PROF. DR. TAYFUR ÖZŞENANISINA

70. YAŞ ARMAĞANI

Mülkiyeliler Birliğinin Katkılarıyla…

2 Albüm

PROF. DR. TAYFUR ÖZŞEN ANISINA70. YAŞ ARMAĞANIEditörler: Aytül Güneşer Demirci, Esra Ergüzeloğlu Kilim, Esra Dik

Memleket Yayınları:9 ISBN:978-9944-5435-4-5

© 1. Baskı, Eylül 2014

Sayfa Tasarımı : Hilal Görgülü

Kapak Tasarımı: Zeynep Gül Özşen

Baskı ve Cilt: Kardelen Ofsetİncesu Caddesi, 96’lar Apt. No: 6 Y.Kolej – ANKARATel: 0312 4321378 Faks: 0312 4322378www.kardelenofset.com.tr & kardelenofset@gmail.comSertifika No: 13337

Bu kitabın bütün hakları Yerel Yönetim Araştırma Yardım ve Eğitim Derneği’ne aittir. YAYED’nin yazılı izni olmaksızın, kitabın tümünün veya bir kısmının elektronik veya fotokopi yoluyla basımı, yayımı, çoğaltılması ve dağıtımı yapılamaz. Bu kitapta yer alan değerlendirmeler, yazarların görüşüdür. Herhangi bir kurumun resmi görüşünü yansıtmaz.

Kütüphane Bilgi KartıPROF. DR. TAYFUR ÖZŞEN ANISINA 70. YAŞ ARMAĞANIISBN: 978-9944-5435-4-51- Tayfur Özşen, 2- Armağan, 3- Yönetim

Yerel Yönetim Araştırma Yardım ve Eğitim Derneği YAYED Basın Yayın Eğitim Organizasyon ve Danışmanlık İktisadi İşletmesiZiya Gökalp Caddesi No: 30/17 Kızılay – ANKARATel: 0312 4303560 Faks: 0312 4306290www.yayed.org; merkez@yayed.org

BİLİM KURULUProf. Dr. Adalet Alada (İstanbul Ü)Prof. Dr. Ahmet Alpay Dikmen (Ankara Ü)Prof. Dr. Anıl Çeçen (Ankara Ü)Prof. Dr. Argun Akdoğan (TODAİE)Prof. Dr. Atilla Güney (Mersin Ü)Prof. Dr. Aziz Konukman (Gazi Ü)Prof. Dr. Bilsay KuruçProf. Dr. Birgül Ayman GülerProf. Dr. Can HamamcıProf. Dr. Cevat GerayProf. Dr. Doğan Nadi Leblebici (Hacettepe Ü)Prof. Dr. Dursun Gökdağ (Anadolu Ü)Prof. Dr. Erinç Yeldan (Bilkent Ü)Prof. Dr. Firuz Demir Yaşamış(American University in the Emirates)Prof. Dr. Gencay ŞaylanProf. Dr. Halil Ülker (Atılım Ü)Prof. Dr. Hüseyin Mualla Yüceol (Mersin Ü)Prof. Dr. İsmail Bircan (Atılım Ü)Prof. Dr. Korkut BoratavProf. Dr. Metin KazancıProf. Dr. Metin Özuğurlu (Ankara Ü)Prof. Dr. Oğuz OyanProf. Dr. Oktar TürelProf. Dr. Örsan Akbulut (TODAİE)Prof. Dr. Ömer PekerProf. Dr. Ruşen KeleşProf. Dr. Seriye Sezen (TODAİE)Prof. Dr. Sinan Sönmez (Atılım Ü)Prof. Dr. Şerife Yorulmaz (Mersin Ü)Prof. Dr. Turgut Tan (Bilkent Ü)Prof. Dr. Uğur Eser (Abant İzzet Baysal Ü)

Prof. Dr. Uğur Ömürgönülşen (Hacettepe Ü)Doç. Dr. Cenk Reyhan (Gazi Ü)Doç. Dr. Hacı Kurt (Mersin Ü)Doç. Dr. İpek Özkal Sayan (Ankara Ü)Doç. Dr. Koray Karasu (Ankara Ü)Doç. Dr. M. Kemal Öktem (Hacettepe Ü)Doç. Dr. Menaf Turan (Yüzüncü Yıl Ü)Doç. Dr. Mete Yıldız (Hacettepe Ü)Doç. Dr. Nuray Ertürk Keskin (OMÜ)Doç. Dr. Sonay Bayramoğlu Özuğurlu (Gazi Ü)Doç. Dr. Ulaş Bayraktar (Mersin Ü)Doç. Dr. Uysal Kerman (Süleyman Demirel Ü)Doç. Dr. Yılmaz Üstüner (ODTÜ)Doç. Dr. Yücel ÇağlarYrd. Doç. Dr. Bediz Yılmaz (Mersin Ü)Yrd. Doç. Dr. Cengiz Ekiz (Abant İzzet Baysal Ü)Yrd. Doç. Dr. Cihan Yüksel (Mersin Ü)Yrd. Doç. Dr. Ferhunde Hayırsever (Akdeniz Ü)Yrd. Doç. Dr. Hülya Kendir (Kocaeli Ü)Yrd. Doç. Dr. Mustafa Altunok (Abant İzzet Baysal Ü)Yrd. Doç. Dr. Mustafa Şener (Mersin Ü)Yrd. Doç. Dr. Ozan Zengin (Ankara Ü)Yrd. Doç. Dr. Sabrina Öztürk Kayıkçı (Mehmet Akif Ersoy Ü)Yrd. Doç. Dr. Selim Çakmaklı (Mersin Ü)Yrd. Doç. Dr. Selime Güzelsarı (Abant İzzet Baysal Ü)Yrd. Doç. Dr. Tekin Avaner (Yüzüncü Yıl Ü)Yrd. Doç. Dr. Yasemin Özuğurlu (Mersin Ü)

4 Albüm

Dr. Aslı Yılmaz (Özyeğin Ü)Dr. Serdar Şahinkaya

EDİTÖRLER KURULUYrd. Doç. Dr. Aytül Güneşer Demirci (Mersin Ü)Yrd. Doç. Dr. Esra Ergüzeloğlu Kilim (Mersin Ü)Dr. Esra Dik (Mersin Ü)

İÇİNDEKİLEREDİTÖRLERDEN................................................................................................XIYAYED SUNUŞU..............................................................................................XIIIMÜLKİYELİLER BİRLİĞİ SUNUŞU......................................................................XIIIPROF. DR. TAYFUR ÖZŞEN............................................................................XVII

ANILARSEVGİLİ TAYFUR İÇİNBilsay KURUÇ....................................................................................................2DEĞERLİ DOSTUM TAYFUR ÖZŞEN İÇİNMetin KAZANCI..................................................................................................5YORULMAK BİLMEYEN BİLİM ADAMITurgutTAN.........................................................................................................7TAYFUR ÖZŞEN: TÜRK İDARECİLİK MESLEĞİNİN YÜZAKIAydemir CEYLAN...............................................................................................8KARINDAŞIM, ARKADAŞIM, AĞABEYİMÜmit ÖZŞEN....................................................................................................11YOL GÖSTERİCİMHaluk ÖZŞEN...................................................................................................17UZUN ZAMAN OLDU SENİNLE SOHBET ETMEYELİ...Zeynep Gül ÖZŞEN.........................................................................................19KÖYLÜ, O’NU UNUTMUYORH. Nedim ŞAHHÜSEYİNOĞLU...........................................................................34TAYFUR KAYMAKAMHasan GÜL......................................................................................................37BABA KAYMAKAM TAYFUR ÖZŞENHasan ASLAN..................................................................................................40AYRAN İÇTİK AYRI DÜŞMEDİK…İlyas ERDOĞAN...............................................................................................42İL PLANLAMASININ ÖNDERİ PROF. DR. TAYFUR ÖZŞENGazi BAYKALER...............................................................................................45İL ENVANTER MODELİ HAZIRLAMAK YA DA İĞNEYLE KUYU KAZMAKEnderÖZBEK....................................................................................................47

6 Albüm

TAYFUR ÖZŞEN ve KAYFOR’UN KURUMSALLAŞTIRILMASI ÇABASI ÜZERİNE BİR NOTUğur ÖMÜRGÖNÜLŞEN - M. Kemal ÖKTEM.......................................................50PROF. DR. TAYFUR ÖZŞEN VE KAMU YÖNETİMİ FORUMU (KAYFOR)Ezgi SEÇKİNER - Mete YILDIZ..........................................................................54FOTOĞRAFLARIM VE TAYFUR HOCAMZehra AŞIK......................................................................................................56MUHTEREMR.Savaş SÖNMEZ............................................................................................58BİR YERYÜZÜ GÜZELLİĞİ: TAYFUR ÖZŞENErşen AKAR.....................................................................................................60SEVGİLİ ARKADAŞIM PROF. DR. TAYFUR ÖZŞENSudi KOCAİMAMOĞLU.....................................................................................62MİZANU’L HAK Fİ İHTİYÂRİ’L EHAK VE DÜSTÛRU’L AMEL-İ ISLÂHİ’L HALELAli Mert TAŞCIER.............................................................................................65İZ BIRAKAN İNSAN… PROF. DR. TAYFUR ÖZŞENR.Tayfun DİLÇİN..............................................................................................68TAYFUR ABİ, NE OLUR AFFETMehmet UÇAR.................................................................................................69TAYFUR ÖZŞEN ANISINAÖcal BENİNGTAN.............................................................................................70DÜNYA KÜÇÜKHüseyin TAŞ....................................................................................................71DÜŞTEN GERÇEĞE YA DA GERÇEKTEN DÜŞEÖmer EKŞİ.......................................................................................................73BİR ZIPIR BİLMECE VE YÖNETİME YANSIMASI: EVET EFENDİM!Haluk BİLGESAY..............................................................................................83VAKİTSİZ BATAN GÜNEŞSabahat Şükriye DURUKAN.............................................................................91BİR YILDIZ KAYDI: PROF. DR. TAYFUR ÖZŞENAhmet EROĞLU...............................................................................................92ONUN VEDASIYiğit GÖKBEL...................................................................................................95

MAKALELERNEOLİBERAL TASARIM VE POLİTİKALARDA YÖNETİŞİMSinan SÖNMEZ................................................................................................98KAMU YÖNETİMİNDE NEO-LİBERAL DÖNÜŞÜM: 1923-2013Oğuz OYAN....................................................................................................116AHLÂKİ AÇIDAN NEO-LİBERAL KÜRESELLEŞME İDEOLOJİSİNİN BİR DEĞERLENDİRMESİ VE GELECEĞE BAKIŞHüseyin Mualla YÜCEOL................................................................................134TÜRKİYE’DE ÜLKESEL PLANLAMA: YARIM YÜZYILLIK BİR ÖYKÜ İÇİN POST-SCRIPTOktar TÜREL..................................................................................................164TEKNOLOJİ PLANLAMASINDAN ÖNCE TEKNOLOJİYİ TARTIŞMAKOzan ZENGİN................................................................................................1831930’LAR TÜRKİYE’SİNDE SANAYİLEŞMENİN ANA ÇİZGİLERİ VE LA TURQUİE KEMALİSTE DERGİLERİBilsay KURUÇ - Serdar ŞAHİNKAYA...............................................................194TÜRKİYE EKONOMİSİNDE BÖLGESEL EŞİTSİZLİKLER: AMPİRİK KANITLAR VE BİR MODEL ÖNERİSİB. Ali EŞİYOK.................................................................................................209KALKINMA POLİTİKASINDA ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONLARININ ROLÜ VE İŞLEVİAli SOMEL - Cengiz EKİZ................................................................................249KALKINMA AJANSLARI TÜRKİYE'Yİ KALKINDIRIR MI?Erdem YAZGI.................................................................................................289ATATÜRK'ÜN EKONOMİ ANLAYIŞI VE PLANLI KALKINMADA YÖNETİMSEL GERÇEKLERHaluk BİLGESAY............................................................................................316PLANLAMADA “YEREL” KAVRAMI VE YENİ BİR PLANLAMA MODELİ ÜZERİNEYahya Can DURA - Cihan DURA......................................................................332ÖLÇEK ve ÖRGÜT BOYUTLARI İLE MERSİN’DE PLANLAMAEsra ERGÜZELOĞLU KİLİM - Yılmaz KİLİM.......................................................353KENTLEŞME VE KONUT ÜZERİNE GÖZLEMLERRuşen KELEŞ.................................................................................................367ANAYASA MAHKEMESİ’NİN YEREL İDARELERE BAKIŞITurgut TAN....................................................................................................378

8 Albüm

YASANIN GETİRDİKLERİ, GÖTÜRDÜKLERİCevat GERAY.................................................................................................383YÖNETİM İLİŞKİSİ VE YEREL ÖZERKLİKKoray KARASU...............................................................................................389KİMİN İÇİN, NASIL BİR ÖZERKLİK? FARKLI YERELLEŞME SÖYLEMLERİNDE ÖZERKLİK ZAAFLARIS. Ulaş BAYRAKTAR.......................................................................................406MERSİN 2013 AKDENİZ OYUNLARI DENEYİMİ IŞIĞINDA BÜYÜK ÖLÇEKLİ ORGANİZASYONLARI YENİDEN DÜŞÜNMEKAli Ekber DOĞAN...........................................................................................419GÖÇMENLİK, YOKSULLUK, DIŞLANMA VE ŞİDDET SARMALINDA FRANSIZ BANLİYÖLERİBediz YILMAZ................................................................................................432BİR DAĞ BİR DERNEK: KÜRESELLEŞME ÇAĞINDA YEREL BİR ÇEVRECİ SİVİL TOPLUM ÖRGÜTÜHacı KURT.....................................................................................................452A NEW CONCEPT AND CONCERN FOR NATIONAL AND GLOBAL SECURITY: ENVIRONMENT AND ECOLOGYFiruz Demir YAŞAMIŞ....................................................................................463‘BİR MUSİBET BİN NASİHATTEN İYİDİR!’ AMA YA ÜLKE SÖZ KONUSU OLUNCA?Birgül AYMAN GÜLER....................................................................................486TÜRKİYE’NİN RASYONEL BÜROKRASİ ARAYIŞI: 1930’LARDAN 2000’LERE DEĞİŞMEYEN NE? Nuray ERTÜRK KESKİN..................................................................................496KLASİK KAMU YÖNETİMİ YAKLAŞIMININ GELİŞİMİNİ VE YAYGINLAŞMASINI DESTEKLEYEN KURUMSAL YAPILAREsra DİK........................................................................................................506KAMU POLİTİKASI YAPIMINDA BİR AKTÖR OLARAK STK’LARIN ROLÜSabrina KAYIKÇI............................................................................................515TÜRKİYE’DE VE BATI BALKANLARDA POLİTİKA YÖNLENDİRMEDE BELİRYEYİCİ BİR AKTÖR OLARAK SİVİL TOPLUM KURULUŞLARIAytül GÜNEŞER DEMİRCİ...............................................................................534KAMU POLİTİKASI SÜRECİNDE TÜRKİYE’DE BÜROKRASİ VE DEĞİŞİMİpek ÖZKAL SAYAN........................................................................................547SAĞLIK BAKANLIĞI’NDA PERSONEL YÖNETİMİNDEN İNSAN KAYNAKLARINA GEÇİŞHasan Engin ŞENER - İsmail Çağrı DOĞAN....................................................563İNGİLTERE’DE KAMU PERSONEL SİSTEMİNDE DEĞİŞİM: Geleneksel Westminster Modeli’nden Esnek Örgütlenme Modeline DoğruAhmet Hamdi AYDIN - Sibel GÖK...................................................................583

ÜLKEMİZDE KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİNİN DIŞ DENETİMİ VE İNGİLTERE ÖRNEĞİTuğba YOLCU................................................................................................605TRUMAN DOKTRİNİ’NDEN MARSHALL PLANI’NA:MAX WESTON THORNBURG VE THORNBURG RAPORUTunç TAYANÇ................................................................................................6291945-1960 ARASI DÖNEMDE PERSONEL REJİMİNİN GELİŞİMİNE YÖNELİK YABANCI UZMAN RAPORLARISerap KADEMLİ ERKUT..................................................................................640TÜRKİYE'DE KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK)Ali Mert TAŞCIER...........................................................................................650KAMU YÖNETİMİ VE SANAT ETKİLEŞİMİ ÜZERİNEM. Kemal ÖKTEM...........................................................................................670LAİKLEŞME SÜRECİNİN TAMAMLANMASI DESPOTİK LAİKLİK-DEMOKRATİK LAİKLİKGüngör AYDIN...............................................................................................681GERÇEK AÇILIM: MİLLİ İDARİ REFORMAnıl ÇEÇEN....................................................................................................685ÜÇÜNCÜ BİN YILDA ÜNİVERSİTENİN YENİ TANIMI VE İŞLEVLERİİsmail BİRCAN...............................................................................................725TOPLUMSAL DEĞİŞİMİN TEHLİKEYE ATTIĞI MESLEKLERDursun GÖKDAĞ...........................................................................................734ALBÜM............................................................................................753

10 Albüm

EDİTÖRLERDEN2006 yılının Temmuz ayında aramızdan ayrılan çok sevgili hocamız

Prof.Dr. Tayfur Özşen anısına 70. yaş armağanı olarak derlediğimiz bu çalışma ile Hocamızın kamu yönetiminin bilim ve uygulama dünyasına kazandırdıklarını bir kez daha hatırlamayı ve aynı zamanda onun çalıştığı alanlarda yeni bilimsel çalışmalara zemin oluşturmayı amaçladık. Yerel Yönetim Araştırma Yardım ve Eğitim Derneği (YAYED) verdiği destek ile bu çalışmanın hayata geçirilmesinde ve duyurulmasında kurumsal anlamda öncü rol oynadı. Daha sonra bu desteğe Mülkiyeliler Birliği de ortak oldu ve armağan kitabı Hocamız için de önem taşıyan iki kurumun katkısı ile ortaya çıkmış oldu.

Çok özenli ve disiplinli bir çalışma tarzına sahip olan Prof.Dr. Tayfur Özşen için armağan kitabı hazırlamak biz asistanları için büyük bir sorumluluktu. Beklenmedik bir şekilde zamansız aramızdan ayrıldığı 25 Temmuz 2006 tarihinden bu yana, onun hatırası adına bir armağan kitabı çıkarma fikri hep canlı kaldı ancak çeşitli nedenlerden dolayı bu fikrin hayata geçirilmesi, biz asistanlarının yeniden Mersin Üniversitesi çatısı altında toplandığı bu tarihlere denk geldi ve çalışma ortaya çıktı.

Armağan kitabının başlangıcında belirli bir işbölümü yapılmadığı halde çalışmanın seyri kendi işbölümünü yarattı. Çalışmanın kurgusunun oluşturulması görevini Esra Ergüzeloğlu Kilim üstlendi. Armağan kitaplarında pek alışılmış bir durum olmayan hakemlik uygulamasını hayata geçirerek, yazarlarla iletişim, yazıların toplanması ve derlenmesi sürecini yürüttü. Çalışma belirli bir aşamaya geldikten sonra kitabın editasyon işlemi ve son halini almasında Aytül Güneşer Demirci ve Esra Dik görev aldı.

Armağan kitabı iki bölüm halinde derlendi. İlk bölüm hocamızın yaşamını, çalışmalarını ve kişiliğini ele alan yirmi sekiz serbest anı yazılarından, ikinci bölüm ise bilim kurulu içinden seçilen ve hakemlerce onaylanan otuz yedi makaleden oluştu. Bu bölümde ayrıca hocamızın yakın arkadaşı olan öğretim üyelerinden çağrılı

12 Albüm

makalelere ve başka yerde yayınlandığı halde hocamızın anısına armağan edilen çalışmalara da yer verildi. Makaleler konusal bir sınıflandırmaya göre yerleştirildiğinden ikinci defa yayınlanan yazılar ayrı bir bölüm içinde değil özgün makalelerle birlikte tutularak Armağan kitabında yer aldı. Böyle bir durumda makalenin ilk yayın yerleri dipnotlarda belirtildi.

Armağan kitabı fikrinin inşası ve hayata geçirilmesi uzun soluklu ve ekip çalışmasını gerektiren ama aynı zamanda manevi desteğe de ihtiyaç duyulan bir süreçti. Bu süreçte iki büyük isim her zaman yanımızda oldu. Prof. Dr. Bilsay Kuruç ve Prof. Dr. Oktar Türel’e sonsuz teşekkürler. Bu çalışmada gereksinim duyduğumuz her türlü desteği sunan Bilim Kurulu’na da en içten teşekkürlerimizi sunarız. Ayrıca başından beri armağan çalışmasının her aşamasında editörler kuruluna destek olan ve fiilen çalışan Zeynep Gül Özşen’i de en derin sevgilerimizle anmak isteriz.

Son olarak böyle bir emeğin ortaya çıkmasında yanımızda olan YAYED ve Mülkiyeliler Birliği’ne şükranlarımızı sunarız.

Öğrencisi olma mutluluğunu, asistanı olma şansını yakalayan bizler, umuyoruz ki Prof. Dr. Tayfur Özşen’e yakışır bir armağan kitabı ortaya koyabilmişizdir.

Saygı ve sevgiyle…Aytül Güneşer Demirci - Esra Ergüzeloğlu Kilim - Esra

DikNisan 2014-Mersin

YAYED SUNUŞUMemleket Mevzuat ve Memleket Siyaset Yönetim Dergilerimizin

Danışma Kurulu üyesi olan Prof. Dr. Tayfur Özşen’in beklenmedik bir şekilde zamansız aramızdan ayrılması, tüm öğrencileri, arkadaşları ve akademik dünya gibi, Yerel Yönetim Araştırma Yardım ve Eğitim Derneği (YAYED) olarak bizleri de büyük bir üzüntüye boğmuştur. Değerli hocamız Prof.Dr.Tayfur Özşen anısına 70. yaş armağanı olarak hazırlanan bu Armağan kitabını basmak ve akademik dünyada çok sevilen ve sayılan bir bilim insanının ismini yaşatmaya katkıda bulunmak, Dernek Yönetim Kurulu olarak hem Hocamıza karşı sorumluluğumuzdur hem de bizleri çok mutlu etmiştir.

Hocamız Prof. Dr. Tayfur Özşen ileriyi gören, çağdaş düşünen, genç ve çalışkan bir kaymakam ve örnek çalışmalara imza atmış bir yönetici olarak, hizmet verdiği yöre halkının gönlünde taht kurmuştur; halkın sorunlarına çözüm bulma arayışında olan idealist ve dinamik bir idareci, ilerici bir Cumhuriyet aydını olmuştur. Yeşilyurt kaymakamı olarak yaptıkları (örnek köy projesi) bunun en güzel örneklerinden biri olarak kamu yönetim sisteminde yerini bulmuştur. Hocamızın hayatını, çalışmalarını ve ona ait anıları okuduktan sonra, bütün kaymakamlar ve kamu yöneticileri Tayfur Özşen gibi olsaydı, bugün nasıl bir Türkiye olurdu acaba diye düşündüm. Günümüzde özlemini çektiğimiz bilgili, çalışkan, alçakgönüllü, halka hizmet için çabalayan ve Cumhuriyetin değerleriyle bütünleşmiş idarecilere olan açlığımız karşısında, Tayfur Özşen gibi kaymakamlara, idarecilere, rehberlere ne kadar çok ihtiyacımız olduğu anlaşılmaktadır.

Tayfur Özşen hoca, uygulamada edindiği birikimi üniversitede öğrencilere aktarırken, akademik dünyada da kayda değer bir yenilik olarak teori ile pratiği harmanlamış, uygulamadaki sorunları öğrencilerine aktarmıştır. Değerli Hocamız, mülki idare geçmişinden hareketle ve bu meslekteki deneyim ve bağlantılarından yararlanarak

14 Albüm

eserler vermiş ve öğrenciler yetiştirmiştir. Bu yönüyle de örnek bir akademisyendir.

Hocamızın çocukluğu, gençliği, gözden geçirildiğinde anlaşılmaktadır ki, kendisi bir kitap kurdu, okuma sevdalısı ve bilim aşığıdır. Bu özellikleri O’nu idareciliği ve akademisyenliğinde de farklı bir yere taşımıştır. Ayrıca her kesimden insanla hoşgörü ve nezaket içerisinde iletişim kurabilmesi, idareci olarak çok sevilmesini ve sayılmasını sağlamıştır. Çok özenli ve disiplinli bir çalışma tarzına sahip olması da akademisyen olarak başarısını perçinlemiştir. Bütün bu özellikleri nedeniyle, Hocamızın öğrencileri, çalışma arkadaşları ve hizmet verdiği vatandaşları tarafından saygıyla ve sevgiyle anılması çok doğaldır.

Son olarak, Prof. Dr. Tayfur Özşen Hocamız için derlenen “Prof. Dr. Tayfur ÖZŞEN Anısına 70. Yaş Armağanı” çalışmasına katkıda bulunan ve makalelerini veren akademisyenlere, bilim kuruluna, editörler Yrd. Doç. Dr. Aytül Güneşer Demirci’ye, Yrd. Doç Dr. Esra Ergüzeloğlu Kilim’e ve Dr. Esra Dik’e, yayın ve basım aşamasında emeği geçenlere, destek olan kardeşi Zeynep Gül Özşen’e YAYED Yönetim Kurulu adına teşekkür ederim.

Tayfur Özşen Hocamızı da en derin sevgi ve saygılarımızla anmak isteriz. Umarız bu Armağan, onun anısını yaşatmanın bir parçası olur.

Doç. Dr. Süheyla Suzan AlıcaYAYED Başkanı

MÜLKİYELİLER BİRLİĞİ SUNUŞUSiyasal Bilgiler Fakültesi’nin koridorunda yer alan Kamu Yönetimi

bölüm panosunu; lisansüstü derslerini seçmek için incelerken, iki ayrı dönemde açılan iki ders ilgimi çekmişti. Hiç tereddütsüz kararımı vermiştim. İlk dönem “Planlama Yönetimi”, ikinci dönem ise “Yönetsel Planlama” derslerini alacaktım. Dersi o tarihte doçent olan, Mersin Üniversitesi öğretim üyesi Tayfur Özşen verecekti.

Kısa bir süre sonra dersler başladı. Tayfur Özşen her hafta bu dersi vermek için Mersin’den Ankara’ya geliyordu. Haftalık ve aylık programlar yapmıştık ve bu programa uygun olarak çok sıkı bir çalışma hızına ulaşmıştık. Bir yandan dönem ödevini hazırlarken, diğer yandan belirlenen konularda aylık sunumlarımızı yapıyor, bir sonraki haftanın konusunu araştırıyor, kamu yönetim ile ilgili kitaplar, gazete ve dergilerdeki haberleri ve gelişmeleri tarayıp listeliyor ve yine Tayfur hocamızın yönlendirmesi sonucu makale hazırlıyorduk. Bu kadar çok ve sıkı çalışma başlangıçta bizi ürkütmüştü. Ancak Tayfur hocamızın yüreklendirmesi, yönlendirmesi ile beraber konuşup karar verdiğimiz tüm akademik çalışmaları zamanında ve eksiksiz olarak tamamladık. İşte o zaman anladık ki; derste anlatılanlar ve yapılan çalışmalar kadar; dersin işlenme ve yürütülme biçimi de bizim için bir dersti ve bunların hepsinin başında; büyük deneyimi, bilgisi ve sonsuz sevgisi ile Tayfur Özşen vardı. Bize öyle bir enerji vermiş, öylesine güzel planlamış, ilkeselliği ve akademik disiplini yaptığımız çalışmalara öylesine kararlı bir şekilde katmıştı ki; hayatımızın bundan sonrasında da öğrettiklerinden de, bir dost, bir arkadaş ve bir ağabey olarak Tayfur Hoca’dan ayrı kalamayacağımızı anlamıştık.

Prof. Dr. Tayfur Özşen; çok iyi bir Mülkiyeli ve aynı zamanda bir Türkiye aşığıydı. Vatanın gözyaşlarını dindirmek üzere yola çıkanlardandı ve bir yaşama sığdırdıkları, duruşu ve yaptıkları ile özellikle genç Mülkiyelilere gösterilebilecek; örnek Mülkiyeli’lerdendi.

16 Albüm

Sakin, kararlı, güleryüzlü ve çok çalışkan bir akademisyen, bir bürokrat, bir dost, bir ağabey olarak Prof. Dr. Tayfur Özşen’i tanımaktan, öğrencisi olmaktan her zaman onur duydum.

“Prof. Dr. Tayfur Özşen Anısına 70. Yaş Armağanı” kitabının hazırlanmasına emek verenleri kutluyorum. Yerel Yönetim Araştırma Yardım ve Eğitim Derneği (YAYED) yöneticileri ile Prof. Dr. Tayfur Özşen’in biricik kardeşi, Mülkiyeliler Birliği’nin değerli üyesi, Zeynepgül Özşen’e gösterdikleri çaba, katkı ve emek için özel olarak teşekkür ediyorum.

Erdal ErenMülkiyeliler Birliği Genel Başkanı

PROF. DR. TAYFUR ÖZŞENYAŞAMI VE ÇALIŞMALARI6 Aralık 1943 tarihinde Adana'da doğdu. Samsun İstiklal İlkokulu,

Tire Ortaokulu, Adana Erkek Lisesi ve Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni bitirdi. 1967-1970 tarihleri arasında Ankara Maiyet Memuru olarak görev yaptı. Bu süre içinde Kırbaşı Bucak Müdürlüğü, Konya Bozkır, Ankara Çubuk ve Kastamonu Daday Kaymakam Vekilliklerinde bulundu. 1969 yılında İçişleri Bakanlığı Hizmet ve Teşkilatını Yeniden Düzenleme (İÇ DÜZEN) Projesi'nde bir süre Araştırmacı Yardımcısı olarak çalıştı. 49. dönem Kaymakamlık Kursunu bitirdikten sonra Malatya Yeşilyurt (1970-1972), Kastamonu Küre (1972-1976) ve Bingöl Solhan (1976-1978) Kaymakamlıklarında bulundu. 1973-1974 döneminde Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Kamu Yönetimi Uzmanlık Programını birincilikle kazandı ve birincilikle bitirdi. 1974-1975 yıllarında 18 ay süre ile Fransa'da bulundu ve Paris Uluslararası Kamu Yönetimi Enstitüsü (Institut International d'Administration Publique)' nden diploma aldı. Ayrıca aynı akademik yıl başında açılan sınavı kazanarak Paris II Üniversitesinde doktora programına ve Prof. Dr. Gerard TIMSIT'in seminerlerine devam etti. 1975 Sonbaharında üç ay süre ile Haute Savoie Valiliğinde staj yaptı. 1978-1979 yıllarında 99 Sayılı Yasa gereğince Devlet Planlama Teşkilatında görevlendirildi ve İl Planlaması Bölümü Müdürlüğü görevini yürüttü. 1979 Yılı Şubat ve Temmuz aylarında OECD tarafından Madrid ve Paris'te düzenlenen "Kamu Yönetiminin Gelişimini Yönetmek" konulu sempozyuma katıldı. Aynı yılın Ağustos ayında Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Genel Müdürlüğünü kurmakla görevlendirildi ve İçişleri Bakanlığına döndü. APK Genel Müdürlüğünü kurdu. 1981 Yılında Avrupa Konseyi Bölgesel ve Beldesel Sorunlar Yönetim Komitesi üyeliğinde bulundu.

18 Albüm

1986 Yılında Ankara Üniversitesi'nde Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Anabilim Dalı Doktoru oldu. 1988-1989 Yıllarında Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı "Kamu Yönetiminin İyileştirilmesi" ve "Mahalli Hizmetlerin Yerinden Karşılanması" Özel İhtisas Komisyonlarında üyelik yaptı. 1988-1991 Yıllarında Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü tarafından yürütülen Kamu Yönetimini Araştırma (KAYA) Projesi'nde "Mali ve Ekonomik Yönetim" ile "Taşra ve Yurtdışı Kuruluşlar" araştırma gruplarında çalıştı. 1988-1990 Yıllarında Avrupa Topluluğuna Uyum Konusunda oluşturulan çeşitli komitelerde üyelik yaptı ve "Kişilerin Kontrolü Çalışma Grubu" başkanlığını yürüttü. 1992-1993 yılları arasında İl Envanterleri Projesini yönetti. 1992-1993 Yıllarında "İçişleri Bakanlığı Mevzuat Çalışmaları" koordinasyon ve redaksiyon grubunda görevlendirildi. 1993 yılında Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı "Kamu Yönetiminin İyileştirilmesi" Özel İhtisas Komisyonu üyeliğinde bulundu. 1994 yılında Kamu Yönetimi doçenti oldu. 1995 yılında Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Temel Yapısal Değişim Projeleri “Kamu Hizmetlerinde Etkinliğin Arttırılması” ve “Bölgesel Gelişme ve Fiziki Planlama” Çalışma Komitelerinde yeraldı. 1978 yılından itibaren İçişleri Bakanlığınca düzenlenen Kaymakamlık Kursları, İl Planlama ve Koordinasyon Müdürleri, APK ve İl Planlama Uzmanları, APK ve İl Planlama Uzman Yardımcıları Hizmet İçi Eğitim Programlarında ve Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Kamu Yönetimi Uzmanlık Programı, Yönetimi Geliştirme ve Organizasyon ve Metod Kurslarında yönetim ve planlama konularında çeşitli konferanslar verdi ve seminer yöneticiliği yaptı. Çeşitli mevzuat ve inceleme konularında oluşturulan Bakanlık içi ya da Bakanlıklararası komisyonlarda görevlendirildi. Bakanlık Merkez Örgütünde şube müdürü, daire başkanı, genel müdür yardımcısı, hukuk müşaviri ve genel müdür vekili olarak görev yaptı.

İçişleri Bakanlığında çalıştığı süre içinde, yukarıda belirtilenler dışında katıldığı diğer hizmetiçi eğitim programları şunlardır;

İl Mahalli İdareler Planlaması Semineri (Ankara, Temmuz 1972) Bakanlıklararası Komptrolörlük Fonksiyonları Semineri (Ankara,

Mart 1983) Yönetimin Kırsal Alandaki Gelişimi - İlçe Düzeyindeki Yerel

Yönetim (Federal Almanya, Haziran 1988) Avrupa Topluluğu Semineri (Brüksel, Temmuz 1988)1994-1995 Akademik Yılında Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler

Enstitüsü Yüksek Lisans ve Doktora Programlarında "Kamu Yönetiminin Yapısal ve İşlevsel Sorunları", "Planlama Yönetimi" derslerini vermeye başladı. 21 Mayıs 1997 tarihinde Mersin Üniversitesi Öğretim Üyeliğine atandı. Bir dönem Üniversite Genel Sekreterliği görevinde bulundu. 14 Şubat 2000 tarihinde Kamu

Yönetimi Bölümü Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı Profesörlüğüne atandı. Lisans düzeyinde, Anayasa Hukukuna, Kamu Yönetiminin Yapılanması, Kamu Yönetiminin İşleyişi, Yönetsel Ödev Bilim, Kamu Yönetimine Giriş, Kamu Yönetiminin Geliştirilmesi, Kamu Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar, Ekonomik ve Mali Yönetim, Yüksek Lisans düzeyinde; Yönetim Kuramları, Türkiye’de Kamu Yönetiminin Yapısı, Planlama Yönetimi başlıklı dersleri yürüttü.

2000 yılında Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı “Bölgesel Gelişme” ve “Kamu Yönetiminin İyileştirilmesi ve Yeniden Yapılandırılması” Özel İhtisas Komisyonu başkanlıklarını yaptı.2002 yılında, İçişleri Bakanlığı Türk İdari Araştırmalar Vakfı Strateji Merkezi ile Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin işbirliği ile gerçekleştirilen “Türkiye’de Mülki İdarenin Geleceği Araştırması”nın danışmanlığını yaptı. “Mülki İdare Şurası” çalışmalarına üye olarak katıldı. 2005 yılında Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı “Bölgesel Gelişme” Özel İhtisas Komisyonu “İl Gelişme Stratejileri ve Politikaları” Alt Komisyonunda görev aldı. 21 Ekim 1997-24 Mart 2000 tarihleri arasında Mersin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde Dekan Yardımcılığı görevinde bulundu. 4 Ocak 1999 tarihinde Kamu Yönetimi Bölüm Başkanı, 29 Mart 2000 tarihinde Dekan olarak atandı.

Yaşama veda ettiği 25 Temmuz 2006 yılına dek çok sayıda konferans verdi, panellere katıldı, etkinlikler düzenledi.

YAYINLARIKitaplar Planlama Yönetimi (Türkiye'de APK Birimleri Uygulaması),

İçişleri Bakanlığı, Ankara,1988. Türk İdare Dergisi (1928-1988), İçişleri Bakanlığı, Ankara,1988. BULMAÇ, Mevzuat Kılavuzu (23 Nisan 1920 - 23 Nisan 1996), 2

Cilt, Ankara, 1996. Mülki İdare Kaynakları, Mülki İdare Araştırma Projesi,

www.icisleri.gov.tr, 2002, 151s. Mülki İdare Mevzuat Kılavuzu, Mülki İdare Araştırma Projesi,

www.icisleri.gov.tr, 2002, 458 s.  Yönetim Gerçeği (üzerinde son olarak çalıştığı kitabıdır).Makaleler İl ve İlçe Düzeyinde Planlama Yönetimi, Türk İdare Dergisi, Sayı

374, Mart 1987, s. 59-93.

20 Albüm

Mülki İdare Amirlerinin Planlama, Koordinasyon ve İzleme Görevleri, Türk İdare Dergisi, Sayı 375, Haziran 1987, s. 41- 78.

Yerel Yönetimler ve Planlama, Türk İdare Dergisi, Sayı 377, Aralık 1987, s.115-166.

İçişleri Bakanlığında Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Hizmetleri, Mülki ve Mahalli İdareler Düzeyinde Planlama, İçişleri Bakanlığı Yayını, Ankara,1988, s. 1-58.

İl ve İlçe Düzeyinde Planlama, Koordinasyon ve İzleme, Mülki ve Mahalli İdareler Düzeyinde Planlama, İçişleri Bakanlığı Yayını, Ankara 1988, s. 145-246.

60 ıncı Yayın Yılında Türk İdare Dergisi, Türk İdare Dergisi 60.Yıl Özel Sayısı, Sayı 378, Mart 1988, s. 9-24.

Federal Almanya'da İlçe Yönetimi Hakkında Bir Seminer Üzerine Notlar, Türk İdare Dergisi, Sayı 380, Eylül 1988, s. 23- 68.

İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlükleri Görev ve Çalışma Yönergesi ve İl Envanter Modeli, Türk İdare Dergisi, Sayı 391, Haziran 1991, s. 111-152.

Cumhuriyetimizin 70.Yılında İçişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri, Türk İdare Dergisi 70.Yıl Özel Sayısı, Sayı 401, Aralık 1993, s. 129-212.

Toplam Yönetim Kalitesi, Türk İdare Dergisi, Sayı 421, Cumhuriyet'in 75.Yılı Özel Sayısı, Aralık 1998, s. 283-296.

“Cevat Hocam” Cevat Geray’a Armağan, Mülkiyeliler Birliği Yayınları:25, Ankara, 2001, s. 51 – 54.

BildirilerÖnce Toplam Yönetim Kalitesi, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi

Enstitüsü tarafından düzenlenen Kamu Yönetiminde Kalite 1.Ulusal Kongresinde 27 Mayıs 1998 tarihinde sunulmuş olup Kongre için hazırlanan "Kamu Yönetiminde Kailte 1. Ulusal Kongresi 2. Cilt" içinde yer almaktadır.

Bölge Düzeyinde Yönetim Sorunu, İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından düzenlenen 8. Ulusal Bölge Bilimi ve Bölge Planlama Kongresinde 24 Eylül 1998 tarihinde sunulmuş ve yayınlanan bildiriler kitabında yer almıştır.

Cumhuriyetimizin 75. Yılında APK Birimlerinin Genel Görünümü, Mersin Üniversitesi tarafından düzenlenen Kamu Yönetiminde Planlamanın Kurumsallaşması Ulusal Sempozyumunda 9 Haziran 1999 tarihinde sunulmuştur.

16 Mayıs 2003 tarihinde Erciyes Üniversitesi, Nevşehir İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi tarafından düzenlenen, “İ.İ.B.F.’lerin Ders Planları ve Dünyadaki Gelişmeler Işığında Yeniden Yapılandırılması”

konulu hafta sonu seminerinde sunulan “Öğrencilerin Üniversitelilik ve İ.İ.B.F.’lilik Kimlikleri Kazanmaları İçin Önerilecek Eserler ve Nitelikleri” isimli bildiri.

10 – 12 Eylül 2003 tarihlerinde Pamukkale Üniversitesi’nin düzenlediği Kentsel Ekonomik Araştırmalar Sempozyumunda “İl Gelişme Planlaması: Mersin, Batman ve Çankırı Uygulamaları” isimli bildiri.

27 - 31 Ekim 2003 tarihlerinde Mersin Üniversitesi’nin düzenlediği Cumhuriyetimizin 80. Yılında III. Mersin Üniversitesi Günleri kapsamında I. Kamu Yönetimi Çalıştayı ve I. Kamu Yönetimi Forumu’nun düzenlenmesi ve “Kamu Yönetimi Reformu” konulu forum kapsamında sunulan bildiri.

7 – 8 Ekim 2004 tarihinde Hacettepe Üniversitesince düzenlenen II. Kamu Yönetimi Forumunda sunulan “I. Kamu Yönetimi Çalıştayı ve I. Kamu Yönetimi Forumu’nun Değerlendirilmesi” konulu açılış bildirisi.

Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE) ve Uluslararası Yönetim Okulları ve Enstitüleri Birliği (IASIA) işbirliği ile 19 Kasım 2004 tarihinde düzenlenen “Kamu Yönetimi Öğretimi ve Eğitiminde Yeni Eğilimler ve Kamu Kesiminde Yönetici Geliştirme” adlı Uluslararası Bilimsel Toplantıda sunulan “Kamu Yönetimi Lisans Bölümlerinin Ders Programları Hakkında Araştırma” konulu bildiri.

Genel Kurmay Başkanlığı SAREM tarafından 12 – 13 Mayıs 2005 tarihlerinde İstanbul’da düzenlenen “Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları” konulu Uluslararası Sempozyuma sunulan “Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Değişen Yönetim Yaklaşımlarının Türkiye’nin Geleceğine Etkileri” konulu bildiri.

RaporlarKamu Yönetiminde Planlama İşlevi, Türkiye ve Orta Doğu Amme

İdaresi Enstitüsü, Kamu Yönetimi Araştırma Projesi, Yayın No: MY 016, Şubat 1991.

İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlükleri, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, Kamu Yönetimi Araştırma Projesi, Yayın No: TY 002, Mart 1991.

“Taşra Düzeyinde Planlama İşlevi ve Örgütlenmesinin Etkinleştirilmesi”, Mülki İdare Şurası (25 – 27 Nisan 2002) İhtisas Komisyonu Raporları, İçişleri Bakanlığı Yayını, Ankara, 2002, s. 260-305.

22 Albüm

Yönetiminde Hazırlanan YayınlarÖrnek Köy İl Ön Projesi, Yeşilyurt Kalkınma ve Eğitim Dergisi,

Yeşilyurt Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğü, Sayı 6, Aralık 1971 (Özel Sayı) (Çoğaltma).

Cumhuriyetimizin Ellinci Yılında KÜRE, Küre Kaymakamlığı, Ankara, Ekim,1973.

Demir Çelik Ürünleri İl Dağıtım Kurulları 1978 Yılı Uygulaması, Devlet Planlama Teşkilatı İl Planlaması Bölümü, Mart 1979.

İl Planlama ve Koordinasyon Müdürleri ile APK ve İl Planlama Uzman Yardımcıları Kurs Notları, İçişleri Bakanlığı, Ankara 1986.

Türk İdare Dergisi 60. Yıl Özel Sayısı, Sayı 378, Mart 1988.Mülki ve Mahalli İdareler Düzeyinde Planlama, İçişleri Bakanlığı,

Yayın No Genel: 431 APK: 25, Ankara, 1988.İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlükleri Görev ve Çalışma

Yönergesi, İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1991.İl Envanter Modeli, İçişleri Bakanlığı, Ankara 1991.Mersin İl Gelişme Planı, Mersin, Haziran 2002.Çankırı İl Gelişme Planı, 2006.Hazırlanmasına Katkıda Bulunduğu YayınlarRapport National De La Turquie Destine Au Symposium "Gerer

L'Evolution De L'Administration Publique, L'Organisation De Planification De L'Etat, Ankara, 1979 (Çoğaltma).

Plan Uygulaması ve Yatırımların Gerçekleşmesi Açısından Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde Karşılaşılan Sorunlar ve Öneriler, T.C. Devlet Planlama Teşkilatı, Kalkınmada Öncelikli Yöreler Dairesi, Nisan 1979.

Avrupa Topluluğu İç Pazarına Uyum Çalışmaları, İç Pazar Çerçevesindeki Topluluk Mevzuatı ve Mukabil Türk Mevzuatının Karşılaştırılması, Cilt 1: Fiziki Engellerin Kaldırılması, Devlet Planlama Teşkilatı, Eylül 1991.

Kamu Yönetimi Araştırması Mali ve Ekonomik Kuruluşlar Araştırma Grubu Raporu, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, Ankara,1992.

“Kamu Yönetiminin İyileştirilmesi ve Yeniden Yapılandırılması”, 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, 2000.

“Bölgesel Gelişme”, 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, 2000.

İyi Yönetim Arayışında Türkiye’de Mülki İdarenin Geleceği, Mülki İdare Araştırma Projesi Raporu, Editör: Cahit Emre, Türk İdare Araştırmalar Vakfı Yayını, Ankara, 2002, 539 s. 

Halkın Mülki İdareye Yönelik Tutum ve Beklentileri, MİAR Projesi, Ankara, 2003. (Proje Danışmanı)