NGHIỆP VỤ PHI SINH CỦA TỔ CHỨC TÍN DỤNG, CHI NHNH NGN...

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

NGHIỆP VỤ PHÁI SINH CỦA TỔ CHỨC TÍN DỤNG,

CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NƯỚC NGOÀI

Hà Nội, tháng 7/2018

Vụ Chính sách tiền tệ

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

1

Phần I: Quy định pháp luật

về sản phẩm phái sinh

Phần II: Quy định cụ thể &

thực tế triển khai

Phần III: Thảo luận một số vấn đề vướng mắc

Phần IV: Định hướng và giải pháp

Phần V: Q & A

Nội dung

2

QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT HIỆN HÀNH

VỀ SẢN PHẨM PHÁI SINH

PHẦN I

3

Luật các TCTD

• Khoản 23 Điều 4

✓ Sản phẩm phái sinh là công cụ tài chính được định giá theo biến động dự kiến về giá

trị của một tài sản tài chính gốc như tỷ giá, lãi suất, ngoại hối, tiền tệ hoặc tài sản tài

chính khác.

• Điều 105

✓ Sau khi NHNN chấp thuận bằng văn bản, NHTM được kinh doanh, cung ứng dịch

vụ cho khách hàng ở trong nước và nước ngoài các sản phẩm: a) Ngoại hối; b) Phái

sinh về tỷ giá, lãi suất, ngoại hối, tiền tệ và tài sản tài chính khác.

✓ NHNN quy định về phạm vi kinh doanh ngoại hối; điều kiện, trình tự, thủ tục chấp

thuận việc kinh doanh ngoại hối; kinh doanh, cung ứng sản phẩm phái sinh của

NHTM.

• Điều 107

✓ Quy định các hoạt động kinh doanh khác của NHTM (trong đó có mua, bán TPCP,

trái phiếu doanh nghiệp).

• Điều 123

✓ Chi nhánh ngân hàng nước ngoài (CNNHNNg) được thực hiện các hoạt động theo

quy định tại mục 2 Chương IV của Luật TCTD (trong đó có hoạt động kinh doanh,

cung ứng sản phẩm phái sinh).4

Pháp lệnh ngoại hối

• Các quy định về hoạt động ngoại hối tại Pháp lệnh ngoại hối số

28/2005/PL-UBTVQH11 ngày 13/12/2005 và Pháp lệnh số

06/2013/UBTVQH13 ngày 18/3/2013 sửa đổi, bổ sung một số điều

của Pháp lệnh Ngoại hối.

• Nghị định số 70/2014/NĐ-CP ngày 17/7/2014 quy định chi tiết thi

hành một số điều của Pháp lệnh Ngoại hối và Pháp lệnh sửa đổi, bổ

sung một số điều của Pháp lệnh Ngoại hối.

5

Quy định của Chính phủ & Bộ, ngành

✓ Quyết định 366/QĐ-TTg ngày 11/3/2014 phê duyệt Đề án xây dựng và phát

triển thị trườngchứngkhoánphái sinh (CKPS) tạiViệtNam.

✓ Nghị định 42/2015/NĐ-CPngày 05/5/2017vềCKPS và thị trườngCKPS.

✓ Thông tư 11/2016/TT-BTC ngày 19/01/2016 hướng dẫn một số điều của Nghị

định số 42/2015/NĐ-CP ngày 05/5/2017 của Chính phủ về CKPS và thị trường

CKPS (được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư số 23/2017/TT-BTC ngày

16/3/2017).

✓ Công văn 6190/BTC-CĐKT ngày 12/5/2017 hướng dẫn Công ty chứng khoán

có hoạt động kinh doanh CKPS vềmột số nghiệp vụ kế toán CKPS của hợp đồng

tương lai chỉ số chứngkhoánvàhợpđồng tương lai tráiphiếuChínhphủ (TPCP).

6

Quy định của NHNN

1.Về cấpgiấyphépđốivớinghiệpvụpháisinhcủaTCTD,CNNHNNg

✓ Văn bản hợp nhất số 12/VBHN-NHNN ngày 29/11/2017 quy định về

việc cấp giấy phép và tổ chức, hoạt động của NHTM, CNNHNNg, văn

phòng đại diện của TCTD ở nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạt

động tại Việt Nam

2. Về nghiệp vụ kinh doanh, cung ứng sản phẩm phái sinh

✓ Thông tư số 15/2015/TT-NHNN ngày 02/10/2015 hướng dẫn giao dịch

ngoại tệ trên thị trường ngoại tệ của các TCTD được phép hoạt động ngoại

hối.

✓ Thông tư số 01/2015/TT-NHNN ngày 06/01/2015 quy định hoạt động kinh

doanh, cung ứng sản phẩm phái sinh lãi suất của NHTM, CNNHNg.

✓ Thông tư số 40/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 quy định hoạt động cung

ứng sản phẩm phái sinh giá cả hàng hóa (GCHH) của NHTM.

3. Về hoạt động ngoại hối:

✓ Văn bản hợp nhất số 45/VBHN-NHNN ngày 17/10/2016 hướng dẫn về

phạm vi hoạt động ngoại hối, điều kiện, trình tự, thủ tục chấp thuận hoạt

động ngoại hối của TCTD, CNNHNNg.7

QUY ĐỊNH CỤ THỂ

& THỰC TẾ TRIỂN KHAI

PHẦN II

8

1. Phái sinh ngoại tệ

Thông tư số 15/2015/TT-NHNN

• Phạm vi: Hướng dẫn giao dịch ngoại tệ trên thị trường ngoại tệ trong

nước giữa các TCTD được phép hoạt động ngoại hối với nhau và giữa

TCTD được phép hoạt động ngoại hối với khách hàng; gồm:

TCTD được

phép

Tổ chức kinh

tế

Người cưtrú là tổ

chức khác và

cá nhân

Người

không cư trú

là tổ chức, cá

nhân

TCTD

được phép

Giao ngay

Kỳ hạn

Hoán đổi

Quyền chọn

Giao ngay

Kỳ hạn

Hoán đổi

Quyền chọn

(trừ mua

quyền chọn)

Giao ngay

Kỳ hạn

Quyền chọn

(trừ mua

quyền chọn)

Giao ngay

9

Phái sinh ngoại tệ (cont.)

• Đối tượng áp dụng:

• Sản phẩm được thực hiện:

TCTD được phép hoạt động

ngoại hốiKhách hàng

Ngân hàng TCTD phi ngân hàng

CNNHNNg(được kinh doanh, cung ứng dịch

vụ ngoại hối)

Người cư trú là tổ chức kinh tế (bao gồm cả TCTD không phải TCTD được phép), tổ chức

khác và cá nhân

Người không cư trú là tổ chức, cá nhân

Sản phẩm mua, bán ngoại

tệ kỳ hạnSản phẩm hoán đổi

ngoại tệ

Sản phẩm quyền chọn

mua, bán ngoại tệ

10


• Điều kiện thực hiện:

Việc thực hiện

giao dịch ngoại tệ

phù hợp phạm vi

hoạt động ngoại

hối của từng

TCTD,

CNNHNNg được

NHNN chấp thuận

tại Giấy phép

thành lập và hoạt

động.

TCTD được phép

khi thực hiện giao

dịch ngoại tệ với

khách hàng có

trách nhiệm xem

xét, kiểm tra, lưu

giữ các giấy tờ và

chứng từ phù hợp

với giao dịch thực

tế để đảm bảo giao

dịch ngoại tệ được

thực hiện đúng

mục đích và phù

hợp quy định của

pháp luật.

TCTD được phép

phải ban hành quy

định nội bộ về quy

trình thực hiện,

tuân thủ các quy

định của NHNN về

giới hạn, tỷ lệ an

toàn và trạng thái

ngoại tệ và các quy

định của pháp luật

khác có liên quan.

TCTD được phép

chỉ được bán ngoại

tệ kỳ hạn đối với

đề nghị của khách

hàng mua ngoại tệ

trước thời hạn

thanh toán theo

giấy tờ, chứng từ

từ 03 ngày làm

việc trở lên. Ngày

cuối cùng của kỳ

hạn không được

trước ngày thanh

toán theo các giấy

tờ, chứng từ của

khách hàng 02

ngày làm việc.

11


Văn bản hợp nhất số 45/VBHN-NHNN:

Nguyên tắc hoạt động ngoại hối đối với các hoạt động phái sinh liên

quan đến ngoại hối: (Điểm b(i), Khoản 1, Điều 4)

Phạm vi hoạt động ngoại hối cơ bản trên thị trường trong nước & quốc

tế: (Khoản 3 và Khoản 7 Điều 6)

NHTM, CNNHNNg được phép đượcthực hiện hoạt động phái sinh liênquan đến ngoại hối mà không phải làmthủ tục đề nghị chấp thuận bổ sunghoạt động ngoại hối khi NHNN có vănbản hướng dẫn và NHTM, CNNHNNgđã được NHNN cho phép thực hiệnhoạt động phái sinh đó bằng VND.

• Thực hiện các giao dịch mua, bánngoại tệ kỳ hạn, giao dịch hoán đổingoại tệ với tổ chức tài chính nướcngoài nhằm mục đích phòng ngừa,hạn chế rủi ro đối với hợp đồng muabán ngoại tệ kỳ hạn, giao dịch hoánđổi ngoại tệ đã giao kết và thực hiệnvới khách hàng trong nước.

• Thực hiện các giao dịch phái sinh lãisuất và các giao dịch phái sinh khácliên quan đến ngoại hối trên thị trườngquốc tế theo nguyên tắc quy định tạiđiểm b(i) khoản 1 Điều 4 nêu trên.

12


• Tình hình thực hiện: (theo báo cáo của TCTD từ đầu năm 2017 đến

ngày 21/12/2017).

✓ Giao dịch ngoại tệ với khách hàng: Tổng doanh số giao dịch

ngoại tệ kỳ hạn, hoán đổi của các cặp đồng tiền chính (USD/VND,

EUR/VND và JPY/VND) đạt 28,2 tỷ USD, tăng 45,6% so với năm

2016, chiếm tỷ trọng 11,1% trong tổng doanh số giao dịch.

✓ Giao dịch ngoại tệ liên ngân hàng: Tổng doanh số giao dịch kỳ

hạn, hoán đổi USD/VND đạt 181,5 tỷ USD, tăng 71,9% so với năm

2016, chiếm tỷ trọng 29,2% tổng doanh số giao dịch.

✓ Giao dịch quyền chọn về ngoại tệ, giao dịch phát sinh không đáng

kể. Đối với quyền chọn USD-VND, để hạn chế yếu tố đầu cơ ảnh

hưởng đến điều hành tỷ giá, NHNN đã dừng cho phép thực hiện

giao dịch này theo văn bản số 1820/NHNN-QLNH ngày 18/3/2009.

13

2. Phái sinh lãi suất

Thông tư 01/2015/TT-NHNN

• Phạm vi:

Thực hiện giao dịch phái sinh lãi suất nhằm

mục đích phòng ngừa, hạn chế rủi ro lãi suất

Thị trường trong nước Thị trường quốc tế

NHTM,

CNNHNN

g được

phép

Với khách hàng Với tổ chức tài chính quốc tế

14

Phái sinh lãi suất (cont.)

• Đối tượng:

• Các sản phẩm được thực hiện:

TCTD thực hiện Khách hàng

NHTM, CNNHNNg hoạt động kinh doanh, cung ứng sản

phẩm phái sinh lãi suất

TCTD, CNNHNNg được thành lập và hoạt động theo Luật các TCTD

Pháp nhân (trừ TCTD, CNNHNNg) được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam

Lãi suất kỳ hạn

Hoán đổi lãi suất một đồng tiền

Hoán đổi lãi suất một đồng tiền

cộng dồn

Hoán đổi lãi suất hai đồng tiền

Hoán đổi lãi suất hai đồng tiền

cộng dồn

Quyền chọn lãi suất

giới hạn trần


giới hạn sàn


kết hợp trần sàn

15


• Điều kiện thực hiện:

TCTD chỉ được kinh

doanh, cung ứng sản

phẩm phái sinh lãi suất

khi được NHNN chấp

thuận tại Giấy phép

thành lập và hoạt động,

hoặc bằng văn bản riêng

theo quy định của pháp

luật; Đã ban hành văn

bản quy định nội bộ vềhoạt động kinh doanh,

cung ứng sản phẩm phái

sinh lãi suất, bảo đảm có

cơ chế kiểm soát, kiểm

toán nội bộ, quản lý rủi

ro.

TCTD kinh

doanh, cung ứng

sản phẩm phái

sinh lãi suất liên

quan đến ngoại

hối phải thực

hiện theo quy

định của pháp

luật về ngoại hối.

TCTD kinh doanh,

cung ứng sản phẩm

phái sinh lãi suất

nhằm mục đích

phòng ngừa, hạn chếrủi ro lãi suất phát

sinh cho giao dịch

gốc của khách hàng;

hoặc phòng ngừa,

hạn chế rủi ro lãi

suất cho giao dịch

gốc của TCTD;

phòng ngừa, hạn chếrủi ro lãi suất phát

sinh từ bảng cân đối

kế toán của TCTD.

TCTD được kinh

doanh, cung ứng và

sử dụng sản phẩm

phái sinh lãi suất khi

giới hạn lỗ ròng

không vượt quá 5%

vốn điều lệ, vốn

được cấp của TCTD.

Trường hợp vượt

giới hạn, TCTD

ngừng giao kết hợp

đồng mới, báo cáo

NHNN về nguyên

nhân lỗ và biện pháp,

thời hạn khắc phục.

16


• Tình hình thực hiện: (Theo báo cáo của TCTD đến cuối 2017)

(1) Đối với hoạt động kinh doanh, cung ứng và sử dụng sản phẩm

phái sinh lãi suất:

✓ Tổng giá trị khoản vốn danh nghĩa khoảng 22.099 tỷ đồng, cụ thể:

(i) Hoạt động kinh doanh, cung ứng sản phẩm phái sinh lãi suất

trên thị trường trong nước, giá trị khoản vốn danh nghĩa khoảng

21.480 tỷ đồng (chiếm 97,12%);

(ii) Hoạt động sử dụng sản phẩm phái sinh lãi suất trên thị trường

trong nước, giá trị khoản vốn danh nghĩa khoảng 308 tỷ đồng

(chiếm 1,4%);

(iii) Hoạt động kinh doanh sản phẩm phái sinh lãi suất trên thị

trường quốc tế, giá trị khoản vốn danh nghĩa khoảng 311,2 tỷ đồng

(chiếm 1,4%).

17


✓ Xét về loại sản phẩm phái sinh đã thực hiện:

(i) Hoán đổi lãi suất một đồng tiền, có 07/09 TCTD phát sinh giao dịch và

100%các giaodịch thực hiện bằngUSD;

(ii) Sản phẩmkỳhạn và quyền chọn lãi suất, chưa có phát sinh giaodịch;

(iii) Sản phẩm hoán đổi lãi suất hai đồng tiền: Có 03/09 TCTD phát sinh giao

dịch; phát sinh giaodịch với 02 cặp đồng tiền là USD/JPYvà USD/VND.

✓ Xét về loại giao dịch gốc: 100% các giao dịch gốc là hợp đồng vay

vốn.

(2) Đối với hoạt động đối ứng: Tổng giá trị khoản vốn danh nghĩa

khoảng 17.636 tỷ đồng.

18

3. Phái sinh giá cả hàng hóa

Thông tư 40/2016/TT-NHNN

• Phạm vi: Quy định hoạt động cung ứng sản phẩm phái sinh GCHH

của NHTM, CNNHNNg đối với khách hàng nhằm mục đích phòng ngừa

rủi ro GCHH cho khách hàng.


✓ NHTM, CNNHNNg được cung ứng sản phẩm phái sinh GCHH

theo Giấy phép thành lập và hoạt động, hoặc văn bản sửa đổi, bổ

sung Giấy phép do NHNN cấp, trong đó có nội dung cung ứng sản

phẩm phái sinh GCHH và nội dung cung ứng dịch vụ ngoại hối cơ

bản trên thị trường trong nước, thị trường quốc tế.

✓ Khách hàng là tổ chức kinh tế (trừ TCTD) được thành lập và hoạt

động theo quy định của pháp luật Việt Nam nhằm mục đích phòng

ngừa rủi ro GCHH cho khách hàng.

19

Phái sinh giá cả hàng hóa (cont.)• Sản phẩm phái sinh GCHH được thực hiện:

• Giao dịch gốc và hàng hóa cơ sở:

Trên thị trường không tập trungQua Sàn giao dịch hàng hóa ở

nước ngoài

Hợp đồng hoán đổi GCHH

Hợp đồng quyền chọn mua/bán GCHH

Hợp đồng quyền chọn kết hợp trần sàn

Hợp đồng tương lai GCHH

Hợp đồng tiêu chuẩn về quyền chọn mua GCHH

Hợp đồng tiêu chuẩn về quyền chọn bán GCHH

Giao dịch gốc Hàng hóa cơ sở

HĐ mua bán hàng hóa được lập bằng

văn bản, hợp pháp và chịu rủi ro GCHH,

gồm: HĐ mua bán hàng hóa trong nước,

HĐ xuất khẩu hàng hóa, HĐ nhập khẩu

hàng hóa

Hàng hóa được giao dịch trong giao dịch

gốc làm cơ sở cho NHTM cung ứng sản

phẩm phái sinh GCHH, gồm: Nông sản,

nhiên liệu, năng lượng, kim loại

20

Phái sinh giá cả hàng hóa (cont.)

• Nguyên tắc, điều kiện thực hiện:

Đối với

Khách hàngĐối với NHTM, CNNHNNg

i. Có giao dịch gốc còn hiệu lực

ii. Mục đích là phòng ngừa rủi ro giá cả hàng hóa

iii.Có khả năng tài chính theo đánh giá của NHTM, CNNHNNg để bảo đảm thực hiện các nghĩa vụ thanh toán phát sinh

• Nhằm mục đích phòng ngừa rủi ro GCHH cho giao dịch gốccủa khách hàng.

• Báo giá, định giá, ghi giá bằng ngoại tệ đối với giao dịch gốclà hợp đồng mua bán bằng ngoại tệ; Báo giá, định giá, ghi

giá bằng VND đối với giao dịch gốc là hợp đồng mua bánbằng VND.

• Chỉ được thanh toán bằng VND đối với các nghĩa vụ phátsinh, không được giao nhận hàng hóa với khách hàng và đốitác nước ngoài.

• Không cấp tín dụng cho khách hàng để ký quỹ hoặc để thanhtoán các nghĩa vụ phát sinh theo thỏa thuận tại hợp đồngnhận, thực hiện lệnh mua bán hợp đồng tiêu chuẩn phái sinhGCHH.

• Thực hiện giao dịch đối ứng với đối tác nước ngoài để cânbằng rủi ro từ hợp đồng không tiêu chuẩn.

• Ban hành quy định nội bộ hướng dẫn về quy trình thực hiện,đánh giá khả năng tài chính của khách hàng, điều kiện đốitác nước ngoài, phân cấp, ủy quyền và quản lý rủi ro…

21

Phái sinh giá cả hàng hóa (cont.)

• Tình hình thực hiện: (báo cáo của các TCTD đến 31/10/2017)

✓ Có 06/08 NHTM đã thực hiện các giao dịch phái sinh giá cả hàng hóa trong

năm2016với tổnggiá trị thựchiện khoảng26 tỷUSD, tăng15%sovới năm

2015.

✓ Cơ cấu sản phẩm: Tương lai giá cả hàng hóa chiếm tỷ trọng 99,46%;

Quyềnchọn tỷ trọng0,18%;Hoánđổi tỷ trọng0,36%.

✓ Hàng hóa: Nông sản (cà phê, cao su, bông, gạo, đậu tương, khô đậu tương,

ngô, lúa mỳ), kim loại màu (đồng, nhôm, kẽm, nickel, thiếc) và nhiên liệu

(xăng,dầu thô, các sảnphẩmxăng,dầu,khí thànhphẩm).

✓ Khách hàng: Doanh nghiệpmua, bán hàng hóa trong nước,Doanh nghiệp

XNK,Công tyhàngkhôngvàhộkinhdoanhXNK.

22

4. Chứng khoán phái sinh

Nghị định số 42/2015/NĐ-CP, Thông tư số 11/2016/TT-BTC và

Thông tư số 23/2017/TT-BTC sửa đổi, bổ sung Thông tư 11.

• Phạm vi: Quy định về CKPS và thị trường CKPS.


✓ Tổ chức, cá nhân Việt Nam và tổ chức, cá nhân nước ngoài đầu tư

CKPS và hoạt động trên thị trường CKPS; trong đó, TCTD,

CNNHNNg đầu tư CKPS và NHTM, CNNHNNg là thành viên

giao dịch đặc biệt trên SGDCK, là thành viên cung cấp dịch vụ bù

trừ, thanh toán giao dịch CKPS.

✓ Sản phẩm phái sinh: Hợp đồng tương lai TPCP.

23

Chứng khoán phái sinh

• Điều kiện thực hiện đối với TCTD:

(1) Điều kiện được đầu tư CKPS: ĐượcNHNN chấp thuận bằng văn bản.

(2) Điều kiện là thành viên giao dịch đặc biệt:

✓ Là thành viên giao dịch trên thị trường TPCP;

✓ Được NHNN chấp thuận bằng văn bản;

✓ Đáp ứng yêu cầu về hạ tầng công nghệ thông tin, quy trình

nghiệp vụ;

✓ Không đang trong quá trình hợp nhất, sáp nhập, giải thể hoặc

đang trong tình trạng kiểm soát, kiểm soát đặc biệt, đình chỉ hoạt

động, tạm ngừng hoạt động.

(3) Điều kiện được cung cấp dịch vụ bù trừ, thanh toán giao dịch

CKPS: Được UBCKNN cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện*.

24

Chứng khoán phái sinh

Tình hình thực hiện:

✓ Thông tư số 17/2017/TT-NHNN sửa đổi Thông tư

40/2011/TT-NHNN quy định về cấp giấy phép và tổ chức

hoạt động của NHTM, CNNHNNg trong đó có quy định nội

dung về cấp phép đối với hoạt động đầu tư hợp đồng tương

lai TPCP của NHTM, CNNHNNg có hiệu lực từ ngày

05/01/2018;

✓ Một số TCTD đã được NHNN (Cơ quan TTGSNH) cấp

phép đầu tư hợp đồng tương lai TPCP: BIDV,

Techcombank, Maritime Bank, VPBank…

25

5. Sản phẩm phái sinh thí điểm

NHNN cho phép TCTD thực hiện thí điểm một số sản phẩm

phái sinh thời gian qua:

✓ Sản phẩm đầu tư gắn với rủi ro tín dụng (CLN);

✓ Sản phẩm hoán đổi rủi ro tín dụng (CDS);

✓ Sản phẩm tiền gửi cấu trúc;

✓ Các sản phẩm phái sinh khác: Kỳ hạn dựa trên tài sản gốc

là trái phiếu; Quyền chọn trái phiếu; Quyền chọn tham gia

giao dịch hoán đổi lãi suất.

26

Đánh giá chung về khuôn khổ pháp lý

• Các Thông tư NHNN ban hành để TCTD thực hiện phái sinh ngoại tệ,

lãi suất và giá cả hàng hóa cơ bản, phù hợp với thông lệ quốc tế, nhu

cầu phát triển của thị trường và khả năng quản trị kinh doanh của

hệ thống TCTD. NHNN linh hoạt xem xét chấp thuận có điều kiện cho

TCTD thực hiện thí điểm một số sản phẩm phái sinh phù hợp với khả

năng quản trị rủi ro của TCTD và mức độ phát triển của thị trường.

• Các quy định về cấp giấy phép cho TCTD, CNNHNNg đối với việc

thực hiện sản phẩm phái sinh của TCTD, CNNHNNg về cơ bản đã đầy

đủ, phù hợp với các quy định hướng dẫn nghiệp vụ của NHNN và Bộ

Tài chính (phái sinh lãi suất, ngoại tệ, giá cả hàng hóa, CKPS).

• Thông tư số 41/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 quy định hệ số rủi

ro đối với các giao dịch phái sinh (phái sinh lãi suất, ngoại tệ, giá cả

hàng hóa, phái sinh tín dụng, chứng khoán phái sinh và các loại phái

sinh khác); đồng thời có lộ trình cho các TCTD thực hiện quy định này

từ ngày 01/01/2020.

27

Lợi ích của việc triển khai

các sản phẩm phái sinh

• Lợi ích (tùy theo tính chất của từng sản phẩm phái sinh):

✓ Sản phẩm phái sinh GCHH hỗ trợ hoạt động tín dụng hiệu quả

thông qua việc bảo hiểm GCHH của các phương án kinh doanh

của doanh nghiệp có quan hệ tín dụng với TCTD;

✓ Sản phẩm phái sinh lãi suất giúp doanh nghiệp phòng ngừa rủi ro

do biến động lãi suất;

✓ Sản phẩm phái sinh ngoại tệ góp phần hạn chế rủi ro tỷ giá trên

thị trường ngoại hối, thúc đẩy sự phát triển thị trường; đồng thời là

kênh đáp ứng thanh khoản cho các TCTD thông qua hoạt động

hoán đổi ngoại tệ với VND.

28

THẢO LUẬNMỘT SỐ VƯỚNG MẮC PHÁT SINH

PHẦN III

29

1. Đối với sản phẩm phái sinh ngoại tệ

• Về sản phẩm (loại hình) giao dịch:

✓ (i) Kiến nghị cho phép nhà đầu tư gián tiếp nước ngoài (người

không cư trú) được thực hiện giao dịch phái sinh ngoại tệ để phòng

ngừa rủi ro tỷ giá đối với các khoản đầu tư chứng khoán (trái phiếu)

do hiện tại chỉ được thực hiện giao dịch giao ngay;

✓ (ii) Kiến nghị cho phép thực hiện giao dịch quyền chọn giữa ngoại

tệ với VND để mở rộng sản phẩm, dịch vụ cung ứng cho khách hàng

và có thêm công cụ để phòng ngừa rủi ro tỷ giá.

• Về thời hạn giao dịch:

✓ Kiến nghị tăng kỳ hạn của giao dịch kỳ hạn, hoán đổi trên 365

ngày do nhu cầu bảo hiểm rủi ro tỷ giá của khách hàng đối với các

nghĩa vụ nợ bằng ngoại tệ trung, dài hạn và giao dịch hoán đổi với kỳ

hạn dưới 03 ngày để đáp ứng nhu cầu quản lý thanh khoản ngắn hạn.

30

2. Đối với sản phẩm phái sinh lãi suất

• Hiện chưa có lãi suất tham chiếu bằng VND tin cậy để có cơ sở ký kết

và tính toán giá trị thị trường của hợp đồng (marked-to-market), dẫn đến các

TCTD khó triển khai thực hiện các sản phẩm phái sinh lãi suất bằng VND

hoặc liên quan đếnVND.

• Hiện mới chỉ có văn bản hướng dẫn TCTD hạch toán kế toán đối với sản

phẩm hoán đổi lãi suất một đồng tiền, nên việc hạch toán kế toán đối với

các sản phẩm phái sinh lãi suất khác quy định tại Thông tư 01 có thể

được thực hiện không thống nhất giữa các TCTD.

• Nhiều hoạt động kinh doanh của TCTD có phát sinh rủi ro lãi suất

nhưng được theo dõi ngoại bảng, nên quy định tại Thông tư 01 về phòng

ngừa rủi ro lãi suất phát sinh từ bảng cân đối của TCTD sẽ hạn chế mục

đích phòng ngừa rủi ro lãi suất cho hoạt động kinh doanh của TCTD.

• Các quy định của pháp luật hiện hành chưa quy định cụ thể việc TCTD,

CNNHNNg được mua, bán ngoại tệ để thanh toán các nghĩa vụ phát

sinh từ việc thực hiện giao dịch phái sinh lãi suất theo quy định của NHNN.

31

3. Đối với sản phẩm phái sinh GCHH

• Việt Nam chưa có thị trường giao dịch hàng hóa quốc tế, nên việc

thực hiện các giao dịch phái sinh GCHH để phòng ngừa rủi ro cho khách

hàng phải dựa trên các chỉ số GCHH niêm yết trên thị trường quốc tế

bằng ngoại tệ.

(Nghị định 51 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 158 về hoạt

động mua bán hàng hóa qua sở giao dịch hàng hóa, có hiệu lực từ ngày

1/6/2018)

32

4. Đối với các sản phẩm phái sinh thí điểm

• Sản phẩm CKPS: TCTD khó triển khai thực hiện sản phẩm kể cả khi

được cấp phép thực hiện do chưa có văn bản hướng dẫn hạch toán kế toán.

• Sản phẩm phái sinh tín dụng: Nhiều TCTD không triển khai thực hiện

sản phẩm CLN, CDS, vì:

✓Chỉ số CDS (một thước đo đánh giá mức độ rủi ro của việc nắm giữ

TPCP Việt Nam) của Chính phủ Việt Nam biến động không phù hợp với

việc đầu tư vào sản phẩm nên không hấp dẫn với các ngân hàng;

✓Tình hình thị trường tài chính có nhiều biến động từ sau cuộc khủng

hoảng tài chính năm 2008 nên các ngân hàng cần thời gian để theo dõi sát

thị trường và cân nhắc việc thực hiện sản phẩm;

✓Tính thanh khoản của sản phẩm tại thị trường Việt Nam chưa cao nên

các ngân hàng sẽ gặp khó khăn khi muốn bán lại sản phẩm CLN, CDS để

chốt lãi hoặc tránh rủi ro.

• Sản phẩm tiền gửi cấu trúc: Khó triển khai trên thực tế trong bối cảnh

TCTD phải tuân thủ quy định trần lãi suất tiền gửi của NHNN.

33

4. Đối với các sản phẩm phái sinh thí điểm

(cont.)

• Các sản phẩm phái sinh khác:

✓Sản phẩm kỳ hạn dựa trên tài sản gốc là trái phiếu và Sản phẩm

quyền chọn trái phiếu: Do tài sản gốc là trái phiếu trên thị trường Việt

Nam còn hạn chế, chủ yếu là TPCP, nên việc thực hiện các sản phẩm phái

sinh dựa trên tài sản gốc là trái phiếu chưa phổ biến và khó thực hiện.

✓Sản phẩm quyền chọn tham gia giao dịch hoán đổi lãi suất: (i) Chưa

có lãi suất bằng VND tham chiếu; (ii) Đây là sản phẩm phức tạp do có sự

kết hợp của 2 sản phẩm phái sinh (quyền chọn và hoán đổi lãi suất).

34

ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP

PHẦN IV

35

Định hướng

Tại các Nghị quyết, Quyết định của Chính phủ, Thủ tướng

Chính phủ giao NHNN và các Bộ, ngành, cơ quan liên quan

nghiên cứu, xây dựng các chính sách nhằm phát triển thị

trường tài chính, dịch vụ tài chính và thị trường phái sinh

tại Việt Nam.

36

Giải pháp

• Tiếp tục hoàn thiện các VBQPPL về sản phẩm phái sinh.

• Xem xét cho TCTD thực hiện thí điểm nhằm đa dạng hóa các sản phẩm

phái sinh một cách thận trọng.

• Khi Luật các TCTD được xem xét, sửa đổi tổng thể, NHNN nghiên cứu,

ban hành một khung pháp lý chung quy định về hoạt động kinh doanh, cung

ứng sản phẩm phái sinh, trong đó bao gồm cả các sản phẩm phái sinh thí điểm.

• Bộ Tài chính ban hành Chuẩn mực kế toán Việt Nam đối với công cụ tài

chính, trong đó có công cụ tài chính phái sinh; NHNN sẽ hướng dẫn triển

khai chuẩn mực kế toán đối với sản phẩm phái sinh củaTCTD.

• Từ ngày 1/6/2018, Nghị định 51 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị

định 158 quy định chi tiết Luật Thương mại về hoạt động mua bán hàng hóa

qua sở giao dịch hàng hóa có hiệu lực, các SGD hàng hóa tại Việt Nam đi

vào hoạt động, NHNN nghiên cứu hướng dẫn TCTD thực hiện cung ứng sản

phẩm phái sinh GCHH qua SGD hàng hóa Việt Nam.

37

PHẦN V

38

NGHIỆP VỤ PHI SINH CỦA TỔ CHỨC TÍN DỤNG, CHI NHNH NGN...

Documents

Transcript of NGHIỆP VỤ PHI SINH CỦA TỔ CHỨC TÍN DỤNG, CHI NHNH NGN...