NHỮNG GIỜ ĐÃ MẤT - thewastedhours.com · quàng xiên của tuổi trẻ, giới hạn...
Transcript of NHỮNG GIỜ ĐÃ MẤT - thewastedhours.com · quàng xiên của tuổi trẻ, giới hạn...
NH 1
2
NH 3
“NHÂN SINH NHƯ HẠT BỤI GIỮA TRẬN CUỒNG
PHONG. XIN ANH ĐỪNG BẮT BUỘC EM HỨA MỘT
LỜI GÌ, VÌ RẰNG EM KHÔNG BAO GIỜ CÓ THỂ.
THƯỢNG ĐẾ ĐÃ THƯƠNG EM, DUN DỦI CHO EM
GẶP GỠ MỘT NGƯỜI XỨNG ĐÁNG LÀM BẠN. EM
RẤT HÂN HOAN TRAO ANH TRỌN VẸN CẢ NIỀM TIN
CỦA EM. EM CHỈ CÓ THỂ NÓI RẤT THÀNH THẬT VÀ
VỎN VẸN NHƯ THẾ MÀ THÔI, ANH LÌ LỢM Ạ.”
Ngọc Lan: Chương II
________________________________________________
MEMOIRS OF MY YOUTHFUL WASTED HOURS
Book 1: The First Love
4
Mộc triện của Ngọc Lan(1)
Trên mấy trang giấy vẩn vơ này chứa đựng mớ câu
chuyện rất tầm thường nhạt nhẽo, góp nhặt vài kỷ
niệm êm ái nhất, những giây phút hồn nhiên nhất,
vang bóng nhất thời của tuổi trẻ. Tôn kính, tri ơn,
nhớ thương tận sâu thẳm trong linh hồn của ngươ i
đang cầm bút mự mong đền đáp muôn một
công lao dạy dỗ văn từ m n dâng Lan Đại Nương
Tử.
Trong truyện bộ Những Giờ Đã Mất những nhân vật có thực
danh hay mệnh danh, họ tên, tuổi tác, nghề nghiệp, lãnh vực,
nếu giống nhau với ai khác chỉ là trùng hợp; những ngôn từ,
sinh hoạt đều không liên hệ bang phái hay tổ chức nào, tiệt
nhiên vô tư, không kỳ thị, không bình luận, không thị phi,
không nhạo báng. Chỉ là bút mực học trò ghi lại những chuyện
quàng xiên của tuổi trẻ, giới hạn trong vòng bạn hữu cố nhân
quen biết nhau từ dĩ vãng đồng ấu oàn toàn để hồi niệm và
xem vui giải trí.
Copyright @ 2018 by Tam Vothanh
___________________________
(1) Mộc triện thật sự của Ngọc Lan là một dấu hiệu nho nhỏ
hình vuông bằng gỗ khắc bốn chữ Tình Thương Danh Dự
và t n Lan Đại, bă ng Trung ngữ, cô thường dùng mực
đen n l n n ững vật sở hữu như thư từ, sách vở, thay vì
viết hoặc ký tên. Qua nhiều năm t ời gian tác giả đã
nhiều lần t ay đổi biểu hiệu nhưng vẫn giữ ý ng ĩa ủa
nó.
NH 5
Tri ân
Thượng Quan Ngọc Lan
Thương nhớ
Ng ĩa p ụ Thượng Quan M n và ng ĩa mẫu n ũ
danh Liễu Dư Hương, nghĩa huynh Thượng Quan
Ngọc Khuyết ng ĩa muội Thượng Quan Xuân Di,
các bạn gái Vương Minh Hằng, Vạn Lý Vương Minh
Thiếu, Vương Hiếu Thánh, Hoàng Thúy Liễu, các
ng ĩa tỉ C âu Đan Hải, Lý Hồng Mơ, ba mươi mốt
ng ĩa đệ muội, và các bạn cựu ho c sinh trư ng Tiểu
Ho c Đa o Đức Ho c Đư ng, trư ng Trung Ho c L Văn
Trung Tây Ninh những năm 1950-1954, trường
Trung Họ C u Văn An trường Trung Học Petrus
Trương Vĩnh Ký và Khoa Họ Đại Họ Đường Saigon
những năm 1955-1958.
Cảm tạ
Cô Võ Kim Tú, nữ sinh Trường Thoại Ngọc Hầu, An
G ang đã k n n ẫn góp nhặt những trang giấy rơi
rớt này, gìn giữ qua nhiều năm t ời gian. Cuố năm
1968 cô hoàn giao lạ ng ĩa uyn ủa cô. Song vì
cuộc sống luân lạc, tôi lại trao nó cho cô Nguyễn Thị
Kim Anh, nữ họa sinh Trường Cao Đẳng Mỹ Thuật,
G a Định. V o cuối tha ng 4 năm 1975 trong lú
kinh kỳ khói lữa, người vật ly tan, vì sợ kỷ vật mất
mát cô không quên gói ghém cẩn thận tất cả bút
mực ma này, và từ vạn dặm đã gửi lại cho tôi.
6
Truyện bộ này được chia làm sáu quyển:
Quyển 1: Lan Đại Nương Tử, Quyển 2: Xuân Di,
Quyển 3: Minh Hằng, Quyển 4: Bạch Cúc Hoa,
Quyển 5: Dư Hương, Quyển 6: Đông Nghi
(5 quyển đầu viết vào cuố năm 1958 đương thời là
sinh viên trường Khoa Họ Đại Họ Đường Saigon,
lúc khởi sự tất cả gồm một bản văn bằng thủ bút trên
những trang giấy mỏng. Quyển 6 viết thập niên sau
vào mùa è năm 1968)
Trong tình thương và danh dự của Ngọc Lan mến chúc
anh ch em v b ng h u vui tươi, mạnh khỏe, bình an.
Tháng 12 năm 1958
NH 7
MỤC LỤC
QUYỂN 1: LAN ĐẠI NƯƠNG TỬ
Lời giới thiệu ...........................................................11
Chương I Đất bằng dậy sóng ...................................17
Một lý tưởng, một tình yêu
Chương II Cái nguyên cớ của cuộc sống ………….…43
oang đàng bắt đầu từ tám tuổi
Ngọc Lan hay mối tình quá sớm
Chương III Thần Sầu ba lượt cầu xin ……………… 103
Ngọc Lan quyết dạy ông lì lợm
Chương IV Cửu chương nguyên tắc…………………165
Dạo hoa viên Ngọc Lan luận tôn giáo
Chương V Một chuyến g e đ m ……………..………217
Bức di thư của Ngọc Lan
Chương VI Người y u và on ó ……………………311
Trường hợp nào Thần Sầu và
Minh Thiếu quen nhau
Chương VII Tình sử của nàng Ngọ …………………351
Văn C ương với công việc vĩ đại
Chương VIII Sang trọng nhuốm phong sương ….….407
Những tuổi trẻ đầy bản lĩn
Truy niê m Thượng Quan Ngo c Lan .………………… 469
8
PHU B N TRANH:
Mô c Triê n của Ngo c Lan ………………………………. 4
Biệt thự Ngọc Sương ............................................ 10
Kiều Nữ Tử ........................................................ 42
Dương Bình Quyền ……………………………………. 65
Biệt thự có giàn hoa thiên lý …………………………. 98
Ngo c Lan quyết da y anh l lợm….............……………102
Anh lì lợm ………………………………………….……123
Âm đ ệu chẳng mạch lạc ………………………..…….146
Hoàng Thị Ngọc Lan …………………………….…… 164
Ngọc Lan ………………………………………….……. 216
Chiế g e đ m …………………………………….…… 256
Lộ trình chuyến g e đ m ……………………….…... 264
Ch a Thiên M ……………...............……….………… 390
Va n Ly …...................………………………….……….... 406
Truy Niê m Lan Đại Nương Tử ………………………..471
NH 9
THIÊN THU AI TÍCH
Minh Thiếu nhỏ nhẻ đáp bâng quơ: “Em xa xôi đối
với anh như vậy sao?” Im lặng giây lâu, cô tiếp: “C ỉ
là, thân em như chim nhạn, bất cứ đâu mỏi cánh sẽ
dừng ân.” Trong p út g ây T ần Sầu chợt chạnh
lòng thương tiếc, cậu n ìn đám mây bàng bạc xa
xăm ngoà ân trời, khẽ ngâm nga:
'Có trái tim b ng tuyết,
Trong tay người dưới mồ,
Nghìn thu hờn nhật nguyệt,
Hàn khí ngập hư vô...'
Cô ngập ngừng quay đ k ẽ ú đầu. Giọng cô êm ái
như ru hòa lẫn tiếng sóng xạc xào dưới chân núi:
'Rồi bỗng một ngày nao
Ai đem hơi thở úm,
Tuyết hàn hóa máu đào
Làm lửa tim nhen nhúm!'
Thần Sầu vụt thốt khẽ: “Em...” Cậu đối diện với suối
tóc phong phú, óng ả đen tuyền, bung ra từ vành
mũ trắng, bồng bềnh trên làn vải bông sáng choang
vừa sít chiếc lưng đầy đặn nở nang của thiếu nữ
đang đứng gần kề. Một cơn gió nhẹ mơn man tóc cô
và xiêm y thoang thoảng hương thơm cô không
xoay lại, hỏi khẽ: “Người dưới mộ an đang nó là
a ?”
10
Gian phòng có cửa sổ phía trái trên lầu là nơi dành
riêng cho Thần Sầu. Bên cạnh cửa sổ đó cậu thường
ngồi yên lặng ngắm tr ng sáng hay mưa rơi trên
nh ng đồi thông và cầm bút làm thơ. Diêu Tiên cũng
đã cư ngụ nơi gian phòng đó một thời gian. Nh ng
ngày giờ êm ái, vô tư, hồn nhiên của tuổi thơ trẻ.
NH 11
LỜI GIỚI THIỆU
Hồi tưởng lạ đ m nào tô đang ngủ trên võng, trong
chiếc lều hoang tàn bên bờ sông Phú Mỹ, cạn Đồng
Tháp Mười. Xen lẫn với tiếng gió xạ xào qua đám
cây bần và rừng dừa nước, tiếng cánh phên cửa
bỗng é động và một bóng người lẻn vào. Phản ứng
của kẻ đã từng lăn lộn nơi trận mạc, tôi chộp lấy
khẩu tiểu liên, tay chợt bóp cò, khi giọng thanh
thoảng cất l n: “P ượng Hoàng!”(1) Rồ ng e ‘xoẹt’
tiếng cây diêm quẹt và đốm lửa lóe sáng chiếu rọi
một phần gương mặt phong sương dưới chiế mũ
đen ủa người khách bất thường. Hắn thong thả đốt
đ ếu xi-gà đô m ạ thấp ăm ú tr n đầu đ ếu
thuốc, phì một tảng khói mập mờ trong bóng tối. Tôi
k n oàng t ét: “Trờ đất ôi! Nếu huynh không kịp
lên tiếng t ì đã rồ đờ !” Hắn rẩy đ rẩy lại cho tắt
ngọn lửa diêm quẹt rồi ném xuống sàn đất của gian
lều vẫn còn âm ỉ ướt vì cơn mưa lớn đầu hôm. Tôi
loay hoay thắp ngọn đuốc chai gắn nơi cột giữa lều,
vừa làm vừa hỏ : “Huyn từ nẻo nào tớ ?” Hắn đáp:
“Từ Tam Hiệp ngả lộ đá tớ đây.” Tô nó : “G ờ này
làm gì òn đò mà uyn qua sông được chớ?” Hắn
đáp: “Lần theo mé sông mượn trộm một chiế g e.”
Tôi lại hỏ : “N ưng làm sao huynh biết tôi ở đây đ m
nay?” Dướ án đuốc mờ tỏ, hắn hơi nhếch miệng
cườ . “An ng e nó vì út bất mãn với chính phủ,
cậu vào nằm rừng sâu, ngày ngày giở sổ tay áp dụng
toán học vào những loại cầu cống, tính phân phố độ
_________________
(1) Học sinh trường Petrus Ký, bạn trai của Hoàng Thúy
Liễu
12
cứng, trọng tâm, yếu đ ểm để biết cần bao nhiêu bùi
n ù ao su. Đ m đ m á p ương tiện lưu thông
dân sự đó lần lượt gẫy đùng xuống đáy sông. T ật
vậy hả?” Tô làm t n . Xong ắn quay lưng về phía
tôi, thong thả tiếp: “Một bàn tay non nớt chưa biết
đền đáp ông a ơn thầy đã làm n ững việc như
vậy sao!” Tô ưa kịp thốt, hắn lạ nó : “T ểu sinh
đệ, hãy dẹp việc múa gươm giỡn súng,trở về với bút
ng n để sau này nhờ lấy tấm thân. Những công
dân tốt sẽ làm thành một xã hội tốt, một xã hội tốt
sẽ có một chính phủ tốt. Một lý tưởng dù cao xa vi
diệu đến đâu mà ngườ đeo đuổi lý tưởng ấy bằng
cách quay súng bắn lạ đồng bào ruột thịt t ì đó
không phải là lý tưởng tốt đẹp.” Rồi hắn xoay lại lấy
trong áo mưa ra một mớ giấy mỏng đủ màu đủ thứ
bút mực, bút chì, bó lại trong nhiều lớp dây nhợ.
“Này đây mấy trang vớ vẩn tóm ghi những giờ đã
mất của anh, vài câu chuyện rất tầm thường, nhạt
nhẽo, tạm gọi là kỷ niệm để nhớ nhau. Biết đâu
không còn gặp lạ .” Tô n ận món vật ấy trong tay,
lòng đột ngột bối rối chưa biết nói lời gì, hắn lại móc
trong túi áo trao tôi thêm vài mảnh giấy tờ nữa. “Này
thẻ kiểm tra, lược giải cá nhân, giấy hộ tịch, hồ sơ
hợp lệ trưng binh mang tên của anh nếu cậu cần
đến.” Hắn quay đ dợm bước, xong ngập ngừng
dừng lại tiếp: “N n n ớ, hoài bão lớn nhất tr n đời là
biến gươm đao thành nhung lụa, biến thù hận
thành tình thương.” Lời vừa dứt, hắn đã xô ửa bước
ra giữa lúc trời lộng gió, lắc rắc mưa khuya. Tôi đứng
sững lạ lùng. Rồi tôi vụt như người chợt tỉnh cơn
mơ, phóng ra khỏi lều, gọi lớn: “T ần Sầu! Anh Thần
Sầu!” N ưng hắn đã mất dạng, như hồn ma! Hắn làm
NH 13
gì đ đâu nơi làng mạc hoang vu lúc nửa đ m mi t
mu mưa gio ...?
Một dạo sau, tuổ đã trưởng t àn ng ĩ suy ín
chắn, tôi vứt bỏ vũ k í mang út oà bão ủa bạn
đã k uy n trở lại thủ đô. Một lần nữa lại nơi quen
thuộc Khoa Họ Đại Họ Đường Sa gon. T văn
nhạc, họa sĩ t ì làm bạn với cao lâu, vớ đào kép
kịch trường, tranh màu hay mỹ nữ. Còn tôi thì làm
bạn với mấy con số và những đường cong nguệch
ngoạc trên mấy quyển sách nhằng nhịt ký hiệu,
phương trình... Đ m đ m rảnh rang, tôi nằm đọc
mấy trang giấy vẩn vơ này. Tôi đã xem đi đọc lại
nhiều lần, bôi sửa những lỗi chính tả, sắp xếp
chương mục cho có thứ tự. Đô k trong ông v ệc
làm ấy, tôi chợt ngẩn ngơ, lòng tự hỏi: không biết
Thần Sầu bây giờ ở đâu tô đã mượn tên anh, xài
bằng cấp của an đội lốt anh, mạo muộ đời sống
của anh, nhưng cũng chỉ làm được một kiếp bất
định mơ hồ ươn hèn nhất ó ăng mong rán n n
một công dân tốt... giùm anh mà thôi! Mấy ngày qua
nhân dịp bãi trường nghỉ è tô đến chơi Đa Lạt,
nhận được sự tiếp đã rất nồng hậu của các người
thân của anh qua thời gian tạm trú ạ ệ ự ọ
Sươn , chỉ tiếc không gặp anh, nhàn rỗi viết mấy
dòng này. Nói thế đã tạm đủ về tôi trong hiện tại. Giờ
xin trở lại những chuyện của bạn tôi trong quá khứ.
Nguyên tựa tác giả đề là Nh ng Giờ Đã Mất, có lẽ ý
nói mấy trang tạp nhạp này chỉ ghi chép những
chuyện vẩn vơ, lằng nhằng (tầm thường, nhạt nhẽo
như chính tác giả đã t ốt), chẳng ra đâu ủa cậu thơ
niên đã mất mát phung phí bao nhiêu thì giờ với
thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng. Quốc phá gia vong,
14
mang kiếp lưu đày nơi xứ lạ quê ngườ ô đã từ
phương trời nào luân lạc, từ giai cấp nào xuất thân,
thuộc từng lớp kiến thứ nào un đú từ dĩ vãng p
thường nào, tất cả vẫn hoàn toàn huyền bí. Tuy
n n dù độc giả không biết ô là a ũng dư đầy sự
gần gũ và n ềm thân mật của cô với bao nhiêu
chuyện vui buồn của thứ tình hoàn toàn thơ dại. Khi
tạp bút này ơ ộ ến các bạn, tác giả n
tuyệt nhiên biệt tích từ những năm b n b ến. Cậu
học sinh trẻ tuổi rụt rè đó từ miền Nam Tuyến tình
cờ du nhập dưới mái trường C u Văn An ũng vừa
thành lập năm đầu tiên tại Sàigòn sau lúc chính
p ân đất nước. Cậu đã k ông bao g ờ nói cậu xuất
xứ từ đâu ay lý do nào trong lớp trung học cuối
ùng đó ậu đã là người duy nhất giữa đám ọc sinh
già dặn di cư từ miền Bắc Tuyến(1). Không những
r ng đối với lớp học của cậu, phải nói chung toàn
thể họ đường mà cậu đang t am dự thuở ấy, cậu là
ngườ độc nhất khác biệt thổ ngữ lẫn tập quán. Ghi
nhớ thêm rằng thời bấy giờ chương trình giáo dục
chuyển hóa từ Pháp ngữ sang Việt ngữ ở miền Nam
vẫn còn nhiều năm trễ sau miền Bắc. Nhưng điều đó
không lấy gì làm quan trọng. Cũng k ông quan
trọng nếu nói nguyên cớ nào tập truyện đã được
thành hình. Nhưng giữa khung cảnh nào mớ là đ ều
đáng nó là vì đất nước gần đây trải qua
____________________________________
(1) Hội nghi Giơ-Neo 1954 chia đôi quốc gia Việt Nam đầu
tiên dự định lấy vĩ tuyến 16 làm ranh giới, nhưng cuối
cùng lấysông Bến Hả (vĩ tuyến 17) làm ranh giới. Tác giả
thường dùng chữ Bắc Tuyến hay Nam Tuyến tức là miền
bắ vĩ tuyến hay miền nam vĩ tuyến Việt Nam.
NH 15
nhiều đổi dời, xã hội chỉ và năm trướ đã k ông
còn giống xã hội ngày hôm nay. Thí dụ những bức
thư của tác giả viết trong lớp học gửi cho người bạn
gá đầu tiên, hoặc những câu chuyện trò giữa tác giả
với thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng dọc theo tập
truyện, phản ảnh chế độ giáo dục họ đường khác xa
chế độ giáo dục của và năm sau đó. Cá môn như
cơ họ t n văn ba động giao thoa, nguyên tử
năng v.v... ủa chương trình lớp trung học cuối
cùng ban tú tài thời bấy giờ đã lần hồi bị bãi bỏ đỡ
gánh nặng của những bà toán tràng g ang đại hải
khỏi vai của các học sinh. Tuy nhiên, chỉ cần chút ít
ý niệm về g ao động của trụ địa cầu, về hải dương
học như thủy triều và thạch triều, về k oa địa dư
tổng quát như bốn mùa, thì giờ đường đổi ngày,
v.v... độc giả sẽ thích thú với những giai thoại giữa
các nhân vật trong tập truyện này, những ngườ đã
trải qua một chế độ giáo dục cách xa chúng ta.
Qua và dòng đơn sơ đầu tiên của tác giả, các bạn có
dịp nhìn thấy những ìn bóng ùng dũng n ất,
hiên ngang nhất của các anh chị của chúng ta trước
đây với lòng yêu quốc gia mãnh liệt tay k ông vũ
k í đã đem xương trắng máu đào đập tan bọn xâm
lăng P áp xóa sạch lỗi lầm của tổ tiên, mong xây
dựng vinh quang cho hậu thế. Sau cuộc chính phân
Nam, Bắc (do hội nghị Giơ-Neo năm 1954) đất nước
đang trải qua một thời kỳ yên lặng ngắn ngủi giữa
những cơn bão tố. Sinh hoạt xã hội miền Nam nói
ung đang t ời phồn thịnh. Bạn sẽ có dịp cùng tác
giả đ du lịch lại hầu hết danh lam thắng cảnh của
sơn hà gấm vóc mà tổ t n đã đổ nhiều xương máu
để đ ểm tô. Bạn sẽ hồi niệm mọi sắc thái của một
16
nếp sống gần gũ thân yêu với bạn nhất, nào những
thú câu cá, tắm sông đá gà ỡi ngựa đua xe t ả
thuyền, chuyện ma mị nơi làng quê cũng như
chuyện ồn ào chốn thị thành. Từ vẻ tôn nghiêm của
những lăng trì nơi đế kinh, từ sự ùng vĩ ủa núi
Vọng P u đèo Ngoạn Mục, cho đến cảnh bát ngát
của sông nước An Giang, của vũng Hà T n từ
những cảnh suối rừng vắng vẻ về đ m o đến
những hả đảo xa xôi ngoài trùng dương mùa biển
động, những kỳ tran đó k ông đủ làm trào lòng
xúc cảm, vang dội máu tim của người Việt Nam yêu
nước úng ta sao? Dù đọc giả sinh trưởng nơi đâu
trên bốn phương của cõi bờ tổ quốc, bạn sẽ nhìn
thấy lại những lối mòn quen thuộc và những hình
ản ũ xưa đầy kỷ niệm của chính làng quê của bạn
đâu đây tr n n ững trang giấy này!
Mấy dòng tuy đơn sơ nhưng tôi cảm thấy đã tạm đủ
cho một lời giới thiệu. Ngoài ra, tôi không phải nói
nhiều t m ũng k ông quảng cáo hay mời mọc.
Quan niệm rằng: lá rụng về cội, nướ đồ về nguồn;
nếu những vang bóng quí báu nhất, thân yêu nhất
và mang nhiều kỷ niệm tha thiết nhất của đời mình
đã vì định mện mà đổ vỡ, bất cứ a ũng làm một
việc giống nhau, âm thầm tự đ t u n ặt lại những
mảnh vụn. Mang chút hy vọng tầm thường này đây
đại diện tác giả, tôi chỉ mong trao đến quí bạn hữu
một vài mảnh vụn của dĩ vãng.
BIỆT THỰ NGỌC SƯƠNG
75 DUY TÂN ĐA LẠT
NH 17
CHƯƠNG I
ĐẤT BẰNG DẬY SÓNG
MỘT LÝ TƯỞNG MỘT TÌNH YÊU
Những ngày tôi còn nhỏ, ngồi trên lưng trâu giữa
đồng ruộng n ìn án sáng lay động sau thức mây
ngũ sắc của hoàng hôn, nghe tiếng gió reo, chim hót
trên rặng cây nơi ao hồ, vẻ lộng lẫy của càn khôn
cộng hưởng với sự thái bình của tâm hồn, tưởng
k ông òn gì đẹp hơn. Tôi đã học lóm những áng
văn qua mấy quyển sá ũ mèm rá nát k ông
biết từ đờ nào a đã bỏ lại trong nhà của tổ tiên tôi.
Tô đã t uộc lòng trọn vẹn khúc Chinh Phụ Ngâm,
khúc Cung Oán, cả những cổ thi hay nhất của Trung
Quốc, mà tôi thường thích ngâm nga giữa những
phong cản m đềm ấy, dưới bóng tà dương hay
dướ án trăng t an . Đô k tô ối tiếc sự biến
mất của một phút giây mà màu sắc, âm thanh và
án sáng đồng phối hợp đến nhịp độ vô cùng tuyệt
diệu, nhưng không vật thể nào khả dĩ buộc giữ được
những ìn đó muôn đời. Lấy bứ tran để in hình
ảnh của vũ trụ, nhưng rồi vải lụa có ngày hư nát,
mực hồ rồ ũng tàn p a . Từ dạo đó tô muốn đem
văn ương để làm khung ản đem t ần trí để tạo
nộ dung đú kết tất cả kho tàng thiên nhiên của
thế hệ mà tô đang ện diện để gửi tặng cho những
người trong thế hệ mai sau. Dù họ đến nghìn vạn
năm trễ muộn, kỷ vật này vẫn là thứ thời gian viễn
kính không bao giờ lu mờ, giúp họ nhìn thấy lại cả
bầu trời ngày xưa. Những bài cổ thi mà tôi từng
ngâm nga đã dạy tô đ ều đó từ những ngày tôi còn
18
trứng nước. Tuy nhiên, tôi vẫn e ngại, ngượng
ngùng đã k ông bao g ờ mảy may có vọng ý nhờ
bút mự để tự o là văn sĩ. Đã b ết những nhà bỉnh
bút trên thế giới là những ngườ ó văn bằng đỗ đạt,
àn văn đ u luyện thần tình, nhiều từng trải kinh
nghiệm, kiến thức cao rộng, tư tưởng bao la, lịch
duyệt chuyện quảng đại quần úng tr n địa cầu. Có
những tướng lãnh lừng danh, anh hùng cái thế, nặn
gọt đượ đô ba trang g ấy ghi chép sự nghiệp lừng
lẫy suốt cả đời mình. Ngôn từ của họ chắc chắn tuyệt
luân ô đọng! Còn tôi? Mang kiếp sống ốc sò chốn
ao tù nướ đọng, tối ngày chỉ bậu bạn với mấy con
trâu con nghé, sự hiểu biết k ông đầy lá ớt, sợ rằng
văn ương như mèo mửa làm bẩn thỉu quố văn.
Ngày hôm nay tôi mạo muội, vì cần thiết, làm cái
công việc mà chẳng hề có giáo dục hẳn hoi. Tôi thật
sự không còn chút tham vọng như dạo nào, mong
đừng ai liệt tôi vào hàng bút mực. Tôi chỉ muốn ghi
lạ đơn sơ những đổi dờ đã xảy ra liên hệ đến thời
thơ ấu khi tôi mới bắt đầu có chút trí khôn, rồi hoặc
gửi tặng các bạn hữu để đô k ọ còn nhớ đến tôi,
hoặc gói cất để lưu niệm một đoạn đờ đã mất mát...
Bắt đầu là một buổi sáng.
Khi ánh nắng vừa mới lên cao phản chiếu trên
những tầu au má lá đồng ruộng như một tấm
thảm vàng tận chân trời hương thơm mùa lúa chín,
một ngày thanh bình sắp sửa bắt đầu như mọi ngày,
thì bỗng nghe những tiếng nổ chát chúa vang lại
trong không trung như có ai đốt những ây đại pháo
ngày tết. Tô đang nắm dàm dẫn trâu xuống mé
ruộng, chợt dừng lại. Ngước nhìn lên mấy đầu ngọn
tre, tôi tưởng như có ai lấy bàn tay vô hình mà bẻ nó
NH 19
k u răng rắc. Tiếng đạn xé màn không khí bay qua.
Rồi dân cư trong thôn xóm chạy ùa ra xa nơi đồng
ruộng như đàn quạ té xuống trong luồng trốt lớn.
Tr n đường đắp đất, rộng cỡ hai chiếc xe bò có thể
tránh nhau, nối liền từ xóm Gò Me cho tới Ruộng
Cạn, cách tôi không xa, tôi nhìn thấy một người mặc
bộ đồ ca-ky vàng, đội nón cối xay, vừa chậm rã đạp
chiế xe đạp, một tay cầm ghi-đông một tay cầm
súng dài. Thỉnh thoảng hắn dừng lại, chống một
chân xuống đất, hướng mũ súng vào trong xóm mà
bắn. Thật là trò chơi đầy hào hứng, ít nhất đối với
hắn. Nhưng chuyện đó xảy ra ũng k ông lâu trong
giây lát hắn đã đ mất dạng. Bây giờ, hình dung hắn
trong ký ức, tôi chắc chắn hắn là một người lính
P áp. Đó là uộc ruồng bố đầu tiên nhất của quân
đội Pháp trong các làng quê nhà. Rồi từ một người
lín đơn độc vớ vũ k í t ô sơ cho đến hàng hàng
lớp lớp lũ xâm lăng với tổ chức qui mô chỉ trong thời
gian ngắn ngủi tiếp theo. Cuộc kháng chiến chống
quân đội Pháp từ những nơi bưng biền hẻo lán đã
khởi sự lúc nào thì tôi không biết. Nhưng kể từ ngày
ôm đó tra tráng trong làng tô đã bắt đầu rộn rịp
đốn tầm vông vạc nhọn, hoặc gắn ĩa sắt, hoặc rèn
dao phay, mã tấu. Rồi những buổi chiều ay đ m
tối, họ thường tụ họp ngoà đồng ruộng, mà sau mùa
lúa đất đã bắt đầu k ô để tập dượt chiến trận. Cứ
chiều trời chạng vạng, mỗi nhà ở nông t ôn đều
dùng chà tre rấp cổng lại, kiềm mõm ó để nó
không sủa bậy đóng ửa cài then cẩn thận. Cái cảnh
trai thanh gái lị lũ ba lũ bảy đ o át đìn làng
về khuya, cười giỡn trên lối mòn rung rinh bóng tre
dướ án trăng trong g ờ đây k ông òn nữa.
20
Thượng Đế ũng n ư tôi, Ngài đã viết xong một
trang sách thái bình. Từ đó đất bằng dậy sóng.
Từ Ruộng Cạn nếu t eo on đường đắp đất qua khỏi
Gò Me và cứ tiếp tụ đ t ì tới Xóm Bến, nơi có con
sông chảy qua. Phố xá nối dài hai bên sông là nơi
chợ quán bán buôn trù mật. Từ Xóm Bến đổ qua
Vàm Láng á độ không tới nửa ngày đường dọc
theo bờ sông, thỉnh thoảng ó độ mươi ngôi nhà bao
bọc bởi cây cối um tùm giữa biền rẫy làm thành một
xóm nhỏ. Lẫn lộn trong đám đó ó Xóm Đìn . Trong
xóm ó ngô ùa vá ván má ngó đã rong r u.
Chùa có cổng bằng cây, nhưng thường để ngỏ. Từ
cổng chùa có lố đ ừng vài mươi bướ đến bờ
sông, tạ đó ếc cầu ván bắc xuống ven sông để
ghe thuyền đậu lại. Dọc theo bờ sông ó đường rộng
để đ về các thị tứ. Trong chùa có vị hòa thượng, tuổi
độ hơn ngũ tuần để râu ngắn ba chòm, tướng cao
lớn, cặp mắt đen n ư mực tàu. Ngoài ông ra, còn có
vài sư vãi, hầu hết ũng đã lớn tuổi. Một đ m sau
khi công phu niệm Phật xong, một sư vãi nghe tiếng
gõ ở chính môn, giữa trời mưa gió. Khi cánh cửa
mở, thấp t oáng sau án đèn dầu của sư vãi cầm
nơi tay, một bà lão tóc bạc phơ đứng dưới cây dù
đen e bởi một cậu thiếu nhi tuổi chừng mườ lăm
hay mườ sáu gì đó. Bà lão mặ áo dà đen tay xách
túi lạt dừa có lẽ đựng đồ vật dụng. Còn cậu thiếu nhi
mặ đồ tây đen đầu đội nón cối, tay cầm cây dù che
cho bà lão, tay nọ ôm chiếc nớp đệm cuộn tròn, có lẽ
chứa quần áo bên trong. Sư vãi mời vào, rồ đặt cây
đèn trở lên bàn Phật thâm u, dóng ba tiếng chuông.
Đoạn bà xoay lại, chỉ mấy chiếc ghế đẩu để gần nơi
NH 21
vách, nói: “Xin bác và cháu ngồ đó òa t ượng sẽ
ra tiếp.” Mấy tấm trướng trên bàn thờ Phật đã ũ dơ.
Nơi chính đường không có bàn ghế gì hết, chỉ trừ
tấm chiếu hoa rộng lớn trải nơi sàn, để người ta quì
lạy Phật. Hai người chưa kịp ngồi, thì vị hòa thượng
từ phía sau lễ đường đã bước ra. Ông dừng lại, chắp
tay ú đầu nó : “X n t í ủ cho biết đ m ôm tăm
tố đến đây ó v ệ ?” Họa có khi dân làng từ xa
xô đến bất luận giờ phút nào, có thể để rướ ông đ
tụng niệm gấp rút ngườ đau ốm, kẻ sắp chết, hay
hộ úng nào đó. N ưng lần này lại khác. Bà lão
khiêm tốn nó : “Mẹ on tô đã lỡ đường không biết tá
tú đâu vì lòng từ bi xin thầy cho tạm ở đỡ vài
ngày.” Vị hòa thượng lại chắp tay cúi đầu lần nữa,
miệng niệm: “A-Di-Đà P ật!” Rồi ông từ tốn đáp:
“Cửa Thiền rộng mở, tới lui vô trở ngạ .” Ông xoay ra
phía sau, giọng ông trong ấm nhưng hùng hồn: “C ị
Tư coi dọn cơm cho hai người. Xong rồi cho sửa soạn
ăn p òng trống p ía sau đó để bá và áu đây
nghỉ ngơi... (ông hơi gằn lớn giọng lập lại) Chị Tư?”
Có tiếng dạ khẽ từ phía nhà sau. Ông quay lại, chỉ
mấy chiếc ghế đẩu nó : “X n mời ngồ .” Rồ ông ũng
ngồi xuống một chiếc ghế đẩu đối diện với họ. Ông
hỏ : “C ẳng ay vì sao mà đến nông nỗi này, tôi có
được phép biết k ông?” Bà lão đáp: “G a đìn tô ở
Bìn Định. Cha của nó làm cách mạng bị lính Tây
giết tháng rồi. Nhà cửa bị đốt hết. Tứ cố vô thân nên
tô đem on tô vào đây định tìm chú thím của nó ở
Tân Bìn Đ ền để nương nhờ qua buổi loạn ly.
Chẳng ngờ đến nơi thì thấy nhà cửa g a đìn ú
t ím nó ũng áy rụi, tro tàn than lạnh một đống
đen ngòm ỏ t ăm k ông b ết họ trôi giạt nơi nào...
22
Thiệt khổ!” Vị Hòa Thượng có vẻ ái ngạ nó : “Vừa rồi
nghe phong phanh Vệ Quốc Quân về Tân Bìn Đ ền,
nên bọn Lê-Dương, Ma-Rốc(1) từ Gò Công kéo xuống
đốt phá nhà thiên hạ biết là bao nhiêu, khói bố đen
cả một vùng trời, ở đây mà ũng n ìn t ấy. Thật tội
nghiệp o bà on!” Rồi ông xoay sang cậu thiếu
n : “Cậu có biết đọc biết viết gì k ông?” G ọng cậu
nhỏ nhẻ nhưng thanh tao đáp: “Dạ cháu biết chút ít,
học lóm ở trường làng mù chữ.” Kế thấy vị sư vãi
bướ ra nó : “Cơm đã dọn xong. Xin mờ .” Vị hòa
thượng liền đứng dậy nó : “Bá và áu ứ tự tiện.
Xin theo chị Tư đến p òng ăn.” Bà lão và cậu thiếu
n đứng dậy. Hòa thượng bước lui vào phòng ông,
nhưng chợt xoay lại, hỏ : “À x n bá o b ết thứ
mấy trong g a đìn để dễ xưng hô?” —“Dạ, tôi thứ
ba. Còn con tôi tên là Lệ Ma .” —“À vậy xin cho
phép gọi bằng chị ba... và cháu cứ việc ở lại bao lâu
ũng đượ đừng có gì lo ngạ .” Bữa cơm tuy đạm
bạc, phòng ngủ tuy đơn sơ, nhưng mẹ con bà lão rất
vừa lòng. Chùa không có chú tiểu, nên hòa thượng
________________________
(1) Lê Dương là nói nhại Pháp ngữ Légionnaires, quân đội đán
giặc mướn cho Pháp quố được thành lập từ thời vua Louis
Filippe, gồm những người không phải công dân Pháp,
thường là dâncác nước Algerie, Maroc, thuô đ a cu a Pha p
NH 23
rất ân cần đối với cậu thiếu n . Ông nó : “Người tu
àn ăn ay lạt nên không tốn kém bao nhiêu.
Vườn sau ùa ó oa trá quan năm n ư chuối,
sắn đậu, khoai... Các sư vãi thường ngày bơi xuồng
đem á t ứ đó xuống chợ Xóm Bến bán đổi lấy gạo
t ó ũng đủ đắp đổi qua ngày, còn dư lại thì mua
hương đèn thờ Phật. Chị ba và Lệ Ma ũng ó t ể
g úp đỡ các sư vãi công việc cơm nước, trồng trọt
hay buôn bán. Còn riêng cậu Lệ Mai, nếu cháu biết
chữ ng ĩa út ít lú rản rang đọc giảng kinh sách
cho các sư vãi, vì họ thích nghe những lời Phật dạy.
Chớ thầy thì mắc việc nọ việ k a luôn.” Ông k ông
nói việc nọ việc kia là những việc gì. Nhưng cậu
thiếu n để ý thấy ông thường nửa đ m lạ đ nửa
đ m lại về, có khi vắng mặt đô ba ngày là t ường,
không ai biết ông đ đâu. Ngày nọ k ông đ vắng,
cậu thiếu n đến bàn thờ Phật, lấy quyển Tịn Độ
Tông Bảo Pháp dằn dưới chiếc mõ và tràng hạt, rồi
ra ngồi nơi thềm hiên hướng về sân chùa mà xem.
Giữa những bài kệ có xen lẫn những nét bút nhỏ
rí đều đặn, tưởng là ú t í ý ng ĩa ủa lời
kinh. Nhưng lạ lùng thay, cậu đọc thấy nào là ‘kinh
nghiệm trận Tầm Vu’ nào là ‘địa lôi chiến Kinh N m ở
Đồng Tháp’. Có trang dường như chép cả bài ca,
như: ‘u-u-u-u... nhảy dù kiếm n, rớt ngay Kinh N m
ông lớn bị giựt mìn. Quân ta qua sông, b ng đồng tiến
vô. Bao nhiêu ep-em, súng mút ta nổ cắc đùng, tạch
tạch, đùng... (vân vân)’ oặ : ‘Tầm Vu... Tầm Vu...
Tầm Vu, hôm nay trường chiến, xáp chiến, tiêu diệt
chiến, chém hết quân s lang. Tiếng quân hò lẫn tiếng
súng nổ vang. Khắp trận tiền in dấu chân người hiên
ngang. Lòng anh dũng của bao chiến sĩ đem xác thân
đền nợ nước, reo vang Vệ Quốc Quân. Một n m qua,
24
nơi đây, tay phất cao ngọn cờ, giết quân tàn tham,
tiếng nay còn vang...’ Một đ m ậu đang ngủ, bỗng
nghe tiếng chân người nện mạnh ngoài sân. Cậu sẽ
lén, vén rèm cửa nhìn ra ngoài. Dướ án sao đ m
cậu lờ mờ thấy đám người mặ toàn đồ đen tay ầm
tầm vông, mã tấu đủ loại khí cụ đâm tới, rụt lui,
ân đá ân đạp, hươi múa tập đoàn. Dù trong
bóng đ m tối, nhưng cậu không nghi ngờ gì dáng bộ
của ông hòa thượng đang đứng chỉ uy đám người
đó.
NH 25
Tuần trăng t ấm thoắt trôi qua. Một buổi sáng, bọn
lính tuần năm bảy ngườ đen n ư cột nhà cháy, mặt
mày đầy xẹo như xương cá(1), dẫn đầu là một người
Pháp, từ công sở Xóm Bến kéo vào ruồng bố. Vị hòa
thượng đang t ắp hương trên bàn Phật, nghe tiếng
súng nổ, liền xoay qua cậu thiếu n nó : “C ạy đ
cháu. Chạy đ . Ra sau ổng chùa hướng về phía
Vàm Láng. Đàn bà on gá và t ầy đã g à ả tu hành
thì không sao, chớ tụ nó k ông t a áu đâu.
Thanh niên trong làng bây giờ k ông òn a ...” Rồi
ông cất giọng: “N an l n!” Cậu thiếu nhi hoảng
hồn, biến mất sau chùa. Bọn lính ùa vào, quát tháo,
bắt các sư vãi ngồi lại một chỗ, rồi lục lạo tủ niễn,
đập p á lu trá . C úng dí mũ súng sau lưng ông
hòa thượng và đẩy ông đ ra sân. C úng vừa dẫn
ông qua khỏi cổng chùa khuất sau àng ây đến bờ
sông, chợt ng e ‘đùng’ vang dội một tiếng súng nổ
______________________ (1) Một sắ dân da đen ở Phi Châu có phong tục gạch mặt, làm
lính đán mướn o quân đội Pháp thời bay giờ đương
thời thường gọi là bọn “gạch mặt” ũng ó t ể là dân từ đảo
Madagasca
26
vọng lại, cùng lúc một sư vãi đã hét lên, vật mình
xuống sàn đất, khóc thảm thiết: “T ầy ôi... thầy
ô ...” Buổi chiều, khi xóm dân mang ông hòa thượng
từ bờ sông vào chùa, người ta thấy cổ ông bị thủng
sâu, miệng ông tông hố đầy máu đầu ông lỏng lẻo
như treo một sợi dây vào vai. Cậu thiếu nhi nhìn
ông, hai mắt cậu mở to tròn sáng ngờ đô mô bặm
lạ . Đ m đó ông được tẩn liệm và ngày hôm sau
người ta làm ma chay cho ông. Cậu thiếu nhi phải
nhận nhiệm vụ tụng kinh cho ông, vì trong cơn tạm
thời khẩn cấp giữa đám t ưa thớt xóm dân lớn tuổi,
chất p á đó ậu là người duy nhất biết chữ và ít
nhất ũng t ông t ạo út đỉnh việc chùa từ một
dạo qua. Lần đầu tiên làm công việc không mấy
quen thuộc, tay gõ mõ, tay chắp trước ngự đọc ê-a,
vấp chữ nọ xọ chữ kia. Nhưng cậu làm việc rất cần
mẫn ăm ỉ, khiến mọi ngườ đều hết lòng tin cậy
và có nhiều thiện cảm. Sau k đặt hòa thượng dưới
ngôi mộ thô sơ ở sau chùa, cậu thiếu nhi cắt đặt
công việc cho các sư vãi, như là đóng cổng chùa khi
chợp tố ng e ngóng động tĩn lú ban đ m và
phòng ngừa người lạ mặt. Thường ngày cậu mặc áo
dà đen độ k ăn đóng. Với sự bằng lòng của các sư
vãi, cậu được cất nhắc lên làm trưởng ùa để lo việc
cúng kiến. Cậu rất s ng năng sáng sớm tinh sương
đã cùng mẹ chèo xuồng xuống Xóm Bến bán hoa
trá để mua thức chi dụng cho chùa.
Một hôm, xuồng đang đỗ bên bờ sông trước khu
chợ Xóm Bến, trong khi cậu bận rộn với khách
hàng, bỗng một ngườ đàn ông lực lưỡng phương
phi, tóc đã hoa râm, mặc áo tay ngắn, vận quần vải
NH 27
bô đen èo xuồng lướt qua gần, với tay lấy một nải
chuối, rồi bơi phăng đi. Cậu xoay rột lạ o ân đạp
mạng xuồng phóng tới. Chân cậu vừa chạm tới
xuồng của ngườ đàn ông t ì ắn, tay cầm mã tấu,
đã p thân lên bờ sông gần đó. Cậu bay theo cùng
lú đứng đối diện ông chừng hơn mươi bước. Cả
khu chợ tấp nập kẻ bán người mua, rần rộ kéo đến
vây quanh hai ngườ dũng sĩ ờ xem một màn đấu
võ.Cậu nó : “Tô làm ông quả o ùa k ông ăn
một đồng một cắc. Ông có tiền thì mua, không có thì
xin. Cố hòa thượng của tôi chắc chẳng hẹp lòng bố
thí. Giữa thời thiên hạ thái bình, sao có thứ cướp
cạn ngay ban ngày vậy.” Ngườ đàn ông ười kháy,
có vẻ khinh ngạo, trả lờ : “Tao muốn lấy của ai thì
lấy, thiên hạ không ai dám cản trở. Thằng nhóc con,
mầy làm gì tao?” Cậu thiếu nhi từ tốn nó : “Của chùa
hãy hoàn trả lại chùa, rồi quì xuống lạy Phật xin tha
tội. Tôi là trưởng ùa đại diện Phật. Vậy tôi chính
là Phật, mà Phật ũng ín là tô .” Cậu thiếu nhi
vừa nói vừa chỉ tay vào ngực cậu. Ngườ đàn ông
hươi lưỡ đại bản mã tấu l n và ét: “C a ả đồ
hỗn láo! Mầy muốn chết lò p èo ay đứt cổ, kiểu
nào thì tao cho kiểu ấy.” T ấy mòi gay cấn, cậu thiếu
nhi vừa đáp: “K ểu nào dễ t ì làm!” vừa lấy tay vén
vạt áo dà đen rút từ vỏ nơi nịt lưng ra chiếc câu
liêm có cán buộc vào sợi dây thừng. Nhưng người
đàn ông đã p óng mìn tới, lưỡi mã tấu ĩa t ẳng
phía trước như tên bắn. Ông đã xuất kỳ bất ý, công
p á lú đối phương chưa chuẩn bị. Ông đã lẹ, cậu
thiếu nhi còn lẹ hơn. Cậu nhẹ nhàng xoay lại nửa
vòng, ngửa ngườ né trán . Đã ng e ‘rầm rầm’ mấy
tiếng, tay ngườ đàn ông quá đà làm sập cả vách lá
của gian chòi tre buôn bán bên bờ sông đồ đạc rơi
28
xuống rổn rảng đám ngườ đứng xem k u ‘ồ...’ n ất
tề dang ra. Nhanh như trốt ông đã xoay lại phạt một
đường mã tấu ngang bụng cậu thiếu nhi. Trong nháy
mắt cậu cầm chuôi câu liêm tung lên móc trên
nhành cây, dùng cuộn dây thừng o ân đu qua
trên làn ánh sáng của chiếc mã tấu. Lưng còn quay
về phía người đàn ông ân vừa chạm đất, tay cậu
t eo đà g ịt mạnh sợi dây thừng ng e ‘bộp’ một
tiếng n àn ây đứt đô đổ xuống và một bàn tay
cậu giơ lên. Chiếc câu liêm bay tới tay cậu, lại xẹt
ngược ra như cánh chim én. Cậu xoay lại, hai tay
chộp đầu sợi dây thừng làm một chữ tung, chân tấn
bộ hoành trông rất hung hãn, la lớn: “buông”. C ếc
đại bản mã tấu bắn cao, rơi bõm xuống sông, khi
án âu l m đã trở về nằm gọn trong tay cậu. Mình
cậu lắc lư và tà áo tung bay theo trận gió bất thần
hốt qua. Ngườ đàn ông đứng sững nhìn cậu, mặt
sạm lại như chàm. Nhưng rồi ông vừa nhào tới, vừa
la: “Mầy có giỏi thì giết tao đ . Nè... g ết đ ...” Cậu
thiếu nhi hoảng hồn rụt lùi lại. Ông càng ưỡn ngực,
vừa rấn tới, vừa la: “G ết tao đ ...” Cậu càng rụt lùi.
Cứ thế họ loanh quanh theo vách ván của quán
àng đã đổ. Bỗng nghe tiếng ngườ đàn bà k uất
trong mui ghe ở ven sông: “Lệ Mai? Mầy gây gổ với ai
om sòm đó? K ông lo buôn bán xong rồ đ về.”
Ngườ đàn ông ợt dừng lại, nói vọng về hướng
chiế g e: “T ím ra đây o thằng con của thím nè.
Thím dạy nó ngỗ nghịch như vậy hả? Nó còn nhỏ mà
nó bắt tôi lạy nó. Nó đò mổ phèo, cắt cổ tôi già cả
rồi... ”
NH 29
Một bà lão tó đã bạc phơ, từ trong mui ghe chui ra,
đứng dậy, tay chống nạnh, nhìn cậu thiếu nhi trên
bờ sông. Tay cậu vẫn còn ghìm chiếc câu liêm. Bà
nó : “C a ả, súc sanh, không biết kính trên
nhường dướ .” Cậu thiếu n địn p ân bua: “Dạ...
con có gây sự đâu tạ ông...” Ngườ đàn ông đã lớn
tiếng lấn át ngang: “Mầy không có nói hả? Lạy Phật
xin lỗi, Phật chính là mầy...” Bà lão ra lện : “Lệ Mai,
con quì xuống xin lỗ bá . Mau l n.” Cậu ngập ngừng
nó : “X n mẹ bảo bá đứng xê ra. Bác này không
phải vừa đâu.” Ngườ đàn ông l ền hùng hổ rấn tới
ét: “Mầy nói ai không phải vừa? Chớ còn mầy ũng
vừa gì hả, mầy...” Cậu thiếu nhi sợ hãi, lại lùi thêm
vài bước, trong khi bà lão lớn tiếng: “Lệ Mai! Mẹ đã
bảo.” Cậu do dự, rồi quì xuống, nhưng mắt vẫn liếc
chừng ngườ đàn ông. Cậu ấp úng nó : “X n bá t a
lỗ áu.” Ng e vừa xong, ngườ đàn ông đã dang
chân, xoải tay ngửa mặt lên trời cười vang dậy, nói:
“Tô g à rồi, chỉ ó đứa on đã t ất lạ . Nay được
t m đứa cháu thì quá sung sướng!” Rồi ông hướng
về bà lão nó : “T ím ô t ím ó gì o tô ăn đỡ đó
bụng mấy bữa nay!”
Trong chốc lát, ngườ đàn ông đã ngồi tề chỉnh dưới
má g e đối diện với bà lão. Cậu thiếu nhi tiếp tục
buôn bán hàng phía trướ . Ông nó : “Vợ tôi mất
sớm. Tôi chỉ có một thằng on. Tô o nó đ ọc
trưởng bảo hộ ở Hà Nội. Chẳng ngờ nó trốn vào rừng
núi, theo cách mạng, bị Tây bắt đán n ừ tử, mang
án tù ung t ân đày ra Côn Sơn. Trướ đây ó
người quen nó về làng cho tôi biết nó đã ôm bè vượt
biển trôi vào Vàm Láng. Tôi lật đật vào đây để biết
hư thật ra sao, tìm kiếm nó cả tháng qua, tiền bạc
30
hết trơn, cũng không biết nhờ ai, về xứ t ì xa xô .”
Bà lão hỏ : “Vậy chớ ông anh ở tận đâu?” —“Xã Hòa
Thịnh là quê quán, từ Tuy Hòa đổ qua phía tây gần
tớ ân nú .” —“T ằng cháu không thư từ gì cho
ông anh biết nó ở đâu sao?” —“Tô ắ nó rày đây
ma đó ay là nó sợ tiết lộ tông tích sẽ bị mật thám
Tây theo bắt. Vả lại thư từ ũng k ó mà tới tận thôn
xóm trong tìn ìn này.” Bà lão vừa têm một miếng
trầu vừa nó : “T n ạ sắp tới hồi lửa bỏng. Cơ trời
định sao thì chịu vậy chớ biết làm sao hơn.” Bà lão
ũng kể sơ lại sự luân lạc của bà o ông ng e đoạn
tiếp: “Vậy xin mờ ông an đến chùa ở tạm, chờ
chừng nào nghe tin tức cậu đó t ì tín ớ bây giờ
chim trời cá nước biết đâu mà tầm.” Hôm đó ùa
lại nhận thêm một ngườ đàn ông. N ững người trôi
giạt thời bấy giờ xem như là dân tản cư vì giặc Pháp,
thường đượ dân địa phương hết lòng g úp đỡ,
thương yêu như ngườ trong g a đìn ruột thịt.
Trong những ngày nghe tin tức bộ đội kháng chiến
về đóng ở làng dù lân cận hay xa xôi, ngườ đàn ông
ũng bó nớp quảy cơm lặn lộ đ tìm on. Trong
những ngày khác, ông cuố đất trồng khoai, trồng
đậu, gánh nước tưới rau, tưới cải sau vườn, làm
hùng hục từ sáng tới chiều đem ông quả để trả ơn
chùa.
Một đ m vào k oảng canh tư, cảnh vật yên lặng
chìm trong bóng tối, mọi ngườ đang say ngủ. Bỗng
một sư vãi giật mình thức giấ để ý nơi lễ đường có
án đèn sáng oang. Bà n oà dậy, bước ra, tò mò
xem. Cậu thiếu n đang quì gối, tay chắp nơi ngực,
đầu cúi xuống như đang mật niệm. Bà ngước nhìn
NH 31
lên nơi chong đèn dưới bức trướng trên bàn thờ phía
trước cậu, bên cạnh bài vị của ông hòa thượng. Chợt
bà lạnh giá cả người, tim như ngừng đập, chân bà
mềm n ũn n ư sợi bún. Bà cố tựa theo vách mà lùi
dần vào đến gian phòng người mẹ của cậu thiếu nhi.
Bà kêu lên the thé, lưỡi của bà như cuốn kèn lại:
“Bá ba ô bác thức, coi cậu con của bá ...” Bà lão
giật mình, thót dậy, bước theo sư vãi ra nơi lễ
đường. Bà nhìn thấy trên bàn thờ cạnh bài vị của
ông hòa thượng một á đầu ngườ đặt trên chiếc
mâm lớn, râu tóc ướt đẫm máu. Bà lão tái mặt, tay
chân bà run lên. Nhưng bà cố trấn giọng nó : “Lệ
Ma on đã làm uyện gì mà mẹ k ông được biết?”
Cậu thiếu n đứng dậy, bướ đến, hai tay dịu dàng
nắm va bà lão: “T ưa mẹ!” Rồi cậu buông bà ra, nói
tiếp: “Con ỉ mượn đỡ á đầu của một trong những
hung thủ đã g ết cố hòa thượng ngày ôm đó để tế
lễ cho thầy vậy t ô .” Lú ấy cả chùa nghe rộn rịp,
đều thức dậy, bươn bả ra nơi phòng cúng, đứng
quanh cậu thiếu nhi. Một sư vãi thốt: “Nguy rồi, lính
Tây biết được thì họ không chừa một ai ở đây.” Cậu
đáp: “Nếu cô bác không hở mô t ì áu am đoan
không bao giờ ai biết.” Bà lão nó : “Lệ Mai. Con phải
chôn cất á đầu ngườ đó tử tế. Con càng lớn, mẹ
càng không biết nổi những hành tung của on!”
Nghe lời mẹ nói, cậu thiếu nhi có vẻ ngậm ngùi.
Nhưng ngườ đàn ông đã xen vào: “T ím ba ứ yên
tâm. Để tôi phụ giúp cậu về việc này. Chuyện đã lỡ
rồi, nhưng xin mọi ngườ ũng đừng lo. Hễ kín miệng
thì không có việc gì xảy ra đâu.” Lú ấy mọi người
lá đá a trở về phòng nấy tiếp tục yên nghỉ. Cậu
thiếu nhi lại nói với bà lão rằng: “Còn á ung t ủ
khác con chưa tìm ra tung tích họ ở đâu.” Bà lão
32
nhìn con, gằn giọng thốt: “Lệ Ma !...” Bà định nói
thêm lời gì, lại thôi. Rồi bà xoay lại, sắc mặt có vẻ
giận, bỏ đ . Sáng ôm đó dân úng k u ợ Xóm
Bến bu quanh nơi trước cổng xã cạnh đìn làng
nhìn một thây người lính tuần mặ đồ tây xám,
k ông đầu, nằm sõng sượt dưới gốc cây phượng lớn,
khẩu súng dài chưa rời khỏi tay. Từ chiếc cổ bầy
nhầy thịt của ông, những t a máu đã vọt lên thân
cây như ai lấy sơn đỏ mà rắ . Máu đọng lại thành
vũng tr n lộ lởm chởm đá xan . Lát sau bọn lính
tập đã đem xe lại chở t ây ông đ mất.
Dần dà ngày lại tháng qua, cuộc sống ở chùa vẫn
bình lặng. Một hôm vào lúc chiều chạng vạng tối,
cơm nướ đang được dọn ra ở n à ăn bỗng nghe có
tiếng ngườ đô o ồn ào trước cổng chùa. Cậu thiếu
nhi sắp sửa bước tớ bàn ăn song ậu nó : “X n bá
mẹ và các ni sư trai dụng trướ đ để con bước ra
xem chuyện gì phía trướ .” Cậu vừa từ cửa chính
đ ện bước ra tam cấp, ngó thấy một sư vã đứng bên
trong cổng chùa, giờ ấy đã đóng đang đố đáp lớn
tiếng với một ngườ t an n n đứng phía ngoài.
Người thanh niên trông gầy ốm, mình mặc bộ đồ tây
đen đã bạ màu đầu đội nón tay sói, mặt trắng bệch
như ma. Tay hắn cầm á dao găm g ơ cao như hăm
dọa và nói lớn: “Mở cửa, mở cửa!” Cậu trưởng chùa
bướ ra đứng giữa sân, hỏi người sư vãi rằng:
“C uyện gì vậy đó ô Năm?” Người sư vãi liền xoay
lạ đáp: “Tô vừa đóng ổng chùa thì ông này bổ tới
đò gặp hòa thượng. Tôi nói hòa thượng đã quá vãng
rồi. Ông không tin, la hét, vung dao lên bắt tôi phải
mở cửa.” Cậu trưởng ùa nó : “Cô Năm ô ãy mở
NH 33
hết cổng ra, rồ vào ăn ơm trướ đ ngườ ta đang
đợ ô trong tra p òng. X n ô để việ đó o áu.”
Người sư vãi mở t en t áo ây đòn vông kéo a
cánh cổng ra, rồi quày quả đ vào. Cổng vừa mở thì
gã thanh niên bổ tới, theo lố đ vào ùa dưới hàng
ây bông đũa. Cậu trưởng chùa vẫn đứng giữa sân,
nhìn gã, hỏ : “Ông đến đây ó mụ đí gì?” Hắn vừa
bước tới vừa nó : “Tao muốn gặp hòa thượng.” —“Cố
hòa thượng tô đã an ng ỉ sau chùa, mồ chưa lạnh
khói hương. Chùa không còn ai là hòa thượng. Chỉ
ó tô .” Gã t an n n k ựng lạ đứng cách cậu
chừng mươi bướ nó : “T ằng chết bầm nói láo. Tao
chỉ muốn gặp hòa thượng để xin thuốc uống trị độc,
chứ tao không muốn gây gổ với mầy thứ chưa sạch
nướ mũ .” Rồi gã lại dợm bước tới. Cậu trưởng chùa
nó : “K oan đã. Lời thật không tin, thì chỉ có một
á ...” Cậu vén vạt áo dà đen rút ếc câu liêm
có cán buộc ở đầu một sợi dây thừng, ra khỏ vỏ nơi
nịt lưng. Gã thanh niên dừng lại, trố mắt nhìn cậu
trưởng chùa, một tay cậu cầm chuôi câu liêm và tay
kia cầm cuộn dây thừng. Gã thanh niên ngạo mạn
nó : “C ùa t ì p ải mở rộng cổng để kẻ thập phương
tự do lui tới chiêm ngưỡng dung nhan của Phật.
Người tu hành thì phải lấy lòng bác ái, tính khiêm từ
tiếp đã k á vãng la . C ớ chùa gì mà cửa đóng
then gài, bên trong chứa đầy những bộ mặt sát k í.”
Cậu trưởng ùa đáp: “Từ ngày cố hòa thượng tôi bị
thảm sát, tôi ra lện đóng ửa chùa khi trời tố đề
phòng bọn Việt g an ngăn ngừa kẻ lạ mặt. Nếu câu
liêm tôi không rút ra khỏi vỏ t ì Đức Từ B đâu ngồi
y n đượ tr n tòa sen để chúng sinh thờ phượng!”
—“Tao nó tao ỉ đến xin ít viên thuốc bố thí của
chùa, chứ tao không muốn so đo với mầy. Coi bộ tay
34
mầy trói gà không chặt mà còn làm nồ tao hả?” Hắn
nhếch mép cười không thành tiếng, có vẻ ngạo nghễ.
Cậu trưởng ùa đáp: “T eo n ư ông nói tôi trói gà
không chặt, vậy nếu ông chịu nổ ba đấm của tôi, thì
tôi sẽ cho ông thuố .” —“T ô đ t ằng chết bầm, nói
chuyện với mầy dần da. Tránh chỗ tao đ vào gặp
hòa thượng.” Rồi hắn bước giạt qua để tránh cậu
thiếu nhi. Nhưng cậu này đã bỏ một bộ ngang đưa
một bàn tay tớ ng e ‘ ự’ một tiếng. Gã thanh niên
chợt trượt chân nhưng ghìm lại, thân hình lắc lư
giữa đám át bụi mịt mù bốc lên từ sân chùa. Cậu
thiếu n nó : “Một lời của Phật thốt không phải là
đồ chơi. Tôi là trưởng ùa đại diện cho Phật. Vậy
Phật ín là tô tô ũng ín là P ật.” —“Ồ! Vậy
tao thử xem sức mầy tớ đâu. Nè. Xuống tay.” Nó
xong, gã hít mạnh hơi, ưỡn ngực, chân bỏ thế tấn,
tuy hình hài xương xẩu nhưng trông rắn chắc như
pho thạch tượng. Cậu thiếu nhi, một tay nắm câu
liêm và cuộn dây thừng, rụt lại một bướ để lấy đà
rồ ét ‘p á’ ùng lú nắm tay kia của cậu làm một
vòng cung rơi xuống vai gã thanh niên ng e ‘quập’
một tiếng khô khan. Gã này liền bật bắn ra sau ba
bướ đụng mạn vào t ân ây xu đũa và ếc
bông xu đũa trắng động nhành rơi xuống. Gã ôm
chịu thân cây, mồ hôi rịn nơi trán và một giọt máu
hiện ra ở khóe môi. Chưa kịp lấy lại quân bình, gã
đã t ấy một bàn tay của cậu trưởng chùa như vũ
bão xỉa tới giữa ngực, cùng tiếng ét ‘p ạt’. Gã n ắm
mắt lại, chờ đợi. Khi gã mở mắt ra, thấy cậu trưởng
ùa đã dừng tay ở lưng chừng, mắt cậu mở tròn to
lăm lăm n ìn gã. Cậu thiếu nhi thu tay vào, trong
khi gã thanh niên nói chẳng ra tiếng: “Sao dừng lại
nửa chừng vậy?” Cậu thiếu nhi thong thả đáp: “Tô
NH 35
chợt ng ĩ: t ền đâu tô ó để mua hòm chôn ông! Xin
đợ đây tô vào lấy thuố o.” Gã t an n n t ất
thểu lắ đầu, khập khễnh quày bước về hướng cổng
chùa, miệng thều thào không ra hơi: “Tao cần thuốc
từ bàn tay n ân đức của hòa thượng, chớ tao không
thèm của bố thí của những kẻ ác ôn quỉ sứ như tụi
bây.” Cậu thiếu nhi vỗi vội bước theo, nói lớn:
“N ưng tôi hứa cho thuốc. Xin ông dừng lại. À mà
ông t n gì?” Hắn quay lại, nhếch miệng, vẫn nụ cười
ngạo nghễ đáp: “T n? Há? Bất Biết.” —“Bất biết là
‘không biết’ ay t n là Bất Biết?” Hắn lạ đáp: “Bất
Biết!” Rồi hắn lê thân hình lắc lư bướ đ . Cậu lật đật
chạy ù vào chùa, mở chiếc tủ gỗ cẩm lai trong phòng
vị cố hòa thượng, lục kiếm lung tung trong đám a
lọ ngổn ngang. Cậu nói như hét: “Cô Năm ơi, cô
Năm, thuố gì đó ủa hòa thượng là lọ nào để đâu...
ô Năm?” Vị sư vãi nghe cậu gọi, liền từ nhà sau
bước lên. Cậu thuật lại vắn tắt tự sự cho vị sư vãi
nghe. Bà liền lấy trong đám ấy ra chiếc bình tròn
bằng sàn đen bóng ó nắp bằng cây bần, trên dán
nhãn hiệu ‘Đả Hồi Hoàn’ và nó : “N ững người bị
Tây đán đập thường đến đây Hòa T ượng bố thí
thuố này để họ uống...” Ng e ưa dứt lời, cậu đã
chộp lấy bình thuốc, phóng ra cửa chùa. Nhưng gã
thanh niên đã khuất dạng. Cậu lại chạy ra cổng,
nhìn hướng bờ sông. Hàng cây keo soi bóng mặt
nước phẳng lặng dướ án trăng non. Cậu ôm bình
thuốc, lủi thủi quày bước trở lại, buông mình xuống
tam cấp, ngồi trầm ngâm trước chùa. Tay cậu tằn
mằn chơi với cái nắp bình thuốc. Rồi cậu giở nắp, tò
mò lấy ra một v n để xem. Viên thuốc tròn to, màu
huyết dụ, như trái hồng quân, mùi thơm dịu ngọt.
Sẵn đang đó bụng, cậu bỏ viên thuốc vào miệng
36
n a ăn. Cậu ngắm bàn tay trắng nhỏ, mấy ngón
t on von và ng ĩ t ầm: thủ động nhân sát, hễ tay
động đậy thì có người phải chết! Hy vọng thuốc trị
độc, biết đâu sẽ làm bàn tay mình bớt độc! Thấy
quá bữa cơm tối lâu lắc mà con bà vẫn vắng mặt, bà
lão lo lắng, bước ra cửa ùa. Bà n ìn đứa con, hỏi:
“C ều giờ có chuyện gì làm con bận rộn quên cả ăn
uống vậy?” Cậu uể oả đứng dậy nó : “Có ngườ đến
đây x n t uốc. Nhưng con đem thuốc ra thì họ bỏ
đ .” —“Cá gì kỳ vậy? Chắ on đã đán đuổi họ đ ?”
Cậu rơm rớm nó : “Mẹ ô on đã lỡ tay! Con có biết
ai là kẻ gian ngườ ngay đâu.” —“G an ay ngay
thiện ay á đã bướ đến ùa t ì on k ông được
tiếc của bố thí với họ.” Cậu đưa tay áo dài lên quẹt
ngang đô mắt nó : “Mẹ chưa hề dạy on đ ều đó.”
Khi họ vào đến trai phòng, ngườ đàn ông đã ơm
nướ xong òn đang ngồi một mình uống trà buổi
tối. Còn các vị sư vãi đang lo việc tụng niệm nơi lễ
đường. Cậu thiếu n đem uyện đã xảy ra kể lại
cho ngườ đàn ông ng e. K ấy ngườ đàn ông ỏi:
“Hìn dong ngườ đó ra sao ừng bao nhiêu tuổ ?”
Khi nghe kể lại tướng mạo của kẻ lạ mặt, ngườ đàn
ông đang ớp trà, chợt dừng lạ nó : “T ật giống
như thằng con của tô .” Cậu tiếp: “T ật lạ lùng, khi
cháu hỏi hắn tên gì, hắn chỉ nó ‘bất biết’ ó ng ĩa là
không biết!” Nước trà trong chén trên tay ngườ đàn
ông chợt động mạnh rơi lợt thợt xuống bàn. Ông vỗi
vộ đặt chén trà xuống đứng rột dậy, vói tay lên móc
nơi đầu cột rút chiế k ăn rằn choàng ngang vai và
nó : “Bất Biết ín là nó. K đ ọc, nó rất thông
minh, nhưng hễ bạn bè hỏ đ ều gì, nó thường cười
NH 37
mà đáp: bất biết! Vì vậy bạn bè nó mới gán cho nó
cái danh hiệu đó. C ú t ấy nó học giỏi, lạ là đứa
con duy nhất nên chú thương nó, rán cho nó ra Hà
Nộ để học cử nhân. Tên nó là Dương Bình Quyền.
Giờ chú phả đ tìm nó. C ắc nó chưa đi đâu xa.”
Cậu thiếu nhi mở to đô mắt sáng ngờ đô mô bặm
lại, nhìn ngườ đàn ông rồi lật đật nó : “Bá ở lại
đây để áu đ tìm an ấy o bá .” Đoạn cậu quay
sang bà lão nó : “T ưa mẹ, xin mẹ o p ép on đ .
Nợ nước phả đền, thù nhà phải trả, một mối tình
phải giải quyết.” Cậu t oăn t oắt đ vào p òng t ay
áo dài, mặ đồ tây đen đội nón cố t ay k ăn đóng
cột nớp lên lưng. Trong khi cậu thiếu nhi khuất
trong phòng, ngườ đàn ông nó với bà lão rằng:
“T ím ba on ủa thím rất chí hiếu, thím nói thì nó
nghe. Sao thím không bảo một lời bắt nó ở lạ để tôi
vững bụng ra đ .” Bà lão dừng tay lại trên miếng trầu
lá đang t m ng ĩ ngợi giây lâu rồi thong thả đáp:
“Ông an ng ĩ xem lời nó nói có chỗ nào sai mà tôi
có thể cấm cản nó?” Cậu thiếu nhi gặp k ó k ăn
trong việc tìm kiếm một cái gì có thể dùng gói vài
hoàn thuố mang đ . Một tờ giấy chẳng hạn. Thời
bấy giờ, một tờ giấy thật hiếm hoi. Người ta thường
dùng lá chuố k ô để gói hàng hóa. Rồi cậu vụt nhớ
ra... “À!” Cậu vỗi vội bướ đến lễ đường, lú đèn
chong sáng tỏ, khói hương nghi ngút và các sư vãi
đang quì gối tụng niệm trên chiếc chiếu hoa giữa
phòng. Cậu đến trước bàn Phật, lấy quyển ‘T n Độ
Tông’ dằn dưới cái mõ và tràng hạt của cố hòa
thượng. Cậu giở quyển sá k n ra và nó : ‘A-Di-Đà
Phật!’ xé một trang, rồ để quyển sách lại y vị trí ũ.
Trong chốc lát, ngườ đàn ông và ậu thiếu n đã
rời khỏi chùa rảo bướ đến chiếc cầu ván bắc dưới
38
ven sông, chỗ đó ột mấy cái xuồng chợ. Cậu mở dây
xuồng, xong rồi do dự xoay lại ngườ đàn ông nó :
“C áu ứa sẽ đ tìm an ấy cho bác. Nội trong vài
bữa bác sẽ biết tin. Nếu trong bưng biền có chiến
khu an toàn, cháu sẽ trở về đem mọi ngườ ùng đ .
Nhưng cháu xin bác ở lại trông nom mẹ cháu, vả lại
chùa chẳng ó a là đàn ông.” Ngườ đàn ông ngập
ngừng đoạn thốt k u: “K ều Nữ Tử!” T ếu nhi mở to
đô mắt n ìn ông: “Ủa? Sao bác biết tên họ áu?”
Ông ôn tồn tiếp: “Mẹ của áu đã nó với chú. Dù giả
dạng nam nhi, cháu vẫn là gái. Chú chỉ ái ngại cháu
trên những nẻo đường đơn độc về k uya...” Lệ Mai
ngắt ngang nó : “Ngày xưa bà Bùi Thị Xuân đạp núi
Trường Sơn gồm thâu Lào Quốc. Ngày nay chân
cháu chưa dẫm chút chông gai, hồn chưa nhuốm
chút gió sương, mà bác đã lo cho rồi, thì làm sao
cháu giỏi hơn bậc tiền n ân để xốc vác tiền đồ tổ
quốc. Nếu bác thật sự thương cháu, xin bác nghe lời
cháu mà ở lạ vì đ ay ở đều có mang nhiệm vụ
như nhau. Phần cháu vì lỗi với anh ấy nên chính
cháu phả đ .” —“C áu k ông ó lỗi gì hết, vì chú
chắ áu đã k ông nỡ hại ai. Nếu ngày ôm đó với
tài ném câu liêm của cháu, thì cái cừn cổ ú ũng
đứt đầu ú ũng lìa tay ú ũng rụng, chớ nói
chi chỉ văng mất cái mã tấu mà thôi. Nhưng này,
cháu Lệ Ma ...” Nàng n ỏ nhẻ: “Dạ!” —“T ô t ì ng e
lời cháu, chú ở lại. Nhớ cho chú biết tin sớm chứ
đừng để chú lo cho cháu. Còn cái thằng bán trời
không mờ t n lô đó nay ú đã đỡ lo, dù sao
ú đã b ết nó còn sống, nhưng... chú giao trọn
quyền cho cháu trị nó n a!” Nàng ợt cảm thấy
thẹn, nóng bừng đô má ấp úng chưa thốt ra lời, khi
ngườ đàn ông đã bước lên bờ sông. Nàng động mái
NH 39
chèo, ánh sáng vỡ tan dưới lòng sông, xuồng tách
bóng trăng lướt tới.
Năm tô bảy tuổi, buổi sáng còn cắp chiếc cặp đệm,
xách bình mự tím tòn ten đ t eo bờ ruộng từ Gò
Me đến trường Xóm Bến, ê a mấy dòng Pháp ngữ.
Trường chỉ có hai lớp đồng ấu và dự bị. Nhưng
kháng chiến ở t ôn qu ngày àng p át động,
trường học khi thì mở cửa lúc lại không. Thầy giáo
thời bấy giờ dạy chữ thì ít, mà dường như làm cái
việc tuyên truyền cho phong trào thì nhiều. Những
khi trường mở cửa, họ trò réo n au kéo đến, có khi
ũng ỉ tụ họp nơi sân cỏ trước trường để tập ca
những bài hát cách mạng và nghe thầy giáo kể
chuyện đán g ặc Pháp. Có những học trò ngần ấy
tuổi mang cả dao găm t eo vào lớp học một cách tự
nhiên. Câu chuyện tr n đây do mấy ông nhà giáo kể
ra sao thì tôi còn nhớ và ghi chép y như vậy, tuyệt
nhiên không kiếm hiệp hóa hay tô thêm vàng son
cho bất cứ nhân vật nào. Thuở ấy, nếu ai nghi ngờ
chi tiết nào của Kiều Nữ Tử, hỏi lại những người
sống ở chợ Xóm Bến, thì muôn miệng một lời y hệt.
Những năm k ở đầu của phong trào kháng Pháp,
hầu hết dân Việt xưa nay sống trong cảnh an lành,
nào a ó vũ k í gì n ưng un đúc bởi lòng ái quốc
dữ dội có khi lấy tay không bắt đạn đồng của kẻ thù
chẳng phải là vô lý. Khi chiến tranh bùng phát,
trường họ đóng cửa vĩn v ễn, nhà cửa bị bom đạn
tàn phá, dân chúng tản cư, làng mạc rất t u đ ều. Ít
lâu sau t eo đám người chạy loạn, tôi có qua Xóm
Bến một buổi chiều. Trường họ ũ vẫn còn, tuy các
cửa đóng m ỉm, vách tường mái ngói vỡ bể lỗ chỗ.
40
Trường học ở p ía sau đìn làng. Trước cửa đìn
làng á on đường lộ trả đá xan lởm chởm là
khu nhà lồng chợ. Gọi nhà lồng, là vì kiến trúc chỉ
gồm mái ngói cao lớn cất trên hai hàng cột xi-măng
không vách tường, không cửa nẻo gì hết. Từ nhà
lồng ra đến bờ sông lại còn một k u đất rộng rãi. Từ
trong nhà lồng cho tớ ngoà k u đất đó dạo nào
nhộn nhịp kẻ bán buôn, buổi sáng thiên hạ phải
chen lấn nhau, cá, tôm, rau, cải bày la liệt, qua xế
ngườ đã t ưa dần, tuy vài quán hàng vẫn còn
k á o đến tối. Nhưng hôm đó không một bóng
ai. Bên sông, nơi năm trước ghe xuồng chen chúc
mang àng óa đến chợ, giờ ấy chỉ mấy chiếc cọc tre
trơ trọi giữa giòng nước lững lờ. Tô đứng nơi bờ
sông, nhìn lên chiếc cầu sắt ở phía xa. Cầu đã gẫy
đô n ịp giữa đâm ú dưới giòng nước. Thật khó
tưởng tượng chỗ tô đang đứng lú đó năm trước là
một đấu trường giữa a dũng sĩ. Tô n ìn l n n àn
ây tr n đầu, nhìn chiếc lều quán mà vá p n đã
sụp đổ, vô chủ và hoang tàn, cố hình dung lại tà áo
đen mơ hồ phất phơ và chiếc câu liêm tuyệt diệu của
Kiều Nữ Tử ngày xưa. Đến đ m k tô đ qua Xóm
Đìn vàn trăng k uyết đã n ếch trên rặng
keo. Tôi dừng lại bên bờ sông, nơi đó bắc chiếc cầu
ván, nay chỉ còn vài mảnh và một chiếc xuồng mục
nát nằm úp nơi bãi bùn. Cũng dưới bóng trăng này
năm trước, hồn t ng sông nú đã ựa mình nghe
những lời cô thiếu nữ thốt lúc giã biệt! Tôi theo lối
mòn của bờ đất hướng về ngôi chùa.
Dướ án trăng mờ tỏ, tôi nhìn thấy nơi mà ngày
trước là ngôi chùa, nay chỉ trơ trọi một nền đất
loang lở, tr n đó tất cả đều chồng chất ngổn ngang
NH 41
trong đống tro tàn, trừ vài cây cột đã áy t àn
than còn dựng đứng. Trước sân vài nấm mộ thấp lè
tè, cỏ dại trùm lố đ ó lẽ lâu ngày k ông a ăm
só . Đó là mồ mả của những ai? Dân chúng Xóm
Bến đồn rằng thỉnh thoảng trong đ m tối có bóng
người cao lớn, cụt đầu đ quan quẩn trong sân
chùa như tìm kiếm á đầu của hắn. Tôi nghe như có
tiếng chân ngườ đâu đây ngước nhìn ngọn gió lắc
lay mấy n àn ây bông đũa dướ án trăng ợt
chạnh lòng khẽ than:
‘Bến Đình quạnh quẽ tr ng treo,
Xóm Đình gió thổi đìu hiu mấy gò...’(1)
_________________________________________
(1) Đoàn T ị Đ ểm, Chinh Phụ Ngâm Khúc có câu:
Non Kỳ mộ chí tr ng treo,
Bến Phì gió thổi đìu hiu mấy gò.
42
NH 43
CHƯƠNG II
CÁI NGUYÊN CỚ CỦA CUỘC SỐNG HOANG ĐÀNG
BẮT ĐẦU TỪ TÁM TUỔI.
NGỌC LAN HAY MỐI TÌNH QUÁ SỚM
Các bạn thân mến, viết mấy dòng này tôi không
nhằm mụ đí kể lể những chuyện mà các bạn đã
biết nhiều rồi, b i vì quen biết kể từ tuổ đô ng ấu
cho đến nga y hôm nay ke đ tu ta i, ngư i va o đa i
ho c, chúng ta đa quá thân nhau. Tôi tiệt n n ũng
không muốn làm công việc của một ngườ văn sĩ. Tô
chỉ muốn tóm ghi vài kỷ niệm tr n on đường bắt
đầu hư hỏng của tô đã k ến o đờ tô vì đó
không còn cứu vãn á nào được. Tôi muốn lấy đó
làm dịp để trao đến các bạn một chút gì còn sót lại
tận nơi sâu thẳm trong linh hồn tôi, dù chỉ mảy may
một chút có thể gọi là lương tri. Như một câu thơ
trong tập Dư Hương: “Bàn tay nào si t buộc được thời
gian” ngày t áng ứ trôi và người ta không thể lật
ngược những ngày t áng để sửa đổi những gì đã lỡ
dở. Tôi bị cườ là đứa hư hỏng. Nay tô đã ểu
là tại vì tôi hạ sinh từ ở g a đìn k ông lấy gì làm tốt,
rồi dần dà lại chịu dưới những làn sóng xã hội dồn
dập. Tình yêu cám dỗ tuổi thơ tôi. Tiền bạc mê hoặc
lương tâm tôi. Sự tranh sống làm o tô đô k trở
thành phi pháp. Trong khi tôi không hưởng thụ
được bất luận kinh nghiệm nhỏ nho nào của bậc làm
cha mẹ truyền dạy, tôi phải tò mò tìm một con
đường sinh tồn lúc tôi mới bắt đầu ý thứ được cuộc
44
đời vào tuổi sắp sửa t àn n n. Tô đã đ on đường
như thế nào suốt mấy năm qua để tiến lên cuộ đời
khôn lớn của tôi, bao nhiêu tình, tiền, tù, tội mà tôi
đã l n ệ, tôi muốn ghi lạ và dòng đơn sơ, trước
hết để đán dấu sự hối tiếc lầm lỡ. Ồ ũng ỉ là hối
tiếc! Thứ nữa, nếu không giỡn chơi bút mực, còn
biết làm gì những lúc nhàn cư!
Thú thật o đến bây giờ tôi vẫn k ông rõ tô được
hạ sinh trong trường hợp nào, quê hương tôi ở đâu
bà con cô bác tôi là những a . Đời tôi, tôi cảm thấy
oàn toàn ô độc, buồn bã, ngày tháng vô vị chồng
chất lên tâm hồn héo hắt của tôi. Trước kia tôi có
nghe lóm ông Cố Tư của tôi vài câu chuyện về tôi,
nhưng rất ít. Ông là người duy nhất nhìn ra tôi là
áu k tô đang nằm sấp xuống đất với tay nhặt
một cùi bánh mì mà người ta vứt dưới rãnh cống
chợ Gò. Bên cạnh bờ sông Long Chánh, xe ngựa xe
đạp và ghe thuyền tấp nập đó là ợ chính của tỉnh
lỵ Gò Công. Lúc bấy giờ tôi chưa đủ tám tuổi. Sự
thật, tôi chỉ nghe lóm, là vì không phải ông nói ngay
tôi, mà thốt ra từ những cuộc trò chuyện với các bạn
ông. Tôi chỉ còn nhớ mang máng: tôi là con của một
cậu nông phu nghèo, xuất thân từ miền quê gần
biển thuộc Nam Kỳ, học thứ đỗ đạt dưới thời Pháp,
nhưng thích cày ruộng mà ăn t ay vì làm ông ức
thuộ địa, và một cô tiểu thơ đài các của đại phú gia
sinh cơ dựng nghiệp ở miền Bắc, mà nếp sống cao
kỳ quí phái rặp khuôn theo các gia tộc lừng lẫy của
‘mẫu quố ’. Từ lú g àu ó ông đại phú gia trở thành
đại dan ăn ơi khắp Hà Nộ đến Áo Môn. Ông mèo
mỡ không vừa, ném tiền mua một nàng thanh lâu
NH 45
đem về làm bé. Bà vợ vì vậy đâm buồn, bỏ ông từ đó
dẫn cô con gái, thuở ấy khoảng chừng mười bốn hay
mườ lăm tuổi, trở về nam gả cho cậu nông phu
nghèo mà tôi vừa nói. Cuộc tình duyên này, mà tôi
biết một cách mơ hồ, kết quả đầu tiên là một đứa bé.
Chính là tôi.
Nếu tay cự phú vừa nói là ông ngoại của tôi thật, thì
câu chuyện tr n đây tô ó t ể tin phần nào. Là vì,
khi tôi rời khỏi nhà ông Cố Tư tôi, một mìn đ bộ
lang t ang đến thành phố Sàigòn, một sự bất ngờ đã
xảy đến với tôi. Lúc ấy tô đang en ngồi giữa đám
ăn mày mù lòa ìa bàn tay ra x n ủa bố thí. Các
ông bà cùng hành khất với tôi, mỗi ngườ đều có một
thứ dụng cụ nghề nghiệp, như lon, rổ, hay chiếc nón
lá rách. Thỉnh thoảng nhìn cắc bạc meo mốc rời khỏi
bàn tay từ thiện vào chiếc nón tồi tàn của họ, tôi
thấy thèm thuồng. Tôi ao ước một chiếc nón xơ xác
như của họ mà tôi tưởng muôn đời tôi không làm gì
ó được. Họa hoằn ũng ó một cắc bạc rơi xuống
vào bàn tay nhỏ bé của tôi. Tôi thấy đồng tiền ấy thật
vĩ đại so với thân hình bẩn thỉu đầu cổ bùn đất tóc
tủa đến vai, quần áo lả tả của người tôi. Tôi còn nhớ
một ông g à tó đã ơi bạ sau k làm xong ng ĩa
cử đối vớ tô tay ông n í đ n í lại chiếc gọng
đồi mồi cạnh thái dương của ông như để tìm vị trí
êm ái hơn của cặp kính cận thị dầy cộm trên cái
sống mũ sần sù to và đô mắt lồi cao của ông. Rồi
ông hỏi tôi vài câu. Tôi vẫn nhớ ông làm một cử chỉ
ngạc nhiên. Nhưng tôi quên mất trường hợp nào ông
lại nhận ra tôi là cháu ngoại. Rồ ông đem tô về
nuôi. Có lẽ ông còn nhớ mặt mũ ủa tôi ở đâu đó
46
trong biệt thự đồ sộ của ông Cố Tư tôi tỉnh ly Go
Công, nơi mà hằng năm vào mùa lúa ín ông
thường về ở trọ để thu xếp công việc ruộng nương.
Hình như tôi đã có dịp nhìn thấy loại người cận thị
như thế ít nhất ũng là một lần trong nhà ông Cố Tư
tôi thì phả . Cũng n n nó rõ ông Cố Tư tôi là chú
ruột của ông ngoạ tô . Dù gì tô đã ở với ông cùng
bà vợ trẻ của ông, tuổi kém thua ông nhiều và đẹp.
Lú đó ông ngoại tôi không phải giàu có như tôi đã
nghe đồn. Nhưng bà vợ của ông thường kể lại tôi cái
quá thời hiển hách của chồng bà, khiến tôi thuở ấy
mê thích như nghe chuyện thần t n t ì tô ng ĩ: tại
bây giờ ông ngoại mình sạt nghiệp rồi! Trừ một đ ều
là bà tuyệt n n k ông đá động đến dĩ vãng ủa bà.
Thỉnh thoảng tôi lại nghe bà Cố Tư tôi từ tỉnh lỵ
nhắn lờ l n t ăm tô rằng: “C áu ố của bà vẫn đ
lượm ù bán mì mà ăn ay òn sống chung với
on đ ếm ấy?” Trung bìn ứ mỗi tháng tôi bị một
câu như thế. Lúc bấy giờ tuy dù tôi chưa trọn chín
tuổi, tôi vẫn hiểu đó là lời nói chê bai biếm nhẽ tôi
mà ngụ ý là không thích tôi sống dưới sự bảo bọc
của người mà bà Cố Tư tôi khinh bỉ không muốn gọi
đí dan . Sự ấy khiến tô ũng ơi buồn. Là vì, tôi
ng ĩ dường như tôi đang có một cuộc sống mặc dù
dễ chịu — không kể tôi làm việc chẳng k á đứa tôi
tớ — song không chút gì thánh thiện. Vì vậy không
bao lâu tôi lại trốn khỏ ông đại phú gia. Từ đó g ữa
thành phố đông đú một mình tôi một chiếc bóng
bơ vơ.
Tôi vừa kể các bạn vài bằng cớ nhưng cũng không
làm sao giảm bớt sự mơ hồ xuất xứ của một thằng
NH 47
bé. Là vì, khi tôi chưa đi vững bước thì cha mẹ tô đã
lìa bỏ nhau rồi; kế khi trí khôn tôi vừa tiếp nhận
được cuộc sống tô đã t ấy tô đang lao dịch bên
cạnh ông nông phu tự xưng là cha tôi, tính tình lạnh
tẻ độc ác. Ông chỉ tượng trưng uy quyền làm cha
bằng cách không ngày nào, sáng, chiều, có khi ngay
cả nửa đ m o tô n ững trận đòn àng trăm ro
tre. Mỗi ngày tối thiểu tôi phải chịu một trận chí tử
như thế. Thỉnh thoảng ông lại bỏ đó tô và ngày
hoặc nhốt tôi dưới hầm trú ẩn. Vì thời buổi nhằm lúc
chiến tranh nên mọi nhà thường có hầm sâu để
trán đạn bom. Có thể nói tôi là tù nhơn trẻ nhất
trên thế giới, bị nhốt có khi cả tuần lễ chẳng thấy
được mặt trời. Những trận đòn n ững cơn đói,
những lúc ở hầm tối như thế cứ tiếp diễn trong ba
hay bốn năm t ì p ải! Thời gian ấy nào đâu da dẳng
lắm, song so với tuổi còn trứng nước của tôi thì thật
dằng dặ đến quỉ khóc thần sầu. Ngoài ngày giờ chịu
những hình phạt vong mạng thiên lôi ấy tôi còn phải
ăn trâu mướn cho một g a đìn n à nông để ăn
cơm. Là vì cha tôi nghèo.
Va o năm tôi khoảng bô n tuô i c mô t ng y một người
đ n b bô ng trong hai tay một đ a b nh , quâ n
trong ăn v quâ n o bông xinh xắn, dư i một
khu u ch đeo t i vải c l đựng quâ n o của đ a
nh , bư đ n giữa sân trư c, dừng la đ ng đ i,
Tô đang đeo ao tr n một nh nh cây me cô thu v
t m nh n xuô ng. Tô mâ u tôi từ nh bư c ra, trao
đô i v i tiê ng nh v i ngườ đ n b m tôi không nghe
đư c g hê t. Rô i ngườ đ n b b đ . Tô mâ u tôi ôm
đ a b v i t i vải thong thả đ v o nh . Sau ng y
ôm đ , l c trưa, l c chiê u, tô mâ u tôi mô i khi nâ u
48
cơm ă t nư c cơm v o trong một ch n. Rô i b ă m
ng a đ a b , ngô i xô m dư i m i hiên nh ph a trư c,
tôi ngô i bên ca nh bưng ch n nư c cơm v nh n b
câ n thâ n m c từng muô ng nư c cơm đô v o miê ng
đ a b . Mô i lâ n như vâ y đ a b h miệng m lă ng
uô ng. Tôi th ch nh n đ a b dường như m i sinh,
trắng trẻo n n n , không la c ng không kh c.
Nhưng không bao lâu, v i ng y hay n a tha ng sau
đ đ a b biê n mâ t trong sự k ông quan tâm oă c
hay biê t g hê t của tôi.
Chẳng những tôi không biết trong hoàn cảnh nào tôi
được sinh hạ o đến nơi tôi ra đờ tô ũng k ông
rõ là ở đâu. Ông Cố Tư tôi thì bảo tô được sinh ra ở
tỉnh Quảng Bình. Còn bà Cố Tư tôi lại cho rằng tỉnh
Bình Thuận mới chính là nơi chôn nhau cắt rún của
tôi. Hai ông bà vẫn thường cãi cọ nhau luôn về nơi
sinh hạ của tôi. Theo lời tổ mẫu tôi thì ngườ ta đã
cho tôi thấy ánh sáng mặt trời ở tỉnh Phú Yên, xứ
không lấy gì hãnh diện, nếu chỉ nhắ đến cảnh rừng
núi hoang dại âm u bao quanh nhà ga La Hai bé
nhỏ thuở ấy. Lời tổ mẫu tô ũng k ông ó gì làm tô
tin chắc, chỉ biết một cách mơ hồ theo những tiếng
đồn đại rằng cha tôi có làm ở sở Hỏa Xa dưới thời
Pháp thuộc một dạo. La Hai chỉ là một trạm nhỏ trên
đường xe lửa xuy n Đông Dương. Cũng theo lời tổ
mẫu tôi kể lại, sau khi cưới vị tiểu thơ cha tôi phải từ
bỏ đồng quê dấn thân chốn thành thị. Người Pháp
thưởng thức sở học của ông, cho ông nhậm chức
Trưởng Sở Hỏa Xa Saigon. Nhưng không bao lâu có
chuyện xảy ra với một quan ngân khố người Pháp
mang tiền đến pha t lương cho nhân viên h ng
tha ng. Một ôm ông nó : “Nếu nhân viên của tô đ
NH 49
làm trễ một phút, tôi sẽ đuổi họ. Vì vậy tôi không thể
phát lương cho họ thiếu một xu.” Chỉ v bữa đo ngư i
Pha p pha t ngân v n mang k ông đủ tiê n. Rồi ông
làm hiệp sĩ quơ đống giấy tiền ném tung tóe lên
mặt quan P áp đán ắn trọng thương. Đó là lý do
tạ sao ông đã bi gia ng chức đến một nơi chỉ có chim
kêu vượn ú. Cũng ng e nó may mắn nhờ tàng lá
cổ thụ bên vợ của ông bao che, nếu không, chắc
chắn ông đã òn bị nhiều phiền phức. Rồ quân đội
Nhật rầm rộ kéo đến. Họ xung công hỏa xa để chở
quân dụng chiến tranh. Có hôm một quan Nhật chỉa
gươm vào bụng ông, bắt ông ra lệnh cho nhân viên
đem àng óa l n tàu. Ông nó : “Nếu nhân viên của
tô đ làm trễ một phút, tôi sẽ đuổi họ. C o n n đến
giờ nghỉ việc tôi không thể giữ họ lại một p út.” Ông
vạch áo ưỡn bụng ra, tiếp: “Cứ tự n n!” Ông ự
tuyệt quan Nhật, cho tất cả công nhân ra về. Lúc
nhỏ tôi rất vô tư nghe nhiều lờ đồn đã n ư vậy về
ông. Giờ đây tô ũng k ông ứng thú biết quá khứ
của ông. Nhưng mà nghĩ lại, nếu thử thời quan Nhật
kia bố đồng vì thịnh nộ đâm ông một gươm, ông
đâu còn mạng để tiếp tục làm hiệp sĩ! Tuy n n
thuở tôi vừa chớm hiểu biết, những kỷ niệm đầu tiên
in chặt trong tiềm thức của tô mã đến bây giờ
không phai từ khi tôi khởi sự có trí khôn, bao gồm
mầm sống của tôi ở miền quê Nam Kỳ, trong ngôi
nhà lá tồi tàn, giữa xóm làng bẩn thỉu n ìn ra đồng
ruộng bao la. Có phải vì công danh bất đắc mà ông
đã từ bỏ chức vụ để trở về đồng ruộng hay không?
Chỉ biết lúc bấy giờ tôi chẳng khác gì một thứ tù
nhơn khổ sai dưới sự hành hạ của ông nông phu
nhận tôi làm con, như tôi đã nói.
50
Tô ăn trâu mướn cho một nhà nông ở xóm gần
biển Tân Thành. Tôi bị các mụ đồng ăn ếp luôn.
Nhưng tôi vẫn rán chịu. Sự nhịn nhục này càng
khiến tôi cảm thấy những ngày buồn chán nặng nề
chồng chất lên tuổi thơ ấu của tôi. Họ ỷ lớn tuổi,
khỏe mạnh, vây cánh, có khi là con cái của các nhà
nông khá giả. Họ áp bức tôi bằng nhiều cách. Họ
thách thức tôi thúc trâu chém lộn với trâu họ. Có
bận tôi ngồi trên lưng con Cổ của chủ tôi. Thằng
Nghệ, thuở ấy đã mười sáu mười bảy tuổi, cỡi con
Chảng của nó. Hai con trâu húc mạnh, chân dậm
huỳnh huỵch, sừng táng nhau thành tiếng chát
chúa. Con Chảng yếu sức, rụt lại tránh những đòn
công phạt hiểm nghèo của con Cổ. Còn con Cổ ăng
tiết cứ xấn tới. Tôi còn bé, kềm trâu k ông được
vững nên tuột dần xuống cổ của nó. Bỗng con Cổ
nhổm mạnh một bước lao sừng về phía con Chảng.
Tôi bất thần lộn nhào giữa a đầu trâu đang oảng
nhau, rồi rơi xuống vũng bùn. Con Cổ nhẩy lùi lại.
Các mụ đồng, bọn đang ỡ trâu o ăn ỏ, bọn
đang đào ang bắt ếch quanh quẩn gần đó n ất
thời nhìn về phía tôi cười lên hô hố. Bùn ngập cả
đầu và thân tôi. Tôi cởi áo vuốt bùn, ngoảnh lại con
Cổ, thấy nó mang cặp sừng nặng nề ũng đang n ìn
tôi. Cặp mắt nó hiền từ quá. Chắc chắn đ m đó tô
đã lãn a tô trận đòn rướm máu vì quần áo bùn
bẩn. Nhưng tôi gần như luôn luôn phải tuân lệnh
bọn mụ đồng, nếu tôi không muốn họ kiếm chuyện
để đốp mấy đấm trên mặt tôi. Chuyện đó đã t ật sự
xảy ra ít nhất ũng ơn một lần vì tô đã t ử chơi
bướng bỉnh. Kết quả là mặt tô đã sưng húp. Cha tôi
NH 51
chẳng màng để ý đ ều đó là vì ó lạ gì những vết tích
trên khắp thân thể tôi hằng ngày. Duy tổ mẫu tôi
phải chịu k ó đ ra đồng ruộng hái những trái thốt
nốt đem về ngâm nướ để đắp những vết bầm trên
mặt tôi. Nào hết, thỉnh thoảng bọn mụ đồng còn bắt
buộ tô đua trâu với họ. Họ cỡi trâu, sắp thành
hàng ngang chừng mười mấy on. Tô đứng vào
khoảng giữa. Sau tiếng ò đất của thằng mụ đồng
anh cả thổi lên, mỗ đứa lập tức thúc trâu chạy tới.
Trâu tôi chen với những on trâu k á ũng ạy rất
ăng. N ưng tôi còn nhỏ nên ngồi không vững trên
lưng trâu. Mỗi bận trâu nhảy qua một bờ ruộng là
mỗi bận tô văng l n k ỏi lưng trâu để lại rơi xuống
nằm cheo meo ở gần dốc cổ của nó. Nhưng tôi cũng
kịp tìm lại vị thế cân bằng trên lưng nó. Một hôm
trên lối của đàn trâu ạy tới lại có một á đìa (ao ở
giữa ruộng) bờ cao mọ đầy trâm bầu. Nhằm mùa
lúa vừa mới gặt đìa ũng vừa cạn nước và sâu. Thấy
nguy hiểm, tôi cố g òng trâu để tránh sang một bên.
Nhưng các con trâu khác đã lấn trâu tôi làm cho nó
chồm lên bờ đìa rồ ú đầu xuống. Tôi vừa tuột
đến cổ trâu, kịp đeo ặt vào một nhánh cây trên
bờ. Khi tôi hoàn hồn nhìn lại, thấy con Ngọng đã lọt
xuống vũng bùn sâu út. K v ết mấy dòng này tôi
không hề mang chút ác cảm với bất cứ ai. Nhìn về dĩ
vãng, tôi chỉ còn thấy hình ảnh của một đám trẻ thơ
non dại. Tôi không tin rằng bọn mụ đồng đã g ét
tôi. Khi tôi vắng mặt lũy tre xan sau đó ọ đã
chẳng thường xuyên nhắn hỏ đến tôi với tất cả chân
tình là gì?
52
Không những ăn trâu t ỉnh thoảng tôi nhận thêm
công việc giữ vịt. Nhằm mùa khô, nhà nông rảnh
rang, ngoài việc sửa sang nhà cửa đào ao k a
mương, trồng rau cả ăm só vườn tược, vài người
làm những công việ k á để kiếm lợi tức. Một trong
những công việc lúc bấy giờ là nuôi vịt. Chuồng vịt
thường giản dị là một vòng rào thấp bằng tre đan ở
giữa đồng khô, bao quanh vài thửa ruộng, lớn nhỏ
tùy số lượng vịt. Bên ngoài chuồng thường có cái lều
bằng rơm hay lá dừa để ngườ ăn vịt ngủ qua đ m.
Ban ngày bầy vịt được thả ra kéo n au đ ăn tr n
khắp án đồng. Chúng tìm kiếm hạt lúa rơi rớt
dưới chân những gốc rạ khô sau mùa gặt, hoặc côn
trùng ẩn nấp trong những bờ cỏ. Rồi mỗi chiều đứng
trước bầy vịt lao xao mênh mông hãy hình dung một
cậu bé cầm cây roi dài dùng giữ vịt vừa thong thả
nhịp xuống mặt đất theo từng àng năm on vịt đ
qua chiếc cửa hé mở vào chuồng vừa đếm lớn tiếng
để không nhầm lẫn. Năm mười, mườ lăm … ... ín
chín mươi, chín chín năm, một nghìn, cứ đếm đến
mỗi nghìn, cậu đán một dấu xuống đất để nhớ, rồi
tiếp năm mười, .... Những ông chủ vịt rất tin cậy
cậu bé mặc dù các anh chị giữ vịt thường gắp đô
tuổi của cậu. Dĩ n n ậu không thể để sơ sót, là vì
cậu không thể làm lại lần thứ hai, và cậu phải cho
ông chủ biết số vịt trở về chuồng sau mỗi ngày. Nếu
bầy vịt ó đô ba ng ìn on ậu thường làm công
việc này từ dưới ánh tà dương cho đến nhìn thấy vài
ngôi sao sớm của hoàng hôn. Không bao giờ ó đúng
số vịt trở về mỗi buổi chiều. Có hôm thiếu năm mười
con vì những con vịt đó ó t ể nhập đàn với những
bầy vịt của thôn xóm khác. Có hôm những con vịt từ
những bầy k á đ lạc qua cho nên dư vài mươi con.
NH 53
Dư thiếu thỉnh thoảng những ông chủ vịt thường
hòa nhã bù qua trả lại cho nhau. Vịt nuôi hầu hết là
loại vịt tàu có lông vàng sặm. Mặc dù thịt vịt tàu ít
ngon béo hơn vịt ta hay vịt xiêm nhưng có lẽ vì giá rẻ
hơn nên dễ bán sỉ hay lẻ. Vịt ta có lông màu trắng
và vịt xiêm có lông màu xanh sặm, hai giống đều to
con hơn vịt tàu ũng được nuôi nhưng không mục
đí t ương mãi, thường để ăn trong g a đìn ay
cúng giỗ. Phụ giúp những người chủ vịt, những bài
tín đầu tiên trong tuổi thơ ấu của cậu bé như là
cần bao nhiêu vịt tàu để đổi lấy một số vịt ta và vịt
xiêm, như là bán một số vịt ta t ì mua được bao
nhiêu vịt tàu. Những chuyện đơn giản như vậy song
lúc bấy giờ cậu phải vận dụng hết chín bản cửu
chương và bốn phép tính cộng, trừ, nhân, chia, mà
cha cậu đã dùng n ều ngọn ro để nhét vào trí não
lúc vẫn còn trứng nước của cậu.
Chiến tranh lan rộng. Bọn xâm lăng t ến tới những
làng mạc hẻo lánh. Thỉnh thoảng thiên hạ dẫn con
á ngày đ m tản cư, trừ những ai không nở xa lìa
qu n à trong đó ó tổ mẫu của tôi. Tôi bắt buộc
phải ở lại với bà. Người ta giao cho tôi bảo vệ bầy
trâu có hơn ba mươi con. Tôi còn nhớ một lần tôi
lùa bầy trâu qua sông Cửa Tiểu để tránh tầm đạn
của giặc. Trờ đã tố và đổ mưa. Sóng nước mênh
mang không thấy đâu là bờ bến. Tôi nằm sấp trên
lưng con Cổ, tên con trâu mà tôi rất yêu mến, là vì
nó hiền lành nhưng lại thật dũng mãn ưa hề
thua một trận chém lộn nào. Sóng đập vào thân tôi
chìm theo lưng trâu xuống nước rồi lại nổi lên...
Lưng trâu quá lớn so với vòng tay bé nhỏ của tôi,
54
làm tôi cảm tưởng lú nào ũng ó t ể tuột khỏi nó.
Thuở ấy tô nào đã b ết bơi lộ gì đâu. Tuy vậy tôi
chưa thiết ng ĩ gì đến thân tôi, chỉ lo ngại cho mấy
con nghé ở cách xa tôi quá về phía sau. Thỉnh
thoảng chúng chìm lỉm dưới mặt nước. Mấy bận qua
lại sông Cửa Tiểu, chứ nào phải chỉ một bận mà thôi,
tuy vậy bầy trâu của các nông chủ vẫn không hao
hớt một con nào khi tôi dẫn chúng về làng. Rồi thỉnh
thoảng tôi lại mang tên cha tôi trên giấy tờ đ làm ỏ-
vê thay thế ông đào ầm đập đá uố đất, đắp
đường cho bọn người múa gươm giỡn súng bất cứ là
phe phái nào, suốt ngày suốt tháng cho tới khi họ
rút đ k ỏi thôn xóm.
Thuở ấy p ong trào đán g ặc Pháp rất ăng. Ông
hương quản của xóm Gò Me đưa ra một kế hoạch tấn
ông đồn Cầu Đú . Đồn này do toán ngườ mìn đ
lín o P áp (đương thời gọi là bọn Việt g an) đóng
giữ, cạnh bờ kinh chảy qua làng Bình Ân và sát bên
đường lộ dẫn đến chợ Gò, cách xóm Gò Me chừng
vài cây số. Làm sao tôi có thể biết thế nào là đán
giặc ở ngần ấy tuổi, nhưng tôi cũng cứ xin ông
hương quản o đ . Tô òn n ớ ông dừng tay lại, mở
to đô mắt ngạc nhiên nhìn tôi giấy lát, rồi tiếp tục
lau cây súng bắn chim của ông và hiền từ nói:
“K ông được. Chúng nó bắn nát óc mầy ra, con ạ!”
Hình như tôi không ý thứ được chút nào sự thật
trong lờ ăm dọa của ông, tôi rụt rè khẽ đáp: “T ây
kệ...” Cuối cùng ông phải nhượng bộ tô và nó : “Ừ.
Đ t ì đ . N ưng phải bò sát bên cạnh tao, nghe hôn
on!” Nửa đ m trời tối, một đoàn ừng mười mấy
người tình nguyện đem tầm vông vạt nhọn và dao
NH 55
găm để mở trận đầu. Ông hương quản xách súng
bắn m đ trước. Toàn là người lớn chỉ trừ tôi. Tôi
trốn a tô đ t eo ọ. Họ bò theo bờ ruộng, trường
qua á đám lúa n ẹ n àng và kín đáo. Lặn lội như
thế ũng ó ơn một giờ mớ đến gần lề đường đối
diện với bót Cầu Đú . Lúa ao và trời tối bao bọc
đám người bí mật. Họ sửa soạn lao qua đường lộ để
tấn công vào bót. Tôi bò sát phía sau ông hương
quản, tay phải cầm dao găm mũ dao quay tới
trước. Nước ngập hết cả người tôi chỉ chừa á đầu.
Muỗ đốt tới tấp vào mặt. Trong khi mọi người nín
thở để chuẩn bị làm một việc có lẽ rất hứng thú chưa
từng xảy ra trong đời họ, thì ông hương quản hắt xì
một tiếng. Lín gá đồn nghe tiếng động không biết
là phía nào. Chúng bắn hoảng lên lung tung. Ông
hương quản lính quính bò rụt lại. Bắp vế của ông
thúc mạnh vào sâu lưỡ dao găm t ật sắc của tôi. Tôi
nghe ông kêu lên khe khẽ: “Trời ôi, tao bị đạn rồi tụi
bây ơi. Cứu tao, cứu tao!” Mọi người lật đật lôi ông
bỏ lên võng khiêng về. Trận chiến chưa đánh đã
thua. Tôi nằm im dướ trũng nước khuất trong đám
lúa ng ĩ t ầm rằng: “T ấy cuộ đờ ăn trâu ủa
mình bị bọn on nít ăn ếp luôn mìn ũng muốn
nương nhờ giặ g ã để sống cho hách một tí. Chẳng
ngờ cách mạng, cách... cách cái mốc mẹ gì!” Ng ĩ
vậy mà buồn, tôi lủi thủi rút lui theo bọn họ. Tôi lại
trở về cuộc sống ăn trâu mướn của tôi.
Một buổi chiều k đuổi trâu về chuồng, tôi bỏ mất
một sợi dây dàm. Không phả ín tô đã ầm sợi
dây dàm đó trong tay. N ững sợi dây dàm thường
được cột vào mũ trâu và quàng lên lưng của nó.
56
Người chủ có lẽ nể cha tôi nên chỉ rầy tôi vài lời; trừ
ra mấy đứa con của ông bắt nạt lén tô và ăm bốp
tai tôi. Nhưng cha tôi lại nghiêm khắ đối với sự bất
thận trọng của tôi, nói bằng giọng đan t ép: “Mầy
không tìm ra sợi dây đó t ì mầy đừng về nhà này
nữa.” Suốt đ m ấy, trong khi tất cả xóm làng đang
yên giấc, dưới vài ngôi sao lấp lán k ông đủ soi
sáng một bầu trời tối mịt, giữa đồng ruộng bao la mà
lúa vừa gặt hái xong, vài chỗ nướ òn đọng vũng
sình lầy, gió bấc, sương lạnh, tôi phả đ tìm sợi dây,
lo lắng mà quên cả nước mắt chảy xuống ướt hết
manh áo. Sợi dây vẫn k ông tìm được. Mòn mỏi tôi
ngủ trên bờ ruộng. Từ đó đến nay và có lẽ sau này
nữa lú nào tô ũng đau đớn nhớ lại chuyện ũ là
vì thử thời nếu con rắn độc trong lùm rậm đú tô
hoặc tôi bị sương gió cảm chết đ m ấy thì thật là
đ ều hối hận, là vì ít nhất dây dàm trâu phải tìm
đượ để sự hy sinh một tính mạng mớ k ông đến
đỗi lỗ lã! Tôi muốn xóa những dấu vết này trong tiềm
thức, nhưng không có cách gì làm được.
Khi mùa mưa bắt đầu đồng ruộng đã ngập nước, là
khi các nhà nông nhộn nhịp khởi sự. Tô ũng vậy,
phụ giúp cha tôi cày bừa mướn ruộng của các nông
chủ. Những thửa ruộng sau k đã ày xong đất lồi
lõm thành những vồng cao và mương sâu do những
luống ày để lại. Cho nên bừa là công việc phải làm
sau khi cày. Cái bừa gồm một miếng gỗ có gắn
nhiều răng ũng bằng gỗ và một cái gọng để cho
trâu kéo. Ngườ nông p u đứng trên miếng gỗ sức
nặng của người và gỗ làm răng bừa cắm sâu vào đất.
Họ cầm sợi dây dòng cột từ sợ dây dàm đ ều khiển
NH 57
con trâu kéo cái bừa qua lại trên ruộng càng nhiều
lần t ì răng bừa càng chẻ nhiễn phẳng p u đất ra.
Như vậy họ mới có thể gieo giống lúa. Trở lại chuyện
của đứa bé. Dù nó k ông đủ sức, hoặc tầm vóc, hoặc
bàn tay nó chưa đủ lớn để cần nổi cán cày, nhưng
người cha vẫn bắt nó đứng trên cái bừa nắm chặt sợi
dây dòng trâu, ví thá với con thú. Có khi hai con
trâu kéo một cái bừa. Vì thân thể cậu bé quá nhẹ,
răng bừa k ông găm sâu xuống bùn, nên cái bừa
thỉnh thoảng nhảy lưng tưng qua những nơi đất lồi
lõm. Cứ mỗi lần như vậy cậu bị té và bị trâu kéo ngả
sấp ngả ngửa theo sau cái bừa, nhưng tay cậu nhất
định không buông sợi dây dòng trâu. Dù người cha
đắp t m a mô đất bự ở a b n đầu tấm gỗ bừa,
tai nạn như vậy vẫn xảy ra luôn và quá thường đối
với cậu.
Lúc nào mạ đã ngậm đòng đòng ông v ệc ruộng
nương hơi rảnh rỗi. Nhưng không phải vì thế mà
kém bớt tai vạ xảy đến o tô . Đ m đ m ông nông
p u đ ắm câu. Theo sau ông lủi thủi một cậu bé.
Ông nông p u xá đèn đ trước. Cậu ôm bó cần đ
sau. Những nơi mà ông lội nước lên tới gối thì nước
ngập đến ngực của cậu bé. Cậu phải chui trong
những đám mạ cao hơn đầu cậu, cố đ o kịp cha
cậu. Thỉnh thoảng cậu bị trượt ngã, nhưng người cha
không hề để ý gì đến việ đó. Tuy vậy, trời mưa, gió
lạn đ m tối và muỗi mòng bay ra từ trong đám mạ
k ông đủ làm cậu e ngại, mà trí cậu chỉ ng ĩ đến
những trận đòn á l ệt lúc trở về nhà. Thường những
buổi chiều đ ắm câu như vậy, họ chỉ trở về nhà lúc
quá nửa đ m. Lú ậu bé đang muốn tìm giấc ngủ
58
thật ấm ngon sau khi cảm thấy người mệt lả và lạnh
buốt, chính là lúc ông nông phu gọi cậu đến cận bộ
ván gõ chỗ ông nằm để khơi điều nọ chuyện kia.
Như chuyện ông ta sai cậu đ mua đồ lúc chiều tại
sao cậu về trễ; như chuyện lúc cắm câu tại sao cậu
ngã té, toàn những chuyện vớ vẩn như thế. Có
những bữa cậu k ông ăn ứ không có ngày nào,
đ m nào ậu tránh khỏi những trận hành hạ. Có khi
cậu đang ngủ nửa đ m bỗng bị gọi giật dậy, bị cật
vấn một vụ gì tự ngày nào mà cậu không còn nhớ
nữa, rồi bị đòn là t ường. Đến mùa khô, cậu ũng
không sung sướng gì. Ban ngày cậu phải tưới lang
tưới cải, cuố đất đào mương làm hùng hục không
có phút nào thừa. Đ m đến, cậu phả ra đồng nhổ rạ
để đem về ủ lấy nấm. Cậu phải nhổ vội vàng hấp tấp
để đủ số rạ mà ông nông phu giao cho cậu mỗ đ m.
Có khi bàn tay non nớt của cậu bị rạ cắt đứt sâu,
máy chảy dầm dề rát lắm, nhưng cậu vẫn cứ nhổ.
Những đ m n ư vậy cậu thường về trễ. Tổ mẫu cậu
đô k ra đồng làm phụ cậu. Công việ g úp đỡ đó tổ
mẫu cậu ũng p ải lén lút, là vì cha cậu sẽ không
bằng lòng nếu ay đượ đ ều đó dĩ n n k ông ó
lợi cho cậu. Cậu còn lo sợ khi cha cậu xét lại thấy
loại rạ ươn mục hoặ đứt mất rễ vì nhổ vội vàng giả
dối, những thứ ấy k ông o được nấm tốt, thì cậu
lạ lãn và trăm roi tre. Những đ m trăng á bạn
cậu trong xóm kéo nhau ra mấy đống rơm giữa đồng
múa hát hay chơi u bắt mọi, còn cậu phải nhổ rạ.
Đến k lũ trẻ kéo về đ ngủ hết, bỏ lại những đống
rơm ướt lạnh vì sương, cậu vẫn còn loay hoay nhổ
rạ, làm bạn với chiếc bóng ô đơn...
NH 59
Một hôm ông nông phu nắm ngược tay cậu về phía
sau trong lú đán đập cậu, làm tay cậu bị trặc.
Hằng ngày cậu phải tưới nước cả vườn cải, mấy dẫy
mô nấm, và mấy vồng khoai. Vì tay cậu đau ậu
không xách nổi những thùng nướ đầy và cậu tưới
dố . K ông nông p u mo đất trên vồng khoai lên
thấy lớp phía dưới còn khô, ông liền nắm ngược tay
cậu, tát cậu mấy cái nẩy lửa. Cậu k ông đau vì mấy
cái tát rất quen thuộc, nhưng đau vì tay trặ . Đ m
đó trời tối mịt cậu phải xách nước tưới lại. Tổ mẫu
cậu sau khi dâng hương lạy Phật hằng đ m đã xong
nhớ đến cháu lấy làm thương xót, ra vườn tìm cậu
nhằm lúc cậu đang ngồi thừ nghỉ mệt dưới dốc ao
sâu. Bà bước xuống đến gần mà cậu không biết, vỗ
vào vai cậu nhằm chỗ cậu bị trặc. Cậu giật mình kêu
‘Ô !’. Bà nó : “Con mú nướ đ bà xá tưới phụ
o.” Cậu thương tổ mẫu, không muốn cho bà làm
nặng nhọ n n nó : “Còn ba vồng lang t ô để con
tưới một chút thì xong; tại tay con bị trặ đau lắm
nên con làm chậm.” Bà ỏ : “Trặc ở đâu?” Bà sờ
soạng lên vai trần trụi của cậu rồi bỗng bà kêu lên:
“Trời ôi, sao mà sưng lên dữ vậy?” Rồ bà đè mạnh
tay xuống. Cậu k u đau. Bà nó : “T ô ng ỉ đ đừng
xách nước nữa, tướ n u đó đủ rồ .” Rồi bà quày
quả bước lên bờ ao đ vào n à. Cậu múc nước tiếp
tục tưới mấy vồng lang còn lại. Nhưng chốc tổ mẫu
cậu lại trở ra bảo: “Bà nó với cha con rồi. Nghỉ đ .
Ngày mai hãy tưới nữa.” N ưng cậu không nghỉ, lại
mang thùng xuống ao múc nước lên tưới tiếp. Bà
phải phụ tay cậu. Sáng hôm sau, khi cậu quảy gánh
rạ cuối cùng từ ruộng về, vai cậu đau lắm nhưng cậu
phả rán để khỏ n ăn mặt cứ từng bướ đ gán rạ
lại dằn xuống một cái và cậu phải chảy nước mắt vì
60
đau đớn mỗi bận trở gánh rạ sang vai kia. Cậu lảo
đảo bước vào sân. Cậu không cần phải rụt chân
ũng ó t ể để gánh rạ xuống dễ dàng vì cậu thì bé
nhỏ mà gánh rạ lại to lớn. Rồi không muốn đối diện
với cha cậu, nên cậu sẽ lén đ vòng p ía sau n à
chui vách lá bị hở vào trong buồng. Cậu nép nơi
bóng tối nhìn phía nhà giữa. Tổ mẫu cậu đang ngồi
trên bộ ván, hai chân co lên, vòng tay rịt tròn đô
đầu gối. Còn cha cậu đang ngồi chồm xổm dướ đất,
lui cui khoanh lá chuối thành hình trụ nho nhỏ đổ
đất p ân vào đó để nuôi mấy cây rau cải non. Công
việ làm đó t ật quen thuộc nên cha cậu không chú
ý lắm. Ông vừa làm vừa đố đáp với tổ mẫu của cậu,
tuy không lớn tiếng nhưng đủ cho cậu nghe lỏm
đượ . Ông nó : “T ây kệ ông vải nó. Nó còn nhỏ vậy
chớ nó xảo trá lắm, viện cớ này cớ nọ...” Tổ mẫu cậu
lấy lon nhổ nước trầu rồ nó : “Tao t ấy vai nó sưng
lên thật để tao dẫn nó xuống ông thầy Sáu cho ổng
xem sao để ông chữa nó.” —“Sáng g ờ nó đâu tô
chưa thấy mặt nó.” —“Tao mới thấy nó gánh rạ về
đây.” Rồi bà lớn tiếng gọi tên cậu. Cậu chạy ù ra sau
n à đ vòng t eo p ía è đứng đấy. Bà gọi thêm
một tiếng nữa. Cậu ‘dạ’ vừa đủ lớn, rồi rón rén bước
vào nhà. Cậu đ n n n rằng sẽ bị cha cậu hỏi vài
câu trước khi lãnh một trận roi. Nhưng cậu liếc thấy
cha cậu vẫn tiếp tục khoanh lá chuối thành ống mà
không nhìn cậu. Tổ mẫu cậu chợt đứng dậy rút chiếc
k ăn mó nơi vách lá choàng lên đầu cột mối chéo
dưới cầm rồ nó : “Con đ với bà xuống ông thầy Sáu,
ông sửa va o.” Cậu bé cả mừng, là vì hiếm có lần
nào cậu đến gần cha cậu mà không bị một trận. Sau
này cậu không còn nhớ trong bao lâu tay cậu hết
trặ . Có đ ều cậu không quên là trưa hôm đó cậu
NH 61
không múc nước tưới vườn, vì cậu cứ ng ĩ rằng việc
trặc tay của cậu đã t àn ín t ứ a ũng b ết,
thì cậu được quyền nghỉ ngơi. Nhưng trái lại, tối hôm
đó ậu lãnh một hình phạt không mới lạ gì đối với
cậu. Cậu bị đuổi ra ngủ ngoài ruộng vì tội vô cớ nghỉ
việc. Không mùng không mền không gối không
chiếu đ m tối, sương lạnh, chiếc quần cụt ngủn và
cái áo ngắn tay của cậu k ông đủ để cậu cản đám
muỗ đó . Cá đứa trẻ trong xóm thương cậu, rủ cậu
về ngủ nhà chúng. Nhưng cậu biết cái hậu quả tai
hại mà cha cậu sẽ dành cho cậu, nếu ông biết cậu đ
ngủ nhà ai. Cho nên cậu khiến các bạn cậu phải
buồn khi thấy cậu u vào đống rơm nằm yên trong
đó. Tuy ậu hy vọng tổ mẫu cậu sẽ lén mang ra cho
cậu một chiế ăn n ưng cậu lại buồn ng ĩ rằng
đ m đó tổ mẫu cậu sẽ k ông ó ăn để đắp...
Thờ g an trô qua. Năm tô bảy tuổ a tô đau
nặng phải di dưỡng. Tôi hơi được thong thả một tí.
Thỉnh thoảng có một ngày tôi không bị hành hạ. Tôi
bắt đầu được rời khỏ n à đ ơi đó đây, dù là
những cuộ đ ơi lén lút. Đôi khi quên sự kìm
hãm của ông nông phu tôi thấy đời hơi vui sướng.
Tôi làm quen với một ông chỉ uy quân độ đán
giặc Pháp thuở đó. Tô mến ông ấy và ông dường
như cũng có cảm tình với tôi. Một đ m ông rủ tô đ
xem ca kịch do b n sĩ tổ chức. Ông hứa sẽ đưa tôi
về vì đường xa lắm. Tôi nghi ngờ ông sẽ không làm
như thế, nhưng tôi cứ đ . Kị được diễn tại ngôi
đìn ở bờ biển Rạch Gốc gần cửa sông Soi Rạp. Lúc
về quá nửa đ m g ó lớn, trời tối như mực. Ông chỉ
huy cứ nài tôi ở lạ ùng b n độ đến sáng. Tôi thì
62
sợ lãnh nơi cha tôi những trận đòn tàn n ẫn đ ều
đó ông ỉ uy dĩ n n k ông b ết. Ông đưa tôi ra
khỏi xóm biển. Ông chỉ tôi ngôi sao Bắ Đẩu lờ mờ
khi hiện khi khuất sau những đám mây trô qua và
dặn tôi theo hướng đó mà đ . Tô ỏ : “Ông ó b ết
những ngô sao nào k á k ông?” Ông đáp: “Vì trời
nhiều mây nên không chỉ t m o em đượ .” Bàn
tay rắn rỏi của ông bẹo vào mặt tôi một cử chỉ âu
yếm. Rồi ông tiếp: “Trời sắp mưa, em nên ở lạ đến
sáng hãy về.” Tô nó : “G ó ướng non thì thỉnh
thoảng còn mưa, nhưng vào những ngày rày gió
chướng đã t ổ g à đang uyển hướng đổi sang gió
bấc, còn mưa gì mà sợ.” N ận xét đó về thời tiết là
mớ hiểu biết đầu t n mà tô đã ọc của những
người tuổi tác già nua ở làng tôi. Im lặng giây lát ông
hỏi tôi rằng: “Nếu em bằng lòng theo anh, anh sẽ gửi
em đ ọ ?” Tô á ngạ đáp: “Ông ó t ể cho tôi sang
học ở Mạc-Tư-Khoa không? Đồng Cà Mau và đồng
C um k ông ó gì đáng để tôi học cả.” Tô ng e
tiếng ông cười khanh khách. Thuở bấy giờ tôi cho là
một lời nói rất thông minh của tô đã t ốt ra. Nhưng
nhiều năm sau t ỉnh thoảng có bao giờ hồi niệm
ông chỉ huy với lòng nhớ thương, tôi hối tiếc một lời
nó đầy dóc phách của tuổi còn trứng nướ . Tô đã
hiểu lý do tại sao ông cười. Tiếng cười thẳng thắn,
nghiêm từ nhưng hàm súc tình khoan dung. Rồi
người mỗi ngả. Mây mù mịt, trời tối như bưng, tôi
lặng lẽ tìm lố đ g ữa mấy rặng tre trong những xóm
làng xa lạ, lủi thủ băng qua đồng ruộng mênh
mông, chỉ nghe tiếng côn trùng rù rỉ tắt ngấm từng
chập dưới chân tôi bước lẹt xẹt trên những vũng
nướ đám ỏ, tiếng gió lạnh thổi vèo vèo qua những
đám lúa trổ bông thơm ngát.
NH 63
Dù sao, nhờ ông chỉ huy nọ mà từ đó ngoà n ững
chòm sao thông thường tô đã b ết như sao Cày hay
sao Thần Nông trong chòm Lạp Hộ, sao Gào, sao
Vua, sao Chức Nữ, những chòm Bánh Lái, tôi lại biết
t m òm Vũ T n Bò Cạp, sao Ngưu, chòm Ô
Thước... Nhưng quan trọng nhất là bởi chiêm
ngưỡng cách sống hiên ngang của ông tô đột nhiên
nẩy s n ý định thoát khỏi gian nhà lá bẩn thỉu nơi
đó từ bao lâu tô đã sống như tên tù tội. Tôi không
còn biết chắc danh hiệu của ông là gì, dường như
ông tên Dương Bình Quyền, lúc bấy giờ chừng
khoảng hai mươi bốn hay hai mươi lăm tuổi là
nhiều. Tướng ông mảnh khảnh, hơi cao. Tôi vẫn nhớ
sắc da ông trắng trẻo một cách rất tương phản với bộ
đồ ca-ky nhuộm đen ông mặc. Ông có nụ cười rất
khả ái nhưng nghiêm từ và cốt á p ong độ của
con nhà giàu có. Thuở ấy tôi không thể tưởng tượng
nổi tiếng đồn đã về sự liều mạng của ông, với phong
cách thư sinh nho nhã ấy, lại rất gan lì mỗi khi sáp
chiến. Ngườ ta đồn rằng ông đã từng bị thực dân
Pháp tra khảo đán đập lãn án ung t ân đày
ra Côn Đảo. Ông đã n ều lần vượt ngục, ôm bè lội
biển, trôi giạt vào Vàm Láng. Người ta lạ đồn rằng
khi lâm trận, một tay ông cầm quyển sổ nhỏ, tay kia
cầm bút ì đ đứng hiên ngang giữa mưa đạn của
kẻ thù. Mặc bom nổ đ ếc tai long óc mặt đất rung
rinh, khói lửa cháy nám bầu trời, tàng cây gẫy đổ
tr n đầu, thây người ngã gục dưới chân, ông gầm hét
ra lện đoàn quân khi tiến, khi lùi, khi chia, khi
họp, và thản nhiên ghi chép những kinh nghiệm
chiến trường và công lao của từng b n sĩ để sự
64
thưởng phạt không nhầm lẫn. Ít nhất đ ều đó ũng
đúng là vì k tô ố nhớ ông nếu không lầm chỉ là
một thanh niên, ông còn trẻ tuổi lắm mà đã ng ễm
nhiên chỉ huy cả đoàn dũng sĩ n ư diều hâu hổ báo,
hầu hết đầu già dặn và lớn tuổi hơn ông. Bộ đồ ca-
ky nhuộm đen đã bạc màu muối bọt, chiếc nón tai
sói sần sù đô g ầy đứt dây, tất cả muôn thuở vẫn
k ông t ay đổi khi ông dẫn bộ đội về làng ũng n ư
mấy lần ông và cả toán người biến mất giữa đ m
k uya. Vũ k í ủa ông chỉ ó á dao găm và á đ
đứng của ông phác họa thêm lối sống hiên ngang
nhất ùng dũng n ất, tạo cho tôi lòng sùng kính
ông như vị thiên thần. Chính hình ảnh hiên ngang
đó ủa ông đã làm nảy sinh trong lòng tôi một mầm
mống liều lĩn oang đàng. Rồi tôi quyết làm như
thế.
NH 65
66
Cha tôi bệnh vừa bớt, lại tiếp tục hành hạ tôi. Một
đ m tô bị trận đòn tô k ông òn n ớ trận ấy kéo
dài bao lâu, nhưng tôi cứ nhớ là lâu lắm, là vì tôi
thấy dướ án đèn dầu lửa, một số không biết bao
n u ro tre đều gẫy nát, vứt ngổn ngang. Cũng n ư
bao nhiêu trận khác, tôi không biết vì lý do gì, hay
là có biết thì hiện giờ tô ũng qu n đ . Tổ mẫu tôi
ngồi cạn đấy mà nước mắt ròng ròng. Thỉnh thoảng
bà đỡ ngọn roi của cha tôi. Nhưng vì bà tuổi già sức
yếu, những ngọn roi tàn nhẫn đán vẹt cánh tay gầy
guộc của bà rồi rơi xuống t ân tô . Đ m đó tô k ông
ngủ, nằm sụt sịt khóc. Bà tôi vỗ về mấy, càng vỗ tôi
đâm uất thút thít càng dữ. Cuối cùng tôi khóc. Tôi
ngồi dậy trong đ m tối. Tôi nhìn thấy qua khe hở của
tấm màn ngọn đèn leo lét ở giữa n à đặt trên bàn
thờ Phật, ánh sáng thành một quầng vàng tròn. Bà
tô ũng ngồi dậy, với tay vén tấm màn buồng để
nhìn rõ tôi dưới ánh sáng yếu ớt chiếu vào từ nhà
giữa, rồi vuốt tóc tôi. Tôi nức nở nó : “Con đ bà ạ.
Con không ở đây nữa.” Bà tô ngạ n n: “Con đ
đâu?” Tô k ông đáp bước xuống giường đến nhà
giữa, se sẽ mở cửa rồi bước xuống tam cấp ra sân
trong đ m tối. Bà tôi lật đật báo cho ông nông phu,
tức là cha tôi, biết àn động của tôi. Tôi nghe tiếng
cha tôi la lên từ trong n à: “Nó ết đó rồ nó ũng
phải trở về đây. Cứ để nó đ xem.” Kế thấy bà tôi
bướ ra đến hàng cột nhà trước. Nhưng tôi đã đi tới
cổng tre. Tôi chợt nhớ Chu Tư va Th m Tư của tôi l
chu ngôi nha đa từng dư ng nuôi tôi từ be va cho
cha tôi ta tu c từ lu c ông tr về, nhớ mấy đứa em cu a
tôi, con cu a chu va th m. Gi đo chắc ho đang ngủ
yên trong pho ng ph a sau ngăn ca ch b i ca c phên
nứa. La v ho ch ng la g những chuyê n thư ng xa y
NH 67
ra giữa cha tôi va tôi. Dưới a nh sa ng li ti của ca c
ngôi sao tôi thấy bà tô òn đứng sững ở trước nhà
nhìn theo tôi. Linh t nh cho tôi biết bà tô đang k c
và tôi vừa đ mà nước mắt tuôn trào. N i thật, không
phải lần đầu tiên tôi bỏ trốn đã từng bị cha tôi bắt
lại. Như o lâ n mô t nga y mô t đ m tôi trô n trong lu m
trăm bâ u bên bơ đ a nươ c gâ n xo m Ruô ng Ca n bi
cha tôi t m ra. Mô t lâ n k a c tôi đi trên bơ kinh B n
Ân t eo ba n đô ma cha tô da y tô ve k o c đ a dư
o y đ nh đ n t a nh phô Go Công, nhưng tôi đa đi
ngươ c đươ ng v p a bi n đ n nư a đ m đa n p a i
quay v . Nhưng lần này a tô đã lầm, là vì tôi
chẳng khi nào trở về nữa kể từ bận tô ra đ . Lú bấy
giờ tôi chưa đủ tám tuổi.
Ngày đầu tô k ông đ xa. Một thằng bạn trong xóm
mang cơm gói trong lá chuố và và k ô á lén đem
cho tôi. Hắn tên Vương, lớn hơn tôi vài tuổ đối với
tôi từ trước vốn dĩ k ông quen biết. Còn những bạn
thân thiết của tôi, những đứa mà tô đặt đầy hy vọng
và niềm tin, trái lại họ k ông g úp đỡ tôi gì. Dù sao,
mấy ngày đó t ật là thú vị đối với tôi, là vì lần đầu
tiên trong cuộ đờ tô được hưởng những giờ phút
tự do, không làm gì cả, chỉ đ n ởn nhơ ở đầu làng
cuối xóm. Tuy vậy tôi phải sống như đứa ăn trộm ăn
cắp, là vì tôi chẳng dám chường mặt giỡn đùa với
chúng bạn dù chúng rủ tô . Đô k tô p ải chui rúc
trong lùm tre bụi dứa, c ng chuô t va rắn, co thể no i
mô t du k ch quân tre tuổi nhất thế giới, vì sợ cha tôi
như sợ l nh Tây bắt gặp. Từ những chỗ kín đáo đó tô
trông thấy bà tô áo dà k ăn đen dưới cơn nắng lửa
đ t ất thểu tr n đường làng. Tôi biết bà tô đ k ếm
68
tôi ở mấy nhà quen. Tôi chỉ nhìn theo bà tôi mà
khóc. Làng tôi ở có ngôi chùa cách nhà tôi không
xa. Tô đến đó x n làm t ằng tiểu. C a tô ay được
nhưng chẳng nói lời gì. Còn bà tôi thường lui tới
ùa để cho tôi quà trái. Có lẽ bị ảnh hưởng của
chùa, tôi có y ng ĩ đ tu t uở đó t n tưởng sẽ đạt
được chỗ vi diệu của đạo Từ Bi. Tiếc thay, bụi hồng
trần chưa rũ sạch, nợ đời còn nặng gánh, cửa thiền
không phải nơi tôi nương tựa. Câu chuyện sau đây
đã xảy ra khiến tôi rời khỏi cổng chùa, làng quê và
lần này con chim non bắt đầu tung cánh tha hương.
Thuở ấy xóm tôi, dân làng già trẻ a ũng m đọc
truyện tàu. C o đến trẻ on ũng t í bày n ững
trò chơi có vua, có quan, có lính, có trận đồ, giặc
g ã. C úng t í đóng á va quân tướng lính tráng
để ‘oán ’ n au n n t ường gán tôi làm ông vua. Tôi
là đứa trẻ khờ khạo, thường bị ăn ếp luôn và nhịn
nhụ n n được một vai trò trong cuộc chơi như vậy
t ì òn đò ỏi gì. Nhưng làm ông vua thì thật chán,
vì cứ ngồi ì một cách vô sự. Một hôm, muốn cho có
oai tí, từ ngoà đồng ruộng tôi chạy ù về chùa, leo
l n bàn án đ ện, rút cây gươm gỗ tr n tay Đức
Phật Chuẩn Đề mang vào lưng quần, rồi lại lấy bút
tàu đề trên trán pho tượng mười tám tay màu sắc
rực rỡ cực vẻ uy nghiêm ấy mấy chữ ‘ o mượn cây
gươm một chút nghen bồ'. Dĩ n n òa thượng
không chấp chứa thằng tiểu yêu quái như tôi nữa.
Sau mấy t áng ăn toàn rau luộc, sáng chiều gõ mõ
lốc cố đọc ê a những câu kinh kệ huyền hoặc, tôi
lìa ngôi chùa yêu quí, các bạn trẻ tha thiết lũy tre
êm ấm, lên tỉnh. Tổ m u tôi tuyê t nhiên không hay
biết. Đầu bù tóc rối, quần áo lả tả mìn đầy ghét
đất, tôi ngồi lê lết tr n on đường trước chợ Gò xin
NH 69
của bố thí kẻ qua người lạ . Được vài hôm ngủ dưới
rãnh cống bên hàng bán thịt t ì đến bữa sáng nọ
một ông g à tó đã lam n am bạc, tướng người cao
lớn mạnh khỏe, bướ đến nhìn tôi, cặp mắt soi mói
và có vẻ độ á đến đỗi tôi phát rùng mình lo sợ.
Bỗng có một ngườ đ qua ướng về phía ông, lễ
p ép ú đầu nó : “C ào ương chủ.” Sau k ông
chỉ đáp lại kẻ đó bằng cái gật đầu lạnh nhạt, bàn tay
ông bất chợt tóm cần cổ tôi gọn trong năm ngón kéo
l tô đ . Tuy ông đứng đ t ong t ả, nhưng vì ông rất
cao lớn nên mỗi bước của ông quá dài và tôi phải
chạy lúp xúp theo, y như ông chủ xiếc lôi cổ con khỉ.
Ông nó : “C a mầy bỏ mầy thì ông nuôi mầy ũng
được. Về ở n à ông.” Ông ó vẻ hung dữ, trái lại,
giọng nói ông thì hiền từ. Nhưng lúc bấy giờ tôi
oang mang ng ĩ: tô nào ng e a nó ó bà on gì
vớ a đâu xưa giờ. Sau một tháng ở nhà ông tôi mới
được biết đó là ông Cố Tư tôi, chú thứ tư của ông
ngoại tôi. Từ đó tô là đứa tô đò trong tòa b ệt thự
đồ sộ ở tỉnh thành. Không có việc gì mà tôi không
làm, từ việ xú đất nơi đồng ruộng xa xôi về đắp
các gốc cây khế ây xoà o đến việc lau nhà rửa
bát, suốt ngày không lúc nào ngưng, trừ những buổi
được cắp sá đến trường mới khả dĩ tìm được vài
phút nghỉ ngơi trong những giờ giải trí. Tuy nhiên,
cái kiếp luân lạc của tô đã bắt đầu từ khi rời khỏi
cổng chùa, nào dễ dừng lại ở đây. Trong mọi cách,
dù lương thiện ay k ông đ tìm k ếm chén cơm
tấm áo bắt buộ để mảnh hình hài sống sót đều đò
hỏi nhiều quả cảm máu t m và đầy mồ hôi nước mắt
bất luận ở xã hội nào và sự cực khổ chẳng buông tha
ngay cả má đầu xanh. Mùa mưa năm đó tô vừa
hơn tám tuổi. Tôi bắt đầu một chuyến đ xa đối với
70
tôi thuở ấy. Không hề luyến tiếc ngôi biệt thự nơi tôi
vừa sống mấy tháng qua, lẻ loi và buồn án ũng
không hề nói lời từ giã ai, tôi lặng lẽ ra đ một buổi
sáng. Tôi chưa hề biết quãng đường lộ tráng nhựa
rộng và đẹp uốn quanh trước Nhà Thờ Gò Công chạy
hút khỏi làng Sơn Qui và còn xa nữa sẽ đưa tôi về
đâu. N ưng tôi cứ lầm lũ bước. Thỉnh thoảng một
chiế xe đò ũ kỹ chạy qua mang tất cả hy vọng của
tô đang đ tìm sự sống. Sau ba ngày a đ m x n
khoai mì, củ sắn dọ đường để ăn tô đã đến một
nơi mà mớ đầu tưởng chừng như bị loạn trí trong
biển người, xe cộ đông ng ẹt như rừng, muôn vạn
nẻo đường chằng chịt. Sau độ một tuần lễ tôi mới
biết rõ nơi tôi đang tiếp tục hành khất. Nơi tôi chưa
bao giờ mơ ướ đượ đặt ân đến dù tô đã đô lần
nghe nói từ một vài người du lịch giàu có ở đồng quê
qua những năm tô òn bé ín là t ủ đô Sa gon.
Như sự dun dủi đã kể, khi tôi ngồi chen với những
ngư i ha nh khất g n cổng lớn l c bấy gi đang được
xây lên trướ Lăng Ông trong k u ợ Ba Chiểu,
tỉn G a Đ nh, mô t ngư i lớn tuổ đa nhâ n diê n tôi
la cha u ngoa i rồi đem về nuôi. Me tôi thỉnh thoa ng
gh t ăm ông ngoại tôi. Mô t hôm me tôi d n theo
mô t đứa con ga i, l c bấy gi đa ba y hay ta m tuổi va
g p tôi. Tôi mới biết qua cuô c hôn nhân ngắn ngủi
của cha me tôi, tôi c n co mô t em ga i. Tôi chợt ngh :
d th i gian qua hay sau na y ra sao đứa be m tôi
đa nh n thấy trước kia ắ ắn n từng chia se mô t
thứ ca nh ngộ như tôi l c mới ch o đ i.
Rồi tôi lại rời khỏi nhà ông ngoa i tôi, v ly do đa kể,
nhưng cu ng v mô t ch t k ông được tự n n đối với
NH 71
ngư i vợ rất tre của ông ma tôi mi n cư ng go i ba
ngoa i. Tô đến ở cùng người bạn nghèo. Thuở ấy bạn
tô ũng chừng mười tuổi. Chúng tôi là trẻ con quen
nhau một cách vớ vẩn qua những lần chọ đạn, thắt
diều giấy ngoà đường phố, rồi mến nhau. Rồi anh
bạn bé nhỏ của tôi lại rủ tôi về ở chung nhà cha mẹ
hắn, bấy giờ nằm sau nhà hơi (tức là nhà sản xuất
đ ện lực) G a Địn . Ban đầu tôi rất nhút nhát là vì
trong nhà, trừ cha mẹ bạn tôi rất hiền từ, còn người
anh của bạn tôi vẻ mặt lầm lì một cách hung ác làm
tôi nhớ lại vẻ mặt của cha tôi. Nhưng tôi dạn dĩ dần.
Tô ăn ơm chung với mọi ngườ trong g a đìn ngủ
chung với bạn tôi cùng giường g úp đỡ bạn tôi trong
những công việc lặt vặt. Một hôm, tôi còn nhớ, gia
đìn ủa bạn tôi dậy rất sớm. Tô ũng dậy theo. Tôi
đứng tiu nghỉu lùi vào sát vách nhìn người cha của
bạn tô đang ngồi uống trà trên bộ ván, nhìn bạn tôi
đang đứng chải tóc trước tấm gương tủ dưới bóng
đèn đ ện, nhìn người mẹ của bạn tôi lui cui thổi bếp,
với tất cả ngạc nhiên. Bên ngoài trời vừa tảng sáng,
người cha của bạn tôi dắt hắn ra đ . Tô ưa biết hai
ngườ đ đâu n ưng thấy bạn tôi quay lại lấy tay
ngoắ lén tô t ì tô ũng lủi thủ t eo sau. Đ được
và đỗ đường đến nơi trẻ con cùng người lớn tụ họp
đông đảo. Tôi chợt hiểu: hôm nay là ngày khai
trường và nơi tôi đang bướ đến chính là sân rộng
của ngôi trường nào đó. C en g ữa đám đông người
cha của bạn tô sau k đã g t n o ắn vào lớp
rồi quay lại thấy hắn òn đang trò uyện với tôi,
mới hỏi tôi rằng: “Còn mầy, muốn đ ọ k ông?” Tô
rụt rè khẽ đáp: “Dạ muốn.” Tức thì người cha của
bạn tôi lại quay vào ghi thêm tên tôi cùng học một
lớp với bạn tô . Năm ấy chúng tôi cùng học lớp nhì.
72
Bạn tôi vui mừng lắm, là vì mỗi bữa cắp sá đến
trường ó tô ùng đ ùng về. Từ đó bạn tôi chia xẻ
cho tôi tập vở, giấy bút, quần áo và tôi bắt đầu được
cha mẹ của bạn tôi xem như con trong nhà vậy. Duy
trừ anh của bạn tô lú nào ũng ó gương mặt lạnh
lùng đáng sợ. Một buổi chiều k úng tô đ ọc về
ngang đầu chợ Bà Chiểu, bạn tôi dặn tô đợi hắn vào
trong chợ mua kẹo. Tô đang đứng vân vê chiếc
chong chóng trên tay, bỗng ó đứa du côn to lớn
hơn tôi đến giật trên tay tôi chiếc chong chóng ấy.
Giằng co nhau một lúc, tôi yếu sức hơn nên hắn giật
được rồi ù chạy. Tô đứng mếu máo nước mắt rưng
rưng nhìn theo hắn. Thành thật mà nói cái tâm
trạng của tôi lúc ấy, không phải tôi tiế gì món đồ
chơi, song tôi nghĩ vì đó là tặng vật quí báu của bạn
tôi vừa cho tôi khi sáng, nên tôi phải trả lời làm sao
với bạn tôi khi bị hỏ đến. Bất ngờ khi hắn nọ chạy
chưa quá mươi bước thì có người dừng xe đạp lại,
một tay tóm cổ hắn, tay kia giáng xuống hắn một cái
đấm lên lưng. Tôi thấy hắn đau đớn và khóc lung
lắm. Còn người nọ đem á ong óng lại trả tôi,
chính là người anh của bạn tôi. Anh hỏi tôi một câu
thật lãn đạm: “T ằng P u đâu?” Rồi không cần
nghe tôi kịp đáp an ỡ l n xe đạp p óng đ . Đ m
ấy tôi nằm không ngủ được và thút thít khóc. Còn
bạn tôi bên cạn đã ngủ một cách vô tư. Người anh
của bạn tô đến bên giường hỏi tôi rằng: “Cớ sao mà
k ó ?” K ấy tô ng ĩ về chuyện xảy ra hồi chiều,
thà rằng tôi mất món đồ chơi còn hơn là nhìn thấy
người anh của bạn tô đán t ằng bé ăn ướp ấy một
á quá vũ p u. Cá ảnh ấy gây trong trí não
ngây thơ của tôi một ấn tượng ã ùng. Ng ĩ vậy
nhưng tôi nào biết nói gì. Người anh của bạn tô đợi
NH 73
lâu k ông ng e tô đáp mới nói rằng: “Hễ bị thằng
nào ăn ếp thì nói cho anh biết, anh sẽ trừng trị nó,
ng e ôn?” Sau k ng e tô ‘dạ’ một tiếng khẽ, anh
của bạn tôi lạ nó : “T ô ngủ đ .” Rồi rời khỏi giường
tôi. Thấm thoắt đã ơn hai năm tôi ở nhà bạn tôi,
o đến khi tôi cùng bạn tô t đỗ bằng tiểu học, thì
bất ngờ một chuyện xảy ra làm cho chúng tôi chia
lìa nhau. Tôi không còn nhớ vì lý do gì mà cả gia
đìn bạn tôi dời chỗ ở và tô ũng k ông b ết thuở
ấy g a đìn ủa bạn tôi di chuyển đến đâu. Tô ỉ
thấy người ta lo chất tủ niễn, bàn ghế, giường, ván,
lên ba cỗ xe song mã. Tôi phụ giúp bạn tôi công việc
này mà lòng buồn kể xiết. Tô ũng k ông ểu cớ
sao khi cả g a đìn bạn tôi, nhất là bạn tô năn nỉ
tô ùng đ t eo ọ, mà tôi chối từ k ăng k ăng o
đàn . Tô ứ lắ đầu mà nước mắt tuôi rơi. Bạn tôi
ũng k ó . Tô bàng oàng đứng bên lề đường nhìn
về một phía, thấy ba cỗ xe ngựa đ xa dần, xa dần.
Nơi thùng sau của cỗ xe cuối cùng, bạn tôi viết mấy
chữ ‘ ẹn ngày gặp lạ ’ bằng phấn viết bảng. Tôi thấy
qua màng nước mắt bạn tôi ngồi ngất nghểu trên cỗ
xe này quay về phía tôi. Tôi thấy bàn tay bé nhỏ của
bạn tôi luôn luôn ngoắt tôi, cùng với hàng chữ viết
rung động, xóa nhòa, biến mất, rồi lại hiện ra từng
chập theo những giọt nước mắt của tôi rơi xuống.
Đoàn xe đã k uất cùng với hình dáng của bạn tôi.
Tôi ngồi gục xuống lề đường, tay vân vê tấm giấy bạc
năm đồng mà người anh của bạn tô đã dú vào tú
áo tô k g a đìn ọ sắp sửa l n đường. Bao nhiêu
hình ản m đẹp trong hơn hai năm tôi ẩn náu dưới
má g a đìn đó lần lượt hiện ra trong trí não tôi, lúc
ấy và ngay k tô đang v ết mấy hàng này. Anh
Dũng an P u bây g ờ á an đang ở đâu tô
74
không rõ, cả mười mấy năm qua tô ũng k ông b ết
gì về các anh. Tôi chỉ hy vọng mong manh rằng nếu
có dịp gì á an xem được mấy dòng bút mực này,
tôi xin gử đến các anh lòng tri ơn nồng hậu của tôi.
G a đìn á bá oàn toàn tốt, chỉ vì tôi thiếu
phướ mà k ông được sống gần.
Từ ngày g a đìn bạn tô đ rồi, tôi chắ là đ xa lắm,
là vì từ dạo đó tô k ông ề được gặp lại bạn tôi. Đời
tôi lại bơ vơ như con chim non rớt ra ngoài tổ. Tôi lại
tiếp tục cuộc sống lang t ang ngoà đường phố vớ lũ
trẻ đó ng èo tối ngủ ở lăng ở đìn ở chợ, bất luận
nơi nào cũng có thể đán một giấ được. Tôi làm
quen với những bà bán bánh những ông phu xe; ai
rủ tô đ đâu tô ũng t uận. Thành thử thỉnh
thoảng tôi ở nhà người này, lạ đô k tô đến nhà
người nọ. Có ngườ đem tô l n Hố Môn được nuôi
cơm vài bữa, tôi lại trốn đ . Lại có người mang tôi
đến Lộc Ninh, cưa cây đẳn gỗ được nửa tháng, rồi tôi
ũng bỏ cuộc. Thật là một cuộc sống bệ rạc chán
chường từ tuổi còn trứng nước. Dần dà cứ ngày sống
nơi xó chợ đ m ngủ miễu hoang, bữa no, bữa đó
hoàn cảnh làm tôi càng buồn chán. Tôi nảy sinh ý
định rời xa tất cả mọi người, tìm rừng núi hoang vu
ẩn dật. Tôi mơ đến cuộ đời của các bậc tiên thánh
thoát tục mà tôi từng nghe tổ mẫu tôi kể lại. Rời thủ
đô một buổi bình minh, tôi cứ nhắm về chỗ làng mạc
xa xôi vắng vẻ mà đ . Lại một lần nữa làm cuộc hành
trình, lần này càng xa chốn thị thành càng tốt. Tôi
không còn nhớ đã lang t ang n ư thế trong bao lâu,
lại hơn một lần hành khất của bá tánh từ thiện dọc
đường mà sống. Một đ m trăng tô đến nơi mà mãi
mườ năm sau trong dịp rong chơi với Minh Thiếu
NH 75
tôi mới biết địa danh của nó. Đó là dẫy núi Trường
Phi ở Nước Ngọt (tỉnh Bà Rịa). Khi tôi nhìn thấy biển
thì trờ đã ều. Một bên là rừng núi không cao lắm
nhưng rất âm u. Tôi rẽ vào chốn âm u đó. T ếng
sóng biển càng lúc càng nghe xa ở phía sau tôi. Tôi
đ từ dưới ánh nắng ban chiều o đến khi lạc giữa
án trăng sáng lú nào k ông b ết. Vì mải mê bước
o đến lúc giật mình nghe tiếng côn trùng âm ỉ ở
khắp mọi nơi, ngẩng l n đã t ấy mình giữa rừng cây
cỏ um tùm g ó trăng lay động. Tô đ n ư một hồn
ma. Nhưng tôi chẳng cần là vì tô ng ĩ: loà người có
thể đâm g ết nhau, chớ ma mị thì có hạ a đô k ở
âm phủ họ buồn vì ô độc muốn tìm người làm quen
thì việc gì mình sợ. Tôi lại càng muốn gặp những
vong hồn ô độ đó để làm bạn lắm! Tôi cứ lầm lũ
tìm lối lên núi. Cây càng lúc càng cao, càng to lớn,
tàn lá rợp cả án trăng rễ cây nổ vòng tr n đất. Tôi
chui qua những bóng tối mà thỉnh thoảng án trăng
cắt xén đây đó. Tô tìm được lối mòn, dốc càng lúc
àng ao. K tô đến chùa Ngọc Tuyền trờ đã nửa
đ m trăng sáng vằng vặc, bốn bề tĩn mị vũ trụ
như ngưng đọng lại chỉ trừ tôi và chiế bóng đang í
oáy đ tới. Các cửa ùa đều đóng kín. Tô ngồi tựa
gốc cây cạnh hiên chùa mà nghỉ, mệt mỏi ngủ quên
lúc nào không hay. Khi tiếng chuông chùa làm tôi
thức giấc, trờ đã gần sáng. Bừng mắt ra tôi thấy một
vị đạo sĩ râu tó bạc phơ tay cầm tràng hạt đứng yên
lặng nhìn tôi, tà áo màu chàm rủ xuống không lay
động. Tôi cả mừng, yên trí chắ mìn đang gặp tiên
ông, liền lật đật quì xuống lạy và nó : “Con x n t ầy
thương.” Vị đạo sĩ đỡ tôi dậy, dắt tôi vào chỗ lễ Phật.
Tôi thoáng thấy trong ùa toàn là n ô đủ hạng từ
mười tám hai mươi đến năm sáu mươi tuổi. Tôi
76
đang ngơ ngác thì vị đạo sĩ ền từ bảo: “Con làm lễ
Phật đ .” Tô ẳng hiểu gì, song cứ quì xuống nhắm
hướng để tượng Đức Quan Thế Âm mà lạy. Sáng
ngày đó tô được bữa cháo lạt. Song rồi vị đạo sĩ mới
ân cần hỏi han tôi. Tôi liền đem uộ đời thơ ấu
cùng ý nguyện hiện tại của tôi nói với ông. Vị đạo sĩ
tỏ ra ân cần tôi lắm và có vẻ thương tôi. Ông hỏi:
“Vậy con muốn theo thầy tu luyện ăng?” Nghe nói
còn gì mừng hơn, tôi lật đật đáp: “T ầy thương con
thì xin chỉ dạy on.” Ông nó n ư cởi chút tâm sự
vớ tô : “T ầy xa lánh cuộ đời ô trọc từ bé. Thầy có
đứa cháu gái tu hành tại chùa này, nay thầy ghé
qua t ăm nó trong và ngày rồi trở về nú .” Sau đó
tôi theo vị đạo sĩ đến núi Tà Lơn, ở tận đâu b n g ới
Cao Miên, nương náu cùng ông trong căn chòi
hoang phế một mái che sương phía ngoài hố đá tối
tăm. Ban đ m nằm trên rơm lót mà ngủ, ban ngày vị
đạo sĩ dẫn tô đạp rừng đ đến xóm làng xa xô để
khất thực. Nhiều khi chỉ ó năm ba quả chuối, một
trái dưa gang, ông chia tôi một nửa đủ để ăn trong
ngày. Rảnh rang thì ông dạy tôi tu luyện. Đầu tiên
ông dạy tôi ngồ o đúng á . Tô tập ngồi tham
thiền nhập địn . Ông đạo sĩ nó : “Đây là g a đoạn
đầu của phép tu luyện. Con phả tĩn tâm lắng bỏ
hết thảy cặn bã của tư tưởng để sú tí đầy dư ý
thiện, dưỡng nuôi thánh cốc của linh hồn on.” Có
thể nói tôi rất chiều chuộng ông và rất ngoan ngoãn
nghe mọ đ ều ông chỉ dạy mong sao sớm được tiên
óa. Ông nó : “Con ãy n ắm mắt hình dung một
vòng khuyên lớn trước mặt con. Hình khuyên ấy xa
dần xa dần nhỏ dần nhỏ dần cho tới vô tận, cho tới
chừng con thấy một đ ểm hào quang phát ra từ nơi
vô tận đó. G a đoạn đầu này phải tốn nhiều công
NH 77
phu. Thành công ở g a đoạn một thì tai con sẽ nghe
xa, mắt không mở mà thấy ngoài ngàn dặm, trí tuệ
thông suốt quá khứ vị la .” Tô ả mừng. Ông đọc
một đoạn kinh Phạm Võng rồi cắt ng ĩa: “N ết Bàn
không ở đâu xa ín ngay trong tâm on. Con
muốn tìm Niết Bàn, thường ngày on đ qua đ lại
nơi Niết Bàn mà con chẳng biết.” Tô y t eo lời chỉ
giáo của ông luyện được một t áng. Tô đã bắt đầu
cảm thấy tâm hồn thật thơ thới, trí não mẫn nhuệ,
mặc dù ngày chỉ ăn dưa ăn sắn nhưng không thấy
chút nào mỏi mệt. Một hôm ông ngồi nơi gốc cây
trước chòi vuốt râu bảo tôi rằng: “Ngày nay t ầy bắt
đầu dạy con Chuẩn Đề Đại Pháp là phép tu luyện
nếu đạt thành con có thể kêu mây hóa gió gọ được
hùm beo sai khiến quỉ thần phải sợ.” Tô bắt đầu
luyện Chuẩn Đề. Nhưng tôi thấy phép luyện này
mường tượng như thuật thôi miên, liền đem t ắc
mắc hỏi ông. Vị đạo sĩ ườ đáp: “K ông đúng. Vì
đem t ô m n mà sán với Chuẩn Đề k á nào đem
đom đóm sán với mặt trờ đem ạt át để giữa sa
mạc. Phép tu luyện mà on đang ọ đây rất cao.
Con phải tốn công phu mườ năm là ít.” Tô tò mò
muốn biết phép tu luyện ấy ao đến bực nào. Hình
như vị đạo sĩ ểu ý tô . Ông nó : “Đạo càng cao càng
tránh sự lạm dụng. Nhiều khi chịu bỏ mạng sống
chứ không phả đụng đâu ũng đem ra mà dùng.
Tuy vậy thầy hứa nếu có dịp nào sẽ cho con nhìn
thấy.” Mặc ông nói thế, tôi lạ ng ĩ: “Ta muốn tìm
thầy họ t n đạo, mong thành tiên thánh, chứ học
luyện phép sai khiến cọp beo để làm gì?” Ở với ông
được hơn ba tháng, ăn toàn hoa quả, tu luyện ấm a
ấm ớ tô đã chán liền trốn bỏ đ . Sống cảnh nào tôi
ũng án lắm lúc chỉ muốn tự tử. Sau khi rời ông
78
đạo sĩ tô muốn tìm nơi vắng vẻ để tu luyện theo ý
riêng của mình. Nhưng bơ vơ giữa cỏ ây gò đống
hoang vu tôi cảm thấy thật buồn bã, rốt cuộc lại mò
về với cảnh thị thành náo nhiệt.
Vài dòng tuy thô sơ nhưng đã tạm đủ mô tả tuổi thơ
ấu luân lạc của tôi. Còn bao ngậm cay nuốt đắng mà
tôi chẳng muốn kể làm gì. Một là tôi biết trong các
bạn có những người mà tuổi trẻ còn tàn nhẫn gấp
mấy lần như thế n ân s n đã lập lại từ nghìn vạn
năm ó lạ gì đâu. Ha là tô ng ĩ tất cả sự khổ vui
của đời giả tạo này đều là vô lý. Nào như loài chim
hót chíc choéc và người ta khi cười lúc khóc khác gì.
Một cơn xúc động dữ dội nhất của trái tim con người
nào ó ng ĩa gì đâu so với sự vỡ tung của những
t n à trong vũ trụ. Nếu cái gì có thể trường tồn từ
khởi thủy của thờ g an o đến tận cùng của không
g an á gì đó ắc chắn không phải là bút mực, tư
tưởng hay những ông trìn vĩ đại nhất của nhân
loại. Những thứ đó và ngay ả hình hài của con
ngườ đều là ảo ảnh trong một thứ kính vạn oa vĩ
đại. Nếu đập bể kín đ để mong tìm một sự thật nào
đó trước hết nên nhớ rằng ánh sáng của mặt trời
ay muôn vì t n tú ó ngày ũng tắt, thì sự thật
nếu ó ũng ỉ là hư vô. Tôi còn nhớ lời Minh Thiếu
đã nó : “Nếu tr n đời này người ta bỏ bớt những
chuyện vô lý đ t ì xét k ông òn gì để đáng nó
nữa.” K ạ bút để làm công việc nhảm nhí này, cái
công việc ghi lại vài kỷ niệm vớ vẩn trong tuổi trẻ của
tô để tặng các bạn tô ũng đã nhớ đến lời của
Minh Thiếu. Song ng ĩ nếu cuộc sống đã bắt nguồn
từ những đ ều vô lý, thì tôi chỉ còn một cách duy
nhất là chấp nhận sự vô lý và lấy đó làm ăn bản. Ai
NH 79
đang sống tr n địa cầu này làm những bài tính
trọng lượng mà lại có thể áp dụng định luật vật lý từ
một hành tinh trong thiên hà nào khác bao giờ, ở
àn t n đó b ết đâu mọi vật rơi tự do có thể bay
bổng lên không gian hay di chuyển t eo á đường
cong ngoằn ngoèo? Tô k ông oàn toàn đồng ý với
Minh Thiếu. Vì vậy, vẫn mong mấy dòng kể lể vô lý
này góp chút công việc giảm bớt sự vô vị của đời
sống và cống hiến các bạn ít nhiều ý nhị trong
những lúc phạn hậu trà dư.
Đến đây tuổi thơ ấu của tô đã trải qua nhiều biến
cố. Nhưng chưa có điều gì làm lòng tôi tan nát bằng
cái tin tổ mẫu tôi qua đời. Do sự tình cờ tôi gặp một
người cùng quê. Người ấy kể lại tôi rằng: tổ mẫu tôi
sau nhiều năm t ương nhớ người cháu của bà,
buồn rầu, bệnh hoạn đến phút ố cu ng n m trên
giư ng bà vẫn không ngừng gọi tên tôi. Nghe xong,
tôi chỉ k u được hai tiếng: “Bà ô !” Mấy ngày đ m
liên tiếp tôi nằm trong lùm cây hoang dại cạnh mộ
lăng Tả Quân L Văn Duyệt đó k ông t ết ăn
khát chẳng buồn uống, thoi thóp như cá nước khô.
Dù lý do gì, có lẽ tôi là người tuyệt thực trẻ nhất trên
thế giới, dù không kỷ lục lâu dài! Ý thức về lẽ sinh tử
dường như còn quá trừu tượng đối với tuổi của tôi
thuở ấy, tôi không hề ng ĩ rằng tôi sẽ chết ũng
chẳng mảy may ưu tư về cuộc hành trình trong
tương lai. Chỉ có một đ ều duy nhất là đột nhiên tôi
cảm thấy từ linh hồn đến thực cảnh tôi hoàn toàn cô
đơn. Cảm g á đột n n đó gây trong tô n ềm đau
xót trào lòng. Dưới bầu trờ trăng mờ sao lạt về
khuya, tôi chợt nghêu ngao những âm vận thành
bốn âu a đ ếu:
80
“Ôi mến tiếc! Ôi sầu! Ôi khổ!
Ôi đớn đau! Ôi nhớ! Ôi thương!
Ôi người! Ôi cảnh! Đoạn trường!
Ôi mây! Ôi gió! Ôi sương! Ngỡ ngàng!”
Không viết bằng bút mực, có thể nó đó là n ững vần
thơ sớm nhất mà tôi còn nhớ. Ngày tháng trôi qua
tôi thường ngâm nga như thế và chỉ bấy nhiêu thôi
mỗi khi tôi nhớ tổ mẫu của tôi và cảm thấy buồn.
Mô t trưa m a he b ng dưng tôi co y nghi muốn tr
về nha ông ngoa i của tôi. Th i gian khi tôi đo thỉnh
thoa ng co những ngư i thân thuô c từ tha nh phố Go
Công lên Saigon, nhân di p t ăm v ếng ông ngoa i tôi.
Ho thư ng mang đến tôi va i l i nhắn ho i của Ông Ba
Cố Tư cu a tôi về đứa cha u la c loa i cu a ông ba , với
mô t chu t xo t thương, mô t chu t qu tra tô mă c
nhiên nhâ n sự ba o bo c của mô t ba ngoa i tre con,
mô t cha u dâu m riêng Ba Cố Tư tôi rất không ưa
thi ch. Sự viê c ấy cu ng đa go p chu t ph n va o ly do
tô đa r i kho i ông ngoa i của tôi. Thâ t ra, kha c với
cha tôi, ông ngoa i tôi rất hiền từ. Đo ch ng pha i l
bến ca ng tr i êm biển lă ng d trong chốc la t qua
tuổi thơ ấu be o bo t của tôi hay sao!
Khi bước va o pho ng kha ch quen thuô c, bất ng tôi
nh n thấy mô t ngư đa n ông mă c bô đồ ba ba ma u
cha m theo kiểu nông dân, to râu đen râ m đang tro
chuyê n với ông ngoa i cu a tôi. Tô đứng khựng,
miê ng ấp u ng, chỉ ớ được mô t tiếng nho : “Ba-a-
a...!” Ông l ếc tôi mô t ca i, chỉ mi m cư i, v n tiếp tu c
tro chuyê n với ông ngoa i tôi. C n tôi ngây thơ ngh
NH 81
th m: ‘đa nhiều l n trốn thoa t, ta i sao cha m nh lại
t m được m nh đây ả?!’
Nga y ôm sau a tô đa hớt to c, ca o râu mă c tây
phu c, d n tô đ ăn trưa nơi phố chợ Ba Chiểu. Rồi
tu n l sau đo a tô đem tô va đứa em ga i, m tôi
đến nơi cư ngu cu a me tôi Tân Định x n được d n
theo, c ng lên xe ha nh kha đến Tây Ninh. Cha tôi
đa được m i la m th y gia o da y ho c trư ng Đa o Đ c
Ho c Đ ờng trong To a Tha n Cao Đa i va được cung
cấp ch . Không bao lâu khi chiến tran Đông
Dương vừa chấm dứt a tô đem em ga i của tôi v
g a đ nh sau của ông định cư Kha nh Hưng, tỉnh
So Trăng t ếp tu c nghề gia o ho c. Co n tôi mô t m nh
tr la i Ba Chiểu la ch quen thuô c với tôi mấy năm
trướ đo .
Tôi nương náu đó đây, vác gạo, bửa củi, làm bất cứ
việ gì để có chén cơm. Tuy tôi cũng còn lại chút ít
thì giờ tiếp tục cắp sá đến trường bắt chước ho c
tro làm cái việc của một thư sinh trong trắng. ơn
cha tôi trong khoảng thờ g an đo g i cho tôi ch t
ngân lư ng ă ng th ng nh đo để tra ho c ph qua
những lớp trung ho c(1). Nhưng một nỗi buồn chán
mênh mông vô cớ ngày càng xâm chiếm linh hồn
tôi. Tôi cứ ng ĩ vẩn vơ đời tôi vốn đã ư hỏng từ bé,
bắt đầu hư hỏng từ thuở tôi lên tám tuổi, từ ngày tôi
bỏ xóm qu ra đ ùng lú với trí khôn tôi chớm nở
mà tôi không hề được bàn tay gương mẫu nào uốn
nắn theo hướng lên tốt đẹp. Năm mười bảy tuổi, tôi
__________________________ (1) Trư ng Trung Ho c Chu V n An không lấy ho c ph v l
trư ng công lâ p
82
bước chân vào trường đại học. Nhưng có thể nói
rằng từ những năm trướ đó g á bút n ện g ăng bụi
rơi trên sách, họ đường là nơi tôi chẳng buồn ghé
mắt. Một mớ văn ương xằng nhảm, vớ vẩn vài lý
thuyết toán pháp, ít quyển luật lệ, tổng cộng tất cả
sự hiểu biết của loài người trên thế giới nào có gì
đâu để tô t í t ú k đờ tô đã mất hết niềm vui
từ bé. Vì lẽ đó trong n ững lúc buồn chán tôi
thường quăng ết sách vở, gác bỏ họ đường, lang
t ang đó đây bất cứ nơi nào mà những chuyến xe
hàng hay xe lửa có thể mang tô đến, từ cao nguyên
xuống đồng bằng, từ thành phố đến rừng núi, dù tận
chân mây cuối trời. Khi chiếc xe lửa bắt đầu lăn
bánh, từ một nơi nào đó tôi lao ra, đu lên những bậc
thang vào trong một toa tàu, là tôi khởi sự một
chuyến đ . Rồi suốt dọ đường tôi lẫn khuất giữa
những đám àn k á đông đảo hoặc leo lên mui
tàu để tránh né các nhân viên xét vé. Nằm trên mui
tàu ngắm trăng đ m tr n n ững cánh rừng vô tận
ũng rất lạc thú. Nhưng mà, cũng có thể bị bể đầu
nát thây khi xe lửa chạy qua những chiếc cầu sắt có
những thành ngang thấp sát trên mui, nếu không
coi chừng cẩn thận, nhất là trong đ m tối. Tôi không
biết ngoài tôi ra còn ai có kinh nghiệm này hay
không. Nếu có, chắc chắn ngườ đó p ải chết hụt ít
nhất một lần, oă đa tr tha nh ca t bu i cu ng không
chừng. Ngoài ra, tôi không tránh khỏi ngủ bờ ngủ
bụi nhiều p en và ũng k ông p ải lúc nào cái cách
đ u ủa tôi trên những chuyến xe đều được
thuận lợi. Có một lần ở nhà ga Tuy Hòa nếu tôi
không may mắn gặp bác Hoạt qua sự tình cờ và
đượ ông g úp đỡ để trở lại Saigon có lẽ tô đã p ải
đó k át k ổ sở, chưa kể bỏ cả kỳ thi lục cá nguyệt ở
NH 83
nhà trường. Nhưng mà, cái thói giang hồ trẻ on đó
đã từ lâu trở thành cố tật của tôi. Tôi bắt đầu quen
biết đủ thứ hạng người, từ người Hời, người Thượng
ở những miền thảo dã o đến nam nữ Rợ, Mọi
trong rừng nú trong đó ngẫu nhiên tôi nhận diện
được một thiếu phụ tài hoa, là con gái của bác Hoạt,
vị ân nhân mà tôi gặp gỡ trước kia. Tuy rằng tôi
không bao giờ biết những gì ở ngoài cuối chân trời,
nhưng qua những tiếp xúc với người hay cảnh vật do
tình cờ hoặc ngẫu nhiên tôi cảm thấy địa cầu quanh
quẩn thật quá nhỏ. Ng ĩ lạ đến lúc bấy giờ sự rong
chơi của tuổi trẻ k ông ó gì đáng kể, nhưng điều
quan trọng là sinh hoạt á n ân tô đã bắt đầu thay
đổi quá sớm mà tôi không hay biết, hoặc không kịp
để ý đến. Tôi chỉ biết được sau này khi tâm hồn tôi
khởi sự bị gặm nhấm bởi vài hối tiế đầu tiên. Tuy
rằng lú đó tô ưa ý thứ được, hoặc chưa mảy
may lo âu về sự sống hay chết, nhưng trải qua
những cảnh tử biệt sinh ly và những hình ảnh chiến
tran đã n đậm trong trí não của tôi từ bé tô đã
mường tượng sự phù du, vô lý của kiếp làm người.
Cộng thêm quan niệm địa cầu nhỏ hẹp trong vũ trụ
vô b n mà tô k ông được biết hoặ k ông được ai
chỉ dẫn on đường nào mà tôi sẽ dấn thân, cho nên
tôi muốn sống một á oàn toàn đầy đủ, dù ở
tuổi còn trứng nước. Vì vậy, tôi tập uống rượu. Thật
ra đối với tôi lúc bấy giờ chẳng cần phải tập gì hết;
tô ng ĩ rượu ũng n ư nước ngọt ũng làm bằng
trá ây ay ngũ ốc, chỉ khác là một thứ thì ngọt,
một thứ thì cay vậy t ô . Tô đã bị say rượu một, hai
lần trong những ngày đầu tiên. Ồ, có hề hấn gì, cái
cảm g á ân đ k ông ạm đất, người như lơ lửng
trên mây, một chút vô tri, một chút mờ mờ ảo ảo chỉ
84
làm tôi thêm thích thú. Vả lại, chẳng phải chính dưới
mái nhà trường mà tôi từng học biết rượu đã tạo nên
những bài thơ lừng danh qua cổ k m văn ọc sử
hay sao? Tôi tập hút thuốc lá, thuốc lào, xi-gà... Tôi
bị nôn ói một, hai lần, nằm bên lề đường lúc giữa
khuya. Ồ, có nhằm nhè gì. Vả lại, chẳng phải thực tế
một hơi thuốc lá dường như làm tinh thần sảng
khoái, khói thuốc lung linh như một bức tranh
thủy mặc sống động hay sao? Như vậy đó kể sao hết
những chuyện quàng xiên của một cậu bé khờ dại,
tuy rằng có người vào tuổi mười bốn, mườ lăm đã
đĩn t n lập địa, hiểu biết thị phi, nhưng không
phải là tôi.
Chính lúc tôi không biết làm gì với ngày tháng thừa
thãi của tuổi vị niên, tôi lạ k ông được lời chỉ giáo
nào của bậc làm cha mẹ là lú trí k ôn tô đang
được khai hóa rộng rãi, xã hộ đang dạy tôi những
vấn đề tiền bạc, tội lỗi và tình yêu. Xã hộ ũng đang
xô đẩy tôi bước qua những nhịp cầu định mệnh, dẫm
lên lộ trình xa lạ nhưng không lấy gì làm tốt đẹp.
Những chuyện về tôi, nói thật ín tô ũng n àm
chán; nếu không vì sự khiển trách của lương tâm
đôi khi bắt buộc tôi tự t ú tô đã k ông bao g ờ
nhắ đến. Nhưng mà, nếu ai còn hứng thú muốn
biê t, hãy xin theo tôi trở lại những nẻo đường mà tôi
đã đ qua. Bắt đầu là một mối tình.
NH 85
Bấy giờ thiếu n n để ý một thiếu nữ, tuổi chừng
mười bốn hay mườ lăm t ường đ tr n on đường
giữa a đồi thông rậm mát, từ phía biệt thự đồ sộ
trước có sân rộng và giàn hoa thiên lý. Thiếu nữ
dong dỏng cao, thường mặ đồ lụa trắng, thân thể
đang độ nẩy nở tó đen rậm phủ lưng. Gương mặt
cô hơi thon, sáng ngần, mắt ó đuô xếch lên lóng
lánh như thuyền ngọc dưới cặp mày đậm xanh thẳng
tắp mũ lớn và ao tr n đô mô mịn màng như đào
tươi. Thiếu nữ bướ đ t ong dong tay ân ũng
màu thạch cao, từ ìn dung đến cử chỉ phảng phất
một vẻ đẹp thanh quí. Cô thường cắp nơi tay vài
quyển sách mỏng. Đối với thiếu niên dường như cậu
đã n ìn t ấy cô trong quá khứ ở đâu đó một lần.
Cậu nhất định làm quen. Một buổi chiều cậu đứng
ẻo người tựa vào thân cây bên lề đường, chân bắt
éo a tay để trong túi quần. Cô giật mình khi
nhìn thấy thiếu n n đô mắt cậu trong sáng, lặng lẽ.
Cậu chào thiếu nữ bằng cái gật đầu nhẹ đoạn nói:
“Tô đang đợ ô!” Cô m lặng bìn tĩn mắt đăm
đăm n ìn thiếu niên. Cặp mắt cô như sao sáng long
lanh tuyệt đẹp xao xuyến nhiều lần bắt gặp và lẩn
trán đô mắt của thiếu niên như ánh ngọc lưu ly
nhưng đầy vẻ khinh bạc. Tuy có lẽ ô ũng tìm được
trong á đ ệu ngông ngang của cậu vài nét khả ái.
Cậu tinh nghịch nhìn thiếu nữ: “Cô o p ép...?” Cô
đỏ mặt: “C o p ép gì ả?” Xung quan rừng thông
tĩn mịch. __“Cô ỉ dạo mát một mìn sao?” Cô k ẽ
gật k ông đáp. Cậu hái một hoa tím trên cỏ, rồi
bướ đến trao cho thiếu nữ. Cô cầm lấy. Cậu nói:
“Hoa ấy đẹp thật nhưng cũng phải thẹn nếu sánh với
bàn tay thiên sứ của ô.” Cô n ìn t ếu niên một
cách êm ái nhưng vẫn làm thinh. __“Sự hiện diện của
86
tôi trong lúc này làm phiền đến tâm hồn y n tĩn
của cô lắm chớ?” T ếu nữ nhìn cậu, rồi lắ đầu trả
lời tự n n: “Trá lại, tôi rất hân hạn .” Cậu lại hỏi:
“Tô t ường thấy cô cắp sá tr n on đường này
đến k u Công G áo?” T ếu nữ sửa lạ má tó đáp:
“N ân dịp nghỉ hè tôi học thêm ký âm pháp tại nhà
người cô của tô .” —“Âm n ạc là thuốc bổ của tâm
hồn.”—“Ông đã để ý đến tôi từ mấy bữa tô đ ọc
nhạc chớ?” —“Có lẽ từ lâu hơn nữa, cô ạ. Ở một nơi
nào đó...” Cô kinh ngạc thốt: “Một nơi nào?”, và
ngước nhìn cậu để chờ giả đáp một đ ều thắc mắc.
Cậu bình thản im lặng g ây lâu đoạn tiếp: “Hôm nay
tôi thật sung sướng.” —“Cá gì làm ông sung
sướng?” —“Là vì tô tìm đượ đ ều tô đã từ lâu mơ
ướ .” —“Mơ ướ ?” Cậu đáp k ẽ bâng quơ: “Đúng.
Mơ ước một tiên nữ.” T ếu nữ n íu đô mày: “Rất
tiếc, tôi không phải là cô gái trong mộng của ông.”
Cậu lấy trong túi áo ra một đ ếu xi-gà đán d m
đốt thuố . “Từ lâu tô đã muốn có dịp gặp ô.” —
“Ông muốn gặp tôi? Ông còn trẻ quá sao hút thuốc
lá?” —“Má tó p ong p ú ủa cô dài xuống khỏi eo
ô đã ắt ngắn đ đô út ả?” —“N ưng tôi chưa
được biết ông?” Cậu mỉm cườ : “Vì lẽ tên tôi không
được ghi trong mấy quyển sử ký của ô!” Cô nó k ẽ:
“X n ông bớt kiêu hãnh với một thiếu nữ.” Cậu làm
thinh, hơi cúi đầu như tự hối. Xong cậu ngẩng lên
nó : “Tô k ông ó t n ũng k ông ó ọ.” T ếu nữ
mở to đô mắt trong ngân nhìn cậu đoạn nó : “T ì
ra, ông là người tiền sử!” __ “Cô...!” Cậu chợt thốt,
xong ngập ngừng tiếp: “Từ ngày tô đơn độc dấn thân
trên bướ đường vô định của r ng tô tô đã trả cái
NH 87
tên và họ lại cho những ngườ đã s n ra tô n ưng
không nhìn tôi.” Cô bỏ khẽ: “Đáng buồn!” Đoạn
tiếp: “Vậy tôi tặng ông một cái họ. Ông nhận k ông?”
– “Bất cứ cái gì cô tặng tô đều làm tôi rất sung
sướng! Vậy là họ gì hả?” __ “Tô đang suy ng ĩ.” Cô
làm thinh giây lâu hỏ : “Ông ở Đa Lạt?” __ “K ông.” __ “Ông là ngườ Sa gon?” __ “K ông.” __ “Vậy từ đâu
đến?” __ “Tô nào b ết từ đâu đến và một trăm năm
sau tô ũng nào b ết đ về đâu! C ỉ biết tô là đứa tứ
chiếng thương hồ bốn phương trờ đất đâu ũng là
n à.” Một đóa oa bỗng nở tr n đô mô x n xắn
của nàng, thiếu nữ mỉm cười thoáng qua. Xong cô
nhỏ nhẻ nó : “Bây g ờ tô đã b ết tôi tặng ông họ gì
rồi. Họ Lão nha! Dòng dõi của Lão Đam lấy thiên
nhiên làm triết lý của đời sống.” Cậu nó : “Cám ơn!
Từ đây suốt đời và bất cứ nơi nào tôi sẽ luôn luôn
nhớ lời cô vừa tặng.” Xong ậu tiếp: “Tô dự định
một cuộc du lịch, sẽ t ăm v ếng tất cả thành phố dọc
t eo đường xe lửa g é Đà Nẵng viếng t ăm g a
đìn ủa một ân nhân, rồi tiếp tục, lưu lại ở Huế
khoảng mười ngày, dạo chơi Hà Nội chừng nửa
tháng, thả thuyền qua vịnh Hạ Long...” —“T ế ông
nên thực hiện chương trình khá hấp dẫn đó òn ơn
là ở đây nó uyện nhảm với một ô gá . Ông òn đ
học chớ?” —“C ỉ thỉnh thoảng thôi. Bây giờ tô ũng
đang ng ỉ hè như cô.” Cậu nhìn xuống đô g ầy của
cô, bằng giọng m á nó : “C ân ô x n đẹp quá, cô
có thể cổi giầy ra o tô xem bàn ân ô tí đ .”
Thiếu nữ đột ngột e thẹn nhưng giữ giọng thản
n n đáp: “Ông táo bạo thật. Nhưng tôi cũng muốn
chiều ý ông.” T ếu nữ lột bớt một chiếc giầy đoạn
hơi nhấc bàn chân trắng mịn như cánh sen lên. Cậu
ngắm nghía bàn chân xinh xắn ấy, rồ an đảm nhìn
88
thẳng vào đô mắt long lanh như muôn ngàn ánh
sao của thiếu nữ nó : “Cá mấy tuần lễ trước, mùa
thi vữa vừa chấm dứt, họ đường vẫn còn nhộp nhịp,
rả rá đó đây n ững tiệc hội mừng vui. Khi ô đang
kéo vĩ ầm dự cuộc hòa tấu ở trường Gia Long
Saigon, cô có liếc ra ngoài phía cánh cửa phòng, nơi
hành lang lúc ấy tình cờ tô đang dừng chân nhìn
vào... Cô ngồi ở ghế thứ ba àng đầu. Hôm ấy là
bữa chiều thứ sáu. Cô còn nhớ chớ?” —“Tô ỉ nhớ
mang máng.” —“Tô ng ĩ: sau đó tô sẽ làm một
cuộc du lịch mang theo hình bóng của ô đờ đời
trong trí nhớ, nào ngờ trên bước ngao du lại còn gặp
đây. Hôm nay dung n an ủa cô cực kỳ diễm tuyệt
dưới bầu trời xanh biế .” Cậu liếc mắt theo cánh
chim bay trên cành thông, rồi nhìn vào mặt thiếu
nữ. Cô thẹn: “Ông quá k en tặng. Tô ng ĩ tô k ông
đẹp đến như thế.” —“Tô ao ướ đượ quen ô...” —
“X n ông o p ép tô đ . Đ ều đó k ó t àn lắm.” —
“Sao?” —“C a mẹ tôi rất nghiêm khắ .” Cậu lật đật
bước chận đường đ của thiếu nữ, nhìn cô bằng cặp
mắt nửa ngạo mạn nửa đam m g ọng cậu nhỏ
nhưng tha thiết: “Cô vộ vàng đ đâu nếu chỉ làm
một cuộc dạo mát. Hãy x n o tô được hân hạnh
đưa cô nửa vòng đồi thông theo con lộ đây. N ááá!”
Rồi cậu xích bên cô, giụ đ . Cô do dự: “K ông được
đâu.” —“Tạ sao?” Cô bỏ lửng: “Bở vì...” —“X n nó .”
—“Có đông ngườ tr n đường này lắm, nếu a đó
thấy tô đ ặp với cậu trai thì thật phiền cho tôi. Cha
mẹ tôi biết được sẽ xỉ vả tôi thậm tệ.” —“T ế mìn đ
theo lối kia xuống phía sau đồi, ở đó vắng vẻ hơn.”
Thiếu nữ suy ng ĩ lắ đầu: “K ông đượ .” —“Tại
sao?” —“Vì vắng người lắm tôi sợ...” T ếu niên vứt
mẩu tàn xi-gà xuống cỏ. Có gì đâu tuổi trẻ muốn
NH 89
làm người lớn đó là lý do ậu tập tành thuốc lá. Cậu
lấy gót giầy dẫm lên xoay nghiến o đ ếu xi-gà tắt
hẳn đoạn nói bâng quơ: “Cô không biết một đ ều là
thiếu nữ nào ũng ần một người bạn trai nơi đó ít
nhất cô trao chút niềm tin dù là niềm tin nhỏ bé.” —
“Tô van ông đừng nói những chuyện đó.” —“Tô
hằng mơ ướ được vinh hạnh dự phần nào trong
niềm tin của một người bạn gá .” Hơi thở dồn dập
làm ngự ô xao động. Cô nó : “Tô ưa đủ mười
lăm tuổi, còn trẻ quá biết làm sao!” —“Vậy sao cô lại
không cần một người bạn tra để đượ ăm nom
săn só ?” Cậu nói và nắm tay thiếu nữ. Cô cố gắng
gỡ ra thì cậu càng nắm chặt. Cô rên rỉ: “Dù t ế nào
tô ũng k ông làm vu lòng ông được. Ông lì lợm!”
Giọng cậu vừa đủ nghe, cương quyết nhưng dịu ngọt:
“Cứ bị tôi nắm giữ như thế này thì cô càng nhục nhã
hơn. Xin đừng từ chố n ááá.” T ếng ‘n á’ ủa cậu
kéo dài thật êm ái khiến tim cô xao xuyến. Cô thỏ
thẻ: “Vâng. Tô dạo mát với ông. Nhưng... ông buông
tay tôi ra chớ.” —“Sợ cô biến mất!” Cô nửa muốn
cười lại thôi. Cậu buông tay thiếu nữ đoạn bước. Cô
ngần ngạ đ b n ạnh, trộm liếc người bạn đồng
hành một cách khó chịu. “Ông t ật lì lợm!” Cậu nói:
“Làn da mát mẻ của cô cho tôi cảm giác thật êm ái,
x n ô o p ép tô được sung sướng nắm bàn tay cô
một lần nữa n á.” Lần này cô không từ chối mà chỉ
nói khẽ: “Ông t ật lì lợm... Dù gì tô ũng ó út
cảm tình với ông, không hiểu sao!” —“Cảm tình với
tô ?” —“Ông k ông muốn tôi có cảm tình với ông
sao?” Cậu lắ đầu: “Tô ẳng cần cảm tình, cô ạ.” —
“Ủa? Chớ ông cần gì?” —“Tô ỉ cần tìn y u.” T ếu
nữ bối rối, má ửng hồng vì thẹn. “N ưng tôi còn trẻ
quá.” —“Trẻ t ì sao?” —“Ông... ông ãy buông tay
90
tôi ra, có người sắp đ đến.” Cô ậu đ dạo bên dãy
rừng t ông o đến khi chim bắt đầu kêu mấy tiếng
hoàng hôn. Khi sắp sửa chia tay, cậu nó : “Cô ó t ể
cho biết địa chỉ để thỉnh thoảng tô g é t ăm?” —
“Ông k ông n n đến n à tô .” —“Tạ sao?” —“C a
mẹ tôi không bao giờ bằng lòng tôi tiếp một bạn
tra .” —“T ật lạ lùng! T ô được. Xin hẹn chiều mai
ũng tại lố này n á.” Cô ngần ngại. Giọng cậu dụ dỗ:
“T uận đ !” Cô t ỏ thẻ: “K ông ắ .” Rồi thiếu nữ rẽ
qua lố mòn đ t eo ngõ tắt l n đồi về biệt thự có
g àn oa t n lý. Cô đã k uất, hoàng hôn xoay
cánh quạt hồng. Và n án trú đào p ơ phất.
Bữa sớm hôm sau, trong gian buồng của biệt thự có
giàn hoa thiên lý, thiếu nữ thức giấc gọi mẹ rồi gọi
chị bếp, không nghe tiếng ai trả lời cả. Trong nhà
không khí vắng lặng. Tiếng gõ cửa càng nhặt. Cô
tung ăn đứng dậy, uốn vai mấy á đoạn bước ra
phòng khách, nhè nhẹ mở hé cánh cửa lớn bên
trong, nhìn qua khe cửa lá sá ngoà n để xem
người lạ nào đến phá giấc ngủ của cô lúc mới tinh
sương. Chợt t m ô đập mạnh. Cô rón rén lùi lại, trở
lên giường nằm vờ như không hay biết chuyện gõ
cửa đó mà ô k ông ngớt hồi hộp. Chốc lâu tiếng gõ
cửa đã ngưng hẳn. Đoán ừng cậu tra đã án nản
bỏ đ ô lạ đến nhìn qua khe cửa. Cậu nào đã đ
o đang ngồi trên bậc thềm, vẫn mái tóc bồng
bềnh, vẫn bộ đô a-ky nút cài kín tận cằm, tay vân
vê chiế mũ gương mặt hiền từ, nhìn quanh quẩn
một vẻ đáng t ương. Tay cô đặt lên nắm khóa cửa,
nửa muốn mở, nửa không. Rồi cô quyết định mở. Cô
lùi lạ đứng nép một bên, lưng tựa vào vách, vô tình
NH 91
nhường lối cho cậu bước vào, mang tất cả gió sương
khắp sông hồ cùng theo. Giữa p òng đặt một bàn gỗ
trắc, hai bên có trường kỷ, thảy đều chạm xà cừ theo
kiểu xưa. Cậu dừng lại, một tay chống lên thành
ghế tay k a để trong túi quần, nhìn thiếu nữ. Dường
như cô hơi xúc động vì sự có mặt đột ngột của cậu
trai, nên vỗi vội quên lửng thân thể ngọc ngà của cô
đang k u gợi dưới làn vải mỏng manh của chiếc rốp
oàng để ngủ. Cậu mỉm cườ đùa ng ịch hỏ : “Bây
giờ tôi phải bướ đến phía cô, hay là cô phải bước lại
p ía tô ?” Cô k e k ẽ đáp: “X n ông đừng đán á
với một người ở thế yếu t ua ông.” Xong ô tự trấn
tỉnh, giọng trở nên thản n n: “Để tô đ gọi mẹ tôi
n á.” Cậu chống chố : “Tô đến đây nào phả để gặp
mẹ ô.” N ưng cô không kịp ng e đã k uất cuối
hành lang. Cậu quan sát g an p òng đồ sộ, bàn,
ghế, tủ đều là đồ xưa, bằng gỗ quí. Vài tấm tranh
Tàu treo trên tường có lẽ đã lâu đờ . Cô đ tìm mẹ
khắp nơi nhưng chẳng thấy đâu. K ông b ết làm
cách nào khác hơn cô lại trở vào phòng khách, lúng
túng tự bào chữa: “Mẹ tôi có lẽ sẽ về đến ngay. Bây
giờ tôi có thể nhờ người nhà tiếp ông n á.” Cậu đ ềm
đạm nó : “K bước qua cửa này tôi sung sướng tự
coi như bạn thân của cô, tôi không muốn bị tiếp đã
như khách.” —“Nhưng...” —“Xin thành thật nó .”
Ánh mắt hiền từ của cậu ìm trong đô mắt mơ
màng của thiếu nữ. Cậu tiếp: “T ô tô đã ểu... Là
vì người ta không thích tiếp tô .” —“K ông... k ông
phải thế. Nhưng tôi đang ở trong nhà một mìn .” Cô
cắn nhẹ môi vì biết mình vừa lỡ một lời nói. Cậu lại
mỉm cườ nó : “Vì vậy cô không biết cư xử với tôi thế
nào, vì cô là thiếu nữ dan g á.” Cô nó k ẽ, giọng
van lơn: “Xin ông bước ra khỏ o. Hôm qua ông đã
92
hẹn tô ...” —“Cô oán g ét tô muốn tống cổ tô đ
thật chớ?” Cậu tha thiết nhìn thiếu nữ. Cô liền nói:
“K ông. K ông p ải thế. Nhưng hôm qua ông đã hẹn
tôi... chiều nay ...” —“Tô t ấy một ngày dài quá. Chỉ
một đ m nằm đợi ngày nay mà tưởng như đã trải
qua mười thế kỷ!” — “Mười thế kỷ!” G ọng cô chợt
cất ao đoạn cô thỏ thẻ tiếp: “N ưng tôi biết làm sao
bây giờ. Làm thế nào để trả lời mẹ tôi nếu bà về đến
ngay lú này.” Cô đâu b ết rằng lú đó đô mắt cô
trong ngân, dưới cái nhìn của người khách nhỏ mới
quen khung ngự ô đang rung động mô ô đang
mấp máy và má ô đang ửng đỏ. Thiếu niên xích lại
một bước sát bên thiếu nữ, tay chỉ trên tường cao,
nó : “Cảnh trong tranh ấy thật tịch mịch, sao chỉ vỏn
vẹn có một gian gác dướ án trăng đơn độc mà
thôi? Hay có thể gọi là Lầu Đãi Nguyệt?” T ếu nữ
xoay lại, ngước nhìn bức tranh theo hướng ngón tay
cậu đoạn đáp k ẽ rằng: “Tô k ông b ết nhiều về
dụng ý của tác giả.” T ếu nữ chưa dứt lời, cậu đã
thừa cơ ôm chặt eo cô trong vòng tay. Cô hoảng hốt
run rẩy, thân thể nóng bừng như lửa. “A-a-a-nh!
An ! Đừng làm thế...” Cô ố ngoảnh mặt để lẩn
tránh, nhưng cậu k ông buông t a đô mô n ư
cánh hồng đào non nớt của cô. Khi môi cậu vừa đè
xuống nụ oa đang é nở hơi ươn ướt hơi man mát
như ngậm sương, khi như căng đầy nhựa sống, khi
mềm mại như khói hơi ngào ngạt hương thơm mật
nhụy, một luồng lâng khoái lạ lùng chưa từng có,
tuyệt vời kỳ diệu, bỗng chấn động cả tâm can, cộng
hưởng vô biên giữa đô t m t ơ trẻ. Cô hơi nhích mặt
xoay đ má ô áp vào má t ếu niên. Giọng cậu êm
á : “An muốn biết t n em?” Cô t ỏ thẻ: “Ngọ Lan.”
Cậu nó : “T n đẹp xứng như người. (Rồi khẽ gọi)
NH 93
Ngọ Lan y u quí!” Cô xú động vì sung sướng, bàn
tay úp nhẹ lên mặt để che giấu hổ thẹn. Rồi cô gỡ
khỏi vòng tay cậu. __“An buông em ra kẻo ba má
em thấy được thì chắ em độn thổ!” Cậu vuốt ve mái
tóc cô và âu yếm nó : “Ngọc Lan, xin em tin rằng anh
không bao giờ muốn đán á với một người ở thế
yếu t ua an . C ín em đã n p ụ được tất cả
hào quang của tuổi trẻ, nhưng em vẫn chưa vừa ý
lắm sao?” Cô n ìn t ếu niên bằng đô mắt long lanh
ưu ái đầy hứa hẹn, nói khẽ: “Dù ng ĩ t ế nào, anh
vẫn tự tin lắm hả, anh lì lợm của em?” Cậu đáp:
“An t n t ế nào ũng ó p út này. Em ó ng ĩ t ế
k ông?” Cô ấp úng: “Em k ông b ết nữa. Đây là lần
đầu t n em...” Cậu nâng cằm cô gái, dìu nhẹ gương
mặt xinh lịch về phía cậu, lạ địn ng ng đến trên
đô mô đang mủm mỉm đỏ tươi, như còn đầm đìa
giọt sữa. Cô đã vỗi vội chống chố : “T ô an đừng...
nữa. Lỡ một lần thì không sao, nhưng... Em cần phải
suy ng ĩ kỹ lưỡng về chuyện vừa xảy ra.” —“C ỉ có
chuyện mìn y u n au.” —“N ưng nó đến với em
bất ngờ quá...” —“Một sự bất ngờ sung sướng!” —
“Em k ông ểu nữa. Em không biết có sung sướng
thật hay không. Anh không thể đứng đây oà được.
Ba má em đ dự lễ ở nhà thờ có lẽ sắp về tớ .” —“An
lấy tư cách đứng đắn nói thật với ba má em rằng anh
đã y u em từ nhiều năm nay.” —“Em ng ĩ âu
chuyện không giản dị và êm thắm ngay đâu. Tốt
hơn, để... thủng thỉn .” Cô rời khỏi tay cậu đ và
bước và thong thả lập lạ : “...Từ nhiều năm...” Rồi cô
đứng lại, xoay nhìn cậu, giọng rất ao: “An nó dó
vừa vừa vậy, anh lì lợm!” Cậu liền bào chữa: “An đã
mơ ước em từ những thuở anh còn nơi miền đồng
quê ruộng rẫy.” —“Hôm qua em đã nó : em k ông
94
phải là người trong mộng của an đâu.” Cậu im lặng
g ây lâu đoạn nói khẽ: “Sao ũng được... Nhưng ít
nhất, xin em ban cho anh một diễm p ú .” —
“Một...?” —“P ải. Diễm phúc của tìn y u.” Cô ngạc
n n: “N ưng bằng á nào?” —“An sẽ có cách.
Em chớ lo.” Cậu tiến ra phía cửa. Cô bướ t eo. “Sẽ
gặp n au đâu nữa em hở? Trong n à này n á.” —
“K ông. K ông đượ . Để em ng ĩ xem...” —“Hay là
rừng cây ở dướ đồi vậy. Chiều nay em n á.” ‘Em’
tiếng kêu êm ái ngọt lịm như mía lùi đó lần thứ nhất
vang lên dữ dội trong tâm hồn trinh nữ khiến tim cô
xao xuyến. Thiếu nữ mủm mỉm đô mô ợt nhìn
vào ánh mắt cậu đoạn thỏ thẻ: “An lì lợm, em tin
tưởng an !”
Chiều ôm đó ậu ũng đứng ẻo mình tựa vào thân
ây a tay để trong túi quần, chờ ô đến. Cô đoan
trang trong chiếc áo hoa màu tím. Cậu ng ng đầu
xuống, môi cậu chạm nhẹ lên làn da dịu dàng thơm
ngát mùi sữa của thiếu nữ. Cô có cảm giác ngây
ngất. Bấy giờ thiếu nữ mới chợt hiểu: ô đã b ết
yêu... Có tiếng xì xào ở đâu đây trong rừng. Đô mô
họ rời nhau. Cả hai cùng quay về phía tiếng động.
Một làn gió nhẹ bất ngờ làm rung chuyển đám lá
mây óng ánh. Thiếu nữ nhìn dớn dác, thủ thỉ: “Em
sợ...” Cậu đ ềm tĩn : “Sợ gì. Đã ó an .” Cô bất chợt
nhận ra mìn đang đứng trong vòng tay khép chặt
của thiếu niên. Cô ngướ n ìn vào đáy mắt sâu thẳm
của cậu, nói nhỏ: “An đến đây để cám dỗ em.” Cô
cảm thấy lo sợ bâng quơ. Làm sao có thể từ chối,
nhất là giữa một cảnh chiều m đẹp, nếu kẻ nàng
yêu lại muốn ép uổng nàng. Tuy nhiên với tư chất
NH 95
thanh cao, cô không bao giờ hình dung những đ ều
đó và sự lo ng ĩ ỉ thoáng qua. Giọng cậu lại ấm
áp: “An t ật sung sướng vì thấy em tuyệt đẹp.” Cô
chỉ mấy quyển sá nó : “Đáng lẽ em còn học một
giờ nữa, nhưng em đã xin phép cô em về sớm.” Cậu
âu yếm n ìn ô nó : “Một thế kỷ ô đơn không giá
trị bằng g ây p út n ìn n au.” —“An lì lợm, anh
giỏi cám dỗ em lắm.” —“An bị oan thôi. Chính em
t ì ó...” Rồi cậu tiếp: “Bỏ sách vở đây đ em mìn
đến suối phía kia chơi nhá.” Cô thuận. Cô cậu tay
trong tay, len qua những ây t ông đạp l n đám ỏ
gà ùng đ . Cô l ếc nhìn cậu, thấy cậu ũng đang
lén nhìn cô. Thình lình cậu quay lại ôm cô vào lòng.
Cô không chống cự. Những chiếc hôn không còn làm
cô sợ hãi. Trái lại, cô còn mong có những cảm giác
kỳ thú. Cậu nhấc hổng ô l n đặt cô nằm ngửa
xuống đám lá t ông k ô. C ợt cô nhớ lại lời của
thiếu niên xin cô một diễm p ú và đoán được lý do
sự vội vàng của cậu trai. Chưa chắ ô đã ểu cậu
địn làm gì đối vớ ô và ũng ưa chắc cậu đã ó
quyết định gì của riêng cậu, khi cậu cùng nằm xuống
bên cạnh cô. Chưa chắc cậu nói một lời xin nàng
diễm phúc của tình yêu mà cậu đã ểu trọn vẹn ý
ng ĩa đó ở vào tuổi cậu. Họ đều còn thơ dại quá.
Nhưng bản tính thánh khiết của cô khiến cô kinh
hãi, xô mạnh khuông mặt cậu đang ú sát ngực cô.
Giọng cô run rẩy: “T ô an . K ông được. Anh. Anh
không thể làm như vậy đượ .” Mô ậu dừng lại lưng
chừng. Cậu nằm yên lặng. Giây phút trôi qua. Giữa
tiếng gió reo trên cành thông, giọng uyên êm ái bên
tai cậu: “Sao an nóng nảy quá vậy! Trái chín mùi
trái mới ngọt!” Cậu chợt mỉm cười, thốt: “Mùa này
không hái sẽ không có mùa sau, em biết vậy
96
k ông?” Cậu dìu thiếu nữ ngồi dậy, vừa vuốt ve mái
tóc cô nơi ven tai, vừa nó : “Nơi tim anh với tất cả
tình yêu, hãy xin cho anh thú thật một lời trước mặt
Thượng Đế và trước em, Ngọc Lan thân mến an đã
có linh tính từ lúc anh nhìn thấy em lần đầu. Anh
tin tưởng: dù một ngày nào đó xảy ra sự sụp đổ tan
tành của thế giới khiến anh phải bướ ân đ an
ũng k ông t ể nào qu n được hình bóng em.
Thành thật mà nói, anh ít thích làm quen ai, là vì
k quen n au tìn đã t ắm thiết rồi một ngày nào
đó dòng đời cách biệt người mỗi ngả thì thật là buồn.
Dù là những ngày đầu, một buổ t oáng qua ũng
đủ làm anh suốt đời không muốn xa em. Nơi một
gó đường nào đó đã đán dấu ít nhiều kỷ niệm và
tận nơi sâu thẳm trong linh hồn an ũng n một
hình ảnh, một bóng ngườ . An ng ĩ rằng: niềm vui
tuổi trẻ như ảo ảnh phù vân và dễ tàn phai, xin hãy
trao nhau một niềm tin, em nhá. Những gì anh ao
ước về tương lai chỉ rất tầm thường, nơi đó anh
không muốn chia lìa những người thân yêu nhất của
đời anh, những ngườ đó b ết đâu ỉ quen nhau
g ây p út mà t àn vĩn ửu. Em hãy hứa không
tiếc gì vớ an và an ũng t ế đối vớ em đờ đời
kiếp kiếp em n á.” Cô n ỏ nhẻ đáp: “N ân s n
như hạt bụi giữa trận cuồng p ong. X n an đừng
bắt buộc em hứa một lời gì, vì rằng em không bao
giờ có thể. Thượng Đế đã t ương em, dun dủi cho
em gặp gỡ một người xứng đáng làm bạn. Em rất
hân hoan trao anh trọn vẹn cả niềm tin của em. Em
chỉ có thể nói rất thành thật và vỏn vẹn như thế mà
thôi, anh lì lợm ạ.” Cậu vuốt má cô dưới rèm tóc,
n ìn đô mày thẳng tắp rậm xanh trên gương mặt
trắng ngần như bông phấn và đô mô n ư hồng tươi.
NH 97
Cậu nó : “Em đẹp xinh, chỉ thế thôi lờ em ũng đã
đầy đủ lắm.” Cậu chưa dứt lờ ô đã t oát ra k ỏi
vòng tay thiếu niên, bướ đến nhặt sách vở, rồi
thong thả bướ đ tà áo tím thướt tha khuất sau
mấy dẫy thông, về p ía ngô n à đằng xa tr n đỉnh
đồ má ngó đỏ sậm in lên những lớp mây trời màu
đất sét của buổi chiều tối. Ở tuổi còn thơ xanh, cô
cậu quen nhau thật dễ dàng, hẹn hò quá vội vã, mến
n au ũng n an óng. Những g ây p út đâ u tiên
đó ô ậu đã sống với tâm hồn hoàn toàn bay bổng,
không giấu diếm nhau bất cứ đ ều gì về phương diện
tinh thần, niềm vui và sở thích. Tuy cô cậu cảm thấy
say sưa khi gần gũ n au tặng nhau những chiếc
hôn ngây ngất, nhưng dù sao họ còn trẻ dại, từ tâm
hồn đến tư tưởng vẫn hồn nhiên thánh khiết. Nếu có
khi nào cô cậu ng ĩ đến chuyện ái ân, thật là một ý
ng ĩ rất hiếm đối với tuổi bấy giờ của họ. Ý ng ĩ ấy
sẽ bị chóng quên trong khoảnh khắc, nhất là lúc cô
cậu chợt đuổi một cánh bướm rừng, hoặc cùng
chiêm ngưỡng những loài hoa dại...
98
Tiếc thay những ngày tuyệt diệu thật ngắn ngủi. Một
hôm cô cậu dẫn nhau qua những xóm nhà Mọi vùng
Cam Ly Thượng. Họ nghỉ ngơi, ăn uống dưới nắng
trưa giữa rừng hoang, rồi tiếp tục rong chơi dọc bờ
suố o đến trăng l n. N ìn vầng trăng mờ nhạt
chênh chếc trên những mái lá hoang sơ, Ngọc Lan
nó : “Ước gì em có thể sống suốt đời trong cảnh
thanh bình như chốn này.” Cậu nó : “An n ớ lại
những ngày anh còn bé, sáng sớm theo các nông
dân ra ngoài ruộng, người cấy lúa, kẻ tát nước, anh
thì hái rau bắt ố . Đến trưa mọi người nghỉ ngơi dưới
bóng mát của lùm ây ăn xô đậu phọng muối mè,
uống nước hồ ao... Thật là một cảnh thần tiên dưới
thế.” G ọng uyên nhỏ nhẻ: “C ỉ tiế đối vớ em đó là
mộng tưởng mà thôi! Vả lạ ...” —“Vả lại... sao, em
Ngọ Lan?” Cô t ở dài, im lặng giây lâu. Cậu lập lại:
“Ngọ Lan?” —“An Lão an òn n ớ hai câu thơ
NH 99
sau đây trong Cung Oán Ngâm Khúc của Ôn Như
Hầu k ông? ‘Cái quay búng sẵn trên trời, Tờ mờ
nhân ảnh như người đi đêm’ Guồng máy cơ trờ đã
luân động như vậy triền miên; từ một nơi nào đó
nhìn vào, mỗi người trên thế gian như một hình
bóng mập mờ quờ quạng trong đ m tối, có ai thật sự
biết mìn đang làm gì mụ đí gì ở đâu trong vũ
trụ, từ đâu đến đ đâu? Người mù và ngườ đ trong
đ m tố ó k á gì!” —“An t ật bất ngờ! Em Ngọc
Lan, em không những thuộc nhiều cổ thi mà còn
hiểu biết tận tường như thế. Nhưng sao em đem
những đề tà đó ra nó . Hôm nay ó đ ều gì không
làm em vu ?” Cô đổi hướng đứng xoay lưng về phía
cậu, thanh thoảng nó : “An Lão vở kị nào ũng
có hồi kết cục, cuộc mạo hiểm của em trong mấy
tuần qua ũng đến lúc chấm dứt.” Cậu vỗi vội xê một
bướ đến phía sau thiếu nữ: “Em nó vậy là sao?”
Giọng cô thản nhiên thong thả tiếp: “Hãy o em n ư
một ông bạn nào đó gặp gỡ qua đường.” Cậu liền
thốt: “Vậy à... cậu...” Cô ợt quay lại, mặt kề mặt
với cậu: “An gọ em là gì?” —“Lan ông tử, cậu...
Em muốn như vậy mà!” Cô vụt cười một tiếng ngắn
trong trẻo k oe àng răng n ư ngọ đều đặn, âm
thanh vang xa khu rừng t ông tĩn mịch lúc hoàng
hôn. Một cơn trốt thoáng qua làm xiêm y bằng lụa
trắng của ô lay động. Cậu trân trối nhìn cô. Thiếu
nữ bẽn lẽn quay đ đầu hơi cúi xuống, thỏ thẻ: “Em
lạ lắm sao? An xem em là tra ay gá ?” Cậu vội
nó : “K ông... à không... Anh ngạc nhiên vì lần đầu
tiên nghe em cười thành tiếng. Từ đây an sẽ gọi em
như thế để nghe tiếng em cườ .” —“Có lẽ an ng ĩ
em không biết cười phả k ông?” Rồi sắc diện cô trở
n n ng m trang ô nó : “T à từ giã nhau ngay
100
bây giờ để tránh nhiều xót xa hối tiếc về sau.” Cậu
đưa tay lên vuốt ve rèm tóc phong phú, buông thả
nơi lưng của ô và nó : “Sẽ không bao giờ có sự chia
tay giữa cậu và anh, dù kiếp này hay muôn vạn kiếp
về sau.” Cô ậu giỡn đùa dướ án trăng g ữa rừng
thông, chòng ghẹo vài thiếu nữ Thượng đang tắm
giặt bên bờ suối. Cuối cùng, Ngọ Lan nó : “An lì
lợm ũng đã tối rồi, em muốn về nghỉ sớm đ m
nay.” —“Được rồi, cậu muốn gì ũng đượ !” Tr n
đường về, trước khi tạm biệt, thiếu niên cầm tay cô
gá và nó : “Ngày ma ó ội chợ ở thị xã Đa Lạt.
Sáng sớm anh sẽ đến đón ậu đ xem n á.” T ếu
nữ nhìn vào ánh mắt của người bạn trai, môi cô
mủm mỉm nửa muốn cười lại thôi. Cậu giụ : “N ớ
n á.” Cô làm t n k ẽ gật, chợt thoát khỏi vòng
tay của thiếu niên, xiêm y tha thướt đã k uất sau
mấy dẫy thông về p ía ngô n à tr n đỉn đồi.
Sáng hôm sau, sương mù chưa tan hẳn, thiếu niên
đã đứng giữa sân rộng trước biệt thự có giàn hoa
thiên lý. Cậu do dự lâu la, trướ k đủ an đảm để
bước tới trước cửa chính của tòa nhà. Cậu gõ tay
nhẹ lên cửa, chờ đợi giây lâu. Rồi cậu gõ tay mạnh
hơn. Bốn bề im lặng, ngoại trừ tiếng gõ cửa của cậu.
Thờ g an đã lâu bỗng một ngườ đàn ông từ phía
sau n à đ vòng t eo má n bước tớ . Đó là người
làm công, thỉnh thoảng đến săn só vườn rẫy và
trông nom nhà cửa khi vắng chủ nhân. Cậu hỏ : “Cô
Ngọc Lan còn ngủ sao?” Ông đáp: “Cô ấy đã về
Sa gòn.” —“Đ lú nào?” —“Hôm qua.” —“K ông t ể
nào, chiều hôm qua tôi còn gặp cô ấy.” —“Cô đ tối
ôm qua.” —“Còn ba má ủa Ngọ Lan?” —“Cả gia
đìn đã đ tuần lễ trước. Chỉ một mìn Lan Đại nán
NH 101
ở lại. Hình như cô bận học thêm nhạ lý. Đ m qua
cô gọ tô đến đây để dặn dò mọi việc trong ngoài
trướ k ô đ .” Cậu hỏ : “Ngọc Lan có nhắ gì đến
tô k ông?” Ngườ đàn ông t àn t ật đáp: “K ông
ng e ô nó .” Ông t ếp: “Nếu cậu muốn vào n à để
tôi mở cửa o.” Cậu khẽ lắ đầu. Rồi cậu quay đ
miệng lẩm bẩm: tại sao? Cậu lủi thủi lê gót xuống đồi
thông, lòng cảm thấy ngậm ngùi, nhiều câu hỏi âm
thầm không lời giả đáp.
102
Ngo c Lan quy t da y anh l l m
NH 103
CHƯƠNG III
THẦN SẦU BA LƯỢT CẦU XIN
NGỌC LAN QUYẾT DẠY ÔNG LÌ LỢM
Nếu tr n đờ này ó đ ều gì cự đại tối thượng quan
trọng đối với cậu Thần Sầu, hơn cả sự tồn vong của
toàn thể thế giới, hơn cả trời sập đó là tìn y u ủa
cậu đối với Ngọc Lan. Cậu dù chết nhất định không
thể mất cô ấy. Một buổi trưa, khi vài nữ sinh bước ra
khỏi lớp học trễ muộn từ dãy nhà ngói của khu
trường Marie Curie, họ hớn hở mang những tiếng
cười giỡn vui tươi như oanh hót cùng theo. Giữa
đám t ếu nữ đẹp xinh, quần áo hoa màu, tay ôm
cặp sách, có cả Ngọc Lan. Cô với các bạn vừa trò
chuyện vừa thảnh thơi tản bộ theo lố đ lát gạch.
Chợt Ngọc Lan khựng lại, dừng bước. Phía trước cô,
ở cuối lố đ T ần Sầu đang đứng ẻo mình tựa vào
cột đá oa v n dưới bóng mát của giàn cây bông
giấy, từng ùm oa đỏ chen với cành lá xanh um.
Cậu đang ăm ú n ìn ô từ lúc cô xuất hiện nơi
dãy nhà đằng xa. Ngọc Lan xoay lại nói khẽ với các
bạn: “X n á ị về trước. Dường như có ngườ đang
đợ em.” Cá t ếu nữ băng qua sân ỏ, rẽ sang lối
khác. Ngọc Lan thong thả đ đến, rồi dừng lại trước
mặt thiếu niên. Dưới nắng trưa nhan sắc cô sáng
ngời, rạng rỡ đẹp như thiên thần, tuy có vẻ lạnh
như nướ đá. Cậu không biết sau lớp tuyết băng đó
linh hồn cô còn chút hơi ấm nồng như lần đầu tiên
gặp gỡ hay không và cậu cảm thấy chút e dè tự ti. Cô
mặc giýp bông rộng, áo sơ-mi trắng, mang giầy da
104
cao gót, má hơi chạm phấn, môi có chút son và tóc
cài trâm hoa ngọc. Khác hẳn ô gá đơn sơ giản dị ở
miền đồi núi trước kia, cô là thiếu nữ quyền quí, bây
giờ cậu mới nhận thức sự cách biệt giữa cậu và cô.
Song trong khi cậu còn do dự bối rối, Ngọc Lan nhìn
cậu bằng ánh mắt êm ái và gọi khẽ: “An lì lợm!”
Thần Sầu vẫn k ông t ay đổi bộ đ ệu nó : “An đến
đây đã n ều lần tìm kiếm cậu đến nay mới gặp.
Sao cậu ác quá vậy, thình lình biến mất...” Cô mủm
mỉm cười, nhìn cậu, nhưng không đáp. Thần Sầu lại
hỏ : “Hôm nay ậu có giờ gì vậy?” —“Luận lý họ .” —
“Cậu mang quyển sá gì tr n tay đó.” —“Vạn Pháp
Tinh Lý của Mạnh-Đức Tư-Cưu.”(1) —“Sách của cậu
đọc chắc là phả ay.” Ngọc Lan nói, dường như để
có chuyện mà nó : “Từ khi loài người biết cầm que
vạch vài nét trên lá cây tìm cách truyền đạt tư tưởng
cho tới lúc những nhà in tố tân được phát minh,
biết bao muôn tỉ sách vở chồng chất tr n địa cầu,
nhưng những quyển sá đã làm đảo lộn thế giới,
chuyển hẳn hướng đ ủa lịch sử thì
__________________________________
(1) Montesquieu (1689-1755) một triết gia luật pháp, người
Pháp, tác giả De l' esprit des lois
NH 105
đếm k ông đủ tr n đầu ngón của bàn tay. An ng ĩ
có đúng k ông? Em o quyển sách này là một.”
Thiếu n n đứng ngay ngắn nó : “Ngọc Lan, cậu hãy
xê vô trong bóng mát. Nắng trưa ở Saigon thật dễ
sợ!” T ếu nữ xích lại gần cậu. Họ cùng im lặng. Thật
lạ lùng, những ngày xa cách, cặp tra gá đã một lần
thân thiết sao lại có thể thiếu câu chuyện hàn
huyên! Có lẽ cả a đều muốn né tránh những vấn
đề liên quan thân mật giữa nhau. Trong khi Thần
Sầu còn lúng túng, Ngọc Lan khẽ ú đầu, nhỏ nhẻ:
“Sao? An ó uyện gì muốn nói vớ em mà!” Cậu
ấp úng: “À... k ông...” Rồi như chợt nhớ ra đ ều gì,
cậu tiếp: “À tuần rồi anh có ghé trường học của anh,
lấy lại bài thi luận văn uối niên khóa hôm trước
mùa è.” T ần Sầu lấy trong túi ra tờ giấy đã xếp
thẳng thớm làm tư chìa về phía Ngọc Lan và nói:
“Em xem đ . G áo sư Nghiêm Toản đã o an dẫn
đầu cuộc bút chiến!” T ếu nữ nhận tờ giấy để vào
giữa cuốn sá và nó : “An lì lợm, hôm nay em
không có thì giờ rảnh. Nhưng em sẽ xem sau.” Lời cô
vừa dứt, Thần Sầu đã bướ đến một bước, nắm bàn
tay của thiếu nữ đoạn nó : “Ngọc Lan, cậu và anh sẽ
gặp nhau ở đâu nữa?” Cô vỗi vộ đáp: “K ông đươc,
anh lì lợm. Rất nhiều bất tiện cho em. Anh có thể trò
chuyện với em bằng bút mực, nhưng gặp t ì k ông!”
Thiếu niên vẫn nắm chặt bàn tay ô gá năn nỉ: “X n
cậu cho phép anh gặp mỗi tuần ít nhất một lần ở thư
viện n a.” G ọng cô nhỏ nhẻ êm ái nhưng vẫn không
lay chuyển: “An lì lợm hãy hiểu em k ông được
ng ĩa là k ông đượ !” —“Ngọc Lan, sao cậu có thể
quên những lờ mìn đã ẹn ước lúc mới quen
106
n au.” Cô ngắt lờ : “C ín an mới thật dễ quên.
Em đã nó em k ông t ể hẹn ước với anh bất cứ
đ ều gì, vì rằng em không bao giờ có thể. Có lẽ ông
tài xế đang đợi em trước cổng trường. Anh có buông
tay em ra k ông?” T ần Sầu buông tay thiếu nữ và
nó : “X n lỗi cậu.” Cô l ền quay lại dợm đ một bước.
Song cô ngập ngừng dừng lại, lưng quay về phía
thiếu niên, tay cầm quyển sá đầu hơi khẽ cúi,
giọng uyên êm ái trong cơn gió thoảng của trời trưa:
“Anh lì lợm, xin anh tin rằng anh là ngườ đầu tiên
mà em quen biết và em ũng k ông bao g ờ có người
thứ hai. Anh có hiểu k ông?” Rồ k ông đợi cậu
phản ứng, thiếu nữ đã k oan t a bước trên lối mòn
lát gạch hai bên viền oa đ về phía cổng trường.
Một cơn gió nồm lay động mấy chòm hoa giấy đỏ au
tr n đầu thiếu niên, trong khi cậu đứng trông về
hướng thiếu nữ đ dù ô đã k uất ngoài vòng tường.
Cậu có hiểu hay không, nhưng chắc chắn cậu cảm
thấy rất buồn vì Ngọ Lan. Để khuây khỏa, hôm sau
Thần Sầu dẫn vài người bạn đ ơi biển Tân Thành.
Họ quăng xe đạp lên mui xe hàng, từ Sa gon đ đến
Gò Công, rồ đạp xe đạp từ Gò Công qua Tăng Hòa đ
đến Tân Thành. Một bãi cát lẫn bùn vô tận về hướng
nam bắc và thoai thoải như dố đồi cao trải xa mút
tầm mắt về hướng đông trước khi tiếp giáp với mặt
nước nâu sẫm mù khơi lên đến nửa lừng mây. Thật
ra biển Tân Thành chỉ là một cảnh thủy mạc rất đơn
sơ, chỉ là tuổi học sinh thích phiêu lưu. Trên đường
trở về qua Tăng Hòa T ần Sầu nhân dịp g é t ăm
người bạn ũ ở xóm Dương Liễu.
NH 107
Anh Vương, người bạn đã đem ơm gói trong lá
chuối lén nhét vào lùm bụ để cứu cậu sống qua
những ngày cậu vừa trốn khỏi người cha hung bạo.
Chắc các bạn còn nhớ, lùm hoang và bụi rậm đầy
những chuột và rắn, xa cách hẳn loài người, là nơi
khởi sự bướ đầu tiên nhất tr n on đường hoang
đàng ủa cậu. Vương giờ đã t eo a dời nhà về
Tăng Hòa. Từ Chợ Gò đ xe ngựa cà rị à tang độ
một tiếng đồng hồ tr n on đường trả đá xan lởm
chởm gồ ghề về hướng đông qua k ỏi xóm Vạn
Thắng thì tớ Tăng Hòa nửa đường đến biển Tân
Thành. Thị xã tuy nhỏ, nhưng rải rác vài biệt thự đồ
sộ tường vách kiên cố má ngó đỏ au, vòng rào
bằng song sắt. Từ Tăng Hòa t eo đường đất về
hướng bắc khỏi Ruộng Cạn, rồ băng qua án đồng
mênh mông thì tới xóm Gò Me. Bây giờ Vương cao
lớn, lực lưỡng da đen tó ngắn, lồng ngực nở nang
chứa đầy không khí trong sạch của đồng quê. Thấy
Thần Sầu, Vương nhìn chầm hẩm cậu, miệng mím
lại, không nói, mặt lộ vẻ kinh ngạ đến lạn lùng đô
mắt mở to long lanh sáng. Thiếu niên theo lối mòn
của rặng bông đũa ngập ngừng bướ đến phía cổng
sân. Vương đứng đấy. Bỗng anh giơ hai tay ra phía
trước siết chặt hai vai thiếu niên làm cậu đau n ó .
Cậu nhìn bạn, hỏ : “An ó p ải là Vương không?”
Bạn đáp: “Tao tưởng mày đã ết từ ín năm rồ !”
Nước mắt bạn ràn rụa làm cậu ũng t ấy uất nghẹn
nơi cổ k ông nó được lờ gì t m để lấp bớt nụ cười
mếu máo của cậu. Tuy vậy họ đều cảm thấy sung
sướng. Hai người dẫn nhau vào ngôi nhà lá ba gian.
Cha mẹ và các anh chị của Vương đều vui mừng khi
108
thấy lại mặt thiếu n n. Đáng lẽ cậu đã áo từ đ
ngay, nhưng vì sự mời mọc thiết tha của gia đìn
người bạn nên cậu không còn lòng dạ nào dứt khoát
được. Một trong những người bạn theo cậu là Lâm
Đạ Hùng ũng ọc cùng ban toán với cậu, dường
như nóng lòng trở lại Saigon. Hắn nó : “Trong tuần
này Trường C u Văn An đã ết hạn nợp đơn đó!” —
“Vậy thì sao?” — “Tao muốn mày và tao nộp đơn xin
ghi tên vào trường C u Văn An o ó bạn, vì tao
k ông quen a .” Cậu ng ĩ t ầm: thế ũng ay vì
mìn ũng ẳng quen ai trong bọn học trò di cư từ
miền Bắc Tuyến. Rồi cậu hỏ Đạ Hùng: “An nộp
đơn chưa?” Đại Hùng đáp: “C ưa. Sợ trễ họ sẽ
không nhận.” —“C ẳng lẽ không còn trường nào
k á ?” Huỳn Đan P ong là ọ s n ban văn
chương xen lờ : “P ả đó! Tại sao phải nhất định Chu
Văn An?” Đại Hùng lạ nó : “Tao ng ĩ ắc họ sẽ gia
hạn vì còn nhiều đứa đến trễ lắm.” Cậu nó : “N ều
đứa là những ai? Toàn bọn Bắc Kỳ, học trò nhà của
họ! Thôi thì nghỉ ngơi đ m nay. Mai các anh về trước
n á.” Đan P ong ỏ : “Còn mày?” —“Cá an ũng
thấy đó. Cảm tình của họ như vậy tôi làm sao có thể
k oá áo ra đ l ền đượ .” Đại Hùng nó : “N ưng
mày phải lên sớm. Tao chờ mày ở Sà gòn.” Dần da
rồ ũng đến ngày giã biệt, cậu một mình lủi thủi lên
đường. Gặp gỡ vui bao nhiêu thì từ biệt buồn bấy
nhiêu!
Tr n đường tráng nhựa từ Bìn Hòa đến Gò Vấp, hai
bên thôn xóm sầm uất, yên tĩn . Cá Gò Vấp
không xa có một ngõ hẻm vừa đủ chiếc ô-tô ra vào,
tận cùng là cổng lớn và vòng rào quá đầu người, xi-
NH 109
măng song sắt chen lẫn với hoa lá xum xuê nhưng
được cắt dọn sạch sẽ. Phía trong hàng rào vài cây vú
sữa tàn nhánh rợp cao, một ngôi nhà tường vôi mái
ngó ũ kỹ lẩn khuất ít khi nhìn thấy từ ngoài. Trong
ngô n à đó sống một đô vợ chồng hồi hưu, đã lục
tuần, hai cô gái, bà giúp việc và ông tài xế. Cậu
thanh niên con trưởng học nông lâm súc ở Bảo Lộc
nên ít khi có mặt. Ngườ đàn ông ủ nhà, xa gần
biết đến đều gọ là Ông Ha tuy đã tuổi tác nhưng
vẫn vạm vỡ, bướ đ vững chắc, tóc râu chưa thấy đổi
màu. Một buổi trưa cuối tuần dạo phố xong ông trở
về, bước vào nhà tay ôm một nắm vải nhầu nát. Vừa
trông thấy ông, Ngọc Lan liền mủm mỉm cười, nói:
“Từ sáng đến giờ ba xuống Saigon chơi, chỉ mua
được cái nùi giẻ vụn đó ả?” Ông từ tốn nó : “Đồ đạc
của thằng bé đán lộn bỏ rớt dọ đường, ba lượm về
đây.” Ngọc Lan chợt khựng lại, mở to đô mắt nhìn
a trong k ông quăn đống vả đó nơi đại kỷ rồi
buông mình xuống một trong bốn chiếc ghế phô-tơi.
Ông tiếp: “Cậu đó ừng mười sáu mười bảy tuổi,
tấn thối hùng hổ như trâu điên húc càn vớ ba đứa
thiên lôi cao lớn hơn nó, một đứa cầm dao đứa kia
cầm ây. Nó đán làm sao lại, chỉ một hồ đã bị đập
lỗ đầu, sặ máu mũ gục xuống giữa đường, làm
nghẽn cả lưu thông từ chợ Bà Chiểu đến quá cổng
nhà thờ G a Địn .” Ở tuổi xế chiều phẳng lặng của
ông, dường như chút việc gì xảy ra ũng là n ềm
hứng thú, ông huơi tay mạnh mẽ diễn tả lại tuồng
kịch cho trọn vẹn xác thự . “Ba từ Saigon về qua ngả
cầu sắt, tới trước nhà thờ phải dừng xe lạ đến xem.
Cũng may xe ảnh sát trờ tới kịp lúc, ba thằng kia
lẩn mất, nên tánh mạng cậu đó mới còn. Ba xin cho
y tá băng bó nó trướ đã n ưng cản sát đã lô ổ
110
nó bỏ lên xe, không kịp cho nó thu nhặt quần áo.” —
“Tại sao lại bắt một mình cậu ấy?” —“Làm sao rượt
kịp mấy đứa k a đã b ến mất trong xóm. Còn cậu đó
trong lúc ẩu đả, nó xô cả xe hủ tíu vào ba đứa kia,
thì còn gì vốn liếng của người ta. Hỏ t ăm mới biết
ba thằng ăn ướp giựt tiền một bà già, cậu đó vừa đ
qua, liền n ào vô an. Bà g à ũng được mời về sở
cảnh sát. Thật tội nghiệp, không biết con cái nhà ai!
Ba lượm đồ của nó về đây định chiều xuống sở cảnh
sát, trả lại cho nó; nếu được, ba xin họ thả nó ra.
Ông ò G a Địn đó là áu ủa người bạn ba đó
mà.” Ngọ Lan nó : “Có lẽ ba ũng n n làm vậy. Ba
t ay đồ nghỉ khỏe để con dọn cơm cho ba. Ăn xong
ba thong thả xuống đó n ưng cũng đừng trễ quá.
Nếu ông cảnh sát trưởng đã về nhà, mấy ông lính sẽ
k ông g úp ba đượ gì đâu. X n o on xem n ững
món gì đây.” Cô đ và bướ đến, nhặt món vật lên,
g ũ ra xem. Một chiế mũ và á áo vải ca-ky rách
tay, dơ bẩn. Cô chợt thốt khẽ: “T ần Sầu!” Người
đàn ông đang k om xuống cổi giầy, vụt ngẩng lên
hỏ : “Con nó gì?” Cô l ền vứt chiế áo và mũ xuống,
mặt đổi sắc giận, lẩm bẩm: “Cũng k ông bỏ cái tật
xía vào chuyện ngườ k á !” Rồ ô nó : “Ba ạ ng ĩ
lạ ba đừng đ làm gì o mệt. Anh ấy không chết
đâu.” Xong ô quày quả bước về phía nhà sau. Dù
cô gái nói thế, ngườ đàn ông ũng làm á v ệc mà
ông muốn làm. Đến chiều, khi ông trở về, người vợ
ông đã ay b ết câu chuyện, liền hỏ : “Ông ó x n
g ùm được cậu đó k ông?” —“Tô đến đó ậu đã
được thả ra rồ .” Đoạn ông gọi cô gái lớn nó : “Có lẽ
on đem t ứ này quăng vào t ùng rá ớ ba ũng
chẳng biết cậu đó ở đâu để trả lạ .” Ngọc Lan xách
chiế mũ và áo vô ủ đó đ ra n à sau dừng lại nơi
NH 111
thùng rác. Song cô ngần ngừ đổi hướng, trở về
phòng riêng của cô.
Vài tuần lễ thấm thoắt trôi qua. Một buổi trưa, Thần
Sầu đang lủi thủ tr n đường Công Lý đ về phía
trường Marie Curie. Từ xa cậu đã t ấy chiếc ô-tô
màu xan đậm đang đỗ trước cổng trường, một
thiếu nữ mặc áo sơ-mi lam tím, giýp hồng, tay ôm
mấy quyển sách, mở cửa xe đang sửa soạn bước
lên. Thiếu nữ chợt vô tình xoay về phía sau, cô hơi
khựng lại, do dự, nửa muốn bước lên xe, nửa dừng.
Thiếu niên liền gọi lớn: “Ngọ Lan!” Rồi ba chân bốn
cẳng cậu phóng tới. Cô vỗi vội bướ l n xe đóng ửa
lại. Chiếc ô-tô đã rồ máy vọt đ . Song cậu ũng
không chịu thua, vừa k u: “Ngọc Lan! Ngọ Lan!”
vừa chạy như một ngườ đ n ố hết sứ đuổi theo
chiếc ô-tô. Ngồi ở băng sau trong xe Ngọc Lan quay
lại nhìn thấy Thần Sầu như bị ma đuổi, lao ngang rẽ
dọ tr n đường lộ giữa đám xe ộ tấp nập của giờ tan
sở. Bỗng như chợt nhớ đ ều gì, cô liền bảo tài xế
dừng xe. Cô mở cửa xe, bước xuống và nó : “C ú
Bìn x n g é đón Xu-Di rồi về nhà trước. Lát nữa
tôi sẽ đ tax về sau.” Người tài xế chỉ dạ một tiếng
rồ lá xe đ . Ngọ Lan đứng nơi bóng mát của cây cổ
thụ bên lề đường đợi Thần Sầu đang ạy tới. Chốc
cậu đã đến trước cô, dừng lại. Nhớ chuyện cậu đán
lộn trướ đây ở G a Định, ít nhất ô ũng muốn biết
cậu ra sao. Cô len lén quan sát mặt mũ ậu, tìm
kiếm xem có những dấu vết gì òn để lại sau cuộc ẩu
xị đó k ông. Dường như sống mũ ậu mang vết bầm
nhỏ chưa tan biến. Dù đã an tâm song ô ũng ơi
lo lắng, hỏ : “An k ông sao ớ?” T ếu niên vẫn
112
còn thở hổn hển đáp: “An k ông sao. Sao ậu lại
hỏ ?” Cô vỗi vộ nó : “Ồ không... em hỏi vậy thôi mà!
Nếu không sao thì em yên lòng. Vậy em đ .” Cô đưa
tay, định gọi một chiếc taxi. Cậu liền cản lại, nói:
“K oan ậu Ngọc Lan. Anh có chuyện quan trọng
muốn nó .” Cô buông tay xuống: “Ôỗ...? Quan
trọng?” Cậu ngập ngừng, ấp úng. Cô tiếp: “Sao? Em
đang chờ ng e.” Cậu làm thinh nhìn cô. Thiếu nữ
ũng n ìn lại cậu đô mắt cô lóng lánh như muôn
ngàn ánh sao, êm ái, diễm lệ làm cậu rơi ngay vào
giấc mộng. Tiếng thánh thoát của Ngọc Lan làm cậu
chợt tỉn : “An lì lợm, em không có nhiều thì giờ
rảnh rang. An nó đ nếu k ông t ì em đ .” —“Cậu
về Gò Vấp đ ngang qua Bìn Hòa p ải không? Nếu
vậy an ùng đ với cậu qua một đoạn đường. Anh
ũng mới dọn về ở tr n đường L Quang Định từ
Bìn Hòa đổ lên một út.” T ếu nữ hơi do dự.
Thần Sầu dợm tới một bước, đứng sát trước mặt cô
gá : “Ngọ Lan x n o p ép an đ ung ậu một
lần mà thôi. Thử ng ĩ xem tuổi trẻ chóng tàn phai,
có bao nhiêu dịp may để mình gần gũ n au. Cậu
ngại hả?” Cô ưng thuận: “T ô đượ . Để em gọ tax .”
—“An k ông ó t ền trả tax . Đ xe buýt vớ an .” —
“Em ưa bao giờ đ xe buýt.” —“Vậy ũng n n đ
cho biết.” Cô ậu tản bộ đến trạm xe buýt dọ đường.
Khi chiếc xe buýt dừng lại, Ngọc Lan phả k ó k ăn
tranh lấn vớ đám àn k á đông đảo để bước
lên. Trong xe, kẻ ngồi, kẻ không chỗ ngồi phả đứng,
chật ních như nêm, oi bức, ngột ngạt. Khi xe chạy,
cô cậu và những ngườ đứng chen chúc ngã tới lui,
đụng chạm nhau thật hỗn độn. Thần Sầu đứng sát
phía sau Ngọc Lan, sung sướng trong mùi thơm tho
của quần áo, của tóc, của da thịt cô gái. Cậu thừa cơ
NH 113
hội vòng tay ôm cô vào lòng. Ngọc Lan hơi bất ngờ
nhưng làm thinh. Giây lâu cô xoay lạ mũ ô gần
chạm lên má cậu ô đỏ mặt, nói khẽ: “An lì lợm,
an ãy đứng xê ra, ngườ ta đang để ý a đứa
mìn .” Cậu ũng xoay lại, môi gần kề môi, nói: “Ngọc
Lan, anh xin cậu một lần nữa, cho phép anh thỉnh
thoảng gặp cậu. Cậu gật đầu đ .” —“Dù t ế nào em
ũng k ông t ể làm vu lòng an .” Cậu ngắm dung
nhan của thiếu nữ, my thanh mục tú, cực kỳ diễm
lệ, nhưng lạnh như giá băng. Cậu đột nhiên cảm
thấy chút e ngại, chùng lòng. Có lẽ Ngọc Lan là thiếu
nữ thanh cao lại quá nghiêm trang và vì cậu mang
mặc cảm tự ti, hai hiện trạng trái ngượ đó tạo nên ý
niệm của cậu đối vớ ô ăng? K ô ậu từ xe buýt
bước xuống ngã tư Bình Hòa, Thần Sầu nó : “C ắc
cậu ũng đã đó ãy g é vào t ệm Quảng Đông đây
ùng an ăn một tô hủ tíu nhá. Hủ tíu ở đây ngon
lắm.” Ngọ Lan nó : “Em p ải về sớm.” —“Được rồi,
anh không giữ cậu lạ đâu. Ăn ở đây ay về đến nhà
rồ ăn ũng tốn bấy nhiêu thì giờ mà thôi. Vả lại ở
đây ó anh, cậu k ông t í sao?” — “An g ỏi cám
dỗ em lắm!” Họ cùng bước vào tiệm hủ tíu. Cậu kéo
ghế săn só ô ngồi xuống và nó : “C ín ậu là
ngườ đã ám dỗ anh, cậu không nhận sao?” Họ ăn
uống và cùng nhắc lại chuyện những ngày mới quen
nhau. Thần Sầu lấy trong túi ra một mảnh giấy đã
xếp thẳng thớm làm tư chìa về phía Ngọc Lan, nói:
“Đ m qua an k ông ngủ được vì nhớ cậu, thắp đèn
viết một bà văn. X n ậu xem và cho ý kiến.” Ngọc
Lan đưa tay nhận lấy và hỏ : “An lì lợm, anh chưa
nói cho em biết dạo này anh sinh sống ra sao?” Cậu
do dự đáp: “Ngoà g ờ đến trường học, anh bửa củi,
vác gạo, giúp việc một tiệm àng xén để người ta cho
114
ăn ơm. Đ m đến giải manh chiếu rách trong kho
vật liệu để ngủ.” Rồi bằng giọng đầy vui tươi, Thần
Sầu hớn hở tiếp: “Cậu biết tiệm Quan Lợ tr n đường
L Quang Địn đó mà. Mỗ đ m k đặt lưng xuống,
anh tưởng tượng cậu ũng đang nằm ngủ cách anh
nào có bao xa, rốt cuộ an ũng được gần gũ ậu
trong cùng một t ôn xóm!” Ngọc Lan chợt buông
đũa xuống, nghiêm mặt nó : “Gần gũ thì sao chớ?”
Rồ ô đứng rột dậy, tiếp: “X n an o p ép em về.”
Cậu lật đật trả tiền đứng dậy, bước theo sau cô, gọi:
“Ngọc Lan! Ngọ Lan!” Song ô đã bước lên chiếc taxi
đang đỗ sẵn bên lề đường. Cậu đứng trông theo xe
mất hút ở khúc quanh của đường lộ, miệng lẩm
bẩm: tại sao!
Đ m đó sau k ơm nước xong, trong thời gian
nhàn rỗi, Ngọc Lan ngồi hàn huyên với người cha
nơi khách phòng. Từ những chuyện họ đường của
ô đến công việ đồn đ ền của người cha, cuối cùng
ô nó : “Con muốn ba mướn thêm một ngườ để phụ
giúp chú tư Bình, những việc lặt vặt như ăm só
vườn hoa, tưới nước cây trái, cắt tỉa àng rào đô
khi nhà cửa ũng ần phải sửa sang.” —“Con ạ, ba
đã về hưu, lợi tức chỉ còn trông vào các bất động sản
ở Đa Lạt hay Thủ Đức, nhưng nào có bao nhiêu.
Đáng lẽ ba phải bớt người giúp việc, nhưng chú tư
Bình đã theo ba trên mườ lăm năm n n ba k ông
nỡ.” —“Vì vậy ba mới cần thêm một người. Ba không
thấy sao trong bao n u năm ba k ông tăng lương
cho chú tư Bình, dù chú chẳng bao giờ kèo nài,
nhưng ba cũng phả ng ĩ ú làm tà xế còn kiêm
thêm bao nhiêu việc trong ngoài, không có thì giờ để
NH 115
lo o g a đìn ay v ệc riêng tư của chú. Con cái
của chú tư Bình đã đến tuổi cần chú có chút ít thì
giờ để săn só dạy dỗ, nhưng chú thật sự không có.
Ba không thấy ba bất công sao? Nếu ba có thêm một
người mà chú tư Bình được bớt gánh nặng để gần
gũ g a đìn n ều hơn, vậy không tốt sao?” —
“N ưng ba lại tốn tiền trả lương thêm một ngườ .” —
“ Ba k ông ần trả lương, chỉ cho họ tá tú ăn ơm
là được rồi. Thêm một á én và đô đũa ó tốn
bao n u.” —“Có lẽ ý on ũng tốt. Được rồ để ba
suy ng ĩ. N ưng người ta ai có chịu làm không
ông. Được một lúc rồi họ sẽ làm eo làm sá .” —
“Ba đừng lo phương diện đó. K ba o on b ết sự
ưng thuận của ba, con sẽ có người giúp việ o ba.”
—“Con nó vậy là con biết ai rồi hả?” —“Ngườ đó ba
đã gặp một lần rồ mà.” —“Gặp...?” —“Con ắc chắn
ba sẽ rất bằng lòng vì tính tình ngườ đó ũng g ống
hệt như ba vậy.” —“G ống...?” Nó vừa dứt lời, cô
đứng dậy đ vào n à sau. Ngườ đàn bà g úp v ệc còn
đang lu u dọn dẹp nơi nhà bếp. Ngọ Lan nó : “Dì
ba ăn p òng ủa chú tư Bình thỉnh thoảng ở lại
ngủ đ m k ba áu òn làm ông ức, từ nay có
lẽ chú không cần nữa. Ngày mai xin dì mang những
đồ đạc không cần thiết dẹp vào k o lau bàn g ũ nệm
sạch sẽ giùm cháu. Cháu sẽ sửa sang phòng ấy lạ .”
Nói xong, cô trở về phòng riêng, bắt đầu sách vở nhà
trường của cô. Một buổi trưa cuối tuần vào lú đứng
bóng, thôn xóm mọi ngườ đang ng ỉ ngơi, tiệm bán
vắng khách, ông Quan Lợi tựa lưng trên ghế ngủ gà
ngủ gật sau quầy hàng. Dưới bóng mát của cổ thụ
lớn tr n đường L Quang Định, tiệm Quan Lợi có ba
gian xây bằng gạ ngó buôn bán đủ thứ từ gạo,
muối, than, củ o đến thuốc tây, thuốc bắc. Trước
116
tiệm dưới mái hiên treo tấm bảng hiệu màu đỏ chữ
vàng, Hán lẫn Việt, mà thờ g an đã làm mờ mốc.
Nắng trưa gay gắt, trời không chút gió, bốn bề yên
tĩn ỉ trừ tiếng bửa củ ‘lắc cắ ’ p ía sau t ệm. Một
thiếu nữ nhỏ nhẻ bước vào, nhìn ông chủ tiệm, nói:
“Haaa! Một buổi làm rồi một buổi ngơi!”(1). Ông
Quan Lợi ngồi rột dậy, xốc sửa ngay ngắn chiếc áo
tàu bâu tròn màu nâu ông đang mặc, cầm chiếc
quạt lông gà phe phẩy, hỏ : “Gì đó?” Ngọc Lan tiếp:
“C ú tám sao ú k ông o sơn phết lại tấm bảng
hiệu. Chữ Quan Lợi giờ trông như ‘qua lạ ’.” Ông
cười hề hề đáp: “C áu Lan Đại à, lâu rồi chú không
gặp áu. Nay đến đây ỉ để nói bấy n u đó ả?”
Rồi ông chỉ tay ra trước nhà, tiếp: “Tấm bảng đó đã
treo trước khi cháu sinh ra, càng xưa càng quí, kẻ
‘qua’ ngườ ‘lạ ’ t ì càng tốt chớ sao!” —“T ô đ ! T ô
đ ! Này ú tám x n để cho ba cháu vài chỉ hoàng
linh thảo.” —“C ú k ông ó bán t ứ đó ỉ để dùng
làm thuốc gia truyền thôi. Nhưng vì chỗ thâm giao
với Ông Hai nên thỉnh thoảng em của áu đến
mua ú để cho. Nay rất tiế ú đã ết. Thôi
đượ để chú sai người xuống tiệm lớn ở G a Định
lấy o.” Rồi ông gọ to: “Lão!” T ếng bửa củi ngưng
lại, tiếng búa rơi độp xuống phía sau tiệm, rồi tiếng
chân nhanh nhặt bướ đến, cậu thiếu n n đã lập
tức xuất hiện nơi cánh cửa nhà sau mở ra phía tiệm.
Cậu hỏ : “Gì vậy ông chủ?” Ngọc Lan chợt xoay lại,
______________________________________
(1) Có lẽ thiếu nữ nhại ý bài thơ của Cao Bá Quát
‘Một buổi chầu rồi một buổi ngơi,
Đâu còn nhớ ch viễn phương lai;
Đã sang chừng ấy ngơi chừng ấy,
Sang n a thì ngơi biết mấy đời!'
NH 117
vừa chạm ánh mắt cậu ô đã quày quả quay đ nó
với ông chủ tiệm: “T ô k ỏi phiền. C áu ũng b ết
tiệm ở dướ đó. Cám ơn chú tám, cháu đi.” Lời vừa
dứt ô đã k uất bên ngoài cửa trước. Thần Sầu lật
đật tay cài vạt áo, ba chân bốn cẳng chạy theo, kêu
lớn: “Ngọc Lan! Ngọ Lan!” Song ô vừa bước lên
chiếc ô-tô màu xan đậm đóng ửa lạ xe đã vọt đ .
Cậu lao qua đường lộ. Chiếc xe bỏ cậu càng xa, cậu
càng cố hết sức phóng tới. Rồi dường như cậu vấp
phả mô đất nơi lề đường, ngã chúi vào hàng rào cây
dâm bụt. Đằng xa, phía trước cậu, chiếc ô-tô chợt
dừng lại. Cửa xe mở, thiếu nữ trong xiêm y bằng lụa
màu trắng thướt tha bướ ra đoạn đứng yên, lưng
quay về phía cậu, tóc cô buông thả xuống ngang eo.
Thần Sầu nhoài dậy, vộ vàng đ tới, dừng lại phía
sau thiếu nữ, khẽ gọ : “Ngọ Lan!” G ọng uyên thỏ
thẻ m á : “An lì lợm! Đến nỗ này em ũng n n nó
sự thật, dù anh sẽ rất phiền lòng khi nghe. Nhưng
mà, trướ sau em ũng p ải nói. Xin anh hãy quên
chuyện mình gặp gỡ ở Đa Lạt đ . Em ắc chắn bất
cứ liên hệ nào giữa anh và em sẽ không kết quả
đâu.” Cậu ngần ngừ g ây lâu nó : “An t ật ngu tối!
Một thiếu nữ giàu sang, quyền thế đâu bao g ờ
muốn làm quen vớ đứa khố rá áo ôm.” Cô ợt
xoay lại, thốt: “An !...” Cậu chấn động cả thần hồn
khi chạm phải ánh mắt lưu ly như muôn ngàn sao
sáng, đôi mày xanh rậm thẳng ngang, môi hồng
mủm mỉm, gương hoa như rực rỡ hào quang của
thiếu nữ dưới nắng trưa. Song cô sẽ ú đầu, thỏ thẻ:
“Vậy anh muốn gì?” T ần Sầu chỉ đáp: “Làm bạn với
cậu.” Ngọc Lan lại ngước lên, nhìn thẳng Thần Sầu,
nhỏ nhẻ hỏ : “C ỉ vỏn vẹn thế t ô sao?” Cậu bối rối
quay đ . Rồi như nhớ đ ều gì, Thần Sầu vỗi vội lấy
118
trong túi áo ra một mảnh giấy đã xếp thẳng thớm
làm tư, quay lại, tay run run chìa về phía thiếu nữ,
đoạn nó : “Mấy đ m trướ đây an ó v ết một bài
văn n ờ cậu xem và cho ý kiến.” Cô t ong t ả cầm
lấy tờ giấy rồi mở chiếc xắc da màu trắng nơi tay. Cô
bỏ tờ giấy vào chiếc xắ ũng từ trong đó ô rút ra
chiế k ăn mu-soa bông vạn thọ phảng phất hương
thơm êm dịu, trao cho cậu và nó : “Hãy lau mặt đầy
mồ ô và át đất!” Lời vừa dứt ô đã mở cửa xe,
bướ l n đóng ửa lại. Trong khi cậu cầm chiếc
k ăn nơi tay, chưa kịp phản ứng, chiếc ô-tô đã vọt
đ rồi quẹo khuất giữa hàng hoa lá của ngõ hẻm phía
xa. Cậu vẫn nhìn về hướng chiế xe đã k uất, một
á vô tr đưa chiế k ăn l n ặm nơi trán, miệng
lẩm bẩm: tại sao!
Vào khoảng Tháng Chín trường C u Văn An n ập
học. Khi Thần Sầu từ giã Vương ở Dương Liễu để trở
lại Sàigòn, cậu đã mất một người bạn học. Hắn sốt
ruột vì chờ đợi cậu n n đã t eo á đồng song nơi
trường khác. Rốt cuộc, cậu là người miền Nam đơn
độc nhất, giữa đám ọc sinh mới mẻ di cư từ miền
Bắc Tuyến, khác biệt tính tình, thổ ngữ lẫn tập
quán. Tuần đầu thật rộn rịp, các học sinh trong mỗi
lớp lo tổ chứ t àn á đội các ban. Dọ t eo năm
học, các ban tổ chứ đó ọp hè thường xuyên ít nhất
một lần mỗi tuần lễ, ngay trong lớp học, bàn cãi
nhặng xị nhưng rất ăng say sô nổi những vấn đề
lung tung như giao tế, thể thao, tài chánh, bích báo,
đò ỏi này, thỉnh cầu nọ... Từ trước tới lúc bấy giờ,
công việ đó ưa hề xảy ra ở các trường miền Nam,
đối với tôi hơi lạ, nhưng cũng chẳng có gì quan
NH 119
trọng. Tôi không còn nhớ hình thức tổ chức ra làm
sao, chỉ nhớ mỗi lần có chuyện gì trục trặc phải làm
lại thì bầu bằng mỗi học sinh một phiếu. Tôi vẫn
chưa quên các cô Hồng được bầu làm trưởng ban tài
chánh, cô Hà Dương làm trưởng ban bích báo của
l n đội. Còn ông liên đội trưởng đáng lẽ tôi phải nhớ,
nhưng tôi không còn mảy may một ký ức nào về ông.
Chỉ vài tuần lễ sau cô Hà Dương đệ đơn xin từ
chức. Bị cật vấn ô đứng trước toàn thể anh chị em
trong buổi họp nó : “K ông p ải do nhân viên trong
ban chẳng sốt sắng, thiếu tổ chức, không phải do vài
lờ đồn đại thiếu xây dựng, không phải do các người
cộng sự kém khả năng ũng k ông p ải do thiếu tài
chánh và kỹ thuật, nhưng chính tôi, tự tôi, tại tôi, tôi
không ham thích tiếp tục công việ đó.” Cá bạn lại
phải bầu trưởng ban bích báo khác. Tôi không chú ý
gì việc bầu cử sắp xảy ra; lát nữa đây tô ũng ỉ
tặng họ một t ăm trắng. Từ tuổi ấu thơ chăn trâu
nơi đồng ruộng, mỗ k đ xem a kịch của các
chiến sĩ ống giặc Pháp, tôi thường bỏ túi bút chì
và giấy để ghi chép những đoạn văn ay. Bấy giờ
ũng t ế, tôi đang g lời cô Hà Dương vào sổ tay để
lưu nhớ một thiếu nữ có dáng vẻ dịu dàng khả ái mà
tiềm tàng ý chí rất dũng mãn . Cô tuyệt đối không
qui trách nhiệm vào bất cứ ai trừ chính cô. Cô trẻ
tuổ song an đảm o đến nỗi các bạn nhìn thấy sự
an đảm mãnh liệt đó k ông đủ cả gan để nói một
lời nào nữa với cô. Ngoài ra, cô tài chánh là tôi nhớ
dai hơn cả. Có lẽ vì hằng tháng tôi phả đem mười
đồng bạc nộp nguyệt liễm cho cô ta. Công việc làm
ấy tôi rất lườ đô k ũng k ông ó t ền. Mà không
120
những chỉ một mình tôi. Tôi quên là nhằm tháng
mấy đã quá trễ nhưng một số các ông bạn tóc bờm
râu xạp, quần áo lếch xếch, mắt mày ngổ ngáo du
côn lì lợm, vẫn chưa chịu đóng nguyệt liễm. Cô tài
chánh phải cẩn thận viết trên bảng đen ảnh cáo lần
chót danh sách không đóng nguyệt liễm phải trả lời
vớ Ban G ám Đốc. Có lẽ lời cảnh cáo của phái yếu
chẳng gây uy thế gì, cho nên chiều ngày hôm sau,
tiếng kiểng vào lớp vừa dứt, cô phải dẫn đoàn người
bướng bỉn đó từ lớp học ở trên tầng lầu thứ nhì
xuống văn p òng. T ần Sầu vừa đến trường. Bước
qua trước cửa văn p òng Tổng Giám Thị, thấy mấy
ông bạn bất hảo đứng lố nhố bên trong, có cả Hồng,
cậu đoán b ết là vụ gì rồi. Cậu cho tay soát thử túi áo
túi quần k ông tìm ra được một đồng bạc, dừng lại
phía cửa để đợi nghe xử án. Cô tà án đứng gần
cửa sổ, vẫn mái tóc giản dị tuy đượ săn só kỹ bao
viền gương mặt trắng trẻo với vẻ đẹp t an đạm đô
mày hơi rậm xan đô mắt trong sáng đô mô p ơn
phớt hồng. Qua đám đầu người cậu thấy thỉnh
thoảng Hồng liếc về phía cậu, đô mắt của nàng đẹp
thật, trong vắt o đến đỗ tuy nàng đứng xoay vào
bóng tối mà vẫn có những tia sáng phát từ đô ngươi
lung linh. Sau khi mỗi bạn đều thanh toán xong với
ông Tổng Giám Thị, họ kéo trở về lớp. Hồng chậm rãi
đ sau ọ. Thần Sầu lủi thủi sau chót. Cậu vừa ngạc
nhiên vì sao ông Tổng Giám Thị k ông đá động đến
tên mình, vừa trìu mến n ìn dáng đ ệu xinh xinh
của cô bạn phía trước. Rồi cậu an đảm tiến nhanh
lên vài bậ t ang để theo kịp Hồng, nhìn nàng, ngập
ngừng hỏ : “Tô n ớ không lầm tôi chưa đóng
nguyệt liễm tháng này. Tại sao Tổng Giám Thị lại
không gọ t n tô ?” Nàng t ong t ả vừa đ vừa đáp:
NH 121
“Tô đã tự ý cho anh vay. Vậy anh có tiền nhớ giả lại
tô n á.” Bốn mắt gặp nhau nửa lưu luyến nửa e
thẹn. Cậu chỉ nói khẽ: “Cám ơn.” Rồi cô cậu bước
song song bên nhau, trong cử chỉ cả hai cùng cảm
thấy hơi ngượng ngùng. L n đến lầu n ì nàng đ
nhanh hơn để vào lớp. Trong giờ học hôm ấy, cậu
ngồi tính nhẩm ngày giờ ước hẹn với Hồng, viết cho
cô bạn mấy chữ xin phép hẹn gặp nhau sau mùa thi.
Thần Sầu là cậu bé thiếu g a đìn o n n a đối xử
với cậu tốt một chút cậu sẽ dâng luôn mạng cho
ngườ đó. C ỉ là cậu muốn có cơ hộ để bày tỏ sự tri
ơn của cậu đối với cô bạn mà cậu mang nhiều cảm
mến hơn bất cứ ai hết dưới mái nhà trường(1).
Một buổi quá trưa, Thần Sầu, mặc áo ca-ky độ mũ
dựng chiế xe đạp của cậu nơi lề đường, rồ đến đứng
tựa lưng vào bệ xi-măng vòng rào trường Marie
Cur e p ía ngoà đường lộ, nhìn xe cộ lại qua. Cậu
ó ý đợi Ngọc Lan. Nhưng khi thấy Ngọc Lan bước ra
từ cổng trường đằng xa, cậu khẽ ú đầu, làm thinh.
Thiếu nữ, vẫn trong lớp âu phục màu sắc mới tinh,
thung dung bướ đến, dừng lại cách cậu một
khoảng. Một cơn gió nhẹ làm tó ô lay động và
không khí thoáng hương thơm. Cô nhỏ nhẻ hỏi:
“An lì lợm an đang đợ a đó?” Cô ờ giây lâu
nhưng cậu làm t n k ông đáp. Cô mủm mỉm tiếp:
______________________
(1) Sau này Thần Sầu đã g ữ đúng ẹn gặp Hồng trong gia
đìn ủa nàng. Sau khi từ giã nàng cậu ra về với tờ giấy
tiền mườ đồng và một bài thơ định trả và tặng nàng cậu để
sẵn trong túi áo vẫn còn nguyên trong túi áo. Lần đó ậu đã
chẳng trả nàng mườ đồng và chẳng bao giờ cậu còn có dịp
để trả, vì họ không bao giờ gặp lại... Quyển 5: Dư Hương,
bài thơ Vệ N Đã Ra Đời và Tình Không Cân Xứng.
122
“Ngườ ta đ học một trường đã mệt, còn anh lui tới
cả a !” T ần Sầu vụt đứng lên ngay ngắn, nhìn
thẳng ô gá và nó : “Cậu ngạo an đã đủ chưa?
Chiều nay giáo sư sử địa bị bệnh, anh rảnh một giờ
n n g é đây ơi chớ k ông đợi ai hết.” Ngọc Lan bỏ
khẽ: “Ôỗ...! Thật sao?” Cậu xoay đ g ọng lắng
xuống: “Tr n đời này những người thân yêu nhất,
những mối tình huyết nhục còn không trông cậy
được, thì còn biết chờ đợ a !” Rồi cậu quay lại, nhìn
thẳng cô gái một lần nữa nó : “Cậu Ngọc Lan, anh
đã ba lần cầu xin cậu. Dù sao an ũng p ải cám ơn
cậu một bài học: từ đây và suốt đời anh không nên
cầu xin bất cứ ai bất cứ đ ều gì.” T ần Sầu muốn nói
thêm, nhưng giọng uyên thánh thót của cô gái làm
cậu dừng lạ . “T ô đ ! T ô đ ! Hãy ng e em nó . Ba
em muốn gặp an ngày ma .” Cậu ngắt ngang: “An
không muốn gặp ai hết.” Ngọc Lan dường như chẳng
t èm để ý những lời của cậu, cô cứ thong thả tiếp:
“Tốt nhất an n n đến nhà em vào buổi sáng. Buổi
sáng ba em sẽ có nhiều thì giờ để nói chuyện với
an . T ô em đ n a em òn một giờ họ .” Lời vừa
dứt, cô dợm xoay gót. Nhưng cậu đã lớn tiếng: “An
nói anh không muốn gặp ai hết. An k ông đ đâu.”
Ngọc Lan chợt dừng lại, lưng quay về phía cậu đưa
một bàn tay lên vuốt những lọn tóc bên cạnh gò má
và nó : “Sao an nóng nảy quá vậy!” Rồi cô thong thả
tiếp: “An muốn đ ũng đượ k ông đ ũng được,
đó là quyền của an k ông l n an đến em. Nhưng
em chỉ khuyên anh việ gì ũng p ả suy ng ĩ kỹ
lưỡng trước khi quyết địn .” Cô ậm rãi bướ đ
như chẳng có chuyện gì xảy ra. Thần Sầu lớn tiếng
hét vói t eo: “Ngọc Lan, anh chỉ muốn gặp cậu mà
thôi, anh gặp cha cậu làm gì chớ? Anh chỉ muốn
NH 123
làm bạn với cậu thôi, anh có muốn làm bạn với cha
cậu đâu.” Cậu giận dỗi xoay lại, quật một chân vào
chiế xe đạp ngã rầm xuống đường lộ.
124
Buổi tối hôm sau, lần đầu tiên cậu ngồi nơi bàn ăn
vớ g a đìn Ông Ha . K ngườ đàn ông bướ đến
ngồi xuống ghế nơi đầu bàn ông đã nó n ư ra lệnh:
“T ô ăn đ á on.” Cậu ng ĩ: lẽ nào tiếng ‘ á on’
mà ông vừa thốt chỉ vỏn vẹn Xu-Di và cậu. Dưới ánh
sáng tỏa ra từ ùm đèn treo nơi trần n à én đĩa
sáng choang trên tấm k ăn trắng, thứ ăn k ó ơi
nghi ngút, cậu để ý hai chiếc ghế để trống: một chiếc
cạnh tay mặt của cậu p ía đầu bàn ng ĩa là b n tay
trái của Ông Hai, và một chiếc ở cuối bàn. Bà Hai
ngồi bên phải của ông, tiếp theo là Xu-D . Đối diện
với Xu-D qua bàn ăn là ậu. Mọi người tỏ ra ân cần
với cậu, nhất là Bà Hai thường hỏi cậu vừa ý những
món ăn ay k ông. Mỗi lần bị hỏi, cậu rụt rè trả lời,
bình diện tuy vui tươi, nhưng tâm thần như trong
cơn dông bão, chỉ vì Ngọc Lan vắng mặt. Cậu vẫn
nóng lòng chờ đợi cô suốt bữa ăn n ất là bữa ăn
đầu tiên của cậu tại nhà cô. Dù sao, bữa cơm êm
đẹp trôi qua, bánh mứt tráng miệng và những câu
chuyện trà dư phạn hậu ũng đã xong ậu xin phép
cáo từ về phòng riêng. Song nửa đường cậu lưỡng lự,
rồ đổi hướng đ đến phòng của Ngọc Lan. Cậu dừng
trước cửa p òng ô. B n trong ó án đèn n ưng
yên lặng. Cậu đưa tay lên định gõ cửa, chợt dừng lại,
tim cậu đập đù đụi. Thật nực cười, cậu thiếu niên
ngông ngang xưa giờ, lần đầu tiên cảm thấy mình
yếu đuối trước một cô gái bé nhỏ! Trong khi cậu
đang do dự, chợt nghe giọng thiếu nữ từ trong
phòng khe khẽ vọng ra: “An lì lợm, cửa không
khóa, anh cứ vào đ .” Cậu se sẽ đẩy cánh cửa, bước
vào rồi khép cánh cửa lại. Ngọc Lan mặc xiêm y bằng
NH 125
lụa trắng đang ngồi trên chiếc ghế gỗ bá cẩn xà cừ,
có lưng dựa cao, lót nệm bông, nhìn cậu đ tới. Sau
lưng cô, chiếc bàn học với sách vở ngổn ngang dưới
ánh sáng tỏa ra từ chụp đèn. Cậu đứng cách Ngọc
Lan vài bước và hỏ : “Sao ậu biết an đang ở ngoài
cửa?” —“T ếng giầy rón rén như e ngại... Sao anh
đến trễ vậy?” —“Cậu biết anh sẽ đến sao?” —“C ẳng
phải anh muốn đến để cám ơn em sao?” —“Dĩ nhiên
là vậy. Nhưng anh còn một đ ều quan trọng hơn.” —
“Ôỗ...?” —“Tại sao cậu k ông ăn ơm, tại sao ũng
k ông a để ý đến sự vắng mặt của cậu?” —“An
ũng quan tâm em lắm sao? Ăn uống là một thứ thói
quen có lạ gì. Đô k em ũng ẳng cần ăn. Dần dà
mọi ngườ đều quen tật của em.” —“Cậu không chú
trọng sức khỏe của cậu sao?” Ngọc Lan mủm mỉm
cười: “S n bệnh, lão, tử, ngườ đờ a ũng p ải
trải qua, vậy thì còn gì phả lo!” Cậu bất chợt ngạc
nhiên tại sao một thiếu nữ đang tuổi thơ xanh, rất
tươm tất trong cách phục sức, tỉ mỉ đối với mọi vấn
đề, lại có thể mang tư tưởng buông lung như vậy?
Cậu vẩn vơ chưa tìm được lời giả đáp Ngọ Lan đã
tiếp: “Hãy kể em nghe buổ sáng an đến gặp ba em
làm sao?” Cậu ăng á nó : “Bá Ha rất ngạc
nhiên, chẳng ngờ an là đứa đán lộn ôm đó. Còn
anh thì rất xấu hổ. Nếu biết vậy an đã k ông bao
giờ đến đây.” —“Ôỗ...?” —“Mọi việ đều do cậu sắp
đặt phả k ông?” —“An nó an muốn gặp em mà!
Bây giờ an đã gặp em rồ an đã t ỏa mãn chưa?”
Cậu cười một tiếng, cảm thấy tình thân mật vẫn trọn
vẹn nó : “K ông n ững gặp, mà còn ở chung dưới
má n à.” Ngọc Lan ũng mủm mỉm cườ : “Haaa!
Ngài Thần Sầu, em cảnh cáo ngài trướ đừng lợi
dụng gần gũ em mà làm v ệc bậy bạ n a!” T ần Sầu
126
liền thốt: “Ngọc Lan, cậu nói gì vậy?” Ngọc Lan chợt
hơi đỏ mặt. Cậu móc túi ra một tờ giấy đã xếp thẳng
thớm làm tư, chìa về phía Ngọ Lan nó : “Hôm qua
anh có viết thêm một bà văn x n ậu xem.” Ngọc
Lan đưa bàn tay nhận lấy đoạn nó : “Hôm nay em
k ông được rảnh. Em sẽ xem sau. Cuối tuần này em
sẽ trả những bà văn lạ o an .” —“An k ông
muốn làm mất thì giờ của cậu. Vậy an đ ra.” Nó
xong, cậu quày bước. Ngọc Lan chợt gọ : “An lì
lợm!” Cậu xoay lạ . Cô đứng dậy, bước tới mở cửa tủ
đựng quần áo, lấy một món đồ trao cho cậu, nói:
“C ếc áo của an em đã vá lạ .” T ần Sầu bất ngờ
xú động, hai tay ôm cái áo và chiế mũ nghiêng
mình tớ n mũ l n má t ếu nữ và nó : “Cám ơn
cậu.” Lời vừa dứt, cậu đã k uất ngoài cửa phòng.
NH 127
Sau cuộ ín p ân đất nước(1), trường trung học
C u Văn An từ Hà Nội di chuyển vào Saigon, tọa lạc
tại một dẫy lầu bên cạnh sân banh thuộc khu vực
trường trung học Pétrus Ký. Trong khi trường Chu
Văn An oàn toàn dạy bằng Việt ngữ, trường Pétrus
Ký vẫn còn dùng Pháp ngữ và theo chương trình
thuộ địa. Hầu hết học sinh miền bắc của C u Văn
An từ mọi nẻo đến trường bằng cổng sau dành riêng
cho họ, song thỉnh thoảng ũng ó một số tùy theo
tiện đường đ ổng chính của Pétrus Ký theo lộ rộng
ở giữa trường rồi qua một cổng thứ nhì giữa hành
lang dài nối liền các dẫy nhà học. Xuyên qua cổng
đó on đường tiếp tục dẫn đến dẫy lầu C u Văn An.
Lúc bấy giờ học sinh Pétrus Ký miền nam đã g ét
những học sinh mới di cư từ miền bắc, tập quán bất
đồng, ngôn ngữ dị biệt, cử chỉ lố lăng ỷ lạ được
chính phủ g úp đỡ, nay lại thấy sự lộn xộn như vậy
càng thêm tức giận. Nơi cổng thứ n ì đó ọc sinh
Pétrus Ký thường chận các cậu C u Văn An lạ để
hỏi hạch, gây gổ và cuối cùng vẫn là những cuộc ẩu
đả, mà kết quả ó k đổ máu thương tích. Rồ đến
hôm, một cậu họ s n đạp xe đạp lơn tơn trên
đường lộ đó để đ qua trường C u Văn An. Cậu đã
nhìn thấy một thanh niên mặc áo sơ-mi trắng quần
tây xan đội nón nỉ trắng, dong dỏng ao trông đ ển
tra đang đứng giữa cổng của hành lang. Bên cạnh
hắn òn và gã ăn mặ ũng rất tươm tất. Dĩ n n
____________________
(1) Hội nghị đìn ến Geneva năm 1954 a đô nước Việt
Nam, miền bắc theo chế độ cộng sản, miền nam tự do
128
họ là những học sinh giàu có của trường Pétrus Ký.
Cậu đạp xe bắt buộc phải dừng lại, chờ đợi. Gã
thanh niên một tay chống nạnh hỏi: “Ai cho phép
mầy đ ngả này?" Cậu đạp xe từ tốn dựng chiếc xe
đạp nơi một gốc cây bên lề đường, thong thả đáp:
“Ông o p ép ông k ông được sao?” Những tiếng
ông, tớ , những giọng lạ tai, trịch thượng đặc biệt
thường nghe từ mồm mép của dân mới di cư từ miền
bắc thời bấy giờ như lửa đổ thêm dầu đối với mấy
đứa miền nam. Họ không nói gì hết, liền nhào tới tay
đấm ân đá. Hằng ngày các học sinh miền bắc sau
khi trả đũa bằng vài câu trêu chọ đã uẩn bị chào
thua, nếu bị vây đán ũng tìm á đào t oát
không biết vì học sinh miền bắ n át đòn ay vì ọc
sinh miền nam đông người. Nhưng lần này ngoài dự
tính của các anh em miền nam, cậu xe đạp lầm lì
quần thảo ăn đá trả đấm, trên tấn dưới phạt húc
càn như trâu điên. Rải rác từ xa các học sinh khác
của Pétrus Ký nhìn thấy vậy ùn ùn kéo đến, kẻ nhào
vào bênh vực bạn, kẻ đứng ngoài la hét giúp tinh
thần bọn cùng phe. Cậu bé chộp lấy chiế xe đạp
làm vũ k í n ư cọp mọc cánh, và trận chiến bắt đầu
kinh hồn. Và đứa đã té lăn xuống lộ, lọi chân vập
tay, không ngoi dậy được. Có lẽ đó là trận choảng
nhau lớn nhất giữa hai đám ọc sinh nam, bắc, kể
từ trường C u Văn An dọn vào và sau đó ũng
không có lần nào như vậy nữa. Nơi một khu trường
họ s n đổ dồn lạ đông đảo như chợ, la hét ồn ào
như ngày hội. Buổi trưa hôm đó chưa biết sẽ ra sao,
nếu không có người vào báo với ông giám học.
NH 129
Độ tuần lễ sau, nhân một giờ rảnh vì giáo sư vắng
mặt, cậu bé thả bộ qua trường Pétrus Ký chơi. Tình
cờ cậu nhận ngay ra hắn, vẫn cái áo sơ-mi trắng,
quần tây xan đứng nơi hành lang giữa đám đông
đang g ờ giải trí. Hắn ũng n ận ra cậu. Trong khi
cậu bặm miệng như nén giận, thì hắn lại mỉm cười.
Dân Nam dễ dãi thật ! Hắn liền rẽ đám đông bước tới
nói: “Hê, kiếm tao hả? Tao biếếết! Tao sợ thứ cô hồn
bạt mạng như mầy rồi! Nhưng mầy k ông đán lại
hết đám này đâu!” Cậu chỉ đáp ộc lốc: “Tôi không
muốn đán lộn.” ___“Không muốn? Há-há-há!” Hắn
cười lớn làm o đám ọ s n đứng gần đó ũng
cười theo vang lên. Hắn tiếp: “Nhưng nè, nói tiếng
bắc hơi giọng nam đó ớ! Vào đây bao lâu vậy?”
Cậu làm thinh. Hắn tiếp: “À này, muốn sang học bên
này không?” Cậu liền đáp: “Tại sao? Trường này dạy
làm thầy, còn trường kia dạy làm cu-li hả?” Cả đám
lại phá lên cười. Họ không có vẻ gì ngạo mạn, nhưng
dường như xem cậu hơi giống hề. Hắn hỏi: “Quên
nữa, tên gì vậy?” ___“Thần Sầu.” ___“Biệt danh hay là
tên thật?" Cậu thản nhiên lập lại: “Thần Sầu.” Hắn
liền tiếp: “T ô đượ t ô được, chiều nay đ ăn p ở
với tụi này nhá.” Hắn xoay qua đám đông nó lớn:
“Anh em chịu đã T ...” Nhưng hắn ấp úng quay lại:
“À mà tên gì quên rồi?” Và đứa đã ăng á l n
tiếng: “Một chầu phở!” ___“Nhất định! Nhất định!” ___
“Phở đặc biệt bắc kỳ!” Cậu bé liền nói như thét: “Tôi
không phải bắc kỳ. Mấy anh lầm rồ tô là đứa nam
kỳ duy nhất ở b n C u Văn An.” Mọi người mở to
mắt kỳ dị nhìn cậu. Xong cậu xoay đ ngập ngừng
nhỏ nhẻ tiếp: “Tuy rằng tôi khác xứ sở, nhưng họ rất
kính mến tôi, tôi dạy họ giải những bài toán khó, họ
dạy tô p át âm đúng đắn những khẩu ngữ và hiểu
130
thêm phong tục và tập quán của nước nhà... Còn các
anh, giỏi lắm sao?” Xong ậu quay lại, mở to mắt
n ìn đám đông và lớn tiếng: “Bắc nam một nhà, tại
sao phải phân biệt chứ?” K ắp hành lang tiếng
chuông reo báo hiệu giờ giả trí đã ấm dứt đám
học sinh lần lượt ai trở về lớp học của người nấy.
Trước khi quày gót hắn còn nói: “Nhớ nếu muốn
kiếm tao hãy hỏi tên Phượng Hoàng. Tao không sợ
mầy đâu!” Cậu bé đứng nhìn họ giây lâu khuất sau
những dãy nhà, khẽ nhún vai lẩm bẩm một mình:
“Hăm dọa hả? Ai sợ ai chứ!” Rồi cậu thong thả trở lại
trường C u Văn An. K ông bao lâu sau uộc ẩu đả
lớn đó á ổng giữa hành lang trong Pétrus Ký nơi
con đường xuyên qua và dẫn đến C u Văn An đã bị
vĩn v ễn đóng lại. Nhưng cái cổng tình bạn giữa
Thần Sầu và các anh em học sinh Pétrus Ký lại mở
ra. Dù sao, trong mọi lãnh vực xã giao bạn hữu
ũng n ư khoa thi, đó là năm học ưu đãi nhất đối
với cậu trong suốt thời cắp sách. Vì cậu trẻ tuổi hơn
hết, lại là học sinh duy nhất miền nam mà các anh
chị từ miền bắc mới di cư quen biết o n n được
tất cả rất chiều chuộng, mến thương.
Lúc bấy giờ người anh hai của Hoàng Thúy Liễu là
học s n năm uốicùng của trường Pétrus Ký. Hắn
kể cho Liễu nghe sự việ đã xảy ra giữa Thần Sầu với
đám ọc sinh trường Pétrus Ký. Liễu đem âu
chuyện thuật lại Xu Di. Một buổi tối, sau khi cơm
nước xong, Ngọc Lan gọi Thần Sầu qua phòng cô.
Ngọc Lan hỏi: “Trường C u Văn An nằm trong khu
vực của Pétrus Ký, nhưng cổng vào trường ở phía
nào vậy?” Cậu đáp: “Phía sau Pétrus Ký.” ___“Vậy
hằng ngày anh phả đ qua đường Nguyễn Hoàng
NH 131
p ía An Đông để vào trường hả?” ___“Đúng vậy. Sao
cậu lại hỏi?” ___“Ô ôô... em chỉ muốn biết vậy thôi
mààà!” Ngọc Lan yên lặng ngắm nghía mày mặt cậu
thiếu n n g ây lâu đoạn nhỏ nhẻ tiếp: “Cũng ơi lấy
làm lạ... ngườ t í đ ngang quẹo tắt như anh lại
chịu khó vòng xa như vậy!” ___“Ngọc Lan, cậu nói cái
gì vậy chớ?” ___“Ô... không có chi!” Rồi cô thong thả
tiếp: “T ô an đ ng ỉ đ n a." Hồi tưởng thời gian
tuổi trẻ Thần Sầu đã một trăm một nghìn lần bị bắt
nạt, hỏi hạch, tra khảo bở đủ thứ hạng người, nhất
là người cha hung dữ của cậu mà o đến bây giờ
mỗi khi nhớ lại cậu vẫn còn rùng mình kinh hãi.
Nhưng thật mắc cười, những gì mà ai muốn biết từ
cậu bằng vũ lực, cậu chưa một lần nói sự thật, dù
phải mất mạng. Bây giờ thỉnh thoảng Ngọ Lan ũng
hỏi hạch cậu đ ều nọ việc kia, song lời lẽ của cô rất
êm ái dịu dàng. Sau khi trở về phòng riêng, Thần
Sầu ngồ suy ng ĩ. Xong ậu viết một bà văn tự thú.
Ngày hôm sau cậu len lén để trên bàn của cô thiếu
chủ, trước khi yên lòng cỡ xe đạp đ ọc.
Một buổi chiều, Thần Sầu đang ì ục cắt tỉa và tưới
nước mấy khóm cà, dây bầu và mướp ở cuối hoa
viên. Ánh tà dương đã nhuộm vàng cành lá những
cây vú sữa trên cao. Khi cậu xoay lại, Ngọ Lan đã
đứng đó tự bao giờ. Cô hỏ : “Có ần em giúp anh
một tay k ông?” Cậu đáp: “C ẳng cần. Có gì nặng
nhọ đâu ông v ệ này đáng lẽ để dành cho người
tuổi tác hưu trí biết vu t ú đ ền viên, chớ không
phả an .” G ọng thanh tao của thiếu nữ chợt ngắt
ngang lời cậu: “Haaa! Nó vậy là ba em phải làm
công việc này hả?” Cậu vụt dừng tay, thốt: “Ngọc
132
Lan, cậu...” Song ô đã mủm mỉm cườ nó : “T ô đ !
Thôi đ ! Em ỉ nó đùa mà!” —“Ít k nào ng e ậu
nó đùa n ưng hễ cậu nói, anh không biết đâu mà
đỡ gạt.” —“Haaa! Nó vậy là em ăn ếp an !” Rồi cô
cười một tiếng ngắn trong trẻo k oe a àng răng
như ngọ đều đặn. Thần Sầu nhìn sững vào ánh mắt
của cô gái long lanh như muôn ngàn sao sáng. Cô
liền im lặng, khẽ ú đầu, nhỏ nhẻ: “Em lạ lắm sao?”
—“Tại sao cậu lại cườ ?” —“Vì an đã ọn tiếng
xưng hô ngộ ng ĩn vớ em.” —“Có gì là ngộ ng ĩn
cậu àn động như một công tử mà.” —“Được rồi,
được rồi, này anh lì lợm. Tối nay ba má em, Xu-Di,
chú thím tư Bình, dì ba sẽ đ xem đại nhạc hội ở
Sa gon. An ó t í ùng đ k ông?” —“Còn ậu?”
—“Haaa! Em ỏ an mà!” —“K ông! Cá trò múa
hát nhặng xị chẳng mấy kí t í an .” —“Vậy em
ũng k ông đ .” —“Ngọc Lan, cậu? Tại sao? Cậu rất
thích âm nhạ mà.” —“T ứ nhất, rản rang đ m nay
em muốn trả anh mấy bà văn. T ứ a ...” Cô do dự
chẳng thốt. “T ứ a ... làm sao?” —“K ông ó an
em ũng k ông ứng t ú để xem.” Dường như cô có
chiều hơi hổ thẹn, mặt ửng hồng. Lời vừa dứt, cô liền
xoay gót, dợm bước. Nhưng Thần Sầu đã ận cô lại,
nó : “Ngọc Lan, vậy an ùng đ với cậu.” Cô nó :
“K ông. Mấy bà văn ủa anh quan trọng hơn.
Chẳng mấy k em được rản đâu. Sau bữa cơm tối
an đến gặp em n a.” Rồi cô bướ đ . Cậu hỏi vói
t eo: “Ngọc Lan, cậu lạ k ông ăn ơm sao?” Chỉ
nghe tiếng cô nhỏ nhẻ vẳng lạ : “Gặp anh trong bữa
cơm.”
NH 133
Hôm đó dưới ánh sáng của ùm đèn treo tr n bàn
trả k ăn oa trắng én đĩa sáng oang t ứ ăn
được dọn ra, mọi ngườ đông đủ, bữa cơm tố đã bắt
đầu. Nhưng chiếc ghế bên tay mặt của Thần Sầu về
p ía đầu bàn vẫn để trống. Cậu ngậm ngùi không
vui, tâm trí miên man, cảm thấy mỗi lần nuốt như
nghẹn ngang cổ. Dù sao, bữa cơm miễn cưỡng với
cậu ũng đã xong. K ậu se sẽ đẩy cánh cửa phòng
của Ngọc Lan, nơi bàn học, dưới ánh sáng tỏa ra từ
chụp đèn tr n g ế bằng gõ bá cẩn xà cừ lót nệm
hoa, Ngọc Lan mặc xiêm y lụa trắng, tóc buông thả,
ngồi quay lưng về phía cậu đang í oáy v ết. Cậu
khe khẽ bước vào, khép nhẹ cửa lại, rồ rón rén đến
phía sau cô, khẽ gọ : “Ngọ Lan!” T ếu nữ không
nhìn cậu, ngòi bút của cô như đang triền miên trôi
giạt trên trang giấy, trong khi cô nhỏ nhẻ hỏ : “An
ăn ơm ngon không?” Cậu đáp: “Làm sao ngon
được! Tại sao cậu k ông ăn ơm?” Cô vẫn không
nhìn cậu, bàn tay phong lưu cầm bút vẫn tiếp tục
hoạt thảo lia lịa trên trang giấy, giọng uyên êm ái:
“An quan tâm em lắm sao?” —“An b ết cậu sẽ hỏi
an âu đó n ưng anh không muốn ng e.” T ần
Sầu làm thinh giây lâu, trong khi bút mực của cô
vẫn như bão trốt không ngưng. Cuối cùng, cậu nói:
“Có p ải cậu đem an đến ở đây ậu phải nhường
cơm cho anh ăn không? Từ nay, nếu cậu k ông ăn
cơm, anh cũng sẽ k ông ăn!” Ngọc Lan chợt khựng
ngòi bút ở lưng chừng trang giấy, xoay lại nhìn thẳng
cậu. Đô mắt cô long lanh như muôn ngàn sao sáng
bỗng mơ màng, cô yên lặng ngắm nghía mày mặt
cậu giây lâu. Xong cô gác bút lên giá, vẫn nhìn
thẳng cậu, nhỏ nhẻ thốt: “An lì lợm, sao anh khùng
quá vậy!” Cô đứng dậy t ung dung đến ngồi nơi ghế
134
xô-p a đặt sát tường cuối phòng cạnh trà kỷ đoạn
nói: “An ầm xấp giấy để trên chồng sách của em
tr n bàn đó lạ đây.” Cậu làm t eo. Cô nó : “An
ngồi xuống đ .”
Thần Sầu ngồi chung với Ngọc Lan trên chiếc xô-
pha, cúi mặt nhìn những bà văn ủa cậu đang ầm
nơi tay. Những nét bút mực của Ngọc Lan gạ đ
sửa lại chằng chịt đỏ au gần khắp trên mỗi trang giấy
làm cậu cảm thấy không vui. Trong khi cậu làm
t n ô nó : “Em ọc trường Pháp từ bé, không
tiếp xúc nhiều với Việt ngữ. Những đ ều em biết chỉ
do em tìm hiểu mà thôi, có lẽ k ông oàn toàn đúng
hết đâu. Người cầm bút xây dựng một bà văn k ông
khác gì một ông kỹ sư bắc một chiếc cầu. Bằng
những luật ăn bản nhất và từ mớ vật liệu rời rạc,
ông kỹ sư ráp nối nó lại, tùy theo sức chịu nặng,
nhẹ tín đàn ồi, sự g ao động, nhịp dài, ngắn. Ông
phải biết bản lề nào cần thiết ay k ông đ n ốc
nào sử dụng ở đâu.” Đã ơi giận hờn vì Ngọc Lan
thất hẹn trong bữa cơm, lại thêm không hài lòng vì
mấy bà văn do ô sửa chữa, Thần Sầu gạt ngang lời
thiếu nữ: “Ngọc Lan, cậu làm sao biết công việc của
một ông kỹ sư để dạy an .” Ngọc Lan vẫn đ ềm
n n: “An t í ng e em nữa ay t ô . An đã x n
em xem những bà văn ủa an . Em đã làm n ư ý
anh muốn. Vậy nếu không thích nghe em nói, anh
có thể mang nó về được rồ .” Cậu làm thinh. Song
cậu ng ĩ t ầm: mới ngần ấy tuổi, Ngọc Lan sao có
thể có những kiến thức mênh mông mà cậu không
bao giờ ng ĩ đến. Thiếu nữ thong thả tiếp: “Vật liệu
trong tay anh là từ ngữ. Mỗi từ ngữ ũng ó kí
NH 135
thước, quán tính, trọng lượng, sức mạnh. Xưa nay
quốc ngữ k ông ó văn p ạm. Trần Trọng Kim,
Pha m Duy Khiêm và Bùi Kỷ viết quyển Việt Nam V n
Phạm ũng ỉ bắt chướ na ná văn P áp mà t ô .
Song nó ũng ó í g úp người làm bạn với quốc
ngữ biết phân tích, cân nhắc từng chữ, từng tiếng,
xếp đặt nó đúng ỗ, kết hợp nó chặt chẽ, làm nó
liên hệ mạch lạ để tạo nên một âu văn vững chắc.
Chiếc cầu dù lớn ũng ỉ là sự nối tiếp của từng
nhịp. Nếu một nhịp bị hư, cả chiếc cầu sụp đổ. Bài
văn dù dà ũng ỉ tập hợp của từng câu. Chỉ cần
một câu què cụt, cả bà văn k ông òn g á trị. Vậy
anh hãy khở đầu bằng một câu trướ đã.” —“An
nghe cậu chỉ nói phần hình thức của âu văn n ưng
anh muốn biết về phần nộ dung.” —“Dĩ n n một
công sự không những chỉ có cái khung sườn vững
chắc, mà phải tráng lệ, do tài trang trí, óc mỹ thuật,
kinh nghiê m, kiến thức, nhân sinh quan. Đó là á
thần của lờ văn l n ồn của người cầm bút, thiên
phú của Thượng Đế. Em thật k ó t ay Ngà để cho
anh phần đó. N ưng ít nhất anh phải dựng lên một
khung sườn vững chắ đã ớ. An o nè an đã
biết xài chữ ‘và’ ữ ‘thì’ đâu. Chữ ‘va ’ la mô t liên
tự, du ng nối kết dữ kiê n oă c mê n đề, trước va sau
no không dấu chấm hay phết. Nếu anh bắt đ u mô t
câu b ng chữ ‘va ’ vâ y no nối kết ca i g ha ? (Cô chỉ
tay về phía cửa, nói tiếp) Nếu bây giờ c ai bước vào
đây n i vớ an âu đầu tiên bắt đầu bằng tiếng ‘và’
an ng e sao?” —“Ngọ Lan năm tớ an đã vào đại
học, không phả đến bây giờ anh mới bắt đầu tập viết
từng âu đâu.” —“An rơi vào cái mà em gọi là
nguyên tắc giới hạn. Dù anh ở trìn độ nào ũng
chưa chắc anh biết viết một âu văn đâu nếu anh
136
đã t ật sự không học cách viết.” —“Vậy viết một câu
o đúng ắ là k ó đến quỉ khóc thần sầu!” —
“Cũng ưa chắc. Nhớ lại thuở òn bé em ay đọc
những quyển Quốc V n Giáo Khoa Thư do Nha Học
Chính xuất bản. Em thích những quyển đó là vì ó
những chuyện đã trở thành ngụ ngôn, có những câu
đã trở thành phong ngữ tr n đầu môi chót lưỡi của
người chốn thị thành tới nơi thôn dã. Nó đã tác
dụng như xi-măng cốt sắt vô ìn đú n n t n t ần
hợp nhất của dân tộc, dù lờ văn òn rất thô sơ.
Nhưng cũng không trách được tác giả. Từ khi chế độ
Hán học bị Pháp dẹp bỏ, loại chữ mớ đảm nhận vai
trò văn tự của quốc dân, thờ g an đó ỉ một hai
thập niên mà thôi. Em còn nhớ trong quyển Lớp
Đồng Ấu có bài Thân Thể Người Ta...” Cậu xen vào: “
‘Thân thể người ta chia làm ba phần, là: đầu, mình và
tay chân.’ Vậy t ì ó ăn n ằm gì vớ àn văn ú
p áp.” Ngọc Lan mủm mỉm tiếp: “Một âu văn ăn
bản nhất ũng ó ba p ần: chủ từ động từ và túc từ.
Chỉ vỏn vẹn bấy nhiêu thôi, nhưng nếu thiếu một
phần ũng n ư thân thể người ta, nó sẽ tàn tật.”
Cậu thốt: “Vậy thì dễ rồ !” Ngọc Lan tháo sợi vải lụa
đang t ắt ngang eo lưng của cô, cột gút lại, rồi
nghiêng mình tới trao cho cậu đoạn nó : “An lì
lợm, anh hãy mở á gút đó ra g ùm em.” Cậu để xấp
bà văn l n trà kỷ, rồi cố gắng mở gút vải. Xoay trở
tằn mằn một lúc lâu, cậu k u l n: “Trời ôi, cậu cột
gút như vậy làm sao anh mở ra!” Ngọ Lan nó : “Vậy
đưa cho em.” Ngọ Lan dùng a tay kéo ăng dây
vải lưng, cái gút tự n n bung ra. Cô nó : “Hễ biết
thì dễ, không biết t ì k ó.” T ần Sầu ngồi sững
ngắm thiếu nữ. Cô ngạc nhiên hỏ : “An đang ng ĩ
gì vậy?” Cậu rụt rè hỏ : “Ngọc Lan, có phải cậu luôn
NH 137
luôn cột thắt lưng như vậy k ông?” Ngọc Lan chợt
hơi e thẹn đô má ửng hồng, thốt khẽ: “An lì lợm
ààà...” Rồi cô thong thả đứng lên, nói tiếp: “T ô an
lì lợm ạ, em cảm thấy không khỏe, xin cho phép em
nghỉ sớm.” T ần Sầu thu nhặt mấy bà văn lật đật
đứng dậy t eo và nó : “Để an đ lấy cho cậu tách trà
nóng n á.”
Trở về phòng Thần Sầu xem lại những trang giấy mà
Ngọc Lan vừa trả lòng tràn đầy yêu thương những
nết bút đều đặn rất hoa mỹ của Ngọc Lan. Cậu chợt
nhìn thấy bài cậu viết tự thú về chuyện đã xảy ra
giữa cậu và học sinh Pétrus Ký. Ngọc Lan không sửa
một chữ nào trong bà văn đó; ô ỉ viết: “T ần
Sầu, em chỉ quan tâm an t ô !” Có lẽ Ngọc Lan
đang ngủ ngon giấc, nhưng hai chữ ‘quan tâm’ ủa
ô gá đối với cậu đã làm T ần Sầu thao thức suốt
đ m...
Một buổi chiều cuối tuần, thừa lúc rảnh rang trước
giờ cơm tối, Ngọc Lan thong thả bước ra ngắm cảnh
nơi hoa viên. Trên cao giữa những đám lá vàng
nhuộm ánh tà dương xen lẫn lá xanh lục ẩn hiện
những trái vú sữa tròn to dấy nắng như màu đồng
bóng loáng. Ngọc Lan nhìn thấy Ông Ha đang ngồi
nơi ghế mây hóng mát. Cô thung dung bướ đến,
dừng lại cách ông một khoảng, gần hồ non bộ, ngước
mắt trông lên cành lá những cây vú sữa trên cao
phía sân trước như muốn tìm kiếm một vài trái
138
chín. Xong cô xoay lạ xí đến chậu bông hồng
cạnh hồ non bộ, bàn tay trắng trẻo của cô vuốt ve
mấy án oa đỏ au. Cô nhìn hồ non bộ, có vẻ ng ĩ
ngợ đoạn ô nó : “G ữa nơi hoa kiểng để ngắm, sao
anh Ngọc Khuyết có thể xây hồ non bộ choáng mắt
mất cả mỹ thuật thế này. Ba à ba ng ĩ sao nếu con
dời hồ non bộ này đến cuối vườn kia, ở đó t a ồ
ăn nuô ay trang trí?” Ông Ha y n lặng, dường
như không nghe cô nói.
Giây lâu cô khẽ lên tiếng: “Ba! Có vẻ như ba đang
nghĩ ngợ đ ều gì?” Ông Ha đáp: “Ba đang ng ĩ đến
Ngọc Khuyết.” —“Ôỗ...?” —“Tuổi già thường cảm
thấy ô đơn.” Ngọc Lan bướ đến phía sau người
cha, hai cánh tay dịu dàng vòng qua cổ ông mũ ô
ịn nhẹ lên mặt ông đoạn nói với giọng nũng nịu của
cô gái nhõng nhẽo: “Xung quan ó má và á on
ba có thể nói như vậy được sao! Ba à, chắc chắn ba
ó lý do gì k á ?” —“Nếu Ngọc Khuyết học kỹ sư
công nghệ ở Saigon, có phải ba gần gũ nó k ông?
Tại sao con bắt buộc nó phả đ xa vậy?” G ọng êm ái
của thiếu nữ cất ao: “Con bắt buộc anh hai con? Tự
ảnh quyết địn mà!” —“Cuố ùng nó ũng p ải
nghe lời con. Ba không biết tại sao từ và năm nay
dần dà mọi việ trong ngoà đều do con quyết định.
Ngay cả ba ũng p ả làm t eo on. Đô k ba ng ĩ
không biết ba đúng ay sa .” —“Ba à on t ấy ba đã
lớn tuổi, nên con muốn g úp để ba không ưu tư bất
cứ chuyện gì. Nếu ba ng ĩ on không kính mến ba,
con thật mang tội bất hiếu.” Ngọc Lan rời Ông Hai,
bướ đến chiếc ghế nơi vườn hoa, trong khi giọng
ông buông xuô : “Ba k ông ó ý nó n ư vậy.” Ngọc
NH 139
Lan kéo chiếc giýp vải tím xếp gọn ghẽ giữa hai
chân, ngồ đối diện người cha. Cô nói: “Con b ết anh
hai con rất có khiếu về cơ học. Nhưng nếu ảnh tốt
nghiệp kỹ nghệ, chắc suốt đời chỉ làm công ở một cơ
xưởng. Anh hai là người từ nhỏ yêu thích thiên
nhiên, vậy tại sao ảnh không là một kỹ sư có thể
khai khẩn, kiến thiết, khuếch trương dinh điền của
nhà mình sẵn có, gần gũ t ảo, hoa, lâm, súc, chính
mình làm chủ nhân ông. Nông lâm súc xứ mình rất
p ong p ú đang ần n ân tà mà!” Ông Ha gật
đầu: “Ba b ết, ba biết dù sao ba ũng t ấy nó rất
t í ngàn nó đang ọ . Con nó đúng!” Cô bỏ khẽ:
“Cám ơn ba!” Rồi như chợt nhớ đ ều gì, cô hỏ : “À
này ba ôm nay ba đ xem đá ban vu k ông?”
Ông hơi khẽ thở ra nó : “Vu t ì ó vu n ưng rất
tiếc, nếu có Ngọc Khuyết ở n à ùng đ với ba, thì
vui biết mấy. Nó ũng t í đá ban lắm. Đội tuyển
thật độ đáo mà ba ỉ một mìn ...” Ông lững lờ bỏ
dở câu nói. Ngọc Lan mủm mỉm cười, tiếp lời ông:
“K ông ó a tâm sự với ba, phải không? Con biết:
vui nhưng nếu có ai chia xẻ niềm vui thì mới hoàn
toàn.” Ông Ha l ền nó : “Vì vậy ba đã mua trước
a vé.” —“Ôỗ...?” —“Ba k ông b ết cậu đó làm gì
suốt ngày ở trong phòng cửa đóng m ỉm?” Ngọc Lan
chợt thốt: “Ồ! Con biết rồ ! Quan đ quẩn lại té ra
đó là lý do ủa ba!” Ông Ha đượ đà l ền bộc lộ:
“Con nó là nó g ống tín ba mà!” Ngọc Lan lại mủm
mỉm cười: “Ba à đúng on ó nó n ư vậy. Nhưng
con đâu nói ảnh có cùng sở thích như ba!” —“Mỗi
khi nhìn qua cửa sổ mở hé của nó, ba thấy nó đang
cúi rạp xuống bàn, tay cầm bút quậy lia lịa trên mấy
tờ giấy ngổn ngang, ba sợ nó chết vì không có thì giờ
để thở!” —“Ản đang tập làm văn đó ba.” —“Làm
140
văn? Làm văn sĩ ả?” —“K ông. Tập viết câu cho
đúng t ô . Văn sĩ ả? Ảnh phải hẹn kiếp sau!” —“Ba
thật không biết con nói nó giống tính gì của ba.”
Ngọc Lan nửa như đáp lời ông nửa bâng quơ: “Ba có
biết k ông tr n đời này có người nhà mình gần sập
ũng ẳng hề quan tâm. Vậy mà, nếu có ai nửa
đ m ba g ờ sáng đến gõ cửa nhờ cậy việ gì dù đang
ngủ, họ ũng lật đật nhổm dậy đ l ền, nhiều khi
không kịp mặc áo. Lắm chuyện k ông l n an đến
họ, họ ũng xen vào dập đầu, sặc máu mũ ũng
hớn hở, ai hỏ ó sao k ông ũng nó k ông sao!
Con gặp đã a người như vậy rồ !” Ông Ha ợt
mỉm cười, vô nguyên nhân một niềm vui thú thoáng
qua trong ánh mắt của ông, trong khi Ngọc Lan tiếp:
“Ba à để con bảo anh Lão lần sau phả đ xem đá
banh vớ ba n a.” Ông l ền nó : “T ô on ạ, bây giờ
ba đã ểu: sở thích không thể miễn cưỡng. Nhưng
con phải khuyên cậu ấy đừng để nó hại sức khỏe vì
mấy á bà văn ôn dị đó n a.” Ngọc Lan mủm
mỉm nó : “Ba ũng quan tâm đến ản sao?” Ông Ha
bỗng cười một tiếng ngắn, tâm thần có vẻ thoải mái
cởi mở nó : “À... ó lẽ ba lo hơi thừa. Ba quên rằng
mọi việ đều đã ó on gá ủa ba!” Ngọc Lan vụt
đứng rột dậy, thốt: “Ba ààà...!” Rồi làm thinh, mặt cô
hơi ửng đỏ, lấy tay hất mớ tóc dài buông thả nơi
ngực ra phía sau lưng. Cô nói: “Sắp đến giờ cơm, ba
cho phép con vào phụ giúp dì ba một út.” Nó
xong, cô thong thả bướ đ . Ông Ha ười tiếp thêm
vài tiếng đầu gật gù, cảm thấy ông đã sống qua
những ngày đầy hạnh phúc.
NH 141
Một ngày thứ bảy vào khoảng gần trưa, Ngọc Lan
ngồi nơi bàn họ trong p òng đang í oáy v ết.
Bỗng cô liếc mắt qua cửa sổ, thấy k ó đen bốc lên
nghi ngút từ nhà sau. Cô vỗi vội gác bút lên giá,
đứng dậy, chồm mình qua cửa sổ, kêu lớn: “An Lão
ơi, anh Lão, chú Bình ơi, chú Bình, hãy đến nhà
bếp mau l n. C ú Bìn An Lão mau đến nhà
bếp!” T ần Sầu đang ngồi xem truyện nơi nhà trước,
liền vứt sách, phóng qua khu vườn hoa về phía nhà
sau. Chú tư Bình cũng đang chạy đến. Chú nói như
hét: “Cậu lấy cái thùng, mau lên! Tôi lo máy bơm
nướ .” Thần Sầu xá t ùng p óng đến máy bơm
nước ở cuối hoa viên, hứng đầy thùng nước, chạy
vào nhà bếp, tạt nướ l n đống lửa đang bốc cháy.
Bên cạnh những lò hơi còn âm ỉ k ó dì ba đang
đứng, chân như dính cứng trên sàn gạch, người bất
động như pho tượng, mặt trắng bệch như quét vôi.
Rồi bất thình lình bà lấy hai bàn tay ụp vào mặt,
khóc rưng rức. Trong chốc lát ngọn lửa đã bị dập tắt,
sàn bếp ngập nước, Lúc ấy Ngọc Lan bước vào. Cô
nó : “Dì ba k ông ó gì đâu mà dì p ải lo sợ.” Cô
bước quanh, quan sát khu nhà bếp đoạn nó : “C ú
Bìn an Lão k nào xong x n đến gặp tôi. Dì ba,
xin dì quét nước, lau khô và dọn dẹp nhà bếp giùm
áu.” Xong ô xoay gót trở về phòng riêng, ngồi lại
nơi bàn học, cầm bút, bình thản tiếp tục công việc
của cô. Lát sau, chú tư Bình cùng Thần Sầu đẩy cửa
bước vào. Ngọc Lan liền gá bút l n g á đứng dậy,
đối diện với chú tư Bình, nói: “Vừa rồi cháu thấy một
bình hơi đã quá cũ, xin chú Bình thay cái mới, kiểm
soát lại cháu. Xong rồi, xin chú giúp cháu chùi sạch
những miếng ngói trên nóc bị nám khói, sơn lại tất
cả vách tường bên trong nhà bếp. Ba má cháu vì
142
công việc có lẽ ở lại Thủ Đức một hai ngày. Xu Di
đang ơi cuối tuần tại nhà cô Liễu bạn của nó.
Cháu muốn chú Bình làm xong trước khi ba má
cháu về đến.” C ú tư Bình nói: “Cháu đừng lo. Sau
cơm trưa, chú sẽ bắt đầu liền. Cháu còn dặn gì nữa
k ông?” Ngọc Lan nhìn thẳng vào đô mắt chú tư
Bình, giọng cô nhỏ nhẻ: “T ật là tệ, cuối tuần mà
cháu phải giữ chú ở lạ ! X n ú...” N ưng chú tư
Bình đã gạt ngang nó : “C áu Lan Đại, chú mong có
dịp trả ơn cháu mà!” Lời vừa dứt, chú tư Bình đã
khuất bên ngoài cửa. Ngọc Lan xoay lại nói với Thần
Sầu: “An ó bận bài vở nhà trường lắm không, anh
Lão?” Cậu đáp: “K ông sao. Cậu muốn anh làm gì,
cậu cứ nó .” —“An t ay ộp dao đ ện trong nhà bếp
giùm em. Bắt lạ á dây đã bị áy.” Rồi Ngọc Lan
bước gần cậu, dặn dò: “Công v ệc này em không giao
cho chú tư Bình. Chú đã có gia đình, lại ít hiểu biết
về đ ện. Nhưng anh cũng phải cẩn thận.” T ần Sầu
đ ra k ỏi phòng. Ngọc Lan vừa ngồi xuống ghế nơi
bàn họ đưa tay săn sóc lại mái tóc phong phú của
ô t ì dì ba đang rón rén bước vào. Ngọc Lan xoay
lại nhìn dì ba. Ngườ đàn bà ưa kịp nói, Ngọc Lan
đã l n t ếng: “Dì ba dì ó sao k ông?” Dì ba đã
dừng lạ nó : “C áu Lan Đại, dì thật có lỗ ...” N ưng
Ngọ Lan đã t ếp lờ : “X n dì ngồi xuống đó đ .” Vừa
nói, Ngọc Lan vừa chỉ chiếc ghế có lưng dựa đặt cạnh
trà kỷ. Dì ba rụt rè ngồi xuống, trong khi Ngọc Lan
nó : “Trong đời ai lại chẳng ít nhất một lần lỡ tay.
X n dì đừng buồn.” —“K ông dì ỉ sợ cháu buồn.
Ông Hai, Bà Hai chắc sẽ giận dì lắm. Dì đến để xin
lỗi cháu. Thôi dì phả đ dọn dẹp.” Dì ba sửa soạn
đứng lên, Ngọ Lan nó : “Dì ba dì k ông ó lỗi gì
hết. À này dì ba...” Ngọ Lan đứng dậy x đến mở
NH 143
cửa tủ đựng quần áo, lấy một xấp vải. Rồi cô trao xấp
vải cho ngườ đàn bà và nó : “C áu t ấy dì chỉ có
vài bộ quần áo để t ay đổi, nhưng cũng đã cũ. Cháu
có mua xấp vải này hơn một tuần qua định tặng cho
dì, nhưng ngày đ m mắc việc sách vở nên ít gặp dì,
cháu thật vô tình dễ qu n!” Dì ba ôm xấp vải trong
tay ú đầu chào Ngọ Lan. Cô nó : “X n dì ba an
lòng, cháu không muốn bất cứ ai nói lại với ba má
cháu chuyện đã xảy ra ôm nay.” Ngườ đàn bà ỉ
đáp k ẽ: “Cám ơn cháu.” Nhưng Ngọ Lan đã t ếp:
“T ật ra, cháu không muốn ba má cháu lo âu mỗi
khi vắng n à.”
Những tuần lễ bình lặng trôi qua, Thần Sầu ũng đã
quen dần với nếp sống mới nơi cậu đang ở trọ. Ngọc
Lan đ ọc từ sáng, còn cậu bắt đầu đến trường vào
buổi trưa, nên ngày thường họ ũng ít gặp nhau,
ngoại trừ cuối tuần, hoặc thỉnh thoảng sau bữa cơm
tối, khi cậu đến trao một bà văn o Ngọc Lan.
Một đ m Ngọc Lan than không ngủ được. Thần Sầu
viết một bài thơ, rồ mang đến đọ để ru cô ngủ. Bài
thơ tựa là ‘Nửa Đêm Nghe Tiếng Chim Kêu, Cảm Tác’
có mấy câu như sau:
Ai xui chim nọ kêu trời,
Cho đêm yên tĩnh bồi hồi xót thương,
Cho cây rơi rụng lá vàng,
Cho người đất khách ngỡ ngàng bơ vơ...
144
Chim ôi, ngươi nhớ thời xưa,
Hay ngươi tìm bạn — như ta — không thành,
Ngàn n m nặng khối oan tình,
Nửa đêm xót dạ giật mình kêu thương...
* Ai xui chim nọ kêu đêm,
Tiếng thương như rụng bên thềm lửng lơ,
Tiếng sầu như xé đêm mờ,
Kêu lên tiếc một giấc mơ điêu tàn,
Kêu hồn phiêu bạt lang thang,
Ngàn n m dưới suối trên ngàn đau thương,
Kêu tình mang nặng oan ương,
Nghìn thu một khối đoạn trường không tan!
Thuở cô cậu tuổi còn trứng nước, dở ay ũng ỉ là
bút mực học trò. Anh chị em bạn hữu nếu muốn biết
thêm vài chuyện văn t đổi trao giữa Ngọc Lan và
Thần Sầu, xin xem Quyển 5: Dư Hương. Ngọc Lan
đang nằm trên giường nệm trắng toang đô mắt
khép hờ dưới rèm mi thanh tú. Cậu bắc ghế ngồi
cạnh, khe khẽ đọc bài thơ trên. Khi cậu chấm dứt,
Ngọc Lan chợt mở mắt, nhưng vẫn nằm yên lặng.
Cậu chờ đợi. Giây lâu, cô mủm mỉm cười, thỏ thẻ:
“An lì lợm, anh lấy ít viên thuốc an thần hòa tan
trong nước, ngâm bài thơ của an vào đó rồi lấy ra
đọc cho em nghe, mặc may em mới dễ ngủ. (rồi giọng
NH 145
cô trầm xuống) Âm đ ệu chẳng mạch lạc, thơ gì nghe
xóc óc lạ lùng!” Cậu giận Ngọc Lan, tức muốn cành
hông, không nói gì hết đứng rột dậy xá mũ ra về.
146
NH 147
Đ m đó ậu đốt bạch lạp thứ đến sáng, sửa chữa
bài thơ, ngấu nghiến hết các thi phong niêm luật.
Cậu đã k ông ó dịp để đọc lại bài thơ cho cô nghe
lần thứ hai, mà thật sự cậu ũng k ông muốn. Bây
giờ ng ĩ lại, phả ăng bằng á đó Ngọ Lan đã
âm thầm dạy cậu làm thơ! Tuy vậy, thử thời cậu đem
lòng hờn giận Ngọc Lan. Những tuần lễ tiếp theo,
mỗi khi từ trường học về, dựng chiế xe đạp sau hè
nhà xong, thay vì lật đật vào phòng tiếp tục việc bút
nghiên, cậu lạ ăng á xá nước tưới vườn, cắt
hoa tỉa lá, có khi vào nhà bếp dọn dẹp phụ giúp dì
ba.
Vào cuối tháng mười, khí trời oi bức bắt đầu dịu lại.
Một bữa cuối tuần cả n à đang ng ỉ trưa, dì ba bắc
võng giữa hai cây vú sữa nơi sân trước, nằm đong
đưa dưới bóng mát. Nhân lúc rảnh việc sách vở,
Ngọc Lan sang phòng Thần Sầu tìm cậu. Nhưng cậu
đ vắng. Cô tìm cậu nơi hoa viên cũng không thấy.
Cuố ùng ô đến nhà bếp. Thần Sầu đang lu u
với chiếc nồi sôi sục trên lò lửa. Vừa thấy Ngọc Lan,
Thần Sầu hớn hở nó : “Cậu đến thật đúng lú . An
đang nấu è đậu xanh bột khoai nước dừa cho cậu
đây. Cậu t í k ông?” Ngọc Lan quay lưng lại,
đứng yên, hai tay khoanh trước ngực. Cô mặc xiêm y
lụa trắng, thắt lưng xanh, tóc cài trâm hoa ngọc
buông thõng xuống ngang eo, chân mang dép nạm
cườm. Cô làm thinh, trong khi cậu xê bướ đến phía
sau lưng cô, đoạn nó : “Cậu còn nhớ không, hồi ở Đa
Lạt có lần mình ghé tiệm An Đào món è này ả
cậu và an đều thích. Lát nữa anh sẽ bưng lên cho
cậu một én n á.” Ngọc Lan khẽ hỏ : “Sao? Ha
148
tuần qua anh không viết một bà văn nào ết hả?”
Thần Sầu liền quày bước trở lại bếp, cầm vá dạo
trong nồ è đang âm ỉ khói hơi và nói như bị miễn
cưỡng phả nó : “Cá trò n ơi văn nhả chữ múa bút
giỡn mực mà cho là khó lắm sao? Anh không còn
hứng thú làm việ đó nữa!” Ngọc Lan vẫn đứng yên,
giọng cô bỏ khẽ: “Vậy sao?” Rồi cô xoay lại, buông
hai tay xuống, nhìn cậu, thong thả nó : “An ứng
thú hay không hứng t ú k ông l n an gì đến em.
Tính tình của anh mớ là đ ều em quan tâm. Ngày
nay mới gặp út k ó k ăn an đã ngã lòng nản
chí. Ngày sau địa vị quan trọng, kế hoạch lớn lao
hơn, làm sao anh có đủ lòng k n trì để xốc vác. Anh
sẽ lùi bước trướ định mệnh, em còn dám chắc anh
sẽ bỏ cuộc sớm hơn ai hết và mặc kệ t ây a .” T ần
Sầu tức giận ném ‘độp’ ếc vá vào nồi chè, xoay lại
nhìn thẳng vào đô mắt long lanh như muôn ngàn
sao sáng của Ngọ Lan. “Cậu chưa sạch nướ mũ
mà dạy đời anh hả á gì địa vị quan trọng, kế hoạch
lớn lao...” —“Ôỗ...? Té ra, trướ đây em đã ểu lầm
anh. Có lẽ suốt đời anh chỉ thích lẩn quẩn quanh
vườn, trong bếp, làm những công việc của đàn bà
on gá !” Mặt Thần Sầu chợt đỏ bừng lên không thua
gì lò lửa cậu đang nấu, cậu quay lại, nhấc hỏng nồi
è đổ ụp vào thùng rác bên cạnh, ném cả nồi và vá
vào đó. Ngọc Lan mở to đô mắt nhìn cậu, giọng hơi
cất ao: “An làm á địa ngục gì vậy?” T ần Sầu lại
quay về phía Ngọc Lan, mình hơi nghiêng tới, hùng
hổ huơi tay: “Cậu đ ra đ . An k ông muốn nghe
cậu nói nữa.” Ngọc Lan liền xoay gót, bước một
bước, rồi dừng lại trước cửa nhà bếp, lưng quay về
phía cậu. Cô nó : “An không muốn nghe thì em nói
nữa ũng ẳng ích gì. Nhưng em chỉ muốn nhắc
NH 149
anh: người nấu ăn g ỏi phải giữ bếp núc sạch sẽ!” Lời
vừa dứt ô đã bước ra. Thần Sầu lao mình tớ đóng
sầm cửa nhà bếp lại liền sau lưng cô. Đứng gục bên
trong cánh cửa nhà bếp, Thần Sầu nói như hét:
“Ngọc Lan, cậu có biết k ông an đã v ết mấy bài
văn mà k ông dám trao o ậu. Mỗi lần cậu trả bài
văn lại cho anh, cậu gạch ngang gạch dọc, bôi sửa đỏ
lòm như ổ kiến lửa! Làm hoài mà không thấy mình
khá, bộ anh không biết nhục sao? Cậu có biết
không, giáo sư Nghiêm Toản đã từng khen anh, cho
an đỗ đầu luận văn. Cậu giỏi hơn giáo sư Nghiêm
Toản sao! C ín an đã lầm, cậu đem an đến ở
đây ỉ để làm nhục anh mà thôi. Cậu làm nhục
anh chưa đủ sao?” Cậu nói tràng như một người
đ n lời uất nghẹn ngang cổ, tiếng được tiếng
k ông tay đấm thình thịch lên cửa. Rồi bỗng dưng
nước mắt cậu trào ra rớt lợt thợt xuống vạt áo trước
ngực. Cậu vẫn còn thút thít. Giây lâu, bốn bề trở
n n y n tĩn . Cậu khẽ đứng thẳng người lên, mở
cửa. Mặt cậu chạm ngay sau lưng của Ngọc Lan. Cô
đang đứng yên lặng. Rồi cô xoay lại trao cậu một
mảnh giấy nhỏ và nó : “Ngày ma an đ mua quyển
sá này g ùm em.” Cậu cầm miếng giấy, bất ngờ
chưa kịp thốt; cô lại trao cậu chiế k ăn mu-soa
bông vạn thọ thoang thoảng hương thơm và tiếp:
“Lau nước mắt đ . Đàn ông gì mà k ó n ư con nít!”
Lời vừa dứt ô đã rẽ khuất qua vườn hoa. Cậu liếc
mắt , nét bút mảnh mai của Ngọ Lan ‘Danh Từ Khoa
Học, tác giả Hoàng Xuân Hãn’. Cậu liền bóp nhầu
mảnh giấy trong bàn tay, ném xuống đất, lớn tiếng
nói vớ t eo: “Ngọc Lan, cậu biết cái gì về khoa học,
mua quyển Danh Từ Khoa Họ để làm gì chớ? Trời
sinh anh ra không phả để a nó gì ũng ng e bảo
150
gì ũng làm đâu. Cậu muốn thì cậu tự đ mua. Đừng
có tưởng an là đứa dễ sai dễ bảo...” T ần Sầu vừa
nói lảm nhảm vừa đ ra nơi hoa viên, rồi ngồi gục
đầu vào hồ non bộ giữa nắng trưa.
Từ bữa trưa chúa nhật xảy ra chuyện bất như ý của
cặp trai gái thơ trẻ đến ôm đó là ngày t ứ tư trong
tuần, thiếu nữ vắng bặt tăm ơi. Cậu thiếu niên thắc
mắc trong lòng, lo lắng bâng quơ, một chút ngậm
ngùi, không vui, tuy cơn hờn mát của cậu vẫn chưa
nguôi ngoai, vì vậy cậu nhất định giả vờ không thèm
để ý. Hôm đó sau bữa cơm tối, cậu đang ngồi học,
chợt nghe tiếng gõ cửa. Cậu vỗi vộ đứng lên, bước
đến, tay mở cửa, miệng thốt: “Ngọ Lan!” N ưng cậu
đã k ựng lại. Xu Di trong xiêm y bằng lụa màu lam,
thắt lưng vải trắng tó xõa ngang va đang đứng
trước mặt cậu, tay bưng chiế đĩa sứ tr n ó để cái
chén và muỗng, trong chén thứ ăn òn âm ỉ khói.
Cậu bất ngờ ngậm câm. Giây lâu, cô nhỏ nhẻ hỏi:
“Em ó t ể vào đượ k ông?” Cậu liền nó : “Ờ được,
được chớ. Mờ em.” Xu D bướ vào đặt chiế đĩa sứ
và cái chén trên bàn học của cậu, trong khi cậu hỏi:
“À này em Xu D ạ, tại sao mấy ngày nay anh không
nhìn thấy Ngọ Lan.” —“C ị của em đã đ nằm nhà
thương.” Cô chưa dứt lời, cậu đã t ốt: “Trời ôi, có
chuyện gì không? Anh thật vô tình, không ai cho
anh biết gì hết.” Rồi cậu giơ tay lên móc trên cột lấy
mũ độ l n đầu, buông mình xuống ghế, cúi nhặt đô
giầy sửa soạn mang vào chân. Xu Di hỏ : “An định
đ đâu vậy?” —“An đ t ăm Ngọc Lan. Em hãy nói
anh biết nhà thương nào?” — “Giờ này an đến đó
làm gì? Vả lại ngày mai chị Ngọ Lan ũng về đây
NH 151
rồ .” —“Em ũng ưa trả lời anh nhà thương nào.”
—“Dì ba vừa nấu xong chè đậu xanh bột khoai nước
dừa. Em bưng vào đây cho anh một én. An ăn
thử xem.” Cậu cột giây giầy xong đứng dậy nó : “Em
tưởng anh có thể ngồ đây ăn ngon làn trong k
Ngọ Lan đang ở nhà thương. Anh thật tệ, giờ này
anh mớ ay.” —“Đâu p ải lỗi tại an .” —“Em ũng
chưa trả lời anh nhà thương nào. Được rồ an đ
hỏ Bá Ha .” Nó xong ậu biến mất ngoài cửa,
chẳng mảy may màng đến sự hiện diện của Xu D . Dĩ
n n tr n đời này nếu ó đ ều gì cự đại tối thượng
quan trọng đối với cậu Thần Sầu, hơn cả trời sập đó
là Ngọc Lan! Lúc ấy Ông Ha đang ngồi xem sách nơi
khách phòng. Cậu đến gần, dừng lại trước mặt ông,
hỏ : “Bá Ha Ngọc Lan nằm nhà thương nào vậy?”
Ngườ đàn ông lấy tay gỡ cặp kính viễn thị ra, ngước
lên nhìn cậu đoạn từ tốn nó : “C ú tư Bình đã lấy xe
đ ông v ệ . Con đạp xe đạp đến đó ũng quá g ờ
cho viếng t ăm rồ .” Cậu liền nó : “Con ỉ muốn
biết nhà thương nào thôi.” Ông Hai đặt quyển sách
và cặp mắt kính xuống trà kỷ, rồ t ay đổi cách ngồi,
vừa định trả lời, cậu lại tiếp: “Tại sao con không biết
gì hết vậy?” Tín nóng nảy đã làm ậu mất cơ hộ để
biết cái gì cậu muốn biết. Ông Hai thong thả nói:
“T ỉnh thoảng nó ay đ bệnh viện, có gì quan trọng
đâu. Bá b ết con lo lắng cho Ngọ Lan. Ma nó đã về
rồ . T ô on an lòng đ ng ỉ đ . N a!” Ông Ha tuy
là người hiền từ, nhưng thái độ rất nghiêm trang,
nó năng ít ườ đùa vì vậy dù cậu là đứa vong mạng
t n lô ũng rất k ng dè đối với ông. Cậu không
dám làm phiền ông thêm, chỉ nhỏ nhẻ dạ một tiếng.
Xu Di nhặt một quyển tiểu thuyết trên bàn học của
Thần Sầu, rồi ngồi ở ghế giữa phòng vừa xem vừa
152
chờ cậu. Khi Thần Sầu bước vào, Xu Di lật đật đứng
dậy, trả quyển sách lại chỗ ũ. Cậu nó : “Ba ủa em
ũng k ông muốn an đ . N ưng anh nhất định
phả đ . Em p ải nói anh biết nhà thương nào vậy?”
Xu D m á đáp: “T ật ra, anh Lão ạ, chị Ngọc Lan
có nói không muốn anh nhìn thấy ĩ lú ĩ đau
ốm.” Cậu liền bước tới, chộp bàn tay thiếu nữ trong
tay cậu, giọng đầy trá mó : “Lú đau ốm người ta
mới cần viếng t ăm gần gũ g úp đỡ, săn só n au.
Chị của em coi anh là thứ gì đây ỏ ây ay át đá?”
Cậu nhìn bàn tay của thiếu nữ thon nhỏ, mịn màng
như tơ phấn, chợt ngước lên thấy mặt cô ửng hồng,
ánh mắt cô lồng sâu vào ánh mắt cậu, trong khi cô
mủm mỉm đô mô k ẽ thốt: “An Lão... an ...” Cậu
vỗi vộ buông tay ô ra nó : “X n lỗi em! Nhưng anh
thật bất ngờ.” —“An bất ngờ gì vậy?” —“Em đẹp
xinh hơn cả Ngọ Lan.” Xu D l ền nghiêm trang
đáp: “An Lão an đừng nịnh em mà thành ra giả
dối. Anh biết chị Ngọc Lan hơn em mọi phương diện
mà!” — “N ưng tim của Ngọc Lan làm bằng nước
đá!” —“Này an Lão ạ, trướ k đ n à t ương, chị
Ngọc Lan có bảo dì ba nấu è đậu xanh này cho
anh, có lẽ là thứ an t í đó. T ô an ãy ăn đ
én è đã nguội hết rồi, kẻo phụ lòng chị của em.”
Nói xong, cô bước khuất bên ngoài cửa. Cậu xoay lại
n ìn én è òn để trên bàn học. Cậu bướ đến,
ngồi xuống ghế, nhè nhẹ tay đẩy chén chè xê ra, rồi
thình lình cậu gục lên bàn, úp mặt trên trang sách.
Cậu vừa thổn thức vừa thì thầm: “Ngọc Lan, dù trời
sập, anh thề yêu thương chiều chuộng cậu suốt đời,
cậu sa gì an ũng sẽ làm, cậu bảo gì an ũng sẽ
nghe, miễn là cậu hứa với anh một đ ều: cậu phải
NH 153
giữ gìn sức khỏe của cậu. Ngày mai anh sẽ đ mua
quyển sá gì đó o ậu.”
Hôm sau, vào khoảng nửa chiều, Thần Sầu đã đ ọc
về sớm hơn thường lệ. Dựng chiế xe đạp sau hè
nhà xong, cậu phấn khở đến gõ cửa phòng Ngọc
Lan. Đợi lâu, không nghe tiếng động, cậu hơi không
vui, xoay lạ định trở về phòng cậu. Chợt thấy Xu Di
đang ngồi xem sách nơi ghế cạnh hồ non bộ, cậu
bước lại gần, hỏ : “Xu D Ngọc Lan chưa về sao?” Xu
Di ngước mắt nhìn cậu, khẽ đáp: “Ba má đang đ
rước chị Ngọc Lan, chắ ũng sắp về đến.” Đ m đó
sau bữa cơm tối, cậu ngồi học, nhưng mắt cậu liếc
chừng qua khung cửa sổ b n k a oa v n án đèn
của phòng Ngọ Lan. Đến khuya cậu nghe tiếng
người rộn rịp và thấy đèn ủa phòng Ngọc Lan thắp
sáng. Cậu háo hức muốn sang t ăm ô n ưng lại
nhủ thầm: ãy để mọi ngườ đ ng ỉ ngơi đã, là vì
cậu chỉ muốn gặp riêng Ngọc Lan thôi. Xu Di là
người ở lại sau cùng trong phòng Ngọc Lan. Cô vừa
sửa soạn mùng mền cho chị vừa nó : “Đ m qua sau
khi hay tin chị nằm nhà thương, dường như anh Lão
khóc nhiều lắm vì lú k uya em đ qua trước cửa
phòng ảnh vẫn còn nghe ảnh hỉ mũ ịt hặc. Sáng
nay trong bữa đ ểm tâm, em nhìn lén thấy mắt ảnh
đỏ oe.” Ngọ Lan đang ngồi nghỉ ngơi nơi xô-pha,
mủm mỉm nó : “Em ũng quan tâm an Lão lắm
sao?” Xu D ngúng nguẩy đáp: “Em ỉ kể cho chị
nghe thôi mà! Nếu chị k ông t í ng e t ì t ô .”
Cô g ũ màn xong l ền xoay lại xếp sách vở trên bàn
học của chị cô. Ngọ Lan nó : “Được rồ được rồi, chị
nghe em. Xu Di, em không cần làm những công việc
154
đó ủa chị. Hãy lạ đây ngồi chơi với chị.” Xu D đến
ngồ đối diện và cách chị cô trên cùng xô-pha. Ngọc
Lan hỏ : “Mấy ngày qua ở nhà có gì lạ k ông?” —
“Được thư anh hai cho biết tháng sau sẽ về nghỉ
tết.” Ngọc Lan mừng rỡ thốt: “T ật hả!” Xu D lặng
thinh giây lâu, rụt rè thỏ thẻ: “C ị ba...” —“Gì vậy?”
—“Em muốn nó đ ều này nhưng sợ chị ký lủng sọ
em!” —“Vậy thì em không nên nói.” —“N ưng em
phả nó !” —“Ôỗ...?” —“Có p ải chị đối xử anh Lão
không tốt nên ảnh buồn phả k ông?” Ngọc Lan bỏ
khẽ: “Vậy sao?” Rồi cô mủm mỉm cười, nhìn cô em:
“Coi cái mặt đẹp gái của em kìa! Em thích anh Lão
lắm phả k ông?” Xu D vụt ngồi nhỏm lên, mặt ửng
đỏ: “C ị ba... chị...” Ngọc Lan vẫn mủm mỉm cười,
tiếp: “Làm gì mà em oảng hốt vậy! Chị đã ký sọ em
đâu!” Rồi cô thong thả nó : “Ở đây an Lão rất cô
đơn. Chị thì mắc bận luôn. Nếu em có thì giờ rảnh
bậu bạn với ảnh, chắc ảnh sẽ sung sướng lắm. Em
Xu D !” Cô em dạ khẽ một tiếng, chờ đợi. Ngọc Lan
làm t n g ây lâu đoạn tiếp: “C ốc lát chắc chắn
anh Lão sẽ đến t ăm ị, nhưng chị muốn nghỉ sớm
đ m nay. Nếu em không bận bài vở học, hãy sang
trò chuyện với anh Lão giây lát, cho ảnh biết chị đã
ngủ rồ .” Xu Di vâng dạ rồ đ ra.
Buổi tối hôm sau, Ngọ Lan đang ngồi nơi bàn học,
dưới ánh sáng tỏa ra từ chụp đèn bỗng nghe tiếng
gõ cửa. Bàn tay phong lưu của cô cầm bút, không
ngừng hoạt thảo lia lịa trên xấp giấy ngổn ngang, cô
khẽ nó : “An lì lợm, em đang đợ an .” Cậu thiếu
niên bước vào, khép nhẹ cửa lại, se sẽ đến đứng sau
lưng Ngọc Lan. Cô mặc xiêm y lụa trắng, tóc cài trâm
NH 155
hoa ngọc buông thõng xuống ngang eo. Ngòi bút của
cô vẫn trôi giạt miên man trên trang giấy trong khi
cậu đang đứng đợi. Giây lâu, cậu nó : “Ngọc Lan,
đ m qua sao ậu k ông o p ép an đến t ăm
cậu?” Cô vẫn không ngừng ngòi bút, nhỏ nhẻ đáp:
“Đ m qua... em buồn ngủ đầu muốn rụng như
sung!” Rồi cô gác bút lên giá, xoay lại nhìn cậu. Đô
mắt cô long lanh như muôn ngàn sao sáng bỗng mơ
màng, cô yên lặng ngắm nghía mày mặt cậu giây lâu.
Cô quay qua, lấy bút viết lên tờ giấy một chữ, rồi cô
lại gác bút lên giá. Xong cô cầm tờ giấy đứng lên,
thong thả bước về phía chiếc ghế xô-pha ở cuối
p òng và nó : “Suốt một tuần qua không thấy mặt
em, anh nhớ em lắm sao?” Cô ngồi xuống xô-pha.
Cậu ũng đến ngồ đối diện và cách cô trên cùng
chiếc ghế.
Bằng giọng trách móc, cậu nó : “An k ông n ớ ai
hết!” Ngọc Lan mở to đô mắt nhìn cậu: “Ôỗ...?” Cậu
tiếp: “N ất là đối với những ngườ vô tìn !” Ngọc Lan
bỏ khẽ: “Vậy sao?” Đợi giây lâu thấy cậu làm thinh,
Ngọ Lan nó : “Hằng ngày, những người thân yêu
xung quan em ũng ó k vu lú buồn, dù bất cứ
tâm trạng nào của họ em ũng ần biết lý do.” T ần
Sầu nói bâng quơ: “Cậu biết lý do của anh làm gì?
Anh có mang huyết nhục gì với bất cứ ai. Chung qui
an ũng ỉ là người ngoại cuộ !” —“Quan đ
quẩn lạ té ra đó là nguy n ớ. An Lão đời em có
niềm bí ẩn và em có nhiều nỗi khổ tâm.” T ần Sầu
ngắt lờ : “Cậu chỉ ng ĩ đến cậu mà thôi! Còn anh,
cậu có ng ĩ đến anh chút nào không? Anh không
khổ tâm sao? Hôm qua, anh muốn tự tử để xem cậu
156
có hiểu an k ông?” Ngọc Lan chợt thốt: “An Lão
an ...” Cô n ìn sững cậu giây lâu, rồi giọng uyên êm
ái nhỏ nhẻ: “Sao an k ùng quá vậy!” Xong ô ơi
khẽ ú đầu, nói: “Có p ải anh muốn em cho anh
biết tất cả những việc gì của em k ông?” —“Cậu có
thể không? Anh chắc chắn cậu không thể và anh
ũng k ông ó quyền đò ỏi cậu làm vậy, nhất là
những đ ều thầm kín hay riêng tư của cậu. Anh chỉ
xin cậu nhớ rằng đô k an muốn chết được vì
không biết chuyện gì đã xảy ra cho cậu.” —“Được
rồ được rồi, từ đây em sẽ nhớ!” T ần Sầu chồm tới,
nắm bàn tay thiếu nữ nó : “Cám ơn Ngọ Lan!” Cô
liền hỏ : “Quyển sách mà em muốn anh mua, anh
đã mua ưa?” Cậu buông tay cô, dợm đứng dậy:
“Rồ ! Để an đ lấy cho cậu n á.” Ngọc Lan vỗi vội
nó : “K oan an Lão ạ. Nhưng anh đã đọc nó chưa?”
—“Anh? Đọ á gì? Đó là quyển tự đ ển danh từ thôi
mà.” Lặng thinh giây lâu như có chiều ng ĩ ngợi
đ ều gì, xong Ngọ Lan nó : “An lì lợm, hôm nay có
chút thì giờ rảnh rang, em muốn trò chuyện với
anh. Anh có bận lắm k ông?” —“K ông. An ó bận
gì đâu. An lú nào ũng rất sung sướng nghe
những lời cậu nó .” —“Gần đây bút p áp ủa an đã
vững, em chỉ thắc mắc không hiểu sao văn ủa anh
không có thần khí. Nhưng hôm trướ em đã tìm ra
lý do. Một chiếc cầu dù được kiến trú đúng ông
thức cơ học, nhưng nếu xây trên nền móng bột hồ,
chắc chắn nó sẽ lung lay. Lý do là anh thiếu những
nguyên tắ ăn bản nhất. Nó là nền móng của lập
luận dù trong bất cứ lãnh vực nào, quản trị kinh
doanh, khoa họ ay văn t ng ệ thuật.” —“Là
những nguyên tắc nào vậy?” —“Hãy k oan an Lão
trước khi giải thích chi tiết của từng nguyên tắ để
NH 157
em nói một quan niệm đại cương đã. Lò sản xuất
dụng cụ thường không phân biệt dụng cụ nào tốt hay
xấu. Muốn biết dụng cụ đã được chế tạo hoàn hảo
hay khiếm khuyết, phải có những mẫu mự qu định
để thử lạ xá địn và đán g á. T ông t ường lập
luận phát sinh từ hai nguồn: kinh nghiệm và trực
giác. Hai nguồn sản xuất tư tưởng của loài ngườ đó
tuy nhiên không bảo đảm được phẩm chất của nó.
Đã ó n ều trường hợp chứng tỏ kinh nghiệm chưa
đủ để xây dựng một định luật khoa học và người ta
thường bị gạt gẫm bởi trực giác. Thí dụ, môn hình
học cổ đ ển, mà anh biết nhiều hơn em, dù nó được
khởi sinh từ bất cứ nguồn lập luận nào, trực giác
hay kinh nghiệm, chưa chắ đã đúng trong k ông
gian lõm hay lồi. Phải vậy không? Vì vậy, khi phát
biểu một tư tưởng, trình bày một lý thuyết, hoặc dự
trù một kế hoạch, thuộc bất cứ lãnh vực nào, việc
quan trọng là phải có một số tiêu chuẩn làm hệ
thống qui chiếu để trắc nghiệm xem vấn đề đó ợp lý
ay k ông. Đ ều anh tự tin hợp lý, thật sự có thể vô
lý mà anh nhất thời không biết, hoặc hoàn toàn
không bao giờ biết dù ngày nay, tháng sau hay suốt
đời anh! Ngoại trừ một số nguyên tắ nào đó sẽ làm
bừng sáng màn đ m k a quang trí não an lao
anh qua cầu thang kiến thứ .” T ần Sầu ngắt lời
thiếu nữ: “Ngọc Lan, cậu biết những đ ều này từ
trong quyển sách triết học nào vậy?” Cô t ong t ả
đáp: “K ông ó đ ều gì mới mẻ dưới ánh sáng mặt
trời, xưa nay nó vẫn ở đâu đó ỉ vì mình chưa
khám phá ra hoặc chưa nghe nói tớ mà t ô . Đức
T í Ca đã ẳng nói: trong bốn mươi năm thuyết
lý Ngà đã ẳng nói một lời nào hết đó sao? C ưa
chắ Ngà tìm đượ đ ều gì mới khi Ngài giác ngộ.
158
Sách vở ũng ó í là k o tàng trữ sự khôn ngoan
của nhân loại. Nhưng phả ăng trước khi có sách
vở ũng đã từng ó vĩ n ân sao? N ững đ ều em nói
đây ỉ là lượm lặt qua kinh nghiệm của em thôi.
Đầu tiên, em muốn nói nguyên tắ định ng ĩa.”
Thần Sầu chợt thốt: “Cá gì? Nguy n tắ định
ng ĩa?” Ngọc Lan thong thả tiếp: “An o là lạ lắm
sao? Hãy chỉ cho em thấy một á gì xung quan đây
k ông mang địn ng ĩa ủa nó?”
Ngọc Lan trao Thần Sầu tờ giấy ô đang ầm nơi tay
và hỏ : “An g ỏi về môn kỷ hà học, vậy xin nói em
biết là ìn gì đây?” Cậu nhìn số mười la-mã, hay
đúng ơn, chữ X in có gạch nối bên trên và bên
dưới, viết lớn trên tờ giấy suy ng ĩ g ây lâu rồi lắc
đầu nó : “Ngọc Lan, cậu thật thần bí! Hình gì, anh
có biết là ìn gì!” —“G ản dị t ô ìn đó ó bốn
cạnh phả k ông?” —“À... à...” T ếu nữ tiếp: “Trong
bốn cạnh, có hai cạn đối song song, phả k ông?”
Thần Sầu chợt thốt: “Vậy là ìn t ang.” Ngọc Lan
mủm mỉm nó : “Em vẽ nó xếp chéo lạ đó t ô .
Nhưng tại sao anh biết nó là hình thang? Chẳng
phải từ địn ng ĩa mà ra sao? N ững định lý, hệ
luận tiếp theo trong chương hình thang đều suy từ
địn ng ĩa ủa nó. Nếu anh không chấp nhận định
ng ĩa ủa hình thang thì cả chương nói về hình
thang coi như vứt bỏ, phải k ông?” —“Ngọc Lan, ai
dạy cậu những chuyện này vậy?” —“Em ũng ọc
môn kỷ hà học, tuy không giỏi bằng anh. Nhưng đó
chỉ là chuyện nhỏ nhặt trên sách vở nhà trường. Để
em kể anh nghe câu chuyện này. Năm trước, khi ba
em còn là công chứ ó ôm đ dự lễ tiếp đón t ủ
NH 159
tướng chính phủ, ba em lại dẫn em theo. Bộ nội vụ
gử đến tòa đô ín một công chức nghi lễ để làm
cố vấn. Lúc tập dượt đến hồi thủ tướng bắt đầu duyệt
hàng danh dự sau k đã dừng lại chào quốc quân
kỳ, xướng ngôn v n ô: ‘t ủ tướng chính phủ duyệt
quân’ em ng e lỏm những lờ đối thoại lý thú giữa
cố vấn nghi lễ và ông đ ều hành cuộc lễ. Ông cố vấn
nghi lễ nó : ‘Dường như xướng ngôn viên phải hô
trước khi thủ tướng rời hàng thủ kỳ.’ Ông đ ều hành
cuộc lễ đáp: ‘Trước là trước, sau là sau, chớ không
thể dường như. Nếu ông muốn xướng ngôn viên hô
trước, tôi bảo nó hô trước. Tuy nhiên trong hồ sơ
nghi lễ có ghi xướng ngôn viên hô sau khi thủ tướng
rời hàng thủ kỳ. Vậy ông quyết địn .’ Cố vấn nghi lễ
bối rối, ngập ngừng: ‘Tô ũng k ông ắ .’ Ông đ ều
hành cuộc lễ nó : ‘Tô k ông b ết gì về nghi lễ, chưa
học thứ này bao giờ. Nhưng, có gì đâu, tất cả đều do
địn ng ĩa. Nếu ông có thể nói cho tôi biết ‘định
ng ĩa ủa xướng ngôn v n là gì’ tô ó t ể nói ông
biết nhiệm vụ của hắn và hắn phải hô trước hay hô
sau.’ Cố vấn nghi lễ nó : ‘Xướng ngôn viên như người
nhắc tuồng vậy.’ Ông đ ều hành cuộc lễ nó : ‘Nếu
địn ng ĩa n ư vậy, xướng ngôn viên phải hô trước
á động tác của chủ tọa. Nhưng, quan niệm rằng
nghi lễ đặt nặng về ý ng ĩa k ông t ể so sánh với
tuồng hát xướng giải trí và chủ tọa không thể bị coi
như bù nhìn. Một ngườ đã đến cấp chủ tọa chắc
chắn thông thạo nghi lễ, ít nhất ũng qua n ững
phần đại cương. Trái lại, dân chúng tham dự đến
đây từ mọi lãnh vực, thuộc mọi tầng lớp đa số là
những người ngoại cuộc, chưa chắc họ đã ểu ý
ng ĩa ủa mỗi diễn tiến trong cuộc lễ. T eo tô định
160
ng ĩa ủa xướng ngôn viên là người giải thích nghi lễ
o quan k á .’
Anh lì lợm, vậy anh nói cho em biết ông đ ều hành
cuộc lễ và ông cố vấn nghi lễ, ông nào đúng?” Cậu
đáp: “Ông đ ều hành cuộc lễ đúng.” Ngọc Lan lắc
đầu: “C ắc không? Có lẽ anh cho lý luận của ông
đ ều hành cuộc lễ vững chắc hơn ông cố vấn nghi lễ.
Nhưng có gì để xá địn đượ đâu.” —“Ngọc Lan,
anh thật không hiểu.” —“Người sáng lập ra hồ sơ
nghi lễ có thể có cùng quan niệm vớ ông đang đ ều
hành cuộc lễ về địn ng ĩa ủa xướng ngôn viên.
Nhưng muốn biết a đúng a sa p ải biết định
ng ĩa t ật sự của xướng ngôn v n là gì. An đã b ết
địn ng ĩa đó ưa? Buổi lễ đã xảy ra với em thật
buồn chán. Nhưng chắc chắn không tai nạn nào trên
thế giới chỉ mang hoàn toàn thiệt hạ . Bù vào em đã
họ được một đ ều ay. Đối với bất cứ sự kiện nào
dù rắc rố đến đâu trước khi giải quyết, hãy tìm hiểu
địn ng ĩa ủa nó. Dở lại vài trang quốc sử, anh còn
nhớ bài tứ tuyệt kiệt tác của Lý Thường Kiệt lúc xuất
quân phạt Tống, bài hịch tướng sĩ lừng danh của
Trần Quốc Tuấn khi chuẩn bị đương đầu giặc
Nguyên. Phát cho mỗi người lính một khẩu súng,
dẫn họ ra chiến trường, bảo họ bắn vào đám người
đối diện. Dấu hỏ đầu tiên của họ chắc chắn là ‘tại
sao?’. Cuộc chiến không phải chỉ đơn thuần hành
động nhắm vào địch quân bóp cò. Vấn đề quan trọng
là ý ng ĩa ủa sự khai hỏa. Nếu ngườ dân được giải
thích tại sao họ không thể tránh một cuộc chiến, tại
sao họ phải đán nếu cuộc chiến thất bại thì hậu
quả ra sao, chừng đó dù k ông ó vũ k í ọ ũng
NH 161
liều mạng bằng mọi phương tiện. Biết người biết ta,
trăm trận chưa chắ đã trăm t ắng. Nhưng nếu mọi
tầng lớp người dân thấm nhuần ý ng ĩa ủa cuộc
chiến, sự thành công chỉ là thờ g an.” —“Ngọc Lan,
anh chưa hề nghe ai phê bình một đoạn văn nào
trong binh thư của Tôn Tử, ngoại trừ cậu.” —“An lì
lợm, em không biết gì về binh thư đâu. Em chỉ nói
chuyện với anh về sự quan trọng của địn ng ĩa mà
thôi. Bài phá Tống tuyệt t ay bìn Nguy n đại
văn đó ẳng phải tổ t n mìn đã đặt một định
ng ĩa rất chính xác cho mỗi cuộc chiến sao? Từ
chuyện vẩn vơ của một chương hình họ đến chuyện
tồn vong của quốc gia, anh chưa nhìn thấy sự quan
trọng của địn ng ĩa sao? An không thể tuyên bố
rầm trời, liệt kê những phác họa tràng g ang dù vĩ
đạ đến đâu k người nghe chỉ hỏ : để làm gì những
công việ đó. Đ ều thứ nhất, các cộng sự viên của
anh phải biết anh muốn gì. Anh cần một địn ng ĩa
để khở đầu bất cứ kế hoạch nào. Đ ều thứ hai, nếu
anh làm mọi người tham dự nhìn thấy lợi ích của họ,
kết quả chỉ trong tầm tay. Anh phải giả t í định
ng ĩa để đạt đượ t àn ông. Văn t ng ệ thuật
ũng t ế. Mỗi từ ngữ đều mang một địn ng ĩa. Từ
ngữ k được sử dụng đúng định ng ĩa mới bộc phát
hết năng lượng của nó. Không ai chố ã được
quyền uy của tư tưởng. Chính những luồng tư tưởng
đã lãn đạo nền sinh hoạt cổ kim của nhân loại,
ũng là đầu mối của những cuộc cách mạng trên thế
giới. Nhưng về hình thứ nó ũng ỉ tập hợp của
những danh từ. Có người cầm bút không biết định
ng ĩa ủa dấu ‘ ấm’ ay dấu ‘ ấm phết’ oặc
những chữ thông thường như ‘và, thì’. Một bà văn
ũng ó địn ng ĩa ủa nó. Đô k đọc hết một bài
162
văn ủa anh, em không biết nội tâm của anh thật sự
ra sao qua những dòng bút mự đó. Nó tóm tắt, anh
lì lợm ạ, nếu một vấn đề bị tình trạng xáo trộn, lập
tứ truy nguy n địn ng ĩa ủa nó. Có hai trường
hợp. Hoặ địn ng ĩa vẫn còn cập nhật, lỗi sẽ do việc
giải thích và học tập. Hoặc vì thời gian hay không
g an địn ng ĩa k ông òn t í ợp, vậy nó phải
được sửa đổi. Tình trạng sẽ ổn định. Một bà văn
không mạch lạ ũng t ế. Thôi anh lì lợm ạ, cứ mỗi
nguyên tắc như vậy, em không thể nói với anh trong
vài tiếng đồng hồ mà hết được. Vậy địn ng ĩa ủa
địn ng ĩa là gì luật địn ng ĩa ra sao p ần còn lại
anh cứ ng ĩ suy. G ờ xin cho phép em nghỉ ngơi
sớm an n a.”
Thần Sầu liền đứng dậy nó : “Cám ơn Ngọ Lan! Để
an đ lấy cho cậu một tá trà nóng n á.” Nó xong
cậu bước ra ngoài cửa. Ngọc Lan ngồi nơi bàn học,
tay vừa định cầm bút, Thần Sầu đã trở vào. Cô đỡ
á đĩa sứ tr n đặt tách trà còn âm ỉ khói hơi từ bàn
tay Thần Sầu và nhỏ nhẻ nó : “Cám ơn anh.” Cậu
trao cô cuốn sá và nó : “Đây là quyển Danh Từ
Khoa Học mà cậu muốn.” Ngọc Lan thong thả đặt đĩa
và tách trà xuống bàn học, xoay lại, nhận quyển
sách trong tay. Cô xọc xạch vài trang, rồ nó : “Em
muốn quyển sách này làm gì chớ!” T ần Sầu ngạc
nhiên thốt: “Ngọc Lan, cậu...?” N ưng Ngọ Lan đã
ngắt ngang lời cậu: “Em ỉ muốn mua cho anh mà
thôi. Hoàng Xuân Hãn đã xây dựng một thứ ngôn
ngữ hoàn toàn mới, chưa hề có ở xứ mình bao giờ.
Để làm công việ đó trong mấy mươi trang đầu, ông
đã đặt ra một số tiêu chuẩn, những giới hạn và cách
NH 163
ông giải quyết. Vì vậy, nếu anh gặp một từ ngữ nào lạ
lùng đừng cho nó là quái dị, vì mỗi từ ngữ đã được
qu định bởi những tiêu chuẩn. Nếu a k ông đồng ý
những tiêu chuẩn đó ắc chắn Hoàng Xuân Hãn
ũng k ông bắt buộc họ chấp nhận những danh từ
ông đặt ra. Mấy ai cầm quyển sách lại chịu k ó đọc
kỹ lưỡng lời tựa của tác giả đâu. Lời tựa của quyển
sách này phản ảnh tâm huyết của tác giả, là phần
k ó k ăn n ất trong công việ ông đã làm ớ còn
phần dịch thuật danh từ có gì quan trọng đâu ỉ là
thủ tục cứ tuần tự mà làm sao o đúng t u uẩn
mà thôi. Em có ý khuy n an xem để biết. Chắc anh
không bao giờ muốn đem một chiếc tàu ra khơi mà
không có bánh lái hoặc không biết hướng đ ó
không anh? Khi nào rảnh rang em sẽ nói với anh về
nguyên tắc tiêu chuẩn.” Xong ô trao quyển sách lại
cho cậu. Thần Sầu đưa tay nhận lại quyển sách, chợt
thốt: “Lan ông tử...” Ngọc Lan bất ngờ nhìn cậu, má
cô hơi ửng đỏ đô mô ô mủm mỉm nửa muốn cười
lại thôi, trong khi cậu đã xoay gót đ ra.
Vào dạo đó trong lớp học Thần Sầu thường lơ đễnh
k ông để ý giáo sư giảng bài. Ngồi núp sau các bạn
học, cậu bắt đầu viết thư cho Ngọc Lan. Những đ ều
ấp ủ trong tim không bao giờ dám thốt k đối diện
với cô thiếu chủ, cậu muốn bộc lộ bằng bút mực. Dù
ở chung một nhà, nhưng những trang giấy tâm tình
này chưa chắc cậu ó đủ an đảm trao thẳng tay cô.
Nhưng cậu sẽ tìm cách, hoặ len lén để lên bàn học
của cô, hoặc gửi qua bưu điện. Dù Thần Sầu thường
để ý Ngọc Lan là cô gái duy nhất có thể vừa trò
chuyện vừa nhìn ngườ đối thoại trong khi bàn tay
phong lưu đang cầm bút mực của cô vẫn không
164
ngừng hoạt thảo như dông trên những trang giấy,
như người có hai bộ óc, trong lớp cậu muốn bắt
chước như thế cho giáo sư khỏi nghi nhưng không
bao giờ cậu làm được. Một ôm đang g ờ giảng vật
lý, cậu cặm cụi viết, tình cờ vị giáo sư bướ đến chộp
tờ giấy trên bàn giựt khỏi bàn tay cậu. Ông mang tờ
giấy đó đến đứng trên bục trước mọi người rồi bắt
đầu đọc lớn. Mỗi khi ông dừng lại một câu, cả lớp
cười vang lên. Hết một phần ba lớp là nữ sinh. Các
cô quay mặt lại nhìn cậu bằng những đô mắt tò mò
quái dị và những gương mặt ửng hồng, không biết vì
thích thú hay vì thẹn giùm cậu. Thần Sầu vụt đứng
rột dậy, bỏ cả sách vở ra về. Ồ... ũng ỉ là một lưu
niệm họ đường của tuổi còn trẻ dại
Hoàng Thị Ngọc Lan (Tranh ho a du ng ma y điê n toa n,
chi u theo h nh ve đ u tiên)
NH 165
CHƯƠNG IV
CỬU CHƯƠNG NGUYÊN TẮC
DẠO HOA VIÊN NGỌC LAN LUẬN TÔN GIÁO
Thời gian Thần Sầu lưu lạc ở g a đìn Ngọc Lan chỉ
thoáng qua phút chốc, nhưng bao nhiêu kỷ niệm êm
ái nhất sâu đậm nhất vu ũng n ư buồn bắt
nguồn từ đó đã ẳng bao giờ tàn phai trong suốt
cuộ đời phiêu bạt sau này của cậu. Một vài chương
ngắn ngủ ó đủ gì để truy niệm một mối tình, chỉ
lưu dấu chút ít sinh hoạt lặt vặt hằng ngày của Ngọc
Lan. Những mẩu chuyện rất tầm thường đơn sơ
chắc chắn không thể nào phản ảnh tất cả sự nhiệm
mầu của thứ tuệ quang thiên phú, kim cổ vô song
của một thiếu nữ thơ trẻ.
Một buổi sáng chúa nhật, sau khi dự lễ sớm ở nhà
thờ xong trở về, Ngọ Lan đang đứng ngắm cây kiểng
nơi hoa viên. Mùa sắp cuố năm k í trời lành lạnh.
Cô mặc sơ mi trắng, giýp màu lam, tóc cài trâm hoa
ngọc buông xõa xuống đến eo, mang giầy cao gót,
mày xanh môi thắm, gương trăng rạng rỡ dưới nắng
ma . Cô đang vân v ếc hoa hồng đỏ trong mấy
ngón tay thon von mịn màng như tơ phấn. Lúc ấy
Xu Di mặc áo dài màu hồng, quần sa-ten trắng,
ũng vừa từ nhà thờ về. Cô rón rén bướ đến, dừng
lại phía sau lưng Ngọc Lan, gọi khẽ: “C ị ba!” Cô
phải gọi như thế đô ba lần, Ngọc Lan mới lên tiếng:
“Em ó uyện gì muốn nói với chị hả?” Ngọc Lan
166
vẫn tiếp tục âu yếm những cánh oa đỏ au tươi mát
êm dịu trong bàn tay ô. Xu D xí đến một bước,
hỏ : “C ị đang ng ĩ gì vậy?” C ờ đợi giây lâu không
nghe Ngọ Lan đáp Xu D rụt rè nhỏ nhẻ nó : “C ị
ba, em có chuyện quan trọng, nhưng em sợ chị sẽ
k ông vu k ng e.” —“Có lẽ là trời sắp sập hả?” —
“C uyện của an Lão.” —“Nếu là chuyện riêng tư
của an Lão em k ông n n nó .” —“N ưng liên can
đến chị.” —“Ôỗ...?” —“Sáng nay trước sân nhà thờ
em gặp chú tư Bình. Chú nói tố ôm qua ú đ
chơi gặp an Lão đang uống rượu say sưa trong tiệm
Minh Nguyệt ở Gò Vấp, ôm một cô gái vào lòng và
ôn.” Ngọc Lan khẽ thốt: “Có uyện đó sao!” Xu D
xê một bướ đối diện với Ngọc Lan, nhìn chị cô:
“C ú tư Bình không dám nói lại với ai, chỉ len lén kể
em ng e t ô .” —“Đ m ôm tăm tối có lẽ chú nhìn
lầm ngườ .” —“C ị ba, chị hiểu chú tư Bình hơn ai
hết mà. Chú là ngườ đôn ậu, cẩn thận. Ngoài ba
má ra, chị tin chú hơn ai hết phải không? (Xu Di liếc
mắt về phía cửa sổ phòng của Thần Sầu ở bên kia
hoa viên và tiếp) Giờ này chắc anh ấy ũng ưa ngủ
dậy nổi đâu.” Ngọc Lan vẫn đứng giữa nắng mai,
thung dung vuốt ve mấy cánh hoa hồng. Đợi lâu
không thấy chị cô phản ứng, Xu Di lắng giọng nhỏ
nhẻ: “C ị ba, anh Lão không phải là người tốt đâu.”
Ngọ Lan n ìn ô em đoạn m á nó : “Em đừng
nhiều chuyện. Nếu em không có chuyện gì k á để
nói với chị x n em để chị y n tĩn .” Xu D k ông
dám nói thêm, lặng lẽ bỏ đ . Ngọc Lan hướng về phía
xa nơi hoa viên, ánh mắt cô long lanh như muôn
ngàn sao sáng bỗng tối sầm, gương trăng rạng rỡ
hốt nhiên như có đám sương mù phủ qua. Mấy ngón
tay trắng muốt thon von của cô từ từ khép chặt, vô
NH 167
tình bóp nát mấy cánh hoa hồng đỏ au. Xong cô trở
về phòng riêng.
Trong bữa cơm trưa hôm đó Thần Sầu để ý Xu D đối
diện cậu qua bàn ăn k ông gợi những câu chuyện
trò với cậu như mọi khi. Cậu có hỏi vài lời, cô chỉ
lặng lẽ n ún va đô k n ìn lén ậu một cách tò
mò. Cậu lấy làm thắc mắc, có lẽ mặt mày cậu còn
chìm trong giấy ngủ muộn buổ sáng đó ăng? Ngọc
Lan vốn tín đã ít nó tuy t á độ của cô không
phản ản đ ều gì khác lạ, nhưng cô tuyệt nhiên làm
thinh. Mặc dù Ông Hai và Bà Hai vẫn chuyện vãn
thường lệ, cậu cảm thấy không vui. Cậu ăn được một
chén cơm, rồ buông đũa xuống đứng dậy đ ra.
Trờ đang xế bóng, cậu thiếu niên ngồi nơi bàn học,
lay hoay giải những bài toán vật lý để ngày mai nộp
cho giáo sư. Cửa phòng cậu để mở, Ngọc Lan thong
thả bước vào. Thần Sầu bất ngờ mừng rỡ, xô ghế
đứng rột dậy, thốt: “Ngọ Lan!” Cô dừng lạ đối diện
và cách cậu vài bước, hỏ : “Sao ăn ơm ít vậy?” Cậu
thấp giọng, miễn cưỡng đáp: “An k ông ảm thấy
đó .” —“Đ m qua an đ ơi có vui không?” Cậu
hớn hở kể: “Vu ! À... vu ! An đ Sa gon k ngang
qua chợ Bến Thành, tình cờ gặp bạn rủ n au ăn
uống. Vì quen thân lâu ngày mới gặp, nên cù cưa
đến gần nửa đ m.” Ngọc Lan ngắt ngang lời cậu:
“Sa gon? Chẳng phả ăn uống ở tiệm rượu nơi ngã
ba đường gần đây ay sao? An t í ôn á ô gá
lắm hả?” T ần Sầu chợt khựng lại, hỏ : “Ngọc Lan,
cậu... cậu nói gì vậy?” T ếu nữ khoanh tay trước
168
ngực, tiếp: “An bướ đến đây. Lại gần em!” Cô mặc
xiêm y thướt tha bằng lụa trắng, thắt lưng kim
tuyến, tóc buông xõa phủ lưng. Thần Sầu nhìn sững
Ngọc Lan, lạ lùng, làm thinh, trong khi cô lại nói:
“Sao ả? Lần đầu tiên gặp em trong ngôi nhà trên
đồ t ông an ó p ong á n ngang dũng ảm,
phác họa nên chân dung của một thiếu niên lý
tưởng, nay bỗng dưng trở thành bất định rụt rè vậy?
Anh muốn hôn con gái lắm mà! Sao k ông đến đây
ôn em?” T ần Sầu ngạ n n vì t á độ bất ngờ
của Ngọc Lan. Cậu ú ớ nó : “Ngọc Lan, cậu đ n rồi
sao?” Bằng giọng chậm rãi, thiếu nữ tiếp: “T ật
không ngờ, mới ngần ấy tuổ đã ư hỏng!” Cậu thiếu
niên hổ thẹn, trở nên giận dữ. “Ngọc Lan, anh thật
không biết cậu muốn nói gì. Nhưng cậu đừng dạy đời
anh. Cậu nên nhớ cậu là đứa con nít, còn nhỏ tuổi
hơn anh.” —“Nhỏ tuổi hơn thì sao?” Cậu bối rố đâm
ra nó quàng x n: “T ì sao k ông sao. N ưng anh
có đời sống riêng của anh, tự do riêng của anh, anh
không muốn bị ai muốn thế này hay thế k á .” —“Ít
nhất an ũng đừng làm thiên hạ cười chê em.
Chính anh muốn đến đây ở mà!” —“P ải rồi, là anh
muốn, chính anh muốn. Nhưng không phải chỉ bố
thí anh chút áo cơm mà cậu có thể thay hồn đổi xác
an được. Cậu đừng ỷ cậu là thiếu nữ giàu sang,
danh giá, mà sỉ nhụ an !” —“Ôỗ...?” T ần Sầu xê
một chân, nghiêng mình tới, hùng hổ hươi tay: “Anh
không muốn nghe cậu nói nữa. Cậu đ k ỏi phòng
anh, cậu đ đ !” Ngọc Lan xoay lại, bước ra. Thần Sầu
lao tớ đóng sầm cánh cửa liền phía sau lưng thiếu
nữ. Một phút trôi qua, bốn bề y n tĩn . Cậu gục vào
cánh cửa, vừa thổn thức vừa nói như hét: “Ngọc Lan,
cậu là bà già xấu xí, hèn hạ đ t ện... Cậu ở giá suốt
NH 169
đời, không ai ưng lấy cậu đâu. Tám năm trước, ông
vô đạo nông p u a an òn k ông làm gì được
anh. Cậu định làm ông nội của anh hả. An đ đây
đ ngay bây g ờ. Cậu tưởng anh ham ở trong nhà
này lắm hả!” Dứt lời, Thần Sầu quay lại, mở đóng
lung tung các cửa tủ, kéo ghế, dờ bàn ân đá tay
quật rầm rầm àn động như một ngườ đ n. Cậu
dồn vài bộ quần áo, sách vở vào một túi vải. Xong
mặt cậu hầm hầm đỏ au, cậu quăng tú vải lên vai,
mở cửa. Nhưng cậu đã k ựng lại. Ngọc Lan vẫn còn
đứng bên ngoài cửa, yên lặng, lưng xoay về hướng
cậu tó mây buông xõa đến ngang eo. Cậu bất ngờ,
ngập ngừng chưa biết làm sao, giọng uyên nhỏ nhẻ
của ô gá đã t ốt: “An n ớ đừng bỏ qu n món gì.”
Cậu càng giận dữ nó : “An ẳng có món gì bỏ
qu n!” Vẫn giọng êm ái, cô tiếp: “Em ỉ nhắc nhở
anh thôi. Sao anh nóng nảy quá vậy! Là vì sau này
nếu anh trở lại, nhà này không ai mở cổng cho anh
vào đâu. Kể như mình chưa bao giờ gặp gỡ quen biết
nhau. Còn nữa...” —“Cậu nó đ . Cậu phải nói hết, vì
anh sẽ không bao giờ trở lạ .” —“G ữa anh với em có
gì đáng để em phải nói chớ. Em sẽ cho mọi người
biết để anh khỏi phải chào từ giã ai. Nhưng mà,
trướ k an đến ở em đã tự tay sửa soạn gian
phòng này cho anh, dù không tươm tất, nhưng có lẽ
ũng k ang trang. Nếu anh không phải là loài chim
muông cầm thú chỉ biết vỗ án bay đ an ũng
nên nể em đừng để nó như một chỗ đổ rác khi anh
rời khỏ .” Nó xong ô k oan t a đ qua oa v n về
p òng ô đóng ửa lại. Thiếu n n òn đứng bất
động giây lâu, rồi lủi thủi quày trở vào. Cậu quăng
túi vải dưới sàn gạch, nằm úp mặt trên giường, ấm
ứ nó : “Ngọc Lan, sao cậu ác với anh quá vậy!” Một
170
lúc sau cậu nhoài dậy, lủi thủ đ n ặt những giấy tờ
bài vở rơi rớt dưới sàn gạch, sắp đặt bàn ghế lại ngay
ngắn, dọn dẹp quanh phòng.
Buổi tố ôm đó nơi bàn ăn trả k ăn oa trắng,
dưới ánh sáng của ùm đèn treo bát đĩa sáng
choang thứ ăn k ó ơi nghi ngút, mọi ngườ đông
đủ, chỉ trừ chiếc ghế cạnh bên tay mặt của cậu vẫn
bỏ trống á én đô đũa để hờ nhưng không người
sử dụng. Cậu lặng lẽ ngồ ăn. N ững món ăn tuy
nhìn thấy rất mỹ vị, nhưng cậu nhai nó như gặm
những miếng ưu phiền, lòng ngậm ngùi, tim xót xa.
Ông Bà Hai dường như đã biết câu chuyện bất như ý
giữa cô cậu. Vì vậy, sau bữa cơm, Ông Bà Hai đã sai
Xu Di gọi cậu đến khách phòng. Bà Hai tỏ mối quan
tâm, lập tức hỏi cậu: “Bá ng e Lan Đại nói con
muốn rời khỏ đây ả?” Cậu rụt rè đáp k ẽ: “Dạ.” Bà
hỏi tiếp: “C ắ a đứa lại gây gỗ nhau hả?” Cậu lại
tiếp: “K ông... dạ k ông ó...” Bà Hai thong thả nói:
“Tuy on đến ở đây k ông bao lâu n ưng hai bác
hiểu con bề xấu ũng n ư bề tốt. Ha bá đã xem
con như một trong á đứa con của hai bác. Ngày tết
ũng gần đến, con hãy ở lại, mai mốt Ngọc Khuyết về
đây ơi, nó có con trong nhà làm bậu bạn.” Ông
Ha xen vào: “Có p ả bá đã bắt con làm nhiều công
việc lắm k ông?” —“Bá Ha sao bá nó t ế. Chính
con thích làm như vậy, chớ có ai sai bảo on gì đâu.”
—“À vậy được rồi. Con hãy ở lạ đây n a. Để bác rầy
Lan Đạ .” Cậu vỗi vộ nó : “Bá Ha con sẽ ở lại. Xin
bá đừng rầy Ngọc Lan, lỗi tại con không tốt mà
t ô .” K ậu đứng dậy xin cáo lui, nghe Ông Hai
hỏ Bà Ha : “Bà ó nấu o Lan Đại một chút cháo
NH 171
chưa?” Cậu chợt hỏ : “ Bá Ha Ngọc Lan có sao
hả?” Bà Ha đáp: “Lú trưa bác thấy thần sắc nó
t ay đổi, bác hỏi nhưng nó chỉ nói không sao. Chiều
nay, con thấy đó nó lạ k ông ăn ơm.” Cậu làm
thinh bước ra nhà sau, rồi lủi thủ băng qua oa
viên hướng về phòng cậu. Lòng hờn giận Ngọc Lan
vẫn chưa nguôi, cậu không muốn gặp cô, ít nhất
ũng từ lú này. Song ìn dung ô đang đau ốm
nằm trên giường, lòng cậu muốn chết được vì
thương xót. Cậu lưỡng lự, rồi rẽ về phía phòng Ngọc
Lan. Trong p òng ó án đèn. Cậu e dè, lấy tay gõ
nhẹ lên cửa. Không nghe tiếng trả lờ . Đợi giây lâu,
cậu se sẽ đẩy cửa, rón rén bước vào. Cậu lo lắng,
chưa biết phải nói câu gì với Ngọc Lan, tim cậu đập
đù đụi. Thật tức cười, cậu thiếu niên chưa hề biết sợ
bất cứ thiên lôi hay quỉ sứ nào, lại mất cả thần hồn
trước một cô gái bé nhỏ! Ngọc Lan mặc xiêm y lụa
trắng đang nằm thoai thoải trên giường nệm trắng
toang, lưng dựa lên chồng gối bông, yên lặng xem
sách cạn án đèn. T ần Sầu dừng lại cách cô vài
bước, rụt rè hỏ : “Ngọc Lan, cậu k ông được khỏe
sao?” Mắt vẫn không rời quyển sách, giọng uyên êm
ái thỏ thẻ: “An ưa đi khỏ n à này sao?” —“Ngọc
Lan, cậu... cậu thật sự đuổ an đ sao?” Ngọc Lan
hạ quyển sách xuống nơi bụng, song vẫn không nhìn
cậu nó : “C ín an muốn đ mà! G ờ lại nói em
đuổi anh. Anh chưa già sao lẫn sớm quá vậy?” Cậu
ấp úng: “Ngọ Lan đ m ôm qua...” T ếu nữ đã
đưa một bàn tay lên, ngắt ngang: “Em k ông muốn
nhắc chuyện đó nữa.” —“Ngọc Lan, cậu...” T ếu nữ
lại chận lờ : “Em muốn y n tĩn ng ỉ ngơi.” Cậu
thiếu niên liền quì gối xuống trên sàn gạ ú đầu
nó : “Ngọc Lan, anh chưa hề van x n a ...” N ưng
172
thiếu nữ đã ngồi rột dậy, thốt khẽ: “An ...” —“Ngọc
Lan, nếu cậu không tha thứ anh, anh sẽ không
đứng dậy đâu.” —“An ... an đứng dậy đ . Nếu ba
má em thấy anh làm vậy, chắ em độn thổ!” Án mắt
cô lồng sâu vào ánh mắt cậu, cô khe khẽ gật đầu
mấy cái, dấu hiệu của sự đồng tình, vói tay nắm lấy
tay cậu. Thần Sầu đứng dậy. Ngọc Lan lại ngã lưng
lên chồng gối, nằm thoai thoải trên giường.
Thần Sầu nó : “Bá Ha đang nấu cháo cho cậu, chắc
ũng đã gần xong. Để anh xuống dưới bếp bưng lên
đây cho cậu.” Ngọ Lan đáp: “T ô ũng ưa cần.
Anh hãy ngồi cạnh giường đây em ó uyện muốn
nó .” Cậu e dè ngồi lên giường cạnh dưới chân của
Ngọ Lan. Cô nó : “Ba em má em an a ủa em,
bây giờ kể cả an a a ũng ểu lầm em, cho rằng
hễ em nói thì người khác phải nghe. Thật ra, em có
quyền uy gì đâu. Em ỉ muốn tất cả mọi việc của
mỗi người trong tương lai phả được phát triển trong
trật tự mà thôi. Có phả em đối xử không tốt với anh
k ông?” Cậu đáp: “An b ết cậu lú nào ũng tốt với
bất cứ ai, nào phả r ng an . C ín an đã xử tệ
với cậu mà t ô .” —“C uyện này ũng do em. T àn
thật nói, em không ghen tị đâu. Em ỉ không muốn
anh lang chạ với những thiếu nữ k ông đứng đắn
mà làm hư hỏng đời anh. Nhưng em sẽ rất sung
sướng nếu anh tìm được một bạn gá .” T ần Sầu liền
ngắt ngang lời thiếu nữ: “Ngọc Lan, cậu... sao cậu
nói vậy?” Ngọc Lan thong thả tiếp: “Em đã nó với
anh từ đầu mà. Bất cứ liên hệ gì giữa anh và em sẽ
không kết quả đâu.” —“Tại sao? Cậu còn giận anh
dữ vậy sao?” —“Co cái mặt của anh kìa. Xưa nay em
NH 173
chưa có dịp giận an mà!” —“Nếu k ông t ì đừng
nói như vậy nữa. Sẽ không bao giờ có sự chia rẽ giữa
cậu và an đờ đời kiếp kiếp!” Ngọc Lan yên lặng
ngắm nghía mày mặt cậu. Xong cô mủm mỉm đô
môi, giọng uy n m á : “An lì lợm, có thật anh
muốn làm bạn vớ em k ông?” Ng e âu ỏi chân
tình, cậu sung sướng muốn đ n l n gật đầu lia lịa,
mím môi, lời như tắc nghẽn ngang cổ: “Ừừừm...!” Cô
lại nhỏ nhẻ tiếp: “C ỉ vỏn vẹn thế t ô sao?” Cậu
chồm tới nắm bàn tay Ngọc Lan, vừa gật đầu lia lịa
vừa ấp úng: “Ừừừm...!” Ngọ Lan xoay đ nơi khác,
làm thinh giây lâu, rồi cô bỏ khẽ: “An lì lợm, sao
anh khờ quá vậy!” Cậu vụt thốt: “Ngọc Lan, cậu...?”
Trong khi cậu thiếu niên còn bỡ ngỡ không hiểu ý
ng ĩa một lời nửa đùa nửa trách của cô gái, thiếu nữ
đã xoay lạ nó : “An ãy đưa bàn tay của anh cho
em xem.” Bàn tay ô trắng tươi mịn màng như hoa
phấn, mấy ngón thon von dịu dàng đỡ bàn tay cậu
nâng l n. Đoạn ô đưa một ngón tay cậu vào giữa
a àng răng é mở của cô. Thình lình cô cắn hai
àng răng lại. Thần Sầu kêu một tiếng lớn: “Ngọc
Lan!” Cậu giật mạn tay ra đầu ngón tay rớm máu
và nước mắt cậu rơi xuống. Ngọc Lan thong thả hỏi:
“An đau lắm sao?” T ần Sầu nó : “Sao ậu ác quá
vậy?” —“An lì lợm an đã b ết đau òn em t ì
sao? An n ìn đây em ũng ó máu ó t m ó
xương, có thịt như anh. Làm ngườ em ũng ó t ể
xác có tâm hồn. Sao anh nói tim em làm bằng nước
đá?” N ìn gương hoa tuyệt lệ, nghe lời nói trữ tình,
một niềm trắc ẩn trào lòng cám dỗ cậu dữ dội. Cậu
xí đến nắm hai vai cô gái, khẽ cúi xuống tr n đô
môi non nớt của Ngọc Lan, hồi tưởng lần đầu tiên
trong ngô n à tr n đồi thông. Thiếu nữ bất ngờ,
174
ngạc nhiên, mở to đô mắt nhìn cậu. Rồ ô đột ngột
hỏ : “An làm sao vậy?” T ần Sầu thủ thỉ: “Cậu...
cậu o p ép?” Ngọc Lan hạ thấp đô m t an n ã
ánh mắt mơ màng, khe khẽ đáp: “Lần đầu tiên anh
ó x n p ép em đâu!” Cậu ngắm đô mày rậm xanh
ngang thẳng đều đặn đô mô ồng mủm mỉm với nụ
cười hàm tiếu. Thiếu nữ chợt mở mắt nhìn cậu, hỏi:
“Sao ả? Sợ em hả?” —“K ông... à k ông. An
muốn ngắm nụ cười của cậu, anh chưa nhìn thấy nụ
cườ nào đẹp xinh hơn. Chỉ tiếc ít khi nào anh thấy
cậu cườ .” G ọng uyên lại thỏ thẻ: “An lì lợm, em
ũng ỉ là thiếu nữ tầm thường nhất. Anh không
bao giờ biết em mang nhiều nỗi khổ tâm. Có lúc
em muốn khóc lớn cho vơi nguồn cơn, để sau đó ó
thể cười tươi cho anh ngắm em.” Cậu thiếu niên thật
lạ lùng một thiếu nữ tuổi mới mườ lăm l n ồn
thánh khiết như hào quang, trí tuệ chói sáng như
hồng nhật và hình hài như hoa xuân đang chớm nở,
sao có thể thốt những lờ đầy uẩn khúc! Cậu muốn
hỏi nhưng không dám. Cậu ngập ngừng: “Ngọc Lan,
an ó đ ều này muốn nói từ lâu, nhưng anh sợ cậu
sẽ giận an .” —“Vậy t ì an k ông n n nó .” Cậu do
dự g ây lâu đoạn tiếp: “An muốn biết cậu thích một
người bạn trai loại nào, anh có thể sửa đổi tính tình
để vừa lòng cậu. À như là... anh sẽ k ông đán lộn;
à như là... anh sẽ không bao giờ xía vào chuyện
người khác; à như là... anh sẽ cần cù viết văn nộp
cho cậu. Cậu sa gì an ũng làm bảo gì anh ũng
nghe, sẽ ở đây suốt đờ săn só ậu...” Ngọc Lan
nhìn Thần Sầu đô mắt cô long lanh như muôn
ngàn ánh sao, cô mủm mỉm đô mô bỗng cười một
tiếng khẽ làm cậu ngạc nhiên khựng lại, yên lặng.
Rồi cô nghiêm trang, giọng lắng nhỏ: “An đã nó ết
NH 175
chưa?” Cậu hổ thẹn, làm thinh. Cô êm ái tiếp: “Em
ng ĩ: nếu trên thế giới này có người nào khờ nhất,
ngườ đó ắc chắn là anh! Thôi, anh lì lợm ạ, em
muốn nghỉ sớm.” T ần Sầu liền đứng dậy nó : “Để
an đ lấy cho cậu một chén cháo nóng nhá, giờ này
chắc bác Ha đã nấu xong. Cậu phả ăn út đỉnh
trướ k đ ngủ.”
Một buổi sáng cuối tuần, Thần Sầu đang lu u
dùng búa đập vỡ hồ non bộ, rỡ những viên gạch bỏ
vào một thùng gỗ. Bỗng cậu nghe tiếng người la to
phía sau lưng: “Trờ đất, sao cậu dám cả gan đập bể
hồ non bộ của tô !” Cậu giật mình xoay lạ đối diện
với một thanh niên dong dỏng cao, mặc áo sơ-mi
trắng, quần tây, thắt cà-vạt nâu, tóc chải tươm tất,
mày mặt tuấn tú nhưng có sắc giận. Cậu nó : “Ngọc
Lan bảo tôi sao thì tôi làm vậy.” Hắn nó : “Lạ ũng
Lan Đại. Tôi phả đ ỏi nó mớ đượ !” Rồi hắn quày
quả quay đ . Ngọc Lan mặc xiêm y lụa trắng, ngồi nơi
bàn họ trong p òng đang ý oáy v ết trên xấp
giấy tờ ngổn ngang, khi Ngọc Khuyết bước vào. Ngọc
Lan chưa kịp lên tiếng, hắn đã nó : “Lan Đại, tại sao
em...” N ưng cô đã gác bút lên giá, xoay lại, ngắt
ngang lời hắn: “An a em ng e t ếng nói của anh
vẳng lại từ nhà trên, em biết an đã về tới. Nhưng
em nán viết cho xong bài làm nộp thứ hai, rồi sẽ gặp
anh. Chẳng ngờ an đến t ăm em trướ .” Hắn lại
nó : “Lan Đại, anh muốn hỏi tạ sao...” N ưng Ngọc
Lan đã đứng lên, chận lời hắn: “K oan đã an a ạ,
anh làm gì mà khẩn trương quá vậy! Nhiều tháng xa
nhau, em nhớ anh muốn chết, giờ mới về đến, anh
như bận tâm chuyện gì khác hơn là em sao! Xin anh
176
ngồi đây vớ em để em hỏ t ăm an .” Ngọc Khuyết
vừa ngồi xuống xô-p a đối diện với Ngọ Lan ô đã
hỏ : “Sao? An ó t í trường nông lâm sú đó
k ông?” —“Ban đầu thì anh không thích. Nhưng
chẳng bao lâu, mỗi khi nhìn thấy những mầm sinh
sống vươn lên, kết quả rõ rệt của sự dưỡng nuô săn
sóc do chính hiểu biết lý thuyết của mìn đem ra
thực dụng, anh rất t í t ú. An đang ng ĩ n ều
kế hoạch cho những d n đ ền của mìn sau này.”
—“T ật sao! À này anh, thỉnh thoảng em có gặp bạn
của anh về phép ở Saigon. Họ nói cuối tuần nào
rảnh bài vở, nhất là sau kỳ thi xong, các anh hay rủ
n au đ săn an ó đ k ông?” —“Có ớ. Vui lắm.
Anh thích nhất là đ săn.” —“An a t ấy chút xíu
máu an đã run l n vậy mà anh dám bắn những
con thú rừng đó ả?” —“Có k an ũng ướng mũ
súng về một on t ú ũng an ũng n ắm, nhưng
anh cố tình bắn hụt và nó hoảng hồn chạy mất!” Hắn
khoái chí vừa kể vừa cười ha hả, rồi lại tiếp: “Cá
bạn anh kỳ săn nào ũng ạ một vài con, không
mển t ì ũng lợn rừng. Nhưng nhìn con thú dẫy
chết, anh thật tội nghiệp!” —“Em mừng thấy anh
hồng hào hơn trướ đây ó lẽ khí trời ở Bảo Lộc
thích hợp vớ an .” —“Ừ đúng. P ong ảnh ngoạn
mục, không khí trong sạ sáng nào an ũng tập
thể t ao ít đầy khí trời vào buồng phổi và cảm thấy
khỏe khoắn suốt ngày.” Ngọc Lan mủm mỉm đô mô
nó : “Ng e an kể vui như vậy em ũng muốn nộp
đơn vào trường đó t ử xem! Thôi anh hai ạ, có lẽ
suốt ngày nay em không rảnh, phải làm cho xong
bài tập. Gặp lại anh trong bữa cơm chiều n a!” Cô
cậu ùng đứng dậy. Ngọc Khuyết choàng hai cánh
NH 177
tay quan đô va Ngọc Lan, nghiêng tới ịn mũ l n
trán cô em gái, xong rồi hớn hở đ ra.
Ngọc Khuyết vừa đ k uất không bao lâu Thần Sầu
bước vào. Cậu dừng lại sau lưng Ngọc Lan. Cô ngồi
nơi bàn họ đang ý oáy v ết. Cậu nói: “Ngọc Lan
ạ, anh của cậu không cho phá hồ non bộ.” Vẫn
không ngừng ngòi bút trên trang giấy, cô khẽ hỏi:
“Sao an b ết anh hai của em k ông o?” —“Vừa
rồi Ngọc Khuyết có vẻ giận dữ khi thấy an đang
làm.” —“G ận dữ thì sao chớ?” T ần Sầu làm thinh,
yên lặng đứng đợi. Giây lát, Ngọc Lan gác bút lên
g á đoạn xoay sang nhìn cậu, giọng uyên êm ái nhỏ
nhẻ: “An lì lợm, sao anh có thể làm việ này mà để
việc nọ ảnh hưởng đến anh? Ngọc Khuyết giận dữ là
việc riêng của ảnh. Công việc anh làm là việc của
an mà!” Rồi cô quay lại cầm bút tiếp tục viết, thản
nhiên như không có chuyện gì xảy ra. Sau này cứ
mỗ k đố đầu với hoàn cảnh sinh tử của cuộ đời,
cậu lại nhớ Ngọc Lan. Dù vô tình, dù cố ý, bằng
những lời lẽ dịu dàng dễ thương, cô đã dạy cậu
quyết địn t á độ của mình một cách âm thầm đơn
độc!
Buổi chiều hôm sau từ trường học về, dựng chiếc xe
đạp nơi hè nhà xong, cậu lấy búa đến hồ non bộ,
tiếp tụ đập vỡ những bệ gạch xi-măng. K ậu
ngẩng lên, Ngọc Khuyết đã đứng cạnh cậu từ lúc
nào. Hắn hỏ : “Có ần phụ k ông?” —“K ông ần. Có
gì nặng nhọ đâu.” Tuy ậu nói vậy, hắn ũng ú
xuống nhặt mấy viên gạ đặt gọn ghẽ vào t ùng để
178
mang đến cuối hoa viên. Trong chốc lát, ngườ đập
phá, người nhặt dọn, hắn vừa làm vừa nó : “Lan Đại
mới lớn khôn, nhưng nó như đã muốn xoay cả ngôi
nhà này phía sau ra phía trước vậy!” —“Dữ vậy hả!”
—“Cậu ở đây bao lâu mà k ông b ết nó sao?” —“Tô
chỉ thấy tính tình Ngọc Lan rất mềm mỏng dịu
dàng.” —“T ủy triều của đại dương chẳng dịu dàng
sao ũng ó k làm sụp đổ cả núi non lục địa.
Nhưng lạ lùng là nếu chuyện gì chưa xảy ra, không
ai nhìn thấy quyền uy của Lan Đạ !” Dứt lời hắn cười
ha hả. Hắn có vẻ là người dễ tính nhất trong nhà.
Thần Sầu hơi bất ngờ không hiểu ý ng ĩa một lời
nhận xét bâng quơ của Ngọc Khuyết về Ngọc Lan.
Song có gì quan trọng đối với cậu đâu. Cậu chỉ lo
làm xong công việc mà Ngọc Lan muốn, ngoài ra,
trời sập cậu ũng ẳng quan tâm. Chợt Ngọc
Khuyết hỏ : “Cậu học lớp mấy?” —“Lớp đệ nhất.” —
“Trường nào?” —“C u Văn An.” —“Ban nào vậy?” —
“Ban B.” —“Ha... vậy là ban toán đặc biệt. Trước kia
tô ũng ọc ban toán ở trường Chasseloup Laubat.
Chương trình toán năm cuối cùng thật rất hấp dẫn
hả. Nhất là môn hình học tân tiến. Thí dụ,
Feuerbach dùng nghị đảo để chứng minh vòng
tròn ín đ ểm của Euler tiếp xúc với bốn vòng tròn
nội và bàng tiếp của tam giác, thật độ đáo!” —“Có gì
đâu lạ. Vòng tròn Euler đ qua bảy mươi hai điểm
chứ đâu ỉ ín đ ểm, và tiếp xúc với mười tám
đường tròn k á n au đó là ưa tính đến những
tam giác phản chiếu và tam giác ảo.” —“Tam giác
phản chiếu thì tôi biết, nhưng tam giác ảo là gì
vậy?” —“T í dụ một đường thẳng cắt đường tròn tại
a đ ểm, lấy thêm một đ ểm nữa tr n đường tròn,
ba đ ểm đó ợp thành một tam giác nội tiếp, phải
NH 179
k ông?” —“Ừ.” —“Nếu đường thẳng nằm ngoài
đường tròn t ì sao?” —“Nó ũng ắt đường tròn vậy,
nhưng tạ a đ ểm ảo. Ha... tam giác ảo, hình học
ảo tô đã ểu rồ !” —“An ó b ết vòng tròn Euler là
quĩ tí ủa g ao đ ểm của a đường Simson thẳng
gó ay k ông?” —“B ết chớ. Nó ũng là quĩ tí ủa
những điểm từ đó ó t ể kẻ hai tiếp tuyến thẳng góc
với các cô-ní l n động ó tâm tr n đường tròn
ín .” —“Đúng!” —“Ha a! Cậu thấy chưa, cậu
đừng tưởng tôi không biết hơn cậu đâu.” —“N ưng
đến phép biến đổi thiên hình vạn trạng mới thật
t í t ú!” —“Cũng ưa thích thú bằng áp dụng
phép biến đổi và dời hình vào các chùm tia cô-ní .”
—“C ương trình tôi chưa học tớ đó. N ưng năm rồi,
lúc rảnh rỗ tô ũng ó xem qua.” — “Cậu có biết
năm đường thẳng nằm trong một mặt phẳng, cứ bốn
đường thì tiếp xúc với một cô-níc duy nhất. Vậy có
năm ô-ní k á n au quĩ tí ủa t u đ ểm các
cô-níc là một đường tròn.” —“Đường tròn M quel.” —
“Đúng. Ha a! N ưng hình học cổ đ ểm của Euclide
có nhiều g áo đ ều bắt buộc mình phải tin, không
hay lắm.” —“An muốn nói một hệ thống hình học
khác hả. Như hình học Lobatchevski chớ gì. Từ một
đ ểm ngoài một đường thẳng, có thể kẻ vô số đường
thẳng song song vớ đường thẳng đó.” —“A b ết đâu.
Cũng ó t ể không kẻ đượ đường nào hết!” —“À
anh muốn nói hình học Riemann. Nhưng anh nên
nhớ hình học tân tiến nhất chỉ đặt tr n địn ng ĩa
mà t ô .” —“A dạy cậu vậy?” —“Ngọ Lan.” —“Lại
ũng Lan Đại! Nó biết cái gì về hình họ !” —“K ông.
Cô chỉ giải thích với tôi những nguyên tắ ăn bản
mà thôi, làm tôi nhớ lại một thứ hình học mà tôi tạm
dịch là hình họ địn ng ĩa. T í dụ: bù-lon đ n ốc,
180
cây, ván, là những yếu tố liên hệ n au để ráp thành
một á bàn. Cũng n ư một đ ểm, một đường thẳng
hay một mặt phẳng là những yếu tố của hình học.
Nếu ta có thể cho mỗi thứ một địn ng ĩa từ đó ta
có thể xá địn đặc tính và sự liên hệ của chúng thì
ta có thể ráp chúng lại thành một môn hình học.
Thí dụ: đ ểm có thể coi như vật lỏng đường thẳng
như cái ve chai, một trong những liên hệ của ve chai
với chất lỏng là cái nọ có thể chứa cái kia, phải
không? Vả lại, hình học cổ đ ển tùy thuộc vào hai
dụng cụ ăn bản là cây thước kẻ và com-pa. Một thứ
hình học chỉ dùng cây thước kẻ k ông t ô t ì sao?”
—“Ha a tô qu n đ ều đó nữa! Đâu ần thước kẻ
mớ địn ng ĩa đượ đường thẳng. Có thể có thứ
hình học không cần bất cứ dụng cụ nào. Lý thú, thật
lý t ú!” Lú ấy Ngọc Lan từ xa đang đ lại, thướt tha
trong xiêm y bằng lụa trắng. Hai người cùng quay lại
nhìn cô, trong khi cô thung dung bướ đến và nói:
“An a ba đang ần gặp an .” —“V ệc gì vậy?” —
“Có lẽ ba muốn cùng anh bàn tính những thứ cần
mua cho ngày tết. Ba định sẽ ùng an đ ợ sau
bữa cơm tố nay đó mà.” Ngọc Khuyết liền xoay qua
hỏi Thần Sầu: “Cậu muốn đ ơi chợ tết với tôi tối
nay k ông?” T ần Sầu làm thinh liếc Ngọc Lan. Cô
mủm mỉm cười nhìn Thần Sầu đoạn đáp t ay ậu:
“V ệc mua sắm riêng của g a đìn để trang trí ngày
tết sẽ không làm anh Lão hứng t ú đâu.” Ngọc
Khuyết nó : “T ô được, sẽ nói chuyện với cậu sau
n é.” Rồi hắn rảo bước về phía nhà trước. Thần Sầu
lại tiếp tục dùng búa đập vỡ bệ gạch xi-măng ủa hồ
non bộ, trong khi Ngọc Lan hỏ : “Ha an ó gì vu
mà cười vang cả thôn xóm vậy?” —“Đấu trí về môn
hình họ .” —“A ăn a t ua?” —“C ưa tới chung
NH 181
kết.” —“Em ắc sẽ bất phân thắng bạ .” —“Sao ậu
biết?” —“An a ủa em đã say m môn toán p áp
từ bé. Ản đã trúng g ải hình học kỳ t đua trung
học toàn quốc tại Pháp. Ản đã đỗ cả hai phần tú tài
đều ưu hạng.” —“Vậy thì anh thua chắc rồ !” —
“Cũng ưa chắc. Bất cứ đán á gì với anh hai của
em, nếu anh nhường ảnh thì anh sẽ k ông t ua.” —
“Sao vậy?” —“Một nguyên tắc mà anh chưa biết đó
là nguyên tắc giới hạn. Anh hai của em có tính như
phụ nữ, thường động lòng tội nghiệp kẻ thất thế.” —
“Nguy n tắc giới hạn là gì? Anh chỉ o đó là n ược
đ ểm của anh Ngọc Khuyết.” —“An lì lợm, tổng quát
mà nói, tất cả mọ đặc tính của bất cứ thực tại nào
chẳng phả đều nằm trong giới hạn của thực tạ đó
sao? Chẳng phải mỗi thực tại, vật chất hay vô hình,
đều có một giới hạn sao? Vậy mà anh biết không, sự
k ó k ăn n ất của t á độ làm ngườ là xá định
giới hạn của một vấn đề. Ai nhìn thấy giới hạn đó
người ấy có thể t n đoán kết quả mọi cuộc tranh
chấp l n quan đến nó.” Nó xong ô t ong t ả bước
đ . T ần Sầu lật đật đứng thẳng lên, nói vói theo:
“Ngọc Lan, cậu hãy nói anh nghe thêm về nguyên
tắc giới hạn đó đ .” G ọng uyên khe khẽ vẳng lại:
“Vào dịp khác nha anh lì lợm. Em vào phụ giúp dì
ba sửa soạn cơm tố . An ũng n n tắm rửa nghỉ
ngơi. Anh không đói sao?”
Không biết ở đâu Ngọc Khuyết có cái máy chụp hình
rất đẹp, gắn trên ba chân và tự động. Cuối tháng
chạp dì ba đã về qu ăn tết. Ngày mùng một, vợ
chồng chú tư Bình và con cái, cư ngụ cùng thôn
xóm đến chúc thọ Ông Bà Hai, Ngọc Khuyết muốn
182
chụp hình tất cả mọi người. Tiếng người cười giỡn,
tiếng giầy dép, tiếng trống múa lân, tiếng pháo nổ,
tiếng còi xe từ đầu làng đến cuối xóm và vang xa
khắp cõi bờ đất nước, những giờ phút oán thù cởi
mở, vui tươi trong mọi tầng lớp, mọi giai cấp nhân
gian. Trên thế giới này nếu có ngườ nào ăm t ù
ngày tết nhất, ngườ đó ắn chắn là Thần Sầu. Cậu
cảm thấy oàn toàn ô độc, như sống trong thế giới
vô hình. Sáng sớm Ngọ Lan đã đến dẫn cậu lên
cùng Ngọc Khuyết và Xu Di làm lễ g a t n sau đó
mừng tuổi Ông Bà Hai. Xong cậu trở về p òng đóng
cửa lại. Ngọc Khuyết không làm sao dụ dỗ cậu chụp
chung một tấm hình vớ g a đìn được. Khi Ngọc
Lan đẩy cửa phòng cậu, bước vào, Thần Sầu ngồi nơi
bàn họ đang lú ú vá lại chiếc áo. Thấy Ngọc Lan,
cậu lật đật buông chiếc áo và kim chỉ xuống bàn,
đứng lên với vẻ mặt hớn hở vui tươi, nói: “Ngọc Lan,
cậu k ông đ ơi tết sao?” T ếu nữ k ông đáp ô
x đến vài bước, nhặt chiếc áo của cậu trên bàn lên
xem và nó : “An ó t ể mượn dì ba làm công việc
này o.” Cậu nó : “Ngoà ậu ra, anh không muốn
nhờ ai hết.” T ếu nữ chợt khựng lại, cô ngắm nghía
mày mặt cậu giây lâu, xong cô buông chiếc áo xuống
bàn, mủm mỉm đô mô t ỏ thẻ: “T ô đượ để mai
mốt có rảnh, em sẽ vá g ùm an .” Cậu liền nói:
“K ông an k ông ó ý nó t ế. Nhân dịp mấy ngày
nghỉ, anh có chút thì giờ, công việc này anh muốn
tự làm lấy.” —“Hôm nay là ngày đầu năm an ũng
nên tập òa đồng với mọi ngườ . An a em đang
đợ an b n ngoà để chụp ìn .” Cậu buông mình
xuống ghế, mặt t oáng k ông vu nó : “An k ông
chụp hình với ai hết.” —“An làm á gì n ư con nít
vậy.” Rồi cô thấp giọng, vỗ về: “Em b ết an ô đơn,
NH 183
nhưng ít nhất ũng òn n ững ngườ quan tâm đến
anh. Anh Lão, em sống nay, chết ma được ngày
nào tính ngày nấy, thế giới này may rủi vô thường,
cuộ đời chưa biết ra sao, hình ản để làm gì! Anh
tưởng em ũng vu sao? Nhưng em không muốn làm
bất cứ ai thất vọng. Em sẽ đợ an b n ngoà em đ
n a.” Rồi cô xoay gót bước ra. Song cô dừng lại nơi
cửa, không ngoảnh lại, nói khẽ: “Nếu anh không
muốn chụp hình chung với mọi người, nhưng với
r ng em an k ông t í sao?” Rồ ô đã k uất
b n ngoà . K ông đợi lâu, Thần Sầu đã đứng dậy,
thay quần áo, bước ra. Ngọ Lan đang đứng giữa
nắng sáng, cạnh nhành mai nơi hoa viên. Cô mặc
giýp bông trắng, thắt lưng kim tuyến, áo sơ-mi màu
lam, bâu để hở. Lần đầu tiên cậu để ý một khoảng
khung ngực non nõn của cô và cây thánh giá hồng
ngọc treo dưới dây chuyền bện bằng những sợi tơ
vàng vừa sít quanh cổ, có lẽ thỉnh thoảng cô mới
mang. Tóc cô buông thả phủ lưng đến ngang eo, mái
tóc cài nhành hoa ngọc. Cách phục sức của Ngọc
Lan trong ngày đại lễ ũng k ông ó gì k á lú
bình thường, chứng tỏ một thiếu nữ đơn sơ, giản dị
nhưng luôn luôn tươm tất. Cậu mặc bộ đồ tây trắng,
miễn cưỡng đến đứng bên cạnh thiếu nữ. Trong khi
Ngọc Khuyết đang loay oay đ ều chỉnh máy hình,
cậu cảm thấy bàn tay thiếu nữ chạm tay cậu. Cậu
hơi bất ngờ, nhưng làm thinh, không phản ứng. Rồi
mấy ngón tay cô khe khẽ khép lại quanh bàn tay
cậu. Luồng nhiệt lực bỗng chuyền từ tay cậu dữ dội
vào tim, tận cùng từng mạch máu và một cảm giác
tuyệt vời chấn động cả thể xác lẫn linh hồn cậu. Cậu
ng ĩ đến các vị tiên thánh thỉnh thoảng truyền chân
lực cho một phàm nhân trong những truyện thần
184
thoạ oang đường, nhưng bây giờ cậu tin là thật.
Hình chụp vừa xong, Ngọc Lan liền xoay lạ đối diện
cậu và nó : “Cám ơn anh!” Thần Sầu hoàn hồn tỉnh
mộng, chỉ kịp thốt: “Ngọ Lan!” Cô đã t ong t ả
bước giữa những k óm oa đ về phía nhà trước.
Trưa ngày mùng hai Ngọ Lan đ t ăm n à mồ côi ở
Phú Nhuận đem t eo Xu D và T ần Sầu. Sau khi
trao chút ngân lượng cho ban quản trị ô để cả buổi
chiều đùa g ỡn đám trẻ con. Rồi cô ghé qua viện
Thông Thiên Học Hội bên cạn để mừng tuổi ông hội
trưởng. Trong dịp đó ô nó : “T ưa bác hai, việc
tuyệt đại cao thông của hộ đã vượt lên cấp nào rồ ?”
Ngườ đàn ông ao n n trong bộ áo vét xám, cà-vạt
đơn màu, dáng vẻ khiêm tốn, với vài khách hiện
diện, mỉm cườ đáp: “À... bá ng ĩ ngàn vạn năm
loài người vẫn còn quanh quẩn nơi mặt đất!” —
“Ôỗ...?” Ông t ếp: “C áu Lan Đại, cháu hiểu hơn bác
mà!” Ngọc Lan mủm mỉm cườ : “Dạ k ông dám!” Mặt
trời gần lặn khi Ngọc Lan bước ra khỏi cửa viện
Thông Thiên, cô dừng lại nói với Xu Di và Thần Sầu:
“T ật ra, không có gì gọi là huyền bí, chỉ là lãnh vực
khác nhau. Không gian vô chiều hướng, thời gian vô
thủy vô ung vũ trụ xa xô ũng ỉ cách một
bướ đều được chế tạo bởi giác quan. Muốn hiểu,
trước phải học tự đ ển của trờ .”
Thấm thoắt những ngày tết đã trô qua. Một buổi tối,
Ngọc Khuyết bước vào phòng Ngọ Lan lú ô đang
ngồi nơi bàn học dưới ánh sáng tỏa ra từ chụp đèn.
Ngọc Lan liền gác bút lên giá, xoay lạ đã ng e ắn
NH 185
nó : “Lan Đạ an đến chia tay em, vì khuya nay
anh sẽ đ uyến xe sớm nhất. Anh không muốn ai
phải vì anh mà thức dậy vào giờ đó.” Ngọ Lan đáp:
“An a t ì g ờ như cánh chim bay qua nhanh
chóng. Rồ đây an đỗ đạt thành công, anh em mình
sẽ k ông òn xa n au.” Hắn nó : “N ững lúc xa nhà
anh nhớ em nhất.” Ngọc Lan bỏ khẽ: “T ật sao!” Rồi
cô tiếp: “An a an nó uyện phải công bằng
một chút. Em là chị của Xu Di, em không muốn xén
lấn hết tình thương của đứa em đâu!” —“T ật ra anh
ũng k ông b ết anh nhớ ai nhiều nhất. À này Lan
Đại, cái hồ non bộ của an ...?” —“Haaa... T ì ra an
vào đây k ông p ả để từ g ã em. Được rồ được rồi,
em sẽ xây á k á đền o an mà.” Rồi cô quay lại
bàn học, xố đám sá vở ngổn ngang, lấy vài tờ
giấy trao hắn đoạn nó : “Họa đồ của cái hồ mới, anh
xem t í k ông?” Ngọc Khuyết ăm ú n ìn ết
giấy nọ đến tờ kia nơi tay, giây lâu trao trả lại Ngọc
Lan, rồ nó : “Lan Đại, em thật tài! Cơ nghiệp của
cha mẹ thật không xứng với em. Có lẽ cả đất nước
này ũng quá n ỏ hẹp so vớ tà năng ủa em!”
Thiếu nữ chợt thốt khẽ: “An a ààà... An ngạo em
phả k ông!” Hắn nó : “Ở Bảo Lộ an đang nuô
một cặp cá vàng thật đẹp. An địn đem nó về đây.
Hôm mới về thấy cái hồ bị phá, anh hoảng hồn. Giờ
thì anh khỏi phả lo. Ha a!” Hắn xoay lại, dợm
bước, nhưng lại dừng, hỏ : “À này Lan Đại, sao Thần
Sầu lại gọi em bằng cậu?” Ngọc Lan hơn đỏ mặt, khẽ
ú đầu, mủm mỉm đô mô ấp úng nửa muốn đáp
lại thôi. Rồi cô thỏ thẻ: “Đó là đ ểm dễ thương của
anh Lão; tiếng xưng hô mà em thích nhất, làm em
không có cách nào giận ản đượ !” —“Em t í ? Ha
a! À k uya nay em đừng dậy sớm tiễn đưa anh làm
186
gì để phải mất giấc ngủ n a!” Lời vừa dứt, hắn đã
khuất bên ngoài cửa.
Sáng sớm ôm đó k Ngọc Khuyết đang tắm rửa
trong phòng toa-lết, hắn để ý đèn sáng nơi phòng
ăn. Hắn bướ đến nhìn xem. Dưới ánh sáng của
ùm đèn treo tr n trần nhà, trên tấm k ăn oa
trắng nơi bàn ăn, chén dĩa sáng choang dành cho
một ngườ ăn đã được bày sẵn. Ngọ Lan đang ngồi
nơi đầu bàn, yên lặng xem sách. Hắn gọi khẽ: “Lan
Đạ !” Ngọc Lan thong thả ngước mắt nhìn hắn đoạn
nhỏ nhẻ nó : “Em đã nấu một miếng cháo trắng, hột
gà muối, những món an t í đó ăn ấm và nhẹ
bụng trướ k l n đường.” Bữa đ ểm tâm xong, hắn
đứng dậy. Ngọc Lan nói: “Em k ông muốn làm phiền
chú tư Bình, đã giữ cho anh chiếc taxi sẵn ngoài
cổng.” Trời còn mờ tối, cô tiễn hắn đ ra. Dừng lại
nơi cổng, hắn nghiêng mình tới, hai tay choàng qua
đô va ủa đứa em gá mũ ắn ịn lên trán cô, trong
khi Ngọ Lan nó : “An hai, hãy bảo trọng!” —“An
đã nó rồi mà, trong những ngày xa nhà anh nhớ em
nhất!” —“An a ààà... em n ắc anh nói chuyện
phải công bằng một út. Xu D ũng đã dậy định
tiễn anh, nhưng em không muốn nó mất giấc ngủ.”
—“À òn ậu Thần Sầu mê ngủ mà quên cả bạn.” Nó
xong, hắn buông cô gái ra, xoay lạ định bước lên xe,
chợt đụng phải một người. Hắn quay lại nhìn, chưa
kịp phản ứng, Thần Sầu đã t ốt: “An muốn nói xấu
tô ũng k ông sao. Tô đã t ua môn ìn ọc với
an mà!” Hắn liền đáp: “C ưa, cậu chưa thua. Đợi
vài tháng nữa đến mùa hè tôi sẽ về nói chuyện tiếp
NH 187
nhé. Ha ha! À này... cám ơn đã giữ giùm tôi chiếc
tax .”
Học trò trở lại trường học, thợ thuyền trở lại cơ
xưởng, một năm mới mẻ lại bắt đầu, sinh hoạt xã hội
tuần tự đ ều òa đến nhàm chán. Dạo này tiết xuân,
trong vườn cây lá xanh tươi, hoa lan trắng, khóm
ngả ngài tím, hồng đào dạ lý, hoàng mai, chòm vạn
thọ vàng nở muộn, nhìn thật rộn ràng vui mắt. Một
buổi chiều đ ọc về, vào mùa cây trổ lá đơm bông,
công việc ngõ trước vườn sau không bận lắm, sau
khi tắm gội xong, Thần Sầu ra đứng chơi giữa hoa
viên. Cậu ng ĩ t ầm: sau kỳ thi lục cá nguyệt, mình
bắt đầu ương cà và ớt, sửa soạn lại mấy vồng khổ
qua, lại bận rộn nữa rồ ! Hôm nay mìn ũng ơi
lườ đáng lẽ phải cắt tỉa mấy cụm hồng có nhiều
n án đã k ô tàn. Rồi cậu bỏ lửng mấy ý ng ĩ vẩn
vơ, đang yên lặng hướng mắt lên những tàn cây vú
sữa trên cao phía sân trướ . “An Lão an đang
làm gì đó?” Cậu giật mình xoay lại, tốt: “Ngọ Lan!”
Cậu tiếp: “Cậu hãy lắng nghe tiếng chim hót véo von
trên kia, rất êm tai, rất dễ thương có phả k ông?”
Ngọ Lan ũng ngước mắt về hướng tiếng chim kêu.
Cô im lặng, lắng nghe giây lâu. Xong cô nhìn cậu,
nó : “Ng e t ếng chim kêu làm em nhớ hai câu thơ
‘Minh nguyệt sơn đầu khiếu, Hoàng cẩu ngọa hoa
tâm’ ủa Vương An Thạch. Tội nghiệp o đại thi hào
Tô Đông P a ỉ vì hai câu thơ oan nghiệt đó mà bị
lưu đày.” —“Tại sao, xin kể an ng e?” —“Họ Vương
sáng tác hai câu thơ đó lúc còn luân lạc hàn vi. Cứ
188
từng chữ mà hiểu như sau: ‘Minh’ là sáng ‘nguyệt’ là
trăng ‘khiếu’ là k u ót trăng sáng k u ót tr n
đỉn nú . ‘Hoàng’ là vàng ‘cẩu’ là ó on ó vàng
nằm giữa đóa oa.” —“Cá gì kỳ vậy!” —“Vì t ế t sĩ
họ Tô đang lừng dan đương thời làm sao chịu nổi
mà không cầm bút sửa chữ ‘khiếu’ lại chữ ‘chiếu’ đổi
chữ ‘tâm’ ra ữ ‘âm’ ó ng ĩa là trăng sáng ếu
tr n đỉnh núi, con chó vàng nằm dướ bóng oa.”
Thần Sầu nó : “Vậy có hay hơn không.” Ngọc Lan
thong thả tiếp: “Đến sau, Vương An Thạch làm tướng
quốc, ngài thiên chuyển Tô Đông P a ra vùng sơn
đầu Hoàng Châu. Một đ m ọ Tô đ dạo dướ trăng
giữa rừng, nghe tiếng con chim hót lẻ loi, tò mò hỏi
một thổ dân. Người thổ dân nó đó là m m n
nguyệt chỉ ót k trăng sáng và đ bắt loài sâu
hoàng cẩu để ăn. Vì vậy, hễ những con sâu này nghe
m đó ót thì lo sợ chui rúc vào giữa bông oa để
trốn.” T ần Sầu thở dà nó : “Tại sao thế giới này có
nhiều người học cao biết rộng, kể cả cậu. Tại sao cậu
biết những chuyện đó?” —“An lì lợm, hãy xin anh
nói em biết từ năm an tám tuổ đến giờ bạn của
anh là những a ?” —“N ững ai? Sông rộng đường
dà m ngàn g ó nú đó là bạn của an .” —“Vậy
có nhiều cái ngoài chân trời kia anh biết nhiều hơn
em. Còn em, từ thuở nhỏ biết đọc biết viết, bạn của
em chỉ là sách vở. Những chuyện em kể anh nghe
chẳng qua em đã đọ được trong các cổ thư mà thôi.
Học cao biết rộng ũng ó gì ay đâu. Đ ều quan
trọng là nhìn thấy giới hạn của mỗi vấn đề, trong
thờ g an ũng n ư không gian.” Thần Sầu ng ĩ
ngợ đoạn nó : “N ưng Tô Đông Pha đã không nhìn
thấy giới hạn của vấn đề, ông ũng vô tộ mà!” —
“An lì lợm, mỗi ngườ tù đều có một lý do của họ,
NH 189
nếu anh nghe lý do của mỗi người tù, thì không còn
ai là tội phạm.” T ần Sầu chợt thốt: “Ngọc Lan,
cậu... cậu thật vô tình, ngay cả đối vớ tù n ân!” —
“Em muốn nói, những hiện tượng trong đời sống
thiên biến vạn hóa, anh phải có những nguyên tắc
cố địn ăn bản nhất để xá định giá trị của nó. Họ
Tô trước khi cầm bút, nên nhún nhường đến viếng
t ăm Vương An Thạch, thử thờ em ng ĩ ỉ là một
àn sĩ vô dan để nhìn thấy ranh giới của mình.
Bất cứ vấn đề gì văn óa k oa ọc hay chính trị, cá
n ân ay đoàn t ể, vật chất ay vô ìn đều có giới
hạn của nó qu định bởi những đ ều kiện, và chỉ
đúng trong g ới hạn đó t ô .” —“Ngọc Lan, có phải
cậu đang nó về nguyên tắc giới hạn không?” —
“Đúng an lì lợm. Vậy, thứ nhất đối với mọi vấn đề,
phải tìm hiểu giới hạn của nó. Thứ hai, mọi trở ngại
xảy ra trong bất cứ lãnh vực nào, nếu không phải lý
do gì khác, thì bởi một sự kiện nào đó đặt không
đúng g ới hạn, hoặc giới hạn của nó bị xâm phạm
bở ay đụng chạm phải giới hạn của vấn đề khác.
Giới hạn càng lớn năng lượng càng cao. Muốn đạt
được sự dung hòa, phải làm thế nào để mọi người
nhìn thấy rõ ràng giới hạn của sự kiện liên hệ. Thứ
ba đừng bao giờ xông vào một vấn đề nếu chưa biết
rõ giới hạn của mình và của đối tượng tớ đâu.” —
“Ngọc Lan, anh biết rồi, anh không bao giờ đán lộn
ngoà đường nữa mà!” Ngọc Lan ngắm nghía mày
mặt cậu g ây lâu đô mô ô mủm mỉm, xong cô xoay
đ và nó : “An lì lợm, em nói mười có lẽ anh chỉ
hiểu một. Vậy ũng được rồi. Có bốn loại người học
vấn em đang muốn biết anh thuộc loạ nào.” —“An
chắc là loại dở nhất rồi, cậu không cần phải ngạo
an .”
190
Ngọc Lan thung dung tiếp: “Loại thứ nhất là cái bình
lủng đáy. Dù bao nhiêu nướ đổ vào, bình vẫn rỗng
không. Có người học rất ao đọc tràng thiên sách
vở, tuy nhiên sự hiểu biết chỉ đóng váng lưa thưa
trong trí óc. Họ nó năng k ông mạch lạc, lý luận mơ
hồ.” —“Đúng là an rồ !” —“An lì lợm, làm sao anh
có thể kết luận được, khi em chưa nói hết. Loại thứ
hai là bình tích nước, chứa tất cả những gì đượ đổ
vào. Có người nhớ hết thảy những đ ều họ nghe
thấy, chứa trong trí não bất cứ chuyện gì dù hay, dở,
tốt, xấu. Thật k ó ng ĩ ọ làm thế nào để tổ chức
những đ ều hiểu biết của họ một cách có hệ thống
khoa học. Họ có thể diễn thuyết hàng giờ, làm thính
giả say mê. Nhưng khi cuộc diễn thuyết đã dứt,
những gì còn lại trong ký ức người nghe chỉ là mớ
hỗn độn. Họ đã rót bìn nướ đầy của họ sang bình
nước lưng của ngườ k á trong đó vàng son lẫn cặn
cáu. Loại thứ ba là bình lọc nước. Đổ bao nhiêu nước
vào trôi ra hết bấy nhiêu, còn lại trong bình chỉ là
bùn đất. Có ngườ k đọc một quyển sách, họ
không hề để ý đến âu văn ay tư tưởng đẹp, chẳng
luận nội dung hay bố cục của tác phẩm. Nhưng họ
nhớ vanh vách không sót chi tiết bất cứ chuyện xấu
xa nào trong quyển sách và kể lại người khác nghe
một cách rất lý thú. Họ có thể hấp thụ rất nhiều ở
nhà trường ũng n ư ngoài xã hội, nhưng toàn
những đ ều xấu xa. Loại thứ tư là bình nước lọc.
Nướ đã được lọc trước khi rơi xuống bìn dù đầy
hay lưng, nhưng rất tinh tuyền để nuôi dưỡng linh
hồn. Loại người này, học nhiều hay ít, nhưng những
gì họ thu thập được là những đ ều chọn lọc, hay
NH 191
đẹp.” —“N ư vậy, ngườ s n ra đã t uộc loại này,
không thể thuộc loại k á ay sao?” —“Có t ể chớ
sao không thể. Chung qui tất cả bắt nguồn từ học
vấn. Vậy, anh lì lợm, hãy xin anh nói cho em biết
học vấn là gì?” —“Là g n ớ để bắt chướ .” —“Cũng
chưa phải. Ví như anh làm y theo những động tác
của một ngườ đã làm oặ đã dạy anh, công việc
trôi chảy đều đặn o đến một hôm anh gặp trở ngại,
nhưng anh vẫn cứ lập đ lập lạ . Đó là ọc vấn sao?”
—“Ngọc Lan, những đ ều này cậu đọ được từ những
quyển sách triết học nào vậy?” —“Có lẽ một người
nào đó tr n t ế giới từ ng ìn năm trướ đã ng ĩ n ư
em. Hoặ sá nào đó ũng đã đề cập đến tuy em
chưa có dịp may để xem. Anh lì lợm em đã nó
không có gì mới mẻ dưới ánh sáng mặt trời. Anh hãy
n ìn đứa bé con chơi với lửa, một lần bị phỏng tay,
lần sau nó sẽ cẩn thận hơn, phải vậy không? Dù dở,
dù ay nó đã ọ .” —“Vậy thì, Ngọc Lan, học vấn là
diễn tiến của sự t ay đổ t á độ...” Ngọc Lan chợt vỗ
hai bàn tay vào nhau, thốt: “Haaa... ọc trò thông
m n !” —“Lan ông tử, cậu dám cả gan coi anh như
học trò của cậu hả?” Ngọc Lan nhỏ nhẻ: “An g ét
em lắm phả k ông?” T ần Sầu đứng thẳng thớm,
đối diện với Ngọ Lan n ìn vào đô mắt của cô gái
long lanh như muôn ngàn ánh sao, xong cậu mỉm
cười, nói với giọng m á : “Đúng vậy, nếu trên thế
giới này có người nào mà anh ghét nhất, ngườ đó
chắc chắn là Lan công tử.” Ngọc Lan mủm mỉm đô
môi, thong thả tiếp: “Tuy t ông m n an ũng
chưa hoàn toàn. Anh đã bỏ sót chữ ‘muốn’ ỉ một
từ ngữ đó làm on người khác với vạn vật. Anh muốn
t ay đổ t á độ của an t eo đường lố nào đ ều đó
dự một phần vào địa bàn số phận của anh. Phải vậy
192
k ông?” T ần Sầu cười một tiếng ngắn, hỏ : “Vậy cậu
đã đoán đượ định mệnh của cậu rồ sao?” T ếu nữ
im lặng g ây lâu đoạn thỏ thẻ nó : “K bắt đầu một
cuộc du lị an đã ước lượng những chặng đường
và thì giờ sẽ trả qua dù k ông ín xá ũng
tương đối, phải vậy không? Những công việc trong
cuộc sống thường ngày bắt buộ an t n đoán luôn
khi, may mắn thay, kết quả hầu hết không xa với
đ ều anh dự liệu, phải vậy không? Nhờ sự g úp đỡ
của các giác quan, loài ngườ đã n ìn t ấy sự liên hệ
của các yếu tố khoa học và biết cách phối hợp nó lại
để có kết quả như ý muốn. Loài ngườ đã k ám p á
các nguyên lý chi phối những vật chất siêu vi cho
đến những thiên thể to lớn, ở gần cận ũng n ư
hàng triệu dặm xa xôi. Nhưng tại sao con người
k ông t n đoán được lộ trình của chính họ trên thế
gian? Có phải vì không biết nơi đi chốn đến hay
không? Có phải vì những yếu tố của đời sống quá
phức tạp hay không? Có phả vì k ông đủ giác quan
hay không? Thật ra, có ai hơn chính mình biết đ ểm
khởi hành của mình và nơi mình sẽ đến. Thật ra,
nếu quan sát những nhân duyên vô hình, sẽ thấy nó
ũng k ông p ức tạp hơn những đ ều phức tạp của
vũ trụ mà khoa họ đã k ám p á ra. T ật ra, nếu
thể xá ó g á quan được luyện tập tinh vi, linh hồn
ũng ó g á quan ủa nó. Ai lại chẳng ít nhất một
lần linh cảm những việc may rủi sẽ xảy ra, rồ nó đã
xảy ra thật sự, dù trướ đó ọ không biết là những
việc gì. Chẳng phải một g á quan nào đó đã k ông
được sử dụng hoàn toàn hay sao? Học vấn có ba
trìn độ.” T ếu nữ lửng lơ dừng lại, nhìn ra phía
vườn hoa.
NH 193
Thần Sầu giụ : “Ngọc Lan, cậu nói tiếp đ .” —“Sự
hiện hữu của loài người chỉ mới xảy ra ngắn ngủi so
với trờ đất; vì đe dọa bởi những mối lo âu, con
người cần một hình thức học vấn thô sơ để sinh tồn.
Đó là trình độ thứ nhất. Ở trìn độ này, con người
t ay đổ t á độ của mìn để thích ứng hoàn cảnh.
Dần dà hiểu biết những luật nhân quả của vũ trụ,
vượt l n trìn độ cao hơn, con người có thể biến đổi
hoàn cản để thích ứng vớ mìn . Đó là trình độ thứ
hai. Nhưng hoàn cảnh, dù vật chất dù vô ìn đều
như cát bụi quay cuồng mờ phủ, chôn vùi giác quan
của linh hồn. Chẳng phải những sinh hoạt không
ngừng từng giờ từng p út đã làm tâm ồn anh
k ông lú nào y n tĩn n ư nước luôn luôn giao
động trong bình hay sao? Vì vậy, trình độ thứ ba,
ũng là trìn độ tối thượng của học vấn là tách mình
ra khỏi hoàn cảnh. Anh hiểu k ông?” T ần Sầu do
dự đáp: “An ỉ hiểu hơi hơi thôi!” Một cơn gió hốt
qua lay động hoa lá trong vườn và mơn trớn mái tóc
phong phú của cô. Ngọc Lan ngước mắt nhìn cánh
m bay qua tr n đỉnh trời cao, thong thả tiếp: “Một
đám mưa thình lình rơi xuống đầu anh, làm sao anh
có thể biết nó khởi sự từ đâu và ấm dứt lúc nào, ở
đâu. Muốn biết trọn vẹn một đám mưa, anh phải ở
ngoà đám mưa đó, phải vậy k ông?” —“Vậy có gì lạ,
t á độ của nhà khoa học khi quan sát một hiện
tượng ũng p ải khách quan như vậy mà.” —“Bằng
cách ấy, nhà khoa họ đã tìm được những luật
nguyên nhân hậu quả của các hiện tượng, rồi dùng
kinh nghiệm đó để t n đoán n ững việc liên hệ một
cách khá chính xác, phải vậy không? Nếu đặt mình
194
ra ngoài hoàn cảnh, con người không thể làm tương
tự như vậy sao? Anh muốn hỏ em đ ều gì hả?” —
“Ngọc Lan, trong sự học vấn cậu ó nó đến chữ
‘muốn’ tượng trưng cho dục vọng, là mối dây ràng
buộc mình với hoàn cảnh, vậy làm sao có thể nói
tách rời hoàn cảnh khỏ mìn đượ ?” Ngọc Lan
thong thả nó : “Một động tử chỉ cần sứ đẩy đầu tiên
để đổ quĩ đạo. Anh hiểu k ông?” T ần Sầu do dự
đáp: “Cậu đem ơ học áp dụng vấn đề trừu tượng,
anh chỉ còn hiểu út ít t ô !” —“C út ít t ì tốt! Ở
trìn độ tối thượng của học vấn, sẽ không còn vấn đề
t n đoán nữa, mà nhìn thấy định mệnh của mình
như nhìn thấy món đồ ngay trước mắt.” T ần Sầu
hỏ : “ Ngọc Lan, nếu cậu biết tất cả như vậy, cậu còn
tin Thượng Đế k ông?” Ngọc Lan ngắm nghía mày
mặt Thần Sầu g ây lâu đoạn nhẹ n àng đặt ngón tay
lên ngực cậu, với giọng m á : “X n nó em b ết thể
xác này phải của an k ông?” —“Dĩ n n ủa an .”
—“T ật sao?” Cậu suy ng ĩ g ây lâu do dự bỏ khẽ:
“An k ông b ết.” Xong ậu liền thắc mắ : “Vậy,
Ngọ Lan an là a đây?” T ếu nữ xoay đ k oan
hai tay trước ngực, ngước xem ánh tà dương hấp hối
lay động trên những tàn lá cây vúa sữa và nói:
“Từng tế bào, từng mạch máu, từng hơi thở, từng
nhịp tim của anh, của em, chính là Thượng Đế. Anh
hiểu k ông?” Cậu lại do dự, rồ đáp: “K ông. Ngọc
Lan! Bây giờ anh không còn hiểu gì hết!” Ngọc Lan
im lặng g ây lâu đoạn thỏ thẻ: “An Lão em k ông
nghe tiếng mấy con chim hót nữa. Có lẽ úng đã về
đoàn tụ nơi tổ ấm.” Cô quay lạ đối diện cậu, tiếp:
“T ô an ạ ũng sắp đến giờ cơm tối, cho phép em
vào phụ giúp dì ba một út.” Cô dợm bước. Xong cô
dừng lạ nó : “An lì lợm, anh không hiểu gì hết, tức
NH 195
là an đã ểu hết rồ !” T ần Sầu chỉ kịp thốt: “Ngọc
Lan, cậu...” T ếu nữ đã t ung dung bước giữa
những khóm hoa về phía nhà trước.
Dướ ùm đèn treo tr n bàn trả k ăn oa trắng,
én dĩa sáng toang bữa cơm tố đã được dọn ra,
thứ ăn k ó ơi nghi ngút. Ngọ Lan nó : “Mời ba,
má ăn ơm, anh Lão, em Xu Di.” Thần Sầu ngồi bên
cạnh Ngọc Lan, liếc thấy cô múc một muỗng xúp
đang đưa lên giữa đô mô t ắm đỏ mủm mỉm của
cô. Nhưng cô lưỡng lự dừng lạ đặt muỗng xuống
chén xúp, rồ nó : “X n p ép ba má on ợt nhớ
một việc quan trọng.” Cô đứng dậy, vừa dợm bước,
Bà Ha đã l n t ếng: “Lan Đại, việc gì quan trọng đến
đỗi làm con không kịp ăn ơm vậy. Má không vừa
lòng!” Ngọc Lan dừng lại, chỉ thốt khẽ: “Má ààà...!”
Dường như cô muốn nói thêm lời gì lại thôi. Rồi cô
thong thả đ ra. Lại một bữa cơm miễn cưỡng với
Thần Sầu chỉ vì thiếu Ngọc Lan. Cậu cảm thấy Ngọc
Lan như linh hồn của cậu, cô vừa bước khuất, cậu
đã trở thành hình nộm vật vờ dướ án đèn. Xưa
nay trong hoàn cảnh dù vui hoặc buồn, tâm hồn cậu
vẫn đ ềm n n tĩn mị o đến khi tim cậu in
hình bóng cô gái thơ trẻ ấy! Cậu âm thầm tự hỏi: tại
sao? Cậu ăn một chén cơm, rồ buông đũa xuống,
đứng dậy. Cậu thẩn thơ một mình trong hoa viên,
nhìn mản trăng non à tr n nền trờ k ông đủ
sáng. Thấm thoắt sắp đến tiết Thanh Minh. Cậu định
trở về phòng, sửa soạn bài vở cho ngày mai. Song
cậu lại rẽ đến phòng của Ngọc Lan. Cậu dừng lại
trước cánh cửa đóng b n trong ó án đèn. Cậu do
dự một lúc, rồ đưa tay gõ nhẹ. Không nghe tiếng trả
196
lời, cậu gọi khẽ: “Ngọ Lan!” Đợi một lúc lâu, cậu
nghe tiếng êm ái của Ngọc Lan nhỏ nhẻ vọng ra:
“An đó ả? Em đang đợ an .” Cậu đẩy cửa bước
vào, khép nhẹ cửa lại. Nơi bàn học, dưới ánh sáng
tỏa ra từ chụp đèn tr n g ế bằng gõ bá cẩn xà cừ lót
nệm hoa, Ngọc Lan mặc xiêm y lụa trắng, tóc buông
thả, ngồi quay lưng về phía cậu. Bàn tay phong lưu
của ô đang oạt thảo lia lịa ngòi bút trên xấp giấy tờ
ngổn ngang. Cậu dừng lại sau lưng cô, chưa kịp nói,
đã ng e g ọng uy n t án t ót: “Có p ải anh muốn
hỏi tạ sao em k ông ăn ơm không?” Cậu né tránh,
đáp: “K ông n ưng...” Ngọc Lan liếc cậu, trong khi
ngòi bút của cô vẫn triền miên trôi giạt trên trang
giấy. Xong cô dừng tay, gác bút lên giá. Cô xoay lại,
nhìn cậu nó : “Xuýt nữa em quên lời em hứa với Mẹ
Bề Trên ngày mai em phả đ t ăm bà ở Tu Viện. Có
lẽ em sẽ lưu lại chơi cuối tuần, tìm hiểu thêm giáo
lý. Vì vậy đ m nay em muốn chuẩn bị bài vở cho
tuần tớ . Em ũng muốn trả mấy bà văn lại cho anh,
là vì tuần tới sợ em k ông được rản rang.” —“Ngọc
Lan, những bà văn ủa anh có gì quan trọng đâu.”
— “Nó sẽ không tạo được tiền bạc cho anh sinh
sống. Nhưng mà, trong cuộ đời lắm phiền nhiễu của
anh về sau, biết đâu bút mực sẽ là niềm an ủi êm ái
nhất, người bạn tâm tình duy nhất của an đó t ô .”
Những lời của Ngọc Lan làm Thần Sầu không mấy
vừa lòng, cậu nó : “An mong rằng những lời tiên
đoán ủa cậu sẽ không bao giờ đúng.” Ngọc Lan
mủm mỉm đô mô ngắm nghía mày mặt cậu và nói:
“Em k ông bao g ờ t n đoán em ỉ nói sự thật.”
Thần Sầu làm t n . Xong ô đã đứng dậy, tiếp:
“T ô đ t ô đ t ì g ờ thật chóng qua, em còn
nhiều việc phả làm.” Rồi cô vói tay lấy một xấp giấy
NH 197
để trên chồng sách trao cậu và nó : “Đây mấy bài
văn ủa anh, anh hãy xem lạ đ .” Xong ô t ung
dung đến ngồi nơi xô-pha ở cuối phòng, tựa lưng
thoai thoả vào t àn đứng của đầu ghế. Cậu yên
lặng, liếc mắt trên những trang giấy. Đoạn cậu ũng
đến ngồ đối diện với thiếu nữ nơi đầu kia của xô-
pha. Ngọ Lan nó : “An lì lợm, anh có nhớ mấy
câu thơ sau đây trong truyện Thúy Kiều của Nguyễn
Du: ‘Có khi vắng vẻ thư phòng, Đốt lò hương, dở phím
đồng ngày xưa...’” Cậu gật đầu. Ngọc Lan tiếp: “Xem
đến đó t ì n ớ lại những lời Thúy Kiều đã nó trong
đ m uối cùng trước khi cô giã biệt g a đìn : ‘Mai
sau, dầu có bao giờ, Đốt lò hương ấy, so tơ phím
này...’ P ải vậy không? Một trong những nguyên tắc
ăn bản lớn lao của vũ trụ là nguyên tắc nhân quả.
Trong văn ương nhỏ hẹp nó thường gọi na ná là
luật hô ứng. Nó giúp anh mở đóng bà văn ặt chẽ.
Có bà văn ở đoạn cuối, nơi em đánh dấu hỏi thật
bự, anh nêu một vấn đề mà đáng lẽ anh phải sửa
soạn nó từ đầu, nếu k ông đột ngột t ì ũng là t ừa.
Còn một nguyên tắ ũng k ông kém quan trọng đó
là nguyên tắc phối cảnh.” —“Tại sao gọi là phối
cản ?” Ngọ Lan đưa một bàn tay lên, lụa y rộng của
ô đổ xuống để lộ cánh tay trắng non mịn màng
như tơ phấn. Cô hỏ : “An t ấy phần nào của bàn
tay của em?” —“Lưng bàn tay.” Cô xoay bàn tay lại,
rồi hỏ : “Bây g ờ anh thấy phần nào?” —“Lòng bày
tay.” Cô buông tay xuống, tiếp: “Nó ũng là một bàn
tay của em, phải vậy không? Người họa sĩ ó t ể
nhìn thấy phong cảnh khác nhau, tùy theo vị trí của
họ, nhưng phong cảnh chính nó chỉ có một mà thôi.
Trong phạm vi bút mự đ ều đó t ường gọi là luật
nhất quán. Một yếu tố nào đã k ông đổi, thì sẽ
198
k ông đổi trong suốt bà văn. Đó là n ững phần nội
dung. Dù sao, em rất mừng thấy àn văn ú p áp
của anh vững chắc. Tuy nhiên, nội dung còn nhiều
chỗ tố tăm lập luận mập mờ. Dường như anh
không đủ niềm tin vào những đ ều anh hiểu biết,
không chắc chắn nó đúng ũng k ông quả quyết nó
sai. Anh lì lợm, anh có biết không, tại sao một nhà
truyền giáo lôi cuốn đượ tín đồ?” T ần Sầu làm
thinh, giây lâu Ngọc Lan nói tiếp: “C ẳng phải ông
trình bầy những lời lẽ của ông một á say m đầy
lòng nhiệt huyết, với niềm tin sắt đá làm o dù
chuyện oang đường, mọi ngườ ũng n ìn t ấy nó
như sự thật ngay trước mắt hay sao? Nếu chính anh
ũng ng ngờ những đ ều anh muốn nói, anh còn
mong mỏi ai tin? Không gì mạnh cho bằng sức mạnh
của niềm t n. Ba trăm năm trước, ông Galiléo bị giáo
hội La-Mã buộc tội về việ ông dám nó trá đất xoay
quanh mặt trời, vì nó trái vớ g áo đ ều. Ông phải bị
bắt quì trướ tòa t án để nhận lỗi. Khi ông bước ra
khỏi nhà thờ, có người hỏi ông hối hận không? Ông
đáp: ‘Epur s muove’ t ếng La-T n ó ng ĩa là tuy
nhiên, nó vẫy quay! Niềm tin, nếu không do thiên
phú, nó phả được xây dựng trên kiến thức. Kiến
thức có hai loạ .” Ngọc Lan dừng lại, ngắm nghía
mày mặt cậu thiếu niên. Thần Sầu thấy thấp thoáng
trong ánh mắt mơ màng của thiếu nữ một tâm hồn
rất thánh khiết, rất thanh cao. Cậu giục khẽ: “Ngọc
Lan, cậu nói tiếp đ .” —“An Lão nếu an đặt một
câu hỏi, những người trả lời anh có thể được xếp
làm hai loại, lấy bao hình của sự hiểu biết làm tiêu
chuẩn. Có người trả lời một cách do dự, rụt rè, lý lẽ
không mạch lạ t á độ lưỡng lự, không tự tin. Họ
không hoàn toàn không trả lờ được, nhưng họ ũng
NH 199
không trả lờ được hoàn toàn. Chứng tỏ rằng vấn đề
đượ đặt ra nằm một nơi nào trong phạm vi hiểu biết
của họ, chứ không lọt đâu xa. Tuy n n k xây
dựng kiến thức, họ đã để nhiều lỗ hổng và vấn đề đặt
thành câu hỏ đã rơi vào một trong những lỗ hổng
đó. Loại hiểu biết này dù lớn lao, nhưng là mớ tàng
ong, mang thứ ranh giới mơ hồ. Trái lại, có người trả
lời rằng ‘b ết’ oặ ‘k ông b ết’ dù kết quả nào ũng
được họ phát biểu với những biện minh chính xác,
t á độ quả quyết và đầy lòng tự tin. Nơi loại người
này, trong phạm v nào đó sự hiểu biết của họ rất
chặt chẽ, tận cùng bằng ranh giới rõ rệt. Dĩ n n
kiến thứ nào ũng ó ran g ới. Người ta có thể nới
rộng ranh giới của sự hiểu biết bằng học vấn. Nhưng
em khuyên anh, đừng n n để bên trong kiến thức
của mình nhiều lỗ hổng mà làm suy giảm tỷ trọng
của nó.” T ần Sầu chợt hỏ : “Ngọc Lan, có bao giờ
cậu hết những câu chuyện nói vớ an k ông?” Ngọc
Lan bỏ khẽ: “Tạ sao?” —“Vì an rất muốn nghe. Cậu
biết không, dần dà anh có cảm tưởng như đi lạc vào
một kho tàng giàu nhất trên thế giới. Anh thật sung
sướng đến ngỡ ngàng!” T ếu nữ khẽ ú đầu, e
thẹn, má hơi ửng hồng đô mô tươi thắm mủm
mỉm, giọng uyên nhỏ nhẻ m á : “T ật vậy sao!” Cậu
hỏ : “À này Ngọc Lan, có cả thảy bao nhiêu nguyên
tắ ăn bản vậy?” Ngọc Lan thong thả tiếp: “Em ỉ
là một thiếu nữ tầm thường k ông x n đẹp, không
thông minh, không giàu có. Những đ ều em đã suy
ng ĩ t áng t áng ngày ngày trong n ững thì giờ
riêng tư, em đã tặng anh, một là em đền đáp duy n
tri ngộ cùng anh, hai là anh dùng nó làm hành
trang trên lộ trìn đờ an sau này.” T ần Sầu liền
chồm tới nắm bàn tay thiếu nữ: “Ngọc Lan, cậu nói
200
gì vậy?” T ếu nữ ngắm nghía mày mặt cậu, vẫn bình
thản nó : “An lì lợm, có tất cả chín nguyên tắc. Em
chỉ mới nói với anh những nguyên tắc có thể áp
dụng o văn ương nghệ thuật. Em chưa có dịp
bàn đến những nguyên tắc quan trọng giúp ích việc
tổ chứ đời sống của anh. Như là nguyên tắc lưỡng
nghi thái cực, nguyên tắc chương trình kế hoạch...”
Thần Sầu ngắt lời Ngọ Lan: “C ương trình kế hoạch
là gì vậy?” —“C ương trình là bản liệt kê những biến
cố theo thứ tự thời gian. Kế hoạch là chương trình có
biện p áp.” —“Ngọc Lan, cậu có thể nói rõ hơn
không, biện p áp để làm gì?” —“An lì lợm, trong
cuộc sống phức tạp đối với anh, thật k ó k ăn t n
đoán n ững việc gì trong tương lai. Nếu một biến cố
trong chương trình của anh không xảy ra như anh
đã tính, hoặc bất thình lình ở thờ đ ểm nào đó ủa
chương trình, một sự kiện ngoại lai xuất hiện, ảnh
hưởng cục diện của chương trình, nếu anh không dự
trù trước những giả p áp đô k an sẽ bị sóng
đời lôi cuốn, sẽ không kịp trở tay, sẽ buông trôi.
Ngườ đời khó chết đuối giữa sông giữa biển, nhưng
dễ dàng chết đuối ngay trên cạn, phải vậy không?
Thật ra, một người bận rộn luôn như em không phải
ay đâu. Một nhà kế hoạch giỏi bao giờ ũng t ảnh
thơi, là vì bất cứ chuyện gì xảy ra ũng đã nằm trong
biện p áp đã dự trù.” —“Ngọc Lan, dù cậu nói sao,
cậu ũng là ông tử phong lưu, anh thấy cậu lúc nào
ũng t ong dong!” Ngọc Lan liền thốt: “Haaa... an lì
lợm, em không có dạy anh tính nịnh bợ đó n a!”
Thần Sầu cười khẽ một tiếng. Xong cậu ng ĩ t ầm:
một thiếu nữ thơ trẻ tuổi mới mườ lăm sao ó t ể
có những kiến thức mênh mông vô bờ bến như thế,
cậu đã ng e mà òn ưa hiểu trọn vẹn đừng nó đã
NH 201
bao giờ ng ĩ đến mảy may. “T ô an lì lợm ạ, gặp
anh trong lần tới em sẽ nói thêm những nguyên tắc
ăn bản cho anh nghe. Bài vở của em ngập đến mũ
nếu đ m nay em k ông g ải quyết hết, sợ rằng tâm
hồn em sẽ k ông được thanh thản trong khi trò
chuyện với Mẹ Bề Tr n ngày ma .” Nó xong ô
thong thả đứng dậy. Cậu ũng đứng theo. Nhìn
xuống bàn tay cô vẫn còn trong bàn tay cậu, cô nói:
“An lì lợm, anh không thể giữ tay em suốt đ m
đượ đâu.” T ần Sầu nói: “Ngọc Lan, cậu không thể
bỏ cơm tố được. Vậy anh sẽ đợi cậu tạ p òng ăn a
tiếng đồng hồ sau n á. Sau đó ậu vẫn còn kịp thì
giờ mà. Nếu không, anh sẽ không buông tay cậu ra.”
Ngọc Lan bỏ khẽ: “An ààà...” T ần Sầu buông tay
ô gá n ìn vào đô mắt của cô long lanh như muôn
nghìn ánh sao, cậu thở dài. Thiếu nữ hơi ngạc
nhiên, hỏ : “An sao vậy?” Cậu nó : “Ngọc Lan, anh
biết trên thế giới này không ai có thể chinh phục
cậu. Nhưng nếu anh quì xuống để xin cậu, cậu nghe
an k ông?” Ngọc Lan liền thốt: “An ...!” Xong ô
xoay đ lưng quay về phía thiếu niên. Cô hơi khẽ cúi
đầu, giọng nhỏ nhẻ m á : “An lì lợm em ũng ỉ
là một ô gá mang đầy nữ tính, muốn yêu thương
và phục tòng, anh không biết sao?” Cậu vui mừng,
nó : “Vậy... à vậy, khi dọn cơm xong, anh sẽ đến gọi
cậu n á.” Ngọc Lan dường như không để ý lời của
Thần Sầu, cô thung dung bướ đến bàn học, tiếp tục
việc sách vở.
Có thể nói rằng họ đường đào tạo những nhân tài
ũng là nơi phát sinh nhiều mối tình thơ dạ . A đã
nhiều năm lao mìn vào cuộc sống, giây phút nhàn
202
n ã nào đó ợt nhớ chuyện ngày qua ũng p ải
nhận rằng họ đường đã lưu lại cho họ nhiều kỷ
niệm m đềm. Dưới mái hiên nhà trường hầu hết
những bức thư đầu t n được viết trao nhau với tất
cả tâm hồn đang nao nức niềm vui và ý sống. Giờ
đây ãy x n á bạn tưởng tượng cậu thiếu niên ngồi
trong lớp học, hý hoáy viết những dòng chữ đầy mơ
ước hồn n n để gửi cho người yêu, mặc giáo sư
đang giảng về năng lượng của nguyên tử, mà cậu
không hề để lọt vào tai.
“Ngọc Lan thân mến:
Mỗi b a đi đến trường, ngang qua sân banh, trời nắng
loáng cả mắt, anh vẫn cố ngước nhìn lên cành
phượng, lá xanh um trải rợp lên nền mây trắng. Anh
trông mãi mà vẫn chưa thấy một cánh bông xoan đỏ
nào hiện ra. Mùa hè đến chậm quá! Nh ng ngày rày
trong lớp giáo sư giảng dạy anh có nghe gì đâu! Anh
mong đến nh ng ngày hè, để mình lại có dịp giỡn đùa
sóng biển trên dãy bờ cát hoang dại, hay vứt sách vở
bên cạnh đồi thông kể nhau nghe chuyện nh ng ngày
mình xa cách... Nếu lại được ngồi bên cạnh Lan lần
này, anh sẽ chỉ cho Lan thấy vẻ lộng lẫy tuyệt vời của
tạo vật, sẽ giải thích cho Lan nghe nh ng nét đẹp tỉ mỉ
của một bông hoa rừng, cây cỏ dại, thảy đều tô điểm
chấm phá muôn ngàn hình sắc thiên nhiên tuyệt diệu
mà chỉ có tâm hồn nghệ sĩ mới mong tìm thấy, cảm
thông được. Anh mới khám phá nh ng điều ấy vào
mấy buổi chiều anh nhớ Lan.
NH 203
Dù mang danh tài tử dạo chơi trong vườn khoa học,
tìm cái hay cái mỹ của vật lý, của toán pháp để làm
gì? Bởi vì các thứ loại ấy không ích lợi cho tinh thần,
tình cảm hay tâm hồn con người, nếu kiện hảo vật
chất, bồi bổ trí não, mà trí não cũng là loại vật chất,
trong khi đời là cả đại cuộc chớp nhoáng đổi thay, thì
vật chất nào vĩnh cửu. Ống sáo mà ta nghiên cứu về
đa phác bì sao kịp khúc nhạc thiều vô cùng biến hóa
và êm đềm của vũ trụ. Dây đàn mà ta làm nh ng bài
toán tràng giang để xác định thiết trở của âm ba sao
bằng tiếng suối chảy trong veo, tiếng chim ca líu lo
hay tiếng gió thổi rì rào qua rừng, tiếng sóng biển vỗ
từng hồi ầm ĩ vào tường núi. Nh ng màu hóa học mà
chúng ta đã chế ra đâu sánh bằng muôn ngàn màu
sắc hoặc êm dịu, hoặc chói sáng, hoặc tươi, hoặc lu mờ
vẽ nên nh ng nền trời, nh ng bóng mây, nh ng cảnh
trí thiên nhiên của rừng, núi, sông, biển, của hoa, cỏ,
ao, hồ trình bày dưới mắt chúng ta vào nh ng buổi
sớm của mùa xuân tươi thắm hay nh ng buổi chiều
của mùa thu êm đềm. Ánh sáng điện khí mà ta dùng
nào sánh bằng bóng tr ng xanh mát mẻ, mịt mùng
như tơ lụa chảy khắp trên núi đồi. Khi đọc sách gặp
một câu v n điêu luyện thần tình, một tư tưởng cực
tuyệt, lập tức chúng ta vỗ tay ngợi khen, cười dòn như
pháo nổ. Chúng ta có biết đâu bên ngoài cửa sổ của
thư viện, kìa đang mời chúng ta thưởng thức pho sách
vĩ đại của thiên nhiên chứa muôn nghìn bức tranh vô
cùng thay đổi cực kỳ mỹ lệ, nào nh ng cảnh tr ng rớt
trong hồ, tr ng gác đầu non, nào gió thổi qua rừng,
gió đùa sóng biển, mây soi bóng nước, sao rụng lưa
thưa, nào cỏ hoa muôn màu vạn sắc ngào ngạt hương
thơm, nào nh ng buổi chiều thâm u quạnh quẽ tưởng
không có cảnh nào được tả trong sách làm ta não
204
bằng, nào nh ng ánh rực rỡ của bình minh tưng
bừng... Đấy ta tha hồ say sưa ngây ngất thả hồn chìm
đắm trong vô bờ bến vẻ đẹp hùng vĩ mà một vài đường
nét nhỏ nhoi của sách vở, v n chương hay khoa học
làm sao bì kịp. Nh ng vẻ đẹp ấy của tạo vật tuy không
ý không lời, nhưng còn lời ý nào bằng sự rung chuyển
ngấm ngầm đã chứa sẵn trong vũ trụ. Thật vậy, chưa
hề câu v n nào thúc giục ý chí ta bằng một tiếng sóng
kêu ầm ngoài biển cả, tiếng con mãnh hổ gầm lên
vang dội trong rừng. Ai lâm bước cùng đồ mới biết dù
không tấc sắt trong tay cũng bước lên xô tới sẵn sàng
đối phó bất cứ quyền uy nào h m dọa lẽ sinh tồn. Núi
xương sông máu của loài người không phải chỉ giản dị
trên vài trang sách sử. Cũng chưa có bài thi ca nào
làm chúng ta ủy mị bằng vài tiếng chim lạc đàn kêu
sương gi a đêm đen tối bao la vắng vẻ ở miền sông
biển núi non tiêu điều, tiếng gió thổi mơ màng qua
rừng rú, cây cỏ thì thào than thở. Nghe mấy tiếng
rừng hoang buồn bã ấy, ta chợt ôn nhớ xa xôi nh ng
kỷ niệm đau thương trong quãng đời quá khứ, tim vỡ
đôi, hồn rướm máu. Ngày xưa Thôi Hộ bước lên gác
Hoàng Hạc, lấy thần làm bút, đem hết tim óc làm mực
cũng chỉ tạo được một hơi thở gi a cuồng phong!
Trong lớp chúng ta nói n ng cười giỡn, tưởng đó là vui
là sung sướng? Hảy tưởng tượng chúng ta đang ngồi
tận đỉnh núi trên mấy từng mây, nhìn lên n a vẫn trời
cao mây rộng, không trung vô bờ bến, chân trời bất
tận, sóng nước mênh mang chúng ta không cảm thấy
say sưa khoan khoái tâm hồn hơn là khi phải hằng
giờ hằng buổi bị nhốt gi a bốn vách tường sau khung
cửa sổ của thư viện hẹp hòi cũ rích hay sao?
NH 205
Tâm đa xúc, nhi bút mặc bất khả ngôn truyền! Xin
cám ơn Lan đã kiên nhẫn đọc đến mấy dòng cuối thư
và không chê bút mực tàn tật.
Thư Viện Quốc Gia, Saigon, tiết Lập Xuân, bế nhật thì,
Thần Sầu thiển ký.”
Trước khi Ngọ Lan đến, Thần Sầu ũng đã từng viết
những bài thơ gửi cho vài nữ sinh bạn học do cảm
xúc tình cờ lúc vui chơi ở họ đường hoặc khi chia
tay tạm biệt. Nhưng có thể nó đây là n ững thư tình
yêu đầu tiên mà cậu viết cho Ngọc Lan bằng tất cả
tâm hồn. Có gì đâu ỉ là bút mực học trò! Khi viết
bức thư trên, cậu chưa tròn mười sáu, ở lớp tuổi
ngây thơ trứng nước ấy, lời chưa đủ để diễn tả
những xú động thầm kín nhất của trái tim. Tất cả,
rất n an óng đã trở thành kỷ niệm!
Một đ m k uya ặm cụi vớ bà văn T ần Sầu chợt
cảm thấy k át đứng dậy địn đ xuống nhà bếp lấy
nước uống. Cậu vừa mở cửa án trăng đầy ngập
hoa viên lên tới trờ xan đã ụp vào sáng cả gian
phòng, làm cậu lóa mắt. Cậu nhìn ra xa, giữa bóng
oa trăng lay động, Ngọc Lan mặc xiêm y trắng, tóc
buông thả đang ngồi nơi ghế, lưng quay về phía cậu.
T ay vì đ xuống nhà bếp, cậu dừng lại phía sau
thiếu nữ vài bước, khe khẽ gọ : “Ngọ Lan!” Cậu gọi
đô ba lần, thiếu nữ vẫn bất động. Giây lâu, cậu nghe
giọng uyên thanh thoảng êm ái: “An lì lợm, sao anh
thức khuya quá vậy?” Cậu liền đ qua p ía trước
Ngọc Lan, ngồi xuống một trong những chiếc ghế
206
mây để nơi hoa viên, đối diện cô, rồ nó : “An ưa
hỏi cậu như vậy mà!” — “Ôỗ...?” Ha bàn tay Ngọc
Lan á ngón đan vào n au đặt trên quyển sách
đang để nơi đùi. Cô ngắm nghía mày mặt cậu, xong
dường như hơi bối rối, cô lẩn tránh ánh mắt cậu,
quay đ nơi khác, nói: “Lúc chiều trò chuyện với ba
má em, em bỏ quên quyển Thánh Kinh nơi khách
phòng. Lúc nãy em lên nhà trướ để lấy lại quyển
sách, khi trở ra, thấy tiế đ m trăng sáng n n ưa
muốn về p òng.” —“Vậy dưới tay cậu đó là quyển
Thánh Kinh. Nhưng này Ngọc Lan ạ, trên thế giới có
nhiều tôn giáo lớn, tại sao cậu lại chọn Thiên Chúa?
Nhiều g áo đ ều của nó thật trái với khoa họ .” —
“Haaa... An ra đây k ông p ả để cùng em ngắm
trăng mà là ỉ trí em!” T ần Sầu chợt thốt:
“Ngọc Lan, cậu...” Rồi cậu ú đầu, tiếp: “An x n lỗi
cậu, nhưng anh không có ý như vậy!” Ngọc Lan mủm
mỉm cườ nó : “T ô đ t ô đ em ỉ giỡn thôi mà!
Hãy nó em ng e g áo đ ều nào của Thiên Chúa trái
khoa họ ?” —“À... một vấn đề được bàn cãi xưa giờ
là Đức Mẹ Đồng Tr n .” Ngọc Lan với sắc diện bình
thản nhưng yên lặng khiến Thần Sầu do dự. Cậu nói:
“An t ật hối tiế đáng lẽ an k ông n n đặt vấn đề
khó k ăn o ậu, nhất là k ông đúng lú . Vậy
mình hãy nói chuyện về trăng ậu n á.” —“An b ết
chuyện gì về trăng?” —“Ngườ ta nó tr n ung trăng
có cô Hằng Nga, nhưng không ai biết cô Hằng Nga
đã trốn khỏ ung trăng.” —“Vậy sao!” —“Đ m nay
ô đang ngồi trước mặt an .” Ngọc Lan cười một
tiếng ngắn nhỏ. Xong cô thốt: “An lì lợm!” —“Ngọc
Lan?” T ếu nữ thong thả tiếp: “Ng ìn lời giải thích
không bằng một thí dụ. Xin cho em hỏi, nếu anh
muốn đ ngoại quốc, dễ ay k ó?” —“An ả? Anh
NH 207
làm sao đủ đ ều kiện!” —“Trước hết, anh phả đơn
xin Bộ Nội Vụ, phải lập hồ sơ lý lịch, phải làm sổ
thông hành, phả đượ đ ều tra an ninh, phải khám
sức khỏe, mỗ g a đoạn là một thời gian lâu la;
ng ĩa là an p ải qua tất cả những thủ tục khó
k ăn. Trá lạ đối với ông tổng thống t ì sao?” —“Dĩ
nhiên là dễ hơn rồi, có thể ông chẳng cần thủ tục gì
hết.” —“C o n n nếu Thượng Đế muốn xuống thế
gian, có lẽ Ngà ũng ẳng cần t eo on đường sinh
nở giống như loài người phàm tục. Sự cách biệt giữ
Ngài với ta chắc chắn xa hơn giữa vị tổng thống và
người dân. Vì vậy, với kiến thức giới hạn của con
người, có phải huyền bí nào ũng ểu đượ đâu.
Loài người thường ráp nối những mảnh hiểu biết của
mình, thấy nó ăn k ớp với nhau, thì gọi là khoa học.
Giả t í nào ũng dựa trên các giác quan. Nhưng
tuyệt đố ó đúng k ông? Tội nghiệp thay, một chút
hiểu biết đã làm o on người tự cao tự đạ !” —
“Ngọc Lan, anh còn một đ ều nữa muốn hỏi cậu.” —
“An ứ hỏ đ .” —“Nếu a ó đứ t n t ì được lên
t n đàng. Đó là một g áo đ ều quan trọng của
Thiên Chúa. Tại sao? Chẳng lẽ có người suốt đời gây
bao nhiêu tội ác, chỉ cần đức tin có thể tránh mọi
trừng phạt sao?” —“T ưởng phạt chỉ là một quan
niệm trong thế giới loài người mà thôi. Tuyệt đối nó
ó ý ng ĩa gì? Này an lì lợm, có một người rơi
xuống hố sâu, một ngườ đứng trên mặt đất thả sợi
dây xuống rồi bảo người dưới hố rằng hãy nắm lấy
sợi dây. Người dưới hố đưa tay ra nắm lấy sợi dây.
Rồ an ta được cứu. Anh lì lợm, anh nói cho em
biết á gì đã k ến an ta đưa tay nắm sợ dây?”
Ngọc Lan dừng lại giây lâu, ngắm nghía mày mặt cậu
dướ trăng đ m đoạn tiếp: “Đức tin, phải vậy không?
208
Không cần biết ngườ đó dưới hố sâu tội lỗ đã làm
những gì, bao lâu; niềm t n đó ũng k ông ần có lý
do thế nào, tại sao. Một niềm tin hoàn toàn thiên
p ú.” —“Dù sao T n C úa vẫn không hấp dẫn
an được, vì có nhiều đ ều bắt buộc anh tin, nhưng
anh không thể. Niềm t n ũng p ải có chút tự do lựa
chọn. Ông Chúa nói: ta là con của Chúa Trời. Tự
xưng con ông cháu cha, thật phách lố .” Ngọc Lan
nó : “Nếu là sự thật, ông không thể nói khác hơn.
(Rồi giọng cô nhấn nhẹ) Ngôn từ của anh làm em
không vừa ý.” T ần Sầu liền nó : “X n ậu tha anh.
Chỉ là lời nhận xét vô tư của an mà t ô .”
Ngọc Lan tiếp: “Trá lại, ông Phật nó : ta ũng ỉ là
người phàm tụ ũng ó vợ ũng ó on p ải vậy
k ông?” —“Ông k ông nó n ư vậy. Nhưng đúng!
Dù ông chẳng thốt ra, nhưng đã đến thế gian thì ai
ũng là ngườ . Ông C úa nó : ta là on đường, là
ánh sáng, là sự sống t eo ta t ì được cứu rỗ .” —
“Trá lại, ông Phật nói: mỗi người hãy tự đốt đuốc soi
đường lấy mà đ p ải vậy k ông?” —“Ông C úa nó :
đạo của ta là ân lý.” —“Ông P ật nói: chân lý như
mặt trăng (Ngọ Lan đưa một bàn tay lên. Ống tay áo
rộng đổ xuống, thịt da thiếu nữ trắng non sáng ngời
dướ án trăng một ngón tay chỉ đỉnh trời cao. Cô
tiếp), giáo lý như ngón tay ta chỉ mặt trăng; ãy
nhìn mặt trăng đừng nhìn ngón tay ta, vì chưa chắc
nó đã ướng đúng mặt trăng. P ải vậy k ông?” —
“Trong t ời gian ngắn ngủi của đời sống, bao nhiêu
đ ều ông C úa đã nó ung qu ũng ỉ để tự ca
tụng mìn .” T ếu nữ buông tay xuống: “Còn ông
Phật nói trong hơn bốn mươi năm thuyết pháp ông
NH 209
đã k ông t ốt một lờ nào!” —“T ì ra ậu đã b ết
nhiều hơn anh!” —“Cũng chưa hẳn vậy. Nhưng em
chắc chắn ông Phật dở hơn ông Chúa. G áo đạo mà
k ông t n đạo của mìn đúng ay sa . N ững đ ều
mìn đã nó rồi lại không dám nhìn nhận.
Dẫn đường o tín đồ đ mà bảo mạnh ai nấy đ . Đó
là ông Phật!” —“Ngọc Lan, cậu...” T ếu nữ mủm
mỉm cườ : “Sao ả? Bênh vực ông Phật hả?”(1) Thần
Sầu hỏ : “Có phải vì vậy mà cậu chọn Thiên Chúa
k ông?” Ngọc Lan im lặng giây lâu, rồ đáp: “Dù sao
trong Thiên Chúa có một câu mà em coi là hay nhất.
Thượng Đế ở khắp mọi nơi. Em đã chẳng nói từng tế
bào từng mạch máu của anh, của em chính là
Thượng Đế hay sao! Anh lì lợm g a đìn em đã là
công giáo từ nhiều đời trướ k em đến. Thật ra, em
ũng ó quyền lựa chọn. Nhưng anh hãy nghe em
nói đây. Anh muốn đ qua một giòng nước xoáy.
Những ngườ đ trướ đã bắc những nhịp cầu để lại
cho ngườ đời sau. Nhịp cầu nào gần nhất, tiện
nhất, anh có thể bướ qua là được rồ . An òn đ
kiếm một nhịp cầu xa xô làm gì. K đã đến nơi,
anh sẽ bỏ lại sau lưng anh tất cả nhịp cầu và giòng
nước xoáy. Chẳng lẽ anh muốn cạy cả chiếc cầu lên
____________________________ (1) Tính tình Ngọc Lan hay thích chòng ghẹo, cô chỉ đùa g ỡn
với người bạn trai cho nên cô mủm mỉm cườ . Cô ũng nó :
‘Tr n t ế gian có kẻ tìm cực lạc, có kẻ muốn đến t n đàng
lại có kẻ mong biết Thượng Đế. Nếu Thượng Đế đến thế gian,
Ngài sẽ không nhất thiết là người sang trọng, vì với Ngài
không có cao sang hay thấp èn; Ngà ũng k ông truyền
giáo, vì vớ Ngà đạo chính là thiên lý trước mặt muôn loà .’
210
để vá đem t eo sao? G áo lý ẳng qua là nhịp cầu
để g úp an trong g a đoạn tạm thờ . Đạo nào ũng
chẳng có gì quan trọng. Mỗi người có thể tạo một
nền đạo cho chính mình. (Cô cầm quyển sách giơ
lên) Kinh sách cũng chỉ được tô trét bằng bút mực
của loài người phàm tụ mà t ô . (Cô để quyển sách
xuống) Anh hiểu k ông?” —“Ngọc Lan, anh chỉ hiểu
hơi hơ t ô !” Cô t ong t ả đứng lên, bước giữa
những bóng oa lay động trên lố đ ngập án trăng.
Rồi cô dừng lại, lưng quay về phía cậu, giọng uyên
nhỏ nhẻ m á : “An lì lợm!” T ần Sầu đứng dậy,
đến phía sau thiếu nữ. Trước mắt cậu, cô gái trong
lớp xiêm y trắng toang, mái tóc phong phú cài trâm
hoa ngọc buông thả xuống ngay eo, tâm hồn thánh
khiết với thể xác tinh tuyền, một tòa ngọc quí của
Thượng Đế. Cô nó : “An t í ồng, thược dược,
ngã ngài, bách hợp ay...” Cô ngước mắt lên mấy
nhánh dây leo trên giàn cây gần đó và t ếp: “...
p ong lan?” Cậu nó : “Mỗ oa đều một vẻ đẹp. Đ m
nay thật tuyệt diệu! Còn bao n u đ m trăng n ư
vầy trong đời của cậu và an ?” Ngọc Lan chợt xoay
lại nhìn vào mắt cậu: “An ...!” Cậu nhìn rèm tóc nơi
ven tai của ô gá rung động trong cơn gió thoảng
qua đô mày xan rậm thẳng ngang, môi hồng múm
mím, gương mặt cô như tượng ngọc rực rỡ hào
quang dướ trăng k uya. Xong ô e t ẹn, khẽ cúi
đầu xoay đ t ỏ thẻ: “K an n ìn một đóa oa
anh chỉ thấy nó trong giấc mơ.” Thần Sầu hỏ : “Tại
sao?” —“Tất cả đều là ảo ảnh chế tạo ra bởi cảm giác
của anh mà thôi. Nếu anh chỉ có bốn, ba, hai, một
hay không giác quan nào hết thì sự thật sẽ ra sao?
Giòng sông hay bức tường thành không còn là
khoảng cách, vật chất ay vô ìn ũng ỉ là một,
NH 211
đã k ông ó ngày ôm qua t ì làm sao ó ngày ma
đóa oa đó t ật sự ó ay k ông?” T ần Sầu nói:
“Người thanh cao, lời lẽ ũng t an ao!” Cậu bước
đến đứng đối diện Ngọc Lan, nắm bàn tay cô nâng
lên trong tay cậu, rụt rè khẽ hỏ : “Ngọc Lan, thật sự
cậu là ai? Cậu có thuộc về thế giớ này ay k ông?”
Ngọc Lan chợt cười một tiếng ngắn trong trẻo: “ An
lì lợm, sao anh khùng quá vậy!” Rồi cô im lặng. Chợt
cậu cảm thấy vài giọt nước âm ấm rơi xuống bàn tay
cậu. Cậu ngướ l n để ý đô mắt mơ màng của thiếu
nữ rơm rớm lệ long lanh dướ án trăng. T m ậu
chợt đau n ức. Giọng thiếu niên lắng nhỏ, ngọt lịm
như mật oa: “Ngọc Lan, cậu khóc hả?” T ếu nữ rụt
bàn tay ra khỏi tay cậu làm t n . Tay k a ô đang
co lên cầm quyển Thánh K n đặt nơi ngực. Cô cúi
đầu nhỏ nhẻ: “T ô an lì lợm ạ đ m ũng đã
khuya. Cho phép em vào nghỉ.” Rồi cô xoay lại,
thong thả bướ đ tó và x m áo t ướt t a lay động
giữa oa trăng. Cậu còn lại một mìn đứng sững
giây lâu, miệng lẩm bẩm: tại sao!
Vài ngày tiếp theo, Ngọ Lan đột nhiên vắng bóng.
Như thường lệ k ông a đá động gì đến sự vắng mặt
của cô. Thần Sầu lo âu, lòng thắc mắc, tuy cậu vẫn
giả bộ thản nhiên, không muốn hỏi ai, nhất là cậu sợ
hổ thẹn khi bị người ta khám phá cậu lo lắng cho
Ngọc Lan hơn cả sự sống chết của cậu. Những tiếng
yêu thương mà cậu thường thốt tr n đầu môi chót
lưỡi với Ngọc Lan thuở mới sơ giao, chưa chắc cậu
đã ểu trọn vẹn ý ng ĩa ủa nó. Nhưng giờ đây tất
cả hình sắc, âm thanh của nó đang loang vào mạch
máu, thấm vào linh hồn cậu. Một bữa cơm trưa
212
xong, cậu băng qua oa v n ngang p òng Ngọc
Lan, thấy cửa mở, cậu e dè bước vào. Cậu dừng lại
trước bàn học. Bức thư cậu viết trong lớp học, gửi
cho cô, vẫn òn để mở trên bàn. Nhìn cây bút mực
của cô gác nơi giá, cậu mơ hồ còn thấy bàn tay của
thiếu nữ trắng non mịn màng như tơ phấn loay hoay
với ngòi bút trên mấy trang giấy dướ án đèn đ m.
Cậu ng ĩ t ầm: ngò bút đã k ô ũng n ư cậu,
đang trông đợi chủ của nó. Khi Thần Sầu xoay lại
định bước ra, chợt thấy Xu Di ngồi nơi xô-pha ở cuối
phòng, lưng dựa thoai thoả l n t àn đứng ở đầu
ghế đang y n lặng xem sách. Cậu thốt: “Ô... em Xu
Di, sao em lại ở đây?” Cô ạ quyển sách xuống nơi
bụng đáp: “Em n ớ chị Ngọ Lan n n vào đây ngồi
chơi.” Thần Sầu nhân dịp hỏ : “Ngọc Lan đ đâu vắng
mấy bữa nay?” Xu D n ỏ nhẻ nó : “C ị của em đã
vào tu viện, có lẽ không về đây nữa đâu.” T ần Sầu
chợt thốt: “Cá gì...” Rồi cậu im lặng. Cậu có nghe
lầm không? Tim cậu như vỡ đô . Cậu có mắt như
mù, có tai như điếc, bầu trời bỗng nhiên sập xuống
đầu cậu. Mặt cậu trở thành xanh nhạt, cậu kéo lê
bước về phía cửa đ n ư người mất hết thần hồn. Xu
Di lật đật ném sách xuống xô-p a đứng dậy gọi:
“An Lão! An Lão!” Cô bướ đến cửa, nhưng cậu đã
đ k uất. Bữa cơm tố ôm đó k ông t ấy cậu. Trưa
ngày kế tiếp k Xu D đ ọc về ô để ý chiếc xe
đạp của cậu vẫn còn dựng ở hè nhà sau. Vào khoảng
chiều Xu D đến phòng cậu. Khi cô bước vào, Thần
Sầu đang nằm sấp trên giường, mặt úp xuống gối.
Xu D rón rén đến bên cạnh, khe khẽ hỏ : “An Lão
hôm nay an k ông đ ọ sao?” Cậu không nhúc
nhích. Xu Di lại gọ : “An Lão!” Cô p ải gọ đô ba
lần cậu mới cọ quậy, rồi nhoài dậy. Xu Di liế đống
NH 213
quần áo, sách vở của cậu đã dồn vào trong túi vải bỏ
nơi sàn gạch, chưa kịp hỏi, cậu đã l n t ếng: “An sẽ
đ . Anh không ở đây nữa.” Xu D nó : “T ì ra ị
của em đã b ết trước mọi việc không sai! Anh Lão,
chẳng lẽ trong nhà này anh chỉ biết một mình chị
Ngọc Lan. Còn ba em, má em, anh Ngọc Khuyết...”
Rồ ô xoay đ lưng quay về phía cậu, thấp giọng
nhỏ nhẻ tiếp: “... và em t ì sao?” Cậu liền đứng rột
dậy, bướ đến phía sau thiếu nữ. Lần đầu tiên cậu
nhận thấy từ cử chỉ đến tiếng nói của Xu Di không
khác Ngọc Lan. Cả mái tóc phong phú của cô em
ũng g ống hệt như của cô chị, chỉ hơi ngắn hơn đôi
chút. Cậu đưa bàn tay l n định vuốt tóc cô gái;
song cậu rụt rè, do dự buông tay xuống. Cậu nói:
“An đ k ông p ả là an vĩn v ễn không trở lại,
nhưng chỉ vì anh không thể ở lại, nên anh phả đ .”
Cô lại thỏ thẻ hỏ : “An đ đâu?” —“Trờ đất bao la,
an ũng ưa biết.” —“An bỏ họ sao?” —“Học
àn đối vớ an òn ý ng ĩa gì!” —“An Lão mùa
thi sắp đến trong và t áng x n an đừng để lỡ cơ
hội, uổng phí một năm dà đèn sá và p ụ lòng chị
của em.” Cậu đáp ộc lố : “A p ụ lòng anh, anh phụ
lòng lạ !” Xu D ợt xoay lại, nhìn thẳng vào đô mắt
đỏ au vì mất ngủ của cậu, giọng cô hơi cất ao: “An
nói cái gì vậy? (Rồi cô thấp giọng) Thật không ngờ chị
Ngọc Lan quen lầm ngườ !” Cậu ũng ao g ọng đáp
lạ : “K ông p ải chị của em mà ín an !” Mặt Xu
Di có sắc giận, má cô ửng hồng, cô liền quày gót đ
ra. Xong cô dừng lại nơi cửa nó : “Em k ông ngạc
nhiên mọi việc xảy ra đúng n ư chị của em đã b ết
trước, là vì chị Ngọc Lan vẫn như vậy xưa giờ. Nhưng
em ngạc nhiên một nam nhi như anh mà hành tung
lại chỉ lẩn quẩn trong vòng t n đoán ủa ô gá .” Dứt
214
lờ ô đã k uất bên ngoài. Thần Sầu đứng sững
nhìn vào khoảng không. Rồi cậu lại nhào lên giường,
úp mặt xuống gối, nước mắt ràn rụa, lời uất nghẹn
ngang cổ: “Ngọc Lan, tại sao cậu làm khổ an !”
Một buổi sáng, khi cậu từ giã mọi người trong nhà
Ông Bà Hai, mặc ai khuyên bảo vỗ về, cậu đ ậu
vẫn đ . Xu D t ễn bước cậu. Họ dừng lại nơi cổng.
Cậu dựng chiế xe đạp nơi bệ xi-măng ủa vòng rào,
hành trang chỉ có một túi vải cột sau yên. Cô cậu
đứng đối diện gần kề. Thần Sầu thấy gương mặt cô
em, mày rậm môi hồng, mường tượng người chị,
nhan sắc hơi nhuốm buồn. Cô nhìn cậu, thỏ thẻ:
“X n an đừng giận vì ngôn ngữ của em ngày hôm
trướ .” Cậu đáp: “C ín an là người phải xin em
tha thứ vì những lời lẽ quàng xiên của an đối với
em.” Xu D nó : “N ững gì an đã t ốt dù sao ũng
phản ảnh tất cả chân tình của anh. Nếu đ ều em nói
là đúng x n an đừng phụ lòng chị của em.” Cảm
lòng ưu ái, cậu đưa tay nâng niu rèm tóc bên má
thiếu nữ và nhìn thấy trái tai trắng non đầy đặn của
cô giống như của Ngọ Lan lòng ng ĩ t ầm: tại sao
Ngọc Lan không phải là Xu Di, một thiếu nữ bình
thường, giản dị! Ít nhất Xu D ũng b ết nói một lời
xin lỗi trong câu chuyện trò! Cậu nó : “Em ạ, một
câu duy nhất mà anh muốn hỏi em trướ k an đ .
Tại sao Ngọc Lan vào tu viện?” Xu D k ẽ ú đầu,
thong thả đáp: “Đô k em ũng k ông t ật sự hiểu
được tâm tư của chị Ngọc Lan. Em chỉ biết chắc một
đ ều đó là xưa nay chị của em không bao giờ làm
sai bất cứ việ gì.” T ần Sầu nó : “Dù âu trả lời của
em không chính xác, nhưng rất đầy đủ. T ô an đ .
NH 215
Xin bảo trọng.” Xu D làm t n . Cậu xoay lại lấy
chiế xe đạp. Xu Di nhìn theo Thần Sầu đến khi cậu
khuất bên ngoài ngõ hẻm sau rặng cây lá um tùm,
xong cô thì thầm: “T ần Sầu, người cần bảo trọng
chính là an !”(1)
Từ đấy, chấm dứt những đ m Ngọc Lan dạy dỗ Thần
Sầu văn từ dướ án đèn k uya n ững buổi chuyện
trò của đô lứa thơ trẻ dưới ánh tà dương. Những lời
của Ngọ Lan đã t ốt qua bao n u năm t áng
ngày giờ, vẫn òn đồng vọng bên tai cậu và được ghi
chép lại trên mấy trang bút mực này, chẳng qua là
mớ ý tưởng ngây ngô của lớp tuổi còn trứng nước.
Nếu nó có giá trị gì đó ỉ là giá trị của những kỷ
niệm êm ái nhất, hồn nhiên nhất, vang bóng muôn
đời của tuổi trẻ mà thôi!
_________________________
(1) Hoàng Thúy Liễu kể với Thần Sầu những lời Xu Di thuật lại
lúc cậu giã biệt.
216
Ngọc Lan (Thần Sầu ai tích minh họa lâ n đâ u tiên)
NH 217
CHƯƠNG V
MỘT CHUYẾN GHE ĐÊM
BỨC DI THƯ CỦA NGỌC LAN
“Ngọc Lan thân mến:
Anh xin phép làm phiền cậu một lần n a, để nói với
cậu vài tiếng, mà anh không đủ can đảm gi mãi ấp ủ
trong tim anh. Anh không biết cớ sao anh đến đỗi
không đủ can đảm ấy! Nhưng anh nghĩ cậu cũng
không đủ can đảm dừng đôi mắt tuyệt lệ của cậu tại
đây để vứt mấy dòng ch chân thật này cùng với tấm
lòng dẫy đầy tình luyến mến của kẻ đã trót đa mang
diễm ảnh của cậu ngay từ thuở mới bắt đầu quen biết,
đốt cháy trên đốm lửa hắt hiu tang tóc của chiếc bạch
lạp đặt trước cây thánh giá lạnh lùng? Ngọc Lan, anh
mong rằng cậu không đủ can đảm ấy... Ngọc Lan, hiện
buổi đêm này có lẽ nơi thánh đường cậu đang quì gối
cúi đầu mật niệm, tay nâng quyển kinh, dưới đèn
bạch lạp. Cậu có biết — mà biết để làm gì? — anh
đang ngồi trên tảng đá cao nơi bãi biển, nhìn trời
nước bao la, thánh đường vũ trụ, tim vẫn nặng mang
một niềm thắc mắc...
Anh không bao giờ quên cái đêm anh đến đón cậu nơi
cửa nhà thờ. Trời đã về khuya. Không còn một bóng
ai. Tr ng lên cao, sáng vằng vặc. Lầu chuông nhà thờ
ánh tr ng nhuộm sáng một nửa đột ngột dựng lên
218
gi a nền trời pha lê thưa thớt bóng mây, sao sáng rải
rác. Chúng ta dừng lại giây lát bên vách đá cạnh
hành lang. Ánh tr ng soi sáng nửa thân ta xuống
chân và mình trò chuyện trong bóng tối. Có lẽ cậu còn
nhớ? Cậu đứng tựa lưng vào anh, lả đầu lên ngực
anh, mơ màng nhìn bóng lá của mấy cây thược dược
lay động trên sân gạch và thỏ thẻ với anh rằng: ‘Anh lì
lợm, em thật cảm động vì cách cư xử của anh đối với
em, nhưng...’ Anh âu yếm nắm bàn tay trắng trẻo
mềm mại mát rợi như cánh hoa tẩm hương của cậu.
Anh hỏi: ‘Nhưng sao, Ngọc Lan?’ Cậu chỉ thơ thẩn
đáp: ‘Nhưng mà...’ Rồi cậu quay lại nhìn anh với ý
tưởng lửng lơ: ‘Anh có tin em rất sung sướng khi quyết
định khoác áo dòng tu xa lánh trần tục?’ Cậu chợt
thoáng vui trong một niềm tin nào đó. Nhưng anh rất
khó hiểu một câu hỏi ngớ ngẩn của thiếu n thông
minh như cậu. Anh làm thinh suy nghĩ và ôm chặt
thân cậu vào vòng tay của anh. Khi cậu ngước lên
nhìn một ánh sao rơi trên đầu cành phượng, gương
mặt cậu chợt rạng rỡ dưới tr ng đêm. Anh thoáng
thấy đôi mắt diễm tuyệt của cậu nhuốm buồn và rơm
rớm lệ. Anh vỗi vội dìu cậu bước đi, với ý định để cậu
được khuây khỏa. Nhưng vừa bước xuống vài bậc
gạch, cậu bỗng gục vào mình anh. Lệ rơm rớm đã tích
tụ thành giòng đổ xuống. ‘Ngọc Lan, tại sao thế? Tại
sao? Tại sao?’ Anh đã hỏi và cậu vẫn lặng lẽ làm
thinh, mím môi để cầm uất nghẹn. Rồi lại nhìn anh,
cậu mỉm cười mà mắt còn ướt lệ, như hoa đào đẫm
sương. Cậu khẽ nhích môi vỏn vẹn thốt một lời nhỏ
nhẻ: ‘Không có gì, anh lì lợm. Chỉ một cơn xúc động,
một niềm sung sướng thoáng qua!’ Một niềm sung
sướng? Anh thầm nghĩ: một niềm sung sướng vô cùng
cao siêu mà anh không bao giờ đạt đến? Hay một cơn
NH 219
xúc động âm thầm vì một nguyên nhân sâu xa mà
anh không bao giờ tìm thấy? Dù trong lãnh vực vật
chất hay tinh thần, cậu vẫn luôn luôn là người thắng
thế. Anh phải đành ngậm câm!
Đêm đó, sau khi đưa cậu về doanh trại riêng của cậu,
anh lủi thủi trở lại biệt thự trên đường Nhà Ga(1), ngồi
trước bao lơn dưới bóng thùy dương cho đến lúc đêm
tàn tr ng gác non tây, bóng tối cảnh vật lạnh lẽo ngã
dài trên mặt đất, sương ướt cả không gian, cả cây
thùy dương cả tóc và vai anh, vách lan can lạnh như
khối tuyết...
Hôm sau không nói một tiếng, cậu rời tỉnh lỵ Nha
Trang, cũng như dạo nào cậu rời Đa Lạt, — âm thầm,
lặng lẽ. Anh rất buồn, hết sức khó nghĩ, vỗi vả trở lại
Saigon. Cách một dạo anh gặp cậu, lúc đó cậu đã
khoác chiếc áo dòng đen dài, mớ tóc óng ả của cậu,
mà anh đã từng âu yếm vuốt nâng, không biết còn
n a hay không dưới lớp kh n đen. Thấy anh, cậu
thản nhiên quay lại, bỏ đi. Anh không muốn làm phiền
cậu, chỉ đứng yên gi a sân gạch nhà thờ nhìn cậu,
duyên dáng vẫn tha thướt đoan trang như thuở nào,
cho đến lúc cậu khuất sau cánh cửa nhà dòng, cánh
cửa đời vắng vẻ. Cậu có biết: thấy nh ng hành động
huyền bí của cậu lúc ấy anh như nổi cơn loạn trí lên
_______________________________ (1) Tên thật của đường lộ đó lú bấy giờ là Hoàng Tử Cảnh,
chạy qua trước Nhà Ga Xe Lửa Nha Trang
220
không? Sau đó vài bận anh được dịp hỏi han, nhưng
cậu vẫn một mực chối từ, không hề hở r ng với anh
một lời về sự thay đổi cuộc sống của cậu. Lan thân
mến, nếu cậu đã nguyện sống đời tu sĩ, anh có ý gì
cản ng n đâu. Anh cũng đủ can đảm để cậu dễ dàng
dứt khoát. Nhưng anh không hiểu tại sao phút cuối
cùng trả lại thế gian cảnh đời phàm tục cậu không đến
cùng anh, nói đôi lời giã biệt để chúng ta có cơ hội
cảm thông nhau?
Rời Nha Trang trở về, anh có dịp lang thang lại nh ng
nẻo đường mà mình đã đi qua. Gi a bãi hoang Cà
Ná n m ngoái cậu với anh đã dừng lại một lần, giỡn
đùa dọc theo bờ vịnh sóng nước trong xanh và nhìn
đoàn tàu hỏa cheo leo bên triền núi. Anh còn nhớ,
dưới ánh tà dương cậu khom xuống nhặt một vỏ ốc từ
nơi gành đá lên, nâng niu, ngắm nghía nó, xong cậu
nói: ‘trong vỏ ốc này đã từng chứa một linh hồn’(1).
Hôm qua anh chỉ một mình gi a trời nước mênh
mông vắng vẻ lủi thủi dưới hoàng hôn tìm dấu vét
chân cậu trên nh ng lối đi cát đá. Mòn mỏi anh đã
nằm ngủ cô đơn trong lều trại hoang sơ của một hãng
nước suối, dưới mùa bấc mặc gió tr ng. Bao nhiêu kỷ
niệm vui tươi cũng như giận hờn từ khi mình mới bắt
đầu gặp gỡ, chợt hiện về trong ký ức làm anh ngậm
ngùi và xót xa nh ng gì mà anh cho rằng không trọn
vẹn.
Nhân dịp đến th m Ba, Má và Xu Di, bước vào phòng
của cậu, anh nhìn cây bút mực, chạnh nhớ cậu đã dạy ________________________________
(1) Quyển 5: Dư Hương, bài thơ ‘Cái Vỏ Ốc ‘
NH 221
anh về quyền uy của v n từ. Anh không mong gì đạt
được sức mạnh long trời của một từ ng . Nhưng nếu
bút mực có thể làm cho người ngoài vạn dặm gần gũi
lại, làm cho cố nhân đã chết từ nghìn n m trước vẫn
còn lai vãng gi a chúng ta, thì anh cũng mảy may hy
vọng mượn nó để bày tỏ niềm ưu ái thiết tha nhất, mối
lo âu lớn lao nhất và sự quan tâm sâu đậm nhất của
anh đối với người đang đọc mấy dòng thư đây.
Ngọc Lan thân mến, của tất cả nh ng bóng buồn xa
xôi mà anh thấy luôn luôn phảng phất không tan trên
gương mặt đào hoa não nùng diễm lệ của cậu, của tất
cả nh ng lượn sóng rối bòng biếng gỡ trên mái tóc
phong phú ngọt lịm như nước suối bằng hương, của
tất cả nh ng nét mơ màng ẩn hiện trong đôi mắt như
muôn ngàn ánh sao thường hay nhìn anh đắm đuối,
của tất cả nh ng cử chỉ tuy đoan trang, nhưng che
giấu một chút mệt mỏi, một chút buông trôi, của tất cả
vẻ tiên n tuyệt vời nhưng tàng tr sắc héo hắt, ngày
càng tiều tụy xanh xao, của tất cả nh ng ý tưởng xa
lánh cuộc đời như miễn cưỡng, như tuyệt vọng, của tất
cả nh ng bước chân âm thầm mà cậu đã lùi lại trước
định mệnh, dù cậu là thiếu n đầy máu tim và lòng
quả cảm, nghĩa là của tất cả nh ng điều anh trộm thấy
nơi cậu, nguyên do có phải cậu đã chứa trong tâm
khảm một khối tư sầu... mà từ bao lâu anh muốn
hiểu?... Hay anh đời đời không được cậu cho phép
tìm hiểu đến nh ng lãnh vực riêng tư ấy, một vùng bí
ẩn thiêng liêng của cậu? Ngọc Lan, co pha i không?!
Vịnh Cà Ná, tiết Tiểu Hàn, bắc phong h u khởi,
Thần Sầu tư bút.”
222
Thật là thứ bút mực rườm rà, kiêu kỳ của học trò.
Bao nhiêu dòng chữ đã mất mát qua thời gian, chỉ
còn lại bấy nhiêu, dù không diễn tả hết nội tâm bất
hạnh của cậu lúc bấy giờ, nhưng cũng đủ để các bạn
cảm thông với thứ tình ngây thơ nhưng tha thiết. Ai
có thể nói tình yêu của tuổi trẻ rất cuồng nhiệt, rất
đam m n ưng chóng tàn phai?
Vào khoảng tháng ba Thần Sầu gặp Ngọc Lan ở Đa
Lạt. Một đ m trời rét. Bóng tối dầy đặc không gian
huyền bí bao trùm một dãy rừng thông ngoài xa,
khu vườn xung quanh tòa biệt thự và giàn hoa thiên
lý. Từ ngoà àn lang đến nơi phòng khách các
cánh cửa đã đóng lạ để ngăn sương gió và khí trời
lạnh của vùng cao nguyên. Dưới ngọn oa đăng tỏa
ánh sáng thành một hình tròn trên chiếc bàn bằng
gỗ lim lóng lánh xà cừ, Ngọc Lan khoác chiếc áo
dòng đen tuyền như một đụn bóng tối chỉ trừ hai
bàn tay thon nhỏ màu bạch sứ và gương mặt trắng
như tượng ngọ đô mô ồng mủm mỉm, cô vẫn đẹp
xinh như dạo nào, thanh quí, tinh tuyền. Cậu ngồi
bên cạnh bạn gái thân yêu nhất của đời cậu, giờ đây
đột nhiên trở thành người nữ tu. Cô thỏ thẻ: “An lì
lợm, anh có lỗ gì đâu mà an ứ xin em tha thứ,
anh có lỗ gì đâu nếu em nói hẳn ra rằng đời em còn
một bí ẩn...” Cậu đưa tay nâng nhẹ cằm cô, dịu dàng
xoay gương mặt như đúc bằng hương sang phía cậu.
Những cử chỉ âu yếm trước kia cậu đã làm quen
thuộc, nhưng bây giờ cậu cảm thấy e ngại, chấn
động cả tâm can. Trên nét ngọc của cô ủ dột như đóa
phù dung trong sương mù, một chút hổ ngươi, một
chút bối rố đô mắt thâm u nhưng cực kỳ diễm lệ.
NH 223
Giọng cậu ấm áp: “Ngọ Lan an òn được phép
hôn cậu nữa k ông?” Cô k ông đáp đô làn m
thanh nhã hơi khép lại. Cậu khẽ nghiêng mình về
phía Ngọc Lan, môi cậu hạ thấp tr n đô mô é mở
của cô. Cậu sung sướng ngây ngất như lần đầu tiên,
lần đó đô mô non nớt và thơm ngát mùi sữa của cô
tìm cách lẩn trốn nhưng cũng không tránh được sự
bồng bột của cậu. Giờ ũng vẫn đô mô này n ưng
cậu chợt nhìn thấy nó thanh khiết quá, thiêng liêng
quá, khiến cậu bất chợt chùng lòng. Cô chính là con
gái lưu đày của Thượng Đế, cậu ng ĩ t ầm. Cậu rụt
rè dừng lại ở lưng chừng và lòng cậu đầy thương xót
không biết cho cô gái thơ trẻ hay cho chính mình.
Trờ đã k uya. Sau vườn hoa lá yên lặng như chết.
Từ dướ đất, trong những đám ây ỏ và rừng thông
ngoài xa, tiếng côn trùng sôi lên dằng dặc eo sèo.
Cậu nói bâng quơ: “Đây có phả là đ m gặp gỡ cuối
ùng k ông?” Cô đáp: “Em nào b ết! Song em vẫn ao
ước còn gặp nhau một ngày sau rốt của đờ em.” Cậu
nó : “Tại sao? Cậu biết trước tất cả mọi việ mà!”
Ngọc Lan mủm mỉm đô mô ngắm nghía mày mặt
cậu giây lâu, ánh mắt cô long lanh như muôn ngàn
sao sáng bỗng mơ màng. Xong cô hơi khẽ ú đầu,
có chiều e lệ như thuở mới sơ giao, giọng uyên mơ
hồ thỏ thẻ: “Vô t ượng thậm thâm vi diệu ngôn, bá
thiên vạn kiếp nan tao ngộ! Trăm ng ìn muôn k ếp
chỉ sợ anh không hiểu được em. Em không có nhiều
thì giờ để nói với anh tất cả những đ ều em muốn
nói. Nhưng mà, những gì em đã nó với anh từ lúc
quen n au đến nay ũng đầy đủ lắm rồ .” Cậu ngồi
im lặng, tưởng tượng hình ảnh của người thiếu nữ
giam suốt đời mình sau cánh cửa của nhà dòng.
Đang lú ậu không tin tưởng nổi ở lớp tuổi non
224
tươi, trong thân thể đẹp xinh mạch máu còn tràn
đầy nhựa sống, Ngọ Lan đã an đảm lựa chọn dòng
Tu Kín, cô lo lắng nó : “An òn muốn nài ép em
đ ều gì nữa sao, anh lì lợm? Chỉ trừ thể xác này
không thể hằng ngày gần gũ an t ô em đã dâng
hiến cho anh trọn cả tâm hồn, tư tưởng, niềm tin,
cuộ đời trong mộng!” Cậu liền đáp: “Cậu đừng ng ĩ
thế. Tìn ng ĩa ao quí nào phả ăn gối mới hiểu
được mạch tim. Từ trao nhau tiếng nó đầu tiên, anh
đã y u ậu, không phải chỉ vì dung nhan tiên nữ của
cậu, chính bởi ngưỡng mộ một tâm hồn tuyệt vời kỳ
ảo, như mộng, như hương của cậu. Nếu vì một lẽ nào
k á đâu ắc tình mình òn đến ngày hôm nay,
vĩn v ễn bền vững ay sao.” N ềm sung sướng mỏng
manh thoáng qua trong ánh mắt Ngọc Lan. Cô thỏ
thẻ: “Còn một đ ều cuối cùng em sẽ nói với anh vào
ngày rốt của đời em. Bây giờ, anh lì lợm ạ, xin anh
o p ép em đ ng ỉ.” Cô n ặt sách kinh lên tay.
Cậu choàng chiếc áo lạnh lên vai người nữ tu rồ đưa
cô về phòng riêng của ô. “C ú ậu ngủ ngon.” Cô
ú đầu đáp k ẽ: “Cám ơn anh.” Cô xoay lại nhìn
cậu một lần nữa trong k tay ô đẩy cánh cửa
phòng nặng nề khép lại, buồn bã như cái hòm người
chết, xa xôi như cánh cửa của thế giới hư vô phân
cách hai linh hồn đau k ổ. Cậu vẫn còn hình dung
thấy sau cánh cửa khép, khuôn mặt thanh nhã của
Ngọ Lan và đô mắt đang n ìn ậu tha thiết. Bên
trong bỗng nghe có tiếng hỉ mũ . Ngọ Lan đang
khóc sao? Cậu ng ĩ t ầm. Cậu định lên tiếng hỏi
han, song lại do dự. Rồi cậu quay đ n ư lẩn tránh,
vỗi vội bước, chân nặng như mang cùm, đầu óc quay
cuồng như thấm độc dượ t m đau n ức như bị dao
tên, cố cắn răng để cầm nước mắt. Trong gian phòng
NH 225
khách bấy giờ tối như mực, cậu thiếu niên buông
mình xuống ghế như bộ xương khô, ngồi im lặng
trầm tư. Cậu tưởng cậu đã ết từ muôn thuở mà
bây giờ hồn cậu còn uất tủ vì tìn oan trá đang
yên giấc ngàn thu vùng sống dậy dướ lòng đất mục.
Cả đô lứa thiếu niên đều mang chung linh cảm về
cuộc giao tình của cô cậu. Thần Sầu dĩ n n k ông
thể biết chuyện gì sẽ xảy ra trong ngày mai. Nhưng
chắc chắn Ngọc Lan nhìn thấy định mệnh của mỗi
người, dù cô chỉ thốt những lời dặn dò với tâm hồn
mặc nhiên bình thản. Nếu Ngọc Lan mang nỗi khổ
tâm, có lẽ đó là k ổ tâm của ngườ đứng giữa hồng
nhật nhìn thấy kẻ đang mò mẫm từng bước quờ
quạng trong bóng tối! Thấm thoắt ngày tháng trôi
qua...
Trong kỳ thi tú tài toàn phần năm đó một số học
sinh miền Nam sớm theo chương trình chuyển Việt
ngữ, Thần Sầu là người duy nhất đầu tiên không
những được trúng tuyển, lạ đỗ cao, nói chung học
sinh những trường khác, kể cả bạn của cậu là Lâm
Đạ Hùng đều phải thi lại kỳ thứ a . Được các anh
chị C u Văn An kể cả ban g ám đốc, tưng tiu, khen
ngợi, Thần Sầu vẫn cảm thấy tất cả đều vô ng ĩa
buồn bã ô đơn. Giữ đúng g ờ ngày hẹn với cô
trưởng ban tài chánh của lớp học, một buổi tối Thần
Sầu đến t ăm Hồng trong g a đìn ủa nàng. Mặc dù
cô như là chủ nợ của mọi người nhưng cô dễ thương
đến nổi suốt niên họ ô được bầu lại luôn và giữ
công việ đó đến mãn khóa. Cậu hơi bất ngờ đối diện
với chồng nàng, một thanh niên tuấn tú, thanh nhã.
Sau khi giới thiệu cậu với chồng nàng xong, nàng
226
tiếp: “Một thiên tài toán học, tác giả của cây thước
chia góc hình học làm ba, là một trong hai thí sinh
C u Văn An đượ đề cử trong cuộ t đua Trung
Học Toàn Quố đã đoạt giả và đượ đăng t n tr n
Công Báo Việt Nam Cộng Hòa.” Cậu nhìn thấy chồng
nàng mỉm cười. Còn cậu rất mắc cỡ, chỉ ấp úng
không ra lời. Cậu còn nhớ giáo sư toán ho c nhận lấy
cây thước của cậu xong ném phạch xuống bàn, rồi
chẳng mảy may để ý đến nó o đến mãn giờ giảng
bài ông mặc nhiên ra về. Ông vừa đ k ỏi, các bạn
trong lớp liền đua n au g àn xem kẻ xin, người
mượn. Cây thước lớn cỡ bàn tay, như cái com-pa ba
nhánh, làm bằng gỗ mà cậu đã n ờ thợ mộc kiến
trúc rất cẩn thận, chính xác, sơn vec-ni bóng lộng,
chẳng bao giờ trở về tay cậu. Sau khi từ giả Hồng,
Thần Sầu ra về với tờ giấy tiền mườ đồng và một bài
thơ định trả và tặng nàng cậu để sẵn trong túi áo
vẫn còn nguyên trong túi áo. Lần đó ậu đã ẳng
trả nàng món nợ tiền nguyệt liễm lẫn tình cảm và
chẳng bao giờ cậu còn có dịp để trả, vì họ không bao
giờ gặp lại(1).
___________________
(1) Quyển 5: Dư Hương, bài thơ ‘Vệ N Đã Ra Đời ’
NH 227
Rảnh rang sách vở vì nghỉ hè, Thần Sầu rời thủ đô
l n Đa Lạt, một mình lủi thủ tr n on đường giữa
những đồi thông qua làng Công Giáo, ngơ ngơ ngẩn
ngẩn như người mộng du. Lòng đầy chán nản, cậu
rờ Cao Nguy n đến Rạch Giá, la cà với ngư dân ven
biển, học làm nghề chài lưới một dạo. Rồi cậu nổi
trôi qua Cần Vọt, buôn bán giao thiệp vớ đám người
Miên người Lèo. Ồ nào phải nghề nghiệp gì đâu ỉ
vì cố gắng lãng quên chuyện mìn và để yên lòng
người tình nữ mà cậu oang đàng đã vốn, lại càng
đ xa vô tận trên bướ đường lang bạt kỳ hồ.
Trong ngôi nhà của Ông Bà Hai ở Gò Vấp, giữa gian
phòng có cửa sổ mở ra phía hoa viên rực rỡ ánh
trăng tr n ếc giường nệm vải trắng tinh, Ngọc
Lan mặc y phụ dòng tu đang nằm. Cô nó : “Xu D
em không cần phả đứng hầu chị như vậy. Xin em
ãy đến nơi bàn đó đem lại cho chị một tờ giấy và
ây bút.” K Xu D trở lại trao giấy bút cho người
chị, Ngọc Lan im lặng nhìn cô em giây lâu. Xu Di rụt
rè xoay đ . N ưng Ngọ Lan đã m á nó : “Sao vậy?
Không cho chị ngắm gương mặt đẹp gái của em sao!
(Rồi âm thanh cô chìm lắng tiếp) Anh Lão không sao
đâu ảnh sẽ về đến mààà...” Xu D vụt quay lại thốt:
“C ị ba... chị...” Xong ô ơi cúi đầu, ngọc diện ửng
hồng dướ án đèn mờ tỏ, khẽ tiếp: “Sao ị biết
em...” Ngọc Lan hơi mủm mỉm cười nhìn cô em,
đoạn thong thả nó : “Xu D em ủa chị đ m nay k
nghe một tiếng động x n em ãy để yên cho chị
ngủ.” Xu D t ắc mắc hỏi khẽ: “C ị ba, tiếng động gì
vậy?” Ngọc Lan nhẹ cất một cánh tay lên và nói:
“Bướ đến gần chị.” Cô ạm nhẹ mấy ngón tay lên
228
mặt đứa em: “Em o em kìa lo lắng cho bệnh tình
của chị hả? Em khóc hồi nào vậy? Mặt mày rít chịt!
Hãy tắm rửa nghỉ ngơi đi em.” Xu Di khom xuống
nhẹ nhàng sửa tấm ăn oa lan ngay ngắn trên
ngực người chị, trong khi Ngọc Lan thong thả tiếp:
“Lát nữa nhờ chú tư Bình đến Gò Vấp mời cha sở
đến gặp chị.” Xu D dạ khẽ một tiếng, xong rón rén
bước ra.
Từ ngày Thần Sầu trôi giạt đến nơi xa xôi này, một
hành trang duy nhất mà cậu mang theo là hình ảnh
của Ngọc Lan. Mỗi buổi chiều, sau khi cơm nước
xong, người thì kéo nhau xuống phố chợ vui chơi, kẻ
còn lạ đàn át oặ đán ờ nơi nhà trước. Chỉ trừ
cậu lủi thủi vào phòng ngủ, ngồi tựa song cửa sổ, im
lặng một mìn . Đ m đó T ần Sầu móc trong túi
quần sau, lấy một xấp tiền giấy rồi nhẩm đếm dưới
án sáng trăng rọi qua cửa sổ. Hằng ngày làm được
bao nhiêu, cậu đem n ều tiền nhỏ đổi ra một ít giấy
tiền lớn và đã dàn dụm như vậy lâu la. Vì cậu
không chỗ cất tiền an toàn, nên cậu luôn luôn mang
nó theo kè kè trong túi quần sau, chừa vài tiền lẻ
trong tú áo để xài lặt vặt. Ng ĩ đến việc mua món
quà sinh nhật sắp đến cho Ngọc Lan, cậu cảm thấy
sung sướng, lấy bớt sợi dây thun nơi cườm tay cậu,
ràng kỹ lưỡng xấp giấy tiền rồ để lại trong túi quần
sau. Cậu nằm ngửa trên giường vạc gỗ, trải một
chiếc chiếu đã ũ k ông mền không gối. Cậu đã ngủ
như vậy qua bao n u đ m ó lẽ nhiều tháng và
năm sắp tới. Mỗi ngày cậu gặp Ngọc Lan ít nhất hai
NH 229
lần: trước khi cậu mơ màng chìm vào giấc ngủ lúc
đầu hôm, và sau khi cậu thức dậy lúc bình minh.
Ngoài ra, những lúc nghỉ trưa ngồi dưới bóng cây
b n đường nhìn xuống giòng sông, hay nằm ngửa
trên sàn ghe ngó lên trời cao, cậu thấy hình ảnh của
Ngọ Lan tr n á đám mây dướ đáy nước, nơi tàn
cây xanh rậm mát, hay lẫn lộn giữa những đóa oa
dại trong lùm cỏ cạn đầm hoang. Hình ảnh nghiêm
trang nhưng êm ái, dịu dàng, của thiếu nữ thơ trẻ đó
đã vĩn v ễn là nguồn an ủi vô biên của cậu qua
những ngày luân lạc.
Thần Sầu thong thả cổi chiếc áo mắc lên vách. Khí
hậu lạ thường, mớ sáng đã nực. Cậu ngồi xuống ghế
ung đụng giữa đám người dân chài tụ họp quanh
bàn gỗ giữa ngô n à đá ận bờ sông. Dưới ánh nắng
mai le lói rọi qua cửa lớn mở rộng ở mặt tiền, bữa ăn
sáng bắt đầu. Thần Sầu vừa bưng chén cháo lên
miệng húp một miếng, chợt mọi người cùng nhìn
ông nhân viên viễn thông xuất hiện đứng trước cửa.
Tay cầm tờ giấy, ông nói lớn: “Có a t n T ần Sầu
k ông?” Cậu lật đật đặt chén cháo xuống bàn đứng
nhổm dậy, hỏ : “Cá gì vậy?” —“Đ ện tín.” C ợt nghe,
cậu há hốc miệng k ông n ú n í . Có đời thuở
nào trong đời cậu việ đó xảy ra. Thấy vậy, người
nhân viên nhắ : “Có muốn lạ đây ký n ận k ông?”
Cậu bướ đến, mượn cây viết của hắn, quẹt mấy cái
vào cuốn sổ mốc xười. Hắn trao cậu một tờ giấy màu
xanh, vo tròn cuốn sổ nhét vào túi quần, rồi hưỡn
rãi bước ra, vừa đ vừa huýt sáo. Thần Sầu liếc một
dòng chữ ngắn ngủi trên trang giấy, mặt cậu chợt
xanh nhạt, tay chân run lên. Cậu lật đật phóng ra
230
đường lộ. Một ngườ trong bàn ăn đã đứng lên la
lớn: “T ần Sầu, mầy làm gì vậy?” Cậu xoay lại, lấy
tay quẹt ngang miệng nó : “K uya nay tô k ông đ
ghe vớ an đâu.” Rồi cậu chạy lúp xúp theo bờ
sông trong trí p ân vân ó n n đ xe đò qua Hà
T n ay k ông. Đường bộ có thể nhanh, nhưng
chắc chắn cậu sẽ bị lôi thôi ở trạm biên giới vì không
có thông hành hợp lệ. Cậu nhào xuống bến tàu, hỏi
t ăm t uyền buôn qua Hà Tiên, nhưng không kết
quả. Cậu ng ĩ đến chiếc ghe lưới mà cậu mướn hùn
với vài người bạn, nhưng nó không chứa đủ dầu để
vượt biển. Cậu chạy ngược lại những nơi cậu vừa
mớ qua. Con đường bắt đầu tấp nập, kẻ bán buôn
nhóm chợ, người ôm lưới xách thúng xuống ghe
chuẩn bị việc trong ngày. Mồ ô đã lấm tấm trên
mặt và mình cậu. Bỗng cậu thấy ông Tôn từ xa lững
thững đ về phía cầu tàu. Ông mặc bộ đồ xám, quần
dài, áo bốn túi có hàng nút trước ngực và bâu cổ
như người Tàu. Cậu liền chận ông lạ nó : “C ú Ha
ú ó g e nào đ Hà T n ngay bây g ờ, cho cháu
quá g ang?”
Mạc Thu Tôn tuổ độ hơn bốn mươi, người Việt Tàu,
có vợ con cửa nhà và cơ nghiệp ở đây ũng đã lâu.
Tín ông ít nó đ ềm đạm, thẳng thắn, và khác hẳn
dân bản xứ, ông rất đ ều độ đúng g ờ, nhất là trọng
chữ tín. Mọi người ở đây nể nang ông vì ông tương
đối giàu có và thỉnh thoảng làm việc thiện ng ĩa.
Nhưng ít ai ưa ông vì họ cho ông vừa khó tính vừa
khinh người. Mấy tháng trước có một cậu bé lạ mặt
đến thị xã này. Cậu chạm trán ông đầu tiên khi cậu
được người xin giùm cho cậu việc làm lặt vặt trên
NH 231
các chiếc ghe hàng của ông tại bến tàu. Sau đó ậu
thấy ông thỉnh thoảng hiện diện nơi cầu tàu. Ông
đến để kiểm soát hàng hóa và trông chừng công
nhân. Lúc có mặt ông, dân phu thường tỏ ra siêng
năng n ều ngườ đến gần chào hỏi ông, nịnh bợ
ông đô k ọ bưng tới cho ông một chén trà,
nhưng ông lắ đầu không uống. Trái lại, cậu bé
chẳng đờ nào để ý ông. Có thể cậu còn trẻ để không
biết sự quan trọng của thương nghiệp ông trong
vùng này. Từ khi cậu đến, sau cái lần cậu chắp tay
trước ngực, ấp úng không thành tiếng trước mặt ông
ở văn p òng lú ậu được giới thiệu việc làm, cậu
không hề trò chuyện bất cứ ai. Nếu ai thốt lời chào
cậu, cậu nhã nhặn ú đầu đáp lại. Nếu ai hỏi cậu,
cậu ũng ỉ khom mình xuống chào một cách lễ
phép rồi lặng lẽ bỏ đ . N ững tháng trôi qua, lúc làm
lụng lú ăn uống ũng n ư lúc nghỉ ngơi ở nhà trọ
chung chạ các người quen, cậu vẫn nín thinh. Ông
Tôn hơi lạ lùng đối với cậu bé câm không quê quán,
từ chân mây cuối trời nào tới, chẳng vui, chẳng giận,
chuyện người như gác ngoài tai, nếu không bận rộn
vì công việ t ì ìm đắm trong tư lự. Song thấy cậu
có vẻ hiền lành, nhẫn nại, ông thường ghé mắt dòm
ngó, âm thầm bảo bọc. Có lẽ cậu đã tr ền miên im
lặng như thế, nếu không có một tai nạn xảy ra. Một
hôm, dưới cơn nắng gay gắt, mọi ngườ đã ng ỉ để
chuẩn bị ăn trưa, cậu còn rán còng vai dưới bao gạo
cuối cùng. Chợt cậu sụp chân xuống khoang ghe,
mất t ăng bằng, ngã đùng vập mặt l n đống gỗ. Ông
Tôn là ngườ đầu t n đã vá bao gạo đó l n và đỡ
cậu đứng dậy. Gò má cậu bầm u chảy máu. Lúc ấy
cậu co cánh tay chùi máu và mồ hôi có lẽ lẫn chút
nước mắt nơi gò má, rồi ngước nhìn ông Tôn, ngập
232
ngừng nhỏ nhẻ: “Cám ơn chú hai!” Ông Tôn mở to
mắt, thốt: “Aaa... vậy là mầy biết nó !” —“Ủa? Chú
tưởng tôi là thằng âm?” Rồi ông dẫn cậu về nhà,
băng bó vết thương cho cậu. Cũng là lần đầu tiên
cậu ăn ơm vớ g a đìn ông. Dù T ần Sầu mang
tâm trạng đ u tàn từ tuổi thơ ấu, là nguồn cội của
thứ tính tình thầm kín, cực kỳ lì lợm và bất cần thế
sự, nhưng Ngọ Lan đã uốn nắn cậu quen thói kiêng
dè, phong cách lễ nghi, lời lẽ rất cân nhắc, nhất là
đối với người tuổi tác. Vì vậy ông Tôn đã quí mến
cậu nhanh chóng. Buổi chiều ôm đó ậu được phép
nghỉ. Phía sau ngôi nhà bằng gạch lẫn ván của ông
Tôn có khu vườn rau nho nhỏ, không sung túc, trừ
vài bụi húng quế và rau cần tàu. Ông Tôn ngồi uống
trà, cậu ngồi bên cạnh cùng ông trò chuyện. Ông kể
gốc gác ông ở Hà Tiên, một chút lịch sử, một chút
phong cảnh, một chút thi ca liên hệ, rồi từ những đề
tà văn ương, đến các nhân vật Tam Quốc, Thủy
Hử... Thật không ngờ từ đó kẻ khó tính khinh người
như ông Tôn lại có một thiếu niên tri kỷ. Sau chuyện
xảy ra vừa rồi, cậu đượ ông g úp đỡ hùn hợp làm
ghe lưới với những người bản xứ.
Ông Tôn thong thả đáp: “G ờ thì không có chuyến
nào hết. Nhưng tuần tớ đ . N a!” Cậu nó : “K ông
thể trễ một ngày được. Xin cho cháu mượn một
chiế g e đ gấp qua Hà T n được không chú?
Cháu bao cả tiền hành khách lẫn tiền lời một
chuyến giao hàng, chú chịu k ông? Nè...” Cậu lật
đật móc trong túi quần sau ra số tiền mà cậu vừa
gom góp đ m qua a làm đô n ét một nửa trở
vào túi quần. Đoạn cậu tháo sợi dây thun nơi cườm
NH 233
tay, ràng phân nửa kia, rồi trao cho người đàn ông
và nó : “C ú t ấy đủ k ông?” Ngườ đàn ông ầm
xấp tiền, thảy nhè nhẹ lên xuống trên bàn tay như
muốn biết nó nặng bao nhiêu, vừa làm vừa nói:
“C ắc cậu có chuyện gì khẩn cấp? C ú ũng muốn
giúp ngườ đồng hương, nhưng không thể. Cha u đ
Hà Tiên chi vậy?” —“C áu p ải về Saigon gấp.”
Ngườ đàn ông suy ng ĩ đoạn nó : “À này ú ó
việ đ Dương Đông liền bây giờ. Chuyến giao dịch
này không chở hàng hóa gì nhiều, cho nên chú có
thể cho cha u mượn ghe qua Rạch Giá. Từ Rạch Giá
về Saigon không tiện hơn sao?” Thần Sầu reo lên:
“C ắ n á!” Ông Tôn mở to mắt ngó Thần Sầu. Có lẽ
lần đầu tiên ông thấy cậu mừng rỡ! Nhưng rồi cậu do
dự hỏ : “C ú k ông trở về đây l ền sao?” —“Đừng lo,
chú có việc ở Dương Đông vài ngày.” Xong ông
ngước nhìn những đám mây đen đang ấp tấp từ
p ía tây nam kéo đến nó : “Ng e t n đà k í tượng
hôm nay có bão, chú sợ cha u đ k ông đượ .” Bấy
giờ Thần Sầu mớ để ý những tia nắng le lói lúc nãy
đã b ến mất nhanh chóng. Song cậu quả quyết: “C ú
hai ààà... dù bão tố áu đ áu vẫn đ ! Hay là
chú sợ cháu làm chìm ghe của ú?” Ông Tôn vỗi
vộ đáp: “K ông. C ú đã ứa thì chú giữ lời! Sống
trên sông hồ đừng nói chuyện xui xẻo như vậy!” Cậu
nói, có lẽ để ông bớt lo: “N ưng cháu không tin bão
tới lẹ như vậy đâu. Mấy ông khí tượng hay say rượu
lắm đọc ngược bản đồ mà ũng k ông b ết g ó đàng
đông t ì nó g ó đàng tây...” Ông Tôn dường như
không để ý lời cậu, ông bỏ xấp tiền vào túi áo trong
và nó : “T ô được rồi, vậy mình trở lạ .” T ần Sầu
vụt hỏ : “Trở lại chi vậy?” —“Làm g ấy tờ.” —“G ấy
tờ?” —“Cha u phải chịu trách nhiệm chiế g e.” —
234
“C áu k ông đủ tuổ ký t n đâu.” —“K ông sao. T ủ
tụ t ô mà.” —“À... được rồi. Nhưng chú phải cho
cháu trọn quyền sử dụng từ Dương Đông, đừng bảo
tài công tấp chỗ này ngừng chỗ kia, cháu gấp lắm...”
Khi chiếc ghe vừa được tháo dây sắp sửa quay mũ
một người thanh niên từ xa tr n đường lộ chen qua
đám dân p u n ảy xuống cầu tàu bằng gỗ, chạy
đùng đùng tới. Hắn vừa cầm vật gì nơi tay giơ cao
vừa la lớn: “T ần Sầu áo mũ mầy nè... đ m đến mầy
không sợ lạn sao?” Rồi hắn nhào tớ đầu cầu, ném
mạnh những thứ đó c ng lu c gio hất ra xa rơi xuống
ca nh sàn ghe. Thần Sầu nói lớn: “Cám ơn anh nha.
Vài bữa tôi sẽ trở lạ .” Cậu lâ t đâ t cúi xuống ch p
chiếc áo mặc lên mình rồ độ mũ l n đầu.
G e đã ướng mũ ra ửa sông, tuy trời âm u,
nhưng gió biển man mát phe phẩy vạt áo làm cậu dễ
chịu. Cậu thư thả ngồi bệt chung với vài người nơi
sàn trước, bên ngoài mui ghe. Hành khách còn lại,
kẻ ngồi nơi băng dài bằng gỗ đóng ứng dọc theo
vách hai bên trong ghe, kẻ nằm nơi sàn ở khoảng
giữa. Ông Tôn đong đưa trên chiếc võng treo ngang
qua dưới mui ghe. Khoang ghe bên dưới sàn là chỗ
chứa hàng hóa, kế là hầm dầu và hầm máy ở đó ó
vài bậc thang lên xuống, phía sau là chỗ để một cái
lò bếp. Mui ghe tận cùng bằng hai cánh cửa trước và
sau. Qua cánh cửa phía sau là cái bục gỗ che bởi
mái chòi nhỏ, nơi đó cậu nhìn thấy cao trên mui ghe
tà ông Dan Đặn đang đứng thong thả một tay vịn
hờ á đòn lá dà . P út ố đã đến biển, một màu
mực sẫm m n mông mây đen g ăng kín bầu trời.
Ghe bắt đầu đổi hướng, lao mình phóng tới, xiểng
NH 235
niểng lắc lư, khi đùng đùng sụp xuống trũng sóng
rồi ầm ầm nhoai lên giữa những bọt nước ào ạt tung
cao, tán loạn vì cơn gió giật. Thần Sầu cùng những
người ngồi nơi sàn mũi bị ướt nên lần lượt chui vào
bên trong ghe. Cậu đang âm t ầm tính những đoạn
đường sắp đ . ‘Đ m nay ngủ Dương Đông; ngày mai
tiếp tục về nam; vòng qua mũ Ông Đội khoảng nửa
chiều; từ đó t ẳng hướng đông tới Rạch Giá khoảng
nửa đ m; đón uyến xe muộn một, hai giờ sáng;
nửa buổi mốt ở Sa gon.’ Âm t an từ chiếc ra-đ -ô
của một àn k á quá g ang nào đó eo éo vẳng
lên loan tin một trận bão... Nhưng trong phút giây
Thần Sầu chẳng quan tâm bất cứ chuyện gì quanh
cậu. Đối với cậu, chỉ cần vài tiếng đồng hồ để vượt
qua eo biển đó t ô và k ông quyền uy nào hiện giờ
có thể chận đứng cậu.
Nửa đ m g e ập bến sông Dương Đông. Hôm sau,
phải mấy tiếng đồng hồ mới chuyển hết hàng hóa lên
bờ, dọn dẹp, kiểm soát lại máy móc trước khi khởi
hành. Dân chúng ở dãy phố chợ gần đó ng e nó
g e đ Rạ G á kéo đến đứng chật hành lang de ra
mé sông của ngôi nhà gỗ, ồn ào như xem hát. Một
trong những cây cột dựng lên từ ven sông chống đỡ
sàn gỗ của ngôi nhà và giữ hờ sợ dây đõ ủa chiếc
ghe. Một miếng ván mỏng manh bắc cheo meo từ
sân mũ g e l n n ững bậ đất ngay dưới hành lang.
Ghe bây giờ chỉ còn lại Thần Sầu, người tài công họ
Dan t n Đặn và người thợ phụ kiêm luôn nấu bếp
mà cậu gọi tắt là ông bếp. Thần Sầu đang đứng nơi
mũi ghe, tay cầm củ khoai lang luộc vừa ăn vừa trò
chuyện với ông bếp. Ông là ngườ M n đen đủi, lùn
236
mập, cộc cằn nhưng cũng tốt bụng. Liếc nhìn người
tài công từ dưới hầm máy bước lên, cậu liền hỏi:
“Sao ả? Dầu nhớt sẵn sàng chớ? Dầu òn đủ
k ông?” —“Đủ cả bận về.” Cậu thấy ông Tôn giữa
đám đông nơi hành lang của ngôi nhà, phát vé, thu
tiền từng người, liền nói lớn: “C ú a áu k ông
chở ai hết đâu.” Ông n ìn xuống cậu nó : “G e ủa
chú mà! Vả lạ g úp đỡ bà on...” Cậu nó : “G úp đỡ
hay là giết ngườ ta đó ú k ông t ấy trời đang
bão sao?” Xong ậu ngập ngừng nói tiếp: “C ú t ật
ăn g an mìn đã g ao kèo từ giờ này ghe toàn quyền
thuộc về áu mà!” Ông vẫn tiếp tục bán vé. Cậu la
lớn: “Nè ú a nếu chú cho họ xuống, lát nữa
cháu sẽ g é Bàn Quì đuổi họ lên hết đó!” Ông l ền
khựng tay lại, nhìn cậu. Đoạn ông xoay lạ đám
đông nó : “Cảm phiền bà con, ghe tôi ngườ ta đã
mướn. Cậu đó k ông t í o quá g ang.” Ông trả
tiền lại từng người, rồi biến mất. Đám người liền ong
óng mồm miệng đò đ . T ần Sầu quay nhìn hướng
cửa biển cách không xa, không trung âm u, chân
trờ đen n ư lọ chảo in bóng nhấp nhô những đợt
sóng bạ đầu. Gió giật mạnh từng hồi, chiếc ghe lao
chao như con ngựa chứng. Cậu cài nút áo kín tận
cằm kéo mũ xuống đến m . “Nè Dan Đặn, tôi sợ
không kịp qua cơn bão.” —“Cái gì không kịp! Vào
khoảng cơm chiều mìn đã gá mũ Ông Đội, từ đó
thẳng băng một chút thì tới Rạch Giá rồ .” —“Vậy
chuẩn bị khở àn .” Hắn liền chạy về phía sau ghe,
nhảy tót l n ò lá . Dan Đặn là người Việt lai
Miên, có lẽ không tới ba mươi tuổi, thân hình rất
phương phi, mặt vuông, mày rậm, tóc hơi quăn quít
như được uốn. Không biết hắn đã làm tà ông bao
lâu, nhưng có vẻ tự tin và tính tình cần mẫn. Hắn
NH 237
ũng muốn sang Rạch Giá chơi một chuyến, nên rất
ăng á . Cậu ngước nhìn dân chúng trên hành
lang nó : “Tô ũng muốn cho quí vị quá giang khỏi
phải trả tiền. Nhưng bão sắp đến, chuyến đ rất nguy
hiểm cho quí vị. Xin bà con thông cảm.” Có người
nó : “Trận bão này không hiền đâu sẽ chết chìm
đó.” N ều người sợ bão đã lững thững kéo nhau về.
Nhưng số còn lại vẫn lì. Một người lên tiếng: “Họ đ
được, tạ sao mìn k ông đ đượ !” T ần Sầu mặc kệ
lời họ bàn tán, cậu xoay lại hướng về phía chòi lái,
nói lớn: “Tà ông ãy nổ máy.” Trong k đó một
ông già tóc bạc, mặ đồ bà ba đen một tay cầm cây
dù xếp tay k a đeo t àn ngang ủa àn lang để
bước xuống bệ đất ẩm ướt. Ông vừa lăm le đặt chân
l n đầu mản ván định bước qua ghe, tài công trên
chòi lái trông thấy la lớn: “H ông g à. Ông đ đâu
vậy? Ông rớt xuống sông bây giờ!” T ần Sầu xoay lại,
thấy vậy, lật đật bước qua giữa mản ván để ngăn
cản ông: “X n ụ trở lại. Tôi không chở ai hết đâu.”
Ông cố bám trên chiếc ván lắc lư từ chiếc ghe tròng
trành nhảy sóng run run nó : “Lâu rồi tôi không về
Rạ G á t ăm mấy đứa cháu. Tôi nhớ tụi nó...” Cậu
nó : “Cụ ơi, bữa k á đ ũng được mà... cụ đứng
còn không vững...” Rồi cậu chỉ tay ra phía biển, tiếp:
“Cụ thấy kìa, sóng lớn như vậy, chưa chắ áu đ
nổi, cháu sợ bà con sẽ chết chìm hết mà t ô .” Ông
có vẻ k ông t n nó : “C áu đ được, tại sao già này
k ông đ đượ ?” Rồi ông xô tới. Cậu sợ ông té, nên
đàn lù bướ đưa tay cho ông vịn. Ông đẩy cậu,
rấn mình bỏ chân trên bệ ghe. Từ ngoài sông một
lượn sóng cuốn qua chân cột nhà, làm chiếc ghe bất
thần chồm mạnh, ông già ngã quị dưới sàn gỗ. Cậu
khom xuống đỡ ông l n và nó : “Đó ụ thấy chưa?
238
Vậy mà đò đ đâu!” K ậu ngẩng lên, một số đàn
ông đàn bà bế on nít đã ào tớ đứng trên miếng
ván, chen nhau bước qua chiếc ghe, sức nặng của
họ làm cho miếng ván cong quằn. Cậu la lớn: “Cá
người làm gì vậy?” Mọi người thi nhau liên tiếp nói:
‘ ậu hai à, cậu hai, cho tụ tu đ đ ’ ‘Tu ũng qua
lại biển này oà k ông sao đâu’ ‘C ú a à o
quá g ang’ ‘an a o tô đ ví n a...’ Cậu nhất
thời quên cả chính mình, chỉ lo lắng cho họ nên nói
luôn mồm: “ Cẩn thận nha.. cẩn thận n a...” Tà
công nóng lòng bước ra khỏi mui ghe, nói lớn: “Cậu
hai à, trễ con nước bây giờ đó nga!” —“Được rồi, cho
họ xuống ghe hết. Mìn đ l ền.” K người quá giang
cuố ùng đã bước xuống ghe, cậu liền hô lớn: “Nổ
máy!” Tà ông lật đật trở lên chòi lái, trong khi cậu
tiếp: “An bếp, chuẩn bị t áo dây!” Bỗng cậu nghe
tiếng ai rên khẽ trong ngôi nhà bao bọc bởi hành
lang. Cậu lập tức nói lớn: “K oan đã!”
Mọi ngườ đều dừng lại, im lặng. Cậu ngước mắt nhìn
lên ngôi nhà, rồi hỏ : “T ếng ai rên la vậy?” Một
t an n n đứng cạnh cậu đáp: “C ị Tư bệnh mấy
bữa nay.” —“Sao an b ết?” —“Tô ở cạnh nhà chị
mà!” —“Nặng lắm sao?” —“C ắc là vậy.” —“Ở đây
không có nhà thương hay y sĩ sao?” —“Làm gì có.
Chỉ có một ông y tá cho thuốc chị uống đỡ.” —“Ổng
ó nó sao k ông?” —“Ng e ổng nói chắc phải mổ gì
đó...” —“Trờ đất! Vậy chị ấy phải sang Rạch Giá gấp
để người ta chữa o.” Một thiếu nữ đứng sau cậu
xen vào: “C ị chờ chồng chị về.” Cậu xoay lại hỏi:
“Sao ô b ết?” —“C ồng chị đ lín .” Cậu liền lớn
giọng kết thúc cuộ đàm t oạ : “Đem ị xuống ghe
NH 239
mau. An và ô. Đ .” Cậu quay sang anh thanh niên,
ét: “Đ . Lẹ l n!” An t an n n mặc quần tây xám,
áo sơ-mi rằn, vóc dáng lực lưỡng, tầm thước, cao lớn
hơn Thần Sầu, nhưng thấy cậu ung ăng n ư vậy,
an ta ũng ơi ớn, liền nó : “Để tôi lên hỏi xem chị
Tư muốn đ k ông?” Rồi hắn trở lên bờ đ dọc theo
hành lang, quẹo vào trong nhà. Cậu xoay lại thiếu
nữ, hỏ : “Cô t n gì vậy?” —“Dạ t n M .” —“À ô M
ô ũng n n đ t eo g úp an ấy một tay.” T ếu nữ
nhanh lẹ làm theo. Gã thanh niên lại trở xuống ghe.
Cậu hỏ : “Sao vậy?” Hắn lắ đầu nó : “C ị Tư nói đợi
chồng chị về. Chị ũng k ông ó t ền.” Cậu hét lớn:
“Cá gì?” Rồi cậu buông khẽ: “Để tô đ .” Cậu xô
thanh niên sang một bên, rồi bước qua mảnh ván.
Từ nơi chòi lái tài công la lớn: “Cậu hai, cậu chiễn
dẫn, nước ròng, ra cửa mắc cạn đó!” —“Cạn thì kéo.
Cứu người trước hết.” Gã t an n n lủi thủi theo
sau cậu. Thần Sầu đ đến cuối hành lang, bước vào
cửa sau, qua nhà bếp, rồi dừng lại trước tấm màn vải
che một gian buồng âm u. Một ông g à đang ngồi
trên bộ ván nơi phòng phía ngoài. Cách bộ ván vài
bước ở khoảng trống ó g ăng á võng trong đó một
đứa bé thơ miệng ngậm vú cao-su đang ngủ, miếng
k ăn trắng đắp ngang mìn . Ha đứa bé trai, có lẽ
on em trong g a đìn đang đứng lấp ló nơi nhà bếp
nhìn lén Thần Sầu. Qua khe hở của lá màn cậu thấy
một bà già ngồi nơi cuối chiếc giường và ô M đang
đứng cạn đó. Cậu vén màn, bước vào. Bà già xoay
lại nhìn cậu nhưng làm thinh. Trên giường, trùm kín
dưới chiế ăn màu vàng sậm, chỉ hở á đầu và
tó dà để xõa, thiếu phụ nằm quay mặt vào phía
trong vách. Cậu đứng cạnh giường, chờm tớ đặt
bàn tay lên trán thiếu phụ. Cậu giật mình như rờ
240
đụng than lửa. Cậu xoay lại thiếu nữ bên cạnh, nói:
“Cô M ô b ết n à y tá đâu k ông?” T ếu nữ nhỏ
nhẻ: “Dạ biết. Ở gần đây.” —“Đ n an đến đó nó
với y tá tôi cần thuốc dọ đường để đem ị Tư đi
đ m nay sang Rạ G á.” T ếu nữ liền bước ra.
Thiếu phụ vẫn không trở mình, giọng cô yếu ớt:
“Ông ơi... tôi không đi đâu!” Bà già bắt đầu lên tiếng:
“C áu l ệu nó đ đượ qua đến Rạch Giá không? Nó
đương nóng thế này!” Cậu chưa kịp đáp t ếu phụ
lại lên tiếng: “Má à on k ông đ ... Con đợi ảnh
về...” Cậu nó : “Nằm trong nhà hoài... hầm thì phải
nóng. K ông sao đâu. C áu x n bá y n tâm. Và
tiếng đồng hồ t ì đến nơi rồ .” Cậu quay sang thiếu
phụ và tiếp: “C ị Tư à, chị muốn chờ chồng chị về thì
chờ, chỉ sợ khi ảnh về đến, chị đã nằm ngoà ng ĩa
địa đó. C ị biết k ông?” T ếu phụ rên khẽ: “Trời
ôi... ông ăn nó ... á gì vậy... Tô k ông đ đâu... ông
đ ra đ ...” Kế gã thanh niên bước vào. Cậu nó : “An
đỡ chị Tư dậy, dìu chị xuống g e. Mau.” Hắn xích tới
giường, dợm đỡ thiếu phụ l n. Lú đó ông y tá ở chỉ
á và ăn n à ũng vừa đến. Ông trao cậu một lọ
thuốc, rồ nó : “Tr n đường đ nếu có biến chứng
cho cô uống một viên. Cô ấy nóng hầm hầm vậy
hoài, nhất thời không sao, nhưng không thể kéo dài
đượ . Cá đây mấy bữa có chuyến g e đ Rạch
G á tô năn nỉ nhưng cô không chịu đ .” Cậu nói:
“Ông y n trí. Chị ấy phả đ vớ tô .” G ọng nhỏ nhẻ
chìm lắng của thiếu nữ: “Má ààà... ở Rạch Giá không
có ảnh, con không quen ai, không biết nhà thương ở
đâu...” Cậu liền ngắt lờ : “C ị Tư, tôi hứa đem ị lên
tận nhà thương, sẽ ở cạnh chị o đến khi chị mạnh
khỏe ra về. Vậy được chưa?” Giọng thiếu phụ yếu
đuối lại rên rỉ: “Tô đang nó uyện với... má tôi...
NH 241
Ông làm ơn đi đi... Tôi không cần ông hứa gì hết...
Tôi vui lòng nằm ngoà ng ĩa địa... ông chưa biết
sao...?” Bà g à vỗ về: “Con à một tuần, nửa tháng
mới có chuyến ghe. Con chịu nổi không? Vả lại,
thằng đó nó nó đang x n p ép n ưng không nói
chừng nào nó về, chừng nào mớ đem on đ được
qua Rạch Giá. Má sợ...” T ếu nữ hơi thổn thức:
“Con k ông đ g e ông đó đâu!” T ần Sầu xoay lại gã
t an n n đang đứng xớ rớ nó : “An làm á gì
vậy, nãy giờ mà chưa đỡ được chị Tư dậy.” Hắn nói:
“C ỉ nói chỉ k ông đ mà!” Đến phiên ông y tá an ủi:
“C áu Tư, đây là dịp may. Cháu nên nghe theo cậu
em đ !” T ếu nữ vẫn k ăng k ăng: “Ông gì đó... nó
khi chồng tôi về đến... tôi sẽ nằm ngoà ng ĩa địa...
tôi muốn biết xem...” Rồi lời nàng tắc nghẹn ngang
cổ. Thần Sầu lo âu chuyến đ trễ muộn, giọng cậu
cương quyết: “C ị nói gì kệ chị nói. Xin nhờ bác y tá
giúp cháu một tay mang chị xuống g e. C áu đ gấp
lắm.” Gã t an n n nó : “Để tôi phụ o.” T ếu phụ
liền tố ăn trùm kín đầu, vừa khóc vừa nó : “Tô
k ông đ đâu... đồ ông chết bằm trù ẻo... Ôi... má ôi,
on đau quá...” Cậu lớn tiếng: “Đó đáng! Cá bà
chằn tinh! Chở chị đ ữa bệnh mà còn bị chị chử !”
Thiếu phụ trong ăn r n rỉ: “Trờ ô ... đồ ông hà
bá... sao t n lô k ông đán ông ết đ rồi... Má
đuổ ông đó đ g ùm on... Con mệt lắm...” Cậu liền
nó : “Tô đ n ưng chị ũng k ông t ể ở lạ .” Lú đó
y tá và gã t an n n đã n ấc hổng thiếu phụ lên
khỏi giường. Bà già an ủ : “C áu đó ó lòng g úp on
mà!” Cậu xoay qua thiếu nữ bên cạn nó : “Cô M
xin mang giùm mền gối của chị Tư đi theo.” Cậu
bước ra gian nhà trước, còn nghe giọng khe khẽ của
thiếu phụ vẳng lạ : “Con ết ũng k ông ần ông đó
242
g úp!” Nhìn thấy đứa bé đang nằm trong võng, cậu
hỏ : “Con a vậy?” Ông g à ền từ đáp: “Con đầu
lòng của con Tư đó.” Cậu liền khom xuống vừa đưa
tay định bế nó l n ông g à đã dợm bước xuống đất,
nó : “Làm gì vậy? Nó đang ngủ!” —“C áu đem nó
theo. Ở đây k ông a săn só nó.” —“Tại sao? Tôi là
ông bà ngoại của nó mà.” —“Sữa đâu nó bú?” —“Có
chị vú bên cạn n à.” —“Vậy cháu yên lòng. Cháu
đ nga bá .” Ông g à l ền đứng dậy, móc túi trao cho
cậu miếng giấy nhật trìn được xếp thành một gói
nhỏ vuông vức. Cậu ngạc nhiên hỏ : “Cá gì vậy?”
Ông nó : “Trong này ó út đỉnh tiền bá sĩ và n à
thương... Nếu thiếu tôi sẽ chạy kiếm t m.” Dù nãy
giờ ông không can dự những chuyện ở buồng trong,
nhưng cậu chợt thấy ông có vẻ âu sầu rất tội nghiệp.
Cậu đẩy tay ông g à ra và nó : “Cụ à, cụ òn đứa
cháu ở nhà phải lo mà. Xin cụ yên tâm giao chị Tư
cho cháu.” Nói xong Thần Sầu đã b ến mất bên ngoài
cửa, lao qua mảnh ván. Mọi ngườ đã ở trên ghe.
Cậu nói lớn: “Nổ máy! T áo dây!”
Tiếng máy gầm gừ k ó đen bay l n nối tiếp với
những đám mây màu tro đang uồn cuộn sa xuống.
G e đã quay mũ ướng ra cửa sông. Thần Sầu còn
đứng trên sàn phía trước, một tay chống nơi hông,
nhìn ngoài xa như muốn ước lượng tỉ lệ của sức
mình với thiên nhiên. Gió thổi lành lạnh. Ghe bắt
đầu nhào lộn, cố leo qua những ngọn sóng cao. Trời
đất âm u, mặt biển giận hờn. Trong một phút hồi
tâm, cậu tự nói thầm: nếu lúc nãy rút mảnh ván,
không chở a t ì đã ẳng ưu phiền. Cậu lại càng
k ông an lòng đối với thiếu phụ bệnh nhân. Làm
NH 243
sao đây nếu xảy ra chuyện gì với nàng? Cậu bất chợt
cảm thấy một chút lo âu, một chút hối tiếc. Trái lại,
cậu ũng ó một chút an ủi. Chẳng phải cậu đang ó
một số người cùng sống chết với cậu trên chiếc ghe
này hay sao? Cậu quay lại gọi ông bếp nó : “C ều
nay anh nấu cho miếng áo n á!” Hắn đáp: “Sóng
gió thế này làm sao nấu đượ .” Cậu trầm tĩn trả lời:
“Tô sẽ không nhìn thấy anh trên ghe này nếu tôi
không có tô cháo tố nay.” —“An ăm dọa tôi hả?”
—“Tô k ông ăm dọa ai hết. Tôi chỉ làm những gì
tô đã nó . Lát nữa trướ k đổi hướng, tôi không
biết có chỗ nào khuất gió êm sóng ở An Thớ để
dừng lại cho anh chị em ăn ơm tố ...” Hắn bỏ đ
miệng lầm bầm: “Mạnh như trâu mà đòi ăn cháo.
Há!” Trời bắt đầu sụp tối, xung quanh chỉ còn sóng
cao trập trùng, gió giật từng hồi, chiếc ghe vẫn hì
hụp, nướ văng ướt cả sàn và mui. Tất cả mọi người
giờ đây đều ở bên trong ghe, cửa trước cửa sau đóng
kín, tố tăm. Kẻ nằm người ngồi hỗn độn trên sàn,
nhào qua lộn lại theo những lượn sóng đập ầm ầm
xào xạc. Tiếng trẻ on la k ó đó đây và t ếng đồ vật
khua rổn rảng.
G e đã neo lại bên cạnh Hòn Thơm để mọi ngườ ăn
uống hoặc chuẩn bị trước khi vượt đoạn đường xa.
Thần Sầu mò mẫm lố đ bưng bát cháo nóng đến
bên cạnh thiếu phụ bện n ân đang trùm mền đến
va đầu kê trên gối, nằm xuôi theo chiếc ghe. Cậu
nhỏ nhẻ hỏ : “C ị Tư, chị ó sao k ông?” T ếu phụ
làm thinh. Cậu lạ nó : “C ị ăn m ếng cháo, có chút
á k o đây.” Rồi cậu k u: “Cô M ơi, cô Mi!” Có tiếng
‘dạ’ k e k ẽ. “X n an bếp cho mượn á đèn bấm
244
đem lại đây.” C ốc thấy ô M d động với tia sáng,
lần mò cẩn thận đặt từng bước chân giữa những
đám ngườ . Và àn k á đang ngồ đó đây trong
bóng tối, trò chuyện khe khẽ, hút thuốc lá, hoặc
đang ăn ơm nắm hay bánh mì mà họ mang theo.
Cậu nó : “Cô để á đèn xuống đ . Đỡ chị Tư dậy để
tô đút áo o ị ăn.” Cô M mớ để tay dưới
chiếc mền, thiếu nữ đã r n rỉ: “Ông đ k ỏ tô đ . Tô
không cần ông...” Cậu hơi chạnh lòng, êm ái nói:
“C ị à, chị giận tôi lắm sao?” Cô M l ền kề miệng
bên tai cậu nói nhỏ: “Ông để tô làm g ùm o.” Cậu
đưa bát cháo cho cô Mi rồi lặng lẽ đ ra p ía sau
đẩy cánh cửa bước lên chòi lái, ngồi chơi bên cạnh
tài công. Chiếc ghe vẫn đong đưa trên những đợt
sóng thì thầm. Gió vi vút, trời mù mịt, tuy xóm chài
lưới gần đó n ưng không thấy một ngọn đèn. T ời
gian lâu la, cậu xoay lại nói vớ Dan Đặn: “Có lẽ đ
được rồ .” Tà ông l ền đề máy. Cậu bước xuống sàn
sau lá nó : “An bếp kéo neo.” Xong ậu vào trong
mui ghe, tìm chỗ nằm nghỉ ngơi. Cậu vừa đặt lưng
chưa yên, bỗng ng e ‘đùng’ một tiếng, tưởng sàn ván
vỡ tung, chiếc ghe nghiêng mạnh như muốn lật úp,
mọi ngườ n ào lăn qua một phía, nồi niêu chén bát
đổ nát, trẻ con khóc thét lên cùng lúc. Cậu bật dậy
như lò-xo, phóng mình lên chòi lái, hét lớn: “An
làm cái gì vậy?” Cậu hơi khom xuống để nhận định
mặt biển xung quanh. Một dãy bờ xa xa khi mờ khi
khuất. Cậu nó : “Trời ôi, bộ anh muốn l n Mũ Ông
Đội ngồi chơi hả? Vũng Cây Dừa này anh lội chẳng
ướt quần đâu! Sóng g ạt an vô đó bây g ờ! Đâm xa
ra...” Tà ông lật đật bẻ lái đổi hướng. Cậu ngập
ngừng đoạn dịu giọng tiếp: “Dan Đặn, có lẽ suốt
ngày nay an đã quá mệt. Anh xuống nghỉ ngơi đi.”
NH 245
Danh Đặn làm t n g ao đòn lá o T ần Sầu. Một
cơn gió tạt qua mang vài hạt nước rắc lên mặt cậu.
Trời sắp đổ mưa. G e đã ra k ơi.
Bấy giờ cậu có cảm tưởng dường như chỉ còn một
mình cậu trên trùng dương, bao vây bởi những đợt
sóng kinh hồn, những luồng gió vỡ mật, và cậu đang
âm thầm, lẻ loi chiến đấu với tử thần. Chiếc ghe vặn
mình oằn oại rấn lên cao, nhưng lập tức bị một bàn
tay to lớn vô ìn đẩy lùi lại, chới với giữa thinh
không. Tiếp theo tiếng ‘đùng đùng’ n ư đáy biển vỡ
đô t ếng ‘ố ’ ‘á’ la oảng của đám người lớn, tiếng
k ó ‘óe óe’ ủa trẻ con hòa lẫn với âm thanh bất
tận của sóng gào, mưa rơi, gió thét. Bỗng cánh cửa
trướ bung ra đập ầm ầm vào vách ghe, gió, mưa,
nước biển, bọt sóng ùa vào một lúc, ngập ướt không
sót chỗ nào. Cậu hét lớn: “Đóng ửa trước lại, ai
đó... đóng g ùm ửa trước lạ !” Rồi cánh cửa sau hé
mở, mập mờ bóng ngườ trong đụn mền ăn dựa
nơi bục gỗ. B n tr n đó trong bóng tối Thần Sầu
quần áo sũng nướ rét run đang vật lộn vớ đòn lá
giữa mưa gió. Bận rộn cậu chưa kịp hỏ a đã ng e
giọng yếu ớt của thiếu phụ: “Ông k ông t ể vượt
qua... Hòn Nghệ!” Cậu nói như hét: “Tạ sao?” Kềm
chặt tay lái, cậu tiếp: “Dù sao tô ũng p ả đến Rạch
G á đ m nay để đem ị đ n à t ương... tôi không
muốn ghé Hòn Nghệ... để núp bão đâu...” T ếu phụ
cố gắng nói một cách mệt nhọ : “Ông... ũng k ông
thể vào Hòn Nghệ đượ ...” —“Tạ sao?” G ọng nàng
lại chìm lắng đứt quãng mất hút giữa tiếng ồn ào của
246
gió mưa và sóng vỗ liên hồ : “Ông... ngang Hòn
Nghệ... phả k ông?” —“P ả .” Rồi cậu tiếp: “C ị à,
chị vào đ đóng ửa lại, ướt hết bây giờ...” T ếu nữ
vẫn tiếp tụ : “Tô ắc là Hòn Nghệ... ở p ía nam?”
—“P ả .” —“Cá bao xa...?” Cậu hơi khom xuống cố
gắng nhìn trên mặt biển, rồ nó : “Ồ... hai, ba cây số
gì đó... a mà b ết...” Rồi cậu quay lại, tiếp: “C ị làm
gì vậy... vào đ kẻo lạnh, bệnh chị trở nặng đó...”
Xong thiếu phụ hơi lớn giọng khẩn khoản: “Ông ãy
đổi hướng bắ !” Cậu ét: “Cá gì? Hướng bắ ?” Một
luồng sóng đập đùng đùng làm g e lảo đảo, nước
phủ ngập trời, không còn biết phương hướng ở đâu.
Cậu phải lật đật kềm tay lái. Tiếng thiếu phụ lạ văng
vẳng: “Hướng bắ ... n an l n...” Dường như nàng
cố hết sức bằng giọng nghẹn ngào. Sau lúc hoàn
hồn, Thần Sầu quay nhìn xuống nàng trong bóng tối
và nó : “C ị à... tôi biết chị thù tôi từ hồi trưa tới
giờ... Tôi tự tay đút áo ị ũng k ông t èm ăn...
Chị liều chết để trả thù tôi... phải vậy k ông...?” Một
lượn sóng tung cao chiếc ghe, rồ ‘đùng’ một lần nữa
nghe chừng như vài mảnh ván trong mui rơi xuống,
cùng lúc thiếu phụ kêu lớn: “T ần Sầu, chị van em
nghe chị!” Nước phủ cả cậu và thiếu phụ bên dưới.
Cậu chỉ nghe bấy nhiêu rồi lời nàng tắt lịm. Chiếc
ghe như rơi xuống t ung lũng ủa t á lũ mũ lá
lao chao, ánh nước lân tinh trắng xóa vây quanh.
Tiếng trẻ con oe-óe lẫn tiếng người lớn đồng thanh
uất nghẹn. Thần Sầu cảm thấy lạnh buốt đ ếc câm,
hoa mắt, tay chân bủn rủn. Trong lúc bất thần, cậu
kinh ngạc tại sao thiếu nữ biết tên cậu. Tiếng ‘em’
vang động lòng cậu. Cậu làm thinh, kềm chặt đòn
lái, từ từ xô mạnh qua một phía. Cậu như c n thâ n
cố gắng đ ều khiển mô t con vật khổng lồ đang chậm
NH 247
chạp nương mình bò lên những lượn sóng. Trong tối
mi t bao la cậu không còn biết phương hướng nào, ở
đâu. Cậu kềm tay lái trở lại vị trí quân bình. Gió từ
sau lái ồ ạt cộng với mưa rơi sóng đập từng cơn.
Cạnh chỗ cần tục-kết ó á địa bàn nhỏ xíu ngập
nước mưa, mâ p mờ dướ bóng đ ện bằng đầu ngón
tay út không sáng hơn con đom đóm, chẳng giúp
cậu được gì. Cậu vừa ngoá đầu nhìn lại phía sau,
một ánh lửa từ mặt biển sáng rự l n đến mấy từng
mây, tiếp theo tiếng sét nổ long trờ vũ trụ rung
rinh, âm thanh ì ầm vang động khắp bốn phương.
Cậu thừa cơ nhìn thấy Hòn Nghệ sáng rỡ nhô cao
trên mặt biển mênh mông và cậu y n trí mìn đang
đ ướng bắc. Cậu hỏ : “C ị ơi, mình đi đâu đây?” —
“Em... cứ... đ n ư vậy...” Cậu cảm thấy chiếc ghe
dường như êm ả hơn lúc nãy đôi chút. Song cậu vẫn
rất lo. Cậu nó : “Đ vòng vo... k ông đủ dầu đâu!”
Giọng yếu ớt của thiếu phụ lạ văng vẳng: “Em n n
cho người... coi chừng nước lườn...” Cậu liền kêu
lớn: “Tà ông! Co bơm nước lườn đừng để chết
máy...” Cậu ét: “Tà ông!” Có t ếng vọng lại khe
khẽ từ dướ k oang g e: “Tô đang bơm đây.” Chốc
Thần Sầu lạ nó : “C ị ơ mìn đ đâu đây k ông đủ
dầu đó!” Cậu lắng tai nghe, nhưng chỉ tiếng gió thét,
sóng gào và mưa tầm tã trên mui.
Lát sau, thiếu phụ khe khẽ lên tiếng: “Em p ải tìm
ra Hòn Dựng.” Cậu ngạ n n: “Cá gì? C ị nói chơi
hả? Hòn đá n ỏ xíu đó... g ữa biển mênh mông, tối
mịt...” Cậu chưa dứt lời, một cơn gió hốt sóng túi bụi
vào mặt cậu, làm cậu choáng váng, toàn thân tê
buốt. Cậu nín thở, kềm chặt tay lái. Xong cậu tiếp:
248
“... mưa gió mù trời... làm sao tìm ra...?” —“Em p ải
tìm được... nếu không muốn đụng vào nó và... chìm
g e!” Suốt tuổi ấu thơ sương gió, phiêu bạt hoang
đàng ưa bao giờ cậu hãi hùng như vậy. Cậu thật
không ngờ trận bão đến nhanh hơn cậu dự tính,
chận đường đợi cậu. Vô ý thức hốt nhiên cậu cảm
thấy âm ấm trước ngực. Nước mắt cậu bỗng dưng
tuôn xuống ròng ròng, và cậu thì thầm: ‘Ngọc Lan,
Ngọc Lan, anh không thể chết không thấy mặt em...’
Cậu lo sợ t m đập vô hồi, tay chân lẩy bẩy. Rồi cậu
thổn thức gụ đầu xuống tr n á đòn lá . G ọng
thiếu phụ dưới bệ thanh thoảng qua trong gió mưa:
“Em làm gì vậy?... Em ãy bìn tĩn ... em...” Cậu
ngẩng lên, lập cập những tiếng nghẹn ngào trong
tuyệt vọng: “Tô ỉ thấy mũ g e mập mờ... không
còn thấy gì hết... không biết mình ở đâu...” G ọng
cậu càng ảo não: “C ị ơi, chắ k ông xong...” T ếng
khua của đồ đạc trong ghe, tiếng người lớn la lên
từng lúc, tiếng con nít oe oe không dứt, tiếng gió ào
ào, tiếng sóng đùng đùng bưng đầu nhức óc, tiếng
t ân g e k u răng rắc, nước ngập ướt át, lạnh lẽo,
chân tay cậu mỏi tê, mất dần cảm giác. Bỗng thiếu
phụ khe khẽ thốt: “C ị ng ĩ... em đã đ quá xa... em
hãy quay lạ ...” Cậu ét to: “Cá gì? Quay lại? Chị
đ n ả?” —“T ần Sầu... em...” Cậu lại nói lớn: “Tô
k ông ng e tô k ông ng e!” ‘Đùng’ một tiếng cắt
đứt lời cậu, chiếc ghe như gẫy đô tung ao nước từ
trên trời phủ xuống. Rồi tất cả im lặng một cách kinh
hoàng, chỉ trừ tiếng nói mệt nhọc, nhưng kiên nhẫn,
nhỏ nhẻ m á văng vẳng của thiếu phụ: “Em đã đ
quá Hòn Dựng rồi... em... em hãy quay lạ ...” T ần
Sầu làm t n . ‘Đùng đùng’ một lần nữa sóng gió
bao la lấn át lời thiếu phụ. “... C ị van em nghe lời
NH 249
chị... một lần nữa thôi... Hãy quay lại... em... trước
khi quá trễ...” T ần Sầu nắm chặt đòn lá trong a
tay, xô mạnh về một phía. Chiếc ghe rướn mình lên
rồi như cắm mũ xuống hố sâu. Cậu la l n: “C ị ơi,
lá k ông ăn...” Bỗng chiếc ghe xoay tròn làm cậu
lảo đảo dang ân để đứng chịu. Thiếu phụ rán thốt
lớn: “Ngưng lái!” Cậu không còn thần hồn gì nữa,
làm theo như người máy. Vô tình ngước lên phía
trước, cậu rống một tiếng thất t an : “C ị Tư...!”
Cậu chụp cần tục-kết kéo về phía sau. Chiếc ghe
như con ngựa chứng chồm lên cao rồi khựng lại,
trong khi thiếu phụ thốt khẽ: “Em làm gì vậy?” Có lẽ
mặt Thần Sầu lúc bấy giờ không còn chút máu, tim
như lọt ra ngoài lồng ngực, mưa lạnh nhưng cậu đổ
mồ hôi, kinh hoàng thở hổn hển nó : “Em t ấy vật gì
đen ngòm ao tới trên mây ngay trướ mũ g e.”
Thiếu phụ thong thả nó : “Trả máy lại... cho tiến
chầm chậm... Em rán cẩn thận... (ngập ngừng có lẽ
vì mệt nàng lại tiếp) G e ó đèn p a k ông?” Cậu gọi
lớn: “An bếp! Anh bếp! Lấy đèn p a rọi trướ mũ
g e!” Cậu lạ ét: “An bếp!” Có t ếng nho nhỏ đáp
lại từ trong mui ghe. Cậu tiếp: “Rán vịn chặt nghe.
Coi chừng rớt xuống biển đó!” Cậu o g e đ ầm
chậm. Một vệt sáng yếu ớt d động phía trướ mũ
ghe, cắt ngắn bởi mưa mù. Tiếng ngườ đàn ông
cuốn trong luồng g ó: “K ông t ấy gì hết.” Cậu lợi
dụng cơn trời chớp sáng, khom mình xuống nhìn
trên mặt biển. Thì ra, vật gì đó ũng òn á và
trăm t ước. Cậu chợt rùng mình tự hỏ : ‘ on kìn
ngư chăng? Chẳng lẽ mìn đã án ngang lưng nó lúc
nó đang lặn?’ Cậu cho ghe từ từ tiến tới. Chiếc ghe
lên xuống như đánh đu trên đầu sóng, tuy nhiên
không còn hung tợn như lúc nãy. Trong khi cậu
250
lưỡng lự chưa biết sẽ làm gì, thiếu phụ đã l n t ếng
nhỏ nhẻ: “C ị ng ĩ... em n n... uẩn bị neo...” —
“C ị à k ông được... mình phải tiếp tụ đ đến Rạch
Giá... bệnh của chị...” T ếu phụ mệt mỏi ngắt lời:
“Em k ông t ể đ được... một mình chị chết... nếu
em không nghe chị... tất cả đều chết.” Cậu muốn nói
nhưng khi nhìn lại không thấy bóng thiếu phụ, cánh
cửa đã đóng kín. Cậu loay hoay chưa biết phải làm
sao, không biết đang ở đâu ũng k ông b ết hướng
nào để tiếp tụ đ . Quần áo cậu mặ mũ ậu đội
nặng sũng nước, toàn thân cậu lạnh lẽo, mệt mỏi, rã
rời, chỉ chực ngã xuống. Gió vẫn vùn vụt từng luồng,
mưa trút từng chập mịt mù. Chiếc ghe vẫn nương
sóng lắc lư tiến tới. Cậu cố nhận định vật gì phía
trước, nếu là con kình ngư, nó có thể nuốt trửng
chiếc ghe vào bụng nó. Ý ng ĩ đó bất ngờ làm cậu
giật mình kinh hãi!
Sau khi dừng lại, tắt máy, dặn dò tài công và anh
bếp thay phiên coi chừng neo trôi, cậu bước vào
trong mui, cổ áo và mũ vắt ráo nước rồi lần mò
trong đ m tối máng nó lên vách ghe. Cậu bắt buộc
vẫn mặc chiếc quần ướt, ở trần. Cậu đến nằm bên
cạnh thiếu phụ, tay rờ đụng chiếc mền ẩm ỷ, cậu lo
lắng hỏi khẽ: “C ị Tư, chị cảm thấy trong mình ra
sao? Chiếc mền của chị ẩm ướt như vầy, chị có lạnh
k ông?” Cậu lắng tai nghe, vẫn tiếng sóng bên ngoài
ì ầm, và tiếng nước trong lườn ghe xao động róc
rách. Rồi tiếng thở dài nho nhỏ của thiếu phụ: “C ị
không sao. Chỉ sợ dây cọ cứa vào đá làm đứt neo...
dướ đáy đây toàn đá...” Cậu nó : “C ị à, chị đừng lo
ng ĩ n ều. Chút xíu nữa trời sáng thấy đường sá
NH 251
mình sẽ tiếp tụ đ ...” T ếu phụ liền ngắt ngang:
“Em ưa đi được... ít nhất đợ đến chiều ma .” —
“Tạ sao? Tô đang gấp lắm.” T ếu phụ rên khẽ thở
dà : “C ị biết... em gấp không phải vì chị!” —“C ị
ààà... chị nói gì vậy?” Im lặng giây lâu, thiếu phụ lại
khe khẽ: “... m ễn là đến Hòn Rùa khoảng trời tối, từ
đó vào Cửa... sẽ không còn nguy hiểm.” Cậu làm
thinh, ngạ n n ng ĩ t ầm: ‘sao t ếu phụ này biết
nhiều như vậy?’ G ây lát ậu lại nghe giọng khe khẽ
yếu ớt của nàng: “Uống mấy viên thuốc chị đã đỡ
nhiều... Chắ em đã mệt lắm rồi... Em nên nghỉ đ ...”
Cậu thật sự ũng đừ đẫn, nghe nàng vừa xong đã
muốn lịm đ song vừa chợp mắt, lại như nhớ đ ều
gì, cậu hỏ : “C ị ơi, mình đang ở đâu đây?” Cậu lắng
nghe, vẫn tiếng gió gào thét giữa không trung, tiếng
mưa ào xuống trên mui từng hồi rồi ngưng bặt, tiếng
sóng ì ầm bên ngoài, tiếng nước róc rách dưới sàn
theo nhịp g e đong đưa, thỉnh thoảng tiếng trẻ con
giật mình khóc ré. Giây lâu, thiếu phụ hơi trở mình,
rên khẽ, giọng nàng m á t oáng qua: “Em t ật
khờ... đây là Hòn Dựng! ”
Không biết cậu đã ngủ một giấc bao lâu, khi cánh
cửa trước mở tung đập rầm vào vách, chiếc ghe
nghiêng mạnh và luồng gió lạnh ùa vào làm cậu giật
mình tỉnh dậy. Qua khung cửa lắc lư trời bên ngoài
sáng lờ mờ như phủ màn sương. Cậu liền nhỏm dậy,
đ ra ửa trướ đứng tr n sàn mũ . Tuy g ó đã g ảm,
mưa đã tạnh, nhưng bọt nước và khói hơi trên
những ngọn sóng cao như nối tiếp với những đám
mây dày đặc phủ kín bầu trời. Trước mắt cậu một
màu trắng xóa không biết đâu là bờ bến. Cậu quay
252
lại ngước nhìn một bờ đá ao ừng bằng cái nhà ba
tầng vá đen ngòm rong r u t ẳng đứng và trải ra
một đoạn k á dà để cậu, lúc ấy ũng n ư sau này
mỗi khi giật mình hồi tưởng ũng k ông bao g ờ
hiểu được từ vị trí neo hướng bắc nơi cậu đang đứng,
làm cách nào chiế g e đã k ông án qua òn đảo
trước khoảnh khắ nó quay mũ lại? Nhưng rồi cậu
không nhiều thì giờ để nhớ những chuyện vừa xảy
ra. Cậu u vào trong g e đến nơi sàn bếp, vừa lắc
lay anh bếp vừa nó : “Dậy, dậy, chuẩn bị đ ! Tà ông
đâu rồ ?” Cậu bước vài bậc thang xuống hầm máy,
khom mình nhìn giữa khoảng tối sáng mập mờ.
Dan Đặn đang xem xét lại máy móc. Hắn liền quơ
một nùi giẻ gần đó lau tay rồi cùng cậu đ l n ò
lái. Dù neo cận Hòn Dựng như núp sau bình phong,
nhưng chiếc ghe vẫn đán đu tr n đầu sóng. Trong
khi Dan Đặn thử máy, Thần Sầu nhìn xa trướ mũ
ghe tưởng tượng muôn nghìn con thuồng luồng
đang đùa g ỡn dưới mặt biển, bọt nướ văng ao nửa
lừng trời, một chút e ngại hỏi khẽ: “Dan Đặn, anh
liệu đ nổ k ông?” Hắn liền đáp: “Nổi chớ! Nhằm
n ò gì!” —“Vậy thì... chuẩn bị nhổ neo.” Bỗng cô Mi
bước ra cửa sau, ngước nhìn Thần Sầu nó : “C ị Tư
muốn gặp.” T ần Sầu chợt lo lắng cho bệnh tình của
chị Tư, lật đật xoay qua Dan Đặn: “K oan. Đợi tôi
trở l n.” Rồi cậu lao xuống, chui vào trong mui ghe,
nửa ngồi nửa quì bên cạnh thiếu phụ, hỏ : “C ị Tư,
chị cảm thấy trong mìn ra sao?” Một phút im lặng,
cậu nghe tiếng yếu ớt nhỏ nhẻ của thiếu phụ: “Em ó
thể nấn ná đến chiều... được không? Trận bão đến
n an ... nó ũng đ n an ... n ưng đuôi bão có lẽ
chưa đi khỏi ven biển Rạch Giá... chỉ cần em kiên
nhẫn một chút... gió sẽ đổi hướng sau lá …” —“C ị
NH 253
Tư...” Cậu muốn nói, nhưng thiếu phụ vẫn nằm xoay
mặt vào trong vá đã ất án tay l n ngăn lại, và
khe khẽ tiếp: “Em ó b ết không... dù chị đang đau
ốm... chị vẫn tin chị không thua trận cuồng phong
nào trên trùng dương... Dù nó mạnh mẽ đến đâu...
chị ũng b ết á đối phó... (Nàng dừng lại, khẽ thở
dài) Nhưng... chị chỉ sợ chị thua em... (Nàng lại ngập
ngừng rồi tiếp) Từ đ m qua ị luôn luôn giật mình
lo âu cho cả mấy mươi sinh mạng lẫn con nít vô tội...
sẽ không còn ai sống sót... nếu chị không chinh
phục nổ em!” —“C ị Tư...” Nàng dường như không
nghe cậu, cố gắng tiếp: “G ờ đây... ị đã ểu... chị
đã ịu thua em ngay từ bến Dương Đông... chị đã
hiểu... không quyền lự nào tr n địa cầu t ay đổi
đượ ý định của em...” —“C ị Tư, chị nói gì vậy?” —
“C ị đã ểu... chị không có cách nào chinh phục
được em rồ ...” G ọng ngập ngừng đứt nố đuối sức,
thổn thức của thiếu phụ làm cậu động lòng. Cậu nói:
“C ị Tư, e-e-m thật có lỗi làm chị đã bệnh hoạn lại
thêm quá lo lắng.” Nó xong ậu chồm tớ đặt nhẹ
bàn tay lên trán thiếu phụ. Trán nàng man mát.
Thiếu phụ lại thỏ thẻ: “Em đã xưng ‘em’ với chị, chị
rất sung sướng. Rốt cuộc mình là chị em. Vậy... em
có hứa nghe chị k ông?” Cậu vỗi vộ nó : “Em ứa,
em hứa!” Đợi lâu không nghe thiếu phụ lên tiếng,
cậu do dự đứng dậy ng ĩ t ầm: tạ sao đối với tất cả
thiếu nữ trên thế giới này cậu đều ũng p ải nghe
lời hết vậy! Cậu bước ra cửa sau nói vọng lên chòi
lá : “Dan Đặn, tắt máy.” Cậu xoay lại thấy cô Mi
đang đứng bên cạnh, liền nó : “Cô M o áo ôm
qua còn không, rán thổi lửa hâm lại cho chị Tư một
chén, cô nhá! Tôi rất cám ơn.” Cô Mi nhỏ nhẻ: “Được
rồi, anh Thần Sầu đừng lo.” Đoạn cậu bước ra sàn
254
lái. Gã thanh niên mà cậu nói chuyện ngày hôm qua
đang ngồi nơi bệ ghe, nhồi lên sụp xuống theo luồng
sóng, vẫn còn ẩm ỉu ướt. Cậu ũng đến ngồi cạnh
hắn. Thấy cậu ở trần, quần lại ẩm ỷ, hắn hỏ : “K ông
lạn sao?” —“Cũng p ải chịu t ô .” Hắn dợm tay cổi
nút áo và nó : “Vậy mặ đỡ áo này, tôi còn áo lót
trong. Vả lạ tô ũng ó mang quần áo t eo...” Cậu
ngắt lờ : “Ồ... không cần đâu. À này an ...” —“Hả?”
Hắn đợi nghe, trong khi cậu móc túi quần ra một củ
khoai lang luộc mà cậu đã để dành từ hôm qua. Củ
khoai ẩm ướt, móp méo, cậu lột vỏ, cắn một miếng,
đoạn tiếp: “An ở bên cạnh nhà chị Tư hả?” —
“K ông. Tô muốn nói gần đó trong một xóm. Tôi
biết chị ấy từ nhỏ.” —“Vậy sao? Chị Tư tên gì vậy?”
—“C âu Đan Hả .” Cậu vừa đưa củ khoai lên miệng,
chợt dừng lạ nó : “T n ng e lạ lùng!” Hắn hỏ : “Sao
anh tốt với chị Tư quá vậy?” —“Tốt? Tốt á gì?” —
“An lo o ị.” —“Còn an ?” —“Tô ũng vậy!” Cậu
ăn một miếng khoai lang, lại hỏ : “An b ết chị Tư từ
nhỏ... à-à... vậy anh thấy chị Tư thế nào?” —“C ị rất
tốt.” Câu trả lời của hắn ngắn ngủi, mộc mạc, nhưng
cậu cảm thấy đầy đủ ý ng ĩa. Hắn ngước nhìn lên
Hòn Dựng đối diện. Cậu đưa củ khoai lên miệng,
cùng nhìn theo hắn. Bất ngờ ‘ầm’ một tiếng, sóng
biển từ phía bên kia phủ qua đỉnh núi rồi tràn
xuống ào ào như thác lũ trên vách đá phía bên này.
Hắn thốt: “T ật kinh khủng!” K ông ẹn, họ cùng
quay nhìn nhau, lắ đầu mỉm cười. Xong hắn hỏ : “Ở
đây là đâu vậy?” Cậu đáp: “An t ật khờ... đây là
Hòn Dựng!” Xong ậu hỏ : “An đ Rạch Giá chi
vậy?” —“T ỉnh thoảng tô sang đó ơi.” Rồi hắn
tiếp: “Tô ũng đã gặp nhiều trận... nhưng lần này...
Có lẽ tôi không bao giờ đặt chân xuống ghe nữa
NH 255
đâu!” Cậu cười lớn: “Ha a... An t ật nhát như
thỏ!” Tuy tuổi hắn có lẽ lớn hơn Thần Sầu, song cậu
lú nào ũng ngông ngang tự đại. Nhưng rồi cậu
ũng ảm thấy thẹn thầm: chẳng phả đ m qua ậu
đã ẳng còn chút hồn vía nào đó sao! Cậu đâu b ết
đó là Hòn Dựng, nếu chị Tư đã không nói với cậu!
Thuở còn trẻ dại, tính tình của cậu quàng xiên như
vậy đó!
Đến chiều, trờ đã bớt gió, xem chừng mặt biển hơi
êm dịu, cậu sửa soạn khởi hành. Máy vừa nổ, cậu
dợm nhích ghe tớ để kéo neo, một lượn sóng cuốn
qua cùng lúc tiếng Dan Đặn nơi sàn mũi nói lớn:
“Dây neo đứt rồ .” Cậu nó : “Kéo ết dây lên, tôi
không cần neo nữa đâu!” Cậu đóng ần tục-kết, tống
hết ga. Chiếc ghe chồm ao l n đầu sóng, phóng tới
giữa vùng khói nước trắng xóa mênh mông.
256
Chi c ghe đêm
NH 257
Ghe từ từ cặp vào bờ sông Rạch Giá lúc nửa đ m.
Trên chòi lái nhìn xuống, cậu chưa vừa ý vị trí cặp
g e ng ĩ đến đoạn đường phả đem t ếu phụ đ
bệnh viện, nên cậu nó : “An bếp, tháo dây, tôi dời
g e l n k ú tr n đậu cho gần.” Vừa lúc ấy máy
chạy chậm dần, khục khịch, rồi tắt. Cậu đề lại mấy
lần không kết quả. Cậu nói lớn: “Tà ông á gì kỳ
vậy?” Rồi cậu lại nói với ông bếp đang đứng nơi bờ
sông: “An bếp, cột dây lại, ghe trôi bây giờ!” T ếng
tài công dưới hầm máy vọng l n: “Hết dầu rồ .” C ốc
tài công bướ l n ò lá nó : “Dầu không còn một
giọt.” —“Vậy mà anh nói dầu òn đủ cả bận về!” —
“Tô đâu b ết đ vòng vo xa n ư vậy.” —“Đ đâu mà
xa? T ô đ t ô đ lo bắc miếng ván cho mấy người
quá giang về n à.” Rồi cậu thì thầm: “C ẳng lẽ trên
đời này không thể tin cậy bất cứ a sao!” Cậu bước
xuống đ vào trong mu g e nó với hành khách:
“Cô bá a n à xa tùy ý ngủ lạ đây đến sáng mai.”
Cậu thong thả tiếp: “T ật không ngờ... tớ đây k uya
khoắt như vậy!” Lú đó ông bếp đã t ắp á đèn dầu
làm trong ghe sáng sủa. Tiếng trò chuyện ồn ào, kẻ
ngồi, ngườ đứng đều có vẻ hân hoan, lẫn những
tiếng trẻ on đùa g ỡn. Cô M đã đứng cạnh cậu, hỏi:
“Còn ị Tư?” Cậu đáp: “G ờ này chẳng còn xe cộ gì,
tô ũng ưa biết làm sao. Có lẽ tôi phải bế chị đ .”
Cô Mi lo lắng hỏ : “An bế nổ sao?” Gã t an n n
đứng phía sau cậu, tay vịn cái võng móc dưới mui
g e nó : “Để chị Tư lên võng, tôi với anh gán đ .”
Giọng yếu đuối của thiếu phụ khẽ thốt: “Em à... đợi
sáng ma ... ũng đượ mààà...” Cậu ngắt ngang: “Cá
gì? Chị Tư, chị phả đ ngay bây g ờ.” Rồi tiếng cám
ơn cậu liên tiếp khi từ giã của kẻ xách bị, người
mang giỏ, ẵm con chuẩn bị lên bờ. ‘Cám ơn cậu
258
n a’ ‘ ám ơn cháu nha’, ‘cám ơn anh cho quá
giang’, ‘cám ơn chú em, thật không ngờ sống sót!’...
Cậu liên mồm đáp: ‘bằng an’ ‘mọi người bằng an’
‘ ú bằng an’... Cậu đứng nơi sàn mũi trông chừng
từng người bước qua mảnh ván lên bờ dướ án đèn
thành phố lẫn trong những tàn cây dừa dọc bờ sông.
Khi cậu trở vào trong ghe, vài người còn ở lại qua
đ m. Một ngườ nó : “T áo á võng xuống võng chị
ấy đ .” Cậu do dự: “Có lẽ phải làm như vậy.” Gã
thanh niên vừa nghe cậu đồng ý đã n an n ẹn vói
tay lên nơi đầu võng. Và đàn ông ùng đứng dậy
một lú để phụ giúp, trong khi giọng yếu ớt của
thiếu phụ từ sàn ghe khe khẽ vọng l n: “T ần Sầu,
em cần đ Sa gon gấp lắm phả k ông?” Cậu xoay lại,
nửa ngồi nửa quì bên cạnh thiếu phụ nó : “C ị à,
em không còn tâm trí nào ngoài chị ra...” Trong k
đó ông g à tó bạc xách cây dù bước vào trong ghe.
Vừa liếc thấy ông, cậu vỗi vộ đứng dậy nó : “Cụ à, cụ
trở lại chi vậy?” —“G à này qu n ám ơn cháu.” Cậu
dang hai cánh tay, vẻ như không vừa ý, nói: “Trời ôi,
quan trọng như vậy sao! Đ m ôm tăm tố đ qua đ
lại trên miếng ván đó ụ rớt xuống sông bây giờ!” Rồi
cậu như đang phiền lòng, gùn gằn: “C áu k ông ay
để vớt cụ l n đâu!” Ông ậm rã nó : “Nè áu g à
đem á xe lô đến cho cháu; cháu không cần sao?”
Thần Sầu mừng rỡ, nhìn các ngườ đang lo t áo
chiế võng nó : “T ô k ông ần võng.” K ấy cô Mi
đã đỡ thiếu phụ ngồi dậy. Cậu ũng k om xuống
phụ dìu thiếu phụ đứng lên.
NH 259
Khi chiếc xe lôi chở cậu và thiếu phụ dừng lại nơi
cổng bệnh viện, trướ văn p òng trực, cậu bước
xuống xe, xoay lạ nó : “C ị Tư, đợ em n a.” Rồi cậu
nói với ngườ p u xe: “X n ông ờ, tôi sẽ trả tiền
t m o.” Người phu xe vui vẻ gật đầu. Cậu bước
lên thềm hiên trước cánh cửa đóng kín lờ mờ dưới
ánh sáng từ bóng đ ện trên cột đèn t àn p ố. Cậu
vừa đấm tay lên cửa ầm ầm vừa la: “Y tá trự !” Rồi
cậu đợi. Rồi cậu lạ đấm tay… Cũng p ải mườ lăm
hai mươi phút gì đó trước khi cánh cửa hé mở, bên
trong tối om. Một ngườ đàn ông mặc bộ đồ bà ba,
tay dụi mắt, miệng lè nhè hỏ : “Gì vậy?” Cậu ăng
á nó : “N ận bệnh. Có bệnh nhân nặng lắm đang
chờ.” Hắn hỏ : “Có g ấy tờ gì k ông?” Cậu ngạc
n n: “G ấy tờ gì?” —“G ấy giới thiệu.” Cậu hơi sùng
trong bụng nhưng rán dằn lòng hỏ : “G ới thiệu gì?”
—“Của bá sĩ ay àn án địa phương, có ký
tên, đóng mộ ?” Cù ưa đến nỗi này cậu thực sự
đ n l n đưa tay xô hắn, vừa rấn người vào trong
cửa vừa la lớn: “Cứu người quan trọng hay giấy tờ
quan trọng? Bật đèn l n o tô nó uyện.” N ưng
trong cơn hoảng hốt hắn đẩy mạnh làm cậu bất ngờ
lùi lại, một chân sụp xuống thềm n ngã ra đường
lộ. Cánh cửa đóng sầm lại. Thiếu phụ hơi nhổm
mình tới, giọng yếu ớt lo âu thốt khẽ: “Em...” Một
đám ba t an n n từ đâu vừa đ đến đang trò
chuyện cười giỡn vang cả đ m k uya. Một người
khom xuống đỡ cậu đứng dậy và nó : “Tô ó g úp gì
đượ k ông?” Hắn mặc áo bành-tô kệch cợm như da
trâu, quần tây vàng sậm da ngăm tó ngắn, lực
lưỡng. Ha gã k a ăn mặ ũng gần giống như vậy,
nhưng khác màu. Cậu dùn vai một á đáp ộc lốc:
“K ông ần!” T ếu phụ nhỏ nhẻ: “Nếu người ta
260
không nhận chị thì thôi... mình về... em...” Cậu như
không nghe, lạ n ào đến trước cửa đưa tay lên đấm
đùng đùng. Ba t an n n đứng đó làm t n ó vẻ
hứng thú theo dõi chuyện gì xảy ra. Lát lâu, cánh
cửa lại mở. Rồi ngườ đàn ông khi nãy lại hiện ra.
Hắn nói lớn: “Tô ản áo ông...” Lời hắn chưa dứt,
cậu đã ảm thấy như than lửa ịn l n màng tang đô
má bốc thành hơi. Cậu dợm thân thủ, xong chợt
khựng lạ ng ĩ t ầm: mình không thể làm bất lợi
cho chị Tư. Cậu liền xuống giọng năn nỉ: “C ú a
tôi chở chị tôi từ Phú Quốc xuyên qua bão tố...”
Chẳng ngờ đến phiên cậu chưa dứt lời, ba thanh
n n đã ào tới một lượt. Gã mặ áo da trâu nó : “Để
tô g úp o.” Rồi nhanh như rắn chụp chuột gã đã
vòng tay kẹp cổ ông y tá, tay kia c ĩa mũ dao l n
mặt hắn. Cậu hoảng hồn rấn tớ la l n: “An làm gì
vậy? Giết người hả?” Ba t an n n dường như
không còn để ý gì đến cậu. Họ đùng đùng xô tan
hoang hai cánh cửa mở tung ra ùng ùa vào văn
p òng đẩy bàn đá g ế rầm rầm đồ đạc rớt rổn rảng.
Một gã bật đèn sáng. Gã đang kẹp cổ ông y tá, nói:
“N à t ương phả ó bá sĩ trực. Tôi muốn gặp ổng
bây giờ đượ k ông?” Ông y tá run rẩy ú-ớ đáp: “Dạ,
dạ đượ .” —“Ng e kỹ. Tôi tha mạng ông. Hai thằng
em này sẽ đ t eo ông đến mờ bá sĩ. Tô sẽ ngồi đợi
ở đây. Một phút. Một p út t ô !” —“Dạ... cho tôi
năm p út.” —“Đượ . Năm p út!” Hắn buông người
đàn ông ra làm ông x ểng niểng. Hắn nhét cây dao
lại bên trong cái áo bành-tô da trâu, nhốm mình
ngồi lên bàn làm việc bên cạnh, chẳng t èm để ý
tr n đó g ấy tờ sổ sách ngổn ngang. Hắn vạch tay áo
xem đồng hồ, nói như ra lện : “Đ n an !” Xong ắn
quay lại nhìn Thần Sầu đang đứng giữa phòng, quần
NH 261
áo như nhau mèo, chiế mũ tùm um đến mi. Cậu
dường như không vừa ý àn động của mấy gã du
côn, lo sợ người ta sẽ làm k ó k ăn ị Tư, yên lặng
ngó ra phía cửa khi mọi người vừa khuất bên ngoài.
Cậu ng e gã nó : “Đừng lo. Chuyện nhỏ mà!” C ốc
đã ng e từ ngoài sân tiếng giầy dép lật đật của nhiều
người. Rồ ông y sĩ trong bộ đồ trắng xuất hiện, y tá
đứng sau, và hai gã thanh niên. Chưa ai kịp lên
tiếng ông y sĩ đã ỏ : “Bện n ân đâu?” T ần Sầu
mừng rỡ, xê một bướ đến nó : “Dạ đang đợi ngoài
xe.” —“Đem bện n ân vào.” T ần Sầu phóng ra
ngoài cửa trong khi ông quay sang gã thanh niên
đang ngồi trịch thượng trên bàn, nó : “Nè ông đứng
dậy đượ k ông để chỗ tôi làm thủ tục nhập viện?”
Thần Sầu đến b n xe lô ùng ông p u xe đỡ thiếu
phụ xuống. Cậu lo lắng hỏ : “C ị Tư, chị đ nổi
k ông?” Rồi cậu nắm cánh tay thiếu phụ choàng
qua vai cậu. Thiếu phụ rên khẽ một tiếng, nó : “Em
làm cái gì vậy? Chị đ đượ mà!” Cậu nó : “Em đỡ chị
lên bậc thềm nè.” Ông p u xe vịn tay bên kia của
thiếu phụ. Khi họ vào đến văn p òng ông y sĩ xoay
lại nhìn thiếu phụ vẫn quấn trong chiế ăn òn ẩm
ỷ nó : “Mời chị ngồ .” T ếu phụ ‘dạ’ một tiếng khẽ,
rồi ngồi nơi một trong vài chiếc ghế dựa theo vách
tường. Cậu xoay lại dúi ít giấy tiền vào tay ông phu
xe, nói tiếng cám ơn. Ông ú đầu chào rồi cùng
đám t an n n đ ra.
Cậu xích lại, một chân quì xuống bên cạnh thiếu
phụ, ân cần hỏi han: “Ngồ đợi nãy giờ chị có mệt
k ông?” Nàng n ỏ nhẻ đáp: “C ị hơi chóng mặt...”
Cậu nó : “C ị rán chịu chút nữa nha, một chút xíu
262
mọi việc sẽ m xuô .” Nàng ơi gật đầu trong khi cậu
hỏ : “C ị lạn k ông?” Nàng lại khe khẽ: “Hơi hơi
thôi.” Tiếng ông y sĩ vang l n: “T n ọ bện n ân?”
Cậu đứng lên xoay lại, nói liền: “C âu Đan Hả .”
Thiếu phụ hơi nhớm mình tới, thốt khẽ: “Em...”
Nhưng Thần Sầu k ông để ý. “Tuổ ?” —“Ha mươi.”
—“Cư ngụ?” —“Dương Đông.” —“Tên của an ?” —
“Của tôi? À...à... Lữ Thần Sầu.” —“C ồng của chị
hả?” Cậu mắc cỡ vộ nó : “K ông...à k ông!” Ông y sĩ
do dự cây bút trên mẫu đơn, nói: “Vậy... hơi rắc rối
đó!” —“Tạ sao?” —“Vì k ông g ấy tờ giới thiệu, nếu
phải giải phẫu, tôi cần thân nhân ký tên trên hồ sơ.”
Cậu liền nó : “À x n bá sĩ sửa lại tên tôi Châu Thần
Sầu, em ruột.” Một lần nữa thiếu phụ thốt khẽ:
“Em...” Ông y sĩ bỗng làm thinh, viết lia lịa trên
những mẫu đơn giấy, xong chìa cho cậu nó : “Ký
t n.” Dường như cậu ký tên lung tung mấy chỗ, rồi
trao giấy bút lại cho ông. Vừa tiếp nhận, ông nói:
“T ền nhập viện.” Cậu móc túi quần sau ra xấp tiền
ẩm ỷ, tay giở từng miếng, miệng nhẩm đếm đoạn
trao cho ông. Rồi cậu để vào túi quần xấp tiền còn
lạ . Ông y sĩ ầm tiền và xấp hồ sơ đứng rột dậy nói:
“Y tá tất cả đ t eo tô .” Cậu xoay lại, hơi khom
mình địn đỡ thiếu phụ đang n ớm dậy. Song cậu
nó : “Bá sĩ ị tô k ông đ nổ đâu.” Ông l ền nói:
“Y tá an lấy xe đẩy đến đây.” Ông y tá vỗi vội khuất
ngoài cửa. Thần Sầu đối diện ông y sĩ người trắng
trẻo, khôi ngô, tóc hơi xù xụ che khuất một phần
vầng trán rộng. Cậu ngập ngừng nó : “X n bá sĩ
đừng giận tôi... Tôi không có liên hệ gì á đám ôn
dịch hồ nãy.” Ông ngắt lờ : “Dù sao ông y tá ó lỗi.
Đáng lẽ ổng phải cho tôi hay liền.” Cậu nhỏ nhẹ:
“Cám ơn bác sĩ. Không ai tốt như ông!” Ông mỉm
NH 263
cười, vỗ vai cậu. Thừa dịp thân mật, Thần Sầu tiếp:
“Tô muốn ở lạ săn só ị tô .” Ông nó : “H ện giờ
chị của an đượ đưa đến phòng cấp cứu. Nếu thuận
lợi, ngày mai sẽ biết chị của anh nằm phòng nào.
Mai anh trở lạ đ .” Rồi trong lúc chờ đợi y tá đem xe
đẩy đến, ông thong thả hỏ : “C ắc anh từ xa mớ đến
hả?” Cậu đáp: “Dạ phải. Rời Phú Quốc từ ôm k a.”
Ông y sĩ vụt quay lại, mở to mắt nhìn cậu đoạn thốt:
“An t ật biết nói chơi!” —“Tạ sao?” Ông ơi gắt
giọng: “An k ông t ấy cây cối gẫy ngã đầy ngoài lộ
đó sao tàu buôn neo tại Rạch Sỏi một chiếc bị sóng
nhận chìm còn một chiếc giạt tuốt lên bờ, không ghe
thuyền nào có thể...” T ếu phụ chợt rên khẽ một
tiếng làm hai người cùng quay lại và nghe giọng yếu
ớt nhỏ nhẻ của nàng: “T ưa bác sĩ... em tôi... tính
nết thật thà, không hề biết nói chơi.”
264
Thần Sầu lủi thủi bước ra khỏi cổng bệnh viện dưới
trờ đ m vừa đ vừa cúi gằm mặt, tay cho vào túi
quần đụng phải một tờ giấy ẩm ướt. Cậu lấy ra giở
xem. Đó là á đ ện tín. Lòng ngậm ngùi, cậu xếp nó
lạ để vào túi quần. B n k a đường, ba gã thanh niên
vẫn òn đứng nói chuyện cười giỡn. Cậu làm thinh,
lầm lũ đ qua trước mặt họ. Một gã liền rảo bước
theo cậu nó : “Ê... ... đại ca Gấm Đen ủa tụi tôi
NH 265
giúp anh mà anh không thèm nói một tiếng cám ơn
hả?” Nãy g ờ đã sẵn không ưa bọn đó ậu liền dừng
chân, xoay lạ n ìn gã nó : “Cám ơn? Mấy anh làm
họ thù ghét tôi, mấy anh biết k ông?” —“T ì ra ết
nhát như vậy. Ha a...” Cậu đứng giữa đường, trầm
tĩn nó : “Đưa cái dao lúc nãy cho tôi xem, được
k ông?” Hắn liền đổi giọng t á đố: “Bạn muốn gì?”
Cậu n ún va : “Sao ả? Các anh ba người sợ một
mình tôi? Thì ra, ai biết ai chết n át!” Gã t an
niên mặ áo da trâu đứng xa, có lẽ tên Gấm Đen
liền gọ : “Bung!” rồ để tay trong bành-tô lấy ra cây
dao. Cậu biết thêm biệt danh của đứa đang gây
chuyện với cậu. Hắn xoay lại nhìn Gấm Đen. —
“Đem á dao này lạ đưa cho hắn, xem hắn muốn
gì? Tao không tin có dao trong tay hắn hạ nổ ba đứa
này.” Gấm Đen đã trao á dao o đứa đang đứng
bên cạnh. Thần Sầu đưa thẳng cánh tay, lòng bàn
tay để ngửa, chờ ây dao mang đến. Cậu từ từ khép
mấy ngón tay lại trên cán dao, quan sát nó dưới ánh
sáng của đèn đường. Cán dao làm bằng gỗ sao, hai
đầu bịt đồng đen lưỡ dao dà độ hơn một gang tay,
bằng thép, dầy và nhọn. Cậu nó : “Mỗi vật dụng có
một mụ đí . Dao này mụ đí dùng dọa trẻ con
mà thôi. Hình dạng lưỡi dao không phải vừa đâm
vừa xén nên xuyên thấu không ngọt, cần vận nhiều
sức khi sử dụng. Dao xuy n vào địch thủ không rút
lại dễ dàng vì không khương tuyến thoát hơi. Trong
nhất thời thần tốc, gặp tay vô thượng, bạn sẽ chết
chung với họ. Nếu các bạn tự rèn dao lấy để xài, nên
nhớ như vậy.” Cậu bất thần co cánh tay lại rồ đẩy
mạnh tới, chiếc dao bắn thẳng về phía trước, hô lớn:
“Bắt!” Gấm Đen ụp chiếc dao trong tay, người
k ông d động, trong khi cậu nói tiếp: “Tô k ông dễ
266
quên. Nhưng tiếng ‘ ám ơn’ của tôi các bạn ó được
hay không, xin hãy chờ. Nếu ông y tá hoặ y sĩ đó vì
thù vặt mà làm hại chị tô ...” Rồi cậu gằn giọng: “À...
quỉ sứ diêm vương dướ địa ngục tôi còn chẳng ngán,
đừng tưởng tôi sợ cóc cắn nào trong khắp gầm trờ !”
Thật mắc cười, cậu không ưa bọn du ôn đó n ưng
cậu là thứ gì đây? Trước mặt Ngọc Lan cậu khúm
núm rụt rè, dù giận dữ cậu ũng k ông dám đổi
cách xưng hô; vắng mặt Ngọc Lan, ngôn ngữ của cậu
thật chẳng giống ai. Nói xong, cậu đ ềm tĩn xoay
lưng. Bung liền rấn tới giơ tay nói: “Để coi thằng dóc
phách này biết phải quấy k ông?” T ần Sầu không
màng quay lại, vẫn thong thả bướ đ ng e t ếng hét
vang giữa đường khuya của Gấm Đen p ía sau ậu:
“Bung đừng hỗn láo!” Rồi hắn thấp giọng tiếp:
“C úng ta đ về.” Họ cùng quay lại và khoảng cách
giữa họ với cậu xa dần.
Cậu lại ngủ ghe thêm một đ m đó. Sáng ôm sau ăn
uống vớ Dan Đặn và ông bếp tại chợ Rạch Giá
xong, khi từ giã, cậu móc túi quần sau lấy xấp tiền,
chia một ít o Dan Đặn nó : “Cá an ở lại chơi
ngày nay, sáng mai tuy biển ũng òn ơi động,
nhưng rán đem ghe về trả sớm cho ông Tôn giùm
tôi. Tiền đó sau k âm dầu nhớt đầy đủ, còn dư
hai anh chia nhau.” Danh Đặn hỏ : “C ừng nào cậu
trở về Cần Vọt?” T ần Sầu lưỡng lự: “Có lẽ vài tuần,
một tháng không chừng.” —“C ị Tư đỡ chưa?” —
“Chưa biết. Lát nữa tôi sẽ đ t ăm ị.” Cậu vừa
NH 267
nhét số tiền còn lại trong túi vừa thấp giọng nói:
“T ền này... tôi còn trả bệnh phí cho chị Tư... Sợ
không còn một xu để về Sa gon!” Dan Đặn liền bớt
ít tiền đang ầm tay định trả lại Thần Sầu, song cậu
đã ểu ý, hơi cất bàn tay l n nó : “K ông ần đâu.
Anh giữ đ . T ô tạm biệt n a!” Ông bếp đưa cánh
tay đen đủi lên chào cậu và nó : “C ừng nào đ nữa
k u tô n a!” Cậu mỉm cườ : “Haaa... an òn ưa
tởn sao!” Hắn cười ha hả. Rồi họ chia tay.
Thần Sầu thả bộ đến sân banh ở cuối bờ sông đứng
nhìn ra khơi, hồi tưởng đoạn đường nguy hiểm vừa
qua. Một vùng khói sóng mênh mông màu trắng
đục, bầu trời vẫn mù mịt, ngay cả Hòn Rùa trước
mặt ũng k uất sau màn sương. Đó đây quanh cửa
sông vài chiếc ghe bị bão đán ìm tr n ạn. Cậu
cho tay vào túi quần đụng nhằm tấm giấy. Cậu lại
lấy nó ra, dở xem. Lòng ngậm ngùi, cậu xếp nó lạ để
vào trong túi. Trong phút chốc cậu ng ĩ: nếu trên
chuyến g e đó k ông ó nàng t ếu phụ mà cậu
nhất định mang theo, có lẽ người gửi bứ đ ện tín
này sẽ tưởng nó đã k ông bao g ờ đến tay cậu. Vô ý
thức hốt nhiên cậu thì thầm: ‘Cám ơn chị đã ứu
em!’ Cậu quày bước lủi thủi thả bộ đến nhà thương.
Thiếu phụ đang nằm trong phòng hồi sinh. Tuy
k ông đượ t ăm v ếng thiếu phụ trực tiếp, suốt
ngày cậu lẩn quẩn trong sân của bệnh viện, khi ngồi
dựa gốc cây, lúc nằm ngửa tr n đám ỏ, lo lắng,
buồn sầu. Đ m đó ậu nghỉ ngơi trong khách sạn
Kiên Giang. Cậu nằm thoai thoải, tựa lưng lên bệ
giường, giở tờ đ ện tín chỉ một dòng ngắn ngủn
nhưng cậu xem tới ngắm lu đã trăm lần. Giây lâu,
268
cậu mỏi mệt, ơ hờ buông tờ giấy rơi xuống. Linh cảm
về một chuyện không lành xảy đến cho Ngọc Lan
làm cậu xót xa, buồn bực, nôn nóng trong lòng. Cậu
hình dung cái cảnh tượng cậu sẽ chết theo Ngọc
Lan, những v n độc dược rơi rớt bừa bãi nơi giường
của cậu và ngườ ta đang lấp đất lên mình cậu nằm
bên cạnh Ngọc Lan... Rồi cậu giật mình, thì thầm:
‘k ông k ông bao g ờ, Ngọc Lan, cậu sẽ không sao
đâu an b ết cậu sẽ không sao, vì cậu đã n ư vậy
luôn mà! Cậu có biết không, anh tưởng đ àng xa
thì nhớ càng ít; nhưng anh thật không ngờ àng đ
xa anh càng nhớ cậu nhiều thêm... anh rất nhớ, rất
nhớ cậu...’ T ần Sầu thả hồn trong mộng, hồi tưởng
thuở cậu mới quen biết Ngọc Lan, những ngày được
cô bảo bọc, hình ảnh cô gái trong xiêm y bằng lụa
trắng, tóc mây phong phú cài trâm hoa ngọc buông
xõa xuống phủ lưng, ngồi nơi bàn học dướ án đèn
khuya, bàn tay phong lưu, mịn màng như tơ phấn
đang ầm bút miên man trôi giạt trên xấp giấy tờ
ngổn ngang. Bên ngoài tiếng con dế gáy khe khẽ xa
xa làm cậu chìm vào giấc ngủ.
Khi cậu giật mình thức giấc trờ đã gần trưa. Cậu lật
đật tung ăn mặc quần áo đội mũ đ ra p ố. Khi
cậu bước vào cửa bệnh viện, một cặp nam nữ từ dãy
nhà nơi cuố sân đ về hướng cậu. Thần Sầu mừng
rỡ: “Cô M an k a á ngườ đ đâu đây?” Họ dừng
lạ đối diện nhau. Thiếu nữ nó : “An N ơn và tôi đi
thăm chị Tư.” Thì ra đó là tên của gã thanh niên mà
cậu đã ó dịp nói chuyện trên chuyến ghe. Cậu nói:
“C ị Tư còn nằm trong phòng hồ s n .” Gã t an
n n đã ngắt lờ : “C ị ấy đã nằm phòng bệnh thường
NH 269
rồ .” Cậu vội hỏ : “Vậy hả? Phòng số mấy vậy?” Gã
thanh niên xoay lại, lấy tay chỉ và đáp: “P òng ót
của dãy n à đó.” Cô M t ừa dịp nó : “An T ần
Sầu á đ m đó t ật khủng khiếp hả? Không ngờ
mình thoát chết!” Gã t an n n đã buông tay
xuống, góp lờ : “An b ết không, một chiếc tàu lớn
neo tại cửa Rạch Sỏi còn bị chìm, nhà ở ven biển cái
thì sập, cái tốc nóc. Tụi tôi về t ăm n à mới biết.”
Cậu hỏ : “N à ủa an ó sao k ông?” —“N à ú
t ím tô k ông sao.” Cô M lạ nó : “Đ m rồi nằm ngủ
nhớ lại trận bão đó tô òn g ật mình kinh sợ.” Rồi cô
nhỏ nhẻ tiếp: “An T ần Sầu, lúc anh cặp vào sông
Rạch Giá an toàn, có phả lú đó an ảm thấy sung
sướng nhất k ông?” Cậu mỉm cười hỏi lạ : “Còn ô?”
Thiếu nữ nhè nhẹ gật đầu. Cậu nó : “K ông ô M .
Lúc tôi sung sướng nhất là lú tô đã đem ị Đan
Hả đến bệnh viện.” Cô M mở to đô mắt đen uyền
nhìn cậu giây lâu, rồ ô nó : “T ảo nào, mới thấy
mặt tụi này chị Tư đã hỏ t ăm an . Trong lú nó
chuyện, chị ấy thường liếc mắt ra ngoài cửa. Chị ấy
đang ờ anh từng p út.” Cậu bỏ khẽ: “Vậy sao!”
Xong cậu hơi cúi đầu có vẻ thoáng buồn. Cô Mi liền
hỏ : “An sao vậy?” Cậu lấy trong túi quần ra tờ giấy,
nó : “Tô n ận đượ đ ện tín ở Cần Vọt mấy ngày
qua, nay vẫn còn lẩn quẩn đây k ông b ết chừng
nào mới về đến Sa gon.” Cô M nó : “Vậy anh phả đ
gấp đ ớ.” —“K ông được. Tôi phả đợi chị Đan Hải
lành mạn đưa chị ấy trở về Dương Đông, tôi mới
an lòng.” Gã t an n n nó : “An à an k ông ần
phải làm như vậy. Chị Tư đã khỏe lại rồi. Chị Tư và
tụi này quen biết nhau mà. Tụi tôi có thể thay anh
săn só ị ấy. An đừng lo, chúng tôi sẽ đợi chị Tư
cùng về Dương Đông một lượt.” —“T ật hả?” G ọng
270
êm ái của ô M : “An k ông t n an N ơn và tôi
sao?” Cậu vui mừng nó : “T n tô t n!” Cô M t ếp:
“T ô an vào t ăm ị Tư đi. Chị ấy nhắc anh luôn,
đang trông an lắm đó!” Gã t an n n t ếp lờ : “À
anh đ vào t ăm ị Tư đi. Tụi tôi sẽ đến chợ mua
vài thứ ăn o ị hôm nay. Lát nữa tụi tôi sẽ trở
lạ .” Cậu nó : “Cô và an t ật tốt! À này xin nhờ cô
M ...” —“Gì đó an ?” Cậu lấy trong túi ra ít tiền trao
cho thiếu nữ rồi tiếp: “Sẵn ghé chợ xin cô mua giùm
cho chị Tư một bộ quần áo. Hôm đó lật đật đ n n
mang đồ đạ t eo k ông đủ gì hết.” Cô M ầm tiền
đoạn nhỏ nhẻ đáp: “Được rồi, anh Thần Sầu đừng
lo.” Cậu nó : “T ô tô đ n a!” Rồi cậu vỗi vội bước.
Xong gã t an n n k u vó t eo: “An Thần Sầu!”
Cậu dừng chân, xoay lại và nghe hắn nó : “Sau này
có dịp qua Dương Đông nhớ g é t ăm tụ tô n a.”
Cậu đáp: “C ắc chắn, chắc chắn. Cám ơn anh Nhơn,
cô Mi!”
Thần Sầu bước vào gian phòng nhỏ, tường vô ũ
sần đủ mùi thuốc men. Một b n đặt chiếc bàn gỗ
trên chỉ có bình trà và cái ly. Cậu động lòng nhìn vẻ
đơn sơ, cô độc, âm thầm tô đ ểm sự nghèo nàn.
Trên chiếc giường bằng sắt trải chiếu oa đã xười,
thiếu phụ đang nằm y n toàn t ân đến ngực phủ
tấm ra trắng. Lần đầu tiên cậu thấy rõ mặt nàng.
Gương mặt trắng trẻo k ông đến nỗi hốc hác, mắt
NH 271
đen uyền trong sáng và dài ở a đuô đô mày
rậm xanh hơi viền cong theo cặp mắt mũ t ẳng,
môi hơi dầy và nhạt có lẽ vì đang ốm đau tó dà lót
dưới lưng. Cũng lần đầu tiên nàng nhìn tận mặt cậu.
Khi cậu cầm chiế mũ nơi tay, đứng bên cạnh
giường, nàng ngước lên và nói với giọng dịu dàng:
“Em đó ả? Cám ơn em đã cứu chị.” Cậu nó : “C ị
quên chị đã ứu bao nhiêu mạng người hay sao?
Chính em phải cám ơn chị.” Rồi cậu chụp mũ l n
đầu, tiếp: “G ờ em đã yên tâm về chị rồi. Cô Mi và
anh Nhơn hứa thay em sẽ ở lạ săn só ị. Vậy em
đ n a!” Lời vừa dứt, cậu dợm bước. Song, thiếu phụ
đã vỗi vội hất tay ra khỏi tấm ra nắm chặt tay Thần
Sầu nó : “Em vội lắm sao? Chị còn chưa biết em là
a mà!” Cậu không ngờ thiếu phụ nắm tay cậu mạnh
như vậy, có lẽ lòng nàng rất khẩn khoản. Trong khi
cậu còn do dự, thiếu phụ đã t ếp: “C ị nghe nói em
mướn chiế g e đó vượt ngày đ m về đây. C ắc chắn
em đang ó uyện khẩn cấp. Chị đã làm mất quá
nhiều thì giờ của em. Chị không giữ em lâu đâu. C ỉ
là, chị chưa có dịp biết em.” T ếu phụ ngập ngừng,
từ từ thả lỏng tay cậu. Trong khi Thần Sầu chưa biết
phả nó gì đã ng e nàng t ếp: “Đ m đó ị nằm
nghe những tiếng sóng kinh hồn như xé tét từng
mảnh ván của chiếc ghe, biết em đang tuyệt vọng
giữa phong ba, chị muốn liều chết mặc kệ em cho bõ
ghét. Nhưng nhớ lúc chiều giữa cơn gian nan em
vẫn còn rán bưng chén cháo đến cho chị, chị chợt
ng ĩ em òn t ơ trẻ, dại khờ, và chị quá nhỏ
n en...” T ếu phụ lại ngập ngừng. Cậu nói: “C ị
g ét em đã k ông ăn bát áo đó mà!” T ếu phụ
nhìn Thần Sầu đoạn thong thả nó : “Từ ngày chị lớn
khôn, chưa ai cầm muỗng đút o ị ăn. Em làm
272
chị mắc cỡ muốn chết!” Cậu chợt nhìn thiếu phụ,
thốt khẽ: “C ị...” T ếu phụ ngắm nghía mày mặt
Thần Sầu đoạn mỉm cười. Cậu như bị thôi miên, bất
ngờ nụ cười của nàng vừa hiền lại vừa đẹp. Thiếu
phụ thấy vậy bẽn lẽn xoay đ n ỏ nhẻ nó : “C ị xấu
lắm phả k ông?” —“C ị... tạ sao?” —“C ị là chằn
t n mà!” Cậu cười khẽ: “Haaa.. òn em là à bá
đây!” T ếu phụ xoay lại nhìn cậu và mỉm cườ đoạn
hỏ : “Tại sao em biết tên chị?” Cậu đáp: “Haaa... tại
sao chị biết tên em? Chị ũng quá tò mò rồ !” Nàng
lại mỉm cười. Nhìn nụ cười tươi tắn của thiếu phụ,
cậu cảm thấy rất an lòng vì biết nàng đang ồi phục
sức lực và đang vu sướng trong tâm hồn. Nàng hỏi:
“Tại sao em lại nhận em là họ C âu?” Cậu êm ái
đáp: “C ị à, chẳng phải chị đã nó mìn là ị em
ay sao?” Nàng lại mỉm cười. Dường như bất cứ lời
nào cậu thốt ũng làm nàng rất hân hoan. Nàng lại
hỏ : “Tại sao em biết tuổi chị?” Cậu đáp: “Ồ... lú đó
em thấy chị đang mệt, em nóng lòng chẳng muốn cù
cưa nên em nói đại với ngườ ta t ô mà!” T ếu phụ
ngập ngừng nó : “Ngay g ây p út đầu tiên chị đã b ết
em là đứa ẩu xị, nhưng chị thật không ngờ em càn
bừa đến ngoài sức tưởng tượng của chị!” —“C ị... vì
vậy chị đã g ét em p ả k ông?” T ếu phụ nhỏ nhẻ
đáp: “K ông n ững ghét mà còn thù. Là vì em làm
cho chị sẽ khổ vì nhớ thương em sau này khi mình
xa cách...” Giọng nàng hơi rung động lắng nhỏ dần.
Cậu thốt khẽ: “C ị Đan Hả ... em ũng vậy em ũng
sẽ nhớ chị!”
Thiếu phụ nhìn cậu, mỉm cười, vẫn nụ cười hiền từ,
dễ thương. Xong Thần Sầu hỏ : “À này ị ạ, tại sao
NH 273
chị biết rất nhiều việc trên biển cả vậy?” T ếu phụ
nhìn cậu giây lâu, rồi chậm rã đáp: “Ba má ị là
người thương hồ. Chị được sinh ra trên trùng dương
giữa cơn sóng gió. ‘Đan’ có nghĩa đơn chiế ‘Hải’ tức
là biển. ‘Người lẻ loi trên biển’ đó là á t n do ba
má chị đặt cho chị. Từ thơ ấu o đến khi chị lấy
chồng năm năm t áng t áng ngày ngày ròng rã chị
l n đ n xuô ngược trên khắp Nam Hải làm ghe
lưới và thương hồ. Chị đã t uộc lòng từng lượn sóng,
chỉ cần nghe nó vỗ bên mạn ghe chị biết mìn đang
đ ướng nào, ở đâu.” Cậu lại hỏ : “Tại sao em không
thể đến Hòn Nghệ đ m đó đượ ?” T ếu phụ thong
thả đáp: “Ngườ đời bận lo tìm hiểu nhân tình,
thường qu n t n n n đối vớ mìn ũng ó t ể là
thù hay bạn. Sông hồ ũng vậy, mình phải biết khi
nó muốn gì. Hòn Nghệ là một đảo lớn trên vùng biển
cạn, khi có phong ba, gió thổi qua nó sẽ rất mạnh và
sóng sẽ rất ao. G e k ông đủ sức chắc chắn sẽ
nguy hiểm k đến gần. Có thể em chưa biết nhiều
ghe thương hồ đã nằm dướ đáy b ển xung quanh
đó.” Cậu liền k en: “C ị ôi, chị là thiên tài hàng
hả !” —“Em... em quá k en ị!” —“G ờ thì em rất an
tâm.” Thiếu phụ hơi ngạ n n: “Em an tâm á gì?”
—“Lú nãy dù b ết chị đang bìn p ục, nhưng em
chỉ y n lòng út ít t ô . Em đ n ưng em còn lo trở
lại cho kịp để đem ị về Dương Đông. Giờ đây... t ì
ra trên biển cả em không biết gì hết, còn chị thì biết
phải làm gì. Chị... mỹ nhân ngư!” Không hiểu sao
Thần Sầu bất ngờ gọi thiếu phụ như thế, nhưng nghe
cái tên ngộ ng ĩn nàng đã ười khẽ một tiếng
trong trẻo, vui tươi. Lần đầu tiên cậu thấy àng răng
trắng sáng đều đặn của thiếu phụ. Nhưng vài giọt
nước mắt chợt rớt ra nơi má nàng. Cậu ngạc nhiên,
274
lo lắng hỏ : “Tại sao? Chị buồn hả?” Nàng lắ đầu,
nói khẽ: “K ông. C ị đột nhiên nhớ đứa con. Tội
nghiệp nó!” Cậu ũng động lòng trắc ẩn đưa tay nhè
nhẹ vuốt vài giọt nước mắt của nàng, an ủ : “Hoàn
cảnh bây giờ đáng lẽ chị vui hơn chớ. Mai mốt đây
mẹ và on đều mạnh khỏe đầm ấm và hạn p ú .”
Nàng khe khẽ gật đoạn nó : “Em k ông ần phải bận
tâm vì chị nữa. May mắn có Nhơn và Mi, chúng nó
rất mến chị, và chị sẽ có bạn tr n đường về.” Xong
nàng vói cánh tay lên, nhẹ nhàng cọ lưng bàn tay
trên gò má cậu, thong thả hỏi khẽ: “Tại sao em tốt
với chị?” Cậu liền đáp: “Một ô gá đã dạy em.” T ếu
phụ liền khựng bàn tay lại, nhìn vào ánh mắt cậu,
rồi từ từ buông tay trở xuống giường và nó : “Người
bạn trai vượt bão tố trên trùng dương quên cả sống
chết để về gặp mặt ô gá nào đó t ật vô cùng phúc
đứ !” —“C ị.. tại sao chị biết...?” T ếu phụ lại mỉm
cườ : “C ẳng phải em vừa nó đến một cô gái hay
sao?” Một lần nữa cậu thấy nụ cười của nàng rất hiền
từ và dễ thương! Xong nàng nói: “Nếu em hứa sau
này thỉnh thoảng qua Dương Đông ghé thăm gia
đình chị để chị em có dịp hàn huyên, chị mãn
nguyện rồ .” Cậu cảm động nó : “Em ứa, em hứa
mà!” T ếu phụ lại thong thả tiếp: “Ngoà ra em ãy
hứa với chị một đ ều nữa.” —“X n ị nó .” Vẫn giọng
chậm rãi, êm ái, nàng tiếp: “Sau này nếu gặp phong
ba, em hãy nhớ sóng biển như tường thành, cuồng
phong như vách sắt, dù em tài sứ đến đâu ũng
không thể nóng nảy mà làm àn được. Em phải biết
lựa hướng nương dè, lấy yếu chống mạn đô k
chịu lù để tiến đó là á bảo toàn sinh lộ. Em hứa
nhớ lời chị dạy k ông?” Một lần nữa cậu rất động
lòng vì tiếng ‘dạy’ ủa thiếu phụ vừa thốt, cảm xúc
NH 275
như gần gũ người chị ruột của chính mình. Cầm tay
thiếu phụ, cậu nó : “Em ứa suốt đời nhớ lời chị
dạy.” T ếu phụ liền bỏ khẽ: “Vậy thì chị rất yên lòng
để em đ .” T ần Sầu nấn ná, chưa chịu buông tay
thiếu phụ. Nàng nó : “Co kìa em dường như gấp
lắm mààà... Sao chưa chịu đ !” Cậu nó : “C ị Đan
Hải, mền gối của chị em đã mướn người giặt sạch sẽ
rồi. Biết chị nằm phòng này chắc chắn chiều nay họ
sẽ mang đến. Bện p í em ũng đã trả cả rồ đóng
tiền phòng một tháng cho chị. Nhưng chắc chị
không nằm ở đây lâu n ư vậy đâu. À qu n nữa...”
Cậu buông tay thiếu phụ, lấy trong túi quần sau xấp
tiền còn lạ trao o nàng đoạn tiếp: “C ị hãy giữ lấy
xài lặt vặt khi cần.” T ếu phụ đẩy tay cậu đang ầm
xấp tiền ra thốt khẽ: “Em... ị không thể lấy đâu.”
Một tay cậu cầm bàn tay thiếu phụ, tay kia cậu đặt
xấp tiền vào lòng bàn tay của nàng và nói: “C ị
ààà... em không thể an tâm nếu chị không lấy. Mình
là chị em mà!” T ếu phụ bỏ khẽ: “Cám ơn em, Thần
Sầu!” Cậu đưa tay vén mái tóc nơi trán thiếu phụ và
nó : “C ị Đan Hải, có lẽ anh Nhơn và cô Mi cũng sắp
trở lại. Xin bảo trọng em đ n a!”
Dần da chẳng nỡ dứt lòng chia tay vớ C âu Đan
Hải, khi Thần Sầu rời khỏi bệnh viện, trờ đã nửa
chiều. Ở hướng tây mặt trời bắt đầu le lói qua những
đám mây vẫn còn dầy đặc. Trong lúc kiên nhẫn ngồi
đợi chuyến đ Sa gon tại bến xe đò Rạch Giá, cậu
nhủ thầm: ‘g ờ này chắc chắn anh Nhơn và cô Mi đã
đem cơm chiều ùng đồ đạ đến cho chị Tư, biết đâu
họ đang ười giỡn vui vẻ’ và ậu cảm thấy yên lòng.
Cậu bắt đầu ng ĩ đến Ngọc Lan. Cậu lại lấy trong túi
276
quần ra tờ đ ện tín, ngắm nghía nó, mường tưởng
đang đối diện với cô gái thân yêu nhất của đời cậu,
hốt nhiên một cảm giác sung sướng ngây ngất, êm
dịu tuyệt vời làm cậu chấn động cả thần hồn. Cuối
cùng, cậu đã đặt chân xuống bến xe đò lục tỉnh ở
Chợ Lớn lúc nửa đ m. Ở cái xứ nhỏ xíu này chỉ có
vài ngọn núi, mấy con sông, nhưng bất cứ cuộc
hành trình dài ngắn ra sao ũng đầy bạt mạng và trễ
tràng như vậy. Dù nóng lòng gặp mặt Ngọ Lan đến
đâu T ần Sầu ũng k ông ó an đảm đến nhà Ông
Bà Hai vào giờ đó. Cậu ũng k ông ó đủ máu tim
để đối diện Ngọc Lan nếu cậu chưa chuẩn bị từ hình
thức, tư tưởng, ngôn từ o đến tâm hồn. Cậu đến
nhà một người bạn. Cậu lui cui giặt quần áo, vắt ráo,
g ũ ong tr n bếp trong đ m tối, hy vọng đến sáng
nó sẽ khô. Sáng hôm sau khi bạn cậu đã đ làm ậu
một mìn đốt bàn ủi, cẩn thận ủi quần áo. Cậu lục
lạo trong phòng của bạn cậu tìm bàn chải, giẻ, sáp,
cặm cụi, hì hụ đán bóng đô g ầy đã mốc meo vì
bùn và muối biển. Cậu đ tắm gội sạch sẽ. Có đời
thuở nào cậu tắm buổi sáng, ngoại trừ cậu bắt buộc
nhảy xuống hồ ao để bắt cá hoặc lặn xuống biển để
gỡ lưới. Cậu kiếm lược chải tóc. Thật hiếm có lúc cậu
chải tóc! Cậu đã mặc quần áo, mang giầy tề chỉnh.
Song cậu ũng ưa dám bước ra khỏi cửa. Gặp lại
cô gái bé nhỏ đó ỉ mới sau mấy t áng xa á đã
làm cậu trở n n n át gan đến thế sao? Thật mắc
cười cho ngườ đã từng thốt không sợ cóc cắn nào
dưới khắp gầm trời! Cậu đ tớ đ lu suy ng ĩ n ững
lời cậu phả nó để làm vừa lòng đẹp ý Ngọc Lan. Giải
thích sự chậm trễ mấy ngày là mối lo âu lớn của cậu.
Liệu Ngọc Lan sẽ bằng lòng hay không khi biết cậu
đã xía vào uyện của ngườ k á đã làm n ững
NH 277
việ đ n k ùng đã săn só lo âu một thiếu phụ mặc
ô đang ờ đợi. Dù sao, cậu nói thật hay nói dối, có
lẽ Ngọc Lan chẳng bao giờ quan tâm, cô chỉ hiểu cậu
qua sự suy tưởng riêng tư của cô mà thôi. Cậu âm
thầm thực tập trong tưởng tượng những cử chỉ của
cậu lát nữa đây k đối diện Ngọc Lan. Mỗi lần hình
dung thiếu nữ mi thanh mục tú nghiêm trang,
phong cách siêu phàm cậu như nhìn thấy một tòa
bảo ngọc của trời. Cậu lại nghe tim cậu đập đù đụi
trong lồng ngực, e ngại chùng lòng, lo sợ sự sơ sót
của cậu bất cứ phương diện nào trong đô mắt sáng
ngời êm ái của cô. Không biết ngày xưa khi một ông
quan lại trong làng bị đò l n d ện kiến oàng đế,
hắn có tâm trạng giống vậy hay không? Cậu chỉ biết
chắc một đ ều là trong suốt cuộ đời, cậu không bao
giờ quan tâm cuộc gặp gỡ với bất cứ ai trên thế giới,
song cô gái thơ trẻ đó vẫn làm cậu hồn xiêu phách
lạc!
Hôm đó k T ần Sầu bướ đến cổng nhà Ông Bà
Hai, vài chiếc ô-tô đang đỗ dọc theo hàng rào, bên
trong có ngườ đông đú . Lòng ậu hốt nhiên tan
nát, là vì cậu đoán được sự không may. Cậu bàng
hoàng bướ vào trung đường. Vừa nhìn thấy chiếc
quan tài có mặt ìn ngũ g á ậu ngất xỉu hôn mê
xuống thềm gạch. Ngườ ta đổ xô lại vực cậu tỉnh
dậy. Đô mắt cậu bất động, mặt trắng bệch, cậu cảm
thấy toàn thân lạnh buốt, cổ uất nghẹn, chỉ thốt khẽ
đươc hai tiếng: ‘tạ sao...!’ K ông a b ết cậu từ
phương trời nào tới, trừ cha mẹ và anh em cô. Cậu
cầm cành hoa vẩy nước thánh lên chiếc quan tài.
Em cô trao cho cậu một quyển sách kinh. Tay cậu
278
run lẩy bẩy lật trang nọ xọ trang kia, cậu nào ó đọc
được một chữ gì. Cậu nhìn thấy mấy cây bạch lạp
nhảy múa và mọi vật trước mắt cậu đều rung rinh
lòa nhòa một cách huyền ảo. Cậu rên rỉ thì thầm:
‘Ngọ Lan đừng bỏ an đừng bỏ anh một mìn !’
Chuyến g e định mện đó đã làm ậu hối hận suốt
đời. Xu Di lại lôi cậu vào phòng riêng của cô. Cậu cứ
bước chân này quàng chân nọ đầu óc rổng không,
người mất hết thần hồn.
Cô trao cho cậu một bức thư và một tập sách. Cậu
liếc trang bìa của quyển tập, chỉ vỏn vẹn hai chữ viết
tay của Ngọ Lan ‘Dư Hương’. Xu Di thong thả ngồi
xuống chiếc ghế nơi bàn học trong khi cậu đứng bên
cạnh giở thư ra xem, mơ hồ nghe tiếng của Ngọc Lan
thỏ thẻ êm ái bên tai:
“Anh Thần Sầu:
Tháng tư em có nhận được một bức thư của anh từ
Rạch Sỏi, vắn tắt hỏi han sức khỏe của em. Rồi tháng
sáu em nhận được một bức thư khá dài của anh viết
một nơi nào đó từ núi Đá Bia cho đến vịnh Thái Lan.
Em không biết anh nói đến Hòn Dựng trên biển Đông
Hải hay Hòn Dựng ở mé nam Phú Quốc? Tuy nhiên
em không mấy quan tâm, dù nơi nào đi n a, địa cầu
cũng không đủ rộng cho gót chân giang hồ. Trái lại,
điều em rất quan tâm, có lẽ đó là bức thư cuối cùng
mà em đã nhận được của anh, là vì có lẽ anh không
còn dịp nào n a để gửi thư cho em. Em đã đọc nh ng
NH 279
bức thư đó, đã đọc lại nhiều lần và em được an ủi
nhiều lắm. Dù nh ng lời chúc phúc của anh chưa chắc
làm thay đổi định mệnh đa đoan của một hàn n đã
trót mang dĩ nghiệp, nhưng dẫu sao cũng tạo được
trong phút giây niềm vui thanh cao nhất, êm ái nhất
do người bất cứ nơi nào ngoài góc biển chân mây vẫn
luôn luôn tưởng nhớ đến em. Còn em, sẽ chúc gì anh
đây, dù chỉ là một lần. Nh ng gì em muốn chúc anh,
chắc chắn anh đã đầy đủ cả rồi. Nếu có một điều gì
thầm kín nhất mà anh hằng ước mơ, mà em không thể
tặng cho anh, em tin rằng với trí thông minh, rồi anh
cũng đạt được. Em chỉ muốn nói: tận nơi sâu thẳm
trong linh hồn em với tất cả niềm ưu ái tha thiết nhất,
mong anh suốt đời mạnh khỏe, vui tươi và bình an.
Em hiểu bệnh tình hiện tại của em. Em đã xin Xu Di
gửi điện tín cho anh với địa chỉ không chắc chắn mấy.
Tuy em cũng hy vọng anh về kịp để em được nhìn mặt
anh lần cuối. Nhưng sự kiên nhẫn của em mòn mỏi,
yếu ớt quá. Một tiếng động, một cánh cửa phía trước
rít lên cũng khiến em hy vọng anh về đến. Nhưng...
chừng nào anh mới về, hả anh? Em muốn gặp anh lần
cuối cùng, để được thốt một lời mà em hằng ao ước chỉ
nói với anh. Nhưng có lẽ khi anh về đến thì... dưới
nấm đất cỏ đã mọc dầy, trong chiếc quan quách thô sơ
người ta đã đặt em, xa hẳn cuộc đời náo nhiệt, yên
nghỉ bên lối mòn vắng vẻ. Tay em đang cầm bút yếu
lắm. Em sắp trả thể xác cùng hơi thở lại cho quả địa
cầu để trở về với sự sống đời đời vẫn thật. Trên lối
mòn đó, anh sẽ đến viếng th m em. Anh ôi, anh sẽ
hiểu điều bí ẩn của đời em. Trời ôi, chắc anh sẽ khóc
biết dường nào, đổ biết bao nhiêu nước mắt oán hờn
định mệnh và chan chứa thương em. Xin anh đừng
khóc n a.
280
Em cũng chỉ là thiếu n yếu đuối, cũng biết sợ đau
thương. Chết sống nào có chừa ai. Tr m n m ai cũng
phải về nguồn cội. Em không thể viết nhiều n a. Linh
hồn em sắp ngã vào tình thương rộng lớn của Thượng
Đế và sự mến tiếc muôn thuở của anh. Còn đâu n a
cô gái thuở nào tung t ng ở các vùng núi cao biển
rộng và bên cạnh anh, có ch ng chỉ một hình bóng
còn lại trong tim anh... Anh... anh...”
Bức thư tuy vỏn vẹn có hơn hai trang, nhưng cậu
xem nó rất lâu la trong khi Xu Di kiên nhẫn ngồi
chờ. Xong cậu lại khẽ thốt: tại sao! Cậu nhìn thấy
gương mặt của người em hao hao giống người chị,
đô mắt rơm rớm lệ. Cô kể lạ : “Trong k l n mục
đang xức dầu thánh cho chị em, thì chị em viết thư
này cho anh. Thình lình tất cả vạn vật như biến mất
giữa hào quang chói lòa của vũ trụ, một tiếng sét nổ
trên thinh không cơ hồ trờ đất vỡ tan lúc trang giấy
trên tay của chị em rơi xuống. Em giật mình, xê vài
bước nhìn qua cửa sổ. Bên ngoài vầng trăng vẫn
y n tĩn sáng rọi trên vườn hoa. Khi em xoay lại
thấy chị Ngọc Lan nằm như ngủ, tay kia vẫn còn
cầm cây bút. Vị linh mụ đang quì gố . Ba em đứng
bất động nơi cửa phòng. Nhưng mẹ em đã nấc lên
một tiếng k ó .” Cậu có chiều ng ĩ ngợi, thắc mắc
hỏ : “T ếng sét đ m trăng sáng?” Xu D n ỏ nhẹ đáp:
“Dạ phả !” — “Đ m nào?” — “Đó là đ m rằm, cách
bốn đ m trướ .” Cậu tính thầm: đã bốn đ m từ cái
đ m ậu đến Rạ G á đ m trướ đó à... phải rồi,
là đ m ậu đang tr n b ển khơi, mưa mù, sóng cao,
NH 281
gió lớn. Rồi cậu thoáng hồi tưởng: đ m đó nếu
không nhờ một cơn sét chớp sáng rực cả bầu trời
cậu không biết đâu là p ương hướng. Cậu lại hỏi:
“Ngọc Lan muốn nói với anh một lời cuố ùng đó là
lời gì vậy Xu D ?” T ếu nữ nhỏ nhẻ đáp: “Có lẽ trăm
ngàn lời chị em muốn nói chớ nào chỉ có một,
nhưng em hoàn toàn không biết.”(1) Rồ ô đứng dậy,
dẫn thiếu niên ra khỏ p òng băng qua oa v n
đến viếng gian phòng của người chị.
_________________________________
(1) Ngọ Lan s n năm 1939 t áng 8 ngày 29 tức năm Kỷ Mẹo
tháng bảy ngày rằm tạ Đa Lạt, tử năm 1955 t áng 8 ngày
2, tứ năm Ất Mùi tháng sáu ngày rằm tạ G a Địn ra đời
ũng n ư mện ung đều vào lúc nửa đ m trăng sáng.
Những ngày cuối cùng khi bệnh của Ngọc Lan trở nặng Tu
Viện cho phép cô về nhà. Ngọc Lan có tính hay chòng ghẹo
hoặ đùa g ỡn bất cứ ai. Có hôm cô nói cha mẹ của cô rằng:
“Ba Má à trong ội Vu Lan sắp tới con phải có mặt ở Âm
Phủ, vạn loại vong hồn đang ờ con xá tộ !” Sau k Ngọc
Lan qua đời ngườ n à đều cho lời của ô là đ ềm càn gở.
282
Vừa bước qua cửa, tim cậu như vỡ đô . G an p òng
đầy kỷ niệm! Trên nệm vải trắng tinh vẫn in vóc dáng
người nằm đầu giường cạnh chiếc gối bông một
quyển sá k n òn để mở. Cậu ngửi thấy mùi
hương của tóc của da thịt người yêu còn sực nức
trong gian phòng giản dị đó. Xu D bướ đến mở
cánh cửa tủ ở góc phòng, cậu cầm vài chiếc áo của
Ngọ Lan để xem, chiếc áo hoa màu tím mà cô mặc
lúc hẹn ướ đầu tiên nay vẫn còn. Hương thơm và sự
mát mẻ của thân thể của cô còn giữ lại nguyên vẹn
trong mớ y phục truyền cảm qua xúc giác và khứu
giác cậu, khiến cậu có cảm tưởng như Ngọc Lan
đang đ xa ứ không thể ng ĩ rằng ô đã ết. Xu
D để đồ đạc của chị cô y như cũ, khép cửa tủ lại rồi
thỏ thẻ: “C ị em từ k đ tu đồ đạc quần áo chị em
vẫn không bỏ mất mát một món gì.” Cô để nhẹ ngón
tay lên tủ nói tiếp: “C ếc lược, cây son mà ngày
trước anh tặng chị em vẫn còn trong tủ này.” Cậu im
lặng nhìn ngắm những kỷ vật giây lâu, rồi vụt xoay
lại nhìn cô gái, hỏ : “Ngọc Lan biết trước tất cả
những việ đã xảy đến với cô ấy, em Xu Di, em phải
nói cho anh biết tạ sao?” T ếu nữ đáp: “C ị em
mang một chứng nan y.” Cậu lấy tay áo quẹt nơi
khóe mắt của cậu, vỗi vội hỏi tiếp: “Là ứng bệnh
gì?” Cô ú đầu ấp úng: “Em nó n ư thế đã n ều
lắm, anh Lão ạ x n an đừng ép buộc em làm trái ý
với chị Ngọ Lan.”
Thiếu niên nhấc chiếc ghế đặt bên cạn đầu giường
của Ngọc Lan, ngồi xuống đấy a tay để song song
l n đù mặt mày ủ dột. ‘N ân s n như hạt bụi giữa
cuồng p ong’ ậu chợt nhớ một lời Ngọ Lan đã
NH 283
thốt trong những ngày đầu mới quen. Thình lình cậu
gục xuống nệm nín lặng. Xu D đứng cạnh thiếu
niên, nhìn cậu giây lâu, lệ cô tuôn lã chã. Khi cùng
Xu Di bước ra khỏi phòng, thấy những chiếc ghế
mây ở giữa hoa viên, cậu hồi tưởng cuộc chuyện trò
lần cuối với Ngọc Lan dướ án trăng k uya. Căn
phòng ở bên kia hoa viên là nơi cậu nương náu một
thời gian, vẫn còn nguyên vẹn như thế từ ngày cậu
đ . Cậu nhìn quanh, mỗi khóm hoa, mỗi bụi cỏ đang
khoe sắc dưới nắng trưa, đều là một kỷ niệm, dù êm
đềm, nhưng rất xót xa! Cô cậu dừng lại dưới bóng
mát của giàn hoa phong lan. Xu Di thỏ thẻ kể lại:
“K bệnh của chị Ngọc Lan bắt đầu trở nặng, tu viện
cho phép ba má em rước chị về nhà. Trước ngày chị
Ngọc Lan mệnh chung, chị có rủ em đ t ăm mộ của
ông bà nội, ngoại, ở ng ĩa trang G a Địn . Lú đó
chị của em như ngườ đang k ỏe mạnh, vui tươi, nói
năng đùa giỡn. Chị lấy tay chỉ về một p ía ng ĩa
trang nó : ‘nếu chết, chị muốn an nghỉ ở đó nơi còn
chút đất trống dưới tàn cây rậm mát. Anh Lão
thường nói: nắng trưa ở Saigon thật dễ sợ. Chị sợ
nóng chịu không nổ !’ Có lẽ chị Ngọ Lan đã b ết,
nhưng em thật sự không thể nào biết đó là lần
chuyện trò gần gũ uối cùng của chị và em, nên em
ngây thơ nói: ‘chị ba đã ết, chị còn biết gì mà sợ
chớ!’ C ị của em cười một tiếng trong trẻo làm em
ngạc nhiên. Xong chị nó : ‘t ô đ t ô đ ị chỉ nói
đùa mà!’ Ngày ôm sau vào k oảng nửa buổi sáng,
ngườ ta mang đến nhà một thùng lớn. Khi tháo giấy
bọc ra, là chiếc quan tài. Chưa bao giờ em thấy ba
em giận dữ như hôm đó. Ông nói như thét: ‘tụi bây
là lũ d m vương quỉ sứ, con của tao chưa chết mà!’
Nhưng chị Ngọ Lan đã bước ra khách phòng, can
284
ba em. Chị nó : ‘Ba ín on đặt giá cho họ làm đã
lâu, hẹn ngày nay mang đến đây mà!’ Ba em xoay lại
nhìn chị Ngọc Lan. Ông chỉ thốt một tiếng: ‘ on...?’
Rồi ông buông mình xuống ghế, làm thinh. Mẹ em,
anh hai em hay tin chị Ngọ Lan đau n n đã x n
phép nghỉ họ và em lú đó đủ mặt. Mọi ngườ đều
dồn mắt về chị Ngọc Lan. Em rất lạ lùng và em tin
mọi ngườ ũng ảm ng ĩ n ư em. Chị Ngọ Lan đến
cạnh ba em, tuy bướ đ ó vẻ hơi yếu đuối, nhưng
tỉnh như không. Em thấy chị em khom xuống ịn mũ
chị lên trán ba em. Xong chị thong thả nó : ‘ba ạ,
nếu con sống thêm một trăm năm ay ết đ m
ôm nay ó k á gì đâu. Con ỉ hối tiếc một đ ều
là ba má đã g úp đỡ on ra đờ đã tạo phương tiện
cho con sinh hoạt lớn khôn, con chưa đền đáp trọn
vẹn. Giây phút nào con trở về sớm với Thượng Đế,
con không muốn làm ba má cực lòng hay lo âu một
lần nữa.’ C ị Ngọc Lan chỉ nói vắn tắt như vậy rồ đ
trở về p òng. Sau đó em ng e ba em nó với má em:
‘bà ó t ấy sức khỏe Lan Đại từ hôm ra khỏi bệnh
viện về đây đã k á n ều rồi phả k ông?’ Đến tối,
chị Ngọc Lan nhờ chú tư Bình mời vị linh mục ở nhà
thờ Gò Vấp đến. Thật em không ngờ...” Xu D vớ đô
mắt mơ màng nhìn xa, sắc diện đăm u t ấp
giọng bỏ lửng lời nói. Dường như cả hai cùng cảm
thấy sự im lặng là cách kết thúc thích hợp nhất của
câu chuyện. Giây lâu, Xu Di xoay lại nhìn Thần Sầu,
cô hơi rụt rè nhỏ nhẻ: “An Lão em ó một lời phải
nói với anh, nhưng em sợ anh buồn.” Cậu giục khẽ:
“B ết chẳng tốt hơn là không biết sao. Xin em cứ
nó .” —“C ị Ngọ Lan đã t ay đổi hẳn linh hồn em,
dần dà em cảm thấy gần gũ với Thượng Đế hơn bất
cứ ai ở trần gian. Anh hiểu k ông?” Cậu n ìn đô
NH 285
mắt thiếu nữ đối diện ng ĩ t ầm: từ dung mạo đến
cử chỉ, lời nói của cô em thật mường tượng người
chị. Ai mà hiểu cô muốn nói gì, nhưng cậu vẫn đáp
cho vừa lòng ô: “Ngoà Ngọc Lan ra, em Xu Di thân
mến, anh tin anh hiểu em hơn bất cứ a .” Cô k ẽ cúi
đầu, có vẻ hơi e thẹn, thỏ thẻ: “Vậy thì em cám ơn
anh!” Rồi cô ngước lên, nhìn vào mắt cậu, tiếp:
“T ô em k ông làm p ền anh nữa, xin anh tự
nhiên nha. Em phải lên nhà trước. Có lẽ ba má em
đang ần em.” T ần Sầu còn lại một mình, hồi tưởng
hình ảnh xinh tươi của một thiếu nữ thơ trẻ, chỉ mới
ngày nào đang t ong t ả bướ đ tr n on đường
giữa đồi thông. Cậu lại ngậm ngùi, hốt nhiên thì
thầm: ‘Ngọc Lan, dù anh không biết cậu là ai, nhưng
anh cũng đã linh cảm cậu không phải thuộc thế giới
phàm tục này. Nhưng tại sao mình gặp gỡ để chia
ly...?’ G ữa vườn hoa lá xanh tươi, chỉ trong lòng cậu
đầy bóng tối, muôn ngàn câu hỏi không một lời giải
đáp!
Đứng nhìn chiếc quan tài có mặt ìn ngũ g á bằng
gỗ màu vàng ối hạ xuống lòng đất, cậu đứt nát tim
gan, xót xa hối tiếc sao người ta lại nỡ chôn vùi uổng
phí giữa cát bụi một linh hồn thánh khiết, trí não
thông minh trong cơ thể vẫn hoàn toàn trinh trắng.
Cậu đặt một nhành hoa huệ lên mộ và ng ĩ t ầm
rằng: nơi đáy huyệt này đã ôn vù ùng lú một
lời nói chưa bao giờ được thốt!
Buổi tố ôm đó ngồ ăn uống vớ g a đìn Ông Bà
Hai, cậu đang nâng én ơm lên miệng, liếc thấy
286
chiếc ghế bên cạnh từ nay vĩn v ễn vắng người và
á én đô đũa vẫn để hờ trên bàn, thình lình cậu
gục xuống, bất tỉnh. Mồm cậu ướt đỏ như nhai trầu,
một dòng máu từ môi cậu rỉ xuống tấm k ăn oa
trắng. Ngọc Khuyết và Xu Di lật đật dìu cậu về
phòng. Người lối xóm hay hung tín tấp nập kéo sang,
kẻ hơ người bóp cho cậu. Thần Sầu nằm bất động
trên giường, trong bộ đồ tây mà cậu đã mặc từ trên
đường về, mình lạnh như tuyết, mềm như bún, mắt
nhắm nghiền. Rồ y sĩ được chú tư Bình mờ đến.
Sau khi bắt mạch cậu lâu la ông y sĩ lù ra g ữa
phòng, thở dài lắ đầu đoạn hỏ : “Cậu này có giận ai
hoặ ó đ ều gì buồn phiền k ông?” Xu D ngồi kề
mép giường bên Thần Sầu đang k om mìn ầm
k ăn ặm trên môi cậu, liền dừng tay lại ngước
n ìn ông y sĩ n ỏ nhẻ nó : “C ị tôi vừa mới qua
đờ ...” Cô buông lửng nửa chừng, giọng chìm lắng.
Ông y sĩ thong thả nó : “À vậy, cậu ấy vì quá buồn
n n ó máu.” Xu D làm t n đoạn khẽ ú đầu, thì
thầm: “T ật không ngờ... Thần Sầu yêu Ngọc Lan
kinh khủng như thế!” Trong k Bà Ha lo lắng nói:
“T ưa ông, xin hãy cứu nó, dù tôi phải bán hết nhà
cửa...” Ông y sĩ đã ngắt lờ : “Bổn phận của tôi
mààà... Nhưng mọi cơ quan trong thân thể cậu ấy
gần như ngừng hoạt động. Tôi chỉ có thể cho thuốc
cầm hơi, còn sống, chết, tùy ý chí của cậu ấy.” Đến
khuya chỉ còn lại Xu Di ngồi nơi ghế giữa phòng
trông chừng Thần Sầu. Tứ bề tĩn mịch, khi cô hơi
thiu thiu, gà mấy tiếng đã đ ểm đó đây trong t ôn
xóm. Thần Sầu vẫn nằm thoi thóp trên giường mấy
ngày đ m mặc người ta cạy miệng cậu đổ từng
muỗng thuốc. Ông Hai buồn bự nó : “C ắc phải xây
thêm cái mộ cho nó bên cạn Lan Đại.” Một đ m
NH 287
Ngọc Khuyết sửa soạn để về trường học. Ông Bà Hai,
hắn và Xu D đến t ăm T ần Sầu. Dướ án đèn ngủ
mờ tỏ từ trên tường, Thần Sầu khẽ cựa mình, thở
dài, rồi từ từ mở mắt. Mọi người mừng rỡ. Cậu mơ
hồ nhìn thấy thiếu nữ trong xiêm y bằng lụa trắng,
tóc xõa phủ va đang đứng cạnh giường, liền kêu:
‘Ngọ Lan!’ và vỗi vội nhoài dậy. Nhưng cậu đã ngã
đụi xuống sàn gạch trong khi Xu Di thốt khẽ:
“An ...!” Ngọc Khuyết đã k om xuống đỡ cậu lên.
Cậu định thần n ìn xung quan đoạn hỏ : “Tô
đang ở đâu đây?” Rồi cậu lê tấm thân bại xụi, mệt
nhọc buông mình xuống chiếc ghế nơi bàn học gần
đó vó tay lấy chiếc giầy. Bà Hai hỏ : “Con làm gì
vậy?” Cậu đáp: “Con đ t ăm Ngọ Lan.” Ngọc
Khuyết mặt đổi sắc giận, nhìn Thần Sầu, hơi lớn
giọng nó : “C ẳng lẽ nơi nhà này cậu chỉ biết có Ngọc
Lan thôi ư? Trong mấy ngày qua cậu nằm như chết,
Xu Di thuốc thang cho cậu sớm sớm chiều chiều.
Mỗi bữa đ ọc, trước khi bước ra ngoài cửa nó
không quên dặn dò mọi người về cậu. Từ trường về
mớ đặt ân vào n à nó đã ỏi t ăm ậu. Lúc nó
chuyện trò với ai, một tiếng ũng ‘an Lão’ a t ếng
ũng ‘an Lão’...” Xu D t ốt khẽ: “An a .. an ...”
Nhưng hắn dường như không nghe, giọng càng gay
gắt: “Còn ậu vừa tỉnh dậy t ì ‘Ngọc Lan, Ngọc
Lan’...” Rồi hắn xoay đ đổi giọng chậm rãi nhưng
nặng nề: “Ngườ ta ũng là người, tình cảm ũng đầy
tim, nhưng cậu chỉ biết người duy nhất của cậu, mặc
kệ ai khác! Tôi thật cảm thấy nhục nhã giùm cho
một thiếu n n được coi như trí thức mà lòng dạ đ ếc
mù!” T ần Sầu ụp mặt vào hai bàn tay. Xu Di nhỏ
nhẻ nó : “Tuy rằng anh Lão thương nhớ chị Ngọc
Lan, nhưng tr n đường về đây ản đã nén đau k ổ
288
trong lòng để lo lắng chu toàn một thiếu phụ lâm
cơn hoạn nạn. Không vì tình riêng mà quên việc
ng ĩa em ng ĩ độ lượng và hoài bão của anh Lão
thật quá lớn không dễ tìm thấy tr n đờ này.” Ngọc
Khuyết nạt nhẹ: “Em òn b n vực nó nữa hả!” —
“An a ... an ...” Xong ắn liếc Thần Sầu và lớn
giọng tiếp: “Hãy để nó đợ Lan Đại sống lại, nó không
cần a đâu!” Nó xong ắn đã k uất ngoài cửa. Ông
Bà Hai do dự rồ ũng đ ra. Xu D rón rén bướ đến,
hơi nghiêng mình đỡ cậu đứng lên, dìu cậu trở lại
giường. Cô cầm k ăn vừa chặm mồ hôi trên trán
cậu, vừa nhỏ nhẻ nó : “An a ủa em tính tình
nóng nảy x n an đừng quan tâm những lời ản đã
nó .” Bằng giọng yếu đuối cậu đáp k ông dám n ìn
thẳng vào mặt ô gá : “Xu D em b ết tấm lăng kín
ánh sáng chiếu qua nó sẽ phân tích thành nhiều
màu k á n au...” Xong Xu D đã dịu dàng ngắt lời
cậu: “An Lão ó lẽ anh còn quá yếu n n an đang
nói nhảm...” —“An không nói nhảm! Em Xu Di, em
là thiếu nữ đầu tiên của đời anh và duy nhất qua em
như tấm lăng kín p ân b ệt phải vớ trá để anh
nhìn thấy những lỗi lầm của chính anh. Xưa nay, kể
cả những lúc bất hòa với Ngọc Lan, anh chưa bao
giờ cảm thấy an làm đ ều gì sai. Nhưng mà, cứ mỗi
khi trước mặt em, anh nhận ra an làm đ ều gì ũng
k ông đúng.” Lời chưa dứt cậu đã ng e g ọng êm ái
như ru của ô gá : “Em đã nó mààà... an òn quá
yếu nên lại lảm nhảm nữa rồi! Anh chết sẽ thành
con ma nói nhiều! Xin anh hãy nằm nghỉ. Lát nữa
em sẽ đem áo vào o an n a.” Dĩ n n với
tâm thần hỗn mang như vậy, cậu làm sao biết cậu
đang nó gì!
NH 289
Một buổi chiều mệt mỏi, Thần Sầu ngồi dựa lưng vào
bệ xi-măng nơi cổng lăng L Văn Duyệt. Dưới ánh tà
dương, cậu bắt đầu giở tập ‘Dư Hương’ ra xem.
Quyển tập hơn chín trăm trang, dầy đặc những nét
bút thẳng ngay đều đặn, mảnh mai lẫn đậm đà tuy
dịu dàng nhưng sắc bén, phản ản đứ tín dũng
cảm phi phàm. Không thấy đề ngày tháng, xong xem
qua vài chuyện thường nhật vui buồn trong tu viện,
cậu ũng đoán được thời gian. Lời lẽ của cô rất giản
dị, nhiều chỗ dí dỏm, khôi hài. Như là, khi nhớ
người bạn ô đã mô tả diện mạo của ngườ đó ‘trán
rộng nhìn lên chỉ thấy trờ mũ gẫy như cái liềm hái
của thợ gặt lúa, cái miệng thì rộng như cái nia. A...
quên nói đến cặp mắt như hai lưỡi dao xếch, lấp ló
trong rừng tóc bờm sư tử!’ Có t ể nói rất nhiều đoạn
văn đã làm ậu phải bật cười, dù lúc tâm thần đau
đớn. Phả ăng đây là dụng ý của Ngọ Lan đã nằm
yên dưới mộ, vẫn còn muốn đùa g ỡn để người bạn
cô quên buồn! Giữa quyển tập có một bài thơ duy
nhất mang tựa Dư Hương. Một bài thơ định mệnh!
Cậu nhìn những ‘trá t m’ n o n ỏ bên cạnh mấy
câu thơ, hình dung bàn tay trắng mịn của Ngọc Lan
với ngòi bút mản ma đang vẽ nó, và cậu cố tìm
hiểu ý tưởng thầm kín của cô gái. Ai mà hiểu nổi cô
đã ng ĩ gì! Rồi cậu mơ ước thì thầm: ‘Ngọc Lan, Ngọc
Lan, cậu không thật sự chết đâu ậu chỉ gạt anh
thôi, chỉ đùa g ỡn với anh thôi. Cậu thường ay đùa
giỡn vớ an đó mà! An sẽ đợi cậu, nhất định sẽ đợi
cậu, dù một năm mườ năm ay suốt đời anh. Anh
290
biết cậu đã ồi sinh... Một ngày nào đó an sẽ nắm
tay cậu, dắt cậu trở lại những đoạn đường an đã
trả qua để cậu biết thêm những địa danh yêu dấu
của qu a đất tổ, ngửi hương thơm của muôn loài
hoa cỏ, nghe âm thanh tuyệt diệu của đàn g ó a
chim, ngắm màu sắc thơ mộng của rèm mây đèn
nguyệt, nhìn thấy cản bao la ùng vĩ ủa biển
rộng trờ dà ...’ N ững năm về trước, khi hay tin tổ
mẫu qua đời, Thần Sầu rất xót xa, nhưng rồi chỉ
trong vài ngày sự đau đớn ũng đã nguô ngoa .
Thật lạ lùng, Ngọc Lan không liên hệ huyết nhục gì
với cậu, nhưng so với biến cố lần trước, bây giờ cậu
mới cảm thấy thật sự thế nào là đứt ruột nát tim.
Những cảnh sinh ly tử biệt đóng tuồng trên sân
khấu ay trong văn ương tiểu thuyết do bút mực
vẽ vời, chỉ làm kẻ bàng quan giây phút chạnh lòng.
Nhưng thực tế, sự mệnh chung của Ngọc Lan là một
tai nạn quá sớm đã vĩn v ễn tàn phế linh hồn của
Thần Sầu. Không gì mạnh bằng sức mạnh của tình
y u nó ũng k ông bắt nguồn từ huyết nhục!(1)
Từ đó ậu thiếu niên lại trở về với cuộc sống ô độc,
con người dần dà như không còn cảm giác. Ngọc Lan
đã mang t eo với cô linh hồn và trí thông minh của
cậu. Tất cả đều tàn lụn như ngọn đèn ạn dầu. Rượu
nặng là phương tiện duy nhất an ủi cậu trong sự
lãng quên. Một đ m trong quán n ỏ, dướ án đèn
dầu leo lét, Thần Sầu đang ngồi với cốc rượu nơi
bàn. Một cô gái thơ trẻ, má phấn mốc trắng, môi lòe
________________________ (1) Những Giờ Đa Mất, Quyển 5: D H ơng, ba i thơ D H ơng
NH 291
loẹt son đang õng ẹo ngồi bên cạnh. Thần Sầu nâng
cốc rượu, nhìn quanh bàn ghế trống không. Một đứa
bé đang dọn dẹp ly tá đây đó. Cậu hỏ : “Tối nay
mọi ngườ đ đâu ết vậy?” — “Em k ông b ết. Mấy
đàn an b ến đâu mất hết từ hồi chiều. À này anh
Thần Sầu...” Cậu vừa kề cốc rượu đến môi chợt dừng
lạ : “Gì vậy?” —“Ng e nó an nổi tiếng làm thơ. Đâu
anh làm thử một bà đọ em ng e.” Cậu nó : “Đem
giấy bút lạ đây.” Cô gá xoay ướng về phía cậu bé:
“Buồm, giấy bút!” Bỗng nghe tiếng kim loại va chạm
nhau vang từ khắp nẻo trong thôn. Rồi tiếng la hét
rân lên, tiếng chân người rượt nhau gần xa, tiếng
chó sủa, tiếng cành cây gẫy đổ lẫn tiếng uất nghẹn
của vật nào đó đang ngã xuống. Thần Sầu nhắp
ngụm rượu tay trá đặt cốc xuống, tay mặt nhặt bút
lên. Chợt nghe đùng án ửa mở tung, một thanh
n n lao vào áo rá đẫm máu, nằm vắt ngang trên
bàn rên la trước mặt cậu. Cô gái hét một tiếng, chồm
qua run rẩy ôm cổ Thần Sầu. Cậu nó : “K oan đã
đợi anh làm xong bài thơ mớ đọ được cho em nghe
chớ, làm gì gấp vậy.” T ần Sầu vừa đặt bút xuống,
vài người tay dao tay mác tuôn vào trong quán xốc
gã t an n n tr n bàn kéo đ . Có lẽ họ cùng bọn
với nhau. Cậu nhìn theo họ, hỏ : “À này uyện gì
đã xảy ra?” Một người ngoái cổ lạ đáp: “Đám Cầu
Ông Lãnh kéo tới thanh toán bọn Tụ .” Rồi họ biến
mất bên ngoài. Cô gái hoàn hồn, lại õng ẹo. Thần
Sầu tay trái nâng cốc rượu, tay mặt cầm tờ giấy lên,
rồi cất giọng ngâm nga:
292
“Vui thú trần ai duy tửu sắc,
Hư danh làm chết ch phong lưu!
Ô hô tam thốn thiên ban dụng,
Nhất đán vô thường vạn sự hưu!”(1)
Cô gái nghe xong liền nũng nịu ẻo mình dựa lên
Thần Sầu và nó : “Tửu... chứ làm gì có sắc! Hứ! Quen
anh bấy lâu có thấy an làm gì em đâu!” Cậu vừa
nâng cốc rượu lên môi, chợt dừng lạ nó : “T ì an
đang ng ĩ á đó mà!” Cô gá lại ưỡn ẹo than nực,
cầm quạt phe phẩy. Đoạn cô cổ và nút áo để hé
khung ngự non nõn tr n đó ó sợi dây chuyền treo
lủng lẳng mô hình một chiếc thuyền buồm nho nhỏ
xinh xinh bằng vàng óng ánh. Cô vừa dùng hai ngón
tay hơi nâng dây chuyền lên vừa mỉm cười khe khẽ
hỏ : “An t í ếc thuyền này k ông?” Cậu đáp:
“K ông. N ưng anh thích non Bồng nước Nhược nơi
chiếc thuyền của em đang dương buồm đó...” —
“Hứ!” Cô gá t ú n ẹ khuỷu tay lên ngực Thần Sầu,
hơi cao giọng ngắt ngang. Cậu cườ to: “Ha a a
a!... T ô đượ để anh sửa bài thơ đó lạ ...” T ần
Sầu vừa nâng cốc rượu lên cao, vừa đọc lớn: “Vui thú
trần ai trong nạm rượu...” Trận chiến dao gậy quần
thảo giữa những bọn du đãng gần xa đã ấm
_________________________ (1) Những Giờ Đa Mất, Quyển 5: Dư Hương, bài thơ Hư Danh Thương thay, trời ban cho ba thướ đất để dùng (có
ng ĩa d ng đào uyệt để chôn), một ngày nào chuyện
không ngờ xảy ra tất cả mọi sự đều hết
NH 293
dứt từ lúc nào. Nhưng giữa t ôn xóm y n tĩn dưới
trời khuya vẫn còn vang lên giọng ngâm nga ai oán
của Thần Sầu.
Cậu bé án đời nào còn thiết gì nữa, hễ khi kiếm có
út đỉnh tiền t ì tung ra đã đằng thiên hạ nhậu
nhẹt be bét hết sạch. Rồi những ngày còn lạ đó
khát nằm thoi thóp nơi gầm cầu góc chợ cậu chịu
cắn răng ấp nhận, chẳng hề oán than số kiếp.
Mang lối sống quá đản, cậu lôi cuốn một số bạn bè,
rặt bọn thượng đẳng anh chị vùng này chúa trùm
xóm nọ. Dần dà những đầu sỏ rìu búa nhận thấy cậu
hễ tín t ì đúng ễ địn t ì được, ấp tích cơ mưu,
lại càng kính nể, gọi cậu là lão tổ. Ít nhất trong đám
cô hồn á đảng đó ậu là một bạch diện thư sinh
vớ p ong á k u đời ngạo thế khả kín đối với
họ. Cậu lợi dụng địa vị độc tôn trong giớ ôn đồ để
làm nghề sinh sống. Nếu á ma ô đó là n ững chủ
tiệm về đ m k ắp xứ đều biết danh cậu, cậu còn
ngại gì không gồm thâu hết lại thành hệ thống, làm
một kỹ nghệ. Rồ á đàn ị đàn an rìu búa đã
giúp cậu như thế nào trong công việ qu mô đó văn
từ mà Ngọ Lan đã k ổ tâm dạy dỗ cậu ũng k ông
đủ để tả hết chi tiết. Tài trí của cậu nếu có và những
nỗ lực mà cậu đã p ung p í trong bao n u t áng
ngày và những giờ đã mất nếu đã đem lại kết quả
vinh quang nào cho cậu, sự t àn ông đó đã t ật
sự sơn phết lên cuộc sống của cậu, vốn oang đàng
thêm tất cả màu mè của đủ thứ bùn nhơ!
294
Thượng Đế rất ghét những thứ thông minh trẻ tuổi.
Người mà Ngài thù nhất trên thế giới này chắc chắn
là Ngọc Lan. Nhưng cô nữ sinh hiền lành trong câu
chuyện sau đây ũng k ông ngoại lệ. Cô gái có nước
da trắng, dong dỏng cao, tóc mây mày liễu má đồng
tiền, duyên dáng, mang tiên Diêu Tiên, mồ côi cha,
mẹ là Muội Dung và người anh là Lương Quốc. Nhà
cô nghèo. Quốc làm chức việc ở Sở Trường Tiền,
lương vừa đủ chu cấp cho mẹ và nuô ô em đ ọc.
Trong thời gian học lớp tú tài, cô và Chí quen nhau.
Chí là con của g a đìn ự phú. Nhưng cho đến bấy
giờ sự chênh lệch về giàu nghèo không ảnh hưởng gì
tìn đang ớm nở của cô cậu. Thỉnh thoảng cô vẫn
tới nhà cha mẹ Chí. Thông minh, ngoan ngoãn cô
gây cảm tình hết thảy mọi người trong g a đìn ọ
Trần. Ông bà Trần Ích, phụ mẫu của Chí, quí mến cô
lắm. Chỉ có Quốc hơi dè dặt, thường khuyên Tiên:
“Em p ải tự trọng. Cuộ đời khi gẫy đổ thì làm lại
ũng bằng thừa. Anh mừng thấy em học thông
minh, nhưng kinh nghiệm của em còn kém nên anh
chưa hết lo.” T n bào ữa: “G a đìn ọ Trần
k ông đến nỗi tệ.” Quố nó : “N ưng thằng Chí thì
k ông được. Cử chỉ khúm núm, cặp mắt đong đưa,
điếm đàng xảo trá nó là đứa phá gia chi tử.” Trong
kỳ t năm đó T n đỗ cao. Còn Chí hỏng cuộc.
Nhân dịp Giáng S n g a đìn ọ Trần đ ơi Đa
Lạt. Tiên xin mẹ o được phép tháp tùng với họ. Mẹ
cô cưng con nên ưng thuận và chỉ dặn dò qua loa.
Nhưng anh cô nghiêm khắc hơn. Song có lẽ tiếng nói
của tim cô mới là trên hết. Đa Lạt là nơi có nhiều
thác và suối tạo nên phong cảnh vừa hữu tình thơ
NH 295
mộng, vừa ngoạn mụ và ùng vĩ. Một hôm Tiên và
Chí cùng ngao du vào sâu trong rừng núi hoang dại,
ngắm cảnh thiên nhiên của sông hồ. Thỉnh thoảng
họ ũng gặp du k á đô ba người, hoặc lẻ loi trên
triền đá eo leo ay qua những nẻo cây lá um tùm.
Mả m đến chiều, khí âm u rét mướt dâng lên, họ
leo qua những tảng đá en trong ây rậm gai gốc
tìm lối ra về, bỏ lạ p ía sau t ung lũng sâu t ẳm,
sương mờ khói nướ . Đến lối mòn dẫn ra đường lớn,
tình cờ họ thấy một thiếu nữ phía trước họ, mặc y
phục trắng trên khoác áo chống lạn màu lam đang
bước khoan thai, cốt cách sang quí. Hình như thiếu
nữ biết phía sau mình có người nên cô quay nhìn lại
rồi có ý chờ đợi bạn đồng hành. Khi họ còn cách sau
mươi bước, thiếu nữ mừng rỡ reo l n: “C ị Tiên! Chị
đ xem t á nước hả?” D u T n vu mừng: “Bí
Thu! Không ngờ lại gặp nhau ở đây!” T u tươi cười:
“Lâu lắm mới tái ngộ!” —“Bồ đ đâu lang t ang một
mình chỗ hoang vắng vậy?” Đó là một thiếu nữ có
nhan sắc quyến rũ da trắng môi hồng, mắt sáng
lung linh cặp mày lá liễu, con cái của g a đìn g àu
có, sống trên vàng lụa chẳng biết lo ng ĩ vì vậy cô
không có chí học hành, trước là bạn cùng lớp với
Diêu Tiên, sau cứ lẹt đẹt mãi ở trung họ mà ũng
chẳng lấy làm buồn. Thiếu nữ liếc nhanh đoạn
đáp: “Em l n Đa Lạt rước mẹ em. Một buổi chiều đẹp
như vầy em định dừng lại một lát. Nhưng vào đến
đây t ấy trờ đã tối. Anh chị về Đa Lạt hả?” T n gật
đầu đoạn nó : “A... x n g ới thiệu T u đây là Chí, bạn
học vớ em.” Họ ùng ng ng đầu chào nhau bằng
ánh mắt. Rồi Tiên quay sang Chí, tiếp: “C ị Thu mà
thỉnh thoảng em nhắ đến qua những câu chuyện
họ đường vớ an đó.” Hắn xao xuyến trước vẻ đẹp
296
của thiếu nữ mới quen, từ nét thu ba gợn sóng trong
khóe mắt mơ màng cho đến nụ cười như đóa hoa
hàm tiếu lú nào ũng g ữ mãi trên cặp mô đỏ chót.
Xong T n nó : “Vậy mìn ùng ra đường á đón
xe.” T u vu vẻ một cách tự n n nó : “Em ó xe
riêng. Em cho anh Chí chị T n quá g ang.”
Ở Đa Lạt được vài ngày, Tiên sợ mẹ và an trông đợi
nên từ g ã g a đìn ông bà Trần Ích trở lại Saigon.
Quốc vứt sách xuống giường, ngồi rột dậy đán
d m đốt thuốc lá. Từ a án mũ to gù ắn thở ra
hai tia khói dài trông vẻ thư thái, nhưng sự thật hắn
đã ố dằn lòng bực tức, trút bớt giận buồn đoạn
nhìn cô em từ đầu đến chân, lạn lùng nó : “Dù suốt
ngày bận việc ở sở anh ít có dịp trò chuyện với em,
anh lại còn nghiêm khắc với em nữa, nhưng đôi lúc
anh cần em g úp đỡ để anh làm tròn bổn phận đối
vớ em.” Cô tá mặt, run rẩy đáp: “Em ểu. Em biết
an đang giận em.” Hắn ngắt lờ : “An k ông g ận
em. Anh chỉ lo o em t ô . An ũng k ông muốn
thấy em sợ sệt anh, là vì em là em gái của anh. Anh
chỉ có mỗ em là đứa em duy nhất. Từ ngày cha mất
em còn nhỏ, hai chị của em mệnh yểu, tình thương
gia đình qui tựu lại ở em. Đến tuổi này anh vẫn
không lập g a đìn ũng bởi chưa có mối liên hệ nào
bên ngoài lấn át được tình thương của an đối với
em.” Hắn ngừng, như để suy ng ĩ t m ín ắn.
“Tìn y u... ó t ể nói anh hiểu nó ít nhiều. Nó có
sức mạnh ngự trị tất cả linh hồn và nguồn gốc của
nhiều tội lỗ . Em đang ở vào cái tuổ đ n uồng
nhất. Chính là tuổi tình yêu. Nhưng nó không phải
xấu. Anh không bao giờ có tư tưởng cấm cản em yêu
NH 297
người nào, là vì nếu em hạn p ú đó ín là
niềm sung sướng của anh. Anh chỉ muốn em tin cậy
anh. Ít nhất an ũng ó t ể g úp đỡ em tránh bớt
lầm đường lạc lố . Em đ ơi như vậy thì còn thể
thống gì.” Cô ống chữa: “Em đã ó sao mà an lo
chớ. Em đã lớn rồ .” —“Tuổi tác không chứng tỏ
đượ k ôn ngoan t ông m n k ông ó ng ĩa là
bĩn lược, tháo vát không bảo đảm trán được thiếu
sót, sáng suốt trọn đời nhưng có thể ngu muội trong
phút giây, tự cho già giặn đô lú mìn vẫn ngây
thơ... Anh sửa soạn đ Đa Lạt ngày ma ũng may
em đã về. Em ng ĩ sao về sự khổ tâm của người anh
có cô em gái hư hỏng?” Cô ạ thấp đô m làm t n .
Hắn tiếp: “An t a o em lần đầu đã ã lời anh.
Hãy đ tắm rửa t ay đồ rồ ăn ơm.” Cô vừa bướ đ
Quốc ném tàn thuốc lá ra phía ngoài cửa sổ, lại nói:
“An đa co tro chuyê n Tr n ch mô t l n nơi kha ch
sạn cu a ông.” Lờ đột ngột ấy khiến cô chợt hoang
mang. Cô thầm ng ĩ: no i chuyê n g chớ? cớ sao
Quốc lại thích chọc vào viê c riêng tư của cô làm gì,
nếu không thể nói rằng Quốc giúp cô tiến đến hôn
nhân. Cô lo lắng cho mố tìn đang tươi sáng yên
tĩnh của ô và đột nhiên sinh niềm ghen tứ đối với
người anh.
Diêu Tiên có thể là sinh viên trẻ tuồi nhất khi cô
bước chân vào trường đại học. Từ dạo đó ô và Chí
ít dịp gặp nhau dưới mái hiên họ đường. Cả những
lú ô đến nhà ông bà Trần Ích ũng ít gặp hắn.
Dường như hắn bận đ ơi hơn đi học. Một hôm
nàng đến, ông bà Trần Í đã đ xem át á ị em
gái ham bát phố, còn Chí thì vẫn vắng nhà. Những
298
tôi tớ đã rất quen thuộ đối vớ ô và ô ũng k ông
khách sáo. Cô thư thả ngồi chơi nơi phòng khách,
xem vớ vẩn mấy tờ tạp chí, chủ ý đợi người yêu.
Những tiếng đồng hồ rời rạc mòn mỏ k ông đủ thu
ngắn khoảng thời gian dài dặc mà hình dạng hắn
ũng ưa thấy hiện về. Con Vện to lớn, lông vàng
óng đang nằm cạnh chân bàn gỗ l m. Nó đã ay ô
bước vào từ khi cánh cổng nặng nề rít lên rồi tiếp
theo tiếng giầy khô khan của cô trên lố đ lát gạch.
Nhưng nó vẫn nằm đấy nhìn trộm cô. Thỉnh thoảng
nó vẫy đuô tỏ niềm vui mừng sự hiện diện của cô,
tuy nó chưa thân với cô lắm. Cô đang bận ng ĩ
những chuyện đâu đâu n n k ông để ý đến cặp mắt
nó đang ền từ n ìn ô dù đó là ặp mắt của loài
thú vật nhưng chứa chan tình cảm. Những trang
sách báo nhạt nhẽo làm ô đâm án. Vứt tạp chí,
lòng đang bực bội vì sự thường xuyên vắng mặt của
người yêu vào dạo gần đây ô ợt tìm được niềm
an ủi trong ánh mắt ưu ái và cái ngoắt đuô ầu thân
của con chó. Cô ngoắt nó bằng một ngón tay. Nó liền
đứng dậy, dịu dàng duỗi hai chân trước ra, vươn
mình uốn lưng, há tét mõm ngáp một cái thật dài, y
như người ta thường là mấy miếng thể thao lười sau
một giấc ngủ ngon. Rồi nó từ từ bướ đến gần cô, hai
ta úp ra p ía sau đuô vẫy mạnh, cặp mắt màu
cẩm thạch sáng ngời. Cô ôm con chó vuốt ve. Tuy
k ông trao đổ được bằng lời nhưng nó có vẻ biết ơn
lắm. Với nó cô bắt đầu nhớ những lúc cô từ nhà này
ra về, sau khi hai cánh cổng khép lại, Chí đã quay
vào, chỉ trừ nó bao giờ ũng ồm hai chân trước
lên song cây nhìn theo cô. Dường như nó tiễn đưa
cô không sót một bận nào kể từ cô quen biết với gia
đìn này. Bữa đó ô đơn độc ra về, nó lủi thủi theo
NH 299
sau, dừng lại nơi cổng, tiễn đưa cô bằng ánh mắt
màu cẩm thạch. Cô cảm thấy trong cử chỉ loài vật
khôn ngoan một ý ng ĩa quí óa. Sự ít gặp nhau với
Chí từ lú on đường học vấn của họ chia rẽ tìn đối
đã ủa hắn dàn o ô ũng bớt đi so với buổi ban
đầu. Từ đó n ững k ô đến Chí thường vắng nhà,
con Vện lại càng thân thiện ô lú nào ũng quấn
quít bên cạn . Cũng ó k ô ậu gặp nhau, nhưng
chỉ trao đổi vài câu chuyện nhạt nhẽo. Rồi cô lủi thủi
ra về, con Vện lại chịu khó tiễn biệt ô đến cổng. Có
hôm cô vừa đến, Chí đang sửa soạn đ . Cô ỏ đ đâu
hắn đáp nửa đùa nửa thật: “Hẹn đào.” Lời tuy ngắn,
đô k ỉ để giỡn cợt, nhưng ai biết đâu ỉ bấy
n u đủ làm tim cô rạn nứt. Con Vện từ nhà sau
vừa ng e tăm ơi cô đã vẫy đuô mừng, chạy bổ đến.
Nhưng con chó vô phúc liền bị cậu chủ đá một cái
vong mạng. Nó kêu oẳng một tiếng ríu rít lù đ . Cô
không còn chịu đựng nổi cử chỉ của hắn, nhưng chỉ
cau mày nhỏ nhẻ nó : “Em n ận thấy dạo này anh
đã đổ tín !” Rồi một hôm khác, cô vừa bước vào
nhà Chí, con Vện đã t eo sau. Hắn vui vẻ ào đón
cô, xong chợt nó : “Đuổ on ó ra đ em.” Cô quay
lại thấy con Vện đang vẫy đuô n ìn ô l ền vuốt ve
nó và binh vự : “Ấy kệ, cho nó vào chơi.” Hắn vụt
xông tới, chân hắn tống con Vện một cú sút vào cằm
nó làm nó dội ra ngoài cánh cửa, rên rỉ đau đớn,
ngoái cổ lại nhìn cô như cầu khẩn sự can thiệp. Cô
không cầm được thương xót, lòng khó chịu tư cách
vũ phu của hắn. Hôm đó k ắn tiễn ân ô ra đến
cổng, cô quay lại từ giã hắn, liếc trông phía mấy cây
kiểng lá lục lốm đốm oa màu đỏ, nơi đấy con Vện
đang đứng nhìn theo cô, vẫy đuô g ậm cẳng như
muốn lấy đà để chạy tới, song vì sợ sệt cậu chủ của
300
nó. Trong khoảng thờ g an này ô ay t n an ô đã
vài lần tớ t ăm ông bà Trần Ích. Không thể tin rằng
Quốc có dư thì giờ để làm những việc lễ ng ĩa xã
giao, nên cô chắc chắn Quố đã đề cập với họ vấn đề
cô và Chí. Có thể nói cô chắc chắn rằng Quố đã
chẳng ưa Chí. Vì vậy mỗi khi có sự k ông m đẹp
giận dỗi gây gổ âm thầm hoặc bộc phát giữa cô và
Chí ô đều ngấm ngầm đổ lỗi cho Quốc. Người anh
vô tình tạo trong lòng cô em gái ngây thơ lắm sự thù
hằn ngày t m sâu đậm. Cô nhận thấy anh cô
những vẻ bí mật mà cô cứ đ n n n ó l n quan
đến nguyên cớ làm cô gặp nhiều gay go của tình
yêu. Khi cô bỏ một kỳ thi, Quốc tuy buồn nhưng
không lộ ra ngoài mặt, bảo cô em rằng: “An k ông
khuyên em cố gắng là vì anh hiểu trí não em dư
thừa. Chỉ tạ em kém ăm t ô . Cá nguy n ớ tự
em hiểu. Em ũng k ổ tâm, anh không muốn làm
cho em buồn thêm, chỉ khuyên em hãy bỏ những gì
mà bấy lâu em đã mất nhiều thì giờ.” Lắm đ m ô
thao thứ trăm mối buồn nặng trĩu b n lòng. Cô
suy gẫm quả quyết thầm rằng: “Có lẽ anh mình
không muốn cho mình kết hôn với Chí.” Rồi nước
mắt tuôn rơi ướt gối. Những lời họ thề hứa nhau
ngày nào bên bờ suối Liên Khương ở Đa Lạt giờ đây
cơ hồ muốn tàn phai.
Nếu mấy trang giấy của nữ sinh không thật sự thơ
mộng như người ta thường lầm tưởng, thì chuyện
của những người nghệ sĩ lãng mạn lại càng xót xa.
Trong các bạn ai ở tr n đường Hàng Bàng vùng Gia
Định chắc chắn không lạ gì ngô đìn P ù Đổng,
màu gạ ngó ũ kỹ, tường vá đổ xiêu. Chung
NH 301
quanh toàn nhà lá lụp sụp. Phía trướ đìn dọc theo
bờ lộ là cống rãnh sâu hóm, nướ đổ đen ngòm
muỗi mòng bất kể. Ngày thường cản ngô đìn âm
u buồn não, nhất là mấy bữa trời mưa, trong sân
ngoài cổng bùn chảy thành hàng ướt át dơ bẩn trông
rất ngứa mắt, chẳng a ó an đảm dẫm chân. Song
thỉnh thoảng ó đoàn át dọn về, mướn đìn làm
sân khấu. Những hôm ấy trong đìn ngoà ngõ ật
ních những ngườ đèn đ ện sáng choang, tranh ảnh
màu mè treo la liệt quanh tường trên cổng và ở các
thân cổ thụ bên lề đường. Lối cửa đ vào người ta
bày biện buôn bán tấp nập. Tiếng người huyên náo
lẫn âm thanh máy hát vang lên om xòm hỗn độn.
Hôm ấy có gánh Nhụy Hương dọn đến. Lúc bấy giờ
thanh niên tên Tân tình cờ ghé chơi. Hắn bị thôi
miên bởi bức chân dung của ô đào mang dan ệu
‘T ủy Lan’ ó án mắt u buồn dưới rèm mi xanh
rậm, xen giữa những hình quảng áo đào kép treo
dọc theo vách tường phía ngoài của ngô đìn . Rồi
chiều nào hắn ũng đến tò mò n ìn vào trong đìn
tìm người bằng xương thịt của bức chân dung. Thiếu
nữ thường ngồi cạnh cửa sổ, vẻ mặt ngây thơ hơi
nhuộm màu ủ dột. Có k nàng vô tìn đưa mắt long
lanh nhìn Tân, rồi ngượng ngùng quay lại soi gương,
thoa phấn, chu n bi gi tr nh di n. Nhưng cũng chỉ
được vài hôm thì gánh hát dọn đ . Cản ngô đìn
lại vắng vẻ buồn thiu. Thiếu nữ ũng bặt tăm.
Những ngày tiếp theo Tân khi học, lúc ở nhà, bất cứ
nơi đâu phút nào cũng không quên được hình bóng
ô đào d ễm lệ. Mang tâm trạng tương tư, một chiều
hôm hắn lang thang buồn dạo theo lối mòn trong
302
xóm Thơm. Bỗng mây kéo mù mịt, phút chốc trời
tối sầm lại như mực, gió lạnh nổi lên, rồi mưa trút
xuống như cầm tĩn đổ nươ l n đ u. Nước chảy dọc
theo lố đ n ư suối. Hàng tre oằn oại. Mùa mưa ở
miền nam là như vậy đó! Tân nép dưới hiên ngôi
nhà lá lụp sụp để đụt mưa. Bỗng cánh cửa hé mở.
Một thiếu nữ hiện ra mặc chiếc áo vả màu oa à đã
ũ gương mặt tuy hơn gầy nhưng khả ái. Cô nói:
“Trời ô sao đến nỗi này! Mưa gió, xin vào trong cho
đỡ ướt.” Tân bước vào, mắc áo tơi lên giá trên cột,
rồi ngồi xuống ghế trước bàn, trên có khay trà. Nhà
chỉ có một gian, phía sau là bếp. Thiếu nữ rót trà
mời Tân, rồi xê lại ngồi trên giường ở sát vách. Tân
liếc nhìn thiếu nữ thấy dung nhan mường tượng
người mà bấy lâu hắn vẫn mong đợi, tuy ngỡ ngàng
chưa dám hỏ t ì ô đã ất giọng trong trẻo: “Nếu tôi
không lầm, ông ở lối gần đìn P ù Đổng thì phả ?”
Tân ng ĩ ắc trong bụng chính nàng là thiếu nữ ấy,
nên hắn ăng á đáp: “K ông ẳn vậy, nhưng tôi
thường ay đến đấy chơi. Tôi hy vọng ô là...” T ếu
nữ ngắt lờ : “K ông. Tô k ông p ải là người ở đó.”
—“Tô ũng ng ĩ t ế. Nhưng tôi thấy cô giông giống
một ngườ .” Rồi hắn ngập ngừng: “Cô đào... T ủy...
Lan.” Thiếu nữ reo lên khe khẽ: “Cô T ủy Lan!”
Nàng cắn môi giây lâu tiếp: “Có p ả là ô đào ủa
gánh hát tuần lễ trước vừa mới dọn đ ?” Tân mừng
lắm nó : “Đúng t ế.” T ếu nữ nó : “Cô ấy là bạn tôi.
Nếu ông muốn ngày ma x n đến đây sẽ gặp.” Tân
cám ơn, nhân trời bớt mưa bèn từ giã ra về. Chiều
ôm sau Tân đến. Thiếu nữ ân cần tiếp đã lại nói:
“Rất tiếc cô ấy mắc bận, vậy nên hẹn ông chiều ma .”
Tân chỉ nó : “Tô ểu. Người như cô ấy chắc chắn
không rảnh rang nhiều.” Lần lữa Tân cứ đến rồi về,
NH 303
mong người bạn gái ấy mà không làm sao gặp được.
Một hôm Tân lạ ũng đến. Thiếu nữ nó : “Bạn tôi
nhắn hẹn ông bên hồ sen nơi Thảo Cầm V n.” Tân
lắ đầu. Thiếu nữ ngạc nhiên hỏ : “Sao t ế?” Tân
đáp: “T ế t ay tô đã y u lầm một người mà người
ấy k ông ng ĩ đến tôi mấy tí. Yêu nào phải là xin
xỏ.” Tân sửa soạn từ giã thiếu nữ. Song hắn vừa dợm
bước, thiếu nữ vỗi vội chặn ngang, tay nắm vạt áo
trước ngực hắn, tay kia cô chỉ vào ngực cô mà thỏ
thẻ rằng: “T ủy Lan là tô !” Rồi cô úp mặt vào ngực
Tân. Hắn nâng cằm cô lên. Thiếu nữ mỉm cười e
thẹn đô mắt long lan đọng vài ngấn lệ có lẽ vì cảm
động. Tân hỏ : “T ủy Lan sao lại mãi dối với tôi làm
?” Cô n ỏ nhẻ đáp: “B ết anh yêu tôi, nhưng tôi
thử xem tình ấy đến mự độ nào.” Rồi họ ngồi cạnh
nhau trò chuyện hàn huyên. Cô kể: “Tô mồ côi mẹ
từ thuở nhỏ. Cha tôi vì quá thương nhớ mẹ tôi nên
buồn chán, phó mặc con cái. Tôi theo nghề cải lương
từ năm mười sáu tuổ . Đã ó ồng. Chồng tôi tử
nạn ô-tô á đây sáu t áng. Vừa rồ đoàn át
chuyển đ tô vì đau ốm phải mướn tạm nhà này ở
lại di dưỡng rồi sẽ đ sau.” Hắn hỏ : “Cô k ông ó bà
con gì hết sao?” — “Cũng ó ọ hàng nhưng không
thân lắm. Bên chồng thì ở xa. Ngoại trừ một đứa em
gái ruột duy nhất ở đường Nguyễn Hoàng.” — “Vậy
sao ô k ông đến ở chung vớ đứa em?” T ếu nữ
khẽ thở dà g ây lâu đáp: “Tô b ết nó rất thương tôi.
Nếu nó biết tôi ốm đau t ì nó sẽ mất ăn mất ngủ.
Nhưng mà, cuộ đời của nó đã quá n ều bất hạnh,
tôi làm chị k ông g úp đỡ được nó mảy may, sao lại
tạo thêm lo âu cho nó chứ! Vả lại sức khỏe thường
yếu kém tô ũng đã quen.” Hắn ũng t ở dài, nói:
“T ì ra ô ũng rất thương em cô.” Xong hắn suy
304
ng ĩ t ếp: “À n ư vầy, sẵn tô ũng ở gần, hằng
ngày tôi sẽ đến t ăm ô săn só ô.” N ưng thiếu
nữ đã ngắt lờ : “K ông ần đâu. N ưng tôi cũng sắp
đ .” Tân van nà : “Cô đừng đ nữa, ở lại tôi sẽ lo cho
ô.” T ếu nữ nó : “An t ật khờ! K ông đ lấy gì mà
sống?” Tân lạ nó : “À ay là tô đ vớ ô.” T ếu nữ
hỏ : “An bỏ họ à?” Hắn lưỡng lự nó : “C a tô
muốn tô l n Sa gon để đ ọc, tôi làm theo ý ông.
Nhưng thật sự tôi không hứng thú sách vở. Tôi thích
học một nghề uy n môn gì đó để đ làm.” Cô ôm
hắn, úp mặt vào ngực hắn, làm thinh. Hắn nói:
“N á!” Cô đáp k ẽ: “K ông đượ đâu an ạ.” Hắn
hỏi thêm vài câu không nghe cô trả lời, nâng mặt cô
lên nhìn thấy hai hàng nước mắt. Chiều hôm sau
hắn đến, cửa then cài xệch xạ đẩy cửa bước vào
gian nhà vắng vẻ không thấy ô đâu. Để ý có mảnh
giấy dằn dưới lư đèn, hắn nhặt lên xem những nét
chữ yếu đuối của người con gái, hàm súc tính nết
chân thật và tình cảm nồng nàn.
“Tân yêu quí:
Đời hèn hạ của Lan không xứng đáng với người quân
tử. Thà rằng để cho Lan tiếp tục cuộc đời dở lỡ, một là
Lan không phụ bạc Tân, hai là Lan gi lòng chung
thủy với người chồng quá cố. Tình yêu cao quí của
Tân, Lan nguyện kiếp lai sinh làm thân trâu ngựa để
đền bồi. Vĩnh biệt.”(1)
____________________________
(1) Bức thư này được viết lại theo sự hồi tưởng và trí tưởng
tượng của người chép truyện, không chính xác nguyên
văn ủa Thủy Lan. Chú ý là Thủy Lan có lời văn t eo âm
đ ệu nghệ sĩ.
NH 305
Thế rồi kiếp phong sương của đời nghệ sĩ rày đây
ma đó n ư cánh chim bạt ngàn nào ai biết được
đâu. Còn an ọ s n đa tìn ấy bắt đầu được Thần
Sầu tập dạy tìm sự lãng quên trong cốc rượu vũ
trường, mặ dù trong đám bạn trai gái giang hồ
Thần Sầu vẫn là đứa trẻ tuổi hơn tất cả. Dù sao Tân
ũng là on á ủa g a đìn t ương nghiệp dư dả,
tửu đ ếm trà lầu lại bận rộn thêm một thanh niên
hào hoa.
Chuyện đời dù biến đổi, thì giờ thừa thãi sau những
cơn chè chén, một lần nữa Thần Sầu trở lại học
đường. Cậu là một học sinh nhút nhát, chúa lười, dễ
thương, trọng kỷ luật, trừ đô k mang ả mùi rượu
vào lớp! Cậu ũng ay đến Thư Viện Quốc Gia như
các thư sinh khác. Mặt cậu lú nào ũng đ ềm nhiên
lặng lẽ. Cậu đến đấy không phả để tìm sách khảo
cứu học vấn thêm như các bạn cậu trong cái không
khí trí thức của gian phòng rộng rãi và yên tịnh. Cậu
đến đó để viết thư. Bước sang lối sống mới như vừa
mô tả ở mấy dòng trướ đây ậu bắt đầu quen rất
nhiều, ngoài các tay du côn, còn các cô vũ nữ nữa.
Trong khi các bạn cậu bóp trí giải một bà tín đố
khó thì cậu lo viết thư. Buổi sáng cậu viết thư hết
buổi sáng. Buổi chiều cậu viết thư hết buổi chiều.
Các bạn cậu làm bài không ngừng, cậu viết thư
không nghỉ. Vài cô học luật ngồi lân cận, nhìn cậu
đô k nó : “C ữ ng ĩa gì mà lắm thế!” Cậu chẳng
t èm để ý bất luận cái gì xung quanh, cứ cắm đầu
viết. Cậu viết cho ai? Thư tình cảm rẻ tiền gửi làm
vui các kỹ nữ , những chỉ thị dặn dò các ma cô, tú
bà đủ thứ giao kèo mua bán lặt vặt ... Cũng ó lú
306
cậu phải dừng lại, là vì một ông bạn này cần cậu giải
một bài tính khó, một ông bạn nọ cần cậu giúp ý
kiến cho bài triết luận. Còn bài vở cậu, dường như
cậu chẳng bao giờ quan tâm. Tuy nhiên, cậu vẫn có
đầy đủ bài vở đã làm xong tràng g ang đại hải nếu
ngày mai cần phải nộp cho giáo sư, dù hay dù dở
chưa biết được, nhưng mặc tình sự kinh ngạc của
các bạn cậu, là vì chính họ sửa soạn cả tuần lễ đô
k ũng ưa kịp. Có gì đâu suốt ngày cậu bận rộn
liên tu những việc tào lao, khi trở về gác trọ cậu
thứ sáng đ m để chu tất bài vở họ đường. Đô mắt
của cậu không bao giờ nhắm lạ . Đại loại sinh hoạt
đầu tiên của cậu sau Ngọc Lan mới vữa vừa mệnh
ung đã oang toàng n ư thế!
Không ai có thể hiểu tâm trạng của Thần Sầu lúc bấy
giờ, ngay chính cậu ũng k ông. Cậu là ai? Cậu
đang làm gì đây? Có p ải cậu muốn một lối sống hết
sức huyền hoặc, cự độ oang đường như vậy để xây
nên hình tượng trong bọn quỉ sứ ma đầu? Hoặc vì
quá ăm ờn người bạn gái nằm dưới mộ? Hoặc thật
sự cậu không muốn gì hết? Tất nhiên cậu không có
dư chút thì giờ nào để ng ĩ đến để tự hiểu, hoặ để
quan tâm bản thân cậu.
Một hôm cậu đang ngồi trong thư viện, chợt có
thằng ngông ngang đến tìm cậu để x n p ép đ Cao
Lãn . Đã bắt đầu bọn dao búa du đãng muốn đ
muốn đứng phải có mệnh lệnh hoặc sự chấp thuận
của cậu! Cậu nó : “M a đa ga đa bắt đ u! Tao ũng
cần đến đấy.” Bèn xá mũ xuống lầu ra bến xe đ
NH 307
liền. Cậu đến nhà ngườ bán gà độ ở Cao Lãn để
mua một con, dành cho trận đá tại Chợ Gạo sắp tới.
Mấy con gà tốt mã của chủ đều bị cậu chê cả. Cuối
cùng cậu để ý một on gà đứng riêng lẻ á đ ệu
đ ềm tĩn ân t ẳng cựa to đ lại khác thường. Vì
là con chột mắt nên ông chủ gà không muốn bán.
Tuy vậy, cậu vẫn nài mua, trả g á. Đáng lẽ người ta
săn só tập dượt gà trận một thời gian trướ k đem
đ uộc. Còn cậu mua xong, gọi tên con Một, thử
chân thử ức bóp thuố dũa ựa ân đo tín toán
thấy đủ đ ều kiện bèn mang đến Chợ Gạo mở hộ đá
liền. Trong nấ n ang đầu, con Thần Thương cao lớn
dình dàng thích hợp với cái tên rất oai hùng của nó,
nẹt những đòn í tử vào ức con Một. Các bạn cậu
bắt đầu lo lắng cho số phận con Một và túi tiền của
họ. Tội nghiệp con Một của cậu trong hiệp thứ nhì lại
bị t m đòn vào mắt trái thành ra mù tịt, cứ đứng
loay hoay, ngẩng cổ thẳng lên trời nuốt nước bọt.
Bên kia con Thần Thương trông rất đường bệ hách
dị . N ang áy đến nấc thứ ba. Ha b n đều đem
gà ra khỏ vòng đấu để tắm nước, hút máu mòng,
săn só ặp chân sửa soạn cho hiệp kế. Cậu quan
sát con Một thấy vết tích trầy trụa đầy mình tuy
không sâu lắm nhưng cũng đủ làm cậu động tâm
thương hạ bèn đề nghị bỏ tiền ra chuộ độ. Nhưng
ai nào nghĩ đến số phận b đát ủa con vật hy sinh,
lời lỗ bất đồng, lòng người bất thuận. Cậu tỉ mỉ hút
sạch máu các vết thương của con gà, phun nước
mát vào mình nó. Xong cậu rụt rè thả nó trở vào sân
đá. Con T ần Thương trông thấy con Một đang ngơ
ngác liền xông đến mổ xá đầu nó, lao vút những
đường thương nóng rát. Cứ mỗi lần như thế cậu cảm
tưởng như dao chém vào tim. Cậu nín thở, xót xa,
308
muốn chết đ đượ vì đầy lòng hối hận. Con Một cứ
lẩn trán đòn ố giật đầu ra khỏi mỏ như dao sắc
của con Thần Thương. Khi con Một vươn cái đầu gồ
ghề của nó lên bất chợt lắc một cái mạnh bạo trượt
ra khỏi mỏ gà địch, nó thừa cơ mổ trúng cổ con gà
kia, siết cứng trong mỏ rắn thép của nó, rồi nghe bộp
một tiếng. Con Thần Thương bật ra, kêu khe khẽ, lảo
đảo ngã chúi xuống đất, hai chân như thể bị phong
giật. Một tiếng ồ như bão trốt của àng trăm k án
giả, rồi mạnh ai nấy la hét ầm ĩ. Đầu con Thần
Thương bị bể một lỗ từ mắt bên phải ra phía sau ót,
nơi ức nó vết thủng sâu rỏ máu. Con Một đu mù
òn đứng dớn dác nghe ngóng, không ai ghé mắt
đến hình thù xấu xí của nó mà chỉ ú ý đến con gà
xinh tươi vừa bị ngã xuống và ng ĩ đến tiền cuộc
nhiều hơn. Thần Sầu liền sấn đến, bế hổng con Một
lên như người cha ôm con. Cậu rụt lùi một bước,
dặn vài người bạn của cậu ở lại lo thanh toán tiền
bạc. Cậu giao con Một cho ngườ ăn nuô săn só .
Con gà già giủi trận mạc bắt đầu được dưỡng hưu từ
đó. Còn ậu rảo bướ đến bến đò C ợ Gạo để kịp
đón uyến xe cuối cùng của buổi chiều tối về Định
Tường.
Sau khi buông ít tiền vào bàn tay của ông già hành
khất nơi bến Chợ Gạo, Thần Sầu vừa bước xuống đò
sang sông vừa ng ĩ t ầm: với giá sinh hoạt bây giờ
số tiền đó đáng gọi bố thí sao! Cậu tự cảm thấy
không vừa ý. K đò đã ập bên kia sông, Thần Sầu
ngập ngừng. Rồi cậu theo chiế đò quày lại. Một lần
nữa đứng trước mặt ông già, cậu đưa tay ra và nói:
“Ông lấy đây n ều hơn. Xin trả món tiền lúc nãy lại
NH 309
tô .” Ông g à ngạ n n nó : “Nếu cậu dư giả cho tôi,
sao òn đò mấy đồng lẻ kia lạ ?” Cậu đáp: “Tô òn
phải trả tiền xe tr n đường về.” Ông g à l ền nó : “Vậy
cậu hãy giữ số tiền đó để đ đường.” — “N ưng tôi
muốn cho ông số tiền này. Biết đâu k ông bao giờ
gặp lại. Nếu ngày ôm nay tô k ông làm được việc
mà tôi muốn, sợ rằng sẽ không còn cơ hộ ...” Rồi cậu
thấp giọng thong thả tiếp: “T ật ra, tôi chỉ vì tôi mà
thôi, tôi không muốn bạn gá tô nó tô là đứa bủn
xỉn.” Ông àn k ất do dự, chiều theo ý cậu. Xong
ông nó : “Bạn gái cậu thật tốt. À... cô ấy k ông đ với
cậu sao?” —“Cô làm sao đ đượ .” —“Tạ sao?” Mặt
Thần Sầu chợt sậm lại với giọng đượm buồn: “Cô
đang nằm dưới mộ.” Rồi cậu nó : “T ật không ai rộng
lượng như ông.” Đoạn cậu dợm bước và nghe giọng
rung động của ông g à: “Người ta thường ca tụng anh
hùng hay liệt sĩ tô ưa nghe ai khen ngợi người
ăn mày bao g ờ, cậu trẻ ạ!” K trở qua đò một lần
nữa, cậu đã trễ chỉ trong giây phút, chuyến xe cuối
ùng đ Định Tường mới vữa vừa rời bến. Đ m đó dĩ
nhiên cậu ngủ trong chòi vịt, làm bạn với một đứa
mụ đồng.
Trong đ m tối mênh mông giữa đồng ruộng cậu nằm
gác tay ngang trán nh lại chiế đò lú ều. Đò ỉ
là một chiếc ghe chở bộ hành, buôn gánh bán bưng,
xe đạp, xe gắn máy, không chở xe l n. Xe hành
khách từ Mỹ Tho hoặc Gò Công t đó p ải dừng lại,
rồi trở về v àn k á qua đò từ bên kia bờ kinh.
Một dây thừng l n ó a đầu dây cột vào trụ gỗ ở hai
bờ kinh. Dây lòn qua những vòng sắt gắn trư mũ
và sau lái ghe. Tài công kéo s dây để đem g e qua
lại trên nư c giữa hai bờ kinh. Cậu chép miệng trách
thầm chiế đò ậm như con rùa, tài công không kéo
310
dây nhanh một chút! Không biết sao người ta chịu
thiếu một chiếc cầu, dù kinh Ch Gạo rất nhỏ, hai b
chỉ ca ch xa b ng cu đa ne m tay. Nếu uy động
toàn dân trong tỉnh chỉ một tiếng đồng hồ đã oàn
tất kiến trúc. Song cậu lạ ng ĩ tất cả thiên hạ ở đây
hằng ngày ợ , l n đò xuống đò ười nói, giỡn
đùa vu tươi. Dù có chiếc cầu hay không, chẳng phải
họ đang sống trong cảnh thái bình, an lạc hay sao?
Những bài tính buôn bán vịt tàu, vịt xiêm, vịt ta
thuở cậu còn thơ ấu lại hiện về trong ký c. Rồi cậu
hồi tưởng những lúc trong bóng hoàng hôn hay dư i
án trăng g ữa đồng ruộng cậu đang đ ng
đếm những con vịt vào chuồng. Những cảnh thôn
xóm y n tĩn và đầy thơ mộng bây giờ đang ở đâu?
Cách vài ngày trở lại Saigon, cậu được thư của Minh
Hằng. Lạ ũng rủ rê chơi bài bạc.
NH 311
CHƯƠNG VI
NGƯỜI YÊU VÀ CON CHÓ.
TRƯỜNG HỢP NÀO THẦN SẦU VÀ MINH THIẾU
QUEN NHAU.
Liên tiếp mấy hôm Thần Sầu đến đán ùng á tay
vua bài bịch ở nhà Minh Hằng ó đ m đượ đ m
thua là vì những bữa đầu các con bạ òn t ăm dò
đối thủ nên chưa chém lớn. Có thể nói rằng từ lúc
quen biết với Minh Hằng trên chuyến phi cơ, cậu đã
được cô mờ đán bạc lắm k ũng tại ngôi nhà
này, nhưng thường là chuyện giải trí. Vả lạ đó ũng
là mụ đí ủa Minh Hằng trong những lúc trà dư
tửu hậu, chớ cô thiếu nữ xinh tươi ấy vẫn chẳng ưa
gì chuyện sát phạt, mà cậu ũng k ông p ải tay cao
thủ. Nhưng đây là lần đầu tiên cậu húc càn phải bọn
hà bá thiên lôi. Các bộ xô-p a đã bị đẩy lui vào tận
só góc, làm rộng một khoảng giữa trung đường, trên
sàn gạch hoa giải chiếc chiếu ó ìn on m trĩ
lớn. Dưới vạn oa đăng sáng toang quí bà quí ô
quí ông cả thẩy trên dưới mươi người, kẻ đán người
ngồ xem. A ũng ăm ăm ú ú tr n mấy
câu bài, bao nhiêu sự thông minh của ân não đều
được kết tụ trên những miếng bìa rằn r xan đỏ,
tưởng như các nhà khoa họ đang ung sức nỗ lực
trong cuộc nghiên cứu phát minh ghê gớm. Thỉnh
thoảng có cánh tay vứt mạnh cây bài xuống chiếu
đán đốp một tiếng khô khan, rồi thỉnh thoảng có
312
tiếng thở dài khe khẽ ngoà ra g an p òng m p ăng
phắ . Đối diện cậu, một thiếu nữ thơ trẻ, mặc âu
phụ đơn màu lam nhạt, thân thể đang độ nở nang,
phong cách thanh nhã. Cô có làn da trắng như
thạch cao, ánh mắt trong ngần, mái tóc phong phú,
óng ả như nhung tuyền gợn sóng buông xuống phủ
lưng và ngự mô đỏ hình tim, nói chung hoa vẻ
thật diễm lệ. Ngọ Lan đã là người thiên cổ, cậu
không dám chạm đến tự ái của tình nữ quá cố,
người mà trướ đây ậu thường ca ngợi sắ đẹp(1).
Nhưng cậu phải thầm nhận cậu chưa hề được thấy
cốt cách xinh tươi, người bằng xương thịt mà đẹp
như tranh vẽ đó kể suốt tuổi thơ ấu giang hồ của
cậu. Từ mấy bữa cậu để ý cô, chưa thấy cô mỉm cười
một lần dù nghe những chuyện vu đến đâu sắc
diện ô ũng đ ềm n n tĩn mịch. Cậu ng ĩ bụng
nếu cô cườ t ì ô òn đẹp nhiều hơn nữa. Cô đán
những ván bạc rất lớn t ua đượ đối với cô hình
như không nghĩa lý gì. Có đ m cô thua luôn, cử chỉ
của cô vẫn phong lưu, dịu dàng, chứng minh một
tâm hồn tiệt nhiên bình thản. Một đ m sau k an
bạ đã tàn ậu ra về, dừng lại nơi cổng sắt đán
d m đốt đ ếu xi-gà. Thiếu nữ ũng vừa bước qua
ngang cậu, giọng ô m á : “Có lẽ canh bạ đ m nay
không làm ông thích thú mấy.” —“Còn ô t ì sao?”
—“Đ m nay tô may mắn hơn ông.” Cậu đẩy cổng sắt
nhường cô bước. Họ ùng đ ra p ía đường lộ. Giọng
cô lại nhỏ nhẻ: “Ông về đâu?” —“Tô ũng ưa biết.”
—“Ủa! Nhưng tôi có thể đưa ông một đoạn đường, tôi
ó xe...” N ìn ế Taurus màu đỏ duy n dáng đỗ
________________________________ (1) Những Giờ Đa Mất, Quyển 5: Dư Hương, thơ Hồng Mai Quí
NH 313
sát bên lề đường cậu mỉm cười lắ đầu. Cô hỏ : “Sao
vậy?” —“Cô t ường mờ á đàn ông n ư thế chớ?”
Dướ án sao đ m dù k ông đủ sáng cậu vẫn nhận
ra vẻ e thẹn của thiếu nữ. Cô bối rố đưa tay đỡ mớ
tóc dướ vàn mũ bạch thỏ đang bung l n vì ơn gió
tình cờ hốt qua. Cô ấp úng: “K ông... N ưng...” Cậu
nó : “Tô k ông t ể nhận lờ được là vì sợ... nguy
hiểm o ô!” Cậu mỉm cười, tự á k u ăng ú
đầu chào thiếu nữ, rồi lặng lẽ rảo bướ . G ó đ m lại
thổi. Lá rụng xuống mặt đường lăn t eo n ững bước
cậu đ . Lủi thủ tr n đường khuya, dưới những tàn
cây mập mờ lay động án đèn ậu chợt cảm thấy
oàn toàn ô độc, lạ loà tr n địa cầu. Cậu hình
dung người thiếu nữ mới vừa gặp và ng ĩ t ầm: có lẽ
ô ũng ẳng kém thua Ngọc Lan, nhưng sao mình
đã chẳng mảy may có cảm giác hứng thú! Hình ảnh
của Ngọc Lan giữa rừng thông dạo nào chợt hiện ra
trong ký ức của cậu, làm tim cậu lại xót xa. Cậu cho
hai tay vào túi quần ú đầu xuống, lầm lũ bước,
lòng ngậm ngùi, mắt rớm lệ, miệng lẩm bẩm: tại sao!
Dù Thần Sầu đã k ông trả lờ được câu hỏi của thiếu
nử ‘ông về đâu?’ n ưng cuối cùng nơi cậu thường về
khuya vẫn là nơi người bạn gái của cậu đang y n
nghỉ. “Ngọc Lan, cái vỏ ố này an đã lượm nơi bãi
biển Tân Thành mấy ngày trướ đây và g ữ nó trong
tú an để có dịp tặng em.” Trong bóng đ m g ữa
ng ĩa trang đìu u T ần Sầu vừa nhè nhẹ đặt cái
bỏ ốc trên mộ đá ẩm thạch vừa thì thầm. “N ớ mới
hôm nào em cùng anh giỡn đùa b n bờ vịnh Ca Ná
hoang sơ dưới ánh tà dương, mặc chú tư Bình dừng
xe lại ngồi chờ. K trăng l n em n ìn t ấy một vỏ
314
ốc xà cừ lóng lánh nơi mé nước, liền khom xuống
nhặt nó trong tay đứng yên ngắm nghía. Rồi em nói:
“An ó b ết không, trong vỏ ố này đã từng chứa
một linh hồn. Anh hãy nhìn kỹ trong nó ngõ ngách
quan o trăm ều nghìn hướng như một vũ trụ
thu nhỏ, không phải ố sò làm ra đượ đâu.” Kề sát
bên má em lúc bấy giờ anh chỉ cảm thấy hương
thơm của môi em mấp máy nhưng không hiểu em
đang nó gì. G ờ đây... an đã ều rồi, Ngọc Lan!(1)”
Chiều hôm sau, cậu vừa bước qua cổng đã ng e
Hằng reo: “Haaa... bữa nay đến sớm để phục thù
hả?” Cậu ‘à’ một tiếng, rồi vì phả đốt đ ếu xi-gà,
chân bước chậm lại, mắt bận n ìn t eo đốm lửa ở
đầu đ ếu thuốc. Khi cậu ngẩng mặt lên về phía Hằng,
cậu thấy có cả thiếu nữ k ôm đứng đấy. Cô xoay
lưng về phía cậu, có lẽ đang trò uyện với Hằng.
Thiếu nữ đẹp xinh ấy ũng vừa quay nhìn cậu, dưới
chiếc bạch thỏ mớ tó đen tuyền phong phú bung ra
một phần đổ xuống trên ngực. Cô mặc váy chẹt xám,
áo sơ-mi trắng, nơi ngực cài chiếc phù hiệu bằng
vàng, diện tích cỡ bằng chiế đồng hồ trái quít, nước
sáng óng ánh. Cậu mỉm cười chào cô bằng ánh mắt.
Cô e thẹn làm thinh nhìn cậu. Hằng nó ba đ ều bốn
chuyện rồi ra lụ đục dọn dẹp nơi nhà xe, bỏ mặc
cậu, là vì Hằng đối với cậu vốn dĩ ố hữu nên không
khách sáo. Còn lại một mình bên cạnh cô gái thơ
trẻ, tư phong đài các lạ đẹp xinh như mộng, Thần
Sầu có chút e dè. Khác với thuở mới gặp Ngọc Lan
________________________________ (1) Những Giờ Đa Mất, Quyển 5: Dư Hương, thơ
NH 315
hơn một năm trướ lú đó ậu còn dại khờ, bồng
bột, không nhận ân được người bạn gái thuộc giai
cấp nào, tầng lớp nào. Dần dà cậu theo thời gian lớn
k ôn t á độ của cậu ũng ó út t ay đổ đối vật
ay đối người. Cậu đưa mắt nhìn lên mấy cái tua rua
của chiế đèn tàu ìn lụ g á ũ kỹ lâu đời treo
dưới mái hiên. Có lẽ thiếu nữ ũng ảm thấy ngượng
ngùng nên dợm bỏ đ t ì ợt cậu quay lại nhìn cô
và hỏ : “Đ m nay ô t ếp tục chớ?” T ếu nữ không
đáp n ưng dịu dàng hỏi lạ : “Còn ông?” —“Nếu đủ
tay chơi tôi sẽ không dự đâu. T ện đường tôi chỉ ghé
qua t ăm M n Hằng g ây lát.” Cậu mơ màng thèm
thuồng ng ĩ đến mấy món giả cầy rượu đế, hạ thấp
giọng lơ đễnh tiếp: “Mắ ... đ n ậu!” —“N ậu?” G ọng
ngạc nhiên của cô hơi cất ao đoạn cô trở thành dạn
dĩ: “Hãy x n o tô được phép hỏi ông bao nhiêu
tuổ mà đã là bạn của Lưu Linh rồi vậy?” Cậu xoay
qua dưới mái hiên, tay chỉ vầng trăng t ượng tuần,
nó : “Trăng k a bao n u tuổ ?...” Rồi cậu thư thả
tiếp: “Vũ trụ này bao nhiêu tuổ ? Địa cầu đây bao
nhiêu tuổi? Nếu sự hiện diện của tôi trong vô tận
thiên hà sánh không bằng một bọt nước giữa trùng
dương... Ha ha! (rồi cậu nhìn thiếu nữ) Câu hỏi thật
vô lý!” Cô đỏ mặt, quay rột lại, bỏ đ . Cậu hơi ngạc
n n vì t á độ của thiếu nữ, nhìn theo dáng yểu
đ ệu của cô. Cậu đưa tay dợm tới như định nói lời gì
lại thôi, hối tiếc ngôn từ bỡn cợt hạ tiện của cậu. Cậu
nhích chiế mũ l n tựa lan can ngắm vầng trăng
nhạt. Khi Minh Hằng bước vào phòng ngủ, thiếu nữ
đang ngồi yên lặng nơi ghế bạ đồng trước tấm
gương lớn của bàn trang đ ểm. Nhìn thấy dung nhan
của thiếu nữ trong gương có sắc giận, Minh Hằng
chưa kịp hỏi, thiếu nữ đã đập bộp bàn tay lên bàn,
316
giọng hơi gắt cao thốt: “T ật to gan!” M n Hằng
ngạc nhiên, nhỏ nhẻ hỏ : “C uyện gì vậy?” T ếu nữ
không nhìn lạ đáp: “Hắn thật to gan dám chọc ghẹo
em! Tại sao chị có thể quen với một gã du ôn đàng
đ ếm như vậy?” —“Em nó an T ần Sầu hả?” T ần
Sầu và thiếu nữ không gặp nhau trong canh bạc
đ m đó ả a đều vắng mặt.
Thần Sầu có người bạn, gọi là Tôn T n đ t eo một
đoàn át xướng lang thang miền Trung một thời
gian, có lẽ chẳng khá nên giải nghệ trở về. Công việc
của hắn trong đoàn át ỉ là kéo màn hoặ đóng
những va để người ta sai vặt. Một trong những vở
cải lương ăn khách của đoàn át là Tôn Tâ n Hạ
Sơn(1). Tên Nguyễn Văn Tôn vì ắn cao lớn, lực
lưỡng, cho nên khi tuồng đó được trình diễn, hắn
nhận thêm công việc dịch dung thuật thành con
trâu để người kép chính thủ vai Tôn Tâ n cỡi. Vì vậy
các bạn thường gọi hắn là Tôn Tâ n cho oai thôi, dù
hắn chưa bao giờ đóng va đó. Gặp lại nhau, tay bắt
mặt mừng, hắn cười ré nói: “Một năm ỉ òn đủ để
thết anh em một bữa nhậu thôi. Chán ghê... chán
g ...!” Cậu nhìn gương mặt phong sương của bạn,
ái ngạ : “T ế nào ũng một bữa đoàn v n vì an em
lâu rồi không gặp mặt bạn. Nhưng mà, tốn kém để
tôi giúp cho, vì bạn òn g a đìn vợ on.” Bữa đó
những tay bợm giang hồ cùng chén tại quán Con
Gà Quay ở Thủ Đứ đến quá nửa đ m mới lần lượt
chia tay. Lúc ấy Tôn Tâ n mượn được chiếc xì-cút-tơ
________________________________ (1) Phỏng t eo đ ển tích của truyện Đông Châu Liệt Quốc
của Trung Quốc, Tôn Tâ n xuống nu i diệt Bàng Quyên.
NH 317
bèn bảo Thần Sầu ngồi phía sau cho hắn đèo về.
Cậu e ngạ nó : “An say lắm rồ để tô lá o.” Tôn
Tâ n phùng mang la lớn: “Tao lá xe tăng tàu lặn còn
coi như đồ bỏ chớ đừng nói thứ mắc dị này!”
Đường khuya, gió ruộng thổi lạnh. Chốc thấy đ qua
một chiếc cầu, rồi lại tiếp theo chiếc cầu nữa, sông
nước mênh mang. Thiếu niên hỏ : “Đến đâu rồ ?”
Hắn đáp: “Vừa qua khỏi cầu Bến Lức và cầu Bình
Đ ền sắp tớ P ú Lâm.” Ng e ưa hết lời, cậu nhìn
lên thấy chấp chóa dướ án đèn đ ện tấm bảng đề
chữ Biên Hòa to tổ bố bèn đập vai thằng bạn, hét:
“Ngược chiều rồi! Cầu mồ tổ tôi chớ cầu Bến Lức.
Chạy quày lạ !” Tôn Tâ n dừng lại, phun nước bọt
phèn phẹt trướ đầu xe đoạn tru tréo: “Đất nước
này tao đ ân mòn gần tớ đầu gối mà mầy nói tao
không biết đường hả? C án g ... án g ...” Hắn
nhấn mạnh những tiếng ‘ án g ’ trong k t ếu
niên ngắt ngang: “T ô đ đưa đây lái cho.” Tôn Tâ n
nhường Thần Sầu lái, hắn ngồi phía sau. Cậu quày
xe lại; chiếc xe vọt nhanh, lảo đảo, ngoằn ngoèo như
rắn bò, chen giữa hai dãy xe tro ng ta i chạy ngược
chiều n au đèn p a p ía sau p ía trước sáng rực.
Đến chừng hai dãy xe tro ng ta i đã qua bóng đ m ụp
xuống làm cậu không còn nhìn thấy đường sá gì hết.
Hai cánh tay của cậu thấm rượu mỗi lúc thêm yếu
n ũn ra ếc xì-cút-tơ càng lảo đảo như cái diều
giấy rồi lộn mèo xuống ruộng. Im lặng. Một lúc sau
Thần Sầu gọi khẽ: “Bạn đâu rồi Tôn Tâ n?” C ẳng có
tiếng trả lời. Một đám và bóng người lang thang trên
ruộng gần đó một ngườ xá đèn lồng, một người
mang chiếc giỏ có dây cột trên vai, còn một người
cầm cây gậy cán ngoéo. Họ vừa đ ậm rãi về phía
cậu vừa loay hoay như tìm kiếm gì. Thần Sầu nói
318
lớn: “H ê...các anh bạn nào đó đem đèn lại cho
mượn út đượ k ông?” Ngườ xá đèn lồng dừng
lại, rồi cả ba bóng ấy tiến đến trước mặt cậu. Người
xá đèn lồng giơ chiế đèn ao l n k ỏ đầu, nhìn
qua chỗ tranh tố tran sáng đoạn hỏ : “Hết chỗ ngủ
rồi sao lại xuống bùn nằm?” T ần Sầu nó : “Rọ đèn
tìm hộ xem còn một anh chó chết nữa rơi ở đâu?”
Người cầm gậy liền quay lại bảo ngườ xá đèn n ư
ra lện : “Tìm g ùm ắn.” Ngườ xá đèn đ và bước
t ì nó : “Nó nằm đây nè.” T ần Sầu đến nắm tóc Tôn
Tâ n kéo dựng hắn dậy bảo: “P ụ tôi khênh chiếc xe
l n.” Hắn lè n è: “Mầy có nực thì ra hàng ba ngủ với
tao đây o mát. C án g ... án g ...” Hắn nhấn
mạnh kéo dài hai tiếng ‘ án g ’. B ết đang gặp hai
đứa say rượu, một người bèn hỏ : “C én ở đâu về
đây?” T ần Sầu đáp: “Ối lu bù ngày bảy tám bận còn
nhớ là đâu. Còn á an bạn, bộ làm nghề ăn trộm
sao xá đèn đ đâu g ờ này?” Người cầm gậy, có lẽ
cây gậy là vật dụng vũ k í ũng k ông ừng, chứ
không phải vì hắn già, trái lại nhìn kỹ hắn trẻ tuổi
hơn hết, ung dung hỏi lạ : “Mầy có muốn đ bắt rắn
với tao k ông?” T ần Sầu kinh ngạ : “Bắt rắn?” —
“Ừ.” —“Để làm gì?” Người mang giỏ liền cườ : “Làm
gì? Hỏi bọn mầy đó!” —“T ế bắt ban ngày chẳng
đượ sao?” Gã trẻ tuổ đáp: “Ngày òn bận nhiều
việc khác, còn phả đ ọ ban đ m mát trời lại dễ
bắt hơn.” —“Đi học nữa hả?” —“Định học thêm một
năm nữa o đủ hai mươi tuổi thì nghỉ.” —“Được
con nào chưa?” Gã liền cầm gậy gõ lên giỏ và nói với
người mang giỏ: “Dỡ nắp.” Cá nắp giỏ vừa được dỡ
ra một con rắn vàng hực to bằng cổ tay chợt thóc
đầu lên dướ án đèn nom rất hung dữ. Người mang
giỏ lật đật đậy nắp lại. Rồi hắn lại dỡ nắp ra một lần
NH 319
nữa. Một con rắn màu đen t ó đầu lên bành mang.
Người mang giỏ lại lật đật đậy nắp lại. Thần Sầu nói:
“T ật g quá đ ! À nè ng e nó n ững thầy bắt rắn
đều phải có bùa ngải gì đó ả?” Gã trẻ tuổ đưa hai
cánh tay bịt trong găng tay l n k ỏi khuỷu chõ, nói:
“T ầy thì cần luyện bùa ngậm ngải phun cho rắn mê
để khỏi bị cắn, nhưng tao không phải thầy gì hết!
Như vầy ó đượ k ông?” Bây g ờ Thần Sầu mớ để ý
hai chân của hắn ũng bó trong lớp vải bố dầy, có lẽ
dao đâm ũng k ông lủng. Gã trẻ tuổi này tên
Phạm Cao Văn ìn dung mập mạp, tuổi chừng
mườ tám đô mươi, vì hắn họ ban văn ương, nên
các bạn thân thường gọi hắn là Văn C ương. Đứa
xá đèn lồng vận phục có vẻ tươm tất, áo sơ-mi nịt
gọn trong quần tây ma-rin, tướng dong dỏng cao,
trạc cùng lứa tuổi, là học sinh trường kỹ thuật Cao
Thắng. Hắn có cái tên nghe rất hay Trịnh Sơn Tùng
nhưng không biết sao các bạn thường gọi hắn là Bít
Ton. Còn người mang giỏ tên Dương Văn Hiếu
nhưng thường gọi là Hẻo. Dù hai ngườ đó dường
như tuổi tác trưởng lão hơn, nhưng gã cầm gậy
àn động như ông chủ. Từ đó ọ trở thành bạn của
Thần Sầu.
Ngọc Lan vừa nằm dưới mộ thấm thoắt đã đến ngày
rằm tháng bảy. Đó là ngày mà á oan ồn uổng tử
được cầu siêu xóa tội. Không biết trong hội hằng
năm này tr n t n tào dướ địa phủ có vui không,
nhưng ở trần gian thì thật ảm đạm. Bầu trời mù mịt
ngập mây như ai lấy bùn mà trét, mặt đất tràn đầy
nước, mưa gió không chỗ đâu ất hết. Làm sao có
thể quên lễ Vu Lan đầu tiên sau Ngọc Lan mệnh
320
chung! Giữa cảnh vật thê lương đó một chiếc taxi
ạ đụi chạy từ phía Cầu Hàng rẽ về bên phải cách
ngã ba đường khoảng bằng một cụ đá ném tay rồi
dừng lại trước ngôi nhà lớn có màu vôi trắng nổi bật
lên trên bóng tố k ông đều của màn đ m. Đó là b ệt
thự của ông bà Trần Í . Đèn òn sáng ở một vài
cửa sổ. Một thiếu nữ bước xuống xe đẩy cánh cổng
sắt đến nơi cửa chính. Nghe tiếng người gõ, Chí uể
oải bướ đến vặn trái nắm của cánh cửa phòng
khách. Trông thấy Diêu Tiên, hắn hỏ : “Hôm nay em
đ lễ vu k ông?” Cô n ìn ắn rồi thỏ thẻ: “Mấy bữa
trướ an đã ứa đến đón em sao an lại quên
chứ?” Hắn cười gượng, chỉ cô chiếc ghế và nó : “Hãy
k oan đã. Ngồ đây đ ... Em nó t ế là sao? An đã
đợi em suốt buổi chiều tạ n à.” Cô buồn đáp: “Vậy
lỗi do em lảng trí!” —“Còn p ần bánh của em đây;
uống tí trà ăn bán n á.” —“Cám ơn. Nhưng mà,
...” Cô ngồi xuống ghế xô-pha, vừa định nói tiếp
nhưng con Vện đã ạy đến mừng rỡ nhảy chồm lên
mình cô. Chí lại giở thói thường làm đến gần con
Vện đá vào ông nó và ét đuổ nó đ . Cô t ấy vậy
không nỡ, bèn êm ái trách người yêu rằng: “Dù là
thú vật song nó ũng ó tìn ảm, nó trung tín với
anh, sao anh lạ ay đán đập nó?” Hắn nhún vai:
“Lòng bá á k ông đúng ỗ!” Cô đang ầm một lát
bánh chợt dừng lạ : “Lòng bá á nào lạ k ông đúng
chỗ? Dường như anh lại cộc cằn lây cả em.” Hắn đáp
cộc lố : “Em nó ng e lạ.” Vẫn cử chỉ đoan n ã ô
nó : “N ưng em thích nó...” Cô để lát bánh trở xuống
đĩa rồi lấy ngón tay làm hiệu để gọi con Vện. Nó vẫn
còn run rẩy, rời gốc cột được vài bước về phía nàng.
Song Chí đã n an n ẹn đứng lên, chộp cây chổi
lông gà trên giá móc bên tường, quật mạnh lên lưng
NH 321
nó một tiếng quịch nặng nề. Con chó dúm mình lại
kêu o ng oẳng rên rỉ chui dưới xô-pha chỗ ô đang
ngồi. Hắn bướ đến có lẽ còn muốn quật thêm nó.
Nhưng cô chợt đứng dậy đưa tay ngăn hắn: “Em
k ông t í an vũ p u n ư thế, nếu anh không
phải là ngườ k ùng đ n.” —“An k ông muốn nhìn
thấy nó lẩn quẩn bên cạn .” —“Vậy thì anh nuôi nó
ở trong n à để mà làm gì?” —“Ông g à an đã đem
nó từ đâu về.” Vẻ mặt hung dữ của hắn lúc ấy khiến
ô ũng p ải khiếp sợ, cô hạ thấp đô m run rẩy
khẽ nó : “An Chí an đã đổ tín ...” Rồi cô nhìn
thẳng vào ánh mắt của hắn mà ngày nay cô nhận
thấy có vẻ xa lạ k ông òn được truyền cảm như
thuở đầu tiên, cô nói tiếp: “Em ó ảm tưởng hình
như anh không còn cần em ở đây nữa.” Hắn quăng
mình xuống một chiếc ghế bành, giọng hắn dịu lại
nhưng vẫn lạn lùng: “Em ng ĩ đến đâu vậy.” Cô nín
lặng giây lâu như để nén sự xú động. Xong cô
thong thả nó : “Bây g ờ em mới hiểu. Trong tình yêu
em đã o quá n ều mà không nhận lạ được gì.
Vậy trước khi rời khỏi ngôi nhà này em xin con chó
để bù đắp lại, nếu anh không muốn nhìn thấy nó.
Em bắt buộc lựa chọn giữa nó... và an .” Cô ú
xuống nắm quai cổ con Vện lôi nó ra khỏi gầm xô-
p a. Lú đó ông bà Trần Ích từ nhà trong bước ra.
Ông hỏ : “Ha on làm gì ã vã n au dữ vậy?” T n
giật mình ngẩng lên. Cô vỗi vộ nó : “T ưa hai bác,
anh Ch sẽ thuật hết đầu đuô a bá rõ. C áu ó
việc cần phả đ ũng ó lẽ là lần cuối cùng cháu
viếng t ăm a bá .” Cô vừa nói vừa loay hoay với
con chó bướ ra àn lang. Cô đóng sầm cánh cửa
lại. Từ đ m đó sau đô án ửa đóng ấy xóa mất
322
hình ảnh kiều diễm của cô nữ sinh hiền lành trong
ngôi biệt thự sang trọng.
Như vậy đó trong đời thường có lắm chuyện không
đâu lại là nguyên cớ của những hậu quả vô cùng
trầm trọng. Tuy mối liên hệ giữa Tiên và Ch bắt đầu
xuất hiện nhiều dị biệt khiến thường bất hòa, nhưng
chưa đến nỗi nào sụp đổ một cách nhanh chóng nếu
đ m đó k ông ó sự hiện diện của một con chó, và
nếu thế, biết đâu tương lai nàng lại khác, phải vậy
không?
K tìn đã vỡ, thân gái liễu mềm quản gì tai biến.
Định mệnh không hậu đã duy n k ếp chẳng được
tốt đẹp á t ân ng ìn vàng òn gì để hối tiếc.
Những việc vừa xảy ra thật như một cơn ác mộng đối
với Diêu Tiên, cô gái vớ t m đang rạng rỡ hoa tình
yêu. Chính cô không ngờ tạ sao đối với người yêu cô
lại có ngôn ngữ àn động như bão trốt đó. N ềm
hối hận giầy xéo tim cô làm cô quên cả thời tiết đang
xấu nhất. Chẳng phải những chuyện bất như ý
thường hẹn n au để xảy ra cùng một lúc hay sao?
Khi cô dẫn con Vện đứng trên Cầu Hàng thì trờ đổ
mưa lớn. Cô k ông tìm được chiếc taxi nào khoảng
giờ ấy. Cô dắt con Vện, run rẩy, vội vàng, mái tóc
tung bay vì gió lộng...
Nghe tiếng dép gần cửa phòng, Diêu Tiên biết mẹ
đến. Trên giường cô vỗi vội nhoài dậy. Dưới ánh
sáng mỏng manh của chiế đèn ong g an buồng
NH 323
cô xếp đặt giản dị. Cạnh giường là bàn trang điểm,
rồ đến chiếc tủ đựng quần áo, một tấm sơn thủy
cách khung cửa sổ tròn mà bức màn rủ xuống để lại
một hình bán nguyệt, nơi đó treo lọ nhỏ nuôi vài
nhánh hoa chùm gởi. Mẹ cô xô cửa bướ đến gần và
nó : “T ằng Quố ó đ ều gì xích mích với con làm
cho con buồn? Cho mẹ biết để mẹ rầy nó.” Cô lắc
đầu: “K ông ó gì đâu mẹ!” Rồi bất chợt gục vào
mình mẹ ô a va ô rung động. Bà biết đứa con
gái của bà đang k ó n n làm t n . G ây lâu bà
lặng lẽ bước ra. Khi mẹ ô đã đ k ỏi, Diêu Tiên ngồi
lại bàn, lấy giấy bút bắt đầu viết. Cô đã t ức suốt
một đ m tốn bao nhiêu trang giấy mực mà cô viết
dở, không vừa ý, vò nùi ném ngổn ngang đầy sàn.
Cuối cùng, cô gác bút, nhưng chỉ vỏn vẹn được vài
dòng.
“Anh Ch :
Em xin lỗi anh về việc đáng tiếc đã xảy ra. Em đã thức
suốt đêm để suy nghĩ, mong tìm xem có cách nào
dung hòa được anh với em. Nhưng em thấy điều ấy
thật quá khó, nhất là từ nh ng dạo sau này em cảm
thấy anh đã dang xa em nhiều quá, bất luận trên
quan niệm gì. Cuối cùng em đã hiểu tình yêu có bản
chất tự nhiên không thể uốn nắn thế nào cũng được.
Sự nhận định đó làm tim em đau đớn. Nhưng đó là sự
thật. Vì vậy em nghĩ tốt nhất hãy cho nhau nh ng kỷ
niệm đẹp đẽ. Chứ đừng cố gắng ràng buộc bằng nh ng
thứ giả dối. Nếu tất cả tim óc của người cầm bút mực
đã hơn một lần dâng hiến cho kẻ đang đọc mấy hàng
thư đây thì xin anh hãy tin nh ng lời tối hậu này của
324
em hoàn toàn ngay thật và trung thành. Nơi đây với
tất cả lòng ưu ái của em gửi đến anh lời chào vĩnh
biệt.”
D u T n đa viết những g suốt đ m đo cu a cô, co
hay không, ai ma biết được! Chỉ chắc chắn mô t
đ ều. Đo la , cô thâ t sự đa viết va i do ng v nh biê t với
ba n trai theo l i cô thộ lô sau na y với một ngư i ba n
thân mâ t cu a cô. V vâ y, cu ng được biết thư gử đ
không một lờ đáp lại. Mấy dòng tuy ngắn ngủ đã
đán một dấu đậm o đờ ô t ay đổi hẳn từ ngoại
cản đến nội tâm của thiếu nữ mà bản chất vốn hiền
hậu, thuần lương. Từ dạo đó mỗi bận đến trường học
ô trang đ ểm tỉ mỉ, phục sức theo thời trang, trong
duyên dáng yểu đ ệu ẩn tàng đặc tính kiêu kỳ. Cô
khao khát niềm vui, sống động, và luôn luôn muốn
được thỏa mãn. Thế sự đối với cô bắt đầu mất dần ý
ng ĩa. Cô xem ọc vấn như miễn cưỡng, không còn
t í t ú để lấp đầy mớ thì giờ trống rỗng lú vũ
trường ca hội chưa tới giờ mở cửa. Ở nhà cô càng ít
nói, không hề g úp đỡ công việc mẹ ô ũng ẳng
nhìn tới mặt anh cô. Màn ăn trong p òng ô àng
bừa bã đô k son p ấn gương lượ để rơi dưới
sàn gạch. Những cánh hoa chùm gở đã rũ xuống
héo khô từ lú nào ô k ông để ý nữa. Cô đã ẳng
cần xin phép anh cô mỗ k đ ơi lúc chiều, rồi
thản nhiên về nhà quá nửa đ m k ông tỏ vẻ gì kính
nể ai hết. Có lần Quốc mắng em: “Cô gá đ ơi đ m
mãi hư mất.” Cô trả đũa ngay: “N n t ì em n ờ, hư
em chịu; nào đâu dan vọng gì mà phải bị nô lệ vì
nó.” Vì vậy giữa anh em hố lạnh lùng cách biệt ngày
càng sâu thêm. Quốc phải than thở với mẹ: “Em on
NH 325
lớn rồi, con không còn quyền gì, tuy vậy con vẫn lo
lắng cho sự trưởng thành của nó lắm.” Bà ỉ nói:
“Mẹ già rồi, suốt đời mẹ đã làm ết phận sự, các con
bây giờ đã lớn ai tự lo lấy.”
Một hôm trong tửu lầu của khách sạn Đồng Khánh,
Diêu Tiên không người giới thiệu, chẳng ai quen
biết, bước chân vào chỗ ánh sáng mờ ảo đ ệu nhạc
say buồn, những khách chơi như bóng ma nhảy
múa chập chờn quấn quít cuồng loạn. Cô hơi bỡ
ngỡ, rụt rè giây lát. Nhưng dù sao cũng là nơi cô đã
từng thỉnh thoảng đến với người bạn trai trong
những cuộc vui yến ẩm cuối tuần thuở họ còn thân
nhau. Rồ ô đ ềm nhiên ngồi nơi góc tối. Sắ đẹp xa
lạ của cô lôi cuốn nhanh chóng các công tử hào hoa.
Họ tán tỉnh cô và mờ ô k u vũ. Cô sợ gì mà
không thử chơi cho biết. Nhưng bất ngờ cô lại khiến
khách chơi kinh ngạc vì cô nhảy nhẹ như chiếc
p ao. Có gì đâu nơi đây lúc trướ ô ũng đã từng
khiêu vũ với bạn trai của cô. Khi cô từ chối họ để
tìm vài phút nghỉ ngơi, ngồi trầm ngâm dưới ánh
đèn tờ mờ hình bán nguyệt trước cốc rượu, sắc diện
ưu tư, và điếu thuốc tập tàn k ông được gọn gẫy
trên mấy ngón tay, tình cờ bước gần cô một đám
thiếu nữ trẻ trung nhưng phục sức lộng lẫy xa hoa
khiến cô hơi lúng túng. Họ rầm rộ kéo đến, cười nói
rộn rả, bỡn cợt lẫn nhau. Rồi họ thân mật chào cô
làm quen. Cô bối rố ào đáp lại. Sau khi nhã nhặn
xin phép cô xong, họ kéo ghế ngồi xuống xung
quanh cô. Trong bọn có một thiếu nữ không cười,
k ông đùa g ỡn, trẻ tuổi hơn hết nhưng rất nghiêm
trang. Thiếu nữ ấy nhìn cô, xong êm ái hỏ : “Có lẽ
326
chị đến đây ơi lần đầu?” Cô ơi ngập ngừng đáp:
“Hy vọng không làm phiền chị. Chị ó tà đoán lắm!”
Thiếu nữ é đô mô đỏ thắm hình tim mủm mỉm
duyên dáng nửa muốn cười lạ t ô đoạn nói như có
ý cợt n ã: “Có gì là đoán. Đ ếu thuố lá k ông được
chỉnh trên ngón tay của chị đã o em b ết! Minh
Thiếu là t n em.” —“Em t n D u T n.” —“Ạạạ...Tiên
nữ chốn D u Trì t n đẹp như người, chị khỏi lấy
thêm biệt hiệu.” —“C ị ó ng ĩ ngườ ta a ũng
mang ít nhiều tâm sự và đ tìm oàn ảnh thích hợp
k ông?” —“C ị đang k ông làm n ư vậy. Chị đang
hồi tưởng một cách nuối tiếc những kỷ niệm m á !”
Diêu Tiên hơi khẽ ú đầu, nhỏ nhẻ: “Một lần nữa,
chị ó tà đoán v ệ đó mààà!” T ếu nữ đáp: “Em
k ông ó tà đoán đâu. C ẳng phải lúc em mới bước
vào đây sắc diện của chị vẫn còn chìm trong giấc mơ
hay sao?” Thiếu nữ thong thả đưa bàn tay ra dịu
dàng đặt lên bàn tay của D u T n đang để trên bàn
và tiếp: “N ưng mà, nơi đây là vũ trụ riêng biệt, thời
gian ngưng đọng, cắt đứt dĩ vãng xa á tương lai,
những gì của sinh viên hãy trả lại cho trường đại
họ .” T ếu nữ nhìn sâu vào ánh mắt thâm u của
Diêu Tiên khiến cô xao xuyến. Cô ng ĩ t ầm: ngoài
ngưỡng cửa họ đường có nhiều ngườ đa tà đáng
phục thật, trước mắt cô trẻ này, biết đâu mìn ỉ là
nữ sinh thơ dại. Xong thiếu nữ rụt tay lại, cầm ly
rượu đưa lên: “À quên nữa chớ, hãy xin cho phép
em nâng ly mừng được quen chị hôm nay. (cô xoay
qua các người cùng bọn) Này các chị ãy ùng em! ”
Họ cùng nâng ly và những tiếng cười giỡn trẻ trung
lại vang lên. Diêu Tiên chưa quen uống rượu nên lời
nói có vẻ buông lung. Cô ngây thơ kể lể tâm sự với
thiếu nữ. Đến khi cô thấy ô đã nói nhiều quá, cô
NH 327
chữa thẹn bằng cách xoay sang hỏi thiếu nữ: “C ị
Minh Thiếu, còn phần chị t ì sao?” —“T àn t ật
xót thương chị về những chuyện không may mà chị
đã trải qua, chị Diêu Tiên thân mến! Em ng ĩ rằng
tình yêu như một tách cà-phê ngon, có thể nhứ đầu
nếu sử dụng tách cà-p đó đừng ng ĩ tới nó tức là
tránh lo âu. Dù sao, vết thương của trái tim dù sâu
đậm đến đâu ũng ó t ể xoa dịu trong thời gian
ngắn ngủi. Phần em, quan niệm một công trình
được xây nên bởi lắm công phu giống như cái kén và
em như con tằm. Vui chơi cũng là một công trình...
(cô nâng ly tiếp) Nè, mời chị...” D u T n mỉm cười:
“Dường như cùng một đ ểm mìn đã gặp nhau bằng
a on đường khác biệt.”
Chỉ trong và t áng D u T n đã trở thành phong
lưu lịch duyệt. Dần dà cô chểnh mảng học hành,
thỉnh thoảng chỉ đến trường học lấy lệ. Cô ũng làm
ra tiền, thường do liên hệ bồ bịch tạm bợ qua những
hộp đ m và bớt nhờ vả anh cô. Một hôm cô về
khuya, Quố đã đợi em suốt cả buổi tối tại phòng
khách. Cô vừa đẩy cửa, Quố đã đứng dậy chận lối
đ ầm hầm nhìn em gái, hỏ : “Độ rày ô k u vũ
khá chưa?” Cô ngông ngang đáp: “Can hệ gì đến anh
đâu.” Rồi bước tránh Quốc. Hắn chộp a va ô đẩy
mạnh, khiến cô ngã xuống chiếc ghế phô-tơi, đoạn
nó : “Tô k ông bằng lòng ó đứa em gái hư hỏng
như cô, tôi nhắc lạ đã n ều bận rồ .” —“Em ó làm
gì đâu mà ư hỏng chớ. Anh có cần em lấy giấy
chứng của y sĩ k ông?” Quốc chán nản nhìn em một
lúc, nhưng giọng hắn dịu lạ : “An b ết em không
đến nỗ để mẹ và anh nhục nhã. Nhưng đó không
328
phải là vấn đề. Tính nết mới là nguồn cội của hạnh
phúc. Anh muốn nó đến tính nết của em. Em đã
t ay đổi hết.” —“Cám ơn anh nghĩ xa cho em...
Nhưng sao anh không tỏ ra thương em bằng những
àn động của an .” Quố đổ áu: “Nuô ô đến
từng tuổi này, cô còn muốn sao hả? Từ nay ô đừng
sống nhờ n à tô ăn ơm của tô .” —“An k ỏi lo, vì
em ũng k ông t ể sống trong địa ngụ này được
nữa.” Nó đoạn ô đứng dậy dợm đ vào buồng trong.
Quốc chợt nắm cánh tay cô lôi ngược lại. Cô vùng
vằng nói như thét: “Anh không có quyền động đến
tôi nữa.” Quốc giận xanh cả mặt cắn răng nó k ẽ:
“Để cô biết tôi vẫn còn quyền làm an .” Lời vừa dứt,
ng e ‘đùng’ một tiếng như trời sập, người cô húc vào
vách phòng, bức hình lộng kính chụp chung cha mẹ
và anh chị em trong g a đìn rơi xoảng xuống sàn
gạ má ô đỏ au in vết của bàn tay. Hắn tiếp: “Cô
thử kiện tô đ .” Lương Mẫu trong buồng vừa bước ra
vội can hắn. Cô lủi tuốt vào trong phòng ngủ đóng
cửa lại. Cả nhà như vừa qua cơn bão trốt. Đ m ấy là
đ m tệ nhất của cô. Nhiều chuyện buồn thảm chồng
chất trong tim cô khiến cô cứ thao thứ . Cô ng ĩ
rằng Quốc có ác cảm với C . Càng nhớ những bận
Quố đến nhà ông Trần Í ô àng ăm tức. Quốc
là nguyên nhân sự t ay đổ t á độ của C đối với
cô. Cô cảm thấy không thể sống chung dưới mái
nhà với một ngườ mà lú nào ô ũng xem n ư thù
địch. Cô quyết địn ra đ . Hìn ảnh mẹ già thoáng
hiện trong trí làm cô hơi ái ngại, nhưng gương mặt
nguyền rủa sâu ác của Quốc bắt buôc cô phải tìm lối
t oát. Cô ng ĩ đến một công việc làm hoặc số tiền để
tự sống. Cô đang ần tiền. Chẳng phải thời gian qua
ô đã từng quen biết với nhiều khách chơi hào
NH 329
phóng, ồ ị không ông chủ này t ì ũng g ám đốc
nọ hay sao? Nhớ la i nhiều l n đến chơi nơi tư s cu a
mô t đa i gia xuất nhâ p ca ng cô thư ng thấy sổ sa ch
liê t kê h ng ngh n đủ loa i đồ phu t ng cơ khi , vo xe
hơi rất mắc tiền va ca tấn giấy t , ly li ch, ho a đơn
bừa ba i. Cô cu ng to mo ngân qui của công ty, tổng
cô ng ba y hay ta m con số đa từng la m cô nga c nhiên.
Thư ky va va i nhân viên dư ng như không hứng thu
giu p đ ông g hết, mô t ngư i go a vợ va rất la nh
nha t. Bỗng một ý kiến lóe sáng trong trí não của cô
gái tài hoa đối với ông chủ bự: biến băng sơn tha nh
ho a diê m, xây tha o ốc lâu đa i. Nếu cô co cơ hô i
sửa mô t con số ha ng thứ năm ay t ứ sa u từ bên
tay mă t của tổng kết ngân sa ch, ai biết sai ch na o
trong những cô t kế toa n chi thu tra ng giang từ trang
na y qua trang kha c, pha i vâ y không?
Thượng Đế rất ganh ghét những tuổi trẻ tài hoa.
Nhưng Thần Sầu chỉ là đứa dại khờ, tại sao cậu ũng
phải chịu ung định luật? Từ ngày Ngọc Lan mệnh
chung, cậu đã mất tất cả niềm vu để sống. Cho nên,
cậu hay la cà theo phường hát xướng, nghe tiếng
cầm giọng uyển cho quên bớt ngày t áng ô đơn.
Cậu mê mết ô đào Sáu Lén đ lang t ang t eo
gánh kịch nghèo nàn xuống đến Năm Căn. K ông a
chứa chấp cậu, ngườ ta đ đường bộ, cậu phải chèo
ghe ngã tắt đuổi theo. Một đ m ậu mắc màn lên
nhánh bần oặt thấp bên ven sông để ngủ, hai bờ đầy
lau sậy, muỗi kêu như ong. Đến khuya nước sông
rút cạn lúc nào không biết, thức giấc thấy dưới ánh
trăng lưỡi liềm chiếc màn treo hổng cao trên cành
330
cây, cậu vừa ngồi dậy đám muỗ ăn no rớt xuống
quanh mình như đổ thóc. Rồi một dạo cậu lại si tình
ô đào L T ắm của gánh Hoa Sen, phải một đ m
ngủ bã Vũng Tàu nước biển dâng lên ngập cả người
mà không biết, khi giật mình vì lạnh thì thân thể đã
ướt như chuột té ao. Rồi cậu ũng lang t ang t eo
gánh kịch nghệ xơ xác này, phất phơ từ Phan Rang,
P an Rí đến Qui Nhơn, quên hết sách vở nhà
trường, nằm bờ ngủ bụi, chẳng màng đó k át. Có lẽ
cậu là người duy nhất đứng yên lặng hàng giờ dưới
trời mưa để nhìn nước chảy oa trô . Cũng là người
duy nhất thường nằm ngủ đơn độc trên chiếc bè la m
b ng thân cây chuối tha trôi giữa sông nước mênh
mang mặc thủy triều xô giạt. Cuộ đờ oang đàng
của cậu đã bắt đầu từ tám tuổi, nhưng bây giờ kiếp
giang hồ vô định mới thật sự khơi mào.
Lễ Vu Lan đã qua t ấm thoắt lạ đến Trung Thu.
Trong toa hàng của chiếc xe lửa ra miền Trung, một
thiếu n n đang m lặng xem sách. Ngồi nơi bàn
phía sau cậu, một thiếu nữ yên lặng, cốt cách thanh
bí. Cậu trai không biết ô đã ngồ đấy từ bao giờ
trước khi cậu xoay lại. Cô mặc áo hoa trắng ngắn
tay, trên phía trái cài chiếc phù hiệu bằng vàng. Đô
chân trắng muốt chen ra từ làn vải lụa vàng tươi của
chiếc giýp, những màu sắc thật tương phản. Đô g ầy
nhung của ô tuy ũ kỹ nhưng chứng tỏ cô là người
dư dả. Mặt hoa da phấn đô mày xan rậm mũ
thẳng cao trên cặp mô ìn t m đỏ thắm như trái cà
tây đang chín, mắt sáng long lanh màu lam thạch
bên cạnh suố tó p ong p ú đen tuyền, bồng bềnh
đổ xuống từ dưới chiế mũ bạch thỏ. Tuy không
NH 331
trang đ ểm, nhưng so với người cảnh xung quanh cô
như từ Bồng Lai lạc giữa hồng trần. Sự tình cờ làm
cậu hơi bỡ ngỡ, vì cô không phải xa lạ đối với cậu.
Nhưng cô đã lạnh lùng nhìn tránh cậu đ ếu thuốc lá
kẹp giữa đô ngón tay t on von với tia khói lam ẻo
lả. K tàu đến Phan Rang trời khá oi bức. Gió biển
thoáng hơi mùi muối mặn. Trong toa càng rộn rịp kẻ
ra ngườ vào để mua thứ ăn uống. Bỗng nghe tiếng
đùa g ỡn của vài thiếu nữ tiến đến ngồi cùng bàn với
thiếu nữ. Cậu vẫn chú mục trên mấy trang sách. Rồi
những lời hỏ đáp tíu tít: “C ị Vạn Lý chắ trông đến
ga này để gặp tụi em lắm nhỉ?” —“Dĩ n n Lan lại
phải hỏ !” —“T ỉnh thoảng mới thấy chị Vạn Lý bụi
đời một bữa!” —“À này Lan mìn ăn gì ớ?” —
“Đúng đấy đã đó to. C ị Vạn Lý đã dùng ơm
chưa?” Tiếng nói xen lẫn tiếng cười trong trẻo, các cô
chí chát nhau nhiều quá khiến cậu đô lú p ải
dừng lại trên trang sách, vô tình phân biệt giọng nói
của hai cô hành khách mới, nhưng tuyệt nhiên
không nghe thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng vấn
đáp lời nào. Bỗng một cô vụt đứng dậy, nhưng vừa
lúc ấy vô ý đụng ngã ly nước ngọt đổ ào xuống sàn
toa và văng tung tóe vào lưng thiếu niên. Thiếu nữ
bối rối, vừa cười chữa thẹn, một tay dựng chiếc ly
lên, tay kia cầm k ăn lau nước trên mặt bàn. Xong
cô quay sang thiếu niên, thốt khẽ: “Ôôô…tô đã làm
ướt áo của ông!” Cậu từ từ ngước nhìn thiếu nữ và
nó : “Ồ chẳng ó .” Rồi cậu lại hạ tầm mắt xuống,
tiếp tục xem sách. Bấy giờ thiếu nữ đ đến quầy mua
một hộp quẹt diêm. Khi trở lạ đ ngang qua bàn
thiếu n n đang ngồi, cô ngường ngượng một tí, xong
dừng và nhỏ nhẻ nó : “T ưa ông, nếu ông chỉ một
mình, xin mời ông sang bàn chị em tô để tôi có cơ
332
hội tiếp đã x n lỗ .” T ếu niên lại nhìn thiếu nữ một
lần nữa, chậm rã đáp: “Quan trọng vậy sao! À… ô
t n là gì?” T ếu nữ hơi ngạc nhiên vì câu hỏi bất
chợt của cậu, do dự nhưng rồi cô ũng đáp: “Luyến,
t n tô .” Cậu nó : “Luyến thân mến, tôi có một tật ít
thích ngồi kế cận nữ phái, thú thật...” Cậu muốn nói
tiếp nhưng thiếu nữ đã ngắt ngang: “Ủa? Ông có
chứng đau t m sao?” Cậu đứng rột dậy tiếp: “N ưng
tôi nghĩ không thể từ chối sự hân hạn được cô
mờ !” Luyến duyên dáng mỉm cười, bước về bàn ũ
trao hộp diêm cho thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng.
Thiếu nữ mở xắc lấy một đ ếu thuố Con Mèo đán
d m đốt hút. Luyến chỉ thiếu nữ ấy giới thiệu với
thiếu n n: “Đây là ị Vạn Lý.” T ếu niên nhìn
nàng, khẽ gật đầu chào, nhưng thiếu nữ ấy chỉ nhìn
cậu với vẻ thản nhiên qua mấy vân khói thuốc lá,
ánh mắt hồ thu không biểu lộ nét gì hoan hỉ trong
sự được giới thiệu vừa rồi, gương mặt đ ềm đạm, một
vẻ đẹp lạnh lẽo như băng tuyết. So với bọn họ thiếu
nữ này trẻ tuổi hơn hết, nhưng dường như rất được
tôn kính. Luyến lại tiếp: “Còn đây là ị Lan.” N ìn
thiếu nữ tên Lan má phấn mô son đô mắt mơ
màng, tóc dài xõa lọn trên khung ngực nở nang
ăng đầy nhựa sống, cậu lễ phép khẽ gật, cô này
ũng đáp lại bằng một cười nụ. “Còn ông t n...?” Cậu
đáp: “Aaa... bọn trên giang hồ gọ tô là Văn C ương.
Có tên chứ không có họ.” —“Ủa sao kỳ vậy?” Cậu liếc
thiếu nữ tên Luyến có tóc gợn sóng xõa xuống chấm
vai, má thon và mịn, mày rậm môi hồng, liến thoắng
nhưng khả ái. Cậu đáp: “Người cùng mạt như tôi ai
mà nhận giòng họ chứ ó đượ á t n đã là may
mắn lắm đó!” —“Tr n g ang ồ ng ĩa là gì ả ông?”
Cậu lạ quay sang Lan: “Ng ĩa là ngoà vòng luật
NH 333
p áp.” T ấy cậu vẫn chưa rời quyển sách Luyến hơi
đùa cợt: “Sá nó đám quá gì mà m t ế?” —“Ồ...
họ muốn viết cái gì thì họ viết, tôi muốn đọc cái gì
t ì tô đọc, việc họ viết và việ tô đọc chẳng có liên
quan gì đến nhau hết! Thiên hạ bìn đẳng tự do đó
mà!” —“Ủa, vậy ông xem cái gì chớ?” Cậu gấp sách
lại đặt l n bàn nó : “Xem o ra vẻ nhà trí thức biết
nhiều thứ tiếng!” Rồi cậu đứng dậy k ông để ý tiếng
cười trong trẻo của Luyến, trở về chỗ ũ ậu ngồi khi
nãy, lấy dưới gầm bàn phía sát vách toa một chai
rượu vang đem lại. Cậu thong thả lấy dao ca-níp
trong túi ra loay hoay cạy nút. Chai rượu mở xong,
người hầu bàn mang đến bốn cái ly. Cậu nó : “Mời
các cô uống vớ tô tí n á.” Lan ỏ : “Ông uống rượu
k á k ông?” —“K á gì. Uống giả trí” Cậu cầm ly
rượu giơ ngang mặt nó : “Mừng sức khỏe của các
ô.” Nó chưa kịp xong, cậu đã á mồm đặt ly rượu
vào, bật mạn đầu ra phía sau, nghe ộc một tiếng
như thụt cống nước, cậu đặt chiếc ly không xuống
bàn. Lan buột miệng k u l n: “Trời phật! Có phải
rượu thật không, thưa ông?” Cậu k ông đáp ung
tay áo quẹt ngang mấy giọt rượu òn đọng quanh
môi. Luyến nó : “Hìn n ư ông có tâm sự trùng
trùng?” —“A ũng mang và nét n ư thế trên sắc
diện nếu để ý, nhất là cô bạn đối diện tô .” Cậu
muốn ám chỉ thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng. Cô
dụi tắt tàn thuố lá vào đĩa ném n anh cậu cái nhìn
k ô k an dù đô mắt của cô thật diễm lệ. Lan hỏi:
“Xem mặt tô ó nét gì k ông?” Luyến nó : “Này ị,
ông Chương mời chị ly rượu.” —“N ững nét ngây
thơ.” —“Ông chê tôi còn ngây thơ chớ gì?” —“Đó là
đặc tính vô cùng cao quí. Cuộ đời chỉ bắt đầu tội lỗi
khi người ta hết tuổi ngây thơ.” Luyến nó : “Ô ay
334
ông nó văn ương quá! Ông đi học trường nào
vậy?” —“Trường N g t Club Đa Lạt.” Lan và Luyến
phá lên cười. Lan hỏ : “C úng tô ũng ở đấy, sao tôi
chẳng biết ông?” Cậu nó : “T ật ngạc nhiên dân
Night Club mà không biết trên giang hồ ng ĩa là gì!
(cậu ngập ngừng tiếp) Dù không biết mặt tô ô ũng
nghe tiếng lão tổ chớ?” —“Lão tổ nào? Có phải thằng
nhóc mang tên Thần Sầu, khét tiếng đán bạc bịp,
làm thơ tụ tĩu tá g ả quyển ‘Tẩy Não’ ẳng đất
dung thân, lêu bêu tứ xứ, nuôi sống nhờ gá đ ếm
khắp nơi đó không?” Cậu nó : “T ật là một người
đàn ông đểu giả, sống nhờ mấy ô gá đ ếm!” Lan
tiếp: “Hắn khi biến khi hiện như ma mị, là ma-cà-
rồng ăn đ m đó mà...! Tr n uyến tàu đ m này
ũng dám có hắn lắm đó!” —“Vậy sao!” —“Ông quen
hắn hả?” Cậu cười một tiếng, châm chọ : “G ữa cô và
hắn, à... tôi biết rồi, hắn đã đối xử không tốt với cô.
Một đàn ông đểu giả!” —“Ô kìa tô đã quen b ết hắn
bao giờ!” —“Vậy sao ô ó ý ng ĩ xấu về ngườ ta?”
—“K ông nó xấu hay nói tốt mà là nói thật. Miệng
còn hôi sữa đầy huyền thoại ngông cuồng!” T ếu
n n nó : “Này ô Lan ạ, thấy bằng nghìn lần nghe.
Cô đã t ấy hắn lần nào chưa sao lại quả quyết thế?”
—“Hìn ảnh của hắn treo đầy á đìn ùa đó sao
lại chẳng thấy?” Cậu ngạc nhiên thốt: “Vậy sao?” —
“C ẳng phả đìn ùa nào ũng treo ìn ảnh của
Diêm Vương hay sao? Hắn chính là Diêm Vương
xuất thế!” Nãy g ờ Luyến làm thinh liền xen vào:
“Lan quá k e k ắt! Có lẽ chị hiểu lầm và đoạn trong
quyển Tẩy Não. Thật ra, nếu chịu suy ng ĩ một
chút thì không nhất thiết phả vô lý.” — “À sao á
cô biết quyển sá đó vậy?” Luyến liền đáp: “Ở
N g t Club Đa Lạt ông không biết đó là Thanh Mi
NH 335
Giáo Điều của bọn làng chơi khắp xứ sao? À quên
chớ, Tẫy Não chỉ là quyển thứ nhất của truyê n bộ
Tuyệt Thế Thậm Thâm Vô Thượng Thư gồm mười hai
quyển.” T ần Sầu chợt thốt khẻ: “Cá gì? Tuyệt Thế...
Vô Thượng Thư, sách hay nhất thế giớ ?” Lan ười
một tiếng, vẫn duy n dáng k u ãn : “Em k ông
thể chấp nhận một lối sống đ n uồng truyền nhiễm
cả bút mực. Ma-cà-rồng ăn đ m ó lú ũng bị trái
sầu riêng rụng ngay đầu cho chị xem.” T ếu niên
nhắm mắt lại, như muốn né tránh trái sầu riêng
tưởng tượng đang rơi xuống, trong khi Luyến kêu
l n: “Trờ đất! Trá đó bự nặng và có gai dữ lắm nha
chị!” —“Vậy chớ sao! Nó chỉ rụng ban đ m mà t ô .
Vậy em mới muốn nó rụng ngay đầu ông ta chuyên
đ đ m.” Cậu càng nhắm chặt nghiến đô mắt. Lan
nhìn cậu, cô ngạc nhiên hỏ : “Ông ó sao k ông?”
Cậu mở mắt nó : “Tô ng ĩ ô ín là trá sầu
riêng. Nhưng người ta không dễ chết đâu.” —“Hả?
Ông nói gì vậy?” Cậu ực cạn rượu, tay vẫn còn cầm
chiếc ly không giơ lưng chừng: “Cô Luyến, lúc nãy
tô đã nó tô k ông t í ngồi gần đàn bà là vậy
đó... (rồi cậu thấp giọng gùn gằn) K ông đau t m
ũng bể thận! À sao cô lại biết bộ ... cái gì Vô Thượng
Thư đó hả? Vậy mấy quyển khác tựa là gì?” Luyến
thành thật đáp: “Người anh bà con của tôi tên Hồ
Thanh Sử bái hắn làm sư phụ để học nghề, mang về
nhà một đống sá đán máy in rô-nê-ô. Lan và tôi
đến chơi, Lan chộp lấy quyển Tẫy Não mượn về xem.
Còn quyển thứ hai là Tinh Hoa Chính Lý, quyển thứ
ba là... là... Địa Ngục Sử Ký, chịu thôi, tôi làm sao
biết, chỉ nghe anh Sử nói tất cả mười hai quyển.”
Luyến mỉm cười liếc cậu đoa n thong tha tiếp: “An
Sử co n no i: bo n giang hồ đồn rằng mô t ngư i d đo c
336
ngh n va n lần Kim Cang Kinh cu ng chưa ch đươ c
gia c ngô , nhưng nê u ai xem h t tro n bô ượ
ư cu a Th n S u th tha nh Phâ t.” Th n S u cươ i
lơ n: “Ha-ha!” trong khi Luyê n vẫn tiếp: “An Sử r t
tin những chuyê n oang đươ ng, v vâ y mướn ngươ i
ta in tro n bô đem v nh t đ nh xem cho h t. Anh Sử
co n no i mô t ngư i bi bê nh không cần thầy thuốc g
hết; chỉ cần d mô t chương na o đo rồi ho c thuô c
lo ng đo đ đo c la năm mư i lần th bê nh nhe như
nhứ đầu, sổ mu đau bu ng se hết. Co n bê n nă ng
ma thầy thuốc không trị được th pha đo đ đo c la i
thuô c lo ng va trăm lần se kho i...” Lan cư i pha lên
ngắt l i: “Ha-ha- a... đo đ đo c la đến trăm lần th
mê t nhừ tử co n nhớ m nh bi bê nh g nữa ha !?” Thần
Sầu cu ng cư i phụ ho a t eo: “Ha- a đu ng vâ y! Ca ch
chửa bê n ... Hoa Đa ta i thế cu ng cha o thua!” Luyến
hơi mỉm cư đoa n nho nhe : “Du tôi không tin,
nhưng nghe anh Sử co no i nhiều ngư i từng thử
nghiê m đu ng đo ma ...” T â n Sầu no : “Co chuyê n
vâ y sao?! Thâ t la ... Chu a Giê-Xu nếu biết được
cu ng... ba i phục!”
Rồi như bị cấn vật gì, cậu ẹo tay lấy từ túi quần sau
ra một quyển sách nữa để lên bàn. Lan nhìn hai
cuốn sá nó : “Ha uốn sách giống hệt nhau.
Chắc một cuốn để tặng bạn gái hả?” —“Tặng ai? Số
tôi kém may mắn n n tô làm á gì ũng ẩn thận.
Mua sá ũng mua một cuốn hai, ba bản như vậy,
rủi cuốn nào thiếu bìa thiếu trang...” —“Ồ... là vậy!”
—“Có gì đâu mới ngày hôm qua tôi mua trà Cao Ly
địn đ m rồi uống ngắm trăng làm t ơ. Trà đựng
NH 337
trong lọ bằng sàn đóng kín. Tô định phá lệ một
lần, mua một lọ thôi. Khi nướ đã ín g ấy bút đã
sẵn, khui lọ ra thì là lọ không. Té ra, rượu vẫn tốt
nhất a a!” Ha t ếu nữ cùng cười vang. Lan hỏi:
“C ị nói anh Sử bái hắn để học nghề, là nghề gì
vậy?” —“An Sử kể ng e ra ũng mắc cười. Là nghề
ăn trộm.” T ần Sầu lại chợt thốt khẻ: “Cá gì? Ng ề
ăn trộm?!” Xong Luyến cười lớn một tiếng rồi quay
sang Lan nó : “C ị Lan ạ á n ân em em ng ĩ ít
nhất hắn ũng ó một cá tính khác biệt thiên hạ.
Một ngườ đàn ông đặc biệt đó mà!” —“Cũng ó t ể
vài thiếu nữ lãng mạn say m á ao độ cừ khôi,
quán chúng bản lĩn uộc sống lang bạt kỳ hồ, tư
tưởng loạn bời kỳ lạ của hắn.” —“C ị ũng ó lý.
Không phải em hoàn toàn phủ nhận những lời chị
đâu. Song em ng ĩ dù đối vớ địch thủ ũng k ông
nên hạ người ta quá, hơn nữa với người mà em tin
chị chưa hề được trao đổi vài tư tưởng dù trong phút
g ây.” —“Đại khái chị muốn nói: hiểu người ta rồi
hãy phê phán chớ gì? Em đã ểu hắn dư rồi. Này
nhá, chị nghe em kể và đoạn trong quyển Tẩy Não
của hắn. Trong chương tổng quát hắn nói: tận nơi
cao thẳm vô cùng của vũ trụ nhìn lạ trá đất chỉ là
hạt bụ ...” —“Ủa vậy thì có gì sai chớ?” —“Hãy
k oan. Em đã kể hết đâu. Từ thứ lập luận đó ắn coi
con người không ra cóc rác gì hết để đưa tới kết
luận á gì đối với hắn ũng là bịp bợm, kể cả những
chuyện luân lý đạo đức... Em không nhớ hết tiết
mục, nhưng trong chương gọi là biện thuyết duy xạo
luận một câu hắn viết: tôi chỉ biết lời nói của tôi là
đúng là p ải, những lời nào không phải của tôi nói
đều sai; tất cả những ý kiến nào trái ngược vớ đ ều
tô ng ĩ đều là tầm bậy. Trong chương nói về hệ
338
thống lưu thông của xứ sở, co câu: khi tôi lái xe, tôi
không muốn nhìn thấy một bóng người hay xe cộ gì
k á tr n đường lộ... Trong chương nghi lễ hắn nói:
tôi muốn tất cả mọi người phải lịch sự với tôi, nhưng
tôi không cần lịch sự với ai hết. Tôi muốn cứ mỗi khi
tôi chấm dứt một lời nói, mọi ngườ đều phải dạ lớn,
ú đầu mọp xuống cho tới khi trán dập lên mặt đất.
Bàn về tôn giáo hắn nói: nếu tôi là một giáo chủ, tôi
sẽ thản nhiên dẫm lên những tín đồ ngã gục dưới
chân tôi và nếu t n đàng ó t ật thì tôi không
muốn thấy ai ở đó ỉ trừ một mìn tô ...” Luyến bật
cười trong khi Lan tiếp: “C ị muốn nghe nữa không
để em cố nhớ.” T ếu niên vỗi vộ đổ đề tài khác:
“Cá ô địn đ đâu?” —“Đ Huế. Còn ông?” —“Cũng
đến đấy. Vậy hân hạn được hầu chuyện các cô trên
suốt quãng đường sắt này.” —“Ấy chết. X n đừng nói
thế. Chị em chúng tôi hầu chuyện ông mới phả .” —
“K ông dám! Lý luận của các cô sắc sảo, thật sắc sảo
hơn tôi nhiều.” —“Ông quá k m n ượng. Cử chỉ
ngôn ngữ của ông đã chứng tỏ ông là người sành sỏi
hơn chị em úng tô . À ông đến Huế để làm gì?” —
“Tô muốn biết các cô làm gì ở đó trướ đã là vì
công việc của tôi chắc chắn rắc rối hơn.” —“Ông
đoán thử?” —“Đoán t ử à? Một cuộc nghỉ mát
không có mụ đí gì ngoà sự ngao du phong cảnh
của xứ kinh kỳ ũ.” —“Ông g ỏi thật. Sao ông biết?”
—“T ì ỉ là đoán!” —“Còn ông?” —“Tô ? Tô k ông
rảnh rỗi như các cô. Mỗi bận đ đều có mụ đí
khác nhau. Hoặc chỉ dẫn cho người ta sửa sang lại
và ăn n à sụp đổ...” —“N à gì sụp đổ lắm thế!” —
“Vội gì, thủng thỉnh các cô sẽ hiểu. Hoặc là kiểm
soát công việ làm ăn.” — “Làm ăn gì?” —“T ủng
thỉnh sẽ hiểu. Hoặc ký lại những giao kèo mướn một
NH 339
số ghe thuyền trên sông Hương.” —“Để làm gì?” —
“Cá ô muốn biết lắm sao? Hoặc nghiên cứu lại hệ
thống phân phối việc làm như thay thế, di chuyển,
sang nhượng...” Luyến xen lờ : “Có lẽ ông làm nghề
buôn bán đồ ũ.” —“Sao ị lạ ng ĩ t ế. Em cho
đây là một tổ chức buôn lậu.” — “Buôn lậu? Ha-ha!
Giàu suy tưởng!” T ếu niên cười lớn. Xong cậu nói:
“Tô không tài như vậy đâu! N ưng bận này lại có
mụ đí k á .” —“K á ? Là ông v ệ gì?” — “V ệc
gì t ì tô đạ k á đã b ết, nhưng phải làm sao thì tôi
chưa biết!” — “Ủa?!” Luyến cười khẽ. Cậu tiếp:
“N ưng nếu các cô chịu khó nghe tôi kể một câu
chuyện, các cô sẽ hiểu?” Lan l ền nó : “Ông kể đ ! Dù
sao úng tô ũng ó n ều thì giờ để ng e.” Luyến
giụ t m: “P ả đó! N ìn t ấy ông tâm sự trùng
trùng như vậy, ông kể ra để chúng tôi chia xẻ o!”
— “Tô ? Tâm sự? Ha- a!” Cậu cười vài tiếng đoạn
tiếp: “Vào tiết Vũ T ủy năm trước, ca i tên lão tổ ma
ca c cô no i b ng dưng cao hứng đ ngao du v ng Cao
Nguyên M Nông hay Cao Nguyên Mo i , nhân di p
ghe t ăm một người bạn ở Gia Nghi a, nhưng mu c
đ ch hắn muốn thư ng thức rừng nu i sông hồ tr ng
đ p m hắn cho la huy hoa ng tra ng lê nhất không
đâu o cu a vu ng cuối Trư ng Sơn. Nhất la hắn
muốn ngắm sương m bao phu khắp đ u nu i như
trư ng tha nh hiê n khuất qua ma n mây hồng t m la
đa của những ca nh ta dương thiên nhiên tinh khiết,
tuyê t v i thơ mô ng...” Lan l ền cư i khe ngắt ngang:
“K oan đa , hắn cu ng... biết thơ mô ng sao?! Nghe
ông ta tôi c ng ngắm ca nh như vâ y. Nhưng ta i
sao ông biết chuyện của tên nhóc ôn dị đó dín
dáng g đến ông ha ?” —“À t ế, nơi nào có lão tổ mới
340
có chuyện đáng nó ớ. Sử ky cu a t n đ nh hay
địa ngu c cu ng do hắn kể la đo ma ! Các cô có biết
bây giờ hắn đang ở đâu k ông?” —“Mấy hôm trước
mình nghe nói hắn đ Sa gon p ải hôn chị Luyến?”
—“Hôm nào?” —“Hôm mìn đượ đ ện tín của chị
Vạn Lý, xong xuống chợ chơi, đ m đó gặp Hương
vừa tiễn hắn ra bến xe ở Đa Lạt” —“Ừ... nhơ nhớ.”
Thiếu niên bật ngửa ngườ ra đặt một bàn tay lên
trán: “Haaa... nếu hắn là quỉ sứ dù hình ản đầy
đồng ũng ưa chắc nhận ra hắn.” Lan l ền hỏi:
“Tạ sao?” —“Quỉ sứ thường giả dạng Phật... Nhưng
tôi biết hắn và nét đặc biệt. Đầu độ mũ đen áo xám
luôn luôn à nút kín đến tận cằm, miệng lúc nào
ũng ngậm xi-gà, và chai rượu luôn luôn là bạn
đồng àn .” Luyến mỉm cười, hỏi khẽ: “Là ông ó
phả k ông?” T ếu niên cườ n e a àng răng
từ trong cổ họng kêu khè một tiếng như rắn hổ
mang. — “T ế sao ông bảo ông là...” —“Haaa g ả
danh mạo phận, tôi không phải là người tốt đâu!” Cô
Lan thẹn đỏ mặt: “X n lỗ ông.” —“X n lỗi gì chớ?” —
“Tô vẫn mong ông không phải là lão tổ.” —“K ông.
Hoàn toàn không phải. Tôi không phải là lão tổ được
nuôi sống nhờ những ô gá đ ếm.” —“N ưng ông là
tác giả quyển Tẩy Não?” —“Đúng. N ìn n ận là tác
giả của tất cả mười hai quyển trong bộ Vô Thượng Kỳ
Thư. Bo n T i chu ng no th đo c những g tôi viết,
cho nên viết để cho tu i no xem vui thôi. Hắn đang ở
trên chuyến tàu đ m này đó. Lan mắng đã ưa?
Còn muốn mắng nữa ay t ô ?” Luyến ý nhị nói khẽ:
“C ị Lan bất ngờ đối diện vớ địch thủ, sao chị chưa
chiến đấu đã ịu thua chớ?” Lan mỉm cười nhìn
NH 341
thiếu niên, ánh mắt nàng rung động. Luyến lại xoay
sang cậu: “Dù ông là a x n kể tiếp ng e.” Lan l ền
tiếp lời Luyến: “P ả đó. Kể đ . Tô ũng rất hứng
thú muốn nghe những chuyện quá đản gì nữa của
ông. Thật không thể tưởng tượng từ dướ địa ngục
nào ông mo l n được những tư tưởng ma quỉ dễ sợ
để viết ra những thứ… vô t ượng thư gì đó!” Cậu
cười khẽ một tiếng đoạn nó : “Do kế hoa ch di dân
cu a chi nh phu , ngư i Kinh va ngư i di cư từ miền
Bắc bắt đâ u đến lâ p nghiê p. Bạn tôi xung phong xin
đ dạy trường tiểu học mới tha nh lâ p. Một đ m ngồi
uống trà với bạn tôi tại chợ, nhìn ra xa thấy mây núi
trùng đ ệp đìu u tô nó với bạn tôi lời vô tình
không ngờ là nguyên nhân của tất cả câu chuyện về
sau. Tô nó : ‘Ở đây ạc nộ mây ngàn… buồn thật!’
Lời tôi ngay thẳng, nhưng bạn tôi lại hiểu lầm đáp:
‘Ấy thế, bạn chớ khinh thường; trừ những khu chợ
búa phố phường t ì k ông làm gì tìm được một
bông hoa hữu hạng, nhưng ngoài kia, vùng bao la
hoang vu co nhiều bô la c, lại có một nàng tiên ngư i
Kinh mà h u hết a ũng b ết.’ Tô lấy làm lạ: ‘Nàng
t n?’ Bạn tô đáp: ‘C ín t ế. Nàng tiên ấy nhưng
lại là vợ của một thanh niên Mọ .’ Tô àng k n ngạc
thêm: ‘Mọ ?’ Bạn tôi mỉm cườ đáp: ‘Mọi thì sao? Họ
ũng là ngườ !’ Tô đáp: ‘Bạn nó đúng! Có lần nào
bạn thấy nàng chưa?’ Bạn tô đáp: ‘C ỉ một lần.
Nàng đ ợ cùng chồng nàng. Thằng Mọi ấy lưng
luôn luôn có giắt cái rựa to tướng.’ Tô ỏ : ‘T ế bạn
biết nhà của họ ăng?’ Bạn tôi lắ đầu đáp: ‘Hìn
như họ ở phía tây bắc co le cách khá xa. Ít khi thấy
nàng lên phố. Chỉ có hắn thỉnh thoa ng tớ đây
nhưng cũng chẳng ai có gan hoặc kiên nhẫn theo dõi
hắn để biết tông tí .’
342
Rồi một buổi sáng mát trời, bạn tô đến trường, còn
tôi một mìn đ xem ơi phong cảnh rừng núi. Vô
tìn tô đ về hướng tây, cu ng co le hướng bắc. Tới
khi trời nắng hơi gắt tô đến nơi sông nước mênh
mang trong veo, uốn theo đồi lớn đứng phía dưới
trông lên thấy án cả gần nửa bầu trời, cây thưa và
rậm dần cho tớ đỉnh. Nắng sáng chói một bên sườn
làm nổi bật nền trời xanh biếc. Nh n bên kia sông va
xa nữa ch thấy đô i nu i nối tiếp nhau. C m ót đó
đây ng e vu ta . T ỉnh toảng một con thỏ, hay con
sóc, phóng ra từ lùm bụi, rồi biến mất trong hang
đá. Tô ứ lủi thủ đ đu qua và n án ây ực
nhọc trèo lên mấy chỗ dốc, chố tìm được một lối
mòn nhỏ dẫn về p ía tây. Đ mã đến khi lên tới
đỉnh, nhìn xuống phía bắ là t ung lũng bao la
xanh mướt và sâu thẳm, giữa có một dòng nước
phản chiếu ánh mặt trời lóng lánh như thủy ngân.
Tôi bỏ lối mòn, tuột xuống t ung lũng vừa đ vừa
vừa át. Đến trưa tôi tới chân núi phía kia, ở đó
giữa hai núi có một đường trũng mà k đứng bên
này không thể nhìn thấy vì khuất. Tôi lạ đ t eo lối
trũng ó ỗ hẹp, chỗ rộng, chỗ hẹp chừng vài mươi
bước, chỗ rộng bằng vài thửa ruộng, thỉnh thoảng
gặp những nhà chòi nho nhỏ của người Mọi và vườn
tược rả rá . K tô đán một khúc gấp, bỗng hiện
ra trước mắt tôi, trên dố đồi thoai thoải, một ngôi
nhà vách cây thông, lợp tranh, phên cửa bện bằng
dây mây, chung quanh vườn rộng có rào giậu. Ngoài
ra không còn thấy gì khác lạ hơn là tứ phía núi trập
trùng, cây cối mọc bừa bãi vô thứ tự, xen lẫn những
bãi cỏ hoang dạ và và đầm nước nho nhỏ trong vắt
NH 343
ở xa xem như những mảnh gương vỡ phản chiếu
bóng mây. Tôi tò mò tiến thẳng về p ía đồi có ngôi
nhà. Chốc lại gặp lối mòn lởm chởm át đá một phần
dẫn l n đồi, một phần tẽ về phương bắc. Tôi theo lối
mòn tiến lên, rồi dừng lại trước rào, ngắm một vài
loại cây trái do tay người trồng, tuy có vẻ đượ ăm
sóc nhiều nhưng không dấu nổi sự xơ xác. Một cây
đu đủ ốm và cao như cây nêu, trên ngọn chỉ có một
trái trông thiểu não. Dướ bóng ó và on gà đang
nằm ngủ trưa. Tôi quay lưng lạ để quan sát xem
trên những đồi lân cận có gì lạ hơn thì thấy phía bắc
cách khá xa, ở trong kẹt những thung lung lại có rải
rác vài nhà Mọi, có lẽ đấy là xóm của họ. Bỗng nghe
có tiếng nó đàn bà p ía sau: ‘Ông ãy t ận trọng
k đã ả gan vào đến chỗ này.’ Tôi giật mình quay
lại, ngỡ ngàng trước thiếu nữ kinh thành, có thể nói
là ô gá t ì đúng ơn vì rõ ràng cô còn rất trẻ, mà
sắ đẹp không thể tưởng thấy được giữa cảnh hoang
vu như vậy. Thiếu nữ có nước da mịn màng, tóc
quấn lên cao, cặp mắt sắc sảo biểu lộ sự thông minh,
gương mặt trái xoan, môi hồng múm mím, ngực nở
lưng eo, bàn tay bàn chân trắng trẻo chứng tỏ sự
nhàn hạ thong dong. Nàng mặc chiếc áo Mọi có
bông, vận váy, hai tay chống vào hông nhìn tôi với
đô ngươi lạnh lùng khiêu khích. Tôi hỏi: ‘Có ổ ăn
thịt người à? Rất tiế tô k ông mang súng t eo.’
Thiếu nữ quắc mắt: ‘Tô muốn nói là tôi không bằng
lòng bất cứ kẻ nào bén mảng trướ n à tô .’ Tô đáp:
‘Haaa... Vậy t ì ô đã lầm rồi. Sự không bằng lòng
của ô đâu n ằm n è gì đến cá nhân tôi. Trời sinh
tô ra đâu p ả để nghe ai muốn nó gì t ì nó !’ Tô
nhìn thẳng vào cặp mắt trong sáng của nàng, khiến
sự quả quyết của nàng hơi yếu đ . Nàng t ến đến
344
phía tôi, hai tay tì lên rào cây, trong duyên dáng có
vẻ dịu dàng hơn. Chúng ta sắp đến Suối Dầu. Thôi
nhá. Tàu qua khỏi Nha Trang tôi sẽ kể tiếp. Bây giờ
tô đề nghị úng ta n n ăn ơm chiều là vừa.”
Luyến nó : “Ông kể tiếp đ . C uyện khơi đầu khá
lắm.” Lan ũng p ụ họa: “À này ông lão tổ, rồi sao
nữa?” —“Tạm gác qua khỏ N a Trang đ n a...”
Thiếu niên cầm chai rượu rót thêm vào ly của thiếu
nữ có chiếc phù hiệu vàng. Cô lú nào ũng tư lự,
đô mắt mơ màng quyến rũ. Luyến nó : “Này ông
úng tô đ mua t ứ ăn n á. A...ông muốn ăn g ,
tôi bao.” —“G c ng được, ca m ơn. Tôi tin các cô sẽ
khéo chọn món ăn ngon.” Lan và Luyến đứng dậy.
Thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng vẫn với cử chỉ hờ
hững thản nhiên. Cậu liếc nhìn gương mặt của thiếu
nữ đối diện, trắng như thạ ao tr n đô mắt
phượng đô mày rậm thẳng nhỏ sắ p ía đuô mô
hồng mủm mỉm, nghiêm trang, huyền bí. Tối thiểu
cậu ũng muốn tìm một lời mở đầu vớ ô để đem lại
không khí thân thiện. Cậu nó : “Cô Vạn Lý, hy vọng
rằng cô không khó chịu đối diện với tôi, dù chẳng
hẹn mà lại tái ngộ.” T ếu nữ liền nhìn cậu đô mắt
mơ màng nhưng làm thinh. Cậu tiếp: “Sao Vạn Lý cố
tình tránh né tôi vậy? Mìn đã ẳng hơn một lần
gặp gỡ n au sao!” Cô k ẽ thốt: “Tại nhà chị tô .”
Nhận ra vẻ ngơ ngác của thiếu niên, cô tiếp: “M n
Hằng là chị của tô .” Cậu ngạ n n nó : “T ật lạ
lùng! Tôi quen biết Minh Hằng từ lâu, chưa hề nghe
cô ấy nói có người em nào cả. Càng lạ lùng hơn nữa,
giao tiếp với Vạn Lý nhiều lần trước mặt Minh Hằng
mà cô ấy ũng ẳng bao giờ giới thiệu người em với
NH 345
tôi. Tôi tưởng đã b ết Minh Hằng quá nhiều, nhưng
cô ta quả thật kín đáo!” —“Dù úng tô là ốt nhục
tỉ muội, nhưng mỗi người có lối sống khác biệt, lãnh
vực riêng tư, nên cũng ít khi gặp gỡ. X n ông đừng
trách chị tôi. Sự không giới thiệu đó b ết đâu ũng
có lý do. Chắc chắn chị Minh Hằng không bao giờ
muốn làm phiền lòng tô .” Luyến và Lan đến. Người
hầu bàn đang dọn cơm. —“Ủa chị Vạn Lý ũng quen
với lão tổ à?” Mặc Luyến hỏi, thiếu nữ nghiêm trang
tiếp: “Tô k ông né trán bất cứ ai. Chỉ vì, những kẻ
khinh ngạo thường né trán tô .” Cậu thốt khẽ:
“Cô... sao ô...” N ưng Luyến đã xen vào: “C ị Va n
Lý nó đúng; tô ó ảm tưởng ông ấy đùa da mìn
như trẻ con, nói quanh co mãi mới chịu khai tên
thật.” — “... sao ô xà n ững từ ngữ nặng kí quá
vậy?” T ếu niên dụi tắt đ ếu xi-gà vào đĩa n ắp một
tí rượu đoạn khẽ ú đầu, thấp giọng: “Cô Vạn Lý, so
với cô, tôi biết tô là đứa thất học, thô lỗ, rất ngu
đần. Nhưng mà, ít nhất tôi không bao giờ có ý hại ai,
và trí năng tô ũng n ận xét được những phần cao
đẹp tinh thần mà tôi ngưỡng mộ.” B n ngoà trờ đã
tối hẳn. Khí rét bắt đầu bốc lên từ miền rừng núi, hắt
hiu qua cửa sổ và len vào trong toa tàu. Thiếu nữ có
chiếc phù hiệu vàng khoác thêm áo bông trắng lên
mình. Lan và Luyến lần lượt ũng mặc áo ấm. Dưới
án đèn mờ từ trên mui tàu, một lần nữa thiếu niên
lén nhìn thiếu nữ đối diện. Mặc Lan và Luyên vừa ăn
uống vừa cười giỡn, cô làm thinh, thong thả nhai
những miếng nhỏ nhẻ. Cô ăn rất ít, không tiếng
động đoạn để đũa xuống. Cô mở xắc nhỏ để trên
bàn, lấy chiế k ăn mu-soa màu lam nhạt đưa lên
khe khẽ chạm đô mô . Cậu rất thắc mắc tại sao hai
cô thích vui cười, nghịch ngợm, lại có thể là bạn
346
thân với một thiếu nữ thơ trẻ với tính tình dị thường,
trầm lặng. Cậu chợt e ngạ ng ĩ t ầm: một thiếu nữ
đầy kiêu hãnh!
Cơm nướ đã xong. Tàu sửa soạn chui qua những
đường hầm. “Nào ông kể tiếp chuyện k nãy đ .”
Cậu đốt đ ếu xi-gà nhìn Luyến hỏ : “À qu n... kể đã
đến đâu rồi vậy?” Lan ườ đáp t ay Luyến: “Đến
đoạn ông đã gặp...” Cậu bập một ngụm khói thuốc lá:
“Ạạạ... nhưng giờ phải trở lạ đầu chuyện. Năm trước
nữa, vào độ mùa hè, việc sách vở họ đường tạm
gác, tôi dự định một cuộc du lịch, viếng t ăm n ững
thành phố, hải cảng, danh lam thắng cảnh, di tích
lịch sử dọ t eo đường xe lửa, dừng chân ở Huế
mươi ngày, dạo chơi Hà Nội nửa tháng, thả thuyền
qua vịnh Hạ Long. Niềm mơ ướ đã k ông t àn .
Một ôm tô đang ngồi tại nhà ga xe lửa Tuy Hòa,
đầu gục xuống buồn rầu, là vì muốn trở lại Saigon
mà tiền túi hết sạch. Khi ấy có ngườ đàn ông trạc
chừng năm mươi tuổi, thân hình tầm thước, tóc hơi
hoa râm, để râu mép, mặt chữ đ ền rạm nắng. Ông
đến gần tôi, mồi thuốc lá nơi đầu đ ếu xi-gà của tôi,
rồi lại ngồi cạnh tôi trò chuyện. Tôi hỏ : ‘Bá đ
Sa gon?’ Người ấy gật đầu đoạn hỏi lạ tô : ‘Còn
áu?’ Tô ngạ ngùng: ‘Dạ! Cũng đ Sa gon
nhưng...’ Người ấy lại hỏ : ‘N ưng làm sao?’ Tôi đáp:
‘Có lẽ cháu sẽ xin kiểm soát v n để quá giang trên
những chặng đường đến đâu ay đến đó.’ Ông ỏi:
‘t ế cháu không có tiền lấy vé à?’ Tô đáp: ‘P ải,
nhưng làm sao a t n được cháu khi cháu hút xi-gà,
uống rượu mạc-ten, còn nửa ve đây.’ Tô lấy chai
rượu nhãn hiệu vẫn còn chưa tróc từ chân giở lên
NH 347
cao, nói tiếp: ‘N ưng đời cháu không phải rơi vào
hoàn cảnh mỉa mai này lần đầu. Tám tuổ áu đã
phiêu bạt, bắt đầu cuộc sống hèn hạ của đứa ăn
mày, rồi mại bản, rồi thầu hồ, vong mạng thiên lôi
nhiều cuộc sinh tử, mấy lần tù tộ đủ trăm ng ề
nghìn nghiệp, thân thế ô đơn một mình một bóng
chẳng còn biết gì là ngày mai, là bờ bến. Tiền bạc có
lúc kiếm đượ đầy túi, lại có lúc lỡ chân trái bước
giữa đường, trong lưng không còn một đồng một
chữ, phải cuốc bộ từ làng này sang tỉnh nọ, ngủ vùi
ở xó chợ n đìn n ịn đó năm ba ngày ũng là
thường vậy...” Lan ỏ : “Ngườ đàn ông đó là a vậy
hả ông?” —“T ủng thỉnh cô sẽ hiểu. Ngườ đàn ông
xem chừng như cảm động những lời chơn chất của
tô . Ông nó : ‘C ú và áu ùng đ Sa gòn vậy để
chú cho cháu số tiền này lấy vé ùng đ với chú cho
có bạn.’ Tô e ngại chối từ nó : ‘Bá t ật tốt đối với
cháu. Nhưng ngửa tay nhận một món tiền mà không
phải do chính mồ hôi nước mắt của mình tạo ra,
cháu không muốn. Tổ mẫu cháu thường dạy cháu:
miếng k đó gó k no. Có t ể số tiền bác giúp
áu dù đối với bác không là bao, nhưng phần
cháu, cứ mỗ ân ng ĩa là t m một gánh nặng hành
trang trên vai mà cháu phải mang theo suốt lộ trình
còn quá dài của cháu. Nếu mọi sự va đều trả được,
nhận sinh không vướng nhiều khổ lụy. Nhưng thế
thường vai dễ trả khó. Dù ngày xưa Hàn Tín đem
vàng đổ xuống sông chẳng hóa ra vô ích lắm sao?
Bao giờ cháu còn nợ ai một đồng, suốt đời cháu ngủ
không yên giấc. Lời thật nói ra chỉ sợ bác ghét, bảo
cháu còn nhỏ mà kiêu. Cổ nhân có nói: quân tử cố
ùng; áu đã n ẫn nhục nhiều phen rồi, không sao
đâu bá ạ.’ Ông nó : ‘Càng ng e áu ú àng
348
thương cháu. Gặp cháu biết đâu ỉ gặp một lần, mà
k ông g úp được cháu, chắc chú suốt đời hối tiếc.
Nè, cháu cầm lấy đ .’ Ông ìa và g ấy tiền sang tay
tôi. Tôi gạt đ từ chối cứng rắn: ‘C ưa đến bước
đường cùng cháu thật sự không cần đâu. Bá làm
áu ng ĩ n ân g an ó n ều chuyện không ngờ
mà thật. Có những người không hề quen biết mà lại
thương nhau, nói một lờ đầu đã mến nhau, nói lời
thứ a đã sẵn sàng hy sinh cho nhau. Tình cảm ấy
xưa kia đã chẳng thiếu chi, như Bá Nha và Tử Kỳ,
như Tả Bá Đào và Dương Giố Á mà nay ũng
chẳng hiếm như bác với cháu. Việc bác giúp cháu
chắc chắn chẳng do tư lợi gì hết. Cháu hiểu. Hoàn
toàn bởi tâm hồn cao thượng, sự thông cảm thiêng
liêng của bác thúc giụ t ô .’ Ông nó : ‘ C áu ểu
như thế thì cháu còn ngại gì?' Tôi lạ nó : ‘C áu ỉ
lo rất có thể sau chuyến tàu này dòng đời cách biệt
người mỗi ngả, bác cùng cháu chưa chắc ai còn biết
đến ai. Cháu quan niệm rằng tr n đời này chẳng gì
là tình cờ. Cổ nhân có nói: nhất s n đô t ị mệnh an
bài. Cháu rất tin như vậy. Trái lại, nếu mọi tao ngộ
đều là ngẫu n n vô ng ĩa ó lẽ không một lương
tâm nào chịu hối tiếc những chuyện đã lầm lỡ. Vì
vậy cháu tin sự hóa kiếp. Cháu mong ước sau khi
nhắm mắt, sẽ như một người bướ đến ngưỡng cửa
của kiếp lai sinh với hai tay trắng; ng ĩa là k ông ó
một dấu tích gì ở kiếp này để phải mang t eo...’ Ông
liền ngắt lờ tô nó : ‘A được như vậy, thánh thiện
còn hơn các bậ t án !’ Cá ô ó b ết không, mặc
cảm hư hỏng khiến tôi thường mong có người nói
tôi biết tôi là người tốt hay người xấu. Cho nên khi
nghe ông ấy nói như vậy tôi rất vui mừng. Trên thế
giới này bao nhiêu người chết chỉ vì một tiếng khen.
NH 349
Bây giờ ng ĩ lạ tô ũng là một trong những người
đó ẳng phải tốt lành gì, ha- a!’ Cá t ếu nữ cùng
cười khẽ. Luyến nó : “Tô ũng ng ĩ ông ẳng tốt
lành gì! Hi- !” — “Cô... Ha- a!” Tuổi trẻ dễ vui cười.
Cậu tiếp: “Ngườ đàn ông lạ nó : ‘N ưng này cháu,
nếu tất cả a ũng g ữ mình một mực như thế, không
hề nhận nơi người khác bất cứ sự g úp đỡ nào, thì
còn ai có thể làm việ p ú được, ngay cả bồ tát
ũng ảm thấy buồn!’ Lời của ông có chút khôi hài.
Ông tiếp: ‘C ỉ cần sau này nhớ ú áu g úp đỡ
lại người khác kể như trả ơn cho chú. Nếu cháu
k ông dám đưa bàn tay ra để nhận một sự g úp đỡ,
t ì làm sao áu dám đưa bàn tay ra g úp đỡ người
k á . G úp đỡ hay nhận sự g úp đỡ đều đò ỏi can
đảm như nhau. Chú từng thấy trong những cảnh
hiểm nguy, như trong cơn hỏa hoạn, bão lụt, trên
chiến trường, có kẻ xông vào để cứu một người
không huyết nhục, thậm chí không quen biết lú đó
họ quên cả sinh mạng của chính mình? Chưa chắc
tất cả do tiền ăn tú trá dễ hiểu như cháu nghĩ
đâu. Chẳng phải dù vạn vật muôn loài nhưng cũng
chỉ gồm trong một nguyên thể duy nhất hay sao? Là
mầu nhiệm của trờ !’ ”
350
NH 351
CHƯƠNG VII
TÌNH SỬ CỦA NÀNG NGỌC
VĂN CHƯƠNG VỚI CÔNG VIỆC VĨ ĐẠI
CỦA HẮN
Xuyên qua những dãy rừng đ m mù mịt, chiếc tàu
hỏa vẫn ầm ầm đì đùng lăn bán tr n đường sắt vô
tận. Thỉnh thoảng tiếng còi rú to, dư âm chuyển
động cộng hưởng cả không gian. Rồi thỉnh thoảng
những trận g ó ù ù kéo đến đùa g ỡn rầm rộ trên
những nóc toa, xong biến mất, chốc quay trở lại ồ ạt
như đang rược bắt kịp theo tàu. Ngồi trong toa lắc
lư dướ án đèn mập mờ từ trên mui Thần Sầu cơ hồ
cảm tưởng như chiế tàu ó k đang đứng một chỗ,
đang ạy tới, hoặc dường như đang chạy lui. Cậu
tiếp tục kể với các thiếu nữ những chuyện ngày nào
của cậu. “Cá ô ó b ết không, thông thường khi xe
lửa lăn bán rời khỏi nhà ga, từ một nơi nào đó tôi
lén phóng lên các bậc thang của một toa tàu đeo
chặt những thành sắt là tô đã bắt đầu một chuyến
đ k ông ần mua vé gì hết.” Ha t ếu nữ cùng cười
khẽ. Luyến liền hỏ : “Vậy chuyến đ này ông ũng đã
làm như vậy hả?” Cậu đưa ngón tay lên miệng xuỵt
khẽ một tiếng, nhỏ giọng: “Tô lượm được một thẻ
hiến máu cho Hồng Thập Tự của a đó đán rơi,
nghe nói có thể dùng nó để đ xe ông ộng miễn
p í.” Lan ợt thở dà nó : “T ật tôi phục ông quá
trờ !” — “Ha-ha! Cô Lan, chưa đâu, còn nhiều
chuyện cô phải phụ lăn ng nữa đó!” — “Vậy hả?
352
Còn chuyện tào lao dễ sợ hơn nữa hả?!” — “Dĩ
nhiên! Ha-ha! Khi tàu chạy tôi lẻn lên ngồi bậc
thang tam cấp của một toa tàu ũng một vẻ ủ rũ
như con gà mắc gió, nách vẫn cặp chai mạc-ten,
đang ng ĩ oang mang n ững lời mở đầu xin xỏ
người xét vé. Bỗng một bàn tay đập nhẹ lên vai tôi.
Tôi quay lại. Ngườ đàn ông lú nãy mỉm cười chìa
cho tôi một tíc-kê xe. Từ đó ông và tô t ân mật
thêm. Chuyện trò nhau trên suốt on đường, tôi
được biết ông họ Đỗ tên Hoạt, ở Đà Nẵng. G a đìn
ông có ba người con. Người trai lớn là trung úy trong
quân đội quố g a đã y s n tr n ến trường
trước vài ngày người ta ký hiệp định Giơ-Neo chia
đôi đất nước. Cậu tra út đang òn đ ọc trường
Khả Định và ở trọ tại nhà bà ngoại của hắn trong
thành phố Huế. Còn một người con gái duy nhất. Cô
này học hành lở dở, tính tình tinh anh và lãng mạn.
Ông nó : ‘C ú t n ở sự thông minh của con gái chú,
nhưng sự t ông m n đó đã làm o nó ư hỏng.
C ú ũng đã ng ĩ ra là ú quá ng m k ắc với vợ
con chú. Sự quá khắt khe của một người cha trong
g a đìn k ông đem lại ích lợ gì mà đô k g a đìn
còn chịu nhiều hậu quả tai hại nữa, cháu ạ.’ Mười
lăm mười sáu tuổ gì đó ô ta đã y u một cậu trai.
Cậu này lợi dụng lòng tốt của cô, rồi bỏ rơi cô. Ồ, ở
tuổi còn quá trẻ như vậy ai tránh khỏi lầm lỡ! Sau
đó ô bỏ n à đ mất, chẳng ai biết là đ đâu. Mẹ cô
khóc lóc, nhất quyết rằng ô đã tự tử. Ông Hoạt kể
tôi nghe một cách chân thành, tỉ mỉ từng chi tiết
trong g a đìn buồn tẻ của ông. Rồi gương mặt ông
ũng ện ra những nét thâm u khiến tô xú động
không cùng. Sau những biến cố lớn trong g a đìn
ông Hoạt khi ở Saigon, lúc lại ra Huế vui chơi, việc
NH 353
nhà phó mặc cho vợ. Cứ quanh quẩn chuyện gia
đìn ông Hoạt, chuyện dĩ vãng ủa tôi kể nhau nghe
o đến khi xe lửa vào đến Saigon. Lúc chia tay tôi
hẹn sẽ đến viếng t ăm ông và bá gá vào uố năm.
Ông liền g o tô địa chỉ. Cá ô ó ng ĩ rằng ở
đời lắm khi chỉ vì cần trả cho người một món nợ nho
nhỏ mà mình phải tận dụng công lao, thời gian, tốn
cả gia tài, thậm chí sinh mệnh, nhưng mình vẫn vui
làm không chút quản ngạ ? Aaa... Lan đang ng ĩ gì
thế?” Lan đáp: “C ỉ vì ông quí tấm lòng ông Hoạt, coi
trọng ân ng ĩa ớ không phải một vụ thanh toán
món nợ tiền bạ .” Luyến xen vào: “Có lẽ ông thường
làm những việc quàng xiên khiến bạn hữu khó
hiểu nên có thành kiến ông là kẻ p óng đãng ngông
cuồng.” Cậu nhìn vào ánh mắt lung linh tinh nghịch
của Luyến, cườ nó : “Quàng x n? Ha-ha! Có thể
như thế sao? Ồ biết đâu... Luyến nó đúng. N ưng
mà, những việc tầm thường hay những àn động
đ n uồng đến đâu on ngườ ũng ỉ thi hành
một định luật của tạo hóa. Có kết quả nào mà không
phát xuất từ một nguy n n ân.” Lan ợt thốt:
“Nguy n n ân ỉ vì một lời hứa.” —“Haaa...! Lần
này t ì Lan oàn toàn đúng!”
Cậu tiếp: “Ng e bá gá nó ông Hoạt biết tôi sắp đến
nên ngày trướ đó ông rất trông ngóng. K tô đến,
hai ông bà và cậu con trai ân cần giữ tôi lại. Tôi
nhận thấy g a đìn ông u quạn ó t m tô được
một người làm vui cửa vui nhà thêm lên và hai ông
bà bớt buồn n n tô ũng k ông ngần ngại ở lại.
Ông Hoạt nó : ‘C áu n ư người trong nhà, cứ ở chơi,
đi đâu vội; ở đây em nó ó bà vở gì chẳng hiểu cháu
354
chỉ giúp nó trong mấy ngày nghỉ tết.’ T ường ngày
tô ay đùa g ỡn với cậu con trai tên Chân. Cậu gọi
tôi bằng anh. Tôi sửa lại tủ để đồ ăn o bà Hoạt,
tháo bỏ những lưới kẽm ũ để lắp vào những cái
mớ đóng n ững nẹp mây mới và chắc chắn. Tôi
ũng sửa lại những chiếc ghế xiêu vẹo. Tôi vẽ lại
tấm bảng số trước nhà. Tôi cuố đất gây những
luống rau sau vườn. Tôi thay mới mấy chục thước
dây đ ện quanh nhà và gắn t m và bóng đèn. Tô
chỉ cậu con trai cách cầm đục, cách cưa gỗ, cách tra
mộng, cách trộn hồ, ngoài ra những chuyện khôn
vặt ở ngoà đường ngoài chợ. Tôi khám phá ra em
Chân có thiên bẩm về hội họa. Hắn vẽ rất giỏi. Tôi
đem uyện ấy nói lại với ông Hoạt thì ông cười nói:
‘T ằng Chân thuở lên bốn tuổ nó đã ầm que vẽ
đượ l n át ìn on ó. C ú đã b ết nó có hoa
tay lắm.’ Ngày đó tô xuống phố tìm mua những
sách về ngành vẽ cùng là sơn màu cọ bút để chỉ dạy
cậu. Cậu rất thích thú về mấy quyển sách tặng của
tôi. Tôi cứ nán lại mãi cho tới gần mãn tháng giêng
mới dứt ra đ được. Nhưng tôi không về Saigon là vì
được thư của một người bạn từ G a Ng ĩa n ắn tôi
thế nào ũng p ả đến chơi. Hắn, Lê Lý Hùng, một
cán bộ trẻ, tốt nghiệp chương trình hai năm sư
phạm. Sau đó ắn tình nguyện đến v ng ớ pha t
tri n do Cố Vấn Ngô Đìn N u. Ở nơi thiếu người
thiếu bạn, hắn kêu réo tôi luôn. Nể tình hắn tô ũng
rán phiêu lưu theo bản đồ hắn vẽ đô k ũng
chẳng biết mình ở đâu m ễn là nơi đó còn bất cứ xe
chuyên chở nào thì cứ leo l n đ . T ật không ngờ lại
gặp gỡ cô tiểu hoàng ở giữa rừng núi hoang vu. Lan
muốn hỏ tô gì đấy?” —“À tô muốn hỏi ông: cô ấy là
con gái của ông Hoạt?” — “Đúng. Hôm ấy, khi nàng
NH 355
tiến đến vòng rào đứng đối diện với tôi, tôi nhìn
ăm ú dung n an ủa nàng, khiến nàng hơi
ngượng. Tôi vô tình làm như vậy là vì rất kinh ngạc
thấy từng nét trên người nàng giống như lời ông
Hoạt mô tả đứa con gái của ông. Lú đó t ấy vẻ mặt
của nàng dịu cơn thịnh nộ n n tô ũng lấy lời êm ái
nó : ‘T ưa bà, tôi đã lỡ đường xa, xin bà cho uống tí
nước, nghỉ ân đô lát đợi nắng dịu xuống rồi tôi
tiếp tụ đ bà ó vu lòng k ông?’ Nàng au mày ó
vẻ suy ng ĩ đoạn đáp: ‘Rất tiếc, ở đây k ông ó ỗ
để ông nghỉ ân.’ Tô nó : ‘Nếu bà dịu dàng hơn thì
sắ đẹp của bà tăng l n b ết mấy!’ Tô thấy nàng
nhìn tôi với cặp mắt dễ chịu hơn. Nàng đi vài bước
sang chỗ then cài, mở cổng. Tô ũng bướ đến.
Nàng nhìn thẳng vào mắt tô ũng với giọng đan
đá nó : ‘Đây là lần đầu tiên tôi chịu thua một người
— là ông!’ Rồi nàng quày quả đ vào. Tô bước theo
nàng và nó : ‘Tôi tin rằng không phải là lần đầu. Tôi
ũng t n rằng nê u bà chịu thua tôi bà ch ng hề thiệt
thòi gì cả, biết đâu trá lại...’ Nàng l ền quay lại, quắc
mắt nhìn tôi rồi bằng giọng gay gắt ngắt ngang: ‘Tốt
nhất ông chỉ nên nói những lời làm vừa lòng tôi. Trái
lại tôi sẽ tống cổ ông trở ra cổng.’ ” Luyến thốt: “Ô!
Ngườ đẹp lạ nó năng ộc cằn thế. Tôi thì tôi mắng
lại một trận rồ đ k uất ngay!” Lan ười khẽ nói:
“C ị không biết tâm lý của đàn ông. Dù ngườ đẹp
tát nước vào mặt họ ũng t eo sát gót tán tỉn !” —
“Ha- a... Lan nó đúng! Nàng vừa dứt lờ tô đáp:
‘Tô rất cám ơn bà!’ Giọng nàng hơi cất ao: ‘Cám ơn
tôi?’ Tôi nói: ‘Dạ phải! Là vì ít nhất lời nói của tôi
ũng đượ bà để ý đến.’ Nàng bất chợt dừng lại, nhìn
tôi. Tôi lên vài bậc gỗ của ngôi nhà sàn thấp đ vào.
Sàn và vá đều bằng cây thông cưa ra để nguyên
356
vỏ nên trông sần sù nhưng rất rắn chắc. Nóc lợp
tranh còn mới. Trong nhà có bàn, tủ bằng gỗ. Phòng
khách và phòng ngủ không phân biệt. Giường trải
nệm bằng lác, mùng mền giản dị. Phía sau có lẽ là
nhà bếp. Tôi ngồi xuống trên chiế băng dà ạnh
bàn ũng bằng gỗ thông. Trên bàn có khay trà và rổ
đựng vài thứ trái cây như bưởi, mơ, có lẽ mua từ
dưới chợ. Bìn trà đặt trong chiếc vỏ dừa khô. Nàng
theo dõi cử chỉ tôi khi tôi cầm bìn trà rót đầy một
tách. Biết vậy nên tôi cứ hững hờ giốc mãi bình trà
để nước tràn cả tách ngập ra ngoà đĩa o đến khi
nàng không còn nhịn được nữa, phải thốt lớn tiếng:
‘T ô ớ, ông khát nướ đến đỗi vậy sao?’ ” Luyến
và Lan cùng phát cười. Một cô hỏ : “Bìn trà đã ạn
hết chưa, thưa ông?” Cậu cườ nó : “T án n ân
uống trà vì đạo. Còn kẻ phàm phu như tôi uống trà
như trâu uống nướ sông.” Rồi cậu kể tiếp: “Tô ỏi:
Bà quí dan là ?” —“Cứ gọi tôi là Num-Bao. Con
gái có chồng thì mang tên chồng.”
Nàng vói tay lấy trên kệ để đồ một khung ảnh, vừa
trao tôi vừa nó : ‘Đây ìn ồng tô .’ Tô ầm xem.
Một người Thượng gầy, gương mặt xương, mắt trong
sáng nhìn thẳng, có vẻ chất phác, hiền hậu, nước da
đen tó gợn sóng trông k á đẹp trai. Tôi hỏi:
‘C ồng bà đâu rồ ?’ Nàng đáp: ‘Đang làm rẫy trên
đồi phía bắ .’ Tô lại hỏ : ‘C ừng nào về?’ Nàng đáp:
‘Lát ều.’ Đô mắt sắc sảo ẩn và nét đa ảm đa sầu
của nàng đâm soạt vào mặt tôi những tia nhìn mạnh
bạo như con vật giỡn mồi. Tay trao bức ảnh trả lại
nàng, tôi gọi nàng bất chợt: ‘Cô Ngọ !’ Nàng đang để
khung ảnh lên kệ, giật mình nhìn tôi, chưa kịp nói gì
NH 357
thì tôi dịu dàng tiếp: ‘Mặc dù tất cả vùng biên giới
này người ta không hề biết lai lịch Ngọc, nhưng hãy
xin Ngọ đừng giấu giếm tôi.’ Có lẽ lần đầu tiên trong
đời tôi nhìn thấy quyền uy của lời nói. Mặt nàng vụt
tá xan . Ban đầu nàng kiếm cách phủ nhận. Tôi
bưng tách trà lên cao ngang tầm mắt, thong thả nói:
‘Lú nãy tô đã g ốc bình rót tràn ra ngoài tách này,
Ngọ đã lấy làm bực bội khó chịu lắm phải không?
Nhưng chính Ngọc chẳng khác cái tách trà này. Tâm
tư chồng chất bí ẩn, trí óc tràn ngập mặc cảm và đầy
ắp thành kiến. Xin Ngọc trút bớt những thứ đó đ
nếu cô muốn có chỗ để thâu nhận thêm những gì tôi
sắp nó .’ Tô ớp một ngụm trà. Uống xong, tôi tiếp:
‘T ời gian có thể t ay đổi màu sắc của núi non, mây
trời, hình thái của kinh kỳ, xê dịch những trái tim
và lệch lạc cả lòng ngườ .’ Nàng lưỡng lự hỏ : ‘Ông
muốn nó sao?’ Tô nó : ‘T eo lời bác Hoạt, Ngọc rất
ôn hòa nhẫn nhịn. Đã xem bác Hoạt như bậc phụ
thân, ít nhất tô ũng đã t ầm ao ướ được làm quen
với cô con gái của bác. Tôi muốn nó là tô đang t ắc
mắc biến cố nào đã xảy ra làm cho Ngọ t ay đổi
hẳn cả tâm hồn thục nữ?’ Nàng m lặng, chỉ trân trối
nhìn tôi. Sau cùng nàng do dự tự t ú: ‘P ải. Chính
tôi. Nhưng làm sao ông nhận ra tô ?’ Tô đáp: ‘Là vì
Ngọc có một nốt son phía sau cạnh tai trái. Em của
Ngọc bảo tôi như thế. Ngoà ra bá tra ũng mô tả
dung nhan của Ngọc cho tôi biết. Tôi có xem vài tấm
ảnh của Ngọ .’ Nàng khẽ ú đầu làm thinh. Tôi
thong thả tiếp: ‘Trong k Ngọc sống nhàn hạ như bà
tiểu hoàng giữa cản tĩn mịch này, cô có biết người
anh của ô đã tử trận k ông?’ Toàn t ân nàng ấn
động. Nàng nhìn tôi và nói yếu ớt: ‘An tô ết?’ Tô
nó : ‘Trong một trận chiến của Đ ện Biên Phủ, giữa
358
nơi lửa đạn mịt trời, một người không quen biết,
quên cả sinh mạng xông vào để cứu anh cô, kết quả
cả hai cùng chết. Vài tháng sau một quân n ân đem
tin tức tới nhà bác Hoạt lú ô đã b ệt tí .’ Đô mắt
nàng chợt ngập lệ. ‘Cô ó b ết em cô ngày ngày sống
hiu quạnh vì vắng cô? Có biết cha cô buồn não, phó
mặc việc nhà, nay ở với người bạn này ma đến
người bạn k á để tìm vui quên trong những cuộc
trà rượu chuyện trò? Có biết mẹ ô đ m đ m rỏ lệ vì
nhớ thương cô? Bao nhiêu tang tóc của g a đìn a
mẹ ô ô đều không hay biết gì cả.’ Ngọc vẫn nhìn
tô đô mô é mở, sắc diện ủ dột. ‘T ô x n p ép tô
về n á là vì bóng đã xế đường xa, sợ trở lại chợ
không kịp, trời tối mất.’ Nàng lật đật van tô : ‘X n
ông nán lạ năm ba phút tôi hỏi việc. Làm thế nào
ông biết đượ g a đìn tô ?’ Tô bèn đem uyện gặp
gỡ tình cờ với cha nàng, cùng là việc viếng t ăm g a
đìn a mẹ nàng vừa qua thuật hết lại. Nghe xong,
nàng thở dà nó : ‘Tô vẫn nhớ nhà, nhớ cha mẹ tôi,
an tô và em tô .’ Tô ỏ : ‘Cô đã làm n ững việc
đ n rồ là cớ gì?’ Nàng đột nhiên giận dữ quắc mắt
nhìn tôi, giọng cao và sắ bén: ‘Đ n rồ gì? Tôi lấy
chồng có hôn thú một cách rất chính thức, tôi sống
cuộ đời lương thiện, gương mẫu.’ Tô đàn làm
thinh, chịu thua nàng. Song dường như nàng tự hối,
dịu giọng: ‘Ông t a lỗ o tô .’ Rồi tiếng nàng lại tha
thiết đáng t ương: ‘Tâm sự buồn khổ uất ức, tâm
hồn cuồng si lãng mạn, tính tình kiêu hãnh ngang
tàng, những thứ ấy đã k ến tô k ông tìm được chỗ
đứng trong xã hội. Tôi phải tạo cuộc sống thích hợp
r ng tô vô tìn tô đã dẫm dưới chân những trái
tim rướm máu của những người thân yêu nhất của
đờ tô .’ Tô an ủ nàng: ‘Tuổi trẻ a ũng p ải trải
NH 359
qua vài thất bạ đầu, vì danh vọng hoặc vì ái tình.
Càng thông minh, sự thất bạ àng đến sớm. Những
kẻ tự cho mình lỗi lạc phả xem đó là t ường. Trở lực
không phải chận đứng lộ trình, mà phải bị đán đổ,
vượt qua. Cô kiêu hãnh vì sự thông minh của mình,
phô trương sức mạnh của tinh thần bằng lời nói,
nhưng cô lại làm những việc của một người yếu đuối
nhất. Với những việc ngông cuồng vô ng ĩa ấy, cô
àng k ông đượ k en là an đảm tí nào khi cô cố
tình bôi tên sửa họ giấu giếm cuộ đời mình với
thiên hạ, như một kẻ trốn trán .’ Ngọc có vẻ ng ĩ
ngợi và nghe tôi nói tiếp: ‘Tô mong rằng cô bớt say
sưa theo lối sống phải nói là siêu phàm của ô để có
đô g ây ô nằm nghe nhịp đập của trái tim mình
trong đấy vẫn còn chút tình cảm thoi thóp, tôi tin
thế; và sự cố gắng để diệt tan tình cảm ấy đặng mong
cuộ đời bình thản hơn, vô tình cô mang lấy sự đau
khổ nan y của nội tâm. Nếu ô ó đủ bản lĩn để
dẫm nát những trái tim rướm máu của những người
thân yêu nhất đời cô, thì cô sẽ sống cuộ đời lâm
sơn sằng dã này một cách yên ổn... Nhưng trái lại,
tôi tin những tiếng rên rỉ vọng lên từ gót chân cô sẽ
làm cho cô không bao giờ sung sướng, tuy cô có cố
gắng mấy tạo một bề ngoà để lấn áp bề trong.’ Ngọc
ăm ăm n ìn tô dung n an nàng n ư vầng
nguyệt mờ sương. Mang vẻ u buồn nàng tiễn tôi ra
cổng. Sau cùng nàng mớ nó được câu này mà mắt
nàng hạ thấp: ‘Ông ó t ể cho phép tôi gặp ông ngày
ma đượ k ông?’ Tô ỏ : ‘Cô l n p ố?’ Nàng gật. Tôi
nó : ‘Tô ở on đường Y Jut ngang trước chợ, số 16,
trên gác, bên dưới là tiệm ăn Vĩn P át.’ Đoạn tôi
đứng dâ y no i ‘nhưng ma từ đây xuống chợ xa như
vâ y ô đ nổi không?’ Cô đa p: ‘tôi biết ngo tắt, va o
360
khoa ng trưa ông bâ n g không?’ Tô đa p: ‘chắc chắn
tôi đo .’ No đoa n tôi từ giã nàng, bước theo lối
mòn. Từ dướ ân đồi nhìn lên tôi vẫn thấy nàng
òn đứng đấy b n ây đu đủ cao.
Hôm sau, bạn tô đ dạy học lại không về trưa là vì
hắn đã nó với tôi từ đ m trước hôn thê của hắn ở
cách mấy gian phố ó đám g ỗ. Hắn mời tôi. Nhưng
hắn không khỏi ngạ n n k ng e tô đáp tô mắc
bận và xin tạm mượn ăn gá này để tiếp đón ô t n
nữ rừng xanh. Hắn cười. Nhưng tôi nghiêm nghị nói:
‘Nếu đượ để dành cho tôi ít món, có lẽ tô đến trễ
ăn tố .’ Hắn thắc mắc hỏ : ‘Mầy nói giỡn sao? Làm gì
con Mọi ấy đến đây.’ Rồi hắn nài nỉ lải nhải khiến tôi
ũng ơi đâm bự nó : ‘Nè tại sao chó dễ trở thành
bạn thân của người? Niềm tin, có phải không? Vì vậy
chó bao giờ ũng t n tưởng bạn của nó. Học làm chó
đ n a trước khi học làm bạn tốt, ha- a!’ ” Luyến
liền nó : “Trời phật, ông không sợ bạn ông giận sao?”
—“Tại sao tôi lại phải sợ? Tác giả sách Tẩy Não đã
chẳng nói: tôi muốn tất cả mọi người phải lịch sự với
tôi, nhưng tôi không cần lịch sự với ai hết là gì?”
Lan xen lờ : “T ảo nào chị ạn Lý tuyệt nhiên không
thích trò chuyện vớ ông.” —“Có t ể như vậy sao?
Xưa nay các bậc thánh hiền đâu ần lịch sự đối với
a .” Lan và Luyến cùng phản đố : “T ế làm sao có
thể gọi là thánh hiền?” — “P ả đó!” — “Ủa! Vậy họ
phải luôn luôn cố gắng lịch sự đối với ngườ k á à?”
Lan chợt thốt: “Họ không cần sự cố gắng, là vì tính
nhân từ đã đú t àn uyết cốt của họ rồ .” Cậu nói
lớn: “A a g ờ đến lúc hãy xin Lan xét lại sách Tẩy
Não, Lan nhá. Chớ vội mắng ầm tác giả l n.” N ưng
cô đã thừa dịp mo ra đề tà k á : “Còn mấy bài thơ
NH 361
tụ tĩu t ì g ả t í làm sao?” Luyến phá lên cười.
Cậu vỗi vộ đưa một ngón tay lên miệng, vừa khẽ
xuỵt Lan, vừa liếc thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng.
Nhưng cô này đang nhìn qua cửa toa ngắm xa ngoài
chân trời những dãy đồ nú đen ngòm n ư những
đống t an vĩ đại nối tiếp nhau không bao giờ dứt,
ay đúng ơn, như những ngọn sóng ùng vĩ xô đẩy
chiếc thuyền trăng lưỡi liềm, nhấp nhô khi khuất
khi hiện đang trô ùng ướng vớ tàu đ . Từng
luồng g ó đập mạnh vào toa, xô con tàu lắc lư, rồi dội
ra nghe những tiếng ù ù sâu thẳm như giữa trùng
dương. Cơm nướ đã xong. T ếu niên vẫn tiếp tục
uống rượu và hút xi-gà. Nhìn ly của thiếu nữ có
chiếc phù hiệu vàng rượu lưng cạn, cậu cầm ve
nghiêng tới rót thêm. Thiếu nữ đưa tay ngăn lại,
nhân cơ hội nhìn cậu bằng ánh mắt mơ màng khả
á . Lan ũng từ chối uống t m và ly ô đã ạn. Cậu
xoay sang Luyến: “Còn ô t ì sao?” Luyến lắ đầu
cườ nó : “Tô sẽ gửi sở bưu chính nửa ly rượu còn lại
này trả ông với lời cám ơn khi tôi đến Huế.” —“Tô
đã n ận được hai mươi bốn tiếng đồng hồ trước khi
cô gử !” — “Trướ k ...” —“Vâng t ưa cô!” Cậu
câàm ly của thiếu nữ trút rượu còn dư vào ly của
cậu. Lan và Luyến cùng mỉm cười một lúc. Cậu nói:
“Cô k ông uống nữa thì ngồi coi tôi uống. Với tôi
một giọt rượu quí hơn trăm nghìn tấn nước mắt của
tình nương!” Luyến nó : “Hứ! Tôi chắn nếu ông có
g a đìn ông sẽ yêu vợ của ông lắm!” — “Cô ắ ?!”
Thiếu niên cườ n ăn răng từ trong cổ họng kêu
khèng khẹc mấy tiếng như rắn hổ mang đoạn tiếp:
“Vợ tôi nếu ó ũng là... rượu! T ô đ ! T ô đ ! Dù
sao bạn tôi là người dễ tính. Nghe tôi kể tiếp này.
Hôm đó trời vừa đứng bóng, trong gác trọ chật hẹp,
362
tôi tiếp một thiếu phụ ô gá t ì đúng ơn vì cô còn
quá trẻ, phục sức theo lối Mọi. Trông lố ăn mặc
k ông đến đỗi bẩn thỉu như các thiếu phụ Mọi mà
tôi thường trông thấy. Trái lại, thiếu phụ rất gẫy gọn
trong chiếc váy hẹp ca-ky màu chàm còn mới và
thẳng, chiế áo đen ó n ững đường viền đỏ trắng,
tóc nàng bới cao, mặt k ông trang đ ểm để lộ vẻ đẹp
thiên nhiên quyến rũ a ổ tay nàng mang rất
nhiều kiềng Mọi, ân đ g ầy da đen đã ũ và sừi.
Tôi mời thiếu phụ ngồi xuống chiếc giường độc nhất
của bạn tôi mà hắn dành riêng cho tôi trong những
ngày tôi nghỉ tạ đây. Còn ắn phải nằm trên sàn
gác. Ngọc vớ dáng đ ệu dịu dàng ngồi xuống giường,
chân bắt chéo chữ ngũ. Tô rót một tách trà nóng
đặt trên bàn cạnh giường, mời Ngọ . Nàng nó : ‘Cám
ơn.’ Mắt nàng theo dõi từng cử chỉ của tôi dường
như nàng đang dằn nén một cơn xúc động. Tôi nói:
“Nay Ngọ đến, tự tay tôi nấu một tá trà để tiên nữ
dùng tạm. Uống tí đ cho ấm. Sáng nay trời khá rét.
Tôi là người xứ lạ ngao du, chưa biết rõ những đặc
phẩm của miền này để có thể tiếp đã t n nữ.’ Ngọc
chận lờ tô nó : ‘X n ông đừng gọi tôi tiên nữ!’ Tô
tiếp: ‘Vậy hãy xuống phố dùng một bữa cơm thân
mật với tôi. Ngọc nhá. Rồi mình sẽ nói chuyện
nhiều.’ Nàng mỉm cườ n ìn tô và nó : ‘Rất tiếc. Tôi
đã ăn ơm từ sớm ông ạ. Cám ơn.’ Tôi hỏ : ‘Ngọc nói
thật chớ?’ Nàng đáp: ‘Tô dám đến đây với ông tức là
tôi sẵn sàng chấp nhận tất cả. Thế mà ông không tin
tô !’ Tô tự rót một tách trà. Uống xong tô đến đứng
chống hai tay lên thành cửa sổ nhìn ra phía rặng
núi xa.
NH 363
Đoạn tôi hỏ : ‘Ngọ định hôm nay gặp tôi có gì quan
trọng k ông?’ Nàng đáp: ‘Ngày tô bỏ n à ra đ a
mẹ tôi tiệt nhiên không hay biết gì cả. Có khi nhớ
đến cha già mẹ yếu, mỏi mòn thương con, tôi đứt
từng đoạn ruột. Lại tự ng ĩ mìn bất hiếu, chẳng
g úp đỡ được song thân tuổ đã về chiều mà buồn
biết mấy, gan héo tim mòn. Nhưng đã lỡ ra đ rồ ...’
Tôi quay lại thấy nàng đang n ìn tô ặp mắt đẫm
lệ. Tôi hỏ : ‘Ngọ ô ra đ tín đã bao lâu rồ ?’ Nàng
đáp: ‘Tô ẳng còn nhớ rõ là bao lâu, chỉ biết đã
cùng dân Thượng ăn tết lần này nữa là lần thứ a .’
Tôi lại hỏ : ‘Một năm người Thượng là bao lâu?’ Nàng
đáp: ‘Dân T ượng ở đây ăn tết như dân chợ.’ Tô
nó : ‘Vậy t ì ô đã ra đ ơn một năm rồ .’ Nàng nó :
‘Có lẽ. Dạo tô đ là g ữa mùa mưa.’ Tôi hỏ : ‘Làm sao
cô lại có thể kết duyên với một người Thượng?’ Nàng
đáp: ‘Ban đầu tôi lân la theo các cô gái Thượng, học
nó tiếng Thượng; rồi tôi làm quen với một người
Thượng đẹp trai nhất trong vùng đó là Num-Bao,
chồng hiện tại của tô .’ Tô ỏ : ‘Quen trong trường
hợp nào?’ Nàng đáp: ‘Bữa đó Num-Bao mang ra chợ
bán cho một người Pháp con nai hắn vừa mới bắn.
Người Pháp trả giá rẻ mạt là năm trăm đồng. Num-
Bao ũng ịu bán. Nhưng khi trả tiền, người Pháp
chỉ giao có bốn trăm đồng t ô . Na đã o l n ếc
xe Jeep rồi hắn ũng sửa soạn lên xe trong khi Num-
Bao vẻ mặt ngơ ngác thật đáng t ương hại. Mục kiến
việc ấy từ đầu đâm tức, tôi chận người Pháp lại
giảng luân lý và mắng hắn một hồi. Ngườ P áp ũng
nóng giận, hắn hỏi tôi con nhà ai lại chọt vào việc
riêng của hắn. Tôi tự xưng là con của đại tá sư đoàn
trưởng. Nghe vậy hắn hơi dịu giọng, cuối cùng
nhượng bộ trả thêm cho Num-Bao một trăm đồng
364
nữa.’ Tô ngạc nhiên hỏ : ‘Ngọc giỏi Pháp ngữ?’ Nàng
khiêm tốn đáp: ‘Tô nó k á trô ảy tiếng Pháp,
tiếng Anh, tiếng Tàu và bây giờ cả tiếng Thượng nữa
ông ạ. Num-Bao nhận thêm tiền đăm đăm n ìn tô
một vẻ hiền từ, biết ơn, rồi vụt lùi lại, quảy gùi nạng
cung rựa lên vai, quay mặt rảo bước. Hôm sau tôi
thấy Num-Bao đ k ắp đường phố ngõ hẻm, có vẻ
như tìm kiếm đ ều gì, mà tôi không ngờ hắn muốn
gặp tô để tặng...’ Tô ỏ : ‘Tặng gì?’ Nàng nó : ‘Ông
đoán xem. K gặp tôi, hắn mừng lộ ra trên nét mặt.
Num-Bao tặng tôi những thứ này đây.’ Nàng đưa
cánh trái tay lên, vén áo để tôi nhìn mấy chiếc kiềng
Mọi trên cổ tay nàng. ‘Cả thảy mười bảy chiếc, vừa
vặn tay tô tô đang mang đủ cả. Rồi Num-Bao nhìn
tôi, rụt lùi lạ quay đ . Tô ỉ nó được hai tiếng
cám ơn. Nhưng có lẽ hắn không kịp nghe hay chẳng
để ý. Hắn có vẻ mắc cỡ. Vì vậy đến phiên tôi phải
tìm gặp hắn để cám ơn một lần nữa.’ Tô ỏ : ‘Cô và
Num-Bao là vợ chồng ó ôn t ú?’ Nàng n ỏ nhẻ
đáp: ‘Vâng ông ạ. Num-Bao lấy Việt tịch và cùng tôi
lập hôn thú. Ngày chúng tôi lập ôn t ú ũng s n
ra lắm chuyện buồn cười. Người ta cố ý cản ngăn tô .
Tôi vẫn cương quyết. Sau khi tôi ký tên vào sổ hôn
thú với Num-Bao thì tiếng đồn vang ầm lên rồ .’ Tô
thở dài nhìn xuống sàn gác. Thấy vậy nàng hỏ : ‘Ông
ó đ ều gì suy ng ĩ?’ Tô nó : “Ngọ ô ó ng ĩ rằng
những àn động vội vàng không kịp suy xét của cô
đã làm ỏng đờ ô k ông?’ Nàng l ền thốt: ‘Ông nó
sao? Tôi chưa hề cảm thấy như vậy ông ạ.’ Tô ỏi:
‘Cô vẫn được hạnh phúc bên chồng ô?’ Nàng đáp:
‘Cố nhiên. Num-Bao chưa hề làm tôi phiền lòng.’ Tô
hỏ : ‘Cuộc sống của cô sung sướng chớ, tôi cứ tưởng
đó là uộc sống của một bà tiểu oàng.’ Nàng đáp:
NH 365
‘Đúng t ế, vì tôi không cần phải lo lắng út gì.’ Tô
nó : ‘Tô t n Ngọc. Nhưng Ngọc chỉ nó đúng một
phần. Phần còn lại chưa chắ đem đến cho Ngọc
hạnh phúc hoàn toàn. Một con chim rừng được
mang về cho ở trong chiếc lồng thếp vàng sơn son,
người ta kết hoa treo lá trong lồng đó người ta tạo
những vũng nước cho nó tắm, những bãi thóc cho
nó ăn. Nó sống no đủ trong một bầu trời nhỏ hẹp giả
tạo, dần dà nó quên những cảnh cây cao bóng cả, nó
quen dần với lãnh vực mới, nó hót nó ca nó nhảy
nhót và nó cảm thấy hạnh phúc. Nhưng Ngọc ạ, nếu
m k a ng ng đầu nhìn qua cửa lồng, chắc nó
k ông qu n được rừng xanh... và vài chim bạn của
nó. Cũng n ư Ngọc, nếu ó đ m nào từ cửa sổ của
túp lều giữa đồi núi tiêu sơ ấy nhìn ra, chắc Ngọc
k ông qu n được ánh sáng kinh kỳ và vài người
thân yêu nhất của Ngọc, có phải không? Hãy nên trả
tâm hồn trở về lãnh vực thích hợp của nó.’ Tô quay
lại, tiến đến gần thiếu phụ. Nàng nó : ‘Từ bé đến nay
tôi mớ được dịp trò chuyện lần đầu với một người
bạn trẻ đứng đắn như ông. Vì vậy ông biết tại sao
mới gặp ông ôm qua tô đã k ông ngần ngại hẹn
gặp ông thêm một lần hôm nay. Là vì tôi biết tôi gặp
một người bạn đáng nó uyện với. Mụ đí tô gặp
ông là để hỏ t ăm v ệc nhà... Chỉ có thế t ô .’ Tô
lập lạ : ‘C ỉ thế thôi? Ngọc chắ ?’ Tô đem ảnh gia
đìn t uở ấy của cha mẹ nàng kể lại từng chi tiết.
Nàng ngồi nghe, im lặng. Khi ng e tô nó đến mái
tóc của bác trai bạc nhiều đến bác gái gầy và đau
ốm đến người em có nét mặt kém vui, nàng cầm
k ăm ậm lia lịa mấy dòng nước mắt. Tôi nói:
‘Ngọc, tôi mong rằng cô không phủ nhận những
nhận xét của tôi về cuộ đời hôm nay của Ngọc.
366
Cuộ đời mà tôi nhìn thấy hai phần rõ rệt, một nửa
hạnh phúc, còn một nửa đau k ổ. Trong cái hạnh
phúc bề ngoài của Ngọc, sự đau k ổ luôn luôn ngấm
ngầm bên trong sẵn sàng chờ lúc tinh thần suy yếu
để nổ đùng ra. Đời Ngọc là kết quả của những tư
tưởng rối loạn, một tâm hồn bất định và những trận
giặc giữa một thứ lý trí dũng mãn với một thứ tình
cảm ủy mị. Mụ đí ủa Ngọc gặp tôi hôm nay
không phải chỉ để hỏ t ăm v ệ n à mà t ô đâu
tôi tin rằng cô còn muốn nhờ tôi giải quyết một vấn
đề mà vì tự ái cô không thú nhận.’ Tô ngắm đô mắt
sắc sảo của Ngọc trong khi nàng nhìn vẩn vơ trên
sàn gác. Tôi nói tiếp: ‘Đó là tìm lối thoát cho tâm
hồn khắc khoải của ô đang p ân tán g ữa hạnh
p ú và đau k ổ, giữa nhàn hạ và lo âu đang bị
kìm hãm giữa tình cảm và lý trí. Tô ũng k ông t ể
g úp ô được gì bằng chính cô tự giúp, miễn là cô
an đảm. Ngọc, tôi khuyên cô nên trở về cha mẹ.’
Nàng tái mặt, nhìn tôi một lúc. Rồi nàng khẽ lắ đầu.
Tôi lại tiếp: ‘Cử chỉ chần chừ sau một lúc suy tư của
Ngọ đã k ông giấu được niềm ước muốn trở về của
Ngọc. Nhưng tại sao cô từ chối, cô Ngọ ? Đó là ỗ
uẩn khúc trong tâm tư cô mà tôi muốn hiểu? Xin
Ngọ đừng giấu giếm vớ tô .’
Tôi ngồi xuống giường bên cạnh nàng, hai bàn tay
nắm lấy đô va mềm mại của Ngọ để bày tỏ sư an
ủi, vỗ về của tôi. Nàng vừa húp một ngụm trà vừa
nhìn tôi, không tỏ t á độ gì o đến khi tôi buông
nàng ra. Nàng nó : ‘N ưng tôi đã ra đi... Ngày tôi đi,
tôi tự kể như đã chết... Tôi không mặt mũ nào...’ Tô
khuyên lơn nàng: ‘Cô không cướp của hại người,
NH 367
không làm những việc trái thiên lương, tấm thân vẫn
trong sạch, tâm hồn vẫn trinh trắng, tại sao cô lại
mặc cảm? Quá khứ ô đã từng ó đủ máu t m để đối
phó với phong ba, tại sao ngày hôm nay cô lại thiếu
an đảm hả? Cha mẹ nào ũng t ương nhớ con, tha
thứ cho con, sẵn sàng mở hai tay rộng lớn để chờ
đón Ngọ .’ Nàng ngập ngừng: ‘N ưng tôi không thể
phản bội Num-Bao.’ Tô nó : ‘Nếu tôi khuyên cô thì
tôi chỉ khuyên sự chung thủy, sự trung thành, tôi có
khuyên cô sự phản bộ đâu nào.’ Nàng nó : ‘Cha mẹ
tôi sẽ àng đau k ổ dường nào khi biết tô đứa con
gái duy nhất trong g a đìn lại lấy một người Thượng
ngu dốt, ngờ nghệch, càng không thể tha thứ tô .’
Cuối cùng tôi bàn rằng: ‘Tô ó á này. Cô n n
giàn một giả cảnh. Tôi không bao giờ nói với hai bác
là cô có chồng. Trong mọi sự gì, tôi hứa luôn ở bên
cạn để bênh vực cô. Như thế, cô có yên lòng
k ông?’ Nàng m lặng. Tôi hỏ : ‘Ngọ đã ó on
chưa?’ Nàng lắ đầu đáp: ‘N ưng vừa rồi tôi mất
kinh, chẳng rõ là triệu chứng gì.’ Tô ỏ : ‘Ngọc có
thể cho phép tôi bắt mạ k ông?’ Nàng đáp: ‘Tùy
ông.’ Cán tay trá ủa thiếu phụ đặt lên chiếc gối kê
tr n đù nàng. Tô vén n ững chiếc kiềng Mọi lên
khuỷu tay nàng đặt ba ngón tay lên mạch cái ở cổ
tay nàng rồi bắt đầu nghe mạch. Giây lát, tôi lại làm
như vậy trên cổ tay mặt của nàng.’ Luyến hỏ : “Ông
biết xem mạch nữa à?” Cậu đáp: “Cá bạn còn gọi tôi
là ‘ngườ trăm ng ề’ Luyến ạ, không nghề nào mà tôi
không biết một cách... ba xạo!” Lan và Luyến đều
cười. Luyến lại hỏ : “T ế ô ta ó t a k ông?” Cậu
đáp: “T ật ra tô ũng k ông b ết, nhưng tôi bảo
Ngọ là nàng k ông. Nàng băn k oăn n ìn tô .
Nhưng thấy vẻ quả quyết của tô nàng y n tâm.” Lan
368
liền xen lờ : “Có lẽ ông mượn cớ để nắm tay người
ta!” —“Cô t ật t ông m n !” Ha ô gá lại phá lên
cười, trong khi cậu tiếp: ‘Rồi tôi lại bàn với nàng như
vầy: ‘Ngọc, cô có thể hẹn với tôi bốn ngày nữa gặp
nhau tạ đây k ông? Bữa đó tô sẽ đưa cô về t ăm
nhà, hoặc là sẽ ó a bá đến rước cô về. Cô hãy
an đảm và hãy nhớ rằng cha mẹ bao giờ ũng t a
thứ o on á .’ Nàng nó : ‘N ưng Num-Bao không
cho tôi đi.’ Tôi nói: ‘Cô cứ lén chồng ra đ ũng n ư
bận nào cô lén cha mẹ vậy. Rồ sau đó một tuần hay
nửa tháng cô sẽ xin phép cha mẹ trở lạ đây k ếm cớ
như là để thu xếp nhà cửa đồ đạc mang về. Dĩ
nhiên hai bác sẽ không nghi ngờ được. Công việc
như thế đã ổn hơn nửa rồi, cô chỉ cần tìm dịp nào
thú nhận với cha mẹ là mìn đã ó ồng.’ Nàng
nó : ‘K ông được ông ạ, vì cha tôi nghiêm khắc lắm.’
Tô nó : ‘Bá tra ó nó với tôi rằng trước kia bác là
người chồng người cha vô cùng nghiêm khắc với vợ
con. Nhưng bác thú nhận là bá đã lầm, là vì sự
nghiêm khắ k ông đem lại hạnh phúc nào cho gia
đìn mà trá lại. Từ ngày ô ra đ bá đã ợt tỉnh,
tín tìn bá ũng t ay đổi nhiều, theo như tôi
nhận xét. Bác trai vẫn mong mỏi ngày về của ô.’
Nàng suy ng ĩ. Tô đứng phắt dậy, giọng quả quyết:
‘K ông òn dịp nào nữa Ngọc ạ. Kể cả loài thú dữ,
cha mẹ nào lại chẳng thương con.’ Nàng nói: ‘Tội
nghiệp chồng tôi sẽ không biết tô đ đâu!’ Tô nó :
‘Cô ãy v ết ít àng để lạ .’ Nụ cười của nàng không
giấu được sự đau đớn: ‘C ồng tôi không biết chữ!’
Tôi thở dài chẳng nói thêm nữa. Nàng ũng m lặng.
Tô đưa nàng bước xuống đường. Nàng và tôi cùng
dừng lại trướ k a tay. Tô nó : ‘C a mẹ Ngọc
sống trong sự đau đớn buồn phiền đang ờ ngày
NH 369
trở về của đứa con yêu quí. Ngọc, cô quyết định thế
nào? Đây là lần ót.” Nàng vẫn im lặng nhìn tôi, cái
n ìn đắm đuối quá khiến tôi bắt rùng mình, có cảm
tưởng như là cái nhìn vĩnh biệt. Cuối cùng, nàng nói
khe khẽ: ‘Vâng bốn hôm nữa tô đến.’ Rồi nàng
bướ đ . Song độ vài bước thì nàng dừng, quay lại
n ìn tô đô mô t ắm đỏ của nàng mấp máy định
nó đ ều gì lại thôi. Tôi hỏ : ‘Gì ả Ngọ ?’ Vẫn tiếng
khe khẽ nàng hỏ : “C ắ ông đó bụng lắm chớ?” Tô
lắ đầu đáp: ‘Đô k tôi chẳng cần ăn.’ Nàng đứng
yên lặng giây lâu có chiều như khó hiểu, ánh mắt
nàng như luồng quang tuyến lung linh chiếu thẳng
vào đô ngươi tôi. Rồi nàng xoay lưng. Tôi nhìn theo
tấm thân mềm mại yểu đ ệu theo nhịp bước uể oải.
Bỗng một bàn tay lòn từ phía sau bịt mắt tôi, rồi lại
buông ra tiếp theo tiếng cười dòn. Tôi quay lại, nói:
‘N à g áo p ải mô phạm tí!’ Bạn tôi không tự ái, cười
nó : ‘Hắc-hắc! À xin giới thiệu...’ Hắn ngửa một bàn
tay về phía thiếu nữ đứng cạnh, tiếp: ‘Huệ là hôn thê
của tao.’ Rồi hắn chỉ vào ngực tôi, nói tiếp: ‘Đây là
Thần Sầu.’ T ếu nữ mập mạp, mặt hoa da phấn rất
duyên dáng. Tôi hơi nghiêng mình, nói: ‘Chào công
chúa miền Đất Đỏ.’ Nàng t èn t ẹn ào đáp lại,
đoạn nó : ‘C úng tô ó dàn o an ít món để
chiều nay anh... nhậu.’ Tô nó : ‘Cám ơn, nhưng...’
Bạn tôi liền hỏ : ‘Ủa, nhưng gì? ... Nhưng sao hả bồ?’
Tô nó : ‘Ăn bữa giỗ, lỗ bữa cày. Rất tiế tô đ bây
giờ đây.’ Bạn tô nó : ‘Mầy đ n à?’ Tô đáp: ‘Đ n ay
chẳng đ n! Đ — đ l n gá rồ tô ãy nó lý do.’
Chúng tôi cùng lên gác. Tôi lấy á mũ tr n mó đội
l n đầu, cài lạ nút áo đến cằm, móc túi lấy đ ếu xi-
370
gà đán d m đốt hút, rồ nó : ‘T ô ào a vợ
chồng tô đ .’ Bạn tôi ngạc nhiên, chỉ thốt: ‘Ô k a!’
Tô nó : ‘Đ ! Đ t eo tô .’ Bạn tôi hỏ : ‘Đ đâu?’ Tô
đáp: ‘Đến bến xe.’ Bạn tôi lại hỏ : ‘Mầy địn đ đâu.’
Tô đáp: ‘Đ Sa gon bây g ờ.’ Huệ đứng bên cạnh hắn
nó : ‘G ờ này đã ết chuyến xe rồi, anh ạ.’ C úng tô
đã xuống cầu t ang ra đến lề đường. Dừng lại, tôi
quay nhìn Huệ và nó : ‘Xe òn uyến hay hết
chuyến tô đ tô vẫn đ .’ C úng tô ùng bước theo
lề đường. Khoảng thì giờ để đ đến bến xe đủ cho tôi
kể hết chuyện giữa tôi và Ngọc cho bạn tôi và hôn
thê của hắn nghe. Tôi kết luận: ‘Nếu như không xảy
ra vụ này thì có lẽ tôi không hấp tấp gì. Trái lại, tôi
cần đ gấp Sa gon để lo xong vài việc riêng, rồi phải
trở ra Đà Nẵng ngay. Nội bốn hôm nữa tôi phải có
mặt tạ đây.’ Bạn tôi hỏ : ‘Mầy lo xong vụ này rồi
thủng thỉnh về Saigon không tiện à?’ Tô đáp:
‘K ông được. Là vì vụ này sẽ làm tôi kẹt lại ở miền
Trung một thờ g an lâu la. Trong k đó ó và v ệc
ở Saigon mà anh em cần tôi quyết địn .’ Bạn tôi lại
hỏ : ‘Sao mầy hẹn với cô Ngọc gấp thế?’ Tô đáp:
‘T eo lời nàng thì ngày ấy tiện, hình như chồng
nàng cùng vài người Thượng đ rừng suốt ngày, có lẽ
đ săn. Vả lại, nào có thể gọi là gấp, Ngọc phả được
về vớ g a đìn ngay bây g ờ nếu có thể.’ T ật đúng
như lời cô bạn đ b n tô nó k ông òn uyến xe
đ Sa gon. Tô vén tay áo: gần năm g ờ chiều, rồi
nhìn hai chiế xe đò lớn và mấy chiếc xe lô nhỏ đang
đỗ tại bến. Tôi vỗ vai một lơ xe, nói: ‘Tôi muốn gặp
ông chủ xe có việc cần.’ Người lơ đưa tôi đến văn
phòng bán vé. Ngườ đàn ông ngồi sau chiếc bàn gỗ
n ìn tô và nó : ‘Tô là quản lý. Ông cần gì?” Tô đáp:
‘Tô ần mướn một chiế xe đ gấp Saigon ngay bây
NH 371
giờ.’ Người quản lý trợn mắt ếch nhìn tôi. Tôi hỏi:
‘N ững xe lô ấy ó đ Sa gon k ông?’ Ông đáp:
‘K ông. C úng tô ỉ đ đến D L n .’ Tô nó : ‘Sao
kỳ vậy? Aaa... hay là mình làm một chuyến giao dịch
nha, có lợi cả hai. Xe đò lớn đó tô tín o bốn
mươi ghế, mỗi ghế tám mươi đồng đ luôn Sa gon
nhơn ra là ba nghìn đồng. Ông chịu giá ấy k ông?”
Ông hỏ : ‘Ông định mướn thật à?’ Tô đáp: ‘Tô đâu
có nhiều thì giờ đến đây để giỡn với ông quản lý.’
Ông nó : ‘N ơn đúng phải là bốn ng ìn đó n a.’ Tô
nó : ‘Ông t ật tài, làm tính giỏi hơn tôi! Nhưng ông
có thể bớt một chút, ba nghìn rưỡ được không hả?’
Ông làm thinh, nhìn xuống xấp giấy trên bàn, tay
ông dở từng tờ lên xem. Thấy vậy, tôi liền nó : ‘Ô
t ì... được rồi, bao nhiêu thì bao nhiêu, tôi chồng
tiền ngay đây. Ông o tô b n la và gọi tài xế chạy
lập tức nhá. À, ông có hai chiếc nằm đằng kia chớ gì.
C o p ép tô được tùy ý chọn một chiế .’ Ông dứt
khoát, làm việc nhanh nhẹn. Tôi cùng bạn tôi và
hôn thê của hắn trở ra bến xe. Tài xế liền chạy đến
hỏ : ‘Ông đ đâu mà gấp thế?’ Tố nó : ‘C ào bá tà !
Đường rừng về đ m ỉ ó ông và tô . Bá định chọn
xe này ay xe k a? ‘ Ông đáp: ‘C ếc này. Ông thấy:
bánh còn mới, nhíp tốt và để tôi rồ máy cho ông
ng e n é. Máy ũng m lắm.’ Bạn tôi dường như vẫn
còn ấm ức vì những hành tung nhặng xị của tôi, hắn
ét: ‘Mầy đ n!’ Rồi hắn quay sang hôn thê của hắn,
tiếp: ‘Nó đ n rồ !’ Huệ làm thinh, nhìn dõi tôi với
ánh mắt kỳ dị. Trờ đã n á n em tối. Ngước nhìn
đám mây đen từ rặng nú p ía tây đang ngùn ngụt
un lên xóa dần những tàn nắng vàng nhạt của buổi
chiều tàn tô nó : ‘Mỗi người một lối sống khác
biệt.’ N ưng hắn đã át lời tôi bằng giọng nóng nảy
372
lớn tiếng: ‘K á ở chỗ mầy là thằng đ n. Sự xuất
hiện con Mọ đó đã làm mầy bấn l n!’ Tô xoay lại
nó : ‘Cán ửa quan năm ỉ xoay quanh bản lề...’
Tay chỉ vào ngực hắn, tôi tiếp: ‘Nếu cuộ đời là bản
lề, thì bạn chỉ là cánh cửa. Tôi sẽ trở lạ .’ Rồi tôi
bước lên xe. Luyến nó : “Tô ũng ng ĩ rằng ông
đ n t ật!” T ếu niên mỉm cườ : “Cuồng phong
chẳng phải là những cơn điên của bầu khí quyển hay
sao? Nhưng mà, hoa lá sông hồ có thể đổi mới chẳng
phải nhờ p ong vũ ay sao ô Luyến thân mến?”
Rồi cậu quay sang Lan: “Còn ô Lan đang ng ĩ gì
vậy?” Lan đang ó vẻ thích thú nhìn cậu đáp: “Á
giữa đàng mang vào ổ!” — “Ha-ha! (Cậu cườ đoạn
nói khẽ) Có người từng nói tôi khờ nhất thế giớ !” Hít
một hơi thuốc lá, cậu chợt ú đầu làm thinh, gương
mặt nhuốm chút ưu tư. Lan lo lắng hỏ : “Ôôô...
Ông... Thần Sầu, ông sao thế?” Cậu ngẩng lên nói:
“K ông ó . Bữa đó đến Di Linh, trờ đã k uya.
Tôi quay sang bảo tài xế: ‘Ông ngừng ngang sở Bưu
Điện, tôi ghé nhà một cô bạn. Ông kiếm tiệm nào đó
chắc còn mở cửa ăn uống hay nghỉ ngơi...’ Tôi vén
cổ tay áo xem đồng hồ nói tiếp: ‘C ừng một giờ sau
ông trở lạ đó n ận còi gọ tô ...” Lan ỏ : “Tìn n ân
ở Di Linh hả?” Cậu mỉm cườ đáp: “C ẳng lẽ mai mốt
tô đến t ăm Lan vậy Lan là tình nhân hay sao?!
Cô ấy tên Trương Bích Nữ. Tôi gặp cô ấy trước ngày
hẹn, khiến cô ta ngạ n n. Lú tô đến, cô ta sửa
soạn đ ngủ. Tiếp tôi với bộ đồ ngủ, mớ tóc rối bòng
bong và với nụ cười sung sướng hồn nhiên. Tôi ngại
ngùng trước nói thật cho cô biết là tôi phả đ ngay.’
Cô hỏ : ‘Đ ngay?’ Tô k ẽ gật. Cô nó : ‘T ế mà tưởng
gót giang hồ lưu lại tệ xá ít hôm chớ.’ Tô nó : ‘Bận
việc bất ngờ.’ Cô nó : ‘T ì ó lú nào ậu rảnh rang
NH 373
đâu! Ng e Tr n Ng m nó a ân ủa cậu có
gắn bán xe!’ Tô ỏ : ‘C ị không muốn biết lý do
sao?’ Cô k ẽ lắ đầu, rồ đưa hai tay vòng qua vai tôi
như để bày tỏ lòng tha thứ. Tôi lại hỏ : ‘Tr n
Ng m đâu?’ Cô đáp: ‘Nó đã ngủ rồ .’ Tô ỏ : ‘Ha
bá ũng ngủ rồi hả?’ Nàng đáp: ‘Ba òn t ức xem
sách. Còn má chắc ngủ rồ .’ Xong ô ỏ : ‘Sao đến
khuya thế? Từ Sa gon đến à?’ Tô đáp: ‘Không. Tận
trên làng Mường Mọ gì đó tô đ Sa gon ngay bây
giờ.’ Cô l ền nó : ‘Ngay bây g ờ? Đã nửa đ m rồi. Cậu
không mệt sao?’ Tô nó : ‘Bất luận ngày ay đ m...’
Tôi chưa kịp dứt lờ ô đã ngắt ngang bằng giọng nhỏ
nhẻ: ‘B ết rồi! Biết cậu từ lúc mới quen!’ Bỗng có
tiếng dép đến gần. Rồi ngườ đàn ông trạ năm mươi
tuổi, hơi gầy, vẻ mặt hiền làn tó đã ngả màu bạc,
mặc bộ đồ bà ba trắng hiện ra. Tô nó : ‘C ào bá .’
Ông nó : ‘À. Mầy mớ đến?’ Rồi ông tiếp: ‘Bí Nữ lấy
đồ cho nó thay, tắm rửa cho mát mẻ. Gọi con Thị
dậy dọn cơm.’ Cô nói: ‘Cậu ấy đ bây g ờ đó ba.’ Tô
ũng t ếp lờ : ‘C áu đ ngay bá ạ.’ Tô vừa ăn ơm
xong, đã nghe mấy tiếng còi xe vang lên ở phía
đường. Bích Nữ đưa tôi ra đến cổng. Chúng tôi còn
bịn rịn. Cô hỏ : ‘Cậu đ xe này à?’ Tô gật. Cô lại hỏi:
‘Cậu có trở lại Di Linh liền k ông?’ Tô nó : ‘K ông.
Sẽ đ Đà Nẵng. Chi vậy?’ Cô nó : ‘Nếu cậu trở lại Di
Linh thì chị quá g ang đ ùng o vu .’ Tô nó : ‘Rất
tiế .’ Cô lại hỏ : ‘C ừng nào sẽ gặp lại? Cậu hẹn ngày
mốt sẽ đến ở chơi với chúng tôi một tuần cơ mà?’
Tôi nói: ‘Hẹn lạ ũng ngày này t áng sau n á.’ Cô
nó : ‘Cậu có biết những câu thơ hẹn hò hay nhất
trong Chinh Phụ Ngâm K ú k ông?’ Tô ơi cúi
đầu làm t n . Song ô đã t ếp: ‘N ưng chị vẫn tin
cậu.’ Tô nó : ‘X n lỗi chị, Bích Nữ. Tôi sẽ đến đúng
374
ngày đó.’ Cô nó : ‘Sau mùa è này Tr n Ng m sẽ
l n Đa Lạt đ ọc chung với các chị em bạn của nó.
A, thôi cậu đ đ . Bớt uống rượu n á.’ Tô gật đầu và
sửa soạn l n xe.” Luyến hỏ : “T ế tháng sau ông có
đúng ẹn người ta k ông?” —“Cá ô ó b ết hai câu
thơ nói về hẹn hò hay nhất trong Chinh Phụ Ngâm
Khúc ‘Bóng dương mấy buổi xuyên ngang, Lời sao
mưườờời hẹn, chí ín thường đơn sai! ’. Là như vậy đó
a a... Đùa á ô t ô ứ dĩ n n tô ó.” Lan
xen vào: “Quàng va kề mặt, ngoài thì chị chị em em,
hình như cô ta yêu ông hả?” T ếu niên mỉm cười:
“Cô đang y u n ưng không phải là tôi. Vài tháng
trướ đây ô đã là vợ. Chồng cô ta là một thiếu úy
xuất thân từ trường Liên Quân Võ Bị Đa Lạt.” Luyến
nó : “C ắc ông có nhiều chuyện vui buồn rất thầm
lặng trong nội tâm. Những sung sướng cao siêu mà
chỉ một mình ông biết, không thể chia sẻ cùng người
khác, xen lẫn những sụp đổ âm thầm, những đau
đớn kín đáo mà ũng ẳng a ay.” —“Tô đang
ng ĩ xem ó đúng n ư vậy không. Dù sao, trong mọi
hoàn cản tô đều quyết định một á đơn độc
nhất. Một ngày ở Sa gon tô đã gặp các bạn tôi, công
này việc nọ bàn tính xong ngày hôm sau tôi liền đ
Đà Nẵng. G a đìn ông Hoạt cả mừng, nhất là bà
Hoạt cảm động đến đỗi rơi nước mắt khi nghe tôi kể
chuyện gặp gỡ với con gái bà.
Hôm sau bà Hoạt cậu con trai út cùng tôi khởi hành
cà rịch cà tang ngủ đ m dọ đường phải mất hai
ngày mớ đến. Cuộc gặp mặt giữa Ngọc, mẹ nàng, em
nàng và tôi xảy ra ũng trong ăn gá ũ kỹ đó và tô
phải chứng kiến một vở bi kịch sống trong đó á
NH 375
nhân vật đều khóc. Nghỉ tạm ở nhà bạn tôi một đ m
hôm sau Ngọc ngoan ngoãn theo mẹ và em trở về tổ
ũ. Tô ũng t eo ọ về Đà Nẵng, ở chung với gia
đìn ông Hoạt. Cảnh trong nhà trở nên vui vẻ.
Nhưng việc Ngọc có chồng, trong nhà tiệt nhiên
không ai biết, trừ tôi. Nàng có lúc muốn thú thật với
mẹ nàng, nhưng còn ngần ngại. Còn tôi không dám
làm phật ý nàng n n ũng đồng lõa giấu giếm
chuyện ấy luôn. Độ tuần sau, một hôm nàng nói với
tô : ‘Suốt đ m qua tô k ông ngủ được, cảm thấy bứt
rứt khó chịu lắm, vừa chợp mắt đã m bao. Tô
thấy lửa cháy bố l n đỏ rực cả bầu trời, rồi giật
mình thức giấc. Ông Lão, tôi nhớ Num-Bao lắm. Ông
có thể nào thay tôi trở lên Buôn xem chồng tôi có
được mạnh khỏe k ông?’ Tô ng ĩ t ầm: mình chẳng
biết tiếng Thượng đến lạng chạng với nó, nó lại hiểu
lầm mìn đã dụ dỗ vợ nó, nó cho mình một rựa thì
bỏ mạng. Tô nó : ‘Vì Ngọc còn nhiều mối ưu tư chưa
giải quyết nên tâm thần nóng nảy sinh ra mộng mị.
Xin Ngọc chớ nên lo cho hao tổn sức khỏe. Mọi sự
an lành sẽ đến với Ngọc. Mai hay mốt Ngọc cứ làm y
kế của tôi. Chắc các bác sẽ tin thật để cho Ngọ đ .
Còn tôi ở lạ đây sẽ tìm dịp lựa lời nói thật câu
chuyện riêng của Ngọ xem t á độ hai bác ra sao.
Sau đó tô l ền đến cho cô hay tin. Nếu hai bác vui
thì cô về đem ả chàng theo. Nếu hai bác buồn thì
cô cứ ở lún chỗ sơn cùng thủy tận đó xem ổng bả
làm sao cho biết? Tôi tin rằng thương con, phải ép
lòng. Tính như vậy chẳng tiện hơn sao?’ Ngọc suy
ng ĩ gật đầu khen phả mà trong đô mắt chợt bừng
ánh sáng hy vọng.” T ếu niên móc túi lấy đ ếu xi-gà
đán d m đốt thuốc, phì một tảng khói. Khí trời
càng lúc càng thêm lạnh lẽo. “Ông k ông rét sao?”
376
Cậu lơ đễnh như đang bị trôi giạt theo hình ản dĩ
vãng nào đó ay một niềm hối tiếc âm thầm, giây
lâu mớ đáp: “Có ớ. Nhưng nắng mưa sương gió
quen rồi, Lan ạ.” —“Rồi sao nữa, ông kể tiếp đ .” —
“Cá và ngày sau nàng ra đ với sự bằng lòng
không chút nghi ngờ của cha mẹ. Trong khi ông bà
Hoạt ng ĩ rằng: nàng sẽ về sau vài ngày trở lại làng
thổ để thu xếp đồ đạc, trái lạ tô ng ĩ rằng nàng chỉ
trở về k nào tô đóng va sứ giả giao liên. Sự thật
lại ngược hẳn dự tính của tôi. Khi tôi chưa tìm được
dịp nào để đem uyện Num-Bao nói với ông bà
Hoạt, thì một hôm, trời vừa xế bóng, nàng về. Tôi
kinh ngạc. Nàng trông thấy tôi trước hết khi vừa
bước qua cổng, nhìn tôi vớ đô mắt đượm buồn. Tôi
chưa dám hỏi chuyện nàng thì ông bà Hoạt và em
nàng đã mừng rỡ lên. Tôi lặng lẽ suy ng ĩ trí ó rối
rắm. Nàng ó đem và món quà về tặng cho cha mẹ.
Một cặp sừng na để đặt lên vách nơi giữa phòng cho
ông Hoạt móc nón nỉ, cà-vạt và gậy...Một chiếc áo
bông ấm do thủ công người Mọi cho mẹ nàng, và cho
em nàng chiếc cà rá Mọi rất đẹp. Nàng vừa luồn
chiếc cà rá bằng đồng vừa vặn vào ngón tay giữa của
cậu em, vừa nói đùa rằng: ‘Để em nhớ chị nếu sau
này chị ở r ng.’ Ng ĩa là đối với cha mẹ, nàng vẫn
vui vẻ, lễ p ép ngoan ngoãn; đối với cậu em, nàng
vẫn đùa g ỡn tự nhiên. Nhưng đối với tôi, nàng có
t á độ hơi khác hơn lúc trước. Nàng hay tránh cái
nhìn của tôi, giữ lễ độ với tôi hơn. Đã hai ngày trôi
qua, nàng chưa hề kể tôi biết về chuyến đ vừa rồi
của nàng. C o đến chiều ngày thứ ba, tôi mới có dịp
thuận tiện trò chuyện vớ nàng. Hôm đó ông Hoạt
cùng cậu on tra đ xem đá bóng ở vận động trường.
Mẹ nàng xuống chợ mua thêm vài thứ ăn. Còn tô
NH 377
cảm sốt, phải nằm n à. K tô đ lấy nướ nóng để
uống thuốc, thấy cánh cửa phòng nàng hé mở, bên
trên chiếc giường ngủ nàng đang ngồi, tóc xõa bơ
phờ, gương mặt ủ rũ áo à lệch lạ để hở một phần
khung ngực. Tôi gõ cửa rồi bước vào. Nàng vẫn yên
lặng. Tôi hỏ : ‘Cô Ngọ tô ó làm đ ều gì phật ý cô
k ông?’ Nàng n ỏ nhẻ đáp: ‘Ông Lão tất cả những
gì ông lo lắng o tô đều hết cả rồi! Num-Bao...’ Tô
hỏ : ‘Num-Bao làm sao?’ Nàng ỉ đáp: ‘C ết!’ Bao
nhiêu nỗ đau đớn của nàng ô đọng lại thành một
tiếng chết thốt lên bằng giọng rất não nùng. Tôi nghe
như sét đánh ngang tai, rồi thấy toàn thân nàng
rung chuyển, nước mắt rơi xuống như mưa làm
chứng sự đổ vỡ hoàn toàn của cuộ đời bạc mệnh.
Giây lâu nàng mớ bìn tĩn kể câu chuyện với tôi.
Ngày Ngọc theo chúng tôi trở về g a đìn ồng nàng
dĩ n n k ông ay b ết. Chàng thanh niên Thượng
đẹp trai và hiền làn đ tìm nàng k ắp cả làng Mọi.
Vài người bạn Thượng cho hắn biết là vợ hắn lên
chợ. Hắn quanh quẩn khắp chợ để kiếm. Mấy ngày
đ m l n t ếp hắn cứ đ lang t ang trong lũng tr n
đồ đầu chợ, cuối phố để tìm nàng. Vô ích. Hắn đ n
ninh rằng Ngọc, người vợ x n đẹp của hắn đã p ản
bội hắn. Rồi hắn khóc kể từ đó ặp mắt đỏ ngầu vì
lệ. Các bạn thấy hắn thay vì an ủi hắn, nhưng đã
ghen với hắn có cô vợ đẹp, họ được dịp chế nhạo
rằng: đời nào phụng á sán đô t ếu nữ kinh
thành bao giờ lại ở đời với chú Mọi! Hắn lại càng
buồn, nhịn ăn bỏ uống, suốt ngày chỉ ngồi ủ rũ ở
trước thềm nhà, nơi hắn với nàng chiều chiều cùng
dựa kề nhau hóng mát, vừa xem cảnh rừng núi vừa
trò chuyện. Thỉnh thoảng nghe tiếng động hắn ngẩng
người lên trông ngóng, không có gì, rồi lại gục
378
xuống. Lại thỉnh thoảng một người bạn Thượng đ
qua gọi hắn. Nhưng hắn vẫn không cục cựa, tóc xõa
xuống bít cả mặt. Cha mẹ hắn ở làng Mọi phía Bắc
đến vỗ về, an ủi hắn qua loa, rồ ũng bỏ mặc hắn
mà về. Tuần lễ sau người ta thấy ngôi nhà của hắn
bốc cháy. Bao nhiêu tranh lá rui kèo cột bàn tủ đều
thành than. Người ta bươi đống than ra, hắn bị cháy
như quay nằm ở giữa đô mắt vẫn mở trừng trừng.
Người ta chôn hắn phía trước nhà, gần ây đu đủ.
Chi tiết do cha mẹ chồng của nàng nói lại. Nghe
xong, tôi thở dài. Tuy nhiên, tôi lại hy vọng thầm
rằng: Num-Bao chết, biết đâu là sự may cho Ngọc;
nàng sẽ dần dà quên chàng thanh niên Thượng; rồi
theo thời gian, tâm hồn nàng sẽ tươi thắm lại, trí
não nàng sẽ y n tĩn ơn khi nghĩ đến tương lai với
một người chồng xứng đáng nào đó.
Cách ít hôm tôi từ g ã g a đìn ông Hoạt. Đúng kỳ
hẹn tôi viếng t ăm Bí Nữ ở Di Linh, chơi với nàng
và á em nàng độ một tuần lễ thì trở lạ Sa gon để
đuổi kịp bài vở nhà trường. Một hôm thấy mình
rảnh rỗi, lại nóng lòng chẳng rõ Ngọc lúc này ra sao,
nên tôi lạ đáp tàu ỏa đ Đà Nẵng. Tr n đường tôi
sung sướng ng ĩ rằng Ngọc đang sống vui vẻ và gia
đìn ông bà Hoạt tìm lạ được hạnh phúc như thuở
nào. Tôi không quên mang theo một quyển sá ‘Chỉ
dạy nấu n’ để tặng nàng. Đến nơi khi tôi bước vào
nhà, ông Hoạt tiếp tôi một vẻ buồn. Tôi thấy ông gầy
hẳn. Nhìn giữa nhà tôi thấy tấm hoành tang lay
động tr n đầu tủ có một bài vị mới. Tôi liền hỏi:
‘T ưa bác, xin cho cháu biết trong nhà có chuyện gì
đã xảy ra?’ Ông nó : ‘Ngọc nó vắn số, cháu ạ.’ Tô lại
NH 379
bị một tiếng sét ngang tai, cả tim cả óc cả linh hồn
và thể xá tô đều bủn rủn. Tô k ông òn đứng vững
nữa, buông mình xuống chiếc ghế bành. Ông Hoạt,
bà Hoạt và em nàng đủ mặt. Theo lời ông Hoạt kể, tôi
mới biết như sau. Khi tôi trở lại Saigon thì ở Đà
Nẵng, Ngọc bắt đầu ốm, thân thể ngày càng gầy
mòn. Cá y sĩ vô p ương điều trị. Bệnh tình kéo dài
một tháng. Ông Hoạt nó : ‘Mấy ngày cuối cùng Ngọc
nó hay gọi hai tiếng gì là lạ... mà chú quên mất rồ .’
Tô nó : ‘T ưa bác, có phải gọ ‘Num-Bao’ k ông?’
Đô mắt ông sáng l n: ‘À ín p ải. Sao cháu biết?’
Tô nó : ‘Đó là t n ồng của Ngọc, một thanh niên
Thượng.’ Xong tô ú đầu xuống vì một niềm hối hận
bắt đầu đè nặng tim tôi. Chẳng phả ín tô đã làm
hại mọi người hay sao? Họ đều kinh ngạc nhìn tôi.
Bấy giờ tôi mới kể o g a đìn ông Hoạt nghe
chuyện của Ngọc. Nghe xong bà Hoạt khóc ồ ồ. Cậu
con trai thì không khóc ra tiếng, cứ ngồ đấy vân vê
chiếc cà rá Mọi trên ngón tay giữa mà nước mắt ròng
ròng. Ông Hoạt chậm rã nó : ‘Nếu nó thú nhận cùng
chú, chú nào rầy la nó; rể nào ũng là rể, miễn hắn
hiền lành chất p á .’ Nó đoạn ông Hoạt hơi ngước
mặt lên. Tôi thấy trên mí mắt cằn cỗi của ông Hoạt
gợn một đường lệ tuy không nhiều lắm để chảy
xuống thành hàng. Tôi muốn nói ngay với ông Hoạt
rằng: lỗi này hoàn toàn do tôi. Tất cả và tất cả đều là
bở tô bày đặt. Nhưng tôi không can đảm để thốt ra
tiếng. Bỗng ông Hoạt nhốm dậy, bướ đến bàn thờ
lấy mảnh giấy dằn dưới lư hương. Rồi ông xoay lại
trao cho tôi bức thư được dán kỹ và nó : ‘Đây là mấy
dòng nó viết trong lúc còn tỉnh táo. Nó dặn chú chỉ
đưa riêng cho cháu khi nào cháu trở ra đây.’ Tô
cầm miếng giấy, hỏ : ‘T ưa bác, cô Ngọc còn nói gì
380
nữa k ông?’ Ông đáp: ‘Sau k nó n ắm mắt một
hồi, nó còn cố gắng mở đô mắt yếu ớt nhìn chú
thím và nói xin chú thím tha tội cho nó. Xong rồi nó
trút linh hồn vào khoảng mười một giờ đ m.’ Tô ố
gắng lắm mới mở miếng giấy ra được, thấy mấy hàng
này: ‘An Lão: An ãy đem à ốt của tô đặt cạnh
chồng tôi. Tôi tin tưởng anh. Lòng anh hoàn toàn
tốt. Chỉ định mệnh quá tàn nhẫn đối với tôi.' Tôi trao
mảnh giấy cho mọi người xem. Ông Hoạt nó : ‘Đô
mắt nó đã n ắm lại mà hai hạt lệ vẫn òn đọng bên
khóe. Ngọc lúc còn sống ú đã k ông làm vừa lòng
nó; nay nó vắng rồi chú phải làm cho mát ruột nó.
Việc này thủng thỉnh sẽ xem. Dù sao chú còn cần
áu g úp đỡ nhiều.’ Bây g ờ á ô đã b ết mụ đí
đ Huế của tôi, phả k ông?” Luyến nó : “Ủa đáng lẽ
ông phả đến Đà Nẵng chứ?” Cậu nó : “N ưng sau
đó tôi sẽ ra Huế. Khi Ngọc bệnh nặng, ông bà Hoạt
đem nàng ra ở nhà bà ngoại nàng ở Huế. Nơi đó,
nàng đã đượ an táng.” Lan ỏ : “Ông v ếng mộ cô
Ngọc hả?” Cậu đáp: “K ông p ải viếng mộ mà là...”
Thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng chợt đứng dậy nói:
“Em trở lại cuốc-sết nằm nghỉ. Các chị tự nhiên
n a!” Cô ơi lắc lư theo sự lay động của toa tàu và
giọng nhỏ nhẻ của cô xen giữa những tiếng đì đùng
lạch cạch của bán xe tr n đường sắt. Luyến và Lan
ũng lật đật rời khỏi ghế, Luyến nó : “C úng em đ
với chị.” Lan n an lẹ tiếp: “P ả đó!” T ếu nữ nói
khẽ: “K ông ần đâu!” Nàng đã k uất trong toa
cuốc-sết. Luyến nó vó t eo: “C ị Vạn Lý, chúng em
không thể để chị ngủ một mìn .” Lan lạ nó : “P ải
đó!” Ha ô sửa soạn bướ đ trong k Lan òn
quay lại hỏ : “Aaa ông nó gì ả?” Cậu đáp:
“ n n ủ n n.” Luyến nó : “Sáng ma
NH 381
gặp. Kể tiếp úng tô ng e n é!” Rồi hai thiếu nữ
ũng lần lượt khuất sau cánh cửa của toa ăn uống
sang bên toa cuốc-sết nối tiếp. Thần Sầu còn ngồi
nán lạ g ây lâu đang ng ĩ xem sẽ nằm chui ở só
nào trong toa tàu hạng ba, qua một đ m dà lẫn lộn
giữa đủ thứ người, vật và hàng hóa ngổn ngang. Ồ...
chẳng qua những chuyện tào lao vô tận của tuổi
niên thiếu thuở những ngày phiêu bạt. Họ không
còn gặp lại trên chuyến tàu đó. Hôm sau ậu đã
xuống n à ga Đà Nẵng.
Nhưng mà giang sơn này không rộng lớn lắm đâu.
Và ngày sau k t ăm v ếng g a đìn ông bà Hoạt
xong cậu đến Huế, một cuộc tao ngộ đang ờ cậu.
Một buổi tà dương Thần Sầu một mìn đ vơ vẩn,
bỗng thấy nơi lùm cỏ dưới tàn cây cạnh bờ nước một
thiếu nữ mặc xiêm y màu lam, tóc bung ra từ vành
mũ trắng xõa phủ lưng, đứng nhìn những đám mây
ngũ sắc chạm cẩn nền trời sâu thẳm tr n đỉnh chùa
Thiên Mụ bên kia dòng sông. Cậu rón rén đến đứng
phía sau thiếu nữ. Cô đang k e k ẽ ngâm nga:
‘Sương bổ cành khô xui lá rụng,
Mây vần tàn nhật giục người sầu...’
382
Cậu nhỏ nhẻ lên tiếng: “T ơ hay! Thơ rất ay!” T ếu
nữ giật mình xoay lại, thấy cậu, liền ú đầu e thẹn
và nghe cậu tiếp:
‘Lá rụng nước qua cầu,
Nước đi cầu vẫn đợi.
Nhất khứ giang thủy lưu,
Tĩnh đãi kiều y cựu!'
Cô ngước mắt nhìn cậu, thốt khẽ: “Ông...!” Song ậu
hỏ : “Cô đ dạo chỉ một mình sao?” T ếu nữ khẽ gật,
k ông đáp. “Còn á ô Lan Luyến đâu?” T ếu nữ
nhìn cậu một cách quyến rũ n ưng vẫn làm thinh.
Cậu rụt rè ngắm đô mắt hồ thu của cô, mơ màng và
diễm lệ khiến tim cậu xao xuyến. Cậu thấy trong ánh
mắt lưu ly của thiếu nữ hàm chứa nhiều trìu mến và
hứa hẹn. Cậu ấp úng nó : “Tô đã bất lịch sự thậm tệ
với người bạn gái sơ giao, điều đó làm tô ăn năn
quá, nhất là lần đầu tiên sau những canh bạ .”
Thiếu nữ dịu dàng nhìn cậu, thỏ thẻ: “Ông ng ĩ n ư
vậy sao?” —“Tô k ông b ết phải xin đến bao nhiêu
lần mớ được cô tha thứ?” G ọng ô m á : “K ông
x n ông ũng đã được tha thứ rồ !” Cậu mỉm cười
sung sướng: “Cám ơn cô! Cô bao nhiêu tuổ ?” Cô
mỉm cười tinh nghị : “Ủa? Ông òn quan tâm đến
tuổi tác hay sao, nếu sự có mặt của ông ũng n ư
tôi trong vô cùng vũ trụ này sánh không bằng một
bọt nước hiện ra rồi tan biến giữa trùng dương!” Một
cách dịu dàng khả ái, nhưng cô nào phải tay vừa đã
gỡ mũ t n độc dược trả lại cậu. Biết bị kê nặng, cậu
ấp úng e thẹn, thốt: “Trời ôi, chung cuộc tôi ũng ỉ
NH 383
là đứa khờ dại luôn luôn bị người lừa phỉn .” T ếu
nữ ngạ n n: “Tô lừa phỉn ông?” —“Tô k ông t n
rằng tô đã t ật sự được tha thứ.” T ếu nữ chợt cảm
động. Cô liền nó : “Nếu ông trả lời câu tôi hỏi ngày
hôm trước, ông sẽ không còn mặc cảm nữa.” Dù là
lần đầu ngay từ giây phút sơ giao cậu đã đàn ịu
t ua. “Tô mười sáu tuổi rưỡ . Còn ô?” T ếu nữ
quay mặt đ làm t n . Cậu nó : “Tô t ật vô phép tò
mò tuổi tác của một thiếu nữ!” Cô n ỏ nhẻ đáp:
“Mườ năm ọ đời, bảy năm sóng g ó. N ững gì
thiên hạ vay của tôi, họ phải trả lạ o tô đầy đủ.”
— “Ủa? Những gì?” Cậu t oáng ng ĩ t ầm: một cô
gái mới vừa mười bảy sao có thể thốt những lờ đầy
ân oán thế ấy? Cô là người tốt hay người xấu? Thiếu
nữ bất chợt hơi bối rối, xoay lại nhìn cậu một vẻ dịu
dàng nhưng nghiêm trang. Cậu lật đật nói khỏa lấp:
“Vậy ààà... tôi phải gọi cô bằng chị rồ !” T ếu nữ hơi
đỏ mặt, mủm mỉm đô mô làm t n . Cậu mờ ô đ
dạo. Cô thuận. Cô cậu thả bộ dọc theo bờ sông
Hương. Người bạn gái có chiếc phù hiệu vàng ấy đã
từng được nhắ đến tên từ những trang đầu của bộ
tạp truyện: Minh Thiếu. Thuở ấy ô đang là s n
viên trường Đại Học Luật Khoa. Nhưng cô có vẻ văn
chương hơn. Cô thường nói: chín tuổ ô đã b ết làm
thơ. Dù sao, phải nhận rằng cô thuộc rất nhiều thi
a đừng nói chi trong rừng văn b ển mực của cổ thời
Trung Quốc, mà cả những đoạn văn ương hay
trên thế giớ . Cô ũng say m âm n ạc, thích hội
họa, kịch nghệ k u vũ. K ông một tổ chức dạ hội
tưng bừng nào vắng mặt ô. Đến đâu ô ũng kéo bè
kéo lũ n ững bạn t ân đ t eo. Cô t ường nó : ‘tâm
hồn nghệ sĩ ỉ sống bằng rung cảm’. Cá lối sinh
hoạt ấy đáng o là quá quắt đối với một nữ sinh
384
viên thơ trẻ. Không biết cô từ đâu đến, gia tộc gồm
những ai, ngoại trừ Minh Hằng, nhưng dường như cô
muốn làm gì t ì làm đ đâu t ì đ k ông a ó t ể
cản ngăn. Buổi chiều hôm ấy bên giòng nước biếc,
cô cậu cả a đều có ý muốn xây giữa hai tim một
nhịp cầu tình bạn. Thật ra câu chuyện khở đầu rất
nhạt nhẽo. Họ bàn tán lại những canh bạc bữa
trước. Cậu nói về những ngón đòn bịp trong các trò
đỏ đen. Xong t ếu nữ hỏ : “Ông sàn t ế sao lạ để
ó đ m áy tú ?” Cậu chợt mắc cỡ, làm thinh. Song
ô đã t ếp: “T ô t ô tô ỉ nó đùa mààà! N ưng
này ông Thần Sầu ạạạ... Có thật ông là người du côn
rìu búa như thiên hạ đồn ay k ông?” Cậu ú đầu,
có chiều hơi âu lo, khẽ hỏi lạ : “P ải thì sao? Không
phả t ì sao?” Im lặng giây lâu, cô nhỏ nhẻ nó : “Tô
thật không thể ìn dung được thứ tâm hồn muôn
mặt trăm ều, một thiếu niên nguyệt phong nhật
mạo, nho nhã, thư sinh, giỏi thi ca phú vịnh như
ông lại có thể thuộc hạng cô hồn đó sao!” Cậu cười
khẽ một tiếng đáp: “C ị Minh Thiếu, những đ ều chị
không thể hình dung về tôi có lẽ còn nhiều nữa! Chị
không sợ nguy hiểm k quen tô sao?” T ếu nữ hơi
mủm mỉm đô mô nửa muốn cười lạ t ô đoạn nói:
“Ông k ông b ết ông đang nó uyện vớ a đâu!”
Cậu liền ngước mắt nhìn thiếu nữ và bằng giọng quả
quyết đáp: “Tại sao? Chẳng phải chị đã nó ị tên
Minh Thiếu, hiệu Vạn Lý, là em gái của Minh Hằng.”
Thiếu nữ xoay đ đoạn thốt khẽ: “Vậy sao!”
Đỉnh chùa Thiên Mụ lẫn mây trời lung linh lồng
bóng nơi dòng nước, vài chiếc lá khô nhẹ nhàng rơi
rụng trên vai của cô cậu. Hương thơm của tóc, của
NH 385
xiêm y thiếu nữ và của hoa lá cây cỏ ngày mùa
thoáng qua trong khí trời tươi mát. Cậu dừng lại gần
nơi một bến đò. Cô dừng theo. Cậu liếc mắt nhìn
mái tóc của thiếu nữ óng ả đen tuyền như mực tàu
gợn sóng buông xuống phủ lưng và một phía trên
làn vải lam mỏng e đậy khung ngự đầy đặn.
Gương mặt trái xoan cực kỳ diễm ảo ẩn hiện bên
những lọn tóc rung rinh lộng ánh tà dương. Mũi
thẳng ao đô mày rậm ngang mô ìn t m đỏ
thắm như trái hồng đào. Màu đỏ của làn môi, màu
xanh lam của đô mắt phượng, màu trắng của làn da
mịn màng như tơ phấn, từng hình dáng từng màu
sắc chứng minh sự trác tuyệt nghệ thuật của nhà
đ u k ắ và đán g á uộ đời vàng son của cô. Có
thể nói trờ đất đã bỏ hết ông trìn để tạo cô thành
một giai nhân. Thiếu nữ quay lại nhìn cậu. Khi ánh
mắt của họ giao nhau cô bối rối. Còn cậu cảm thấy
ngây ngất, tim như nứt đô toàn t ân rung động.
Cậu chợt nhớ các cổ truyện thỉnh thoảng ó nó đến
sắ đẹp làm cho hồn siêu phách lạc... và bây giờ mới
ng ĩ là đúng. Cậu cứ nhìn cô như bị thôi miên và
cảm thấy sự sung sướng vô vùng êm ái. Trong ánh
mắt long lanh của thiếu nữ dường như cũng ẩn chứa
niềm luyến ái rất thiết tha. Cô chớp mắt mấy cái, rồi
hạ thấp đô m ơi cúi đầu xoay đ nơi khác, giọng
thanh tao nhỏ nhẻ ô nó : “Sao ông n ìn tô dữ
vậy!” Cậu hỏ : “Tại sao má cô ửng đỏ?” Cô đáp k ẽ:
“Tô k ông b ết!” Cậu lại hỏ : “Tại sao ngực cô xao
động?” Cô ũng đáp k ẽ: “Tô k ông b ết!” Mang
chút mặc cảm, cậu hơi e thẹn, quay nhìn bâng quơ
một chiế g e a đang lướt qua giữa giòng sông.
Hình như cô đang chờ đợi một lời nhiệt tình nhất.
Nhưng ở vào tuổ đó ậu ũng k ông sành sỏi gì hơn
386
cô mấy. Đáng lẽ là dịp tốt để cậu thốt một lời ong
bướm. Có lẽ ô ũng đang ờ đợi với tâm hồn nóng
hổi chỉ để nghe một tình ngôn. Cậu lại không biết
làm như thế để sau này, dù bất cứ lờ gì được nói ra
ũng k ông t ể gây thành tiếng sét nổ đùng g ữa
tâm hồn thanh khiết của cô như trong hiện tại. Vì
không biết tán tỉnh, cậu chỉ kể lẩn quẩn: “Từ trước
tôi vẫn lầm lũ trong uộc sống lẻ loi. Dù bạn bè của
tôi nhiều thật, nhưng lúc nào tôi cũng cảm thấy cô
độc trong tâm hồn. Nếu tôi có người bạn nào trung
thành nhất trên thế giới xưa giờ, người bạn đó ắc
chắn là ‘n ềm ô đơn’ đã lẽo đẽo theo tôi suốt đời.
Tôi không biết sao tô k ông tìm được một chút
niềm vu để sống! Đã từ lâu, một đề tài làm tôi suy
ng ĩ tr ền m n đó là sự thật của chính mình, mà
tôi chỉ có thể biết sau khi chết. Có phả tô án đời
lắm không hả chị? Nhưng tôi không đủ an đảm chết
bằng dao, bằng súng, bằng thuố độc... Những cách
ấy tôi sợ lắm. Tô đ tìm á ết trong sự làm mòn
mỏi thể xác của tôi. Uống rượu t âu đ m đán bà
suốt sáng... Tôi muốn làm như vậy còn có một lý do
khác nữa. Tôi muốn cha mẹ tôi nếu khi nào chợt
ng ĩ đến cuộc sống của đứa on oang đàng ủa họ,
ít nhất họ ũng p ải ngậm ngùi chua xót một chút.
Cái chết của tôi ít nhất phải làm cha mẹ tôi xú động
đô út rỏ một giọt lệ, chỉ một ũng đủ, tôi không
đò ỏi nhiều đâu!” Rồi cậu ngập ngừng bỏ khẽ:
“N ưng mà...” Minh Thiếu liếc Thần Sầu đô mắt ướt
át của cô dừng lại giây lâu trong ánh mắt bất chợt
đượm buồn man mác của cậu. Thiếu nữ làm thinh
chờ nghe cậu nói tiếp: “Tô òn ố gắng sống để đợi
một ngườ ...” —“Ỗỗỗ... Ai vậy?” —“C ị không biết
đâu. (rồi cậu bỏ khẽ giọng ngậm nhùi) Chắc chắn
NH 387
người ấy sẽ oàn s n !” Dừng lại giây lâu cậu hỏi:
“C ị Minh Thiếu ơi, có phải tôi khùng lắm k ông?”
Giọng thiếu nữ êm ái như cơn gió thoảng qua: “T ần
Sầu, anh thật khùng, ngay cả cách xưng hô với...
eeem!” Cậu liếc mắt l n dung n an t an đạm của
ô gá đoạn hơi xúc động khẽ ú đầu, rụt rè nhỏ
nhẻ: “Cám ơn e-e-m cho phép!” Thiếu nữ nó : “Mang
cuộc sống đầy b đát n ưng cốt cách vẫn thanh nhã,
phong lưu, thật không thấy ai như vậy tr n đờ này!”
—“ ‘Tr n đờ này’... em nó uyện như người từng
trả !” Cô ơi cao giọng: “Haaa... ưa gì đã ngạo em!”
Cậu xoay người lạ đứng đối diện với cô, cách cô
chừng gang tấc, hạ thấp đô m nó : “N ưng từ bữa
anh gặp em trong canh bạc tại nhà Minh Hằng... sau
đó ó và lần an ũng đến đán bạc nhưng vắng
em. Em bận gì k ông đến em hỡ?” Cô ngơ ngẩn đáp:
“Có lẽ em mắ đ k u vũ ở g a đìn á ị bạn...
Em không nhớ nữa.” Cậu tiếp: “N ững bữa đó an
cảm thấy buồn và đán bạc bớt ăng. An ợt hiểu
lý do và anh linh cảm rằng an đang tìm được
nguồn an ủi. Minh Thiếu... Anh có tật tố đến hễ lên
giường nằm ngủ là an suy ng ĩ n ều lắm toàn
những chuyện đâu đâu. N ưng kể từ lúc nhìn thấy
em, hằng đ m t ay vào n ững cơn nghĩ vẩn vơ, hình
ảnh của em hiện ra êm dịu trong tâm tư anh trước
k an đ vào g ấc ngủ. Đến lúc anh thứ em ũng
là hình ản đầu tiên của ngày lại hiện ra trước các ý
ng ĩ ủa anh. Anh mong có cơ hộ để nói với em
nhiều về việ đó và ín là ôm nay. X n em đừng
giận an và ũng đừng phiền lòng khi nghe anh nói
như thế em n á.” M n T ếu thỏ thẻ: “An nó t ật
chớ, anh Thần Sầu? Nếu em k ông đượ x n đẹp
bằng các cô bạn khác của anh thì em tự ng ĩ an ó
388
như vậy k ông?” Cậu nó : “C ỉ lúc nãy anh mới cả
gan nhìn thẳng mặt em. Anh không ngờ em đẹp xinh
như thế đến đỗi làm tim anh ngừng đập. Từ trước
đâu đã ó lú nào an ngắm kỹ em đâu. Sau này
không hiểu có lúc nào anh giả dối với em không, chớ
hiện tại thì không. Em tin anh chớ?” Cô đang n ìn
bâng quơ mấy cụm hoa tím cạnh bờ sông, dưới vành
mũ bạch thỏ đô mắt lim dim vì ánh nắng chiều vàng
chói phản chiếu trên mặt nước và trên những tàn lá
rung rinh của rặng bạch hả đường.
Cậu khẽ lập lạ : “Em t n an ớ?” Cô vẫn lơ đễnh
làm thinh, nửa muốn cười lại thôi. Rồi cô mỉm cười
bâng quơ. Đó là nụ cườ đầu tiên của thiếu nữ có
chiếc phù vàng kể từ ngày Thần Sầu nhìn thấy cô.
Cậu bất chợt xú động dữ dội trong phút giây, ngẩn
ngơ như người mất hết thần hồn, thôi miên bởi vẻ
mơ màng, tuyệt vời kiều diễm của ánh mắt trong
ngân màu lam thạch của thiếu nữ. Cậu ng ĩ t ầm:
không lờ nào đẹp bằng lời của sự im lặng, không
tiếng nói nào êm ái bằng tiếng nói của nụ cười. Bỗng
cô ngước mắt: “Ng e t ì ng e ớ không tin, anh
n á.” —“T ì ũng được rồi. Tin hay không là quyền
của em. Nhưng anh muốn nói rằng: anh chỉ có một
trái tim. Em biết chớ?” Cô làm t n . Cậu ngập
ngừng nói tiếp: “N ềm vui tuổi trẻ như nướ đổ qua
cầu. X n đừng tiếc gì nhau dù chỉ là nửa tiếng tạ từ
trong nụ cười khóe mắt. Suốt những ngày qua anh
vẫn lưỡng lự mãi, không biết có nên hay không nên
nói mấy lời này vớ em. An ng ĩ rằng hạnh phúc
tuổi thơ như trăng hoa rất mau tàn phai, vì vậy xin
hãy trao nhau một niềm tin, Thiếu nhá, dù là niềm
NH 389
tin nhỏ bé. Thú thật mà nói, anh ít thích làm quen
vớ a là vì k quen n au tìn đã t ắm thiết mà
một ngày nào đó g òng đời cách biệt người mỗi ngả,
thì thật là buồn! Nhưng nếu ánh mắt trong sáng nụ
cười hoa nở của một người bạn gá đẹp x n đã đô
lần làm tim anh ngừng đập, thì anh có linh cảm đó
là định mệnh của đời anh. Thiếu thân mến, hãy xin
o an được phép làm bạn với Thiếu nhá. Nếu
không làm bạn được Thiếu thì anh thề từ đây và đời
đời không làm quen với bất cứ thiếu nữ nào trên thế
giới. Dù là những ngày đầu, một buổi thoáng qua,
trên khoảng đường nào đó nơi phương trời góc biển
xa lạ này đã đán dấu ít nhiều kỷ niệm và tận nơi
sâu thẳm trong linh hồn an ũng n một hình ảnh,
một bóng người. Hình ảnh trong phút giây biết đâu
lại trở t àn vĩn ửu. An ng ĩ rằng nếu anh có
một người bạn gá x n đẹp như Minh Thiếu thì anh
là người giàu nhất trên thế giới kể cả những vị bá
vương! Hãy xin cho anh được hỏi một lời nhá Thiếu
thân mến. Thiếu thuận hay không thuận cho phép
an được nói lên một tiếng, chỉ duy nhất một tiếng
mà thôi? Chỉ một tiếng sẽ làm anh thành người hạnh
phúc nhất tr n địa cầu!” N ững lờ đó năm xưa cậu
đã t ốt với Ngọc Lan thuở cậu còn thơ dại. Bây giờ
với Minh Thiếu, lập lại vài lờ ũ n ưng lần này đột
nhiên cậu cảm thấy mìn đã trở thành người chín
chắn biết ng ĩ suy. Cậu ngước mắt lên nhìn một
cánh chim lẻ loi bay qua dưới ráng mây, bằng giọng
thong thả êm ái cậu nó : “Lấy hôm nay là ngày Thu
Phân, tiết Bạch Lộ, hiện giờ mặt trờ đang đ qua
Thiên Xíc Đạo xuống Đông C í Tuyến để đán dấu
lúc mình quen biết.” Cậu ngắm ánh mắt màu lam
thạch sáng ngời của thiếu nữ giây lâu, rụt rè nắm
390
NH 391
bàn tay trắng trẻo mềm mại của cô, từ từ đưa lên
môi cậu định hôn và nhìn thấy àng m n ũn n ặn
của ô rung động. Đô án mô ô mấp máy như
muốn nói lời gì lạ t ô . Cô đang sung sướng theo
dõi cử chỉ âu yếm của cậu. Lần đầu tiên cô chấp
thuận sự âu yếm của một cậu trai, tim cô muốn vỡ
ra trong lồng ngực dồn dập hơi thở. Cô cảm thấy mỗi
giây thêm ngây ngất vì sự tuyệt vời hoan lạc, như
thứ mạch sống lạ lùng huyền bí nào đó bỗng truyền
qua huyết quản cô mãnh liệt, khi bàn tay mát mịn
của ô được nâng lên và chạm phải hơi thở nóng hổi
của thiếu niên. Bỗng nghe tiếng gọ ‘lão tổ’ vọng lên
từ dưới giòng sông. Bàn tay cậu nâng bàn tay thiếu
nữ chợt dừng lại ở lưng chừng. Cậu quay lại. Người
đàn ông đang èo ặp ghe vào bờ đưa tay vẫy cậu
và nói lớn: “C a ả, Thần Sầu! Mầy không thể đến,
đ ở, về, mà không cho tụi tao biết!” Tay ô gá vẫn
vô tr đặt gọn trong bàn tay thiếu niên, Minh Thiếu
ũng quay lại nhìn ngườ đàn ông lực lưỡng, vận
phục quần áo vải xám, tóc ngắn, cằm bạnh, mày rậm
như vẽ mực, trông rất cụ sú . Cô ng ĩ t ầm: ‘bạn
của Thần Sầu gồm đủ thứ thành phần như vậy sao!’
Cậu chợt buông tay cô ra, rồi chẳng nói lờ gì đ đến
mé sông, bước xuống ghe, không hề nhìn lại, và họ
đ xa dần. Thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng vẫn còn
đứng yên lặng, tay cô chưa buông xuống, nhìn theo
thiếu n n. Tr n đầu cô mỗi lá cây sáng ngời dưới
ánh tà dương. Rặng bạch hả đường như lợp bởi
muôn ng ìn đồng tiền vàng...
392
Từ khi Ngọc Lan mện ung đến lúc bấy giờ mấy
tháng trôi qua, Thần Sầu còn cảm tưởng đứng trước
bức tường cao ngất đỉnh trờ đau đớn lẫn tuyệt
vọng. Dù đã đô ba lần la cà nơi điếm rượu, làm
quen vớ đám gá g ang ồ, cậu vẫn k ông gì để tự
trách chính mình. Nhưng tại sao sau lần gặp gỡ đầu
tiên với thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng, trao ít lời
thân mật, cậu cảm thấy một út ăn năn ối hận
trong lòng k ng ĩ đến Ngọc Lan? Vào khoảng
tháng mười Thần Sầu trở lại nhà Ông Bà Hai, nấn
ná vài tuần. Một buổi tối sau khi cơm nước xong, Xu
D đến phòng Thần Sầu đẩy nhẹ cánh cửa. Thần
Sầu đang ngồi nơi ghế, mặt gục xuống bàn học dưới
ánh sáng tỏa ra từ chụp đèn tr n tường. Xu Di rón
rén bướ vào đoạn dừng lại sau lưng Thần Sầu, gọi
khẽ: “An Lão!” Xu D p ải gọ đô ba lần cậu mới
nhúc nhích, rồi ngồi thẳng l n xoay n ìn ô. “Tại sao
anh làm như vậy?” Cậu đáp: “Ààà... an ơi nhức
đầu.” Tay ỉ chiếc ghế giữa phòng, cậu tiếp: “Xu D
em hãy ngồi chơi.” Thiếu nữ vẫn đứng y vị, giây lâu
cô hờ hững xoay đ lưng quay về phía cậu, thở dài
ngập ngừng nó : “Bây g ờ em đã ểu tại sao chị Ngọc
Lan thường nó an k ùng!” T ần Sầu hơi ngạc
nhiên thốt: “Em...?” Song Xu D đã t ong t ả tiếp:
“Hồi sáng anh dẫn bạn anh làm nhân chứng đến hội
đồng xã Gò Vấp để xin làm hôn thư với chị Ngọc
Lan, phải không hỏ? Bị đuổ đ an òn ung ăng
chống cự, gây gổ ầm cả công sở, cùng bạn anh xô
NH 393
hết họ ra ngoài, lục lạo loạn xị trong p òng định tìm
giấy tờ tự làm lấy, phải không hỏ?” T ần Sầu làm
thinh. Xu Di tiếp: “Người ta gọi cản sát đến, các
bạn anh chuồn mất òn an …” T ần Sầu khẽ hỏi:
“A nó vớ em?” Cô đáp: “C ị của em qua đời cả làng
a ũng b ết. Vả lại, ông hộ tịch là bạn thâm giao lâu
năm ủa ba má em. Hôm đám tang ủa chị Ngọc Lan
đông ng ịt ngườ n n an k ông để ý ông hộ tịch
ũng ó mặt. Vì nể ba má em n n ông đã x n sở
cảnh sát tha cho anh. Hồi trưa này ổng đã đến nhà
thuật chuyện của anh lạ o ba má em.” —“Ha bá
ó nó gì k ông em?” —“Lú nãy ba má em kể lại em
nghe xong chỉ mỉm cười. (Rồi giọng cô gắt cao)
Nhưng em không thể cườ đượ !” T ần Sầu liền
k oan a án tay đặt lên bàn, ụp mặt xuống đó
rên rỉ: “Xu D an rất buồn, rất khổ, em lại còn la lối
anh. Em có thể để an y n tĩn một út được
k ông?” Xu D xoay lại nhìn cậu đô mày rậm xanh
thẳng tắp của cô thoáng cau lại trên gương mặt trắng
hồng, có vẻ hơi xúc động. Cô nó : “Được rồ được
rồ em để anh yên! Chỉ sợ là, sẽ có một ngày em đ
t ăm an ở B n Hòa đó!” Lời chưa dứt cô quay
bước ra cửa. Thần Sầu liền ngẩng lên, nhìn theo
thiếu nữ, hỏ : “Em nó gì ở B n Hòa?” Cô k ựng lại
nơi cửa đáp n an : “Ở nhà thương điên đó!” Rồi
bóng xiêm y màu lam thướt tha của ô gá đã k uất
bên ngoài. Thần Sầu lại ụp mặt xuống, thổn thức thì
thầm: “Tạ sao a ũng nó tô đ n đ n k ùng
k ùng...”(1)
______________________
(1) Quyển 5: Dư Hương, bài thơ Cưới Người Dưới Mộ
394
Khi Ngọ Lan òn s n bìn trong g a đìn Ông Bà
Hai ai nhìn thấy sự thân mật của Thần Sầu và Ngọc
Lan ũng ng ĩ đến mối liên hệ giữa cô cậu trong
tương lai. Qua sự tiết lộ của Xu D Ông Bà Ha đã
từng đề cặp đến hôn nhân của Ngọ Lan mà đối
tượng là Thần Sầu, tuy không chính thức chấp
nhận, nhưng cũng không có ý cản ngăn ay p ản
đối sự tự do của đô lứa thiếu niên. Ngọc Lan dĩ
nhiên biết ý của cha mẹ hơn ai hết. Nhưng cô tiệt
nhiên như không biết. Hoặc vì cô còn trẻ quá nên
chưa nghĩ tới việc nam nữ, hoặc vì bản tính của cô
quan niệm mọi việc rất tự nhiên, hoặc vì nếu cô, như
ngườ đã b ết trước kết cuộc của một vở kịch, nhìn
thấu định mệnh, vậy cô còn lạ gì mà phả bàn đến.
Nhưng mà, về phần Thần Sầu, tận sâu thẳm trong
linh hồn cậu đã xem Ngọ Lan vĩn v ễn như người
của đời cậu. Vì vậy, những trang bút mực tự thú này
mà cậu mang đến mộ Ngọ Lan để xin cô tha tội, cậu
mện dan ô là Lan Đại Nương Tử tr n trang đầu
t n. Dù ô đã mệnh chung nhưng cậu ũng n ất
định thực hiện hôn lễ, một hoài bão mà cậu phải
oàn t àn . Dù ô gá đang nằm dưới mộ có vui
lòng chịu gả cho cậu hay không, cậu tự cho rằng cậu
k ông làm đ ều gì sa . Đúng ay sa dĩ n n ỉ
do quan niệm. Nhưng mà, trên đời này ngay cả sinh
tử ũng vô t ường, thì còn cái gì là tuyệt đối, có phải
không? Ô, lạ ũng t ứ triết lý... rẻ tiền! Có lẽ đ ều
đáng làm n ất bây giờ là trước khi xếp lại quyển
sách thứ nhất này, tạm dừng những câu chuyện
quàng xiên bất tận của Thần Sầu trong a năm sau
NH 395
Ngọc Lan mện ung dàn p út g ây để truy niệm
một cô gái thơ trẻ s u p àm đã từng bước qua nhịp
cầu ngắn ngủi của thế gian.
Nhưng dù Thần Sầu cố gắng làm gì để kết hợp gắn
bó với Ngọ Lan đang nằm dưới mộ và quên Minh
Thiếu, cậu ũng k ông t ể. Một buổi trưa chúa nhật
cậu đ lang t ang trong vùng C ợ Lớn, dừng lại
trước một cổng sắt, nhè nhẹ đẩy nó mở ra đoạn rụt
rè từng bước qua sân trả đá sỏi giữa vườn hoa lá
xanh tươi, bên cạnh một cây hoa bạch sứ thoáng
hương thơm. Cậu khe khẽ đặt chân lên thềm gạch
của một biệt thự nho nhỏ. Một lối rộng dẫn đến nhà
để xe, nóc ngói in bóng tàn lá rậm mát của một cây
táo. Cậu đối diện với cánh cửa gỗ màu vàng sậm và
nghe bên trong tiếng thiếu nữ cười giỡn. Cậu đưa
tay gõ nhẹ. Giây lâu cánh cửa hé mở để hiện nửa
thân hình thiếu nữ, tóc xõa phủ vai, trong y phục
màu hồng nhạt phản chiếu lên gương mặt trắng như
hoa phấn, và dường như những tiếng cười mới vữa
vừa rời khỏ tr n đô mô đỏ chót của ô òn đang
mủm mỉm. Cô mở to cặp mắt như huyền thạch nhìn
cậu từ đầu đến chân, rồi từ ân l n đầu, trong khi
giọng thanh tao của một thiếu nữ khác từ trong nhà
vọng ra: “A đó ỡ chị Sen?” Cô đáp: “Một ông nhà
qu .” G ây lâu trong k T ần Sầu ấp úng chưa biết
mở lời ra sao, giọng thấp nhỏ của thiếu nữ từ trong
lại vọng ra: “C o t ền, rồi bảo hắn đ .” Song T ần Sầu
đã nó : “Tô đến để gặp một người. Người ấy có tóc
dà đến eo, cặp mày giống như của cô vậy ó mũ
thẳng hơi cao, má thon, đôi mắt màu lam...” Cậu
chưa dứt lời, giọng êm ái nhỏ nhẻ của thiếu nữ bên
trong nhà lại vọng ra làm cậu dừng lạ : “C ị Sen, chị
396
vào đ . Tô b ết anh ấy là ai rồ !” K án ửa mở
hết ra, thiếu nữ mặc rốp trắng, tóc mây phong phú
buông thả từng lọn trên khung ngực nở nang đầu
thắt nơ hoa bạ ú đang đứng trước mặt cậu.
Thần Sầu ẻo mình dựa vào khung cửa phía ngoài và
lặng lẽ nhìn thiếu nữ. Cô nó : “C ẳng ngờ anh nhớ
em tỉ mỉ như vậy! Xin mời vào chơi cờ với tụ em.”
Trong phút chốc cậu chợt nhớ lần đầu tiên cậu đến
kiếm Ngọc Lan nơi ngôi nhà trên đỉn đồi thông.
Lú đó k án ửa đạ đường vừa hé mở, cậu đã
hấp tấp tuôn vào như sợ bị khép bên ngoài. Song giờ
đây ậu lắ đầu bình thản: “K ông. An k ông vào
đâu.” M n T ếu liền nó : “Vậy đợi em thay quần áo
rồ mìn đ ơi nha.”
Khi Thần Sầu đã dín líu vớ đám g ang ồ và bắt
đầu được chút nể nang, cậu thật khó từ chối những
mời mọc họp hè liên tu của họ. Buổi chiều ôm đó
sau bài học chơi gôn đầu tiên do Minh Thiếu dạy,
cậu từ g ã ô để đ Vũng Bèo. Bọn anh chị trong
vùng nghe tin cậu đến viếng bèn đặt bàn giữa trời
mở tiệ . Văn C ương vấn an cậu xong, chỉ con heo
đang bị trói nằm nơi gố đại thọ nó : “Bọn Tụi không
biết lấy gì để tỏ lòng ngưỡng mộ, chỉ có chút lễ vật
này.” Cậu đáp: “Cá n ân tô ó đáng gì! Các bạn
nhọc nhằn, thỉnh thoảng trùng hộ được quyền
hưởng những phút chung vui. Liên hoan là dành
o an em.” Cậu cầm lưỡ dao đặt trên bàn lên
xem. Cậu ngắm nghía nước thép sáng ngời dài
chừng một gang rưỡi. Người ta mang chiếc chậu
sàn đến. Con vật lăn lộn kêu la eng éc như điên.
Bỗng cậu vung tay một cách gọn gàng cân nhắc. Vài
NH 397
tiếng vỗ tay lốp bốp đó đây. Lưỡ dao đã xuy n p ía
dướ ân trá on eo đến cán. Cậu lách lưỡi dao
mấy cái, máu nóng từ tim con vật thấm xuống tay
cậu, xuống chuôi dao và chảy ròng ròng vào chậu.
Tiếng kêu của con vật t ay đổi, ngắn dần và tắt hẳn
cùng lúc cậu lấy lưỡi dao ra. Con vật được quay vàng
hực rồi xẻ từng mảnh. Cậu cùng các bạn tán gẫu để
chờ đợ ăn uống. Trong ánh sáng và bóng tôi lẫn lộn
của hoàng hôn, một đàn gá g ang ồ vũ đ ệu khỏa
thân. Bọn xa xa quanh giếng nướ đứng theo vòng
cung, tay chống vào ông tay k a đặt sau gáy, nhấc
lên nhún xuống những cặp mông nõn nà. Bọn còn
lại mỗi cô một chiếc nón lá vừa đ vừa múa bông vụ.
Vài ma cô ngồi trên cần quay nước nhịp mâm nghêu
ngao át: ‘Lệnh vua hành quân...'(1). Những cô múa
nón chân bước nhịp n àng tay đưa lả lướt, hễ khi
đến sau ô đứng nhún tại chỗ thì ngửa nón dưới
mông ô đó đúng lú ô đó đưa cặp mông xuống
thấp. Cứ thế tuần tự, nhịp nhàng. Bít-Ton rỉ tai
thiếu n n: “Vũ k ú Tương Tiến Tửu của Văn
Chương đó.” Cậu n e răng ổ họng kêu khè một
tiếng như rắn hổ mang. Tuy vậy cảnh vui nhộn quái
dị này không làm êm dịu được sự cắn rứt trong lòng
cậu. Cậu k ông sao qu n được — mà cho tới bây giờ
cậu vẫn còn nhớ — mớ lú nãy đây á n ìn vừa
tuyệt vọng vừa trách móc của đô mắt tí hí màu hổ
phách của con lợn. Đã ơn một lần trong tuổi trẻ,
cậu làm những việc tầm thường quen thuộc ấy,
nhưng đám sinh mện đã ết vì tay cậu chưa có
lần nào lại nhìn cậu như cái nhìn đau đớn của con
vật ôm nay. C o đến sau này mỗi khi nhớ lại việc
_______________________________ (1) Nhạ sĩ Lê Thương, bài ca ổ n ạ Hồn Vọng Phu
398
tr n đây ậu có cảm tưởng như chính cậu cầm dao
đâm lấy tim cậu và cậu nhớ cậu đã làm bao nhiêu
á lá dao để cho máu trong tim con vật chảy ra,
cậu cảm thấy bấy nhiêu lần tim cậu đau n ức. Cậu
hối tiếc mãi lầm lỗi ấy và những lầm lỗi trước nữa mà
cậu hằng mong không bao giờ tái phạm. Tiếc thay sự
mong ước của thiếu niên nảy sinh tự nhiên do thiên
lương của bản tính nhưng cuộ đờ đã ư hỏng rơi
giữa giới dao búa, nào y nguyện đượ đâu! K mâm
thịt được bày ra, chợt nhớ trái tim lợn còn tươi để
dành cho món cháo nửa đ m ậu liền bảo một cô
mang tim ấy đến đoạn cậu cầm dao bửa ra làm đô
rồi mỗi tay cầm một nửa trao cho Hẻo và Bit Ton.
Cậu nó : “Tô b ết hai bác gái của Hẻo và Bít Ton rất
thích tim lợn.” Rồi cậu mỉm cười, tay chỉ tim mình,
nhìn khắp đám đông bằng giọng đùa g ỡn: “Nếu tim
tôi xẻ được làm nhiều mản t ì tô ũng xẻ ra chia
đều cho tất cả mọi ngườ !” Tá g ả tạm mượn dịp này
để giới thiệu các bạn một nhân vật thuộc hạng quái
đản: Văn C ương. Bọn Tụi gọi thường hắn là ‘sư tổ’.
Cái danh xưng ‘Chương sư tổ’ k ông bao g ờ bị thay
thế, cho nên khi tình cờ Thần Sầu du nhập vào bọn
họ ‘lão tổ’ là một danh xưng mớ đã đượ đặt ra cho
cậu lú đó ậu ũng ỉ là một bạch diện sinh viên,
quyền uy anh chị vẫn trong tay sư tổ. Tuổi chừng
mườ tám đô mươi, hắn mập khỏe, tóc dài chấm vai,
mưu trí quyền biến, có biệt tài tổ chức. Ngoài những
thuộc hạ trung t àn ngày đ m ầu chực, hắn còn
đ ều động trong tay hàng nghìn gái giang hồ từ kinh
đô đến các tỉnh lỵ mà hắn đã ệ thống hóa một cách
rất khoa học. Hắn xếp loại các cô làng chơi tùy theo
cấu tạo và đặc tính của những phần trong cơ thể:
mặt mũ màu da sắc tóc... và tùy theo hoạt động
NH 399
của tuổi trẻ, già, hoặc học thức, kinh nghiệm, tính
tìn ... sau k á ô đã trải qua một ‘ban thí
nghiệm’. C t ết phức tạp ghi chép trong các bộ sổ
thống kê là cả một luận thuyết nghề nghiệp, không
thể vắn tắt trong g ây lát; dĩ n n ũng k ông p ải
những công trình khám phá khoa họ vĩ đại gì cần
giải thích. Mỗi bộ phận của cơ thể có thể phân biệt
bằng những ký hiệu phương trình. Ký hiệu có thể
gồm những con số hoặc mẫu tự chỉ thứ tự trên cơ
thể, loại nào, thứ hạng. Thật mắc cười, những mỹ nữ
phương trình đó có phụ thuộc vào thời gian hay
không? Ngoài ra, mỗi gái giang hồ hay người bọn Tụi
đều phải có danh số. Thanh tra các bộ thống kê, hắn
đô k n ận ngay á đ ểm không chính xác. Trong
trường hợp nếu có sai lầm của ban thí nghiệm như
vậy, hắn ra lện đ ều chỉnh, hoặc chính hắn trực tiếp
khám xét lạ ô nàng nào đó. Bọn Tụ đồn rằng sự
chỉnh khám của hắn họa hoằn nếu ó ũng oàn
toàn trong sạch. Dựa vào một số định luật thiên
nhiên và bằng kinh nghiệm nghề nghiệp, thiếu nữ
chỉ đứng đấy để nghe hắn đọc những đặc tính dù kín
đáo n ất trên cơ thể của ô ũng n ư xác định tính
tình, tư tưởng của cô, mà hắn tự cho không bao giờ
nhầm lẫn. Những bộ sổ thống k đặc tính này rất
quan trọng c o ‘ban nhân viên’ trong n ệm vụ di
chuyển và phân phố đồng đều các gái giang hồ. Hắn
có cả kỹ nghệ chế tạo ‘ngân thẻ’ một loại tín dụng
trong làng chơi thay thế tiền chính phủ. Hắn thành
lập ‘ban y tế’. Hắn lại còn viết sách huấn luyện các
cô trong nghề cho nghệ thuật t eo đó ngày àng
hoàn hảo. Bộ sá ‘Tinh Hoa Chính Lý ’ gồm nhiều
phần: phần giải phẫu, phần nghề nghiệp, phần chỉ
dạy các cách trai gái giao lạc, cùng là tất cả những
400
kỹ thuật tuyệt luân mà n à đ ếm phả đạt được
trong việc tầm mồi, bẫy rập đâm mồng đưa, rước,
tiếp đã g ọng nói, tiếng cười v.v..., phần nói về bệnh
lý, cách ngừa, cách chữa và thuốc men, phần nói về
luật lệ được áp dụng trong nghề, hệ thống tổ chức,
giao kèo, thưởng phạt, hưu dưỡng, sa thải, bồi
thường, nghi lễ... Một đế quốc du côn rộng lớn bảo
vệ cái cơ đồ hương phấn gần như bao trùm tứ xứ,
vậy nhưng sát nách vẫn bị kình chống bởi vài bè
đảng không kém nanh vuốt như bọn Cầu Muối, Cầu
Ông Lãnh, Xóm Củ . K Văn C ương đang nhìn ngó
về những phía ấy với tham vọng thôn tính, tình cờ
một việc xảy ra.
Vào thờ g an đó ó một ngườ da ngăm tó ngắn,
tướng vạm vỡ đến Gò Vấp mướn nhà ở trọ. Mấy
ngày đầu á đ đứng của t n này đã tỏ ra lối anh
chị. Mỗi khi phải giải quyết một vấn đề quan trọng,
Văn C ương thường tập họp thủ hạ, gồm những tay
tổ ở tứ xứ đượ đ ện về để tính kế. Lần này ũng
vậy. Mọi ngườ đồng ý dĩ òa o mời Mây Tím, tên
kẻ lạ mặt ấy đến thương lượng. Tên Võ Thành Mây,
hơn hai mươi tuổi già giặn, vì da hắn sặm màu
giống như người Miên Thổ nên gọi là Mây Tím. Anh
hùng quản gì nguy hiểm, Mây Tím nhận lời chẳng
sợ. Nửa đ m g ữa ăn n à x u vẹo, dướ án đèn
dầu leo heo, thự đơn cũng mấy món giả cầy quen
thuộc, giải khát vẫn thứ rượu rừng thường xài, khán
giả chỉ có vài cô làng chơi. Trời nhiều gió, ướt át và
hơi rét. Vẫn đô g ầy ũ kỹ, to như cặp hia thừa
tướng mà Thần Sầu thường mang đến trường học,
á mũ đen ụp xuống đến mi, bộ đồ ca-ky, nút cài
NH 401
kín tận cằm, cậu đ ềm tĩn bước vào giữa đám người
đang m lặng chờ sẵn, rồi ung dung ngồi nơi ghế ở
đầu bàn. Xung quanh các anh chị đồng minh từ Đế
Đô đến Tây Kỳ ũng đã ó mặt. Văn C ương sai
người mang tấm địa đồ nhằng nhịt như tổ nhán
nhện, chú thích tỉ mỉ vào các vùng nghề nghiệp, tô
đủ thứ màu sắc, trải trên bàn trước mặt Thần Sầu.
Cậu lặng lẽ nhìn khách lạ đối diện g ây lâu đoạn,
một ngón tay cậu xê dị tr n địa đồ đ ềm đạm nói:
“H ện giờ riêng miền Đông này đã được phân chia ra
nhiều vùng do các ma cô quản nhiệm: vùng tím,
vùng đỏ vùng xan đây và á vùng 7 vùng B3
vùng Z, chỉ còn chỗ màu nâu từ Hàm Tân, Phan
Thiết P an Lý C àm đổ l n đến chân Cao Nguyên
Mọi thì chưa có người. Xin nhận giùm, sau tùy tài
bọn Tụi sẽ tôn l n.” Mây Tím mỉm cườ : “Trong đám
đầu bằng, chưa biết a là úa trùm á ông đừng
bức tôi, sợ rằng chẳng tốt!” Lời ấy như gáo nước lạnh
tạt vào mặt thiếu niên, song cậu bình thản đáp: “X n
bạn đừng chủ tạo bất cứ bối cản nào để nhận xét
tôi. Suốt đời tôi, tôi thấy chỉ có một on đường duy
nhất bắt buộ tô àn động. Đó là sự sinh tồn,
quyền lợi và an vui của tất cả mọi người, dù thù hay
bạn. Trái lại, sợ rằng bạn không có chỗ dung t ân.”
Mây Tím đỏ mặt, dằn mạnh cốc rượu xuống bàn
đán độp một tiếng ung tay đứng lên, xô ghế chồm
tớ : “Bọn mầy bất quá là một đàn t ỏ!” Lời vừa dứt
đã ng e bừng bực mấy tiếng đám bọn Tụ đang
đứng đấy, mỗi người hai tay bứt toạ đường khuy áo
để lộ những lưỡi dao sáng giới giắt ở bụng. Cậu nhìn
Mây Tím nó : “Hãy x n t ong t ả. Bạn đã qu n lời
dạy của Tô Đông P a sao? Dũng n ân lú g ận đâu
402
cần phải rút gươm xốc tớ .” Cậu dừng lại, quẹt diêm
lửa đốt đ ếu xi-gà, rồ quay sang Văn C ương và
thong thả nó : “Mây Tím đã đến đây ỉ một mình
đơn độc, sư tổ không nên cư xử vội vàng như thế. Sự
thông cảm nào ũng ần thờ g an.” Rồi cậu lại xoay
qua Mây Tím và đ ềm đạm tiếp: “Bạn đã từng học
ban tú tài chương trình thuộ địa Pháp. Chắc bạn
biết cách mạng nhân quyền đầu tiên trên thế giới
bùng nổ tại thủ đô nước Pháp. Thời bấy giờ Jourdan,
Clebert Desert Bonaparte Mar eau Ho e đều là
những tướng lãnh trẻ tuổi lừng danh. Nhưng cuối
cùng, Bonaparte là oàng đế.” Mây Tím đáp: “Vậy
phải hỏ : định mệnh thuộ vào tay a !” Vẫn đ ếu xi-
gà cắn giữa a àng răng T ần Sầu có chiều ng ĩ
ngợ đoạn nó : “T ô được, nếu bạn bắt buộc câu trả
lờ .” Cậu xoay qua Văn C ương: “Sách Tinh Hoa
Chính Lý, phần tư pháp, luật 55B.” Văn C ương do
dự đáp k ẽ: “Luật ấy ban ra trong bọn Tụ năm
trước, nhưng nay đã bị hủy bỏ.” Cậu nói: “Tôi la
ngư i ky hủy bỏ vì sự an ninh của anh em. Nhưng
luâ t ph p n o c ng c ngoại lệ. K gian xảo s du ng
những ngoa i lệ đ hại dân l i k , người chi n đại
quang minh c ng lâ y ngoại lệ khi cần thiết giải quyê t
n ân đa o v công b ng. C ă ng phả sao?” Văn
Chương làm thinh. Cậu lại tiếp: “Sao ả?” Văn
Chương liền xoay lại, kề mặt gần một người trong
bọn Tụ đang đứng bên cạnh, nói khẽ: “N ư thường
lệ.” Người này liền bước khuất vào trong nhà. Chốc
hắn trở ra, hai tay bưng cái mâm có vành tròn bằng
gỗ đế bằng đồng tr n mâm đặt sẵn hai khẩu súng
côn và một v n đạn để rời rạc. Cậu nhìn Mây Tím,
giả t í : “N ững đứa giang hồ trong bọn Tụi trước
đây k mọi lý luận tranh tụng hoàn toàn bế tắc,
NH 403
giải pháp này tuy hạ đẳng nhưng rất giản dị, nhanh
óng được áp dụng, nếu đô b n bằng lòng. Giờ
đây nếu bạn có hứng thú muốn biết chút luật lục
lâm của bọn Tụi, xin tay chỉ một trong những người
xung quan đây. Ngườ đó sẽ sửa soạn hai khẩu
súng g ùm úng ta.” Mây Tím n ún va nó : “Ông
có thể chỉ bất cứ ngườ nào.” Cậu nó : “Dĩ n n
không phả a ũng ó t ể làm trò ảo thuật; nhưng
tốt hơn, chủ xin nhường khách. Bạn cứ chỉ địn đ .”
Hắn cất bàn tay lên. Một t an n n được hắn chọn
tức thì bướ đến, cầm mỗi khẩu súng, lần lượt tháo
gắp đạn đưa lên cho mọi người quan sát. Hắn lắp gắp
đạn rỗng vào một khẩu súng. Hắn nhặt v n đạn trên
mâm lên, nạp vào gắp còn lại, lắp gắp đạn đó vào
khẩu súng kia. Hắn một tay cầm khẩu súng hướng
lên trần kéo cơ bẩm ra rồ đóng lại. Rồi hắn đặt hai
khẩu súng xuống hai kẹt hở đối xứng trên mâm.
Làm xong công việc, hắn lặng lẽ lùi bước về chỗ ũ.
Thần Sầu nó : “G ờ đây tr n mâm a k ẩu súng
giống hệt nhau, nhưng một khẩu có một v n đạn đã
đóng nòng ỉ cần bóp cò. Khẩu còn lại không có
đạn.” Nó xong T ần Sầu hơi nghiêng mình tới, với
tay hất mạnh chiếc mâm làm nó vùn vụt xoay tròn
như chong chóng trên cái đế. Mọi người im lặng chờ
đợi. Chiếc mâm xoay châ m dần va h nh bo ng hai
kh u su ng từ từ hiê n ra. K mâm đã ngừng, cậu
nó : “Nếu bạn bằng lòng, xin tự ý chọn trước một
khẩu. Khẩu còn lại là của tôi. Rồi mình sẽ đấu nhau
qua mặt bàn. Trong a đứa ta, chắc chắn chỉ có một
người sống sót.” Cặp mắt lạnh lùng như rắn hổ mang
của cậu êm ái soi lên mặt Mây Tím. Hắn ũng n ìn
lại chòng chọc vào ánh mắt của Thần Sầu. Có lẽ cả
hai không ai là tay vừa. Xong Thần Sầu chậm rãi
404
tiếp: “Sao ả? Bạn muốn biết định mệnh thuộc về
tay a mà!” Hắn lớn tiếng: “Đừng có tưởng dở trò này
mà ta sợ đâu!” Lời vừa dứt, hắn chồm tới, chộp lấy
một khẩu súng, hướng về phía Thần Sầu. Thiếu niên
vẫn ngồi yên. Cậu nó : “K oan đã!” Mây Tím nó :
“Sao? C ết nhát hả?” —“Tô ó và lời dặn các anh
em bọn Tụ .” Rồi cậu hướng về các ngườ đứng hai
bên cạn bàn: “X n á an ị em lu x ra.” Mọi
người lần lượt đứng dang sát vách của gian phòng.
Cậu tiếp: “Hãy n ớ: nếu tôi chết đ ều đó ứng tỏ
Mây Tím ó đủ an đảm, xứng đáng làm một đàn
anh. Nếu ai không muốn hợp tác với hắn ũng ớ
làm k ó gây t m đổ máu. Tất cả anh chị em hãy
để Mây Tím thong thả ra về. Đây là lện .” Cậu
nghiêng mình tới, vừa định vói tay nhặt khẩu súng
còn lại trên mâm, chợt phía ngoài có tiếng dép lẹt
xẹt, rồi một cô gái bước vào trao cậu một phong thư.
Thiếu niên nhận thư, thong thả bóc giấy ra xem. Thư
chỉ có một dòng vỏn vẹn: ‘Muốn gặp anh tại tiệm
Mống Trời (1) đúng nửa đêm. Diêu Tiên.’
Thần Sầu chỉ mới biết Diêu Tiên sau khi quen Minh
Thiếu do cô này giới thiệu trong một dịp gặp gỡ cách
trướ đó k ông bao lâu tuy rằng tuổi trẻ dễ làm
quen, nhưng chưa có thể nói là thân mật. Cậu vừa
vạch cổ tay áo liế xem đồng hồ ng ĩ t ầm: chưa
bao giờ Diêu Tiên gặp riêng mình, chẳng lẽ có
chuyện khẩn cấp sao? Cậu để tờ giấy có thủ bút của
D u T n tr n bàn n ìn Mây Tím nó : “X n mượn
mạng sống này trong giây lát. Nhất định sẽ trở lại
tứ t ì.” Cậu đứng dậy, vừa xoay lưng, Mây Tím liền
________________________
(1) T n ậ Arc-En-Ciel n ư n n ưn Đạ l ấ
NH 405
nhớm mình chồm tới, hướng mũ súng p ía sau ót
Thần Sầu và quát to: “Tao b ết bọn thỏ đế mà!” T ần
Sầu chỉ đáp: “X n đừng hiểu lầm!” Song ậu vừa đặt
một bước chân về phía cửa Mây Tím đã ét: ‘đứng
lạ ’ và ất mũ súng ơi hướng lên trần nhà, bóp cò,
có lẽ để thị uy. Nhưng chỉ ng e ‘tách’ một tiếng khô
khan. Hắn cố ghì ngón tay trỏ lên cò súng vài lần,
song không kết quả. Hắn nổi giận ném ‘độp’ k ẩu
súng lên bàn, lao mình tới, chộp lấy khẩu còn lại
trên mâm. Nhưng cổ tay hắn đột nhiên như bị khóa
chặt. Văn C ương thật nhanh hơn điện xẹt đã ận
hắn lạ . Ha đằng dằng co, chỉ nháy mắt, một ánh lửa
lóe sáng ‘đùng’ một tiếng như sét đánh xuống đầu
nhà, chiế đèn dầu treo dường như lắc lư, mùi thuốc
súng xông lên. Bầu không khí chợt nín thở, tất cả
bỗng dưng trở n n y n tĩn lạ lùng! Có lẽ nãy giờ bị
kẹp giữa a àng răng ủa thiếu n n đ ếu xi-gà
nhìn thấy cảnh kinh dị đó ũng run en n n đã tắt
tự lúc nào! Thần Sầu huỡn đã mó tú áo lấy que
d m đán lửa đốt lạ đ ếu xi-gà, phì một tảng khói
lam sặm giữa ánh sáng mập mờ của chiế đèn dầu
treo. Vẫn đứng bất động, lưng quay về phía mọi
người, cậu hỏ : “K ông a bị gì chớ?” T ếng một thiếu
nữ đáp k ẽ: “Dạ k ông!” Cậu thong thả nó : “Có t ể
có nhiều an ùng ra đời cùng một lúc, nhưng
trong thiên hạ, chúa trùm chỉ có một...” Rồi cậu
thong thả bước về phía cửa, song cậu dừng lại, tiếp:
“...và ỉ một mà t ô !” Lời vừa dứt, cậu đã mất hút
bên ngoài giữa đ m tối.
406
Sang tro ng nhu m phong sương
NH 407
CHƯƠNG VIII
SANG TRỌNG NHUỐM PHONG SƯƠNG
NHỮNG TUỔI TRẺ ĐẦY BẢN LĨNH
D u T n đang ngồi tư lự nơi chiếc bàn thấp trải
k ăn oa với cốc rượu trước mặt đ ếu thuốc kẹp
giữa hai ngón tay, nhưng bận này cô có vẻ thành
thạo những món đó n ất là cái váy chẽn màu xám,
chiếc áo sơ mi trắng và cái hoa vải tím cài trên ngực
o ô ó p ong đ ệu vũ nữ chính cống! Thần Sầu
kéo ghé ngồ đối diện. Một người hầu bàn liền đến
cạnh, hỏ : “Ông uống gì k ông?” Cậu đáp: “Một ly
xit-coót vớ đá.” Xong ậu nhìn Diêu Tiên, hỏ : “Cần
gặp tô ?” Cô t ong t ả nó : “P ải! Em sẽ đ xa.”
Không dân tộc nào trên thế giới có cách xưng hô
phức tạp bằng dân Việt Nam. Mỗi từng lớp, mỗi giai
cấp, mỗi thứ bậ trong g a đìn ũng ngoà xã ội,
đều mang một đại danh từ khác nhau. Nhưng dường
như các bạn gái của Thần Sầu bao giờ ũng t í
chịu một chút thiệt thòi, dù họ lớn hơn cậu một, hai
tuổi, với cậu họ vẫn xưng em, để bù lạ được chiều
chuộng đó mà! Cô n ìn gương mặt cậu dò xét. Cậu
thản n n: “Tại sao phải nói tôi biết?” Cô làm t n .
Cậu lại hỏ : “An ủa cô có biết k ông?” Cô lắ đầu.
— “Nguy n ớ?” Tay xoay đ xoay lại chiếc cốc trên
bàn, cô hạ thấp đô m đáp k ẽ: “Em k ông t ể sống
trong địa ngụ đó được nữa!” T ần Sầu có chiều ng ĩ
ngợi, dường như trong một đ m n ững chuyện
k ông đâu lại bỗng dưng dồn dập khiến cậu phả đối
408
phó, làm cậu k ông được vui. Cậu móc túi lấy đ ếu
xi-gà đán d m đốt thuố đoạn thoang thả nói:
“Địa ngục có tất cả tám mươi mốt tầng, chỉ sợ là cô
ra khỏi tầng này lại lọt sang tầng k á .” D u T n
làm thinh. —“Đ đâu?” —“Đa Lạt.” — “Cần tiền
k ông?” —“Cám ơn. Em đã có.” Cậu suy ng ĩ g ây
lâu nó : “Tô ưa hiểu mụ đí ủa cô gọi tôi
đến đây... N ưng nếu ó gì để tôi cần khuyên cô thì
tôi chỉ biết nói rằng cuộ đời con người không phải
dễ dàng như ta thường tưởng tượng. Sự lãng mạn
chỉ nên thơ trong văn chương tiểu thuyết, nhưng
thực tế ý ng ĩa ủa nó đã mua được bằng nhiều
xương máu của cổ kim nghệ sĩ. Cô sắp lao mình vào
cuộ đời liều lĩn đó.” —“Sự ấy không can hệ gì đến
em, anh hay ai cả. Em muốn anh cùng vui với em
suốt đ m nay rồ sáng ma đưa em ra bến xe.” —
“C ỉ có thế t ô sao?” Cô k e k ẽ gật. Cậu vỗ về
khuyên lơn: “Cô Tiên, tám năm trướ tô ũng n ư
cô vậy. Cô xem nè, bây giờ tôi ra sao? Chẳng khác
như mèo chó hoang! Đôi khi tôi chẳng biết tô đang
làm gì. Cô nên ở lại g a đìn ng e tô đ n a! Hằng
ngày cô tiếp tục cắp sách tới trường. Thỉnh thoảng
ó đ m nào buồn chán thì tìm vài giờ tiêu khiển ở
một dạ hộ . Ngoà ra... đừng... đừng thế, cô Tiên ạ.
Bao nhiêu người sống lang t ang ngoà đường phố,
họ muốn có cha mẹ hoặc anh chị em để được gần
gũ dướ má g a đìn n ưng họ lại không có. Tôi
không tin rằng anh Quốc của cô lại có thể đối xử tệ
vớ đứa em gái duy nhất, nhẫn tâm o đến đỗi gây
nên sự chia ly. Cô Diêu Tiên thân mến, nếu cái búa
là dụng cụ duy nhất cô có trong tay, cô sẽ xem mọi
vấn đề như một ây đ n .” —“Là dụng cụ nào, anh
Lão?” Cậu ấp úng: “Dụng cụ nào tôi có biết là dụng
NH 409
cụ nào. Một chiều hướng suy luận nào đó đã đú
thành quan niệm cố chấp của cô. Cô phải giải quyết
một bài tính khó tự nơi cô chớ không thể tránh né
nó mà mong tìm được kết quả chính xác bao giờ. Cô
đã trải qua những giờ p út k ó k ăn n ất trong gia
đìn . G ờ đây ô muốn trán đ . Cô k ông g ải
quyết được gì cho cô hay cho ai hết.” Cô ủ dột, giọng
chán nản: “An Lão an đã nếm nhiều ay đắng,
từng lắm phong sương, là người duy nhất đ m nay
em tưởng hiểu em. Nhưng anh không hiểu gì em
hết. Anh không biết em đang ô đơn sao? Anh có
thể đổi cách xưng hô vớ em ó đượ k ông?” Cậu
xú động thốt: “Cô...! (xong ậu thong thả tiếp) Trên
thế giới này mỗi người một vũ trụ riêng biệt a ũng
ô đơn, không riêng gì Tiên. Ai cũng một mình lẻ loi
đứng trước Thượng Đế. Có lẽ tôi không hiểu cô về
phương diện nào đó. Song tô ương quyết không
tiễn đưa cô, vì sự tiễn đưa này chứng tỏ ý tán đồng
xu ô vào on đường... có thể là on đường lầm lỗi,
mà tôi sẽ gánh lấy phần hình phạt tinh thần.” —
“K ông lẽ nào anh là người thiếu an đảm.” —“Tô
thật sự thiếu gan dạ để làm một việc trái lương tâm.”
Sau cùng Diêu Tiên thỏ thẻ: “Em là bạn thân của
Minh Thiếu. Ít nhất an ũng xem em là bạn gái và
x n đừng bỏ rơi em.” Động lòng trắc ẩn cậu nó : “Cô
không cần phải cầu viện Minh Thiếu để vớt chút
quan hệ nào của tôi. Ngoài Thượng Đế ra, không ai
ó đủ tư cách để ban ân sủng o a . Đường còn xa,
thời gian còn dài, xin cô yên trí tôi sẽ theo dõi từng
bướ ô đ ô... e-em!” —“Cám ơn anh. Em tin thế.”
Dần da vớ D u T n đến ba giờ khuya, khi cậu trở
lại quán Minh Nguyệt, buổi họp đã g ải tán.
410
Chiều hôm sau nơi bến Đà Lạt giữa đám àn
k á đông đảo một thiếu nữ tuổi chừng mười bảy
mười tám, tay xách va-ly, lặng lẽ bước xuống từ
chiế xe đò với con chó lông vàng óng ả. Thiếu nữ
hình như còn thừa thì giờ, thong thả để va-ly xuống
đất, sửa lại mái tóc khá rối vì gió bụi dọ đường, rồi
một tay xách va-ly, tay kia nắm vòng da nơi cổ con
ó lô đ . N ưng con chó cứ trì lạ để ngó phía sau,
đuô nó vẫy mạnh vui mừng thích thú, khiến thiếu
nữ ũng p ải nhìn quay lại. Cô ngạc nhiên, sung
sướng khi ánh mắt của cô và của thiếu niên trùng
khít lên nhau, truyền cảm êm ái. Lúc ấy Thần Sầu
đã đứng sát phía sau cô cùng một gã bạn bên cạnh.
Cậu ngửa bàn tay hướng về phía gã ấy đoạn về phía
D u T n nó : “Sư Tử — Diêu Tiên —” Cô và Sư Tử
chào nhau. Cậu tiếp: “Trong n ững lúc vắng anh tại
đây nếu em cần giải quyết vấn đề gì ngoài sức em,
Sư Tử sẽ thay anh sẵn sàng g úp đỡ em.” Cô ám ơn
Sư Tử rồi xoay sang cậu: “An t ật tài, khi khuất khi
hiện như ma mị k ông đoán trướ đượ !” —“Còn em
thì quả gan lì.” —“Tuy vậy, anh ạ k đến bến xe
Miền Đông k ông trông t ấy anh, suốt năm t ếng
đồng hồ trên lộ trình em vẫn buồn vì em ng ĩ rằng
an an đảm bỏ rơi em thật!” Cậu nó đùa rằng: “Dọc
ngang trên khắp nẻo sông hồ em nào đ đâu xa tầm
tay của anh mà có thể gọi là bỏ rơi.” Rồi cậu quay
qua bảo Sư Tử: “Bạn phả đ ngay đ m nay đến Tua
C àm đón uyến tàu hỏa từ Saigon ra kiếm thằng
Nhái dặn nó tớ Đà Nẵng lo xong việc thì về liền. Còn
bạn trở lại Phan Thiết gặp hắn bận nữa định lại giá
cả. Giấy tờ ký kết đặt tr n ăn bản mười phần trăm.
NH 411
Rồi trở lại Saigon. Tám giờ tối mai gặp tôi tại Công-
Ti-Năng-Tan.” Công v ệc của cậu là những công việc
gì, nào ai tường lãm đến cội nguồn, kể cả ma đầu
trong bọn Tụi, chỉ mang máng biết rằng nó bao gồm
hầu như tứ xứ, mà kẻ chép truyện giờ đây ũng
không còn muốn nhớ nữa làm gì. Hắn xoay qua
D u T n và nó : “Nội trong vài ngày tôi sẽ trở lạ Đa
Lạt và đặt dưới quyền sử dụng của ô.” Hắn chào từ
giã Diêu Tiên và thiếu niên rồi nhanh như con bù
cắt cút mất giữa đám đông ủa khu chợ.
Cậu hơi cúi đầu nó : “An k ông t ễn em vào con
đường em sắp bướ ...” Đoạn cậu ngước lên hiền từ
nhìn Diêu Tiên, tiếp: “N ưng anh không thể không
đ đón em tr n on đường ấy!” Cô ạ thấp đô m nó
khẽ: “Cám ơn, Thần Sầu!” Cậu kể lạ : “Đ m rồi chia
tay em, anh có việc phải lật đật đ T ủ Đức. Chừng
sáng tín đến B n Hòa t ăm một người bạn thiếu
úy K ông Quân ũng định nếu có chuyến bay quân
sự đ Cao Nguy n an sẽ quá giang. Nửa đường gặp
chiế xe đò Đa Lạt chuyến sớm nhất đang đỗ rước
àn k á an n ào đến tìm em. Té ra xe đó
không có em nhưng đã mang an đến đây. An ngồi
quán ó b n è đó n âm n suốt cả trưa giờ có
hơn hai chục ly cà-p đếm từng chuyến xe đến
bến...” D u T n k u l n: “Ha ụ ly!” Rồi nàng
nó : “T ảo nào chị Minh Thiếu bảo rằng hễ anh Lão
nói thì hãy trừ năm mươi phần trăm rồi nhơn cho
chín, chia cho mười, lấy ăn số bậc tám và ước
lượ ...” Cậu gạt ngang: “T ô đ . An đã n ứ đầu
với thứ toán học rừng của Minh Thiếu. Giờ đến
phiên cô nữa!” D u T n ười ngả ngớn. Cậu chợt
412
động niềm trắc ẩn ng ĩ t ầm: có lẽ là phút giây
sung sướng hồn nhiên nhất của nàng và có niềm vui
nào vĩn ửu đâu. Tuy D u T n ngang àng tuổi
cậu, nhưng cậu vẫn cảm tưởng nàng chỉ là thiếu nữ
còn thơ dại. Cậu đưa nàng vào hiệu Thượng Hả để
ăn ơm chiều. Khi cô cậu bước ra, thành phố Đa Lạt
đèn đã áy sáng. Khí trời mát mẻ và dễ chịu hơn
ban chiều. Cậu một tay dắt con chó, tay kia xách va-
ly hộ Diêu Tiên, vừa đ vừa hỏ : “Em định ở với ai tại
Đa Lạt đây?” Cô ườ ran mãn đáp ộc lố : “Với
an !” Cậu hứ một tiếng cùi xi gà từ giữa cặp môi cậu
rơi xuống đất. Cậu nó : “Qu n ớ... anh muốn hỏi
em ở đâu? Đừng tưởng là tuần trăng mật với anh
n a!” Nàng t ẹn đín ín : “Em sẽ trọ với một chị
bạn ở k u Đức Mẹ.” —“À qu n nữa chớ, em biết cô
Lan và cô Luyến k ông?” —“Ủa anh biết các chị đó
nữa hỡ? Họ là nữ sinh trường Marie Curie. Tuy nhà
cửa của cha mẹ tạ Đa Lạt, nhưng họ thường ở
Sa gon để đ ọc. Họ chỉ về đây trong dịp hè. Sao
anh lại hỏ ?” —“An nào b ết nhiều về các cô ấy.” Rồi
cậu tiếp: “G ờ đến đấy ũng xa. T ô mìn ãy dạo
bờ hồ rồ an đưa em về nhà Ngọc Sương ngang Nhà
Điện tr n đường đ Cam Ly ng ỉ đỡ đ m nay. Bằng
lòng chớ ô T n y u quí?” —“Hân ạnh! Nhưng là
nhà của ai vậy hả an ?” —“Của ai anh có biết là của
ai. Những ngôi nhà hoặc có người ở hoặc bỏ hoang
cùng vài khách sạn kém đượ săn só ở rải rác khắp
vùng ao nguy n này an ng e nó đó là tà sản
chung của bà con bên ngoại của an .” —“Vậy anh
thuộ g òng g àu ó.” Cậu mỉm cườ : “K ông bắt
buộc như vậy đâu ô T n ạ.” Rồi cậu tiếp: “Cá ậu,
các dì của anh trong ngôi nhà mà em sắp trọ đ m
nay ũng đều còn trẻ cả, có người nhỏ tuổi hơn em.
NH 413
Họ là học sinh rất vui tính. Em sẽ có thêm bạn mớ .”
Gian phòng mà cậu dành cho cô mùng mền trắng
toang thơm phứ mù băng p ến, sàn nhà la liệt
sách báo và tiểu thuyết, bừa bãi hỗn độn trong sự
sang trọng. Diêu Tiên thay y phục, mặc áo cánh
mỏng manh dính hờ trên làn da trắng muốt của cô.
Cậu có cảm tưởng khí trời mát mẻ của Đa Lạt tỏa ra
từ những thớ thịt non tươi mơn mởn đó. Cô mỉm
cười duyên dáng liếc thiếu niên một cách ngây thơ
chữa thẹn đoạn buông mình xuống giường nệm.
Cậu mở tủ lấy áo len trao o ô và nó : “Tuy trời ít
rét em ũng n n đề phòng những luồng gió giác
khuya. Vả lại, em mớ đến, cơ thể em chưa quen với
thời tiết.” Cậu n ìn đồng hồ đoạn tiếp: “An ó v ệc
phả đ .” Cô k n ngạ : “Đ đâu lú g ữa k uya?” —
“Bất luận ngày ay đ m muốn đ t ì đ .” —“N ưng
đi đâu chớ?” Cậu móc túi lấy đ ếu xi-gà đán d m
đốt thuố đáp: “X n đừng hỏi làm gì một kiếp sống
về đ m.” Cậu bước tránh con Vện đang nằm khoanh
tại chân giường và nói: “C ú em ngủ ngon.” Cô ỉ
kịp đáp a t ếng ‘ ám ơn’, cậu đã bước ra, cánh cửa
đóng ầm lại phía sau cậu. Bước xuống vài bậc gạch
ra đến đường lộ, cậu dừng ân đán d m đốt lại
đ ếu xi-gà đã tắt. Đốm lửa chen ra giữa đám màn
sương lóe sáng một phần chiế mũ đen và gương
mặt màu vân thạch của cậu rồi biến mất để lại mấy
tia khói lờ mờ vướng trên những cành mai bên lề
đường. Cậu quay nhìn lên lầu cao của tòa nhà, nơi
ánh đèn còn tỏa ra từ khung cửa sổ bằng kính. Diêu
T n đang đứng đấy nhìn cậu. Cậu đ . Cô òn trông
theo...
414
Khi thiếu niên trở về, trời chưa được sáng. Phòng
vẫn còn tối. Sau màn thưa, cô đang co ro nằm ngủ
trong ăn ơi thở đều đều. Cậu lặng lẽ đến đứng
bên cửa kín đốt xi-gà hút, nhìn xuống đường lộ
vẫn còn vắng vẻ. Thỉnh thoảng một người Thượng
lầm lũ đ qua đen sì n ư cột than gỗ d động. Bỗng
cô cựa mình. Cậu nghe tiếng ô lí n í: “K a an về
lúc nào em chẳng ay.” —“Ngủ ngon k ông?” —
“Ngon.” Cô tung ăn ngồi dậy. Sau k ô đã rửa
mặt trang đ ểm xong, cậu đưa cô xuống phố ăn
đ ểm tâm. Ở tiệm ăn ra ậu bảo ô: “An đã nó với
người nhà rồi, em nhá. Em có thể tự tiện ở lạ đây
bao lâu tùy em thích. Các dì của anh trong nhà sẽ là
bạn tốt của em. X n em đừng cảm thấy lẻ lo . Đối với
anh, nếu Minh Thiếu là hình thì Diêu Tiên là bóng.”
Cô nói khẽ: “Cám ơn, Thần Sầu!” Cậu ào ô đoạn
lên xe trở lại Saigon.
Chiều đó k t ếu niên bước vào nhà hàng Công-Ti-
Năng-Tan chiế đồng hồ cổ gắn trên tường nơi
phòng chờ đợ đang đ ểm tám giờ. Trong p òng ăn
dướ án đèn trần tại mỗi bàn từng nhóm thực
khách bản xứ và rải rác người ngoại quố đang yến
ẩm. Văn C ương từ G a Định, Sư Tử từ Đa Lạt,
Gấm Đen từ Rạch Giá, Hạng Võ từ miền Trung, Bít-
Ton Đầu Bò và đủ mặt á đẳng t n lô ma đầu
khắp xứ, thuộ àng đệ nhất ôn đồ của bọn Tụ đã
tụ tập nơi những bàn ghế dọc theo hành lang nhìn
ra đường lộ bên Trụ Sở Quốc Hội. Cậu kéo chiếc ghế
để trống, ngồi xuống, nâng chiếc cố đang sẵn rượu
lên cao, thong thả nó : “Hân oan gặp đông đủ anh
chị em.” B n ạnh cậu, Bít Ton, một thanh niên
NH 415
tuổi khoảng mườ tám đô mươi, mặ đồ tây trắng,
thắt nơ bông, tóc chải gọn ghẽ, mặt vuông, mày rậm,
tay cầm quyển sổ liền đứng dậy nó : “An ị em,
buổi họp bắt đầu.” Xong ắn ngồi xuống, trong khi
Thần Sầu ngửa mặt, ụp cốc rượu vào mồm nghe ộc
một tiếng như nướ đổ qua cống. Rồi cậu từ tốn đặt
nhẹ chiếc cốc xuống bàn. Cậu nhìn mọi người, suy
ng ĩ g ây lát đoạn nó : “An ị em thân mến, tổ
chứ nào ũng p ải có sứ mệnh của nó và những
tiêu chuẩn đại cương làm căn bản cho mọi hoạt
động. Chỉ trừ bọn Tụi chúng ta. Lý do giản dị là
chúng ta không có tổ chức gì hết. (cậu hơi mỉm
cườ ). Tuy n n đối vớ á n ân tô đ ều đó k ông
phải là mối quan tâm. Tôi hoàn toàn không chủ mưu
một lực lượng nào hết. Hôm nay có một đ ều quan
trọng tôi muốn phát biểu với với các anh chị em.
Bít-Ton, bạn hãy chỉ ghi vắn tắt á đ ểm liên hệ. Đó
là...” Cậu dừng lại, huỡn đã ầm ve rót thêm rượu
vào cốc. Rồi cậu chuyển chai rượu sang các bạn ngồi
lân cận và bảo: “An ị em cứ tự n n rót t m.”
Nhân lúc Thần Sầu bận móc túi lấy đ ếu xi-gà đán
d m đốt hút, Gấm Đen nó : “H ện nay thiên hạ chia
lìa. Những thứ như Thạch Lặc, Vương Diễn thời
Trung Hoa Hậu Tam Quốc lại xuất hiện. Tôi thấy
phải có một lực lượng thứ ba ra đờ để thống nhất
đất nướ .” Cậu thở một hơi khói thuốc lá, tiếp: “N a
phiến vùng biên giới, cây ki-náp từ Cao Miên, gỗ súc
rừng Tây Ninh, nói tổng quát tôi không muốn nhìn
thấy những việc tương tự xảy ra.” Có t ếng thì thầm
và giọng bất mãn đâu đây ủa bọn Tụi ngồi ở cuối
bàn. Đô ngươi trong sáng như mắt rắn của cậu bất
416
động. Cậu thốt giọng tuy khẽ nhưng rất quả quyết:
“Tr n ăn bản giang hồ, lời nói của một người làm
đại ca không cần biết đúng ay sa n ưng luôn luôn
là một lện .” Mọi người yên lặng. Cậu nắm bàn tay
lạ để ngửa ngón tay chỏ trên bàn, thong thả tiếp:
“Đã là lệnh, thì phải tuyệt đố t àn .” G ọng đ ệu
cậu quả thật là của hạng hạ đẳng bá đạo đầy cá tính
k u ăng dó p á ! Song dường như cậu ũng
chợt tự hiểu, liền nói tiếp bằng giọng êm dịu: “X n
anh chị em ghi nhớ rằng lãn đạo không phải là một
quyền uy, mà là một trách nhiệm. Dù tô là gì đ
nữa, nhưng số kiếp giang hồ xu n n đứng àng đầu
trong các anh chị em, tôi không thể àn động khác
hơn. Không cần phải lực lượng thứ ba hay thứ tư
nào hết đất nước này tôi chắc chắn sẽ có ngày thống
nhất. Ngoại trừ, tôi không thể t n đoán được miền
Bắc Tuyến hay miền Nam Tuyến sẽ thắng cuộc, là vì
không người Việt Nam nào có thể đán bại người
Việt Nam nào. Tùy bên nào làm tôi tớ tốt của ngoại
bang, xin xỏ được nhiều thần ông đại bác thì bên
đó thắng.” N ững tiếng ‘đúng’ ‘p ả ’ ‘đúng vậy’ vọng
lên từ đó đây.
Thần Sầu thong thả tiếp: “Một chủ ng ĩa dù lừng
danh nhưng người dân khố rá áo ôm t ì đó là ủ
ng ĩa t ảo khấu. Một lý tưởng dù cao xa vi diệu đến
đâu mà người thực hiện lý tưởng đó bằng á ĩa
súng bắn vào đồng bào ruột thịt của chính mình, thì
đó k ông p ải là lý tưởng tốt đẹp.” —“Đúng vậy!” —
“Đúng!” —“C o n n tô ắc chắn trước rằng sự
chiến thắng võ trang bên này hay bên kia chỉ là một
đ ều ô nhụ . Đất nước này sẽ thống nhất trong sự ô
NH 417
nhục nhất của lịch sử nhân loại. Các anh chị em hãy
chuẩn bị o ngày đó ngay từ bây giờ. Đừng nhìn
vào D n Độc Lập moi móc những chuyện xấu xa
của g a đìn Ngô Đìn D ệm làm gì. Hãy nhìn lại
chính bản thân mình. Những công dân tốt sẽ tạo
thành một xã hội tốt. Một xã hội tốt sẽ có một chính
phủ tốt. N à lãn đạo xấu đương nhiên sẽ bị đào
thải khỏi xã hội tốt.” Lại một lần nữa những tiếng
‘đúng vậy’ ‘p ả ’ ‘đúng’ vọng lên từ đó đây trong
bang hội. Cậu dừng lạ đoạn tiếp: “Cũng đừng
huênh hoang lực lượng này, mặt trận nọ, như đã có
những kẻ chữ ng ĩa ưa đầy lá mít, làm thầy giáo
tiểu học thì bị đuổi, xuống tàu chỉ biết làm bếp, trốn
sang Âu Châu thì làm thợ rửa hình, lại nghiện hư
danh, say địa vị, khôn không bằng Tần Vương
nhưng nham hiểm thì hơn, níu quần người ngoại
quốc, vuột Mỹ nhưng cũng quơ được Tàu Nga, quay
lạ tàn sát uyn đệ, mệnh danh cách mạng. Thú
thật, tôi xem nhiều lịch sử, nhưng chưa bao gi thấy
những kẻ quá sức tồi tệ đến như vậy đừng kể chi
bọn dốt nát ngoan cố như Thạch Lặc, Vương Diễn.
Thử ng ĩ xem á bọn đạ ma đầu cường quốc bắt
tay niềm nở uống rượu sam-ban với nhau, còn
uyn đệ chúng ta, kẻ học lóm lý thuyết này, người
bắt chướt chủ ng ĩa k a ủa đám ma đầu chẳng tốt
làn gì đó để rồi quay lại coi tình ruột thịt như kẻ
thù. Vinh dự lắm sao?” T ếng vỗ tay vang l n đó đây.
Một người thốt lớn: “T ần Sầu nó đúng!” Rồi những
tiếng tiếp t eo: “Đại huynh nói rất ay!” —“P ả !”
Thần Sầu giơ bàn tay lên để mọi người im lặng đoạn
thong thả tiếp: “X n an ị em hãy ghi nhớ thêm
rằng trong lịch sử chiến đấu ngoại xâm tổ tiên mình
đã k ông bao g ờ nhờ cậy bất cứ thế lực ngoại lai
418
nào. Sức mạnh và sự sinh tồn chỉ có một nguyên lý.
Đó là nó p ải bắt nguồn từ ăn bản.” Cậu đưa tay
chỉ về phía trướ : “Gấm Đen bạn lại có ý kiến gì hả?”
—“À... tao đang ng ĩ một thầy tu lỡ tay giết một con
muỗ đã tự xem như phạm tộ đại ác, trong khi một
tướng cướp giết àng trăm người vẫn cho không
nhằm nhò gì. Vậy đâu là ăn bản?” —“K ông bọn
lâu la thảo khấu nào trường tồn, không cuộc xâm
lăng nào vĩn ửu. Căn bản là sự an vui hạnh phúc
của mọi ngườ .” Sư Tử đưa tay lên hỏ : “Đất nước
này chắc chắn sẽ thống nhất trong sự ô nhục? Hay
chỉ là t n đoán?” Cậu đáp: “T ền đồ định mệnh lịch
sử của dân tộ đô k ỉ có một người nhìn thấy.
Ngườ đó ín là ngườ lãn đạo.” Một người trong
bọn Tụi liền thốt: “Ngườ đó là đạ a!” N ững tiếng
hưởng ứng tiếp t eo: “P ả đó!” — “Đúng!” — “Đệ
nhất đạ uyn !” T ần Sầu lật đật khoát tay cho mọi
người im lặng đoạn nó : “C úng ta đã từng có người
đó.” Mọi người lạ đua n au ỏ : “Là a vậy?” —
“T ần Sầu, cho biết là a ?” — “P ải rồi, ai vậy?” Cậu
đáp: “P an C âu Tr n t n s n .” Văn C ương nói:
“Ông đã qua đời, còn nhắ làm gì!” — “C ỉ là quá
nhớ tiếc, vì Việt Nam không có người thứ a .” Sư Tử
lên tiếng: “T ần Sầu, mầy nói nghe thử?” Cậu bắt
đầu chẫm rãi kể: “Ông ũng là N o s n từng vào
rừng sâu gặp Hoàng Hoa Thám, quan sát những mật
khu kháng Pháp. Nếu không thể đem ết tất cả
người dân toàn quốc vào chiến khu, vậy những
người ở lại thành thị thì sao? Họ ũng p ải sinh
sống nuô g a đìn và làm ăn ũng p ải nhờ chính
phủ thuộ địa. Sự chia rẻ giữa hậu phương và thành
thị đã k ơi mào, cuộc nội chiến uyn đệ tàn sát
nhau không thể tránh, dần dà àng b đát. N ìn
NH 419
thực trạng của đất nướ ngày nay ũng đủ thấy ông
đã là một tiên tri, phả k ông?” Gấm Đen nó : “Trạng
Trìn ũng là một n à t n tr .” — “T n tr ũng ó
thứ xấu thứ tốt. Trong thời Trịnh Nguyễn phân
tranh, hằng vạn b n sĩ m ền bắc vào nam trong
những trận chiến lớn đã bị bắt và lưu đày suốt đời
lên rừng núi khổ sai không bao giờ còn nhìn thấy vợ
con. Ông tiên tri cái gì hả, mà không biết một lời
của ông nói với Nguyễn Hoàng đã làm g ang sơn
chia cách, dân chúng lầm than suốt a trăm năm
sau đó?” Một người thốt khẽ: “Ông k ông được làm
quan nên trả t ù!” N ững tiếng cười ha-ha-ha, híc-
híc, hô- ô…đó đây. T ần Sầu mỉm cười, song cậu
tiếp: “P an t n s n đã ng ĩ đó k ông p ải là cách.
Vì vậy ông đã bỏ núi cao rừng sâu, bỏ Nho học,
theo Tây họ đỗ đạt làm quan, mặc áo vét, thắt cà
vạt như người tây phương. Ông gửi thư, nói chuyện
thẳng với Toàn Quyền Đông Dương trên căn bản
ngang àng n au. Ông k ông tran đấu trên chiến
trường nho nhỏ ở địa phương, không làm bang hội
khất cái lén lén lút lút mà phải bị Pháp quân truy
kích chạy chui trốn nhủi. Một ín k á đ đứng
n ngang ông tran đấu ông k a ín đại
quang minh, tạo cho mình một thế lực lớn lao trên
chính trường quốc tế. Vì vậy, dù ông bị bắt đày đ
Côn Đảo, chính phủ P áp ũng p ải có lệnh cho
Toàn Quyền Đông Dương thả ông ra. Trước khi trả
tự do lại cho ông, Toàn Quyền cử ngườ đại diện đến
Côn Đảo phỏng vấn ông. Hỏi tại sao ông chống đối
chính phủ P áp. Ông đáp người ta nói bậy bạ; đối
với tôi, Pháp Việt an em đề huề, tôi chỉ chống đối
những người Pháp mất dạy ở đây ngượ đã người
dân àn động sai trái, nhục mạ chính phủ Pháp
420
là chính phủ nêu cao nhân quyền và lý tưởng tự do.
Khi ông muốn đ P áp ín Toàn Quyền Đông
Dương lo vé tàu cho ông và đích thân tiễn đưa ông.
Mối quan tâm lớn lao nhất của ông là nâng cao trí
thức của người dân. Sức mạnh không phải có từ
thần ông đại bác, mà có từ kiến thứ .” Mọi người
hưởng ứng: “Đúng!” — “P ả !” — “T ần Sầu, mầy
nó đúng!” Từ cuối hành lang Hạng Võ lên tiếng:
“N ưng nếu đem đại bác đặt trước một người trí
thức, thì người trí thức làm sao hỉ?” Cậu cười ha-ha
rồ đáp: “Câu ất vấn rất hay! Ngày xưa anh không
có cơ hộ để hỏi Lưu Bang(1), cho nên bây giờ hỏi
tô ?” Mọi người lại cười híc-hắc, hô- ô… Cậu tiếp:
“Này an Võ ngày xưa những bộ lạc xung quanh
Hán tộc thường ỷ mạnh, lần lượ xâm lăng Trung
Nguyên là nơi thuộc Hán tộc. Rồi tại sao cứ sau mỗi
lần như vậy biên giới của Hán tộc lại mở rộng thêm
hả? Và trăm năm trướ đây ũng vậy, dân Mãn
hung hãn cỡi ngựa bắn tên ồ ạt từ bắc tràn xuống
nam chiếm Trung Nguyên, vậy bây giờ nước Mãn
Thanh ở đâu mà ỉ còn một nền văn óa Trung
Hoa? T ô đ t ô đ tô ỉ muốn nói một người
lãn đạo như Phan Châu Trinh tiên sinh vài trăm
năm hay ngàn năm mới có một. Rất tiế đời sống
của ông quá ngắn ngủ !”
_______________________
(1) Tại Trung Quốc vào khoảng hai thế kỷ trước Công Nguyên,
Hạng Võ và Lưu Bang lúc đầu hiệp nhau tiêu diệt triều đại
nhà Tần, sau trở thành cừu địch
NH 421
Một thiếu niên trạc tuổi cậu ngồi nơi bàn bên cạnh
nó : “An T ần Sầu, thỉnh thoảng mới có lần hội
họp đại huynh có chuyện gì nữa kể cho tụi này
ng e?” T ần Sầu xoay lại, hỏ : “An t n gì vậy?
Dường như chưa hề gặp?” — “Tô t n B ở Tuy Hòa.”
Hạng Võ liền nó : “Nó là đàn em ủa tao đến chơi
cho biết thủ đô.” — “Aaa qu n nữa chớ, anh Võ,
nghe nói vừa rồi ở ngoà đó an em ùng n au kỷ
niệm chiến thắng Đ ện Biên Phủ hả?” — “Dĩ n n!
Bắ ay Nam ũng là V ệt Nam, chiến thắng mình
ũng ó p ần đó mà!” — “Vậy sao bị cảnh sát hốt đ
hết hả? Ha-ha- a!” Mọi người chợt đua n au ười
lớn hi-hô hố-hố híc-hắc. Các người hầu bàn đã bắt
đầu dọn thứ ăn ra từng bàn, khói bay và mùi thịt
nướng thơm ngon.
Khi tất cả đã y n lặng, cậu nó : “C ỉ chiến thắng
thôi, rất tiế …” Một người trong bọn lên tiếng: “Đại
ca tiế á gì?” Cậu đáp: “An ị em có biết không,
vì tình chiến hữu vớ n au năm ngoá Tổng Thống
Mỹ đã ứa g úp đỡ Tổng Thống Pháp. Trong khi
Tướng Ely đang òn lơ lửng trên không, hí hửng bay
từ Hoa Thịn Đốn mang tin mừng về Ba-Lê, nếu đại
ma đầu Dulles không kịp đến Quốc Hội Hoa Kỳ để
ngăn ản sự hứa hẹn đó ủa Tổng Thống Mỹ t ì Đệ
Thất Hạm Đội Hoa Kỳ đã xông vô t ếp ứng quân đội
Pháp. Tôi nói tiếc là Việt Nam mất cơ hội không
những chỉ chiến thắng mà là đại thắng lừng danh
chưa từng có trong nhân loạ .” Lại một người khác
hỏ : “Tại sao huynh nói vậy?” __ “Tại vì Việt Nam sẽ
422
biến cả hạm độ đó t àn đống sắt vụn.” Gấm Đen
liền lớn tiếng: “T ần Sầu, mầy chắc chắn trận Đ ện
Biên Phủ vẫn thắng, ngay cả nếu hạm đội Mỹ can
thiệp?” __ “P ả !” __ “Bằng cách nào? Bố láo!” Một
thiếu nữ từ cuối phòng nhỏ nhẻ: “An Gấm Đen sao
vô phép vớ đại ca vậy?” Và ngườ đó đây ưởng ứng
t eo: “P ả đó!” __ “Hãy x n lỗ đạ a!” __”X n lỗi
mau l n!” Cậu liền đưa tay ra dấu cho mọi người im
lặng đoạn nó : “Gấm có lý do của ảnh. Dù sao, vấn
đề ũng ỉ là giả thiết. Để ản nó .” Gấm Đen l ền
tiếp: “Sau k đột kích Trân Châu Cảng vào cuối
năm 1941 N ật Bản công khai hải chiến với Anh và
Mỹ từ vịnh Ma Lai, biển C à Và đến vịn San Hô…”
Thần Sầu gục gặ nó : “Phải rồ . Lú đó ạm đội Mỹ
ũng g ập đầu sứt trán…” __ “Tao ưa nói hết. Hạm
đội cái gì! Chỉ là rải rác vài mẫu hạm hay chiến hạm
của Mỹ. Sáu hay bảy tháng sau, giữa năm 1942 Đệ
Thất Hạm Đội mới nứt vỏ thành hình một đạ k ũng
long trọn vẹn đầu đuô đầu ở bắc Thái Bình Dương,
đuôi tận dướ Ú C âu. Lú đó Hải Quân Hoàng Gia
Nhật Bản đang ùng bá k ắp Thái Bình Dương đến
Ấn Độ Dương, dự định cùng Phát Xít và Nazi chia
đô địa cầu. Nhưng vừa nứt vỏ đầu của on đại
k ũng long đó đã n ào lộn một cái ở Midway, làm
gẫy hết tay chân của Hải Quân Hoàng Gia Nhật Bản,
đó là bốn mẫu hạm lừng danh, chưa kể những chiến
hạm khác của họ đều bị nhận chìm. Rồi cuố năm
42 sang năm 43 á đuô ủa nó quậy qua quậy lại
hơn một chục lần ở Solomons, làm gẫy luôn cái
xương sống của Hải Quân Hoàng Gia Nhật Bản. Chỉ
trong thờ g an đó ả vạn phi cơ của Nhật Bản rớt
như lá rụng và gần năm trăm ến hạm đủ loại của
Nhật Bản đã bị hủy. Trong năm 1944 ỉ có vài hải
NH 423
chiến trong vịnh Phi Luật Tân và tây nam Thái Bình
Dương. Từ đó on đạ k ũng long t ong t ả bơi lượn
trên Thái Bình Dương không còn chướng ngại nào
đáng kể. Rồi cuố t áng 7 năm 1945 nó đán mù
bơi tới vịnh phía nam Hồng Đô nơi bao nhiêu tàu
bè tàn cuộc của Hải Quân Hoàng Gia Nhật Bản gom
góp lại, tu bổ, tân trang, chỉn đốn, mong cơ hội
đông sơn tái khởi. Chẳng ngờ on đạ k ũng long
hả miệng vừa đớp vừa táp, nhai hết trơn những thứ
đó trong một trận không hải tạp chiến chỉ ba ngày,
gọi là cú ân huệ. Hải Quân Hoàng Gia Nhật Bản, mà
từng được coi như một lực lượng quân sự lớn nhất
và mạnh mẽ nhất thế giớ đã bị hoàn toàn tiêu diệt,
quét sạch trên mặt địa cầu không còn vết tích gì
hết.” Một người trong bọn Tụi ngắt lờ : “H Gấm
Đen mầy kể chuyện thần thoại hả?” __ “T ần thoại?
Hằng tấn hải sử, tao chỉ tóm gọn để các bạn thấy
nhận xét của Thần Sầu thậm vô lý.” T ần Sầu nói:
“Này an Gấm, dựa vào quốc sử, chẳng phải Việt
Nam đã từng phá Tống đuổi Nguyên, càn quét hai
chục vạn quân Thanh hay sao hả?” __ “T ần Sầu à,
giỏi như vậy, tại sao thế kỷ trước chỉ có mấy tên lính
Tây lơn tơn từ đâu tới mà lại chịu t ua để bị nô lệ
cả trăm năm nay? Quân Mãn T an từ Trung Hoa
sang tớ T ăng Long đường sá rất bình yên, lại kế
Tết đến lo ăn ơi, có phải thứ đán g ặc chuyên
nghiệp gì chớ đ ng ỉ mát đúng ơn. Phá Tống đuổi
Nguyên? Há! Nhà Tống là triều đại bạc nhược nhất
của Trung Quốc. Quân binh biên giới chỉ như thổ
phỉ hay hải tặc vậy thôi. Còn quân Mông Cổ, ngày
đ m ăn ngủ trên lưng chiến mã mà họ xiềng xích
t àn đoàn n ư hằng nghìn hạm độ kéo đến đâu
biến làng mạc phồn oa t àn bìn địa đồng khô cỏ
424
áy đến đó. Có p ải Việt Nam đã đụng với chủ lực
quân của Hốt Tất Liệt hay không? Hay chỉ mấy nhóc
on…” Hắn chưa dứt lờ Văn C ương chận nói:
“Gấm Đen mầy miệt thị sử gia và sử sách quá trớn!”
__ “Sử gia? Sử sách? Có phải nói chúng ta là con
rồng cháu tiên từ một trăm á trứng nở ra đó ả?
Còn nữa, Hùng Vương truyền 18 đời vua kéo dài
hơn 26 thế kỷ , vậy mỗi ông sống trung bình một
trăm rưỡ năm ả? Những chuyện bá láp như vậy
ũng bắt con nít học sử. Hai chục vạn quân Mãn
Thanh hay bốn chục vạn, nói sao lại chẳng được, ai
ở đó mà đếm? Văn C ương, tao không đi học bằng
mầy. Nhưng mầy biết sử ký là gì không hả?” Văn
Chương làm thinh, trong khi Gấm Đen t ếp: “Sử ký
là tha hồ tung hô khuế đại người thắng cuộc, mặc
sức nói xấu kẻ bị thua, còn dân chúng thì không ai
biết đến. Nhưng mà, không ai có thể phủ nhận sự
thật. Nè… trong t ế giới chiến tranh vừa qua Đức
Quố Xã đã gây p ong vũ tràn ngập Âu Châu, lan
tràn đến cả Bắ P đột p á qua đến Nga Sô, không
a ngăn ản nổi. Rồi Nhật Bản Ý Đại Lợi tháp tùng
muốn làm sập thế giới. Mỹ phải ra tay cứu bạn bên
Âu, bên Á, một mình tả đông kí tây đem bìn an
lại cho thế giới. So Việt Nam vớ Đức, Ý và Nhật
cộng lại ra sao hả? ” T ần Sầu lạ đưa bàn tay lên
cho Gấm Đen ngưng lại. Cậu cườ nó : “C ẳng phải
t n ma đầu Dulles rất k ôn ngoan đã k ông o
Hạm Đội Mỹ tham chiến hay sao? Vì hắn biết Việt
Nam hùng mạnh hơn cả Nả-di, Xắt-xít, Dật Bủn họp
lạ t à để Hoa Kỳ rút lui chào thua! Ha-ha- a!”
Gấm Đen lấy tay áo chùi ngang trán. Mọi người lặng
thinh.
NH 425
Xong cậu liếc người ngồi bên cạnh, gọi khẽ: “Bít-
Ton!” Tay ầm quyển sổ, hắn liền đứng dậy. Nhưng
Gấm Đen ưa chịu t ua quay sang Bít Ton: “À nè
Bít Ton, nữ giáo sư sử địa Bà Tăng Xuân An từng
khen mầy giỏi nhất môn sử ký…” Bít Ton l ền ngắt
lời Gấm Đen: “Vấn đề ngoài tiết mục của buổi họp,
xin miễn tiếp. Tôi chỉ muốn nói một lờ . Là đại ca,
bất cứ đ ều gì Thần Sầu nói, bình diện hay chiều
sâu đều ó ý ng ĩa ủa nó. Các người về suy ng ĩ đ
n a.” Đoạn hắn nói tiếp: “Lệnh số 56Đ ấm mọi
giao dịch như đã đề cập. Không phần thảo luận. Chi
tiết có thể tham khảo trong Tinh Hoa Chính Lý,
Chương 16. Họp chấm dứt.” Hắn gấp sổ lại, ngồi
xuống.
Kế Văn C ương nói: “Thứ ăn đã sẵn sàng. Mờ đại
ca, kẻo nguội. Anh chị em.” T ần Sầu liền tiếp lời:
“An ị em tự n n!” T ếng chuyện trò lại tiếp tục,
hỏ an đây đó t ếng chén ly chạm nhau, bầu không
khí lại trở nên cởi mở dễ chịu đầy tìn ng ĩa g ang
hồ. Thần Sầu nhìn mọi người nơi các bàn tiệc không
phân biệt a đã kết ng ĩa uyn đệ tỉ muội của cậu
hoặc ai còn xa lạ, bỗng dưng cảm xúc hãnh diện
trong lòng. Cậu nó : “Tô đang t ấy tất cả anh chị em
như những hình bóng của chính tôi trên khắp nẻo
sông hồ; tô mong đó là n ững hình bóng tốt đẹp.”
Thật ra, cậu không còn nhớ hết tất cả những gì cậu
đã nó lú bấy giờ, có lẽ huênh hoang rất nhiều suốt
426
cả buổi tối, là vì khi cậu đứng dậy tạm biệt mọi
người, chiế đồng hồ cổ gắn trên vách nơi phòng chờ
đợ đang đ ểm mười hai giờ đ m. Hồi tưởng lại cậu
chỉ có thể hình dung một bạch diện thư sinh với
giọng đ ệu sặc mùi dóc phách giữa quần hộ ma đầu
quỉ diện và cậu cảm chút tự trách trong lòng về
àn động và ngôn từ của cậu như thuộc loại hạ
đẳng bá đạo. Thỉnh thoảng những buổi tiệc họp
mặt của bọn Tụi bất cứ ở đâu ũng rất náo nhiệt như
vậy. Họ tha hồ cườ nó dù đúng dù sa ẳng có gì
quan trọng. Chỉ là, xã hộ nào ũng ó đám t an
thiếu niên thẳng thắn, vị tha, cao ngạo nhưng đầy
hào tình. Mấy dòng bút mực này tuyệt đối không
mang bất cứ chính kiến nào, chỉ trung thực ghi lại
vài nét sinh hoạt của bọn nam nữ gặp gỡ nhau trên
giang hồ, mến chuộng lẫn nhau, những lưu niệm
quá thời vô tư của tuổi trẻ.
Từ Công-Ti-Năng-Tan Thần Sầu tản bộ đến Văn
Cảnh chỉ một đỗ đường không xa, vừa đ vừa hít
thở khí trời mát mẻ về đ m và ng ĩ k ông b ết mình
là hậu thân của loài chim ụt hay chim cú. Cậu gặp
Minh Thiếu đang ngồi nơi bàn cùng vài bạn trai lẫn
gái. Cậu kéo ghế ngồi chen với họ đoạn nó : “Em ó
biết D u T n đã l n ở Đa Lạt k ông?” —“Em ó.
Diêu Tiên tâm sự với em trong tuần trước. Em
không có cách nào khuyên lơn chị ấy được. Cuối
cùng, em chỉ muốn Diêu Tiên gặp anh trướ k đ .”
Cậu nó : “Đó là t ếu nữ thật cứng rắn.” Cũng bầu
không khí quen thuộc, ngập đầy khói thuốc, sặc nức
mùi rượu, tiếng nhạc quấy động, sự sống đ n
cuồng. Tiếng kèn đồng rú lên từng hồi rồi tắt nghẽn
NH 427
giữa tiếng vĩ ầm rên rỉ, tiếng ly cốc chạm nhau rổn
rảng, tiếng trống bập bùng, tiếng nước chảy qua cổ
họng, tiếng rên siết cuồng nhiệt của đám tra gá ỗn
độn quay tròn, ngần ấy tiếng trộn lẫn vào n au để
mời mọc những tâm hồn bước qua ngưỡng cửa sa
đọa. Những mái tóc thả tung, những khuôn mặt đỏ
ngầu sắc rượu. Những vòng tay níu chặt những thân
thể oằn oại vặn mình dưới những lằn roi của khoái
lạc. Những khung ngự no đầy sinh lực, dồn dập hơi
thở. Những cặp môi khao khát bám sát những cặp
môi. Những ánh mắt thèm thuồng. Những đường
gân tê dại. Mùi nước hoa, mùi rượu nặng, mùi mồ
hôi, mùi da thịt xông lên. Tất cả những hình sắc, âm
thanh, mùi vị đó đã t àn t ường lệ đối với cô cậu.
Tấm thân nở nang của cô quyện theo cậu, dịu dàng
như làn mây, uốn khúc nhịp n àng t eo đ ệu nhạc
vui tươi lả lướt. Thình lình cô thấy vũ trụ quay tròn,
dừng lạ án đèn màu lung l n dưới gót chân. Cô
cười khẽ một tiếng ngắn chỉ kịp thốt: “An ...” Cậu đã
bất ngờ nâng thiếu nữ nằm ngửa ra trên vòng tay và
hôn bổ xuống môi cô. Vài tiếng ‘ồ’ trong bóng tối,
tiếng huýt sáo vang lên lẫn mấy tiếng thì thầm: ‘mất
dạy! loạn!’. Cô ậu cười ngả ngớn thong thả bước ra
khỏi tiệm vũ lơ đễnh như bất cần ai, mặc những cặp
mắt tò mò nhìn theo. Từ độ ấy cậu với cô như hình
với bóng và tình yêu bắt đầu nhen nhúm trong tim
của thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng.
Một hôm Minh Thiếu và Thần Sầu đến dự buổi
thuyết trình tạ Văn K oa Đại Họ . Đề tà là ‘Quan
428
niệm trinh của Thúy Kiều’. Sau k d ễn giả đã uơi
tay múa chân một á ăng say đáo để đọc bài
triết luận, một tràng vỗ tay như pháo. Chủ tọa giáo
sư Nghiêm Toản hỏi toàn thể thính giả trong giảng
đường ai có ý kiến gì. Các giảng sư đại học cùng sinh
v n đua n au p át biểu tư tưởng. Từ những mồm
lưỡi sắc bén, hàng vạn p o đạo đức luận Đông Tây
triết lý Chà-Và, Ma-Ní được tung ra làm luận chứng
trong bầu không khí bàn cãi sôi nổi kéo dài hết một
buổi chiều. Đến k k ông òn đ ều gì phải nêu ra
nữa, giảng đường đang m p ăng p ắc, chợt Minh
Thiếu đưa tay lên và nói: “Tôi có ý kiến.” Mọi người
hướng về cô trong khi cô thong thả tiếp: “X n d ễn
giả sửa lại vạt áo đã tuột ra khỏi nịt quần.” Một trận
cười ầm ĩ ủa quan khách nổi lên. Mặt diễn v n đỏ
gấc. Thiếu n n ũng đâm ngượng. Cậu ng ĩ t ầm:
lú nãy đã k u ãn bướ vào đây với một giai
nhân tuyệt sắc, giờ chính nàng ngôn từ quàng xiên
trịch thượng giữa một nơi trí thức. Nhưng cô vẫn
thản n n đ ềm tĩn . Cậu trách khẽ mấy tiếng. Cô
đáp: “K ến thức nông cạn, trình bày chẳng mạch lạc,
dẫn chứng mơ hồ mà ũng ọ đò làm d ễn giả. Văn
chương như mèo mửa!” —“C ín em rủ an đến
đây.” Cô m lặng một lú đoạn hỏ : “An ọc khoa
học có biết sự phá vỡ một nguyên tử dễ ay k ó?” —
“T ực tế khoa họ đã làm được thì dễ t ô .” —“Em
vừa mới khám phá ra một thứ rất khó phá vỡ. Đó là
thành kiến. Thứ mặc cảm về bạc mện đã k ến
Thúy Kiều lao đầu vô bất cứ hoàn cảnh nào mà cô
o là vì định mệnh phần cô phải nhận. Cô đã mang
một thành kiến sai lầm từ ngày ô òn bé nó đã gây
tại hại suốt đời cô. Nếu quan niệm rằng không tuyên
truyền nào tốt hoặc xấu, chỉ thành công hay thất bại
NH 429
mà thôi, thì Nguyễn Du đã t àn ông trong uộc
ngụy biện quảng cáo của ông. Nhưng đáng buồn
thay hàng hàng lớp lớp trí thức, mỗi ngườ ũng tự
trói mình trong nhiều hình thức của thành kiến,
đua n au đem vàng son tô đ ểm đứa dâm nữ!” —
“Dâm nữ? Tạ sao?” — “Một đ m nàng mơ tưởng,
trằng trọc, chịu không nổi phải chui rào dẫn xá đến
cho Kim Trọng. Nhưng cậu ấy có lẽ nhút nhát,
không dám sờ đến cô gái vữa vừa mớ quen. Dĩ
nhiên, cậu ta chỉ là đứa học trò trung học. Thúy
Kiều thất vọng trở về nhà. Song nàng không cam
lòng, lại trở qua gặp cậu trai một lần nữa. Anh thấy
đó ẳng phải nàng quá nóng hổ ay sao?” T ần
Sầu hơi mỉm cười, hỏi khẽ bên tai thiếu nữ: “Em ó
dâm k ông?” Cô l ền nắm bàn bàn tay đập đụi một
cái lên lưng Thần Sầu và đứng rột dậy bỏ đ ra k ỏi
phòng. Dù sao, các bạn thân mến đó ỉ là cảm
tưởng vẩn vơ của cô nữ sinh viên thơ trẻ của Luật
K oa Đại Họ Đường, một dấu bút ghi lại kỷ niệm,
không lời bình phẩm, tiệt nhiên vô tư. Thần Sầu lật
đật chạy theo thiếu nữ. Buổi thuyết trìn ũng đã
hết giờ. Thiên hạ bắt đầu lần lượt rời khỏi chỗ.
Những kẻ rảnh rang còn nán lại tụ năm tụ bảy bàn
luận thêm chi tiết của đề tài hoặc nói chuyện tào lao.
Người mắc công kia việc nọ thì tản mác ra về. Thần
Sầu đến đứng sau lưng thiếu nữ đang dừng lại nơi lề
đường. Cô không xoay lại, nhỏ nhẻ nó : “Trước khi
quen an em đã b ết quá trình của anh hoàn toàn
khác với em. Nhưng mà, dù Thần Sầu đến với em từ
thành phần nào, dù là anh chị của làng dao búa
ũng ó loại hạ tiện, loạ t an ao. Đến bao giờ mà
anh vẫn còn muốn tình bạn của em, anh cần phải
luôn luôn biết đâu là g ới hạn.” Cậu liền nó : “M n
430
Thiếu, xin lỗ em. An đã ểu ý của em.” Cô xoay lại
nhìn cậu, nửa muốn cười lại thôi. Rồi cô lại nhỏ nhẻ
nó : “Vậy t ì em an tâm!” T ần Sầu t oáng ng ĩ
thầm: từ lúc khở đầu quen cô, cậu ay đùa ng ịch
với cô, mang chút khinh lờn. Nhưng mà, người
thiếu nữ rất nghiêm trang này có lẽ thụ hưởng một
nền giáo dục thượng lưu phi phàm, ngoài Ngọc Lan
ra là người thứ hai mà cậu bắt đầu cảm thấy tôn
kính. Thần Sầu bất chợt nhớ Ngọ Lan. Cô ũng đã
đề cập đến mấy dòng thơ đâu đó trong tập Truyện
Thúy Kiều để dạy dỗ cậu văn từ những ngày nào.
Những ngày đó á đây nào ó bao lâu n ưng cơ
hồ như trong dĩ vãng muôn đời xa xưa; tuy nhiên,
những tiếng nói êm ái, dịu dàng của Ngọc Lan như
còn đồng vọng bên tai cậu. Cậu ng ĩ t ầm: ‘Ngọc
Lan đã k ông bao g ờ đá động đến bất cứ đ ểm xấu,
tốt nào của Thúy Kiều, chứng tỏ ô đặt mình cao
hơn tất cả mọi người trên nhân thế. Nhưng mà, cũng
một vấn đề, Minh Thiếu dường như sâu sắc và thực
tế hơn. Cậu còn nhớ một lờ ô đã t ốt: ‘mườ năm
họ đời, bảy năm sóng g ó ’ ó lẽ nào một cô gái mà
từ sợi tóc o đến đầu ngón tay đều óng mướt lại
từng trải như vậy sao?’ C o đến bấy giờ chẳng qua là
những chuyện lặt vặt giữa Thần Sầu và Minh Thiếu
khi họ mới bắt đầu quen biết. Rồi một cuộc rong
chơi đầu tiên của cô cậu xảy ra.
Một buổi chiều, sau khi chơi gôn xong, Minh Thiếu
và Thần Sầu trong lúc cao hứng dong đường đ Long
Hải. Mang cùng thứ tâm hồn lang bạt, sau vài lúc e
dè, cô cậu một cách hồn n n đã bắt đầu quyến rủ
lẫn nhau rong chơi lần thứ nhất, khơi mào một cuộc
NH 431
giao tình. Cậu mướn cỗ xe ngựa để chở ô đ dạo
đ m. Đến khuya, họ dừng lại nơi mũi Ti-Văn. Cô ngủ
trên xe. Cậu ngủ trên tảng đá nằm lơi ra phía biển.
Sự gặp gỡ với cậu trai giang hồ đã dần dà làm thiếu
nữ sang trọng nhuốm phong sương! Cô là ai, sao có
thể oang đàng n ư vậy? Nhưng lúc bấy giờ cậu
không mảy may quan tâm đ ều đó. C ẳng phải tất cả
các cô giang hồ mà cậu quen biết đều mang lối sống
tương tự hay sao? Một tiếng sóng vỗ ầm dưới tảng đá
và luồng gió lạnh hốt qua làm cậu thức giấc. Cậu
nhìn thấy thiếu nữ đứng ao tr n mũ T Văn p ía
biển khơi, xiêm y trắng lay động trong cơn gió, đang
yên lặng ngước nhìn vầng trăng k uyết. Cậu lật đật
nhoài dậy, bướ đến cổi chiếc áo ngoài của cậu
choàng qua vai cô và khẽ nó : “Dạ bán hàn sương
đơn ngoạn nguyệt...(1) Em có tâm sự hay sao? Hay
an đối xử ó đ ều gì không phải? Có lẽ anh không
n n để em bụ đời như anh thế này!” Cô k ẽ cúi
đầu, có vẻ bối rối, thỏ thẻ: “K ông an Lão! Trăng
lên cao làm em thức giấ mà t ô .” Cậu đ với cô trở
lại chiếc xe ngựa đoạn do dự nó : “Hay là mìn trở
lại khách sạn nha. Nửa đ m sương lạn ...” Cô đã
ngửa mình nằm nơi sàn ván có giải manh chiếu, nói:
“Em t í ngủ đây để nhìn thấy cản đất rộng trời
ao...” Cậu mỉm cười, vừa nó : “Em đã ngủ thì còn
thấy gì đượ ” vừa kéo mền đắp l n t ân ô đến
ngực. Cậu đứng tì vào bệ cỗ xe, lặng lẽ
_____________________________
(1) Nửa đ m sương lạnh một mìn đứng ngắm trăng. T uở đó
Thần Sầu thường thích làm thơ và ngâm thơ, những lời cậu
thốt đô k mang t đ ệu
432
nhìn Minh Thiếu nằm ngủ. Án trăng n ạt dần đ m
âm thầm trôi qua theo những tiếng thủy triều êm ái
khi gần khi xa, và thỉnh thoảng tiếng một con dế
đang mơ gáy khẽ trong đ ếm cỏ âm u bên vệ đường.
Khi cậu cúi xuống định hôn Minh Thiếu, bất ngờ
thấy gương mặt cô gái tỏa ra ánh sáng hồng nhạt
làm cậu khựng lạ . Đô mắt cô vẫn khép rất thanh
nhàn dướ đô mày rậm xanh thẳng tắp, những lọn
tóc bồng bềnh trên vầng trán ngây thơ và bên cặp
má mịn màng. Ánh hồng nhạt mới xuất hiện đó tỏ rõ
nhanh chóng nơi má, trên môi, xuống cổ và loang
dần ra làn vải trắng e đậy khung ngực nở nang
của thiếu nữ đang se sẽ g ao động theo hơi thở. Cậu
chợt hiểu, xoay qua. Một vùng biển tiếp giáp những
đám mây b n trờ đông n ư lửa đỏ, vầng mặt nhật
sắp sửa đùn l n từ lòng đại dương. Cậu quay lại
nhìn thiếu nữ một lần nữa, kinh ngạc thấy toàn thân
cô như bao bọc giữa hồng quang. Cậu thì thầm: “Từ
linh hồn đến thể xác tinh khiết tuyệt trần!” Rồi cậu
rời khỏi cỗ xe ngựa. Dưới vài tia nắng sớm cảnh vật
hiện rõ dần. Vô số những tảng đá lớn nhỏ chồng
chất, rải rác từ sườn l n đến đỉnh một cách bừa bãi
vô thứ tự, nằm lổm ngổm sần sùi như vừa trải qua
cơn địa chấn. Đến gần nhìn lên sườn dốc cỏ hoa
xen lẫn nhau mọc từng khoảnh màu sắc như bưc
tranh bỏ dở. Những phiến đá ơm chởm nhe lên
một cách bướng bỉnh, ngang ngạn tr n đỉnh cao
vút đứng vệ đường phải bẻ ót mới nhìn hết được. Có
những tảng đá to tướng nằm nghểnh ra như muốn
tuột xuống mà những nhánh cây quá mảnh khảnh
cố víu lấy nó lên một cách thật cực nhọc. Nhìn lại
ven đường sâu, chi chít những tảng lớn tảng nhỏ
chen nhau lấn lấy chỗ đứng. Đá vã ra àng trăm
NH 433
thước ngoài xa. Những tảng thật to nằm cận mé
nước trông vẻ hì hộm, lầm lì đưa mấy bảng sọ lớn
tướng ra p ía đại dương để thách thức các luồng
sóng vả vào mặt những cái tát kinh hồn mà nó vẫn ì
ra không nhúc nhích. Trong khi cậu đang loay oay
dán một cái diều gió to hơn cả thước vuông, trên xe
Minh Thiếu khẽ cựa mình vì những tiếng kêu rộn rã
của đàn m bay qua rồ đô mắt diễm lệ của cô
tiếp nhận ánh sáng êm dịu của bình minh. Cô quấn
ăn đến ngồi gần cậu trên tảng đá òn ướt sương.
“Anh đang làm gì đó?” — “Bây giờ thì em mới biết
đ m ôm an g é ợ với em mua giấy, nan tre,
nhợ, hồ để làm gì. Anh sắp làm xong con diều gió.
Anh sẽ thả nó bay tr n mũ T Văn để kỷ niệm...” —
“Kỷ niệm gì?” T ếng ‘gì’ ủa Minh Thiếu thường có
giọng hơi lên theo một dấu ngã, nghe rất nhõng
nhẽo! “Kỷ niệm ngày chúng mình nghỉ mát tạ đây
lần đầu.” —“Hỡỡỡ... cứ nói kỷ niệm tình yêu chúng
mình cho gọn, anh nhá. Nhưng anh ạ, mùa này có
ai thả diều g ó đâu?” —“T ây kệ. Người lớn thả diều
ó k á .” C ốc cô và cậu l n đỉn nú T Văn. Cô
không chuẩn bị mang thêm giầy đ nú bàn ân
trắng trẻo của cô bị sướt đô út vì p ải leo chân
không lên các tảng đá dốc. Cô ngồi ngẩng mặt xem.
Cậu bắt đầu buông nhợ và diều gió cất bay ban đầu
hơi đảo qua đảo lại, sau cứ theo dây mà lên, càng
cao càng nhỏ dần, bằng chiếc quạt, bằng bàn tay,
bằng con ruồi, bằng con muỗi, rồi biến mất, chỉ còn
thấy vài vệt mây vàng trên nền trời trong biếc. Cậu
quay lại nhìn cô hỏ : “Em òn t ấy diều g ó đâu
k ông?” Cô lắ đầu mà mắt vẫn dán lên trời xanh,
gió thổi làm tóc cô tung bay dưới chiế mũ bạch
thỏ. Cậu chỉ về hướng diều l n k nãy và nó : “Đấy.
434
Nó đấy. Sao em thường khoe mắt em có thể nhìn
thấy con kiến cách xa ba dặm!” Bỗng cô cười một
tiếng trong trẻo, tay chỉ mé nú nó : “Haaa... dây đã
đứt rồi, anh gạt em...!” Cậu n e răng ười, cổ họng
kêu khèng khẹc như rắn hổ mang nó : “D ều băng
chắc tới xứ Cao M n là ít.”
Đến trưa, cậu rủ ô đ tắm biển. Minh Thiếu là tay
bơi giỏi, tấm thân trắng sáng của cô chỉ được che
đậy vài phần cần sự kín đáo lau lá trong nước
như ánh hào quang. Khi cô đã mệt, cô lại nằm nơi
bóng mát của chiếc dù, gố đầu l n đù ậu đang
ngồi nghỉ ngơi xem sách. Cậu kể: “T uở bé anh ở với
tổ mẫu của anh và người cha. Nhà có vườn rộng,
trong vườn trồng đủ loại cây, nhất là chuối. Thân cây
chuối dùng làm cái phao rất tốt để trẻ con thôn quê
tập bơi lội. Nhưng anh không hiểu tại sao cha anh
lại tiếc một cây chuối. Cây chuối có thể được xắt nhỏ
trộn với cám làm thứ ăn o eo; vì vậy chắc chắn
con heo phải quí giá hơn anh. Người cha tàn nhẫn
đó o an một á tĩn loạ tĩn Tàu đựng rượu bằng
sành hình thoi tròn xoay to bằng ôm người lớn,
miệng tĩn n ỏ vừa đủ tay ngườ t ò vào. C a an đặt
miệng tĩn xuống nước, bắt anh ôm phần đáy tĩn nổi
là đà trên mặt nước mà bơi qua phía bờ ao bên kia.
Vì men tĩn quá trơn, lại vì vòng tay anh thuở ấy quá
bé, anh tuột khỏ tĩn uống nước, chết hụt nhiều lần
giữa ao lớn nước sâu. Qua nhiều án tử hình như
thế, rồi anh vẫn bơi đượ .” Xong ậu tiếp: “T ô đ
em ạ, những chuyện thuở ấu thời của anh chẳng có
gì thơ mộng để nghe. Giờ ũng đã ều, mình trở
l n đỉn T Văn ơi. Đợi tối mình sẽ xuống phố chợ
NH 435
Vũng Tàu ăn ơm.” Minh Thiếu mặc quần áo, thu
xép đồ đạc. Chốc lát, cô cậu đã đứng tr n đỉnh Ti
Văn ngắm ánh tà dương nơi biển cả và chân mây
hóa hợp một màu vàng chói. Minh Thiếu thỏ thẻ:
“Hãy xem em là người bạn của anh thì anh sẽ được
an ủ .” Cậu ngập ngừng hỏ : “Ng e M n Hằng nói
em vừa mới từ Hương Cảng trở về phả k ông?” Cô
yên lặng, không nhìn cậu, giây lâu hơi khẽ gật. Cậu
do dự tiếp: “Từ dạo quen em, anh ước muốn được
thường nhìn thấy em, gần gũ em trò uyện với
em. Chỉ tiếc, ai có thể t eo dõ được loài hùng long
ẩn hiện trên chín từng mây.” M n T ếu nhỏ nhẻ
đáp bâng quơ: “Em xa xôi đối với anh như vậy sao?”
Im lặng giây lâu, cô tiếp: “C ỉ là, thân em như chim
nhạn, bất cứ đâu mỏi cánh sẽ dừng ân.” Trong
phút giây Thần Sầu chợt nhớ Ngọc Lan. Tại sao bên
cạnh cậu không phải là cô gái mà cậu đã xây đắp
bao nhiêu mộng ước, là ngườ đáng lẽ được hưởng
tất cả niềm sung sướng hân hoan mà cậu đã tự hứa
sẽ săn só lo âu y s n ả đời mình. Rồi cậu thì
thầm trong lòng: ‘Em đã từng dạy anh nguyên tắc
giới hạn. Giờ đây an đã ểu rồi, Ngọc Lan! Vật
chất hay siêu hình, hơi thở ay máu t m ũng ỉ
tồn tại trong giới hạn của nó mà thôi. Xưa nay, anh
tự xem mình như thành trì, không bão tố nào có thể
tàn phá. Nhưng mà, nếu là ngoại cảnh anh còn có
thể chống trả; trái lại anh cảm thấy thể xá này đã
từng gần gũ b n em nay đang b ến thành hơi, máu
tim này mà hơi thở của em đã từng đụng chạm đang
chầm chậm đóng g á và n ững bức vách, rường cột
của linh hồn anh từng cái, từng cái, từ từ mục nát.
Chỉ vì chờ em, anh cố gắng hít thở chút khí trời.
Nhưng anh biết an đã k ông òn ở trong giới hạn
436
của chính mình; tất cả sẽ sụp đổ bất cứ lú nào...’
Chạnh lòng thương tiếc, cậu n ìn đám mây bàng
bạ xa xăm ngoà ân trời, khẽ ngâm nga:
“Có trái tim b ng tuyết,
Trong tay người dưới mồ,
Nghìn thu hờn nhật nguyệt,
Hàn khí ngập hư vô...”
Minh Thiếu xoay lại nhìn Thần Sầu, hỏ : “Sao ỡ?
Muốn gặp em lắm hỡ?” Cậu làm thinh. Cô ngập
ngừng quay đ k ẽ ú đầu, giọng cô êm ái như ru
hòa lẫn tiếng sóng xạc xào dưới chân núi:
“Rồi bỗng một ngày nao
Ai đem hơi thở úm,
Tuyết hàn hóa máu đào
Làm lửa tim nhen nhúm!”
Thần Sầu vụt quay lại, khẽ thốt: “Em...” Cậu đối diện
với suối tóc phong phú, óng ả đen tuyền, bung ra từ
vàn mũ trắng, bồng bềnh trên nền vải bông sáng
choang vừa sít chiếc lưng đầy đặn nở nang của thiếu
nữ đang đứng gần kề. Một cơn gió nhẹ mơn man tóc
cô và xiêm y thoang thoảng hương thơm. Cô không
xoay lại, hỏi khẽ: “Người dưới mộ an đang nó là
a ?” Cậu đáp: “Em k ông b ết đâu.” Lòng ngậm ngùi,
cậu đổi giọng nghiêm nghị, tiếp: “M n T ếu, nhưng
anh không muốn làm bạn vớ em đâu.” Tâm tìn
thầm kín của cậu, thiếu nữ biết hay không, vẫn một
cách hồn nhiên cô bỏ khẽ: “T ật sao!” Xong ô
ngước nhìn dãy sương lam trên đỉnh núi phía xa,
NH 437
thong thả tiếp: “Dù em đã đến với cuộc sống này từ
nhiều hoàn cảnh khác anh, nhưng em cũng có
những lú đáo đầu sinh tử. Những ngọn núi cao
thường khuất trong mây, mà người dướ đồng bằng
không thể nhìn thấy. Nhưng trên đỉnh của nó chắc
chắn ũng ó p ong ảnh tuyệt vờ .” Rồi cô xoay lại
nhìn cậu: “Đ ều quan trọng là mìn ó đủ máu tim
để làm một cuộc mạo hiểm hay không? Non nước
này, ngày hôm nay, thật hữu tình, có thể làm chứng
tấm lòng của mìn đối với nhau. Anh Lão ạ, hãy thề
ùng em n á.” Cậu ng ĩ t ầm: Ngọc Lan khác xa
Minh Thiếu, ngay phút sơ giao cô đã trao cậu trọn
niềm tin, không thề ũng k ông ứa. Cậu nó : “Cần
thiết như vậy sao, em Minh Thiếu?”
Một hôm sau buổ đán gôn ô và ậu vừa về đến
n à t ì ô được thư của Diêu Tiên mờ đến Đa Lạt.
Còn cậu l n đường đ Cần Thơ. Cậu lang thang các
miền Hậu G ang được một tuần lễ, viếng t ăm bạn
hữu. Đến Châu Phú cậu vừa đặt lưng xuống võng
chợt ó đ ện tín của Văn C ương. Cậu gắp một
miếng giả cầy, nốc cạn một tô xì đế rồi từ giã các
bạn xá mũ l n xe trở về G a Địn đến quán
Minh Nguyệt. Sau lúc cậu đ bữa nọ những việc
đáng t ếc xảy ra. Mây Tím ngày càng không kiêng nể
ai, hành hung những cô gái trong nghề, lạ ăm dọa
các ma cô nữa. Văn C ương đã trục xuất hắn ra
khỏi vùng. Hắn sang ở Cầu Ông Lãnh, giờ đang tụ
tập bè đảng. Thiếu n n suy ng ĩ đoạn hỏ : “Quyết
định của các sư tổ thế nào?” Văn C ương kề tai cậu
nói nhỏ. Cậu gạt ngang: “K ông đượ . Để thủng
thỉn xem...” T á độ lừng khừng của cậu làm nổ
438
bùng ngay niềm bất mãn đang sô động của bọn Tụi.
Các ma cô và sư tổ bàn tán loạn lên. Kẻ t ì nó : “Tao
sẽ kéo đàn em qua ầu Ông Lãn .” Người lại rằng:
“Tao sẽ t an toán nó tay đô .” Cậu ung tay đập
mạnh xuống bàn k u đùng một tiếng, hét lớn: “V ệc
này dẹp lạ . Đây là lện .” Sau một lúc im lặng cậu
thấp giọng: “A p ản đố ?” Mặt cậu trở lạnh như đồng
bất động trong k đô ngươi như hai mắt rắn của
cậu quét chầm chậm trên từng gương mặt bướng
bỉnh của lũ ôn đồ. Văn C ương, Mi-Trai-Dết Đầu
Bò, Xi-Mon, Bít-Ton, Gấm Đen Sư Tử ... đều nín
thở, làm thinh. Cậu chợt đứng phắt dậy xô bàn đá
chiếc ghế văng lọc cọc ra phía sau, phong thái vô
thường bình thản với giọng nhỏ nhẻ: “Tô b ết phải
làm sao rồ .” Xong ậu xỏ tay vào túi quần đ ềm
tĩn bướ ra. Đến vệ đường cậu hất hàm làm hiệu
cho một chiếc taxi ngừng lại. Cậu mở cửa, vừa định
bước lên, chợt một bàn tay dịu dàng đặt xuống vai
cậu. Cậu dừng, quay lại nhìn thấy Nhung. Cô chủ
quán Minh Nguyệt độ hơn hai mươi tuổi, hơi gầy và
cao, da sậm, nét mặt hiền làn đ ểm thêm hai núm
đồng tiền khả ái. Nhung hỏ : “Cậu địn đ đâu?”
Thần Sầu đáp: “Cũng ưa biết.” —“C ưa biết?” Cô
mỉm cười tiếp: “N ưng đây này là chỗ cậu phả đến.”
Vừa nói cô vừa trao cậu một tấm danh thiếp có mấy
hàng như vầy: ‘Hẹn anh tại Đồng Khánh chiếc bàn cũ
giờ cơm tối như thường lệ.’ Cậu hỏ : “Sao M n T ếu
lại biết tôi ở đây?” N ung đáp: “C ương sai tôi đánh
điện cho cậu. Tôi gặp Minh Thiếu.” Cậu à một tiếng,
suy ng ĩ vẩn vơ rồi hỏ : “An T ú ó được mạnh
khỏe không? Lâu rồi tôi không gặp va. Bảo rằng tôi
có lờ t ăm va n á.” Cô ạ thấp đô m . Cậu tiếp:
“Tô b ết chuyện riêng của cô và anh Thúc, cô Nhung
NH 439
ạ.” Nó xong ậu bước lên xe. Chố đã đến Đồng
Khánh. Cậu vừa bướ l n p òng ăn tr n lầu đã t ấy
Minh Thiếu ngồi tại bàn trả k ăn trắng. Cậu kéo ghế
ngồ đối diện, trong khi nàng khẽ ú đầu, e lệ thỏ
thẻ: “Sao an làm em p ải nhớ anh? Suốt đời em,
ngoại trừ cha mẹ chị em, em không muốn nhớ bất cứ
ngườ nào mà!” Cậu nó : “Còn an ễ gọi phải tới,
hễ đuổi phả đ t ì sao!” Đ m ấy lần đầu tiên ở vùng
Chợ Lớn, cậu nghỉ ngơi trong một biệt thự ũ kỹ,
trước sân có cây hoa bạch sứ. Hơi bỡ ngỡ khi mới
được mời vào nơi có vẻ huyền bí riêng tư, dần dà cậu
ũng quen t uộc với không khí thanh tịnh. Nơi
phòng khách một bộ phô-tơi bằng gỗ bá chạm cẩn
kiểu xưa đặt kế chân tường, nơi vách trên đó chiếc
khung ảnh lớn được gắn chặt vào nền vôi trắng
toang mang bức chân dung của ngườ đàn ông trạc
ngoại tứ tuần, gương mặt thông minh nhưng nghiêm
khắ đô mắt long lanh ngời chói như của người còn
sống. Bên kia kê chiếc giường bằng mây. Một phòng
sách ở sát cạnh và những phòng ngủ nằm liền phía
sau, rồ đến phòng tắm p òng ăn và bếp núc. Gian
phòng ngủ của Minh Thiếu có cửa sổ trông ra
khoảng đất rộng là chỗ n à để xe, ở đó ó trồng cây
táo cành lá rậm rạp. Minh Thiếu kể lại vài mẩu
chuyện vui của cô trong những ngày cô sống bên
cạnh Diêu Tiên tạ Đa Lạt, nhất là sự thương nhớ mà
cô dành cho cậu. Dịp ấy ngồ đối diện cậu trên
giường mây nơi phòng khách, Minh Thiếu nói:
“Trong n ững giờ ô độc nhất qua á quãng đường
mù mịt xa xôi, em chợt ng ĩ ra một đ ều mà em đã
ghi nhớ để kể lại anh ngày hôm nay. Anh Lão, có
bao giờ an ng e nó đến phi thuyền không gian
chưa?” —“Dường như là có.” —“Em nghĩ địa cầu
440
ũng ỉ là một phi thuyền mà mỗi người, anh hay
em, là hành khách trên lộ trình ngắn ngủi. Em chợt
hối tiếc từng li từng tí của khoảng thời gian hay
k ông g an mà mìn đã xa á và n ớ an đến đỗi
cứ mỗi phút em cảm tưởng như chết mỗi tế bào
trong thân thể!” Rồi cô hạ thấp đô m mỉm cười
trách khẽ: “Còn an ó n ớ gì em đâu! Em dám
chắc anh không nhớ gì đến em hết!” Cậu vội ngắt:
“Em dám ắ ?” Rồi cậu thong thả tiếp: “X n em
đừng tưởng rằng con ngườ đã lắm gối g ó đắp sương
chắc phải mang tinh thần dũng mãn tìn ảm cạn
khô, xem cảnh tử biệt sinh ly như tấn tuồng sân
khấu.” Cô ngước mắt chờ nghe thêm những đ ều mà
cô muốn cậu thú nhận, nhưng cậu đã m lặng. Cô
hỏ : “An nó t ế ng ĩa là sao an Lão?” Cậu ngập
ngừng đáp: “Mìn gặp gỡ quá tình cờ, quen nhau
thật vội vã, mến nhau thật n an óng đến đỗi
không kịp hiểu trọn vẹn cơ duyên. Nhưng anh dám
nói rằng nụ cười của em đã n ư đốm lửa bùng cháy
trong linh hồn anh, linh hồn đã từ lâu lạnh như
nướ đá. Một tiếng nói của em ngày Thu Phân bên
bờ sông Hương đã làm anh như mớ xương khô bắt
đầu tươi thắm lại, sức ấm bắt đầu truyền vào mạch
máu và khối óc tố tăm ủa anh bỗng tràn đầy ánh
sáng. Nếu em đã trao an một niềm tin và nếu thật
sự có em gần gũ b n an dù những mối dây vô
hình giữa em và anh chỉ xảy ra như một hơi thở
trong phút giây ngắn ngủ ũng đủ đền bù bao
n u năm sương gió và làm anh sung sướng nhất
tr n địa cầu.” G ọng uyên thỏ thẻ như cơn gió
thoảng qua: “An nó t ật chớ an Lão?” Rồi nàng
to nhỏ tiếp: “Em rất ân oan được nghe những lời
anh vừa nói. Nhưng, anh Lão ạ ín an ũng
NH 441
chưa chắ gì đã b ết nguyên lai xuất xứ của em đâu.
Mình vẫn còn là hai người xa lạ. Dĩ vãng ủa mỗi
đứa mình biết đâu đã un đú sẵn những phần thầm
kín của nội tâm và những quan niệm nhân sinh
khác biệt. Tuy nhiên em muốn nó đ ều đó k ông
phải là trở ngại của một mối tình. Hai giòng sông dù
bắt từ những nguồn chênh lệ ũng sẽ đổ ra cùng
một mực nước của đại dương. Tuổi mình còn trẻ, em
tin rằng mình sẽ dễ dung hòa, miễn mình kiên nhẫn
và biết tha thứ.” R ng về câu chuyện Diêu Tiên khi
cô ấy ra đ t eo lời Minh Thiếu, có mang theo số lớn
ngân lượng mà chính Minh Thiếu không thể biết
nguyên do.
Hôm sau Thần Sầu đến Cầu Ông Lãnh gặp Mây Tím.
Cậu nó : “Dĩ òa vi quí bao giờ ũng là p ương
châm của suốt đời tôi. Tôi quan niệm sự thù hằn
chém giết là phương tiện bần cùng nhất để giải quyết
những vấn đề mà người ta không chịu khó thương
lượng tìm hiểu n au trong tìn uyn đệ. Cứ một
người ngã gục ở chiến trường thì nơi hậu tuyến tôi
dám chắc có ca chu c ngườ đau k ổ: người cha,
người mẹ, người vợ, những đứa con và những bạn
hữu; mười người ngã gục ở chiến trường bao nhiêu
ngườ k á đau k ổ... Đem xã ội làm ví dụ, mặc dù
hơi cao xa, trừu tượng, nhưng cũng để bạn thấy rằng
chiến tranh là vết thương thê thảm, ai cũng gớm
ghiếc, trừ những kẻ được thời cơ tự cho m nh la
thượng đế! Mặc dù lỡ mang kiếp sống dướ đáy ặn
bẩn của xã hội, tôi vẫn mong rằng a ũng ó út
lương tri khi Thượng Đế tạo chúng ta thành ngườ .”
Hắn đáp: “Cạnh tranh là lẽ sinh tồn và tiến bộ của
442
mọi loài vật. Khi tôi thực hiện tất cả những biện
p áp để tự vệ, tối thiếu đó là lẽ phả .” —“Đồng ý.
Nhưng nếu chỉ nhắm vào phần tối thiểu t ì đâu ra
những đấng y s n đã mở mang nền phong hóa
chung cho mọi ngườ ?” Hắn cười lớn: “Ông quá lo
chuyện bao đồng. Chúng sinh hết thảy rồ ũng sẽ
thành Phật.” Rồi hắn hạ thấp giọng tiếp: “Xưa nay
anh hùng đều thuộc hàng thiểu số, nhưng nền văn
minh của nhân loại sở dĩ được tiến bộ như ngày nay
là vì, mặ dù ô độc, họ ũng k ông lù bước trước
đám đông ủa lũ lâu la t ảo khấu.” B ết bị hắn kê,
bôi nhọ dan ng ĩa ủa bọn Tụi, nhưng cậu dằn lòng
nén giận nó : “X n đừng hiểu lầm rằng ín tô đã
đ ều khiển tất cả mọi cuộc phô trương, dù nếu thật
sự tôi có chút quyền uy nào đối với các bọn mà bạn
muốn ám chỉ. Bạn rất thông minh, chuyên cần
những năm trung ọc, chỉ tiếc không may mắn
trong kỳ Tú Tài năm ngoá . Tô đối diện bạn hoàn
toàn bằng cảm tìn á n ân. Tô đã ạn lời. Vậy xin
tùy bạn.” K ậu đứng dậy, xoay lại, dợm bước, chợt
nghe Mây Tím gọ : “An T ần Sầu!” Cậu dừng chân,
lưng vẫn hướng về phía Mây Tím. Hắn đang đứng
cách xa cậu phía sau. Tiếng ‘an ’ mà ắn vừa thốt
làm cậu cảm động ng ĩ t ầm: chẳng lẽ hắn muốn
làm bạn với mình sao! Trong khi cậu chưa kịp phản
ứng, hắn đã t ếp: “Cám ơn.” Cậu hỏ : “Cám ơn gì?”
—“Lòng tốt của an .” —“Tô ó gì tốt đâu.” —“Tô
thành thật mà! X n đừng khiêm nhượng.” T ần Sầu
ũng dùng t ếng ‘an ’ để đáp lại, cậu nó : “H ện giờ
bọn Tụ đang tìm á n ổ cái gai, tức là anh.
C úng nó là lũ t ượng đẳng ôn đồ ở khắp đó đây
mà ín tô ũng k ông b ết tổng số bao nhiêu,
gồm những ai. Tôi chỉ có thể khuyên anh hãy tự gìn
NH 443
giữ.” Hắn đáp: “Mạng tôi lớn lắm. Thấy không, hôm
đấu súng...” Cậu ngắt ngang: “Đừng nhắc chuyện đó.
Họa phúc vô thường, chuyện may hiếm ó. X n đừng
ỷ lại. Hãy cẩn thận thì tốt hơn.” —“Tôi xin ghi nhớ
lời anh dặn. Tôi cu ng x n tă ng la i anh mô t câu.
Ngư i không d chết v ke th , nhưng co thể chết v
những ngư i thân mâ t va tin tư ng nhất.” Câ u thốt:
“Đừng t m ca ch li gia n tôi với bo n Tu i.” —“K ông bao
gi , v tôi biết anh la ngư i rất thông minh. Tiếc
rằng anh và tôi ở hai hoàn cảnh khác nhau nên
không thể trở thành bạn tốt.” —“Hoàn ảnh quan
trọng như vậy sao? Vả lại, nếu đợi hoàn cảnh thích
hợp mới là bạn, thì sao có thể gọi là bạn tốt?” Nó
xong, Thần Sầu thong thả bướ đ .
Mang tâm trạng thất bại của một nhà ngoại giao bất
tài, trưa hôm đó cậu trở lại biệt thự có cây hoa sứ
với vẻ mặt héo hon. Minh Thiếu lo lắng hỏi han. Cậu
đem uyện Mây Tím thuật lại. Rồi cậu tự an ủi nói:
“N ững năm mới bắt đầu hiểu biết, anh rất sẵn sàng
cãi vã, biện luận thật ăng n ất địn đem p ần
thắng về mình. Nhưng trong trăm lần anh thắng
cuộ đến sau suy ng ĩ lạ trăm lần đó an đều sai.
Dần dà anh không còn thích cãi vã với bất cứ ai, từ
đó trăm lần anh nhịn t ua trăm lần té ra an đều
đúng. Lý luận thường nhằm mụ đí mô tả một sự
thật. Nhưng nếu sự thật không nhất thiết k ông đổi
thay theo không gian hoặc thời gian, thì lý luận để
làm gì. Vì vậy, trải mấy năm p u bạt an đã ọc
được một đ ều. Đó là: ìn t ức cao nhất của lý luận
là không lý luận.” —“An t ật khó hiểu, anh Lão ạ.
Nếu loài người không tìm kiếm sự thật thì làm sao
444
có nền văn m n và xã ội trật tự như ngày nay.” —
“Đừng lầm sự thật với qui ước. Cứu cánh của qui ước
là mưu cầu hạnh phúc. Ở một vũ trụ nào khác, biết
đâu on người chỉ là một loà m.” M n T ếu
mỉm cườ nó : “Ở vũ trụ đó an và em ùng xây
chung một tổ an n á.” N ư vậy đó t ếu nữ có
chiếc phù hiệu vàng đã kết thúc một cuộc chuyện
trò. Khi Minh Thiếu rủ cậu đán gôn ậu nói:
“K ông đượ an đã bỏ giờ học quá nhiều để anh
ôn bài vở tí chớ.” Cô mỉm cườ : “Haaa! ôn bà vở...
chuyện lạ hiếm có! Nhưng... đánh gôn với em chiều
nay n a an .” Cậu chưa kịp đáp. Nàng lại:
“N ááá...” T ếng ‘n á’ kéo dà g ọng đ ệu nhõng nhẽo
nghe dễ ghét! Cậu đàn ừ, chịu thua. Cậu đã ẳng
chịu thua nàng từ phút sơ giao sao! Chỉ vì Xu Di có
vẻ không bằng lòng cậu mướn gác trọ sau quán
Minh Nguyệt, gần gũ đủ loại người phong trần, cho
nên thời gian sau cậu dọn đến nhà của ông bà cố
đạo gia ở G a Định. Nhờ Xu Di vỗ về, cậu tạm trở lại
việ đèn sá . Ồ... ũng ỉ tạm vậy thôi! Vài người
bạn thường đến nhờ cậu giảng một bài triết học mà
giáo sư ở nhà trường không tài nào nhét vào óc học
sinh những khía cạnh rất trừu tượng. Cậu ũng k ả
dĩ làm tr ết gia miễn cưỡng có khi hết cả buổi sáng.
Buổi chiều cậu đến Thư Viện Quốc Gia viết thư từ
o đến tối. Nếu không thế, cậu lại la cà làng trên
xóm dưới rượu chè be bét. Có khi cậu biến mất cả
tuần lễ, ông bà cố đạo ũng ẳng biết cậu đ đâu.
Rồi người ta lại thấy cậu hiện về giữa đám k ố rách
áo ôm dưới quán lá nghèo nàn trong hang cùng ngõ
hẻm. Thật là một lối sống bất định mơ hồ.
NH 445
Kế chẳng bao lâu ông cố đạo qua đời. Bà cố đạo
buôn bán thua lỗ n n đ ẩn cư nơi xứ khác, trong
nhất thời cậu một mình với ngôi nhà. Cậu phả ăn
cơm tại tiệm người Hoa Kiều. Trong hiệu cơm ấy,
phía trước ruồi nhặng như ong, đằng sau chỗ sàn
rửa bát một bầy chuột to tổ bố, con nhỏ nhất ũng
bằng cổ chân. Có lần cậu hỏ : “Xì t ẩu sao không
làm bẫy giết bớt chuột đ ?” Ông ủ kiêm luôn bếp
ín đáp: “Cá này là uột nuôi mà. Có cơm thừa
o nó ăn mìn đỡ mang tộ .” Cậu búng hai ngón
tay làm hiệu, chuột nghe bò lại gần, y như chó nuôi
trong nhà vậy. Lại hôm khác cậu nó : “Xì t ẩu tô đã
xin cái lồng bàn đậy đồ ăn nếu tôi về trễ. Ngày nào
tô ũng ăn toàn là ruồ .” Cậu rút trong túi áo ra
quyển lịch nhỏ, tiếp: “Mời xì thẩu nghe: trong tuần lễ
này, ngày thứ hai buổi trưa tôi ăn ba con ruồi; ngày
thứ ba, trưa hai con, chiều, một con lằn...” Cậu ghét
cái trứng vịt mà ông chủ tiệm vẫn thêm vào món
canh. Hôm ấy cậu thò tay vào tô canh bốc trứng vịt
ra, nhắm ông mà ném trong lú ông đang bận rộn
xào nấu thứ ăn o k á àng. Ông g ật mình,
quay lại, không giận, cười hì hì. Lúc cậu xoay lại,
Minh Thiếu đã ện diện từ lúc nào. Trước phong
mạo thanh cao của cô gái, cậu đâm ngượng vì cử chỉ
quàng xiên vừa rồi của cậu. Cậu đứng dậy kéo ghế
mờ ô đoạn nó : “Đáng lẽ anh tự nấu ăn dù mấy
bữa bận bài vở ở trường ũng t ế. Nhưng hôm nay
anh về trễ và lười... Sao em biết anh ở đây?” Ngập
ngừng n ìn á én và đô đũa dư ra để trên bàn
đối diện cậu, Minh Thiếu nhỏ nhẻ hỏ : “Có a sắp đến
ăn ơm với anh hỡ?” —“K ông p ải sắp đến. Người
đó đang trước mặt an .” —“Ỗỗỗ...?” Xong ậu hơi cúi
đầu, mặt chợt thoáng buồn, tiếp: “Dù ngườ đó là
446
ai... xin em ngồi xuống đó đ .” M n T ếu nhìn sững
cậu giây lâu, thắc mắc trong lòng. Xong cô từ tốn
ngồi xuống đoạn nó : “Đến nhà không thấy anh, em
đoán an ăn cơm trễ. Rủ an đán gôn.” Cô ậu
cùng lên chiếc Taurus. Cô nhường tay lái cho cậu.
Cậu rồ máy, rồi vọt xe đ . M n T ếu hỏ : “An
không quày trở về n à để khóa cửa lạ sao?” —“An
không bao giờ bận tâm cửa nẻo.” Rồi cậu kể: “Có bữa
tự nấu ăn an dùng quá nhiều gia vị khiến ông ba
tàu nóng ruột giành lại chiếc lọ trên tay anh. Thật ra
an đâu ó b ết bao gia vị thì mới vừa. Anh nổi giận,
trút hết cả lọ. Thấy ông chủ tiệm buồn nhưng làm
thinh, nên sau đó anh phả đ mua đủ số thiệt hại
đền cho ông. Không biết sao g a đìn ông đều tốt với
anh. Khi anh nói anh muốn tự nấu để hợp khẩu vị,
ông vui vẻ ưng thuận ngay.” Cô mỉm cườ đoạn nói:
“An đã b ết nhà em rồi mà, nơi đó anh có thể dừng
chân, cùng em trò chuyện ăn uống, nghỉ ngơi.” Cậu
làm thinh giây lâu, đoạn khẽ nó : “An ưa muốn
làm phiền em.” Cô ao g ọng: “C ưa...? Chưa thật
sao? Vậy mà em tưởng anh hiểu rồi chớ?” —“H ểu
gì?” Cô ạ thấp giọng: “Dù sao sự có mặt của anh
trong ngô n à đó từ nay như là nhà của anh, làm
em bớt ô đơn.” Cậu do dự, làm t n g ây lâu đoạn
khẽ nó : “T ất sủng của trời, mang vì sao xấu, anh
chỉ gây nhiều bất hạnh cho người khác. Vì vậy, mỗi
k đến với em dù anh thật muốn, song anh vẫn rất
lo sợ sự rủi ro lôi cuốn cả em.” Cậu dừng xe lại trước
đèn đỏ. Minh Thiếu lả đầu lên vai thiếu n n để tóc
ô xõa đầy ngực cậu, thỏ thẻ: “An Lão an ng ĩ
như vậy sao?” Cậu làm thinh. Cô cọ nguậy tóc cô
trên má cậu và tiếp: “An nó quàng x n n ư vậy
mà an ng e được hỡ?” —“Trờ đất! Anh tưởng
NH 447
tượng như đang lội qua suối tóc của em chớ không
phả lá xe tr n đường lộ! Minh Thiếu, em ngồi ngay
ngắn lại chớ.” Vừa nói cậu vừa từ từ o xe băng qua
ngã tư. Minh Thiếu ngồi ngay lại và nghiêm trang
nó : “Mặc cảm và thành kiến, anh Lão thân mến, chỉ
là những bức tường t àn ngăn á án sáng phát
ra từ trá t m.” Cậu áy náy hỏ : “Em muốn ám chỉ ai,
em Thiếu?” Cô mở xắc lấy đ ếu thuốc Con Mèo,
thong thả tiếp: “An Lão an k ông t ể nói bất cứ
mố tìn sâu đậm nào, dù tình bạn hay tình yêu, mà
không dựa trên những yếu tố thực tế nhất. Làm sao
có thể đem n ững mối dây vô hình ràng buộc nhau
nếu nó không xuất phát từ những sự săn só lo âu
ay suy ng ĩ mà n ững đ ều đó t ể hiện bằng cách
chân thành nhất từ bàn tay trao ra hay nhận lãnh.
Nếu không như vậy, mọi liên hệ dù thơ mộng đến
đâu ũng ỉ là mớ từ ngữ mơ hồ. Anh không thể
à đạp thể xác, không dưỡng dung sức khỏe để đ
tìm kiếm niềm vui sướng linh hồn, trong khi linh
hồn phải do sự nâng đỡ của rất nhiều vật chất. Anh
không thể tìm thấy bóng mát nào mà không cần một
tàn cây. Có thể k ông an ?” Cậu giỡn đùa lập lại:
“Có t ể k ông em?” Rồi cậu nó : “Có p ải sự liên hệ
của anh vớ em ó ng ĩa là k t ấy em lo âu anh
chỉ mỉm cười, biết nhau chỉ vỏn vẹn một danh từ
xưng hô? Hay khi nghe em ho khẽ một tiếng vì cơn
cảm sốt an đã t ấy như tim anh rạn nứt? Như thứ
định luật hấp dẫn của muôn vì tinh tú, anh càng
xích lại gần em chỉ gây nên những ngọn sóng thủy
triều, mà cánh buồm bé nhỏ của linh hồn anh
không tạo nổi lòng em niềm tin tưởng một cơn trời
êm biển lặng nào. Anh muốn tìm cách xác định ranh
giới giữa người bạn và người yêu; thật khó có thể
448
phân biệt một người yêu với một người bạn gái. Em
có thể địn ng ĩa nó k ông em? Cuối cùng, anh hết
sức ngạc nhiên rằng em vẫn chưa hiểu: đối với anh,
Minh Thiếu là tất cả. Vậy mà từ lâu an đã lầm đ n
ninh rằng em đã b ết trong tim anh chỉ có hình bóng
duy nhất của em. Em Minh Thiếu, anh chưa tạo cho
em chút niềm tin nào sao? Thật là mệt, nếu em bắt
anh phải làm tất cả lại từ đầu!” Cô ợt cười ngả
ngớn nó : “An k ông ần phải làm lại tất cả từ đầu!
Em chỉ nóng lòng biết phần kết cuộ mà t ô !” Hôm
sau Minh Thiếu bỗng dưng cảm bệnh. Thiếu niên
săn só ô trong g an p òng t an vắng của biệt thự
có cây hoa sứ. Cô ngủ lặng lẽ. Cậu ngồi bên cạnh
xem sách. Cô nhờ cậu thay chiế áo ô đang mặc
ướt ỉ mồ hôi. Làn da của cô trắng mịn quá làm cậu ái
ngại mỗ k đụng chạm. Đến chiều cô từ chối không
ăn món áo ủa chị Sen bưng lên. Cậu lo lắng, ép
cô uống tí sữa sốt o đỡ dạ. Nhưng đ m ấy cô ngủ
ngon giấc và sáng bữa sau cô khỏe hẳn. Một cách
hồn nhiên ngây thơ ô đã muốn những đ ều cô vừa
nói với cậu phải bắt đầu chính xác. Vì vậy ó gì đâu
chỉ là cơn bện nũng nịu đầu tiên của thiếu nữ có
chiếc phù hiệu vàng!
Từ ngày Diêu Tiên bỏ n à ra đ Quốc hết sức lo
lắng, buồn bã; bà mẹ àng đau đớn hơn ngày cứ ra
vào đ m k ông an g ấc vì nhớ con. Gia cảnh vì thế
không lúc nào vui. Gian phòng của Diêu Tiên có vẻ
hoang vắng, lạnh lùng như nơi của người chết bỏ lại.
Quốc càng thêm khổ tâm mỗ k đến sở làm phải
nghe các lời bạn bè dị nghị, những tiếng chê bai xấu
hổ, những nụ cười kiêu ngạo, mỉa mai. Không người
NH 449
đàn ông ó lương tâm nào lạ bìn tĩn được trước
sự hư hỏng của đứa em gái mà thiên hạ đưa ra hằng
bữa làm đầu đề cho các câu chuyện dâm đãng. Đã
hơn một lần vì danh giá của đứa em, Quốc so tay
đẫm máu với bọn kiêu ngạo và đ n à t ương.
Không chịu nổi sự lo âu giầy xéo từng phút trong
lòng ũng k ông t ể nhìn thấy mẹ già u sầu, Quốc
quyết tìm em. Một buổi chiều D u T n đang bước
xuống những bậc dốc ở lối trước tửu lầu Thượng Hải
nhìn ra Hồ Lớn, cô chợt thấy ngườ đàn ông ao gầy,
mặc chiế áo tây đen xốc xếch, quần xám, thắt cà-
vạt rằn, thần sắc thiểu não như ốm nghiện đang lẩn
thẩn tr n đường nhựa từ phía chợ Đa Lạt đ lại. Mặt
nàng tái hẳn t m đập mạnh. Nàng rụt lạ đứng sững
nhìn con người ấy và ng ĩ t ầm: “Lạ nhỉ, ông anh
tàn nhẫn ấy lạ đ đâu đến xứ này? Tìm mình hay
nghỉ mát?” N ưng sự tìm kiếm của Quốc chẳng đem
lại kết quả gì. Nhờ bạn bè giấu diếm, Diêu Tiên vẫn
lánh mặt. Chuyện đời họa vô đơn chí. Quốc vừa trở
lại Saigon thì nhân viên truy tầm đến. Hắn mớ được
biết em hắn phạm vụ quịt tiền. Những chuyện không
vui dần dà làm xáo trộn cuộc sống trầm lặng của
Quốc. Hắn tập tiêu khiển trong vài cuộc cá ngựa.
Văn C ương vẫn là tay xuôi ngược ở Trường Đua. Vì
vậy họ tình cờ quen nhau và Quốc trở thành bạn
thân của bọn Tụi. Xót xa vì gia cảnh của Quốc, Thần
Sầu nhiều lần muốn thuyết phục Diêu Tiên trở về.
Nhưng cậu rất bận rộn nên hiếm có dịp gặp cô. Vấn
đề Mây Tím đang là mối bận tâm lớn của cậu. Sự lần
lữa không cho cậu có cơ hộ đáng lẽ để g úp đỡ cô
nữ sinh khả ái. Sự trì hoãn trái lại chỉ để cậu ó đủ
thì giờ làm toàn việc quàng xiên. Những tuần lễ nặng
nề trôi qua với những cuộc tranh hùng chí mạng
450
giữa bọn Ông Lãnh và bọn Tụi, mà kẻ chủ mưu vẫn
là Mây Tím. Nhiều bận hắn dẫn cả lũ mang dao to
búa lớn đến Vũng Bèo Gò Vấp, An Nhơn khuấy làng
p á xóm. Có k Văn C ương lại kéo rố đàn em
qua Cầu Ông Lãnh quật lại bọn Mây Tím mấy trận
kinh hồn. Đ n đầu trong những cơn dao búa sát
phạt, muốn nhàn tản p út g ây để lựa lọc mưu mô,
Thần Sầu lạ đến Đa Lạt. Sau mấy tháng vắng mặt ở
xứ của lá xanh, bóng mát, hoa thơm, cậu không biết
nhiều về sinh hoạt của Diêu Tiên, ngoại trừ vài tin
tức ngắn ngủn về cô do Minh Thiếu thuật lại. Thật ra
đối với cậu, dù Diêu Tiên chỉ là bạn gái sơ giao,
nhưng vì cô là thiếu nữ rất đặc biệt về thân thế lẫn
tính tình, nên thường khiến cậu quan tâm. Có vẻ
cậu k ông t í D u T n t ay đổi lối sống, song
cậu ũng k ông nỡ ngăn ản. Cậu hơi bất ngờ trong
thời gian ngắn tâm hồn D u T n đã t ay đổi do
một cậu trẻ thơ cũng vốn tính hải hồ.
Sau khi Thần Sầu rời khỏ Đa Lạt lần trước, Diêu
Tiên ở lại một mình, quê lạ xứ người gót chân bỡ ngỡ
vừa đặt tới, trong tim lại nặng ưu tư. Ngày ngày đối
với cô như dòng sông vô tận buồn lê thê trôi qua cửa
sổ. Đ m đ m từ vũ trường về nhà dọ đường cô thui
thủi nhìn mấy ngôi trên những đồi thông yên lặng tối
tăm dù lòng sắt đá ũng mềm đ được. Lúc bấy giờ
nếu a để ý trong đám dân quen t uộc chen chúc
tr n đường phố của thị xã ắt nhận ra một thiếu niên
không biết quê quán từ đâu từ lố ăn mặc cùng
dáng đ ệu cử chỉ á gì ũng ó vẻ khác biệt. Sự lang
t ang ô độc của hắn đủ khiến ngườ ta đoán được
hắn là kẻ phương xa mớ đến. Trông hắn không bẩn
NH 451
thỉu lắm, quần áo của hắn sạch sẽ, bằng thứ vả đắt
tiền tuy hơi nhầu nhèo luộm thuộm. Tướng hắn vừa
phải, có da thịt, trắng trẻo phong lưu, lúc nào cũng
mặc một bộ đồ chẳng đổi. Chiế áo măng-tô nâu, cà-
vạt màu rượu chát hình như đã cột vào cổ lâu đời bị
mưa nắng làm cuốn cốc lại như ruột dê. Quần đen
dài, ống bó sát vào chân hẳn là không bao giờ cởi ra
được. Hắn mang giầy nhẹ, bằng bố, kiểu thể thao.
Đầu độ mũ nỉ có gắn lông gà gô bên phía trái.
Gương mặt hắn lú nào ũng ng m trang nổi bật
cặp chân mày xanh rậm đô mắt tinh anh. Một nếp
n ăn nơi trán khiến nom hắn ũng ó vẻ đượm chút
phong sương. Hắn đ với bộ đ ệu nghênh ngang
thong thả a tay lú nào ũng o vào tú quần
may chếch, mặt luôn luôn thẳng tới trước chẳng hề
xoay nghiêng quay ngửa, muốn nhìn sang phải hay
sang trái hắn chỉ đ ều khiển cặp mắt. Hắn xuất hiện
trên khắp nẻo đường lú nào ũng với hình dạng đặc
thù như vậy. Sau vài ngày hắn lại xuất hiện trong
á n à k u vũ. Hắn đến vũ trường không phả để
k u vũ oặc tán gái, mà tìm một chỗ ngồi uống
rượu. Hắn không nói chuyện với ai, chỉ ngồi một
mình. Hắn uống rất nhiều, toàn rượu nặng, không
say, lại hút thuốc nữa. Cứ mỗi bận ra về hắn phải trả
một món tiền khá lớn. Hắn thường lấy trong túi
măng-tô ra những vật dụng lẳn mẳn li ti, bỏ vãi trên
bàn, rồi suốt buổi tối, mặc thiên hạ nhảy n ót đàn
địch trong không khí vang ầm sô động, mịt mờ khói
thuốc, hắn cặm cụi một vẻ nhàn nhã thung dung
chế tạo món đồ chơi cỏn con ngộ ng ĩn nào đó.
Con người kỳ dị ấy chợt thu hút nhanh chóng sự
chú ý của một số khách bàng quan, kể cả Diêu Tiên.
Có hôm hắn làm một chiếc xe la mã, có ngựa kéo và
452
ông tướng nhỏ đứng trên. Chiếc xe có thể chạy vòng
quanh bàn. Hắn nhìn theo, có vẻ không hài lòng,
nhấc lên sửa chữa. Hắn lỡ tay để bánh xe nhỏ tí
dưới chân ngựa văng mất xuống gạch. Nhưng món
vật ấy lại rơi kẹt vào giữa ngón ân và mũ dép ủa
Diêu Tiên. Nàng giữ của ấy lại trong khi hắn kiên
nhẫn tìm kiếm rất lâu dưới gầm bàn. Đợi hắn thất
vọng nàng mới trao trả. Hắn nhận lấy, nhìn nàng
ăm ú một lúc rồ quay đ ẳng nói một lời.
Một bữa k uya trong vũ trường Night Club khách
thưa dần. Lãng Nhân, tên thiếu nhiên kỳ dị đó vẫn
còn ngồi lặng lẽ với nửa ve rượu trên bàn. Ở cuối
phòng trong bóng tối của lá màn D u T n đang trò
chuyện với vài người bạn. Từ chỗ cô muốn nhìn thấy
Lãng Nhân chỉ việc quay sang trái trông vào tấm
kiếng hoa nơi tường. Hắn ngồi cạnh gốc cột dưới ánh
đèn xan . Hắn dường như đã say nhưng cố uống hết
nửa ve rượu còn lạ . Đặt mạnh cốc rỗng xuống bàn,
hắn đứng dậy cung hai tay lên khỏ đầu làm mấy
miếng thể thao, rồi hướng về cửa bướ đ lảo đảo.
Một người hầu bàn đuổ t eo đón ắn lạ để xin hắn
trả tiền. Hắn ngập ngừng đoạn xỏ hai tay vào túi
quần nói gì chẳng rõ. Người hầu bàn sân si. Hắn cố
tránh ngườ này để bước. Nhưng người này một tay
lôi hắn lại, tay kia nắm chặt xem chừng như muốn
tống cho hắn một đấm. Tiếng cãi vã lại lại vang lớn
hơn. Vài người khách dừng lạ xem. D u T n ũng
đã n an n ẹn bướ đến. Gã hầu bàn phân bua với
mọi ngườ : “Hắn uống hết cả ve uýt-ki, không chịu
trả tiền, lại tính chuồn đ .” Hắn thong thả đáp: “Tô
bảo là tôi khất đ m ma tô sẽ đem t ền đến trả. Tôi
NH 453
không quịt của á ông đâu. Vả tô đã đến đây n ều
bận chớ có phải một lần mà t ô sao!” Người hầu bàn
nheo mắt một cách khinh bỉ rồ nó : “Ông k ông
phải là người thứ nhất nói lờ đó. T ệm nhảy ũng đã
bị quịt nhiều lần rồi. Bây giờ ông có chịu trả tiền
k ông?” Hắn đổ quạu: “Tao k ông ó t ền, rồi bọn
mầy làm gì tao?” Người hầu bàn lập tức quật vào mặt
hắn một đấm tay k u ‘độp’ t àn t ếng khô khan
làm hắn xiểng niểng, bồ t m ú đá ân vào ông
hắn. Hắn lăn đùng mấy tua xuống chân bàn, ghế
ngã ầm ầm, ly cốc rơi rổn rảng. Hắn vừa lòm còm
đứng dậy, người hầu bàn phủ đầu hắn bằng những
quả đấm như vũ bão, làm hắn lại nhào xuống sàn
gạch, chui tuốt dưới gầm bàn, ộc ra một vũng rượu.
Hắn nằm độ nửa phút lại cọ quậy đứng lên, thân
hình như chiếc lá héo trước cơn gió. Diêu Tiên trông
hắn ái ngại lẫn xót thương, đưa tay bước tớ định
can thiệp. Lú đó t n ầu bàn đang g ương oai xấn
tới, hai cánh tay mập bự như cặp ùy đồng tung ra
trông rất hung hãn về p ía địch thủ. Lãng Nhân
chợt chộp D u T n đẩy lùi phía sau hắn, chỉ trong
đường tơ kẽ tó đã trán o ô một tai vạ không
đâu. L ền nghe bừng bực khô khan như tiếng một
cây cột vặn mình, chiế đèn treo bỗng lắc lư. Dưới
ánh sáng giao thoa, tên hầu bàn bỗng đứng khựng
bất động, mồm kêu ú ớ, rồi tựa hồ như hình nộm
đứt dây chúi rầm vào giàn nhạc, nằm gục dưới chân
Lãng Nhân. Chiếc trống nhịp rơi xuống lăn tr n sân
vũ. D u T n oàn ồn, thấy Lãng N ân đang t ong
thả tóm lấy chai rượu gần đó rồi ngước mặt dốc hết
chút cặn còn lại vào mồm. Vài ngườ đến đỡ gã hầu
bàn dậy. Gã cứ rúm người lại và run bần bật như bị
bệnh thần kinh, hai tay ôm rịt bụng, mắt nhắm
454
nghiền, một g òng máu đỏ sậm tuôn ra từ khóe môi.
Ngườ ta đưa gã ra khỏi cửa để đ bệnh viện. Các
đồng nghiệp của gã nóng lòng vì bạn liền sấn tới.
Nhưng ông quản lý ũng đã ện diện đưa tay cản lại
và nó : “Để xem hắn muốn gì.” Lãng N ân bìn t ản
đặt chai rượu xuống bàn đảo mắt nhìn mọi người,
đoạn bằng giọng m á nó : “Hãy x n t ong t ả, trong
giây phút hơn thua nhau cũng chẳng muộn. Thật là
một đ ều bắt buộ mà tô đã p ải xuất thủ. Tôi ân
hận đã lỡ tay đối với ông bạn vừa rồ . Tuy n n đó
không phả là độc thủ. Trong năm ngón tay tô đưa
ra, tôi chỉ xài nửa ngón. Ông ấy sẽ lành bệnh, mạnh
khỏe trong vòng bảy ngày.” Hắn dừng. Mọi người
lặng thinh bất động. Mọi cặp mắt dồn về quan sát
một nhân vật quái lạ chưa từng thấy. Hắn tiếp: “Rất
tiếc, tôi không phải là nhà ảo thuật tay không bắt gió
vỗ ra vàng bạ ũng k ông p ải là kẻ bất lương...
(Hắn chợt nhếch mép, lửng lơ dừng lại ở nửa chừng
âu k ông đủ ng ĩa. Nếu hắn thật sự muốn cười thì
đó là nụ cười có vẻ đầy ngạo mạn!) Tối mai tôi sẽ
mang tiền trả.” Hắn cởi một nút áo măng-tô. Bên
hông trái của hắn để lộ lưỡi dao cong dài chừng ba
tấc tây, xỏ qua chiếc quai da, nước thép sáng một vẻ
lạn lùng đáng sợ. Tay trái xỏ vào túi quần, tay mặt
vịn chuôi dao, hắn thong thả tiếp: “Tô đã p u bạt
trong thiên hạ, sống khắp xó chợ gầm cầu, chưa hề
thất tín với ai. Dao này không phải hạ a tô đã t ề
như thế, chỉ để tự vệ nếu a động đến thân tôi. Xin
á ông đừng ép buộc tôi phải rút dao ra. Trời làm
mây mù sấm chớp ắt phải có mưa, dao đã rút ra
khỏi vỏ thì phả dín máu!” Hắn nhìn thẳng từng
gương mặt của những ngườ đối diện bằng cặp mắt lờ
đờ á t ú. Vũ trường im lặng. Cá vũ nữ lấm lét
NH 455
nhìn nhau. Diêu Tiên từ phía sau hắn chen tới trước
đám k á g ả, nói với bọn đang kìn địch hắn rằng:
“Ông này là bạn thân của lão tổ, tôi rất tiếc cho các
anh chị biết muộn.” Lãng N ân quay lại nhìn Diêu
Tiên chừng như khó hiểu, tuy bốn mắt chợt giao
nhau chứa chan niềm cảm thông. Trừ vài khách
chơi, mọi người trong nghề đều kinh ngạc nhìn hắn,
rồi tự động tản ra ai lo việc nấy, kể cả các tên bồi
bàn ũng t ế, không còn cho chuyện này là quan
trọng nữa. Ông quản lý liền bướ đến, một tay bắt
tay hắn, tay kia vỗ vai hắn, niềm nở nó : “Cứ tự
nhiên nha! Hiểu lầm thôi! Hiểu lầm t ô !” Lãng
Nhân hơi nghiêng m nh ú đầu đáp: “Cám ơn!”
Xong hắn đoán b ết việ đã m xuô t ung dung o
hai tay vào túi quần bước ra.
Sương xuống trắng xóa trên các nẻo đường. Không
khí hơi rét. Hắn lầm lũ bước, mặt bất động nhìn
thẳng tới trước, vẫn á đ ệu nghênh ngang. Hắn
đang ng ĩ về lão tổ. Chỉ cái danh hiệu ‘lão tổ’ không
t ô đủ làm y n được những chuyện động trờ đáng
lẽ xảy ra, hắn lấy làm khâm phục! Nhưng ‘lão tổ’ là
cái quái gì? Một tay anh chị? Một tiếng lóng? Dù sao
hắn ũng ểu rằng: chưa mục lãm một đường dao
của hắn thì chưa chắc gì thiên hạ đã ngán ắn;
nhưng chỉ do quyền uy của một danh từ mà hắn đã
được buông tha. Bỗng nghe sau lưng có tiếng gọi:
“Ông ơi!” Giọng kêu rất thanh tao. Hắn sửng sốt
đứng dừng, quay lại. Một thiếu nữ hiện ra dưới ánh
sáng của bóng đèn tr n ột dây thép. Nàng yểu đ ệu
trong bộ âu phục, trên khoác áo len màu tím, tiến về
phía hắn vẻ hấp tấp rung rẩy, chiếc bóng của nàng
456
xoay tròn trên những bướ ân đẹp xinh. Hắn nhận
thấy nét kiều diễm của cô gái mà hắn vừa mới mang
ơn. Hắn lễ phép cúi thấp đầu ào nàng. Đáp lại
nàng khẽ gật. Hai ngườ đ song song g ây lát mà
chưa ai tìm được lời gì để nói. Sau cùng hắn mở
đầu: “Nếu trí nhớ của tôi chưa mất mát vì rượu...
hình như có lần ô đã n ặt trả tôi cái bánh xe tí xíu
trong món đồ chơi của tô ?” D u T n đáp: “V ệc nhỏ
nhặt thế ông còn nhớ sao!” Hắn liền nịn : “Vì vậy cô
có thể đo lường mức quan tâm của tô đối với việc
quan trọng hơn.” — “Đối vớ ông ũng ó v ệc quan
trọng ay sao?” — “Sắ đẹp của ô!” G ọng hắn êm
ái! Nàng chẳng ngờ chàng trai kỳ quái, lạnh lùng ấy
lại thật dễ quyến rũ. Nàng ơi thẹn, nghe tim rộn rã.
“Ông t ật ngộ ng ĩn từ cuộc sống đến cử chỉ!” Hắn
nhìn nàng như tìm hiểu ý nàng muốn nó đoạn đáp:
“Tô ỉ biết hiện tạ k ông dĩ vãng ũng ẳng
tương lai... À này cô ạ k nãy ô nó đến lão tổ là gì
đấy nhỉ?” —“Ủa? Tôi luống tưởng ông là bạn của lão
tổ chứ?” —“Cô đã t ật lầm. Nhưng tư tưởng nào đã
làm cô mặ địn ?” —“Tư tưởng nào? Những bợm
uống rượu như rồng lấy nước và dưới mắt không
người! Giờ ông địn đưa tôi đi đâu?” —“Đến thị xã
ăn ơm chiều n é.” —“Ô k a ông qu n g ờ này đã
quá nửa đ m sao?” —“À qu n! Vậy mình rẽ vào lối
mòn này đ vòng qua k óm n à trước mặt để l n đồi
phía kia tìm chỗ ngồi trò chuyện.” D u T n au
mày: “Ngõ lố tăm tối lại sương lên mù mịt, ai có thể
dẫn tìn n ân đ một cách lạ lùng như vậy. Ông quả
là kỳ quá !” Hắn thản n n đáp: “Tô vẫn thường
mang các ông bạn của tô đ ơi thế mà.” D u T n
n ún va : “T ì đối với bạn tra ! Ông qu n là đang đ
với một ô gá ?” —“À qu n!” —“Dễ quên thế!” —“Dạ
NH 457
phả ! Đô k tô ũng ẳng nhớ nổi tôi. Một hôm
vào phòng rửa mặt, ngẩng lên bỗng đối diện một
người mà dường như tôi đã gặp ở đâu đó và lần.
Ngơ ngẩn một hồi cố nhớ, rồ tô ú đầu chào, người
đó ũng ú đầu chào lại tôi. Tôi mới chợt biết đó là
hình ảnh của tôi trong tấm gương lớn!” C uyện khôi
hài của Lãng Nhân chợt xóa tan những cơn buồn cô
đơn của Diêu Tiên, tiếng cười dòn dã của nàng bỗng
vang lên giữa phố phường y n tĩn đ m k uya. Hắn
lại tiếp: “Có bận tôi lang thang cả ngày tìm á mũ
mà tô ng ĩ là tô đã đán mất. Cuố ùng tô đến
chợ mua một á mũ k á . Trả tiền xong, tôi độ mũ
l n đầu, thì tôi khám phá ra chiế mũ mà tô tưởng
đã mất vẫn nằm sẵn tr n đầu tô .” T ếng cười của
Diêu Tiên lại một lần nữa vang động cả bầu trờ Đa
Lạt, vút cao lên tận á vì t n tú. “H -hi-ha-ha- a!”
Hắn lại tiếp: “Rồi vẫn khu chợ đó một hôm dẫn cô
tình nữ đ ơi, tôi bảo nàng đứng đợi tôi vào chợ
mua gói thuốc lá rồi trở ra ngay. Mua gói thuốc lá
xong, thấy vài món hàng lạ nên mải mê xem. Rồi lần
lượt từ cửa tiệm này sang cửa tiệm khác, quên mất
nàng đang đứng đợi tôi ngoài phố, tôi lẩn thẩn đ
luôn không trở lạ .” D u T n ỏ : “T ế nàng bây giờ
ở đâu?” —“V ệ đó làm nàng g ận tôi trọn ba ngày.
Tôi hết sức dỗ dành. Trên thế giới có bốn tỉ người
đâu p ả a tô ũng n ớ hết đâu ỉ có một người
mà đô k tô ũng k ông n ớ nổi ạ. Cuối cùng tôi
vẫn mất nàng.” D u T n k ẽ nó : “C a buồn với
ông.” Hắn nhún vai một cái rồ nó : “Rồi ai sẽ chia
buồn cho tôi nữa sau ô?” Trong k ếp giang hồ, họ
chợt thân nhau nhanh chóng. Nàng âu yếm bấm
mạnh tay hắn nó : “Tùy mỗi thiếu nữ, ông ạ.” —“Bây
giờ mìn đ đâu đây?” D u T n ơi đùa cợt: “Đàn
458
ông hỏi bạn gái như thế là hơi yếu nhá! Ông không
có nơi nào để tô được tạm nghỉ ngơi giây lát sao?”
—“Phòng tôi ở tồi lắm, trong khách sạn còn tồi hơn
cái phòng của tôi nữa, sợ không xứng đáng ô bước
đến.” —“N ưng tôi thích xem chỗ ăn ngủ của ông.
Ông bao nhiêu tuổ ?” —“Mười chín tuổi quốc ngữ.”
—“Hèn nào...” —“Hèn gì?” —“Trông ông òn ngây
thơ quá!” Hắn cự nự: “Tô mà ngây t ơ hả?” —“Ông
làm nghề gì?” —“T ất nghiệp ba năm nay rồ .” —
“T ế còn trướ đây ba năm?” —“T ì ũng... t ất
nghiệp!” —“Ông k ông đ ọ sao?” —“Họ gì?” —
“Học chữ.” —“Có ớ, biết đọc biết viết...” Từ đó D u
Tiên và Lãng Nhân trở nên thân thiết. Lúc Thần Sầu
trở lạ Đa Lạt, cậu nhận thấy Diêu Tiên có nhiều
t ay đổi, hồn nhiên hơn, tươi trẻ y u đời hơn. Diêu
Tiên giới thiệu Lãng Nhân với cậu. Một hôm Lãng
Nhân hỏi cậu rằng: “Trong lú ùng tô trò uyện,
Diêu Tiên thường nhắ đến một người mà nàng gọi
là lão tổ, vậy ngườ đó là a mà từ lâu tôi vẫn chưa
biết?” Cậu đáp: “Tối nay bạn đến bất luận vũ trường
nào, thấy cậu thiếu niên trác tạc như bạn, miệng
luôn luôn ngậm xi-gà. Đó ín là lão tổ.” Đ m ấy
Thần Sầu và Sư Tử đến Night Club, bướ vào đã t ấy
ở một góc Lãng Nhân miệng ngậm xi-gà đang ngồi
như có ý chờ đợi, trên bàn cốc rượu còn lưng. Thần
Sầu tiến đến kéo ghế ngồ đối diện hắn đoạn hỏi:
“Bây g ờ bạn đã n ận biết ai là lão tổ chưa?” Hắn
đáp: “Nếu không phải ông thì là tôi chớ còn ai nữa!”
Cậu cườ : “Ha a! Lương tiểu thơ thật biết chọn bạn
tra !” Cậu đã ó ảm tình ngay với chàng thiếu niên
mang máu lạnh ấy. Vì vậy cậu mờ Lãng N ân đ
Saigon chơi. Vốn sẵn giòng máu giang hồ, Lãng
Nhân nhận lời ngay. Kể ra những ngày ở Saigon
NH 459
Lãng Nhân là thượng khách của bọn Tụi. Nhưng thời
gian của Lãng N ân ũng ỉ ngắn ngủi mà thôi.
Một bữa trưa, cơm nước bên nhà Minh Hằng xong,
Minh Thiếu cùng chị nàng lại mở trận cao thấp với
mấy khách bài bịch. Thần Sầu nhàn rỗi mượn chiếc
Taurus lái dạo từ từ tr n đường Khổng Tử ở Chợ
Lớn trước khi trở lại biệt thự có cây hoa sứ. Vì mãi
ngoái cổ để ngó theo cặp đù t on mịn trắng trẻo của
cô Trung Hoa mặc váy ngắn đến mông đang đ ủng
ỉnh trên vỉa hè, chợt ng e đùng một tiếng, nhìn lên
mù mịt như trờ đất sụp lại. Cậu vừa hoàn hồn, mới
biết chiếc ô-tô đã băng lề chui tọt vào một tiệm
khách trú, chôn vùi dướ đống hàng xén, rồi im lặng.
Cậu phả k ó k ăn lắm mới mở được cánh cửa xe
bước ra giữa những cặp mắt tò mò k n ã . Đối diện
cậu đã ực sẵn ông cảnh sát với quyển sổ và cây
bút. Ông hỏi cậu vài câu mà cậu không còn nhớ là
những câu gì, chỉ thấy ông cứ ghi lia lịa trên quyển
sổ không cần đợi câu trả lời. Cậu nhìn ông cảnh sát
và ng ĩ t ầm: tiên sư bố nó ghi chép gì mà nhanh lẹ
giỏi thế, thằng này hồ òn đ ọc chắc hạng nhất về
môn tá văn. Hìn n ư ông có hỏi cậu thẻ chủ
quyền xe, bằng lái v.v..., nhưng chắc chắn ngoại trừ
mấy trang nhật báo Hoa ngữ ũ mèm ậu thường
giắt ở lưng quần mà Minh Thiếu dùng để dạy cậu
học tiếng Trung văn ậu không bao giờ ó đến một
tờ giấy lộn trong túi. Vì vậy cậu bị mang về bót. Hai
cái mông tròn bự và cặp đù trắng mịn của cô Trung
Hoa khi nãy lại lởn vởn hiện ra trong trí cậu, cậu
ăng á nó lớn với ông cản sát: “X n ông t n rằng
lỗi này không phải tạ tô .” Cậu dừng lại trước khung
460
cửa song sắt. Gian phòng tố tăm nặng mùi bùn
mốc, mùi thịt người lẫn phân thối, một người ốm
ròm, áo quần rá đoạn, da vàng như quét nghệ
đang ngồi ngủ gà ngủ gật. Cái cảnh ấy đối với cậu
vẫn quá quen thuộ o đến độ nhàm chán. Ông
cảnh sát lui cui mở khóa làm tiếng khua rổn rảng,
trong khi cậu nó ong óng l n: “K ông ó giường
nệm làm sao ngủ được? Có phòng nào khác không?
Phòng gắn máy lạnh? Không có ra-đ -ô để tối nghe
cải lương à? Gần đây ó ỗ nào bán rượu k ông?”
Ông cảnh sát vẫn lầm lì làm thinh. Dường như ông
cũng quá quen thuộc với loại người lải nhải. Ông kéo
cánh cửa ra một khoảng rồi co chân tống cho cậu
một đạp. Cậu té đụi xuống nền gạch loang lổ, ẩm
ướt. Cậu chẳng buồn cử động. Cặp đù trắng trẻo dẽ
mịn của cô gái Trung Hoa lại lởn vởn trong trí cậu
khiến cậu n ăn mặt, bực bội trong lòng, thì thầm:
“Tại sao cái váy của cô ngắn một cách tai hại như
vậy, cả cặp mông tròn bự ũng đưa hết ra!” Cậu nghe
tiếng thở nặng nề, tiếng khạc rồi tiếng phun, xoay lại
n ìn ông đang ngủ gật bên cạnh, tự an ủi rằng: “Dù
sao trong gian phòng này, ít nhất mìn ũng ó một
người bạn!”
Huyền là ô gá k ông được biết thuộc phe phái nào,
nhưng thường rất bí mật giao dịch với Mây Tím. Vì
Mây Tím vẫn là mối quan tâm của bọn Tụi nên hắn
luôn luôn bị bọn Tụi cho ngườ kín đáo t eo dõ .
Một đ m ắn hẹn với Huyền tại khách sạn Du Lịch
trong vùng Chợ Lớn. Có ngườ đem t n o Lãng
Nhân biết Thần Sầu cần gặp hắn tạ địa đ ểm trên
vào đúng g ờ nhất địn . K Lãng N ân đến, án
NH 461
mạng đã xảy ra trong ăn p òng tố tăm. Lú ấy bên
dưới lầu có tiếng người ồn ào, tiếng chân chen lấn
n au đ lên. Rồ án đèn bấm rọi tới. Hắn chưa hiểu
được gì thì thấy lù lù mấy ông cản sát đã đứng
trước mặt. Theo sau một tốp dân chúng hiếu kỳ.
Đèn bật sáng. Có tiếng la: “Bắt lấy nó.” Tức thì người
ta đã tró quịch hắn lại. Nhân viên công lực, ca nh
sa t va pha p y làm ăng-kết hiê n trư ng va xác chết
Mây T m. Dân chúng xô nhau rướn cổ tới tò mò
nhìn xem.
Ly do na o Minh Thiếu đa biết tai na n xe của Th n
S u mô t ca ch nhanh cho ng, la đ ều câ u chưa bao
gi ngh đến. Na ng trả tiền bồi thường cho Hoa
thương chủ tiệm bách hóa, vì vậy chỉ nga y hôm sau
thủ tục xong cậu được sở cảnh sát thả ra. Cậu trở lại
biệt thự có cây hoa sứ, Minh Thiếu đang ngồi nơi
phòng khách, mặt mày ủ dột. Cậu chưa kịp hỏi, cô
đã ném tờ nhật báo đang ầm tay xuống trà kỷ. Cậu
nhìn thấy qua một cột báo á t n du đãng Cầu Ông
Lãnh bị hạ sát. Xong cậu ngẩng nhìn cô, hỏ : “Đ ều
gì đã làm em p ền lòng hả?” Cô làm t n . Cậu
chồm tới, hai tay nắm lấy vai cô lắc khẽ: “M n
Thiếu đừng làm anh lo lắng ó đượ k ông!” Cô ạ
thấp đô m t ỏ thẻ: “N ững việc anh liên hệ mà em
không thể biết đượ mà em ũng k ông ó quyền
tham dự, mà thật ra em ũng k ông muốn để ý đến,
nhưng nếu những việ đó làm t u ao tìn ảm,
lung lay niềm tin của em đối với anh, em thật xót
xa.” Cậu buông thiếu nữ ra, ngửa hai bàn tay khoát
trong k ông k í nó : “An ứa lần sau anh lái xe
cẩn thận hơn…” Minh Thiếu ngồi ngay ngắn lại, tiếp:
“Từ ôn đồ thổ phỉ o đến tướng lãnh tài ba hoặc
462
anh hùng cái thế trong lịch sử, tất cả ũng ỉ là thứ
đâm t uê chém mướn mà trở thành lừng dan .” —
“M n T ếu, anh không hiểu em nói gì hết.” T ếu
nữ chợt mơ màng nhìn xa xôi, giọng cô chìm lắng
như nặng nề: “C ẳng trách có kẻ ngu xuẩn nhất may
mắn ngồi trên hàng tỉ người dân và chỉ biết nói sức
mạnh khạc ra từ họng của thần ông đạ bá !” —
“An k ông ểu em nói gì hết.” Cô xoay lại nhìn
cậu: “Có p ải anh sắp đặt cơ mưu thanh toán Mây
Tím?” Cậu buông mình xuống chiếc ghế đối diện,
thốt: “Em... Tại sao? Anh tưởng em nói về tai nạn
anh gây ra. Anh có hay biết gì Mây Tím đâu. Em b ết
anh mới ở bót cản sát ra đó mà!” Cô ơi gay gắt:
“T ì ra an òn g ỏi mượn tay ngườ để che giấu
àn động của mìn !” Cậu lớn giọng: “C e g ấu?
Dưới khắp gầm trời này anh sợ ai mà phải che
giấu?” Rồi cậu chậm rãi tiếp: “Tuy rằng anh là đứa
thất học, lại bị lôi cuốn dính líu với bọn giang hồ,
nhưng anh không bao giờ thù hận bất cứ a đừng
nó đến một ý ng ĩ t an toán người nào. Minh
Thiếu, em tưởng anh là thứ gì đây ả?” Cô bỏ khẽ:
“X n lỗ an !” Vẻ hoa như nhuộm bóng mù sương:
“Dù sao...” Song cậu đã ngắt lờ : “Em đừng quan
tâm. Không ai có thể động đến an đâu.” —“Em
không phả quan tâm o an .” M n T ếu chợt
đứng rột dậy, tiếp: “Em ỉ quan tâm cho bạn của
em, Diêu Tiên. Tại sao Lãng Nhân dính líu trong vụ
này?” Rồi cô bước vào trong phòng, cánh cửa buồng
khép lại. Thần Sầu hết sứ xú động. Trong giây
phút lẻ loi một mình nơi phòng khách, cậu đang
ng ĩ t ầm về và đ ều khó hiểu. Nếu bọn Tụi lợi dụng
Huyền hạ được Mây Tím, còn gài thêm Lãng Nhân
làm gì? So về thân thủ trong giớ đạ ôn đồ, Lãng
NH 463
Nhân thuộc hàng tối thượng, có thể hạ Mây Tím,
nào phải cần âm mưu mờ ám trái với bản tính của
hắn? Cuối cùng, sao Lãng Nhân lại chịu bó tay chấp
nhận dễ dàng? A đã mượn danh cậu để hẹn với
Lãng Nhân tạ địa đ ểm án mạng? Ai đó p ải là người
hoạ định thời chuẩn rất chính xác. Cậu bỗng
dưng cảm thấy đầy lòng ăm g ận đứng rột dậy, hai
bàn tay nắm chặt, tự nói thầm: ta phải làm vụ án
mạng này minh bạch, sẽ không tha thứ bất cứ ai qua
mặt ta. Bọn Tụi phải có tổ chức, kỷ luật! Song cậu lại
ng ĩ: ng ìn năm ó a a tụng Hoàng Sào hay Tống
Giang? Dù lừng dan đối với lịch sử, cướp vẫn là
cướp, có tốt gì! Chẳng lẽ mình muốn như bọn đó
sao? Vả lạ ‘tất cả ũng ỉ là đâm t u ém
mướn’ M n T ếu vừa mới nói! Cậu lại chán nản
buông mình xuống ghế. Cậu hồi tưởng đ m đó vì đ
gặp Diêu Tiên cậu đã bỏ mặc Mây Tím trong hoàn
cản k ó k ăn g ữa bọn Tụ đầy bí hiểm. Có phải vì
vậy, sự thù hận giữa họ đã vượt quá giới hạn hòa giải
hay không? Cậu mang Lãng N ân đến Saigon, rồi
quên lửng hắn. Một thiếu niên phi thường, lại chính
trực, hiền lành, như hắn làm sao tránh khỏi rơi vào
cạm bẫy khai trừ vì ganh tài của bọn Tụ đầy nanh
vuốt. Nhất tha ch diê t nhị đ ểu! ‘Lẽ sinh tồn’ Mây Tím
đã nó đúng. T ử ng ĩ xem bọn Tụi chỉ mới là một
n óm du đãng n o n ỏ thôi, sự tranh vương bá
trong nội bộ đã âm t ầm sôi sục. Từ trên bình diện
lớn lao của xã hội phức tạp o đến chốn nhỏ hẹp tối
tăm ủa bọn đàng đ ếm, không phân biệt chiến địa
tử thù hay thâm tình cốt nhụ đều không ngoài lẽ
sinh tồn, và những con người cô thế k ông ó đường
lựa chọn. Ngh về Mây T m, nhớ l i cuối c ng của
hắn lu c gia biê t: ngư i ta không d chết v ke th ,
464
ma co thể chểt v những ngư i tin tư ng va thân mâ t
nhất. Ta i sao hắn la để chuyê n xa y ra cho ch nh
hắn? Ngư i thiếu nữ tiên Huyền đo thâ t sự la ai?
‘Tất cả đều lỗi tạ ta’ T ần Sầu thì thầm. Những nơi
đô thị lúc bấy giờ bắt đầu xuất hiện loại thanh niên,
mang dan ‘du đãng’ p á p á á p òng trà
giành giựt gái chơi. Khác hẳn vớ đám t ất học, hạ
đẳng đó ìn ảnh phong lưu của Lãng Nhân, hiên
ngang của Mây Tím, trí thức lẫn dũng ảm cao vợi
trên hàng lớp tầm thường. Với lòng thương tiếc,
Thần Sầu khẽ thốt: ‘n ững tuổi trẻ đầy bản lĩn !’ Tuy
nhiên, ở vào tuổi thư sinh của cậu, chuyện gì với cậu
rồ ũng óng rơi im lìm vào kho tàng dĩ vãng. Khi
Minh Thiếu sửa soạn trở l n Đa Lạt, cậu dặn dò cô
chớ tiết lộ gì về Lãng Nhân với Diêu Tiên.
Tr n đỉnh cao nguyên, niềm hân hoan của tâm hồn
trong sáng chứa chan tình yêu và hy vọng của Diêu
Tiên lắm lúc khiến Minh Thiếu xót xa. Nhưng
chuyện gì tr n đời này lại giấu diếm đượ mã đâu!
Rồi một đ m D u T n đến t ăm M n T ếu nơi
biệt thự tr n đường Quang Trung. Vừa thấy Minh
Thiếu D u T n đã t ổn thứ : “C ị ôi, sao chị lại
giấu em một chuyện động trời, chuyện ấy liên hệ đến
sống chết của đờ em!” M n T ếu hơi ngẩn ngơ hỏi:
“C ị nói thế là gì?” D u T n l ền đáp: “An Sư Tử
đã kể hết o em ng e.” M n T ếu làm thinh. Diêu
Tiên lau nước mắt đau đớn hỏi: “C uyện đó... ó
phải là sự thật k ông?” M n T ếu an ủ : “X n ị
bìn tĩn ! Dù sự thật là vậy Lãng N ân ũng ưa
mệnh hệ nào. Đến ngày xử, biết đâu ảnh sẽ trắng
án.” Kế vài ngày Thần Sầu ũng đến Đa Lạt. Bước
NH 465
xuống bến xe, cậu đ qua đầu chợ phố, gặp Minh
Thiếu đang mua mấy món lê-g m để nấu xúp. Minh
Thiếu cho cậu biết D u T n đã ay ết câu chuyện
rồ và đang ở chơi với Minh Thiếu trong nhà trên
đường Quang Trung. Cậu lo lắng ng ĩ t ầm: nếu
D u T n k ông đ ợ cùng Minh Thiếu, có lẽ nàng
đang ảm thấy không vui. Thật vậy, khi họ về đến
nhà, vừa trông thấy cậu D u T n đã sầm mặt. Dù
những chuyện không phải do cậu, song nhìn nàng
cậu cảm thấy rất xấu hổ, như cậu đã xử tệ với một
người bạn nữ phái và không xứng đáng để được
nàng kính mến xưa giờ. D u T n nó : “Dưới tay
anh chỉ có vỏn vẹn năm bảy lũ ôn đồ mà an đã
k ông t n đoán nổi những gì sẽ xảy ra. Nếu cơ
nghiệp lớn lao hơn, chắc chắn anh chỉ trình diễn
một vở tuồng đầy bịp bợm mà ín an ũng
không bao giờ thấu hiểu. Mệnh danh một chúa trùm
hãnh diện tự tôn!” Lời của nàng làm cậu càng nhục
nhã! Cậu làm thinh, vò nhầu á mũ tay t m n ư se
thắt, lòng buồn án đau đớn đứt từng đoạn ruột.
Bỏ mặ nàng đang mệt mỏi, ủ rũ nơi khách phòng,
cậu đứng dậy bước ra khỏi cửa. Đ m ấy cậu đ lang
thang ngoài trời rét mướt. Bất chợt nhớ hai câu thơ
trong Cung Oán Ngâm Khúc của Ôn Như Hầu: ‘Đòi
nh ng kẻ thiên ma bách chiết, Hình thì còn, bụng chết
đòi nau’ ậu thì thầm: ‘Ngọc Lan, từ ngày em mệnh
chung, anh chỉ là xác chết biết đ em ó b ết vậy
k ông?’ C ều hôm sau Minh Thiếu tìm gặp Thần
Sầu đang ngồi trong tiệm ăn T ượng Hải, trầm ngâm
bên cốc rượu, vẫn đ ếu xi-gà kẹp hờ giữa đô mô . Cô
nó : “D u T n muốn gặp an .” Cậu trở về, thấy
Diêu Tiên tươi tỉnh trong bộ x m y màu lam đang
ngồi nơi xô-pha giữa k á p òng. Nàng nó : “X n
466
lỗi anh về những lời ngu dại của em ôm qua.” Đoạn
nàng trao cậu hai bức thư mà nàng đang cầm nơi
tay. Thấy lòng nàng đã lắng dịu, cậu ngồi xuống ghế
đối diện nó : “D u T n e-e-em không có lỗi gì hết.
Ngu dại chính là anh. Anh không có quyền uy với
bất cứ a ũng k ông mang một mệnh danh nào.
Nếu anh may mắn có, anh tin chắc sẽ không còn
những cảnh lầm than, và cả em đang là người rất
hạnh phúc. Việc Lãng Nhân là một tai nạn mà anh
không hề hay biết và anh ũng rất khổ tâm.” Đoạn
cậu dở một bức thư ra thong thả xem, trong khi
nàng yên lặng ngồi chờ.
—“Ch ng le m i ngư i l nh khi lâm trâ n nổ s ng giết
đ quân đều bị tô i sa t nhân? Ch ng tôi pha i
tran đấu gia nh giựt nhau che n cơm manh a o từng
gi từng phu t. Chu ng tôi la những ngư i li nh, triền
miên lâm trâ n nơi chiến trư ng không những chỉ
trên rừng n i m ngay ca trong thi phố. Nếu ch ng
tôi không giết ke địch th se bi ke địch giết.” Ng e
Sư Tử kể la i l c bấy gi La ng Nhân huơi tay giâ m
chân no i he t vang dô i giữa pho ng xử chen chu c
thi nh gia va quan kha mă c kê ông cha nh a n c m
ch y đâ p r m r m lên b n kêu c u giữ sự m lă ng.
La ng Nhân v n tiếp t c la lớn: “Ca c ông trưa trưa
chiều chiều co cơm ngon canh ngo t no đủ đ tớ đ
lui co xe đưa xe rước. Luâ t pha p của ca c ông viết ra
để gia i tr thế giới an l nh của riêng ca c ông thôi. Thế
giới của ca c ông không co ch ng tôi, ta i sao la i lôi
ch ng tôi va o thế giới của ca ông để xử ca i g ha ?
Ha -a -a ?!” Nghe Sư Tử kể xong Th n S u ngửa mă t
lên tr i cư i no : “T ật xứng đa ng cho tôi l m ba n! ”
NH 467
Thời gian qua, khi Lãng Nhân bước xuống tam cấp
của p áp đường Saigon, hắn đưa cho Sư Tử một
mãnh giấy nhờ trao lại Thần Sầu đoạn ung dung
nó : “Tù đày ẳng phải là kiếp sống cao cả nhất
trong thiên chức của con người mà Thượng Đế đã
g ao p ó ay sao!” Một phóng viên hỏi hắn ng ĩ gì về
công lý. Hắn đáp: “Đó ỉ là hình thứ để tạo việc
làm cho những ngườ đáng lẽ phải thất nghiệp. Các
ông quan tòa xử xong đáng lẽ phải quì xuống xá dài
cám ơn tôi. Báo chí các ông bán chạy chẳng phải
nhờ tô sao!” Rồi hắn thong thả bước lên xe chở tù
dưới sự ăm nom ủa mấy ông lính áp giả . Đâu
đây òn vọng lại tiếng cười của hắn sang sảng vang
trời...
Giờ đây trước khi xếp lại tạp truyện đầu tiên mệnh
dan Lan Đại Nương Tử này và sẽ tiếp tục những
chuyện quàng xiên của Thần Sầu trong quyển tiếp
theo, xin anh chị em dừng lạ đô g ây để tưởng nhớ
một người.
468
NH 469
TRUY NIỆM THƯỢNG QUAN NGỌC LAN
Cách mấy năm trước, tôi có quen một nữ sinh. Nàng
tên Ngọc Lan, lúc bấy giờ vào độ mười bốn hay mười
lăm tuổi. Nàng giỏ văn ương và đam mê bút mực.
Bất cứ lú nào tô đến t ăm nàng ũng t ấy nàng
đang ý oáy v ết. Đô k nàng lơ đễnh trả lời một
câu tôi hỏi và cứ như vậy thường xảy ra luôn. Thế
rồ tô ng ĩ: muốn nói chuyện với nàng không gì
bằng bút mực. Tôi bắt đầu tập viết. Rồi tôi mang
những bà văn ủa tô đến trao nàng. Mỗi lần liếc
qua, nàng cười mủm mỉm, môi tươi thắm như hoa;
tiếp theo, tôi vẫn nghe lời bình phẩm muôn thuở của
nàng: “Hàn văn n ư người ốm bệnh, cú pháp như
kẻ bị què chân, nội dung tê liệt, bố cục vô thứ tự, nói
tóm tắt là bút mực tàn tật!” Tô lại quay về, thức
ngày thứ đ m gọt từng chữ, uốn nắn từng câu, mòn
mỏi ngủ gục trên mấy trang giấy, mặ o đèn sáp
lụn tàn. Có k an k uya tô đang ngủ, mơ màng
cảm thấy một chữ thừa trong bà văn ợt giật mình
thức dậy, thắp ngọn bạch lạp, lấy bút xóa chữ ấy đ
rồi tắt đèn ngủ lại, vừa chợp mắt đã ng e gà gáy
sáng. Vậy mà k tô đem bà văn trở lạ để nàng
xem, nàng vẫn lắ đầu, cười mủm mỉm đô mô . Có
hôm tôi giận lắm nó : “Cá trò n ơi văn nhả chữ
múa bút giỡn mực mà cho là khó lắm sao?”
470
Đó là ô gá dong dỏng cao, da trắng như tơ phấn,
thân thể đang độ nở nang. Cặp mày rậm xanh,
thẳng tắp, to ở đầu trong và nhỏ dần p ía đuô nằm
ao tr n đô mắt có khóe hơi xế l n. Đô ngươi
long lanh ngời sáng như phản chiếu muôn ngàn ánh
sao. Sóng mũ ơi cao trên gương mặt trái soan và
đô mô n ư hồng tươi.
Nàng thong thả đáp: “Ngày xưa Giả Đảo phải mất ba
năm mớ làm được hai câu thơ, khi viết xong, ngâm
lên, hai giòng lệ chảy xuống. ‘Nhị cú tam niên đắc,
Ngâm thành song lệ lưu’. Bút mực như thế sao gọi là
dễ đượ !”
NH 471
Truy niê m Lan Đại nương tử(1)
_______________________
(1) n Đạ nươn ử, chứ n ả n ạ nươn ử , n n
n ư ợ ả n n, ể nươn ử n ư ợ n . n Đạ
n ủ Ngọc Lan thường được gọi trong g a đìn
472
Tôi hỏ : “T ế mà em viết như bão trốt, bút hạ thành
chương?” Nàng nói: “Ngọc Lan không phải là Giả
Đảo. Quyền bút dành cho bậ văn tà nào p ải
tham vọng của em đâu. Đời em mang một bí ẩn.
Hằng ngày em chỉ mượn giấy mự để giải buồn, lấp
đầy những khoảng thời gian trống trả .” Tô lại hỏi:
“N ư vậy bút p áp ũng tốn nhiều ông p u đội
nghiên mài mực, nhưng đưa đến kết quả ra sao?”
Nàng ng m trang đáp: “Hàng àng lớp lớp b n sĩ
đã ngã gục khắp trận địa, những mảnh tim óc nổ
tung trên kẽm gai và từng giọt máu sáng ngời bốc
khói rơi xuống chiến hào, cổ lai toàn thế giới xương
khô của họ chất cao hơn núi Thái Sơn, chẳng phải
khở đầu chỉ bằng một cảm ng ĩ b ểu dương chỉ do
một nét bút? Một lời nói có thể sửa đổi lịch sử nhân
loạ đảo lộn tất cả cục diện địa cầu. Sức mạnh của
một từ ngữ gieo xuống trang giấy đô k dữ dội hơn
tổng số đạn bom trên thế giớ .” Tô do dự nói:
“K ủng khiếp vậy sao!” Nàng đ ềm nhiên tiếp: “Bút
mự là đặc tính quí báu nhất làm loài người khác
m muông. Nó ũng là đầu mối của sự tiến hóa
trên mọi lãnh vực, từ nhân sinh, khoa họ đến thiên
lý. Khủng khiếp hay không chỉ khởi nguyên từ tư
tưởng mà thôi. Sức mạnh của từ ngữ ũng ó t ể
biến địa ngục thành th n đàng b ến thù hận thành
tình thương.” Mỗi lần trả bà văn lại cho tôi, nàng
thường mỉm cườ nó : “Ng bất kinh nhân tử bất hưu.
Văn chương không làm kinh hoàng thiên hạ thì chết
sao nhắm được mắt!”
NH 473
Nàng có mái tóc rất p ong p ú đen óng án dợn
sóng bao viền vầng trán vuông, buông xuống bồng
bềnh phủ lưng đến dưới eo. Vài dòng không thể tả
hết những nét x n đẹp của Ngọc Lan, nhất là vào
tuổi như hoa đang khai nhụy, trong trắng tinh
tuyền, hoàn toàn thánh khiết từ trá t m đến đầu
ngón tay. Thật ra, hình dung không quan trọng lắm
đâu. Nếu không phải vì tâm tư và tính nết cự đoan
nhưng khả ái cuả Ngọc Lan, chắc chắn ngày hôm
nay định mệnh của tô đã k á ẳn và ũng ẳng
bao giờ có những trang ăn năn ối tiếc và tự thú
này đây. K bút gá tr n g á ưa khô mực, trang
giấy òn để mở chưa ráo nét, nàng đã qua đời.
Tên ở họ đường của nàng là Hoàng Thị Ngọc Lan,
trong giấy khai sinh lót thêm chữ Đại, họ Trung Hoa
là Thượng Quan. Ngọ Lan s n năm 1939 t áng 8
ngày 29 tứ năm Kỷ Mẹo tháng bảy ngày rằm tạ Đa
Lạt, tử năm 1955 t áng 8 ngày 2 tứ năm Ất Mùi
tháng sáu ngày rằm tạ G a Địn ra đờ ũng n ư
mện ung đều vào lúc nửa đ m trăng sáng.
Những ngày cuối cùng khi bệnh của Ngọc Lan trở
nặng Tu Viện cho phép gia đìn đem nàng về nhà.
Ngọc Lan có tính hay chòng ghẹo hoặ đùa g ỡn bất
cứ ai. Có hôm nàng nói với cha mẹ rằng: “Ba Má à
trong hội Vu Lan sắp tới con phải có mặt ở Âm Phủ
vạn loại vong hồn đang ờ con xá tộ .” Sau k Ngọc
Lan qua đời ngườ n à đều cho lời của nàng là đ ềm
gở.
474
Cơn tử biệt xảy ra đột ngột làm tim tôi tan nát, linh
hồn vỡ đô ! Tô đốt hết sách vở, từ bỏ họ đường đ
phiêu bạt cho quên bớt mối thương đau. Nhưng
càng phiêu bạt giang hồ, càng vướng sâu vào vòng
tội lỗ ; àng đ đó đ đây tôi lạ àng đ xa tr n on
đường buồn chán. Trải bao ác lặn thỏ mòn, rượu
nặng đ m k uya làm o ồn trẻ mau g à tó đầu
mau bạc, tuổi thơ xanh chóng hết. Nay giật mình
nhớ lại thuở ngây thơ trứng nước của những ngày
còn cắp sách, lại một lần nữa, tôi nhờ vả bút mực.
Nhưng lần này tô k ông mong đạt đượ đến chỗ vi
diệu của văn từ, mà chỉ, như Ngọ Lan đã nó mượn
giấy mự để giải buồn, lấp đầy những khoảng thời
gian chán chường trong hiện tạ . Đời tôi có niềm bí
ẩn. Biết đâu n ềm bí ẩn không phải chứa riêng trong
linh hồn tôi mà chung trong linh hồn của tất cả mọi
người trên thế giớ . Đâu đây tr n t ế giới, lúc tuổi
đời xế bóng, nào ai chẳng một lần nhớ lại những thì
giờ đã mất mát của tuổi vị n n đô k n ững sự
mất mát p ung p í đó đã làm t ay đổi hẳn định
mệnh của đời mình và khiến mìn o đến lúc
nhắm mắt, vẫn xót xa hối tiếc!
Trong tình thương và danh dự của Thượng Quan
Ngọc Lan mến chúc thế hệ mai sau một cuộc sống
bằng an, mạnh khỏe và vui tươi.
NH 475
VÀI LƯU BÚT TRONG QUYỂN 1
Trong mọi cách, dù lương thiện hay không, đi tìm
kiếm chén cơm tấm áo bắt buộc để mảnh hình hài
sống sót, đều đòi hỏi nhiều quả cảm, máu tim và đầy
mồ hôi nước mắt bất luận ở xã hội nào và sự cực khổ
chẳng buông tha ngay cả mái đầu xanh.
(Chương II)
Khi anh nhìn một đóa hoa, anh chỉ thấy nó trong giấc
mơ.
(Chương IV)
Học vấn có ba trình độ. (Chấp nhận hoàn cảnh, thay
đổi hoàn cảnh, tách mình ra khỏi hoàn cảnh)
(Chương IV)
Sau này nếu gặp phong ba, em hãy nhớ sóng biển
như tường thành, cuồng phong như vách sắt, dù em
tài sức đến đâu cũng không thể nóng nảy mà làm càn
được. Em phải biết lựa hướng nương dè, lấy yếu chống
mạnh, đôi khi chịu lùi để tiến, đó là cách bảo toàn
sinh lộ. Em hứa nhớ lời chị dạy không?
(Chương V)
476
không lời nào đẹp bằng lời của sự im lặng, không tiếng
nói nào êm ái bằng tiếng nói của nụ cười
(Chương VI)
Dù em đã đến với cuộc sống này từ nhiều hoàn cảnh
khác anh, nhưng em cũng có nh ng lúc đáo đầu sinh
tử. Nh ng ngọn núi cao thường khuất trong mây, mà
người dưới đồng bằng không thể nhìn thấy. Nhưng
trên đỉnh của nó chắc chắn cũng có phong cảnh tuyệt
vời.
(Chương VIII)
anh không thể nói bất cứ mối tình sâu đậm nào, dù
tình bạn hay tình yêu, mà không dựa trên nh ng yếu
tố thực tế nhất. Làm sao có thể đem nh ng mối dây vô
hình ràng buộc nhau nếu nó không xuất phát từ
nh ng sự s n sóc, lo âu hay suy nghĩ, mà nh ng điều
đó thể hiện bằng cách chân thành nhất từ bàn tay
trao ra hay nhận lãnh. Nếu không như vậy, mọi liên
hệ dù thơ mộng đến đâu cũng chỉ là mớ từ ng mơ hồ.
Anh không thể chà đạp thể xác, không dưỡng dung
sức khỏe để đi tìm kiếm niềm vui sướng linh hồn,
trong khi linh hồn phải do sự nâng đỡ của rất nhiều
vật chất. Anh không thể tìm thấy bóng mát nào mà
không cần một tàn cây.
(Chương VIII)
NH 477
Ng ời không d ch t v ke th , nh ng co th ch t v
những ng ời thân mâ t va tin t ng nhất.
(Chương VIII)
Đời tôi có niềm bí ẩn. Biết đâu niềm bí ẩn không phải
chứa riêng trong linh hồn tôi mà chung trong linh hồn
của tất cả mọi người trên thế giới. Đâu đây trên thế
giới, lúc tuổi đời xế bóng, nào ai chẳng một lần nhớ lại
nh ng thì giờ đã mất mát của tuổi vị niên, đôi khi
nh ng sự mất mát phung phí đó đã làm thay đổi hẳn
định mệnh của đời mình và khiến mình, cho đến lúc
nhắm mắt, vẫn xót xa hối tiếc!
(Truy n ệ ượn n ọ n)
(Truy niệm Thượng Quan Ngọc Lan)
478
NH 479
480