NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibeko

9
EZIKAMAZIYAMCOLO NGIZOMA LAPHAKADE Lintonga yami ngizoyisebenisa Linkemba yami ngizohlaba ngayo Lindaba yami ngizoyiqhubela phambili Ngisizeni bo ngime lanini! Bazile ngobusuku Bangithuka, ngabaleka kwehl’ izithuku Batsho bengidlel’ amandla sankukhu Badl’ elam’ ifa ngabayisithutha Ngisizeni bakwethu ngingaweli kulowaya mkhukhu Ngizolwa mihla yonke Ngizosebenza laphakade Ngemfundo zizovuleka ingqondo Ngokuzimisela ngizokweq’ imigoqo Ngempela ngizoma laphakade Lithe litshisa bhe elikaMlimu Batsho sebethelekile abanganakimlamu Bangidonsa ngenwele

Transcript of NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibeko

Page 1: NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibeko

EZIKAMAZIYAMCOLO

NGIZOMA LAPHAKADE

Lintonga yami ngizoyisebenisa

Linkemba yami ngizohlaba ngayo

Lindaba yami ngizoyiqhubela phambili

Ngisizeni bo ngime lanini!

Bazile ngobusuku

Bangithuka, ngabaleka kwehl’ izithuku

Batsho bengidlel’ amandla sankukhu

Badl’ elam’ ifa ngabayisithutha

Ngisizeni bakwethu ngingaweli kulowaya mkhukhu

Ngizolwa mihla yonke

Ngizosebenza laphakade

Ngemfundo zizovuleka ingqondo

Ngokuzimisela ngizokweq’ imigoqo

Ngempela ngizoma laphakade

Lithe litshisa bhe elikaMlimu

Batsho sebethelekile abanganakimlamu

Bangidonsa ngenwele

Page 2: NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibeko

Phela ngomile

Ngingela mandla, ngifelwe

Bathath’ impahla yami bayabelana

Baqeda bafulathela, kwangathi angisiyemuntu

Ngisizeni bo nginqobe lez’ izitha zami

Njengoba ngithi ngizoma laphakade

Angazi ngoma ngaziph’ inyawo

Bhek’ umhlab’ usungigec’ okuyimdozwana kwami

Ngizothetha ngaziph’ indebe

Nanko phela senginqondwa ngamatshe

Ngisizeni bo nang’ omunye sengithathela okuvimb’ indlal’ ekhaya

Balitheth’ ilifa lami

Bebethi liphelil’ ithemba lami

Kanti qha, akunjalo

Ngokholo ngiyazi uMdali umi lami

Ngaye ngiyazi ukuthi ngempela

Ngizoma laphakade.

NGOMLOMO

Ngomlomo wami, ngingakwenza konke

Ngingawakha amadolobho –ngomlomo

Ngingazidiliz’ izintaba –ngomlomo

Page 3: NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibeko

Ngingakudala okuhle kulomuntu –ngomlomo

Ngingaxabana labantu –ngomlomo

Ngingathandana labantu –ngomlomo

Awu bakithi ngiyinkosi –ngalomlomo!

Ngithe ngiding’uthando bengithemb’umlomo

Kude le, ngalufumana –ngomlomo

Bengilamba ensukwini ezedlule

Namhla ngisuth’ okonanana –ngenxa yalomlomo

Bengibala, ngifunda kodwa ngisemnyameni

Namhla sekuthe dlwe engqondweni –ngenxa yomlomo

Awu bakithi ngizengakuthola lokukhulu kahulu, okungelamkhulu

Okwezwe elihle kakhulu, lona elibuswa nguNkululunkulu

Yebo! Insindiso ngayithola ngowami lo, umlomo

Ngempela ngiqinisile, olomlomo ulakonke

Olomlomo akalahleki

Olomlomo akahlupheki

Olomlomo akalambi –uyasutha

Olomlomo ulabantu

Ngitsh’ izitha konke labangane

Olomlomo ulenoth’ emhlabeni

Phel’ umlomo ungagcwalelw’mfula

Yebo! Umlomo ulamandl’ impela

Page 4: NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibeko

Um’ usetshenziswa kuhle, kuphela

Ngalomlomo ngiyinkosi

Ngob’ umlomo wakh’ ababusi

Ubuye ubalahl’ abanye phansi

Umlomo uyasivez’ isimilo somuntu

Ngob’ odl’ esulela phansi sankukhu

Uvele athiwe kabongi

Ngob’ ekwenza ngomlomo

Konke lokhu kwenziwa yiNkosi

Layo eyathemb’ umlomo kusukel’ endulo

Phela nank’ umhlab’ ungaka

Konke kukhona ngenxa yomlomo

Oh! Bakithi ngalomlomo!

HLEKA PHELA

Sengiyakuzame, kawuzameki

Sengiyakusize, kawusizeki

Kanti unjani vele wena

Kuthab’ uzulu

Wena kawutshwaphuluki,

Uhlezi, uthule uthe zwi.

Asazi mhlawumbe uyisimungulu

Page 5: NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibeko

Esikufisayo yikulibon’ ezakh’ insini

Ngikuthengel’ impahl’ entsha

Qha ukubonga

Ngikugadis’ indizamshina

Qha ukuvez’ isikhewu

Ngikwenzele lokhu lalokhuya

Qha ukubobotheka

Oh! Bakithi, pho ngumuntu bani lo?

Hlekelela mfokababa!

Vez’ izinyo lawe, uyek’ ukubaba

Mhlawumbe ungezwa ngcono

Mhlawumbe bengahleka abakwenu

Hlekelela phela!

Ngitsho lalosane lwakho solukhathazekile

Ngitsho lesithandwa sakho sithithibele

Yek’ ukuba duma

Ngithemba mhla wovez’izinyo lezulu lizaduma!

Pho ufunani mzala wami?

Uthandani mtshana wami?

Wamthatha umaDube –wehlukeka

Njengekhasi lebhanana, wamphosa le

Page 6: NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibeko

Weza lowakoGumede

Watsho laye elandela okwephetshana lesinkwa

Ngitsho levithikazi lakoNcube

Obekade ezothile, ethokozisa, wehlulekile

Pho uhlezwi yini?

Ulani mntaka baba?

Ake ujabula lathi bo!

Wenziwa yini kambe?. Ngitshela.

Umlomo usuze wahloba

Amehlo ahlez’ ebomvu gebhu

Kungaba zimbanje na, phela bakuthi uyis’ bhevu?

Ngitsho amazinyo lithanga

Aloqweqwe olwembes’ iphunga

Lokudla kufik’ emphinjeni sokukhuntile

Siz’ ungazise,bheka ngikhathazekile

Wenziwa ngumhawu na?

Wenziwa yimimoya na?

Ngitsho lanxa owangwakho enqobile

Ukhala ngokuthi yin indaba wehlulekile

Awu! Mntaka mama – zinuk’ amakhwapha!

Uvuke sokusile

Sebenza nzima uzaz’ unqobe

Thina sifun’ uthabe

Page 7: NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibeko

Sizolindela ukulibon’ elakh’ elomhlathi!

LEZONSUKU

Kanje lamuhla ngolunye usuku

Lakusasa ngolunye usuku

Kodw’ olwayizolo belulukhulu

Yikho nje ngisithi

Ngiyazikhumbula lezonsuku

Ngihlezi phansi

Ngaphansi komthunz’ omganu

Ngithule nje ngiyanakana

Lezonsuku sisathand’ ukulala

Sisahlala ndawonye singafana

Kulawaya maxhiba, angemakhulu okuyizindlwana nje

Ezosivus’emathathakus’ umadala

Esibhul’ okonanana

Ngobukhwele zivele sikhalakhale

Asitshel’ ukuthi umntwan’ ukhula ngokukhala

Beq’abanye beyedlala lamanzi

Thin’ esaxabana lengwenya

Sihlikihl’ ubuso lenyawo

Siqond’ emkulwini

Sibeludwende sifun’ ipoyoyo

Page 8: NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibeko

Sisuke lapho siye esikolo

Ikhale njalo eyohololo

Siqonde kulowaya mkulu njalo

Senz’ oluny’ udwendwe

Sesifuna amadombolo

Sixokozele siding’ ukuphind’ umphehlo

Phel’ imtha ngokuphindwa

Nxa sezithe khamfu

Sibuyel’ emaklasini njalo

Abuy’ umbalisi lenombolo

Ziphele lazo kukhal’enye njalo

Efana leyayizolo

Sifike eDani, likhuleke iporo

Sisaginy’ esilendumba,

Sizwe esemphind’ uAmeni, ukoporo

Manje sekwaphela konke lokho

Sikhula njalo nje sikhal’ umkhosi munye:

Awu! Bakithi sezayaphi lezonsuku!

FUNDNINI IZINDABA

Fundani we bafundi

Lilob’ indaba bafundi

Libalisise, libuzisise lez’ izindaba

Page 9: NDEBELE POEMS - Inkondlo zikasibeko

Lingabi ngomamgobhoz’ abatheth’ izindaba

Lihambe liyefunda khonale eZulukandaba

Limthand’ umbalis’ uNdaba

Ongakhathaliyo ohlal’ ePhelandaba

Kulokuthi lithand’ ezabant’ indaba

Zon’ ezizalisa emthethwandaba

Lapho elizamfic’ edwadlil’ umfokaNdaba

Ololuny’ okukaZwangendaba

Kungabakuhle bathethi, lizilobe lezondaba

Lizinik’ intathel’indaba

Ezizazisa kumaphephandaba

Lapho ezizabalwa ngabathand’ izindaba

Fundanini indaba lezi mahlabezulu

Phela limnandi liyahlabusa iphepha likazulu

Livez’ iqiniso yikho lilenteng’ephezulu

Lasemakhaya bayalithand’ amahlabezulu

Ikakhulu abalimisi ngoba liyatsho langezulu

Labebhola bayalazi ngoba liez’ indaba yeAmazulu

Awu! Bakithi laze langilibazis’ elikazulu

Yilo leli eselithengwa ngamaZulu

Ngikhuluma nje othathel’ izindaba ngumfokaZulu,

UMgomezulu

Ngakho-ke fundanini lezindaba bantu bakazulu!