Nederlands Indisch Cultureel Centrum

Nieuwsbrief

10/2011

Verschijnt maandelijks | Jaargang 3, nr. 10 (Okt. 2011) | Oplage: 3250 | Hoofdredacteur: Hans Vogelsang

Dit is de digitale nieuwsbrief van de Stichting Nederlands Indisch Cultureel Centrum, die u maandelijks toegezonden zult krijgen. Via deze nieuwsbrief wordt u op de hoogte gehouden van ontwikkelingen en vorderingen betreffende ons toekomstig Indisch Centrum. Verder zullen wij u wijzen op nieuwe items op onze website en ook andere bijzondere zaken binnen de Indische gemeenschap en andere culturen met wortels in de “Gordel van Smaragd”.

Van de redactie >>> meer dan 3000 abonnees <<< Opnieuw is ons lezersaantal spectaculair gegroeid. Op 26 september kwamen we op een totaal

van 3000 abonnees. Gezien het feit dat we pas 24 nummers hebben uitgebracht, is dit een geweldige mijlpaal, waar we enorm trots op zijn. Inmiddels hebben we weer wat e-mail lijsten ontvangen en hebben we nu 3225 abonnees! In ieder geval willen wij een heel hartelijk welkom heten aan al die nieuwe lezers van onze mooie Nieuwsbrief. Bent u zelf lid van een vereniging of club of bent u lid van een groepje mensen met “Indische roots of interesses” en u denkt dat de andere leden het wel op prijs zouden stellen om onze gratis Nieuwsbrief maandelijks per e-mail te ontvangen?

Op maandag 7 november 2011,

is er geen Netwerkborrel

maar een

DENKTANK-AVOND (zie het artikel in deze Nieuwsbrief)

Dan kunt u deze nieuwsbrief uitprinten en als inzage-exemplaar op de eerstvolgende bijeenkomst van uw vereniging of club op de infotafel of entreetafel leggen met een E-mail intekenlijst erbij. Zo helpt u ons aan nieuwe abonnees en uw clubgenoten aan een gratis mooie en informatieve maandelijkse nieuwsbrief. Een E-mail intekenlijst kunt u bij ons aanvragen. Duidelijk een win - win situatie, toch?

Tientjes actie

Tenslotte willen wij u graag herinneren aan onze tientjes actie. Gelukkig hebben al heel wat mensen een bijdrage geleverd, waarvoor onze dank, maar wij hebben voor het nieuwe jaar 2012 plannen om wat promotionele acties te gaan ondernemen, waaronder een gezellige soosmiddag met een band en een cadeautje voor iedereen. Vandaar dat uw bijdrage zo erg belangrijk is. Denkt u daarom nog eens aan ons, als u toch uw bankzaken aan het doen bent. U helpt ons er zo ontzettend mee. Rabobank, rek. nr. 12 92 16 836 t.n.v. N.I.C.C. in Den Haag, o.v.v. Tientjes actie. Dank u wel.________________

Ophouden met klagen en zeuren; de schouders eronder door: Hans Vogelsang

Tijdens de opening van het Theaterfestival 2011 heeft Joop van den Ende in een speech gememoreerd dat de door dit Kabinet opgelegde bezuinigingen zeer heftig zijn en via rijks, provinciale en gemeentelijke portefeuilles bij elkaar een miljard zullen gaan bedragen. “Het is verschrikkelijk voor al die musici, acteurs en kunstenaars die hun baan gaan verliezen. Maar het allerergste vind ik de wijze waarop door politici over kunst en theater wordt gesproken. Dit heeft onze sector niet verdiend en heeft ons ernstig beschadigd”, aldus Van den Ende op 1 september 2011 in de Stadsschouwburg in Amsterdam. Maar desondanks vindt hij het nu tijd dat er antwoorden gezocht worden, in plaats van te blijven klagen en zeuren. In zijn toespraak verwees de nestor van het Nederlandse theaterwezen naar het internationaal hoogstaande niveau en de hoge publiekscijfers: de gezamenlijke podiumkunsten trekken meer publiek dan alle sport-wedstrijden bij elkaar. En daar mogen we best trots op zijn, maar moeten we ook zelfvertrouwen uit halen.

Daarnaast moet de kunstwereld zich veel beter organiseren om de gezamenlijke belangen te behartigen. “Alle organisaties in de theater en kunstwereld in Nederland zouden een paar procent van hun budget moeten afstaan aan één organisatie, één man of één vrouw, die als enige taak heeft om voor ons te lobbyen. Deze zou namens alle schouwburgdirecteuren, musea, theaters, gezelschappen en kunstenaars bij het ministerie, de provincies, gemeenten en ook in Brussel aan tafel moeten zitten. Ondanks alles is daar toch nog veel mogelijk en we laten dat geld liggen!”

Na afloop ontving Joop van den Ende de VSCD Oeuvreprijs 2011 van de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties uitgereikt voor zijn enorme verdienste aan de podiumkunsten.

Hoe zit dit nu bij de Indische wereld? Er is eigenlijk maar weinig verschil. Ook binnen de Indische organisaties mag men de gezamenlijke belangen nooit uit het oog verliezen. De organisaties schreeuwen weliswaar moord en brand, maar praktisch wordt er niets ondernomen om het tij te keren. Ieder probeert op eigen houtje te overleven en toch nog wat subsidie in de wacht te slepen. De een lukt het, de ander gaat ter ziele. Je kunt het in deze tijd gewoon niet meer alleen. Je hebt elkaar nodig; een vuist is meer dan vijf vingers.

Joop van den Ende: positief blijven denken en nooit, nooit opgeven.

Sinds bijna twintig jaar is het Indisch Platform (in 1991 opgericht op instigatie van de toenmalige Minister-president Ruud Lubbers) de belangenbehartiger van de Indische gemeenschap. Dat daar nu na al die jaren slechts een 26-tal Indische organisaties lid van zijn, is eigenlijk een schande. De grote vraag is of hier sprake is van desinteresse of speelt de verdeeldheid binnen de Indische gemeenschap parten. Ik hoop het laatste, want als de achterban niet geïnteresseerd is in de inspanningen die het Indisch Platform zich getroost, dan heeft het geen mogelijkheid om

tegenover de overheid een vuist te maken: “Een partner die slechts een kleine minderheid van de totale achterban als reële aanhang heeft, daar hoef je toch nauwelijks rekening mee te houden”, zo zal de politiek redeneren.

Dit zal dus uiteindelijk resulteren in de effectloosheid van de lobby en is daarmee de feitelijke doodsteek voor de doelgroep. Na 66 jaar inspanningen mag dit natuurlijk nooit gebeuren. Dan hebben we dus al die jaren voor niets geklaagd en gezeurd.

De enige optie is om gezamenlijk op te treden; de handen ineen te slaan; samen te werken om die vuist te kunnen maken en de lobby weer nieuw leven in te blazen. Evenals bij de kunst en theatersector wordt door de overheid ook over de Indische gemeenschap nogal minachtend gedacht en dat al 66 jaar lang. Al sinds de repatriëring uit Indonesië is de Indische gemeenschap behandeld als een voetveeg, een bevolkingsgroep die zich door diverse regeringen in de luren heeft laten leggen. Nu wordt het tijd om op te staan en back-up te vormen voor de lobby. We moeten er voor zorgen dat die lobby effectief wordt en eindelijk tot het zolang verwachte resultaat zal leiden.

Zolang het N.I.C.C. bestaat, is deze organisatie een groot voorstander geweest van onderlinge samenwerking tussen de verschillende Indische organisaties. Keer op keer hebben wij hierover gepubliceerd en in persoonlijke gesprekken het belang benadrukt. En we moeten constateren, dat iedere organisatie en ieder individu het op dit punt roerend met ons eens is. Echter, als het er op

aan komt om die stap echt te zetten, blijven wij helaas weer alleen staan…..

Dit moet vanaf nu echt veranderen, als we ons doel willen bereiken. Ook het N.I.C.C. is sinds een jaar lid van Het Indisch Platform. Omdat wij van het begin af aan hebben ingezien, dat je in

dit land en zeker met deze huidige regering alleen maar iets kunt bereiken door als één man achter de lobby te staan. Het mooiste zou natuurlijk zijn, wanneer – zoals Joop van den Ende in zijn speech naar voren bracht, een professionele lobby zouden kunnen uitvoeren. Want

ondanks de financiële en economische malaise zullen er zeker nog niet-opgedroogde bronnen te vinden zijn. Er zijn nog mogelijkheden. Daarom: altijd positief blijven denken en gezamenlijk de schouders eronder!

_______________________________

De Birma-spoorweg - 2 door: M.F. van Ling Mijn oorlogsherinneringen van 7 december 1941 tot 15 augustus 1945, deel 2

De redactie kwam onlangs in het bezit van de autobiografie van de heer M.F. van Ling, waarin hij verslag doet van zijn ervaringen als dwangarbeider aan de Birma-spoorweg. Zijn neef, Ron van Ling, liet ons weten dat zijn oom het zeer op prijs stelde indien wij het gedeeltelijk of integraal wilden plaatsen in de Nieuwsbrief. “Ik acht het van het grootste belang dat ieder kennis neemt van wat zich in die vreselijke jaren heeft afgespeeld”, aldus de auteur, M.F. van Ling.

6 – De capitulatie

De volgende dag, 8 maart 1942 om een uur of acht verzamelden we voor het ochtendappel. De stemming was zeer bedrukt; je voelde gewoon dat er iets verschrikkelijks ging gebeuren. De spanning was te snijden. Even later kwam de compagniecommandant het appèl afnemen. Hij zag er zenuwachtig uit en wist eigenlijk niet goed hoe hij moest beginnen met zijn toespraak.

Capitulatie Nederlands-Indië

Eindelijk, na minuten stilte, kwam het hoge woord eruit. Het kwam kortweg hierop neer, zoals meestal een order werd medegedeeld. Hij begon met: “Off., Onder-off., Korporaals en manschappen. Zojuist heb ik het

bericht doorgekregen, dat het KNIL heeft opgehouden te bestaan. Het Japanse hoofdkwartier op Java heeft de onvoorwaardelijke overgave geëist van Nederlands-Indië. Zo niet, dan zal Bandoeng platgebombardeerd worden. Gezien de stad Bandoeng de laatste drie dagen was volgestroomd met vluchtelingen uit Batavia, Buitenzorg en andere steden, voornamelijk vrouwen en kinderen, heeft de Gouverneur Generaal geen andere keuze dan de capitulatie-eis te aanvaarden”. Ik wilde gewoon niet geloven wat ik hoorde. De tranen stroomden over mijn wangen en mijn hart kromp ineen. Het was een gevoel van onmacht, woede en angst voor de toekomst.

Gelukkig was mijn broer Adriaan nog steeds bij onze compagnie gebleven en we proberden elkaar moed in te spreken. Vooral voor hem was het zwaar, want hij had een vrouw en vier jonge kinderen. Ik daarentegen was nog ongehuwd en had alleen zorgen om mijn moeder, die in fort De Kock was met mijn schoonmoeder en drie kleinkinderen. De woorden “Het KNIL heeft opgehouden te bestaan” bleven

in mijn hoofd bonken. De Compagnie Commandant vervolgde zijn toespraak en zei dat we ons zo spoedig mogelijk moesten melden op het raceterrein “Tegallega” in Bandoeng, waar de Jappen ons zouden ontwapenen. Elke auto moest voorzien zijn van een witte vlag of iets dergelijks en er mocht geen schot worden gelost.

Om een uur of twaalf vertrok onze colonne richting Bandoeng, waar we in de middag aankwamen. De wapens werden soortgewijs bij elkaar gelegd, zo ook de munitie, waarna we door ruw uitziende Japanse stoottroepers werden gefouilleerd. Och wat was dat een vernedering; met geen pen te beschrijven.

Toen werden we voor het laatst toegesproken door onze commandant: “Alle Indonesische militairen kunnen naar huis gaan; de Europese moeten in een tentenkamp verblijven”. Het tentenkamp werd niet door de Jappen bewaakt en je kon dus uit het Kamp als je dat wilde. Tegen de avond zei ik tegen mijn broer dat ik naar mijn vriendin Nancy Bruning ging en gaf hem het adres, in geval hij mij nodig

had. Verder gaf ik hem de raad om zo snel mogelijk naar Buitenzorg te gaan, waar zijn gezin verbleef.

Bij mijn vriendin aangekomen, werd ik hartelijk verwelkomd en moest ik meteen mijn uniform in de tuin begraven. Ik kreeg kleren van haar broer Theo. De volgende dag was er een oproep door de radio met de mededeling dat alle Europese militairen zich in uniform moesten melden in de 15e Bataljon kazerne. Ik moest dus het begraven uniform weer opgraven; gelukkig had het niet geregend. Na me gemeld te hebben, ging ik meteen op zoek naar mijn broer Adriaan, die ik even later vond. Sindsdien zijn we bij elkaar gebleven tot juni 1944 in Thailand.

Om 16.00 uur moesten we verzamelen op het exercitieterrein, waar al een groep van een man of 2000 aanwezig was. Daar werd ons door een officier medegedeeld, dat we vanaf dat moment krijgsgevangenen waren en we alle bevelen van de Jappen moesten opvolgen. Nu was er wel bewaking en konden we het kamp niet meer verlaten. Dit was de eerste dag van de drieëneenhalf jaar als krijgsgevangene.

7 – Krijgsgevangene

De eerste paar weken moesten we wennen aan het idee dat we voorlopig geen toekomst hadden, want niemand wist hoelang de oorlog in de Pacific zou duren. De berichten die we “via-via” te horen kregen waren heel erg negatief. De Jappen schenen de

Amerikanen overal de baas te zijn en de ene eilandengroep na de andere viel in hoog tempo in Japanse handen. De verraderlijke aanval op Pearl Harbor bleek zo fataal te zijn voor de Amerikanen, dat ze de eerste tijd geen vuist konden maken om de Jappen een halt toe te roepen, laat staan ze terug te dringen. Gelukkig hadden we de eerste dagen geen klagen over het eten. Er was nog van alles volop in voorraad, maar dat zou niet lang duren. Na een week of twee konden we al goed merken dat de rantsoenen drastisch omlaag gingen. Rijst kregen we nog wel in voldoende mate, maar vlees en andere nodige bestanddelen voor goede en gezonde maaltijden werden teruggebracht tot het minimum. De dagelijkse binnenkomst van meer krijgsgevangenen leverde in het begin voldoende gespreksstof;

Kamp Tjikudapateuh van het 15e Bataljon in Bandoeng

iedereen wilde zijn verhaal kwijt en stelde vooral vragen over familie en vrienden. Zo kregen we te horen dat er diverse groepen de bergen ingetrokken waren, omdat zij zich niet wilden overgeven. Ze voerden een zogenaamde guerrillatactiek: toeslaan en vlug wegwezen.

Daar echter de bevolking het moeilijk kreeg om de inwendige mens te verzorgen, bleken veel Indonesiërs deze groepen aan de Jappen te verraden voor geld. Een maand of wat waren de gebouwen van het 15e

Bataljon, waar we gelegerd waren, propvol en hadden we per persoon maar 60 centimeter breedte om te

slapen. Ondanks alles gebeurden er soms dingen, waar je later toch om kunt lachen, zoals in het volgende verhaal.

Op een dag viel het op dat velen rondliepen met gloednieuwe leren riemen, die door het pantserpersoneel gedragen werden. Je kon ze jatten uit een magazijn. Natuurlijk had ik er ook eentje gepikt, die ik tot op heden nog steeds heb. Op een dag hadden de Jappen het ontdekt en iedereen die zo’n nieuwe riem omhad, moest hem inleveren en kreeg een gevoelige aframmeling. Ik kwam toen op het lumineuze idee om mijn nieuwe en opzichtige riem in te smeren met oud wagenvet. Dat haalde ik uit de as van de fouragewagens. Na deze behandeling leek de riem niet zo nieuw meer en de Jap dacht dat het een oude riem was. Zo zie je maar, dan men in moeilijke tijden inventief kon zijn. Later was dit een kwestie van overleven.

De officieren waren gelegerd in de onderofficiersverblijven, gelegen aan een straat achter de 15e Bataljon kazerne. Op een dag kwam onze Compagnie Commandant met de administrateur ons het heugelijk nieuws brengen, dat hij nog geld in kas had van nog niet uitbetaalde weddes. Nou, je begrijpt dat het als een geschenk uit de hemel kwam, want soms kon je wat kopen in een soort kantine. Ook kwam er bijna elke dag een tankwagen van de B.M.C. (de Bandoengsche Melk Centrale). Ik meen dat een liter melk toen tien cent kostte.

Bandoengsche Melk Centrale

In die periode deed het gerucht de ronde, dat volbloed Nederlanders zouden worden gescheiden van de Indische Nederlanders, met als doel tweespalt te krijgen tussen die twee groepen. Zodoende probeerde men te bewerkstelligen dat de Nederlands-Indische groep zou opgaan in de Indonesische samenleving en dat ze dan vrij waren om het kamp te verlaten. Hiervoor zou men wel de Nederlandse nationaliteit moeten verruilen voor de Indonesische. Op een enkeling na werd het Japanse voorstel afgewezen. Maar de scheiding van beide groepen werd toch doorgezet. Niet lang hierna werden de volbloed Nederlanders (Blanda’s) overgebracht naar het KK-kamp (Kale Koppen kamp) in Tjimahi. De Indische Nederlanders werden overgebracht naar het 4e en 9e Bataljon, ook in Tjimahi. Hier ontmoette ik mijn andere broers en neven; in totaal waren er nu 6 Van Lings en we lagen ook naast elkaar. Mijn oudste broer was aangesteld als “kamercommandant” en als de Jap op de kamer kwam, moest hij de namen van de bewoners opnoemen. Zo gebeurde het op een dag, dat mijn oudste broer bijna klappen kreeg, omdat de Jap bij het voor de zesde keer horen van de naam Van Ling dacht dat hij in het ootje genomen werd. Met veel moeite hebben wij de Jap ervan kunnen overtuigen dat we broers en neven waren, waarop hij met een grijns op zijn gezicht wegging. Het feit dat we met ons zessen waren, maakte het kampleven iets minder triest. We

hadden veel steun aan elkaar, vooral als er een ziek was.

Tekening van een Interneringskamp

8 – Geruchten

De dag begon elke ochtend met het appèl en moesten we ons in rijen van 10 opstellen. Als de laatste rij vol was, dan moest de achterste man “mang” roepen. Was de laatste rij niet vol, maar bijvoorbeeld slechts 7 man telde, dan moest de achterste “go miket” (drie man te weinig) roepen. We moesten namelijk in het Japans tot tien kunnen tellen. Ook moesten we de commando’s van de Japanse exercitie kennen. Enkele voorbeelden: geef acht = kioske; plaats rust = djasme; groeten = kere.

Na het appèl werden de diverse corveeploegen ingedeeld en de rest kon inrukken. Je probeerde dan de dag zo goed mogelijk door te komen. De dagen duurden erg lang, als je niets om handen had. Om dit enigszins op te vangen, deden velen aan handenarbeid, zoals graveren van aluminium etenspannen van het KNIL. Deze werden bewerkt met een spijker of iets dergelijks. Ook werd veel gedaan met Kenarienoten, waar schildpadden uit gesneden werden. Gezien de primitieve middelen hiervoor, waren de resultaten vaak verbluffend mooi. In het kamp stonden veel Kenarienotenbomen, dus deze noten waren volop aanwezig.

Nog steeds kwamen er Europeanen binnen, of door verraad of omdat ze zich buiten het kamp niet meer konden handhaven. Om ons het

ontsnappen uit het kamp te beletten, bouwden de Jappen een zogenaamde kooi van prikkeldraad. De kooi was ongeveer 3 bij 3 meter en 2 meter hoog en zonder dak. Je stond dus bloot aan de felle zon of werd kletsnat door de regen. Deze kooi werd gebruikt om nieuw binnengekomenen in te stoppen of om personen die geprobeerd hadden te ontsnappen op te sluiten. Vaak kregen ze dan ook nog een zwarte zak over het hoofd. De tijd die ze in die kooi moesten blijven varieerde van 2 tot soms wel 7 dagen.

De corveeploegen moesten diverse werkzaamheden uitvoeren, zoals sanitaire werkzaamheden, het kamp terrein onderhouden, keukendienst of wat het meeste in trek was: buitencorvee. Deze laatste groep moest onder toezicht van enkele Jappen, maar meestal Koreaanse soldaten, met handkarren naar de voedselmagazijnen in de stad. Tijdens de tocht naar de stad liepen vele vrouwen en kinderen mee om te proberen contact te krijgen om erachter te komen of hun mannen of zonen zich misschien in het kamp bevonden. En afhankelijk van de oplettendheid van de bewakers, lukte het vaak gegevens door te geven of zelfs kleine pakjes en brieven af te geven.

Mijn toenmalige vriendin Nancy Bruning was hier heel erg bedreven in. Dikwijls fietste ze met haar vriendin Jetty Brands langs het burgerkamp en schoot met een katapult briefjes over de prikkeldraadomheining. Zo had ze vele mensen geholpen om contacten te leggen met de burgergevangenen, die bestonden uit jongens van 12 tot 18 jaar. Dat dit erg gevaarlijk was, dat besefte ze pas toen ze op heterdaad werd betrapt en daarvoor een behoorlijke aframmeling kreeg en met een bajonet op het geweer bedreigd werd.

Wanneer de buitencorveeploeg weer in het kamp kwam, hadden ze natuurlijk a het een en ander over de strijd van de geallieerden gehoord. En zo kwamen de geruchten op gang, waarvan er vele sterk werden overdreven. Het leukste voorval wat ik mij nog kan herinneren, was het verhaal over een dame, die steeds een djeroek Bali en een lombok liet vallen, wat bedoeld was om ons te laten weten dat de eilanden Bali en Lombok op de Jappen heroverd waren. Dit was voor ons natuurlijk heel goed nieuws, want de geallieerden waren dan al heel dichtbij. Er werden zelfs weddenschappen gehouden over de tijd dat we zouden worden bevrijd. Maar helaas, als na lange tijd nikets hierop wees, kwam de teleurstelling keihard aan. De een kon erom lachen, maar de ander kon het niet verwerken en ondervond er nare gevolgen van, zoals apathisch gedrag en soms niet willen eten.

Briefkaart, verzonden vanuit Jappenkamp

Onze kampcommandant was majoor Hoed. Hij stond bij ons bekend als een naar omstandigheden goede commandant. Hij durfde de Jappen een “nee” te verkopen, als hij dacht dat er iets niet door de beugel kon. Hij werd gerespecteerd door de Japanse commandant, Dat kon je zien aan de houding van de Jappen ten opzichte van hem. Dankzij zijn voortdurende aandacht voor ons welzijn kregen we soms extra rantsoenen en andere gunsten, zoals af en toe een briefkaart met maximaal 25 woorden versturen, zij het onder strenge censuur.

9 – Een gemene lage streek

De ene dag na de andere ging voorbij. Soms gebeurde er dagenlang niets bijzonders en dan opeens maakte je weer wat mee. We waren net klaar met het middageten toen er 4 Jappen ons kwamen vertellen dat we al ons schamele hebben en houwen op de vloer moesten uitstallen. Veel was het niet, maar toch ging het zoeken heel systematisch en werd er altijd wel wat gevonden wat door de Jappen als “verboden” werd verklaard. Meestal werd er gezocht naar radio-ontvangers en ze werden ook wel eens gevonden, ondanks dat ze heel vernuftig in een veldfles waren gemonteerd. De straf bestond meestal uit een flinke afranseling ter plekke en daarna een paar dagen de kooi in.

Barakken in een Japans krijgsgevangenen-kamp

Een gebeurtenis zal ik nooit vergeten, vanwege de laagheid ervan. Wat was er namelijk gebeurd: tijdens een buitencorvee kreeg een van de jongens een brief in z’n handen gedrukt met de mededeling: “Geef dit alsjeblieft aan mijn verloofde”. De naam stond op de envelop. In het kamp aangekomen zocht hij de man op. Dat was niet zo moeilijk, omdat we alfabetisch waren ondergebracht. Toen hij de man gevonden had, vroeg hij tien gulden bezorgloon. Aangezien de man helemaal geen geld of iets van waarde had, werd de brief voor zijn ogen verscheurd. Geschokt door deze daad meldde hij het voorval aan zijn blokcommandant. Deze zocht het meteen hogerop en ging naar de

kampcommandant, majoor Hoed. Deze vond het zo afschuwelijk, dat hij het hele kamp liet verzamelen en het verhaal over de verscheurde brief bekend maakte. Hij zei: “Ik kan en mag hem stokslagen geven, maar als een van jullie vrijwillig met de bewuste persoon op de vuist wil, zou ik daar de voorkeur aan geven”.

Vele vingers gingen omhoog en majoor Hoed koos een stevige man uit. Die uitverkorene bleek een zekere Meis te zijn. Zijn voornaam weet ik niet meer. Majoor Hoed gaf de slechterik nog de keuze tussen een aantal stokslagen of een pen gevecht aangaan met de vrijwilliger. Omdat de slechterik nogal een wat wij Indo’s noemen een “poteling” was, koos deze voor het gevecht. Ten aanschouwen van het gehele kamp werd er ruimte gemaakt voor het gevecht. Het zou natuurlijk een fiasco zijn, als Meis zou verliezen, maar gelukkig werd deze gesteund en aangemoedigd door allen. Hij was zo rustig en zelfverzekerd, dat de slechterik geen schijn van kans had. Het gevecht duurde niet langer dan vijf minuten, omdat majoor Hoed er een einde aan maakte. Met een bloedneus, een blauw oog en twee uitgeslagen voortanden kon de slechterik zich melden bij de kamparts. Dit incident is door majoor Hoed goed aangepakt, want nooit meer hoorden we van een dergelijk laag voorval.

Wat ook de moeite waard is om te vertellen, is de I.V.I. (Indo verneukt Indo) Pasar. Onder de kenariebomen werden stalletjes ingericht waar je de gekste dingen kon kopen, wel tegen bespottelijk hoge prijzen. Het aanbod bestond uit kleding, tabak, knopen, garen, naalden, boeken en vele andere artikelen. Te veel om op te noemen. Maar ja, als je soms echt iets nodig had, moest je met veel getawar (pingelen) het begeerde artikel kopen. Ik heb eens een meter garen moeten kopen voor 10 cent. Maar ja, als je het

nodig had om je knoop vast te zetten, kon je een naald wel ergens lenen, maar garen niet.

Kenarieboom

Op een dag kreeg mijn broer Adriaan een gesmokkelde brief van zijn vrouw uit Buitenzorg met de verontrustende mededeling dat het heel erg moeilijk was om de vier kinderen voldoende te eten te geven (na de oorlog bleek dat mijn zus Juul Freeth van Ling met haar vijf kinderen er ook bij waren). Goede raad was duur. Hoe kwam je aan geld? Gelukkig hadden we een schoonzus (Inong) in Baros wonen en via haar werd bandrekpoeder (gemberpoeder) het kamp binnengesmokkeld. Suiker kregen we weer uit andere bronnen en warm water kon je voor 10 cent kopen in een gewezen petroleumblik van 18 liter. Tegen de avond werd bandrekpoeder en suiker in het hete water gedaan; even roeren en klaar was de pittige drank. Een stuk bamboe van 2 meter was al vlug gevonden om als pikoelan (draagbamboe) te dienen. Mijn broer verzon er een leuk deuntje bij dat luidde: “Bandrek badjigur, kalau minoem ini bisa enak tidur”. Vrij vertaald betekent dit zoveel als: “Bandrek badjigur, als je dit drinkt kan je lekker slapen”.

Hoe kwamen we aan warm water? Wel, ik heb al eerder gememoreerd

dat in tijden van nood een mens heel vindingrijk moet zijn. Wat je nodig hebt zijn twee conservenblikken, de een iets groter in diameter dan de ander. Schuif de blikken in elkaar en houd ze gescheiden door middel van stukken glas. Verder had je een stekker nodig (maar zonder stekker gaat het ook), een stuk elektriciteitsdraad. Het ene eind van de kabel maakte je aan het ene blik vast en het andere aan het tweede blik. Daarmee had je een prima dompelaar tot je beschikking. Op deze manier verdienden we soms op een avond wel 2 of 3 gulden en als we genoeg geld hadden werd het aan onze schoonzus in Baros afgegeven via het buitencorvee. Zij zorgde er dan voor dat het geld bij het gezin van mijn broer in Buitenzorg terecht kwam.

Straf in een Jappenkamp

Natuurlijk gebeurde het vaak dat er een zekering sprong, maar dat werd meteen vakkundig verholpen met een stuk koperdraad. Dit handeltje hebben we zeker een maand kunnen volhouden, totdat het smokkelen bijna onmogelijk werd door de steeds strengere controles van de Jappen en de bewakers van het buitencorvee.

Op een dag deed het gerucht de ronde dat de Jap van plan was om groepen van 200 à 300 man naar elders te vervoeren. De bestemmingen liepen uiteen van elders op Java tot Thailand en zelfs tot Japan toe.

10 – Cabaretvoorstelling

Het liep tegen het einde van oktober 1942. Het gevoel van spoedig bevrijd te worden ebde weg en toen kwam de berusting, dat het nog wel jaren kon duren eer er een einde aan de oorlog zou komen. In het begin geloofden we nog in de Javaanse sage van Djogobojo waarin verteld werd van een tijdelijke overheersing van het gele ras over het Indonesische rijk. De in die oude sage voorspelde tijdsduur was “sedjagongan”, wat geïnterpreteerd werd als de groeitijd van de djagung (mais), dus ongeveer drie maanden.

Toen er na drie maanden niets veranderd was in de oorlogssituatie, gaf men aan de betekenis van “sedjagongan” een iets veranderde interpretatie, nl. een kort tijdsbestek, wat natuurlijk erg rekbaar kon zijn. Inmiddels was met de Kerstdagen in het vooruitzicht een commissie in het leven geroepen om de feestelijkheden een bepaalde vorm te geven. Er werd besloten om een soort cabaretvoorstelling op te voeren. Ieder die dacht dat hij zijn steentje kon bijdragen, kon zich opgeven. Majoor Hoed kreeg van de Japanse kampcommandant toestemming om op gepaste wijze het Kerstfeest te vieren. Er werd een gedeelte van een barak vrijgemaakt om ruimte te bieden aan een podium. Er werden toneelgordijnen opgehangen, speciale kleding voor de acteurs gemaakt en een compleet decor gebouwd. En achteraf snapte je niet waar al die spullen opeens vandaan kwamen. Er werd druk gerepeteerd door de artiesten. Ze waren erg gemotiveerd en wilden koste wat kost een perfecte voorstelling geven. Iedereen had nu iets om naar uit te kijken. Het leven werd er wat minder triest door, wat uiteraard goed was voor het morele en geestelijke welzijn.

Japanse bewakers poseren voor de camera

Inmiddels werden er lijsten met namen opgehangen van diegenen die op transport zouden gaan.; de eerste groep zou al over een week vertrekken. De groepen kregen de namen van technische troepen, wat aanleiding gaf tot de raarste speculaties, zoals stellingen en forten bouwen aan de kust tot het aanleggen van vliegvelden op diverse locaties. Op de tweede lijst kwamen de namen van mijn broer Adriaan en ik voor. Wat was ik blij dat ik tenminste één broer bij me zou hebben. De vertrekdatum werd gesteld op half december. Een paar dagen voor ons vertrek werd de eerste cabaretvoorstelling gegeven. Er was plaats voor ongeveer 300 man en die op de eerste transportlijsten stonden kregen voorrang.

Eindelijk was het zover: de eerste voorstelling zou om 18.00 uur beginnen. Iedereen moest zijn eigen bankje meenemen dat uit een “dinklik” (een klein laag bankje) bestond. Het orkest speelde een vrolijk liedje en even later ging het gordijn open. We wisten niet wat we zagen en geloofden onze ogen niet. We waanden ons in een echte toneel-zaal vol glitter en we vergaapten ons aan het decor en de kostuums van de artiesten. In vlot tempo werd de voorstelling opgevoerd terwijl twee gewapende Jappen een oogje in het

zeil hielden. Op een gegeven moment klonk achter het gordijn Hawaiian muziek en er kwamen vier Hula meisjes heupwiegend het toneel op. Het publiek reageerde enthousiast met luid geklap en gefluit. De meisjes zagen er allerliefst en bevallig uit en een van de Japanners klom het toneel op om lijfelijk te controleren of het niet echte meisjes waren. Toen hij overtuigd was dat het mannen waren, klapte hij in z’n handen en riep: “Djoto na” (goed hè…).

De volgende dag was het gesprek natuurlijk de cabaretvoorstelling. Wie waren toch die lieve lenige Hawaiian girls? Maar al gauw echter werden we tot de orde van de dag geroepen. De mannen die op transport gingen moesten eerst gekeurd worden door een Japanse dokter. De Jappen waren namelijk als de dood voor alle infectieziekten, vooral dysenterie. Er waren al gevallen van die ziekte gesignaleerd en enkelen probeerden van de lijst af te komen door aan te wenden dat ze de ziekte hadden. We moesten namelijk met een beetje ontlasting op een boomblaadje of een stukje papier langs de Japanse dokter te gaan. Als deze dacht dat je de ziekte had, werd je meteen van de lijst geschrapt.

Frontaanzicht van het Station Bandoeng periode 1928-1938

Enkele slimme jongens vroegen of kochten zelfs de ontlasting van de dysenteriepatiënten om maar niet op transport te hoeven. Totdat de Jap er achter kwam. Vanaf die tijd werden we op dysenterie getest door een glazen staafje en later zelfs een fijn geschuurd bamboestokje in de anus te steken. De laatste dagen voor ons vertrek deden we er alles aan om zoveel mogelijk tijd bij onze broers en neven door te brengen. We beloofden voor elkaar te zorgen en geen domme dingen uit te halen. Het afscheid was erg moeilijk en iedereen liet een traan. Je wist immers niet of je elkaar ooit terug zou zien.

Heel vroeg in de morgen begaven we ons richting station en ondanks het vroege uur waren er heel wat families langs de straten aanwezig om ons uit te wuiven en om misschien een glimp op te vangen van een of ander familielid. Zodra we op het station waren, werden we als vee in de wagons gejaagd en werden er blinden voor de ramen geschoven, zodat we zelfs niet naar buiten konden kijken. Pas zeker na een uur vertrokken we met onbekende bestemming.

(illustraties toegevoegd door de redactie)

Het derde deel zal te lezen zijn in de Nieuwsbrief van november 2011.

_______________________________

Boekbespreking, e-Books, CD en DVDSoedah, laat maar… 65 jaar Indisch Dordrecht – Stg. Indisch Dordrecht. Het boek laat zien hoe de Indische gemeenschap na de repatriëring uit Indonesië sinds 1946, in Dordrecht en omgeving werden opgevangen, zich gevestigd hebben en wat er van hen geworden is.

Verhalen van vier generaties Indische Nederlanders en hun bezigheden, zoals gezinsleven, cultuur, religie, sport, enz. krijgen alle aandacht in dit rijk geïllustreerde boek van meer dan 200 pagina’s. Het vormt een caleidoscoop aan verhalen over hun identiteit en assimilatie in een voor hen vreemd land. Hoe gingen ze er de afgelopen 65 jaar mee om? Hoe is de verstandhouding met de Hollandse gemeenschap? Was (is) er sprake van discriminatie, frustraties, verborgen leed? Daarnaast is er ook aandacht besteed aan de Dordtse kunstenaar

Frans Lebret en de predikant François Valentijn, die twee maal een reis naar Indonesië maakte en een schat aan informatie over “de Oost” schreef. Twee prominente Dordtenaren die in Indonesië gewerkt hebben en van wie het werk in de diverse Dordtse musea te zien zijn. Adviesprijs: € 24,95.

From Third World to First - Lee Kuan Yew. Slechts weinigen gaven het kleine Singapore overlevingskans, toen het in 1965 zelfstandigheid verkreeg. Dat de voormalige Britse handelspost

nu een toonaangevende Aziatische metropolis is, had niemand kunnen voorspellen. Niet alleen heeft Singapore ’s-werelds nummer één vliegtuigmaatschappij, qua bruto nationaal inkomen staat het op de

vierde plaats in de wereld. Dit boek is het succesverhaal van die transformatie. Engelstalig. Adviesprijs: € 16,05.

Indië door de lens van Koningin Elisabeth - Sophie de Smet. Het jaar is 1925. De Belgische koning Albert I schenkt zijn vrouw, koningin Elisabeth voor hun zilveren huwelijk een reis naar Indië. De keuze voor Indië was niet helemaal ongewoon, want het westen was al langere tijd gefascineerd door de Indische cultuur.

Wel opmerkelijk was de grote invloed die de tocht op het verdere leven van de koningin had. Haar wereldbeeld werd er in grote mate door bepaald. Het boek biedt een unieke kijk op de levensstijl van Elisabeth, aan de hand van exclusief archiefmateriaal, meer dan 100 foto’s en dagboekfragmenten, die samen een intieme kennismaking

van haar met dit bijzondere land tonen. Adviesprijs: € 29,95.

Een Hechte Verbintenis - Botine Koopmans. Beelden en architectuur in Den Haag. Deze stad beschikt over een groot aantal gevelsculpturen. Overal in Den Haag zijn opvallende. Mooie en soms ook bizarre voorstellingen en beelden te vinden. Laat u in dit boek verrassen door deze unieke geveldetails.

Dieren, planten, mensen, maskers en andere figuraties komen in talloze variaties voor op woonhuizen, kantoorgebouwen, fabrieken, winkels en warenhuizen. Heeft u wel eens de “kop” van een ambtenaar gezien aan de gevel van het Ministerie van Justitie aan de Lange Poten? Of de meer dan levensgrote beer aan een flatgebouw in de Leggelostraat? Of het bijna Egyptisch aandoende reliëf aan de gevel van een groot kantoorgebouw aan het Verhulstplein? Van al die sculpturen wekken die uit het “Interbellum” (de periode tussen de twee wereldoorlogen) van 1918 tot 1940 wel de meeste verwondering. Schoonheid en gratie lijken te zijn losgelaten en mysterieuze, duistere trekken krijgen de overhand. Nu is er voor het eerst een historisch overzicht van dit in de architectuur eeuwenlang zo vanzelfsprekend en waardevol onderdeel. Niet alleen passeren gevelsculpturen van onbekende handwerkslieden (vaak in massa

geproduceerd) de revue, maar ook de kunsthistorisch waardevolle unica van de grote beeldhouwers zijn te bewonderen. Ook landelijk bekende kunstenaars als John Radecker, Hildo Krop en J.C. Altorf hebben gebouwen in Den Haag met hun werk verlevendigd. Adviesprijs: € 24,50.

The Enduring Mission of Moses - “Indonesian Muslim and Christian Representations of a Jewish Prophet” - Fredrik Yosep Apales Doeka. Fredrik Doeka (geb: Alor, 1967) is docent Islam aan de Universiteit Kristen Artha Wacana in Kupang, Indonesië. Hij schreef een dissertatie over de figuur van Moses in de Indonesische Koran- commentaren, de klassieke Qisasul Anbiya of de levendige vertellingen over de grote profeten. Hij gebruikte voor zijn boek ook de moderne lectuur in stripverhalen en kinderboeken over Moses. Naast een studie van de Islamitische bronnen, heeft hij een vergelijkbaar overzicht van de Christelijke theologie en de populaire lectuur samengesteld.

Ondanks de prominente positie van Mohammed en Jezus in Islam en Christendom, blijft de figuur van Moses de aandacht trekken. Niet alleen als profeet die de kern van de dogmatiek en ethiek van de latere religies ook al in woorden en daden predikte. Naast Abraham en Jezus is

Moses een belangrijk en in sommige opzichten gemakkelijker figuur om tot een dialoog of gezamenlijk discours te komen tussen Christenen en Moslims. Te bestellen bij: Boekhandel Kirchner, Leliegracht 32, 1015 DG Amsterdam, www.boekhandelkirchner.nl Adviesprijs: € 30,00.

Thé Tjong - Khing, van strip tot sprookje - Joukje Akveld & Annemarie Terhell.

Ondanks de vele prijzen en bekroningen die hij in zijn 50 jarige loopbaan als kinderboeken illustrator verdiende, is er nog nooit een overzichtswerk van Thé Tjong-Khing verschenen. Geboren in 1933 in Purworedjo in Indonesië, heeft hij meer dan 300 kinderboeken van zijn prachtige illustraties voorzien. Aan de hand van archiefonderzoek en interviews met Thé zelf, zijn collega’s en andere betrokkenen bij zijn werk, maar vooral door zijn vele tekeningen in verschillende stijlen, ontstaat er een compleet beeld van deze veelzijdige kunstenaar. Een schitterend overzicht van het werk van een groot illustrator. Voor een bespreking van de Tentoonstelling over het werk van Thé Tjong-Khing, zie de Indische Agenda. Adviesprijs: € 19,95.

Paula Gomes. Op 1 oktober jl. was in de vroege ochtend Paula Gomes te

gast bij het Radio 1 programma “Nachtvluchten” van Omroep MAX.

Schrijfster Paula Gomes

In het kader hiervan willen we van de hand van deze Indische schrijfster nog graag een aantal boeken onder de aandacht brengen.

Aapje, aapje – Paula Gomes. Gedichten van Rudy Kousbroek en illustraties van Isabel van Duijne. Vier jaar was ik toen ik het aapje kreeg. We werden vriendjes. “Oeh, oeh, vertel over ons” zei het aapje. “Natuurlijk doe ik dat; dat wil ik zelf ook…..” zei ik. Adviesprijs: € 9,95.

Ik kom en ik ga / Aku datang dan pergi - Paula Gomes. Tweetalige bundel Nederlands / Bahasa Indonesia (door prof. dr. Toeti Herati), met illustraties van Hanneke Foppes. In poëtische termen schetst Paula Gomes haar indrukken van de regelmatige bezoeken aan haar geboortegrond: Indonesië. Herkenbaar is de thematiek “geen afscheid zonder terugkeer” en “geen terugkeer zonder afscheid”. Adviesprijs: € 9,00.

Het verhaal van de schelp – Paula Gomes. Een man en een vrouw. Al heel lang zijn ze bij elkaar, maar het einde nadert, komt en gaat voorbij.

In deze ingetogen novelle met een autobiografische tendens vertelt Paula Gomes over een ouder echtpaar, waarvan de man plotseling ernstig ziek wordt. Terugblikken, herinneringen en sfeeromschrijvingen beschrijven het afreageren op elkaar, de spijt- en schuldgevoelens en na het sterven de leegte en onmacht om iets niet meer te kunnen zeggen of ongedaan maken. Adviesprijs: € 11,00.

De echo blijft – Paula Gomes. Een aantal nieuwe verhalen over bijzondere gebeurtenissen uit het leven van Paula Gomes, zowel uit haar jeugd in Indië, als de tijd daarna in Nederland. Onder andere over haar eerste liefde tijdens haar verlijf in het kamp in Singapore. Wat gebeurd is, is gebeurd. Maar de echo die blijft. Adviesprijs: € 12,50.

Zwerfkat in Piraeus – Paula Gomes. Een Philipijnse in Griekenland, een Griekse die naar Nederland kwam en een Indische die uit Indonesië moest vluchten, ontmoeten elkaar in Piraeus. In het luxueuze, te grote huis op een heuvel, dicht bij de zee en niet ver van het vliegveld, zien ze schepen langsvaren en vliegtuigen overkomen. En als het donker is: alleen de lichten. In de tuin blijft een zwerfkat roepen. Ergens thuishoren….. alledrie weten ze hoe moeilijk dat is. Adviesprijs: € 10,50

Tropenkind - Paula Gomes. Bundel met drie korte romans over een jeugd

in Indië en de nasleep ervan. “Sudah, laat maar”, “Het kind met de clownspop” en “Wie in zijn land niet wonen kan”, gaan over een meisje dat opgroeide in een beschermde wereld.

Gekoesterd door haar ouders, baboe, kokkie en djongos. Aan dit alles komt een abrupt einde met de Japanse bezetting. Na de kamptijd begint de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd. De liefde van mensen die haar eerst met zorg omringden, is omgeslagen in blinde haat. Repatriëring naar Holland brengt geen soelaas: ook daar hoort ze niet thuis. Adviesprijs: € 16,00.

Terra Incognita - Ruud Lapré. Een aangrijpend dubbel verteld verhaal op de grens van memoires en literatuur. Een vader vertelt over zijn leven en over de dingen zoals ze gegaan en

gebeurd zijn in Nederlands-Indië en daarna. Aan het comabed van zijn zoon, áán zijn zoon. En ook vertelt hij hoe zijn eigen vader hem in een serie brieven verteld had over hoe zijn leven gegaan en gebeurd was. In dubbele zin

gaat het in dit boek om “Indische schetsen van vader tot zoon”. Om het in kaart brengen van “terra Incognita” op een laat en zelfs tè laat moment, met als trefwoorden: “De laatste jaren van Nederlands-Indië en de moeilijke rol van het tijdige vaderschap”. Adviesprijs: € 15,00.

_______________________________

e-book, CD en DVDAllemaal een doosje - Paula Gomes. Het verhaal van de Indische schrijfster Paula Gomes. In feite het luisterboek op 2 CD’s van het vervolg op de geschreven versie van haar autobiografische boek: “Tropenkind”. Adviesprijs: € 16,95.

Kamikaze - Steven J. Zaloga. Als veel van de overblijfselen van de Japanse

vloot vernietigd zijn, evenals hun luchtmacht in de laatste helft van

1944, is het Japanse eilandenrijk kwetsbaar voor geallieerde aanvallen. In wanhoop vorderde de Japanse Keizerlijke Marine de oprichting van “speciale aanvalseenheden”. Deze zogenaamde zelfmoordpiloten, bestonden aanvankelijk uit “hooggemotiveerde” piloten en vaak gammele en bijna afgedankte vliegtuigen die volgepropt werden met explosieven. Al gauw werden hiervoor

betere vliegtuigen gebruikt die geladen werden met voor die tijd “high-tech” bommen. Deze operatie werd bekend onder de naam: “Hemelse Wind”, ofwel: Kamikaze. Na succesvolle aanvallen op geallieerde schepen, ontwikkelden de Japanners speciale nieuwe vliegtuigen, die zeer wendbaar waren. Dit e-book is gewijd aan de Kamikaze-piloten en hun vliegtuigen. Dit e-book is uitsluitend geschikt voor de Kindle-Reader. Adviesprijs: € 14,15.

De in deze rubriek besproken boeken, CD’s en DVD’s zijn verkrijgbaar bij de Internet

Boekhandel Van Stockum in Den Haag of bij de erkende boekwinkel, tenzij anders vermeld

www.vanstockum.nl

Recept van de maand Ajam Pangang met santen Hans Vogelsang

Zoals overal is ook in de Indonesische keuken kip een veelvoorkomend gerecht. Kip wordt er vaak geroosterd op houtskool, wat aan het vlees een bijzondere smaak geeft. Na het roosteren wordt het (zoals in dit recept) vaak gestoofd in een saus met santen. Dit recept is vrij snel en eenvoudig te maken en smaakt heerlijk door de combinatie van grillen en stoven.

Ingrediënten: 1 grote braadkip of 4 poten, 3 eetlepels ketjap manis, 2 of 3 lomboks (minder scherp: zaad en zaadlijsten verwijderen), 3 of 4 grote rode uien, ½ blok santen, afgestreken

theelepel zout, 3 tenen knoflook (uit de knijper), stukje trassi, sap van een citroen, 6 eetlepels olie.

Bereiding: Maak de kip goed schoon onder stromend water en dep hem daarna droog. Snijd hem vervolgens in stukken (poten in tweeën) en rooster het in de oven onder de grill. Let wel op dat de bovenkant niet verbrand.

Kan ook gewoon in de oven op 180 *C, ca. 45 minuten. Controleer daarna of de kip gaar is (mag niet meer rosé op het bot zijn). Maak de uien en lomboks fijn in een keukenmachine en vermeng het met het zout. Doe de olie in een wok op hoog vuur en fruit hierin het uien-lombok mengsel enkele minuten. Doe de hittebron laag en voeg de santen, trassi en ketjap toe. Zodra de santen en trassi gesmolten zijn, de kipstukken erbij, vervolgens het citroensap en laat alles zachtjes smoren. Als de saus te dik dreigt te worden, een scheutje water erbij doen. Lekker met witte rijst, sajoer en atjar. Selamat makan.

Geen netwerkborrel, maar “denktank” avond

Met ingang van november zal er geen NETWERKBORREL meer gehouden worden. Reden is het helaas tegenvallende aantal bezoekers. Wel willen we toch geïnteresseerden in de gelegenheid stellen om op de eerste

maandag van elke maand langs te komen op onze vaste locatie. Gewoon gezellig voor een drankje en een praatje, maar vooral ook als u een bepaald idee heeft, waar u over wilt praten, of als u wilt discussiëren. Dus

de Netwerkborrel vernoemen we gewoon tot DENKTANK. De locatie is Café Emma, Regentesseplein 222, Den Haag, de aanvang is: 20.00 uur.

Iedereen is van harte welkom.

Oscar Rexhäuser Memorial Day: zondag 23 oktober

Op zondag 23 oktober zal in de grote zaal van Danscentrum Albert in Hilversum een spetterende muzikale

memorial gehouden worden ter nagedachtenis aan de legendarische bandleider van “The Hot Jumpers”, die

vanaf 1957 tot in de jaren 2000 furore maakte. Om deze dag voor Oscars familie,

vrienden en fans onvergetelijk te maken, heeft Sandra Vink talrijke Indische muzikanten bereid gevonden om hieraan hun muzikale medewerking te verlenen. Speciaal voor deze gelegenheid is de “Hot Jumpers Memorial Band” samengesteld, bestaande uit muzikanten die ooit bij The Hot Jumpers hebben gespeeld. Hierbij is er naar gestreefd om uit elk decennium minstens één muzikant te strikken. Verder kan men een optreden verwachten van Oscars Friends Band, de Rollers Revival Band en als huisband: Hot News. De Hot Jumpers

Memorial Band en de Oscars Friends Band worden geformeerd door de muzikanten: Eddy Chatelin, Woody Brunings, Ben Poetiray, Winnetoe Monoarfa, Charles Merkelbach, Fred Theuvenet, Ferry van den Eeckhout, Shirley Salomon, Evelien Gout, Piet Danse, Ricky Berger, Alex Pattiasina, Boy Tahalele en special guest Riem de Wolff.

Videolink: (met dank aan Charley8425)

http://youtu.be/l9fNUNEDSxw

De locatie van Danscentrum Alberto is: Hoek Van Linschotenlaan 2, 1212 ET Hilversum.

Inlichtingen: vink.sandra@gmail.com en armandfilon@gmail.com. De tijden zijn: 13.30 tot 18.30 uur. Zaal open 12.30 uur. De opbrengst is bestemd voor het Nederlands Indisch Cultureel Centrum t.b.v. een permanente tentoonstelling van The Hot Jumpers en de Indische muziek in het toekomstig Indisch Centrum in Den Haag.

Het was de bedoeling dat ook Dolf de Vries zijn muzikale medewerking zou geven, echter helaas is Dolf op 26 september jl. overleden. Zie ook het In Memoriam bij de Korte Berichten in deze Nieuwsbrief._________________

z o e k t d o n a t e u r s Stichting Het Indisch Platform behartigt de belangen van de Indische gemeenschap bij de Nederlandse overheden. Belangrijke issues zijn: afwikkeling van de “backpay” en vergoeding van geleden oorlogsschade, het onderhouden

van de lobby voor het behoud van de Indische cultuur en het verder verbeteren van de betrekkingen met Indonesië.

voor het aanmelden als donateur kunt u zich wenden tot: Stichting Het Indisch Platform - Postbus 85564 - 2508 CG Den Haag www.indischplatform.nl info@indischplatform.nl

Stichting Het Indisch Platform heeft de ANBI-status en dus is uw donatie een aftrekpost bij uw belastingaangifte.

(advertentie)

Theater Lakon: “De kat van Melatti”Wie wel eens een voorstelling van Theater Lakon heeft bezocht, zal niet verbaasd zijn dat het poppentheater een thematische verhouding heeft met de natuur en het milieu. Niet alleen de onderwerpen zijn eraan gerelateerd, maar ook de decors zijn gebouwd van gerecycled materiaal. De muziek is van de Indonesische componist Doni Wijanarko.

In deze voorstelling is het decor gemaakt in samenwerking met Dodog Soeseno van het kunstenaarscollectief “Recycle Art”. Het stuk “De kat van Melatti” wordt vertolkt door middel van een combinatie van Nederlandse en Indonesische theatertechnieken, waarbij gebruikt wordt gemaakt van poppentheater, maskerspel, zang en toneel.

Melatti is een meisje van 8 jaar. Ze woont bij haar oma in een dorpje aan de kust in Indonesië. Melatti is een held, want tijdens de grote overstroming heeft ze haar oma gered en in een bootje getrokken. Nu ligt ze zelf in bed, ziek van de uitputting en de kou. Aan haar bed zit Atilla, een gekke oude kat, die niet weg te slaan is bij Melatti. De kat verzorgt haar en verzint spelletjes. Maar Melatti is erg

ziek. Ze heeft koorts en heeft allemaal gekke dromen over water. Overal ziet ze water en vissen.

Oma Tuti maakt zich zorgen en zet die drukke kat het huis uit. Want Melatti heeft veel rust nodig en schoon water. Dat water haalt oma uit de beek die van de berg afstroomt. Het is lekker

fris helder water. Toch wordt Melatti steeds zeker.

Toen Atilla buiten de deur werd gezet, is hij langs de oever van de beek de berg opgegaan. En daar heeft hij iets vreemds ontdekt. Wordt Melatti nog wel beter? En waarom wil die gekke kat toch zo graag Melatti helpen en wat heeft hij daar in de bergen ontdekt?

Het stuk duurt 55 minuten en kan in een ruimte van 5 x 6 meter gespeeld worden. Theater Lakon heeft eigen decors, belichting en geluidstechniek voor een optimale theatersfeer op school of in het buurthuis. Per voorstelling kunnen ongeveer 150

kinderen kijken en Lakon beschikt over voldoende lesmateriaal over water en de millenniumdoelen.

De première was op 8 oktober 2011 in het Amstelveens Poppentheater, waarna er voorstellingen waren in Arnhem en Meppel. Gepland zijn verder voorstellingen in Utrecht, Oegstgeest, Eersel, Leidschendam, Delfzijl en Rotterdam. Waar en wanneer kunt u zien op de website van Theater Lakon: www.lakon.nl. Wilt u dat Theater Lakon bij u een voorstelling komt geven? Neemt u dan contact op met: www.gielvandam.nl.

______________________________

Heeft u er wel eens aan gedacht om in onze nieuwsbrief te adverteren?Doelgroepgericht als “direct mail” aan meer dan 2500 geïnteresseerde abonnees!

Vraagt u vrijblijvend onze gunstige advertentietarieven aan.

Bij contract van zes plaatsingen ALTIJD één plaatsing gratis! (Bijvoorbeeld: een advertentie van deze grootte kost u los: € 22,80 en bij contract van zes plaatsingen: € 114,00)

info@indisch-centrum-denhaag.nl ( advertentie: 185 mm breed x 40 mm hoog. Ook mogelijk als 1-kolommer: 55 mm breed x 120 mm hoog, of 2-kolommer: 120 mm breed x 60 mm hoog )

Korte berichten In Memoriam Dolf de Vries

Ons bereikte het trieste bericht dat op 27 september Dolf de Vries is overleden. Reeds in Indonesië speelde Dolf in zijn eigen band “The Starlights”, waarin ook Andy Tielman nog enige tijd met hem heeft samengespeeld. Aangekomen in Nederland formeerde

hij een nieuwe bezetting van deze band en kwamen mede door de bemiddeling van de bekende impresario Y. Noorlander medio 1959 als eerste professionele band in Duitsland terecht. In 1961 volgde hij Fred Christoffel op als sologitarist bij The Black Dynabites.

Dolf de Vries (links) en zijn broer Nono (The Pacifics 1964)

Samen met Harry Koster zorgde hij toen voor weergaloze muzikale hoogstandjes op de gitaren. In begin 1963 richtte hij een nieuwe band op onder de naam The Pacifics en hierin speelde hij samen met zijn broer Nono

onder andere in Club 99 in Bremen, Duitsland. Vanaf 1967 speelde Dolf samen met André Swensen (zanger van The Starlights) in een super bezetting van The Hot Jumpers. Van 1970 tot 1973 speelde hij voornamelijk in Spanje met Los Indonesios (zoals The Black Dynamites zich toen noemden). Een van de laatste grote optredens van Dolf de Vries was op 24 april 2011 tijdens de Reünie van The Black Dynamites. Op 23 oktober 2011 zou hij deelnemen aan de Oscar Rexhäuser Memorial Day. Dolf is 78 jaar geworden. Wij wensen zijn familie en vrienden veel sterkte toe.

In Memoriam Hella Haasse

Op 29 september 2011 is na een kort ziekbed een van de grootste schrijfsters van Nederland overleden. Hella Haasse werd geboren op 2 februari 1918 in Batavia in voormalig Nederlands-Indië. Ze begon met het schrijversvak tijdens de oorlog. Haar prozadebuut “Oeroeg” werd meteen een grote doorbraak. Haar enorm indrukwekende oeuvre bestaat verder

Oorspronkelijke 1e druk, met een omslagontwerp van: Eppo Doeve

uit onder andere: “Het woud der verwachting”, “Mevrouw Bentinck of Onverenigbaarheid van Karakter” en “Heren van de thee”. Zij schreef essays en lezingen, toneelstukken, maar ook romans in het genre waar ze zelf zo verzot op was, waarin het duivelse, het onverklaarbare en spookachtige een rol speelt, met titels als: “De Meester van de neerdaling”, “De wegen der verbeelding” en “Fenrir”.

Hella Haasse was een klassieke auteur, wiens werk door iedereen gelezen kon worden, zowel door het gewone publiek als door de “literaire elite”. Vrijwel haar gehele oeuvre is vertaald in negentien talen, onder andere het Frans, Duits en Engels. Ze werd algemeen erkend als een van de allergrootste schrijfsters van Nederland, naast auteurs als Harry Mulisch, Gerard Reve en W.F. Hermans. Als enige werden in de loop der jaren drie van haar boeken uitgeroepen als Boekenweekgeschenk De grootste domper die zij te verwerken kreeg, was een uitspraak van Tjalie Robinson, die kritiek uitte bij het verschijnen van “Oeroeg”, met de woorden: “Hoe kan een kind van de ‘totoks’, de bevoorrechte koloniale kaste, iets begrijpen van de vernederingen en vrijheidsdrang van

de inlander”. De echo van deze woorden bleef Hella haar leven lang achtervolgen.

Hella Haasse in 2009 in Theater Carré in Amsterdam, tijdens de slotmanifestatie van de landelijke actie: “Nederland leest!” (foto: ANP)

Het werk van Hella Haasse werd bekroond met vele prijzen, onder andere: Constantijn Huygensprijs, P.C. Hooftprijs, Annie Romeinprijs, Dirk Martensprijs. In 2004 ontving ze de prestigieuze “Prijs der Nederlandse Letteren” voor haar hele oeuvre. Verder was ze erelid van de Belgische Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde in Gent en van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde in Leiden en had ze twee eredoctoraten in de Letteren, aan de Rijksuniversiteit in Utrecht en de Katholieke Universiteit in Leuven. In 1992 ontving ze uit handen van Koningin Beatrix de Eremedaille in goud voor Kunst en Wetenschap in de Huisorde van Oranje. Het Franse ministerie van Cultuur benoemde haar tot Commandeur de l’Ordre des Arts et des Lettres en in 2000 tot Officier de la Légion d’Honneur. Hella Haasse is 93 jaar geworden. Wij wensen haar familie en vrienden alle sterkte toe.

Haar uitgever, Querido, meldde dat over enkele maanden een voor het publiek toegankelijk programma georganiseerd zal worden, waarin al haar werk centraal staat.

Stichting Papua zoekt versterking. Stichting Papua is een hulpverlenende

organisatie, die onder andere fondsen inzamelt, steunpunten opricht in Papua, zich bezighoudt met het onderwijzen en overdragen van vakkennis, maar ook materialen, gereedschappen en machines inzamelt, met welke de Papua’s in West Nieuw Guinea zelfredzaam kunnen zijn. Zo wordt eens in de zoveel tijd een zeecontainer (20 ft.) helemaal volgeladen met hand- en elektrisch gereedschap, (mits goed werkend en veilig), metaal- en houtbewerkingmachines, maar ook graafmachines, bouwmaterialen zoals bijvoorbeeld 4” kunststof buizen voor de watervoorziening, waterpompen, grondboormachines, enz. Momenteel ligt de speerpunt bij de aanplant van Bamboe. In de wedloop naar duurzame ontwikkelingen is bamboe een ongelooflijk succes. Bamboe (eigenlijk een tropisch onkruid, vergelijkbaar met het helmgras bij ons

in de duinen) groeit razendsnel en met slechts zeer weinig water. Dankzij het dichte wortelnetwerk werkt het stabiliserend op de bodem waardoor erosie veel minder kans krijgt.

De grootste waarde van bamboe ligt echter in het feit dat het 30 % meer CO2 kan opnemen dan welke andere loofsoort, dus ook bomen. In deze Nieuwsbrief zullen wij u op de hoogte houden van de eigenschappen, ontwikkelingen en toepassingen van bamboe.

Bamboe kan 30 % meer CO2 opnemen dan alle andere planten en bomen.

De stichting wordt eigenlijk gerund door twee mensen: Kors van Es en Ori Hokojoku. Deze laatste gaat nu voor een jaar naar Papua om familiezaken te regelen.

De werkzaamheden van de stichting zijn veelomvattend en worden steeds drukker en daarom werd het N.I.C.C. gevraagd om langs deze weg een dringende oproep te doen voor een versterking van de staf om de zaken in goede banen te leiden.

Heeft u interesse om deze zeer dankbare job op u te nemen? Stuurt u dan een mail met een beknopte CV en een (pas)fotootje naar de Stichting Papua: informatie@stichting-papua.nl En kijkt u ook eens op hun website: http://www.stichting-papua.nl.

VOC-pakhuis nieuwe trekpleister in Hirado. Hirado, een havenstadje in het zuiden van Japan op het gelijknamige eilandje nabij Nagasaki is een toeristenattractie rijker. Hier werd in 1639 door de VOC een statig pakhuis opgetrokken om de goederen die hier werden aan- en afgevoerd op te slaan. Dit was het enige punt waar de VOC een handelspost mocht stichten van de Japanse autoriteiten. Het gebouw is een nauwkeurige replica van het

eerste westerse gebouw in Japan. Het had destijds een enorme invloed op de architectuur van Japan. Echter de plaatselijke gezagshebbers waren ontzet door de omvang en uitstraling van het gebouw van 29 meter lang en drie verdiepingen hoog en vooral het gebruikte bouwmateriaal: baksteen.

Het totale concept boezemde toen angst in bij de Japanners. De wantrouwige autoriteiten bevalen de VOC het gebouw af te breken en kort daarna moesten de handelslieden verhuizen naar het eilandje Deshima in de baai van Nagasaki. Tot aan het midden van de 19e eeuw werd de bewegingsvrijheid van de VOC beperkt, alhoewel men wel goede banden onderhield met de Factorij. Naruhiko Kuroda, de burgemeester van Hirado: “De 29 miljoen euro die de herbouw van het pakhuis gekost heeft, is het meer dan waard. Het gebouw is niet ons doel, maar de start van hernieuwde relaties met Nederland en een stimulans voor de bloei van Hirado”.

Burgemeester Kuroda tekent een dezer dagen een stedenband met Noordwijkerhout en spreekt de hoop uit dat dit allerlei uitwisselingen tot gevolg zal hebben, van leerlingenprojecten, op sportgebied en cultureel, maar ook van producten. Hij toont een doosje Nederlandse houten balpennen en praat al over invoer van andere ECO producten en tulpenbollen.

Boek: “Generaal Spoor. Triomf en tragiek van een legercommandant”

Dit boek van de hand van J.A. de Moor staat met vijf andere boeken op de “Shortlist” van genomineerden voor de Libris Geschiedenis Prijs. Deze prijs bekroont historische boeken, die een oorspronkelijk onderwerp hebben, prettig leesbaar zijn, op een gedegen onderzoek stoelen en een breed publiek aanspreken. Tijdens de “Nacht van de Geschiedenis” op 22 oktober 2011 wordt de uiteindelijke winnaar van de prijs bekend gemaakt waaraan een bedrag van € 20.000,- verbonden is. De juryvoorzitter is Agnes Jongerius.

“De Witte Guerrilla” Een speelfilm waarvoor momenteel de voorbereidingen getroffen worden

door Filmmaker Arend Steenbergen. De film handelt over Poncke Princen, die zich afkeerde van de oorlog die Nederland voerde tegen de Indonesische vrijheidsstrijders. Hij deserteerde uit het Nederlandse leger en heeft zich bij de Indonesiërs aangesloten. Jan Cornelis (bijnaam: Poncke) Princen overleed op 2 februari 2001. Steenbergen presenteerde tijdens het Nederlands Film Festival het scenario voor de film. Wanneer de opnamen starten is nog niet bekend.

‘In Europa’ verschijnt in Chinees. Chinese uitgevers zijn geïnteresseerd in onder andere de Nederlandse geschiedenis en cultureel erfgoed. Dit

Geert Mak, lid literaire delegatie in China

wordt gemeld door de Amsterdam University Press (AUP). In september is in China de “Beijing International Book

Fair” gehouden, een van de grootste boekenbeurzen ter wereld. Nederland is dit jaar gastland en daarom is de beurs geopend door Staatssecretaris Halbe Zijlstra, samen met de Chinese minister voor Cultuur. Volgens het Nederlands Letterenfonds zullen er binnenkort tientallen Nederlandse boeken verschijnen in het Chinees. De klassieker “De Donkere Kamer van Damocles” van Willem Frederik Hermans bijvoorbeeld, maar ook “In Europa” van Geert Mak. Binnenkort verschijnen er ook werken van onder andere Cees Nooteboom en Herman Koch in het Chinees. Naast de literaire delegatie die vorige maand naar China afreisde, zal de komende maanden een handelsdelegatie naar Beijing gaan, ter gelegenheid waarvan een beroemd schilderij van Vincent van Gogh tentoongesteld zal worden.

(official sponsor van Stichting Nederlands Indisch Cultureel Centrum)

Vertalingen van en naar alle talen en de moedertaal Speciaal: technisch, medisch, juridisch en commercieel Snelheid en

kwaliteit tegen een redelijke prijs

Sinds 1989 het vertaalbureau dat u zorgen uit handen neemt Galileïstraat 18 - 2561 TE Den Haag - tel: 070-362 05 89 * - fax: 070-362 56 64

@: creapro@worldonline.nl W : www.creapro.myplaces.nl

D a t i s a n d e r e t a a l…!(advertentie)

De Indische Agenda (LET OP! Sluitingsdatum alle kopij Nieuwsbrief nr. 11 op 4 november 2011)

T/m 10 november 2011: Nederlands-Indië Thuis. Overzichtstentoonstelling van een combinatie van enkele privé-verzamelingen. De artefacten zijn beschikbaar gesteld door de leden van de “Vereniging Vrienden van Aziatische Kunst”. De tentoonstelling maakt deel uit van een serie in het kader van: “Azië Uit Het Hart Gegrepen”. Enkele highlights zijn: een

compleet Yogya zilver theeservies, Wayangpoppen in Keraton kwaliteit, een 17e eeuwse troon van de Sultan van Yogyakarta, schilderijen en etsen van o.a. Jan Daniel Beynon, Willem

Hofker, Jan Frank en Rudolf Bonnet, alsmede enkele nooit eerder vertoonde familie filmbeelden uit de 30er jaren. Een unieke verzameling die slechts zelden voor het publiek toegankelijk is. De locatie is: Museum Geelvinck, Keizersgracht 633, 1017 DS Amsterdam, Tel: 020-6390747.

De openingstijden zijn: 11.00 tot 17.00 uur, dinsdags gesloten. Nadere informatie: http://museumgeelvinck.nl E-mail: info@museumgeelvinck.nl.

T/m 31 augustus 2012: Interactieve overzichts-tentoonstelling “Van strip tot sprookje”. Thé Tjong-Khing heeft in zijn 50 -jarige carrière meer dan 300 kinderboeken geïllustreerd. Bij zijn kleine lezertjes zijn de tekeningen die hij maakt erg geliefd. “Kinderen houden niet van zoetsappig; ze houden van eng”, verklaart hij. Op de tentoonstelling kunnen de kinderen dwalen door de natuur van Thé Tjong-Khing: in het hol van de haas spelen ze het woordenboekspel en de “Kijkvijver” ligt vol zoekplaatjes. In een ander deel van de tentoonstelling ben je in een echt sprookjespaleis. In de garderobe kunnen kinderen zich omtoveren tot ridder of prinses en voor de kaptafel kinnen kinderen de grimassen “dolgelukkig”, “doodbang”

of “kwaad” maken en natekenen. Thé heeft alvast wat voorbeelden gemaakt. Heel bijzonder is ook de grote tekening die hij speciaal voor deze tentoonstelling maakte. Hij stopte er allerlei personages in. Vind Vos en Haas, Kleine Sophie, Lange Wapper en vele anderen. Uiteindelijk wordt ook duidelijk waar zich de taart bevindt.

Van deze tentoonstelling is ook een boek verschenen (zie de boekbespreking). De locatie is: Het Kinderboekenmuseum, Prins Willem-Alexanderhof 5 (1e etage), 2595 BE Den Haag, Tel: 070-333 9 666. Tijden: dinsdag t/m vrijdag 12.30 – 17.00 uur, weekenden en feestdagen 12.00 – 17.00 uur. Schoolvakanties: dinsdag t/m vrijdag vanaf 10.00 uur geopend. Toegang: kinderen 4 – 18 jr. € 5,00; volwassenen: € 7,50. Kortingskaarten geldig (zie website). Alle inlichtingen: www.kinderboekenmuseum.nl. E-mail: jessica.brul@letterkundigmuseum.nl

Oktobermaand 2011: Kindermaand bij Taman-Indonesia. Geniet van de tropische sfeer door middel van workshops en expedities. Beleef de cultuur van Indonesië. De activiteiten van deze speciale kindermaand zijn bij het “ter perse gaan” van deze nieuwsbrief nog niet bekend. Graag verwijzen wij u hiervoor naar de website van Taman Indonesia. In ieder geval zullen er net zoals andere jaren weer allerlei workshops en expedities gehouden worden, speciaal voor kinderen. Op 15, 16, 22,23 en 30 oktober kunnen kinderen meelopen met de dierenverzorger en alles leren over de vele tropische dieren in het park, dieren observeren, dieren voeren, opdrachten uitvoeren, enz. Op 30 oktober is er een Kookworkshop en gaan de kinderen leren om Soto Ayam (Indonesische kippensoep) te maken. Tenslotte kun je op 29 en 30 oktober je verkleden en lekker griezelen tijdens

het Halloweenweekend. Tijdens de Kindermaand-activiteiten kunnen uiteraard geen kinderfeestjes gehouden worden, maar kunt u daarbuiten wel boeken. Verdere inlichtingen: Tel: 0521-511189, www.taman-indinesia.nl

15 oktober 2011: Indische Feestavond “SoulEvent”. Op deze tweede Indische Feestavond sinds de zomerstop na het overlijden van Oscar Rexhäuser wordt de muziek verzorgd door “SoulXpress”. En de Indische keuken wordt traditiegetrouw weer bezet door Ciska Catering. En de organisatie is in handen van Coby de Boer en haar team. De locatie is: Partycentrum “The Lake”, Willem Dreesweg 10, 1314 VB in Almere. De avond duurt van 20.00 tot 01.00 uur. Toegang: € 15,00 aan de zaal. Informatie: OSCO Productions, Tel: 036-5244573 / 06-20867541 of via de website: www.indischefeestavond.nl, E-mail: info@indischefeestavond.nl.

15 en 16 oktober 2011: Weekend: “transculturele familie-opstelingen”. In de geschiedenis van de Indische Nederlanders hebben zich in korte tijd heel veel ingrijpende gebeurtenissen afgespeeld. De concentratiekampen in de Tweede Wereldoorlog, de Bersiap, die daarop volgde, de al dan niet gedwongen repatriëring van de Indische Nederlanders en de meer dan kille ontvangst in Nederland. In dit weekend tracht Roos Fikenscher samen met Hilbrand Westra om de vele onverwerkte zaken uit de Indische context in het licht van ons bewustzijn te brengen, om uiteindelijk anders naar je verleden en je eigen omstandigheden te kijken.

Zo kun je pogen om je te bevrijden van knellende verbanden met onverwerkte ervaringen door ze een plek te geven in de context van je toekomst. Deze tweedaagse workshop wordt muzikaal begeleid door Wouter Muller. De locatie is: Centrum Aerts Paradijs, Heuvelakkerstraat 7, in Herwen, Gelderland (nabij de Duitse grens). De deelname is € 200,00 per persoon, inclusief koffie, thee en Indische snacks. Lunch graag zelf meenemen. Tijden: 10.00 – 17.00 uur. Info en aanmelden: Roos Fikenscher, Tel: 024-3888606, indischhart@versatel.nl.

16 oktober 2011: Dansmiddag. De Indische organisatie AJO Dansa Senang houdt weer een gezellige dansmiddag. De muzikale omlijsting wordt verzorgd door de “Music Road Pilots” en de band “Reunited”, met bekende songs uit de 60er en 70er jaren, Rock & Roll en Country Rock. Uiteraard is de Indische keuken aanwezig met allerlei heerlijkheden. Locatie: HF Witte Centrum, Henri Dunant plein 4, 3731 CL in Hilversum. Zaal open: 11.30 uur. Aanvang 12.00 uur tot 18.00 uur. Toegang: € 15,00 per persoon. Info: Jolenta en Quido, Tel: 035-6858262, info@ajodansasenang.nl, of website: www.ajodansasenang.nl.

16 oktober 2011: Drums on Air. Door UZUME TAIKO. Sublieme Japanse trommelkunsten in Theater “De Regentes”. Volgens een Japanse mythe hulde de wereld zich op een kwade dag in duisternis. Dankzij Ame No Uzume, een sjamaanachtige godin,

kwam de zon weer tevoorschijn toen ze met al haar kracht begon te slaan op een Taiko-trommel. Sindsdien is het tromgeroffel in Japan nooit meer verstomd. De spelers van het Japans-Canadees gezelschap “Uzume Taiko” staan al sinds 1988 met hun verpletterende trommelkunsten wereldwijd in de schijnwerpers. Met een keur aan gigantische trommels,

traditionele instrumenten, maskers en gewaden brengen zij een theatrale voorstelling, waarin alles samenhangt van pulserende ritmes. Traditie en vernieuwing gaan hier hand in hand. Locatie: Theater “De Regentes”, Weimarstraat 63, 2562 GR Den Haag, Tel: 070-3656515. Aanvang: 15.00 uur. Toegang: (vanaf 10 jaar) € 10,00. Alle inlichtingen: www.deregentes.nl.

19 oktober 2011: Symposium en Expositie “Indië in Strips”. Gedurende de gehele maand oktober is in het Museum Bronbeek de tentoonstelling “Indië in Strips” te bezoeken. Hier wordt duidelijk gemaakt hoe auteurs en tekenaars historische bronnen gebruiken om door middel van een beeldverhaal hun publiek te boeien. Peter van Dongen en Eric Heuvel zijn momenteel de bekendste tekenaars van vandaag . Maar ook zijn werken van Jeroen Jager en Faris van de Lisdonk te bewonderen, die zich lieten inspireren door de verhalen van hun grootvaders in Nederlands-Indië. De tentoonstelling is t/m 30 oktober te zien, dinsdag t/m zondag van 10.00 tot 17.00 uur. Op 19 oktober wordt een symposium gehouden met als thema: “Strips, plat vermaak of ware

geschiedenis”. Hierin wordt het medium Beeldverhaal onder de loep genomen als middel om de geschiedenis over te dragen. Joost Pollmann, stripjournalist, zal ingaan op de educatieve waarde ervan. Jeroen Jager vertelt hoe zijn strip “Schaduw” tot stand kwam. Verder is via drie korte films te zien hoe Eric Heuvel (o.a. “De Terugkeer”), Peter van Dongen (o.a. “Rampokan”) en Faris van de Lisdonk via het beeldverhaal de Nederlands-Indische geschiedenis overbrengen.

Dit symposium op 19 oktober en de tentoonstelling t/m 30 oktober worden gehouden op de locatie: Museum Bronbeek, Velper-weg 147, 6842 MB Arnhem, Tel: 026-3763555. Tijden symposium: 13.30 tot 15.30 uur. Toegang: museumkaartje. Aanmelden voor symposium bij: loket.KTOMM.bronbeek@mindef.nl.

22 oktober 2011: Indische Feestavond Stichting Busyben is een organisatie die bestaat uit een kerngroep van 2e

generatie Indo’s en sympathisanten. Zij hebben zich als doel gesteld het levend houden van de historie en de cultuur van de Gordel van Smaragd. Het zijn allemaal vrijwilligers die hun diensten, vaardigheden, ervaring en tijd belangeloos inzetten in iets waar zij in geloven. Op 22 oktober houden

ze een Indische Feestavond, met muzikale omlijsting van de bands “Re-United” en “The Entertainers”. De locatie is: Buitenhout College, Ambonstraat 2, 1335 GV Almere-Buiten. Tijden: 19.00 tot 01.00 uur. Toegang: voorverkoop € 10.00 en aan de zaal: € 12,50. Kaarten en info: www.busyben.nl. info@busyben.nl.

23 oktober 2011: Oscar Rexhäuser Memorial Day. Ter nagedachtenis aan de onlangs overleden bandleider van “The Hot Jumpers” wordt een speciale Memorial Day georganiseerd. Voor deze gelegenheid is een “Hot Jumpers Memorial Band”, alsmede een “Oscar Rexhäuser Friends Band” geformeerd,

met als huisband: “Hot News”en de “Rollers Revival Band”. De organisatie is in handen van Sandra Vink, met medewerking van Pascal Geurts, Hans de Raaij en Armand Filon. Zie ook het artikel elders in deze nieuwsbrief en ons weblog: http://indisch-centrum-denhaag.blogspot.com.

De opbrengst van deze Memorial Day komt ten goede aan een fonds van het Nederlands Indisch Cultureel Centrum (N.I.C.C.) voor een permanente tentoonstelling over The Hot Jumpers en andere bands en artiesten uit de Indische muziekwereld, die gerealiseerd zal worden in een “Wall of Fame”, in het toekomstige Haagse Indisch Centrum.

De Locatie is: Danscentrum Alberto, Hoek van Linschotenlaan 2, 1212 ET Hilversum. Tijden: 13.30 uur tot 19.30 uur (zaal open vanaf 12.30 uur). Géén

kaartverkoop aan de zaal. Bekijk ook de speciaal gemaakte VIDEOLINK: >> http://youtu.be/l9fNUNEDSxw << Inlichtingen: vink.sandra@gmail.com, en armandfilon@gmail.com.

23 oktober 2011: Boekpresentatie en signeren: Wim Willems. Het Haags gevoel, portret van een stad, is de titel van het nieuwste boek van de bekende schrijver en historicus Wim Willems. Ook in Indische kringen is Willems bekend om zijn gedegen kennis van de relatie van Den Haag met het koloniale verleden. In dit boek draait het om: humor, de ooievaar, blauw bloed op straat, ambtenaren, gezagsdragers op de fiets, zee en strand, Joods verleden en Tropische geuren. De locatie is: Boekhandel Paagman, Frederik Hendriklaan 217, 2582 CB Den Haag. De aanvang is om 13.00 uur. De toegang is gratis, maar aanmelden verplicht via de website: www.paagman.nl.

5 en 6 november 2011: Pasar Malam Rijswijk. Lekker genieten op een van de gezelligste pasars, in de “Beurshal Haaglanden” (voorheen de “Darling Market”) in Rijswijk. Deze sfeervolle Oriëntaalse jaarmarkt is een must voor ieder die wil genieten van de echte Indische sfeer en cultuur. De muzikale optredens zijn van onder andere: Ray Smith, Marabunta, Dewi Mass en SAN. Kijk uw ogen uit bij de dansshows van Dansgroep Jelita en SanggarMirah. En verder natuurlijk slenteren langs de vele standjes, lekker eten en drinken op de terrassen van diverse Indische restaurants. Laat uw hand lezen en uw toekomst voorspellen of genieten van een (stoel)massage. Kom kijken bij de workshop “Aliran Tenaga Dalam” van Rich Eduard. De locatie is: Beurshal Haaglanden, Volmerlaan in Rijswijk, Tel: 070-3075907. Toegang: Volwassenen: € 8,00; 65+: € 6,00, kinderen 6 t/m 11 jr. € 3,00, kinderen t/m 5 jr. gratis. Openingstijden: zaterdag: 12.00 – 22.00 uur; zondag:

12.00 – 20.00 uur. Kijk voor het volledige programma en voor kaarten in de voorverkoop op de website: www.pasarmalamrijswijk.nl. Zie ook: advertentie op deze pagina.

(advertentie)

13 november 2011: Start themadagen Bronbeek. In totaal vier themadagen staan bij Bronbeek op stapel, waarvan de eerste op 13 november zal gaan over “Op de boot”. De volgende op 15 januari 2012 met als titel: “De VOC in Oost-Indië”; de derde op 19 februari handelt over: “In Nederlands-Indië”en tenslotte op 18 maart met als thema: “Soerabaja”. De themadagen zijn gericht op geïnteresseerden in de historie, cultuur en literatuur van het voormalig Nederlands-Indië en omvatten lezingen met dia- en/of film-presentaties, gehouden door historici, wetenschappers, kunstenaars en schrijvers. De locatie is: De Kumpulan, Landgoed Bronbeek, Velperweg 147, 6842 MB Arnhem. Tel: 026-3673555.

Voorinschrijven is vereist, Aanmelden uitsluitend met het formulier dat via E-mail kan worden aangevraagd: loket.ktomm.bronbeek@mindef.nl. Inschrijven kan tot 7 dagen voor de themadag. Er zijn 259 zitplaatsen beschikbaar. Nadere inlichtingen via de websites: www.bronbeek.nl en www.indischerfgoed.nl.

27 november 2011: “Nederlands Oorlogserfgoed in Indonesië ’42-’29”. In deze lezing gaat Hans van den Akker op reis langs de sporen van het oorlogsverleden in Nederlands-Indië. Hierin voert hij zijn toehoorders langs voormalige Jappenkampen, slagvelden en begraafplaatsen, monumenten en musea. Hij schetst historische achter-gronden en geeft reistips die de ooggetuigen, hun kinderen en hun kleinkinderen en geïnteresseerde

anderen een goed inzicht geven in de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië. Verder is het interessant om te zien hoe de Indonesiërs van nu terugkijken op de Nationalistische Revolutie en de politionele Acties die daarop volgden. Deze lezing wordt georganiseerd in samenwerking met de Volksuniversiteit Arnhem. Locatie: Museum Bronbeek, Velperweg 147, 6842 MB Arnhem, Tel: 026-3763555. Aanvang: 14.00 uur. Toegang € 12,50. Inschrijven is noodzakelijk via tel: 026-4422363 of via het formulier op: www.volksuniversiteit.nl/arnhem.

17 december 2011: Daniel Sahuleka solo in Colourful Concert. Het is nog even een tijdje weg, maar toch willen we voorkomen dat er straks geen kaarten meer verkrijgbaar zijn, vanwege de te verwachten toeloop.

In de grote zaal van Theater “De Regentes” in Den Haag zal Daniel Sahuleka een groot solo concert geven. Hij zal er zijn mooiste songs ten gehore brengen, zoals “You make my World so Colourful”, “Judy”, “The Rain” en “Anak Kecil”. Locatie: Theater De Regentes, Weimarstraat 63, 2562 GR Den Haag, Tel: 070-3637798. De aanvang is om 20.15 uur en de toegang bedraagt € 21,50. Reserveren van kaarten is aanbevolen. Informatie: www.deregentes.nl, info@deregentes.nl.

C A F E E M M A VOOR EEN DRANKJE EN EEN HAPJE EN VOOR LUNCH EN DINER

MET VRIENDEN OF VRIENDINNEN, ZOMAAR OF VOOR EEN FEESTJE EN OOK VOOR UW NETWERKBORREL KUNT U BIJ ONS TERECHT IN EEN SFEERVOLLE AMBIANCE EN EEN PRETTIGE BEDIENING ALLE

DAGEN GEOPEND VAN 11.00 TOT 01.00 UUR REGENTESSEPLEIN 222 - 2562 EZ DEN HAAG - TEL: 070-3655065

Weekend 22/23 oktober komt de Indische Nieuwsbrief met een

EXTRA EDITIE DUS LET OP UW MAILBOX!

Column De Lokroep van het verleden door: Albert van Prehn

Ik was eigenlijk niet zo geïnteresseerd, toen mijn vriend en drummer van mijn band mij uitnodigde om met hem mee te gaan naar een bijeenkomst waarvan ik half begrepen had dat het om een kennismaking ging.

Het was in Zutphen en als je weet dat je vanuit Nieuwegein, waar wij wonen, de reis moet maken met allerlei omwegen, vanwege de talrijke werkzaamheden die altijd op de Nederlandse wegen voorkomen, dan kun je je indenken dat het niet bijdroeg tot enthousiasme. Zeker niet als blijkt dat het zou gaan om een Bali reis, die mijn vriend en zijn vriendin afgelopen februari hebben gemaakt. Op deze avond zou een ontmoeting plaatsvinden met een contact die zij op reis zijn tegengekomen.

Ik heb reeds vele mooie beelden gezien die het stel heeft gemaakt van de reis van Jakarta naar Bali. Ik heb de vele plekken herkend en het gaf mij niet de vreugde die er normaal zou moeten zijn. Ik was niet zo erg gecharmeerd van het land waar ik vandaan kom; ik heb daar teveel rottigheid meegemaakt en met name persoonlijke rottigheid. Voor mij zijn die beelden dan ook een wrange herinnering aan die tijd.

Na een omslachtige omleiding die de reis naar mijn bestemming nog vermoeiender maakte dan het al was, kwamen wij aan. Het werd gehouden in een verzorgingshuis, welke pas is opgeleverd en waarvan enkele ruimtes voor recreatiedoeleinden en dergelijke gebruikt kunnen worden. Bij een van die ruimtes komen we aan en ik zag een paar rijen stoelen rondom een scherm, waarop een beeld van Bali was geprojecteerd. De titel die erbij vermeld stond, bevatte de tekst: “mijn reis naar Indonesië” of iets dergelijks.

Na enkele kennismakingsrituelen liep de zaal redelijk vol en leerde ik de presentatrice beter kennen. Haar naam was Anita Bunt en ik kende haar van de foto’s van Bali, die mijn vriend had gemaakt. Anita is een dochter van een Indische moeder en een Hollandse vader. Op het eerste gezicht zie je een Hollandse vrouw voor je. Als je niet was geïnformeerd, zou je niet zeggen dat ze half-Indisch was. Vader heeft moeder leren kennen in Indonesië.

De presentatie, waar het eigenlijk om ging, begon en Anita vertelde heel veel over haarzelf. Ze was als kind van twee culturen – net zoals zovelen van onze nieuwe generaties – opgegroeid in een land waar haar moeder vanaf voor de bezetting van Nederland al woonde. Interessant is natuurlijk het feit dat een gekleurde Nederlander in die tijd kon overleven. Ik vroeg er dan ook met enige nieuwsgierigheid naar. Heel verrassend was haar verhaal dat zij helemaal geen last hadden ondervonden, terwijl het huis waarin het gezin verbleef, gevorderd was door de Duitsers. Een in mijn ogen erg vreemde situatie, wetende dat destijds de Duitsers er heel strenge raciale opvattingen op na hielden.

De vader van Anita was overleden en haar moeder had zijn as in een urn bewaard. Anita’s verhaal is dat van een meisje, dat in Nederland opgroeide en waarvan de Indische

afkomst niet relevant was. In feite was zij meer bezig met de geschiedenis van haar vader dan die van haar moeder. Totdat zij na een periode van innerlijke persoonlijke onevenwichtigheid ging beseffen dat zij ook nog en moeder had en één die van niet-Nederlandse afkomst was.

Anita veranderde langzaam nadat het tot haar doordrong dat zij ook nog een andere identiteit had, namelijk een Indische. Tijdens haar relaas dat bij de presentatie hoorde, liet zij oude foto’s zien van haar moeder in Indonesië. Ik was even bewogen toen zij vertelde dat zij voordat zij interesse kreeg voor haar moeders geschiedenis, zij nooit als Indische geïdentificeerd wilde worden. Uit haar mond kwamen woorden, die zo herkenbaar waren dat ik even terugdacht aan mijn eigen geschiedenis hier in dit land, zoals die van zovele Indische mensen.

Zij vertelde dat zij zich schaamde voor haar andere afkomst omdat er jegens die een denigrerende houding plaats vond. Ik herkende dit van vroeger omdat ik dit zelf ook heb meegemaakt. Naarmate zij meer met haar moeders geschiedenis bezig was, groeide ook de nieuwsgierigheid naar het land waar zij vandaan kwam en dus ook een deel van haar eigen afkomst was.

Uiteindelijk kwam het ervan dat moeder en dochter de reis naar Indonesië ondernamen, met als toeval dat zij tijdens een treinreis van Bogor naar Jogjakarta mijn vriend tegen kwamen, waar een band mee ontstond. Vandaar dus deze presentatie, die ging over Anita’s persoonlijke belevenis. Het land waar ze voet aan de grond zette, gaf haar het gevoel dat ze “thuis” was. De hele reis was een soort weerzien met iets waar ze nimmer van heeft geproefd.

Senang, zoals ze in onze gemeenschap zeggen. Hoe kan dit, vraag je je dan als toeschouwer af. Hoe kan deze vrouw opeens zich ergens thuis voelen zonder er ooit eerder te zijn geweest? Ik heb daar zelf wel een verklaring voor, maar ben altijd voorzichtig met het trekken van conclusies, die nimmer echt hun bewijskracht hebben getoond.

Diep in mij zegt mijn gevoel dat er maar één verklaring voor te vinden is en dat is de kracht van de genen. Ik maak het vaak mee bij vele kinderen die hier zijn geboren en een Nederlandse ouder hebben, zich vroeg of laat gaan keren naar hun roots, die van de Indische ouder. Ik weet dat er vroeg of laat de ommekeer plaatsvindt en dat deze kinderen op een bepaald moment de behoefte gaan voelen en

zich meer gaan richten op hun Indische afkomst, als is het maar een fractie.

De reis naar Indonesië was er een met een emotionele lading. Moeder had een deel van vaders as meegesmokkeld, om zoals hij dat heeft gewild uit te strooien in Indonesië, waar toch ook hij zijn voetstappen heeft achtergelaten. Dit gebeurde ook, zij het op een andere plek dan eerst was gepland.

Een bijkomstigheid is ook dat Anita tijdens een excursie in contact kwam met een weeshuis. De excursie heeft haar heel veel openbaard omtrent de afkomst van haar moeder en een deel van haar eigen afkomst. Het weeshuis heeft er bovendien nu een stichting bij, opgezet door Anita, waar de

donaties rechtstreeks ten gunste komen van de aldaar verblijvende kinderen, de Stichting Semangat in Maasbree.

Anita’s leven is veranderd en waar zij eerst niet voor uit durfde te komen, noemt ze nu nadrukkelijk en vertelt aan ieder die ernaar vraagt: “Ik ben een Indische vrouw en ik ben trots op mijn afkomst”. Woorden die recht doen aan onze afkomst, vaak verdrongen door de bejegening in dit land. Anita geeft ons een voorbeeld hoe wij ons moeten voelen; voelen zoals wij werkelijk zijn.

Net als bij ieder van ons met Indische roots: vroeg of laat klinkt “De lokroep van het verleden”.

_______________________________

Vlagincident in SoerabajaEen maand na de capitulatie van Japan wapperde op 19 december 1945 de Nederlandse driekleur bovenop Hotel Yamamoto, het voormalige Oranje hotel in Soerabaja.

Twee Nederlanders, Lansdorp en Boer hadden de vlag gehesen op het dak van het hotel. Dit gebeurde om aan te geven dat er op dat moment een officiële Nederlandse delegatie aanwezig was. In de stad had een zekere Soemoto zichzelf uitgeroepen tot leider van een strijdbare permoeda groepering: “Barisan Pemberontak Rakjat Indonesia” (BPRI).

Als Boeng Tomo ontpopte hij zich als een volksmenner die vervuld was van haat tegen alles wat Nederlands was.

Hij zweepte die haat onder het volk hoog op. Het hijsen van de Nederlandse vlag bovenop het hotel vatte hij dan ook op als rechtstreekse

Oranje Hotel in Soerabaja

schending van de net uitgeroepen Republiek Indonesia.

Zijn permoeda’s bestormden het hotel en op het dak bij de vlag aangekomen

trokken ze met geweld de blauwe baan van de vlag af, zodat alleen het rood en wit zoals in de Indonesische vlag overbleven.

Aan de overkant was het Rode Kruis gevestigd, waar op dat moment enkele tientallen ex-geïnterneerde militairen werden opgevangen. Bij het zien van het schenden van de Nederlandse vlag stormden ze naar buiten en vielen geëmotioneerd de permoeda’s aan.

Het bloedige handgemeen met een overmacht aan permoeda’s eindigde pas toen een toevallig passerende gewapende Japanse patrouille de vechtende partijen uiteenjoeg.

(Bron: Indisch4ever)

23 oktober 2011: Oscar Rexhäuser Memorial Day

Colofon Digitale maandelijkse Nieuwsbrief van: Nederlands Indisch Cultureel Centrum

Hoofdredacteur: Hans Vogelsang Redactie: Jean-Marie Bosch van Drakestein Romy Sulilatu Juniorredacteur: nog niet bekend Correspondenten: Ferry Schwab (ICM-online) Piet Zevenbergen (culinair) Jan de Jong (Indisch Platform) Huibert Sabelis Wybenga (Canada) Adrian Lemmens (New Zealand) Advertentie-acquisitie en P.R.: Yazmhil Rexhäuser Strip: Hugo Driessen Vormgeving: Hans Vogelsang Technische realisatie: Dennis v.d. Ham (Borca-Online Computer Service)

Verschijning: de 10e van elke maand Sluitingsdatum kopij en advertenties: de 4e van elke maand Advertentietarieven: op aanvraag Abonnement Nieuwsbrief: GRATIS Postadres: Daguerrestraat 14 2561 TT Den Haag - Nederland

W : www.indisch-centrum-denhaag.nl

@: info@indisch-centrum-denhaag.nl

Aanmelden Nieuwsbrief (subscribe): http://www.indisch-centrum-denhaag.nl/phplist/?p=subscribe&id=1 Afmelden Nieuwsbrief (unsubscribe): http://www.indisch-centrum-denhaag.nl/phplist/lt.php?id=YUQMBQUEUE0ARQMLBAY%3D

RABO-bank rek. nr.: 1292 16 836 IBAN: NL39 RABO 0129 2168 36 t.n.v. N.I.C.C. te Den Haag

Overname van (delen van de) inhoud is toegestaan, mits met bronvermelding. © 2011 N.I.C.C. Den Haag

Het Nederlands Indisch Cultureel Centrum steunt Den Haag in haar nominatie naar

Culturele Hoofdstad van Europa 2018

Wij zoeken Indische mensen en organisaties om deze ondersteuning invulling te geven

Indische Internetkrant: www.icm-online.nl - schwab@icm-online.nl

Kijkt u ook regelmatig op ons weblog? http://indisch-centrum-denhaag.blogspot.com

Altijd het laatste nieuws het eerst!

Wie wil voor onze nieuwsbrief een maandelijkse HOROSCOOP maken?

(Indien mogelijk een beetje Indisch gerelateerd)