Niyazi YAMAÇ Emekli SGK Başmüfettişi ODA DANIŞMANI
description
Transcript of Niyazi YAMAÇ Emekli SGK Başmüfettişi ODA DANIŞMANI
ÖZEL BİNA İNŞAATLARINDA ve İHALELİ İŞLERDE ASGARİ İŞÇİLİK
İNCELEMESİ(YMM ve SMMM’LERCE RAPOR TANZİMİ)
Niyazi YAMAÇEmekli SGK Başmüfettişi
ODA DANIŞMANI
1- Özel Bina İnşaatlarında İnceleme:
Gerek gerçek kişiler gerekse tüzel kişiler
tarafından yapılan özel bina inşaatı işyerlerinde
yapılan işçilik incelemesi aşağıda belirtilen
prensipler dâhilinde yapılır:
a- İşin (inşaatın) bittiği tarihten sonra ve bina
maliyetine, kurum tarafından yayımlanmış
İşçilik oranı uygulanmak suretiyle yapılır.
b- Bina maliyeti, ruhsatnamede yazılı bulunan
ölçümü ile m² birim maliyet bedelinin çarpımı
suretiyle bulunur. Bu hesaplamada, her yıl
inşaatın sınıf ve grubuna göre Bayındırlık ve
İskan Bakanlığınca tespit edilen m² birim fiyatı
esas alınır.
c- İnceleme esnasında defter ve belgelerden
tespit edilecek bina maliyeti, m² birim maliyeti
ile inşaat yüzölçümünün çarpılması suretiyle
bulunan maliyetten fazla ise, bu maliyet esas
alınır.
d- İnşaat, ruhsatında belirtilen yüzölçümünden
fazla yapılmış veya inşaat sınıf grubu yüksek
ise, tespit edilen sınıf grup yüzölçümü esas
alınır.
e-Başladığı yıl içinde bitirilmiş olan inşaatın
maliyetinin hesaplanmasında o yıl için tespit
edilen, başladığı yıllardan sonra bitirilmiş
inşaatlarda ise maliyetinin inşaatın bitirildiği
yıldan bir yıl önceki yıla ait m² birim fiyatı esas
alınır.
f- İnşaatın başladığı ve bitirildiği tarih işverence
resmi makamlardan alınan belge ile kanıtlanır.
Yasal süre içinde tescil edilmemiş olan inşaatın
resmi belge ile kanıtlanmamış olması halinde,
ruhsat tarihi başladığı tarih olarak kabul edilir.
2-İhaleli İşlerde İnceleme:
İhaleli işlerde inceleme özel bina
inşaatlarından farklı olarak;
a- İşin kesin kabulünün ya da geçici kabulünün
noksansız yapıldığı tarihten sonra ve işverene
ödenen Katma değer Vergisi hariç, malzeme
fiyat farkı ve akreditif bedeli dahil, toplam
istihkak tutarına işin asgari işçilik oranı
uygulanmak suretiyle yapılır.
b- İdarece işverene ödemelerin döviz şeklinde
yapılması durumunda; döviz tutarı, ödemenin
yapıldığı tarihte TC Merkez Bankasınca
belirlenen döviz satış kuru üzerinden Türk
lirasına çevrilerek istihkak hesaplanır.
c-İhaleli iş birden fazla konuyu kapsıyor olması,
her bir iş için işçilik oranının bilinmesi halinde,
inceleme işverenin bu husustaki yazılı talebi ile,
bu işlerin en yüksek asgari işçilik oranı
uygulanmak suretiyle yapılır.
d- İhale makamı ile yapılmış olan sözleşmedeçalıştırılacak işçi sayısı belli ise, öncelikle bu işçilerinsigortalı yapılıp yapılmadığı, ücret bordrolarınınusulüne uygun düzenlenip düzenlenmediği ve defterkayıtlarına intikal edip etmediği, bu işçilerin prime esaskazançlarının ve prim ödeme gün sayılarının kurumabildirilip bildirilmediği tespit edilir. Düzenlenen raporda,sözleşmede çalıştırılması ön görülen işçi sayısı kadar sigortalınınçalıştırılıp çalıştırılmadığı, sigortalıların ay be ay aldığı ücretler,prim ödeme gün sayısına yer verilir.
3- Özel Bina İnşaatlarında İhaleli İşlerde İşçilik Hesaplaması Yapılırken Dikkat Edilecek Hususlar:
a-İşçilik hesaplaması yapılırken, ihale konusu
işlerde kesin kabulün veya geçici kabulün
noksansız yapıldığı özel bina inşaatlarında ise
inşaatın bitirildiği tarihe kadar Kuruma yapılmış
olan işçilik tutarı esas alınır.
b- İhaleli işlerde ödenen toplam istihkak tutarına, özelbina inşaatlarında, bina maliyetine, asgari işçilik oranıuygulamak suretiyle bulunan asgari işçilik miktarı,ihaleli işin veya özel bina inşaatının bitirildiği tarihekadar Kuruma yapılmış olan prime esas kazançlartoplamı (işçilik tutarı) mukayese edilir. Mukayeseneticesinde Kuruma, yapılmış olan toplam işçilik tutarının,hesaplanan asgari işçilik tutarı ile aynı olması veya daha fazlaolması halinde bu durum izah edilerek ilişiksizlik belgesiverilebileceğine dair rapor tanzim edilebilecektir.
c-Kuruma yapılmış olan prime esas kazançlar
toplamının ( işçilik toplamı) inceleme
sonucunca hesaplanan asgari işçilik miktarında
az olması durumunda işyeri kayıtlarında
bulunan,
aa-Alt İşveren (taşeron) tarafından
yapılan işler hariç olmak üzere, ünitesi ve işyeri
numarası belirlenmek suretiyle, işin bazı
kısımlarını yapan, kanun kapsamındaki diğer
işverenlerden alınmış malzeme ve işçilik ihtiva
eden faturalı ödemeler,
bb-5510 kapsamındaki 4/b sigortalıları
(faturada TC ve Sosyal Güvenlik sicil numarası
belirtilmeli ) tarafından işin bir bölümünü
yanında sigortalı çalıştırmadan bizzat kendisi
tarafından yapan işyeri sahiplerinden alınmış
malzeme ve işçilik ihtiva eden faturalar,
cc-Aynı fatura üzerinden malzeme ve
işçilik bedeli ayrı ayrı belirtilmiş olsa dahi
toplam fatura bedeli,
dd-Nakliye faturaları (malzeme
bedelinden ayrı olarak nakliye bedelinin kesin
şekilde belirlendiği faturalardaki bu nakliye
bedeli dahil)
ee-İşverenin kurumda tescilli bulunan
makine parkındaki araçlarının asgari işçilik
incelemesi yapılan işyerinde çalışması
durumunda, mükerrer prim ödenmesine mani olmak
için, faturaya dayanmayan, hafriyat ve nakliye bedeli,
hak ediş raporlarında belirli hafriyat ve nakliye bedeli
kadar nazara alınır. Toplam istihkaktan bu miktar kadar
düşürülür.
ff- Fatura ve gider belgelerinde yazılı
tutar hak ediş raporunda bu iş için ödenen
tutardan fazla olması durumunda, aşan kısım
hesaplamada nazara alınmaz,
gg- İncelemede, yapılan ödemelerin
Katma Değer Vergisi dışındaki kalan tutar
nazara alınır.
hh- İncelemede, bu işte çalışan işçilere,
sigortalılara prime esas kazancın üst sınırının
üzerinde ücret ödemesinin tespit edilmesi
halinde, ücret tediye bordrosunda kayıtlı brüt
ücretler ile Kuruma bildirilmiş olan üst sınır
arasındaki fark, işin asgari işçilik oranı
uygulanması suretiyle hesaplanan asgari işçilik
tutarından düşülür.
ıı- İncelemede salt işçilik ihtiva eden
faturalar, yine asgari işçilik oranı uygulanarak
hesaplanan asgari işçilik tutarından düşülür.
ii-İnceleme sonucunda hesaplanan asgari işçilik tutarının,
Kuruma bu iş için bildirilmiş olan prime esas kazançlar toplamı(işçilik toplamı) ile aynı veya daha az olduğundan anlaşılmasıdurumunda ilişiksiz belgesi verilmesi hususunda rapor düzenlenir.Hesaplanan işçilik tutarının Kuruma bildirilen işçilik tutarından fazlaolması durumunda Kuruma eksik asgari işçilik bildiriminin sözkonusu olacağından, aradaki fark işçilik faaliyette bulunulan aylartespit edilebiliyorsa, bu aylar tespit edilemiyorsa faaliyettebulunulan son aya mal edilir ve Kanunun 88. ve 89.maddeleri ile102. maddenin birinci fıkrasının (c) ve (d) bentlerine göre işlemyapılması raporda önerilir.
4- SMMM ve YMM’leri Tarafından Rapor Düzenlenmesi Yapılamayan İşler:
a- Sosyal Güvenlik Kurumunda tescilli devamlıişyeri işçileri ile yapılarak, hariçten işçi çalıştırılmaksızınyapılan işler,
b- Kuruma tescil ettirilmemiş ve tescil edilmişolmasına rağmen hiç işçilik bildirilmemiş olan ihaleliişler ve özel bina inşaatları,
hakkında SMMM ve YMM’ler rapor tanzimedemezler, bunlar hakkında sadece SGK müfettişleritarafından inceleme yapılarak rapor tanzim edilir.
ÖZEL BİNA İNŞAATLARINDA İŞÇİLİK HESAPLAMASI ÖRNEĞİ
İşveren (A), arsası üzerine özel bina inşaatı
yaptırmaya karar veriyor. Yapılan inşaatla ilgili
bilgiler aşağıdaki gibidir :
- İnşaatın sınıfı:III-B- Toplam m² :1500 m²- Başlama Tarihi:01/07/2007- Bitiş tarihi:30/06/2009- Kuruma bildirilen toplam işçilik tutarı: 25.000 TL- Malzemeli işçilik faturaları toplamı:200.000 TL- Salt işçilik faturaları toplamı:10.000 TL- Prime esas kazanç üst sınırı üzerinde yapılan
ödemeler tutarı:5000 TL- Asgari işçilik oranı:%9
1- Memur tarafından yapılan ön değerlendirme:
- Binalar bittiği yıldan bir yıl önceki m² birim
fiyatı ile değerlendirildiğinden bu bina inşaatı
için 2008 yılı III-B m² birim fiyatı olan 455 TL
esas alınacaktır.
- Binanın yaklaşık maliyeti=15000 m²X 455 TL =682.500 TL
- Kuruma bildirilmesi gereken işçilik miktarı
hesaplanırken memur tarafından faturalı
ödemeler dikkate alınmayacağından işçilik
oranının %25 eksiği alınır. Dolayısıyla Kuruma
bildirilmesi gereken işçilik miktarı :
682.000 TL X (%9-%2.5)%6.75=46035 TL olur.
Eğer işveren dosya memuru tarafından ön
değerlendirme sonucunda tespit edilen 21035
TL fark işçiliğin primini Kuruma yatırmayı kabul
ediyorsa SGK müfettişi incelemesi yapılmadan
ilişiksiz belgesi işverene verilir.
- Fark işçilik=46035 TL-25.000 TL =21.035TL’dir.
2- SGK Müfettişi İncelemesi
- Eğer işveren bu prim farkını yatırmak
istemezse gerekli inceleme yapılması için konu
Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü
tarafından SGK Kurumu Rehberlik ve Teftiş
Birimi Grup Başkanlığına, Bu Başkanlık
tarafından da SGK Müfettişine havale edilir.
- SGK müfettişi tarafından inceleme esnasında
ise işverenin faturalı ödemeleri dikkate alınır;
ancak asgari işçilik oranından %25 eksiltme
yapılmaz.Yani işçilik oranı tam olarak
uygulanır.
- Binanın yaklaşık maliyeti=15000 m²X 455 TL =682.500 TL
- Kuruma bildirilmesi gereken işçilik tutarı
(Bina maliyeti) (Malzemeli işçilikli faturalar)
682.500 TL - 200.000 TL =482.500 TL 482.500 X %9 =43.425 TL
(25.000 TL Kuruma Bildirilen işçilik toplamı)
Fark İşçilik= 43.425 – (10.000 TL Salt işçilikli faturalar toplamı)
(5000 TL p.e.tavan ücreti üzeri ödemeler)
+ --------------------------------------------
40.000 TL = 3425 TL
- İlişiksiz belgesi verilmesi için işveren 3425
TL fark işçiliğin primini ödeyecek. Aynı
zamanda fark işçiliğin talep edildiği her ay için
( Fark işçilik genellikle inşaatın bittiği son aya talep edilir.) yarım
asgari ücret kayıt geçersizliği ve ek prim ve
hizmet belgesi için iki asgari ücret tutarında
idari para cezası ödeyecektir.
İHALE KONUSU İŞLERDE ASGARİ İŞÇİLİK HESAPLAMASI ÖRNEĞİ
İşveren (B) taahhüt konusu olan atık su
kanalı inşaatı işini alıyor. Bu işle ilgili bilgiler
aşağıda belirtildiği gibidir.
-İstihkak tutarı: 300.000 TL
-İşe başlama tarihi:01/05/2008
-İşin bitiş tarihi: 30/06/2009
-Kuruma bildirilen işçilik tutarı:15.000 TL
-Malzemeli işçilik faturaları toplamı:20.000 TL
-Salt işçilik faturaları toplamı:11.000 TL
-Sigorta primine esas tavan ücret üzeri ödeme:3000 TL
- Asgari işçilik oranı: %10
- Yukarıdaki bilgiler doğrultusunda işveren
dosya memuru tarafından aşağıdaki
hesaplama yapılır. Memur işçilik oranının %25
noksanını alır.
Kuruma bildirilmesi gereken işçilik miktarı:
300.000 TL X ( %10 - %2.5) %7.5 =22.500 TL
Fark işçilik :
22.500 – 15.000 (Kuruma bildirilen işçilik) = 7500 TL
Eğer işveren 7500 TL fark işçiliğin primini
ödemeyi kabul ederse SGK müfettişi
incelemesi yapılmadan ilişiksiz belgesi alabilecektir.
Eğer işveren fark işçiliğin primini ödemeyi
kabul etmezse dosya teftiş kuruluna, Kurul
tarafından da müfettişe aktarılır. Müfettiş işçilik
oranından %25 düşüm yapmaz ve incelemeyi
aşağıdaki gibi yapar:
Fark işçilik :
(İstihkak) (işçilikli faturalar)
300.000 TL – 20.000 = 280.000 TL
280.000 X %10 = 28.000 TL (İşçilik Tutarı)
(15.000 TL Kuruma bildirilen işçilik)28.000 TL – (11.000 TL salt işçilik faturaları) (3000 TL p.e.tavan ücret fazlası)
+-------------------------- 29.000 TL = 1000 TL (ücret
fazlası)
1000 TL işçilik fazlası bulunduğundan
müfettiş raporunu işverene ilişiksiz belgesi
verilmesi doğrultusunda verecektir.