numri 55 v5 - AlbIslam · 2016-01-09 · mund ta bojkotojnë ecurinë e një projekti të caktuar e...

1ALBISLAM | 1 Tetor 2010 | 22 Sheval 1431

EDITORIALI

Ky, një togfjalësh shumë i njohur për të gjithë myslimanët, pjesë e sures Ihlas(sinqeriteti), sures më të lehtë për ta mësuar përmendësh. Për shumë prej nesh ishte surejae parë që kemi mësuar kur ishim të vegjël...

Mirëpo, kuptimin e këtij togfjalëshi që e bëmë titull, pakkush prej besimtarëve ethekson! Ndoshta duke u munduar të mësojnë kuptimin e sureve më të gjata kanë harruart’i mësojnë kuptimet e kësaj sureje madhështore. Nuk do ndalem këtu për të komenturgjithë suren, por dua ta përkujtoj veten dhe lexuesit e dashur për domethënien e këtij ajeti:AAllllaahhuu SSaammeedd – Allahu synohet për çdo nevojë, të gjithë banorët e qiellit dhe të tokës janëfukara dhe kanë shumë nevojë për Allahun. Nga Ai kërkojnë nevojat dhe tek Ai shpresojnëpër gjithçka, sepse Ai është i përsosur në cilësitë e Tij.

Ana tjetër e këtij ajeti është: Allahu nuk ka nevojë për askënd dhe asgjë, të gjithëbanorët e qiellit dhe të tokës janë vetëm krijesa të cilat sikur të gjithë të bëheshin tëdevotshëm si zemra e njeriut më të mirë nuk do t’i shtonin Allahut asnjë të mirë, por edhesikur të bëheshin të prishur si zemra e njeriut më të keq, nuk do t’i shkaktonin Allahut asnjëtë keqe.

Kohëve të fundit më ka rastisur të shoh dhe të dëgjoj për njerëz, punëtorë të palodhurpër Islam, aktivistë të denjë në punë të hairit, muslimanë të përkushtuar, muslimane tështypura për shkak të Fesë dhe besimtarë të rinj që me çdo kusht duan të jetësojnë Islaminnë çdo sferë të jetës. E gjitha kjo që po ndodhë në popullin tonë shqiptar është për tu gëzuardhe krenuar, mirëpo e shoh të gabuar faktin kur disa prej grupeve të lartpërmendura, mesjelljen e tyre duke u krenuar përpara muslimanëve të tjerë, duke u kërcënuar se do t’indalin të mirat që i bëjnë, duke thënë se kanë mundësi ta dëmtojnë davetin nëse duan, semund ta bojkotojnë ecurinë e një projekti të caktuar e kështu me radhë. Kjo është për tushqetësuar dhe arsye e fortë për ta rishikuar sinqeritetin e veprave tona, a i bëjmë për hirtë Allahut apo për ndonjë interes tonin afatshkurtër.

Le ta dimë se mundësia që ne të jemi besimtarë dhe punëtorë për këtë fe është dhuratëe Allahut ndaj nesh, për të cilën duhet të jemi mirënjohës pandërprerë, meqë Ai nuk na edha atë dhuratë për tu afruar te ne, por për të na mundësuar neve të afrohemi tek Ai. LusAllahun ta kuptojmë mirë këtë dhe të mos shëmbëllehemi me ata që Allahu i qortoi nëKuran: ““AAttaa ttaa ppëërrmmeennddiinn (sikur të kanë bërë ndonjë të mirë) ttyy ssee jjaannëë bbëërrëë mmyysslliimmaannëë..TThhuuaajjuu:: MMooss mmaa ppëërrmmeennddnnii mmuuaa iissllaammiinn ttuuaajj,, sseeppssee AAllllaahhuu dduuhheett tt’’jjuuaa ppëërrmmeennddëë qqëë jjuu kkaauuddhhëëzzuuaarr nnëë iimmaann,, nnëëssee vvëërrtteettëë jjeennii ttëë ssiinnqqeerrttëë”” (Huxhurat 17).

NNëë eemmëërr ttëë rreeddaakkssiissëë:: OOmmeerr BBEERRIISSHHAA

“ALLAHU SAMED”

2

PËRMBAJTJA

AKTUALE33--44 || A JEMI NË KOHË TË MEKËS APO MEDINËS?!55--77 || TURQIA PO PËRSHËNDETET ME EPOKËN LAIKE88--1100 ||BLIC LAJME

SFIDA1111--1133 || ISLAMI MATERIALIST

AKIDE1144--1177 || QETËSIA DHE SIGURIA, FRYT I BESIMIT TË

VËRTETË

DRITARE1188--2200 || KËSHILLË PËR BESIMTARËT DHE HOXHALLARËT 2211--2255 || NDËRTIMI I PERSONALITETIT MUSLIMAN

FIKH2266--3300 || TRASHËGIMIA E FEMRËS NË ISLAM ( 1/2 )

EKONOMI3300--3355 || NDRYSHIMI I VALUTËS DHE RREGULLAT E LARJES

SË BORXHIT

FAMILJA3366--4400 || GRATË SAHABE DHE FACEBOOKU?!4400--4433 || DHJETË METODA PËR NJË EDUKIM TË

SUKSESSHËM 4444--4477|| GRUAJA MUSLIMANE DHE PERGJEGJËSIA E

DAVES (1/2)

TEFSIR4488--5500 || BURRAT DHE BURRËRIA

HADITH5511--5544 || PASUESI I FESË DO TË JETË SI MBAJTËSI I GACËS

THESARE5544--5566|| MISVAKU - ILAÇ PËR DHËMBËT

FETVA DHE KONSULTIME5577--6600 || FETVA DHE KONSULTIME

REDAKSIAKryeredaktor: Omer BERISHA

zv. kryeredaktorë: Agron TERZIQI dhe Justinian TOPULLIAnëtarë të redaksisë:

Ismail BARDHOSHI, Bledar HAXHIU, Lulzim SUSURI, Talha KURTISHI, Genc PLUMBI, Ali SHABANI, Agim BEKIRI, Driton LEKAJ, Llokman HOXHA, Rashit ZYLFIU dhe Hajrush MANI

Bashkëpunëtorë: Ahmed KALAJA, Ekrem AVDIU dhe Enis RAMARedaktor gjuhësor: Roald HYSA

Ballina: Dorlir KRAJA (ENSARTDESIGN Studio)BBoottoonn:: AAllbbIIssllaamm

Adresa: rr: 110 nr: 5 | Çarshia e vjetër | Shkup 1000email: aallbbiissllaamm@@aallbbiissllaamm..ccoomm

sms: +389 75 436 718 | fax&tel: +389 2 3230 827Revista është e regjistruar pranë Agjencisë për

Informata të Maqedonisë nr. 02-124/2ISSN: 1409-6250Tirazhi: 2000

ABONIMI NJË VJEÇARPër Maqedoni: 600 den, Jashtë vendit: 20 euro

(në çmim janë të përfshira edhe harxhimet postare)e-mail: [email protected]

ALBISLAM DOOELxhirollogaria: 300000002770453

Komercijalna Banka A.D. - Skopje (denarë)xhirollogaria: 0270100245547

Komercijalna Banka A.D. - Skopje (euro etj.)Rr. "Kej Dimitar Vlahov" 4S.W.I.F.T.: KOBSMK2X

IBAN: MK07300701002455425numri tatimor: 4030008038784


AKTUALE

SHKRUAN: AHMED KALAJA

Falënderoj Allahun, bekimet qofshin mbiProfetin e fundit, mbi familjen, shokët epasuesit e denjë të tij deri në ditën e

fundit.I mençuri përfiton nga përvojat e shkuara

dhe eksperiencat e gatshme, të cilat nuk tëshkaktojnë stres por vetëm se prodhojnësukses në fushën e propagandimit të fesë,ftesës së njerëzve në fe. Duke pasur parasyshzhvillimet e fundit në rajon në përgjithësidhe në Shqipëri në veçanti mendoj, se me të

vërtetë ka ardhur koha, që të rishikohetmetodologjia e perceptimit të situatave nëkufijtë fetarë, të cilat qëndrojnë mbiarsyetimin e thjeshtë të dëmit dhe dobisë.Dikush mundohet ta shohë situatën me syrine kohës së Mekës e si pasojë mundohet që çdogjë dhe për çdo gjë të fshihet dhe ta maskojë.Ekstremi tjetër thotë se ne jemi në fazën eMedinës e si pasojë ta shpartallojmë, taeliminojmë dhe ta demaskojmë të keqensidoqë të jenë pasojat. Ndërkohë që situatadhe koha në të cilën jetohet nuk i përket, astë parës, as të dytës, por një të tretë, tendërmjetme siç startoi për herë të parë në të

Ftesë për një rishikim të interpretimit fetar – teologjikmbi situatat aktuale dhe sfidat që na presin

A JEMI NË KOHË TËMEKËS APO MEDINËS?!Dikush mundohet ta shohë situatën me syrin e kohës së Mekës e si pasojë mundohet që çdo gjë dhe për çdogjë të fshihet dhe ta maskojë. Ekstremi tjetër thotë se ne jemi në fazën e Medinës e si pasojë tashpartallojmë, ta eliminojmë dhe ta demaskojmë të keqen sidoqë të jenë pasojat.

4

AKTUALE

kaluarën islame te Imam Ebul Abas Ahmedibën Abdulhalim.Koha e komoditetit në të menduar dhe

perc eptimin e gjërave dhe situatave ka ndry -sh uar dhe se sfidat nuk duhen parë më ta sh -më të veçuara, por të marra bashkë, për këtëarsye duhet riparë dhe rishikuar mënyra eperceptimit të davetit dhe metodologjisëthirrëse ndërmjet tradicionales dheaktualitetit. Normalisht nuk bëhet fjalë këtupër të dalë nga orientimi i Ehli Sunetit, porbesoj se Ehli Suneti është aq i gjerë nëkonceptimin dhe trajtimin e ndryshimevedhe risive, sepse ai vetë në vetvetepërfaqëson zëdhënësin e fesë, kudo dhe nëçdo moment. Perceptimi i mirë i situatës,njohja me drejtësi e ligjit, orientimi i mirë idëshirave në bazë të qëllimeve të sheriatit,domosdoshmëri, nevojat dhe aksesorët ekomoditetit dhe lumturisë në jetën e kësajbote dhe lumturisë absolute të botës tjetër nëtë njëjtën ndarje të klasifikimit tëmëhershëm besoj se do t’i japë hulumtuesitorientimin e duhur në momentet e vështira.Nuk mund të anashkalohet pozita e

dijetarëve, të cilët kanë kaluar të njëjtatsituata dhe kështu mbijetoi aspirata dhe evërteta, që u mbartën brez pas brezi, qofshinte më të hershmit apo të mëvonshmit. Përkëtë arsye dua të theksoj se gjërat mbi tëgjitha duhet te shihen me syrin e mmeekkaassiidduu--sshheerriiaahh (synimet e sheriatit), duhet të shihennë dritën e interesit të përgjithshëm.Menjëherë këtu lind pyetja, kush e ka tagrindhe anasjelltas kujt i mungon tagri, aekziston sot një organizëm x apo y që jepmandatime të tilla? A ka sot ndonjëorganizim që ndërton strategji të tilla, dhe qëparashikon e vendos linjat apo shinat përdavetin, bën baraspeshimet dhe përgatitterrenin; me sa di unë s’ka!Ngjarjet janë lindje të reja të situatave

vazhdimisht të ndryshueshme dhe sesituatat në suaza dhe momente të caktuara

precipitojnë aq shpejt saqë nuk len një kohetë domosdoshme për të bërë një konsulencëtë gjerë përveç asaj të përgjithshmes dheorientimeve inspirative. Vuajmë dy sëmu n -dje të trashëguara qysh më herët, mos edu -kimi - terbije në dritën e qëllimeve të fesëdhe ekuilibrimit të dëmeve dhe të dobive,dhe nuk kam si qëllim këtu edukimin, si pjesëe moralit të besimtarit dhe domos dos hm ë r i -në e plotësimit të karakterit të tij; pra qëështë shumë domethënëse për të treguar im -a nin e njeriut, po e para ka të bëjë më shumëme pjesën e klerit dhe e dyta me të dyjakategoritë së bashku. Sëmundja e dytë s’është se ka të bëjë me ne

më shumë se sa me faktin e të kaluarës sonëte hidhur, që është mungesa e respektit përfigurat fetare, ose e thënë ndryshe klerin,autoritetin fetar dhe kohës shume tëshkurtër për të mos e përçuar këtë detyredhe formimin e besimtarëve me këtë llojmorali dhe edukate, dhe normalisht të parëtqë do t’i vuajnë pasojat janë vetë kleri apoautoriteti fetar. Shumë të qarta janë në faktargumentet fetare, po përkthimi i tyre nëgjykime të drejta dhe të përshtatshme përrealitete dhe aktualitete të ndryshme kanevoje për ustallarë të dijes; lus Zotin që tëtillët t’i shtojë në mesin tonë. FalënderojAllahun për këtë mirësi. Zoti e qetësoftë dhee nderoftë, e begatoftë, dëlirësoftë dhe epaqësoftë Muhamedin, sa të ketë ditë dhenatë frymë mbi tokë!

...Shumë të qarta janë në faktargumentet fetare, po përkthimii tyre në gjykime të drejta dhe tëpërshtatshme për realitete dheaktualitete të ndryshme ka nevo-je për ustallarë të dijes...

“

“


AKTUALE

AMËR MUHAMED

Pa dyshim që rezultati i arritur ngavotuesit turq për të bërë ndryshime nëkushtetutë, i cili qe’ propozuar nga

qeveria e dalë nga rryma islame tregonqartësisht, se ky vend musliman është nëprag të një faze të re, nëpërmjet së cilës popërshëndetet me një fazë të re të laicizmit,fazë e cila ka qëndruar e fortë mbi supet eshtetit për një kohë të gjatë.

TURQIA PO PËRSHËNDETETME EPOKËN LAIKEKy referendum erdhi që ta përshëndesë Turqinë me bazën ligjore, që e vendosën ushtarakët pas grushtit tështetit të vitit 1980, kështu që 12 Shtatori përbën një kthim në historinë demokratike të Turqisë, pra ështëdita kur turqit votuan ndryshimet e reja. EVET.

6

AKTUALE

Këto ndryshime të reja erdhën si rezultati votimit të 58% të turqve pro ndryshimitnë kushtetutë, ku do të përfshihen 26nene, që do të përkufizohen nga organet eGjykatës dhe të Ushtrisë, të cilët janërojtarët e laicizmit dhe hyjnë në grindjeme qeverinë, por vërehet një progres tekata, prandaj nuk do të ngjallë kjo ndonjëpolemikë. Mes të tjerash është edhe neniqë ia bën të mundshme gjykatavekomunale t’i kërkojnë llogari ushtrisë,mirëpo ndryshimet e propozuara për tëformuar Gjykatën Kushtetuese, organinmë të lartë të gjyqtarëve dhe tëprokurorëve, i cili është organi shtetëror,që ka për detyrë emërimin e gjyqtarëveshkaktoi frikën e disave lidhur mepavarësinë e gjyqësorit.Rezultati i referendumit ishte befasi për

ata që paramendonin, se dallimi ipërqindjes së përkrahësve dhekundërshtuesve të ndryshimit nëkushtetutë do të jetë i imtë, ndërsarezultati do të jetë ai që do të ndihmojësigurisht në integrimin më të fortë tëTurqisë me Bashkimin Evropian, që poashtu edhe qeveria turke synon t’ibashkëngjitet atij.Shumë analistë këtë referendum e

shohin si një provë për të parë besimin qëPartia e Drejtësisë dhe e Zhvillimit gëzonnë popullatë para zgjedhjeve tëpërgjithshme, që do të mbahen në vitin eardhshëm. Ky referendum numërohet sifitore e kësaj partie, e cila po udhëheqshtetin që nga viti 2002.Sipas prononcimeve të kryeministrit

Rexhep Tajip Erdogan, vendi i tij me këtërezultat, pra Turqia ka kaluar një prag

historik, kur dha votën pro ndryshimeve.Ai konsideroi se rezultati shpreh disfatën eatyre që përkrahin idetë për grusht-shtet,jep sinjalin për fundin e pushtetit ushtarakmbi jetën politike turke, hap dyert drejtpërmirësimit të sistemit gjyqësor dheriformimit të Gjykatës Supreme në vend, sidhe heq pengesat e aktiviteteve sindikaledhe mbrojtjes së të drejtave të grave,fëmijëve dhe të atyre me të meta.Ky referendum erdhi që ta përshëndesë

Turqinë me bazën ligjore, që e vendosënushtarakët pas grushtit të shtetit të vitit1980, kështu që 12 Shtatori përbën njëkthim në historinë demokratike tëTurqisë, pra është dita kur turqit votuanndryshimet e reja. EVET.Vetë turqit e vlerësojnë situatën aktuale,

se ajo po reflekton faktin që populli i tyrepo kalon nëpër një fazë historike nëdemokraci dhe sundimin e shtetit ligjor,duke shprehur ashtu gëzimin për shkak tëngritjes së shkallës së rregullavedemokratike në vend. Në këtë kontekstanalistët theksojnë, se Përmirësimi tashmënuk është projekt vetëm i Partisë sëDrejtësisë dhe Zhvillimit, por është një happërpara drejt realizimit të të drejtavenjerëzore në një vend që synon BashkiminEvropian.Në anën tjetër, humbësit e vërtetë nga

...Humbësit e vërtetë nga ky referendum janëbartësit e ideve për grushte-shteti...

“ “


AKTUALE

ky referendum janë bartësit e ideve përgrushte-shteti, prandaj opozita që bërifushatë kundër votimit të ndryshimeve nëkushtetutë supozon që ky Përmirësimkërcënon pavarësinë e pushtetit gjyqësor.Megjithëse Amerika dhe Evropa epërshëndetën rezultatin e referendumitdhe se ky rezultat mund të ndihmojë nëpranimin e Turqisë në BE, disa zyrtarëevropianë mendojnë, se doemos duhet tëketë një mbikëqyrje të afërt mbi zbatimine ndryshimeve dhe në të njëjtën kohëtheksojnë rëndësinë e nevojës së madhepër të bërë edhe ndryshime të tjera nësferën e lirive të përgjithshme, siç ështëliria e shprehjes.Shumë analistë e konsiderojnë se

përkrahja e referendumit numërohet edhesi provë e besimit që Partia e Drejtësisëdhe e Zhvillimit gëzon në popull parazgjedhjeve të përgjithshme, edhe pseKushtetua e hartuar nga qeveria ushtarakenë vitin 1982 deri më sot ka pësuar 15ndryshime, mirëpo ky ndryshim është ipari për të cilin u pyet populli. Ndërkohëopozita laike mendon, se ky ndryshimështë përpjekje për të mbisunduargjyqësorin nga ana e Partisë së Drejtësisëdhe Zhvillimit, e cila po udhëheq vendinnga viti 2002 dhe po gëzon shumicëndërrmuese parlamentare.Faza e ardhshme të cilën synon ta ndjekë

Erdogani është zgjerimi i anëtarësisë së dyorganeve gjyqësore më të mëdha në Turqi:Gjykatës Kushtetuese dhe KëshillitSuprem, që përzgjedh gjyqtarët. Kjo ingacmoi disa prej atyre që rrinë fortkundër “rrymës islamike”, sidomos pastërheqjes së ushtrisë nga fusha politike,

sepse kjo situatë do t’i japë edhe më shumëpushtet qeverisë.Disa prej këtyre përmirësimeve, sikurse

themelimi i postit të Avokatit të Popullit,që do të ndërmjetësojë përmosmarrëveshjet midis qytetarëve dheshtetit është më se i qartë dhe ështëpërshëndetur nga të gjithë, mirëpo disapërmirësime të tjera – që kanë të bëjnë metë drejtat e qytetarëve – janë thjeshtndryshime të vogla të tekstit tëkushtetutës aktuale.Në anën tjetër, një numër i vogël turqish

mendojnë se shumë prej këtyrepërmirësimeve nuk janë veçse ndryshimemodeste dhe shumë larg kapërcimitdemokratik që premtoi përpara qeveria.

PPëërrkktthheeuu:: OOmmeerr BB..

...Opozita laike mendon, se ky ndryshim është përpjekje për të mbisunduargjyqësorin nga ana e Partisësë Drejtësisë dheZhvillimit...

“

“

8

BLIC LAJME

SHKOLLA FILLORE KATOLIKE TËKONVERTOHET NË ATË ISLAME

Një shkollë fillore katolike në Lankshire – Britani e Madhe, duket se është vendosur tëbëhet shkolla e parë në vend për t’u kthyer në një Shkollë Islame të besimit. Vetëm njëdekadë më parë shkolla fillore “Sacred Heart” (Zemra e shenjtë) në Blackburn ishte njëkomunitet i lulëzuar katolik, me 91% të nxënësve që mësonin besimin katolik. Tani kynumër është ulur në jo më shumë se 3 për qind. Si rezultat, Dioqeza e Salfordit - e cila ështëpërgjegjëse për funksionimin e shkollës - ka ardhur në përfundim se kjo shkollë nuk ështëmë e “përshtatshme” për kishën katolike që të qëndrojë në krye të saj. Shkolla me 197nxënës është në qendër të Blackburnit dhe nxënësit e saj janë kryesisht nga grupet etnikeminoritare, me shtetas indianë dhe pakistanezë në shumicë. Në tërësi, rreth 97% e tyre janëmuslimanë. Aty pranë tashmë është vendosur një shkollë e mesme muslimane, që ka pasursukses, shkollë vetëm për vajza muslimane, e cila përmbledh 383 nxënës dhe është erreshtuar vazhdimisht në një nga 10 shkollat më të mira në shtet në bazë të ecurive tëperformimit. Ajo ka shprehur tashmë interesimin për të marrë nën kujdes shkollës ‘Zemrae shenjtë’.

KANCELARJA GJERMANE ANGELAMERKEL, THA SE POPULLI GJERMANDUHET TË MËSOHET ME XHAMITË

Kancelaria gjermane Angela Merkel shprehet e hapur ndaj Islamit. Merkel deklaroi seGjermania e mbështet plotësisht integrimin e muslimanëve në Evropë. Mesazhi në favor tëintegrimit të muslimanëve në Evropë kësaj radhe nuk vjen nga e majta, por nga AngelaMerkel, kancelaria konservatore që udhëheq shtetin më të fuqishëm të Evropës. “Xhamitëdo të jenë pjesë e peizazhit tonë urban, madje do të zënë një pjesë edhe më të rëndësishmese më parë”, pohoi Merkel. Ose, thënë ndryshe, jo vetëm kishat e stilit barok të Munihut,ato të Këlnit dhe Dresdenit, por edhe xhamitë dhe minaret do të jenë ato që do ta plotësojnëimazhin e Gjermanisë. Në një intervistë për gazetën ditore ‘Frankfurter AllgemeineZeitung’, Merkel tregon për vijën e saj të re të mendimit. Emigrantët duhet të integrohen,të mësojnë gjermanishten, të identifikohen me vlerat e demokracisë dhe kushtetutës,kështu që të gjithë ata që nuk e bëjnë këtë do të përballen me pasoja të mëdha. Që prej vitit


BLIC LAJME

1949 forca e demokracisë gjermane ka qenë të qëndrosh në një vend që ofron mundësi përtë gjithë dhe nuk i klasifikon vetëm grupet e caktuara. “Kam thënë se xhamitë do të jenëpjesa më e rëndësishme e peizazhit tonë urban. Kushtetuta jonë garanton lirinë e fesë.Ligjet këtu janë të barabarta dhe të respektueshme për të gjithë dhe ne duhet të përulemipara asaj që thuhet në kushtetutë. Nuk mund të pranojmë një shoqëri paralele, ku të drejtattona themelore, si për shembull barazia mes burrave dhe grave, nuk ekzistojnë. Vetëmduke u bazuar në kushtetutë mund të jetojmë në tolerancë dhe me respekt reciprok. Ata qëduan të jetojnë këtu duhet ta pranojnë këtë”, shtoi Merkel.

TURQIA GATI TË NDËRMJETËSOJË MESSERBISË DHE KOSOVËS

Ministri turk i Punëve të Jashtme, Ahmet Davutollu deklaroi se Turqia do të pranonteme kënaqësi një rol ndërmjetësues mes Kosovës dhe Serbisë. “Turqia do të bëjë gjithçka qëështë e domosdoshme. Marrëdhëniet tona me Serbinë kanë shënuar përparime gjatë kësajperiudhe dhe Turqia do të jetë tejet e kënaqur, nëse ky partneritet bëhet strategjik”,theksoi Davutollu. Shefi i diplomacisë turke deklaroi se Ankaraja është për rritjen esigurisë, paqes dhe stabilitetit në Ballkan, dhe se ajo do të merrte të gjitha masat enevojshme për këtë qëllim. Turqia është ndër vendet e vetme që ka marrëdhënie në niveletë tilla kaq të larta me të dy vendet. Nga njëra anë lobon për njohjen e pavarësisë së Kosovësdhe nga ana tjetër punon për rritjen e bashkëpunimit me Serbinë duke e futur në partnerëte saj strategjik.

“SËRISH DO TA RRËNOJMË XHAMINËE PRILEPIT”

Prefekti i Prilepit, Marjan Ristevski ka kërcënuar se do ta prishë sërish xhaminë e djegurnë Prilep, nëse fillon ndërtimi i saj me qëllim që në të të falet namaz. “Unë nuk kam marrëasnjë njoftim për fillimin e punimeve. Nuk mund ta injorojë askush atë që mendojnë 80 mijëbanorë të Prilepit. Po luhet me popullin. Diçka tjetër është dëshira, por diçka tjetër ështërealiteti. Le ta provojnë, e pastaj do të shohim a mund të fillojnë të ndërtojnë”, tha Ristevki.Ai konsideron se ndërtimi eventual do të prishet nga komuna. “Në planin gjeneralurbanistik, xhamia është e vendosur si monument kulturoro-historik dhe vetëm si e tillëmund të ndërtohet. I tillë ka qenë ky objekt edhe para se të digjet. Nëse dëshirojnë që atytë kryhen ritet fetare, duhet të ndryshohet plani urbanistik, kurse këtë mund ta bëjë vetëm

10

BLIC LAJME

komuna. Më intereson të shohim se si do ta sigurojnë këtë”, tha ai. Gurthemeli përrindërtimin e Çarshi xhamisë në Prilep, e cila është djegur deri në themel në konfliktin evitit 2001, do të bëhet këto ditë nga ana e Bashkësisë Islame të Maqedonisë, Drejtoria përTrashëgimi Kulturore dhe Qendra Nacionale për Konservim. Ndërtimi i xhamisë do tëkushtojë rreth 230 mijë euro. Gjysmën e parave do ta sigurojë Ministria e Kulturës, kursegjysmën tjetër Bashkësia Islame e Maqedonisë. Sipas planifikimeve xhamia pritet tëndërtohet deri në fund të vitit të ardhshëm. Edhe nga BFI theksojnë se janë pjekur të gjithakushtet për të filluar punën. Banorët lokalë e kundërshtojnë ndërtimin e kësaj xhamie, ecila u dogj menjëherë pasi u mësua se në Karpallak ishin vrarë 12 ushtarë të Prilepit. Përkëtë arsye edhe është vonuar me vite të tëra ndërtimi i kësaj xhamie, që është monumenthistorik dhe kulturor. Sipas kryetarit të Prilepit një xhami e re mund të ndërtohet në lagjenTrizla, ku jetojnë popullata e vetme muslimane e këtij qyteti, e cila i përket etnisë rome.

DR. NASIR EL OMER: FYERJET E SHIAVEJANË PJESË E SULMIT BOTËRORKUNDËR PROFETIT DHE ISLAMIT

Dr. Nasir ibën Sulejman el Omer tha: Shpifjet e shiave kundër Profetit, nderit të tij dheshokëve të tij nuk duhet të shihen si hapa individualë, por duhet të shihen në kontekstinbotëror që po sulmon Islamin dhe muslimanët. Në pyetjen e kanalit satelitor “Safa” nëkuadër të fushatës “Bijtë e Ajshes”, që ky kanal organizon në mbrojtje të nënës sëbesimtarëve përpara shpifjeve të shiiut Jasir Habib, disa besimtarë ngrenë pyetjen: “Pse poe rritni çështjen deri në këtë shkallë? Ato janë veprime të një personi të vetëm?!”, dijetarii nderuar u përgjigj: “Të shihet çështja me këtë thjeshtësi është shumë e rrezikshme, sepseveprimet individuale duhet të lexohen në kontekstin botëror dhe në këtë rast shihet qartëse nuk është veprim individual, fatkeqësisht. Kjo më kujton rastin e djegies së xhamisë Aksanë vitin 1969 kur çifutët dërguan dikë për ta djegur xhaminë dhe pastaj thanë se qenkabudalla ai që dogji xhaminë. Edhe në këtë rast, porositet ky njeri që ka shtetësi kuvajtiane– që tashmë i është hequr shtetësia për shkak të fyerjeve të tij – dhe pastaj thonë se ai ështëahmak i ngutshëm, por në realitet nuk është ashtu”. El Omeri bëri thirrje: “Në çdo shtet kuka njerëz që fyejnë Profetin apo gratë e tij (nënat tona) t’u merret shtetësia, ashtu siç bëriKuvajti. Kjo është ndodhi e rëndë... besoj se këto ndodhi duan të zbulojnë fuqinë e Umetitdhe të shohin se si do të dalim në mbrojtje të Resulullahut, të nënave tona të pastra dhe tëshokëve të tij. E tëra kjo është pjesë e kontekstit politik botëror që po organizon Irani, e cila– besoj – nuk është larg qëllimit të asaj që po ndodh sot botërisht”.


SFIDA

DR. XHAFER SHEJH IDRIS

Islami materialist nuk është Islami inënshtrimit ndaj Allahut. Ai është“islam”, i cili formohet sipas epsheve të

atyre që i përkasin kësaj mënyre tëkuptimit të Islamit. Një Islam pa formë

dhe pa thelb, që nuk përkufizohet dhe nukpërshkruhet, që është në ndryshim tëvazhdueshëm dhe të cilit i mungonstabiliteti. Sipas botëkuptimit në fjalëIslami është në formësim të vazhdueshëm.Sipas tyre Kurani, edhe pse është teksthyjnor, ai në esencë është një tekst, i cili inënshtrohet kuptimit njerëzor, kuptim ky

ISLAMIMAT E R I A L I S T

Sipas tyre nuk ka dallim mes shiitit dhe sunitit, mes sunitëve, esharive, mutezilive dhe havarixhëve, mes atyreqë e pranojnë Sunetin dhe i mohojnë hadithet, mes pasuesve të Sunetit dhe sufive, që e konsiderojnë evlija atëqë e pohon panteizmin, Ibën Arebiun.

12

SFIDA

i cili vazhdimisht zhvillohet. Ata pohojnëse kuptimi i Kuranit duhet madje edhevazhdimisht të zhvillohet dhe tëndryshojë sipas kushteve vendore,kohore, kulturore dhe individuale tëlexuesit të Kuranit. Çdo mënyrë e tëkuptuarit njerëzor të Kuranit është ebarabartë nga aspekti, se bëhet fjalë përkuptim njerëzor. Po të mos ishte ashtu,atëherë si do të ishte vallë i përshtatshëmIslami për çdo kohë dhe vend?

Atëherë, cili është kuptimi i vërtetë iIslamit? Sipas Islamit materialist, çdokushqë identifikohet me Islamin ka të drejtë t’ipërgjigjet kësaj pyetjeje në mënyrën se sie zgjedh ai. Kundërshtari i tij nuk ka tëdrejtë ta cilësojë atë me mosbesim, risimadje edhe gabim, sepse e vërteta nukështë monopol i askujt, e vërteta është njëçështje relative, e cila varet ngapikëpamjet e njerëzve dhe nga kushtet etyre. Sipas tyre nuk ka dallim mes shiititdhe sunitit, mes sunitëve, esharive,mutezilive dhe havarixhëve, mes atyre qëe pranojnë Sunetin dhe i mohojnëhadithet, mes pasuesve të Sunetit dhesufive, që e konsiderojnë evlija atë që epohon panteizmin, Ibën Arebiun.

“Islami socialist” është emërtimi iIslamit, të cilin e parapëlqen socialisti.Ebu Dherri – socialisti i parë dhe Hatixhjanëna e socializmit janë emrat e librave, qëu botuan në vitet pesëdhjetë dhegjashtëdhjetë të shekullit të kaluar.

“Islami kapitalist” është emri që ipërshtatet atij që e parapëlqenkapitalizmin. Kështu ai thotë, se Allahu eka lejuar tregtinë dhe kamata me të cilënpunojnë bankat e sodit nuk është kamataqë e ka ndaluar Kurani. Kjo formë eveprimtarisë bankare sipas tij ështënevojë esenciale në ekonominë

bashkëkohore. Sipas tij kamata e ndaluarështë kamata e njohur tek arabët në tëcilën huadhënësit e shtonin shumëfishshumën që duhej kthyer me shtimin eafatit, duke e keqpërdorur nevojën e tëvarfërve.

Lloji tjetër është “islami demokratik”.Këshillimi ““……ddhhee kkëësshhiilllloohheenn ppëërr ppuunnëëtt eevveettaa mmee nnjjëërrii--ttjjeettrriinn”” - Shura, 38) ipërmendur në Kuran është vetëm njëformë e demokracisë, brohorasin ithtarëte këtij kuptimi të gabuar të Islamit.

Të mahniturit pas “artit” thonë seIslami është fe e bukurisë, e cila nuk ekundërshton në asnjë mënyrë pikturëndhe skulpturën e bukur, edhe nëse bëhetfjalë për akte (pikturë ose skulpturë eqenies njerëzore të zhveshur). Tekithtarët e Islamit “të padefinuar”, gjejmëedhe qëndrime sipas të cilëve Islami ështëfeja e vetme, e cila e pranon “tjetrin”, nëveçanti nëse bëhet fjalë për ithtarë tëndonjërës prej feve Abrahamike. Atathonë: gjithë të dërguarit kanë qenëmuslimanë dhe feja që kanë proklamuarka qenë Islami, prandaj edhe çdo ndjekës iatij pejgamberi është “musliman” dheështë i barabartë me ndjekësit eMuhamedit, sal-lallahu alejhi ue selem.

...Nëse në të kaluarën mjekraka qenë zbukurim për burratdhe shenja e dallimit mesgjinive, ajo sot është bërëpengesë e afrimit mesgjinive...

“

“


SFIDA

Duke u mbështetur gabimisht nëparimin kuranor ““NNuukk kkaa ddhhuunnëë nnëë ffee”” atae mohojnë daljen prej fesë (apostazinë)dhe dënimin Islam për murtedin. Atathonë: jetojmë në një kohë kur liria e tëshprehurit është e garantuar. Le të flasëçdokush atë që do: “lejoni që idetë tëshumohen duke i ballafaquar mendimet,qofshin edhe fjalë që të parët tanë ikonsideronin kufër të qartë.”

Nëse në të kaluarën mjekra ka qenëzbukurim për burrat dhe shenja e dallimitmes gjinive, ajo sot është bërë pengesë eafrimit mes gjinive, trend ky të cilin epromovon qytetërimi modern. Prandajështë “më se e normale” ta rruajmëmjekrën dhe t’i ngjajmë njeriut që ecënme “trendin”. Sistemi shtetëror, çështjet epolitikës dhe të ekonomisë janë pjesë edynjasë për të cilën i Dërguari i Allahut,sal-lallahu alejhi ue selem ka thënë: “Ju idini më mirë se unë çështjet e dynjasësuaj.” Prandaj “nuk është problem” qëmuslimanët të zgjedhin një sistemshtetëror, i cili do të jetë i përshtatshëm“me kohën” dhe aspiratat e muslimanëve.Meqë barazia gjinore është trend, atëherëpse të mos i “rregullojmë parimetdiskriminuese” sipas të cilëve femrës itakon më pak se sa mashkullit gjatëtrashëgimisë, pse të mos lejojmë që gratë“ta udhëheqin xhematin” në namaz, “tëmbajnë hutbe” dhe të falen bashkërisht nënjë saf me meshkujt. Nuk ka nevojë as përmbulesë, ngase hixhabi i shekullit tëgjashtë nuk është domosdoshmërish“veshje e nderit dhe e modestisë. “Kemimundësi të vishemi ndershëm edhe pa embuluar trupin me hixhab”, thonë disanga përkrahësit e idesë, që Islami t’u

përshtatet kushteve dhe rrethanave. Tëmos flasim për lirinë e shprehjes sëaspiratave seksuale dhe çështjeve të tjeralidhur me këtë aspekt të jetës njerëzore.

Këtë formë të përkatësisë islame eduan ata që nuk i pranojnë parimetthelbësore të Islamit. Ata që insistojnë nëkomentimin autentik të Kuranit dheSunetit shpeshherë etiketohen sifundamentalistë radikalë, vehabi, qëmendojnë akoma se mënyra e vetme esaktë Kurani dhe Suneti duhet tëpraktikohen dhe të komentohen si nëkohën e as’habëve dhe gjeneratave tëlavdëruara prej të Dërguarit, sal-lallahualejhi ue selem. Themi: Islami e ka formëndhe thelbin e tij më të bukur, parime tëpërshtatshme me çdo vend dhe kohë,parime që i respektojnë dhe i parashohin,nevojat, aspiratat dhe natyrën njerëzore,por në të njëjtën kohë me kufij të qartë, qëskicojnë pamjen më të përkryer të asaj qëështë më e mirë…

PPëërrkktthheeuu ddhhee ppëërrsshhttaattii:: TTaallhhaaKKUURRTTIISSHHII

...Ata që insistojnë në komentimin autentik tëKuranit dhe Sunetit shpeshherë etiketohen si ...

“ “

14

AKIDE

QETËSIA DHESIGURIA, FRYT IBESIMIT TË VËRTETËMos kujtoni se jam duke qarë nga frika e asaj se çfarë do të bëni me mua. Kurrsesi, porse po qaj se kamvetëm një shpirt e do të dëshiroja të kisha aq shpirtra, sa qime kam në trup, pastaj të veproje me mua kështue t’i jepja për hir të Allahut.

SHKRUAN: BLEDAR HAXHIU

Falënderimi i takon Allahut tëPlotfuqishmit, Madhështorit, Krenarit, tëUrtit. Falënderimi i takon Atij që i

dhuron siguri dhe qetësi robit të Tij tëpërulur e të nënshtruar, duke i dhënë atijnjë dëshmi të sigurt e të regjistruar: ““SSaa ppëërraattaa qqëë bbeessoojjnnëë ddhhee nnuukk ee mmoolleeppssiinn bbeessiimmiinn eettyyrree mmee ppaaddrreejjttëëssii (idhujtari),, ppiikkëërriisshhttaattyyrree uu ttaakkoonn ssiigguurriiaa ddhhee aattaa jjaannëë ttëëuuddhhëëzzuuaarr””..1 Ndërsa paqja dhe bekimi i Tijqofshin mbi profetin e tij të nderuar, tëdërguarin Muhamed, familjen, shokët dhepasuesit e tij, të cilët në rrugën e tij kanëecur e prej saj nuk kanë devijuar.

Është e vërtetë se çdo kush prej nesh endien njerëzoren e tij dhe jeton me veçoritëe saj, sikurse dëshiron të ndiejë krenarinëdhe personalitetin e tij, madje jo vetëm kaq,por ai dëshiron që të ketë vlerë në këtë

ekzistencë. Dëshiron të ndiejë se ekzistencae tij e ka një qëllim, dhe se jeta e tij e ka njëmesazh, dhe se ai kurrsesi nuk mund të jetëkrijuar në këtë tokë kot e pa asnjë qëllim.

Megjithëkëtë njeriu sërish ndërmerrrrugëtimin për të gjetur diçka tjetër, atë tëcilën e kërkojnë të gjithë njerëzit papërjashtim. Ajo është lumturia, qetësia dhesiguria që njeriu e kërkon në këtë botëpërveç botës tjetër. Por nga ana tjetër ai nukdëshiron që ditët e tij të caktuara në këtëdynja t’i kalojë në mjerim dhe trishtim.Përkundrazi njeriu dëshiron që ta jetojëjetën e tij nën përkëdhelinë që i dhuronqetësia e shpirtit dhe petkun me të cilin embulon siguria e zemrës.

Faktori kryesor dhe më i madhi që e bëntë përjetojë këtë ndjenjë dhe sukses ështëbesimi në Allahun, besimi i vërtetë dhe ifortë, i cili buron nga thellësia e zemrës sëtij. Besimi i drejtë në Allahun e Madhëruar

1 Enamë: 82.


AKIDE

d.m.th.: siguri e palëkundur, se Ai është Zotii Lartësuar, i Cili realizon çdo gjë… i Ciliështë afër 2, i përgjigjet nevojave, ipranishëm e nuk mungon… Madhështor e iLartësuar… i Butë dhe i Mëshirshëm.

Sa më shumë vend zë kjo siguri nëzemrën e robit, aq më tepër largohen prej tijfrikërat të cilat tmerrojnë njerëzit, si frika endikimit të mizorëve, apo frika ndaj asaj seçfarë rezervojnë dhe fshehin ditët që do tëvijnë. Sa më shumë të dobësohet besimi e të

humbë siguria, aq më tepër shtohet frika,shfaqen shenjat e ankthit, tmerrit dhellahtarit; sidomos kur ai sprovohet mepakësimin e furnizimit. A nuk thotë Allahu iLartësuar: ““NNee ddoo ttëë mmbbjjeelllliimm ffrriikkëë nnëëzzeemmrraatt ee jjoobbeessiimmttaarrëëvvee,, sseeppssee aattaaaaddhhuurroojjnnëë vveeçç AAllllaahhuutt ggjjëërraa ppëërr ttëë cciillaatt AAiinnuukk kkaa ssjjeellllëë kkuurrrrffaarrëë pprroovvee.. VVeennddbbaanniimmii iittyyrree ëësshhttëë zzjjaarrrrii ee ssaa vveennddssttrreehhiimm iisshhëëmmttuuaarr ëësshhttëë kkyy ppëërr kkeeqqbbëërrëëssiitt!!”” 3

Nuk ka dyshim se idhujtari –i cili i2 Këtu kemi si qëllim se Ai është afër me mbikëqyrjen, ndihmën dhe përgjigjen e tij e jo me qenien, sepse EhliSuneti besojnë, se Allahu është i veçuar nga krijesat, i lartësuar mbi arshin e Tij, i cili është mbi shtatë qiej. 3 Ali Imran: 151.

shoqëron Allahut zota iluzorë-, vuan ngadobësia, madje nga humbja e sigurisë ndajAllahut, kështu që tek ai shfaqet shija ehidhur e idhujtarisë sa herë që ai sprovohetnë njerëz dhe pasuri.

Imam Ibën Tejmije –Allahu e mëshiroftë-, ka thënë: “Frika, e cila gjendet në zemrat enjerëzve vjen si pasojë e shirkut(idhujtarisë) që kanë në zemra”.4

Nga ana tjetër do ta gjesh besimtarin tëqetë, të sigurt dhe të përmbajtur nëmomentin që ai përballet me vështirësitë,sprovat dhe caktimin e dhimbshëm: ““……ttëëcciillëëvvee nnjjeerrëëzziitt (hipokritë) uu tthhaannëë:: ““SShhuummëënnjjeerrëëzz ppoo mmbblliiddhheenn kkuunnddëërr jjuusshh,, pprraannddaajjffrriikkëëssoohhuunnii!!”” ee kkjjoo ggjjëë uuaa sshhttooii aattyyrreebbeessiimmiinn ddhhee tthhaannëë:: ““NNeevvee nnaa mmjjaaffttoonnAAllllaahhuu,, AAii ëësshhttëë mmbbrroojjttëëss ii mmrreekkuulllluueesshhëëmm!!””AAttaa uu kktthhyyeenn mmee ddhhuunnttiittëë ddhhee mmiirrëëssiittëë eeAAllllaahhuutt,, nnuukk ii ggjjeettii aassggjjëë ee kkeeqqee ddhhee ffiittuuaannkkëënnaaqqëëssiinnëë ee AAllllaahhuutt.. AAllllaahhuu ëësshhttëë ZZoottëërruueessii mmiirrëëssiivvee ttëë mmëëddhhaa””..5

““KKuurr bbeessiimmttaarrëëtt ee vvëërrtteettëë ppaannëë uusshhttrriinnëëee aalleeaattëëvvee,, tthhaannëë:: ““KKjjoo ëësshhttëë aajjoo qqëë nnaa kkaapprreemmttuuaarr AAllllaahhuu ddhhee ii DDëërrgguuaarrii ii TTiijj;;ssiigguurriisshhtt,, pprreemmttiimmii ii ttyyrree uu vvëërrtteettuuaa!!”” KKjjoouuaa ffoorrccooii aattyyrree bbeessiimmiinn ddhhee ppëërruulljjeenn””..6

Sa më shumë shtohet besimi në zemrën ebesimtarit, aq më shumë shtohet tek aisiguria, aq sa skalitet dhe ngulitet në zemëre bëhet më e qëndrueshme sa malet e larta;kështu kjo siguri i shfaq frytet në kohët esprovës dhe të gjendjeve kritike, sikursendodhi me Musain dhe Bijtë e Izraelit, tëcilët po iknin nga Faraoni, por ai i arriti meushtrinë e vet. Detin e kishin përpara,ndërsa Faraonin me ushtrinë e tij prapa. Nëkëtë moment pasuesit e tij i thonë: Ata po naarrijnë. Ndërsa Musai i përgjigjet i qetë dhe

i vendosur tek Zoti i Tij: ““AAii tthhaa:: ““KKuurrrrsseessii!!NNëë ttëë vvëërrtteettëë,, mmee mmuuaa ëësshhttëë ZZoottii iimm.. AAii ddoo ttëëmmaa ttrreeggoojjëë rrrruuggëënn””..7

E ngjashme me këtë ndodhi është edheajo e Profetit tonë dhe shokut të tij EbuBekrit kur ishin në shpellë gjatë emigrimitpër në Medinë. Atëherë kur idhujtarët iarritën Ebu Bekrin e kapi frika për Profetinsal-lallahu alejhi ue selem dhe për thirrjennë Fenë Islame ndaj dhe i thotë: “O i dërguari Zotit, nëse ndonjëri prej tyre zgjat kokënpaksa, ai do të na shikojë… Nëse vritem unë,jam vetëm një njeri i thjeshtë, por nësevritesh ti, atëherë shkatërrohet i gjithëumeti. Por Profeti nuk u ndikua nga frika eEbu Bekrit, sepse besimi e kishte mbushurzemrën e tij e bindja, e cila dhuron qetësinëdhe sigurinë kishte pushtuar krejt qenien etij, ndaj këtë ai do ta pasqyronte edhe tekshoku i tij duke i thënë: “Hesht o Ebu Bekër,si mendon ti për dy persona, të cilët të tretinkanë Allahun… Mos u brengos se Allahuështë me ne”.8

Besimi në Allahun Fuqiplotë dhuronsiguri dhe qetësi në zemrën e besimtarit,ndaj dhe atë do ta gjesh të qetë e të sigurtpërpara çdo sprove dhe ndodhie. KurRomakët robëruan në një nga betejat disamuslimanë, në mesin e tyre ishte edhesahabi Abdullah ibën Hudhafete Sehmi.Mbreti mizor urdhëroi ta çonin atë përpara

16

AKIDE

...Frika, e cila gjendet nëzemrat e njerëzve vjen sipasojë e shirkut (idhujtarisë)që kanë në zemra...

“ “4 Mexhmuatul Fetava Ibnu Tejmije: 28/35. 5 Sure Al Imran: 173-174. 6 Sure Ahzabë: 7 Sure Shuara: 62. 8 Buhari dhe të tjerët.


AKIDE

tij. Kur shkoi tek ai mbreti i tha duke ekërcënuar atë: Kthehu i krishterë ose tëhodha në një kazan me vaj të valuar.9Abdullahi iu përgjigj: Nuk kthehem. Në këtëmoment mbreti mizor i urdhëroi ushtarët tëmerrnin një prej muslimanëve, të cilin eafruan tek kazani dhe iu drejtuan edhe atijme të njëjtat fjalë, por edhe ai refuzoi.Mbreti dha urdhër dhe e hodhën në kazanine valuar. Iu kthye sërish Abdullahit e i tha:Kthehu në të krishterë, por Abdullahi erefuzoi sërish. Atëherë mbreti urdhëroi qëedhe atë ta hidhnin në kazan. Kur poshkonte drejt kazanit të valuar nga sytë e tijfilluan të rridhnin lot, dhe ushtarëtmenduan se ai po frikësohej e ndoshta bëhejpishman ndaj e kthyen, por ai ju tha: “Moskujtoni se jam duke qarë nga frika e asaj seçfarë do të bëni me mua. Kurrsesi, porse poqaj se kam vetëm një shpirt e do të dëshirojatë kisha aq shpirtra, sa qime kam në trup,pastaj të veproje me mua kështu e t’i jepjapër hir të Allahut. Ky qëndrim e habitimbretin, i cili mendoi ta lironte e i tha:Puthe kokën time e unë do të liroj. Abdullahiia ktheu: Nuk e bëj. Mbreti iu drejtua sërish:Puthe kokën time dhe unë do të liroj ty dhetetëdhjetë muslimanët që janë me ty.Atëherë Abdullai e puthi kokën e tij dhe kurarritën në Medinë Omer ibën Hatabi u çuadhe e puthi Abdullahin në ballë”.10

Nuk ka dyshim se muslimani me anë tëbesimit përjeton kënaqësinë, sigurinë dhelumturinë, të cilën idhujtarët dhejomuslimanët rraskapiten për ta gjetur, porlodhen më kot. Ndaj nëse do të hedhim njëvështrim në thëniet e ttëë ppaarrëëvvee dhe

realitetin e tyre, sigurisht që do të gjejmëatë që pohuam. Njëri prej tyre ka thënë:“Pasha Allahun ka momente nëpër të cilatunë kaloj ku them: Nëse banorët e Xhenetitpërjetojnë lumturinë dhe kënaqësinë në tëcilën ne jemi11, sigurisht që janë në njëlumturi të vërtetë”.12 Imam Ibën Kajim elXheuzije ka thënë: E kam dëgjuar ShejhulIslamin të thotë: “Dynjaja ka një xhenet13, aiqë nuk hyn në të, nuk mund të hyjë nëxhenetin e ahiretit”. Ndërsa Ibrahim ibënEd’hemi ka thënë: “Nëse mbretërit dhe bijtëe tyre do të dinin atë që ne ndiejmë në vetentonë,14 do të na luftonin për të na e marrëatë”.15

O ti që kërkon lumturinë!Rrugën drejt saj a s’do ta tregoj?...Në bindjen e Allahut e gjen kënaqësinë,Asgjë veç besimit lumturinë s’ta dhuron.

Më kot përpiqesh ta gjesh gjetiu,Jeta ikën e kështu nuk e arrin dot.Ndaj ktheju besimit e përuljes së ZotitSe ndryshe lumturinë nuk e gjen dot.

...Nuk ka dyshim se muslimanime anë të besimit përjeton kë -na qësinë, sigurinë dhe lumtur-inë, të cilën idhujtarët dhejom uslimanët rraskapiten përta gjetur, por lodhen më kot...

“

“9 Kazan prej bakri në të cilin kishte vaj të valuar. 10 Usdul Gabeti libni Ethir: 1/597. 11 Atëhere kur besimi na dhuron lumturi dhe kënaqësi. 12 Reudatul Muhibin: 166. 13 Xheneti i adhurimit dhe i besimit. 14 Prej kënaqësisë dhe lumturisë që dhuron besimi. 15 Igathetu lehfan: 2/194, Hijletul Eulija: 7/370.

18

DRITARE

SHKRUAN: JUSTINIAN TOPULLI

Çdo njeri në këtë jetë, sipas paracaktimit tëZotit, do të përudhet me lehtësi në rrugëne veprave për të cilat ai është krijuar. Ky

realitet nuk vlen vetëm për veprat e mira dhe

të këqija, por vlen edhe për prirjen dheprofilin e çdo njeriu në këtë jetë. Duke u nisurnga ky realitet, si dhe nga realiteti, se njerëzitjanë qenie shoqërore, të cilët plotësojnënevojat e njëri-tjetrit arrihet në përfundiminlogjik dhe natyror, se njerëzit duan apo nuk

KËSHILLË PËRBESIMTARËT DHEHOXHALLARËTAskush në këtë botë nuk është i përkryer, as bujku, as kovaçi, ku të gjithë bëjnë gabime dhe të gjithë kanëmundësi të përmirësohen, por nuk është aspak e udhës që njerëzit të braktisin, qoftë bujkun qoftë kovaçin përgabimet e tyre, përderisa ata vetë nuk janë, as bujq dhe as kovaçë

duan janë të ndërvarur mes tyre për prirjetdhe profilin e gjithsecilit. Kështu bujku kanevojë për kovaçin, që ai të prodhojë veglënme të cilën ai punon tokën, kovaçi dhe mbarënjerëzit kanë nevojë për ushqimin që mbjelldhe rrit bujku, e kështu me radhë.

Në këtë botë ka edhe njerëz, të cilët kanësi detyrë udhëzimin e shpirtrave të njerëzvedhe në mesin e këtij rrethi të vogël njerëzishjanë edhe hoxhallarët.

Askush në këtë botë nuk është i përkryer,as bujku, as kovaçi, ku të gjithë bëjnë gabimedhe të gjithë kanë mundësi të përmirësohen,por nuk është aspak e udhës që njerëzit tëbraktisin, qoftë bujkun qoftë kovaçin përgabimet e tyre, përderisa ata vetë nuk janë, asbujq dhe as kovaçë; përtej gabimeve të tyrenevoja për këta njerëz ngelet përhershme.Hoxha nuk bën dallim në këtë drejtim, edhepse përgjegjësia e tij e kalon përgjegjësinë eshumë prej profileve njerëzore në këtë jetë.Të kërkosh një hoxhë të përkryer, që t’iafrohet Profetit, alejhi salatu ue selam, apoEbu Bekrit dhe Omerit sot dhe mot ështëdiçka e vështirë, për më tepër edhe kur vetëbesimtarët që e rrethojnë janë shumë largkëtyre shembujve, e megjithatë ata kanënevojë për hoxhën dhe nuk mund të bëjnë panjëri-tjetrin.

Autoriteti i hoxhës në mesin ebesimtarëve vihet në pikëpyetje apo tronditetnë situata të vështira, në momente kur hynnë veprim jo më aftësia profesionale ehoxhës, si një njeri që jep fetva dhe u mësonnjerëzve rregullat e fesë, por në momente kursprovohet urtësia, mençuria, karakteri dhenatyra e tij, të cilat janë të lidhura ngushtë mësë shumti me paracaktimin e Zotit, sesa medijen apo njohuritë e tij. Nëse bëhet ky dallimi rëndësishëm, mes të parës dhe të dytësarrijmë të kuptojmë pse hoxhallarët nukduhen braktisur apo bojkotuar tërësisht,sepse gabimet e dobësisë njerëzore janëshumë më të vështira për t’u shmangur dhe

aspak të lehta për t’u ndrequr.Njeriu mund të vihet në situata aspak të

volitshme, të atilla që vetëm një ndërhyrjehyjnore e drejtpërdrejtë udhëzimi mund tanxjerrë atë pa i hyrë një gjemb në këmbë, nëmungesë të kësaj ndërhyrje hyjnore, njeriuduhet të zgjedhë atë çka duket për të më pake dëmshme dhe natyrisht që këtu mundësiapër të gabuar është shumë e madhe.

Kur studioja në Mekë, gjatë Ramazanit mëbinte shpesh të dëgjoja mësimet e një dijetaritë shquar të kësaj kohe, shejh Muhamed ibënSalih El-Uthejmin, Allahu e mëshiroftë. Ai utërhiqte shpesh vëmendjen njerëzve, se nukduhet të përgojonin njerëzit e dijes, sepsepërgojimi i tyre ua ul autoritetin në sytë enjerëzve dhe kjo në fund do të rezultojë nëlargimin e njerëzve nga feja, pasi gjithsecili dotë bëhet hoxhë i vetvetes, pasi ka braktisurmë parë hoxhallarët për shkak të gabimeve tëtyre.

Një herë shejhu na tregoi një ngjarje ngahistoria për ta përdorur si shembull sesinjerëzit duhet të jenë të kujdesshëm nëgjykimin e hoxhallarëve. Ai tregoi, se një herënjë mbret apo një prijës kishte dënuar njënjeri me vdekje dhe me sa duket ai nuk emeritonte këtë gjë, për këtë arsye një dijetarpadyshim me reputacion në popull ndërhyri


DRITARE

...Një hoxhë i mençur nukduhet të bjerë asnjëherë nëkurthe të tilla, pasi dukesakrifikuar imazhin e tij pub-lik mes besimtarëve mëshumë se një herë, ai rrezikontë etiketohet si njeri me dyfytyra...

“

“

20

DRITARE

pranë këtij mbreti apo prijësi, që ai të mos edënonte. Mbreti apo prijësi në fjalë pranoi tëmos e ekzekutonte, por vetëm ta rrihte atë nësy të publikut dhe si kusht për këtë kërkoi ngaky dijetar, që të ishte ky vetë ai që do të vintei pari dorën mbi të. Dijetari i vënë në pozitë tëvështirë në mes jetës dhe vdekjes së këtijnjeriu pranoi të ishte ai i pari që do të godisteme kamxhik të dënuarin në fjalë dhe kështu ubë. Në sytë e mbarë njerëzve ai ekzekutoivendimin me të cilin i kishte shpëtuar jetënkëtij njeriu të pafajshëm. Masat e njerëzve metë parë një skenë të tillë nxituan të thoshinpër dijetarin, se ai ishte një zullumqar dhenjeri i keq, përderisa ai me dorën e tij godistenjë njeri, që nuk meritonte të goditej.

Me këtë shejh Ibën El-Uthejmini donte t’utërhiqte vëmendje njerëzve, që nuk dinë seç’luhet pas kuintave të mos nxitohen nëgjykimin e tyre negativ ndaj njerëzve të dijes.

Është e natyrshme, se cilido prej nesh nëato momente do të zgjidhte të shpëtontejetën e këtij njeriu, edhe pse kjo do t’ikushtonte atij sakrifikimin e imazhit të tijmes njerëzve. A nuk thotë i Dërguari i Allahut,alejhi salatu ue selam, se veprat vlerësohensipas qëllimit? Dhe të shpëtosh një jetënjerëzore nuk është pak.

E gjitha kjo që përmenda deri këtu ështënjë këshillë për besimtarët, sesi ata duhet tëjenë të matur para se të gjykojnë për hoxhëne tyre, të cilin e njohin për përkushtimin,ndershmërinë dhe sinqeritetin e tij, se aiështë njeri i keq apo u bë i tillë vetëm me njëveprim të caktuar.

Tani le t’i kthehemi hoxhallarëve dukepërdorur të njëjtin shembull që dhamë mëlart, si këshillë për ta. Në situata kur dëmi dhedobia janë kaq të vështira për t’u dalluar, dhepër të marrë një vendim të prerë, se cilën anëduhet të mbajnë është e domosdoshme, qëkrahas përgjërimit para Zotit për ta shpënënë zgjidhjen më të mirë hoxhallarët duhet tëkonsultohen në një rreth sa më të kualifikuar

njerëzish të fesë dhe jo të tillë, në mënyrë qëzgjedhja të jetë më e mira e mundshme.

Situatat me të cilat përballen hoxhallarët ekëtij vendi në këtë kohë është e vështirë tëthuash, se i shëmbëllejnë ngjarjes sësipërpërmendur. Sot imazhi i moralit publiktë një hoxhe është gjëja e fundit që duhet t’ishkojë nëpër mend atij ta sakrifikojë. Një njeritinëzar, si mbreti apo prijësi i mësipërm do tëbënte gjithçka për të vazhduar në zullumet etij. Dhe nëse pengesë për këto veprime do tëbëhej autoriteti i mirë i një hoxhe në popull,pikësëpari ai do të kërkonte rrënimin e këtijautoriteti me çdolloj mjeti. Për këtë dhe njëhoxhë i mençur nuk duhet të bjerë asnjëherënë kurthe të tilla, pasi duke sakrifikuarimazhin e tij publik mes besimtarëve mëshumë se një herë, ai rrezikon të etiketohet sinjeri me dy fytyra, si njeri i cili u mëson tëtjerëve atë që nuk e bën vetë. Për rrjedhojëvetë hoxha do të jetë fajtor në humbjen enjerëzve dhe keq-udhëzimin e tyre. Nëse vetëhoxha fillon dhe e koncepton veprimtarinë etij jo vetëm si shpirtërore dhe parimore, poredhe si politike dhe administrative, atëherëdo ta vendosë imazhin e tij në thepin epushkës së publikut të mbarë besimtarëve, kugabimi më i vogël do t’i kushtojë atij një kostotë pariparueshme për imazhin moral, qëduhet të paraqesë një njeri i Zotit. Njerëzitpër nga natyra e tyre të dobët dhe të lëkundurjanë të prirë të anojnë gjithmonë nga ata mëtë qëndrueshmit, më stoikët, gabim apo mirëqofshin ata. Ata duan të gjejnë tek ta atë që umungon atyre vetë. Kur ata nuk e gjejnë këtëte lideri i tyre shpirtëror janë të prirë tabraktisin atë nga çasti në çast, sidomos kur nëskenë shfaqet dikush tjetër, i cili me dashjeapo dashje i servir publikut imazhin stoik tëkërkuar. Dhe jo gjithmonë ky zëvendësuesështë më i miri i mundshëm.

Zoti na udhëzoftë në atë çka është më emira.


AKIDE

SHKRUAN: ISMAIL BARDHOSHI

Kanë kaluar gatipesëmbëdhjetë shekuj qënga periudha e zbritjes së

mesazhit hyjnor, kohë kurmuslimanët u kalitën mepersonalitetin e vërtetë, i cilido të bëhej shembull për tëgjitha gjeneratat islame tëmëpasshme e deri pak paraDitës së Kiametit. Allahu iLartësuar e bëripersonalitetin e Muhameditsal-lallahu alejhi ue selemshembull në të gjitha fushat ejetës dhe për të gjithënjerëzit gjithkund dhekurdoherë, ashtu siç thotë nëKuran: ““NNëë ttëë DDëërrgguuaarriinn eeAAllllaahhuutt kkaa nnjjëë sshheemmbbuullll ttëëmmrreekkuulllluueesshhëëmm ppëërr aattëë,, qqëë

konsolidimi dhe kompletimi ipersonalitetit islam, qoftë nërrafshin si umet në tërësi apo nërrafshin lokal, përballet me shumësfida. Këtu po përmend vetëm disanga sfidat me të cilat përballet kyproces rigjallërimi në trojetshqiptare

NDËRTIMI IPERSONALITETITMUSLIMAN

22

AKIDE

sshhpprreessoonn tteekk AAllllaahhuu ddhhee DDiittaa ee FFuunnddiitt ddhhee eeppëërrmmeenndd sshhuummëë AAllllaahhuunn..”” [Ahzab: 21].Personalitetin e Pejgamberit sal-lallahualejhi ue selem e mishëruan më së mirishokët e tij dhe dy gjeneratat pas tyre. Porme kalimin e kohës personaliteti i vërtetëislam që mishëronte vetë Muhamedi dhe qëe skaliti tek shokët e tij pësoi devijime tëshumta në botëkuptim, adhurimin e Zotit,karakter, sjellje, veprimtari etj.. Ndër shekujnë umetin tonë u përhapën koncepte tëgabuara në lidhje me Zotin dhe në lidhje mekrijesat e Tij. Për shkak të luftës ideologjikeqë kanë bërë kundër muslimanëve upërhapën shumë ide, të cilat e zhveshënshumicën e muslimanëve nga tiparet epersonalitetit që mishëronin muslimanët eparë, të cilët u edukuan nga i Dërguari iAllahut sal-lallahu alejhi ue selem. Mungesae dijes së pastër fetare të bazuar në Kurandhe në Sunet bëri që mes muslimanëve tëpërhapeshin shumë bidate dhe forma ibadetitë pasakta, madje po për të njëjtin shkak nëshumë shoqëri kanë mbetur ende rite,zakone, vese apo norma sjelljeje tëtrashëguara nga e kaluara paraislamike.Pasioni pas të mirave të kësaj bote, oseparapëlqimi i dynjasë kundrejt ahiretit, bëriqë të përhapet syefaqësia, gjynahet, paniku,frika, egoizmi, makutëria, koprracia,kryelartësia, gjëra këto që e zbehën ose enjollosën personalitetin që trashëguam ngamuslimanët e gjeneratës së parë. Pormegjithëse personaliteti i vërtetë ka kaluarperiudha zbehje dhe dobësimi, ai nuk ështëzhdukur asnjëherë, sepse e vërteta do të jetëe vazhdueshme deri pak para Ditës sëKiametit. Është një shenjë premtuese faktiqë kohët e fundit ka filluar pothuajse në tëgjithë botën islame, madje kudo që ndodhennjerëz muslimanë, rigjallërimi i vlerave,tipareve, karakterit, sjelljes dhe veprave qëpersonifikonte Pejgamberi sal-lallahu alejhiue selem dhe shokët e tij, por konsolidimi

dhe kompletimi i personalitetit islam, qoftënë rrafshin si umet në tërësi apo në rrafshinlokal, përballet me shumë sfida. Këtu popërmend vetëm disa nga sfidat me të cilatpërballet ky proces rigjallërimi në trojetshqiptare:

- Dija e pakët fetare që buron nga Kuranidhe Suneti dhe që kuptohet e zbatohet nëpërputhje me metodën e gjeneratës sësahabëve.

- Mungesa e dijetarëve rabanijinë, të cilëte njohin hollësisht fenë e Zotit, e respektojnëfort Allahun dhe i trajtojnë çështjet fetareme kapacitet konceptues të gjerë dhe tëthellë, me përgjegjshmëri të lartë para Zotitdhe me pjekuri, maturi dhe urtësi.

- Numri i vogël i thirrësve edukatorë përformimin e personalitetit të muslimanëve tëparë tek muslimanët e trojeve tona. Ështëme të vërtetë i pakët numri i thirrësve, tëcilët mishërojnë personalitetin që formoiPejgamberi sal-lallahu alejhi ue selem tekbrezi i parë, domethënë thirrës që duhet tëshërbejnë si modeli i këtij personaliteti për

...Allahu thotë: "Pyetni dije-tarët, nëse nuk dini". [Nahl:43]. Pejgamberi sal-lallahu ale-jhi ue selem thotë: "Këtë dijedo ta bartin prej çdo brezinjerëz të drejtë e tëbesueshëm, të cilët do ta rua-jnë nga keqinterpretimet eekstremistëve, besimet dhepretendimet e atyre që besojnëgjëra të pavlefshme dhekomentet e të paditurve ...

“

“


AKIDE

mbarë muslimanët në të gjitha fushat e jetës.- Përpjekjet deislamizuese, që kanë filluar

nga fillimi i shekullit të kaluar dhe qëvazhdojnë edhe sot.

- Infektimi i shumë muslimanëve ngaideologjia materialiste e trashëguar ngaregjimi i kaluar komunist, e cila në thelbsynon të shkëpusë njeriun nga ndërtimi ijetës në bazë të besimit tek Allahu dhe nëbotën tjetër.

- Vërshimi i shumë ideve socialedenatyruese, sidomos gjatë dy dekadave tëfundit, të cilat synojnë të eliminojnë edheato vlera dhe tipare të personalitetit islam tëmbetura tek pjesa dërrmuese emuslimanëve, ose parandalimin erigjallërimit të vlerave dhe tipareve tëpersonaliteti islam tek të rinjtë dhe të rejat,si: ibadeti për Zotin, respektimi i tëDërguarit, ruajtja e nderit, xhelozia, familja,respektimi i prindërve, ruajtja e lidhjevefarefisnore etj.

Për riformimin dhe qëndrueshmërinë epersonalitet të pastër islam, sidomos nëkushtet e sfidave të trojeve tona nevojitetshumë punë:

SSëë ppaarrii, të njohim mirë personalitetin ePejgamberit dhe të shokëve të tij, sepseështë e pamundur të ndërtojmëpersonalitetin e vërtetë islam pa njohurmirë besimin, ibadetin, veçoritë, cilësitë,virtytet dhe sjelljen e të Dërguarit të Allahutdhe të shokëve të tij. Allahu i Lartësuar edërgoi Muhamedin sal-lallahu alejhi ueselem si udhëzues dhe mëshirë për të gjithënjerëzit. Ai ua bëri detyrë atyre tarespektojnë Muhamedin sal-lallahu alejhi ueselem, ta nderojnë atë dhe ta marrin përshembull, duke thënë: ““PPrraannddaajj,, aattaa qqëë ddoo ttaabbeessoojjnnëë,, ppëërrkkrraahhiinn ddhhee nnddeerroojjnnëë aattëë,, dduukkeennddjjeekkuurr ddrriittëënn qqëë ëësshhttëë zzbbrriittuurr mmee ttëë,,ppiikkëërriisshhtt aattaa jjaannëë ttëë ffiittuuaarriitt.. TThhuuaajj:: ““OOnnjjeerrëëzz,, uunnëë jjaamm ii DDëërrgguuaarrii ii AAllllaahhuutt ppëërr ttëëggjjiitthhëë jjuu,, ii AAttiijj qqëë ii ppëërrkkeett ssuunnddiimmii ii qqiieejjvvee

ddhhee ii TTookkëëss.. NNuukk kkaa zzoott ttjjeettëërr ttëë vvëërrtteettëë vveeççAAttiijj;; AAii jjeepp jjeettëë ddhhee vvddeekkjjee,, pprraannddaajj bbeessoonnii nnëëAAllllaahhuunn ddhhee nnëë ttëë DDëërrgguuaarriitt ee TTiijj,, NNeebbiijjiinn,, qqëënnuukk ddii sshhkkrriimm ee lleexxiimm ee qqëë bbeessoonn AAllllaahhuunnddhhee FFjjaallëëtt ee TTiijj!! SShhkkoonnii ppaass ttiijj,, qqëë ttëë jjeennii nnëërrrruuggëënn ee ddrreejjttëë!!””.. Araf: 157-158. Ndërsa përshokët e Muhamedit sal-lallahu alejhi ueselem, Allahu i Lartësuar thotë: ““SSaa uu ppëërrkkeettbbeessiimmttaarrëëvvee ttëë ppaarrëë,, pprreejj mmuuhhaaxxhhiirrëëvvee ddhheeeennssaarrëëvvee,, AAllllaahhuu ëësshhttëë ii kkëënnaaqquurr mmee aattaa ddhheemmee ttëë ggjjiitthhëë ttëë ttjjeerrëëtt qqëë ii ppaassuuaann mmee ppuunnëëddhhee ffjjaallëë ttëë mmiirraa;; eeddhhee aattaa jjaannëë ttëë kkëënnaaqquurrmmee AAttëë.. AAllllaahhuu ppëërr ttaa kkaa ppëërrggaattiittuurr kkooppsshhtteennëëppëërr ttëë cciillaatt rrrrjjeeddhhiinn lluummeennjj ddhhee kkuu ddoo ttëëjjeettoojjnnëë ppëërrggjjiitthhmmoonnëë.. KKjjoo ëësshhttëë ffiittoorrjjaammaaddhhëësshhttoorree!!””.. [Teube: 100]. Atëherëburimet e personalitetit që duhet tëndërtojmë janë Kurani dhe Suneti, si dhethëniet, qëndrimet dhe sjellja e sahabëve.Por për të kuptuar mirë dhe drejt burimet emësipërme domosdo duhet t’i referohemishpjegimit që u bëjnë dijetarët rabanijinë,qoftë duke lexuar librat e tyre apo duke edëgjuar drejtpërsëdrejti nga gojët e tyre.Allahu thotë: ““PPyyeettnnii ddiijjeettaarrëëtt,, nnëëssee nnuukkddiinnii””.. [Nahl: 43]. Pejgamberi sal-lallahualejhi ue selem thotë: “Këtë dije do ta bartinprej çdo brezi njerëz të drejtë e tëbesueshëm, të cilët do ta ruajnë ngakeqinterpretimet e ekstremistëve, besimetdhe pretendimet e atyre që besojnë gjëra tëpavlefshme dhe komentet e të paditurve”.

...Besimtarët dhe besimtarete tregojnë personalitetin etyre islam edhe me paraqitjen, pasi edhe paraqitja si musliman ështëprej devotshmërisë...

“

“

24

AKIDE

Shënon Bejhakiu. SSëë ddyyttii, të mishërojmë personalitetin e

muslimanëve të brezit të parë, që do të thotëtë personifikojmë veçoritë, karakterin dheveprat e sahabëve në të gjitha raportet dheaspektet e jetës. Më poshtë do të përmenddisa nga tiparet e personalitetit qëmishëronte vetë Pejgamberi sal-lallahualejhi ue selem dhe që e formoi tek brezi iparë:

1. Kryerja e punëve me ssiinnqqeerriitteett përAllahun. Allahu i Lartësuar thotë: ““AAttaa qqeennëëuurrddhhëërruuaarr vveettëëmm qqëë ttëë aaddhhuurroonniinn AAllllaahhuunn,,dduukkee ssyynnuuaarr mmee aaddhhuurriimmiinn vveettëëmm AAttëë””..[Bejine: 5].

2. DDeevvoottsshhmmëërriiaa (takvaja) ndaj Zotit, qëdo të thotë të kryesh detyrat fetare dhe tëruhesh nga haramet. Përveç kësaj takvajapërfshin edhe veprimin e punëve tëpëlqyeshme dhe largimin nga punët epapëlqyeshme. Pejgamberi dhe shokët e tij ikalonin vështirësitë nëpërmjet përkushtimitndaj Allahut në namaz, sidomos gjatë natës.Aishja tregon se kur zbriti urdhri në fillimine sures Muzemil për faljen e namazit tënatës, Pejgamberi sal-lallahu alejhi ue selemdhe shokët e tij falën namaz natën për një vitrresht derisa iu ënjteshin këmbët. Periudhae detyrimit të namazit të natës për sahabëtzgjati dymbëdhjetë muaj, dhe pasi kaluandymbëdhjetë muajt, Allahu i Lartësuarshpalli pjesën e fundit të sures Muzemil, ku ilehtësoi ata. Besimtarët dhe besimtaret etregojnë personalitetin e tyre islam edhe meparaqitjen, pasi edhe paraqitja si muslimanështë prej devotshmërisë. Kësisoj ataevitojnë çdo gjë të ndaluar në trupin dheparaqitjen e tyre. Allahu i lartësuar thotë:““VVëërrtteett,, AAllllaahhuu ëësshhttëë mmee aattaa qqëë ee kkaannëë ffrriikkëëddhhee qqëë jjaannëë ppuunnëëmmiirrëë””.. [Nahl: 128]. Po ashtuthotë: ““PPëërrffuunnddiimmii ii mmiirrëë ëësshhttëë ppëërr ttëëddeevvoottsshhmmiitt””.. [Kasas: 83].

3. PPëërrkkuusshhttiimmii në nxënien e dijes fetare,në ftesën njerëzve në fenë e Zotit, në

shpenzimin në rrugë të Allahut, nëpërmirësimin e sjelljes etj.

4. DDuurriimmii. Ky është një karakter idomosdoshëm për të qenë i suksesshëm.Nuk është aspak i tepërt pohimi, se pa durimnuk mund të mishërosh personalitetin evërtetë islam dhe nuk mund ta skalitësh atëtek të tjerët. Allahu thotë në Kuran: ““NNeezzggjjooddhhëëmm pprreejj ttyyrree pprriijjëëss,, ttëë cciillëëtt uuddhhëëzzoonniinnmmee uurrddhhrraatt TTaannëë,, ppëërr ssaa kkoohhëë qqëë iisshhiinn ttëëdduurruueesshhëëmm ddhhee bbeessoonniinn bbiinnddsshhëëmm””..[Sexhde: 24]. Disa dijetarë të famshëm kanëthënë: “Me durim dhe besim të patundshëmarrin të bëhesh prijës në çështjet e fesë”.Madje pa durim njeriu e ka të vështirë ta çojëjetën, sepse durimi është element idomosdoshëm për të gjitha sjelljet dhepunët e mira, për largimin nga gjynahet,veset dhe punët e turpshme dhe përçfarëdolloj përparimi e suksesi në jetë.Pejgamberi sal-lallahu alejhi ue selem kathënë: “Imani më i mirë është durimi dheshpirtmirësia”. Kjo do të thotë se karakterimë i mirë që bën pjesë tek imani ështëdurimi.

5. MMaattuurriiaa, uurrttëëssiiaa dhe bbuuttëëssiiaa. Para se tëshprehësh diçka duhet t’i peshosh fjalët mirëdhe para se të pozicionohesh me njëqëndrim të caktuar duhet të mendoheshmirë, sepse në një hadith përmendet qëAllahu e pëlqen maturinë. Nëse Zoti të jepurtësi, Ai të ka dhënë një mirësi të madhe. Tëtregosh urtësi do të thotë: ta vësh çdo gjë nëvendin e duhur. Allahu i Lartësuar është ibutë dhe e do butësinë.

6. AAllttrruuiizzmmii. Edhe ky ka qenë një nga

...Pa durim nuk mund tëmishërosh personalitetin evërtetë islam dhe nuk mund taskalitësh atë tek të tjerët...

“ “


AKIDE

virtytet e Pejgamberit dhe të sahabëve. Ataflijonin të mirat vetjake në dobi të të tjerëve.Allahu thotë: ““AAttaa dduuaann tt’’uu bbëëjjnnëë mmëë mmiirrëëbbeessiimmttaarrëëvvee ttëë ttjjeerrëë sseessaa vveetteess,, eeddhhee ppsseevveettëë jjaannëë nneevvoojjttaarrëë.. KKuusshhddoo qqëë rruuhheett nnggaallaakkmmiiaa ee vveettvveetteess,, mmee ssiigguurrii qqëë ddoo ttëë jjeettëëffiittuueess””.. [Hashër: 9].

7. ZZuuhhddii. Për përsosjen e personalitetislam muslimani domosdo duhet të bëhetzahid. Të jesh zahid nuk do të thotë sepashmangërisht duhet të jetosh i varfër, tëvishesh me rroba të rreckosura, të ashpraapo të vjetruara, të mos kujdesesh përparaqitjen, të ushqehesh me ushqim tëdobët, e të tjera koncepte të pasakta, por tëmarrësh prej dynjasë ose të konsumosh prejsaj vetëm aq sa të shërben për të adhuruarZotin dhe për t’iu kushtuar Atij, dhe të lëshgjërat e dynjasë që nuk i shërbejnë këtijqëllimi, ose që të ngadalësojnë në këtëdrejtim. Kjo nga njëra anë, dhe nga anatjetër, t’i bësh sa më shumë ibadet Allahut. Ethënë ndryshe: nëse nuk të gëzon arritja ediçkaje prej dynjasë dhe nuk të hidhëronmosarritja e saj, je vërtet zahid, e nëse nuk eke arritur këtë gradë, nuk mund të quheshzahid i përsosur. Nëse nuk lakmon për atë qënjerëzit e kanë në duart e tyre, do të të duannjerëzit dhe nëse tregohesh zahid në tëmirat e dynjasë do të të dojë Allahu, kështuështë shprehur Pejgamberi sal-lallahu alejhiue selem në një hadith. Nuk mjafton tëtregosh zuhd në disa gjëra të dynjasë dhe tëpasionohesh pas disa të tjerave në dëm tëibadetit ndaj Zotit, apo përmbushjes së asajpër të cilën je krijuar. Kësisoj, nësetregohesh, për shembull, zahid nga luksi dhepasuria e tepërt, por nuk tregohesh zahidpër famë, prestigj, pushtet etj., nuk mund tëquhesh akoma zahid. Madje këto të funditmund të jenë edhe më të dëmshme përpersonalitetin e muslimanit, pasi ështëshumë e vështirë që t’i kapë nefsi i njeriutapo që të bëjë zuhd në to. Siç e thashë dhe

më sipër, zuhdi në gjëra të tillë do të thotë qëtë mos e lidhësh zemrën me to dhe që arritjaose mosarritja e tyre për gjendjen tëndeshpirtërore të jenë njësoj, gjë që është tejet evështirë të arrihet, prandaj dhe përsosja eadhurimit të Zotit nuk është aq e lehtë. Porgjithsesi nevojitet të bësh përpjekjemaksimale për pastrimin e zemrës dhemposhtjen e nefsit. Shumë sprova që Allahuua dha sahabëve shërbenin pikërisht përkëtë gjë, që ata të kaliteshin dhe t’ikushtoheshin totalisht Allahut e të mospasionohesh pas të mirave të kësaj bote. Dhenë momentin kur sahabët e arritën këtëgradë, Allahu i mëkëmbi në tokë dhe uamundësoi të shtrijnë pushtetin në shumëvende, në një kohë shumë të shkurtër. Eprandaj thuhet vazhdimisht: NNee jjeemmii nnjjeerrëëzzqqëë AAllllaahhuu nnaa nnggrriittii mmee kkëëttëë ffee,, ddhhee nnëëssee eekkëërrkkoojjmmëë kkrreennaarriinnëë nnëë nnjjëë ffoorrmmëë ttjjeettëërr aappoodduukkee ssyynnuuaarr ddiiççkkaa ttjjeettëërr,, AAllllaahhuu ddoo ttëë nnaappoosshhttëërroojjëë.. Po të vërehet me kujdes gjendjae muslimanëve sot do të konstatohet, se kyështë një ndër problemet kryesore ku duhettë fokusohemi, pra, secili prej nesh le tërregullojë raportet me nefsin dhe raportetme Allahun, në mënyrë që punët të na ecinmbarë, ashtu siç u ecën mbarë sahabëve.

8. Disa tipare të tjera janë: drejtësia,modestia, dashuria, vëllazëria, bamirësia,falja, shpirtmirësia, trimëria,qëndrueshmëria në fe etj.

...nëse tregohesh, për shem-bull, zahid nga luksi dhepasuria e tepërt, por nuk tre-gohesh zahid për famë, pres-tigj, pushtet etj., nuk mund tëquhesh akoma zahid...

“

“

26

FIKH

SHKRUAN: RASHIT ZYLFIU

FFaallëënnddeerriimmeett ii ttaakkoojjnnëë AAllllaahhuutt,, qqëë nnaauuddhhëëzzooii ttaa kkuuppttoojjmmëë IIssllaammiinn ddhhee nnaa ssqqaarrooiiddiissppoozziittaatt nnëë lliibbrriinn ee TTiijj.. PPaaqqjjaa,, mmëësshhiirraaddhhee bbeeggaattiittëë ee AAllllaahhuutt qqooffsshhiinn mmbbiiMMuuhhaammeeddiinn mmëëssuueessiinn ee nnjjeerrëëzziissëë..

Qysh herët flitet për gruan, për gjendjene saj, vuajtjet, mjerimet që i ka përjetuarajo në etapat më të zeza të shoqëriveinjorante. Mizoria ndaj saj kaloi çdo kufi aqsa u ngrit pyetja se: A është gruaja njeri apojo?!... Kjo gjendje vazhdoi kështu deri meardhjen e Islamit. Islami i jep gruas një jetëtë re, si vajzë, femër, nënë, grua, gjyshe;

TRASHËGIMIA E FEMRËSNË ISLAM ( 1/2 )

. Islami erdhi me dritën dhe drejtësinë e tij për tangritur femrën nga padrejtësia dhe ulja, që i kishinbërë asaj dhe për të konfirmuar, se edhe ajo ështënjeri sikurse mashkulli. Ajo ka të drejtat e saj, qëaskush nuk ka të drejtë për t’ia mangësuar ato,sikurse ajo ka edhe detyrime, që nuk u lejohet t’ianashkalojë apo t’i neglizhojë ato.


FIKH

çka do të thotë që nga lindja e deri nëvdekje. Allahu e ngriti femrën dhe i dha tëdrejtat e saj. Në Kuran është surja “Nisa”kaptina e “Gruas” dhe pikërisht në këtësure janë vendosur ajetet e trashëgimisëdhe i futi të drejtat e saj në të gjitha poret ejetës e ajo që la përshtypje më të madhedhe vulosi drejtësinë e Islamit është edhe edrejta e trashëgimisë së femrës në Islam.Orientalistë të ndryshëm kur morën hovpër ta sulmuar Islamin filluan ta sulmojnënëpërmes femrës, me pretekstin se Islaminuk i ka dhënë të drejta femrës dhe ka bërëqë mashkulli të marrë dy hise e femra një.E gjithë kjo vjen si pasojë e mosnjohjes sëdispozitave të trashëgimisë islame. Në këtëkurth shpesh herë kanë rënë viktimë edhedisa pjesëtar të fesë islame. Ne kemi sjellënjë version të shkurtuar të disadispozitave, edhe pse kjo shkencë “shkencae trashëgimisë në islam” është një fushë egjerë.

DDiissaa nnggaa aajjeetteett kkuurraannoorree ttëëttrraasshhëëggiimmiissëë::

Allahu i Madhëruar thotë:““AAllllaahhuu jjuu uurrddhhëërroonn ppëërr (çështjen e

trashëgimit) ffëëmmiijjëëtt ttuuaajj:: ppëërr mmaasshhkkuulllliinnhhiissee ssaa ppëërr ddyy ffeemmrraa;; nnëëssee jjaannëë(trashëgimtare) vveettëëmm ffeemmrraa,, ddyy ee mmëësshhuummëë,, aattyyrree jjuu ttaakkoojjnnëë ddyy ttëë ttrreettaatt eeppaassuurriissëë qqëë ttrraasshhëëggoohheett;; nnëëssee ëësshhttëë nnjjëëffeemmëërr,, aassaajj ii ttaakkoonn ggjjyyssmmaa;;......”” 11

Allahu i Madhëruar thotë:““JJuuvvee jjuu ttaakkoonn ggjjyyssmmaa ee aassaajj (pasurie) qqëë

llëënnëë ggrraattëë ee ttuuaajjaa,, nnëëssee aattoo nnuukk kkaannëëffëëmmiijjëë,, ppoorr nnëëssee aattoo kkaannëë ffëëmmiijjëë jjuuvvee jjuuttaakkoonn nnjjëë ee kkaattëërrttaa nnggaa aajjoo qqëë llëënnëë aattoo,, ppaassiittëë kkrryyhheett tteessttaammeennttii ii ttyyrree ddhhee ppaassii ttëë llaahheettbboorrxxhhii.. AAttyyrree (grave) jjuu ttaakkoonn nnjjëë ee kkaattëërrttaannggaa aajjoo qqëë lliinnii jjuu,, nnëëssee nnuukk kkeennii ffëëmmiijjëë,, ppoorr

nnëëssee kkeennii ffëëmmiijjëë,, aattyyrree jjuu ttaakkoonn nnjjëë ee tteettaannggaa aajjoo qqëë lleennii ppaass kkrryyeerrjjeess ssëë tteessttaammeennttiittqqëë kkeennii ppëërrccaakkttuuaarr oossee bboorrxxhhiitt......”” 22

Allahu i Madhëruar thotë:““KKëërrkkoojjnnëë ppëërrggjjiiggjjeenn ttëënnddee.. TThhuuaajjuu::

““AAllllaahhuu jjuu ppëërrggjjiiggjjeett nnëë ççëësshhttjjeenn ee ““kkeellaallee--ss”” (ai që nuk ka prindër dhe fëmijë që tatrashëgojnë).. NNëëssee vvddeess nnjjëë nnjjeerrii qqëë nnuukk kkaaffëëmmiijjëë,, ppoorr kkaa mmoottëërr,, aattëëhheerrëë aassaajj (motrës)ii ttaakkoonn ggjjyyssmmaa ee ppaassuurriissëë ssëë llëënnëë.. AAii (vëllai)ttrraasshhëëggoonn ttëërrëë aattëë (që le motra) nnëëssee aajjoonnuukk kkaa ffëëmmiijjëë.. NNëë qqooffttëë ssee aattoo jjaannëë ddyy(motra që trashëgojnë),, aattyyrree ttëë ddyyjjaavvee uuttaakkoojjnnëë ddyy ttëë ttrreettaatt qqëë llëë aaii.. NNëë qqooffttëë ssee jjaannëëvvëëlllleezzëërr ddhhee ttëë ppëërrzziieerr bbuurrrraa ddhhee ggrraa,,aattëëhheerrëë mmaasshhkkuulllliitt ii ttaakkoonn hhiissee ddyy ffiisshh mmëësshhuummëë ssee ssaa ffeemmrrëëss.. AAllllaahhuu jjuu ssqqaarroonn,, aasshhttuuqqëë ttëë mmooss hhuummbbnnii.. AAllllaahhuu ddii ppëërr ççddoo sseenndd..””33

HHaaddiitthheett ee PPeejjggaammbbeerriitt ssaall--llaallllaahhuu aalleejjhhiiuuee sseelleemm mmbbii ttrraasshhëëggiimmiinnëë::

Pejgamberi sal-lallahu alejhi ue selemka thënë: “Mësoni “el-feraid”(trashëgiminë) dhe mësojani të tjerëve,sepse ajo është gjysma e diturisë, ajoharrohet dhe e para gjë që do të ngrihetnga umeti im.”44

RRëënnddëëssiiaa ee sshhkkeennccëëss ssëë ““eell--ffeerraaiiddiitt””((ttrraasshhëëggiimmiissëë)) tteekk ddiijjeettaarrëëtt mmuusslliimmaannëë::

Dijetarët muslimanë në çdo kohë i kanëdhënë rëndësi kësaj shkence dukeshpenzuar kohë dhe mund në mësimin dheinterpretimin e kësaj shkence tekgjeneratat e reja. Ata kanë shkruar libradhe ende shkruhen të tillë nga dijetarëtbashkëkohorë. Omeri Allahu qoftë ikënaqur prej tij thotë: “Mësoni feraidin-shkencën e trashëgimisë, se ajo është prejfesë suaj”.

PPëërrkkuuffiizziimmii ii FFeerraaiiddiitt-- ttrraasshhëëggiimmiissëë::1 Nisa, 11 2 Nisa, 12 3 Nisa, 176 4 Shënon Ibn Maxhe dhe Darekutniu.

28

FIKH

AAssppeekkttii ggjjuuhhëëssoorr:: “Feraid” është emarrë nga fjala “fard”, që ka disa kuptime:“kat’a” me pre, “tekdijr” përcaktim,“tebjin” sqarim.

AAssppeekkttii tteerrmmiinnoollooggjjiikk:: Shkenca, e cila mundëson se si të ndahet

pasuria atyre që u takon.Shkenca, e cila mundëson të dihet, se

kush ka të drejtë trashëgimie apo jo dhesasinë se sa i takon çdo trashëgimtari.

TTrraasshhëëggiimmiiaa ee ffeemmrrëëss ppaarraa IIssllaammiitt::TTrraasshhëëggiimmiiaa tteekk ççiiffuuttëëtt Ligji i çifutëve për trashëgiminë e

femrës dallohet për atë se ata e privojnëfemrën nga trashëgimia, pa marrëparasysh nëse është ajo nënë, motër, vajzëapo nga ato që kanë të drejtë trashëgimiepërveç nëse nuk ka mashkull trashëgues.Vajza nuk ka të drejtë trashëgimie përveçnë mungesë të mashkullit, atëherë ajo efiton këtë të drejtë. Ndërsa gruaja nuktrashëgon nga burri i saj asgjë.

TTrraasshhëëggiimmiiaa ee ffeemmrrëëss tteekk rroommaakkëëtt eevvjjeettëërr::

Femra tek romakët e vjetër kishte tëdrejtë trashëgimie të njëjtë me mashkullin,përveç bashkëshortes, e cila nuk kishte tëdrejtë të trashëgojë nga burri i saj, sepselidhja martesore nuk llogaritej nga shkaqetqë ua lejojnë femrës të trashëgojë nga burrii saj. Arsyeja ishte që mos të transferohetpasuria tek një familje tjetër. Nëse pasuriae trashëguar bën pjesë nga thesaret që nukshkartohen, atëherë nëse vdes nënapasurinë që e ka trashëguar nga babi i saj etrashëgon motra e saj e jo fëmijët e saj,edhe pse ajo mund të ketë lënë fëmijë djemapo vajza.

TTrraasshhëëggiimmiiaa ee ffeemmrrëëss tteekk ppooppuujjtt eelliinnddjjeess::

Me popujt e lindjes kemi si qëllim tëgjithë ata popuj që kanë jetuar në Lindjepas tufanit dhe para lindjes së Isait alejhiselam. Sistemi i trashëgimisë ka qenë i

vendosur në atë se vëllai i madh ezëvendëson babanë e nëse nuk ka, pastajvëllezërit, xhaxhallarët, e kështu me radhëderi tek nipat dhe të afërmit.

TTrraasshhëëggiimmiiaa tteekk eeggjjiippttiiaannëëtt ee vvjjeettëërr::Tek egjiptianët e vjetër dëshmitë

tregojnë se sistemi i trashëgimisë ka qenë ivendosur se të gjithë të afërmit e tëvdekurit kanë të drejtë trashëgimie njësoj,pa marrë parasysh nëse është mashkull apofemër, i madh apo i vogël .

TTrraasshhëëggiimmiiaa ee ffeemmrrëëss tteekk aarraabbëëtt ppaarraaIIssllaammiitt::

Mund të themi se tek arabët para-islamit nuk ka pasur ndonjë sistem tëveçantë trashëgimie, por ata në këtë fushëkanë ndjekur popujt e lindjes. Trashëgimiaka qenë e veçantë për meshkujt, të cilëtkanë qenë të gatshëm për mbajtjen earmëve që të përballen me armikun,ndërsa të vegjlit dhe gratë nuk bëjnë pjesëkëtu.

TTrraasshhëëggiimmiiaa ee ffeemmrrëëss nnëë IIssllaamm Pasi shpalosëm këtu periudhën e errët,

se si ishte gjendja e femrës përballëtrashëgimisë dhe pamë se çfarë mizorish ibëheshin asaj në ato ligje dhe sisteme tëgabuara, ku epshi dhe nefsi luanin një roltë madh do të shohim tashmë periudhën

...Islami i ka dhënë të drejtëfemrës të trashëgojë nga babai vet, ashtu sikurse djemvedhe nuk i ka dhënë mundësipranisë së djemve që t’ilargojnë femrat ngatrashëgimia, ashtu siç ështënë ligjin e çifutëve...

“

“


FIKH

islame. Islami erdhi me dritën dhedrejtësinë e tij për ta ngritur femrën ngapadrejtësia dhe ulja, që i kishin bërë asajdhe për të konfirmuar, se edhe ajo ështënjeri sikurse mashkulli. Ajo ka të drejtat esaj, që askush nuk ka të drejtë për t’iamangësuar ato, sikurse ajo ka edhedetyrime, që nuk u lejohet t’i anashkalojëapo t’i neglizhojë ato.

NNjjëë ppaassqqyyrrëë ee kkrraahhaassiimmiitt mmeess IIssllaammiittddhhee lliiggjjeevvee,, ssiisstteemmeevvee ttëë ttrraasshhëëggiimmiissëë mmbbiiffeemmrrëënn::

Ai që ka marrë përsipër ndarjen etrashëgimisë në Islam është Krijuesi e jokrijesa, për këtë arsye gjen saktësi dhedrejtësi në këtë ndarje në dobi të gjithënjerëzimit.. Allahu i Madhëruar thotë:

““ ...... jjuu nnuukk ddiinnii ssee kkuusshh ëësshhttëë mmëë aaffëërrddoobbiissëë ssuuaajj,, pprriinnddëërriitt ttuuaajj aappoo ffëëmmiijjëëtt ttuuaajj..(Ky përcaktim është) UUrrddhhëërr nnggaa AAllllaahhuu..VVëërrtteett AAllllaahhuu ëësshhttëë mmëë ii DDiijjsshhmmii,, mmëë ii UUrrttii..”” 55

Islami niset nga pikëpamja e nevojës,për atë i ka dhënë atij që ka nevojë mëshumë, se sa atij që nuk ka, p.sh., i ka dhënëdjalit më shumë se babës, ngaqë nevoja edjalit është më e madhe, sepse ai e ka jetënpërpara, ndërsa babai e lenë jetën mbrapa.Edhe në rastin kur djali merr hise sa dyvajza, ngaqë nevoja e tij është më e madhe.Ai pritet të martohet, të japë mehrin,shpenzimet që ka ndaj gruas dhe familjessë tij, ndërsa vajza është ajo që do të marrëdhe jo ajo që do të shpenzojë.

Islami e ka vlerësuar lidhjen martesore,ku ka bërë që kjo lidhje gjatë gjithë jetës tëjetë shkak i trashëgimisë pas vdekjes. Ainuk e ka anashkaluar, ashtu siç ka ndodhurtek disa ligje apo sisteme tëlartpërmendura.

Islami nuk e ka anashkaluar çështjen e

afërsisë familjare, si shkak të së drejtës sëtrashëgimisë e siç ka vepruar sistemiromak dhe ai i grekëve. Por lidhja e afërsisëfamiljare është ajo që njeriu forcohet me tënë këtë jetë, mundohet të japë kontributinmë të madh për ta, t’i dalë në ndihmë dhepërkujdesje.

Barazia mes të afërmve në trashëgimi,ashtu siç vepronin egjiptianët e vjetër.Islami nuk vepron kështu, por ka bërëdallimin e saktë, ku edhe mes të afërmve kadallime, dikush bën pjesë më afër e dikushmë larg.

Nuk ka ndonjë veçori që Islami t’i japëpërparësi djalit beqar ndaj atyre tëmartuar, siç veprojnë çifutët, se djali beqarmerr hise sa dy djem të martuar, pordjemtë janë njësoj pa marrë parasysh nësejanë beqarë apo të martuar.

Islami i ka dhënë të drejtë femrës tëtrashëgojë nga baba i vet, ashtu sikursedjemve dhe nuk i ka dhënë mundësipranisë së djemve që t’i largojnë femratnga trashëgimia, ashtu siç është në ligjin eçifutëve.

Allahu i Madhëruar thotë: ““MMeesshhkkuujjvveejjuu ttaakkoonn ppjjeessëë nnggaa ppaassuurriiaa qqëë llëënnëë pprriinnddëërriittee ttëë aaffëërrmmiitt (pas vdekjes),, eeddhhee ffeemmrraavvee jjuuttaakkoonn ppjjeessëë nnggaa aajjoo qqëë llëënnëë pprriinnddëërriitt ee ttëëaaffëërrmmiitt,, llee ttëë jjeettëë ppaakk oossee sshhuummëë aajjoo qqëëllëënnëë,, jjuu ttaakkoonn nnjjëë ppjjeessëë ee ccaakkttuuaarr (ngaZoti)..”” 6

Nga kjo pasqyrë krahasuese messheriatit islam dhe ligjeve e sistemeve tëtjera shohim qartë një saktësi dhe drejtësinë fushën e trashëgimisë e veçanërisht tëdrejtën e trashëgimisë së gruas në Islam.

UUrrttëëssiiaa ee lleeggjjiittiimmiimmiitt ttëë ttrraasshhëëggiimmiissëë ssëëffeemmrrëëss::

Nëse meditojmë shkurtimisht rrethtrashëgimisë së femrës në Islam do të

5 Nisa, 11. 6 Nisa , 7

30

FIKH

gjejmë shumë urtësi:Konfirmimi se femra është qenie

njerëzore, ashtu sikurse mashkullidhe ka të drejtë të ketë nënpronësinë e saj pasuri dhe tashpenzojë ashtu sikurse mashkullipa dallim.

Allahu i Madhëruar e ka bërënjeriun mëkëmbës të vetin në tokëpër ta ndërtuar, për të përfituarnga pasuritë e saj dhe e ka pajisurqë të ketë mundësi ta përcjellimesazhin e tij në këtë botë.Shprehja “insan” është epërgjithshme dhe i përmbledhburrat e gratë.

Për t’iu përgjigjurnatyrshmërisë së krijesësnjerëzore, qoftë mashkull apofemër për të zotëruar pasuri.

I krijon femrës mundësinë që taadhurojë Allahun me pasurinë e saj,duke e shpenzuar atë në bamirësidhe vepra të mira shoqërore.

Përqendrimi i trashëgimisëvetëm te meshkujt do t’i jepte atyreshumë hapësirë që shumica emeshkujve të ndiheshin të mëdhenje të fuqishëm, dhe nga ana tjetër tanënçmonin femrën si krijesë, dhetë ushtronin mizori ndaj saj.

Trashëgimia e femrës e ruanunitetin familjar, ngaqë nuk bëhetdallim ndaj gjinive përveçse sipassë drejtës të afërsisë me tëvdekurin.

RReeffeerreennccaatt ee kkoonnssuullttuuaarraa ::TTaahhkkiijjkkaatt eell--mmeerrddiijjeehh ffiijj mmeebbaahhiitthheell--ffaarraaddiijjee,, SSaalliihh FFeevvzzaann..FFiikkhhuull iissllaammii uuee eeddiilleettuuhhuu,, VVeehhbbeehhZZuuhheejjllii.. AAhhkkaamm mmiirraatthh ffiijj ffiikkuull iissllaammiijj,,VVuurruudd AAddiill IIbbrraahhiimm UUrraattaanniijj..

NDRYSHIMI IVALUTËSDHERREGULLATE LARJES SËBORXHIT


EKONOMI

NGA: LLOKMAN HOXHA

Është diçka e njohur se gjatë historisënjerëzit kanë përdorur forma tëndryshme për këmbimin e sendeve të

nevojshme në jetën e tyre të përditshme.Një nga format më primitive të këmbimitështë ajo e mallit me mall, pastaj e marrjessë arit dhe argjendit si vlerë për çmimin egjërave, pastaj duke kaluar në metale më tëdobëta deri te paratë e letrës e në fundedhe tek paraja elektronike.

ÇÇ’’ëësshhttëë ppaarraajjaa??Zakonisht përkufizimi për paranë bëhet

për nga roli jo për nga tiparet që ka, pra:“është ajo që mat vlerën, është mjetkëmbimi, si dhe pranohet nga të gjithë”.

Dijetarët kanë pasur disa mendimerreth realitetit të parave që qarkullojnë në

ditët e sotme, se çfarë statusi kanë, a janëletra që vlera e tyre është e bazuar në arose argjend që shteti e depoziton, apo janëmall, apo kanë vlerë absolute në vetvete.Shumica nëse jo të gjithë nga dijetarëtbashkëkohorë janë të mendimit se paratëtani kanë vlerë absolute në vetvete, vlerëtë cilën ua jep shteti që i prodhon ato, nëbazë të fuqisë blerëse që ka, pa marrëparasysh sasinë e arit që gjendet nëdepozitat shtetërore.

S’ka dyshim se paratë e sotme përdorenpër të paguar mallrat, prandaj edhe për tojepet zekati, paguhet me to mehri, vlejnëpër to të gjitha rregullat e këmbimit të aritdhe të argjendit etj., pra çdo gjë që vlen përarin dhe argjendin vlen edhe për paratë esotme. Kjo gjë ka qenë e diskutueshme nëdekadat e kaluara, por sot thuajse ështëdhënë konsensusi i dijetarëve për këtë

Jemi dëshmitarë në ditët e sotme se si lëviz poshtë e lart vlera e parave përballë të tjerave, dhe si rezultat ikësaj ndryshojnë edhe çmimet e mallrave, për shembull nëse para 10 viteve ke huazuar 100 $ me të cilat mundtë kesh blerë 100kg miell, pas 10 viteve kur ta kthen borxhin me atë shumë mund të blesh vetëm 50kg miell

32

EKONOMI

çështje.Tani le të fillojmë me dispozitat të cilat

kanë të bëjnë me ndryshimin e valutës nëkthimin e borxhit.

Paratë në Islam janë tri llojesh:Para natyrale: që janë monedhat e arit

ose të argjendit, si lira dhe groshi.Para tradicionale: që janë monedha nga

metale të lira, si bakri etj.Para konvencionale: që janë paratë e

përdorura në ditët e sotme në forma tëndryshme, qofshin ato kartëmonedha,çeqe, elektronike etj., të cilat kanë vlerëlegjitime nga shteti i cili i shtyp ato.

Dijetarët e hershëm i kanë trajtuar nëlibrat e tyre çështjet që kanë të bëjnë memonedhat natyrale dhe ato tradicionale,ndërsa për monedhat konvencionale kanëdiskutuar dijetarët bashkëkohorë, meqëato nuk kanë qenë të njohura në kohët ehershme.

Fillimisht duhet të sqarojmë mendimete dijetarëve për monedhat natyrale dhetradicionale pastaj të dalim te monedhatkonvencionale, pasi dijetarëtbashkëkohorë mbështeten në mendimet edijetarëve të hershëm, duke bërëkrahasime për të arritur te një dispozitë ere.

ÇÇëësshhttjjaa ee ppaarrëë:: ççffaarrëë dduuhheett kktthhyyeerr nnëërraasstteett ee hhuuaazziimmiitt ttëë aarriitt,, aarrggjjeennddiitt oosseemmoonneeddhhaavvee mmeettaalliikkee??

Nëse këto që u përmendën janë nëqarkullim normal dhe shteti i pranon simonedhë qarkulluese, atëherë të gjithëdijetarët janë të mendimit se borxhi duhetkthyer në të njëjtën sasi që është marrë,pra, nëse janë marrë 10 lira ari duhet tëkthehen 10 lira ari, ose 200 grosh po ashtutë kthehen 200 grosh.

Ndërsa nëse janë monedhat të një llojitë atillë, ku pushteti i një vendi e ndalonqarkullimin e tyre, ose e asgjëson vlerën etyre për këtë çështje dijetarët kanë dy

mendime se si duhet të kthehet borxhi:Para se të përmendim mendimet e tyre

le të tregojmë për një çështje themelore nëkëtë temë, e ajo është se sendet nëkëmbimin e tyre ndahen në dy lloje tënjëllojta (el-mithlijjat) dhe të vlerësuara(el-kimijjat).

Gjëra të njëllojta janë ato gjëra, të cilatkanë në treg llojin e njëjtë të tyre, i cilimund të jetë zëvendësim për to; për t’idhënë një përkufizim më të thuktëdijetarët kanë thënë: janë ato gjëra të cilatmaten me sasi, peshë, masë etj., sidrithërat, ari, argjendi etj.

Gjëra të vlerësuara janë ato gjëra, tëcilat kanë vlerë dhe nuk kanë zëvendësimtë njëjtë për to, ose kanë zëvendësim, porme dallim për nga vlera, si p.sh., bagëtitë,pronat e patundshme etj., dhe me rastinshfrytëzimit ose asgjësimit të tyre duhet tëkthehet vlera dhe jo e njëllojta, si dhe këtogjëra nuk mund të jepen për borxh sipasmedhhebit hanefij.

MMeennddiimmii ii ppaarrëë: duhet të kthehen tënjëllojtat, edhe nëse pushteti e ndalonqarkullimin e tyre ose e asgjëson vlerën etyre. Të këtij mendimi janë një shumicë edijetarëve të hershëm në mesin e tyre edheimam Ebu Hanife, Maliku, Shafiu etj.

Këta argumentohen ssëë ppaarrii në hadithetqë flasin për këmbimin e valutave, të cilatjanë strikte në urdhrin për këmbim tëbarabartë, po ashtu bazohen në atë sehuamarrësi është i detyruar për të kthyerpo aq sa ka marrë, as më shumë, as më pak,dhe kjo nuk realizohet përveç nëse i kthentë njëllojtat, dhe kjo ka qenë marrëveshjandërmjet tyre me pëlqimin e të dy palëve

...Borxhi të kthehet në formënmë të mirë, siç ka vepruarLajmëtari i Allahut...“ “


EKONOMI

dhe marrëveshja duhet zbatuar.MMeennddiimmii ii ddyyttëë: huamarrësi duhet të

kthejë vlerën e asaj shume, të cilën ai kamarrë; të këtij mendimi janë dijetarëthanbeli, si dhe Ebu Jusufi nga hanefijtë, poashtu Ibën Tejmije dhe të tjerë.

AArrgguummeenntteett ee kkëëttiijj mmeennddiimmii:: Huamarrësi është i detyruar të kthejë

shumën e të hollave, të cilat i ka shpenzuarpër interesat e veta dhe me rënien e vlerëssë tyre ai detyrohet t’i kthejë pronaritshumën e cila ka po atë vlerë për t’u liruarnga përgjegjësia, sepse nëse i kthen tënjëllojtat, të cilat nuk kanë fare vlerë mekëtë veprim nuk do të lahej borxhi. Përkëtë ai duhet të kthejë vlerën e jo tënjëllojtat.

Këta dijetarë i përgjigjen argumentevetë palës tjetër duke u thënë:

Huamarrësi është i detyruar të kthejë tënjëllojtat dhe ky është parim iqëndrueshëm në rregullat e borxhit, porkjo vlen me rastin kur ato kanë vlerë dhejanë në qarkullim, përndryshe kjo do tëshkaktonte dëme ndaj huamarrësit, sepseai nuk do të mundë të përfitojë asgjë ngaborxhi i kthyer, i cili tashmë është ipavlerë. Për këtë ai duhet të kthejë vlerën,dhe me këtë edhe mbetet e hapur dera ehuadhënies, se përndryshe askush nukështë i interesuar të bëjë mirë e të gjejëkeq, siç thotë populli. Kësaj i shtojmë edheatë se jemi të porositur fetarisht, që borxhitë kthehet në formën më të mirë, siç kavepruar Lajmëtari i Allahut –lavdërimi dheshpëtimi i Allahut qoftë me të-, e mekthimin e parave të pavlera kjo do të ishteshumë larg praktikës profetike, siç ethekson këtë edhe shejh Albani në një ysltë tij.

Pastaj në këtë mendim shfaqet drejtësiae Sheriatit Islam, në të cilën nuk dëmtohetasnjë palë, madje edhe nëse vlera emonedhës do të rritej, huamarrësi

detyrohet të kthejë vlerën e tyre, pra nukka, as dëm e as të dëmtuar.

SSii dduuhheett ttëë bbëëhheett vvlleerrëëssiimmii?Dijetarët që thonë se duhet kthyer vlera

kanë debatuar se si duhet të bëhetvlerësimi, pra vlera e cilës kohë duhet tëjetë e pranuar?

Disa kanë thënë se: koha e vlerësimitështë koha kur është marrë borxhi, ngaqënë këtë kohë është ngarkuar me borxh.Disa të tjerë mendojnë se koha e vlerësimitështë koha kur ndalohen nga qarkullimi,ngaqë deri në këtë kohë kanë pasur vlerëdhe kanë mundur të kthehen të njëllojtat.Disa të tjerë thonë se llogaritja duhet tëbëhet në kohën e kthimit të borxhit, sepseatëherë duhet të shikohet vlera e huas sëmarrë. Mendimin e dytë e ka zgjedhurshejh Uthejmini për të saktë, e Allahu e dimë së miri.

ÇÇëësshhttjjaa ee ddyyttëë:: ççffaarrëë dduuhheett kktthhyyeerr nnëëbboorrxxhheett ee ssoottmmee,, kkuurr vvlleerraa ëësshhttëë nnëë ppaarraa ttëëlleettrrëëss..

Kjo çështje ka dy pika:EE ppaarraa:: ççffaarrëë dduuhheett kktthhyyeerr mmee rraassttiinn ee

zzhhvvlleerrëëssiimmiitt ttëë vvaalluuttaavvee??Jemi dëshmitarë në ditët e sotme se si

lëviz poshtë e lart vlera e parave përballëtë tjerave, dhe si rezultat i kësaj

...Nëse dallimi apo zhvlerësimi është i madh,atëherë shkohet në vlerë,ndërsa nëse dallimi është izakonshëm dhe që ndodhëgjatë përditshmërisë në treg,atëherë duhet të kthehet enjëllojta...

“

“

34

EKONOMI

ndryshojnë edhe çmimet e mallrave, përshembull nëse para 10 viteve ke huazuar100 $ me të cilat mund të kesh blerë 100kgmiell, pas 10 viteve kur ta kthen borxhinme atë shumë mund të blesh vetëm 50kgmiell, pra fuqia blerëse i është ulur parasëme 50%, edhe pse vlera numerike mbetet enjëjta pra 100$. Prandaj dijetarët kanëdiskutuar rreth kësaj teme dhe janë ndarënë dy mendime kryesore:

MMeennddiimmii ii ppaarrëë: duhet të kthehet enjëjta sasi numerike paresh pa marrëparasysh zhvlerësimin dhe inflacionin qëndodhin në një vend, përderisa ajomonedhë është akoma në qarkullim dhe kavlerë blerëse.

Të këtij mendimi janë disa dijetarëbashkëkohorë si Ali Salusi, Muhamed TekijUthmani, si dhe Akademia e Fikhut Islam.

Argumentet e tyre janë po atoargumente të dijetarëve të hershëm tëçështjes së parakaluar, pra, jemi tëdetyruar fetarisht të mos e hamë pasurinëe njëri-tjetrit padrejtësisht, dhe në këtërast kthimi i borxhit në sasi më të madhe sesa është marrë është një lloj padrejtësie. Sidhe hadithet në mënyre strikte kanëtheksuar këmbimin e barabartë tëvalutave. Pra, nëse borxhi është prejkategorisë së njëllojshmërisë, atëherëduhet të kthehet e njëllojta e jo vlera e saj,kjo pra është rregulla themelore kumbështeten ata.

MMeennddiimmii ii ddyyttëë: kthimi duhet të jetë nëbazë të vlerës, duke e lidhur valutën mendonjë mall relativisht të qëndrueshëm, siari, nafta etj., të këtij mendimi janë Refikel-Misriu, Ahmed Zerka etj.

Me kthimin e vlerës ruhet e drejta ehuadhënësit dhe nuk i hyhet në hak, duke eruajtur vlerën e huas së dhënë me të cilënnë rastin e kthimit prapë mund tashfrytëzojë në blerjen e gjërave me tënjëjtën vlerë, po ashtu i mundëson

huamarrësit të përfitojë nga ai borxh dheta kthejë me vlerën përkatëse duke moshyrë në kamatë.

Kthimi i vlerës paraqet drejtësinë eIslamit, i cili e refuzon edhe padrejtësinëmë të vogël, inflacioni shkakton ndryshimtë madh të vlerës monetare gjë e cila ishkakton dëm huadhënësit, dhe kjo gjëështë e refuzuar në Islam. Nuk ka, as dëm eas të dëmtuar.

Mendimi i parë shkakton mbylljen ehuas së mirë, meqë asnjë huadhënës nukështë i interesuar që të jep hua dhe kur t’ikthehet t’i humbasë vlera e parasë së tij,sepse ai ka sakrifikuar mjaft mehuadhënien, para të cilat i ka privuar ngandonjë investim i mundshëm.

Pastaj ne pajtohemi me rregullën qëborxhin duhet kthyer njëlloj, por kjonjëllojshmëri nuk është vetëm formale dhenumerike, por njëllojshmëria ka të bëjëedhe me vlerën. Njëllojshmëria formalenuk kërkohet, por kërkohet njëllojshmëriae vërtetë, e cila shfaqet në vlerën emonedhës përkatëse.

Këtu do të theksoja edhe një mendim tëtretë, të cilin e përzgjedh edhe Abdullahibën Bijeh njëri nga kolosët bashkëkohorëtë dijes, mendim të cilin e përfiton ngamedhhebi maliki, ku ai vjen me njëmendim mesatar mes të dy palëve. Nësedallimi apo zhvlerësimi është i madh,atëherë shkohet në vlerë, ndërsa nësedallimi është i zakonshëm dhe që ndodhë

...Nëse një person kërkon huadhe kjo dikton që huadhënësitë bëjë shpenzime për huan,atëherë ato shpenzime ipaguan huamarrësi...

“ “


EKONOMI

gjatë përditshmërisë në treg, atëherëduhet të kthehet e njëllojta. Për të caktuarse çfarë konsiderohet zhvlerësim i madh eçfarë i zakonshëm, ai zgjedh mendimin, senëse dallimi shkon deri sa 1/3-ta ështëshumë, ndërsa nëse është më pak se 1/3-ta,atëherë duhet t’i përmbahetnjëllojshmërisë në kthimin e borxhit, dheky është mendimi më i afërt për mua, prahumbja e vogël falet, ndërsa humbja emadhe llogaritet, Allahu e di më së miri.

EE ddyyttaa:: ççffaarrëë dduuhheett kktthhyyeerr nnëë rraasstt sseebbiieenn nnggaa ppëërrddoorriimmii ttëërrëëssiisshhtt..

Po ashtu edhe në këtë pikë divergjencaështë e njëjtë, pra janë dy mendime, edhepse në këtë rast mendimi që thotë duhenkthyer të njëllojtat edhe pas tërheqjes ngapërdorimi, është edhe më i papranueshëm,sepse në rastin e parë sado pak vlerë kavaluta, në këtë rast ajo është krejtësisht epavlefshme, dhe do të shkaktohej një dëmshumë më i madh.

Kjo ishte për sa i përket ndryshimit nëvalutën e njëjtë, ndërsa për sa i përketkthimit të borxhit me valutë tjetër nga ajoqë është marrë, qoftë ajo hua direkte, oseçmimi i ndonjë malli, i cili është blerë përeuro, por në kohën e shlyerjes paguhet medollar.

Fillimisht nuk është e lejuar që në fillimmarrëveshja të bëhet që kthimi i huas osepagesa e mallit të bëhet në një valutëtjetër, sepse në këtë rast ndodh këmbimi ivalutave me afatizim e kjo është e ndaluarrreptësisht. Pra, flitet për rastin nëse thotëme jep hua 1000 euro e unë t’i kthej 1300$,ose ky mall kushton 200 euro, ndërsa kur tapaguaj t’i jap 500 lek.

Ndërsa nëse ndryshimi i valutës ndodhpa paramendim, por me rastin e skadimittë afatit personi nuk e ka valutënpërkatëse, por valutë tjetër atëherëpranohet ta ndërrojë valutën, por meçmimin e këmbimit në kohën e kthimit.

Argument për këtë është ajo që përcjellIbën Omeri –radijallahu anhu- se e kishtepyetur Lajmëtarin e Allahut –lavdërimi dheshpëtimi i Allahut qoftë me të-, duke ithënë: Unë shes deve në Bakië, i shes medinarë, por i marr dërhemë, dhe i shes medërhemë dhe i pranoj dinarë, marr këtonga këto dhe jap këto nga këto. Lajmëtari iAllahut –lavdërimi dhe shpëtimi i Allahutqoftë me të- tha: “S’ka gjë që t’i marrëshme çmimin e asaj dite (të pagesës), dhe mesjush nuk mbetet diçka (mospajtim).” (EbuDavudi, Tirmidhiu, Albani-daif, pordijetarët e kanë konsideruar tëpranueshëm).

Në këtë dispozitë hyn edhe nëse dypersona i kanë borxh njëri tjetrit me valutatë ndryshme dhe ata lejohet që t’ikëmbejnë valutat në përgjegjësi pra tëbarazohen, por me çmimin ditor tëkëmbimit.

Po ashtu për fund do të theksoja, se nësenjë person kërkon hua dhe kjo dikton qëhuadhënësi të bëjë shpenzime për huan,atëherë ato shpenzime i paguanhuamarrësi, po ashtu edhe shpenzimet qërezultojnë gjatë kthimit të borxhit i mbanhuamarrësi, pra sikurse ndodh meagjencitë e transfertave etj. Huadhënësitduhet t’i kthehet borxhi total, si dheharxhimet që mund të rezultojnë nga ajohuadhënie sikurse harxhimet e transfertës.

Nëse dikush mund të pyesë, përse i gjithëky debat, themi ngaqë është e ditur se nëSheriat është e ndaluar në kthimin borxhittë shtohet diçka më tepër, prandaj disa kanëthënë: aq sa ke dhënë aq edhe merr, por tëtjerët e kanë shikuar më thellësisht këtëçështje dhe kanë kuptuar se ajo shtesë nukështë shtesë mbi borxhin, por pjesë e saj përnga vlera, edhe nëse është më shumë përnga njësia numerike.

36

FAMILJA

DEJMA TAHBUB

Kjo është një pyetje që e ka bërë një herënjë thirrës, përgjigja e së cilës ështëshumë e vështirë për njeriun: Sikur dikush

të trokiste në derë dhe pasi ta kesh hapur tëshohësh të Dërguarin e Allahut sal-lallahualejhi ue selem në derë, cili do të kishte qenëreagimi yt?!... A do t’i shprehje mirë seardhjen dhe do të gëzoheshe me vizitën, përshkak se e dije që i Dërguari i Allahut sal-lallahu alejhi ue selem do të gëzohej për jetëntënde, që është ndërtuar mbi programin që kavendosur Allahu dhe i Dërguari i Tij dhe se dotë mësonte, se sakrifica dhe durimi që ai sal-

GRATËSAHABE DHEFACEBOOKU?!

Çfarë mund të themi për përzierjen elektronike mesburrave dhe grave, që i tejkalon normat, që hapdyert e komunikimit dhe familjarizimit përmeseliminimit të mundit për të komentuar gjithçka tërëndësishme, të kotë, me dobi apo thjesht përkompliment qoftë, pa përmendur këtu reagimet që eshoqërojnë këtë komunikim, siç është zemërimi dhee qeshura elektronike, këmbimi i urimeve në gëzimedhe ngushëllimeve në fatkeqësi?


FAMILJA

lallahu alejhi ue selem ka bërë, i ka dhënëfrytet e veta tek ti?... A do të kërkoje prej tijqë ta shtynte vizitën dhe të të jepte edhenjë herë rastin për të korrigjuar veprat etua dhe për të kompensuar ato që nuk i kebërë?!... A do të jesh prej atyre që do tëdëshironin që t’i përpinte toka apo të ishindhe’ nga turpi i pranisë së Profetit sal-lallahu alejhi ue selem pasi më parë kehumbur fenë dhe Sunetin dhe je treguaryslimaneë në to?!

Pavarësisht se pyetjet janë hipotetike,pra, është e pamundur që të bëhet realitet,e vërteta qëndron se një trajtë e saj do tëbëhet realitet në Ditën e Gjykimit, kurengjëjt do të shkojnë bashkë megjynahqarët për t’i paraqitur për llogarinë,ndërkohë që i Dërguari i Allahut sal-lallahualejhi ue selem do t’i mbrojë ata dhe engjëjtdo t’i drejtohen atij me fjalët: ““TTii nnuukk ee ddii sseeççffaarrëë kkaannëë sshhppiikkuurr ppaass tteejjee””.. Pavarësishtkësaj, përgjigja për këtë pyetje do tëgarantonte ndryshime të shumta në jetëntonë, do t’i vendoste gjërat në vendin eduhur dhe gjërat do të peshoheshin mepeshën e Sunetit: Çfarë do të bënte iDërguari i Allahut sal-lallahu alejhi ueselem dhe shokët e tij në këtë apo atësituatë?!

Ata që dëshirojnë të ndërtojnë një jetënë këtë mënyrë janë ata që shpresojnë tërikthejnë edhe një herë përparësinë nëmirësi dhe pozitë që kishin yslima, kur iDërguari i Allahut sal-lallahu alejhi ueselem u tha: “Shekulli më i mirë ështëshekulli im. Sahabet janë mbrojtësit e yslitim.” Këto fjalë janë thënë në ditët kurumeti i tij ishte umeti më i mirë që kanjohur njerëzimi ““UUrrddhhëërroonnii ppëërr mmiirrëë,,nnddaalloonnii ttëë kkeeqqeenn ddhhee bbeessoonnii tteekk AAllllaahhuu..””

Sahabet ishin njerëzit e parë që ndoqënrrugën e shembullit të plotë, sidomos pasvdekjes së të Dërguarit të Allahut sal-lallahu alejhi ue selem. Ata shkonin tek

nënat e besimtarëve për t’i pyetur se sivepronte i Dërguari i Allahut sal-lallahualejhi ue selem në situata të caktuara dhe tëshumta, madje Abdullah ibën Omeri indiqte hapat e të Dërguarit të Allahut dheecte në rrugët në të cilat ecte ai dhethoshte: “Ndoshta këmbët e mia bien mbindonjë nga gjurmët e këmbës së tij”. Këtë ebënte duke shpresuar se do t’i faleshingjynahet.

Gratë sahabe përfituan nga mirësia edijes dhe e nxënies, nga shoqërimi dheqenia e tyre sahabe aq shumë shpërblime saia kaluan edhe burrave. Ata qëhamendësojnë se gruaja në kohën profetikedhe kalifatet islame ishte e burgosur brendakatër mureve janë injorantë. Gjithashtujanë edhe ata që mendojnë se ajo dilte ngashtëpia vetëm kur shkonte për në varr, apose roli i saj ishte i kufizuar vetëm në lindjene fëmijëve dhe edukimin e tyre, edhe psekëto të fundit janë vepra me mirësi tëshumta. Në mesin e këtyre grave ka pasurnxënëse dijeje, siç ishte Aishja, tregtare dhebiznesmen siç ishte Hatixheja dhe Hindi, ebija e Utbes, ka pasur luftëtare siç ishtenëna e Amrit dhe Esmaja dhe Hasnaja, kapasur infermiere siç ishte Refide elEslemije, ka pasur ministre finance siç ishteShefa el Kurejshie, ka pasur poete siç ishte

...Koha kur ato jetuan nukishte pa sfida dhe pa marrëd-hënie të reja dhe emergjente,sipas vendit dhe kohës, porjuristët e asaj kohe nuk ishinjuristët e ndalimit, vetëpërm-bajtjes dhe mburojës...

“

“

38

FAMILJA

Sekineja, e bija e Husejnit dhe MejsunBahdeliej. Shembuj të tillë ka aq shumë, sanuk mund të numërohen. Jeta e tyre, ashtusiç pasqyrohet në histori ishte në harmoni,ku nuk kishte dallim mes besimit, ndjekjessë Profetit sal-lallahu alejhi ue selem dhemarrjes së shembullit prej tij, hapjes ndajshoqërisë, mësimit dhe punës. Koha kur atojetuan nuk ishte pa sfida dhe pamarrëdhënie të reja dhe emergjente, sipasvendit dhe kohës, por juristët e asaj kohenuk ishin juristët e ndalimit,vetëpërmbajtjes dhe mburojës. Po të kishteqenë kështu dija e tyre nuk do t’i kishtebërë ballë kohës sonë, së cilës nuk idallohen këmbët nga koka, për shkak tëndryshimit të saj të shpeshtë, ndërsa nevazhdojmë të udhëzohemi prej tyre deriedhe në ditët e sotme. Në vendet tona nendahemi në shafi, hanefi, hanbeli dhemaliki dhe ende i trashëgojmë brez pasbrezi dhe përhapim lajmin e mirë, seorigjina e gjërave është lejimi (d.m.th janëtë lejuara) për aq kohë sa nuk është provuare kundërta me një tekst fetar të prerë.

Jeta e grave sahabe dhe tabi’ine ishtelarg ashpërsisë së tepruar apo neglizhencëspakufi. Në atë kohë shoqëria islame nuk ekishte shijuar ende hidhërimin e teprimitsa majtas apo djathtas. Slogani tyre ishte:“Përgëzoni dhe mos i largoni njerëzit,lehtësoni dhe mos vështirësoni.”

Kjo jetë e butë, e pastër dhe e mbushurme arritje e meriton që të jetë një referencëpër gratë e kohës sonë. Ne jemi hutuar mesatyre që dëshirojnë të na privojnë ngashoqëria në emër të fesë dhe atyre qëdëshirojnë të na largojnë nga ajo qëpërfaqëson feja dhe përkushtimi ndaj saj,duke e konsideruar këtë të fundit si njëkthim në mesjetë dhe në prapambetjen easaj kohe. Ata nuk e dinë se mesjeta ishtekoha e dijes dhe e zhvillimit për yslimane,ndërkohë që Evropa po mbytej në

humnerën e hutimit dhe të shpërbërjes,dhe kjo sipas dëshmisë së armiqve përparadëshmisë së miqve, me dëshminë e atyre qëna urrejnë përpara dëshmisë së atyre qëtregohen objektiv.

Ajo ishte një jetë që e meriton tëkujtohet, sa herë që ndodhemi përpara njësituate të panjohur me të cilën nuk dimë sesi të sillemi, a ta marrim apo ta lemë? A tëbëjmë përpara apo të stepemi? Të paguajmëtaksën e pranimit apo të durojmë pasojat erefuzimit të saj?

Ajo është një jetë që e meriton tëkujtohet nga gratë e arabëve, të cilatsulmojnë faqet e Facebookut për së gjëridhe për së gjati, majtas dhe djathtas,sidomos ato gra të cilat kanë zgjedhurrrugën e Islamit, mirësisë dhe nderit.

Si do të vepronin gratë sahabe nëFacebook, nëse do të ishin në vendin tonë?

A do ta refuzonin këtë ide me rrënjë meargumentin se ajo është një faqe spiunimi eshkallës së parë? Apo do të kujtonintraditën e të Dërguarit të Allahut sal-lallahu

...Ne jemi hutuar mes atyreqë dëshirojnë të na privojnënga shoqëria në emër të fesëdhe atyre që dëshirojnë të nalargojnë nga ajo që përfaqë-son feja dhe përkushtimi ndajsaj, duke e konsideruar këtëtë fundit si një kthim në mes-jetë dhe në prapambetjen easaj kohe...

“

“


FAMILJA

alejhi ue selem dhe ysliman, që thotë selufta është dredhi, se shpata që vdes ështëpo e ajo që mbron jetën, se përdorimi i këtijmjeti me urtësi mund t’ia kthejë magjistaritmagjinë kundër vetes së tij, se mund t’ikthejë kurthet kundra atij që po i thur ato?

Le të supozojmë, se ato do ta përdorinkëtë mjet për të pasur kontakte sociale, njëmjet i cili është bërë mjaft i famshëm dhe ipërhapur, ndikimi i të cilit ka përfshirë tëgjitha anët e globit. Por si do ta përdorninato? Për të ruajtur marrëdhënietfarefisnore? Për të kontaktuar me familjendhe shokët? Për t’iu sjellë dobi yslimaneëdhe për t’iu kundërvënë armiqve me tënjëjtin mjet dhe me të njëjtën gjuhë?

Çfarë mund të themi për përzierjenelektronike mes burrave dhe grave, që itejkalon normat, që hap dyert ekomunikimit dhe familjarizimit përmeseliminimit të mundit për të komentuargjithçka të rëndësishme, të kotë, me dobiapo thjesht për kompliment qoftë, papërmendur këtu reagimet që e shoqërojnëkëtë komunikim, siç është zemërimi dhe eqeshura elektronike, këmbimi i urimeve nëgëzime dhe ngushëllimeve në fatkeqësi?

Ndonjëherë ne nuk dimë për këtë personapo “persone” të renditur në tabelën eshokëve asgjë tjetër përveç emrit dhe se atajanë shokët e shokëve të shokëve të shokuttim deri në shokun e shtatë. Në traditën eFacebookut konsiderohet një sjellje epaedukatë dhe pashije, nëse ti refuzon njëftesë nga ky shok, të cilin nuk e ke njohurkurrë në jetën tënde.

Dikush mund të thotë: “Por përse gjithëky shtrëngim ndaj Facebookut? A nuk ështëkjo natyra e shoqërisë në të cilën jetojmë,përfshi këtu edhe shoqërinë e përkushtuarndaj fesë? Punët e burrave dhe grave janështuar në mënyrë të barabartë në pjesënmë të madhe të projekteve fisnike dheobjektive dhe Facebooku nuk është gjë

tjetër veçse një reflektim i këtij realiteti.”Dikush tjetër mund të thotë: “Çfarë

është kjo mendësi akuzuese, që supozon seçdo marrëdhënie mes burrit dhe gruasmund të çojë në katastrofa?! A nukqëndronin rreshtat e grave sahabe pasrreshtave të burrave në xhami dhe nëmejdanin e luftës?!... Pavarësisht kësajhistoria nuk ka shënuar asnjë rastdegjenerimi apo shthurjeje që ta kenëpërjetuar arabët në faqet e Facebookut! Ajanë këta njerëz ndryshe nga ata njerëz, apodynjaja dhe situatat ka ndryshuar?

A nuk është Islami i përshtatshëm përçdo kohë dhe çdo vend? A nuk është feja aqe fuqishme sa t’i bëjë ballë çdo të ligu, sadoe madhe qoftë forca e tij? A nuk themi sefeja është e fortë dhe pastaj e ekspozojmëveten tonë ndaj Zjarrit pa zotëruar asnjëmjet për t’u përballur me këtë zjarr, qëmund të përpijë identitetin dhe parimettona? Apo gjendja jonë do të bëhet sigjendja e atij që u zhyt në ujë për tëshpëtuar, por që nuk dinte not memendimin se ishte një mal që nuk mund talëkundë era? Apo ashtu siç thotë poeti:

E hodhi në det me duar të lidhuraPastaj i tha bëj kujdes se mos lagesh.Por deri kur do t’i trajtojmë zhvillimet e

reja, ashtu siç i trajton xhandërmaria dheforcat anti-rrëmujë popujt arabë, apo më emira në këtë rast është që të mos dëgjoshdhe as të mos flasësh, të largohesh nga ekeqja dhe t’i këndosh asaj këngën, tëmbyllësh derën nga vjen era dhe të ecëshanash murit?!

Sikur Facebooku të kishte qenë indaluar, një bela e madhe dhe një e keqe,atëherë përse në të janë shtuar faqet edijetarëve dhe thirrësve në të cilatanëtarësohen njerëz të pasionuar, qofshinburra apo gra dhe nëpërmjet këtyre faqevekanë mundësi të komunikojnë? Nësedijetarët e ndjekin këtë rrugë, atëherë

40

FAMILJA

përse duhet të bëjnë kujdesdashamirësit, ndjekësit dheanëtarët?!

Këto janë disa pyetje për të cilatnuk di ndonjë përgjigje. Ato mëshqetësojnë sa herë që futem nëFacebook dhe shfletoj me përtaci dhenë amulli faqet e tij. Nëse i Dërguari iAllahut sal-lallahu alejhi ue selem dota shihte faqen time personale, a dotë gëzohej për të?! Nëse gratë sahabedo të kishin qenë gjallë në ditët tona,çfarë do të bënin?!...

Përgjigja ka nevojë për një dijetartë shkëlqyer, që do të kishteeksperiencën, njohurinë dhepërvojën e duhur dhe që të mos ekishte të thjeshtë ndalimin, ashtu siçpihet uji. Një dijetar që të haptehorizontet në mënyrë të atillë, qëurtësia të ishte sendi i humbur ibesimtarit, që kudo që ta gjente tameritonte më shumë se të tjerët, porpa e humbur atë pjesë të identitetitqë ende ka mbetur tek yslimane dheedukata e tyre. Ne, gratë arabe keminevojë për frena dhe rishikim, keminevojë që kontrollori ynë të jetë indjeshëm “Mirësia është ajo kunjeriu e ndjen veten të qetë dhegjynahu është ai që të ngacmongjoksin dhe nuk dëshiron që tamësojnë njerëzit”. Me këtëndërgjegje fetare, a mendon se faqettona të Facebookut do të mbetenashtu siç janë?! A do të na mbetetndonjë faqe?! A është ky debat“hanbeli” më tepër se sa duhet, apoështë në vendin e duhur? Të gjithëkëto janë pyetje që më paraqiten saherë që e hap të ashtuquajturinFacebook.

NNggaa aarraabbiisshhttjjaa:: GGeenncc PPLLUUMMBBII

DHJETËMETODA PËRNJË EDUKIM TËSUKSESSHËM


FAMILJA

SHEJMA NUMAN

Një gjë shumë e rëndësishme është tëndërmerret iniciativa për lehtësimine metodave, që fëmijëve tanë t’u

ofrojmë një kulturë apo qëndrueshmëri nëvetveten, vetëbesim, se ata janë të dashurtek të tjerët dhe mund të arrijnë diçka. Poqe se ne nuk përdorim metoda tësuksesshme gjatë edukimit të fëmijëvetanë, atëherë ata do t’i drejtohen shumëlehtë krimeve, narkomanisë dhe epsheve

shtazarake me përmasa të mëdha. Ndërsakëto dhjetë rrugë inshallah do të shërbejnësi çelësat e këtyre dyerve për t’u arritur kyedukim plotësisht tek ata, pra, do tandihmojnë fëmijën sa më shumë për tërritur vetëbesimin e tij, si dhe të bëjë njëjetë të qetë dhe të lumtur.

11 –– KKuujjddeessuu ddhhee kkaalloo kkoohhëënn ttëënnddee ttëë lliirrëë mmee ttëë

Tek fëmija ndikon tepër fakti, në qoftëse ti e kalon një kohë të caktuar me të, qëai të formojë vetëbesimin te vetja, e jo saherë të na preokupojë, se cila është detyrae ardhshme e jona ndaj tyre, duke mos ikushtuar kujdesin e duhur 100%, se çfarëdëshiron të na thotë fëmija neve. Aposhpesh ndodh që e dëgjojmë fëmijën nëkontekstin në të cilin flet pa i dhënërëndësi aspak lidhjes së fëmijës me ne siprindër.

Prandaj kur i kushtojmë rëndësi tëqarës së fëmijës kjo bën që fëmija të kryejëvepra më të hijshme se sa të ketë vepra tënatyrës më të keqe. Po ashtu duhet tëkuptojmë se ndjenjat nuk janë çdoherëreale apo të gabuara, mirëpo ato duhet tëgjykohen si është më e drejtë: Kështu qëkur fëmija të thotë: “Ti oj nëna ime, nuk rriaspak me mua!”, edhe po qe se ti je elodhur duke luajtur me të, ngaqë ai fletvetëm nëpërmjet ndjenjave të përjetimittë tij, më e mira e të mirave është qëfëmijës tënd në këtë rast t’i drejtohesh mefjalët: Po edhe unë e shoh se nuk po rrishumë kohë me ty.

22 –– PPrroovvoo mmee vveepprraa ee jjoo mmee ffjjaallëë

Hulumtimet tregojnë se ne kërkojmënga fëmija në mënyrë urdhërore 2000

Në qoftë se fëmija harron të drekojë mos ia rikujtomenjëherë, mirëpo bëj që ai të jetë i zoti vetë përveten e tij. Prandaj po qe se në ndërhyjmë tek ai kurnuk ka nevojë, atëherë nuk i japim atij mundësinë qëtë bëhet i zoti i vetes.

42

FAMILJA

kërkesa detyruese mbi ta, prandaj mos uhabit kur ata i kaplon fatkeqësia e‘zbulimit familjar’ në vend të të qarit dhemërzisë, prandaj pyete vazhdimisht vetentënde: Çfarë mund të bëj unë?

P.sh. po qe se fëmijën tënd e këshillonshpesh, se duhet që të mos i bëjë pisçorapet, atëherë ty të mjafton që atoçorape t’i marrësh e t’i lash, sepse veprajote ndikon në këtë rast më shumë tek ai,se sa fjalët e tua.

33 –– PPrroovvoojjee ffëëmmiijjëënn ttëënndd mmee mmjjeettee ttëë ppëërrsshhttaattsshhmmee qqëë ttëë mmbbjjeellllëësshh vveettëëbbeessiimm tteekk aaii..

Fëmija ka nevojë për besimin nëvetvete, kështu po qe se arrin të fusësh tekai vetëbesim do ta qetësosh familjen tëndepërbrenda saj, po ashtu diçka e cila eformon fëmijën është që ndonjëherë tëkëshillohesh edhe me atë, ndonjëherë taurdhërosh të të ndihmojë në punët eshtëpisë, kur të blesh diçka në treg tamarrësh me vete e të kërkosh pëlqimin etij për ato gjëra që mendon se i lejohet tëpëlqejë diçka, ndonjëherë mund t’i japësht’i lajë enët prej plastike, ose frutat, ose tëvendosë diçka ai vetë mbi sofër. Pasi nevejemi mësuar që këto punë t’i kryejmëshpesh vetë, në vend që këto punë t’ikryejnë vetë ata, meqë këto nuk janë edhepunët e tyre “që nuk iu takojnë t’i bëjnë”,mirëpo sidoqoftë ne me këtë mënyrëarrijmë, që ata të mendojnë për veten etyre se janë dikush.

44 –– PPëërrddoorr rreezzuullttaatteett llooggjjiikkee

Pyete veten ndonjëherë: Çfarë mund tëndodhë po qe se unë nuk futem në këtë

çështje?Shembull: Në qoftë se fëmija harron të

drekojë mos ia rikujto menjëherë, mirëpobëj që ai të jetë i zoti vetë për veten e tij.Prandaj po qe se në ndërhyjmë tek ai kurnuk ka nevojë, atëherë nuk i japim atijmundësinë që të bëhet i zoti i vetes.

55 –– CCiillii ëësshhttëë mmeessaazzhhii ii ffëëmmiijjëëss,, ttëë cciilliinn ddëësshhiirroonn ttaa ppëërrççoojjëë??

Shpeshherë fëmijët kur gabojnë një gjëtë tillë e shprehin përmes natyrës së tyre,ose i sheh të mërzitur, të vetmuar, tëpikëlluar, ose yslimaneë, pra sikur duan qëtë lëshojnë një mesazh për një nevojë tëcaktuar tek ne. Prandaj fëmijët që kanëkushte të mira tek ata dyshohet pak, që nësjelljet e tyre të jenë më të këqij se sa tëtjerët.

66 –– TTëërrhhiiqquu ggjjaattëë ppoolleemmiikkëëss

Kur fëmija yt nervozohet dhe flet me tyfare pa respekt, në këtë rast më mirë për tyështë të largohesh dhe t’i thuash: Po qe sedëshiron të bisedosh jam në dhomën këtupranë teje! Apo diçka të ngjashme. Poashtu këto fjalë shprehi me butësi dhemendjemprehtësi.

Në këtë kontekst do të përmendimkëshillat e disa pedagogëve yslimane për

...Kur i kushtojmë rëndësi tëqarës së fëmijës kjo bën qëfëmija të kryejë vepra më tëhijshme...

“ “


FAMILJA

rastin konkret, pra atë që për nënat duhettë heshtin dhe është e preferuar të dalinjashtë dhomës në këto raste, që pas njëfarë kohe ajo duhet të kthehet në dhomë eta këshillojë fëmijën e vet, duke ia treguargabimin që ai ka bërë. Po qe se pas kësajfëmija vazhdon përsëri me të njëjtingabim, atëherë e ka detyrim ta këshillojërreptë pasi është e domosdoshme takuptojë, se ku qëndron gabimi i tij e t’ishmanget gabimit të bërë.

77 –– BBëëhhuu ee mmëësshhiirrsshhmmee ddhhee kkëëmmbbëënngguullëëssee nnëë ttëë nnjjëëjjttëënn kkoohhëë..

P.sh. t’i thuash fëmijës tënd pesëvjeçar,se po qe se nuk merr vesh dhe nuk vishetnë kohën e caktuar, atëherë ai do të duhettë vishet, ose në makinë, ose në shkollë. Ekur të ndërmarrësh iniciativën për këtohapa pyete veten, se vallë a ke vepruar mefëmijën tënd kështu nga frika apo ngadashuria?

88 –– MMuunnddoohhuu ttëë bbëësshh ddaalllliimm nnddëërrmmjjeett ssjjeelllljjeess ddhhee vveepprruueessiitt

Asnjëherë mos i thuaj fëmijës tënd se jei keq, sepse kjo e plagos rëndë nëvetëbesimin e tij, mirëpo ndihmojefëmijën ta njohë dashurinë tënde ndaj tij,prandaj mos u mundo ta frikësosh mefjalët se nuk e do atë, e pastaj pyete vetense sa ndikon pozitivisht kjo gjë tek ai.

99 –– PPrreemmttoojjii ffëëmmiijjëëss ttëënndd ppëërr qqëëlllliimmiinn mmëë ttëë llaarrttëë

Shumica prej nesh mundohet dhepërdor metoda të ndryshme dhe pretrezultate sa më të shpejta, pra sa herë që

shpejtojmë në zgjidhjen e problemit sa mëshpejt, po ashtu fëmijët tanë vuajnë ngamposhtja dhe mospërfillja. Mirëpo, po qese përdorim metoda të cilat i japin fëmijësnjë shteg të shëndoshë do të mendonimmë shumë për edukimin e fëmijëve. P.sh.rrahja e fëmijëve i çon ata të mendojnë sepër të arritur qëllimin tënd ti duhet tëpërdorësh arrogancë dhe dhunë.

1100 –– TTëë jjeesshh ee qqëënnddrruueesshhmmee nnëë ffiilllliimm,, ssii ddhhee ttëë vvaazzhhddoosshh ddeerrii nnëë ffuunndd mmee aattëë qqëë kkee ffiilllluuaarr..

Po qe se i thua fëmijës tënd që në fillim,se nuk do t’i blesh ëmbëlsira në shitore, mëpas mos bjer pre e lotëve të tij, lutjeve osevërejtjeve të tij, sepse fëmija yt me këtëkëmbëngulje do ta kuptojë, që ti ke vlerëmë të madhe dhe pozitë nëse kevazhdimësi në atë që ke filluar.

NNggaa aarraabbiisshhttjjaa:: NNeexxhhaatt CCEEKKAA

...Asnjëherë mos i thuajfëmijës tënd se je i keq,sepse kjo e plagos rëndë nëvetëbesimin e tij, mirëpondihmoje fëmijën ta njohëdashurinë tënde ndaj tij...

“

“

44

FAMILJA

iissllaammwweebb..nneett

Pa dyshim që gruajaluan një rol tërëndësishëm në

ndreqjen dhe udhëheqjen eshoqërisë. Për këtë arsyeIslami e thekson rëndësinëe përmirësimit të gruas,duke e kualifikuar atë përnjë rol të madh. Kjo pastaje nxit më tepër këtë frymë,e cila e drejton për tëpunuar. Kjo mund të shihetnë disa tekste, si hadithi kuPejgamberi sal-lallahualejhi ue selem, ka thënë:“Gratë janë partnere meburrat”. Edhe tekstet e tjera

GRUAJA MUSLIMANEDHE PERGJEGJËSIA EDAVES (1/2) Gruaja luan një rol të madh në

Davet, dhe është një kauzë elavdëruar që ajo të jetë epërqendruar dhe të interesohet,sepse ajo është më shumë evetëdijshme për psikologjinë efemrave sesa meshkujt. Për këtëarsye ajo mund të ketë një qasjemë të lehtë tek ato. Gjithashtundikimi i saj zakonisht ështëshumë më i dobishëm, se sa ai imeshkujve


FAMILJA

tregojnë se gruaja ka një rol në shoqëri, tëcilin duhet ta luajë dhe ajo duhet të jetë epërqendruar vazhdimisht.

Daveti (Thirrja Islame) është njëra ngaçështjet më të mëdha, të cilat gruaja duhett’i ketë parasysh në këtë drejtim,veçanërisht në një epokë ku sprovat dhevuajtjet kanë kaluar kufijtë dhe ku shumënjerëz janë larguar nga feja e vërtetë dhejanë hapur ndaj Perëndimit me devijimet etij dhe prishjen e fesë, etikës dhe vlerave.Në një intervistë, Dr. Ibrahim MuhamedKasim, një profesor në Fakultetin për vajza(femra) në Demam, Arabia Saudite, thotë:“Gruaja luan një rol të madh në Davet, dheështë një kauzë e lavdëruar që ajo të jetë epërqendruar dhe të interesohet, sepse ajoështë më shumë e vetëdijshme përpsikologjinë e femrave sesa meshkujt. Përkëtë arsye ajo mund të ketë një qasje më tëlehtë tek ato. Gjithashtu ndikimi i sajzakonisht është shumë më i dobishëm, se saai i meshkujve, nëse ajo ndjek disa metodatë veçanta të cilat e ndihmojnë në këtëdrejtim. Pra, fusha e Davetit është e hapurpër të, sepse prezenca e saj në mesin efemrave të tjera dhe kontakti direkt me to,pa dyshim që e lehtëson procesin e Davetitdhe i jep asaj ndjenjën e dashurisë dheysliman. Kështu, është e nevojshme përgruan yslimane mos ta nënvleftësojë vetenose ta humbasë një mundësi të tillë.

GGrruuaajjaa MMuusslliimmaannee ddhhee vveennddeett ee DDaavveettiittTubimet e grave ndonjëherë përfshijnë

biseda të kota dhe thashetheme, sidomosnë festime, kremtime, dasma dhe raste tëtjera ku bëhen shumë shkelje të rregullavetë Sheriatit. Për këtë arsye shumë grapyesin, se si një thirrëse femër mund të bëjëDavet nën rrethana të tilla. A është më mirëpër të t’i largohet takimeve të tilla apo tëmarrë pjesë në ndryshimin e të këqijave, tëshpërndajë njohuri fetare në mesin e grave,

këshillimin dhe udhëzimin e tyre? Passhqyrtimit të kësaj është e qartë se ka dyarsye kryesore që ndalojnë femrat thirrësenga pjesëmarrja në këto tubime. Arsyeja eparë është mungesa e njohurive fetare, gjëqë i vështirëson ato të ballafaqohen meligësitë ndaj Sheriatit – dëshmi dheargumente të vërtetuar. Arsyeja e dytëështë nënvlerësimi i turpit, frika eballafaqimit dhe ndjenja e inferioritetit që ipengojnë ato t’i përmbushin detyrat e tëurdhërojnë në të mirë, të ndalojnë nga ekeqja dhe këshillimi të tjerët. Ndoshtaekziston një arsye e tretë, e cila është pashpresë dhe bindja se është e padobishmeqë ajo të marrë pjesë në tubime të tilla dhese është e pamundur të ketë ndikim në të.

Dr. Ibrahim Kasimi i ka diskutuar këtoçështje dhe arsyet, duke thënë se roli igruas thirrëse nuk është ekskluzivisht tëpërcjellë fjalime dhe të ndalojë nga e keqjavetëm në raste publike. Përkundrazi ajomund të ushtrojë Davetin me të afërmit esaj, miqtë dhe fqinjët me aq sa të ketëmundësi. Ajo nuk duhet ta kufizojë adresëne saj për një grup të veçantë, megjithëse tëafërmit kanë një të drejtë më të madhe ndajsaj, për shkak të lidhjeve farefisnore. Ajoduhet të vazhdojë të bëjë Davet në shkolla,raste publike, në blerje, spitale dhe kudotjetër që është e nevojshme. Në çdo rast ajoduhet të përdorë atë metodë, të cilën ajo esheh të përshtatshme. Për më tepërmungesa e femrave thirrëse në këto raste u

...Ajo nuk duhet ta kufizojëadresën e saj për një grup tëveçantë, megjithëse të afër-mit kanë një të drejtë më tëmadhe ndaj saj...

“ “

46

FAMILJA

jep njerëzve të fantazisë dhe të devijimevenjë mundësi të artë për ta shpërndarëhelmin e tyre në mesin e grave tëpavëmendshme dhe të pavetëdijshme.Thirrësja femër shpesh largohet në kësirastesh, sepse ajo përmbahet ngapjesëmarrja në kësisoj ngjarjesh dhe ngabisedat, këshillimi dhe udhëzimi i atyre qëmarrin pjesë.

Në realitet, pjesëmarrja në raste të tillaështë një mundësi e madhe për femrënthirrëse, të cilën ajo nuk duhet taanashkalojë. Ndoshta nuk do të jetë e lehtëpër të takuar atë numër të madh grash tëmbledhura në një vend, dhe ajo mund tënjoftojë grupe grash me të cilat nuk do tëmundet t’i takojë apo t’i njoftojë përveç senë kësi rastesh. Pika tjetër është se shumicae këtyre femrave nuk marrin pjesë në asgjëtjetër, përveç se në këto lloj tubimesh. Atonuk marrin pjesë shpesh në mbledhjet eDavetit dhe seancat e dijes dhe të studimit,dhe nuk janë të etura për to. Disa prej tyrenuk kanë dijeni për seanca të tilla. Pra,raste të tilla janë një mundësi epërshtatshme për të arritur ato zemragrash, të cilat nuk dinë asgjë për tubimet eDaves.

Është detyrë e thirrëses për të menduarmetodën e duhur dhe të përshtatshme, qëduhet përdorur për të bërë Davet në rastetë tilla. Ajo duhet, për shembull, të përdorëfjalë të zakonshme dhe të përshtatshme,larg detajeve të cilat mund të provokojnëdebate të panevojshme. Sa për drojën e disagrave në bërjen Davet në raste të tilla,Islami e dënon drojën negative dhenënvlerësuese, e cila nuk i sjell të mirapersonit dhe mund të sjelli të këqija. Nësegruaja e kupton vlerën e kuptimit të Islamitdhe parimet madhështore të cilat i përcjellai, dhe kujton shpërblimet e mëdha qëAllahu i Plotfuqishëm iu ka premtuarrobërve të Tij të drejtë, të cilët ftojnë për ta

adhuruar Atë në Ditën e Ringjalljes, kjo dota bëjë atë ta lërë këtë turp dhe do ta nxitëatë për të bërë Dave me kurajë dhe guxim.Megjithatë Dr. Ibrahimi i paralajmërongratë yslimane kundër pjesëmarrjes në atoraste, të cilat përfshijnë keqbërje të qarta,nëse ato e dinë se ato nuk mund tëndryshojnë asgjë, në mënyrë që mos të biennë mëkat dhe të jenë një shembull i mirëpër gratë e tjera.

FFeemmrraatt tthhiirrrrëëssee ddhhee BBaazzaatt ee DDaavveettiitt Kur femra Muslimane zgjedh rrugën e

Davetit ajo duhet të njihet me disa baza tëpërgjithshme dhe themelore të tij, nëmënyrë që të jetë e sigurt, se ajo është nëpërputhje me Sheriatin. Dr. Halid ibënAbdurahman el Kureshi, profesor i rregulltnë Fakultetin e Davetit në UniversitetinIslam Imam Muhamed ibën Suud thotë, senjëra nga rregullat më të rëndësishme tëDavetit është ta bëjmë Davetin bazuar nëKuranin Fisnik. Allahu i Plotfuqishëm embështeti të Dërguarin e Tij, sal-lallahualejhi ue selem, me Kuranin dhe e urdhëroiatë të thërrasë me të dhe t’i referohet atij.

Kurani është litari më i fortë i Allahutdhe rruga e Tij e drejtë. Allahu iPlotfuqishëm e ka bërë atë burim udhëzimi,provë kundër atyre dhe një përkujtim përkëdo që ka zemër ose dëgjon derisa kamendje. Për këtë arsye shumë tekste të

...Ajo duhet, për shembull, tëpërdorë fjalë të zakonshmedhe të përshtatshme, largdetajeve të cilat mund të pro-vokojnë debate të panevo-jshme...

“

“


FAMILJA

Sheriatit na urdhërojnë të bëjmë Davet meKuranin Fisnik. Allahu i Plotfuqishëm thotënë Kuran: ““EE mmuuaa mmëë ëësshhttëë sshhppaalllluurr kkyyKKuurraann qqëë mmee ttëë tt’’jjuu ttëërrhheeqqëë vvëërreejjttjjeenn jjuuvveeddhhee aattiijj qqëë ii kkoommuunniikkoohheett..”” [Kuran 6:19].Allahu i Plotfuqishëm na tregon se ky Kuranështë shpallur për të mirën dhe dobinë enjerëzve, për këtë është një paralajmërimqë adresohet dhe për këdo që arrin deri nëditën e Ringjalljes. Muxhahidi, Allahu emëshiroftë, do ta komentojë kështu: “Kudoqë shkon Kurani, është thirrës dheqortues”. Ai më pas do të lexojë: ““......qqëë mmee ttëëtt’’jjuu ttëërrhheeqqëë vvëërreejjttjjeenn jjuuvvee ddhhee aattiijj qqëë iikkoommuunniikkoohheett..”” [Kuran 6:19].

Ajeti tjetër është ai ku Allahu iPlotfuqishëm thotë: ““[Ky është] LLiibbrrii,, qqëë ttëëëësshhttëë zzbbrriittuurr ttyy,, [O Muhamed] – qqëë mmee ttëë tt’’uuttëërrhheeqqëësshh vvëërreejjttjjeenn ddhhee tt’’ii kkëësshhiilllloosshhbbeessiimmttaarrëëtt..”” [Kuran 7:2]. Kjo i drejtohet tëDërguarit, sal-lallahu alejhi ue selem, për t’iparalajmëruar jobesimtarët dhe tëkëshillojë besimtarët për Kuranin, sepse aipërmban gjithçka që ka nevojë njerëzimi, tëgjitha urdhëresat hyjnore dhe çdo objektivtë Sheriatit.

Kur thirrësi në Islam e merr përsipër këtëdetyrim, që do të thotë: t’i ftosh njerëzit nëKuran me Kuran, nuk duhet të ketëshqetësim, dyshim apo konfuzion në zemrëne vet, siç është Libri i Allahut Fuqiplotë, tëcilit e pavërteta nuk mund t’i afrohet, as ngapara, as nga pas. Prandaj le të zgjerohetgjoksi i tij, dhe zemra e tij të jetë e sigurt metë, dhe le t’i deklarojë ai urdhëresat dhendalesat pa iu trembur asnjë kritike apovërejtje.

Dr. El Kureshi shpjegon se bërja e Davetitme Kuranin Fisnik është kriter me të cilinështë e njohur metodologjia e drejtë, evërtetë dhe e shëndoshë e thirrësve. ShejhIbën Badisi, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Kurndihesh i hutuar për thirrësit të cilëtpretendojnë, se bëjnë thirrje tek Allahu i

Plotfuqishëm, kërko atë që thërret në Kuranme Kuran dhe në Sunetin Autentik, i cili eshpjegon dhe e jetëson Kuranin, sepse aiështë personi, i cili me të vërtetë e ndjekPejgamberin, sal-lallahu alejhi ue selem, nëDavetin e tij, lufton me Kuran dhe zbatonçka thonë ajetet fisnike që na i tregonKurani.”

SSuunneettii ddhhee nnjjoohhuurriittëë ffeettaarree jjaannëë ddyysshhttyyllllaa tthheemmeelloorree ttëë DDaavveess..

Dr. Ibrahim Kasimi shton se femrathirrëse duhet të marrë njohuri fetare,veçanërisht ajo e cila kapet pas Sunetit të tëDërguarit, sal-lallahu alejhi ue selem. Ajoduhet të përqendrohet veçanërisht nëçështjet dhe rregullat, që kanë të bëjnë megratë. Njohuria fetare është një ndihmë esigurt në fushën e Davetit. I jep thirrësitvetëbesim dhe aftësi për ta lidhur Davetinme çështjet e Sheriatit në atë mënyrë qëndikon në audiencën femërore. Përveç kësajnjë grua mund të përcjelli rregullat eSheriatit, që kanë të bëjnë me gratë pa sikletapo turp, për dallim nga meshkujt.

Për më tepër, do të jetë një mirësi emadhe nëse femra thirrëse rrit (zgjeron)njohuritë e saj duke lexuar biografinë e tëDërguarit, sal-lallahu alejhi ue selem dhebiografinë e ttëë ppaarrëëvvee ttaannëë ttëë ddrreejjttëë, -Allahuqoftë i kënaqur me ta. Historia e Pejgamberitsal-lallahu alejhi ue selem, dhe historia e ttëëppaarrëëvvee ttaannëë ttëë ddrreejjttëë është një zbatim praktiki mësimit të Islamit dhe mund të mësojë disasituata, probleme dhe çështje të vërteta, tëcilat ajo vetë nuk mund t’i konkludojë ngatekstet fetare. Kjo duhet të përkojë meleximin e saj të vazhdueshëm të librave tëDavetit, idetë, mënyrat dhe metodat, të cilatato prezantojnë, sepse kjo hap për të fusha tëshumta të Davetit. Për më tepër është enevojshme për femrën thirrëse të jetë enjohur me realitetin ku ajo jeton.

NNggaa aanngglliisshhttjjaa:: DDrriittaa MMaalliiqqii

48

TEFSIR

SHKRUAN: ALI SHABANI

Allahu i Madhëruar kur i ka përmendurburrat në Kuranin Famëlartë, i kapërmendur duke theksuar se ata kanë disa

cilësi, virtyte dhe vepra që i dallojnë ata ngatë tjerët. I përmend si burra jo vetëm simeshkuj për t’i dalluar nga gratë, por për t’i

dalluar në aspektin e ndërtimit tëpersonalitetit, për ambiciet që zotërojnë,qëllimet dhe qëndrimet e larta, për veprabamirëse dhe dobiprurëse për vetë ata dhepër të gjithë umetin musliman. Ibën Kethirikryefjalën “rixhal” burra, - e ndërlidh meajetin e mëparshëm duke e bërë atë kallëzuestë tij, duke treguar se ata janë burra qëndërtojnë xhami, shtëpi të Allahut në tokë.

““AAttaa jjaannëë bbuurrrraa qqëë nnuukk ii ppeennggoonn,, aass ttrreeggttiiaa ee llaarrggëëtt,, aass sshhiittbblleerrjjaa nnëë vveenndd ppëërr ttaappëërrmmeenndduurr AAllllaahhuunn,, ppëërr ttaa ffaalluurr nnaammaazziinn ddhhee ppëërr ttaa ddhhëënnëë zzeekkaattiinn,, aattaa ii ffrriikkëëssoohheenn nnjjëëddiittee kkuurr ddoo ttëë ttrroonnddiitteenn zzeemmrraatt ddhhee sshhiikkiimmeett..”” Nur 37.

BURRAT DHEBURRËRIA


TEFSIR

Ato janë vende ku adhurohet Allahu dhefalënderohet pa ndalim Ai, vende ku njësohetAllahu i Vetmi pa rival. Në këtë ajet kapërmendur, se ata nuk i pengon tregtia e asshitblerja nga përmendja e Allahut, falja enamazit, dhënia e zekatit, por atanjëkohësisht nuk e harrojnë ditën e Kiametit,kur do të dalin njerëzit për të dhënë llogari.Kjo do të thotë se ata burra u japin përparësirespektit të Allahut, nënshtrimit ndaj Tij,dashurisë ndaj Tij, para dëshirave të tyre.Hushejmi tregon nga Shejbaniu, se ai katreguar për Ibën Mesudin radijallahu anhu, sekur i ka parë tregtarët në treg në kohën kurpo thirrej ezani për namazin përkatës, atamenjëherë i kanë lënë artikujt e tyre tëekspozuara në treg dhe të gjithë së bashkukanë vajtur në xhami për të falur namazin, aika thënë: këta janë prej atyre që Allahu iMadhëruar i ka përmendur në Kuran: ““AAttaajjaannëë bbuurrrraa qqëë nnuukk ii ppeennggoonn,, aass ttrreeggttiiaa ee llaarrggëëtt,,aass sshhiittbblleerrjjaa nnëë vveenndd ppëërr ttaa ppëërrmmeenndduurrAAllllaahhuunn……””. Ibën Abasi radijallahu anhu, kathënë se ky ajet ka si qëllim namazin farz,ndërsa Mukatil ibën Hajani shton nëdomethënie, se ka si qëllim edhe ruajtjen ekohëve të namazeve farz. Sheukani nëtefsirin e tij në komentin e këtij ajeti thotë seAllahu e ka përmendur tregtinë, këtu se ajoështë gjëja që i largon më tepër njerëzit nganamazi, siç e ka përmendur Allahu iMadhëruar në suren Xhumuah: ““PPoo,, kkuurr aattaasshhoohhiinn nnddoonnjjëë ttrreeggttii oossee nnddoonnjjëë aahheennggmmëëssyyhheenn aattjjee,,……”” Xhumuah 11. Po ashtusqaron se ka përmendur tregtinë dheshitblerjen, duke bërë dallim mes tyre setregtarë janë ata që dalin edhe jashtë vendit,kurse me shitblerje i veçon vetëm vendasit.Ebu Hurejreja radijallahu anhu, thotë sePejgamberi sal-lallahu alejhi ue selem, nëlidhje me këtë ajet ka thënë: “Ata janë që kurecin dhe udhëtojnë, kërkojnë pëlqimin eAllahut të Madhëruar”. Ibën Abasi radijallahuanhu, ka thënë: Ka pasur burra që kërkonin

pëlqimin e Allahut në shitje dhe blerje, porkur dëgjonin ezanin, i linin gjërat që kishin nëdorë, pastaj shkonin në xhami dhe falninnamazin. Këtu ka dallim mes burrave dhegrave se burrat e kanë detyrim t’i falin farzetnë xhami, ndërsa namazi i grave në shtëpiështë më i pëlqyer, siç e ka theksuarPejgamberi sal-lallahu alejhi ue selem, edhepse relativisht ua ka lejuar atë grave, duke uthënë burrave: “Mos i ndaloni robëreshat eAllahut nga shkuarja në xhami.” [Buhariu dheMuslimi].

Sheukani po ashtu në komentin e ajetit““AAttaa jjaannëë bbuurrrraa qqëë nnuukk ii ppeennggoonn,,…… ddhhee ppëërr ttaaddhhëënnëë zzeekkaattiinn”” në pjesën e ajetit ““zzeekkaattiinn””shton se këtu përfshin pastrimin shpirtëror,meqë zekat domethënë pastrim dhe këtumund të kuptohet edhe pastrimi shpirtëror,meqë të gjithë njerëzit nuk kanë pasuri dhenuk kanë mundësi të japin zekat, d.m.th. nukmund ta realizojnë këtë pastrim në aspektin epasurisë. Kështu e ka komentuar edhe shumëmë herët imam Taberiu se me nocionin“zekat” pastërti, pos (dhënies së zekatit)përfshin respektin e Allahut në përgjithësi,me sinqeritet e me shpirt të pastër, duke uargumentuar me ajetet e tjera: ““……ee ssiikkuurr ttëëmmooss iisshhttee mmiirrëëssiiaa ee AAllllaahhuutt nnddaajj jjuusshh ddhheemmëësshhiirraa ee TTiijj,, aasskkuusshh pprreejj jjuusshh nnuukk ddoo ttëëppaassttrroohheejj kkuurrrrëë (prej mëkateve),, ppoorr AAllllaahhuu eeppaassttrroonn aattëë qqëë ddoo AAii.. AAllllaahhuu ddëëggjjoonn ee ddii..”” Nur21, edhe në ajetin ku Allahu i Madhëruar ka

...ka dallim mes burrave dhegrave se burrat e kanëdetyrim t’i falin farzet nëxhami, ndërsa namazi igrave në shtëpi është më ipëlqyer...

“

“

TEFSIR

thënë me gjuhën e Isait sal-lallahu alejhi ueselem: ““…… ddhhee mmëë kkaa ppoorroossiittuurr mmee nnaammaazz(falje) ee zzeeqqaattëë ppëërr ssaa ttëë jjeemm ggjjaallllëë..”” Merjem31.

Aliu radijallahu anhu, ka thënë: Do t’u vijënjerëzve një kohë, ku prej Islamit nuk do tëmbetet gjë përveç emrit, e prej Kuranit vetëmshkrimi (pamja), i ndërtojnë xhamitë e tyre,por ato do të jenë të zbrazëta nga përmendjae Allahut. Më të këqijtë e asaj kohe do të jenëdijetarët e asaj kohe nga të cilët do të dalinfitne, por do t’u rikthehet atyre. D.m.th., seata dinë, por nuk veprojnë sipas asaj që dinë.

Allahu i Madhëruar në vazhdim të ajetitthekson ata burra, të cilët e përmendinAllahun vazhdimisht, e falin namazin, e japinzeqatin dhe se nga këto adhurime asgjë ngadynjaja nuk mundet t’i anojë, ata kanë frikënga dita e fundit, nga dita e Kiametit, kurnjerëzit do të japin llogarinë e gjithë asaj qëkanë vepruar në dynja. Allahu atë ditë tëtrishtuar e ka përshkruar në këtë ajet, se do tëtronditen zemrat dhe sytë nga frika dhetrishtimi. Njerëzit do të frikësohen, nëse do tëshpëtojnë, apo do të dënohen? A do t’u jepetlibri nga ana e djathë, apo nga ana e majtë? Dot’u tronditen zemrat nga tmerri i asaj dite dhedo t’u rrotullohen sytë (zullumqarëve), kur tëshohin atë që më parë e kanë dyshuar. Allahui Madhëruar ka thënë: ““(I thuhet) TTii iisshhee nnëënnjjëë hhuuttii nnggaa kkjjoo (ditë) ee NNee ttaa hhooqqëëmm ppeerrddeennttëënnddee ddhhee ttaasshhttii ttii sshheehh sshhuummëë mmpprreehhttëë..”” Kaf22.

Besimtarët e sinqertë i frikësohen asaj ditedhe llogarisë, ndërsa të shfrenuarit tallen dhenuk shqetësohen për atë ditë. Ibën Kethiri

përmend hadithin që përcjell Ahmedi nëMusnedin e tij, se Aisheja radijallahu anha eka pyetur Pejgamberin sal-lallahu alejhi ueselem për ajetin: “ddhhee,, aattaa ttëë cciillëëtt jjaappiinn nnggaaaajjoo qqëë iiuu ëësshhttëë ddhhëënnëë ddhhee zzeemmrraatt ee ttyyrree ii kkaannëëttëë ffrriikkëëssuuaarraa..””,, [Muminun 60] kush janë, ai qëvjedh, bën imoralitet, pi alkool dhe ai ifrikësohet Allahut të Madhëruar? I Dërguari iAllahut, sal-lallahu alejhi ue selem tha: Jo, ojbija e Sidikut, por është ai që falet, agjëron,jep sadaka dhe i frikësohet Allahut tëMadhëruar.”

Për të qenë një personalitet burrë duhet tëplotësohen disa kushte e sidomos këto që i kapërmendur Allahu në Librin e tij famëlartë.Në ajet janë përmendur burrat, por gratë që ikanë këto cilësi të mira u thuhet edhe atyreburrëresha. Allahu i Madhëruar e përfundonkëtë me ajetin: ““(ata i luten) qqëë AAllllaahhuu tt’’iisshhppëërrbblleejjëë mmëë ssëë mmiirrii ppëërr aattëë qqëë ppuunnuuaann ddhheeppëërr tt’’uuaa sshhttuuaarr ttëë mmiirraatt nnggaa AAii.. AAllllaahhuu eeddhhuurroonn ppaa mmaassëë aattëë qqëë ddoo..”” Nur 38.

Sot, kur shumë “burra“ nuk kanë fare ngakëto cilësi dhe virtyte, por merren me gjëra tëkota dhe të fëlliqura, pikërisht këta ilavdërojnë duke iu thënë “yje”, veprave tëtyre u thonë art dhe ai që shquhet në këtofusha, si filma, muzikë etj. e shquajnë si yll nëatë fushë. Aq sa më tepër i ka veprat e kota etë ndyra, aq yll më i madh shquhet. VetëmAllahut i kërkojmë ndihmë. Ne e lusimAllahun e Madhëruar që të na bëjë neve prejatyre besimtarëve, që e falin namazin, epërmendin Allahun vazhdimisht, japinzekatin dhe i frikësohen Ditës së Gjykimit.Amin.

...Do t’u vijë njerëzve një kohë,ku prej Islamit nuk do tëmbetet gjë përveç emrit, e prejKuranit vetëm shkrimi ...

“ “...Në ajet janë përmendurburrat, por gratë që i kanëkëto cilësi të mira u thuhetedhe atyre burrëresha...

“ “

50


HADITH

SHKRUAN: LULZIM SUSURI

ZZiinnxxhhiirrii ii hhaaddiitthhiitt:: Këtë hadith etransmeton Enes ibën Maliku, Allahu qoftëi kënaqur me të, ndërsa në një transmetimtjetër përmendet edhe nga Ebu ThalebeteHusheniu.

Hadithin e shënon imam Tirmidhiu, nr.2186, 2984, Ibën Maxhe, nr. 4004, Ibën Betanë “Ibane”: 1 173, Ahmedi, 5/390, të cilin esaktëson Ibën Hibani, nr. 1850. Sa i përketgradës së saktësisë së hadithit, nëse eshikojmë nga senedi i tij vërejmë se aiështë i dobët, por bazuar në shumëzinxhirë të tjerë hadithi kalon nga grada e

Nga Enes ibën Maliku na përcillet se e ka dëgjuar Profetin, sal-lallahu alejhi ue selem,të ketë thënë:

““PPëërr nnjjeerrëëzziitt ddoo ttëë vviijjëë nnjjëë kkoohhëë nnëë ttëë cciillëënn aattaa qqëë dduurroojjnnëë nnëë kkëëttëë ffee ddoo ttëë kkeennëëvvëësshhttiirrëëssii ssiikkuurr ttëë kkaappeesshhiinn ppaass ggaaccëëss..””

PASUESI I FESË DO TËJETË SI MBAJTËSI I GACËS

52

HADITH

dobët në atë të saktë. Këtë hadith shejhAlbani e përmend në mënyrë të detajuarnë librin e tij: “Silsile sahiha” 2/682, nr.957, dhe i studion këto transmetime, dukeardhur në përfundimin, se hadithi meshumë zinxhirë transmetimi futet nëradhët e haditheve të sakta. Allahu e di mësë miri!

KKoommeennttiimmii ii hhaaddiitthhiitt:: Ky hadith flet përkohët e vështira të besimtarëve, flet përkohën në të cilën muslimanët do ta kenë tëvështirë pasimin e fesë, aq sa kryerja edetyrimeve fetare për ta do të jetë e njëjtëme bartjen apo mbajtjen e gacës në duart etyre. Një kohë e tillë nuk dihet se kur do tëjetë saktësisht, por një gjë është e sigurt,se kohë të tilla tashmë janë duke ushfaqur, por akoma nuk jemi të sigurt, sekur do të arrijë kulminacioni i kësaj kohedhe kur do të marrë fund.

Fjala: ““PPëërr nnjjeerrëëzziitt ddoo ttëë vviijjëë nnjjëë kkoohhëë””Këtu duhet ta ketë të qartë çdo

besimtar, se Profeti ynë, sal-lallahu alejhiue selem, nuk e ka ditur të ardhmen,d.m.th. ai nuk ishte njeri që e di gajbin-tëfshehtën, gjithashtu askush nuk mund tadijë të ardhmen pa marrë parasysh sedikush mund të pretendojë diçka të tillë.Allahu në Kuran me gjuhën e Profetit, sal-lallahu alejhi ue selem, thotë: ““SSiikkuurr ttaa ddiijjaattëë ppaadduukksshhmmeenn ddoo tt’’ii sshhuummoojjaa ttëë mmiirraatt ddhheennuukk ddoo ttëë mmëë pprreekkttee aassnnjjëë ee kkeeqqee..”” (Araf,188)..

Pra, ai nuk ishte njeri që e dinte tëardhmen, por kur fliste për gjëra të tillakjo nënkupton se për to ishte i inspiruarnga Allahu Fuqiplotë, kështu të mosmendojë dikush, apo të mos pretendojë see di të ardhmen.

Kjo kohë saktësisht nuk dihet se kur dotë jetë, por nuk përjashtohet mundësia të

jetë edhe në ditët tona, edhe pse ajo kamundësi të vështirësohet edhe më shumënë të ardhmen, kësaj nuk i dihet. Po ashtunuk dihet fakti, se deri ku mund të shkojështimi i këtyre problemeve dhe trashja ezullumit kundër muslimanëve.

Përmendja e: ““......NNjjeerrëëzzvvee......”” në mënyrëtë përgjithshme me të nuk kihet si qëllimtë gjithë njerëzit e botës, por me tëkuptohen muslimanët, pra besimtarët qëpasojnë fenë e tyre, një realitet ky i cilikuptohet nga fjala profetike që vjen nëvazhdim.

Fjala: “aattaa qqëë dduurroojjnnëë nnëë kkëëttëë ffee ddoo ttëëkkeennëë vvëësshhttiirrëëssii ssiikkuurr ttëë kkaappeesshhiinn ppaassggaaccëëss””

Kjo pjesë e hadithit paralajmëronvështirësitë që do të përjetojnëmuslimanët, të cilët do ta pasojnë Islamin;për ata që i nënshtrohen Allahut dheurdhrave të Tij, në vend që të çmohen ngatë tjerët, të respektohen dhe t’u jepetpozita e merituar ata nënçmohen,shikohen me syrin kritik, shpifet kundërtyre, konsiderohen të rrezikshëm dheshpesh dështimet e humbësve u vishenbesimtarëve; për çfarë arsye? Për tëvetmin fakt se këta jomuslimanë kanëmundësinë e shpifjeve dhe të ndërrimit tërealitetit.

Pasimi i fesë në fakt e lehtëson jetën ebesimtarit sidomos nga ana e brendshme etij, d.m.th. shpirtërisht ai është i qetë, nuk

...Kjo kohë saktësisht nukdihet se kur do të jetë, pornuk përjashtohet mundësia tëjetë edhe në ditët tona...

“ “


HADITH

është i trishtuar dhe çdo gjë është nëgjendje ta pranojë pa ndikuar problemet ejashtme në jetën e tij si besimtar dhe sipasues i fesë.

Ky paralajmërim profetik nuk duhet t’ifrikësojë aspak besimtarët dhe tëzmbrapsen nga feja e tyre, apo tëfrikësohen në pasimin e fesë, sepse megjithë vështirësitë e mundshme prapëvështirësitë e botës tjetër janë më tëmëdha se ato të kësaj bote.

Ky paralajmërim vjen në formëfuqizimi të besimtarëve e jo në formëfrikësimi, kjo për faktin se kur i tregondikujt për pasojat dhe rreziqet e njëmisioni një gjë e tillë ndikon në forcimindhe mobilizimin e njerëzve, të cilët duanta nisin një rrugëtim të tillë.

Nga ky shembull i përmendur prejProfetit, sal-lallahu alejhi ue selem, prangjasimin e pasuesit të fesë me mbajtjen egacës në dorë nuk nënkupton se kjo do tëthotë që ata do të marrin fund. Nësendalemi dhe e analizojmë imtësisht këtëpjesë të hadithit, atëherë arrijmë në disapërfundime të cilat janë:

Kapja e gacës me dorë vërtetë është evështirë, por nuk është më e vështirë sefutja në zjarr, pra më mirë është që tambash gacën në dorë për disa vite meradhë e kështu do të digjet vetëm dora, porjo edhe i gjithë trupi, ndërsa në botëntjetër do t’u digjet i tërë trupi pa afatkohor, kur mund të përfundojë dënimi.Prandaj ky realitet nuk duhet të harrohetdhe nuk duhet anashkaluar aspak.

Mbajtja e gacës me të vërtetë e djegdorën, por me kalimin e kohës gaca do tëshuhet dhe kështu dora do të ndiejë qetësi,prandaj besimtarët nuk duhet tëzmbrapsen nga feja e tyre, sepse me

kalimin e kohës edhe gaca do të shuhetdhe çdo gjë do të kthehet në normalitet,gjithashtu dora do të shërohet. Prandajbesimtari në fillim duhet të bëjë vetëmsabër e pastaj me kalimin e kohës çdo gjëdo të qetësohet dhe normalizohet, kështuqë nuk duhet ta zmadhojë çështjen dhe tëdemoralizohet me gjërat që e rrethojnëdhe problemet që e kaplojnë.

Hadithi na jep të kuptojmë se këtoprobleme patjetër e kanë një fund dhe nukdo të zgjasin gjithmonë, prandaj edhe neduhet të besojmë kështu, pasi çdo gacë pamarrë parasysh sa është e fuqishme, enxehtë dhe e madhe ajo dikur do të marrëfund, do të ftohet dhe do të bëhet pluhur ehi, kështu çdo besimtar megjithëproblemet e mundshme të tij, prapë seprapë duhet të besojë në fundin e tyre.

Profeti, sal-lallahu alejhi ue selem,paralajmërimit ndaj rrezikut përbesimtarët i bashkëngjiti edhe ilaçin, apo imësoi ata se cili është çelësi i tejkalimit tëkëtij problemi, pra përmendi sabrin –durimin, i cili është formulë e tejkalimit tëçdolloj telashi. Prandaj edhe duhet tëveprojmë ashtu, pra duhet që besimtarëtnë ato kohë përveç shumë kërkesave tëtyre të ndryshme ata duhet në mënyrë tëveçantë të kenë parasysh mobilizimin mesabër, sepse ai është ilaç i çdo problemi.Allahu në Kuran i këshillon besimtarët mefjalën e Tij: ““OO jjuu bbeessiimmttaarrëë nnddiihhmmoohhuunniimmee ssaabbëërr ddhhee nnaammaazz.. VVëërrtteettëë AAllllaahhuu ëësshhttëëmmee dduurriimmttaarrëëtt..”” (Bekare, 153).

...Ky paralajmërim vjen nëformë fuqizimi të besimtarëvee jo në formë frikësimi...“ “

54

HADITH

Kurse Muhamedi, sal-lallahu alejhiue selem, në një hadith thotë: “Sabriështë dritë që reflekton” (Muslimi,223).

Ndërsa Aliu, radijallahu anhu nënjë fjalë të urtë të tij madhështorethotë: ““SSaabbrrii nnëë IImmaann lluuaann rroolliinn eekkookkëëss nnëë ttrruupp,, pprraannddaajj nnëëssee hhuummbbeettssaabbrrii,, aattëëhheerrëë hhuummbbeett eeddhhee bbeessiimmii..””(Ibën Ebi Shejbe në Musanef, 7/229)

Në fund të këtij trajtimi themi sebesimtarët nuk duhet tëdemoralizohen aspak nga kyparalajmërim profetik, sepse kjo nukduhet ta demoralizojë aspakbesimtarin, por muslimani duhet taanalizojë çdo gjë sa më thellësisht dhenë mënyrë sa më të imtësishme, që takuptojë sa më saktë realitetin e kësajfeje. Gjithashtu Profeti ynë, sal-lallahualejhi ue selem, paralajmërimit ndajrrezikut i bashkëngjiti edhe ilaçin etij, i cili siç e thamë më sipër ështësabri-durimi. Muslimani duhet të jetëi bindur, se fitorja është vetëm ebesimtarëve e jo e dikujt tjetër pamarrë parasysh kjo a do të mbartë nëvetvete sfida apo jo. Çdokush nga neduhet ta dijë, se pasimi i fesë kavështirësi; ajo ka sfida dhe Xhenetinuk fitohet lehtë. Profeti, sal-lallahualejhi ue selem, na e tregon mjaftqartë, se Xheneti është i rrethuar mevështirësi, kurse Xhehenemi është irrethuar me lehtësime dhe kënaqësi.

Zoti na ndihmoftë në pasimin e fesëdhe tejkalimit të të gjitha sprovave tëmundshme në këtë botë dhe fitoren esigurt në botën tjetër.

MISVAKU -ILAÇ PËRDHËMBËT


THESARE

SHKRUAN: PRIM. DR. MED. SC. ALI F. ILJAZI

Njëra prej mënyrave mëefikase për mbrojt jen edhëmbëve është misvaku, i

cili është përmendur disa herë nëhadithet e Pejgamberit sal-lallahualejhi ue selem.

Misvaku është një shkop, i cili përdoretpër masazhin e brendisë së gojës dhe kamarrë emrin nga fjala arabe “judlik”, qëfjalë për fjalë mund të përkthehet nëkuptimin “masazh” (që d.m.th. masazhi ibrendisë së gojës).

Lloji më i mirë i misvakut është druri“arak” (Salvadora persica). Misvaku iPejgamberit sal-lallahu alejhi ue selem kaqenë nga ky dru. Misvaku është degëz eforcuar me minerale natyrore, qëndihmon në pastrimin e dhëmbëve, pastajme inkibitorë të tjerë, të cilët pengojnëgjakderdhjen nga mishi i dhëmbëve,materie që mbysin mikrobet (baktericid)dhe me aromë natyrale të freskët.Misvaku është brushë ideale, natyrale e

cila përmban më shumë përbërëskimikë, se sa çdo pastë tjetërartificiale për dhëmbët. Sikursebrusha për dhëmbët misvakupastron në mes dhëmbëve dhe nukthyhet nën asnjë presion, bile ështëmë i fortë dhe fleksibël. Palca e

misvakut formësohet në një formë tëpërshtatshme, duke pastruar bile edheushqimin e mbetur në mes dhëmbëve enjëkohësisht duke mos e dëmtuar mishine dhëmbëve.

Pejgamberi sal-lallahu alejhi ue selempara 14 shekujve na ka mësuar tapërdorim misvakun për t’i pastruardhëmbët dhe t’i japim gojës aromë tëkëndshme. Enesi radijallahu anhutransmeton që Pejgamberi sal-lallahu

Misvaku është brushë ideale,natyrale e cila përmban mëshumë përbërës kimikë, se saçdo pastë tjetër artificiale përdhëmbët.

56

THESARE

alejhi ue selem ka thënë: “Sa herë qëXhibrili më vizitonte më këshillonte tëshërbehem me misvak.”

Mbeturinat e ushqimit në mesdhëmbëve ofrojnë një mjedis ideal përzhvillimin e miliona baktereve, që mundtë shkaktojnë sëmundje qelbësuese tëmishit të dhëmbëve dhe ciste. Në rastetmë të rënda mund të vijë deri te inflamimii maksilës ose mandibulës.

Bakteret gjithashtu prodhojnë enzimatë dëmshme, që tretin kalciumin ngadhëmbët duke shkaktuar kariesin. Nëraste serioze bakteret krijojnë gazra, qëshkaktojnë kundërmimin e keq nga goja.Para pak kohësh studimet zbuluan qëmisvaku zotëron minerale natyrore qëmbysin mikrobet dhe mënjanojnëpllakëzat. Pejgamberi sal-lallahu alejhi ueselem e kishte zakon të fërkojë misvakunme gjuhën, dhëmbët dhe mishin edhëmbëve. Ebu Musa Eshariu radijallahuanhu ka thënë: “E kam vizituarPejgamberin sal-lallahu alejhi ue selem,ndërsa misvakun e mbante në majën egjuhës.”

PPËËRRBBËËRRËËSSIITT KKIIMMIIKKËË TTËË MMIISSVVAAKKUUTT

Misvaku përbëhet nga 19 përbërësefikas veprues. Më të rëndësishmitndërmjet tyre janë:

11.. Inkibitorët e acidit antibakterial.Këta janë materie natyrale dhe mund tëpërdoren për ndaljen e gjakderdhjes. Këtapastrojnë edhe plagën më të vogëlekzistuese në mishin e dhëmbëve. Gjatëpërdorimit të parë misvaku mund të ketëshije djegëse, ngaqë në të gjendensubstanca të ngjashme me senfin, i cililufton qelbëzimin në gojë dhe shkatërronbakteret.

22.. Minerale si natriumi, klori, kaliumi,bikarbonati i natriumit dhe oksidi i

kalciumit. Këta pastrojnë dhëmbët. P.sh.,AAssoocciiaacciioonnii DDeennttaall AAmmeerriikkaann mendon sebikarbonati i natriumit është përbërës idëshiruar i pastave të dhëmbëve.

33.. Vajra aromatike natyrale që janë tëshijshëm dhe kanë aromë të këndshme,duke i dhënë edhe gojës aromë. Këtapërbëjnë rreth 1% të misvakut.

44.. Enzimat që pengojnë krijimin epllakëzave, që shkaktojnë sëmundjet emishit të dhëmbëve. Pllakëzat janë shkasnumër një i humbjes së hershme tëdhëmbit.

55.. Përbërësit që parapengojnëqelbëzimin dhe bakteret, e që veprojnë sinjë lloj antibiotiku duke zvogëluar sasinëe baktereve në gojë.

Disa shkencëtarë kanë zbuluar sepërdorimi i brushës së thatë shkaktondëmtimin e shpejtë të dhëmbëve, ndërsabrusha e lagësht zbut dëmtimin edhëmbëve. Për këtë misvaku duhet lagurpara përdorimit. Nëse nuk ka alternativë,mjafton pështyma për ta lagur drurin.Misvaku gjithashtu përmban kimikate qështojnë sasinë e pështymës në gojë, e cilaofron një mbrojtje natyrale dhe pastrim.

.... Para pak kohësh studimetzbuluan që misvaku zotëronminerale natyrore që mbysinmikrobet dhe mënjanojnëpllakëzat...

“ “


FETVA DHE KONSULTIME

ZGJODHI DHE PËRKTHEU: AGIM BEKIRI

PPyyeettjjee:: UUnnëë ppuunnoojj nnëë nnjjëë hhootteell ssiibbaarrttëëss ii vvaalliixxhheevvee ttëë mmyyssaaffiirrëëvvee..NNddoonnjjëëhheerrëë nnëë vvaalliixxhhee mmuunndd ttëë kkeettëë

aallkkooooll,, aa ëësshhttëë hhaallllaallll kkjjoo ppuunnëë?? AA mmëëlleejjoohheett ttëë mmaarrrr bbaakksshhiisshh ppëërr ttëënnjjëëjjttëënn,, ddhhee aa ëësshhttëë mmëë mmiirrëë ttëëllaarrggoohheemm nnggaa kkyy vveenndd ppuunnee??

PPëërrggjjiiggjjee: Falënderimi i takonAllahut… Në esencë bartja e valixheve

Në këtë rubrikë mirëpresim të gjitha pyetjet e juaja, ndërsa ato më interesante do të botohen. Pyetjet mund t'i dërgoni në [email protected]

A ËSHTË PUNAIME HALLALL?

58


është punë e lejuar, mirëpo nëse e dise në një valixhe të caktuar ka alkool,atëherë bartja e asaj valixhejendalohet, madje është prej mëkatevetë mëdha. Ebu Davudi ka shënuar njëhadith, ku i Dërguari i Allahut thotë:“Allahu e ka mallkuar alkoolin dhe atëqë e pi atë, atë që e shërben, që e shet,e blen, atë që e përgatit, atë për tëcilin përgatitet, atë që e bart dhe atëpër të cilin bartet.” (sahih, Albani)

-Sa i takon bakshishit, nëse ështëpjesë e marrëveshjes mes teje dhepunëdhënësit, që bakshishin e merr ti,në këtë rast nuk prish punë, lejohetnjë gjë e tillë.

-Nëse nuk keni marrëveshje,mirëpo është zakon që bakshishi t’jutakojë atyre që punojnë, në punëntënde këtë gjë e di punëdhënësi dhepajtohet, edhe në këtë rast lejohet.

-Nëse mes jush nuk kenimarrëveshje për sa i takon bakshishitdhe nuk është zakon të jepet bakshishinë atë vend ku punon dhe nuk e di sesi do të reagojë punëdhënësi yt nëse timerr bakshish, apo e di se reagimi i tijnuk do të jetë në favorin tënd, as qëpajtohet me një gjë të tillë, në këtoraste bakshishi është i ngjashëm meatë që dijetarët e quajnë “dhuratat epunëtorëve”, që janë të ndaluara.Argument për këtë është hadithi, që epërcjell Ebu Humejd Saidiu, se iDërguari i Allahut punësoi një njerime emrin Ibën Letibe si zekat-mbledhës. Kur erdhi tha: Kjo është përju, kurse kjo tjetra më është dhuruar

mua. I Dërguari hipi në minber dhetha: Si është puna me disa punëtorë, tëcilët i dërgojmë për të mbledhurzekatin e ata na vijnë e na thonë: kjoështë për ju, kurse tjetra më ështëdhuruar! Po sikur të kishte qenë nështëpinë e nënës apo babës së vet, a dot’i ishte dhuruar diçka? Asnjëri prejjush të mos bëj një vepër të tillë, përndryshe do të vijë Ditën e Kiametitduke e bartur qoftë deve, lopë apodele.” (Buhariu).

Sa i përket vazhdimit në këtë punëapo braktisjes, them që të punosh nënjë hotel në të cilin vijnë turistë tëndryshëm, në esencë është e lejuar,mirëpo nëse aty ndodhin disa harame,puna në të bëhet haram. Hotele tëkëtilla zakonisht nuk janë pa harame,qoftë pirja e alkoolit, përzierja e graveme burra, muzikë, pishina… etj., tëgjitha këto punën nëpër ato vende ebëjnë haram, sidomos nëse kemiparasysh edhe atë se shpeshherë nuk edi se çfarë mbajnë ata në valixhet etyre. Duke i pasur parasysh të gjithakëto e ke si obligim ta braktisësh këtëvend pune, dhe të të qetësohet zemrae shpirti. Të jesh i bindur në fjalën eAllahut: ““KKuusshh ee kkaa ffrriikkëë AAllllaahhuunn,, AAii iiggjjeenn rrrruuggëëddaalljjee ddhhee ee ffuurrnniizzoonn pprreejjnnggaa nnuukk iiaa mmeerrrr mmeennddjjaa..”” (Talak: 2-3)dhe në fjalën e të Dërguarit: “S’ndodhqë të braktisësh diçka për hir tëAllahut e të mos të zëvendësohet mediçka më të mirë.” (Ahmedi, sahih).Shumë dijetarë kanë dhënë fetva, seështë e ndaluar të punosh edhe si roje



në hotele, ku bëhen harame. Allahu edi më së miri.

PPyyeettjjee:: UUnnëë ppuunnoojj ssii ppaassttrruueess nnëë nnjjëërreessttoorraanntt,, qqëë ëësshhttëë pprroonnëë ee nnjjëëhheebbrreeuu.. DDiihheett ssee rreessttoorraanntteett ee ttyyrreejjaannëë ppëërrpplloott aallkkooooll.. UUnnëë aassnnjjëëhheerrëënnuukk kkaamm pprraannuuaarr qqëë ttëë pprreekk aallkkooooll,,ppëërrvveeçç ssee mmëë dduuhheett tt’’ii llaajj ggoottaatt nnëë ttëëcciillaatt ëësshhttëë ppiirrëë aallkkoooollii.. NNoorrmmaalliisshhtt qqëënnddoonnjjëëhheerrëë mmëë nnddooddhh ttëë ddeerrddhhaallkkoooolliinn ee mmbbeettuurr nnëë aattoo ggoottaa,, ppaassttaajjtt’’ii llaajj.. SShhpprreessoojj ttëë mmëë jjeeppnnii ppëërrggjjiiggjjeerrrreetthh aassaajj,, ssee aa lleejjoohheett ttëë ppuunnoojj nnëë kkëëttëëvveenndd??

PPëërrggjjiiggjjee: Falënderimi i takonAllahut… Prej gjërave të ndaluaraprerazi në Islam janë alkooli dhe mishii derrit. Allahu në shumë vende nëKuran e përmend këtë ndalesë, si përshembull në kaptinën Maide/90.

Të punosh në vende ku shitetalkooli, apo në restorante kushërbehet, apo aty ku duhen larë enëtnë të cilat është përdorur alkooli, nuklejohet dhe çdo pjesëmarrje në atovende është edhe pjesëmarrje nëmëkat, si dhe meriton mallkimin,ngase nuk mallkohet vetëm ai që pialkool, porse edhe ai që e bart atë,prandaj të punosh në ato vendellogaritet si bashkëpunim në mëkatdhe të keqe. Allahu thotë: ““NNddiihhmmoonniinnjjëërrii--ttjjeettrriinn nnëë mmiirrëëssii ddhheeddeevvoottsshhmmëërrii ee mmooss ii nnddiihhmmoonnii nnëëmmëëkkaatt ddhhee aarrmmiiqqëëssii..”” (Maide: 2) Ështëpyetur Komisioni i Përhershëm përFetfa: “Jemi disa të rinj muslimanë nëHolandë, praktikues të fesë. Vendet ku

mund të punësohemi të gjitha janë mealkool dhe mish derri krahas artikujvetë tjerë të lejuar. A lejohet të punojmënë larjen e enëve në të cilat ështëpërdorur mishi i derrit?

JJaannëë ppëërrggjjiiggjjuurr:: Nuk lejohet tëpunosh në lokale ku shitet aposhërbehet alkooli, as në restorante kushërbehet apo shitet mishi i derrit,edhe nëse në ato vende shërbehenedhe gjëra të tjera hallall, sepse kyështë një bashkëpunim në mëkat dhearmiqësi. Një gjë të tillë Allahu e kandaluar ““ee mmooss ii nnddiihhmmoonnii nnëë mmëëkkaattddhhee aarrmmiiqqëëssii”” (Maide: 2). Ato vendenuk janë mundësia e vetme për punë.Toka e Allahut është e gjerë, vendet emuslimanëve janë të shumta, punët elejuara që mund të bëhen janë tëndryshme, prandaj qëndro meshoqërinë muslimane në ndonjë vend,ku mund të gjesh vend pune hallall.

...Nuk lejohet të punosh nëlokale ku shitet apo shër-behet alkooli, as nërestorante ku shërbehetapo shitet mishi i derrit,edhe nëse në ato vendeshërbehen edhe gjëra tëtjera hallall, sepse kyështë një bashkëpunim nëmëkat dhe armiqësi...

“

“

60


Allahu i Madhëruar thotë: ““KKuusshh ee kkaaffrriikkëë AAllllaahhuunn,, AAii ii ggjjeenn rrrruuggëëddaalljjee ddhheeee ffuurrnniizzoonn pprreejj nnggaa nnuukk iiaa mmeerrrrmmeennddjjaa..”” (Talak: 2-3). Abdulaziz ibën Baz, Abdurezak

Afifi, Abdullah Gudejan, AbdullahKuud. 14/414, 415

PPyyeettjjee:: PPuunnoojj ssii tteekknniikk zzëërrii nnëë nnjjëëoorrggaanniizzaattëë mmeeddiiaattiikkee,, ssëë bbaasshhkkuu mmeeggaazzeettaarrëë,, ffoottoorreeppoorrtteerrëë ddhhee nnddrriiççuueessrreeggjjiissttrriimmii ddhhee sshhppeesshhhheerrëë nnaa nnddooddhhqqëë mmee ggrruuppiinn ttiimm ttëë iinncciizzoojjmmëë ddiissaakkrreemmttee,, sshhffaaqqjjee,, ffeessttiivvaallee mmuuzziikkoorree……mmiirrëëppoo qqëë pprreejj ffiilllliimmiitt ttiimm mmeepprraakkttiikkiimmiinn ee ffeessëë llaarrggoohheemm ddhheeaappaarraatteett iiaa jjaapp nnddoonnjjëërriitt ttjjeettëërr kkuurr bbiieeppuunnaa ttëë rreeggjjiissttrroojjmmëë nnddoonnjjëë vveeppëërr ttëënnddaalluuaarr.. AA mmëë lleejjoohheett ttëë mmbbeetteemm nnëëkkëëttëë vveenndd ppuunnee??

PPëërrggjjiiggjjee: Falënderimi i takonAllahut… Falënderojmë Allahun, i Cilitë paska udhëzuar dhe e lusim Atë qëtë të forcojë në të vërtetën. Dije, inderuar vëlla, se dynjaja sado që tëzgjerohet fundin e ka në ngushtësidhe varr. Begatitë sado që zmadhohentrupi sërish do t’i ekspozohetkrimbave. Dije se jeta e vërtetë ështëjeta e Ahiretit dhe se xheneti ështëvendbanimi që synon besimtari, në atëvend nuk ka brenga e pikëllime,sëmundje e lodhje por vetëm të mira.SSëë ddyyttii: Sa i përket punës tëndemomentale, ti je i vetëdijshëm se atyka shumë harame, edhe ashtu është.Çdo reportazh në të cilin merr pjesëedhe ti e që përmban ndonjë haram,

siç është muzika, gratë e zbuluara apothirrje në ndonjë haram është nëkundërshtim me Sheriatin, dhe si tëtilla merr edhe një pjesë të mëkatitpër aq sa ke marrë pjesë nëpërgatitjen e atij materiali. Kjo gjënjëherësh llogaritet edhe sibashkëpunim në mëkat dhe armiqësi,një vepër kjo e ndaluar në Kuran““nnddiihhmmoonnii nnjjëërrii--ttjjeettrriitt nnëë mmiirrëëssii ddhheeddeevvoottsshhmmëërrii ee mmooss ii nnddiihhmmoonnii nnëëmmëëkkaatt ddhhee aarrmmiiqqëëssii”” (Maide: 2) Allahuna ka urdhëruar që të kërkojmëfurnizimin nëpër tokë, mirëpo na kandaluar përfitimin nëpërmjet rrugëvetë ndaluara. Çdo punë që merr pjesënë shfaqjen e një harami, përhapjen etij mes njerëzve etj., ajo është endaluar. SSëë ttrreettii: Të këshilloj që tëkërkosh ndonjë vend pune tjetër tëlejuar dhe mos shpejto të braktisëshvendin ku je deri sa të gjesh një tjetërpunë, që është e lejuar me Sheriat,madje po qe nevoja edhe në ndonjëlëmi që nuk është profesioni yt. Nësenuk mund të gjesh një punë tjetër,atëherë s’ke rrugëdalje tjetër veçse tëbraktisësh punën tënde dhe tëshpresosh shpërblimin tek Allahu,sepse kush e ka frikë Allahun ai i gjenrrugëdalje.


AKTUALE

numri 55 v5 - AlbIslam · 2016-01-09 · mund ta bojkotojnë ecurinë e një projekti të caktuar e...

Documents

Transcript of numri 55 v5 - AlbIslam · 2016-01-09 · mund ta bojkotojnë ecurinë e një projekti të caktuar e...