς που χρηματοδοτούν δραστηριότητες ΕΤΑ: Υπουργεία, Γενικές Γραμματείες, Περιφέρειες (41 ερωτηματολόγια)

• Συλλογή στοιχείων ανά διακριτό σκέλος του κρατικού προϋπολογισμού: Τακτικός Προϋπολογισμός (ΤΠ), Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και Προσαρτημένοι Προϋπολογισμοί (ΠΠ)

• Χρονική κάλυψη: τελικός προϋπολογισμός 2008, 2009, 2010, αρχικός και τελικός 2011, αρχικός 2012. ΄

• Έναρξη έρευνας: 3/10/2012• Υποβολή προσωρινών στοιχείων στην Eurostat: 29/12/2012• Διαδικασία επιβεβαίωσης στοιχείων • Υποβολή τελικών στοιχείων: 29/3/2013

Κρατική χρηματοδότηση ΕΤΑ (KXETA/GBAORD)

25

(τα στοιχεία της έρευνας του ΕΚΤ αφορούν τα έτη 2008-2012)

Κρατική χρηματοδότηση ΕΤΑ (KXETA/GBAORD) 2008-2012 ανά τύπο προϋπολογισμού

26

27

Κρατική χρηματοδότηση ΕΤΑ (KXETA/GBAORD) 2008-2012 ανά κοινωνικοοικονομικό στόχο NABS

Έρευνα για τις δαπάνες και το προσωπικό σε ΕΤΑ Η έρευνα είναι σε εξέλιξη, αναφέρεται στα στοιχεία του 2011 και διεξάγεται σε τέσσερις τομείς (Frascati Manual) •Τομέας μεταδευτεροβάθμιας & τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (HES): 113 φορείς (24 Πανεπιστήμια, 16 ΤΕΙ, 16 Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα, 10 Κέντρα Τεχνολογικής Έρευνας, 24 Ιδιωτικά ΙΕΚ αναγνωρισμένα από το Κράτος, 7 Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία, 16 Σχολές Ακαδημίες). •Kρατικός τομέας (GOV): 316 φορείς (ερευνητικά ινστιτούτα, εφορείες αρχαιοτήτων, μουσεία, νοσοκομεία, Γενικές Διευθύνσεις, Περιφέρειες, Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές κ.α.)•Τομέας επιχειρήσεων (BES): ….. Επιχειρήσεις για τις οποίες υπάρχει καταγεγραμμένη πληροφορία ότι έχουν δραστηριότητες ΕΤΑ•Τομέας ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων (PNP): 69 φορείς (κοινωφελή ιδρύματα εκτός Δημόσιου τομέα, σύλλογοι, σωματεία και ενώσεις ερευνητών σε διάφορους τομείς).

28

Προγραμματισμένες ενέργειες για το 2013• Υλοποίηση ετήσιου στατιστικού προγράμματος ΕΚΤ:

– ολοκλήρωση έρευνας και υποβολή αναλυτικών στοιχείων για τις δαπάνες και το προσωπικό ΕΤΑ για το 2011

– υποβολή συγκεντρωτικών στοιχείων για το 2012– συλλογή και υποβολή στοιχείων ΚΧΕΤΑ για τον τελικό προϋπολογισμό

2012

• Έναρξη διεξαγωγής έρευνας για την Καινοτομία στις επιχειρήσεις (CIS) για τα έτη 2010-2012

• Αρχικά στοιχεία για τη διάσταση φύλου του ανθρώπινου δυναμικού ΕΤΑ (She Figures)

• Αρχικά στοιχεία για τους κατόχους διδακτορικού τίτλου (CDH)

29

4. Συνδυασμένη επεξεργασία στοιχείων (intelligence reports)

Αξιοποίηση της υποδομής του ΕΠΣΕΤ για την ηλεκτρονική έκδοση και διάθεση των μελετών

30

Στόχος • να αξιοποιηθούν τα στοιχεία, πρωτογενή και εμπειρικά, που

συγκεντρώνονται από την άσκηση εκτεταμένης δραστηριότητας του ΕΚΤ που σχετίζεται με την υποστήριξη, σε επίπεδο υπηρεσιών και διαθέσιμης υποδομής, της ελληνικής ερευνητικής δραστηριότητας.

• να υιοθετηθούν και να υπολογιστούν σύνθετοι δείκτες που αποτυπώνουν τα βασικά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ελληνικού ερευνητικού συστήματος σε αντιστοιχία με τις διεθνώς εφαρμοζόμενες πρακτικές ώστε να επιτρέψουν τη σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

• να δημιουργηθεί κρίσιμος αριθμός διαθέσιμων δεδομένων που θα επιτρέψει την άσκηση πολιτικών στη βάση στοιχείων (evidence based policy) στο χώρο της Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης αλλά και την εξοικείωση του ελληνικού συστήματος με τους δείκτες.

31

32

Προγραμματισμένες ενέργειες για το 2013

• Έκδοση μελετών για την ελληνική συμμετοχή στα ακόλουθα προγράμματα της ΕΕ: – Περιφέρειες της Γνώσης – Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών– Ενέργεια– Ερευνητικές Υποδομές – Υγεία – Άνθρωποι

33

5. Χαρτογράφηση Έρευνας και Ανάπτυξης

34

Ενέργειες που έχουν υλοποιηθεί • ανάπτυξη διαδραστικών χαρτών που απεικονίζουν σε κάθε

ελληνική περιφέρεια δεδομένα και δείκτες που αναδεικνύουν τα χαρακτηριστικά της στην έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία.

• αρχικά, έκδοση χαρτών με στοιχεία από τις ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις όπως αριθμός δημοσιεύσεων, αριθμός αναφορών, σχετικός δείκτης απήχησης, κατανομή σε επιστημονικά πεδία….

35

36

Προγραμματισμένες ενέργειες για το 2013

• Επέκταση και εμπλουτισμός χαρτών με νέα δεδομένα και στοιχεία όπως:– Ελληνική συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα – Στατιστικά στοιχεία ΕΤΑΚ– Συνδυαστικοί δείκτες

37

6. Απήχηση υπηρεσιών ΕΚΤ για την έκδοση δεικτών (μετρικά)

38

• Υποστήριξη διαμόρφωσης πολιτικών ΕΤΑ (π.χ. εξειδικευμένες απεικονίσεις ΕΤΑ για τη ΓΓΕΤ -όπως επιστημονικές δημοσιεύσεις, επιχειρήσεις με ΕΤΑ ανά περιφέρεια - στο πλαίσιο της διαμόρφωσης του νέου ΕΣΠΑ 2020, ψηφιακό θεματολόγιο 2020, κ.α.)

• Ειδικές αναλύσεις και εκδόσεις (π.χ. υποστήριξη Τομεακών Συμβουλίων του ΕΣΕΤ, ανάλυση των δημοσιεύσεων στους τομείς των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών για τη μελέτη της ΕΕ METRIS 2013, συνεργασία με την Rand Europe για την υλοποίηση μελέτης προς το Υπουργείο Παιδείας, κ.α.)

39

Περαιτέρω χρήση και αξιοποίηση στοιχείων και εκδόσεων ΕΚΤ – χαρακτηριστικά παραδείγματα

Περαιτέρω χρήση και αξιοποίηση στοιχείων και εκδόσεων ΕΚΤ – χαρακτηριστικά παραδείγματα

• Υποστήριξη και τεκμηρίωση διαλόγου μεταξύ φορέων χάραξης πολιτικής και φορέων συντελεστών ΕΤΑ (π.χ. αξιοποίηση αποτελεσμάτων από ΠΟΣΔΕΠ, ΟΣΕΠ-ΤΕΙ, ΕΕΕ…)

• Ανάρτηση αποτελεσμάτων μελετών σε δικτυακούς τόπους φορέων ΕΤΑ των οποίων παρουσιάζονται οι επιδόσεις (Πανεπιστήμια, ΤΕΙ, Ερευνητικά Κέντρα)

• Εκτενή δημοσιεύματα στον τύπο

40

Επισκέψεις στον δικτυακό τόπο metrics.ekt.gr*

41

* Ο δικτυακός τόπος αναπτύχθηκε πλήρως τον Σεπτέμβριο 2012. Τα προηγούμενα έτη αναφέρονται σε επισκέψεις στις σχετικές ιστοσελίδες του www.ekt.gr

Αριθμός αναγνωστών* των εκδόσεων ΕΚΤ

42

* downloads & ηλεκτρονικό περιβάλλον μελετών

Κυριότερες αναφορές στις μελέτες του ΕΚΤ για τις επιστημονικές δημοσιεύσεις – περαιτέρω χρήση

• Ψηφιακό Θεματολόγιο 2020 - Ομάδα για την Παιδεία - Καινοτομία – Έρευνα: αναφορά ως μελέτη «βάσης» για την αποτύπωση του ελληνικού περιβάλλοντος

• Εκτενής αναφορά στη μελέτη: “A rapid review of the Greek research and development system”, Jonathan Grant, Tom Ling, Dimitris Potoglou, Deirdre May Culley, Rand Europe (2011), στην οποία το ΕΚΤ συνεργάστηκε για την εξαγωγή των βιβλιομετρικών δεικτών.

• Αναφορά στη μελέτη του ΟΟΣΑ (2011) “Education Policy Advice for Greece, Strong Performers and Successful Reformers in Education”

• Αναφορά στη μελέτη Metris, Social Sciences and Humanities in Greece, 2011 Country Report, European Commission, DG-Research, prepared by N. Maroulis.

43