MUNICIPALITY SHEKI

16
ВЯТЯНИМИЗИН ВЯТЯНИМИЗИН ГАНЛЫ ГАНЛЫ ТАРИХИ ТАРИХИ ИШЬАЛ ЕДИЛМИШ ИШЬАЛ ЕДИЛМИШ ТОРПАГЛАРЫМЫЗ ТОРПАГЛАРЫМЫЗ ГЯРБИ АЗЯРБАЙЪАН декабр, 1988 ХАНКЯНДИ 26.12.1991 ХОЪАЛЫ ХОЪАЛЫ 26.02.1992 26.02.1992 ШУША 08.05.1992 ЛАЧЫН 18.05.1992 ХОЪАВЯНД 02.10.1992 КЯЛБЯЪЯР 02.04.1993 КЯЛБЯЪЯР 02.04.1993 АЬДЯРЯ 07.06.1993 АЬДАМ 23.07.1993 ФЦЗУЛИ 23.08.1993 ЪЯБРАЙЫЛ 23.08.1993 ГУБАДЛЫ 31.08.1993 ЗЯНЭИЛАН 29.10.1993 Б Б У У С С А А Й Й Ы Ы М М Ы Ы З З Д Д А А ИГТИСАДИ ИСЛАЩАТЛАР ВЯ ИГТИСАДИ ИСЛАЩАТЛАР ВЯ БЯЛЯДИЙЙЯЛЯР БЯЛЯДИЙЙЯЛЯР (Сящифя 11) Б Б Я Я Л Л Я Я Д Д И И Й Й Й Й Я Я С С И И МЯН ЙАНМАСАМ, СЯН ЙАНМАСАН, НЕЪЯ ЧЫХАР ГАРАНЛЫГЛАР АЙДЫНЛЫЬА?! Ш Ш Я Я К К И И n n e e w w s s p p a a p p e e r r о о ф ф S S H H E E K K I I M M U U N N I I C C I I P P A A L L I I T T Y Y № 03-04 (59-60), Март 2009 Шяки Бялядиййясинин органы Шяки Бялядиййясинин органы www.sheki.belediyyesi.name 31 МАРТ АЗЯРБАЙЪАНЛЫЛАРЫН СОЙГЫРЫМЫ ЭЦНЦ (Сящифя 2-3) "DTK-da iшlяyяrkяn чox шey gюrmцшdцm. Moskvanыn tяktяrяfli tцrk millяtlяrini яsarяtdя saxlamaq siyasяti olduьunun ilk gцndяn шahidi oldum. Daxilяn buna qarшы цsyan etsяm dя, hяyatda buna imkan yox idi. Azяrbaycan KP MK-nыn birinci katibi iшlяyяrkяn Moskvaya qarшы чыxmaьыm, toqquшmaьыm mцmkцn deyildi. Yavaш-yavaш mяn dя xalqыmыn, doьma millяtimin milli hisslяrini, milli шцurunu oyatmaьa baшladыm. Xalqыn milli istяklяrini, Azяrbaycan tцrklцyцnцn milli oyanышыnы, silkяlяnmяyini reallaшdыrmaq arzusunda idim. Bu iшlяri Moskvaya hiss etdirmяdяn, onu narahat etmяdяn, onu ayыq vя oyaq salmadan gюrmяk istяyirdim". ЩЕЙДЯР ЯЛИЙЕВ ЩЕЙДЯР ЯЛИЙЕВ Азярбайъан халгынын цмуммилли лидери Республика Президенти Илщам Ялийев милли тящлцкясизлик назири Елдар Мащмудову тялтиф едир Мартын 25-дя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin иълас салонунда Azяrbaycan tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn yaradыlmasыnыn 90 illiyinя hяsr olunmuш йыьынъаг keчirildi. Топланты iшtirakчыlarы мярасимдян яvvяl улу юндяр Heydяr Яliyevin шяhяr icra hakimiyyяti binasыnыn qarшыsыndakы meydanda ucaldыlmыш abidяsi юnцnя tяr гярянфилляр dцzцб, ulu юndяrin яziz xatirяsini ehtiramla yad etдиlяr. Шяhяr rяhbяrliyinin, hцquq mцhafizя orqanlarы яmяkdaшlarыnыn вя ictimaiyyяt nцmayяndяlяrinin qatыldыьы toplantыnы giriш sюzц ilя шяhяr icra hakimiyyяti baшчыsыnыn birinci mцavini Hяsяn Hяsяnov ачараг, mцstяqil respublikamыzыn mцhцm dюvlяt strukturuna чevrilmiш milli tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn чяtin vя шяrяfli inkiшaf yolu keчdiyini диггятя чатдырды вя bu qurumun inkiшafыnda, millilяшdirilmяsindя цmummilli liderimiz Heydяr Яliyevin mцstяsna xidmяtlяri olduьunu xцsusi vurьuladы. (Сящифя 8-9) МТН Шяki Шяhяr Шюbяsinin rяisi Qurban Sцleymanov пешя байрамларына щяср едилмиш йыьынъагда чыхыш едяркян TЯHLЦKЯSИZLИK ORQANLARЫNЫN YARADЫLMASЫNЫN 90 ИLLИК ЙУБИЛЕЙИ ШЯKИDЯ ЭЕНИШ QEYD EDИLDИ ЮЛМЯЗ ШАИР - Бяхтийар Ващабзадянин хатиряси анылды (Сящифя 5) ЭЕНЕРАЛ ЮМРЦНЦН ЭЕНЕРАЛ ЮМРЦНЦН АККОРДЛАРЫ АККОРДЛАРЫ (Сящифя 7) Ирадя Тунъай - - ИКИ СЕВЭИ ИКИ СЕВЭИ (Сящифя 13) Н.Гасымоьлу - РЕКЛАМ ДИНДАРЛЫЬЫ РЕКЛАМ ДИНДАРЛЫЬЫ (Сящифя 14) ЯДИЛ ХАН ЯДИЛ ХАН (15-ъи щисся) (Сящифя 15) ГРАНТ ВЯ ГРАНТ ГРАНТ ВЯ ГРАНТ МЦГАВИЛЯСИ МЦГАВИЛЯСИ (Сящифя 12) ТЯБРИК ЕДИРИК! Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 1

description

№ 03-04, 2009

Transcript of MUNICIPALITY SHEKI

Page 1: MUNICIPALITY SHEKI

В Я Т Я Н И М И З И Н В Я Т Я Н И М И З И Н Г А Н Л ЫГ А Н Л Ы

Т А Р И Х ИТ А Р И Х И

И Ш Ь А Л Е Д И Л М И ШИ Ш Ь А Л Е Д И Л М И Ш

Т О Р П А Г Л А Р Ы М Ы ЗТ О Р П А Г Л А Р Ы М Ы З

ГЯРБИ АЗЯРБАЙЪАН декабр, 1988

ХАНКЯНДИ 26.12.1991

ХОЪАЛЫ ХОЪАЛЫ 26.02.199226.02.1992

ШУША 08.05.1992

ЛАЧЫН 18.05.1992

ХОЪАВЯНД 02.10.1992

КЯЛБЯЪЯР 02.04.1993КЯЛБЯЪЯР 02.04.1993

АЬДЯРЯ 07.06.1993

АЬДАМ 23.07.1993

ФЦЗУЛИ 23.08.1993

ЪЯБРАЙЫЛ 23.08.1993

ГУБАДЛЫ 31.08.1993

ЗЯНЭИЛАН 29.10.1993

ББ УУ �� СС АА ЙЙ ЫЫ ММ ЫЫ ЗЗ ДД АА

ИГТИСАДИ ИСЛАЩАТЛАР ВЯ ИГТИСАДИ ИСЛАЩАТЛАР ВЯ БЯЛЯДИЙЙЯЛЯРБЯЛЯДИЙЙЯЛЯР (Сящифя 11)

ББЯЯЛЛЯЯДДИИЙЙЙЙЯЯССИИ

МЯН ЙАНМАСАМ,СЯН ЙАНМАСАН,

НЕЪЯ ЧЫХАР ГАРАНЛЫГЛАРАЙДЫНЛЫЬА?!ШШЯЯККИИ

nn ee ww ss pp aa pp ee rr оо фф SS HH EE KK II MM UU NN II CC II PP AA LL II TT YY

№ 03-04 (59-60), Март 2009 Шяки Бяляд иййяс ин ин органыШяки Бяляд иййяс ин ин органы www.sheki .belediyyesi .name

31 МАРТАЗЯРБАЙЪАНЛЫЛАРЫН

СОЙГЫРЫМЫ ЭЦНЦ

(Сящифя 2-3)

"DTK-da iшlяyяrkяn чox шey gюrmцшdцm. Moskvanыn tяktяrяfli tцrk millяtlяrini яsarяtdя saxlamaqsiyasяti olduьunun ilk gцndяn шahidi oldum. Daxilяn buna qarшы цsyan etsяm dя, hяyatda buna imkan yox idi.Azяrbaycan KP MK-nыn birinci katibi iшlяyяrkяn Moskvaya qarшы чыxmaьыm, toqquшmaьыm mцmkцn deyildi.

Yavaш-yavaш mяn dя xalqыmыn, doьma millяtimin milli hisslяrini, milli шцurunu oyatmaьa baшladыm.Xalqыn milli istяklяrini, Azяrbaycan tцrklцyцnцn milli oyanышыnы, silkяlяnmяyini reallaшdыrmaq arzusunda idim. Buiшlяri Moskvaya hiss etdirmяdяn, onu narahat etmяdяn, onu ayыq vя oyaq salmadan gюrmяk istяyirdim".

ЩЕЙДЯР ЯЛИЙЕВЩЕЙДЯР ЯЛИЙЕВАзярбайъан халгынын цмуммилли лидери

Республика Президенти Илщам Ялийев милли тящлцкясизлик назири Елдар Мащмудову тялтиф едир

Мартын 25-дя Шяki Шяhяr ИcraHakimiyyяtinin иълас салонунда Azяrbaycantяhlцkяsizlik orqanlarыnыn yaradыlmasыnыn 90illiyinя hяsr olunmuш йыьынъаг keчirildi.

Топланты iшtirakчыlarы мярасимдяняvvяl улу юндяр Heydяr Яliyevin шяhяr icrahakimiyyяti binasыnыn qarшыsыndakы meydandaucaldыlmыш abidяsi юnцnя tяr гярянфиллярdцzцб, ulu юndяrin яziz xatirяsini ehtiramlayad etдиlяr.

Шяhяr rяhbяrliyinin, hцquq mцhafizяorqanlarы яmяkdaшlarыnыn вя ictimaiyyяtnцmayяndяlяrinin qatыldыьы toplantыnы giriшsюzц ilя шяhяr icra hakimiyyяti baшчыsыnыn birinci mцavini Hяsяn Hяsяnov ачараг,mцstяqil respublikamыzыn mцhцm dюvlяt strukturuna чevrilmiш milli tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn чяtin vя шяrяfli inkiшaf yolukeчdiyini диггятя чатдырды вя bu qurumuninkiшafыnda, millilяшdirilmяsindя цmummilli liderimiz Heydяr Яliyevin mцstяsna xidmяtlяriolduьunu xцsusi vurьuladы.

(Сящифя 8-9)

МТН Шяki Шяhяr Шюbяsinin rяisi Qurban Sцleymanov пешя

байрамларына щяср едилмиш йыьынъагдачыхыш едяркян

TЯHLЦKЯSИZLИK ORQANLARЫNЫNYARADЫLMASЫNЫN 90 ИLLИК ЙУБИЛЕЙИ

ШЯKИDЯ ЭЕНИШ QEYD EDИLDИ

ЮЛМЯЗ ШАИР - Бяхтийар Ващабзадянинхат и ряс и ан ы лд ы (Сящифя 5)

Э Е Н Е Р А Л Ю М Р Ц Н Ц Н Э Е Н Е Р А Л Ю М Р Ц Н Ц Н А К К О Р Д Л А Р ЫА К К О Р Д Л А Р Ы (Сящифя 7)

Ирадя Тунъай - - И К И С Е В Э ИИ К И С Е В Э И(Сящифя 13)

Н.Гасымоьлу - РЕКЛАМ ДИНДАРЛЫЬЫ РЕКЛАМ ДИНДАРЛЫЬЫ (Сящифя 14)

ЯДИЛ ХАНЯДИЛ ХАН (15-ъи щисся) (Сящифя 15)

Г Р А Н Т В Я Г Р А Н ТГ Р А Н Т В Я Г Р А Н ТМ Ц Г А В И Л Я С ИМ Ц Г А В И Л Я С И (Сящифя 12)

ТЯБРИК ЕДИРИК!

Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 1

Page 2: MUNICIPALITY SHEKI

сящ.2 ØØ ßß ÊÊ ÈÈ ÁÁ ßß ËË ßß ÄÄ ÈÈ ÉÉ ÉÉ ßß ÑÑ ÈÈ № 03-04 (59-60), Март 2009

Rusiya imperiyasы er-mяnilяri azяrbaycanlыlarыn qыr-ьыnыna vя deportasiyasыna yю-nяltmяklя Cяnubi Qafqazdamюhkяmlяnmяyi, ermяnilяr isяRusiyanыn havadarlыьыna arxa-lanaraq tarixi Azяrbaycan tor-paqlarыnы яlя keчirmяyi, bu tor-paqlarda ermяni dюvlяti qur-maьы mяqsяd gюrцrdцlяr. Hяlя1721-ci ildя Qafqaza yцrцшячыxan vя iki il sonra Azяrbay-canыn Xяzяryanы яrazilяrini, ocцmlяdяn Bakыnы iшьal edяn ЫPyotr yerli яhalinin sяrt mцqa-vimяtini gюrцncя, "ermяni kar-tы"nы iшя salmыш vя azяrbaycan-lыlarыn tarixi torpaqlarыnda,xцsusilя Bakы vя Dяrbяnddяermяnilяrin mяskunlaшdыrыl-masы barяdя gюstяriш vermiшdi.Ы Pyotrun xяlяflяrinя цnvan-ladыьы tarixi vяsiyyяt isя tяkcяRusiya imperiyasыnыn deyil, nя-ticя etibarilя bolшevik Rusiya-sыnыn da Cяnubi Qafqaz siya-sяtinin яsasыnы tяшkil etdi. Hя-min vяsiyyяtя ilk яmяl edяn ЫЫYekaterina 1768-ci ildя impe-riyanыn ermяnilяrя mяxsusihamiliyi barяdя fяrman verdi,1802-ci ildя isя чar Ы AleksandrQafqaz caniшini A.Sisianovakonkret tяlimat gюndяrdi: "Er-mяnilяr nяyin bahasыna olursa-olsun Azяrbaycan xanlыqlarыnыnяlя keчirilmяsindя istifadяolunmalыdыr". Bu, RusiyanыnAzяrbaycan torpaqlarыnыn iшьa-lыna baшladыьы dюvr idi.

1918-1920-ci il hadisяlяri, 31 mart soyqыrыmы

1918-ci ilin martыndaRusiya bolшeviklяrinin rяhbяriVladimir Lenin bolшevik StepanШaumyanы Qafqaz fюvqяladяkomissarы tяyin edяrяk Bakыyagюndяrdi. Bolшeviklяr Bakыdahakimiyyяti яlя keчirmяk adы ilяermяni daшnaklarыnыn silahlыqцvvяlяrinin gizli niyyяtlяriцчцn шяrait yaratmышдыlar.Martыn 31-dя Bakы шяhяrindяazяrbaycanlыlarыn kцtlяvi qыrьыnыbaшladы. Stepan Шaumyanыnetirafыna gюrя, dinc azяrbay-canlыlarыn qыrьыnыnda BakыSovetinin altы min silahlы яs-gяri, eyni zamanda "Daшnak-sцtyun" partiyasыnыn 3-4minlik silahlы dяstяsi iшtiraketmiшdir.

Цч gцn davam edяnqыrьыn zamanы ermяni silahlыlarыbolшeviklяrin kюmяyi ilя azяr-baycanlыlarыn yaшadыqlarы mя-hяllяrя qяflяtяn basqыnlar eдиб,яhalini uшaqdan bюyцyяdяkqяtlя yetirmiшdiляr. Hяmindяhшяtli gцnlяrin шahidiolmuш Kulner familiyalы biralman, 1925-ci ildя Bakыhadisяlяri barяdя bunlarыyazmышdыr: "Ermяnilяr�mцsя-man� (azяrbaycanlы)� mяhяl-lяlяrinя� soxularaq� hяr� kяsiюldцrцr,� qыlыncla� parчalayыr,sцngц� ilя� dяlmя-deшik� edir-dilяr.�Qыrьыndan�bir�neчя�gцnsonra�bir�чuxurdan�чыxarыlan87� azяrbaycanlы� cяsяdininqulaqlarы,�burunlarы�kяsilmiш,qarыnlarы� yыrtыlmыш,� cinsiyyяtorqanlarы� doьranmышdыr.� Er-mяnilяr� uшaqlara� acыmadыq-larы� kimi,� yaшlыlara� da� rяhmetmяmiшdilяr".

Цmumiyyяtlя, XX яs-rin birinci yarыsыnda Zaqafqa-

ziyada baш vermiш iki qыrьыnzamanы (1905-1907-ci illяr,1918-1920-ci illяr) 2 milyonayaxыn azяrbaycanlы, ermяni-lяr tяrяfindяn qяtlя yetiril-miш, юz ev-eшiyindяn zorlaqovulmuшdur.

Mart qыrьыnы zamanыBakы шяhяrinin tяkcя biryerindя qulaqlarы, burunlarыkяsilmiш, qarыnlarы yыrtыlmыш57 azяrbaycanlы qadыnыnыnmeyidi tapыlmышdыr. Gяncqadыnlarыn diri-diri divara mыx-lanmasы, ermяnilяrin hцcumun-dan sыьыnmaьa чalышan iki minnяfяrin yerlяшdiyi шяhяr xяstя-xanasыnыn yandыrыldыьы da budяhшяtli faktlar sыrasыndadыr.

Qaчыb canыnы qurtar-maьa чalышan яhalini gцl-

lяbaran etmяk цчцn isя er-mяnilяr шяhяrin mцvafiq yer-lяrindя яvvяlcяdяn pulemyot-lar yerlяшdirmiшdilяr.

Иrяvan quberniyasы,Шяrur-Dяrяlяyяz, Sцrmяli,Qars vя digяr яrazilяrdяazяrbaycanlыlarыn qыrьыnыnыnfяal iшtirakчыlarыndan biriolmuш ermяni zabiti OvanesApresyanыn xatirяlяri яsasыn-da amerikalы aqronom Leo-nard Ramsden Hartvill "Иn-sanlar� belя� imiшlяr" adlыkitab yazmышdыr. OvanesApresyan kitabыn mцяllifi ilяsюhbяti zamanы ermяnilяriningilislяrin vя Rusiyanыn yar-dыmы ilя юz mяqsяdlяrinя чat-dыqlarыnы qeyd edяrяk tяkcяBakыda mart qыrьыnы zamanы iyir-mi beш min azяrbaycanlыnыnqяtlя yetirildiyini bildirmiшdir.

Daшnaklarыn azяrbay-canlыlara qarшы soyqыrыmы yalnыzBakы ilя mяhdudlaшmamышdыr.Qыsa mцddяtdя Шamaxы, Quba,Иrяvan, Zяngяzur, Qarabaь,Naxчыvan, Qarsda da azяrbay-canlыlarыn qыrьыnы tюrяdilmiшdir.

1918-ci ilin mart-ap-rel aylarыnda Шamaxыda 8 mi-nя qяdяr dinc sakin qяtlя ye-tirilimiшdir. Шamaxы Cцmяmяscidi dя daxil olmaqla яksяrmяdяniyyяt abidяlяri yandыrыl-mыш vя uчurulmuшdur.

Cavanшir qяzasыnыn 28kяndi, Cяbrayыl qяzasыnыn 17kяndi tamamilя yandыrыlmыш,яhalisi mяhv edilmiшdir.

1918-ci iln aprelin 29-da Gцmrц yaxыnlыьыnda яsasяnqadыnlardan, uшaqlardan vяyaшlыlardan ibarяt 3 min nяfяr-lik azяrbaycanlы kючц pusquya

salыnaraq son nяfяrinяdяkmяhv edilmiшdir.

Ermяni silahlы dяstя-lяri Naxчыvan qяzasыnыn birneчя kяndini yandыrmыш,Zяngяzur qяzasыnda 115azяrbaycanlы kяndi mяhvedilmiш, 3257 kiшi, 2276 qa-dыn vя 2196 uшaq юldцrцl-mцшdцr. Bцtюvlцkdя bu qяzaцzrя 10068 azяrbaycanlы юl-dцrцlmцш vя ya шikяst edil-miш, 50000 azяrbaycanlы qaч-qыn dцшmцшdцr.

Иrяvan quberniyasыnыn199 kяndindя yaшayan 135min azяrbaycanlы mяhv edil-miш, kяndlяr isя yerlя yeksanedilmiшdir. Ermяni silahlы dяs-tяlяri daha sonra Qarabaьayцrцш etmiш, 1918-1920-ci illяr

arasыnda Qarabaьыn daьlыqhissяsindя 150 kяnd daьыdыl-mыш, яhalisi mяhv edilmiшdir.(ADR hюkumяti, FюvqяladяИstintaq Komissiyasыnыn materi-allarыndan).

1920-ci ilin mayыndaermяnilяrin vя XЫ Qыzыl Or-dunun iшtirakы ilя Gяncяdя12 mindяn чox azяrbaycanlыqяtlя yetirilmiшdir.

ТАРИХЯ НЯЗЯР

1813-cц ilin Gцrcцstanvя 1828-ci ilin Tцrkmяnчaymцqavilяlяri ilя Azяrbaycanыnikiyя bюlцnmяsi Шimali Azяr-baycan torpaqlarыnыn ermяni-lяшdirilmяsi prosesini sцrяt-lяndirdi. Tцrkmяnчay mцqavi-lяsindяn dяrhal sonra, 1828-ciil martыn 21-dя imperator ЫNikolayыn fяrmanы ilя Иrяvan vяNaxчыvan xanlыqlarыnыn яrazi-sindя "Ermяni vilayяti" tяшkiledildi. Bu, tarixi Azяrbaycantоrpaqlarыnda yaradыlacaq gя-lяcяk Ermяnistanыn faktikitяmяli idi. Buradaca bir faktыqeyd edяk ki, hяmin vaxtыnrяsmi statistikasыna gюrя,"Ermяni vilayяti"nin mяrkяziolan Иrяvan шяhяrindя 7331azяrbaycanlы, 2369 ermяniyaшayыrdы. Buna paralel olaraqTцrkmяnчay mцqavilяsinin 15-ci bяndinя яsasяn, Иrandan 40min ermяni Иrяvan, Qarabaьvя Naxчыvana kючцrцldц.Analoji proses XЫX яsrdяkiRusiya-Tцrkiyя mцharibяlя-rinin yekununda (1829, 1878)da юzцnц gюstяrdi, Tцrkiyяяrazisindяn tяxminяn 85 minermяni kючцrцlяrяk sюzцgedяn

bюlgяlяrdя mяskunlaшdыrыldы.Bu proses minlяrlя azяrbay-canlыnыn doьma torpaьыndanqovulmasы, qяtlя yetirilmяsi ilяmцшayiяt olunurdu.

XЫX яsrin 2-ci yarыsыn-dan ermяnilяrin azяrbaycan-lыlara qarшы soyqыrыmы tяшkilat-lanmыш vя planlы siyasяt kimiaparыlmaьa baшladы. Azяrbay-can, Tцrkiyя vя Gцrcцstanяrazisindя "Bюyцk Ermяnistan"dюvlяtи qurmaьа niyyяtlяyяnermяnilяr "Qnчaq" (1887-ciildя Cenevrяdя qurulub), Daш-naksцtyun (1890, Tiflis), "Er-mяni Vяtяnpяrvяrlяri Иttifaqы"(1895, Nyu-York) kimi siyasi-terror tяшkilatlarы bu istiqamяtяyюnяltdilяr. Sюzцgedяn tяшki-latларыn fяaliyyяt proqramыnda

azяrbaycanlыlara гаршы ardыcыlterror vя qыrьыn aksiyalarы hяya-ta keчirmяk яsas yeri tuturdu.1905-1907-ci illяrin Rusiyainqilabы bu tяшkilatlarыn fяaliy-yяti цчцn "geniш imkanlar"aчdы. Иnqilabi qarышыqlыqdan isti-fadя edяn ermяnilяr Bakы,Шuшa, Zяngяzur qяzalarыnda,Qarabaьda kцtlяvi qыrьыnlartюrяtdilяr, 75 azяrbaycanlы kяn-dini talan etdilяr. 1905-1907-ciil inqilabыndan sonra azяrbay-canlыlarыn deportasiyasы vяsoyqыrыmы prosesi юrtцlц шяkildяdavam edirdi. Bunu Rusiyaimperiyasыnыn o vaxtkы statistikmяlumatlarы da tяsdiqlяyir.1916-cы ildя nяшr olunanmяlumatlara яsasяn, Иrяvanquberniyasыnыn яhalisi 1830-1914-cц illяr яrzindя 40 dяfяartaraq, 570 min nяfяr tяшkiledib. Lakin bunun mцqa-bilindя bюlgяnin azяrbay-canlы яhalisinin sayы cяmisi4,6 dяfя artmышdы. Hяtta buqяdяr sыxышdыrыlma vя depo-ratsiya mцqabilindя yenя1916-cы ildя Иrяvan яhalisinintяxminяn 45 faizi, yяni 247min nяfяri azяrbaycanlыlaridi.

1914-cц ildя baшlananЫ Dцnya mцharibяsi vя onungediшindя Rusiyada baш verяninqilablar (1917-ci il) ermя-nilяrin "Bюyцk Ermяnistan"iddiasы цчцn яlveriшli шяraityaratdы. 1915-ci ilin яvvяlindяTцrkiyяnin шimal-шяrq bюl-gяlяrinin (hяmin яrazilяrRusiyanыn Qafqaz qoшunlarыtяrяfinlяn яlя keчirilmiшdi)ermяni яhalisi Osmanlы dюv-lяtinя qarшы mцharibяyя vя

tцrklяrя qarшы kцtlяvi qыrьыn-lara baшladы. Bunun cavabыn-da Osmanlы dюvlяti ermяniяhalisinin o яrazilяrdяn kцtlяviшяkildя kючцrцlmяsi barяdяяmr verdi. Tцrkiyя яrazisindяnermяni hяrbi dяstяlяri ilя bir-likdя Иrяvan quberniyasыna,Qarabaьa vя Zяngяzura bю-yцk miqdarda ermяni яhalisidя kючцb gяlmiшdi. Rusiyaordusuna arxalanan ermяnilяrяvvяlcя Naxчыvanda vяИrяvanda, ardыnca isяQarabaьda, Azяrbaycanыndigяr bюlgяlя-rindя azяrbay-canlыlara divan tutmaьabaшladыlar. Bu, ermя-nilяrin"Bюyцk Ermяnistan" iddiasыnыnpik dюvrц idi. Daьыl-maqda olanOsmanlы imperiya-sыnыn шimal-qяrbindя qondarma "QяrbiErmяnistan" dюvlяtini elanedяn ermяnilяr CяnubiQafqazыn da yeni xяritяsini cыz-maq яzmindя idilяr. Gцrcцlяrяvя azяrbaycanlыlara qarшы яraziiddialarыnы aчыq-aшkar sяslяn-dirяn ermяni millяtчilяri 1918-ci ilin ilk aylarыndan Dяrbяnd-dяn Lяnkяrana, ZяngяzurdanBakыya, Borчalыdan Qarabaьa-dяk bцtцn bюlgяlяrdя xцsusilяamansыz talan vя qыrьыnlarabaшladыlar. Tяkcя Bakыda 30min azяrbaycanlы qяtlя yetir-ildi. Шamaxыda 7 min, Quba,Lяnkяran, Muьanda minlяrlяsoydaшыmыz юldцrцlдц, Daь-lыq Qarabaьda 150 azяrbay-canlы kяndi tamamilя daьы-dыlды, Шuшada gюrцnmяmiшqыrьыnlar tюrяdildi. Hяlя 1918-ci ilin mart ayыna qяdяrИrяvan quberniyasыnda 199azяrbaycanlы kяndi daьыdыl-mышdы. Bцtюvlцkdя isя buqыrьыnlara 1917-ci ilin dekabrыn16-da RSFSR Xalq Komis-sar-larы Soveti tяrяfindяn Qafqaziшlяri цzrя fюvqяladя komissartяyin edilmiш Stepan Шaumyanbaшчыlыq edirdi. ШaumyanaCяnubi Qafqazda sovetlяш-dirmя siyasяtini hяyata keчir-mяk vя hяmчinin dя Tцrkiyяdяrus ordusunun iшьalы altыndaolan yerlяrdя dыrnaqarasы "Er-mяnistan" yaratmaq sяlahiy-yяti verilmiшdi. Ы Dцnya Mцha-ribяsinin gediшindя baш verяndяyiшikliklяr dя ermяnilяrinazьыn planlarыna uyьun idi.

Brest-Litovsk (mart1918-ci il) sцlh mцqavilяsininbaьlanmasы nяticяsindя Rusi-ya qoшunlarы iшьal etdiklяriQars, Яrdяhan vя Batumu tяrketmяli idi. Bu яrazilяr Tцrki-yяyя qaytarыldы. Юz nюvbяsindяTцrkiyя dюvlяti hяmin vila-yяtlяrin boшaldыlmasыnы tяlяbetdi. Иran vя Tцrkiyя cяb-hяsindяn geri dюnяn rus vяermяni яsgяrlяrinin bir qismiBakыda yerlяшdirilmiшdi. Шa-umyan hяmin qцvvяlяrdяnazяrbaycanlыlara qarшы istifadяetmяk qяrarыna gяldi. Hяmindюvrdя isя Bakыda чox azsayda kюnцllц mцsяlman яs-gяrlяri var idi. Bu vяziyyяtinюzц dя Шaumyana mяnfur si-yasяtini hяyata keчirmяk цчцnяlveriшli imkan verirdi. Bюyцkqыrьыnlara baшlamaq цчцn isяyalnыz bяhanя lazыm idi.

(Арды 3-ъц сящифядя)

31 МАРТ - AzяrbaycanlыlarыnИki яsrdяn artыq dюvrdя azяrbaycanlыlara qarшы hяyata keчirilmiш soyqыrыmы

lap яvvяldяn rus-ermяni praktik iшbirliyinin nяticяsi olub.

Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 2

Page 3: MUNICIPALITY SHEKI

№ 03-04 (59-60), Март 2009 ØØ ßß ÊÊ ÈÈ ÁÁ ßß ËË ßß ÄÄ ÈÈ ÉÉ ÉÉ ßß ÑÑ ÈÈ сящ.3

(Яввяли 2-ъи сящифядя)

Nяhayяt, bяhanя tapыl-dы. Mцsяlman яsgяrlяrin Lяn-kяranda olan kюnцllцlяrя silahgюndяrmяk istяmяsi Шaumya-na bu bяhanяni verdi. O, Lяn-kяrana silah gюndяrilmяsininqarшыsыnы almaq яmri verdi.Baшlanan atышmada юlяn vяyaralananlar oldu. Шaumyanbu hadisяni bяhanя edяrяkruslarla ermяnilяri azяrbay-canlыlara qarшы mцbarizяyяsюvq etdi vя "sovet hюkumяti-nя qarшы чыxan" azяrbaycan-lыlara qarшы Bakыda gюrцnmяmiшqыrьыnlar baшlandы. Martыn 30-dasяhяr tezdяn ermяni-bolшevikbirlяшmяlяri шяhяri gяmilяrdяnyaylыm atяшinя tutdular. Bununarxasыnca silahlы daшnaklarazяrbaycanlыlarыn evlяrinя so-xularaq amansыz qяtllяr tюrяt-dilяr. Martыn 31-i qыrьыnlarыnяn dяhшяtli gцnц oldu. Mц-sяlman яsgяrlяri mцqavimяtgюstяrsяlяr dя, heч bir шeyяnail ola bilmяdilяr.

Aprelin 1-dя ermяni-lяrin яlinя keчяn bцtцn azяr-baycanlыlar kцtlяvi шяkildяqяtlя yetirildilяr. Цч gцn яr-zindя Bakыda 17 min mцsяl-man tцrkц qяtlя yetirildi.

70 illik sovet ideolo-giyasыnыn tarixшцnaslыьыmыzatяtbiq etdiyi "vяtяndaш� mц-haribяsi",� "mцsavatчыlarыnяks-inqilabi� qiyamы" kimisaxtalaшdыrыlan mart hadisя-lяri bolшevik-daшnak ittifa-qыnыn xalqыmыza qarшы yerit-diyi nюvbяti soyqыrыm siya-sяti idi. Bu qыrьыnыn tяшkilatчыsыSтепан Шaumyan hяtta юzцRSFSR XKS-nя 13 aprel1918-ci il tarixli mяktubundaetiraf edяrяk yazыrdы: "Bizimsцvari dяstяyя edilяn silahlыhцcumdan biz bir bяhanя kimiistifadя etdik vя bцtцn cяbhяboyu hцcuma keчdik. Biz artыq6 min nяfяrlik silahlы qцvvяyя

malik idik. Daшnaklarыn da 3-4min nяfяrlik silahlы millihissяlяri var idi ki, o da bizimsяrяncamыmыzda idi. Mяhzonlarыn iшtirakы vяtяndaшmцharibяsinя milli qыrьыnxarakteri verdi. Lakin onunqarшыsыnы almaq mцmkцnolmadы. Biz bu iшя шцurlu surяt-dя getdik. Яgяr azяrbaycan-lыlar цstцn gяlsяydilяr, ondaBakы Azяrbaycanыn paytaxtыelan edilя bilяrdi". Gюrцndцyцkimi, azяrbaycanlыlara qarшыaшkar genosid hяyata keчirяnermяnilяr Bakы da daxil olmaq-la бцtцn Azяrbaycanы юzlяrininяrazisi etmяk яzmindя idilяr…

Bu gцn qeyd etdiyimiztarixdяn uzun illяr mяlumatsыzolmuшuq, saxta ideoloji ehkam-lar vя beynimizя yeridilяnyalan tarix nяticяsindя yad-

daшыmыz uzun illяr tamamilяyad istiqamяtdя kюklяnib.Halbuki 31 martыn Azяrbaycan-lыlarыn Soyqыrыmы Gцnц kimiqeyd olunmasы barяdя qяrar

hяlя 1919-cu ildя Xalq Cцm-huriyyяtinin parlamenti, MilliШura tяrяfindяn verilmiшdi.Lakin 70 illik saxta sovet tarixibizi gerчяk tariximizdяn uzaqsalmышdы. Hяtta dяhшяtli geno-sidin qurbanы olmuш minlяrlяsoydaшыmыzыn uyuduьu qяbiris-tanlыьыn цstцnц betonlayaraqцstцndя Kirovun mюhtяшяmheykяlini qurmuш, яirafda isяistirahяt parkы salmышdыlar. Vяillяr boyu bu parkda istirahяtedib, sovet hakimiyyяtinin bizяbяxш etdiyi bяxtяvяrliyя gюrяfяxr edяn bizlяr tяsяvvцretmirdik ki, ayaqlarыmыzыn altыn-da nяlяr var. Чцnki o tarix vяdяhшяtlяrin цstц sюzцn bцtцnmяnalarыnda betonlanmышdы.

Лакин артыг цмум-милли лидеримиз Щейдяр Яли-йевин сайясиндя 1998-ci il-

dяn 31 martы yenidяn gerчяkadы ilя qeyd edirik. Ammaxalqыmыzыn baшыna nяlяrinaчыldыьыnы, чяkdiyimiz mцsi-bяtlяrin gerчяk miqyas vяmahiyyяtini dяrk etmяk цчцnhяmin tarixi tяkcя 31 martgцnц deyil, hяr gцn xatыrla-maьa, юyrяnmяyя vя unutma-maьa borcluyuq.

31 MART SOYQЫRЫMЫNЫDЦNYA ЫCTЫMAЫYYЯTЫNЯ

ЩЯЛЯ ДЯ ЛАЗЫМЫНЪА ЧATDЫRA

BЫLMЯMЫШЫK

1918-ci il mart ayыnыn31-dя ermяnilяrin Azяrbaycan-da hяyata keчirdiyi soyqыrыm-dan 91 il keчir. Юtяn mцddяtяrzindя mяlum sяbяblяrdяnsoyqыrыm hadisяsinin яslmahiyyяti, ermяnilяrin azяr-baycanlыlara qarшы tюrяtdiklяrivяhшiliklяr юrt-basdыr edilib,xalqdan яsl gerчяkliklяr giz-lяdilib. Hяtta mцяyyяn zamankяsiyindя ermяnilяrin hяminhadisяlяrdя haqlы olmasыnacяhdlяr дя gюstяrilib, tarixisaxtalaшdыrmaq цчцn яn чirkinvasitяlяrя яl atыlыb. Bцtцn bun-lara baxmayaraq, gec dя olsa,31 martda azяrbaycanlыlaraqarшы hяyata keчirilяn soy-qыrыmыn яsl mahiyyяti, ermя-nilяrin Azяrbaycanda tюrяtdik-lяri vяhшiliklяr xalqa чatdыrыlыb,dцnya dюvlяtlяri mяsяlяdяnhali ediliblяr. Millяt vяkili, tar-ixчi alim Fяzail Иbrahimli isяhяlя dя bu istiqamяtdя passiv

olduьumuz qяnaяtindяdir.Onun sюzlяrinя gюrя, Azяr-baycanыn baшыna gяtirilяn soy-qыrыm hadisяlяrini dцnya birliy-inя чatdыrmaqda ciddi fяallыqgюstяrilmir:

- 31 mart tariximizin яnaьrыlы-acыlы sяhifяlяrindяn biridir.Bu, Azяrbaycana qarшы ermяnidaшnaklarыnыn XX яsr яrzindяtюrяtdiyi ikinci qыrьыnыn tarixidir.Ermяnilяr 4 dяfя Azяrbaycanaqarшы soyqыrыm vя deportasiyasiyasяti hяyata keчiriblяr. Hяrhansы bir tarixi proses baшverяn zaman ermяnilяr bun-dan mяharяtlя istifadя ediblяr.Azяrbaycana qarшы hяyatakeчirilяn soyqыrыm vя depor-tasiya siyasяtinin birincimяrhяlяsi 1905-07-ci illяrdяbaш verib. Чar Rusiyasыnda

baш vermiш inqilabdan istifadяedяnlяr Azяrbaycanda qыrьыntюrяdiblяr. Иkinci dяfя birincidцnya mцharibяsi nяticя-sindя Romanovlar monarxi-yasы devrildi vя kommunistrejiminin yaradыlmasы яrяfя-sindя 1918-ci ilin mart qыrьыnыtюrяdildi. Иki gцn яrzindяBakыda daшnak-bolшevik bir-lяшmяlяrinin hяyata keчirdiyiqыrьыn Azяrbaycanыn qяzalarыnada yayыldы. Bu яrяfяdя 12mindяn чox azяrbaycanlы qяtlяyetirilди. О вахт - AzяrbaycanDemokratik Respublikasы 31mart тарихинин soyqыrыm gцnцkimi qeyd olunmasыны rяs-milяшдирмишди. Лакин советщакимиййяти дюврцндя бу ряс-миляшмя юзцнц доьрулдабилмяди.

1998-ci ildя dя res-publika prezidentinin, улуюндяр Щейдяр Ялийевин fяr-manы ilя bu mяsяlя rяsmilяш-di.

Яslindя 31 mart soyqы-rыmыnыn tarixi kюklяri lap qя-dimdir. 1890-cы ildя Daшnak-sцtun Partiyasыnыn yaradыlmasыAzяrbaycan torpaqlarы hesabы-na "dяnizdяn-dяnizя bюyцkErmяnistan" ideyalarыnыn real-laшmasы istiqamяtindя atыlmышaddыmlardan biri idi. Bir az dadяrinя getsяk, gюrяrik bu,Pyotr dюvrцndяn, XVЫЫ яsrinsonu, XVЫЫЫ яsrin яvvяllяrindяnbaшlamыш bir prosesdiр. Bugцnя qяdяr dя hяmin prosesdavam edir. Tяяssцf ki, XX яsrяrzindя baш verяn soyqыrыmhadisяlяrindяn yalnыz 31 martы

soyqыrыm gцnц kimi qяbuletmяklя kifayяtlяnmiшik. Mяsя-lяnin mahiyyяtini tam aчыqlыьыilя dцnya ictimaiyyяtinя чatdыrabilmяmiшik. O cцmlяdяn Xocalыsoyqыrыmы dцnya ictimaiyyяtinялазымынъа чatdыrыlmayыb. Bяшя-riyyяtin gюzц qarшыsыnda baшverяn bu hadisяni yetяrincяdцnya miqyasыna чыxarmaгцчцн биз щамылыгла тяшяббцсэюстярмяли вя бцтцн имкан-ларымыздан истифадя етмялийик.

Бизим щамымызын, еля-ъя дя бцтцн тцрк дцнйасынынйахшы таныдыьы ермяниляр бир эцндя олса яллярини ялляри цстягойуб отурмурлар. Онларынбцтцн тцрк дцнйасына гаршыйеритдикляри сийасят артыг дцнйадювлятляринин дя яксяриййятинямялумдур. Садяъя, дашнак-ларын мянфур, артыг бяшяриййятягаршы йюнялмякдя олан сийа-сятини алт-цст етмяк цчцн чалыш-маг вя йеня дя чалышмаг ла-зымдыр.

AZЯRBAYCANDA TЦRK-MЦSЯLMAN

SOYQЫRЫMЫНЫН ГЫСА ХРОНОЛОЭИЙАСЫ

1915-ci ildя Azяr-baycanыn Xoy vя Salmasшяhяrlяrindя 100 mindяnartыq azяrbaycanlы юldцrцl-mцшdцr.

1917-ci ildяn 1918-ciilя qяdяr Иrяvan quberniyasыn-da 197 kяnd talan edilmiш, 135min tцrk-mцsяlman юldцrцl-mцшdцr.

1918-ci il Urmiya шя-hяrindя Cilovluq hadisяsizamanы 10 min azяri tцrkцaьыlasыьmaz vяhшiliklяrlяqяtlя yetirilmiшdir.

1918-ci ilin sonu Zяn-gяzur qяzasыnda 115 kяndyandыrыlmыш, 10068 nяfяr azяr-baynaclы юldцrцlmцш vя yan-dыrыlmышdыr.

1920-ci il Zяnэibasarrayonunda 48 kяnd tamyandыrыlmыш, ermяnilяr bura-da da yerli sakinlяri vяhшilik-lяrlя qяtlя yetirmiш, xяstяlяribelя odda yandыrmышdыlar.160 min nяfяr azяrbaycanlыgцneyя цz tutmuшdur.

Vedibasarda 118 kяndyandыrыlmыш, 900 nяfяr artille-riya atяшlяrindяn юlmцш, 300dяn artыq uшaq vя qoca qяtlяyetirilmiшdir.

Dяrяlяyяzdя 74, Шя-rur vя Шaxtaxtы rayonlarыndaisя 76 kяnd yandыrыlmышdыr.Шяrur rayonunda 810 xяstяqяtlя yetirilib, artilleriya atя-шindяn 72 nяfяr hяlak юlmuш-dur.

1918-ci il mart-aprelaylarыnda ermяni millяtчilяrtяkcя Bakыda 15 minя yaxыnazяrbaycanlыnы qяtlя yetirmiш-lяr.

1918-ci il Шamaxыda 7min dinc sakin qяtlя yetirilib(1653 qadыn, 265 uшaq), Qu-bada 122 kяnd yandыrыlыb,xeyli insan vяhшiliklя юlдц-рцлmuшdur.

мянбя:www.31mart.wordpress.com

(Шякиллярдя: 1918-ъи ил сойгырымынынгурбанлары)

S o y q ы r ы m ы G ц n ц d ц r31 mart тарихинин soyqыrыmы gцnц kimi qeyd olunmasы1998-ci ildя respublika prezidenti, улу юндяр

Щейдяр Ялийевин fяrmanы иля бир даща rяsmilяшdiрилди.

- М.НЯБИБЯЙОВ

Ящмяд МУСА,Ашаьы Шабалыд кянди

Орду�командири�капитаннявям�Габиля.

Щарам олсун вятяниндян гачанлара!

Щийля гуруб йувасында йатанлара!

Торпаьыны йаьылара сатанлара!

Вуруш оьлум! Бир ъяннятдир Вятян йери,

Йаьылара нифрят еля,дурма эери!

* * *Аман вермя сулу аьыз

тцлкцляря,Вартан орда щийля гурур

щяр няфяря.Онлар истяр бир дя бизя

гурсун тяля.Вуруш оьлум! Зяманятдир

Вятян йери,Алчаглара нифрят еля

дурма эери!

* * *Ашотлара чюряк вердик

цзя дурду,Итя вердик чюряйимизи

ит гудурду.

Биз дост билдик, лянят олмуш гара гурду...

Вуруш оьлум! Яманятдир Вятян йери,

Дцшмянляря нифрят еля дурма эери!

* * *Илщамымыз архамызда дуруб,

билин,Щеч ьир гарыш торпаьыны

вермяз елин.Йаьылары бу торпагдан

тамам силин!Вуруш оьлум! Бир сярвятдир,

Вятян йери,Тут дцшмянин тюк эюзцнц,

дурма эери!

ГАБИЛ

Дурма эер и !

Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 3

Page 4: MUNICIPALITY SHEKI

сящ.4 ØØ ßß ÊÊ ÈÈ ÁÁ ßß ËË ßß ÄÄ ÈÈ ÉÉ ÉÉ ßß ÑÑ ÈÈ № 03-04 (59-60), Март 2009

Сыра сайыБялядиййя цзвцнцн фамилийасы, ады,

атасынын ады Гябул эцнц Гябул сааты

1 Саламова Эцлназ Мустафа гызы,сядр

Щяр щяфтянин ЫВ эцнц 09.00-дан

2 Ъяфяров Фикрят Неймят оьлу,сядрин�биринъи�мцавини

Щяр щяфтянин ЫЫ эцнц 09.00-дан

3 Хялилов Айдын Рямзи оьлу,сядр�мцавини

Щяр щяфтянин ЫЫЫ эцнц 09.00-дан

4 Ахундов Абдуляли Лцтвяли оьлу,сядр�мцавини

Щяр щяфтянин В эцнц 09.00-дан

5 Исмайылов Илщам Гяни оьлу Айын Ы щяфтясинин Ы эцнц 15.00-16.00

6 Яждяров Ящмяд Гянбяр оьлу Айын Ы щяфтясинин ЫЫ эцнц 15.00-16.00

7 Аббасов Абид Миръавад оьлу Айын Ы щяфтясинин ЫЫЫ эцнц 15.00-16.00

8 Нябийев Йашар Яляфсяр оьлу Айын ЫЫ щяфтясинин Ы эцнц 15.00-16.00

9 Гаффаров Тащир Исмайыл оьлу Айын ЫЫ щяфтясинин ЫЫ эцнц 15.00-16.00

10 Баьыров Ябцлфяз Янвяр оьлу Айын ЫЫ щяфтясинин ЫЫЫ эцнц 15.00-16.00

11 Шцкцров Мяжлум Шцкцр оьлу Айын ЫЫЫ щяфтясинин Ы эцнц 15.00-16.00

12 Абдулщямидов Арзу Ящмяд оьлу Айын ЫЫЫ щяфтясинин ЫЫ эцнц 15.00-16.00

13 Мяммядов Назим Таъяддин оьлу Айын ЫЫЫ щяфтясинин ЫЫЫ эцнц 15.00-16.00

14 Гаффарлы Натиг Мющцббяли оьлу Айын ЫВ щяфтясинин Ы эцнц 15.00-16.00

15 Гасымов Фярзалы Яшряф оьлу Айын ЫВ щяфтясинин ЫЫ эцнц 15.00-16.00

16 Нурийев Етибар Мясим оьлу Айын ЫВ щяфтясинин ЫЫЫ эцнц 15.00-16.00

17 Бякиров Ялювсят Мяммяд оьлу Айын ЫВ щяфтясинин В эцнц 15.00-16.00

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ ЦЗВЛЯРИНИН ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ ЦЗВЛЯРИНИН ГЯБУЛ ВАХТЛАРЫГЯБУЛ ВАХТЛАРЫ

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ, Мятбуат вя иътимаиййятля ялагяляр шюбяси

Mцшavirяdя 10 rayo-nun - Balakяn, Zaqatala, Qax,Шяki, Oьuz, Qяbяlя, Иsmayыllы,Aьsu, Aьdaш vя Zяrdab rayon-larы icra hakimiyyяti baшчыlarыnыnmцavinlяri, tяhsil шюbяlяrininrяhbяrlяri vя mяktяb direktor-larы iшtirak etmiшlяr.

Шяhяr Иcra Hakimiyyяti-nin akt zalыnda keчirilяn tяdbirigiriш sюzц ilя aчan шяhяr icrahakimiyyяti baшчыsыnыn mцaviniZяrinя Cavadova tяhsil mцяs-sisяlяrinin юtяn tяdris iliяrzindяki fяaliyyяtlяrinin yekun-larы ilя baьlы TQDK-nыn xяtti ilяkeчirilяn bu mцшavirяlяrin artыqяnяnя шяklini aldыьыnl bildirmiш,ali mяktяblяrя qяbul zamanыqazanыlmыш uьurlar vя yol ver-ilmiш nюqsanlarыn tяhlili baxы-mыndan belя tяdbirlяrin mцhцmяhяmiyyяtini xцsusi vurьu-lamышdыr.

Mцшavirяdя TQDK-nыnшюbя mцdiri Arzu Baьыrov"Azяrbaycan Respublikasыnыnali vя orta ixtisas mяktяblяrinяtяlяbя qяbulu: nяticяlяr, nailiy-yяtlяr, vяzifяlяr" mюvzu-sundageniш mяruzя etmiшdir. Mяru-zяdя ali vя orta ixisas mяk-tяblяrinя 2008-ci ildя keчi-rilmiшqяbul imtahanlarыnыn nяticяlяrirespublika, elяcя dя ayrы-ayrыrayonlar цzrя яtraflы tяhliledilmiш, nюvbяti qяbul imtahan-larыnda nяzяrdя tutulan dяyiшik-liklяr vя qarшыda duran vяz-ifяlяrя toxunulmuшdur.

Mяruzячi bildirmiшdirki, ali mяktяblяrя qяbul imta-hanlarыnda 110 min 787 nяfяriшtirak etmiш, onlardan 27 min515 nяfяri tяlяbя adыnы qazan-mышdыr. Qяbul imtahanlarыndaabitruyientlяrin 33,1 faizi 0-100bal, 23,3 faizi 100-200, 17,7

faizi 200-300, 20,2 faizi 300-500, 5,7 faizi isя 500-700 balarasыnda nяticя gюstяrmiшdir.Шяki abitruyentlяrinin qяbulimtahanlarыnda topladыqlarы ortabal 245,86-ya bяrabяr olmuш-dur. Bu, respublika цzrя ortagюstяricidяn 9 faiz чoxdur.Иsmayыllы abitruyientlяrinin gюs-tяricilяri orta respublika gюstяri-cilяrindяn 8,8 faiz, Oьuz abi-truyientlяrinin gюstяricilяri 3,4faiz, Qax abitruyientlяrinin gюs-tяricilяri isя 2,1 faiz yuxarыdыr.Natiq bildirmiшdir ki, чox tяяssцfki, qяbul imtahanlarыnda buregion цzrя Aьdaш, Zяrdab vяAьsu abitruyentlяrinin topla-dыqlarы bal respublika цzrя ortagюstяricidяn 20-30 faiz aшaьыolmuшdur.

Mцшavirяdя daha son-ra TQDK-nыn шюbя mцdiri AfiqяBatiyevanыn "Qяbul imtahan-larыnыn qiymяtlяndirmяyя tяsiri"mюvzusunda mяruzяsi din-lяnilmiшdir. Mцшavirяnin sonun-da iшtirakчыlarы maraqlandыranmяsяlяlяrя aydыnlыq gяtirilmiш,rayonlarыn tяhsil шюbяlяrinяqяbul imtahanlarыnыn yekunlarы-na dair metodiki vяsaitlяrtяqdim olunmuшdur.

B A C A R Ы Q L ЫQ A D Ы N L A R

Martыn 10-da шящяримизин “Карвансара” мещманханакомлексиндя yeni yaraдылмыш Qейри Hюкумят

Tяшкиляты - "Bacarыqlы Qadыnlar" Иctimai Birliyinin tяqdimat mяrasimi кечирилмишдир.

Тядбирдя иштирак едян Шяки Шящяр Иъра Щаки-миййяти башчысынын мцавини Зяриня ханым Ъавадовасюзцэедян тяшкилаиын йаранмасыны мцсбят щал кимигиймятляндирмиш, шящяримиздя йашайан баъарыглы ха-нымларын бир арайа топланыб ишбирлийи гурмаларыны йцксякдяйярляндирмишдир. О, билдирмишдир ки, Иътимаи Бирлийинфяалиййятиня шящяр рящбярлийи дя лазым эялся юз дястяйиниверяъякдир.

Йени йарадылмыш тяшкилатын сядри Ряваня ЩцсейноваИътимаи Бирлийин mяqsяdinin Шяkidя olan bacarыqlы xanыmlarы biraraya toplayaraq, onlarыn bacarыqlarыnы цzя чыxarmaqdan ibarяtolduьunu sюylямишдир. O, qeyd etмишдир ки, Шяkidя sяnяtkarlыqbacarыьыna malik olan, o cцmlяdяn яlil xanыmlara нормалфяалиййят эюстярмяк цчцн tяшkilat tяrяfindяn дястякэюстяриляъяк vя шяrait yaradыlacaг. Ряваня ханымын сюзляриняэюря, эяляъякдя щазыр ял ишляриндян ибарят сатыш-сярэинин тяшкиледилмяси дя нязярдя тутулмушдур.

Тядбирдя иштирак едян Шяки Эянъляр вя ИдманИдарясинин ряиси Вцгар Искяндяров, Сящиййя Щямкарлартяшкилатынын сядри Дилшад Лятифова вя башгалары да беля биртяшкилатын йаранмасы мцнасибятиля Ряваня Щцсейнованы вятяшкилат цзвлярини тябрик едиб онлара мцвффягиййятляр арзулайыб,эяляъякдя бирлийя дястяк олаъагларыны вурьуламышлыар.

Тягдимат мярасиминдя тяшкилатын йарадыъылары, шящяррящбярлийинин нцмайяндяляри иля йанашы, медиа мянсуб-ларындан “Шяки” вя “Шяки реэион” гязетляринин баш редакторларыАкиф Салам вя Баба Мирзяханлы да иштирак етмишляр.

Биз дя юz adыmызdan йени йарадылмыш тяшкилата uьurlararzulayыrыг. Цmid edirик ki, Rяvanя xanыmыn "BacarыqlыQadыnlar" Иctimai Birliyi эяляъякдя мцщцм layihяlяrя imza ata-caq vя bacarыqlы xanыmlarыn яl iшlяrini dцnya arenasыna чыxara-caqдыр.

TЯLЯBЯ QЯBULU ЦZRЯ DЮVLЯTKOMИSSИYASЫ ШЯKИDЯ ZONA

MЦШAVИRЯSИ КЕЧИРДИ Tяlяbя Qяbulu цzrя

Dюvlяt Komissiyasыnыn(TQDK) tяшkilatчыlыьы ilя

martыn 12-dя Шяkiшяhяrindя 2008/2009-cutяdris ili цчцn ali mяk-tяblяrя qяbul imtahan-

larыnыn elmi-statistiktяhlilinя hяsr olunmuшzona mцшavirяsi keчir-

ilmiшdir.

- Н.ЪАББАРЗАДЯ

- Вцсаля МУСТАФАЙЕВА

Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 4

Page 5: MUNICIPALITY SHEKI

№ 03-04 (59-60), Март 2009 ØØ ßß ÊÊ ÈÈ ÁÁ ßß ËË ßß ÄÄ ÈÈ ÉÉ ÉÉ ßß ÑÑ ÈÈ сящ.5

Мартын� 19-да� шящяримиздяки"Фирузя"� сарайында� мцasir� Azяrbay-canыn� gюrkяmli� шairi,� dramaturq� vяяdяbiyyatшцnasы,�SSRИ�vя�AzяrbaycanDюvlяt�mцkafaтlarы� laureatы,� xalq� шairi,яmяkdar� incяsяnяt� xadimi,� Azяrbay-can�Milli�Elmlяr�Akademiyasыnыn�hяqiqiцzvц,� filologiya� elmlяri� doktoru,� pro-fessor,� Azяrbaycan� Respublikasы� Pre-zidentinin� fяrdi� tяqaцdчцsц,�щямйерли-миз� Bяxtiyar� Vahabzadянин� хатирясинящяср�олунмуш�мярасим�кечирилди.

Тядбирдя Шяки зийалылары, шящяррящбярлийи вя иътимаиййят нцмайяндяляри илябирликдя республикамызын пайтахтынданэялмиш гонаглар - Азярбайъан Республи-касы баш назиринин мцавинни Абид Шярифов,Радиасийа Проблемляри Институтунун дирек-тору Адил Гярибов, тарихчи алим, академикЙагуб Мяммядов, Ядлиййя НазирлийиЯдлиййя Академийасынын проректору, башядлиййя мцшавири Илщам Аббасов, Азяр-байъан Игтисад Университетинин МаэистрЩазырлыьы Мяркязинин рящбяри Щясян Исра-филов, юлмяз шаирин кцрякяни, Бакы шящяр 5сайлы клиник хястяхананын баш щякими ЗийаЯсядов вя бир чох пайтахтымыздан эялмишгонаглар иштирак едирдиляр.

Аным мярасими Сялим яфяндининчыхышы иля башлады. Сялим яфянди БяхтийарВащабзадянин тякъя шякилилярин дейил,бцтцн азярбайъанлыларын севимлиси олду-ьуну, Азярбайъаны бцтцн дцнйайа таныт-дыьыны вурьулайыб, бюйцк шаирин дцнйасыныдяйишмясиндян бцтцн тцрк дцнйасынынтяяссцфляндийини сюйляди. Сялим яфяндининчыхышындан сонра эянъ щафизляр бюйцкшаирин рущуна Гуран охуйуб баьышладылар.

Мцгяддяс Гуран охунушундансонра баш назирин мцавини Абид Шярифовмярасим иштиракчыларыны саламлайыб, гысаолараг юлмяз шаиримизин щяйат вя йара-дыьылыьындан сющбят ачды вя сюзц гонаг-лара верди.

Танынмыш тарихчимиз, Милли Мяъ-лисин депутаты Йагуб Мяммядов БяхтийарВащабзадянин чятин щяйат йолундан,совет дюняминдя шаирин йаздыьы ясярляря

эюря тягибляря мяруз галмасындан сющбятачды.

Радиасийа Проблемляри Институту-нун директору, профессор Адил Гярибов даБяхтийар Ващабзадя иля баьлы юз хати-рялярини мяълис иштиракчылары иля бюлцшдц.

Шякили шаир Вагиф Аслан халг шаири-мизин йарадыъылыьындан сющбяр ачыб, Бях-тийар Ващабзадянин шерляриндян язбярсюйляди.

Мярасимдя чыхыш едянляр щамысыБяхтийар Ващабзадянин ъисмян бизи тяркетдийини, рущян ися даим бизимля олаъаьыныдяфялярля вурьуладылар. Дащи шаиримизинюлмязлийи бир даща юзцнц тясдиг етди.

Тядбирин сонунда мярасим ишти-ракчыларына ещсан верилди.

ЯБЯДИЙАШАР ШАИР ШЯКИДЯ ХАЛГ ШАИРИ БЯХТИЙАР ВАЩАБЗАДЯНИН

ХАТИРЯСИ АНЫЛДЫ

- Мурад РЦСТЯМОЬЛУ

Adяtяn, bюйцk sяnяtkarlar haqqыn-da чыхыш etmяk йцксяк сявиййяли mцtяxяssis-lяrin iшidir. Lakin шairя olan bюyцk elmяhяbbяtinя gюrя bu haqda danышmaq vяyazmaq hяr bir ziyalыnыn mяnяvi borcu vяшяряf iшi hesab olunur.

Nяsimidяn, Nizamidяn, Fцzulidяn,Sabirdяn vя digяr baшqalarыndan mяnяviqidasыnы alan Bяxtiyar Vahabzadя, mцяllimiSяmяd Vurьun poeziyasыna sыьыnaraq,qayяsinин яsasыnы hяyata, sяnяtя fяlsяfigюrцш vя baxышlarыnы tяшkil edяn Azяrbaycanfяlsяfi шerini daha yцksяk zirvяlяrя qaldыr-mышdыr.

Azяrbaycan xalqы hяqiqяtяn шairxalqdыr. Azяrbaycanыn шairi dя чoxdur. Lakinbunlarыn iчяrisindя Bяxtiyar Vahabzadяшeriyйatыnыn юzцnяmяxsus yeri vardыr.

Bяxtiyar Vahabzadяnin mцasirAzяrbaycan яdяbiyyatыnыn inkiшafыnda bюйцкxidmяtlяri шяksizdir. Lakin bцtцn bunlarabaxmayaraq, шair bu sahяdяki xidmяtlяrinяnecя дя тявазюкаръасына qiymяt verir:

Bizim sяnяt dцnyasыnыn Qыrыq telli sazыyam.Bircя ondan razыyam ki,Юzцmdяn narazыyam.Bяli, шair яdяbiyyat sahяsindяki

misilsiz, яvяzedilmяz xidmяtlяrinя tяnqidiyanaшaraq, gюr necя dя садялик nцmunяsigюstяrir.

Heч kяsdяn gizli deyildir ki, bяziyazarlar mяtbuatda bir шeri dя чap olун-mamыш ozцnя яdяbi tяxяllцs seчir. LakinBяxtiyar Vahabzadяnin sadяliyi bir dяondan gюrцnцr ki, шairин heч vaxt tяxяllцsцolmamыш, о hяmiшя юz adы vя soyadы ilя чыxышetmiшdir.

Шairin yaradыcыlыq palitrasы чox zяn-gin vя rяngarяng olmuшdur. Xalqы, cяmiyyяtidцшцndцrяn hяr bir mяsяlя onuн шerlяrininbaшlыca mюvzusu olmuшdur. Azяrbaycanхалгынын тарихиндя заман-заман баш вермишфаъиялярин ясасыны гоймуш, Азярбайъаныникийя парчаланмасыны тясдигляйян Эцлцстанмцгавилясиня щяср олунмуш “Эцлцстан”поемасында шаир беля дейир:

Ипяк йайлыьы иля о, аста-астаСилиб ейняйини эюзцня тахды.Яйилиб йавашъа масанын цстя,Бир мющцря бахды,бир гола бахды.Каьыза щявясля о да гол атды,Додаьы алтындан эцлцмсяйяряк.Бир гялям ясрлик щиъран йаратды,Бир халгы йарыйа бюлдц гылынъ тяк.Юз сиври уъуйла бу ляляк гялям,Дялди синяси Азярбайъанын.

* * *Гойулан шяртляря разыйыг дейя,Тяряфляр гол чякди мцащидяйя?Тяряфляр ким иди?Щяр икиси йад!Йадлармы едяъяк

бу халга имдад?!Ютян ясрин 60-ъы илляриндя, комму-

нист режиминин кяся-кяс вахтында бу мюв-зуда, бу рущда поеманы мятбуатда чапетдирмяк сяняткардан бюйцк ъясарят тялябедирди. О заман эянъ олан Бяхтийар Ващаб-задя щяйатынын, аиля цзвляринин, йахынларынынбюйцк тящлцкя гаршысында галаъаьынданещтийат етмяйяряк, “Эцлцстан” поемасыныкечмиш Нуха шящяр (индики Шяки шящяр - И.А.)партийа комитяси вя иъраиййя комитясининорганы олан “Нуха фящляси” гязетиндя дяръетдирир вя бу поема бюйцк иътимаи якс-сядайа сябяб олур.

Мяним щямин вахтлар 11-12 йашымоларды. Лакин сонралар бюйцкляримизин сюйля-дикляриня эюря Бяхтийар Ващабзадяни йцксякрцтбяли вязифяли шяхс поеманын няшри иля баьлысющбятя чаьырыр. Щямин вязифяли шяхс шаиригябул едяряк дейир:

- Шаир, хейир ола, сон вахтлар “под-болны поема” (эизли поема-И.А.) чап етдирир-сян?

Шаирин ъавабы чох сярт олур:- Мян билмирям, “Нуха фящляси”

гязети ня вахтдан “подболны гязет” олуб?Щямин вахт шаири бюйцк чяк-чевиря

салырлар. “Нуха фящляси” гязетинин редактору

Мящйяддин Аббасов да ъидди партийа ъяза-сына мяруз галыр. Лакин шаирин юзцнцн сон-ракы мцсащибяляриндян айдын олур ки, о за-манлар эюзя-эюрцнмяз бир гцввя ону бубяладан чякиб чыхарыр вя хилас едир. Буцмуммилли лидер Щейдяр Ялийев иди.

Бяхтийар Ващабзадя йарадыъылыьын-да щеч вахт мювзулары бюйцк вя кичик мюв-зулара бюлмямиш, о, щямишя ади бир епизодуда юз сяняткарлдыьы иля йцксяк сявиййяйягалдыра билмишдир. Онун “Карусел” шеириниэютцряк. Шеирин гыса мязмуну онданибарятдир ки, валидейнляр ушагларыны каруселяминдирирляр, карусел фырландыгъа ушаглар шян-лянир вя севинирляр. Лакин бир йетим ушаг исякянарда дайаныб каруселдя фырланан ушагла-рын севинъиня шярик олур:

Ушаглар фырланыр, бахыр онлараО эцлцр, Онун да дяйишир щалы.Узагдан бахдыгъа фырлананлараФырланыр онун да фикри, хяйалы.О да хошщалланыр, щязз алыр эендян.Дуйур фырланмаьын хош олдуьуну,Ушаг мейданчайа тяк эялдийиндянЙохдур каруселя миндирян ону.

***Анъаг о хошбяхтдир?О гялбя мян дяЩейранам.Ей кюнцл, дцшцн, дцшцн сян.О, щязз ала билир юзэясинин дяЩяззиндян, зювгцндян,

сяадятиндян!...Бяхтийар Ващабзадя щямишя йерли-

чилик мейлляриндян узаг олмушдур. Тясадцфидейилдир ки, шаир бунунла баьлы дейир:

Мян щям бакылыйам, щям лянкяранлы,Эянъяли, губалы, щям нахчыванлы.Шякили, ширванлы, гарабаьлыйам,Бцтюв Вятянимя, бцтюв баьлыйам.

Бир дяфя: “Юзцнцз шякили олдуьунузщалда, щяля Шякийя бир шеир щяср етмямисиниз”мязмунлу охуъу мяктубуна йаздыьы “Шяки”шеириндя беля ъаваб верир:

Бир няьмя гошмадым щяля мян сяня,Даьлар буну мяня кясир санмасын.Мян дедим вурьунам Азярбайъана,Дейирям, щеч заман хырдаланмасынКюнлцмдян уъалан бу аваз, бу сяс.Бюйцкдцр, уъадыр мясляким мяним.Бала анасына “севирям” демяз,Мян дя демямишям, а Шяким, мяним.

Вахтиля айры-айры шаирлярин, щятта,сонрадан танынмыш, сайылыб-сечилян шаирляринмцсащибя вя хатиряляриндян бизя айдынолурду ки, онлар илк шеиринин чап олунмасыарзусу иля Йазычылар Иттифагына эяляркян йахшыгаршыланмамыш, бязиляриня ися, щятта, шеирйазмамаьы мяслящят эюрмцшляр. ЛакинБяхтийар Ващабзадя эянъ нясля, йениъя шеирйазмаьа башламыш эянъляря гайьы иляйанашмыш, бунунла бярабяр, юз нясищятлярииля онлара йарадыъылыгларында истигамят вер-мишдир:

Сиз ей биздян сонра шеиря эялянляр,Бу чятин йолларда уьурлар сизя!Ешгиниз ? эяляъяк.Йашыныз ? сящяр.Гялбиниз ишыглы, фикриниз тязя!

* * *Мярд олун!Мейданда дурун мярд кими,Уймайын ютяри шющрятя, ада.Бизим шеиримизин дцняни кимиБюйцкдцр, шанлыдыр истигбалы да!

Бяхтийар Ващабзадя щям халгшаири, щям дя халгын шаири иди. Онун хидмятляридювлятимиз тяряфиндян йцксяк гиймятляндирил-мишдир. О, йери эяляндя иътимаи ядалятсизлийягаршы вулкан кими пцскцрмяйи, заманынданвя шяраитдян асылы олмайараг, щагг сясиниуъалтмаьы да баъарырды.

Шаирин йарадыъылыьы кечмиш Советлярмяканында да лайигинъя гиймятляндирилмишди.О, кечмиш ССРИ-нин Дювлят мцкафатына далайиг эюрцлмцшдц. Онун йарадыъылыьы Тцрки-йядя дя, щямчинин, тцркдилли юлкялярин щамы-сында севилир вя йцксяк гиймятляндирилир.

Мян дейярдим ки, шаирин юлцмц илябюйцк тцрк дцнйасынын фялсяфи шеиринин белсцтуну гырылды.

Тясадцфи дейил ки, Бяхтийар Ващаб-задя тякъя Азярбайъан халгынын дейил, бцтцнтцрк дцнйасынын бюйцк, севимли вя ябяди-йашар шаиридир.

Тябии ки, бир мягалядя, юзц дя мц-тяхяссис олмайан тяряфиндян онун чох-ъящятли йарадыъылыьынын бцтцн сяъиййяви ъя-щятлярини ящатя етмяк мцмкцн дейил. Вямян буну гаршыма мягсяд кими дягоймамышам. Садяъя олараг, бу БяхтийарВащабзадя йарадыъылыьына олан охуъумящяббятинин тязащцрцдцр.

Аллащ она гяни-гяни рящмятелясин.

Martыn 24-dя xalq шairi, эюркямли dramaturq, akademikBяxtiyar Vahabzadяnin юлцмцндян qыrx gцn keчди.

Илщам АББАСОВ,Ядлиййя НазирлийиЯдлиййя Академийасынынпроректору,щцгуг елмляринамизяди,АзярбайъанЖурналистлярБирлийинин цзвц

Китаба юн сюзцтибб елмляри доктору, про-фессор, щямйерлимиз АдилГейбулла йазмышдыр:

Китабда Халг ШаириБяхтийар Ващабзадянин вя-тянимизин,халгымызын тарихи-нин бядии салнамясиня чев-рилмиш иътимаи-сийаси лирикасы-нын мязмун йцкцнцн бирсыра нцанслары йахын, узагкечмишимиздя баш верянщадися вя просеслярин фо-нунда, тарихимизин "бядиимодели"кими тящлиледилмишдир.

Йашатмаг цчцнйашайан шаир ХХ яср Азяр-байъан ядябиййатынын гцд-рятли сималарындан оланБяхтийар Ващабзадянинпоезийасынын истинад мейар-ларыны мцяййян етмядянтящлил просесиндя она об-йектив гиймят вермяк гейримцмкцндцр.

Дяйярли достум,милли тарихимизин истедадлытядгигатчыларындан бири Щяби-булла Манафлынын бюйцк ся-няткарымыз Бяхтийар Ващаб-задянин йарадыъылыьына щясролунмуш "Эен йаддашымы-зын поезийа дили" адлы китабымящз бу гябилдян оландяйярли арашдырма кими хейлимятлябляря йенидян, мцстя-гил дювлятимизин щягиги тарихипризмасындан бахмагцчцн йени имканлар ачыр.Китабда шярщ едилян "мянтяпядян дырнаьа, суалам…ъавабым йох" дейян устадшаирин яслиндя заман-за-ман хейли мцяммалы суал-

лара эятирдийи айдынлыглар, ся-мими, ядалятли ъаваблар бю-йцк тарихи юням вя чаьдашактуаллыг кясб едир.

Дцшцнцрям ки,милли интибащымыз вя истигла-лымыз уьрунда мцбаризядяюнямли пайы олан поезийа-нын тядгигиня щяср олунмушбу гябилдян олан ясярляр бир

вятяндаш боръу, бир вятян-даш шяряфидир.

Китаб Бяхтийар Ва-щабзадянин иътимаи-сийасилирикасы вя вятянимизин тарихииля марагланан бцтцн оху-ъулар цчцн нязярдя тутул-мушдур.

Шякилилярин юлмяз шаиря даща бир щядиййясиШякилилярин юлмяз шаиря даща бир щядиййясиБяхтийар Ващабзадянин юмрцнцн сон айларында Азярбайъан Мцяллимляринститутунун Шяки филиалынын мцяллими Щябибулла Манафлынын дащи шаиря щясретдийи “Эен йаддашымызын поезийа дили” адлы китабы ишыг цзц эюпмцшдцр.

- Н.ЪАББАРЗАДЯ

Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 5

Page 6: MUNICIPALITY SHEKI

сящ.6 ØØ ßß ÊÊ ÈÈ ÁÁ ßß ËË ßß ÄÄ ÈÈ ÉÉ ÉÉ ßß ÑÑ ÈÈ № 03-04 (59-60), Март 2009

Сюз вя сянят дцнйасыщямишя аьыл инсанларын гцл щяззбаьчасы олмушдур. Бу баьчадамцдриклик,саф мящяббят, иэидлик,вятянпярвярлик, анайа, атайа дяринмящяббят, ана вятяня сядагят кимимяняви зянэинлик топлусу вардыр. Буеъазкар баьчанын мемары оланшаиряни дащи Низами Ясрин бцлбцлляриадландырмышды.

Биз бу йазымызда сюз вясянят аляминдя юз дясти хятти вяняфяси олан бир няфярдян сющбятачаъаьыг.Бу инсан бир нечя шеирляркитабы няср олунмуш,мятбуатдадиггяти ъялб едян йазыларыйла црякляририггятя эятирян,Шякидя щамынынсевимлиси Амибаладыр.

Аббас Ямбаланын щяр биршеири мящяббят чялянэи иля бязянмишлаъивярд эюзяля, мцгяддяс анайа,гейрятли тцрк гызынын ябядисимволудур. Онун шеирляриндямящяббят, вятян севэиси тямизлик вясядагят идейалары вир вящдят щалындабирляшмишдир.

Аббас Ямбаланыншеирляринин бир мязиййяти дя аз сюзлядярин вя чох гиймятли фикирляри

Ифадя етмяк баъарыьыдыр.Азсюзля,гыса ифадя олунан фикирлярищямишя мцдрик вя гиймятли олур.

6март 2009-ъу илдя Бакыда"Гадынлара щяср олунмуш ян йахшышеир мцсабигя"-синдя АзярбайъанЙазычылар Бирлийининцзвц,щямйерлимиз, шаир АббасЯмбала да иштирак етмишдир. АббасЯмбала бу мцсабигянингалибляриндян бири кими цчцнъцмцкафата лайиг эюрцлмцш вядипломла тялтиф едилмишдир.

Аббас Ямбалайа бу уьуру

газандыран онун йаздыьы вя ЩейдярЯлийев фондунун президенти, миллятвякили Мещрибан ханым Ялийевайащяср етдийи "Азярбайъан ханымы"шеири олду.

Саф чешмядян дурудур.Мянявиййат нурудур.Халгынын гцрурудур,Азярбайъан ханымы.Кюмякдир щяр тянщайа,Чатыр имдада щайа.Юрняксян бу дцнйайа,Азярбайъан ханымы.Ьялди сянят мягамы,О севдирди муьамы.Ешг олсун дейир щамы,Азярбайъан ханымы.Мещрибан ханым Ялийева

республикамызда апардыьы чох сащялифяалиййяти иля щамынын гялбиндя юзцняйува гурду. О,унудулмагда оланАзярбайъан муьамыны юзцмцзягаитарды,онун инкишафына тякан верди.Ядябиййатымызын, инъясянятимиз,мядяниййятимизин инкишафынаунудулмаз тющвяляр вермишдир вяверир. Мещрибан ханым Ялийева чохфайдалы иътимаи сийаси фяалиййяти иляАзярбайъан халгынын бюйцкряьбятини газанмышдыр.Бцтцн бумязиййятляри шаир Аббас Ямибаларянэарянэ поетик васитялярляцмумиляшдирмиш вясяъиййяляндирмишдир. Шаир АббасЯмбала бу кичик шеири иля ЩейдярЯлийев фондунун презденти, миллятвякили Мещрибан ханым Ялийеванынчох файдалы щяйат йолуна ябяди бирнахыш вурмушдур.

Бу шеир ашаьыдакы форматдамусиги дцнйасында сяслянмиш вяханяндя "Халг артисти" ТеймурМустафайевин ифасында муьамдцнйасында ябядиляшдирмишдир:

"Азярбайъан ханымы"Сюзляри: Аббас�Ямбаланын,Мусигиси:Сеймур�Теймуроьлунун-дур.Охуйур: Халг�артисти�Теймур�Мус-тафайев

Чохсайлы тиражла ауди дискисивя ауди албому бурахылмыш вядинляйиъилярин ряьбятини газанмышдыр.

Язиз достум АббасЯмбаланын бу мцвяффягиййяти мяницрякдян севиндирди Она эяляъякйарадыъылыг йолларында даща бюйцкуьурлар арзулайырам

Сюз, сянят дцнйасындайени уьур

- Магсуд МУСТАФАЙЕВ,Физика-рийазиййат вя щуманитар

лисейин дил ядябиййат мцяллими

Щейдяр Ялийев фондунун президенти, миллят вякили Мещрибан ханым Ялийевайа щяср етдийи

"Азярбайъан ханымы" шеириня эюря щямйерлимиз, шаир Аббас Ямбала мцкафата лайиг эюрцлдц

Шяки Бялядиййяси вя 9 сайлы Ярази Еколоэийа вя Тябии Сярвятляр

Шюбясинин Шяки ящалисиня МЦРАЪИЯТИ

Щюрмятли Шякилиляр!Халгымызын гядим ел байрамларындан бири олан "Новруз байрамы"ны бюйцк севинъля

гаршылады. Гядим заманлардан биз бу байрамын эялиши иля ялагядар щямишя тямизлик ишляривя сялигя - сящманла мяшьул олмушуг. Йола салдыьымыз НОВРУЗ яряфясиндя дя буянянямизя садиг галараг шящяримизин тямизлийи, абадлыьы эцнцмцзцн ясас вязифяляриндянбири олду.

Бцтцн бунларла йанашы, юлкямиздя щяр ил олдуьу кими апрелин 22-дя "Бейнялхалгйер эцнц" яряфясиндя Азярбайъан Республикасы Еколоэийа вя Тябии Сярвятляр Назирлийи"Эюзял Шящяр, тямиз кянд вя лайигли вятяндаш" мцсабигяси кечирир. Вя бу мцсабигянингалибляринин тялтиф едилмяси мягсядиля "Мяишят туллантыларынын сямяряли идаря олунмасы цзрямцкафат" Азярбайъан Республикасы Еколоэийа вя Тябии Сярвятляр Назирлийи тяряфиндян тясиседилмишдир.

Язиз Шякилиляр!Бу мцсабигядя йахындан иштирак етмяк щяр биримизин вятяндашлыг боръудур.Халгымызын гядим адят вя яняняляриня садиг галараг доьма Шякимизин эюзял вя

тямиз олмасына щяр бир Шяки сакини ъанла-башла чалышмалыдыр. Одур ки, биз, шящяримизиняразисиндян ахан Киш, Гуръана вя Дяйирманархы чайларынын дяряляриня вя сащилляринямяишят туллантыларынын атылмасына, чирчаб суларынын ахыдылмасына йол вермямялийик.

Шящяр Ярасиндя йол кянары архларын даим тямиз сахланылмасы биздян асылыдыр.Гядим Шякимизин лайигли вятяндашы олмаг онун эюзяллийини вя тямизлийини даим горумагданибарятдир.

Шякимизин яразисиндян ахан чайларын дяряляри вя архлары бюйцк зящмят сайясиндятямизлянмиш, щал-щазырда да тямизлянмякдя давам едир.

Язиз щямйерлиляримиз!Эялин щамылыгла "Ьюзял Шящяр.тямиз кянд вя лайигли вятяндаш" мцсабигясиндя

йахындан иштирак едяк вя юз саьламлиьымызы юзцмцз горуйаг.Сизин щамынызы бу ваъиб вя няъиб тяшяббцся гошулмаьа дявят едирик.

Шяки Бялядиййяси вя 9 сайлы Ярази Еколоэийа

вя Тябии Сярвятляр Шюбяси

Martыn 21-dяNovruzun rяmzi sayыlanBahar qыzы bayramsayaьыbяzяdilmiш faytonda zur-naчыlar dяstяsinin mцшayiяti ilя шяhяrinyaшayыш mяhяllяlяrinigяzmiш, sakinlяri bayramшяnliyinя dяvяt etmiшdir.Axшam saatlarыnda шяhяrin"Gцyцmlяr" adlanan meydanыnda Novruz tonqalыnыn yandыrыlmasы ilяbaшlanan цmumшяhяrbayram шяnliyi daha sonra

"Yuxarыbaш" Tarix vяMяdяniyyяt Qoruьununяrazisindя, XVЫЫЫ яsrя aidmemarlыq abidяsi olan "Qaladivarlarы"nыn hяyяtindяdavam etdirilmiшdir.

Шяhяr rяhbяrliyi vяbayram iшtirakчыlarы яvvяlcяNovruz bayramыna hяsrolunmuш rяsm sяrgisininaчыlышыnda iшtirak etmiш,incяsяnяt mяktяbi kollektivinin hazыrladыьыmaraqlы konsert proqramыnatamaшa etmiшlяr. Sonra

iшtirakчыlar qoruьunяrazisindя yaшыl чяmяnlikdяKosa vя Keчяlin mяzяlizarafatlarыna, rяqslяrinяbaxmыш, Шяki sяnяtkarlarыnыnяl iшlяri ilя tanыш olmuш, milligeyimli qadыnlarыn hazыrladыqlarы bayram tяamlarыnы dadmыш, sacdabiшirilяn isti qutaba qonaqolmuш, xoruz dюyцшцnц,pяhlяvanlarыn чыxышыnы, millirяqslяri izlяmiшlяr.

Bayram tяdbiri Шяki xanlarыnыn sarayыnыnqarшыsыnda чay sцfrяsi arx-asыnda davam etdirilmiшdir.Шяki Шяhяr ИcraHakimiyyяtinin baшчыsыNazim Иbrahimov tяdbir iшtirakчыlarыnы яlamяtdarbayram mцnasibяtilя tяbriketmiш, onlara xoш arzularыnы чatdыrmышdыr.Иncяsяnяt ustalarы rяngarяngkonsert proqramы ilя чыxышetmiшlяr.

Bayram шяnliklяrigecя saatlarыnadяk шяhяrinayrы-ayrы mяhяllяlяrindяdavam etdirilmiш, atяшfяшan-lыq olmuш, bayram tonqallarыyandыrыlmышdыr.

Ш.Б.Ш.Б.

Novruz yurdumuza qяdяm qoyduNovruz yurdumuza qяdяm qoyduMilli ruhumuzu vя yaddaшыmыzы bцtцn zяnginliyi ilя юzцndя яks

etdirяn bu qяdim el bayramы respublikamыzыn hяr yerindяolduьu kimi, qяdim Шяki torpaьыnda da bюyцk sevgi

ilя qeyd olundu.

Илахыр сярэисиШяki Dюvlяt Rяsm Qalereyasыnda Novruz

bayramыna hяsr olunmuш "Иlaxыr" adlыrяsm sяrgisi кечирилмишдир.

Сярэинин ачылыш мярасиминдя ШяkiШяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы NazimИbrahimov, qonaqlar, Novruzla яlaqяdarkeчirilяn цmumшяhяr bayram tяdbirinin iшti-rakчыlarы qalereyanыn hяyяtindя 1 nюmrяliuшaq incяsяnяt mяktяbinin xalq чalьы alяtlяriansamblыnыn vя xor kollektivinin ifasыnda kon-sert proqramыnы izlяmiшlяr.

Тядбирин башланьыъында шяhяr icrahakimiyyяti baшчыsыnыn mцavini Zяrinя

Cavadova Novruz bayramы ilя яlaqяdarrayonda keчirilяn mяdяni-kцtlяvi tяdbirlяr,bayram шяnliklяri barяdя mяlumat vermiшdir.

Сonra sяrgiyя baxыш olmuшdur.Sяrgidя uшaq incяsяnяt mяktяbi rяssamlыqшюbяsi шagirdlяrinin 172 яsяri nцmayiшetdirilir. Balaca rяssamlarыn baharыn gяliшinя,Novruzla baьlы adяt-яnяnяlяrimizя hяsretdiklяri rяsm яsяrlяri, яl iшlяri tamaшaчыlardabюyцk maraq doьurmuшdur.

Sяrgi martыn sonunadяk davameтмишdir.

Ш.Б.Ш.Б.

ЯLИLLЯR YЦKSЯK DИQQЯT VЯQAYЬЫYA GЮRЯ DЮVLЯT

BAШЧЫSЫNA MИNNЯTDARLЫQ EDИR-LЯR

Яmяk vя Яhalinin Sosial Mцdafiяsi Nazirliyi yanыnda Яlillяrin SosialMцdafiяsi Baш Иdarяsinin 20 saylы zona шюbяsi xidmяt gюstяrdiyi Шяki, Oьuz vяQяbяlя rayonlarыnda яhalinin aztяminatlы tяbяqяsinin sosial mцdafiяsiningцclяndirilmяsi istiqamяtindя ardыcыl tяdbirlяr hяyata keчirir. Son vaxtlar bu rayon-larda яlillяrin mяnzil-mяiшяt шяraitinin yaxшыlaшmasыna, saьlamlыqlarыnыn bяrpasыnadiqqяt daha da artыrыlmыш, onlara birdяfяlik maddi yardыm gюstяrilmiш, яlillяrincяmiyyяtя inteqrasiyasыnы tяmin edяn yaradыcыlыq mцsabiqяlяri, idman yarышlarы tяшk-il olunmuшdur.

Zona шюbяsinin mцdiri Rяhman Qяdirzadя mцxbirimizя bildirmiшdir ki,Novruz bayramы яrяfяsindя nazirliyin vяsaiti hesabыna Шяkidя 220, Qяbяlя rayonun-da 80, Oьuzda isя 60 яlilя maddi yardыm gюstяrilmiшdir. Яlillяr onlara gюstяrilяndiqqяt vя qayьыya gюrя Prezident Иlham Яliyevя dяrin minnяtdarlыqlarыnы bildirir vяцmid edirlяr ki, яlillяrin sosial mцdafiяsi sahяsindя hяyata keчirilяn tяdbirlяrgяlяcяkdя daha da geniшlяnяcяk, onlarыn rifahы daha da yaxшыlaшacaqdыr.

Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 6

Page 7: MUNICIPALITY SHEKI

№ 03-04 (59-60), Март 2009 ØØ ßß ÊÊ ÈÈ ÁÁ ßß ËË ßß ÄÄ ÈÈ ÉÉ ÉÉ ßß ÑÑ ÈÈ сящ.7

Гязетимизин ютян сайын-да сабиг хариъи ишляр назириВилайят Гулийевин щямйерлиля-римиз, Тцркийя ордусунда хид-мят етмиш эенерал гардашлары -Сарыкяримоьулларындан бящседян “Тцркийя�ордусунун�азяр-байъанлы� эенераллары” адлы мя-галясини дяръ етмишдик. Бу сайы-мызда ися шякили, Азярбайъанданолан илк эенерал полковник ТофигАьащцсейнов щаггында йаз-маг истяйирик.

Охуъуларымызын диггяти-ня яввялъя ону да чатдыраг ки,февралын 1-дя Тофиг Аьащцсейно-вун 86 йашы тамам олуб.

“Айна” гязетинин йазарыХ.Ибадовун Т.Аьащцсейновщаггында ютян илин февралындадяръ етдирдийи “Эенерал� юмрц-нцн� аккордлары” мягалясини бу-йурун охуйун.

М.НЯБИБЯЙОВ

Dцnяn general-polkovnikTofiq Aьahцseynovun 85 yaшыtamam oldu. Keчmiш SSRИ hяr-biyyяsindя general-polkovnik rцt-bяsi alan ilk azяrbaycanlы olaraqTofiq Aьahцseynovun keчdiyihяyat yolunu izlяdikcя, adamfatalist olmasa belя, "bu dцnyadahяr bir insan юz alыn yazыsыnыyaшayыr" deyimi ilя yцzя-yцzrazыlaшmalы olur. Amma o da var ki,hяr kяs taleyin onun qarшыsыndaaчdыьы yolu юzц gedir. Gяrяk buyolla elя addыmlayasan ki,bцdrяmяyяsяn, qarшыna чыxanbцtцn maneяlяri dяf edя, яzab-яziyyяtlяrя dюzя bilяsяn. Bununцчцn isя adamda mюhkяm iradя,cяsarяt, dцzgцnlцk, isti цrяk,soyuq aьыl, dяmir mяntiq olmalыdыr.Mяhz bu yazыmыzыn qяhrяmanы,sюzцn hяqiqi mяnasыnda bюyцkazяrbaycanlы, iftixar edilяsi soy-daшыmыz olan Tofiq Yaqub oьluAьahцseynov kimi.

Tofiq Aьahцseynov1923-cц il fevral ayыnыn 1-dяШяkidя anadan olub. Yeddi yaшыn-da olanda ailяliklя Bakыya kю-чцblяr. Tofiq orta mяktяbi Bakыdabitirib. Hяlя uшaq yaшlarыndan dя-qiq elmlяrя xцsusi maraq gюstяrяnTofiq gяlяcяkdя mцhяndis olmaqarzusunda imiш. Mяhz bu arzularonu o vaxtkы Azяrbaycan SяnayeИnstitutuna (indiki Neft Akade-miyasы) gяtirib чыxarыr vя o, SяnayeИnstitutunun mцhяndis-energetikafakцltяsinя daxil olur. Bu yerdя birшeyi mцtlяq qeyd etmяk lazыmdыr -haqqыnda sюhbяt aчdыьыmыz alыnyazыsы insanы bяzяn aьlыna belяgяtirmяdiyi sяmtя istiqamяtlяn-dirir. Bax, bu alыn yazыsы Tofiqininstitutla baьlы arzularыnы yarыmчыqqoyur. Milyonlarla insan kimi,Tofiq dя Hitler Almaniyasыnыndцnyanы tяhdid etmяsi sяbяbindяnyolunu dяyiшmяk mяcburiyyяtindяqalыr.

CЯNUB ШЯHЯRИNDЯNCЯNUB ШЯHЯRИNDЯNSOYUQ ШИMALASOYUQ ШИMALA

Belяliklя, onun qarшыsыn-da arzuladыьыndan tamam fяrqli biryol aчыlыr. 1941-ci ilin sentyabrыndao, Bakы Zenit Artilleriya Mяktяbinяdaxil olur. Qeyd edяk ki, o zamancяbhяyя чoxlu kadrlar lazыm idi.Чцnki cяhbяdя cяrяyan edяnlяrvaxtы, zamanы gюzlяmirdi. Bir il

yarыmdan sonra Tofiq leytenantrцtbяsi alыr vя bu rцtbя ilя doьmaBakыsыndan ayrыlmalы olur, gцnяшliQafqazdan SSRИ-nin шimalыna,soyuqlar diyarыna gюndяrilir.

Tofiqin xidmяt etdiyi hя-rbi hissяyя Molotovsk (indiki Se-verodvinsk) шяhяrini vя Arxan-gel-ski dцшmяndяn qorumaq tapшыrыьыverilir. Hяm dя onlarыn qoruduьuшяhяrlяrin limanlarыna hяrbi vяdюyцш sursatы daшыnыrdы. Ona gюrяdя dцшmяn limanы havadan bom-balamaьa cяhd gюstяrirdi. Lakindцшmяnin bu planы alt-цst oldu.Dцшmяnin mяьlub edilmяsindяTofiqin dя rolu az deyildi.

Tofiq Aьahцseynovunkeчdiyi юmцr yolu bir daha tяs-diqlяyir ki, o, hяr gцn юzцnцn hяrbibiliyini artыrmaq barяdя dцшцnцb.Yцksяk rцtbяli zabitlяrlя daimmяslяhяtlяшir, dюyцш qabiliyyяtiniartыrыr, tabeliyindя olan яsgяrlяrin

hяyatыnы xilas etmяkdяn юtrцяlindяn gяlяni edirdi.

REYXSTAQ REYXSTAQ ЦZЯRИNDЯ YAZЫЦZЯRИNDЯ YAZЫ

Qeyd edяk ki, Tofiq Aьa-hцseynovun 85 illik yubileyindяИkinci Dцnya savaшыnы qabartma-ьыmыz tяsadцfi deyil. Nяdяn ki, bumцharibя onun hяyatыnыn bir his-sяsinя чevrilib vя mцharibяdяnsonrakы hяyatыnы mяhz hяminsavaш formalaшdыrыb. Ona gюrя dяbu mяqamlardan danышmaq elяTofiq Aьahцseynovun hяyatыndansюhbяt aчmaq demяkdir. Mцha-ribя illяrindя vя sonralar dюvlяtinali mцkafatlarыna, orden vя medal-lara layiq gюrцlцb. Qыrmыzы Bayraq,Oktyabr Иnqilabы, Birinci DяrяcяliVяtяn Mцharibяsi, Qыrmыzы Ulduzordenlяri onun yaxasыnы bяzяyib.

Mцharibяnin aьrыlы-acыlыbir neчя ili arxada qalmышdы. Qar-шыda Polшanыn hitlerчilяrdяn azadolunmasы dayanыrdы. Polшanыn fa-шistlяrdяn tяmizlяnmяsi tarixя Vis-la-Oder яmяliyyatы kimi dцшцb.1945-ci il yanvarыn 12-dя baшlananяmяliyyat hяmin il fevralыn 3-dяuьurla tamamlandы. Яmяliyyatыnkeчirilmяsinя 2 milyon 200 minhяrbчi cяlb olunmuшdu. BirinciBelorusiya Cяbhяsinя marшalJukov, Иkinci Ukrayna Cяbhяsinяmarшal Konev baшчыlыq edirdilяr.Bu яmяliyyatda sovet ordusu qalibgяldi vя dцшmяnin bel sцtunumяhz bu zaman qыrыldы. Faшistlяrgeriyя, Almaniyanыn iчяrilяrinяdoьru чяkildilяr.

Nяhayяt, sovet ordusuilя mцttяfiqlяr Berlin яmяliyyatыnыhяyata keчirmяyя baшladыlar.1945-ci il mayыn 2-dя TofiqgilBerlinя daxil oldular. Artыq Reyxs-taq цzяrindя sovet bayraьы dal-ьalanыrdы. O zaman Reyxstaqa ya-xыnlaшan hяrbчilяr onun цzяrinяцrяyindяn keчяnlяri yazыrdыlar.Bina цzяrinя "Mяn Bakыdanam.Tofiq Aьahцseynov" cцmlяsi dяhяkk olundu. Bяшяriyyяti faшistAlmaniyasыnыn caynaьыndan qur-taran imzalar iчindя azяrbaycanlыimzasы da var idi.

ИLK AZЯRBAYCANLЫ ИLK AZЯRBAYCANLЫ GENERAL-POLKOVNИKGENERAL-POLKOVNИK

Mцharibя bitir. Hяrbчilяr

Vяtяnя dюnsяlяr dя, Tofiq Aьahц-seynovun qulluq etdiyi diviziya1946-cы ilin oktyabrыna qяdяrAlmaniyada qalыr. Belя dцшцnmяkolardы ki, geri dюndцkdяn sonra birvaxtlar mцhяndis olmaq istяyяnTofiq Aьahцseynov arzusunugerчяklяшdirяcяk. Lakin belяolmur. Artыq mцharibя onun taleyolunu birdяfяlik mцяyyяn etmiш-di. Mцhяndis olmaq arzusuylahяyata atыlan Tofiq Aьahцseynovчiyinlяrindя general-polkovnikpoqonu gяzdirmяliymiш.

Onun saьlamlыьы, fizikihazыrlыьы, яtrafыndakыlara mцnasi-bяti, cяsarяti, dюnmяzliyi, xцsusilяdя daim biliyini artыrmasы gяlяcяk-dя bюyцk hяrbчi olacaьыna yolaчan faktorlardan idi. Belя dя olur.1949-cu ildя Dzerjinski adыnaHяrbi Akademiyaya, bunun ardыn-ca Hяrbi Artilleriya Akademiyasыnadaxil olur. Tofiq Aьahцseynov

1960-64-cц illяrdя Hюvsanda yer-lяшяn Hava Hцcumundan Mцdafiяpolkuna komandirlik edir, 1964-cцilin sonlarыnda Volqoqrada gюn-dяrilir vя diviziya komandiri kimiorada чalышыr. 1968-ci ildя general-mayor rцtbяsi alыr. 1969-cu ildяnRostovda korpus komandiri tяyinedilir. 1972-ci ildя general-ley-tenant rцtbяsi alыr vя 1975-ci ildяBakы Dairяsi Hava HцcumundanMцdafiя Komandanыnыn birincimцavini tяyin edilir.

O vaxtdan etibarяn Hey-dяr Яliyevlя яlaqяlяri daha dayaxыnlaшыr, daim Heydяr Яliyevinqayьыsыnы gюrцr. 1980-ci ildя gen-eral-polkovnik rцtbяsini alan TofiqAьahцseynova hяm dя Bakы Dai-rяsi Hava Hцcumundan MцdafiяKomandanы vяzifяsi hяvalя edilir.Qeyd edяk ki, bu dairяyя bцtцnZaqafqaziya respublikalarы, Kras-nodar vя Rostov-Don vilayяtlяridaxil idi. O, SSRИ Silahlы Qцvvя-lяrindя general-polkovnik rцtbяsialan ilk azяrbaycanlы idi.

Tofiq Aьahцseynov hara-da чalышmasыndan asыlы olmayaraq,hяmiшя azяrbaycanlыlarы axtarыb-tapыb, onlara kюmяk edib. Bunuindi чox adam xatыrlayыr. Tяbii ki,belя bir mяшhur azяrbaycanlыHeydяr Яliyevin diqqяtindяn kя-narda qala bilmяzdi. O, 1980-ciilin mayыnda general-polkovnik rцt-bяsi almasы mцnasibяtilя TofiqAьahцseynovu шяxsяn tяbrik edir.Yeri gяlmiшkяn, qeyd etmяliyik ki,Heydяr Яliyev bцtцn zamanlardaюz sяriшtяsi vя bacarыьы ilя seчilяnsoydaшlarыmыzы, elяcя dя Azяr-bay-candan kяnarda чalышan azяrbay-canlыlarы daim diqqяt mяrkяzindяsaxlayыb.

Tofiq AьahцseynovAzяrbaycan xalqыnыn lideribarяdя bunlarы sюylяyir:

"Heydяr Яliyev Azяr-baycanda bцtцn sahяlяrin inkiшafы-na bюyцk tюhfяlяr verib vяAzяrbaycanыn inkiшafы onun adы ilяbaьlыdыr. O, hяlя SSRИ vaxtыndaAzяrbaycanda yцksяk ixtisaslыhяrbчilяrin yetiшmяsinя xцsusimaraq gюstяrirdi. Hяr bir шяrяflizabit Heydяr Яliyev цчцn qiymяtliidi. Onlarыn hяr birinin hяyatы ilяшяxsяn maraqlanыrdы. Hяlя Azяr-baycanda Kommunist Partiyasыnarяhbяrlik etdiyi vaxtlarda Bakыda

Ali Hяrbi Mяktяbi yaratmышdы.Юzцnцn uzaqgюrяnliyi ilя hiss edir-di ki, vaxt gяlяcяk, Azяrbaycan

mцstяqilliyini qazanacaq vя onayцksяk rцtbяli hяrbчilяr lazыm ola-caq. Ona gюrя dя Bakыda hяr-bчilяri hazыrlayan hяrbi mяktяbinyaradыlmasыna nail oldu. Bundanbaшqa, SSRИ mяkanыnda olandigяr hяrbi mяktяblяrdя azяrbay-canlыlarыn tяhsil almasыna шяraityaradыrdы. Bu baxыmdan HeydяrЯliyev hяm o dюvrdя, hяm dяmцstяqilliyimizi qazanandan son-ra yцksяk rцtbяli hяrbчilяrя, gen-erallara xцsusi diqqяt vя qayьыgюstяrib. Mяn o qayьыnы bu gцnyцksяk minnяtdarlыq hissi ilя xatыr-layыram. Heydяr Яliyev istяyirdi ki,SSRИ miqyasыnda hяrbчilяr iчindяhяrbчilяrimiz, yazычыlar iчindя ya-zычыlarыmыz, bяstяkarlarыmыz, id-manчыlarыmыz olsun. Bцtюvlцkdяbцtцn bunlar Azяrbaycanыn sima-sы, gюstяricisi idi".

Tofiq Aьahцseynova1982-ci ildя daha bюyцk bir vяzifяhяvalя etdilяr. O, Varшava Mцqa-vilяsi dюvlяtlяrinin birlяшmiш silahlыqцvvяlяri baш komandanlыьыnыnЧexoslovakiyadakы nцmayяndяsitяyin olunur. Lakin o, yenя dяHeydяr Яliyevlя daim яlaqяsaxlayыr, hяr dяfя Moskvaya gя-lяndя ilk olaraq o zaman SSRИNazirlяr Sovetinin sяdrinin birincimцavini iшlяyяn Heydяr Яliyevlяgюrцшцr, mяslяhяtlяr alыrdы.Юmrцnцn ahыl чaьlarыnda TofiqAьahцseynov Heydяr Яliyevingюrdцyц iшlяri xatыrlamaьы юzцnяborc bilir, bu iшlяrin qяdrinin bilin-mяsini tюvsiyя edir.

ЦМУММИЛЛИ ЛИДЕРИН ЩЯРБИЦМУММИЛЛИ ЛИДЕРИН ЩЯРБИМЯСЯЛЯЛЯР ЦЗРЯМЯСЯЛЯЛЯР ЦЗРЯ

КЮМЯКЧИСИКЮМЯКЧИСИ

Nяhayяt, AzяrbaycanPrezidenti Heydяr Яliyevin 1997-ci il 17 aprel tarixli sяrяncamыnыxatыrlamalы oluruq. Tofiq Aьa-hцseynov hяmin gцn prezidentinhяrbi mяsяlяlяr цzrя kюmяkчisitяyin olunur. Eyni zamanda, gene-ral-polkovnik rцtbяsindя Azяrbay-can Milli Ordusu sыralarыna bяrpaedilir. Bu zaman onun 74 yaшы varidi. Tяbii ki, Heydяr Яliyev kimiюzцnя hяrbi mяsяlяlяr цzrяkюmяkчi tяyin etdiyini yaxшы bilirdi.Ona inanыr, onun bacarыьыna,peшяkarlыьыna yцksяk dяyяr verir-di. "Hяqiqяtяn dя bu yaшdamцstяqil bir dюvlяtin prezidentinin

kюmяkчisi olmaq, Heydяr Яliyevkimi nяhяng шяxsiyyяtlя bir yerdяiшlяmяk bюyцk xoшbяxtlik idi"

deyяn Tofiq Aьahцseynov hяminillяri юmrцnцn яn mяnalы anlarыhesab edir. Юz bacarыьыnы, hяrbitяcrцbяsini, tюhfяsini Milli Orduyavermяkdяn bюyцk xoшbяxtlik yoxidi general-polkovnik цчцn. Bufцrsяti isя ona Heydяr Яliyevverdi. Sovet dюvrцndя, mцha-ribяdяn sonrakы dюnяmdя dцz 11 ilAzяrbaycanыn ayrы-ayrы bюl-gяlяrindяki hяrbi hissяlяrdя xid-mяt etmяklя yanaшы, mцяyyяn icti-mai mяzmun kяsb edяn sahяlяrdяdя чalышыb general-polkovnik.

Ona gюrя dя tяsadцfideyil ki, Tofiq AьahцseynovaSov.ИKP MK-nыn XXЫЫ vя XXЫVqurultaylarыnda Azяrbaycan kom-munistlяrini tяmsil etmяk sя-lahiyyяti verilib. O, цч чaьыrышAzяrbaycan SSR Ali Sovetinindeputatы seчilib. Tofiq Aьahц-seynov юzцnцn чalышqanlыьы ilяяtrafdakыlarыn diqqяtini hяmiшяcяlb edib.

Tяsadцfi deyil ki, dюv-rцnцn tanыnmыш шяxsiyyяtlяrindяnolan ordu generalы Afanasi Шeqlov,general-polkovnik Fyodor Oli-ferov, general-polkovnik StepanЧubarov vя baшqalarы onun peшя-karlыьыnы vя insanlыьыnы yцksяkqiymяtlяndirirlяr. Hяmkarlarы onunsяsini ucaltdыьыnы, kiminsя цstцnяqышqыrdыьыnы gюrmяdiklяrini deyirlяr.O, tabeliyindя olan insanlara irad-larыnы elя bildirirdi ki, qarшыdakыdяrhal hesabыnы gюtцrцrdц. Rцt-bяcя юzцndяn kiчik olanlarы mяn-tiqi, aьыllы yol gюstяrmяyi ilя tяrbiyяedirdi. Sanki hяrbчi olmaq цчцndцnyaya gяlibmiш. Ona gюrя dяyazыmыzыn яvvяlindя hяr bir insanыnюz alыn yazыsыna uyьun yaшadыьыnыqeyd etdik. Tofiq Aьahцseynovunda alыn yazыsы onu hяrbчi etdi,GENERAL etdi.

Иndi юmrцnцn 85 yaшыndao, bu yolu шяrяflя addыmlayыr. Belяbir юmцr hяyatda hяr bir insananяsib olmur. Onun юmrцnцn hяrbir akkordu mяnalыdыr.

Bu yazыda biz bir юmrцnakkorlarыndan bяhs etmяyя чalыш-dыq. Yazdыqlarыmыz onun etdiklя-rinin heч mindя biri dя deyil, bunubilirik. Bu, чox mяnalы bir юmцrdцr,yцz illяr boyu fяxr edяcяyimiz ge-neral-polkovnik Tofiq Aьahцsey-nov юmrцnцn akkordlarыdыr...

ШШ ЯЯ КК ИИ ЛЛ ИИ ЭЭ ЕЕ НН ЕЕ РР АА ЛЛ ЛЛ АА РР

Tofiq AьahцseynovГЫСА АРАЙЫШ: Artilleriya qoшunlarы general-leytenantы (1972). 1941-ci ildяn Sovet ordusunda

xidmяt etmiшdir. 1942-ci ildя Bakыda artilleriya mяktяbini bitirdikdяn sonra Arxangelsk rayonununHHM sistemindя xidmяt etmiш, 1-ci Belorusiya cяbhяsindя vzvod-komandiri, яlahiddя zenitartilleriyasы divizionu qяrargah rяisinin kюmяkчisi olmuш, Visla-Oder vя Berlin яmяliyyatlarыnda iшtiraketmiшdir. 1954-cц ildя F.E.Dzerjinski adыna Lenin ordenli vя Suvorov ordenli Ali ArtilleriyaAkademiyasыnы bitirdikdяn sonra HHM qoшunlarыnda divizion, polk vя ordu birlяшmяlяrinin komandiriolmuшdur. 1975-ci ildяn Bakы HHM dairяsi komandanыnыn birinci mцavini olmuшdur. T.AьahцseynovAzяrbaycan SSR Ali Sovetinin(6, 9-cu чaьыrыш) deputatы olmuшdur. Oktyabr Иnqilabы ordeni, 2 QыrmыzыUlduz ordeni vя medallarla tяltif edilmiшdir.

GENERAL ЮMRЦNЦN AKKORDLARЫGENERAL ЮMRЦNЦN AKKORDLARЫ

Эенерал-полковник ТОФИГ АЬАЩЦСЕЙНОВ

Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 7

Page 8: MUNICIPALITY SHEKI

сящ.8 ØØ ßß ÊÊ ÈÈ ÁÁ ßß ËË ßß ÄÄ ÈÈ ÉÉ ÉÉ ßß ÑÑ ÈÈ № 03-04 (59-60), Март 2009

Топланты iшtirakчыlarы мя-расимдян яvvяl цmummilli lideri-miz Heydяr Яliyevin шяhяr icrahakimiyyяti binasыnыn qarшыsыndakыmeydanda ucaldыlmыш abidяsiюnцnя tяr гярянфилляр dцzцб, uluюndяrin яziz xatirяsini ehtiramlayad etдиlяr.

Шяhяr rяhbяrliyinin, hц-quq mцhafizя orqanlarы яmяkdaш-larыnыn вя ictimaiyyяt nцmayяndя-lяrinin qatыldыьы toplantыnы giriш sюzцilя шяhяr icra hakimiyyяti baшчыsы-nыn birinci mцavini Hяsяn Hяsя-nov ачараг, mцstяqil respublika-mыzыn mцhцm dюvlяt strukturunaчevrilmiш milli tяhlцkяsizlik orqan-larыnыn чяtin vя шяrяfli inkiшaf yolukeчdiyini диггятя чатдырды вя buqurumun inkiшafыnda, millilяшdiril-mяsindя цmummilli liderimizHeydяr Яliyevin mцstяsna xid-mяtlяri olduьunu xцsusi vurьuladы.

Toplantыda Milli Tяhlц-kяsizlik Nazirliyi Шяki ШяhяrШюbяsinin rяisi Qurban Sцley-manov Azяrbaycan tяhlцkяsizlikorqanlarыnыn 90 illik tarixi inkiшafyolu barяdя geniш mяruzя иля чыхыш

етди. О, dюvlяtчiliyimizin etibarlыmцha-fizяsindя, ona qarшы daxilivя xarici tяhdidlяrin qarшыsыnыn alыn-masыnda, tяxribat hallarы vя ter-rorчuluqla mцbarizяdя tяhlцkяsiz-lik orqanlarыnыn oynadыьы mцhцmroldan сющбят ачды, цmummilli lid-

erimiz Heydяr Яliyevin DюvlяtTяhlцkяsizliк Komitяsinя rяhbяr-liyi dюvrцndя bu qurumun keyfiy-yяtcя yeni mяrhяlяyя qяdяm qoy-duьunu qeyd etdi. Qurban Sцley-manov ону да ялавя етди ки, millidюvlяtчiliyi vя milli maraqlarы mц-hafizя edяn MTN bu gцn чoxmцhцm dюvlяt strukturuna чev-rilmiшdir. Nazirliyin яmяkdaшlarыdemokratik vя hцquqi dюvlяt quru-culuьu prosesindя yaxыndan iшti-rak edir, cinayяtkar dяstяlяrin, ter-rorчularыn zяrяrsizlяшdirilmяsi iшi-nin юhdяsindяn layiqincя gяlirlяr.

Toplantыda Шяки щцгугмцщафизя органлары адындан районпрокурору Ращиб Сейидов чыхышедяряк, яввялъя МТН-ин бцтцнямякдашларыны пешя байрамларымцнасибяти иля тябрик етди. Сонра о,вахтиля "НКВД" адландырылмыш вясовет щюкумятинин ямрляриня табеолараг юлкямиздя чыхардыглары"ойунлар"дан бящс етди. Прокуророну да гейд етди ки, цмуммиллилидер Щейдяр Ялийев бу гурумарящбярлик етдикдян сонра миликадрларын фяалиййятинин эенишлян-дирилмяси дюврцня гядям гойулдувя эцнащсыз инсанларын асудя йа-шамаг щаггы юзляриня гайтарылды.

Щярбчиляр адындан тящлц-кясизлик органлары ямякдашларыныШяки Сярщяд Гошунлары Дястясининкомандири Рювшян Сяфяров тябрикетди.

Шяки мядяниййят ишчиляриадындан чекистляримизи шящяр мя-дяниййят вя туризм идарясинин мц-дири Айдын Ибращимхялилов тябрикетди вя рящбярлик етдийи гурумунщядиййясини МТН Шяки Шюбясининряисиня тягдим етди.

"Шяки-Ипяк" АСЪ-ин щям-карлар тяшкилатынын рящбяри СевилИсмайылова Чыхыш едиб чекистляритябрик етдикдян сонра онлара АСЪ-дя тохунмуш миниатцр халчабаьышлады.

Топлантыда иштирак едянщямйерлимиз, истефада олан МТНполковники Гцдрят Хялилов да пешябайрамларыны гейд едян чекистляриюз цряк сюзляри иля тябрик етди.Гцдрят мцяллим МТН-дя ишлядийидюврдя башына эялян бир-ики ящвалатда данышмаьы унутмады. О да

МТН-нин формалашмасында, милли-ляшдирилмясиндя вя инкишафында улуюндяр Щейдяр Ялийевин явязолун-маз ролу олдуьуну вурьулады. Щямдя ялавя етди ки, цмуммилли лидер овахт Дювлят Тящлцкясизлик Комитясиадландырылан гурума рящбярликедян вахтларда бцтцн ямякдаш-ларын гаршылашдыьы проблемляр тез бирзаманда щялл олунур, эянъ кадр-ларын йетишмяси цчцн бцтцн имкан-лардан истифадя олунурду.

Йыхынъаьын рясми щис-сяси баша чатдыгдан сонра MTN-in 90 illiyi mцnasibяtilя шяhяricra hakimiyyяti tяrяfindяn na-zirliyin yerli шюbяsinя kompyц-ter dяsti щядиййя олунду вя иъращакимиййятининин башчысы НазимИбращимов шюbяnin фяргляняняmяkdaшlarыna fяxri fяrmanларvя pul mцkafatlarы tяqdim ediб,онлары бир даща пешя байрамларымцнасибяти иля тябрик етди.

Тядбир Azяrbaycan tяh-lцkяsizlik orqanlarыnыn fяaliyyя-tindяn bяhs edяn sяnяdli filmинnцmayiши иля баша чатды.

***

Азярбайъан тящлцкясиз-лик органларынын дювлят мцстягил-лийимизин горунуб сахланылма-сында явязолунмаз ролу вардыр.Бяс бу гурумун йаранмасы,формалашмасы вя инкишафы неъябаш вермишдир? Бу суалын ъавабыиля марагланан охуъуларымызцчцн тящлцкясизлик органларымы-зын тарихиня гыса екскурс едяк:

Azяrbaycan tяhlцkяsizlikorqanlarыnыn tarixi

Azяrbaycan tяhlцkяsizlikorqanlarыnыn tarixini цч dюvrяbюlmяk olar: Azяrbaycan Demok-ratik Respublikasы dюvrц, Sovetdюvrц vя mцstяqil AzяrbaycanRespublikasы dюvrц.

1918-1920-ci illяr Azяr-baycan tarixinin яn шяrяfli, eynizamanda, mцrяkkяb vя ziddiyyяtli

dюvrlяrindяn biri hesab olunur.Sovet hakimiyyяti illяrindя Azяr-baycan tarixinin mцvafiq zamankяsiyi цmumiyyяtlя юyrяnilmяdi-yindяn, xцsusi xidmяt orqanlarыnыntarixi dя diqqяtdяn kяnardaqalmышdыr.

Azяrbaycan DemokratikRespublikasы fяaliyyяt gюstяrdiyi23 ay яrzindя dюvlяt quruculuьusahяsindя xeyli iш gюrmяyяmцvяffяq oldu. Milli Ordunun tяш-kili prosesindя general Sяmяd bяyMehmandarov, general ЯliaьaШыxlinski vя general Mяmmяd bяySulkeviч xцsusi rol oynamышlar.Hяmin sяrkяrdяlяrin rяhbяrliyi ilяordu quruculuьu iшi 1920-ci ilinyanvarыnda baшa чatdыrыldы.Azяrbaycan Demokratik Respubli-kasыnыn tяhlцkяsizliyinin tяmin edil-mяsi missiyasыnы da ilk zamanlarordu юz цzяrinя gюtцrmцш vя bюl-mя (Hяrbi Nazirliyin Baш Qяrar-gahыnыn general-kvartirmeystr шю-bяsinin kяшfiyyat vя яks-kяшfiyyatbюlmяsi) halыnda bu iшin юhdя-sindяn bacarыqla gяlя bilmiшdi.Hazыrki Azяrbaycan RespublikasыAzяrbaycan Demokratik Respub-likasыnыn varisi hesab olunduьun-dan, Milli Tяhlцkяsizlik Nazirliyi dяilk milli xцsusi xidmяt orqanыnыnvarisi olmaqla яsasыnы bu bюlmя-dяn gюtцrmцшdцr.

Azяrbaycanыn яlveriшlicюьrafi-strateji mюvqeyi, daxili vяxarici vяziyyяt ayrыca kяшfiyyat vяяks-kяшfiyyat xidmяtlяrinin yara-dыlmasы zяrurяtini doьururdu.Юlkяnin xarici mцdaxilя tяhlцkяsiqarшыsыnda qalmasы hяrbi aspek-tlяrя xцsusi diqqяt yetirmяyi, baшlы-ca mяsuliyyяti bu strukturlaratapшыrmaьы tяlяb edirdi. 1919-cu ilmart ayыnыn 28-dя Hяrbi nazirSяmяd bяy Mehmandarovun vяBaш Qяrargah rяisi Mяmmяd bяySulkeviчin imzaladыqlarы 157 saylыяmrlя Hяrbi Nazirliyinin Baш Qя-rargahыnыn general-kvartirmeystr

шюbяsindя kяшfiyyat vя яks-kяш-fiyyat bюlmяsi yaradыldы. Bu яmr-dяn sonra bюlmяnin komplekt-lяшdirilmяsi, яsas fяaliyyяt istiqa-mяtlяrinin mцяyyяnlяшdirilmяsisahяsindя xeyli iш gюrцldц. Lakinhяrbi idarя чяrчivяsindя olan bustruktur fяaliyyяtini yalnыz tяhlцkя-sizliyin hяrbi aspektlяrinя yюnяldir-di. 1919-cu il aprelin 2-dя NazirlяrШurasы sяdrinin adыna gюndяrdiyimяktubunda Sяmяd bяy Meh-mandarov yazыrdы: "Hяrbi яks-kяш-fiyyatыn baшlыca vяzifяsi dюvlяt dax-ilindя hяrbi casuslarla mцbarizя-dir, bolшevizmlя mцbarizя цmum-dюvlяt iшi olduьundan tяk hяrbiidarя onun юhdяsindяn gяlя bil-mяz...". Belяliklя, 1919-cu il apre-lin 13-dя dюvlяt hakimiyyяtininbцtцn strukturlarы Azяrbaycan hю-kumяtinin ixtiyarыna keчdikdяnsonra mяrkяzlяшdirilmiш kяшfiyyat

vя яks-kяшfiyyat haqqыnda mяsя-lяnin mцzakirяsi mцmkцnlяшdi.

Denikinчilяrin 1919-cuilin aprel ayыnda Daьыstan vя Gцr-cцstana hцcumu Azяrbaycanыnmцstяqilliyi цчцn dя tяhlцkя doьu-rurdu. Bundan яlavя, daxildя bol-шevik vя daшnak qцvvяlяrin Azяr-baycanыn dюvlяtчiliyinя qarшы da-ьыdыcы fяaliyyяti geniш vцsяt almaq-da idi. Bu tяqdirdя, юlkя parlamen-tinin qяrarы ilя iyun ayыnыn 9-daVяtяni mцdafiя sahяsindя fюvqя-ladя sяlahiyyяtlяrя malik olanxцsusi orqan - Dюvlяt MцdafiяKomitяsi yaradыldы.

Respublikanыn daxilindяvя sяrhяdlяrindя vяziyyяt daha dagяrginlяшdiyindяn Dюvlяt MцdafiяKomitяsi 1919-cu il iyun ayыnыn 11-dя Azяrbaycanda fюvqяladя vя-ziyyяt elan etdi vя elя hяmin gцn-lяrdя dя mцvafiq qяrarla Azяr-baycanыn dюvlяt sistemindя ilkdяfя idarя tabeчiliyi olmayanxцsusi xidmяt orqanы - "Яksinqi-labla Mцbarizя Tяшkilatы"nы yaratdы.

(Арды 9-ъу сящифядя)

TЯHLЦKЯSИZLИK ORQANLARЫNЫN 90 ИLLИКМартын 25-дя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin

иълас салонунда Azяrbaycan tяhlцkяsizlik orqanlarыnыnyaradыlmasыnыn 90 illiyinя hяsr olunmuш йыьынъаг keчirildi.

Ращиб Сейидов,Шяки район прокурору

Рювшян Сяфяров,Шяки сярщяд дястясинин

командири

Севил Исмайылова,"Шяки-Ипяк" АСЪ-ин щям-карлар

тяшкилатынын рящбяри

Шяки Шящяр Иъра Щакимиййяти башчысынын биринъи мцавини Щясян Щясянов йыьынъаьы ачыг елян едир

Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 8

Page 9: MUNICIPALITY SHEKI

№ 03-04 (59-60), Март 2009 ØØ ßß ÊÊ ÈÈ ÁÁ ßß ËË ßß ÄÄ ÈÈ ÉÉ ÉÉ ßß ÑÑ ÈÈ сящ.9

(Яввяли 8-ъи сящифядя)

Йени гурум gяnc dюvlяtin mцs-tяqilliyinя, dюvlяtчiliyinя, яrazibцtюvlцyцnя яngяl ola bilяcяkdaxili vя xarici qцvvяlяrlя mцba-rizя aparan bir tяшkilat kimifяaliyyяtя baшladы. Qыsa mцddяt

яrzindя Bakыda tяшkilatыn yeddirayon bюlmяsi yaradыldы. Иlk яvvяldenikinчilяrя qarшы mцbarizяaparan Яksinqilabla MцbarizяTяшkilatы sonrakы mяrhяlяdя яsasfяaliyyяtini bolшevik tяhlцkяsinя vяшяhяrdя tяxribatlar tюrяdяnermяnilяrя qarшы yюnяltdi.

Lakin bolшeviklяrin pozu-culuq fяaliyyяti nяticяsindя res-publikada vяziyyяtin mцrяkkяb-lяшmяsi vя mцxtяlif parlamentcяrяyanlarы vя partiyalar arasыndasiyasi mцbarizяnin gяrginlяшmяsinяticяsindя 6 mart 1920-ci ildяЯksinqilabla Mцbarizя Tяшkilatыburaxыldы. 1920-ci il 28 aprelmцdaxilяsi ilя Azяrbaycanda millikяшfiyyat vя яks-kяшfiyyat sistemi-ni daha da tяkmillяшdirmяk sяylяriyarыmчыq qaldы. XX яsrdя Azяr-baycanыn ilk xцsusi xidmяt orqan-larыnыn tяшяkkцlцndя ЯksinqilablaMцbarizя Tяшkilatыnыn rяhbяrlяriolmuш Mяmmяdbaьыr Шeyxza-manlы vя Naьы Шeyxzamanlыnыn

яvяzsiz xidmяtlяri xцsusi qeydedilmяlidir.

Иmperiya siyasяtini hяya-ta keчirяn vя Azяrbaycanda bol-шevik rejiminin gцclяndirilmяsinяxidmяt etmяklя bu iшdя inzibatialяt rolunu oynayan AzяrbaycanFюvqяladя Komissiyasы, bir qяdяrsonra isя Azяrbaycan DюvlяtSiyasi Иdarяsi vя Xalq Daxili ИшlяrKomissarlыьы 1920-1940-cы illяrdяxalqыmыzыn minlяrlя nцmayяndяsinifiziki vя mяnяvi terrora mяruzqoydu. 1920-ci ilin mayыndan1921-ci ilin яvvяllяrinяdяk 40mindяn чox soydaшыmыz Fюvqя-ladя Komissiya tяrяfindяn mяhvedilmiш, 1934-1938-ci illяrdя 27min 854 nяfяr Xalq Daxili ИшlяrKomissarlыьы tяrяfindяn gцllяlяn-mя hюkmцnя mяhkum olunmuш-dur. Цmumiyyяtlя, 20-50-ci illяrdяrepressiyaya mяruz qalaraq,mяhv olunanlarыn sayы 400 minikeчmiш, yarыm milyondan чox in-san isя юlkяdяn sцrgцn edilmiшdir.Ruslaшdыrma siyasяtinя qarшычыxan Яyyub Xanbudaqov, NovruzRizayev vя baшqalarы repres-siyalara qarшы юz etirazlarыnы aчыqшяkildя bяyan etdiklяrinя gюrяmяhz o illяrdя mяhv edilmiшlяr.Иstiqlaliyyяt uьrunda mцbarizяaparan Azяrbaycanыn bir чox say-seчmя юvladlarы - Mяmmяd ЯminRяsulzadя, Яlimяrdan bяy Topчu-baшov, Mirzя Bala Mяmmяdzadя,

Rцstяm bяy Шяfibяyov,Яbdцlvahab Yurdsevяr, NaьыШeyxza-manlы, MahmudSяfikцrdski vя baшqalarыmцhacirяtdя yaшamaqmяcburiyyяti qarшыsыnda qalmышlar.

50-ci illяrin sonlarыndanetibarяn respublika tяhlцkяsizlikorqanlarыnda millilяшmя vя tarixiяdalяtin bяrpa edilmяsi, repres-siyaya mяruz qalmыш bir чox insan-larыn hцquqi vя mяnяvi bяraяtalmasы istiqamяtindя xeyli iшlяrgюrцldц. Bu proses bilavasitяюmrцnцn bюyцk bir hissяsini tяh-lцkяsizlik orqanlarыna hяsr etmiшgюrkяmli dюvlяt xadimi HeydяrЯliyevin adы ilя baьlыdыr. OnunAzяrbaycan Dюvlяt TяhlцkяsizlikKomitяsindя яks-kяшfiyyata rяh-bяrlik etdiyi illяr яrzindя, xцsusilяdя komitя rяhbяrliyinя irяli чяk-ildiyi 1964-ci ildяn sonrakы dюvrdяorqana milli kadrlarыn cяlb olun-masы, onlarыn yetiшdirilib, hяllediciiш sahяlяrindя rяhbяr vяzifяlяrяtяyin olunmasы nяzя-rячarpacaqшяkildя geniш vцsяt almaьabaшladы. Heydяr Яliyev respublika

vя ittifaq rяhbяrliyindя чalышdыьыmцddяtdя belя, Azяr-baycanыnxцsusi xidmяt orqanlarыnыnfяaliyyяtini daim diqqяtdяsaxlamыш, юz qayьыsыnы bu tяsisat-lardan яsirgяmяmiшdir.

Azяrbaycan Respublika-sы 1991-ci ilin oktyabr ayыndaюzцnцn dюvlяt mцstяqilliyini bяrpaetdikdяn sonra, Dюvlяt Tяhlцkя-sizlik Komitяsinin maddi-texniki vяkadr bazasы яsasыnda 1991-ci ilnoyabr ayыnыn 1-dяn AzяrbaycanRespublikasы Milli TяhlцkяsizlikNazirliyi tяsis edildi. Qыsa mцddяtяrzindя digяr millяtlяrin nцma-yяndяlяri nazirliyi vя respublikanыtяrk etdilяr, orqanыn ancaq millikadrlardan komplektlяшdirilmяsidюvrц baшlandы. Lakin dяyiшяn yal-nыz tяhlцkяsizlik orqanыnыn adы vяшяxsi heyяti deyildi - ilk nюvbяdяnazirliyin qarшыsыnda duran vяz-ifяlяrin mяzmunu vя mahiyyяti idi.Яgяr Dюvlяt Tяhlцkяsizlik Komi-tяsinin bцtцn imkanlarы vя poten-sialы sovet dюvlяtinin mюvcudluьu-nun vя strateji maraqlarыnыn tяminolunmasыna yюnяlmiшdisя - MilliTяhlцkяsizlik Nazirliyinin qarшыsыn-da duran vяzifяlяr AzяrbaycanRespublikasыnыn suverenliyinя,konstitusiya quruluшuna, iqtisadi,mцdafiя, elmi-texniki potensialыna,digяr hяyati яhяmiyyяtli maraqlarы-na qarшы xarici dюvlяtlяrin xцsusixidmяtlяrinin vя tяшkilatlarыnыn,cinayяtkar qruplarыn vя ayrы-ayrышяxslяrin kяшfiyyat vя digяr tяxrib-at-pozuculuq fяaliyyяtinin qarшыsыnыalmaqdan ibarяtdir. Dюvlяtmцstяqilliyinin bяrpa olunmasыn-dan sonra xarici xцsusi xidmяtorqanlarыnыn юlkяmizdя hяyatakeчirdiyi kяшfiyyat, tяxribat-pozu-culuq fяaliyyяti hallarыnыn aшkarolunmasы vя neytrallaшdыrыlmasыbaxыmыndan mцhцm nailiyyяtlяrяldя olunmuшdur. Nazirliyin qar-шыsыnda hяmчinin dюvlяt sirri tяшkiledяn mяlumatlarыn qorunmasы -

korrupsiya, terrorizm, narkotikvasitяlяrin, psixotrop vя radioaktivmaddяlяrin, odlu silah vя dюyцшsursatыnыn beynяlxalq qanunsuzdюvriyyяsi ilя, mцtяшяkkil transmil-

li cinayяtkarlыьыn daha tяhlцkяlinюvlяri ilя mцbarizя kimi sondяrяcя mяsul vяzifяlяr durur. Bumяnada, Milli Tяhlцkяsizlik Nazir-liyi dцnyanыn onlarla dюvlяtininxцsusi xidmяt orqanlarы ilя iki vячoxtяrяfli formada яmяkdaшlыqedяrяk, beynяlxalq terrorчuluq,transmilli mцtяшяkkil cinayяtkarlыqvя digяr sahяlяr цzrя mяlumatmцbadilяsi aparыr. Azяrbaycandюvlяtinin beynяlxalq antiterrorkoailisiyasыnda iшtirakыnda MilliTяhlцkяsizlik Nazirliyinin fяaliyyяtixцsusi qeyd edilmяlidir. Beynяl-xalq axtarышda olan terrorчularыnsaxlanыlaraq xarici dюvlяtlяrяekstradisiya olunmasы, humanitarюrtцk altыnda fяaliyyяt gюsяrяn,lakin яslindя mцxtяlif terrorчu sub-yektlяrin maraqlarыna xidmяt edяntяшkilatlarыn fяaliyyяtinя qadaьaqoyulmasы, terrorчularla яlaqяlimцxtяlif bank hesablarыnыn don-durulmasы vя s. bu kimi nяticяlяrяmяhz Milli Tяhlцkяsizlik Nazirliyi

яmяkdaшlarыnыn peшяkarlыьы vя gяr-gin яmяyi sayяsindя nail olunmuш-dur.

Milli Tяhlцkяsizlik Nazir-liyinin fяaliyyяtinin hцquqi яsasыnы

Azяrbaycan RespublikasыnыnKonstitusiyasы, Milli Tяhlцkяsizlikhaqqыnda Azяrbaycan Respub-likasыnыn Qanunu, Kяшfiyyat vяяks-kяшfiyyat fяaliyyяti haqqыndaAzяrbaycan Respublikasыnыn Qa-nunu, Milli Tяhlцkяsizlik Nazir-liyinin Яsasnamяsi, AzяrbaycanRespublikasыnыn digяr normativ-hцquqi aktlarы, icra hakimiyyяtiorqanlarыnыn normativ-hцquqi akt-larы, habelя Azяrbaycan Respub-likasы tяrяfindяn baьlanmыш bey-nяlxalq mцqavilя vя saziшlяr tяш-kil edir. Bu fяaliyyяt insan vяvяtяndaш hцquq vя azadlыqlarыnariayяt olunmasы, humanizm, dюvlяtvя cяmiyyяt qarшыsыnda cavab-dehlik, bitяrяflik prinsiplяrinя яmяlolunmasы ilя hяyata keчirilir.

(Йазыда МТН-ин рясми интернетсайтындакы мялуматлардан истифадя

олунмушдур.)

ЙУБИЛЕЙИ ШЯKИDЯ QEYD EDИLMИШDИR

Рцфят Хялилов,Азярбайъан хцсуси хидмят

органларынын ветераны

Тярлан Йусифов,Шяки шящяр ИЩБА-нын щцгуг

шюбясинин мцдири

- Мurad НЯБИБЯЙОВ

Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 9

Page 10: MUNICIPALITY SHEKI

сящ.10 ØØ ßß ÊÊ ÈÈ ÁÁ ßß ËË ßß ÄÄ ÈÈ ÉÉ ÉÉ ßß ÑÑ ÈÈ № 03-04 (59-60), Март 2009

Elm insan fяaliyyяtininxцsusi sahяsi hesab olunur. Elmяbelя bir tяrif vermяk olar: Elmhяqiqяt haqqыnda obyektiv biliyinяldя edilmяsini vя onun nяzяricяhяtdяn sistemlяшdirilmяsinireallaшdыran insan fяaliyyяti sahя-sidir. Fikrimizi bir qяdяr dяdяqiqlяшdirяrяk sюylяyя bilяrik ki,sяhih, hяqiqi biliklяr sistemindяnibarяt olan elm gerчяklik haqqыndayalnыz nяzяri biliklяr sistemiolmayыb, hяm dя ictimai fяaliyyяtinmцяyyяn sahяsindя baш verяnfяal idrak prosesidir. "Elm, яnцmumi mяnada kainatda mюvcudolan hяrяkяtin, dяyiшmяlяrin,inkiшafыn qanunauyьunluqlarы vяqanunlarы sistemidir. Bu sisteminsanlarыn iradяsinя tabe deyil.Яbяdi vя pozulmazdыr. Elminюyrяnilmiш, kяшf olunmuш vя hяlяkainatda sirr halыnda qalan his-sяlяri var". (Zahid Qaralov) Elminmяqsяdi hяqiqяti axtarmaqdыr.Miletli Falesdяn цzц bяri hяqiqяtitapmaq uьrunda mцbarizя bugцnя qяdяr davam etmяkdяdir.Elm azad insan zяkasыnыn яnbюyцk nailiyyяti idealы vя onunnarahat aьlыnыn mяhsulu, bяшяrsivilizasiyasыnыn mяhяk daшыdыr.

Bilik elmin mяnяvi ele-menti, шцurun mюvcudluq цsu-ludur. Tяbiяt vя cяmiyyяt hadisя-lяrinin obyektiv qanunauyьun-luqlarыnы vя mцhцm яlaqяlяrini яksetdirяn bilik nяzяri sistem olub,юzцnцn sistemi, mяntiqi strukturu,nяzяri vя ictimai xarakteri ilяsяciyyяlяnir. Иощан Kant чox haqlыolaraq yazыrdы ki, adi bilik yalnыzsistemli vяhdяtin hesabыna elmibilik olur, baшqa sюzlя, biliyin sadяaqrеqatыndan sistemя чevrilir.

Gerчяkliyin insan tяrяfin-dяn mяnimsяnilmяsinin bцtцnnailiyyяtlяrini юzцndя яks etdirяnbilik insanlarыn ictimai - tarixi fяa-liyyяtinin mяhsulu olsa da, yalnыzictimai hadisя kimi mюvcud ol-maqla qalmыr. Hяr bir konkret hal-da biliyin daшыyыcыsы - ayrыca birfяrddir. Burada vurьulamaq yerinяdцшяr ki, insan mяnяvi alяminitяшkil edяn mцxtяlif шцur formalarыiчяrisindя ona яn чox yad olan bi-likdir. Яslindя bilik dedikdя, insa-nыn юz hяyatыnыn deyil, onu яhatяedяn obyektiv gerчяkliyin inikasыnяzяrdя tutulur. Иnsanыn юz fяrdihяyatыnы яks etdirяn, onun юz baшы-na gяlяn hadisяlяrin inikasы olanшцur formasы baшqa anlayышlarlaifadя olunur - xatirя hesab edilir.Яlbяttя, bu fяrqlяndirmя yalnыz in-sana doьma vя ya yad olan hadi-sяlяrin fяrqlяndirilmяsindяn irяligяlmir. Hяm dя tяkcя ilя цmumiarasыndakы fяrqi ifadя edir. Belя ki,xatirя hafizяdя biliklяr шяklindяdeyil, tяsяvvцrlяr шяklindя sax-lanыlыr. Xatirя hяyatыn ikinci - mя-nяvi mюvcudluьudur, hяm dяmaddi hяyatdan fяrqli olaraq za-manыn dюnmяzliyi qanununa tabeolmayan vя istяnilяn vaxt bяrpaoluna bilяn, yenidяn baш verяn birmюvcudluьudur. Bilik isя cansыz vяneytraldыr, insanыn duyьularы ilяbilavasitя baьlы deyil vя mяhz bumяnada insana yaddыr. (S.Xяlilov.Tяhsil, tяlim, tяrbiyя. Bakы, "Azяrbay-can Universiteti" nяшriyyatы, 2005 sяh.259)

Biliyin tяbiяtinя fяlsяfibaxыmdan yanaшmaq biliyi fяlsя-fяnin яsas mяsяlяsi ilя яlaqя-lяndirяn яlamяtlяri aшkarlamaьaimkan verir. Bu яlamяtlяrdяn birin-cisi biliyin obyektiv, шцurdan asыlыolmayan gerчяkliyin inikasы, ikin-cisi, biliyin insanыn tarixi - ictimai -istehsal fяaliyyяtinin nяticяsi,цчцncцsц dil ilя яlaqяdar olmasы

ilя baьlыdыr. (V.H. Nяsirov, Я.B.Mяmmяdov. Elmi idrakыn metod vя for-malarы. Bakы, "Maarif" nяшriyyatы, 1980,sяh. 27)

Cяmiyyяtin mяnяvi - in-tellektual potensialы, яlbяttя, yalnыzelmi vя яmяli biliklяrdяn ibarяtdeyil. Burada fяlsяfi dцnyagюrц-шцnцn, intuitiv elmi duyumlara yolaчan, mяnяvi - estetik zяnginliyindя rolu az deyildir. Иnsanыn mяnяvialяmi, bяdii duyum potensialы, es-tetik hisslяri biliklяr dцnyasыnanяzяrяn nisbi mцstяqilliyя malikolsa da, bu sahяlяr arasыnda ilkbaxышda nяzяrя чarpmayan dяrindaxili яlaqя vardыr.

Иnsanыn юz tarixi ikiшaf yo-lunda tяbiяti юzцndяn ayыrmasы,obyektiv gerчяkliyi yalnыz шяxsiehtiyaclarы baxыmыndan deyil, цmu-miyyяtlя insanыn, insanlarыn, cя-miyyяtin ehtiyaclarы baxыmыndanюyrяnmяsi, яldя olunan "шяxssiz"biliklяrin hamы цчцn цmumi olanmяntiqi formalara salыnmasы vяsюzlяrlя ifadя olunmasы - bцtцnbunlar bioloji varlыqdan biososialvarlыьыn, шяxsiyyяtin yaranmasыyolunda ciddi addыmlardыr. Anla-yышlarыn яmяlя gяlmяsi ilя sыx baьlыsurяtdя nitqin yaranmasы vя onuninsanlar arasыnda цnsiyyяt vasitяsikimi чыxыш etmяsi - insanыn ictimaivarlыq kimi formalaшmasыna cidditяkan verir. Иnsan - tяbiяt mцnasi-bяtlяrindяn cяmiyyяt - tяbiяt mц-nasibяtlяrinя keчid sinkretik tяfяk-kцrdяn mяntiqi tяfяkkцrя keчidlяhяmahяng surяtdя baш verir. Cя-miyyяt insanlarыn bioloji varlыьыnыяhatя etmir vя tяbiяtin bir hissяsikimi deyil, onunla paralel surяtdяmюvcud olan vя buna gюrя dя yerigяldikdя onunla qarшыlaшdыrыla bi-lяn, onunla яkslik tяшkil edяnmцstяqil tяrяf kimi чыxыш edir. Bunagюrя dя, cяmiyyяtin bir цzvц, so-sial bir varlыq, шяxsiyyяt kimi insa-nыn шцuru tяbiяti insandan kяnar-da, "insansыzlaшdыrыlmыш" halda hя-qiqяtdя (burada ancaq elmi hя-qiqяt nяzяrdя tutulur) olduьu kimiяks etdirir. Biliklяrin tarixi dя buvaxtdan baшlanыr. Иnsanlarыn fяa-liyyяt dairяsi geniшlяndikcя bilik-lяrin яhatя dairяsi dя geniшlяnmiшolur. Mцxtяlif fяaliyyяt sahяlяrinяuyьun bilik sahяlяri yaranыr.(S.Xяlilov. Tяhsil, tяlim, tяrbiyя. Bakы,"Azяrbaycan Universiteti" nяшriyyatы,2005 sяh. 263).

Biliyin strukturundan vяinkiшaf xarakterindяn asыlы olaraqhazыrda onun empirik vя nяzяriolmaq etibarilя iki sяviyyяsi bir -birindяn яsaslы surяtdя fяrqlяn-dirilir. Tяdqiq olunan hadisя vяproseslяr haqqыnda yalnыz ayrы -ayrы fakt vя mяlumatlarыn top-landыьы empirik sяviyyяdя mцшa-hidя, mцqayisя, юlчmя, eksperi-mental nяticяlяrin quraшdыrыlmasы,tяsnifatы vя tяsviri baш verir. Elmiidrakыn nisbяtяn daha yцksяk pil-lяsi olub, biliklяrin sintez olunduьunяzяri sяviyyяdя elmi hipotez vяnяzяriyyяlяrin qurulmasы vя inkiшafetdirilmяsi, qanunlarыn formulяedilmяsi vя onlardan mяntiqi nяti-cяlяr чыxarыlmasы, mцxtяlif hipotezvя nяzяriyyяlяrin tutuшdurulmasыprosesi baш verir.

Elmi tяdqiqatыn empirikvя nяzяri sяviyyяlяrinin nisbяtielmi idrak prosesinin tяdqiqinin яnaktual mяsяlяlяrindяn biridir. Buproblem mяntiqi яdяbiyyatda el-min empirik vя nяzяri dillяrininxцsusiyyяtlяrinin aшkar edilmяsivя bu sяviyyяlяrin birindяn di-gяrinя keчidin цmumi, invariantqaydalarыnыn tapыlmasы sяpgisindя,metodoloji яdяbiyyatda empirik vяnяzяri tяdqiqat metodlarыnыn юyrя-nilmяsi, idrak prosesindя isя bumetodlarыn fяrq vя qarшыlыqlы tяsir-lяrinin mцяyyяn edilmяsi aspek-tindя nяzяrdяn keчirilir. Probleminfяlsяfi aspekti isя onun sцurunvarlыьa mцnasibяtindяn ibarяt olanяsas fяlsяfi mяsяlя ilя яlaqяlяn-dirilmяsindяn, baшqa sюzlя, hяmempirik, hяm dя nяzяri biliyinmяzmununun obyektiv gerчяkliklяmцяyyяn edilmяsi, шяrtlяnmяsibaxыmыndan юyrяnilmяsindяn iba-rяtdir. И.B.Mixayыlova empirik vяnяzяrinin mцnasibяti problemininmяntiqi aspektdя tяdqiqini inkaretmir, lakin onu hяr шeydяn яvvяlqnoseoloji problem sayыr (И.B.Mi-

xaylova. Metodы i formы nauчnoqo poz-naniya. Иzd. "Mыsl", M.,1968, str.21).Bu nюqteyi - nяzяrin tяrяfdarlarыempirik vя nяzяri biliyin nisbяtinяsыrf mяntiqi probem kimi deyil,mяntiqi - metodoloji problem kimibaxыrlar.

Biliyin empirik vя nяzяrisяviyyяlяrя bюlцnmяsi idrakыnhissi vя mяntiqi sяviyyяlяrя bюlцn-mяsinя oxшasa da, onunla eyniliktяшkil etmir. Яgяr idrakыn hissi vяmяntiqi pillяlяrinin fяrqi idrak pros-esinin dialektikasыnы цmumiyyяtlяxarakterizя edirsя, empirik vя nя-zяri sяviyyяlяrin fяrqi ancaq elmiidrak sahяsinя aid olur, hissi vяmяntiqi - idrakыn hяr bir ayrыcaadam tяrяfindяn hяyata keчirilяniki mцxtяlif formasыdыr; hissi vяmяntiqi fяrdi idrakыn, empirik vяnяzяri isя ictimai idrakыn dialek-tikasыnы sяciyyяlяndirir.

Biliyin tяшяkkцl tapma-sыnda hissi idrakыn rolu bюyцk olsada, "empirik bilik xalis hissi bilikdeyildir" (V.N.Kostyuk. Metodologiyanauчnoqo issledovaniya. Иzd. "Viшaшkola". Kiev 1976, str.11), hяttamцшahidяnin duyьu vя qavrayышsыzmцmkцn ola bilmяmяsinя baxma-yaraq, elmi idrakыn empirik sяviy-yяsi heч dя yalnыz hissi obrazlar-dan ibarяt deyildir.

Biliyin mцxtяlif obyektivmцnasibяtlяri яks etdirяn vя юznюvbяsindя юzlяri hяmin mцnasi-bяtlяrlя mцяyyяn olunan mцxtяlifformalarы - empirik vя nяzяri bilik,юz aralarыnda mцяyyяn шяkildяяlaqяlяnirlяr. Nяzяri bilik empirikbiliyin яsasыnda yaranыr, empirikbilik isя obyektiv reallыqla nяzяribilik arasыnda aralыq hяlqя olur.Nяzяri biliyin mahiyyяti yalnыzempirik biliyin sistemlяшdirilmя-sindя deyil, hяm dя empirikя nis-bяtяn obyektiv reallыьa daha dя-rindяn nцfuz etmяsindяdir (V.H.Nяsirov, Я.B. Mяmmяdov. Elmi idrakыnmetod vя formalarы. Bakы, "Maarif"nяшriyyatы, 1980, sяh. 33).

Empirik bilik idrak obyek-tini юzцnцn tarixi inkiшafыndan,digяr obyektlяrlя qarшыlыqlы яlaqя-sindяn vя demяli, daxili ziddiy-yяtlяrindяn kяnarda юyrяnir. Belяyanaшmada kяшf olunan qanunlarobyektlяrin tяkrarlanan, dahadavamlы яlaqя vя mцnasibяtlяriniifadя etsяlяr dя, bu яlaqя vяmцnasibяtlяrin sяbяbini aчыb,onlarы izah edя bilmirlяr. Bunagюrя dя empirik tяfяkkцrцn mяn-tiqi hissi - konkretdяn abstrakt -цmumiyя keчid ilя baьlы olan for-mal mяntiqdir.

Empirik bilikdяn fяrqliolaraq nяzяri bilikdя onun qяrar-laшmasы, formalaшmasы baxыmыn-dan yanaшыlыr vя bu halda obyektinюzцnцn, habelя onun xassя vяmцnasibяtlяrinin inkiшafыnыn kon-kret tarixi mяrhяlяlяrindяn, hissi -maddi formasыndan sяrfnяzяr edi-lir. Buna gюrя dя nяzяri bilik ger-чяkliyin bilavasitя inikas formalarы,faktlarыn izah olunmasы funk-siyalarы, gerчяkliyin tяdqiq olunansahяsinin mahiyyяtini ifadя edяnnяzяri anlayыш, prinsip vя qanun-larыn qяrarlaшmasы ilя baьlыdыr.(S.Xudyakov. Empiriчeskoe i teofeti-чeskoe kak urovni razvitiya nauчnoqoznaniya. Sb. "Dialektika kak Metodo-logiya nauчnoqo poznaniya". Ufa,1976 str. 62-63).

Elmi idrakda empirik vяnяzяri biliyin яlaqяsi dialektikяlaqяdir. Яvvяlcя, nяzяriyyяninhяqiqiliyini tяsdiq edяn empirikmaterial durmadan artaraq, nя-hayяt elя bir hяddя чatыr ki, nя-ticяdя bu nяzяriyyяnin hцdudlarыnыaшaraq nяzяriyyяnin юzцnцn dяy-iшilmяsinя sяbяb olur. Empirik ma-terialыn sonrakы artыmы isя mюvcudnяzяriyyяnin ziddiyyяtlяrini aшkaraчыxarmaьa vя onlarы hяll etmяyяimkan verir. Bu zaman meydanaчыxan ziddiyyяtlяri hяll etmяyяqadir olan vя bununla da яvvяlkinяzяriyyяyя nisbяtяn daha geniшpredmet sahяsini яhatя edяn yeninяzяriyyяyя ciddi tяlяbat yaranыr.Nisbяtяn geniш vя zяngin predmetsahяsinя malik olan bu yeni bilikformal mяntiq sxemindя ifadя olu-naraq ictimai praktikanыn gedi-шindя qazanыlan empirik materialыda юzцnя daxil vя tabe edir. (V.H.Nяsirov, Я.B. Mяmmяdov. Elmi idrakыn

metod vя formalarы. Bakы, "Maarif"nяшriyyatы, 1980, sяh. 34).

Danыlmazdыr ki, insanыnaьlы, dцшцncя qabiliyyяti nя qяdяrчox inkiшaf etsя, gerчяklik haqqыn-da o qяdяr dяqiq, dцzgцn bilikяldя edir, hiss orqanlarыnыn verdiyimяlumatla kifayяtlяnmяyяrяk dax-ili, sabit, zяruri яlamяtlяri цzя чы-xarыr, цmumilяrin nя dяrяcяdя яla-qяli olduьunu юyrяnir. Ayrы - ayrыkonkret hadisяlяr, tяkcяlяr arasыn-dakы яlaqя adi sцur sяviyyяsindяdя цzя чыxarыla bilяr, "elmi bilik isяцmumilяr arasыndakы яlaqяni яksetdirir" (Feyerbax).

Biliklяrin яsasыnda яmяlifяaliyyяt dayansa da, bilik dя юznюvbяsindя fяaliyyяt meydanыnыgeniшlяndirmяyя xidmяt edir. La-kin hяr bir konkret fяaliyyяt цчцnmцяyyяn konkret biliklяr tяlяbolunur. Esxil deyir ki, яsas mяsяlячox bilmяkdя deyil, lazыm olanы bil-mяkdяdir. Addison haqlы olaraqhesab edir ki, hяddяn чox bilikadamы aьыllы edя bilmяz, яksinя,onu шюhrяtpяrяst, lovьa vя xudbinedяr. Antuan de Sent-Ekzцperiyazmышdыr ki, indi orta sяviyyяtli,цчц gцcnяn alan шagirdin, tяbiяtqanunlarы vя insanыn varlыьы haq-qыnda Dekart vя Paskaldan чoxmяlumatы var. Ancaq, mяgяr hя-min шagirdin onlar kimi dцшцnmяkqabiliyyяti varmы? Mяsяlя biliyinчoxluьunda deyil. Яgяr bu biliklяrшяxsi aьыlыn sцzgяcindяn keчяrяk,orada qiymяtlяndirilmяyibsя vяiшlяnmяyibsя, hяmin biliklяrin hяc-minin bюyцklцyцndяn asыlы olmaya-raq, adam yaradыcы шяxsiyyяt olabilmяz. A.X.Mirzяcanzadя yazыr ki,elя yыьcam bilik lazыmdыr ki, onumцxtяlif шяraitlяrdя qяrar qяbuledяndя tяtbiq etmяk mцmkцnolsun (A.X. Mirzяcanzadя - Иxtisasagiriш. Bakы, BDU nяшriyyatы, 1990, sяh.203). X.Mяmmяdov юyrяdirdi ki,alim olmaqdan юtrц yadda saxla-maqdan daha чox, yaddan чыxar-maьы bacarmaq lazыmdыr. Bяli, elmifяaliyyяt biliyя seчki ilя yanaшыl-masыnы, mцяyyяn bir fikrin, ide-yanыn aydыnlaшmasы, kristallaшmasыцчцn zяruri olan яn mцhцm bilik-lяrin юn plana чяkilmяsini, xцsusimцstяviyя kючцrцlmяsini tяlяbedir. Fikrin mцяyyяn problemяfokuslaшmasыna mane olan, hяminanda "yaddan чыxarыlmalы" olan bi-liklяr isя baшqa bir problemin hяllizamanы юz plana чяkilir. Bilavasitяinsanlarыn maddi fяaliyyяtinя xid-mяt edяn biliklяr (яmяli biliklяr)olduьu kimi, ancaq aralыq mяrhяlяvasitяsi ilя tяtbiq olunan biliklяr dяvardыr. "Иnsazlaшdыrыlmыш" dцnyanыnobyektiv qanunauyьunluqlarыnыяks etdirяn koqnitiv biliklяrdяnpraktikada istifadя etmяk цчцn birfяrdi fяaliyyяt miqyasыndan kяnaraчыxan xцsusi sosial mexanizm,xцsusi qцvvя tяlяb olunur. Yenibilik яldя etmяk insanыn gцcцnц,qцvvяsini юz - юzцnя artыrmыr. Яk-sinя, bu biliyin qцvvяyя чevrilmяsiцчцn ilkin qцvvя, xцsusi maddivяsait, fяaliyyяt lazыmdыr (S.Xяlilov.Tяhsil, tяlim, tяrbiyя. Bakы, "Azяrbay-can Universiteti" nяшriyyatы, 2005 sяh.295).

Sиvilizasiyanы шяrtlяndirяnamillяr sыrasыnda biliklяrin яldяolunmasы sяviyyяsi vя юtцrцlmяsiprosesi mцxtяlif dюvrlяrdя fяrqliцsullarla hяyata keчirilmiшdir.Fяrqlяr юtцrцlmяni tяmin edяn birneчя mяrhяlяnin hяr birindя or-taya чыxыr. Яvvяla, fikir, bilik baш-qasыna чatdыrыlmaq цчцn hansы isяformada maddilяшdirilmяlidir.Иkincisi, bilik mцvafiq maddi ifadяva-sitяsi ilя baшqasыna чatdыrыldыq-dan sonra o yenidяn ideya, fikir,bilik formasыna keчmяlidir.Kiminsя юz bildiklяrini baшqalarыnaчatdыrmasы ilk dюvrlяrdя яsasяnшifahi nitq, шяrti iшarяlяr vasitяsi ilяvя ya tяcrцbяnin bilavasitяbюlцшdцrцl-mяsi ilя mцmkцnolmuшdur. Son-ralar bu vasitяlяrgetdikcя чoxal-mышdыr. Lakin dahaяhяmiyyяtli olan biliyin hansы tяbiivя texniki vasitяlяrlя юtцrцlmяsiyox, onun necя яldя edilmяsi,hяqiqяtя nя dяrяcяdя uyьunolmasы vя nя dяrяcяdя dяqiq ifadяedilmяsidir. Юtцrцlmя mяrhяlяsifikirn ifadя olunmasыndan sonragяlir. Bundan sonra isя юtцrцlmцшinformasi-yanыn nя dяrяcяdя

adekvat mяnimsяnilmяsi vяyenidяn insanыn fikir dцnyasыnadaxil olaraq юz yerini tutmasы, aktivbilik formasыna keчmяsi problemigяlir.

Biliyin яldя olunmasы,onun юtцrцlmяsindяn sюhbяt dц-шяndя, onun pedaqoji aspektlяriюn plana чыxыr. "Bilik" anlayышы pe-daqogikanыn tяlim nяzяriyyяsi ilяbilavasitя baьlы olan kateqori-yasыdыr. Biliyi insanlarыn ictimaiяmяyinin vя zehni fяaliyyяtininmяhsulu, obyektiv gerчяkliyin ide-al inikasы, onu nяzяri яks etmяninnяticяsi, insanlarыn mяqsяdяu-yьun - praktik fяaliyyяtinin zяrurielementi, zяmini kimi sяciyyяlяn-dirяn M. Яkbяrov vя N. Cяfяrovonun pedaqoji aspektlяrinя toxun-muшlar. Onlarыn mяqalяsindя oxu-yuruq ki, "pedaqogikada bilik"dedikdя, яsasяn, tяhsilin mяz-munu ilя baьlы olan elя elementnяzяrdя tutulur ki, burada bяшя-riyyяtin яldя etmiш olduьu hazыrsяrvяtin yetiшmяkdя olan gяncnяslя mяnimsяdilmяsindяn, hяmdя bu sяrvяtdяn tяhsil цчцn nяyiseчmяk vя onu necя, nя цчцntяlim etmяkdяn sюhbяt gedir. (2)burada elmdя "yeni bilik" anlayышыhaqqыnda mцlahizя xцsusi яhя-miyyяt kяsb edir. Belя ki, fяlsя-fяdя yeni elmi bilik elmi tяdqiqat-larыn elя nяticяsinя deyilir ki, o,obyektiv gerчяkliyя, onun xassяvя qanunauyьunluqlarыna dairmюvcud olan biliklяrimizi vя on-larыn tяtbiqini яsaslы surяtdя dяy-iшdirir vя geniшlяndirir. Buraya da-xildir: a) yeni empirik, eksperimen-tal faktlarыn kяшfi, b) mцяyyяn birnяzяri sistemdяn deduksiya yoluilя alыnan anlayыш vя mцlahizяlяr,c) mюvcud nяzяri tяsяvvцrlяri dяy-iшяn yeni elmi anlayыш, qanun,mцddяa, prinsiplяrin yaranmasы.

Lakin tяlim prosesindя"yeni bilik" dedikdя, buradakы"yeni" sюzцndя mцяyyяn шяrtilikvar; bu bilik elmdя artыq bяrqяrarolmuш "hazыr" biliklяrdяn mцяyyяndidaktik prinsiplяr яsasыndaseчilяn vя dяrsliklяrя daxil edilяnelя proqram materialыdыr ki, o, tяlimprosesindя mцяyyяn ardыcыllыqlaшagirdlяrя aшыlanыr. Tяdris fяn-lяrinin mяzmununa daxil olan bilik-lяrin aшaьыdakы nюvlяrini ayыrdetmяk olar:

a) яsas terminlяr vяanlayышlar (bunlarsыz heч bir mяtn,mцddяa vя ya mцlahizя aydыn ol-maz);

b) gцndяlik hяyati vя elmifaktlar (bunlarsыz elm qanunlarыnыanlamaq olmaz, яqidя, ideya,isbat kimi keyfiyyяtlяr formalaш-maz);

c) gerчяkliyin mцxtяlifobyektlяri vя hadisяlяri arasыndakыzяruri, mцhцm, davamlы яlaqяlяriaчan elm qanunlarы (bunlarsыzelmdяn danышmaq olmaz);

d) elmi nяzяriyyяlяr;e) metodoloji xarakterli

biliklяr (biliyin meydana gяlmяsi,hasil edilmяsi yollarы vя tarixi, idrakmetodlarы);

я) qiymяtlяndirici (vя yadяyяrlяndirici) biliklяr (mцxtяlifhяyati hadisяlяrя mцnasibяt nor-malarыna qiymяt vermяk barяdяbiliklяr).

Qeyd edim ki, biliyinmцxtяlif nюvlяrя malik olmasыna vяbunlarыn tяlim prosesindя mцxtяliffunksiyalar daшыmasыna baxma-yaraq, onlar bir - biri ilя ayrыlmazdaxili яlaqяdя olub dialektikvяhdяt, vahid bir sistem tяшkiledirlяr. Qnoseologiyanыn mцhцmbir kateqoriyasы olan biliyin цmumi,fяlsяfi anlamыnы, bunun pedaqojiaspekti ilя eynilяшdirmяk dцrцstolmadыьы kimi onun fяlsяfi vяpedaqoji aspektlяrini bir - birindяntяcrid etmяk, bir - birinя qarшы qoy-maq da yanlышlыq olardы.

Иzahedicilik vя qabaq-gюrяnlik - elmi biliyin, insana tяbiяtцzяrindя hюkmцranlыq etmяyя vяictimai proseslяri idarя etmяyяimkan verяn mцhцm funksiyasыdыr.Bu funksiya ilя insan юmrцnцmяnalы edя bilir. Иnsanыn gцcц vяazadlыьы яks etdiyi biliyin sя-viyyяsindяdir.

BИLИK HAQQЫNDA NЯ BИLИRИK

Firяdun Иbrahimov,Шяки Шящяр Тящсил Шюбясинин

мцдири, педагожи елмляр доктору

Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 10

Page 11: MUNICIPALITY SHEKI

№ 03-04 (59-60), Март 2009 ØØ ßß ÊÊ ÈÈ ÁÁ ßß ËË ßß ÄÄ ÈÈ ÉÉ ÉÉ ßß ÑÑ ÈÈ сящ.11

Bakы Biznes TяdrisMяrkяzinin Шяki

Nцmayяndяliyi юz iшinigцnцn tяlяblяri

sяviyyяsindя qurur

"Azяrbaycan Respubli-kasы regionlarыnыn sosial-iqtisadiinkiшafы (2009-2013-ci illяr)" DюvlяtProqramы bu gцn uьurla hяyatakeчirilir. Bildiyiniz kimi, Azяrbay-can Respublikasыnыn Иqtisadi Иnki-шaf Nazirliyi Proqramda nяzяrdяtutulmuш tяdbirlяrin hяyata keчir-ilmяsi цzrя яlaqяlяndirici mцяyyяnedilmiш vя Nazirliyin aidiyyяtistrukturlarы bu istiqamяtdя iшlяridavam etdirmяkdяdirlяr. Mяlumolduьu kimi, Dюvlяt Proq-ramыndakяnd tяsяrrцfatы mяhsullarыistehsalыnыn artыrыlmasы, emalsяnayesinin, xidmяt vя digяr infra-struktur obyektlяrinin, turizmininkiшafы istiqamяtindя nяzяrdяtutulan mяqsяdyюnlц tяdbirlяrlяyanaшы, biznes-mяslяhяt mяrkя-zlяrinin yaradыlmasы, maliyyя vяkommersiya iшlяrinя dair mяslяhяtxidmяtlяrinin gюstяrilmяsi, bizneskurslarыnыn vя treninq mяшья-lяlяrinin tяшkili kimi tяdbirlяrin dяhяyata keчirilmяsi nяzяrdя tutul-muшdur.

2004-cц ilin oktyabr ayыn-da Bakы Biznes Tяdris Mяrkяzininregional mяrkяzlяrindяn olan ШяkiRegional Biznes Tяdris Mяrkяzifяaliyyяtя baшlayыb. Bu Mяrkяzinfяaliyyяti Шяki-Zaqatala iqtisadirayonunda fяaliyyяt gюstяrяnsahibkarlarыn informasiya tяmi-natыnыn gцclяndirilmяsinя, sahib-karlыq sektorunda qabaqcыl iшtяcrцbяsinin mяnimsяnilmяsinя,onlarыn hцquqi biliklяrinin artыrыl-masыna yюnяlib. Mяrkяzin fяaliy-yяtinя iшgцzar fяallыьыn mцxtяlifmяsяlяlяrinя dair informasiya,sahibkarlarыn maariflяndirilmяsiцzrя tяlimi, mяslяhяt vя tяmsilчilikxidmяtlяri daxildir. Bakы BiznesTяdris Mяrkяzinin Шяki Nцma-yяndяliyi Azяrbaycan Respubli-kasыnыn Иqtisadi Иnkiшaf Nazirliyinin02 mart 2009-cц il tarixli яmri ilяШяki Regional Biznes TяdrisMяrkяzinin bazasыnda yaradыl-mышdыr. Nцmayяndяliyin yaradыl-masыnыn яsas mяqsяdi regiondafяaliyyяt gюstяrяn sahibkarlarыmaariflяndirilmяk, tяlimlяr vяtreyninqlяr keчirmяk, mяslяhяt vяtяmsilчilik xidmяtlяri aparmaqdanibarяtdir.

Mяlum olduьu kimi, infor-masiya vя kommunikasiya texno-logiyalarыnыn inkiшafы gцnцn vacibmяsяlяlяrindяndir. Bakы BiznesTяdris Mяrkяzinin Шяki Nцma-yяndяliyindя yцksяk sяviyyяdяkompцter kurslarы tяшkil edilib.Hяmin kurslarыn tяdrisi цzrяnцmayяndяlik Шяki шяhяrindяfяaliyyяt gюstяrяn digяr kompцterkurslarы tяшkil edяn qurumlararasыnda aparыcы yerlяrdяn birinitutur. 2008-ci ilin avqust ayыnыn 2-dя 16 tяlяbя, 09 noyabrda 11tяlяbя vя 2009-cu ilin 22 yan-varыnda 12 tяlяbя kurslarы mцvяf-fяqiyyяtlя baшa vurmuш vя BakыBiznes Tяdris Mяrkяzi nцma-yяndяsinin dя iшtirak etdiyi sыnaqimtahanlarыnda uьurlu nяticяlяrяldя edяrяk, mцvafiq dяrяcяlяrцzrя AR Иqtisadi Иnkiшaf Nazir-liyinin sertifikatlarыnы яldя etmiш-dilяr.

Nцmayяndяlikdя xaricidillяrin tяdrisi kurslarыnыn tяшkilolunmasы ilя яlaqяdar tam шяraityaradыlыb. Яvvяlki dюvrlяrdяdanышыq dili цzrя (ingilis dili) tяшkiledilmiш kurslardan keчmiш шяxslяristяr regionda, istяrsя dя Bakы

шяhяrindя mцvafiq iшlя tяmin olun-maq imkanы qazanыblar. Kurslarыbitirmiш 4 dinlяyici 2 avqust 2008-ci il tarixdя mцvяffяqiyyяtlя imta-han verяrяk mцvafiq dяrяcяlяrцzrя sertifikatlar alыblar.

Bakы Biznes Tяdris Mяr-kяzinin Шяki NцmayяndяliyindяAvropa Иttifaqыnыn "AzяrbaycandaИqtisadi Иnkiшafa Dяstяk" layi-hяsinin Шяki-Zaqatala bюlgяsiцzrя ofisi yerlяшir. Layihяninkollektivi ilя nцmayяndяlik arasыn-da sыx яmяkdaшlыq mцnasibяtlяriyaradыlыb. Belя ki, nцmayяndяliyinyeni tяyin edilmiш rяhbяri SahibAbbaszadя rяsmi шяkildя AvropaИttifaqыnыn tяlimчi-eksperti kimi tяs-diq edilib.

Bakы Biznes Tяdris Mяr-kяzinin Шяki Nцmayяndяliyi юziшini юlkяnin digяr regionlarыn dafяaliyyяt gюstяrяn nцmayяndяlik-lяrlя яlaqяli qurur. 2008-ci 23-25iyul il vя 13-15 avqust tarixlяrindяMingячevir Regional BiznesTяdris Mяrkяzi tяrяfindяn nц-mayяndяlikdя "Biznes-planыn iш-lяnib hazыrlanmasы qaydalarы" цzrяmцvafiq treninqlяr keчirilib. Hяmintreninqlяrdя iшtirak edяn Шяkisahibkarlarыna vя юz yeni biznesiniqurmaьa hazыrlaшan шяxslяrяbюyцk tюhfя olub.

19 Dekabr 2008-ci il tar-ixdя Bakы Fond Birlasы, BakыBiznes Tяdris Mяrkяzinin ШяkiNцmayяndяliyi vя Шяki Шяhяr ИcraHakimiyyяti birgя tяшяbbцsц ilя"Bizimlя ol-юz biznesini qur" adыilя konfrans keчirilmiшdir. KonfransDюvlяt Qiymяtli Kaьыzlar Komitяsi,Milli Depozit Mяrkяzi vя "Tex-

nikaBroker" cяmiyyяtinin iшtirakыilя keчirilmiшdir.Юlkя rяhbяrliyiniqiymяtli kaьыzlar цzrя siyasяt xяt-tini yerli sahibkarlara izah edяn bukonfrans "Lider TV", "Иctimai TV"tяrяfindяn geniш iшыqlandыrыlmышdыr.

Nцmayяndяlik regiondaiqtisadiyyatыn gцclяndirilmяsinя,sahibkarlarыn maariflяndirilmяsisahяsindя aparыlan bцtцn tяdbir-lяrdя vя seminarlarda yaxыndaniшtirak edir, tяdbirlяrin яmяli nя-ticяsinin olmasыna sяy gюstяrir. 20fevral 2009-cu il tarixdя AvropaTяшkilatыnыn "Azяrbaycada Re-gional Иqtisadi Иnkiшaf Konsep-siyasы"nыn Layыhяsinin mцza-kirяsindя , 26 fevral 2009-cu il tar-ixdя Milli Demokratiya ИnstitununRegional Иnformasiya Mяrkяzindя"Turizmin inkiшafы" цzrя vя 06 mart2009-cu il tarixli Sahibkar Qadыn-larыn iшgцzar maliyyя axtarышы prob-lemlяrinя hяsr olunmuш cemi-narlarda iшtirak edяn nцma-yяndяliyin rяhbяri Sahib Abbas-zadя sahibkarlыьыn inkiшafыnda юlkяsiyasяtini яsas gюtцrяrяk юzdяyяrli mяslяhяtlяri ilя чыxышlaretmiшdir.

Regionda aqrar sahяцzrя iqtisadi inkiшafa nail olun-masыnda яmяli tяdbirlяr davametdirilmяkdяdir. Aqrar sahяdяfяaliyyяt gюstяrяn sahibkarlarlatяsяrrцfatlarыnda gюrцшlяr keчirilirvя mцvafiq mяslяhяtlяr verilir.Layihяnin Шяki-Zaqatala ofisininrяhbяri Aleks Qayss vя nц-mayяndяliyin rяhbяri SahibAbbaszadя Azяrbaycan Respub-likasы Kяnd Tяsяrrцfatы NazirliyininШяki Dayaq Mяntяqяsindя tяc-

rцbя sahяsindя olarkяn aparыlanelmi tяdqiqatlarыn sяviyyяsi diqqяticяlb etmiш vя hяmin elmi-tяcrцbяnin regionda yayыlmasыmяqsяdi ilя Dayaq mяntяqяsinin 2elmi iшчisinin Avropa Иttifaqыnыntяlimчisi olmasы цчцn baш ofisяmцvafiq tяqdimatlar gюndяrilib.Dayaq Mяntяqяsinin direktoru,millяt vяkili, texnika elmlяri dok-toru, Шяki шяhяr bяlяdiyyяsininцzvц Mяжlum Шцkцrov hяmingюrцшdяn чox mяmnun qaldыьыnыbildirяrяk, regionda aqrar sahяdяaparыlan tяdbirlяr vя problem-lяrdяn danышmыш vя gяlяcяkdяbirgя fяaliyyяt gюstяrilmяsi mяq-sяdilя mцvafiq tяkliflяrini ver-miшdir. Elя bu fяaliyyяtin nяticя-sidir ki, 2008-ci il 16 avqust tar-ixindя nцmayяndяlikdя arычыlыqlabaьlы mяшьяlя keчirilib. Hяminmяшьяlя Amerika mцtяxяssisiCon Kalderanыn iшtirakы ilя aparыlыb.Son dяrяcя maraqlы vя qarшыlыqlыdiskussiya шяraitindя keчяnmяшьяlяnin iшtirakчыlarы belя tяd-birlяrin mцntяzяm davam etdi-rilmяsinin faydalы olacaьыna цmid-

var olduqlarыnы bildirяrяk onundavamlы keчirilmяsini arzulayыblar.Nцmayяndяlik gяlяcяk fяaliyyяtiniregionda aqrar sahя цzrя fяaliyyяtgюstяrяn kredit ittifaqlarы, mяslяhяtmяrkяzlяri vя elmi mяrkяzlяrlяqarшыlыqlы яmяkdaшlыq шяraitindяquraraq, яlaqяlяrinin daha dageniшlяndirilmяsi istiqamяtindяdavam etdirilmяsini nяzяrdя tutur. Hazыrda юlkя rяhbяrliyinin iqtisadisahяdя tutduьu istiqamяtя uyьunolaraq Avropa Иttifaqы ilя birlikdя2009-2013-cц illяrdя sosial-iqtisa-di konsepsiyanыn iшlяnib hazыrlan-masы iшlяri davam etmяkdяdir.Nцmayяndяliyin fяaliyyяt gюstяr-diyi binada Avropa Иttifaqыnыn Xaricivя Yerli ekspertlяri ardыcыl olaraqhяmin proqramыn iшlяnib hazыrlan-masы iшini davam etdirir. Regionuniqtisadi durumu ilя yaxыndan tanышolan Avropa Иttifaqыnыn nцmayяn-dяlяri 2009-2013-cц il цчцn DюvlяtProqramыnыn hazыrlanmasыnda BakыBiznes Tяdris Mяrkяzinin ШяkiNцmayяndяliyinin rяhbяrliyininmяlumat vя tюvsiyяlяrindяn dяistifadя edirlяr. Nцmayяndяliyinrяhbяrliyi regionda gedяn iqtisadiproseslяri яyani olaraq izlяnilmяsibaxыmыndan qonaqlarla birlikdяyeni yaradыlmыш mцяssisя vя tяшki-latlarda, tяsяrrцfat vя istehsalsahяlяrindя olur, bu proseslяrin2009-2013-cц illяrdя iqtisadiinkiшafda юz tяsirini gюstяrяcяyiniiqtisadi gюstяricilяrlя izah edir.

Nцmayяndяlikdя 10noyabr 2008-ci il tarixdя elektron-dюvlяt proqramыna uyьun olaraqBakы Biznes Tяdris Mяrkяzitяrяfindяn "Elektron-dюvlяt-infor-masiya cяmiyyяtinя aparan yol-dur" mюvzusunda nюvbяti seminarkeчirilmiшdir.Seminar iqtisadi ra-yonda fяaliyyяt gюstяrяn sahibkar-larыn, maliyyя menecerlяrinin iшti-rakы ilя keчirilmiшdir. 2009-2013-cцilin Dюvlяt Proqramыnыn layi-hяsindя яsas yer alan elektron-dюvlяt anlayышы, onun mahiyyяti vяdюvlяtin iqtisadi inkiшafыnda roluhaqqыnda AR Иqtisadi Иnkiшaf Na-zirliyinin nцmayяndяlяri tяrяfindяnaparыlan яyani izahlar vя шяhrlяrsahibkarlarыn цrяyincя olmuшdur.Belя seminarlarыn tяшkili vя ardыcыl-lыьы regionda sahibkar-dюvlяt mц-nasibяtlяrinin daha da mюhkяm-lяnmяsinя xidmяt edir.

Bakы Biznes Tяdris Mяr-kяzinin Шяki Nцmayяndяliyi fяaliy-yяtini gцnцn tяlяblяri sяviyyяsindяquraraq bu istiqamяtdя fяaliyyяtinidavam etdirir. Regionda fяaliyyяtgюstяrяn sahibkarlarыn problem-lяrinin hяll edilmяsi mяqsяdilяyeni tяdbirlяr planыnыn iшlяnilmяsiistiqamяtindя iшlяrя baшlanыla-caqdыr. Bununla yanaшы, Azяrbay-can Respublikasы Vergilяr Na-zir-liyinin nцmayяndяlяri ilя birgяregionun iqtisadi rayonlarыnda vax-taшыrы seminar-mцшavirяlяrin ke-чirilmяsi nяzяrdя tutulur. Nцma-yяndяlik bundan sonra da DюvlяtProqramlarыnыn hяyata keчiril-mяsindя яhяmiyyяtli fяaliyyяtgюstяrяrяk юz tюhfяlяrini verя-cяkdir.

йени рубрика:йени рубрика: ИQTИSADИ ИSLAHATLAR VЯ BЯLЯDИYYЯLЯRRubrikanыnапарыъысы�:

Avropa Иttifaqыnыn

"AzяrbaycandaRegional Иnkiшafa

Dяstяk" Лayihяsinintяlimчi-eksperti,

Bakы BiznesTяdris Mяrkяzinin

Шяkinцmayяndяliyinin

rяhbяri SahibBayramяli��oьluAbbaszadяdir.����������������������������

Гыса арайыш:

S.B.Abbaszadя 1964-cц ildя Шяki шяhяrindя anadan olуб.1988-ci ildя N. A. Voznesenski adыna Leninqrad Maliyyя ИqtisadИnstitutunun Bakы Filialыnы bitirиб. 1988-2001-ci illяrdя Шяki шяhяrMaliyyя Иdarяsi vя 1994-2001-ci illяrdя Шяki шяhяri цzrя VergilяrШюbяsindя mяsul vяzifяlяrdя iшlядикдян сонра 2002-2007-ci illяrdяmцxtяlif idarя vя mцяssisяlяrdя baш mцhasib vяzifяsindя чalышыб.2008 -ci ilin may ayыndan Шяki Regional Biznes Tяdris Mяrkяzinindirektoru, 02 mart 2009-cu il tarixdяn ися Bakы Biznes Tяdris Mяrkяzi-nin Шяki Nцmayяndяliyinin rяhbяridir.

Ыqtisadi gюstяricilяr2004-cц il

(illik)

2005-ci il

(illik)

2006-cы il

(illik)

2007-ci il

(illik)

2008-ci il

(illik)

Rayon яhalisinin sayы (min nяfяr) 164.7 165.9 167.4 169.1 170.4

Tяsяrrцfat subyektlяrinin sayы 3389 3795 4086 4670 4911

O cцmlяdяn hцquqi шяxslяr 764 803 868 919 895

Fяrdi sahibkarlar 2625 2992 3218 3751 4016

Цmumi mяhsul buraxыlышы (min manatla)

70772.5 91487.6 110133.7 150556.7 205636.0

Keчяn ilя nisbяtяn faizlя 128.3 112.9 120.9 117.3 136.6

Pяrakяndя яmtяя dюvriyyяsinin hяcmi (min manatla)

57111.9 76025.6 95280.5 129801.8 183257.7

Юlkяnin цmumi яmtяя dюvriyyя- sindя rayonun xцsusi чяkisi

1.53 1.64 1.65 1.71 1.69

Keчяn ilin mцvafiq dюvrцnя nis bяtяn artыm (faizlя)

115.7 121.6 114.1 119.2 141.2

Hяr adambaшыna яmtяя dюvriyyяsi (manatla)

333.52 440.67 547.86 739.89 1075.5

Яhaliyя gюstяrilяn pullu xidmяtlяr (min manatla)

6877.0 9585.5 14061.9 24277.7 33490.9

Keчяn ilя nisbяtяn artыm /faizlя/ 111.5 127.1 143.0 137.8 137.9

Adambaшыna dцшяn pullu xidmяtin hяcmi

40.16 55.56 80.86 138.39 196.5

Яsas kapitala yюnяldilmiш investisiya (min manatla)

5822.0 6504.0 74347.5 25006.1 46443.1

Keчяn ilя nisbяtяn faizlя 191.2 107.4 117.0 34.2 185.7

Bundan tikinti quraшdыrma iшlяrinя (min manatla)

2961.5 5905.6 17851.4 21536.5 30789.1

Keчяn ilя nisbяtяn faizlя 188.0 196.3 300.0 120.4 143.0

Acыlmыш yeni iш yerlяrinin sayi 1283 1387 1302 1358 6571

O cцmlяdяn daimi iш yerlяri 1172 1305 1280 1358 679

Pensiyaчыlarыn sayы (nяfяr) 30120 30465 26829 26836 26323

Orta pensiya mяblяьi (manatla) 26.12 30.00 42.55 58.56 90.55

Sahib��Bayramяli��oьlu��Abbaszadя

Azяrbaycan Respublikasыnыn apardыьы uьurlu daxili vя xarici siyasяtin real nяticяlяri юlkя idti-sadiyyatыnda юz nяticяlяrini vermяkdяdir. Dцnyanыn яn nцfuzlu hesabatlarыndan olan Dцnya Bankы vяBeynяlxalq Maliyyя Konfederasiyasы tяrяfindяn hazыrlanan vя biznes mцhitinin яlveriшliyi цzrяqiymяtlяndirmяni юzцndя яks etdirяn nцfuzlu "Doing Buziness - 2009" hesabatыnda Azяrbaycan dюvlяti181 dюvlяt arasыnda яn islahatчы dюvlяt elan edilmiшdir. 2007-ci ilin hesabatыnda iqtisadi inkiшafa gюrя97-ci pillяdя yer tutan Azяrbaycan, 2008-ci ildя bir чox inkiшaf etmiш юlkяlяri цstяlяyяrяk, 33-cц pillяyяqalxmышdыr. Bu iqtisadi islahatlarыn hяyata keчirilmяsindя dюvlяt orqanlarы ilя yanaшы, юzцnцidarя prinsi-plяri ilя fяaliyyяt gюstяrяn bяlяdiyyяlяrin rolu mцhцm яhяmiyyяt kяsb edir. Юlkяdя aparыlan iqtisadi isla-hatlarыn, юlkя baшчыsыnыn fяrman vя sяrяncamlarыnыn шяrh edilmяsi baxыmыnda belя bir rublikanьыn aчыl-masы Bakы Biznes Tяdris Mяrkяzinin Шяki Nцmayяndяliyinin vя "Шяki bяlяdiyyяsi" qяzetinin rяhbяrliyitяrяfindяn mяqsяdяuyьun hesab edilmiшdir.Bu rublikada юlkя rяhbяrliyi tяrяfindяn verilяnqanunlar,qanunvericilikdя edilяn dяyiшikliklяr, normalar,standartlar vя digяr iqtisadi gюstяricilяr haqqыn-da geniш шяhrlяr vя izahlar verilяcяkdir.

Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 11

Page 12: MUNICIPALITY SHEKI

сящ.12 ØØ ßß ÊÊ ÈÈ ÁÁ ßß ËË ßß ÄÄ ÈÈ ÉÉ ÉÉ ßß ÑÑ ÈÈ № 03-04 (59-60), Март 2009

Mцasir dцnyamыzdaqrant hesabыna hazыrlanan vя hя-yata keчirilяn humanitar, sosial vяekoloji layihяlяrin, tяhsil, sяhiyyя,mяdяniyyяt, hцquqi mяslяhяt vяs. sahяlяrdя proqramlarыn, mц-haribя vя tяbii fяlakяt nяticяsindяdaьыlmыш istehsal, sosial vя infra-struktur obyektlяrinin bяrpasыnыn,bir sюzlя dюvlяt vя cяmiyyяt цчцnяhяmiyyяti olan layihя vя pro-qramlarыn rolu vя яhяmiyyяtidaima artmaqdadыr. Mяlumdur ki,qrant birbaшa mяnfяяt яldя etmяkmяqsяdi daшыmayan, dюvlяt vяcяmiyyяt цчцn яhяmiyyяti olanlayihя vя proqramlarыn hazыrlan-masы vя hяyata keчirilmяsinяkюmяk vя yalnыz konkret mяqsяdцчцn verilяn maddi yardыmdыr.Hazыrda юlkяmizdя mцxtяlif sahя-lяrdя layihя vя proqramlarыn hazыr-lanmasы vя hяyata keчirilmяsi, bumяqsяdlя qrant alыnmasы vя veril-mяsi цчцn hяrtяrяfli шяrait yara-dыlmышdыr.

Юlkяmizdя qrantlarыn ve-rilmяsi, alыnmasы vя istifadяsi ilяbaьlы iqtisadi vя hцquqi mцnasi-bяtlяrin tяnzimlяnmяsi mяqsяdilя"Qrant haqqыnda" AzяrbaycanRespublikasыnыn Qanunu qяbuledilmiшdir.

Qeyd olunan qanununtяlяbinя gюrя qrant tяmяnnasыzverilir, onun яvяzi hяr hansы шяk-ildя geri istяnilя bilmяz. Siyasыreklam, siyasi tяшkilatыn vя yasiyasi xadimin seчki kam-paniyasыnыn, bilavasitя siyasihakimiyyяt uьrunda mцbarizяnin,habelя qanunvericilik aktlarыnыnqяbul edilmяsi цzrя lobbiчilikfяaliyyяtinin maliyyяlяшdirilmяsiцчцn istifadя edilяn maddi yardыmqrant sayыlmыr.

"Qrant haqqыnda" Qa-nunda Azяrbaycan dюvlяti adыn-dan Azяrbaycan RespublikasыnыnNazirlяr Kabinetinin respub-likamыzыn vя xarici юlkяlяrin hцquqivя fiziki шяxslяrinя qrant verяbilmяsi nяzяrdя tutulur. Bu qrant-lar Azяrbaycan Respublikasыnыndюvlяt bцdcяsi hesabыna verilir.

Elяcя dя nizamnamяsi-nя gюrя baшlыca mяqsяdi xey-riyyячilik vя ya qrant predmeti olabilяn layihя vя proqramlar цчцnvяsait toplanmasы olan, юz fяa-liyyяtindя mяnfяяt gцdmяyяnюlkяmizin hцquqi vя fiziki шяxslяridя Azяrbaycan Respublikasыnыnvя xarici юlkяlяrin hцquqi vя fizikiшяxslяrinя qrant verя bilяrlяr,baшqa sюzlя donor qismindя чыxышedя bilяrlяr.

Beynяlxalq tяшkilatlar vяonlarыn nцmayяndяliklяri, xaricihюkumяtlяr vя onlarыn nцma-yяndяliklяri, xeyriyyячilik, human-itar vя baшqa ictimai yюnцmlцbeynяlxalq tяшkilatlar, hяmчininmяnfяяt gюtцrmяk mяqsяdi gцd-mяyяn digяr xarici hцquqi vя fizikiшяxslяr dя donor qismindя чыxышedя bilяrlяr.

"Qrant haqqыnda" Qa-nunda юlkяmizdя kimlяrin qrantala bilmяlяri, yяni resipiyent qis-mindя чыxыш edя bilmяlяri dяmцяyyяnlяшdirilmiшdir. Qanunun3-cц maddяsindя gюstяrilir ki,Azяrbaycan Respublikasы NazirlяrKabineti qismindя Azяrbaycandюvlяti, bяlяdiyyя orqanlarы, res-publikamыzda fяaliyyяt gюstя-rяn,nizamnamяsinя яsasяn baшlыcamяqsяdi xeyriyyяшilik vя ya qrantpredmeti ola bilяn proqram vя lay-ihяlяrin hяyata keчi-rilmяsi olan,qrant almaqla birbaшa mяnfяяtgюtцrmяk mяqsяdi gцdmяyяnhцquqi шяxslяr, onlarыn filial,nцmayяndяlik vя шюbяlяri, res-publikamыzыn fiziki шяxslяri re-sipiyent ola bilяrlяr.

Qrant verяnlяr - donorlarqrant vermяkdя, qrant alanы, qrantverdiklяri layihя vя proqramы seч-mяkdя tam sяrbяstdirlяr.

Elяcя dя Azяrbaycan

Respublikasыnda olan qrant alan-lar - resipiyentlяr qrant verяni, la-yihя vя proqramlarы шeчmяkdяtam sяrbяstdir.

Qrantыn verilmяsi, alыn-masы vя istifadяsi цчцn qanuniяsas qrant verяnlя qrant alanarasыnda yazыlы mцqavilя vя yaqrant verilmяsi barяdя qrantverяnin yazыlы qяrarыdыr. Mцqavi-lяdя vя ya qяrarda qrantыn mяq-sяdi, mяblяьi, predmeti vя яgяrdonor tяrяfindяn resipiyent qar-шыsыnda hansыsa шяrtlяr qoyulmuш-dursa hяmin шяrtlяr gюstяrilir.Qrant yalnыz mцqavilя vя yaqяrarda gюstяrilяn mяqsяdlяrinhяyata keчirilmяsi цчцn istifadяoluna bilяr. Qrantыn baшqamяqsяdlяr цчцn istifadя olunmasы,яgяr bu, mцqavilя vя ya qяrardanяzяrdя tutulmamышdыrsa ancaqdonorun яlavя yazыlы razыlыьы ilяmцmkцndцr.

"Qrant haqqыnda"Azяrbaycan Respublikasы Qa-nununun tяlяblяrinя gюrя aшa-ьыdakы qrant mцqavilяlяri vя yaqяrarlarы qeydя alыnmalыdыr:

-Azяrbaycan Respubli-kasыnыn hцquqi vя ya fiziki шяxslяritяrяfindяn xarici resipiyentlяrяqrant verilmяsi haqqыnda mцqa-vilяlяr vя ya qяrarlar;

- Azяrbaycan Respubli-kasыnыn resipiyentlяri tяrяfindяnqrant alыnmasы haqqыnda mцqav-ilяlяr vя ya qяrarlar.

Qanunvericiliyin tяlяb-lяrinя яsasяn qrant alыnmasы (ver-ilmяsi) haqqыnda mцqavilяlяr vяya qяrarlar qeyri - kommersiyahцquqi шяxslяrя mцnasibяtdяAzяrbaycan Respublikasыnыn Яd-liyyя Nazirliyindя, dini tяшkilatlaravя qurumlara mцnasibяtdя Azяr-baycan Respublikasыnыn Dini Qu-rumlarla Иш цzrя Dюvlяt Komi-tяsindя, kommersiya hцquqi шяxs-lяrя mцnasibяtdя isя AzяrbaycanRespublikasыnыn Иqtisadi ИnkiшafNazirliyindя qeydя alыnыr.

Azяrbaycan Respubli-kasы Prezidentinin 12 fevral 2004-cц il tarixli, 22 saylы Fяrmanы ilяtяsdiq edilmiш "Qrant alыnmasыna(verilmяsinя) dair mцqavilяlяrin(qяrarlarыn) qeydiyyata alыnmasыQaydalarы"na gюrя mцqavilя baь-landыьы vя ya qяrar verildiyi andanяn geci bir ay mцddяtindя mцqav-ilяnin vя ya qяrarыn surяti qeydяalыnmaq цчцn AzяrbaycanRespublikasыnыn qeyri - kommer-siya hцquqi шяxslяri AzяrbaycanRespublikasыnыn Яdliyyя Nazirliyi-nя, dini tяшkilatlar vя qurumlarAzяrbaycan Respublikasыnыn DiniQurumlarla Иш цzrя Dюvlяt Komi-tяsinя, kommersiya hцquqi шяxs-lяr isя Azяrbaycan Respublika-sыnыn Иqtisadi Иnkiшaf Nazirliyinяяrizя ilя mцraciяt etmяlidirlяr.Яrizяyя mцqavilяlяrin vя ya qя-rarlarыn notarial qaydada tяsdiqedilmiш surяti яlavя olunur.

Yuxarыda qeyd etdiyimizdюvlяt orqanlarы яrizя vя mцqavilя(qяrar) tяqdim edildiyi andan birhяftя яrzindя hяmin mцqavilяni(qяrarы) qeydя alыr vя bu barяdяmцraciяt etmiш hцquqi шяxsяbildiriш verir.

Qanunvericiliyin tяlяbinяgюrя mцqavilяlяrin (qяrarlarыn)qeydiyyat mяlumatlarы aчыqdыr vяhяr bir шяxs hяmin mяlumatlarlatanыш ola, mцvafiq arayышlar яldяedя bilяr.

Mцqavilя vя ya qяrarla-rыn qeydiyyatыnы aparan hяr цчdюvlяt orqanы aidiyyяti цzrя Azяr-baycan Respublikasыnыn hцquqiшяxslяri tяrяfindяn verilmiш vяalыnmыш qrantlar haqqыnda ildя birdяfяdяn az olmayaraq kцtlяviinformasiya vasitяlяrinя цmu-milяшdirilmiш mяlumat vermя-lidirlяr.

Qrant alыnmasыna (ver-ilmяsinя) dair mцqavilяlяrin (qя-rarlarыn) qeydiyyatыndan danышar-

kяn bir mяsяlяni dя mцtlяq qeydetmяliyik ki, Azяrbaycan Respub-likasыnыn mцvafiq qanunveri-ciliyindя bu mцqavilя vя ya qяrar-larыn qeydiyyatdan keчirilmяsihяmin qrantыn istifadя edilmяsi vяonlara dair bank яmяliyyatlarыnыnaparыlmasы цчцn mцtlяq шяrthesab edilmir. Yalnыz AzяrbaycanRespublikasыnda fяaliyyяt gюs-tяrяn dini tяшkilatlar vя qurumlarxarici юlkяlяrin hцquqi vя fizikiшяxslяrindяn qrantыn alыnmasы(verilmяsi) haqqыnda mцqavilя(qяrar) qeydiyyata alыndыqdan son-ra hяmin qrantdan istifadя edя vяonlar цzrя яmяliyyatlar aparabilяr.

Azяrbaycan Respubli-kasыnыn Иnzibati Xяtalar Mяcяl-lяsinin 223-1-ci maddяsi qrantalыnmasы (verilmяsi) haqqыnda mц-qavilяlяrin vя qяrarlarыn surяt-lяrinin qeydiyyat цчцn tяqdimedilmяmяsinя gюrя mяsuliyyяtnяzяrdя tutur.

Hяmin mяcяllяnin 223-1.1-ci maddяsindя qrant alanhцquqi шяxslяr tяrяfindяn qrantalыnmasы haqqыnda mцqavilяlяrinvя qяrarlarыn surяtlяrinin qeydiyy-at цчцn qanunvericilikdя mцяyyяnedilmiш mцddяtlяrdя mцvafiq icrahakimiyyяti orqanыna tяqdimedilmяmяsinя gюrя, 223-1.2-cimaddяsindя isя dini qurumlartяrяfindяn qrant alыnmasы (ver-ilmяsi) haqqыnda mцqavilяlяrin vяya qяrarlarыn mцvafiq icrahakimiyyяti orqanlarыnda qeydiyy-ata alыnmadan hяmin qrantlardanistifadя vя onlar цzrя яmяliyyatlaraparыlmasыna gюrя cяrimя nюvцn-dя inzibati mяsuliyyяtя cяlb etmяnяzяrdя tutulur.

Qцvvяdя olan qanunve-riciliyin tяlяblяrinя яsasяn Azяr-baycan Respublikasыnыn ИnzibatiXяtalar Mяcяllяsinin 223-1.1-cimaddяsindя nяzяrdя tutulmuшinzibati xяtalar haqqыnda iшlяrяqeyri - kommersiya hцquqi шяxs-lяrя mцnasibяtdя AzяrbaycanRespublikasыnыn Яdliyyя Nazirliyivя kommersiya hцquqiq шяxslяrяmцnasibяtdя isя AzяrbaycanRespublikasыnыn Иqtisadi ИnkiшafNazirliyi, 223-1.2-ci maddяdя nя-zяrdя tutulmuш inzibati xяtalarhaqqыnda iшlяrя isя AzяrbaycanRespublikasыnыn Dini QurumlarlaИш цzrя Dюvlяt Komitяsi tяrяfindяnbaxыlыr.

Azяrbaycan Respublika-sыnыn Яdliyyя Naziri cяnab FikrяtMяmmяdovun 08.10.2007-ci iltarixli, 38-T saylы яmri ilя tяsdiqedilmiш Regional яdliyyя шюbяlяrihaqqыnda Яsasnamяyя gюrяregionda fяaliyyяt gюstяrяn qeyri -kommersiya hцquqi шяxslяrяmцnasibяtdя qrant haqqыndaqanuvericiliyin pozulmasыna gюrяinzibati xяtalara dair iшlяrя bax-maq sяlahiyyяti regional яdliyyяшюbяlяrinя verilmiшdir.

Sonda bir mяsяlяni dяvurьulamaq istяrdik ki, qrant alыn-masы (verilmяsi) haqqыnda mцqa-vilяlяrin (qяrarlarыn) qeydя alыn-masы barяdя qanunvericiliyintяlяbi yalnыz bu cцr mцqavilяlяrin(qяrarlarыn) uчotunun tяшkili vя busahяdя шяffaflыьыn tяmin edilmяsimяqsяdi daшыyыr. Qanunvericiliyintяlяblяrindяn dя gюrцndцyц kimibu mцqavilяlяrin (qяrarlarыn) qey-dя alыnmasы цчцn чox sadя birprosedur nяzяrdя tutulmuшdur vяbuna яmяl edilmяsi heч bir шяxsцчцn чяtin deyildir.

Яminik ki, шяxslяr qranthaqqыnda qanunvericiliyin tяlяb-lяrinя яmяl edяcяk, qrant mцqavi-lяlяri (qяrarlarы) nяzяrdя tutulmuшmцddяtdя qeydiyyat цчцn tяqdimolunacaqdыr.

ГРАНТ ВЯ ГРАНТ МЦГАВИЛЯСИ

…Бу, бир йурд щясрятли-синин, торпаг, Вятян тяшнясининкитабыдыр. Ювладлары иля бирэяВятянин сабиг ясэяри олмагдандаим гцрур дуйан бир мяьруркишинин, Аьдамын сайылыб-сечиляноьуллары арасында хцсуси йериолан, аьдамлы йенийетмяляря,эянъляря динъ дюврдя эцляш дю-шяйи цстцндя, мцщарибя илляриндясянэярдя дюйцшмяйи, мцбаризяапармаьы вя галыб эялмяйиюйрядян ясл мцяллимин - бизимЯкбяр мцяллимн китабыдыр.

Б укитабда Вя-тян, Гара-баь, Аьдам,йурд йеримиз- ян чох иш-лянян сюз-лярдир. Ганын-дан, гялбин-дян, дцшцн-ъ я с и н д я нг а й н а й ы б -ъошан вя бусятирляри оху-йан щяр кясядярщал сирайятедяъяк гя-дяр бюйцк вяещтираслы сев-эи иля, мящяб-бятля, ешгляйазыр бу сюз-ляри Якбярм ц я л л и м .Яэяр мямля-кятимизин мяктябляриндя бир "Вя-тян севэиси" фянни тядрис олун-сайды, мянъя, щямин фянни Якбярмцяллимин йазыларындан юйрян-мяйя вя юйрятмяйя дяйярди…

Бу китабда Якбяр Рцс-тямовун узун илляр ярзиндя гя-лямя алдыьы вя вахташыры дюврцмятбуатда чап етдирдийи йазыла-рынын чох аз гисми топланыб. Он-ларын яксяриййятинин сонунда икитарих эюстярилир - бири йазылдыьы, биридяръ олундуьу тарихдир. Якбярмцяллим бязян юн хяттдя, сян-эярдя амансыз дюйцшлярдянфцрсят тапаркян ялиня кечян щярщансы каьыз парчасына йазыбэюрдцклярини, дцшцндцклярини…Вя бунлары да юзцнямяхсуссялигя-сащманла йыьыб сахлайыб,сонралар имкан дцшдцкъя журна-лист достларынын кюмяйи иля чапетдириб. Беля тарихи ялйазмаларЯкбяр мцяллимин сахланъындащяля чохдур вя онларын да китаб-ларда топланыб,эяляъяк нясиллярячатдырылаъаьына яминик.

Щаъы Якбяр Рцстямовхалг щяракатына саф, тямиз ний-йятля гошуланлардан, вятяниназадлыьы, суверенлийи уьрунда щяръяфайа мярд-мярданя дюзянляр-

дяндир. Бу щяракатдан щеч биртямянна, онун нцмайяндяляри-нин щакимиййятя эялишиндян щечбир газанъ эцдмяйиб. Щеч бирсийаси ойунда иштирак етмяйиб,щакимиййят давасы чякянляряйандаш олмайыб. Кимлярся "халгщяракатынын гялябяси" ады алтындаяля кечирдийи мцвяггятищакимиййятин башэиъялляндирянсяфасыны эюряндя бу мярд вягейрятли киши юзц кими щцнярвяр вяъясарятли цч оьлу иля бирликдяторпагларымызын мцдафиячиляри сы-

расында дцшмя-ня гаршы вуру-шуб, ганыны, ъаны-ны ясирэямяйиб.Гящряман ов-ладларынын ян иэи-дини, ян дялиган-лысыны - балаъа Ся-наныны Вятян йо-лунда гурбан ве-риб. Гарабаьдаэедян дюйцшляр-дя онун гардашыХосровун оьлуЙусиф дя гящря-манъасына щялаколуб.

Бу эцн Як-бяр мцяллим ялисилащ тутан бцтцнсойдашлларымызыщяр ан Вятянинвя дювлятин чаьы-рышына щазыролмаьа чаьырыр.

О, юзц дя ювладлары иля бирликдямцгяддяс саваша даим щазырдыр- сцлщцн, ямин-аманлыьын дяйяри-ни билдийи цчцн…

Китабын бир бюлмясинндяЯкбяр мцяллимин дюйцшчц дост-лары вя йахындан таныдыьы бир сырайарадыъы, истедадлы адамлар щаг-гында мягаляляри топланыб. Юзцнцщеч вахт пешакар йазы-позуадамы саймаса да, о, шаир щаг-гында ясл ядябиййатшцнас, алимщаггында сяриштяли тядгигатчы, ряс-сам щаггында диггятли сянятшц-нас кими йазыр. Бу да Якбярмцяллимин щяр тяряфли дцнйаэю-рцшцня вя чох мараглы йарадыъылыгпотенсалына малик дярин еруди-сийалы бир инсан олдуьуну тяс-дигляйир.

Бу китабы охудугъа эюзюнцндя юз иэид,мярд ювладларынынйолуну эюзляйян доьма Гара-баьымыз, дцшмян тапдаьы алтындагалмыш фцсцнкар ана торпаьымызъанланыр. Онун хиласы уьрунда дю-йцшмяйя, дцшмяни мящв етмя-йя, галиб эялмяйя щяр ан щазыролмалыйыг. Юзцнц щямишя Вятянинясэяри сайан Щаъы Якбяр кими…

СЯНЭЯРДЯ ЙАЗЫЛМЫШ ТАРИХСЯНЭЯРДЯ ЙАЗЫЛМЫШ ТАРИХ

ГАПЫМЫ ВЯТЯНГАПЫМЫ ВЯТЯНДЮЙДЦ...ДЮЙДЦ...

Qrant mцqavilяlяrinin (qяrarlarыnыn) qeydя alыnmasыqanunvericiliyin tяlяbidir. Qanunvericiliyin bu tяlяbinя

яmяl etmяmяk inzibati mяsuliyyяt yaradыr.

DAXИLИ QOШUNLARЫN 17-ЪИDAXИLИ QOШUNLARЫN 17-ЪИИЛДЮНЦМЦ ГЕЙД ОЛУНДУИЛДЮНЦМЦ ГЕЙД ОЛУНДУ

Daxili Ишlяr Nazirliyi Daxili Qoшunlarыn yaranmasыnыn 17-ciildюnцmц mцnasibяtilя Daxili Qoшunlarыn "N" saylы hяrbi hissяsininШяki шяhяrindя yerlяшяn яlahiddя яmяliyyat taburunda tяntяnяlimяrasim keчirilmiшdir.

Шяhяr Иcra hakimiyyяti aparatыnыn mяsul nцmayяndяlяri vяhцquq mцhafizя orqanlarыnыn rяhbяrlяri яvvяlcя hяrbi hissяnin yataqx-anasыna baш чяkmiш, яsgяrlяrin mяiшяt шяraiti ilя tanыш olmuшlar.

Sonra hяrbi hissяnin hяyяtindя yeni texnikaya baxыш keчir-ilmiшdir.

Шяxsi heyяtin, ictimaiyyяt nцmayяndяlяrinin iшtirakы ilя keчir-ilяn mяrasimdя taburun komandiri mayor Kamal Bayramov, шяhяrИcra hakimiyyяti baшчыsыnыn mцavini Zяrinя Cavadova, шюbя mцdiriRяfail Mяnяfov чыxыш edяrяk, hяrbi hissяnin шяxsi heyяtini яlamяtdargцn mцnasibяtilя tяbrik etmiш, onlara Vяtяnя sяdaqяtlя xidmяtetmяyi, цzяrlяrinя dцшяn vяzifяlяrin юhdяsindяn шяrяf vя lяyaqяtlяgяlmяyi arzulamышlar. Natiqlяr mцstяqil Azяrbaycan RespublikasыnыnSilahlы Qцvvяlяrinin yaranmasы vя formalaшmasыnda ulu юndяrimizHeydяr Яliyevin tarixi xidmяtlяrini xцsusi vurьulamыш, bu qцvvяlяrintяrkib hissяsi olan Daxili Qoшunlarыn tяkmillяшdirilmяsi, maddi-texnikibazasыnыn mюhkяmlяndirilmяsi, яn mцasir, yeni texnika ilя tяchiz olun-masыnda Azяrbaycan Prezidenti, Silahlы Qцvvяlяrin Ali baш komandanыИlham Яliyevin sяmяrяli fяaliyyяtini yцksяk qiymяtlяndirmiшlяr.Xidmяtdя fяrqlяnяn zabit, gizir vя яsgяrlяrя mцkafatlar tяqdimedilmiшdir.

Mяrasim hяrbi hissяnin чevik hяrяkяt bюlцyцnцn nцmunяviчыxышlarы ilя baшa чatmышdыr.

- Елшян ЯЛИЙЕВ

- Rяhman MЯММЯДОВ,Шяki regional яdliyyя

шюbяsinin rяisi, Ы dяrяcяli яdliyyя qulluqчusu

Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 12

Page 13: MUNICIPALITY SHEKI

№ 03-04 (59-60), Март 2009 ØØ ßß ÊÊ ÈÈ ÁÁ ßß ËË ßß ÄÄ ÈÈ ÉÉ ÉÉ ßß ÑÑ ÈÈ сящ.13

Цч-dюrd gцn bundanяvvяl iш telefonuma zяng gяldi,TV kanallarыn birindяn. Чoxяdяb-яrkanla danышan gяnc qыzsяsi idi. Dedi ki, sizi proqramadяvяt elяmяk istяyirik. Soruш-dum nя proqram? Dedi vя mяntяbii ki, tяяccцblяndim - oyna-maq bilmirяm, oxumaq bilmi-rяm. Dedim, xeyir ola, qыzыm,mюvzunuz nяdi? Dedi ki, "qadыnyazarlar"... Hmm, yaxшы mюv-zudu, amma TV-lяr mцьяn-nilяrin monopoliyasы olduьun-dan yazarыn proqrama nя dяxliolacaq? Ayrы qonaqlarыnыz kimdi- deyя soruшuram. Qыzcыьazcavablandыrыr vя mяn o adam-lardan yalnыzca birini tanыyыram.Yox, deyirяm, vaxtыm yoxdu.Bir-iki dяfя hяmin mцьяnnininproqramыna baxmышdыm vя xatыr-layыram ki, bцtцn TV-lяrя zяngedib, bцtцn proqramlarda чыxышetmяk istяyяn bir шairciyяzя dilчыxarыrdы hяmin xanыm. Nя isя,sяhяr iшя bir az gec getmяyiqяrarlaшdыrыram vя indiki cavan-lar demiш, "mыrta" hяmin pro-qramы seyr edirяm. Nя gю-rцrяm, tяbii ki, hяmiшя gюrdцk-lяrimizi, yяni toyxana. Efirя dяbir-iki шerdяn, poemadan yazanzяng vurur, mцьяnni xanыmыngюzяlliyini tяriflяyir vя gюrkяmlisяnяt nцmunяlяrindяn, yяni юzyaradыcыlыqlarыndan parчalar tяq-dim edirlяr. Tяxminяn belя:

Gюzlяrimdяn yaш axыr,Pяncяrяdяn quш baxыr,Gюydя ildыrыm чaxыr...

vя s.

Vя, vя "qadыn yazarlar"mюvzusu юz efir hяllini tapmышolur. Bцtцn mюvzular kimi. Mя-nя maraqlыdыr ki, bizim qцdrяtliefiri-mizя bizi belя kцtbeyingюstяrmяk xцsusi olaraqtapшыrыlыb, ya юzlяri belя qяraragяliblяr? Яdяbiyyata, yazыya,sюzя aid mюvzularы niyяюmrцndя bir kitab oxumamыш,qяzet sяhifяsi aчmamыш, adыnыdoьru-dцzgцn yazmaьы bacar-mayan adamlara tapшыrыrlar?Bizim hюrmяtli millяt vяkillяri,deyяsяn, sяslяrini qaldыrmaqdagecikiblяr axы, mяtbuat bubarяdя neчя ildi yazыr.

Hя, gяldik яsasmяsяlя-yя - Mяtbuat! TV-lяrцчцn mяtbuat nяsя цчцncц-dюrdцncц "sort" bir шeydi.Deyяk ki, bizim balaca mяm-lяkяtdя gцndяlik чыxan qяzet-lяrin, heч olmasa, on beшinin юzoxucusu vя hяm dя aьыllы oxu-cusu var. Bu qяzetlяrinюzlяrinin yazarlarы vя hяm dяistedadlы yazarlarы var. Mцxtяlifsahяlяrdя ixtisaslaшmыш olanlarыda чoxdur. Demяli, bizim bala-ca mяmlяkяt цчцn чox sayыlabilяcяk TV kanallarыnda hяrhansы cяhяtdяn axsama varsa,mяtbuat ona kюmяk ola bilяr.

Yяni bu mяmlяkяtdя aьыllыadamlarыn suyu qurumayыb.Amma bizя gюstяrdiklяri nяdi?"Qadыn yazarlar" mюvzusumюvzusunda toyxana. Qar-daшыm, bu millяtin yazmaqmяsяlяsi heч vaxt problemolmayыb. Elяcя dя qadыn ya-zarlar. Folkloru doьru-dцzgцnaraшdыrsalar, nя qяdяr bay-atыnыn, eydirmяlяrin, яmяknяьmяlяrinin mцяllifi qadыnolduьu bilinяcяk. Yazыlы яdя-biyyatda da gяrяk ki, XЫЫ яsrdяnbu yana yazar qadыnlar mяlum-dur. Bяs onda niyя belя birmюvzu gюzяllяr gюzяli mцьяn-ninin proqramыnda mцzakirяolunur? Vя niyя dяxli olmayanadamlarla mцzakirя olunur? Яnazыndan gюtцrцb qяzetlяrivяrяqlяmяk mцmkцndц vяmяmlяkяtdя var olan qяlяm-lяrdяn xяbяrdar olmaq mцm-kцndц. Amma TV-lяr vя mяtbu-at iki dцшmяn cяbhя kimi qarшы-qarшыya durub. Hяr iki cяbhяnincinahlarыnы yaxыndan tanыyan"яsgяr" kimi deyя bilяrяm ki,TV-lяrdя savad, bilik, mяlumatdairяsi чox mяhduddu. Kюhnяnяsil bir sinif kimi lяьv olunub,yeni nяsil dя kimdяn юyrяnяcяkvя yaxud da юyrяnmяk istя-yindяdimi? Hяtta titrlяrdя ge-dяn elementar orfoqrafiyasяhvlяrini dцzяldя bilяcяk,buna nяzarяt edя bilяcяkadamlar yox dяrяcяsindяdir.Belя чыxыr ki, reklamlardan mily-on qazanan TV-lяr bir redakto-ra pul xяrclяmяk istяmirlяr.Nяlяrinя lazыm, elя belя dяkeчir dя. Иndi deyя bilяrlяr ki,qяzetlяrdя belя problemlяr yox-dumu? Tяbii ki, var, amma bir-incisi, qяzetlяrin pul qazanmaqehtimalы sыfыr dяrяcяsindяdir,hяm auditoriyasы kiчikdir, hяmdя vizual imkanlarы aшaьыdыr.Tяxminяn bir hяftяdi xalqыnяsas mцzakirя etdiyi mяsяlяnяdi, bilirsiniz? Tяbii ki... Ишыq,qaz, su, iшsizlik? Yox, yox, aybalam! TV-dя bir saat vaxtы чoxkremli pirojnaya oxшayan xalqartistinin yataq otaьыna hяsrelяmiшdilяr, millяt dя baxыbюzцnя gяlя bilmir. Юzц dя buproqramы elя bir TV verir ki,guya yцksяk mяnяvi-яxlaqidяyяrlяrя sюykяnir. Вя guyabaшqa юlkяdяki rejimin (bilir-siniz hansы rejimin) burdakыnцmayяndяlяridi. Mяn fikir-lяшirяm ki, bizim evimizi elяhяmin юlkяdяn gяlmiш filmlяryыxdы. Nя vaxt ki, videomaqnito-fonlar evlяrя ayaq aчdы vя millяtgцn яrzindя dюrd-beш dцшцkfilmя baxa-baxa юz dяyяrlяriniunutmaьa baшladы. Balaca-bal-aca qыz uшaqlarы bu filmlяrdяnnцmunя gюtцrцb barlarыn daimisakinlяrinя чevrildilяr. Evindяoьlan uшaьы bюyцdяnlяr bilirlяr,indi baшыmыza bяla olan bu barqыzlarы hяmin dюvrцn yetir-

mяlяridi. Ona gюrя dя bu gцnalnыna dюyцш yazan oьlanlar-dan biri яn baxыmlы vaxtda "яrяnecя getmяk lazыmdы - bakirяmi,ya baшqa cцr" mяsяlяsinimцzakirя edir. Millяtin dяrdinяbax ey... Kim necя bacarыrelяcя dя gedяcяk dя, day bunumцzakirя elяmяyin nя yeri.Millяtin vяkil elяdiyi xanыmlarыnbцtцn bu problemlяri hяlletmяyя gцcц чatacaqmы?Kiшilяrin pozub alt-цst etdiyidяyяrlяri yerbяyer elяmяyяgцcц чatacaqmы? Mяndяn olsa,цmumiyyяtlя, bцtцn TV-lяrinrяhbяrlяrini qadыnlarla яvя-zlяyяrdim. Иnanыn ki, чox шeydяyiшяrdi. Яn azыndan qadыn-larыn юz яlinin altыndakы iшчilяrяgiriшmяk faktlarы demяk olar ki,yoxdu vя onda efirя buraxыlanaparыcыlarыn, oxuma-oynamayarышlarыndakы seчmя prinsiplяridя baшqa cцr ola bilяrdi.Dцшцnцrsцnцz ki, yoxdu rяh-bяrlikdя tяmsil oluna bilяcяkqadыnlar? Var, яzizlяrim. Ax-tarыb tapan yoxdu. TV-lяrdяgюrdцyцnцz yataq otaqlarыnaaldanmayыn, qadыn yazarlarыmцzakirя edяnlяrя dя bax-mayыn. Яgяr bu gцn bцtцnюnяmli nюqtяlяrdя oturanlarkiшilяrdisя vя bu mяsяlяni ciddiшяkildя rяsmi tribunadan qadыndeputatlar gцndяmя gяtirirsя,hяr halda bu, nяyinsя gюstяrici-sidi. Bizim gяlяcяyimiz чoxbюyцk tяhlцkя altыndadы. Vяhяmin tяhlцkяnin яn bюyцkmяnbяyi dя TV-lяrdi. Чцnkisevimli xalqыmыz virtual xalqdы -oxuyub-юyrяnmяk istяmir,baxыb юyrяnir. Baxdыьы, gюrdцyцdя nяdi? Иndi mяnя юzяl TV-lяrin юzlяrini saxlamaq цчцn nяetdiyi barяdя naьыllar danышmaqlazыm deyil, Aydan gяlmя-miшяm. Balaca bir юlkяdяyaшayыrыq, hяr hansы bir qurumaюzяl qanunlar tяtbiq elяmяkolar. Deyяk ki, kanallar lid-erindяki totuш-motuш oьlana цч-dюrd ildяn qalma boyat yarыш-malarы gюstяrmяk цчцn шяraityaradыrlarsa, elяcя dя mцxtяlifшirkяtlяrя gюstяriш elяmяk olarki, taleyцklц mяsяlяlяrdяn bяhsedяn proqramlara sponsorluqetsinlяr. Rusiyada bu prinsipuьurla tяtbiq olunur. Bizdяmцmkцn deyil? O qяdяr pullarыhavayы sovururlar ki... Bu, tarixihяqiqяtdi ki, bяzяn dюvlяtsiz dяxalqlarыn, millяtlяrin mюvcud-iyyяti davam edя bilir. Ammaxalqsыz, millяtsiz dюvlяt olmur.Bizim baшbilяnlяrimiz sabahhansы toplumun bюyцklяri ola-caqlar?

Яslindя bu mяsяlяhяm TV-lяrdя, hяm dя mяtbu-atda ciddi polemika mюvzu-sudur. Hяlяlik isя gюrцnяnbudur ki, heч nя gюrцnmцr(yяni TV-lяrdя), mяtbuatda isяciddi imzalar susurlar. Yяni

burda da belя bir prinsip iшlяyirki, "birdяn nяsя deyib-elяyяrяmTV-lяr mяnя qadaьa qoyar".Qoysunlar da. Onsuz da birgцn чыxыш elяmяyя adam tap-mayanda dцz yola qayыtmaqehtimalы da var. Yeni цzlяr, yenisimalar arayыb-axtarmaq ehti-malы da var. Yoxsa eyni sifяtlяr-di, hansы dцymяni bassanordan boylanыr. Bir gцn spon-sorlar da bezяr yяqin... yataqotaqlarыnы gюstяrmяkdяn.

... Bizя юz cыndыr film-lяrini sыrыyan qonшularыmыzыnxяbяr proqramlarыnыn aparыcы-larыnы gюrmцsцnцz? Hamыsыmяшhur qяzet yazarlarыdы. Yяniюzцnцn demяyя sюzц olmayanadamыn ciddi proqramlarda yeriyoxdu. Deyяk ki, orda TV-lяrbюyцk holdinqlяrя mяxsusdu vяbu holdinqяrin dя юz TV-lяri, юzqяzetlяri var. Hяmin o ya-zarlarыn da hяm TV-dя, hяm dяqяzetdя чыxыш elяmяk imkanыvar. Yяni hяm hцququdu, hяmdя borcu. Bizdя necя? Яlinяmikrofon alan uшaq-muшaq elяbilir dцnya bunundu. KiчikQafqazы юzц yaradыb, BюyцkQafqazla da rяhbяrliyi mяшьul-du. Ay yazыqlar, mikrofonu яlin-izdяn alan kimi harda ola-caqsыnыz, Allah bilir. Heчolmasa, yazыb-pozmaq юyrяninki, sabah gяrяyiniz olsun.Televiziya чox etibarsыzdы.Ordan dцшяn kimi unudulursan.Rafiq Hцseynovdan artыq olma-yacaqsыnыz ki. Bu gцn qяzet-lяrdя чalышan hяmkarlarыnыza dayuxarыdan baxmayыn. Onlar,heч olmasa, dillяrinin qayda-qanunlarыnы doьru-dцzgцn bilir-lяr. Vя gцnlяrin bir gцnц bumяmlяkяtdя dя qayda-qanun-larыn doьru-dцzgцn iшlяyяnvaxtы olacaq da. Hяr haldaqadыnlar buna чalышыrlar. Hяr mil-lяtin яxlaqыnыn qoruyucusu daimqadыnlar olub. Vя sюhbяt kiчikmяiшяt яxlaqыndan yox, yцksяkanlamda mяnяvi яxlaqdan ge-dir. Kiшilяrin vurub-daьыtdыq-larыnы, viranя qoyduqlarыnы qa-dыnlar yenidяn qururlar. Deputatxanыmlar чox чяtin iшin qulpun-dan yapышыblar. Burda debatlarheч nяyi hяll elяmяyяcяk, iшlяkqanun mexanizmi lazыmdы.Ишlяk. Cяmiyyяtdяki bцtцneybяcяrliklяri юnяmli nюqtя-lяrdя oturanlar (яksяr haldakiшilяr) yaradыr. Onun nяticяlяri-ni isя qadыnlar aradan qaldыr-malы olurlar. Yataq mцьяnnilяri-ni dя yaшadan onlardы, yarышmaproqramlarыndakы auksion prin-sipini dя mцяyyяn edяn onlar-dы, юz sarsaq nцmunяlяri ilяюvladlarыnыn tяrbiyяsini dяpozan onlardы.

... Яli Kяrimin ruhu шadolsun. "Иki sevgi" шerini xatыr-ladыm. Kiшilяr hяr шeyi "iшыqlar-dan yaranmыш yaraшыq sevяnkimi" sevirlяr. Qadыnlar "iynяnin

ucu boyda iшыьa hяsrяt qalangюz iшыq sevяn kimi" sevirlяr.Kiшilяr "kabab цstdяn sяrin supis olmaz" deyяn kimi, qadыn-larsa "susuzluьun od vurub kюzkimi yandыrdыьы dodaq su sevяnkimi" sevirlяr. Bilirяm yenя hay-kцy qopacaq, amma юz fikrimideyim dя, bu da mяnim haq-qыmdы. Millяtin gяlяcяyi qadыn-lardan asыlыdыr. Иndi bu gяlяcяkkimin яlindя olacaq - yцksяkяxlaqlы, elitar, savadlы qadыn-larыn, ya da kiшilяrin yaratdыьыpritonlarda yetiшmiш bar qыz-larыnыn? Bu da юnяmli nюq-tяlяrdя oturmuш kiшilяrdяn asы-lыdыr.

..."Qadыn yazarlar".Yaxшы mюvzudu. Amma шair-ciyяzя dil чыxaran gюzяlin pro-qramыnda yox da. Qadыnyazarlar bir yerя yыьышыb dahayaxшы mюvzularы mцzakirя edяbilяrdilяr. Mяsяlяn, bюlgяlяrdяqыz uшaqlarыnы mяktяbя get-mяyя qoymurlar. Gюrцnцr,qadыn alveri ilя mяшьul olanlarabelя sяrf elяyir. Чцnki savadsыzadamы necя istяsяn elя dяistismar elяmяk olar da. Yaxшы,bцtцn bu problemlяri bilя-bilяniyя elя gюrцntц yaradыrыq ki,guya heч nя yoxdu? Bяs ondaxarici tяшkilatlarыn bizя sыrыdыьыgender sюhbяtini niyя bяh-bяhlя qяbul edirik? Doqquzyaшыnda kюrpяlяrlя maraqlananШeyx Nяsrullahlar niyя artыr?Kefli Иsgяndяr rolunu niyяqadыnlar цstlяnmяlidi? Яgяrideologiyadan sюhbяt gedirsя,bizim TV-lяrin ideologiyasыnяdi? Birinci buna qiymяt ver-mяk lazыmdы. Deyяk ki, kosmoskanalыnыn dahi rяhbяri юzsяrsяm filmlяri цчцn istifadяedir televiziyadan, o birindяqadыnlardan istifadя olunur,цчцncцsцndя toy krallarы mцяy-yяnlяшdirilir. Prioritet sahя nя-di? Toyxanamы, kriminalmы,qadыn ticarяtimi?

Millяt, sabah bizimnяvя-nяticяmizin anasы kim ola-caq? Nя qoyub, nя axtarыramey. Millяt on gцndц pirojnayaoxшar artistin ev-eшiyindяndanышыr. Millяtin яxlaqi dяyяrlяridя, sevgisi dя haчalanыb. Иkisevgi var, amma яziz oxucum,"yaxшы fikir ver bu iki mяhяb-bяtя, daha heч nя demirяm,nюqtя, nюqtя vя nюqtя".

P.S. Siz elя bilirsinizmяn sevgidяn yazacam?

Иradя TUNCAY,ЯДАЛЯТ гязети

ИKИ SEVGИSЮZGЯLИШИ

Сон илляр Вятянимиздя йцксяк инкишафнязяря чарпыр десяк, бизи щеч ким гынамаз. Няолсун ки, ахыр вахтлар дцнйа юлкяляри иля йанашы биздя малиййя бющраны иля цзляшмишик?! Малиййябющрянындан яввял дя бизлярин башынын цстцнц“СПИД”, “ГАРАЙАРА”, “БЦРСЕЛЙОЗ”, “ГУШГРИПИ”... вя щятта “2000-ъи ил компцтер” проблемиалмышды... Бяс ня олду?... Инди бцтцн бунларабахмайараг мямлякятимиздя башланан бюйцкишляр - республика ящямиййятли йолларын тямир-тикинтиси, кюрпцлярин иншасы, тящсил, сящиййя,мядяниййят обйектляринин йенидянгурулмасы вяйениляринин тикилмяси онсуз да давам едир,ящалинин мадди-рифащ щалынын йцксялдилмяси цчцндювлят вя щюкумятимиз тяряфиндян лазым олантядбирляр щяйата кечирилир... Щятта, мядяни-кцтлявитядбирляр дя вахты-вахтында нязярдя тутулмушмяканларда дцзянлянир, телеканалларымыз васитясилябу тядбирляр мямлякятимизин бцтцн бюлэяляриндя

йайымланыр. Вя бизляр дя бизляря эюстярилян теле-верилишляря бахыб фейзийаб олуруг... Амма...

Яммасы будур ки, щеч дя телеверилишляринщамысы - мяним субйектив фикримдян фяргли олараг,щамымызын цряйинъя олмур... ахы неъя цряйимизъяолсун ки, цряйимиздян Гарабаьымыза эюря гараганлар ахан бир вахтда мави екранларымызда“мави”ляр щаггында дискуссийалар апарылыр, бюйцкяксяриййятимизин юз ювладларынын хейир иши цчцнмадди вясаит ахтардыьы бир заманда мавиекранларымызда “Тойлар кралы” титулунун кимяверилмяси уьрунда “СМС йарышмасы” баш алыбэедир... Юзц дя юлкя цзря телеканалларын сайынынартдыьы бир вахтда...

Кечим ясил мятлябя... Демяк истяйирям ки,бу эцн Шякимизин дя артыг юзцнцн телевизийасы вар.Вя мян дейярдим ки, чохдан арзуладыьымыз вя бизя- шякилиляря доьма олан бу телеканал дамямлякятимиздя олан диэяр телеканаллардан щеч

ня иля фярглянмир. Йягин ки, Сизляр мяни чох эюзялбаша дцшдцнцз. Чох тяяссцф едирям ки, бяндянизщямишя вахт чатышмазлыьындан язаб чякиб вя вахтмящдудиййяти она бязи мясяляляри арашдырыб гязетсящифясиня чыхармаьа имкан вермир. Няедясян?!... Аллащ кяссин тяк гязет чыхармаьы... Няйахшы ки, арада интернетя бахмаьа маъал тапырам.Вя гязетимизин бу сайында Сизляря тягдим етдийим- бцтцн азярбайъалыларын севимли шаири МяммядАразын гызы, щамымызын севя-севя охудуьу “Яда-лят” гязетинин баш редактору Ирадя ханым Тунъайын“Ики� севэи” мягалясини дя интернетдян чырпышдыр-мышым... Вя еля билин ки, бу йазы бяндянизинщарайыдыр... Юзц дя тякъя “ти-ви” щарайы йох, щям дягадын йазарларымыза гиймят веря билмяйянлярягаршы бир ЩАРАЙ!!!

Мурад НЯБИБЯЙОВ

Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 13

Page 14: MUNICIPALITY SHEKI

сящ.14 ØØ ßß ÊÊ ÈÈ ÁÁ ßß ËË ßß ÄÄ ÈÈ ÉÉ ÉÉ ßß ÑÑ ÈÈ № 03-04 (59-60), Март 2009

Mцqяddяs Kitabыmыzda"Mяun" baшlыqlы bir surя keчir.Sюzцn mяna чalarlarыnda yaxшыlыqelяmяk, yardыm gюstяrmяk kimianlamlar daшыyan gюzяlliklяr var.Иnsan-toplum mцnasibяtlяrindяizlяnmяli olan davranышlar sil-silяsindяndir. Hяmin surя bunlarыbцtюvlцkdя gюzardы edяn, юzяxlaqыndan kяnar tutan insanlarbarяsindяdir. Rяbbimiz buyurur:"Gюrmцsяnmi dini danan kimsяni?Bax odur, qovur yetimi, buyurmurdoyuralar yoxsulu. Vay o namazqыlanlarыn halыna ki, gюrmяzliyяvurarlar qыldыqlarы namazы,gюstяrяrlяr юzlяrini, яngяl olarlaradicя yardыma" (107, 1-7).

Ayяlяrdяn ilk alыnan buki, яn adi insani юzяlliklяrdяnmяhrum olduьundan dolayыRяbbimizin qыnaьыna tuш gяlяnbirisi "dini danan" kцfr daшыyыcыsыkimi tяqdim edilir. Bu sяpkidяbelяsinя цnvanlanan ilahi qыnaqonun sюz-sюhbяtindя kцfrdanышdыьыna gюrя deyil dяsяrgilяdiyi davranышыna, xasiyyяti-nя gюrяdir. Belя bir kяsin dini ayin-lяrя riayяt etmяyi, namaz qыlmaьыda var. Ancaq ibadяti - qulluьu dabir riyakarlыq ki, camaatыn gюzцndяyaxшы adam kimi gюrцnя bilsin. Birpara, yaxud bir xeyli bяsirяtsizlяr,sadяlюvhlяr, kюlя xislяtlilяr qяbulelяsяlяr dя, belяsinin ibadяtiniRяbbimiz qяbul elяmяz, tяbii.Elяmяz ki, deyir, onlarыn "vay halы-na". Ayяdяn dя gюrцnцr, belя-lяrinin namazы yalnыz gюrцntцyaratmaqdan юtrц. Bu gюrцnяnsaxta dindarlыьыn bir gюrцntцsц.Ona gюrя saxta ki, topluma, insan-lara zяrяri var, yararы yox.

Yuxarыda цz tutduьumuzayяlяri mяzmunca tamamlayanbaшqa bir ayя dя var. Rяbbimizbuyurur: "...Tanrыya aid bцtцnucalыqlar. Ona qalxar gюzяl sюz,bu sюzц dя saleh яmяl qaldыrar..."(35, 11). Yяni nя qяdяr duaedirsяn et, gюzяl-gюzяl danышыrsandanыш, bu yaxшы-yaradыcы bir яmяllяtamamlanmayыnca Rяbbimizdяndя qяbul gюrmяz. Vя gюzяl-gюzяlsюzlяri tapdaq altыnda qalmaqdanxilas edib dя yerdяn qaldыran, bun-larы Tanrы dяrgahыna ucaldan mяhzbelя bir яmяldir. "Mяun" surя-sindяki ayяlяrdяn чыxarыlan ikincisonuc bundan ibarяt ki, dindarlыqreklam olunursa, demяli, heч шцb-hяsiz, mяzmunu saxtalaшdыrыlmышdin dяyяrlяrilя yoьrulu. Bu cцr din-darlыq bцtюvlцkdяn uzaq vяyarыmчыq olub da fяal vяtяndaшlыqvя insaniyyяt mцstяvisindяn kяnardцшdцyцnя gюrя reklama can atыr.

Dindarlыьыn reklam olu-nan variantы topluma, millяtя xeyirgяtirяn iшlяrlя tamamlanmadыьыn-dan bu, yalnыzca ibadяt яdasы ilяedilяn hяrяkяtlяrdяn ibarяt ki,Rяbbimizin qatыnda bir mяzmunkяsb elяmir. Buyurur: Yaxшы odeyil, dindarlыq o deyil ki, цzцnцzцdюndяrяsiz gцnчыxana, gцn-batana..." (2, 177). Rяbbimizin buayяdя tяsvir elяdiyi яslindя biribadяt pozasы ki, bununla yetinяnkяs yarыmчыq dindarlыьыn яsiri.Ayяdя hяmin tяsvirin ardыnca din-darlыьыn gerчяk mяzmuna dol-masыnыn bяzi шяrtlяri sadalanыr:"Yaxшыlыq, dindarlыq o kimsяninpayыnda ki, Tanrыya, axirяt gцnцnя,mяlяklяrя, Yazыya, peyьяmbяrlяrя

inanar, yaxыnlara, yetimlяrя,yazыqlara, yol цstцndя olanlara,dilяnяnlяrя, azadlыqdan mяhrum-lara mal verяr - o malы ki, sevdiyinяsnяlяrdяn -, namaz qыlar, zяkatverяr. Belяlяri bir юhdяlikbaьladыlarsa, yetirяrlяr yerinя, kor-luq-zorluq, fяlakяt anlarыnda, gцcgюstяrmяk zamanыnda sяbrlidavranarlar. Belяlяri doьru sюzlц,dцz яmяlli kimsяlяrdilяr". Bu, fяalbir dindarlыq. Millяtя maddi-mяnяvixeyir gяtirяrяk mяhz bu mцstяvidяюzцnц tяsdiq elяdiyindяn dolayыdыrki, reklama ehtiyacы yox.

Fяal dindarlыьыn birяlamяti elя sяxavяtli olmaqdыr.Ancaq bu da o zaman Tanrыdanqяbul gюrцr ki, reklam olunmaya.Яks halda kцfrя bяrabяr mяzmunqazanmыш olur. Necя ki, xяsislikimansыzlыьa aid bir keyfiyyяtdir,reklam olunan sяxavяt dя elяcяkafir iшi. Rяbbimizin Юz dediyidir:"Tanrы sevmяz юyцrgяni, lovьanы.Belяlяri qыzыrьanыr, insanlara simi-cliyi buyurur, gizlяyirlяr o шeyi ki,Tanrы Юz lцtfцndяn vermiш onlara.Alчaldыcы bir яzab hazыrlamышыqdananlardan dolayы. Vя belяlяrixяrclяyirlяr mallarыnы insanlara birgюstяri olaraq, inanmazlarTanrыya, axыr gцnя. Шeytan kimяyoldaш olsa, pisdяn pis yoldaшolar" (4, 36-38).

Reklam dindarlыьыnыneybяcяr bir шяkli dя var. Bu, dahaчox din dяyяrlяrini tяmsilчilik iddi-asыnda olan insanlarыn, qurumlarыn,partiyalarыn davranышlarыnda юzцnцbцruzя verir. Mяsяlяn, bir dяgюrцrsяn, kimsя юz cahilliyininfяrqinя varmadan dindarlыьa sankisahib чыxmыш bir яda ilя baшlayыr birbaшqasыnы tяkяbbцrlц-tяkяbbцrlцtяkfir etmяyя, yяni kцfrdя suчla-maьa. Yяni, gюrцrsцnцz dя, aycamaat, dinimizi belяlяrindяnnecя qoruyuram. Vя yaxud da din-darlыьыn bu cцr reklamы belяsininkarыna o mяnada gяlir ki, kimisяgюzdяn salmaq istяyяndя bunudini tяяssцblя pяrdяlяyя bilir.Tяkfirdя bulunan sяmimi cahillяrdя ki, юz yerindя. Bunlar bir qaydaolaraq elmsiz fanatiklяrin, sыravimюvhumatчыlarыn cяrgяsindя yeralыr. Tяkfir edяnlяrя xas bir cяhяtdя var. Onlarы чox az maraq-landыrыr, bяlkя dя heч maraqlandыr-mыr ki, toplumda hяqiqяtяn dя kцfrdяyяrlяri baш alыb gedir vя s.M.Я.Sabir mяhz belяlяrinя sяs-lяnяrяk deyirdi:

El cцmlя dюnцb olsa da kafir, iшin olmaz,

Tяzvirini kim ki, duya, tяkfir elяyirsяn.

Hяqiqяtяn dя onlardarahatsыzlыq ovqatы doьuran mяsяlяmяhz dinimizin mahiyyяtя uyьuntяbliьi, "tяzvirin", yяni din sax-takarlыьыnыn elmi dяlillяrlяяsaslandыrыlmasыdыr. Belяdя, yяnixalqыn gюzц Tanrыya aчыldыqcaonlarыn mюvhumatчыlardan ibarяtsosial bazasы daralыr, din bizneslяriqazanc gяtirmir, din pяrdяsi altыn-da Azяrbaycanыn bяdxahlarыnыnhяyata keчirmяk istяdiyi siyasяtlяriflasa uьrayыr vя s.

Reklam dindarlыьыnыn bяzimяqamlarыna dualarыn oxunuшuzamanы rast gяlinir. Tez-tezgюrdцyцmцz mяnzяrяdir. Din

xadimi yas mяclisinin yuxarы baшы-na keчib "dяrin" mяzmunlu dindar-lыьыnы gюstяrmяkdяn юtrц юz alя-mindя camaata gюrя guya Tanrыyaцnvanladыьы dualarы baшlayыrяrяbcя deklamasiya elяmяyя.Яrяbcя dualar sяslяndirяn dinxadimi seyrчi timsallы sыravi dindar-lar qarшыsыnda sanki dua ifaчыsы biraktyor rolunda ki, bu iшinя gюrяmяvacib alыr. Xalis dindarlыьa dяxliolmayan bir mяsяlяdir. Dua haqdaRяbbimizin deyimi var, buyurur:"Чaьыran чaьыrsa Mяni, cav-ablaram чaьrыsыnы. Qoy onlar dacavablasыnlar Mяni, inansыnlarMяnя, bяlkя doьru yolu tutubgedяlяr" (2, 186). Vя anladыr ki,Ona deyilяn dualarы cavabsыz qoy-mur. Ancaq bundan юtrц dualar damцяyyяn keyfiyyяtdя olmalы.Mяsяlяn, Rяbbimizin юyrяtdiyikimi: "Цrяkdяn, gizlicя yalvarыnRяbbinizя. Tanrы sevmяz hяddiniaшanlarы" (7, 55). Yяni baшlыcasыsяmimiyyяt ki, bundan kяnar birnяsnя "hяddini aшmaq" anlamыnagяlir dя dindarlыьыn bir nюv reklamы-na xidmяt edir vя tяbii ki,Rяbbimizя xoш getmir. Bu yerdяistяr-istяmяz yenя dя vurьula-malыyam ki, dualar mцtlяq ana dil-imizdя sяslяnmяlidir. ЧцnkiRяbbimizin dualarыmыzda bizdяnistяdiyi sяmimiyyяti tяbii olaraqana dili tяmin edя bilяr. Yerigяlmiшkяn, reklam dindarlыьыnыnpozuculuq fяaliyyяtnin biristiqamяti dя dini sahяdя ana dil-imizin sыxышdыrыlmasы ilя baьlыdыr.Nitqlяrindя яrяb-fars tяrkiblisюzlяrя aьыrlыq vermяyi xoшlayanbir чox din xadimlяri dinimizingerчяk mahiyyяtindяn daha чoxmюvhumatчыlыьыn yayыlmasы ilяmяшьuldurlar. Bu mяsяlяyя vaxtilяmцnasibяt bildirmiш M.Я.Sabirinmюvqeyi dя ibrяtamizdir. Fitrяtяnbюyцk mяnada dindar olmuш шairdin ayinlяrindя, ibadяtlяrdяiшlяnяn dilin milli dil olmasы zяrurя-tini publisistik yazыlarыnda da, шeir-lяrindя dя ifadя etmiшdir.Шeirlяrinin birindя dindarlar цчцnmяnasы anlaшыlmayan sюzlяrin dilяgяtirilmяsini nюqsan sayan шairyazыrdы:

Aч dilini, yum gюzцnц, zahida, Vird oxu, heч anlama

mяnasыnы! Baxma bir ibrяtlя bцtцn alяmя, Gюrmя Hяqin nuri-tяcяllasыnы!

Bu mяqamda C.Mяm-mяdquluzadяnin "Юlцlяr" pye-sindя Шeyx Nяsrullahla baьlы birepizodu da xatыrlamaya bilmirsяn.Avam camaatыn dini hisslяrilя dinxadimi qiyafяsindя alver edяnШeyx Nяsrullah чяtinя dцшяn kimidяlяduz яlaltыsы dяrhal ona mяs-lяhяt verir: "Шeyxяna, яrяbcяde..."

Яnяnяvi dindarlыьыn nя-sildяn nяslя keчяn bяzi atributlarыvar ki, bunlarыn bir чoxu indiяslindя Tanrыnыn xalis dinindяnkяnarda gяliшяn dindarlыьыnreklamыna xidmяt elяmяkdя.Gюtцrяk elя geyim mяsяlяsini.Xalis dindя bu yer almыr, чцnkibuna sadяcя ehtiyac yox. Ancaqbяzilяri ehtiyac duyur ki, dindar-lыьыnы яnяnяvi geyimlя nцmayiшetdirsin. Bяzilяri isя sяmimi olaraqdцшцnцrlяr ki, шяriяt tяlяbilя geyin-mяklяri dindarlыqlarыnыn camaatanцmayiшi цчцn deyil dя Tanrы riza-

sы naminяdir. Nя yazыq ki, fяrqindяdeyillяr, Rяbbimizin umduьu bugeyim-filan mяsяlяsindяntamamilя dяyiшik bir nяsnя. Onяsnя ki, mцqяddяs Oxuda"taqva" adlanыr. Taqva, yяniTanrыya imandan ehtiyatыn tutul-masы, tяdarцkцn gюrцlmяsi ki,axirяtdя ilahi qяzяbя tuш gяlin-mяsin. Dindarlыьы bюyцk юlчцdяmцяyyяnlяшdirяn bu taqvaduyьusu, bu iman duyьusudur,geyim-filan deyil. Necя ki,Rяbbimiz buyurur: "Ey Adяmoьullarы! Sizя geyim gюndяrmiшikюrtя ayыblarыnыzы vя bяzяyяцstцnцzц. Taqvadan geyim isя, budaha цstцn. Bu, Tanrыnыnayяlяrindяndir ki, bяlkя bir analar,юyцd alalar" (7, 26).

Bu kontekstdя istяrdimbяzяn mцbahisя predmetinячevrilяn "hicab" mяsяlяsinя dя birqяdяr aydыnlыq gяtirim.

"Hicab" sюzц bir terminolaraq Quran-i Kяrimdя mцsяl-man юlkяlяrindя nяzяrdя tutul-duьu kimi geyim tяrzinя qяtiyyяnaidiyyatы olmayan bir anlayышdыr.Bunu dinimizя "gяtirяn" Qurandeyil dя baшqa яdяbiyyatdыr."Hicab sюzц" Qurani-Kяrimdя 7ayяdя keчir vя o 7 ayяnin heчbirindя bu baш юrtцyц vя ya han-sыsa baшqa bir geyim цчцnnяzяrdя tutulmur.

Ayяlяrdяn biri HяzrяtMяryяmlя baьlыdыr: "Bir hicab (hяr-fяn "pяrdя") чяkmiшdi (Mяryяm)aralarыna. Biz Юz ruhumuzdangюndяrdik ona, doьruчu bir insan-tяk gюrцndц ona" (19, 17). BaxaqSяdd surяsindяki ayяyя: "Иki tяrяfarasыnda bir hicab (hяrfяn"pяrdя"), sяdd цstцndя adamlar"(7, 46). Baшqa bir ayяdяsяRяbbimiz buyurur: "Yalnыzca birvяhy ilя, yaxud bir hicab (hяrfяn"pяrdя") arxasыndan danышarbяшяrlя Tanrы. Ya da bir elчigюndяrяr, vяhy eylяr ona istяdiyinяsnяni" (42, 51). Digяr ayяlяrinorijinalыnda da iшlяnяn "hicab"sюzц "pяrdя" anlamыnda: "Onun(yяni peyьяmbяrin) qadыnlarыndanbir nяsnя istяyяndя, bir hicab(pяrdя) arxasыndan istяyin..." (33,53); "Gizlяndi gцnяш hicabыn(pяrdяnin) arxasыnda..."(38, 32);"Dedilяr: qяlblяrimiz юrtцlцdцrsяnin чaьыrdыqlarыna, aьыrlыq varqulaqlarыmыzda, hicab (pяrdя) vararamыzda. Sяn юz iшindя ol, biz dяюz iшimizdяyik..."(41, 5); "Quranoxuduьun zaman gizli bir hicab(pяrdя) salarыq sяninlя o kяslяrinarasыna ki, inanmыrlar axirяtя"(17,45).

Bir sюzlя, Qurandagedяn "hicab" sюzцnцn mцsяlmanqadыnlarna aid bilinяn baшюrtцyцnя heч bir dяxli yoxdur.Цmumяn geyim mяsяlяsinяgяldikdя isя, yenя dя "taqvadangeyim"im цstцnlцyцnц vurьulayanvя yuxarыda gяtirdiyim ayяyяqayыtmaq istяrdim. "Taqvadangeyim" kюnцllяrin, aьыllarыn imanюrtцyц mяnasыndadыr.Yяni imansыzinsan шцuru чыlpaq bяdяn kimidir,onun mяnяvi eyiblяrinin tablo-sudur. "Taqvadan geyim"я verilяnцstцn dяyяri belя qavramaqmцmkцndцr ki, insan цчцn baшlы-casы Tanrыya iman mяsяlяsidir,яlbisя ilя bяzяnяn zahiri gюrцn-

tцsцnц hяrя istяdiyinя, adяtя,zюvqцnя gюrя dя mцяyyяnlяшdirяbilяr. Nur surяsindя ayrыca olaraqqadыnlara aid bir geyim mяsяlяs-inя dя toxunulur vя baшыnюrtцlmяsini o surяdяki bir ayя ilяяsaslandыrmaьa чalышыrlar. Иfadяninяrяbcяsi belяdir: "valyadribnя bix-umuruhinnя alя cuyubihinnя". Baшюrtцyц kimi чoxlarыnыn qяbul etdiyivя яrяbcяdя "ximяr" sюzцnцncяmi olan "xumur"la baьlыdыr.Ancaq "юrtmяk" bildirяn vя X-M-Rkюkцndяn dцzяlmя bu sюz mцtlяqmяnada sadяcя "юrtцk" anlamыn-dadыr. Vя ayяnin doьrц-dцzgцntяrcцmяsi belяdir: "Юrtцklяrini vur-sunlar dюшlяrinin цstцnя". Яnяnяviizahlarda hяmin sюzц baш юrtцyцkimi qяlяmя verib yazыrlar ki,qadыnlar baш юrtцklяrini baьlayыbsalmalыdыrlar sinяlяrinin цstцnя.Halbuki hяmin sюzцn nя "baш", nяdя "saч" sюzц ilя яlaqяsi yoxdur.Baшыnыzы, yaxud saчlarыnыzы юrtцndeyя Quranda bir яmrя rast gяlin-mir sadяcя. Burada dindarlarыniman kamilliyi цчцn nяzяrdя tutu-lan mяqam ondan ibarяtdir ki,яxlaqi mяsяlя heч dя geyimlяшяrtlяnmir.

Mюvhumat цlяmasыnыnistinad etdiyi baшqa bir ayя dя var,istяrdim ona da bir aydыnlыq gяtir-im. Rяbbimiz buyurur: "Eypeyьяmbяr! Zюvcяlяrinя, qыzlarы-na, inananlarыn qadыnlarыna de ki,bir yerя чыxarkяn "cilbablarыnы(юrtцklяrini) salsыnlar цstlяrinя.Belяdя daha yaxшы. Tanыyarlaronlarы, яziyyяt vermяzlяr onlara..."(33, 59). Юrtцk salma tюvsiyяsikonkret tarixi kontekstdя onunlabaьlыdыr ki, mюmin qadыnlar o uzaqzamanlarыn aьыr ictimai mцhitindяkяnizlяrdяn, cariyяlяrdяn fяrqlяnяbilsinlяr, onlarы tanыsыnlar. Onlarasataшыb яziyyяt vermяsinlяr.Ayяnin mцasir dцшцncя kontek-stindя aчыqlamasы bunu izah edirki, o юrtцk deyilяn material sadяcяцst geyimi anlamыna gяlir. Sюhbяtabыrlы geyim tяrzindяn gedir.Abыrlыlыq юlчцlяri isя hansыsakonkret reseptя sыьan mяsяlяdeyil, bu vя ya digяr xalqыngяliшdirdiyi adяt-яnяnя ilя sыx baьlыolur. Mяsяlяn, Afrika qadыnы ilяAzяrbaycan qadыnыnыn abыrlы geyimanlamыnda fяrqlяrin olmasыtamamilя tяbiidir. Qurani-Kяriminbюyцklцyц ondadыr ki, bu kimi bяzimяsяlяlяri buraxыr zamanыn, mil-lяtin gяliшяn adяt-яnяnяsinin vяonun milli meyarlarыnыn ixtiyarыna.Soyuq Sibirdя yaшayan mцsяl-manla qыzmar Яrяbistan sяhrasыn-da yaшayan mцsяlmanыn geyi-mindя mцtlяq fяrq olacaq vя abыr-lыlыq юlчцlяri dя fяrqli olacaq tяbii.Hяr ikisi mцsяlmandыr deyя eynipaltar geyinя bilmяz. Иqlim шяrtlяri,elяcя dя millяtin, toplumun adяt-яnяnяsi bu mяsяlяdя юz diqtяsiniqeyd-шяrtsiz edяcяk.

Hazыrda mцsяlmanlarыnyaшadыьы din problemlяri onlarыn яnzяif yeri olan iman kamilliyilя bilav-asitя baьlыdыr. Ona gюrя яn zяifyeri ki, onlarыn dini dцшцncяlяriniadяtяn din reklamlarы mцяyyяn-lяшdirяr. Vя ona gюrя яn zяif yeriki, Rяbbimizin ayяlяrindяn xяbяr-sizdirlяr, oxumazlar, anmazlar,anlamazlar, юyцd-ibrяt almazlar.Bilmяzlяr dя reklam dindarlыьы ilahidяrgahda qыnanan bir iш.

525-ci qяzet, 17.05.2008

Reklam d indar l ыь ы

N. QASЫMOЬLU

Mцqяddяs Kitabыmыzda "Mяun" baшlыqlы bir surя keчir. Sюzцn mяna чalarlarыnda yaxшыlыq elяmяk, yardыmgюstяrmяk kimi anlamlar daшыyan gюzяlliklяr var. Иnsan-toplum mцnasibяtlяrindя izlяnmяli olan davranышlar sil-silяsindяndir. Hяmin surя bunlarы bцtюvlцkdя gюzardы edяn, юz яxlaqыndan kяnar tutan insanlar barяsindяdir.Rяbbimiz buyurur: "Gюrmцsяnmi dini danan kimsяni? Bax odur, qovur yetimi, buyurmur doyuralar yoxsulu.Vay o namaz qыlanlarыn halыna ki, gюrmяzliyя vurarlar qыldыqlarы namazы, gюstяrяrlяr юzlяrini, яngяl olarlar adicяyardыma" (107, 1-7).

Йазы АМЕА-нын Шяки Реэионал Е лми Мяркяз ин ин д и ректору, эеолоэ ийа-минера лоэ ийа е лмляр иЙаз ы АМЕА-нын Шяки Реэионал Е лми Мяркяз ин ин д и ректору, эеолоэ ийа-минера лоэ ийа е лмляр идоктору Зякяр иййя Ял изадянин тювс ийяс и и ля дяръ о лунур .доктору Зякяр иййя Ял изадянин тювс ийяс и и ля дяръ о лунур .

АКТУАЛ МЮВЗУАКТУАЛ МЮВЗУ

Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 14

Page 15: MUNICIPALITY SHEKI

№ 03-04 (59-60), Март 2009 ØØ ßß ÊÊ ÈÈ ÁÁ ßß ËË ßß ÄÄ ÈÈ ÉÉ ÉÉ ßß ÑÑ ÈÈ сящ.15

ЯЯ ДД ИИ ЛЛ ХХ АА ННИ Л К Д Я Ф Я “ Ш Я К И Б Я Л Я Д И Й Й Я С И ” Н Д Я Ч А П О Л У Н У РИ Л К Д Я Ф Я “ Ш Я К И Б Я Л Я Д И Й Й Я С И ” Н Д Я Ч А П О Л У Н У Р

- Мян бу щюкумятля ахырагядяр мцбаризя апараъаьам,юзцм бу яйалятя эялдим ки, го-щумларыма зийан олмасын.

- О вахт чар щюкумяти иля,инди дя советля мцбаризя апа-рырсан, дейирсян щеч щюкумятолмасын?

- Яши, ня тяфавцтц вар, щярикиси рус щюкумятидир, адларыны дя-йишибляр. Юз милли, ядалятли щюку-мятимиз олсун, мян дя она гуллугедим.

- Мустафа бяй дя беляданышырды, бядбяхти тутуб Сибиряэюндярдиляр.

- Мян онун да ганыныйердя гоймайаъаьам, Гаффар,ханы да ямин еля.

- Хан узагэюрян адам-дыр, дейир бу Сяидин эцъц чатанмясяля дейил, щюкумятин кюкляридяриндир.

- Ня ися, мян йолумдандюнян дейилям, щамыйа саламсюйля.

Щцрц гары сющбятя мцда-хиля етмяди, бир ону деди ки, ондащяля ки, дилибоз ъинсли мадйанйохдур, олса юзц хана эюн-дяряъяк. Сонра ялавя етди:

- Инди бярк лейсандыр, беляилдырымлы щавада рус алайынын яс-эярляри байыра чыхмаьа горхур,чцнки бир нечя дяфя онлары илдырымвуруб. Палыд вя гоз аьаъларыилдырымы йахшы ютцрцр, эяряк онларыналтында далдаланмайасан, хатадыр.Ян йахшысы говаг аьаъыдыр, онларда бу инъяликляри билмирляр, еля бир-бирини сюймякдя пярэардырлар. Йах-шы олар ки, Хаъай щазырлайан йе-мякдян бир тикя кясин вя вахтындадаьылышын.

Хаъай Щцрц гарынын йахынгощуму иди, онун да атасы га-чаглыг етдийиндян Щцрц гары гызы юзевиндя эизлядиб мцщафизя едирди.Гыз йашмаглы щалда гонагларапендир, шор, йуха вя тойуг чыьырт-масы эятирди. Сяидин Хаъайа алт-дан-алтдан бахмасы йетим Гаффарынэюзляриндян йайынмады. Лязэи гы-зынын эюзляри алышыб йанырды, бой-нундан асдыьы гятяр дя бярг ву-рурду. Бу бир мцтяхяссис кимийетим Гаффарын диггятини ъязб еляди:Нидерланд дукатлары иди - баъаглылар,юзц дя тяр-тямиз мал. Эюрясянйерлисинин эюзалты елядийи бу лязэигызыдамы беля тямиз иди?

Сябрин эюзял оланы о ким-сянин сябридир ки, щалындан кимсяйяшикайят етмяз. Ядил хан да тян-щалыьа мятанятля дюзцр, евлян-мирди. Ики ил айрылыгдан сонра Мяляк-симадан ялини цзмцшдц, щям дядейирдиляр даща сярщядляр баьла-ныб, хариъи юлкяляря эедиб эялмякгадаьан олунаъаг. Бцтцн вцъудуиля баьландыьы доьма, эюзял шя-щяриндя сон эцнляр дарыхырды, дили-боз атына вердийи сюзц хатырлады.Дярд-гями даьытмаг цчцн узагйеря сяфяр етмяк ян йахшы васи-тядир, Газаха йол тядарцкц эюрдц.

Газахда гонаг олдуьуевдя яввялляр танымадыьы бир гыз даварды, ъидди-ъящдля йашмаглансада, лящъясиндян тцрк олдуьу оандаъа билинирди. Гыз гонаг олсада, юзцнц ев адамы кими апарыр.Щярдян ев сащиби Давуд бяйинэюстяришлярини дя "баш цстцня,яфяндим" - дейяряк дярщал йериняйетирирди. Башга йерлярдя олдуьукими Давуд бяй дя йени щюкумятин"шапалаьы"ны алараг мцфлисляшмишди,амма бяйлик гцруруну щяля ки,горуйуб сахлайа билмишди. Евдякияввялки ъащ-ъялал, тямтяраг галма-са да, сялигя-сящман вя ъиддирежим юзцнц бцрузя верирди. Давудбяйин дя биръя нюкяри галмышды,артыг адам сахламаьа маддиимкан йох иди. О да шящярдяки вар-дювлятини тящвил вериб шящяринйахынлыьында олан Даькясямян

кяндиндя олан маликанысиня сы-ьынмышды. Давуд бяй щцндцрбой,мцтянасиб бядянли, цзцндянтябяссцм яскик олмайан, отуздоггуз, гырх йашларында бир киши иди.Папаьыны ачанда эур гара сачларысифятиня даща да эюзяллик верирди.Зарафаты севяр, эюзляри даим шян вяишартылы оларды. Мцфлисляшмяйинябахмайараг Ядил хан кими ъиддиэюркям алмамышды, бялкя дя цмидедирди ки, варидатлары гайтарылаъаг.Чох эцман ки, бу фикир онун башынаЯдил хан кими савадлы олмадыьын-дан эялирди. Ядил ханын ани оларагаьлына эялди ки, чох савадлы олмагда бядбяхтлийин бир голудур, икинъиголу ися варлы-карлы олмагдыр. Вар-лылары да чох адам севмяз вящямчинин дцшмяни чох олар. Давудбяй цчцнъц арвады иля йашайырды,яввялки ики арвадына ися имканолдугъа ял тутурду. Евляняндя дя

щеч эютцр-гой етмямишди, Ядил ханися нечя айларды бир гярара эялябилмирди. Икинъи эцн иди ки, тцрк гызыханын дюврясиндя щярлянир, цзцнцэюстярмяся дя, бу ъавана биэаняолмадыьыны анлатмаг истяйирди.Мярифят хатириня Давуд бяй нямягсядля эялдийи барядя гонаг-дан щеч ня сорушмамышды. Ядилхан ися щювсяляли адам олдуьун-дан щяля ки, ятрафдакылара нязярйетирир, она лазым олан матащын бущяндявярдя олуб-олмадыьыны дя-гигляшдирмяк истяйирди. Цчцнъц эцнися мцнасиб вахтда Давуд бяйяниййятини деди:

- Мяня дилибозун мад-йаны лазымдыр, айьырым тякдир, да-рыхыр.

- Достум, мадйан дасяня гурбандыр, башга ня арзуетсян дя. Билирсян ки, мян дост-лугда ялиачыьам. Бир дя ки, руса щяршейимизи пешкеш етмядик? Индидейирсян, Газах Шямсяддилли сул-танынын няслиндян олан Давуд бяйдостуна бир мадйан да гыйма-йаъаг?

Давуд бяй еля ещтирасладанышырды ки, Ядил хан щям фярящ-лянир, щям дя кечмиш эцнляря га-йыдырды вя еля щисс едирди ки, о йеняхандыр. Каш ки, щяйатда беля шян,эцмращ, кядяря гапылмайан, дярдийахына гоймайан инсанлар кифайятгядяр олайды. Ядил ханын бу мящ-рямликдян сяси титряди:

- Чох саь ол, бяй, чохмямнунам вя миннятдарам.

- Йох, мян щяля гуртар-мамышам, сян юзцн дя тяксян,дарыхырсан. Шяриятимизля кишининдюрд ай фасилядян сонра кябинсизйашамасы эцнащдыр. Сяня бир тяк-лифим вар, гощумум Билгейис ханымИзмирдян эялиб. Измир дя Нуха кимийашыллыьа бцрцнмцш эюзял шящярдир,бялкя дя мян дейярдим Тцркийянининъисидир. Инди Тцркийядя дя га-рышыглыгдыр. Гызын атасыны тутублар,зиндандадыр, гыза хятяр тохунма-

сын дейя намуслу, инсафлы адамларютцрцбляр бу йана, чцнки еля ясил-ляри Газахдандыр. Сяня чох мц-насиб бир ушагдыр, олдугъа гайьы-кеш вя шириндилдир. Бу ъцр мещрибанщяйат йолдашы сяня щава, су кимилазымдыр. Мян сяня пис, йарытмазматащлары мяслящят билмярям, йа-хын достуг, инди эял гощум олаг,зийаны олмаз.

Ядил хан Давуд бяй кимидейилди, бир иш эюряндя йцз дяфяюлчцб бичярди. Она бинаян дягигъаваб вермяди:

- Мадйана эюря, тяшяк-кцр едирям, о бири мясяля ися ъиддиишдир, бу тяклифини анам вя дост-ларымла мяслящятляшмялийям. Гызыннечя йашы вар?

- Ийирми олмаз, бялкя дяон йедди.

- Ахы мяндян чох кичик-дир.

- Ейб етмяз, даща чохсевярсян, даща ялдян бурахмаз-сан.

Достунун ейщамыны ду-йуб пярт олдуса да, Ядил хан ахы-рынъы ъцмляни ешитмямязлийя вурду:

- Давуд бяй, сиздя го-наг галмаг мяня о гядяр хошдурки, фикрими сюз иля ифадя етмяйяаъизям, амма ата оъаьы дащаэюзялдир. Инсан мющтаъ олдуьусярбястлийи, сакитлийи, ян сямимисевэи вя шяфгят дуйьуларыны анагуъаьында, ата оъаьында тапыр.Иъазя вер сабащ сцбщдян йоладцзялим.

- Буйур, достум, амматезликля сяни бураларда йеняэюрмяк арзусундайам.

Достлар чох мещрибанъа-сына айрылдылар, щяр икиси дуа етди ки,даща бундан да пис эцнляря дцчаролмасынлар.

Автомобил Ъяфярабадкяндини кечиб дикя галхды, бураданшящяр ял ичи кими эюрцнцрдц. Нуха-нын гарлы даьларындан ясян сяринмещи аъэюзлцкля ъийярляриня чякянЯдил хан илк дяфя эюрцрмцш кимисыраланмыш даьларын йашыл йамаъ-ларына, гарлы зирвяляриня бахырды.Даьын тяпясиндяки аь булуд ей-нян галагланмыш мащлыъа бян-зяйирди.

Айьыр тянщалыгдан хиласолмушду, сащиби ися щяля дя бубялайа дцчар иди. Туту ханымоьлунун хяйаллара далдыьыны щисселямишди, мцнасиб мягам сечди,оьлунун ян чох севдийи гуру хян-эяли биширтдириб сцфря ачдырды. Йемякмярасими гуртаран кими сцфря дуасыохуйуб мятлябя кечди:

- Оьлум, юзцн ня вахтатырсан тяклийин дашыны? Субайлыгдейирям ки, мянтигсиз олар.

Чох эянъ олмаса да,Ядили анасы юнцндя щяйа тярибасды:

- Еля сяня бу барядядемяк истяйирдим. Достум Давуд

мяня бир гыз тяклиф едир. ЯсилляриГазах мащалындандыр, аммаТцркийядя доьулуб, бюйцйцб.Мядряся тящсили вар. Мянъя гадынцчцн бу да кифайятдир. Гадынын янгиймятли ъящяти аилясиня баьлылыьын-дадыр.

- Доьрудур, оьлум, щярщалда достун да сяня пис гызымяслящят билмяз, чцнки башын бирдяфя ялщяд дашына дяйиб. Гадынитаяткар олмадыса аиля даьылаъаг,гой мян дя гыза баш чяким, йцзюлчцб бир бичмяк гызыл мяслящятдир.

- Биринъини юзцм сечмиш-дим, бу иши ися сянин ихтийарынабурахырам, ана.

- Йох, сянинля эедяъя-йям, юзцн дя имкан тап данышдыр,сясиня, эцлцшцня гулаг ас, мяри-фятиня, данышыьына бяляд ол. Баьлысандыг сиррдир.

- Сян дейян олсун. Ам-

ма дейирляр Нурмяммяд яфяндинитутублар. Чалышаъаьам ону азаделятдирям, сонра эедярик.

- Яши, бу гырмызылар ахундвя яфяндидян, кярбялайи вя ща-ъыдан ешшяк асландан щцркян кимищцркцрляр. Нядир ахы онлары гор-худан? Бу аьзы дуалы кишиляр щюку-мятя ня пислик едя билярляр ахы?

- Билмирям, эяряк лап йу-харылардан хащиш едям.

- Еля юзцндян дя мцьа-йат ол, сяни дя дост саймырлар.

Ядил хан дцшцнъяйя дал-ды, анасы дцз дейирди, бир дяфя АбидЯфяндийев она мяслящят эюрмцш-дц ки, щюкумятин сийасятиня гарыш-масын юз мювгейини, щяйатыны го-руйуб сахлайа бился бюйцк ишдир.Амма Нурмяммяд Яфяндинин ну-рани симасы эюз юнцндя ъан-ландыгъа юзцнц тящлцкядян го-румаг щаггында дцшцнмяди. Бир-баш сийаси идаряйя эялди. Ряис Ядилханын Ленинля, Няримановла йахшымцнасибятини билирди, бу сябябдянханы йабанчы саймады, анъагмярамыны да эизлятмяди:

- Совет забитини тящгиредяни кимлийиндян асылы олмайарагбаьышласаг, галанларын айаьы йертутар.

- Нурмяммяд яфяндиядябсиз адам дейил ки, тящгирякечсин.

- Гулаг асын, онун гон-шусуну тутуб Сийаси идаряйя эятир-мяк истяйян забитя мисал чякиб. Биргарачыны дюйян ъаван оьланаЩязряти Юмяр: "Аналарынын бятнин-дян азад доьулан инсанлары ня тезясир етдиниз" - дейя мязяммятетмишди.

- Щм, - дейя Ядил хан ор-та хятт сечяряк мцнасибятини тезбилдирмяди.

- Сонра эеъя евляриняадам эюндяриб сющбят цчцнидаряйя дявят етмяк истядим, йенятящгиря кечиб, дейиб ки, ня йарасакими эеъяляр учушурсунуз. Хцлася

зорла эятирибляр. Мцгавимят эюс-тярмяйинин сябябини сорушандамяня дя мисал чякди. Деди ки, биркишинин баьына оьру эирир, бир кисяалма-армуд дярир. Ев сащиби бунуэюрцб пайа иля ону говур вявурмаг истяйир. Ялаъсыз галан арыг,чялимсиз оьру ири, йоьун пайадангорхур, кисяни далындан атыр, бирколун далында ит няъиси эюрцбшалварыны салдырыб цстцндя чюм-бялир. Баь сащиби она чатыб ачыгласорушур ки, онун баьында ня едир?Оьру йазыг-йазыг "эюрмцрсян няедирям?" - дейир. Ев сащиби оь-рунун кяляйини ифша етмяк цчцнону зорла галдырыб алтындакыныэюстярир: "Утанмырсан, йалан даны-шырсан, бу ки, ит няъисидир" - дейир.Оьру юзцнц итирмир; "сян адам кимицстцмя эялдин ки, мян дя адамкими батырым?" - дейя ъаваб верир.

Хан йеня "щм" дейяряксюзцн мабядини эюзляди. Ряис исяэетдикъя гызышырды:

- Она чякдийи мисалыйедиртмяк лазымдыр.

- Ряис, Нурмяммядяфянди халгын севимлисидир, онубаьышлайын, халгын гязябиндян дяещтийат един.

- Биз коммунистляр щечкимдян горхмуруг, бизляри тящгиретмяк олмаз.

- Ряис, бир даща хащишедирям, истяйирсиниз шяхсян Няри-манов йолдашдан риъа едим. Мю-мин адамдыр яфв един.

- Йахшы, бу дяфя сизя ба-ьышлайырам. Баша салын дилини йыьыш-дырсын.

- Дейярям, архайын олун.Дустагла йанашы евя

дюнян хан илк дяфя беля аъизаняхащишляр етдйииндян пярт олмушду,амма йеня севинирди ки, мюмин биринсаны юлцмцн пянъясиндян хиласетмишди. Нурмяммяд яфянди исядедийиндян дюнмцр, мяслящятлярямящял гоймурду:

- Щюрмятли хан, щяр биринсан азадлыг щаггына маликдир -дейирди.

Хан ону мязяммят ет-мяк истяркян Нурмяммяд яфяндияллярини эюйя галдырараг:

- Сян бизи сцрцнмякчцнйаратмадын, Илащи! - дейяряк ханаартыг сюз демяйя имкан вермяди.

… Сон илляр Ядил ханын янэярэин илляриндян иди. Туту ханымадяти цзря елчилийя эедиб Билгейисин"щя" ъавабыны алмышды. Ня анасынын,ня дя ханын тямтяраглы той етмяйяниййятляри йох иди, зира той ады эялянкими ханын эюзц юнцня Мяляксимаханымын кцскцн вя мязяммятлисимасы эялиб дайанырды. Оьлу Нищатися ян эярэин вахтларында дабейниндян силинмирди, онун сондяфя атасы иля кишийана данышмасыися ханы бялкя гябирдя дя сил-кяляйяъякди. Оьлундан архайын иди,Мяляксима ися ханын хатириндядайаныгсыз бир гадын кими галмышды. Рясми никащдан яввял Ядил ханБилгейисля ачыг сющбят етмякистяйирди, она эюря юзц тяк Газахайолланды. Давуд бяй онун айагларыалтында гоч кясяряк йахшы кабабгонаглыьы верди, цмумиййятля Да-вуд бяйин ян севимли шащ йемяйикабаб иди. Ядил хан юзц иля ирибрилйант гашлы нишан цзцйц вя ялавядюрдкцнъ, цстцндя он алты брилйантгаш олан диэяр бир цзцк дя эятир-мишди. Мярифят вя мядяниййят хати-риня зийафятдян сонра достунданизн алыб нишанлысыны бахчайа сющбятелямяйя дявят етди. Билгейис ха-нымын бядяни цчцнцр, чяняси щя-йяъандан титряйирди, эяляъяк яриюзцндян йашъа бюйцк олса дацряйинъя иди. Лап ушаглыгдан хя-йалында ъанландырдыьы ясилзадя вяалиъянаб бир ъаван инди зцщур едибонун йанында аддымлайырды. Ядилхан эярэинлийи азалтмаг, Билгейисишок вязиййятиндян чыхармаг цчцнсющбятляриня мцгяддимя верди:

- Билгейис ханым, сизиадахланмаьымыз мцнасибятилятябрик едирям, иъазя верин бундансонра сизя гысаъа олараг "Билли"дейим.

(Арды вар)

1-ъи фясил, 14-ъц щисся

Акиф САЛАМОЬЛУ

(Яввяли ютян сайларымызда)

Шякинин дин хадимляри вя зийалылары, ХХ ясрин яввялляри. Нурмяммяд яфяндинин дя онларын арасындаолмасы эцман едилир. Яэяр ону таныйан варса, редаксийамыза мцраъият етмяйи хащиш едирик.

Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 15

Page 16: MUNICIPALITY SHEKI

ØØ ßß ÊÊ ÈÈÁÁßßËËßßÄÄÈÈÉÉÉÉßßÑÑÈÈ

№ 03-04 (59-60), Март 2009 Гиймяти: 60 гяпик

Тясисчи:Ш я к и Б я л я д и й й я с и

Баш редактор:Мурад Нябибяйов

Редаксийанын цнваны:Ш я к и ш я щ я р и , А З 5 5 0 0 ,

М . Я . Р я с у л з а д я п р . 1 8 2 , 2 - ъ и м я р т я б я

Тел: (994177) 4 28 02;

Е-маи л : Munic ipa l i ty@Сщеки .az

Municipality-Сщеки@rambler.ru

Щесаб нюмряси:Азярбайъан Бейнялхалг Банкынын Шяки

филиалы,К о д : 8 0 5 4 1 0

В Ю Е Н : 9 9 0 0 0 0 1 8 8 1М ц х б и р щ е с а б ы : 0 1 3 7 0 1 0 0 0 2 9 4 4

S . W . И . Ф . Т . Б И К И Б А З А З 2 ХШ я к и Б я л я д и й й я с и ,

Щ е с а б Н о : 3 3 3 0 8 0 1 9 4 4 9 3 3 6 5 0 3 2 6 6В Ю Е Н 3 0 0 0 0 8 6 5 3 1

Гязет Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийиндя гейдиййатдан кечиб:

Гейдиййат�№�1458.

Тираж�500.

Чапа щазырланыб :01 апрел 2009-ъу ил

Гязет ЗАМАН Идхалат-Ихраъат Фирмасынын мятбяясиндя чап олунуб.

http://sheki.belediyye.name

Гязет имиздя АзярТАъ- ынматер иа л лар ындан да ис т и фадя о лунуб

http://sheki-municipality.narod.ru

Zяmanямиз dяyi-шib...

Бу эцн сойдашла-рымыз хarici юlkяlяrя дащачох сяфярляр едир, яъня-билярин йашайыш тярзини эюрцбюзляри цчцн дя беля ращатлыгйаратмаг истяйирляр...

Ахы ким истямяз ки,йашадыьы мцлк, чалышдыьыофис, истиращят етдийи баь евиэюзял, йарашыглы, инсанын ру-щуну охшайан олмасын?!

Hяr bir baшlanьыckimi, tikinti dя ideyadanямяля эялир. Yяqin ki, siz дяartыq gяlяъяk evinizin,тикмяк истядийиниз обйектинvirtual surяtini xяyalыnыzdaъанландырырсыныз vя tezliklяюz fантазийанызы reallaшdыr-maq, bu reallыqdan щяззалмаг istяyirsiniz...

Лакин сизин фанта-зийанызын эерчякляшмясицчцн мemar кюмяйиня ещ-

тийаъыныз вар вя бu тябиидир.Мемарын лайищяси sizinideyanыzыn vя tяxяyyцlц-nцzцn яksidir. Mцasir tiki-lяъяк бинада rahat yaшa-maьыnыz вя йа ишлямяйинизsizin fikirlяrinizin неъя ka-

ьыza kючцrцlяъяйиндян чохasыlыdыr.

Бу мясялянин исящяллиндя биз сизя йардымчыола билярик.

Eйни заманда,sizin щазырда йашадыьынызkюhnя evin yenidяn plan-

laшdыrыlmasы, interyerininsizя xoш olan stildя qurul-masы вя евинизин интер-йериндя эюзохшайан диварсобаларынын (каминлярин) ла-йищяляндирилмяси цчцn дябизя мцраъият едя биляр-синиз.

РРААЩЩААТТЛЛЫЫЬЬЫЫНН ГГЯЯДДРРИИННИИББИИЛЛЯЯННЛЛЯЯРР ЦЦЧЧЦЦНН.. .. ..

Цнванымыз: АЗ5500, Шяки шящ., М.Я.Рясулзадя пр.,182, 2-ъи мяртябя.Тел: (0177) 4 28 02; Моб: (055) 646 73 00.

Язиз щямйерлиляримиз! Яэяр Сиз арадцзялдян-

сиз - маклерсиз алгы-сатгыямялиййатлары апармаг истя-йирсинизся, гязетимизин пул-суз еланлар эушясиндян исти-фадя едя билярсиниз.

Беля ки, мал-мцлк (ев,автомобил, електрон ъищазлар,мяишят аваданлыглары, мебел,мусиги алятляри, зинят маллары,эейим яшйалары, айаггабылар вямцхтялиф аксесуарлар) сатмаг,вя йахуд алмаг, ейни за-манда, дашынмаз вя дашынарямлакы иъаряйя вермяк, йахуд

эютцрмяк фикриня дцшмцшвятяндашлар юз арзуларыны гя-зетимиздя пулсуз елан вер-мякля реаллашдыра билярляр.

Бизим хидмятимиздян ис-тифадя етмякля Сиз, ялавя ола-раг арадцзялдяня - маклеряпул вермякдян азад ола биляр-синиз. Еланларынызы телефонла вяйа редаксийамыза эялмякляверя билярсиниз.

Бундан башга, биз гя-зетимиздя иш верян вя иш ахта-ран вятяндашларын да еланларыныпулсуз йерляшдирмяйя щазырыг.

ДИГГЯТ! Коммерсийа струк-турларынын реклам характерли ма-териаллары вя итмиш сянядляр ба-рядя еланлар пуллудур. Шящидаиляляриня, Икнъи Дцнйа вя Га-рабаь мцщарибяляринин вете-ранлары вя ялилляри цчцн ися истя-нилян еланлар пулсуздур.

Цнван: Шяки шящяри, М.Я.Рясулзадяпроспекти,182, 2-ъи мяртябя.

Телефон: 4 28 02; Моб: (055) 646 73 00.

Еланлар цчцн эя-лян сайымыздан башла-йараг чап едяъяйимизкупонлардан да истифадяедя биляъяксиниз

Д И Г Г Я Т !ИНТЕРНЕТ ИСТИФАДЯЧИЛЯРИНИН НЯЗЯРИНЯ:

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИНИН WEB СЯЩИФЯЛЯРИ:

http://sheki.belediyye.name

http://sheki-municipality.narod.ru

http://belediyye.io.ua

ЭЦНДЯЛИК ХЯБЯРЛЯР САЙТЫМЫЗ:

http://nukha.azersayt.com

Й Е Н И Х И Д М Я Т !"Шяки Бялядиййяси" гязети юз охуъуларына йени пулсуз хидмят тяклиф едир!"Шяки Бялядиййяси" гязети юз охуъуларына йени пулсуз хидмят тяклиф едир!

Шеирляри илягязетимиздя чыхышедян, АшаьыШабалыд кяндсакини ЯЩМЯДМУСАНЫ70 йашы битмясимцнасибяти илятябрик едирик.Она мющкямъан саьлыьы,арзулайырыг.

Шяки�Бялядиййясинин�коллективи

ТЯБРИК ЕДИРИК!

САЬЛАМЛЫЬЫНЫЗЫ БИТКИЛЯРЯ ЕТИБАР ЕДИН

Cay Kordiчin "Meyvя vя Tяrя-vяzlяrin gizli sirlяri" kitabыndanчыxarышlar:

Яncir: Baьыrsaqlarыn iшini sцrяt-lяndirir.

Alma: Bюyrяklяrin tяmizlяyir,hяzmi rahatlaшdыrыr.

Яrik: Qan яmяlя gяtirяndir.Dяriyя vя saчa mцsbяt tяsir gюstяrir.Xяrчяngin qarшыsыnыn alыnmasыna kюmяkedir.

Banan: Цrяyя vя яzяlяlяrя fay-dalыdыr. Yorьunluьu aradan aparыr.

Albalы: Mineral vя vitaminanbarыdыr. Tцnd rяngli viшnяlяr, aчыqrяnglilяrя nisbяtdя daha чox mineralehtiyatыna malikdir.

Portaьal: Soyuq dяymяnin,qripin, цrяk xяstяliklяrinin qarшыsыnы alыr.

Armud: Цrяk-damar xяstяliklяri-nin qarшыsыnы alыr, aшaьы qan tяzyiqli insan-lara xeyrlidir.

Чiyяlяk: Siqaret tцstцsцnцntяsirlяrini azaldыr. Siqaret чяkilяn otaq-dakы insanlar gцn яrzindя яn azы iki gilячiyяlяk qяbul etmяlidirlяr.

Kюk: Яlavя enerji mяnbяyiyaradar. Qaraciyяrin юd ifraz etmяsininisцrяtlяndirir.

Xiyar: Яzяlяlяri cavanlaшdыrar.Dяri hцceyrяlяrinя elastiklik gяtirir.

Sarыmsaq: Tяzyiqi salыr, qan lax-talanmasыnы azaldыr. Mяdя xяrчяngininqarшыsыnы alыr vя immuniteti gцclяndirir.

мянбя: "Deyerler" AЫN (www.deyerler.org)

ЦЛВИ баламызы 1 йашы битмясимцнасибятилятябрик едирик! Онаъан саьлыьы вяхошбяхт эяляъякарзу едирик!

Ямиси Елмар,Сяфа ханым вябалаъа Сяма.

Newspaper Municipality of Sheki No 03-04.2009:Layout 1 23.10.2010 19:13 Page 16