Nerve cell

ระบบประสาท ระบบประสาท ครองสนา แสนเยย

โรงเรยนหนองซนพทยาคม

วตถประสงค1. เพอใหทราบสวนประกอบและหนาทของระบบประสาท

2. เพอใหทราบชอสารเคมทใชรกษาอาการผดปกตทเกดขน เนองจากการท างานทผดปกตของสวนประกอบของระบบประสาท 3. เพอใหทราบถงอาหารผดปกตทเกดขน เมอเกดพยาธสภาพทสวนตาง ๆ ของระบบประสาท

ระบบประสาทระบบประสาท

http://zoo.sci.ku.ac.th/html_T/courseware/424111/html/12Nerveous%20system_files/frame.htm

1. Nerve cell (Neuron)

2. Supporting cell ไดแก2.1 Schwann cell2.2 Oligodendroglia

เนอเยอประสาทประกอบดวย

ประกอบดวยประกอบดวย

ตวเซลลตวเซลล (cell body) (cell body)

11. . รปรางของเซลลประสาทรปรางของเซลลประสาท

ภาพท 11-1 เซลลประสาท (Brum และคณะ, 1994)

แขนง (process) แบงไดเปน 2 ชนด คอ

เดนไดรต (dendrite)

แอกซอน (axon)

ชนดของแอกซอนชนดของแอกซอน

แอกซอนทมปลอกมยอลนหม

แอกซอนทไมมปลอกมยอลนหม

ชววทยา (424111) อ.เยาวลกษณ นวมธนง

ระบบประสาท

ภาพทภาพท 1111--2 2 การเกดเยอหมไมอลนการเกดเยอหมไมอลน (Tortora และ Grabowski, 1996)


ภาพทภาพท 1111--3 3 เสนประสาทเสนประสาท(Tortora และ Grabowski, 1996)


ภาพทภาพท 1111--4 4 Oligodendrocyte Oligodendrocyte (Graaff และ Fox, 1995)


2.1 เมอแบงตามจ านวนแขนงทแตกออกจากตวเซลลไดแก เซลลประสาทขวเดยว

เซลลประสาทสองขว

เซลลประสาทหลายขว

22. . ชนดของเซลลประสาทชนดของเซลลประสาท22. . ชนดของเซลลประสาทชนดของเซลลประสาท


ภาพทภาพท 1111--5 5 ชนดของเซลลประสาทชนดของเซลลประสาท(Martini และ Timmons, 1997)


2.2 เมอแบงเซลลประสาทตามหนาท จะแบงเปน

เซลลประสาทรบความรสก (sensory, afferent neuron)

เซลลประสาทสงการ (motor, efferent neuron)

เซลลประสาทเชอม (association, interneuron,

internuncial neuron)


คณสมบตของเซลลประสาทมคณสมบตของเซลลประสาทม 2 2 ประการประการ

excitability

conductivity

คาความตางศกยไฟฟาในภาวะปกตของเซลลประสาทคาความตางศกยไฟฟาในภาวะปกตของเซลลประสาท

ER ของเซลลประสาท = -70 mv

ภาพทภาพท 1111--6 6 วธวดความตางศกยไฟฟาในภาวะปกตของเซลลประสาทวธวดความตางศกยไฟฟาในภาวะปกตของเซลลประสาท (Campbell (Campbell และและ Reece,Reece,20022002))

ภาพทภาพท 1111--7 7 ไอออนทมผลตอการเกดความตางศกยขณะพกไอออนทมผลตอการเกดความตางศกยขณะพก (Campbell และ คณะ,1997)


แอกชนโพเทนเชยลแอกชนโพเทนเชยล

คอ ความตางศกยขณะทเซลลประสาทถกกระตน ซงจะเกดการเปลยนแปลงดงน คอ

1. เยอหมเซลลบรเวณทถกกระตนจะยอมให Na+ เคลอนทเขาสเซลลไดมากกวาปกต

2. ท าใหความตางศกยซงมคาประมาณ -70 mv เปลยนเปน -69, -68, -67,…….....จนกระทงเปลยนเปน -55 mv เรยกวาถงจดfiring level firing level

3. รบนเยอหมเซลลทใหเฉพาะ Na+ ผานไดเทานน (Na+ channel) เปดออกเตมท Na+ จงเคลอนทเขาสเซลลอยางรวดเรว


4. ท าใหความตางศกยเปลยนจาก -55 mv เปน +35 mv อยาง

รวดเรว เรยกวาเกดการ depolarization หรอการกลบขว

5. ท าใหเกดการน ากระแสประสาท ( nerve impulse ) ได

6. repolarization

7. negative after potential หรอ after depolarization

8. positive after potential หรอ after hyperpolarization


ภาพทภาพท 1111--8 8 การเคลอนทของโซเดยมไอออนและโพแทสเซยมไอออนขณะเกดศกยไฟฟาการเคลอนทของโซเดยมไอออนและโพแทสเซยมไอออนขณะเกดศกยไฟฟา (Campbell และ คณะ,1997)

การตอบสนองตอสงเราของเซลลประสาท

threshold

subthreshold

เกด local response

All or None Law ( Rule )


ภาพทภาพท 1111--9 9 การเกดกระแสเฉพาะทการเกดกระแสเฉพาะท (Ganong,2001)


ภาพทภาพท 1111--10 10 การเคลอนทของกระแสประสาททไมมปลอกไมอลนหมการเคลอนทของกระแสประสาททไมมปลอกไมอลนหม (Ganong,2001)

1. ในใยประสาททไมมปลอกไมอลนหม

การเคลอนทของกระแสประสาทการเคลอนทของกระแสประสาท (propagation of nerve impulse) (propagation of nerve impulse) การเคลอนทของกระแสประสาทการเคลอนทของกระแสประสาท (propagation of nerve impulse) (propagation of nerve impulse)


2. ในใยประสาททมปลอกไมอลนหม

ภาพทภาพท 1111--11 11 การเคลอนทของกระแสประสาททมปลอกไมอลนหมการเคลอนทของกระแสประสาททมปลอกไมอลนหม (Ganong,2001)

เรยกการเคลอนทแบบกระโดดนวา saltatory conduction

การสงกระแสประสาทระหวางเซลลประสาทการสงกระแสประสาทระหวางเซลลประสาท

Synapses Synapses

presynaptic neuron postsynaptic neuron

ภาพทภาพท 1111--12 12 ลกษณะการซแนปสลกษณะการซแนปส(Brum และคณะ,1994)


ภาพทภาพท 1111--13 13 ลกษณะโครงสรางของลกษณะโครงสรางของsynapse synapse

(Brum และคณะ,1994)


การเปลยนแปลงทางไฟฟาทการเปลยนแปลงทางไฟฟาท synapsesynapse มม 22 แบบแบบ คอคอ

11. . EPSP (excitatory postsynaptic potential) ท าใหเกด

depolalization มสารสอประสาท คอ acetylcholine, norepinephrine, epinephrine, dopamine, serotonin,

L-glutamate และ L-aspatate

การสงกระแสประสาททผานซแนปส ม 2 แบบ คอ

1 ซแนปสไฟฟา

2 ซแนปสเคม


ภาพทภาพท 1111--14 14 ล าดบของการท าใหเกดศกยไฟฟาทเราเซลลหลงล าดบของการท าใหเกดศกยไฟฟาทเราเซลลหลงซแนปสซแนปส (Campbell และ Reece ,2002)


2. IPSP (Inhibitory Postsynaptic Potential) ท าใหเกดhyperpolarization (-80 mv) มสารสอประสาท คอgamma aminobutyric acid (GABA) ,glycine, taurine, alanine

____________________________

วงจรการท างานของระบบประสาทวงจรการท างานของระบบประสาทวงจรการท างานของระบบประสาทวงจรการท างานของระบบประสาท

วงจรรเฟลกซวงจรรเฟลกซ (reflex arc) (reflex arc) •• เปนวงจรการท างานทงายทสดของระบบประสาท

ภาพทภาพท 1111--15 15 วงจรรเฟลกซวงจรรเฟลกซ (Tortora และ Grabowski,1996)

1. receptor 2. afferent neuron 3. reflex center (integrating center) 4. efferent neuron 5. effector organ

องคประกอบของวงจรรเฟลกซองคประกอบของวงจรรเฟลกซองคประกอบของวงจรรเฟลกซองคประกอบของวงจรรเฟลกซ

แบงตามจ านวนครงของการซแนปส

11.. monosynaptic reflex เชน Knee jerk, angle jerk

2. Polysynaptic reflex เชน withdrawal reflex และ

crossed extension reflex

ชนดของรเฟลกซชนดของรเฟลกซชนดของรเฟลกซชนดของรเฟลกซ

ภาพทภาพท 1111--16 16 วงจรของรเฟลกซหนงซแนปสและสองซแนปสวงจรของรเฟลกซหนงซแนปสและสองซแนปส (Campbell และ คณะ,1997)

ภาพทภาพท 1111--17 17 ววฒนาการของระบบประสาทในสตวชนดตางๆววฒนาการของระบบประสาทในสตวชนดตางๆ (Brum และคณะ,1994)

ภาพทภาพท 1111--18 18 ววฒนาการของระบบประสาทในสตวชนดตางๆววฒนาการของระบบประสาทในสตวชนดตางๆ (Brum และคณะ,1994)

แบงออกเปน 2 สวน ตามต าแหนงทอย คอ

ระบบประสาทของสตวมกระดกสนหลงระบบประสาทของสตวมกระดกสนหลงระบบประสาทของสตวมกระดกสนหลงระบบประสาทของสตวมกระดกสนหลง

1. ระบบประสาทสวนกลาง ไดแกสมอง (brain) ไขสนหลง (Spinal cord)

2. ระบบประสาทสวนปลายเสนประสาทสมอง 12 ค (cranial nerve = CN) เสนประสาทไขสนหลง 31 ค (spinal nerve) ปมประสาท (ganglia)

ระบบประสาทโซมาตก

ระบบประสาทอตโนวต

แบงระบบประสาทตามหนาทแบงระบบประสาทตามหนาท กแบงเปนกแบงเปน 22 ระบบคอระบบคอ

สวนประกอบของสมองสวนประกอบของสมองสวนประกอบของสมองสวนประกอบของสมอง1. สมองใหญ (cerebrum) แบงออกเปน 2 ซก แตละซกเรยกวา

cerebral hemisphere สมองแตละซกแบงออกเปน 2 ชน ชนนอก (cerebral cortex) เรยกอกชอวา gray matter ชนใน (cerebral medulla) เรยกอกชอวา white matter

บนสมองม gyrus มากมาย ม fissure 2 รอง ซงแบงสมองทางดานขางออกเปน 4 lobe ม sulcus อยระหวาง gyrus เมอมองสมองทางดานขางจะเหนเปน 4 lobe คอ

11.. frontalfrontal lobelobe

22.. parietalparietal lobelobe

33.. temporaltemporal lobelobe

44.. occipitaloccipital lobelobe

ภาพทภาพท 1111--20 20 ลกษณะทางกายวภาคของสมองทางดานขางลกษณะทางกายวภาคของสมองทางดานขาง (Martini และ Timmons,1997)

ภาพทภาพท 1111--21 21 หนาทและสวนตางๆหนาทและสวนตางๆ บนซรบรลคอรเทกซบนซรบรลคอรเทกซ (Brum และคณะ, 1994)

สมองในแนวสมองในแนว mid mid -- saggital saggital สมองในแนวสมองในแนว mid mid -- saggital saggital

ภาพท 11-22 ลกษณะทางกายวภาคของสมองเมอผาครงซก (Graaff และ Fox, 1995)

ThalamusThalamus มหนาททส าคญคอ

1. เปน sensory relay station22. . แปลความรสกเจบปวด

Hypothalamus Hypothalamus มหนาทส าคญมหนาทส าคญ คอคอHypothalamus Hypothalamus มหนาทส าคญมหนาทส าคญ คอคอ1. ควบคมการท างานของระบบประสาทอตโนวต

2. ควบคมอณหภมของรางกาย

3. ควบคมสมดลยน าในรางกาย

4. ควบคมการหลงฮอรโมน จากตอมใตสมอง


5. ควบคมการกนอาหาร6. ควบคมการแสดงออกของอารมณ7. ควบคมเกยวกบการหลบและตน8. ควบคมการหลงน ายอยจากกระเพาะอาหาร

Mid brainMid brainMid brainMid brainประกอบดวย

1 cerebral peduncle ท าหนาทเปนวถประสาทควบคมการเคลอนไหว

2 corpora quadrigemina ท าหนาทเกยวกบรเฟลกซของการมองเหนและการไดยนเสยง

วถประสาทน าขน (ascending tract)

วถประสาทน าลง (descending tract)

จดก าเนดของ CN 9, 10, 11, 12

ประกอบดวยประกอบดวยMedulla oblongataMedulla oblongataMedulla oblongataMedulla oblongata

Pons Pons 1 เปน motor relay station 22 เปนจดก าเนดของ CN คท 5, 6, 733 เปนศนยควบคมการหายใจเขาและออก

vital center ไดแก non-vital center ไดแก

1. cardioinhibitory center

2. respiratory center

inspiratory center

expiratory center

3. vasomotor center

ศนยการกลน

ศนยการอาเจยน

ศนยการไอ

ศนยการจาม

แบงตามต าแหนงทอยเปนแบงตามต าแหนงทอยเปน 44 สวนคอสวนคอไขสนหลงระดบคอ

ไขสนหลงระดบอกไขสนหลงระดบเอวไขสนหลงระดบกระเบนเหนบ

เมอตดไขสนหลงตามขวาง จะเหนแยกออกเปน 2 สวนคอ ชนนอกเปน white matter เปนบรเวณทมใยประสาททมปลอกไมอลนหม

ชนในเปน gray matter ซงอาจมรปรางเปนรปตว H หรอผเสอกได ขนอยกบระดบของไขสนหลงทตดมา

Cerebellum Cerebellum มหนาทเปนศนยรบขอมลทจ าเปนส าหรบการเคลอนไหว

ไขสนหลงไขสนหลง



ภาพทภาพท 1111--23 23 ลกษณะทางกายวภาคของไขสนหลงลกษณะทางกายวภาคของไขสนหลง เมอตดตามขวางเมอตดตามขวาง (Martini และ Timmons, 1997)


1. เปนทางเดนของวถประสาท

น าขนและน าลง2. เปนศนยกลางของรเฟลกซ

ไขสนมหนาทไขสนมหนาท 2 2 ประการประการ คอคอไขสนมหนาทไขสนมหนาท 2 2 ประการประการ คอคอ

ภาพท 11-24 ทางเดนของเสนประสาทน าลง(Martini และ Timmons, 1997)



ระบบประสาทสวนปลายไดแกระบบประสาทสวนปลายไดแก

เสนประสาทสมอง 12 ค

เสนประสาทไขสนหลง 31 ค

ปมประสาท

ภาพทภาพท 1111--25 25 เสนประสาทสมองและไขเสนประสาทสมองและไขสนหลงสนหลง (Martini และ Timmons, 1997)

1. receptor2. visceral afferent pathway

3. central control center 4. visceral efferent pathway

มหนาทควบคมใหอวยวะภายในท างานประสานกนและเปนการท างานนอกอ านาจจตใจ องคประกอบของระบบน ไดแก

ระบบประสาทอตโนวตระบบประสาทอตโนวต (ANS) (ANS) ระบบประสาทอตโนวตระบบประสาทอตโนวต (ANS) (ANS)

1. ระบบซมพาเทตก เมอเสนประสาทของระบบนถกกระตน

มกจะท าใหอวยวะทไปเลยงท างานไดเรวขน

2 ระบบพาราซมพาเทตก ท างานตรงขามกบระบบแรก

efferent pathway ของระบบประสาทอตโนวตประกอบดวยเสนประสาท 2 เสนมา synapse กนนอกสมองและไขสนหลงเสนประสาททงสองมชอเรยกวา

เสนเสนประสาทกอนปมประสาท (preganglionic nerve)

เสนประสาทหลงปมประสาท (postganglionic nerve)

การท างานของระบบนแบงไดเปนการท างานของระบบนแบงไดเปน 2 2 แบบแบบ คอคอการท างานของระบบนแบงไดเปนการท างานของระบบนแบงไดเปน 2 2 แบบแบบ คอคอ



ภาพทภาพท 1111--27 27 วถประสาทสงการและปมประสาทของระบบประสาทอตโนวตวถประสาทสงการและปมประสาทของระบบประสาทอตโนวต (Martini และ Timmons, 1997)


1. วถประสาทสงการในระบบซมพาเทตก ประกอบดวยเสนประสาทไขสนหลง ระดบอกคท 1-12 ระดบเอวคท 1-2

ภาพทภาพท 1111--28 28 วถประสาทสงการของระบบซมพาเทตกวถประสาทสงการของระบบซมพาเทตก (Martini และ Timmons, 1997)


2. วถประสาทสงการในระบบพาราซมพาเทตก ประกอบดวย เสนประสาทสมองคท 3, 7, 9,

10

เสนประสาทไขสนหลงระดบกระเบนเหนบคท 2, 3, 4 มารวมกนเปน pelvic nerve

ภาพทภาพท 1111--29 29 วถประสาทสงการของระบบพาราซมพาเทตกวถประสาทสงการของระบบพาราซมพาเทตก (Martini และ Timmons, 1997)

ค าถามทายบท 1. เนอเยอประสาทประกอบดวยเซลลอะไรบาง 2. อาการพารคนซนเกดจากการขาดสารสอประสาทชนดใด 3. คนทเปนอมพาต อาจเกดจากสวนใดของสมองถกท าลาย 4. บคคลทลนหกลม ศรษะบรเวณทายทอยฟาดพน เมอลกขนมา

อาจมอาหารผดปกตใดบางทเกยวของกบสมอง 5.สารสอประสาทชนดใด ทในวงการธรกจจะประชาสมพนธถงสารชนดนวา กนแลวความจ าจะด

Nerve cell

Documents

Transcript of Nerve cell