Nghiệp soát toán - truongnganhang.edu.vntruongnganhang.edu.vn/Portals/0/users/bt02/112017/14/7....

Bản quyền: Trường Bồi dưỡng cán bộ Ngân hàng

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ NGÂN HÀNG

www.truongnganhang.edu.vn

Bản quyền: Trường Bồi dưỡng cán bộ Ngân hàng

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ NGÂN HÀNG

www.truongnganhang.edu.vn

Nghiệp vụ kiểm soát kiểm toán nội bộ

Ngân hàng Nhà nước

2 Bản quyền: Trường Bồi dưỡng cán bộ Ngân hàng www.truongnganhang.edu.vn

Hướng dẫn tự kiểm tra tài chính, kế toán và công tác đầu tư xây dựng cơ bản trong hệ

thống Ngân hàng Nhà nước (4808/HD-NHNN ngày 28/6/2016)

Giảng viên: Hoàng Lê Hà


Mục đích của công tác tự kiểm tra

1. Đánh giá tình hình triển khai, chấp hành chính sách, chế độ về kế toán, quản lý tài chính; quản lý, sử dụng tài sản, tiền vốn và công tác đầu tư XDCB của các đơn vị thuộc hệ thống NHNN.

2. Đánh giá tình hình chấp hành kế hoạch thu, chi tài chính, quy chế chi tiêu nội bộ, tình hình chấp hành các quy định về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

3. Phát hiện và chấn chỉnh kịp thời các sai phạm, tồn tại, áp dụng các biện pháp xử lý sai phạm theo đúng thẩm quyền, đồng thời tổ chức rút kinh nghiệm, đánh giá tồn tại, tìm ra nguyên nhân và đề ra phương hướng, biện pháp khắc phục nhằm nâng cao tính tuân thủ pháp luật và hiệu quả của công tác kế toán, quản lý tài chính tại đơn vị.

4. Phát hiện những bất hợp lý của cơ chế chính sách có thể bị lợi dụng gây thiệt hại cho Nhà nước, cho NHNN và kiến nghị các cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung các quy định này nhằm tăng cường công tác kế toán, quản lý tài chính, tài sản và công tác đầu tư XDCB trong hệ thống NHNN.


Đối tượng thực hiện công tác tự kiểm tra

Vụ Tài chính - Kế toán, Sở Giao dịch, Cục Công nghệ thông tin, Chi Cục công nghệ thông tin, Cục Phát hành và kho quỹ, Chi Cục phát hành và kho quỹ, Cục Quản trị, Chi Cục quản trị, Cơ quan Thanh tra, giám sát Ngân hàng, Ban quản lý các dự án tín dụng Quốc tế, Ban quản lý dự án NH.09, NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương


Nhiệm vụ của công tác tự kiểm tra

1. Kiểm tra tính hợp lệ, hợp pháp của các nghiệp vụ kinh tế tài chính phát sinh; tính hiệu lực, hiệu quả của các hoạt động tài chính, kế toán, của công tác tổ chức và điều hành việc thực hiện nhiệm vụ được giao và các hoạt động khác tại đơn vị.

2. Kiểm tra, kiểm soát chất lượng và độ tin cậy của các thông tin kinh tế, tài chính của đơn vị thông qua báo cáo tài chính và các báo cáo khác.

3. Kiểm tra sự tuân thủ các cơ chế tài chính, chính sách, chế độ của Nhà nước liên quan đến công tác kế toán, tài chính, XDCB của NHNN.

4. Kiểm tra tình hình thực hiện các kiến nghị và xử lý các vi phạm, sai sót đã được phát hiện trong năm hoặc các lần kiểm tra trước đó.


Yêu cầu của công tác tự kiểm tra

1. Phải tuân thủ các nguyên tắc hoạt động kiểm soát nội bộ trong hệ thống NHNN. Công tác tự kiểm tra tại đơn vị phải được thực hiện ngay trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của từng cá nhân và đảm bảo tính thận trọng, nghiêm túc, trung thực và khách quan.

2. Phải đảm bảo tính liên tục, thường xuyên, không được tạo nên sự gò ép, căng thẳng đối với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong đơn vị. Cần có biện pháp giáo dục, tuyên truyền để mọi người đều có trách nhiệm tham gia công tác tự kiểm tra.

3. Kết luận của việc tự kiểm tra phải được nêu rõ ràng, chính xác và chặt chẽ, mỗi điểm kết luận phải có tài liệu chứng minh. Tùy hình thức kiểm tra để có kết luận kiểm tra phù hợp công tác tài chính, kế toán của đơn vị.


Yêu cầu của công tác tự kiểm tra (tiếp)

4. Trong các đợt tự kiểm tra phải lập biên bản kiểm tra và sau mỗi đợt kiểm tra phải lập báo cáo kiểm tra. Báo cáo kiểm tra phải nêu ra những tồn tại và các kiến nghị để sửa chữa, khắc phục.

5. Cán bộ, công chức được giao nhiệm vụ thực hiện công việc tự kiểm tra phải là người trung thực, khách quan, có tinh thần trách nhiệm trong công việc, chưa vi phạm khuyết điểm đến mức phải xử lý và có trình độ chuyên môn nghiệp vụ phù hợp với nội dung kiểm tra.

6. Người được giao nhiệm vụ thực hiện công việc tự kiểm tra phải chịu trách nhiệm trước thủ trưởng đơn vị về chất lượng, tính trung thực, hợp lý của các kết luận kiểm tra.


Hình thức tự kiểm tra

1. Hình thức tự kiểm tra thường xuyên

Hình thức tự kiểm tra thường xuyên không đòi hỏi phải thành lập bộ phận, tổ công tác để kiểm tra. Việc tự kiểm tra tài chính được thực hiện tại chính mỗi khâu công việc của từng người trong các bộ phận liên quan.

Việc tự kiểm tra thường xuyên được thực hiện theo trình tự và thủ tục sau:

- Mỗi cá nhân tham gia xử lý công việc liên quan đến các nghiệp vụ kinh tế, tài chính đều có trách nhiệm xem xét đến các phần công việc đã thực hiện trước đó và công việc của chính mình.

- Khi phát hiện ra những sai phạm, vướng mắc cần báo cáo người phụ trách trực tiếp để có biện pháp xử lý ngay.


Hình thức tự kiểm tra (tiếp)

2. Hình thức tự kiểm tra theo định kỳ

Công tác tự kiểm tra theo định kỳ được lập kế hoạch cho từng kỳ kế toán hoặc cả năm tài chính của đơn vị. Kế hoạch được lập bao gồm: Nội dung, phạm vi, đối tượng và thời gian tiến hành kiểm tra.

Trình tự và phương pháp tự kiểm tra tài chính, kế toán theo định kỳ:

- Thu thập, xử lý các tài liệu liên quan đến cuộc kiểm tra về các chế độ chính sách hiện hành, các quy định nội bộ đơn vị.

- Kiểm tra, phát hiện, ghi chép và tổng hợp số liệu, thông tin liên quan đến cuộc kiểm tra.

- Đánh giá tính tuân thủ, phát hiện tồn tại, sai sót.

- Đánh giá mức độ của các sai phạm, nghiên cứu và đề ra những biện pháp khắc phục, xử lý kết quả kiểm tra theo thẩm quyền.

- Lập và gửi báo cáo kết quả kiểm tra, những kiến nghị giải quyết và công khai kết quả kiểm tra.


Nội dung tự kiểm tra

1. Việc tổ chức, lãnh đạo và thực hiện công tác TC-KT

2. Việc quản lý tài chính, quản lý và sử dụng tài sản

3. Các khoản phải thu, phải trả và việc xử lý các khoản tồn đọng

4. Kế toán dự trữ ngoại hối

5. Kế toán giao nhận, điều chuyển, phát hành, thu hồi và tiêu hủy tiền

6. Các tài khoản thanh toán

7. Kế toán cho vay

8. Công tác đầu tư xây dựng cơ bản

9. Kế toán các loại vốn, quỹ và khoản dự phòng rủi ro

10. Việc xác định chênh lệch thu, chi và nộp NSNN

11. Kiểm tra công tác kế toán

12. Công tác công khai quản lý, sử dụng tài sản, chi phí quản lý


1. Kiểm tra việc tổ chức, lãnh đạo và thực hiện công tác tài chính, kế toán

a. Kiểm tra việc tổ chức bộ máy, phân công công việc và cách thức triển khai công tác tài chính, kế toán tại đơn vị. Đánh giá sự phù hợp, đảm bảo đúng nguyên tắc, đảm bảo hiệu quả của việc bố trí, sử dụng cán bộ, mối quan hệ giữa các cá nhân, Phòng, Ban trong quá trình triển khai thực hiện công tác kế toán, quản lý tài chính tại đơn vị.

b. Kiểm tra trình độ, bằng cấp của cán bộ, công chức làm công tác kế toán theo yêu cầu của pháp luật.

c. Kiểm tra việc chấp hành quy định của pháp luật về bổ nhiệm Trưởng phòng kế toán/Kế toán trưởng, việc tuyển dụng, đào tạo công chức làm công tác kế toán tại đơn vị.


2. Kiểm tra việc quản lý tài chính, quản lý và sử dụng tài sản

a. Kiểm tra các khoản thu

Kiểm tra nội dung và tính chất các khoản thu, đảm bảo thu đúng, thu đủ. Phát hiện các khoản thu thiếu, thu chưa kịp thời, hạch toán sai tính chất tài khoản.

b. Kiểm tra các khoản chi

- Rà soát các khoản chi, đảm bảo các khoản chi hợp pháp, hợp lệ, đầy đủ chứng từ thanh toán, hạch toán đúng tính chất tài khoản; phát hiện các khoản chi không được phép hạch toán chi phí.

- So sánh một số chỉ tiêu giữa dự toán được NHNN Trung ương duyệt với thực hiện của đơn vị; so sánh giữa số thực hiện năm nay với số thực hiện năm trước và giải thích nguyên nhân tăng, giảm


2. Kiểm tra việc quản lý tài chính, quản lý và sử dụng tài sản (tiếp)

c. Kiểm tra việc mua sắm, quản lý, sử dụng tài sản, vật liệu

- Kiểm tra việc mua sắm, quản lý và sử dụng TSCĐ

- Kiểm tra tính chính xác, hợp lệ của việc hạch toán tăng, giảm TSCĐ trong năm

- Kiểm tra việc bảo dưỡng, sửa chữa TSCĐ; việc sử dụng kinh phí sửa chữa hàng năm của đơn vị trong kế hoạch giao khoán chi phí quản lý

- Kiểm tra việc mở và ghi chép thẻ TSCĐ, việc lưu hồ sơ gốc của TSCĐ. Đối chiếu giữa số ghi trên sổ kế toán với thực tế hiện có của TSCĐ; kiểm tra việc xử lý thừa, thiếu khi kiểm kê; kiểm tra việc thanh lý TS; kiểm tra biên bản kiểm kê TS; giải thích nguyên nhân tăng, giảm tài sản.

- Kiểm tra việc quản lý và sử dụng CCLĐ, vật liệu


3. Kiểm tra các khoản phải thu, phải trả và việc xử lý các khoản tồn đọng

- Kiểm tra hồ sơ theo dõi, hạch toán các khoản phải thu, phải trả, nêu rõ thời điểm phát sinh; nội dung khoản phải thu, phải trả; số dư các tài khoản phải thu, phải trả thời điểm 31/12

- Kiểm tra việc hạch toán các khoản phải thu, phải trả; kiểm tra việc theo dõi chi tiết về số phát sinh, số dư các tài khoản phải thu, phải trả theo từng đối tượng, đối chiếu và xác nhận số dư các khoản phải thu, phải trả theo quy định.

- Kiểm tra đối với các khoản phải thu, nợ tồn đọng lâu ngày chưa xử lý được


4. Kiểm tra kế toán dự trữ ngoại hối

- Kiểm tra việc chấp hành quy định về chứng từ hạch toán các nghiệp vụ quản lý DTNH; hạch toán ngoại hối thuộc Quỹ DTNH, Quỹ BOTG&QLTTV; hạch toán chênh lệch do đánh giá lại ng/tệ, vàng; hạch toán sử dụng DTNH theo Quyết định của Thủ tướng CP.

- Kiểm tra việc tuân thủ các quy định về phương pháp hạch toán trên các TK ngoại tệ của NHNN

- Kiểm tra việc theo dõi, hạch toán các khoản thanh toán với Ngân sách NN, các khoản nợ DTNH.

- Kiểm tra việc đánh giá lại vàng và ngoại tệ theo quy định.


5. Kiểm tra kế toán giao nhận, điều chuyển, phát hành, thu hồi và tiêu hủy tiền

- Kiểm tra việc chấp hành các nguyên tắc kế toán giao nhận, điều chuyển, phát hành, thu hồi và tiêu hủy tiền của NHNN.

- Kiểm tra việc hạch toán và ghi chép sổ sách các nghiệp vụ cụ thể phát sinh theo qui định của NHNN; kiểm tra tính đầy đủ, hợp lệ, hợp pháp của chứng từ và các hồ sơ hạch toán theo qui định.

- Kiểm tra việc thực hiện kiểm kê và báo cáo định kỳ


6. Kiểm tra các tài khoản thanh toán

Kiểm tra việc triển khai công tác thanh toán: Tổ chức thực hiện quy trình thanh toán, thực hiện an toàn, bảo mật trong thanh toán, đảm bảo yêu cầu của công tác thanh toán:

- Kiểm tra việc đảm bảo trang thiết bị cho hệ thống chuyển tiền điện tử.

- Kiểm tra việc kiểm soát chuyển tiền.

- Kiểm tra việc quản lý, sử dụng chữ ký điện tử.

- Kiểm tra việc tổ chức các phiên giao dịch thanh toán, việc thực hiện quy trình kỹ thuật thanh toán bù trừ.

- Kiểm tra việc theo dõi, hạch toán các tài khoản thuộc hoạt động thanh toán


7. Kiểm tra kế toán cho vay

- Kiểm tra hồ sơ và việc hạch toán các khoản cho vay theo quy định của NHNN

Lập biểu số dư nợ cho vay đến thời điểm 31/12/…của đơn vị. - Kiểm tra hồ sơ hạch toán, theo dõi các khoản nợ bị tổn thất đã dùng khoản dự phòng rủi ro để bù đắp, đang trong thời gian theo dõi để có thể tiếp tục thu hồi dần; nguyên nhân tồn đọng và đề xuất xử lý của đơn vị.

Lập biểu số dư khoản nợ khó đòi đã xử lý đến thời điểm 31/12/…

- Kiểm tra việc chấp hành quy định đối với hồ sơ hạch toán, việc tính và theo dõi các khoản lãi NHNN cho vay chưa thu được.

Lập biểu số lãi phải thu chưa thu được đến 31/12/… của đơn vị


8. Kiểm tra công tác đầu tư xây dựng cơ bản

a. Khái quát chung về tình hình đầu tư và xây dựng

Nêu những đặc điểm chung về tình hình đầu tư và xây dựng;

Tiến độ thực hiện dự án đến thời điểm kiểm tra; so với kế hoạch đạt hay chậm tiến độ, nếu chậm tiến độ thì đánh giá nguyên nhân dẫn đến chậm, trách nhiệm của các bên theo hợp đồng đã ký…

Đánh giá tính tuân thủ quy định về quản lý đầu tư XDCB, về kế toán đối với công tác đầu tư XDCB; những thuận lợi, khó khăn trong thực hiện dự án…


8. Kiểm tra công tác đầu tư xây dựng cơ bản (tiếp)

b. Kiểm tra nguồn vốn thực hiện

Thực hiện kiểm tra nguồn vốn hạch toán trên sổ sách kế toán và lập bảng số liệu theo mẫu; căn cứ tình hình cấp tạm ứng vốn và tiến độ thực hiện, đánh giá tình hình cấp phát vốn của NHNN và tình hình sử dụng vốn của đơn vị; đảm bảo đúng tỷ lệ quy định, tìm nguyên nhân chênh lệch so với sổ sách kế toán (nếu có); nhận xét, đánh giá tình hình chấp hành chế độ hạch toán kế toán về XDCB và kiến nghị biện pháp khắc phục tồn tại.

Nguồn vốn đầu tư đến thời điểm tự kiểm tra

Bảng 1

Đơn vị tính: Đồng

Nguồn vốn Số vốn đã cấp

theo sổ sách

Số tự kiểm tra Chênh lệch

Vốn Ngân sách Nhà nước cấp

Vốn đầu tư XDCB NHNN cấp

Lãi tiền gửi và các khoản thu

khác về XDCB

Nguồn chi phí bảo dưỡng, sửa

chữa tài sản

Tổng cộng



c. Kiểm tra các khoản nợ phải thu, phải trả

Kiểm tra việc mở sổ sách theo dõi tình hình tạm ứng, thanh toán khối lượng hoàn thành của các đơn vị tham gia thực hiện dự án đang hạch toán trên tài khoản “Các khoản phải thu về XDCB”

Căn cứ số liệu theo dõi tình hình công nợ và tiến độ thực hiện dự án, đánh giá tình hình thanh toán công nợ của đơn vị; nhận xét, đánh giá tình hình chấp hành chế độ hạch toán kế toán về XDCB và kiến nghị biện pháp khắc phục tồn tại.



d. Kiểm tra vốn đầu tư thực hiện

Kiểm tra các khoản chi phí thực hiện dự án đến thời điểm tự kiểm tra và lập bảng số liệu theo mẫu sau:

Bảng tổng hợp số liệu kiểm tra XDCB công trình

Bảng 3 Đơn vị tính: Đồng

TT Nội dung công việc

Tổng dự

toán

được

duyệt

Số đề

nghị

quyết

toán

Số tự

kiểm tra

Chênh

lệch

A Chi phí xây lắp

1

2

B Chi phí quản lý dự án, chi phí

tư vấn XD và chi phí khác

1 Chi phí quản lý dự án

2 Chi phí tư vấn đầu tư XD

3 Chi phí khác

……

C Chi phí dự phòng

Tổng cộng

Nguyên nhân chênh lệch (nếu có):


9. Kiểm tra kế toán các loại vốn, quỹ và khoản dự phòng rủi ro

Kiểm tra, đánh giá việc quản lý, sử dụng và hạch toán các loại vốn, quỹ, khoản dự phòng rủi ro theo quy định tại Quy chế quản lý tài chính của NHNN.


10. Kiểm tra việc xác định chênh lệch thu, chi và nộp NSNN

Kiểm tra, đánh giá việc xác định chênh lệch thu nhập, chi phí phát sinh thực tế trong năm để xác định số bổ sung kinh phí khoán, phân phối và nộp ngân sách Nhà nước theo quy định tại Quy chế quản lý tài chính của NHNN.


11. Kiểm tra công tác kế toán

a. Kiểm tra việc lập, thu thập, quản lý và sử dụng chứng từ kế toán

- Kiểm tra việc lập chứng từ kế toán

- Kiểm tra việc ký chứng từ theo thẩm quyền quy định.

- Kiểm tra hóa đơn bán hàng; phát hiện các trường hợp sử dụng hóa đơn giả, hóa đơn lập không đủ các yếu tố hoặc hóa đơn không được người có thẩm quyền ký.

- Kiểm tra việc tổ chức bảo quản và lưu trữ chứng từ kế toán.


11. Kiểm tra công tác kế toán (tiếp)

b. Kiểm tra việc mở sổ, ghi sổ, khóa sổ kế toán

- Kiểm tra việc mở, ghi chép hệ thống sổ kế toán theo quy định.

- Kiểm tra việc ghi chép sổ kế toán, đảm bảo đầy đủ các yếu tố; thông tin, số liệu phải chính xác.

- Kiểm tra các trường hợp sửa chữa sổ kế toán



c. Kiểm tra việc mở và sử dụng tài khoản

- Kiểm tra việc mở và sử dụng tài khoản

- Kiểm tra việc hạch toán các tài khoản nội bảng

- Kiểm tra việc hạch toán các tài khoản ngoài bảng



d. Kiểm tra việc lập báo cáo tài chính

- Kiểm tra tính đầy đủ về số lượng và nội dung báo cáo tài chính theo quy định; kiểm tra việc chấp hành quy định về thời hạn gửi báo cáo quyết toán.

- Kiểm tra tính phù hợp giữa hạch toán phân tích và hạch toán tổng hợp.

- Kiểm tra việc hạch toán, xử lý các tài khoản đã được khóa sổ trong niên độ kế toán để làm căn cứ cho việc lập báo cáo tài chính.

- Kiểm tra các thuyết minh báo cáo, đảm bảo đầy đủ các nội dung yêu cầu phải thuyết minh, khớp đúng với số dư của các tài khoản.


12. Kiểm tra công tác công khai quản lý, sử dụng tài sản, chi phí quản lý

Kiểm tra việc thực hiện công tác công khai quản lý, sử dụng tài sản, chi phí quản lý của đơn vị theo quy định tại Quy chế quản lý tài chính của NHNN, bao gồm:

- Các nội dung công khai

- Hình thức công khai

- Thời hạn thực hiện công khai

- Báo cáo công khai quản lý, sử dụng tài sản.


Tổ chức thực hiện

1. Thủ trưởng đơn vị chịu trách nhiệm tổ chức việc tự kiểm tra tài chính, kế toán và công tác đầu tư XDCB tại đơn vị.

2. Báo cáo tự kiểm tra tài chính, kế toán và công tác đầu tư XDCB theo kế hoạch được lưu giữ cùng với hồ sơ báo cáo tài chính tại đơn vị.

3. Hàng năm, đơn vị lập báo cáo tự kiểm tra tài chính, kế toán và công tác đầu tư XDCB tại đơn vị gửi NHNN (qua Vụ Kiểm toán nội bộ) chậm nhất là ngày 20/01 năm kế tiếp. Nội dung của báo cáo phải phản ánh được:

- Phương pháp tự kiểm tra

- Kết quả kiểm tra

- Kiến nghị

- Các mẫu biểu theo các phụ lục đính kèm.

4. Vụ Kiểm toán nội bộ tổng hợp báo cáo tự kiểm tra của các đơn vị và báo cáo kết quả kiểm toán nội bộ Báo cáo tài chính hàng năm; lập Báo cáo chuyên đề kiểm soát, kiểm toán nội bộ Báo cáo tài chính hàng năm của NHNN; báo cáo Thống đốc và gửi các đơn vị liên quan theo quy định.

Nghiệp soát toán - truongnganhang.edu.vntruongnganhang.edu.vn/Portals/0/users/bt02/112017/14/7....

Documents

Transcript of Nghiệp soát toán - truongnganhang.edu.vntruongnganhang.edu.vn/Portals/0/users/bt02/112017/14/7....