Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

29
Một số kỹ năng quản trị 1. Khái niệm chung về lãnh đạo và quản trị 2. Phẩm chất của một người lãnh đạo, quản trị 3. Các học thuyết lãnh đạo, quản trị 4. Xây dựng nhóm làm việc hiệu quả: I- Khái niệm chung về lãnh đạo và quản trị: 1 - Khái niệm lãnh đạo và quản trị: a - Lãnh đạo: Lãnh đạo là quá trình gây cảm hứng cho người khác làm việc chăm chỉ và hiệu quả. Các hoạt động lãnh đạo cơ bản là: + Chỉ đạo: Cung cấp các chỉ dẫn và giám thị việc hoàn thành nhiệm vụ của nhân viên ở mức độ cao nhất + Gợi ý: Hướng dẫn, giải thích các quyết định, vạch ra hướng tác nghiệp và giám sát nhân viên thực hiện. + Hỗ trợ -động viên: Tạo điều kiện thuận lợi về mọi mặt cho các cố gắng của nhân viên nhằm hoàn thành nhiệm vụ và chia sẻ trách nhiệm với họ trong việc lựa chọn quyết định, tạo cho nhân viên cơ hội để thoả mãn cao nhất trong công việc. + Đôn đốc: Thúc đẩy nhân viên hoàn thành công việc + Làm gương trong mọi sự thay đổi + Uỷ quyền: Trao trách nhiệm, quyền quyết định và giải quyết vấn đề cho nhân viên. Trên các nội dung sau: 1. Tầm nhìn Bất kỳ một nhà lãnh đạo giỏi nào cũng có cảm giác tốt về mục tiêu và có khả năng đưa ra mục tiêu đó. 2. Chủ trương KỸ NĂNG LÃNH ĐẠO VÀ QUẢN TRỊ Chủ trương là cái liên kết mọi người với nhà lãnh đạo, là cái mà trong một nhà lãnh đạo hiệu quả thì luôn đi cùng với tầm nhìn. 3. Sự tin cậy Mọi người sẽ không đi theo nhà lãnh đạo trừ khi anh ta cho họ cho thấy sự nhất - 1 -

Transcript of Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

Page 1: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

Một số kỹ năng quản trị1 Khaacutei niệm chung về latildenh đạo vagrave quản trị2 Phẩm chất của một người latildenh đạo quản trị3 Caacutec học thuyết latildenh đạo quản trị4 Xacircy dựng nhoacutem lagravem việc hiệu quảI- Khaacutei niệm chung về latildenh đạo vagrave quản trị1 - Khaacutei niệm latildenh đạo vagrave quản trịa - Latildenh đạoLatildenh đạo lagrave quaacute trigravenh gacircy cảm hứng cho người khaacutec lagravem việc chăm chỉ vagrave hiệu quảCaacutec hoạt động latildenh đạo cơ bản lagrave+ Chỉ đạo Cung cấp caacutec chỉ dẫn vagrave giaacutem thị việc hoagraven thagravenh nhiệm vụ của nhacircn viecircn ở mức độ cao nhất+ Gợi yacute Hướng dẫn giải thiacutech caacutec quyết định vạch ra hướng taacutec nghiệp vagrave giaacutem saacutet nhacircn viecircn thực hiện+ Hỗ trợ -động viecircn Tạo điều kiện thuận lợi về mọi mặt cho caacutec cố gắng của nhacircn viecircn nhằm hoagraven thagravenh nhiệm vụ vagrave chia sẻ traacutech nhiệm với họ trong việc lựa chọn quyết định tạo cho nhacircn viecircn cơ hội để thoả matilden cao nhất trong cocircng việc+ Đocircn đốc Thuacutec đẩy nhacircn viecircn hoagraven thagravenh cocircng việc+ Lagravem gương trong mọi sự thay đổi+ Uỷ quyền Trao traacutech nhiệm quyền quyết định vagrave giải quyết vấn đề cho nhacircn viecircn

Trecircn caacutec nội dung sau1 Tầm nhigravenBất kỳ một nhagrave latildenh đạo giỏi nagraveo cũng coacute cảm giaacutec tốt về mục tiecircu vagrave coacute khả năng đưa ra mục tiecircu đoacute2 Chủ trương

KỸ NĂNG LAtildeNH ĐẠO VAgrave QUẢN TRỊ Chủ trương lagrave caacutei liecircn kết mọi người với nhagrave latildenh đạo lagrave caacutei magrave trong một nhagrave latildenh đạo hiệu quả thigrave luocircn đi cugraveng với tầm nhigraven

3 Sự tin cậyMọi người sẽ khocircng đi theo nhagrave latildenh đạo trừ khi anh ta cho họ cho thấy sự nhấtquaacuten vagrave kiecircn định

4 Sự bigravenh dịNhững nhagrave latildenh đạo thagravenh cocircng nhất lagrave những người xem bản thacircn như lagrave người hỗ trợ cho nhacircn viecircn của migravenh chứ khocircng phải lagrave buộc nhacircn viecircn lagravem việc cho migravenh

5 Bigravenh tĩnh

- 1 -

Latildenh đạo tốt khocircng lagravem rối tung mọi vấn đề như thể thế giới sắp sập đến nơi khi coacute một vấn đề rắc rối nagraveo đoacute xảy ra Họ sẽ đưa ra những cacircu kiểu như Chuacuteng ta coacute thể giải quyết việc nagravey

6 Rotilde ragravengNhững latildenh đạo thực sự biết caacutech lagravem saacuteng tỏ vấn đề Họ khocircng lagravem cho noacute trở necircn phức tạp

7 Tự chủNhững nhagrave latildenh đạo thagravenh cocircng nhất biết họ lagrave ai vagrave sẽ khocircng cố gắng uốn migravenh để trở thagravenh những người khocircng phải lagrave họ

b - Khaacutei niệm quản trịQuản trị lagrave một quaacute trigravenh nhằm đạt đến sự thagravenh cocircng trong caacutec mục tiecircu đề ra bằng việc phối hợp hữu hiệu caacutec nguồn lực của doanh nghiệp Từ khaacutei niệm nagravey giuacutep chuacuteng ta nhận ra rằng quản trị lagrave một hoạt động liecircn tục vagrave cần thiết khi con người kết hợp với nhau trong một tổ chức ETHoacute lagrave quaacute trigravenh nhằm tạo necircn sức mạnh gắn liền caacutec vấn đề lại với nhau trong tổ chức vagrave thuacutec đẩy caacutec vấn đề chuyển động Mục tiecircu của quản trị lagrave tạo ra giaacute trị thạng dư tức tigravem ra phương thức thiacutech hợp để thực hiện cocircng việc nhằm đạt hiệu quả cao nhất với chi phiacute caacutec nguồn lực iacutet nhất

Noacutei chung quản trị lagrave một higravenh thức phức tạp magrave caacutec nhagrave quản trị kinh doanh phải quản trị từ khacircu đầu đến khacircu cuối của một chu kỳ sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp thực chất của quản trị kinh doanh lagrave quản trị caacutec yếu tố đầu vagraveo quaacute trigravenh sản xuất kinh doanh caacutec yếu tố đầu ra theo quaacute trigravenh hoạt động

_-Theo quaacute trigravenh quản trị kinh doanh cocircng taacutec quản trị trong doanh nghiệp lagrave quaacute trigravenh lập kế họach tổ chức phối hợp vagrave điều chỉnh caacutec hoạt động của caacutec thagravenh viecircn caacutec bộ phận vagrave caacutec chức năng trong doanh nghiệp nhằm huy động tối đa mọi nguồn lực để đạt được caacutec mục tiecircu đatilde đặt ra của tổ chức

_-Theo quan điểm hệ thống quản trị quản trị cograven lagrave việc thực hagravenh những hoạt động trong mỗi tổ chức một caacutech coacute yacute thức vagrave liecircn tục Quản trị trong một doanh nghiệp tồn tại trong một hệ thống bao gồm caacutec khacircu caacutec phần caacutec bộ phận coacute mối liecircn hệ khăng khiacutet với nhau taacutec động qua lại lẫn nhau vagrave thuacutec đẩy nhau phaacutet triển -Ở đacircy cần phacircn biệt rotilde sự khaacutec nhau giữa latildenh đạo vagrave quản trị Trecircn thực tế ranh giới của hai khaacutei niệm nagravey khocircng dễ phacircn biệt Sự phacircn biệt latildenh đạo vagrave quản trị dựa trecircn caacutec nội dung sau

2 - Yacute nghĩa của quản trị vagrave latildenh đạoKhi con người kết hợp với nhau trong một tập thể để cugraveng nhau lagravem việc người ta coacute thể tự phaacutet lagravem những việc cần thiết theo caacutech suy nghĩ riecircng của mỗi người Lối lagravem việc như thế cũng coacute thể đem lại kết quả hoặc cũng coacute thể khocircng

- 2 -

đem lại kết quả Nhưng nếu người ta biết tổ chức hoạt động thigrave triển vọng đạt kết quả sẽ chắc chắn hơn đặc biệt quan trọng khocircng phải chỉ lagrave kết quả magrave sẽ cograven iacutet tốn keacutem thời gian tiền bạc nguyecircn vật liệu vagrave những phiacute tổn khaacutec Khi chuacuteng ta so saacutenh giữa kết quả đạt được với chi phiacute để thực hiện sẽ coacute khaacutei niệm lagrave hiệu quả

Hiệu quả = Kết quả - Chi phiacuteHiệu quả sẽ tăng trong hai trường hợp-Tăng kết quả với chi phiacute khocircng đổi-Giảm chi phiacute magrave vẫn giữ nguyecircn kết quảMuốn đạt được cả hai điều đoacute đogravei hỏi phải biết caacutech quản trị khocircng biết caacutech quản trị latildenh đạo cũng đạt được kết quả nhưng hiệu quả sẽ đạt thấp Một sự quản trị latildenh đạo giỏi khocircng những mang lại nhiều lợi nhuận cho doanh nghiệp magrave cograven coacute yacute nghĩa quan trọng goacutep phần đưa nền kinh tế đất nước nhanh choacuteng phaacutet triển

Trong hoạt động kinh doanh người nagraveo luocircn tigravem caacutech giảm chi phiacute vagrave tăng kết quả tức lagrave luocircn tigravem caacutech tăng hiệu quả Coacute thể noacutei rằng lyacute do cần thiết của hoạt động quản trị latildenh đạo chiacutenh lagrave muốn coacute hiệu quả vagrave chỉ khi nagraveo người ta quan tacircm đến hiệu quả thigrave người ta mới quan tacircm đến hoạt động quản trị latildenh đạo

Trong thực tế mọi nỗ lực hữu iacutech của một doanh nghiệp được vạch ra nhằm đạtđược mục tiecircu của tổ chức với thời gian nguyecircn vật liệu iacutet nhất đều phải lựa chọn quaacute trigravenh cơ bản caacutec nguyecircn tắc vagrave caacutec kỹ thuật

Mục tiecircu của hoạt động quản trị latildenh đạo như vậy lagrave nhằm giuacutep chuacuteng ta coacute những kiến thức kỹ năng cần thiết để gia tăng hiệu quả trong hoạt động kinh doanh vigrave mục tiecircu lợi nhuận cũng như mục tiecircu phi lợi nhuận

3 - Vai trograve của nhagrave quản trị latildenh đạo Vai trograve lagrave toagraven bộ những caacutech ứng xử được thiết lập sao cho phugrave hợp với chức vụ hoặc bộ phận cơ quan riecircng biệt

Henry Mintzberg nghiecircn cứu caacutec hoạt động của nhagrave quản lyacute vagrave cho rằng mọi nhagravequản lyacute đều phải thực hiện 10 vai trograve khaacutec nhau vagrave được phacircn thagravenh 3 nhoacutem như sau

a - Nhoacutem vai trograve quan hệ với con ngườiNhoacutem vai trograve quan hệ với con người bao gồm khả năng phaacutet triển vagrave duy trigrave mốiquan hệ với người khaacutec một caacutech hiệu quả

Vai trograve đại diện gắn liền với vị triacute trong sự phacircn cấp quản trị vai trograve latildenh đạo đograveihỏi việc xacircy dựng mối quan hệ với cộng sự tiếp xuacutec vagrave thuacutec đẩy họ lagravem việc vai trograve liecircn hệ tập trung vagraveo việc duy trigrave mối quan hệ cả becircn trong vagrave becircn ngoagravei tổ

- 3 -

chức Vai trograve quan hệ với con người giuacutep caacutec nhagrave quản trị xacircy dựng mạng lưới lagravem việc cần thiết để thực hiện caacutec vai trograve quan trọng khaacutec

b - Nhoacutem vai trograve thocircng tin

Vai trograve thocircng tin gắn liền với việc tiếp nhận thocircng tin vagrave truyền đạt thocircng tin saocho nhagrave quản trị thể hiện lagrave trung tacircm đầu natildeo của tổ chức Vai trograve thu thập thocircng tin lagrave nắm bắt thocircng tin cả becircn trong vagrave becircn ngoagravei doanh nghiệp Vai trograve truyền đạt hoạt động theo 2 caacutech thứ nhất nhagrave quản lyacute truyền đạt những thocircng tin tiếp nhận được từ becircn ngoagravei đến caacutec thagravenh viecircn trong nội bộ doanh nghiệp những người coacute thể sử dụng những thocircng tin nagravey thứ hai nhagrave quản lyacute giuacutep truyền đạt những thocircng tin từ cấp dưới nagravey đến cấp thấp hơn hoặc đến caacutec thagravenh viecircn khaacutec trong tổ chức những người coacute thể sử dụng thocircng tin một caacutech hiệu quả nhất Trong khi vai trograve truyền đạt cung cấp thocircng tin cho nội bộ thigrave vai trograve phaacutet ngocircn phổ biến thocircng tin cho becircn ngoagravei về những vấn đề như kế hoạch chiacutenh saacutech kết quả hoạt động của tổ chức Do đoacute nhagrave quản lyacute tigravem kiếm thocircng tin trong vai trograve giaacutem saacutet truyền đạt thocircng tin với nội bộ vagrave sau đoacute kết hợp việc cung cấp thocircng tin quan trọng theo yecircu cầu của vai trograve quyết định

10 vai trograve quản trị của Minztberg c - Nhoacutem vai trograve quyết địnhNhoacutem vai trograve quyết định bao gồm việc ra những quyết định quan trong coacute ảnhhưởng đến tổ chức Coacute 4 vai trograve mocirc tả nhagrave quản lyacute lagrave người quyết định Vai trograve caacutech tacircn hay cograven gọi lagrave vai trograve doanh nhacircn lagrave người luocircn ở điểm gốc của mọi thay đổi vagrave cải tiến khai thaacutec caacutec cơ hội mới Vai trograve thứ 2 trong nhoacutem nagravey lagrave vai trograve xử lyacute caacutec tigravenh huống gắn liền với việc đưa ra caacutec hagravenh động kịp thời khi tổ chức phải đối mặt với những biến cố bất ngờ những khoacute khăn khocircng lường trước được Vai trograve thứ ba lagrave phacircn phối caacutec nguồn lực của tổ chức Cuối cugraveng vai trograve đagravem phaacuten thể hiện sự đại diện cho tổ chức thương lượng đagravem phaacuten kyacute kết caacutec hợp đồng ảnh hưởng tugravey theo caacutec lĩnh vực traacutech nhiệm của nhagrave quản lyacute Trong caacutec cuộc tiếp xuacutec lagravem ăn nhagrave quản lyacute phải lagrave một chuyecircn gia trong lĩnh vực ngoại giao Lagravem ăn thời mở cửa đa phần lagrave caacutec cuộc tiếp xuacutec muốn thagravenh đạt phải học caacutech thương lượng Mềm dẻo kết hợp với cứng rắn vagrave cương quyết lyacute triacute cugraveng với nhacircn bản lagrave biacute quyết thagravenh cocircng trong thương lượng với đối taacutec

Vai trograve của doanh nhacircn (nhagrave kinh doanh) khuyến khiacutech sự đổi mớiETHổi mới lagrave sự khởi đầu một yacute tưởng mới được aacutep dụng cho quaacute trigravenh tiến triển của cocircng việc sản phẩm hoặc dịch vụ Quaacute trigravenh đổi mới cải tiến gắn liền với vai trograve của những người đứng đầu trong doanh nghiệp cụ thể như gắn liền với sự tigravem kiếm caacutec cơ hội trong kinh doanh Tuy nhiecircn thuacutec đẩy sự cải tiến đổi mới trong doanh nghiệp đogravei hỏi phải kết hợp những nỗ lực của caacutec thagravenh viecircn Hiếm khi coacute sự cải tiến đổi mới thagravenh cocircng lại lagrave kết quả lao động duy nhất của một người Caacutec nghiecircn cứu đatilde cho thấy rằng

- 4 -

quaacute trigravenh đổi mới cải tiến thường diễn ra ở những nơi magrave ở đoacute caacutec caacute nhacircn ở caacutec cấp độkhaacutec nhau thực hiện 3 loại vai trograve khaacutec nhau của doanh nhacircn người khởi xướng yacute tưởngngười tagravei trợ (đỡ đầu) vagrave lagrave người phối hợp hoạt động_-Người khởi xướng yacute tưởng lagrave người phaacutet hiện ra những yacute tưởng mới hoặc tin tưởngvagraveo giaacute trị của những saacuteng kiến vagrave ủng hộ noacute mặc dugrave phải đương đầu nhiều khoacute khăn trởngại Chuacuteng ta thường cho rằng những người caacutech tacircn lagrave người saacuteng tạo daacutem chấp nhậnnhững mạo hiểm rủi ro Họ thường lagrave những người ở caacutec cấp thấp hơn trong tổ chứcngười phaacutet hiện ra vấn đề vagrave biết đề xuất giải phaacutep Tuy nhiecircn sự saacuteng tạo cần thiết phảicoacute caacutec loại vai trograve kế tiếp_-Người tagravei trợ Một người quản trị cấp giữa nhận biết những điểm quan trọng về nhữngsaacuteng kiến của tổ chức từ đoacute giuacutep tigravem kiếm nguồn tagravei chiacutenh cần thiết cho việc phaacutet triểncải tiến vagrave thuacutec đẩy caacutec bước tiến hagravenh thực sự ETHổi mới trong tổ chức khocircng thể thiếu sựhiện diện của người tagravei trợ tuy nhiecircn việc thực hiện những đổi mới đoacute cograven phụ thuộc vagraveovai trograve thứ ba- người phối hợp hoạt động_-Người phối hợp Lagrave người quản trị cấp cao người ủng hộ cho sự cần thiết phải đổimới cung cấp tagravei chiacutenh cho caacutec hoạt động cải tiến khuyến khiacutech nacircng đỡ vagrave tocircn trọngbảo vệ caacutec saacuteng kiến cải tiến của caacutec thagravenh viecircn Việc cải tiến thường vấp phải caacutec cảntrở của lề lối cũ vagrave noacute thường khiến cho những người quen thoacutei thủ thường e ngại Ngườiphối hợp sẽ đảm nhận vai trograve cacircn bằng caacutec thế lực sao cho caacutec saacuteng kiến cải tiến coacute thểđược thực hiện Thocircng qua việc thực hiện vai trograve phối hợp caacutec nhagrave quản lyacute sẽ khuyếnkhiacutech thuacutec đẩy việc cải tiến đổi mớiThiếu một trong ba vai trograve thigrave sự đổi mớicải tiến khoacute coacute thể thực hiện đượcII- Phẩm chất của một người latildenh đạo quản trịMột số cuốn saacutech coacute tiacutenh giaacuteo khoa về lĩnh vực nagravey cho rằng người latildenh đạo quảntrị cần coacute caacutec tố chất-Coacute học vấn cao coacute kinh nghiệm về chuyecircn mocircn vagrave về đời sống xatilde hội-Linh hoạt-Coacute nghị lực suy nghĩ lagravenh mạnh saacuteng suốt

- 5 -

-Trung thực coacute sức khỏe tốt-Triacute tuệ cao coacute năng lực đạt được mục tiecircu đề ra-Sẵn sagraveng chịu traacutech nhiệm caacute nhacircnwwwquantricomvn-Coacute khả năng đoacuteng vai trograve lagrave một cố vấn vagrave tư vấn saacuteng suốt-Coacute tiacutenh tự tin bigravenh tĩnh khi gặp rắc rối về quan hệ hoặc khi coacute sự cố về tổ chức- Coacute tiacutenh kiecircn trigrave thần kinh vững vagrave coacute chiacute theo đuổi mục điacutech đến cugraveng thaacutei độ giao tiếpniềm nở thacircn mật nhưng dứt khoaacutet với mọi ngườiCuốn saacutech Chiến lược kinh doanh của B Karlof cho rằng Một nhagrave latildenh đạo giỏilagrave người vững tin coacute tầm nhigraven xa trocircng rộng cởi mở ham học hỏi biết đuacutec kết kinhnghiệm kinh doanh của bản thacircn vagrave của người khaacutec hướng vagraveo kết quả dứt khoaacutet coacute oacutecphecirc phaacuten coacute sức locirci cuốn thuyết phục vagrave gacircy được lograveng tin nhiệt tigravenh bigravenh tĩnh biết lắngnghe người khaacutec biết nhận lỗi khi sai lầm thiện tacircm vagrave chu đaacuteo mềm dẻo sẵn sagraveng giuacutepđỡ người khaacutec phaacutet triển saacuteng tạo nhưng kiecircn địnhMột cuộc nghiecircn cứu qui mocirc do nhoacutem Hệ thống quản lyacute quốc tế được tiến hagravenh ởmột số nước trecircn khắp thế giới đatilde xaacutec định 10 tiacutenh caacutech caacute nhacircn cơ bản của một chủdoanh nghiệp chỉ ra sự khaacutec biệt giữa chủ doanh nghiệp khocircng thagravenh đạt vagrave chủ doanhnghiệp thagravenh đạt đoacute lagrave 1 Tigravem kiếm cơ hộiTigravem kiếm vagrave thực hiện caacutec cơ hội kinh doanh mới động natildeo vagrave xaacutec định những giảiphaacutep saacuteng tạo cho những vấn đề kinh doanh suy nghĩ theo caacutec caacutech khaacutec nhau để tigravem racaacutech giải quyết chủ động nắm bắt caacutec cơ hội để thu lượm thocircng tin kinh doanh nhacircn sựcoacute kinh nghiệm caacutec trang thiết bị thiết kế sản phẩm vagrave dịch vụ thị trường vagrave tagravei chiacutenh 2 Kiecircn trigraveTiến hagravenh caacutec hoạt động khaacutec nhau hoặc lặp lại để vượt qua những trở ngại trongkinh doanh Khocircng từ bỏ sau lần thất bại lần đầu để giải quyết vấn đề Hy sinh caacute nhacircnhoặc thực hiện caacutec cố gắng phi thường để hoagraven thagravenh cocircng việc tiếp tục giũ vững lậptrường của migravenh trước đối thủ hoặc những dấu hiệu iacutet coacute thagravenh cocircng ở phuacutet ban đầu

- 6 -

3 Cam kết thực hiện theo hợp đồngChấp nhận traacutech nhiệm về caacutec vấn đề để hoagraven thagravenh cocircng việc cho khaacutech hagravengGiuacutep cocircng nhacircn để hoagraven thagravenh cocircng việc Thể hiện những quan tacircm lagravem hagravei lograveng khaacutechhagraveng4 Đaacutep ứng chất lượng vagrave hiệu quả5 Chấp nhận rủi roCoacute khả năng chấp nhận những gigrave magrave migravenh cho lagrave những rủi ro vừa phải Thườngnecircn coacute một biện phaacutep thiacutech ứng cho những tigravenh huống coacute yếu tố rủi ro Tiacutenh toaacuten rủi rotrong caacutec quyết định kinh doanh6 Đặt mục điacutechĐặt ra caacutec mục tiecircu rotilde ragraveng vagrave cụ thể trước mắt Xacircy dựng caacutec mục tiecircu lacircu dagravei rotilde ragraveng7 Giaacutem saacutet vagrave lập kế hoạch coacute hệ thốngPhaacutet triển vagrave sử dụng hợp lyacute từng bước caacutec kế hoạch để đạt được mục điacutech Đaacutenhgiaacute caacutec kế hoạch hagravenh động khaacutec coacute thể dugraveng để thay thế Giaacutem saacutet tiến trigravenh vagrave chuyểnsang caacutec chiến lược dự phograveng khi cần thiết để đạt được mục điacutechwwwquantricomvn8 Tigravem kiếm thocircng tinĐiacutech thacircn tigravem kiếm thocircng tin về caacutec khaacutech hagraveng caacutec nhagrave cung cấp vagrave caacutec đối thủcạnh tranh Sử dụng caacutec quan hệ hoặc mạng thocircng tin để thu thập thocircng tin coacute lợi9 Thuyết phục vagrave mạng lưới cocircng việcPhaacutet triển vagrave sử dụng caacutec chiến lược đatilde được cacircn nhắc cẩn thận để taacutec động hoặcthuyết phục người khaacutec Sử dụng quan hệ kinh doanh vagrave caacute nhacircn để hoagraven thagravenh mục tiecircukinh doanh của bạn10 Tự tinHiểu chiacutenh bản thacircn migravenh vagrave tin tưởng chắc chắn vagraveo chiacutenh migravenh vagrave khả năng củachiacutenh migravenh Thể hiện sự tự tin trong khả năng của bạn để hoagraven thagravenh caacutec nhiệm vụ khoacutekhăn hoặc đaacutep ứng những thử thaacutechCaacutec phong caacutech quản lyacute keacutem hiệu quảLagravem thế nagraveo để trở thagravenh một nhagrave quản lyacute hiệu quả Vấn đề đơn giản lagrave hatildey traacutenhtrở thagravenh một nhagrave quản lyacute tồi Một nhagrave quản lyacute tồi thường coacute ba sai lầm khocircng necircn mắcphải đoacute lagrave trở thagravenh nhagrave quản lyacute độc tagravei lười biếng vagrave lạm dụng quyền lựcBa điều nagravey rất quan trọng vigrave thực ra nếu mắc sai lầm trong quản lyacute thigrave tổn hại sẽ

- 7 -

rơi vagraveo cả nhagrave quản lyacute vagrave cocircng ty của anh ta Nhagrave quản lyacute coacute thể rơi vagraveo những cạm bẫymagrave anh ta rất khoacute gỡ ra Vigrave thế ngay từ đầu cần thocircng minh vagrave saacuteng suốt để traacutenh mắcphải sai lầmThế nagraveo lagrave nhagrave quản lyacute độc tagraveiMột trong những sai lầm đầu tiecircn lagrave bạn trở thagravenh một nhagrave quản lyacute độc tagravei Khoacute coacutenhagrave quản lyacute nagraveo lại thừa nhận họ đang chứng tỏ migravenh lagrave nhagrave quản lyacute độc tagravei Nhưng liệucoacute ai thử kiểm tra caacutech quản lyacute của chiacutenh migravenh để đảm bảo rằng họ khocircng quaacute độc tagraveitrong quản lyacute nhacircn viecircn của migravenh hay khocircngMột nhagrave quản lyacute độc tagravei thường lagrave người iacutet tin tưởng hay thiếu niềm tin ở ngườikhaacutec Họ thấy khocircng ai cograven coacute thể hơn họ trong cocircng việc nagraveo đoacute vagrave khoacute coacute thể lagravem tốthơn họ Do vậy họ đatilde khocircng thagravenh cocircng trong giao phoacute việc cho cấp dưới Khi giao phoacutecho nhacircn viecircn một việc nagraveo đoacute thigrave họ thường đoacuteng goacutep yacute kiến từng chuacutet một vagraveo cocircngviệc đoacute vagrave thường xuyecircn kiểm tra đi kiểm tra lại để đảm bảo rằng cocircng việc đoacute hoagraven tấttheo yacute muốn của migravenh Thời gian quản lyacute nhacircn viecircn của họ quaacute chặt chẽ dẫn tới sự keacutemchất lượng trong sản xuấtNhagrave quản lyacute nagravey cũng iacutet quan tacircm tới nguyện vọng của nhacircn viecircn Trong khi ở caacutecdoanh nghiệp hiện nay caacutec nhacircn viecircn đều muốn coacute sự tự do caacute nhacircn Những nhacircn viecircnnagravey coacute trigravenh độ nhất định vagrave họ cũng muốn aacutep dụng kiến thức magrave họ đatilde học được vagraveococircng việc Nhưng nhagrave quản lyacute lại iacutet tạo cho họ coacute cơ hội đoacute thigrave họ sẽ lagravem thoaacutei chiacute nhacircnviecircn của migravenhVới caacutec nhagrave quản lyacute độc tagravei caacutec nhacircn viecircn khocircng được sử dụng hết kiến thức tagraveinăng vagrave năng lực chuyecircn mocircn Vigrave vậy họ thấy bất matilden Nhưng tệ hơn lagrave ngay chiacutenh nhagravequản lyacute độc tagravei cũng mất đi nhiều cơ hội để trau dồi nghề nghiệp của migravenh Một nhagrave quảnlyacute như vậy coacute thể lagravem cocircng ty mất đi nhacircn viecircn tagravei năng vagrave giảm năng suất trong sản xuấtĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute độc tagravei bạn hatildey phải đặt niềm tin ở người khaacutecnhất lagrave những người lagravem việc cho bạn Để coacute thể tin cậy họ thigrave necircn tigravem hiểu những nhacircn

- 8 -

wwwquantricomvnviecircn lagravem việc cho migravenh biết được những điểm yếu vagrave điểm mạnh của bạn Cần giao phoacutecocircng việc dựa trecircn caacutec điểm yếu vagrave điểm mạnh nagravey Cần cho nhacircn viecircn của bạn họcnhững nghiệp vụ magrave họ cần Necircn biết cocircng việc đoacute yecircu cầu như thế nagraveo vagrave tuyển đuacutengnhacircn viecircn coacute thể đảm nhận tốt cocircng việc đoacute Cần chọn lựa kỹ cagraveng người sắp thay thế vịtriacute của bạn vagrave lập tức huấn luyện họCũng necircn nhận ra rằng cocircng việc khocircng thể hoagraven tất khi bạn lagravem chỉ coacute một migravenhKhi giao việc cho nhacircn viecircn cần hiểu rằng ủy quyền một caacutech hiệu quả cũng coacute nghĩa lagravechấp nhận những biến cố ngoagravei yacute muốn coacute thể kegravem theo Nhagrave quản lyacute coacute thể khocircng nhậnđược kết quả như mong đợi nhưng cần phải chấp nhận noacute vagrave chấp nhận những sai phạmđatilde xảy raNhagrave quản lyacute lười biếng lagrave gigraveMột caacutech thức quản lyacute khaacutec cũng dẫn đến sai lầm đoacute lagrave trở thagravenh nhagrave quản lyacute lườibiếng Người nagravey luocircn đugraven đẩy mọi cocircng việc cho nhacircn viecircn của migravenh Họ coacute khuynhhướng đưa cho nhacircn viecircn của migravenh mọi cocircng việc để coacute thời gian rảnh Kết quả lagrave caacutecnhacircn viecircn phải lagravem việc quaacute nhiều necircn họ thường noacutei với cấp trecircn rằng đoacute chẳng phải lagravecocircng việc của họ noacute khocircng coacute trong bản hợp đồng lao động trong khi chất lượng cocircngviệc lại rất thấpVới nhagrave quản lyacute lười biếng thigrave nhacircn viecircn ngagravey cagraveng lagravem những cocircng việc ngoagravei khảnăng chuyecircn mocircn của họ vagrave họ cũng chẳng bỏ ra một khoảng thời gian nagraveo để bồi dưỡngthecircm nghiệp vụ cho nhacircn viecircn Để traacutenh thagravenh nhagrave quản lyacute lười biếng bạn cần luocircn luocircnlập một bản kế hoạch bao gồm cả những dự aacuten ngắn hạn vagrave dagravei hạn kegravem theo thời gianthực hiện Bạn cần triển khai những cocircng việc sao cho thật tốt cố gắng học hỏi nhữngcaacutech thức quản lyacute tốtBạn cũng necircn lập kế hoạch cho cocircng việc kế tiếp bằng caacutech lagravem việc để đạt đượAsync(thiscnoacute Necircn nhớ rằng bạn đang bị theo dotildei vagrave đaacutenh giaacute bởi những người khaacutecMột caacutech quản lyacute sai lầm thứ ba magrave khocircng iacutet người mắc phải đoacute lagrave trở thagravenh một

- 9 -

nhagrave quản lyacute quaacute lạm dụng quyền hagravenh Thường những người nagravey cograven trẻ Họ iacutet nhạy beacutentrong caacutech quản lyacute cũng như thất bại trong việc tigravem hiểu mocirci trường lagravem việc mớiNhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lựcNhagrave quản lyacute nagravey thường cho rằng việc migravenh lagravem lagrave một nhiệm vụ được giao vagrave iacutetkhi đưa ra lời giải thiacutech Nhacircn viecircn khocircng những cảm thấy bực tức magrave họ sẽ cograven nghĩ racaacutech để cản trở cocircng việc magrave những người nagravey thấy khoacute lograveng coacute thể đạt hiệu quả 100Vậy lagrave sẽ dẫn đến thất bại khi một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lực phacircn cocircng cocircng việcNecircn nhớ rằng những ai quaacute lạm dụng quyền hagravenh của migravenh đều sớm bị sa thải Chiacutenh họcũng thấy bản thacircn migravenh khocircng thể thiacutech nghi với mocirci trường lagravem việc hiện tạiĐiều tệ hại nhất lagrave mối quan hệ giữa người nagravey với thagravenh viecircn trong cocircng ty vagravethỉnh thoảng lagrave cả caacutec thagravenh viecircn ngoagravei cocircng ty cũng khocircng hagravei lograveng Quyền hagravenh chungcủa tập thể sẽ biến thagravenh quyền hagravenh caacute nhacircn của họ Chiacutenh từ đoacute họ coacute thể thu về nhiềulợi iacutech cho bản thacircn migravenh chứ khocircng phải cho cocircng tyĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền hagravenh bạn cần hiểu rằng quyềnlực nagravey lagrave aacutep dụng cho cocircng ty chứ khocircng phải cho riecircng caacute nhacircn bạn Necircn coacute suy nghĩ vềwwwquantricomvnngười quản lyacute quaacute aacutep dụng quyền lực trước kia của migravenh vagraveo cảm nhận về người đoacute nhưthế nagraveo Bạn cũng necircn nghĩ đến việc trao quyền hagravenh cho tất cả caacutec nhacircn viecircn chứ khocircngphải chỉ cho riecircng caacute nhacircn migravenh Necircn nhigraven xa trocircng rộng vagrave cần biết rằng chiacutenh migravenhđang cần caacutec nhacircn viecircn magrave migravenh đatilde từng tạo ra khoảng caacutech khocircng thacircn thiện với họCuối cugraveng caacutec nhagrave quản lyacute cần phải hiểu rotilde về mocirci trường đa dạng nơi magrave họ đanglagravem việc Quản lyacute tiacutenh đa dạng một caacutech hiệu quả đogravei hỏi nhagrave quản lyacute phải năng động vagravesaacuteng tạoChigravea khoacutea để thagravenh cocircng trong quản lyacute trước tiecircn lagrave nhagrave quản lyacute cần nhận biết đượcnhững neacutet khaacutec nhau trong mocirci trường lagravem việc vagrave từ đoacute coacute caacutech thức đối xử thiacutech ứngnhấtIII - Caacutec học thuyết latildenh đạo quản trị

- 10 -

Học thuyết hay cograven gọi lagrave lyacute thuyết lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về một lĩnh vực nagraveođoacute thocircng qua nghiecircn cứu vagrave khảo nghiệm thực tế từ đoacute vận dụng vagraveo caacutec hoạt động thựctiễn trong mỗi lĩnh vựcHọc thuyết về latildenh đạo quản trị kinh doanh lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về latildenh đạoquản trị caacutec hoạt động kinh doanh Caacutec học thuyết về latildenh đạo quản trị lagrave cơ sở lagrave nềntảng dẫn đường cho hoạt động sản xuất kinh doanh một caacutech khoa học coacute hệ thốngTừ những năm 1800 khi nền cocircng nghiệp vagrave caacutec hoạt động sản xuất phaacutet triểnmạnh thực tiễn đatilde tổng kết vagrave ruacutet ra thagravenh những lyacute thuyết với nhiều trường phaacutei hay caacutecnhoacutem lyacute thuyết khaacutec nhauCoacute thể chia thagravenh ba nhoacutem lyacute thuyết latildenh đạo quản trị học1 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị cổ điểnTrường phaacutei cổ điển bao gồm một số taacutec giả với những nghiecircn cứu về quản trị kinhdoanh dưới đacircy lagrave một số taacutec giả điển higravenh vagrave những tư tởng chủ yếu của họa - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị khoa họcFrederich Taylor (1856 - 1915) Taylor xuất thacircn lagrave một cocircng nhacircn vagrave trở thagravenh kỹsư trải qua quaacute trigravenh ban ngagravey đi lagravem ban đecircm đi học hagravem thụ đại học Trong quaacute trigravenhlagravem việc trong nhagrave maacutey luyện caacuten theacutep Taylor đatilde coacute nhiều cơ hocirci quan saacutet vagrave thực hagravenhlatildenh đạo quản trị trong nhagrave maacutey Ocircng lagrave taacutec giả với những nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết khaacutenổi tiếng về latildenh đạo quản trị trong thời gian từ 1890 đến 1930Những nguyecircn tắc cơ bản trong lyacute thuyết của Taylor lagrave-Xacircy dựng caacutec phơng phaacutep khoa học để thực hiện cocircng việc nhiệm vụ của từngcocircng nhacircn-Lựa chọn cocircng nhacircn một caacutech khoa học vagrave huấn luyện họ phơng phaacutep khoa học đểthực hiện cocircng việc-Tổ chức giaacuteo dục vagrave giaacutem saacutet cocircng nhacircn để đảm bảo họ thực hiện theo đuacutengphương phaacutep-Xacircy dựng vagrave củng cố quan hệ giữa người lao động vagrave nhagrave latildenh đạo quản trịBiện phaacutep thực hiện ETHể thực hiện những nguyecircn tắc của migravenh Taylor đatilde tiến hagravenhwwwquantricomvn-Nghiecircn cứu caacutec loại thời gian lagravem việc của cocircng nhacircn theo từng cocircng việc-Phacircn chia cocircng việc của từng cocircng nhacircn thagravenh những cocircng việc bộ phận nhỏ đểcải tiến vagrave tối ưu hoacutea

- 11 -

-Xacircy dựng hệ thống khuyến khiacutech người lao động lagravem việc thực hiện trả cocircng theolao độngNhững kết quả qua aacutep dụng lyacute thuyết của Taylor lagrave năng suất lao động tăng lecircn rấtnhanh vagrave khối lượng sản phẩm tăng nhiều Tuy nhiecircn lyacute thuyết của Taylor nghiecircng vềkỹ thuật hoacutea maacutey moacutec hoacutea con người sức lao động bị khai thaacutec kiệt quệ lagravem cho cocircngnhacircn đấu tranh chống lại caacutec chiacutenh saacutech về latildenh đạo quản trịHerny L Gantt Lagrave kỹ sư chuyecircn về hệ thống kiểm soaacutet trong nhagrave maacutey Trecircn cơ sởcaacutec lyacute thuyết của Taylor Gantt đatilde phaacutet triển vagrave đưa ra lyacute thuyết của migravenh trong đoacute chủyếu tập trung vagraveo mở rộng hệ thống khuyến khiacutech vật chất cho người lao động với caacutecbiện phaacutep như -Khuyến khiacutech cocircng nhacircn sau một ngagravey lagravem việc nếu họ lagravem việc tốt-Khuyến khiacutech cho đốc cocircng quản đốc dựa vagraveo kết quả lagravem việc của cocircng nhacircndưới sự giaacutem saacutet trực tiếp của họ nhằm động viecircn họ trong cocircng việc latildenh đạo quản trịBiện phaacutep nagravey đatilde khuyến khiacutech caacutec đốc cocircng quản lyacute tốt hơn Cũng trecircn cơ sở nagraveycaacutec phương phaacutep quản trị tiến độ thực hiện mới được đưa vagraveo trong quản lyacute như phươngphaacutep đường găng (CPM -Critical Path Method) vagrave phương phaacutep sơ đồ mạng lới (PERT -Program Evaluation and Revie Technique) Trong lyacute thuyết nagravey khiacutea cạnh lợi iacutech đượcchuacute yacute hơn nhiềuFrank B (1868 - 1924) vagrave Liliant M Gibreth (1878 -1972)Hai taacutec giả nagravey đatilde nghiecircn cứu rất chi tiết quaacute trigravenh thực hiện vagrave quan hệ giữa caacutecthao taacutec động taacutec vagrave cử động với một mức độ căng thẳng vagrave mệt mỏi nhất định của cocircngnhacircn trong quaacute trigravenh lagravem việc từ đoacute đưa ra phương phaacutep thực hagravenh tối ưu nhằm tăngnăng suất lao động giảm sự mệt mỏi của cocircng nhacircnCaacutec phương phaacutep thuộc trường phaacutei nagravey đatilde coacute những đoacuteng goacutep coacute giaacute trị cho sựphaacutet triển của tư tởng latildenh đạo quản trị phaacutet triển kỹ năng latildenh đạo quản trị qua phacircncocircng chuyecircn mocircn hoacutea quaacute trigravenh lao động đồng thời lagrave những người đầu tiecircn necircu lecircn tầmquan trọng của việc tuyển chọn vagrave huấn luyện nhacircn viecircn dugraveng đatildei ngộ để tăng năng suấtlao động Tuy nhiecircn caacutec taacutec giả đatilde phaacutet triển một phơng phaacutep latildenh đạo quản trị mang

- 12 -

tiacutenh khoa học hoacutea một caacutech thuần tuacutey như maacutey moacutec hoacutea con người gắn chặt con ngườivagraveo một dacircy chuyền cocircng nghệ để latildenh đạo quản trị vagrave tăng năng suất lao độngb - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenhTrường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh đatilde phaacutet triển những nguyecircn tắc latildenh đạoquản trị chung cho cả tổ chức tiecircu biểu cho trường phaacutei nagravey coacute caacutec taacutec giả với caacutec cocircngtrigravenh nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết như sauHenry Fayol (1841 - 1925) Quan điểm của Fayol lagrave tập trung vagraveo xacircy dựng một tổchức tổng thể để latildenh đạo quản trị quaacute trigravenh lagravem việc Ocircng cho rằng năng suất lao độngcủa con người lagravem việc chung trong một tập thể tugravey thuộc vagraveo sự sắp xếp tổ chức củanhagrave latildenh đạo quản trị ETHể coacute thể lagravem tốt việc sắp xếp tổ chức doanh nghiệp Fayol đatilde đawwwquantricomvnra vagrave yecircu cầu caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị necircn aacutep dụng 14 nguyecircn tắc trong latildenh đạo quảntrị-Phacircn cocircng lao động trong quaacute trigravenh lagravem việc một caacutech chặt chẽ-Phải xaacutec định rotilde mối quan hệ quyền hagravenh vagrave traacutech nhiệm-Phải xacircy dựng vagrave aacutep dụng chế độ kỷ luật nghiecircm ngặt trong quaacute trigravenh lagravem việc -Thống nhất trong caacutec mệnh lệnh điều khiển chỉ huy-Latildenh đạo tập trung-Lợi iacutech caacute nhacircn phải gắn liền vagrave phục vụ cho lợi iacutech của tập thể lợi iacutech chung-Xacircy dựng chế độ trả cocircng một caacutech xứng đaacuteng theo kết quả lao động-Latildenh đạo quản trị thống nhất-Phacircn quyền vagrave định rotilde cơ cấu latildenh đạo quản trị trong tổ chức-Trật tự-Cocircng bằng tạo quan hệ bigravenh đẳng trong cocircng việc-Cocircng việc của mỗi người phải được ổn định trong tổ chức-Khuyến khiacutech sự saacuteng tạo trong quaacute trigravenh lagravem việc-Khuyến khiacutech phaacutet triển caacutec giaacute trị chung trong quaacute trigravenh lagravem việc của một tổ chứcMax Weber (1864 - 1920) Nhagrave xatilde hội học ngời ETHức taacutec giả đatilde phaacutet triển một tổchức quan liecircu bagraven giấy Khaacutei niệm quan liecircu bagraven giấy được định nghĩa lagrave hệ thổng chứcvụ vagrave nhiệm vụ được xaacutec định rotilde ragraveng phacircn cocircng phacircn nhiệm chiacutenh xaacutec hệ thống quyềnhagravenh coacute tocircn ti trật tự Theo Weber hệ thống tổ chức kinh doanh phải được-Xacircy dựng một cơ cấu tổ chức chặt chẽ-ETHịnh rotilde caacutec quy định caacutec luật lệ chiacutenh saacutech trong hoạt động latildenh đạo quản trị-ETHịnh rotilde quyền lực vagrave thừa hagravenh trong latildenh đạo quản trị

- 13 -

Chester Barnard (1886 - 1961) Taacutec giả cho rằng một tổ chức lagrave một hệ thống hợpphaacutep của nhiều người với ba yếu tố cơ bản1048673 Sự sẵn sagraveng hợp taacutec1048673 Coacute mục tiecircu chung1048673 Coacute sự thocircng đạtNếu thiếu một trong ba yếu tố đoacute tổ chức sẽ tan vỡ Cũng như Weber ocircng nhấnmạnh yếu tố quyền hagravenh trong tổ chức nhưng ocircng cho rằng nguồn gốc quyền hagravenh khocircngxuất phaacutet từ người ra lệnh magrave xuất phaacutet từ sự chấp nhận của cấp dưới ETHiều đoacute chỉ coacuteđược khi với bốn điều kiện như sau-Cấp dưới hiểu rotilde mệnh lệnh-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với mục tiecircu của tổ chức-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với lợi iacutech caacute nhacircn của cấp dướiwwwquantricomvn-Cấp dưới coacute khả năng thực hiện mệnh lệnh đoacute Trường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh chủ trương rằng năng suất lao động sẽđạt cao trong một tổ chức được sắp đặt hợp lyacute đoacuteng goacutep trong lyacute luận cũng như trongthực hagravenh latildenh đạo quản trị những nguyecircn tắc latildenh đạo quản trị caacutec higravenh thức tổ chứcquyền lực vagrave sự ủy quyền2 - Nhoacutem lyacute thuyết hagravenh vi - tacircm lyacute xatilde hội trong latildenh đạo quản trị kinh doanhNhoacutem lyacute thuyết nagravey nhấn mạnh vai trograve con người trong tổ chức quan điểm củanhoacutem nagravey cho rằng năng suất lao động khocircng chỉ do yếu tố vật chất quyết định magrave cograven donhu cầu tacircm lyacute xatilde hội của con ngời Vấn đề tổ chức lagrave vấn đề con người vagrave họ chỉ rarằng trong trường phaacutei cổ điển coacute nhiều hạn chế vigrave đatilde bỏ qua yếu tố con người trong quaacutetrigravenh lagravem việc Taacutec giả của lyacute thuyết caacutec quan hệ con người trong tổ chức lagrave Mary Parker Pollet(1868 1933) Nữ taacutec giả nagravey cho rằng trong quaacute trigravenh lagravem việc người lao động coacute caacutecmối quan hệ giữa họ với nhau vagrave giữa họ với một thể chế tổ chức nhất định bao gồm-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với cocircng nhacircn-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịETHồng thời taacutec giả cũng nhấn mạnh hiệu quả của latildenh đạo quản trị phụ thuộc vagraveoviệc giải quyết caacutec mối quan hệ nagravey Những quan điểm về hagravenh vi con người caacutec taacutec giả trong trường phaacutei nagravey cho

- 14 -

rằng hoạt động của con người phụ thuộc nhiều vagraveo caacutec yếu tố tacircm lyacute xatilde hội Chiacutenh caacutecyếu tố nagravey tạo necircn caacutec quan hệ tốt đẹp trong quaacute trigravenh lao động từ đoacute magrave coacute thể đạt hiệuquả cao trong quaacute trigravenh lagravem việcETHiển higravenh trong quan điểm nagravey lagrave caacutec nghiecircn cứu về caacutec taacutec động tacircm lyacute vagraveo quaacutetrigravenh lao động tại Western Electricrsquos Hawthorne Plant Cocircng trigravenh nghiecircn cứu nagravey gọi lagravenhững nghiecircn cứu Hawthorne Trong nghiecircn cứu đoacute caacutec taacutec giả đatilde sử dụng caacutec biện phaacuteptạo cho cocircng nhacircn cảm giaacutec tacircm lyacute lagrave họ đang được caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị chuacute yacute đếnnhư-Thayđổi chế độ saacuteng (tăng vagrave giảm độ saacuteng)-Thayđổi về tiền lương-Thayđổi thời gian lagravem việcSự thay đổi nagravey đatilde dẫn đến caacutec taacutec động tacircm lyacute lagravem tăng năng suất lao độngTiếp cận caacutec động cơ về hagravenh vi của con người caacutec taacutec giả đatilde tập trung nghiecircn cứuvagraveo caacutec yếu tố taacutec động vagraveo hagravenh vi của con người trong quaacute trigravenh lagravem việc với tư caacutech lagraveđộng cơ lagravem việc của họAbraham Moslow (1908 - 1970) nhagrave tacircm lyacute học taacutec giả đatilde xacircy dựng lyacute thuyết vềnhu cầu của con ngời bao gồm 5 cấp độ được xếp từ cấp thấp đến cấp cao -Nhu cầu thiết yếu-Nhu cầu an toagravenwwwquantricomvn-Nhu cầu được hoagrave nhập-Nhu cầu được nhận biết vagrave tocircn trọng-Nhu cầu tự hoagraven thiện-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden thigrave noacute khocircng cograven lagrave xung động mạnh đểthocirci thuacutec nữa-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden taacutec phong con người sẽ bị chi phối bởinhu cầukhaacutec cao hơn Như vậy muốn latildenh đạo quản trị hữu hiệu phải chuacute yacute đaacutep ứng nhucầu của con ngườiDoughlas Mc Gregor (1906 - 1964) đatilde phaacutet triển lyacute thuyết taacutec phong trong latildenhđạo quản trị ocircng cho rằng caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị trước đacircy đatilde tiến hagravenh caacutech thứclatildenh đạo quản trị trecircn những giả thuyết sai lầm về taacutec phong con người Những giảthuyết đoacute cho rằng phần đocircng mọi người đều khocircng thiacutech lagravem việc thiacutech được chi huy

- 15 -

hơn lagrave tự chịu traacutech nhiệm vagrave hầu hết lagravem việc vigrave lợi iacutech vật chất Vigrave vậy caacutec nhagrave latildenhđạo quản trị đatilde xacircy dựng những bộ maacutey tổ chức với quyền hagravenh tập trung đặt ra nhiềuquy tắc thủ tục đồng thời với hệ thống kiểm tra giaacutem saacutet chặt chẽ Gregor gọi những giảthuyết đoacute lagrave X vagrave đề nghị một lọat giả thuyết khaacutec magrave ocircng gọi lagrave giả thuyết Y Thuyết Ycho rằng con người sẽ thiacutech thuacute với cocircng việc nếu coacute được những thuận lợi vagrave họ coacute thểđoacuteng goacutep nhiều hơn cho tổ chức Mc Gregor cho rằng thay vigrave nhấn mạnh đến cơ chếkiểm tra thigrave nhagrave latildenh đạo quản trị necircn quan tacircm nhiều hơn đến sự phối hợp hoạt độngChris Argyris nghiecircn cứu tư caacutech con người vagrave caacutec yếu tố đời sống tổ chức đatilde chorằng một sự nhấn mạnh thaacutei quaacute của nhagrave latildenh đạo quản trị đối với việc kiểm soacuteat nhacircnviecircn sẽ dẫn tới nhacircn viecircn coacute thaacutei độ thụ động lệ thuộc vagrave neacute traacutenh traacutech nhiệm Trongtrạng thaacutei tacircm lyacute đoacute họ sẽ cảm thấy bất bigravenh vagrave coacute thaacutei độ tiecircu cực đối với việc hoagraventhagravenh mục tiecircu chung Argyris cho rằng bản chất con người luocircn muốn độc lập tronghagravenh động sự đa dạng trong mối quan tacircm vagrave khả năng tự chủ Nhagrave latildenh đạo quản trịhữu hiệu lagrave người biết tạo điều kiện cho nhacircn viecircn ứng xử như những người trưởng thagravenhvagrave điều đoacute chỉ coacute lợi cho tổ chức Tư tưởng của trường phaacutei taacutec phong nhấn mạnh nhu cầu xatilde hội được quyacute trọngvagrave tự thể hiện migravenh của người lao động Lyacute thuyết nagravey bổ sung cho lyacute thuyết latildenh đạoquản trị cổ điển khi cho rằng năng suất khocircng chỉ thuần tuacutey lagrave vấn đề kỹ thuật Noacute cũnggiuacutep cải tiến caacutech thức vagrave taacutec phong latildenh đạo quản trị trong tổ chức xaacutec nhận mối liecircnhệ giữa năng suất vagrave taacutec phong hoạt độngLyacute thuyết taacutec phong coacute sự đoacuteng goacutep lớn trong lyacute thuyết vagrave thực hagravenh latildenh đạo quảntrị giuacutep caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiểu rotilde hơn về sự động viecircn con người về ảnh hưởngcủa tập thể đối với taacutec phong cũng như caacutec vấn đề tacircm lyacute latildenh đạo quản trị3 - Lyacute thuyết định lượng trong latildenh đạo quản trịTrường phaacutei nagravey ra đời vagraveo thời kỳ đầu của ETHại chiến thế giới II xuất phaacutet từ nhu

- 16 -

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 2: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

Latildenh đạo tốt khocircng lagravem rối tung mọi vấn đề như thể thế giới sắp sập đến nơi khi coacute một vấn đề rắc rối nagraveo đoacute xảy ra Họ sẽ đưa ra những cacircu kiểu như Chuacuteng ta coacute thể giải quyết việc nagravey

6 Rotilde ragravengNhững latildenh đạo thực sự biết caacutech lagravem saacuteng tỏ vấn đề Họ khocircng lagravem cho noacute trở necircn phức tạp

7 Tự chủNhững nhagrave latildenh đạo thagravenh cocircng nhất biết họ lagrave ai vagrave sẽ khocircng cố gắng uốn migravenh để trở thagravenh những người khocircng phải lagrave họ

b - Khaacutei niệm quản trịQuản trị lagrave một quaacute trigravenh nhằm đạt đến sự thagravenh cocircng trong caacutec mục tiecircu đề ra bằng việc phối hợp hữu hiệu caacutec nguồn lực của doanh nghiệp Từ khaacutei niệm nagravey giuacutep chuacuteng ta nhận ra rằng quản trị lagrave một hoạt động liecircn tục vagrave cần thiết khi con người kết hợp với nhau trong một tổ chức ETHoacute lagrave quaacute trigravenh nhằm tạo necircn sức mạnh gắn liền caacutec vấn đề lại với nhau trong tổ chức vagrave thuacutec đẩy caacutec vấn đề chuyển động Mục tiecircu của quản trị lagrave tạo ra giaacute trị thạng dư tức tigravem ra phương thức thiacutech hợp để thực hiện cocircng việc nhằm đạt hiệu quả cao nhất với chi phiacute caacutec nguồn lực iacutet nhất

Noacutei chung quản trị lagrave một higravenh thức phức tạp magrave caacutec nhagrave quản trị kinh doanh phải quản trị từ khacircu đầu đến khacircu cuối của một chu kỳ sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp thực chất của quản trị kinh doanh lagrave quản trị caacutec yếu tố đầu vagraveo quaacute trigravenh sản xuất kinh doanh caacutec yếu tố đầu ra theo quaacute trigravenh hoạt động

_-Theo quaacute trigravenh quản trị kinh doanh cocircng taacutec quản trị trong doanh nghiệp lagrave quaacute trigravenh lập kế họach tổ chức phối hợp vagrave điều chỉnh caacutec hoạt động của caacutec thagravenh viecircn caacutec bộ phận vagrave caacutec chức năng trong doanh nghiệp nhằm huy động tối đa mọi nguồn lực để đạt được caacutec mục tiecircu đatilde đặt ra của tổ chức

_-Theo quan điểm hệ thống quản trị quản trị cograven lagrave việc thực hagravenh những hoạt động trong mỗi tổ chức một caacutech coacute yacute thức vagrave liecircn tục Quản trị trong một doanh nghiệp tồn tại trong một hệ thống bao gồm caacutec khacircu caacutec phần caacutec bộ phận coacute mối liecircn hệ khăng khiacutet với nhau taacutec động qua lại lẫn nhau vagrave thuacutec đẩy nhau phaacutet triển -Ở đacircy cần phacircn biệt rotilde sự khaacutec nhau giữa latildenh đạo vagrave quản trị Trecircn thực tế ranh giới của hai khaacutei niệm nagravey khocircng dễ phacircn biệt Sự phacircn biệt latildenh đạo vagrave quản trị dựa trecircn caacutec nội dung sau

2 - Yacute nghĩa của quản trị vagrave latildenh đạoKhi con người kết hợp với nhau trong một tập thể để cugraveng nhau lagravem việc người ta coacute thể tự phaacutet lagravem những việc cần thiết theo caacutech suy nghĩ riecircng của mỗi người Lối lagravem việc như thế cũng coacute thể đem lại kết quả hoặc cũng coacute thể khocircng

- 2 -

đem lại kết quả Nhưng nếu người ta biết tổ chức hoạt động thigrave triển vọng đạt kết quả sẽ chắc chắn hơn đặc biệt quan trọng khocircng phải chỉ lagrave kết quả magrave sẽ cograven iacutet tốn keacutem thời gian tiền bạc nguyecircn vật liệu vagrave những phiacute tổn khaacutec Khi chuacuteng ta so saacutenh giữa kết quả đạt được với chi phiacute để thực hiện sẽ coacute khaacutei niệm lagrave hiệu quả

Hiệu quả = Kết quả - Chi phiacuteHiệu quả sẽ tăng trong hai trường hợp-Tăng kết quả với chi phiacute khocircng đổi-Giảm chi phiacute magrave vẫn giữ nguyecircn kết quảMuốn đạt được cả hai điều đoacute đogravei hỏi phải biết caacutech quản trị khocircng biết caacutech quản trị latildenh đạo cũng đạt được kết quả nhưng hiệu quả sẽ đạt thấp Một sự quản trị latildenh đạo giỏi khocircng những mang lại nhiều lợi nhuận cho doanh nghiệp magrave cograven coacute yacute nghĩa quan trọng goacutep phần đưa nền kinh tế đất nước nhanh choacuteng phaacutet triển

Trong hoạt động kinh doanh người nagraveo luocircn tigravem caacutech giảm chi phiacute vagrave tăng kết quả tức lagrave luocircn tigravem caacutech tăng hiệu quả Coacute thể noacutei rằng lyacute do cần thiết của hoạt động quản trị latildenh đạo chiacutenh lagrave muốn coacute hiệu quả vagrave chỉ khi nagraveo người ta quan tacircm đến hiệu quả thigrave người ta mới quan tacircm đến hoạt động quản trị latildenh đạo

Trong thực tế mọi nỗ lực hữu iacutech của một doanh nghiệp được vạch ra nhằm đạtđược mục tiecircu của tổ chức với thời gian nguyecircn vật liệu iacutet nhất đều phải lựa chọn quaacute trigravenh cơ bản caacutec nguyecircn tắc vagrave caacutec kỹ thuật

Mục tiecircu của hoạt động quản trị latildenh đạo như vậy lagrave nhằm giuacutep chuacuteng ta coacute những kiến thức kỹ năng cần thiết để gia tăng hiệu quả trong hoạt động kinh doanh vigrave mục tiecircu lợi nhuận cũng như mục tiecircu phi lợi nhuận

3 - Vai trograve của nhagrave quản trị latildenh đạo Vai trograve lagrave toagraven bộ những caacutech ứng xử được thiết lập sao cho phugrave hợp với chức vụ hoặc bộ phận cơ quan riecircng biệt

Henry Mintzberg nghiecircn cứu caacutec hoạt động của nhagrave quản lyacute vagrave cho rằng mọi nhagravequản lyacute đều phải thực hiện 10 vai trograve khaacutec nhau vagrave được phacircn thagravenh 3 nhoacutem như sau

a - Nhoacutem vai trograve quan hệ với con ngườiNhoacutem vai trograve quan hệ với con người bao gồm khả năng phaacutet triển vagrave duy trigrave mốiquan hệ với người khaacutec một caacutech hiệu quả

Vai trograve đại diện gắn liền với vị triacute trong sự phacircn cấp quản trị vai trograve latildenh đạo đograveihỏi việc xacircy dựng mối quan hệ với cộng sự tiếp xuacutec vagrave thuacutec đẩy họ lagravem việc vai trograve liecircn hệ tập trung vagraveo việc duy trigrave mối quan hệ cả becircn trong vagrave becircn ngoagravei tổ

- 3 -

chức Vai trograve quan hệ với con người giuacutep caacutec nhagrave quản trị xacircy dựng mạng lưới lagravem việc cần thiết để thực hiện caacutec vai trograve quan trọng khaacutec

b - Nhoacutem vai trograve thocircng tin

Vai trograve thocircng tin gắn liền với việc tiếp nhận thocircng tin vagrave truyền đạt thocircng tin saocho nhagrave quản trị thể hiện lagrave trung tacircm đầu natildeo của tổ chức Vai trograve thu thập thocircng tin lagrave nắm bắt thocircng tin cả becircn trong vagrave becircn ngoagravei doanh nghiệp Vai trograve truyền đạt hoạt động theo 2 caacutech thứ nhất nhagrave quản lyacute truyền đạt những thocircng tin tiếp nhận được từ becircn ngoagravei đến caacutec thagravenh viecircn trong nội bộ doanh nghiệp những người coacute thể sử dụng những thocircng tin nagravey thứ hai nhagrave quản lyacute giuacutep truyền đạt những thocircng tin từ cấp dưới nagravey đến cấp thấp hơn hoặc đến caacutec thagravenh viecircn khaacutec trong tổ chức những người coacute thể sử dụng thocircng tin một caacutech hiệu quả nhất Trong khi vai trograve truyền đạt cung cấp thocircng tin cho nội bộ thigrave vai trograve phaacutet ngocircn phổ biến thocircng tin cho becircn ngoagravei về những vấn đề như kế hoạch chiacutenh saacutech kết quả hoạt động của tổ chức Do đoacute nhagrave quản lyacute tigravem kiếm thocircng tin trong vai trograve giaacutem saacutet truyền đạt thocircng tin với nội bộ vagrave sau đoacute kết hợp việc cung cấp thocircng tin quan trọng theo yecircu cầu của vai trograve quyết định

10 vai trograve quản trị của Minztberg c - Nhoacutem vai trograve quyết địnhNhoacutem vai trograve quyết định bao gồm việc ra những quyết định quan trong coacute ảnhhưởng đến tổ chức Coacute 4 vai trograve mocirc tả nhagrave quản lyacute lagrave người quyết định Vai trograve caacutech tacircn hay cograven gọi lagrave vai trograve doanh nhacircn lagrave người luocircn ở điểm gốc của mọi thay đổi vagrave cải tiến khai thaacutec caacutec cơ hội mới Vai trograve thứ 2 trong nhoacutem nagravey lagrave vai trograve xử lyacute caacutec tigravenh huống gắn liền với việc đưa ra caacutec hagravenh động kịp thời khi tổ chức phải đối mặt với những biến cố bất ngờ những khoacute khăn khocircng lường trước được Vai trograve thứ ba lagrave phacircn phối caacutec nguồn lực của tổ chức Cuối cugraveng vai trograve đagravem phaacuten thể hiện sự đại diện cho tổ chức thương lượng đagravem phaacuten kyacute kết caacutec hợp đồng ảnh hưởng tugravey theo caacutec lĩnh vực traacutech nhiệm của nhagrave quản lyacute Trong caacutec cuộc tiếp xuacutec lagravem ăn nhagrave quản lyacute phải lagrave một chuyecircn gia trong lĩnh vực ngoại giao Lagravem ăn thời mở cửa đa phần lagrave caacutec cuộc tiếp xuacutec muốn thagravenh đạt phải học caacutech thương lượng Mềm dẻo kết hợp với cứng rắn vagrave cương quyết lyacute triacute cugraveng với nhacircn bản lagrave biacute quyết thagravenh cocircng trong thương lượng với đối taacutec

Vai trograve của doanh nhacircn (nhagrave kinh doanh) khuyến khiacutech sự đổi mớiETHổi mới lagrave sự khởi đầu một yacute tưởng mới được aacutep dụng cho quaacute trigravenh tiến triển của cocircng việc sản phẩm hoặc dịch vụ Quaacute trigravenh đổi mới cải tiến gắn liền với vai trograve của những người đứng đầu trong doanh nghiệp cụ thể như gắn liền với sự tigravem kiếm caacutec cơ hội trong kinh doanh Tuy nhiecircn thuacutec đẩy sự cải tiến đổi mới trong doanh nghiệp đogravei hỏi phải kết hợp những nỗ lực của caacutec thagravenh viecircn Hiếm khi coacute sự cải tiến đổi mới thagravenh cocircng lại lagrave kết quả lao động duy nhất của một người Caacutec nghiecircn cứu đatilde cho thấy rằng

- 4 -

quaacute trigravenh đổi mới cải tiến thường diễn ra ở những nơi magrave ở đoacute caacutec caacute nhacircn ở caacutec cấp độkhaacutec nhau thực hiện 3 loại vai trograve khaacutec nhau của doanh nhacircn người khởi xướng yacute tưởngngười tagravei trợ (đỡ đầu) vagrave lagrave người phối hợp hoạt động_-Người khởi xướng yacute tưởng lagrave người phaacutet hiện ra những yacute tưởng mới hoặc tin tưởngvagraveo giaacute trị của những saacuteng kiến vagrave ủng hộ noacute mặc dugrave phải đương đầu nhiều khoacute khăn trởngại Chuacuteng ta thường cho rằng những người caacutech tacircn lagrave người saacuteng tạo daacutem chấp nhậnnhững mạo hiểm rủi ro Họ thường lagrave những người ở caacutec cấp thấp hơn trong tổ chứcngười phaacutet hiện ra vấn đề vagrave biết đề xuất giải phaacutep Tuy nhiecircn sự saacuteng tạo cần thiết phảicoacute caacutec loại vai trograve kế tiếp_-Người tagravei trợ Một người quản trị cấp giữa nhận biết những điểm quan trọng về nhữngsaacuteng kiến của tổ chức từ đoacute giuacutep tigravem kiếm nguồn tagravei chiacutenh cần thiết cho việc phaacutet triểncải tiến vagrave thuacutec đẩy caacutec bước tiến hagravenh thực sự ETHổi mới trong tổ chức khocircng thể thiếu sựhiện diện của người tagravei trợ tuy nhiecircn việc thực hiện những đổi mới đoacute cograven phụ thuộc vagraveovai trograve thứ ba- người phối hợp hoạt động_-Người phối hợp Lagrave người quản trị cấp cao người ủng hộ cho sự cần thiết phải đổimới cung cấp tagravei chiacutenh cho caacutec hoạt động cải tiến khuyến khiacutech nacircng đỡ vagrave tocircn trọngbảo vệ caacutec saacuteng kiến cải tiến của caacutec thagravenh viecircn Việc cải tiến thường vấp phải caacutec cảntrở của lề lối cũ vagrave noacute thường khiến cho những người quen thoacutei thủ thường e ngại Ngườiphối hợp sẽ đảm nhận vai trograve cacircn bằng caacutec thế lực sao cho caacutec saacuteng kiến cải tiến coacute thểđược thực hiện Thocircng qua việc thực hiện vai trograve phối hợp caacutec nhagrave quản lyacute sẽ khuyếnkhiacutech thuacutec đẩy việc cải tiến đổi mớiThiếu một trong ba vai trograve thigrave sự đổi mớicải tiến khoacute coacute thể thực hiện đượcII- Phẩm chất của một người latildenh đạo quản trịMột số cuốn saacutech coacute tiacutenh giaacuteo khoa về lĩnh vực nagravey cho rằng người latildenh đạo quảntrị cần coacute caacutec tố chất-Coacute học vấn cao coacute kinh nghiệm về chuyecircn mocircn vagrave về đời sống xatilde hội-Linh hoạt-Coacute nghị lực suy nghĩ lagravenh mạnh saacuteng suốt

- 5 -

-Trung thực coacute sức khỏe tốt-Triacute tuệ cao coacute năng lực đạt được mục tiecircu đề ra-Sẵn sagraveng chịu traacutech nhiệm caacute nhacircnwwwquantricomvn-Coacute khả năng đoacuteng vai trograve lagrave một cố vấn vagrave tư vấn saacuteng suốt-Coacute tiacutenh tự tin bigravenh tĩnh khi gặp rắc rối về quan hệ hoặc khi coacute sự cố về tổ chức- Coacute tiacutenh kiecircn trigrave thần kinh vững vagrave coacute chiacute theo đuổi mục điacutech đến cugraveng thaacutei độ giao tiếpniềm nở thacircn mật nhưng dứt khoaacutet với mọi ngườiCuốn saacutech Chiến lược kinh doanh của B Karlof cho rằng Một nhagrave latildenh đạo giỏilagrave người vững tin coacute tầm nhigraven xa trocircng rộng cởi mở ham học hỏi biết đuacutec kết kinhnghiệm kinh doanh của bản thacircn vagrave của người khaacutec hướng vagraveo kết quả dứt khoaacutet coacute oacutecphecirc phaacuten coacute sức locirci cuốn thuyết phục vagrave gacircy được lograveng tin nhiệt tigravenh bigravenh tĩnh biết lắngnghe người khaacutec biết nhận lỗi khi sai lầm thiện tacircm vagrave chu đaacuteo mềm dẻo sẵn sagraveng giuacutepđỡ người khaacutec phaacutet triển saacuteng tạo nhưng kiecircn địnhMột cuộc nghiecircn cứu qui mocirc do nhoacutem Hệ thống quản lyacute quốc tế được tiến hagravenh ởmột số nước trecircn khắp thế giới đatilde xaacutec định 10 tiacutenh caacutech caacute nhacircn cơ bản của một chủdoanh nghiệp chỉ ra sự khaacutec biệt giữa chủ doanh nghiệp khocircng thagravenh đạt vagrave chủ doanhnghiệp thagravenh đạt đoacute lagrave 1 Tigravem kiếm cơ hộiTigravem kiếm vagrave thực hiện caacutec cơ hội kinh doanh mới động natildeo vagrave xaacutec định những giảiphaacutep saacuteng tạo cho những vấn đề kinh doanh suy nghĩ theo caacutec caacutech khaacutec nhau để tigravem racaacutech giải quyết chủ động nắm bắt caacutec cơ hội để thu lượm thocircng tin kinh doanh nhacircn sựcoacute kinh nghiệm caacutec trang thiết bị thiết kế sản phẩm vagrave dịch vụ thị trường vagrave tagravei chiacutenh 2 Kiecircn trigraveTiến hagravenh caacutec hoạt động khaacutec nhau hoặc lặp lại để vượt qua những trở ngại trongkinh doanh Khocircng từ bỏ sau lần thất bại lần đầu để giải quyết vấn đề Hy sinh caacute nhacircnhoặc thực hiện caacutec cố gắng phi thường để hoagraven thagravenh cocircng việc tiếp tục giũ vững lậptrường của migravenh trước đối thủ hoặc những dấu hiệu iacutet coacute thagravenh cocircng ở phuacutet ban đầu

- 6 -

3 Cam kết thực hiện theo hợp đồngChấp nhận traacutech nhiệm về caacutec vấn đề để hoagraven thagravenh cocircng việc cho khaacutech hagravengGiuacutep cocircng nhacircn để hoagraven thagravenh cocircng việc Thể hiện những quan tacircm lagravem hagravei lograveng khaacutechhagraveng4 Đaacutep ứng chất lượng vagrave hiệu quả5 Chấp nhận rủi roCoacute khả năng chấp nhận những gigrave magrave migravenh cho lagrave những rủi ro vừa phải Thườngnecircn coacute một biện phaacutep thiacutech ứng cho những tigravenh huống coacute yếu tố rủi ro Tiacutenh toaacuten rủi rotrong caacutec quyết định kinh doanh6 Đặt mục điacutechĐặt ra caacutec mục tiecircu rotilde ragraveng vagrave cụ thể trước mắt Xacircy dựng caacutec mục tiecircu lacircu dagravei rotilde ragraveng7 Giaacutem saacutet vagrave lập kế hoạch coacute hệ thốngPhaacutet triển vagrave sử dụng hợp lyacute từng bước caacutec kế hoạch để đạt được mục điacutech Đaacutenhgiaacute caacutec kế hoạch hagravenh động khaacutec coacute thể dugraveng để thay thế Giaacutem saacutet tiến trigravenh vagrave chuyểnsang caacutec chiến lược dự phograveng khi cần thiết để đạt được mục điacutechwwwquantricomvn8 Tigravem kiếm thocircng tinĐiacutech thacircn tigravem kiếm thocircng tin về caacutec khaacutech hagraveng caacutec nhagrave cung cấp vagrave caacutec đối thủcạnh tranh Sử dụng caacutec quan hệ hoặc mạng thocircng tin để thu thập thocircng tin coacute lợi9 Thuyết phục vagrave mạng lưới cocircng việcPhaacutet triển vagrave sử dụng caacutec chiến lược đatilde được cacircn nhắc cẩn thận để taacutec động hoặcthuyết phục người khaacutec Sử dụng quan hệ kinh doanh vagrave caacute nhacircn để hoagraven thagravenh mục tiecircukinh doanh của bạn10 Tự tinHiểu chiacutenh bản thacircn migravenh vagrave tin tưởng chắc chắn vagraveo chiacutenh migravenh vagrave khả năng củachiacutenh migravenh Thể hiện sự tự tin trong khả năng của bạn để hoagraven thagravenh caacutec nhiệm vụ khoacutekhăn hoặc đaacutep ứng những thử thaacutechCaacutec phong caacutech quản lyacute keacutem hiệu quảLagravem thế nagraveo để trở thagravenh một nhagrave quản lyacute hiệu quả Vấn đề đơn giản lagrave hatildey traacutenhtrở thagravenh một nhagrave quản lyacute tồi Một nhagrave quản lyacute tồi thường coacute ba sai lầm khocircng necircn mắcphải đoacute lagrave trở thagravenh nhagrave quản lyacute độc tagravei lười biếng vagrave lạm dụng quyền lựcBa điều nagravey rất quan trọng vigrave thực ra nếu mắc sai lầm trong quản lyacute thigrave tổn hại sẽ

- 7 -

rơi vagraveo cả nhagrave quản lyacute vagrave cocircng ty của anh ta Nhagrave quản lyacute coacute thể rơi vagraveo những cạm bẫymagrave anh ta rất khoacute gỡ ra Vigrave thế ngay từ đầu cần thocircng minh vagrave saacuteng suốt để traacutenh mắcphải sai lầmThế nagraveo lagrave nhagrave quản lyacute độc tagraveiMột trong những sai lầm đầu tiecircn lagrave bạn trở thagravenh một nhagrave quản lyacute độc tagravei Khoacute coacutenhagrave quản lyacute nagraveo lại thừa nhận họ đang chứng tỏ migravenh lagrave nhagrave quản lyacute độc tagravei Nhưng liệucoacute ai thử kiểm tra caacutech quản lyacute của chiacutenh migravenh để đảm bảo rằng họ khocircng quaacute độc tagraveitrong quản lyacute nhacircn viecircn của migravenh hay khocircngMột nhagrave quản lyacute độc tagravei thường lagrave người iacutet tin tưởng hay thiếu niềm tin ở ngườikhaacutec Họ thấy khocircng ai cograven coacute thể hơn họ trong cocircng việc nagraveo đoacute vagrave khoacute coacute thể lagravem tốthơn họ Do vậy họ đatilde khocircng thagravenh cocircng trong giao phoacute việc cho cấp dưới Khi giao phoacutecho nhacircn viecircn một việc nagraveo đoacute thigrave họ thường đoacuteng goacutep yacute kiến từng chuacutet một vagraveo cocircngviệc đoacute vagrave thường xuyecircn kiểm tra đi kiểm tra lại để đảm bảo rằng cocircng việc đoacute hoagraven tấttheo yacute muốn của migravenh Thời gian quản lyacute nhacircn viecircn của họ quaacute chặt chẽ dẫn tới sự keacutemchất lượng trong sản xuấtNhagrave quản lyacute nagravey cũng iacutet quan tacircm tới nguyện vọng của nhacircn viecircn Trong khi ở caacutecdoanh nghiệp hiện nay caacutec nhacircn viecircn đều muốn coacute sự tự do caacute nhacircn Những nhacircn viecircnnagravey coacute trigravenh độ nhất định vagrave họ cũng muốn aacutep dụng kiến thức magrave họ đatilde học được vagraveococircng việc Nhưng nhagrave quản lyacute lại iacutet tạo cho họ coacute cơ hội đoacute thigrave họ sẽ lagravem thoaacutei chiacute nhacircnviecircn của migravenhVới caacutec nhagrave quản lyacute độc tagravei caacutec nhacircn viecircn khocircng được sử dụng hết kiến thức tagraveinăng vagrave năng lực chuyecircn mocircn Vigrave vậy họ thấy bất matilden Nhưng tệ hơn lagrave ngay chiacutenh nhagravequản lyacute độc tagravei cũng mất đi nhiều cơ hội để trau dồi nghề nghiệp của migravenh Một nhagrave quảnlyacute như vậy coacute thể lagravem cocircng ty mất đi nhacircn viecircn tagravei năng vagrave giảm năng suất trong sản xuấtĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute độc tagravei bạn hatildey phải đặt niềm tin ở người khaacutecnhất lagrave những người lagravem việc cho bạn Để coacute thể tin cậy họ thigrave necircn tigravem hiểu những nhacircn

- 8 -

wwwquantricomvnviecircn lagravem việc cho migravenh biết được những điểm yếu vagrave điểm mạnh của bạn Cần giao phoacutecocircng việc dựa trecircn caacutec điểm yếu vagrave điểm mạnh nagravey Cần cho nhacircn viecircn của bạn họcnhững nghiệp vụ magrave họ cần Necircn biết cocircng việc đoacute yecircu cầu như thế nagraveo vagrave tuyển đuacutengnhacircn viecircn coacute thể đảm nhận tốt cocircng việc đoacute Cần chọn lựa kỹ cagraveng người sắp thay thế vịtriacute của bạn vagrave lập tức huấn luyện họCũng necircn nhận ra rằng cocircng việc khocircng thể hoagraven tất khi bạn lagravem chỉ coacute một migravenhKhi giao việc cho nhacircn viecircn cần hiểu rằng ủy quyền một caacutech hiệu quả cũng coacute nghĩa lagravechấp nhận những biến cố ngoagravei yacute muốn coacute thể kegravem theo Nhagrave quản lyacute coacute thể khocircng nhậnđược kết quả như mong đợi nhưng cần phải chấp nhận noacute vagrave chấp nhận những sai phạmđatilde xảy raNhagrave quản lyacute lười biếng lagrave gigraveMột caacutech thức quản lyacute khaacutec cũng dẫn đến sai lầm đoacute lagrave trở thagravenh nhagrave quản lyacute lườibiếng Người nagravey luocircn đugraven đẩy mọi cocircng việc cho nhacircn viecircn của migravenh Họ coacute khuynhhướng đưa cho nhacircn viecircn của migravenh mọi cocircng việc để coacute thời gian rảnh Kết quả lagrave caacutecnhacircn viecircn phải lagravem việc quaacute nhiều necircn họ thường noacutei với cấp trecircn rằng đoacute chẳng phải lagravecocircng việc của họ noacute khocircng coacute trong bản hợp đồng lao động trong khi chất lượng cocircngviệc lại rất thấpVới nhagrave quản lyacute lười biếng thigrave nhacircn viecircn ngagravey cagraveng lagravem những cocircng việc ngoagravei khảnăng chuyecircn mocircn của họ vagrave họ cũng chẳng bỏ ra một khoảng thời gian nagraveo để bồi dưỡngthecircm nghiệp vụ cho nhacircn viecircn Để traacutenh thagravenh nhagrave quản lyacute lười biếng bạn cần luocircn luocircnlập một bản kế hoạch bao gồm cả những dự aacuten ngắn hạn vagrave dagravei hạn kegravem theo thời gianthực hiện Bạn cần triển khai những cocircng việc sao cho thật tốt cố gắng học hỏi nhữngcaacutech thức quản lyacute tốtBạn cũng necircn lập kế hoạch cho cocircng việc kế tiếp bằng caacutech lagravem việc để đạt đượAsync(thiscnoacute Necircn nhớ rằng bạn đang bị theo dotildei vagrave đaacutenh giaacute bởi những người khaacutecMột caacutech quản lyacute sai lầm thứ ba magrave khocircng iacutet người mắc phải đoacute lagrave trở thagravenh một

- 9 -

nhagrave quản lyacute quaacute lạm dụng quyền hagravenh Thường những người nagravey cograven trẻ Họ iacutet nhạy beacutentrong caacutech quản lyacute cũng như thất bại trong việc tigravem hiểu mocirci trường lagravem việc mớiNhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lựcNhagrave quản lyacute nagravey thường cho rằng việc migravenh lagravem lagrave một nhiệm vụ được giao vagrave iacutetkhi đưa ra lời giải thiacutech Nhacircn viecircn khocircng những cảm thấy bực tức magrave họ sẽ cograven nghĩ racaacutech để cản trở cocircng việc magrave những người nagravey thấy khoacute lograveng coacute thể đạt hiệu quả 100Vậy lagrave sẽ dẫn đến thất bại khi một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lực phacircn cocircng cocircng việcNecircn nhớ rằng những ai quaacute lạm dụng quyền hagravenh của migravenh đều sớm bị sa thải Chiacutenh họcũng thấy bản thacircn migravenh khocircng thể thiacutech nghi với mocirci trường lagravem việc hiện tạiĐiều tệ hại nhất lagrave mối quan hệ giữa người nagravey với thagravenh viecircn trong cocircng ty vagravethỉnh thoảng lagrave cả caacutec thagravenh viecircn ngoagravei cocircng ty cũng khocircng hagravei lograveng Quyền hagravenh chungcủa tập thể sẽ biến thagravenh quyền hagravenh caacute nhacircn của họ Chiacutenh từ đoacute họ coacute thể thu về nhiềulợi iacutech cho bản thacircn migravenh chứ khocircng phải cho cocircng tyĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền hagravenh bạn cần hiểu rằng quyềnlực nagravey lagrave aacutep dụng cho cocircng ty chứ khocircng phải cho riecircng caacute nhacircn bạn Necircn coacute suy nghĩ vềwwwquantricomvnngười quản lyacute quaacute aacutep dụng quyền lực trước kia của migravenh vagraveo cảm nhận về người đoacute nhưthế nagraveo Bạn cũng necircn nghĩ đến việc trao quyền hagravenh cho tất cả caacutec nhacircn viecircn chứ khocircngphải chỉ cho riecircng caacute nhacircn migravenh Necircn nhigraven xa trocircng rộng vagrave cần biết rằng chiacutenh migravenhđang cần caacutec nhacircn viecircn magrave migravenh đatilde từng tạo ra khoảng caacutech khocircng thacircn thiện với họCuối cugraveng caacutec nhagrave quản lyacute cần phải hiểu rotilde về mocirci trường đa dạng nơi magrave họ đanglagravem việc Quản lyacute tiacutenh đa dạng một caacutech hiệu quả đogravei hỏi nhagrave quản lyacute phải năng động vagravesaacuteng tạoChigravea khoacutea để thagravenh cocircng trong quản lyacute trước tiecircn lagrave nhagrave quản lyacute cần nhận biết đượcnhững neacutet khaacutec nhau trong mocirci trường lagravem việc vagrave từ đoacute coacute caacutech thức đối xử thiacutech ứngnhấtIII - Caacutec học thuyết latildenh đạo quản trị

- 10 -

Học thuyết hay cograven gọi lagrave lyacute thuyết lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về một lĩnh vực nagraveođoacute thocircng qua nghiecircn cứu vagrave khảo nghiệm thực tế từ đoacute vận dụng vagraveo caacutec hoạt động thựctiễn trong mỗi lĩnh vựcHọc thuyết về latildenh đạo quản trị kinh doanh lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về latildenh đạoquản trị caacutec hoạt động kinh doanh Caacutec học thuyết về latildenh đạo quản trị lagrave cơ sở lagrave nềntảng dẫn đường cho hoạt động sản xuất kinh doanh một caacutech khoa học coacute hệ thốngTừ những năm 1800 khi nền cocircng nghiệp vagrave caacutec hoạt động sản xuất phaacutet triểnmạnh thực tiễn đatilde tổng kết vagrave ruacutet ra thagravenh những lyacute thuyết với nhiều trường phaacutei hay caacutecnhoacutem lyacute thuyết khaacutec nhauCoacute thể chia thagravenh ba nhoacutem lyacute thuyết latildenh đạo quản trị học1 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị cổ điểnTrường phaacutei cổ điển bao gồm một số taacutec giả với những nghiecircn cứu về quản trị kinhdoanh dưới đacircy lagrave một số taacutec giả điển higravenh vagrave những tư tởng chủ yếu của họa - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị khoa họcFrederich Taylor (1856 - 1915) Taylor xuất thacircn lagrave một cocircng nhacircn vagrave trở thagravenh kỹsư trải qua quaacute trigravenh ban ngagravey đi lagravem ban đecircm đi học hagravem thụ đại học Trong quaacute trigravenhlagravem việc trong nhagrave maacutey luyện caacuten theacutep Taylor đatilde coacute nhiều cơ hocirci quan saacutet vagrave thực hagravenhlatildenh đạo quản trị trong nhagrave maacutey Ocircng lagrave taacutec giả với những nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết khaacutenổi tiếng về latildenh đạo quản trị trong thời gian từ 1890 đến 1930Những nguyecircn tắc cơ bản trong lyacute thuyết của Taylor lagrave-Xacircy dựng caacutec phơng phaacutep khoa học để thực hiện cocircng việc nhiệm vụ của từngcocircng nhacircn-Lựa chọn cocircng nhacircn một caacutech khoa học vagrave huấn luyện họ phơng phaacutep khoa học đểthực hiện cocircng việc-Tổ chức giaacuteo dục vagrave giaacutem saacutet cocircng nhacircn để đảm bảo họ thực hiện theo đuacutengphương phaacutep-Xacircy dựng vagrave củng cố quan hệ giữa người lao động vagrave nhagrave latildenh đạo quản trịBiện phaacutep thực hiện ETHể thực hiện những nguyecircn tắc của migravenh Taylor đatilde tiến hagravenhwwwquantricomvn-Nghiecircn cứu caacutec loại thời gian lagravem việc của cocircng nhacircn theo từng cocircng việc-Phacircn chia cocircng việc của từng cocircng nhacircn thagravenh những cocircng việc bộ phận nhỏ đểcải tiến vagrave tối ưu hoacutea

- 11 -

-Xacircy dựng hệ thống khuyến khiacutech người lao động lagravem việc thực hiện trả cocircng theolao độngNhững kết quả qua aacutep dụng lyacute thuyết của Taylor lagrave năng suất lao động tăng lecircn rấtnhanh vagrave khối lượng sản phẩm tăng nhiều Tuy nhiecircn lyacute thuyết của Taylor nghiecircng vềkỹ thuật hoacutea maacutey moacutec hoacutea con người sức lao động bị khai thaacutec kiệt quệ lagravem cho cocircngnhacircn đấu tranh chống lại caacutec chiacutenh saacutech về latildenh đạo quản trịHerny L Gantt Lagrave kỹ sư chuyecircn về hệ thống kiểm soaacutet trong nhagrave maacutey Trecircn cơ sởcaacutec lyacute thuyết của Taylor Gantt đatilde phaacutet triển vagrave đưa ra lyacute thuyết của migravenh trong đoacute chủyếu tập trung vagraveo mở rộng hệ thống khuyến khiacutech vật chất cho người lao động với caacutecbiện phaacutep như -Khuyến khiacutech cocircng nhacircn sau một ngagravey lagravem việc nếu họ lagravem việc tốt-Khuyến khiacutech cho đốc cocircng quản đốc dựa vagraveo kết quả lagravem việc của cocircng nhacircndưới sự giaacutem saacutet trực tiếp của họ nhằm động viecircn họ trong cocircng việc latildenh đạo quản trịBiện phaacutep nagravey đatilde khuyến khiacutech caacutec đốc cocircng quản lyacute tốt hơn Cũng trecircn cơ sở nagraveycaacutec phương phaacutep quản trị tiến độ thực hiện mới được đưa vagraveo trong quản lyacute như phươngphaacutep đường găng (CPM -Critical Path Method) vagrave phương phaacutep sơ đồ mạng lới (PERT -Program Evaluation and Revie Technique) Trong lyacute thuyết nagravey khiacutea cạnh lợi iacutech đượcchuacute yacute hơn nhiềuFrank B (1868 - 1924) vagrave Liliant M Gibreth (1878 -1972)Hai taacutec giả nagravey đatilde nghiecircn cứu rất chi tiết quaacute trigravenh thực hiện vagrave quan hệ giữa caacutecthao taacutec động taacutec vagrave cử động với một mức độ căng thẳng vagrave mệt mỏi nhất định của cocircngnhacircn trong quaacute trigravenh lagravem việc từ đoacute đưa ra phương phaacutep thực hagravenh tối ưu nhằm tăngnăng suất lao động giảm sự mệt mỏi của cocircng nhacircnCaacutec phương phaacutep thuộc trường phaacutei nagravey đatilde coacute những đoacuteng goacutep coacute giaacute trị cho sựphaacutet triển của tư tởng latildenh đạo quản trị phaacutet triển kỹ năng latildenh đạo quản trị qua phacircncocircng chuyecircn mocircn hoacutea quaacute trigravenh lao động đồng thời lagrave những người đầu tiecircn necircu lecircn tầmquan trọng của việc tuyển chọn vagrave huấn luyện nhacircn viecircn dugraveng đatildei ngộ để tăng năng suấtlao động Tuy nhiecircn caacutec taacutec giả đatilde phaacutet triển một phơng phaacutep latildenh đạo quản trị mang

- 12 -

tiacutenh khoa học hoacutea một caacutech thuần tuacutey như maacutey moacutec hoacutea con người gắn chặt con ngườivagraveo một dacircy chuyền cocircng nghệ để latildenh đạo quản trị vagrave tăng năng suất lao độngb - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenhTrường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh đatilde phaacutet triển những nguyecircn tắc latildenh đạoquản trị chung cho cả tổ chức tiecircu biểu cho trường phaacutei nagravey coacute caacutec taacutec giả với caacutec cocircngtrigravenh nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết như sauHenry Fayol (1841 - 1925) Quan điểm của Fayol lagrave tập trung vagraveo xacircy dựng một tổchức tổng thể để latildenh đạo quản trị quaacute trigravenh lagravem việc Ocircng cho rằng năng suất lao độngcủa con người lagravem việc chung trong một tập thể tugravey thuộc vagraveo sự sắp xếp tổ chức củanhagrave latildenh đạo quản trị ETHể coacute thể lagravem tốt việc sắp xếp tổ chức doanh nghiệp Fayol đatilde đawwwquantricomvnra vagrave yecircu cầu caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị necircn aacutep dụng 14 nguyecircn tắc trong latildenh đạo quảntrị-Phacircn cocircng lao động trong quaacute trigravenh lagravem việc một caacutech chặt chẽ-Phải xaacutec định rotilde mối quan hệ quyền hagravenh vagrave traacutech nhiệm-Phải xacircy dựng vagrave aacutep dụng chế độ kỷ luật nghiecircm ngặt trong quaacute trigravenh lagravem việc -Thống nhất trong caacutec mệnh lệnh điều khiển chỉ huy-Latildenh đạo tập trung-Lợi iacutech caacute nhacircn phải gắn liền vagrave phục vụ cho lợi iacutech của tập thể lợi iacutech chung-Xacircy dựng chế độ trả cocircng một caacutech xứng đaacuteng theo kết quả lao động-Latildenh đạo quản trị thống nhất-Phacircn quyền vagrave định rotilde cơ cấu latildenh đạo quản trị trong tổ chức-Trật tự-Cocircng bằng tạo quan hệ bigravenh đẳng trong cocircng việc-Cocircng việc của mỗi người phải được ổn định trong tổ chức-Khuyến khiacutech sự saacuteng tạo trong quaacute trigravenh lagravem việc-Khuyến khiacutech phaacutet triển caacutec giaacute trị chung trong quaacute trigravenh lagravem việc của một tổ chứcMax Weber (1864 - 1920) Nhagrave xatilde hội học ngời ETHức taacutec giả đatilde phaacutet triển một tổchức quan liecircu bagraven giấy Khaacutei niệm quan liecircu bagraven giấy được định nghĩa lagrave hệ thổng chứcvụ vagrave nhiệm vụ được xaacutec định rotilde ragraveng phacircn cocircng phacircn nhiệm chiacutenh xaacutec hệ thống quyềnhagravenh coacute tocircn ti trật tự Theo Weber hệ thống tổ chức kinh doanh phải được-Xacircy dựng một cơ cấu tổ chức chặt chẽ-ETHịnh rotilde caacutec quy định caacutec luật lệ chiacutenh saacutech trong hoạt động latildenh đạo quản trị-ETHịnh rotilde quyền lực vagrave thừa hagravenh trong latildenh đạo quản trị

- 13 -

Chester Barnard (1886 - 1961) Taacutec giả cho rằng một tổ chức lagrave một hệ thống hợpphaacutep của nhiều người với ba yếu tố cơ bản1048673 Sự sẵn sagraveng hợp taacutec1048673 Coacute mục tiecircu chung1048673 Coacute sự thocircng đạtNếu thiếu một trong ba yếu tố đoacute tổ chức sẽ tan vỡ Cũng như Weber ocircng nhấnmạnh yếu tố quyền hagravenh trong tổ chức nhưng ocircng cho rằng nguồn gốc quyền hagravenh khocircngxuất phaacutet từ người ra lệnh magrave xuất phaacutet từ sự chấp nhận của cấp dưới ETHiều đoacute chỉ coacuteđược khi với bốn điều kiện như sau-Cấp dưới hiểu rotilde mệnh lệnh-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với mục tiecircu của tổ chức-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với lợi iacutech caacute nhacircn của cấp dướiwwwquantricomvn-Cấp dưới coacute khả năng thực hiện mệnh lệnh đoacute Trường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh chủ trương rằng năng suất lao động sẽđạt cao trong một tổ chức được sắp đặt hợp lyacute đoacuteng goacutep trong lyacute luận cũng như trongthực hagravenh latildenh đạo quản trị những nguyecircn tắc latildenh đạo quản trị caacutec higravenh thức tổ chứcquyền lực vagrave sự ủy quyền2 - Nhoacutem lyacute thuyết hagravenh vi - tacircm lyacute xatilde hội trong latildenh đạo quản trị kinh doanhNhoacutem lyacute thuyết nagravey nhấn mạnh vai trograve con người trong tổ chức quan điểm củanhoacutem nagravey cho rằng năng suất lao động khocircng chỉ do yếu tố vật chất quyết định magrave cograven donhu cầu tacircm lyacute xatilde hội của con ngời Vấn đề tổ chức lagrave vấn đề con người vagrave họ chỉ rarằng trong trường phaacutei cổ điển coacute nhiều hạn chế vigrave đatilde bỏ qua yếu tố con người trong quaacutetrigravenh lagravem việc Taacutec giả của lyacute thuyết caacutec quan hệ con người trong tổ chức lagrave Mary Parker Pollet(1868 1933) Nữ taacutec giả nagravey cho rằng trong quaacute trigravenh lagravem việc người lao động coacute caacutecmối quan hệ giữa họ với nhau vagrave giữa họ với một thể chế tổ chức nhất định bao gồm-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với cocircng nhacircn-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịETHồng thời taacutec giả cũng nhấn mạnh hiệu quả của latildenh đạo quản trị phụ thuộc vagraveoviệc giải quyết caacutec mối quan hệ nagravey Những quan điểm về hagravenh vi con người caacutec taacutec giả trong trường phaacutei nagravey cho

- 14 -

rằng hoạt động của con người phụ thuộc nhiều vagraveo caacutec yếu tố tacircm lyacute xatilde hội Chiacutenh caacutecyếu tố nagravey tạo necircn caacutec quan hệ tốt đẹp trong quaacute trigravenh lao động từ đoacute magrave coacute thể đạt hiệuquả cao trong quaacute trigravenh lagravem việcETHiển higravenh trong quan điểm nagravey lagrave caacutec nghiecircn cứu về caacutec taacutec động tacircm lyacute vagraveo quaacutetrigravenh lao động tại Western Electricrsquos Hawthorne Plant Cocircng trigravenh nghiecircn cứu nagravey gọi lagravenhững nghiecircn cứu Hawthorne Trong nghiecircn cứu đoacute caacutec taacutec giả đatilde sử dụng caacutec biện phaacuteptạo cho cocircng nhacircn cảm giaacutec tacircm lyacute lagrave họ đang được caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị chuacute yacute đếnnhư-Thayđổi chế độ saacuteng (tăng vagrave giảm độ saacuteng)-Thayđổi về tiền lương-Thayđổi thời gian lagravem việcSự thay đổi nagravey đatilde dẫn đến caacutec taacutec động tacircm lyacute lagravem tăng năng suất lao độngTiếp cận caacutec động cơ về hagravenh vi của con người caacutec taacutec giả đatilde tập trung nghiecircn cứuvagraveo caacutec yếu tố taacutec động vagraveo hagravenh vi của con người trong quaacute trigravenh lagravem việc với tư caacutech lagraveđộng cơ lagravem việc của họAbraham Moslow (1908 - 1970) nhagrave tacircm lyacute học taacutec giả đatilde xacircy dựng lyacute thuyết vềnhu cầu của con ngời bao gồm 5 cấp độ được xếp từ cấp thấp đến cấp cao -Nhu cầu thiết yếu-Nhu cầu an toagravenwwwquantricomvn-Nhu cầu được hoagrave nhập-Nhu cầu được nhận biết vagrave tocircn trọng-Nhu cầu tự hoagraven thiện-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden thigrave noacute khocircng cograven lagrave xung động mạnh đểthocirci thuacutec nữa-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden taacutec phong con người sẽ bị chi phối bởinhu cầukhaacutec cao hơn Như vậy muốn latildenh đạo quản trị hữu hiệu phải chuacute yacute đaacutep ứng nhucầu của con ngườiDoughlas Mc Gregor (1906 - 1964) đatilde phaacutet triển lyacute thuyết taacutec phong trong latildenhđạo quản trị ocircng cho rằng caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị trước đacircy đatilde tiến hagravenh caacutech thứclatildenh đạo quản trị trecircn những giả thuyết sai lầm về taacutec phong con người Những giảthuyết đoacute cho rằng phần đocircng mọi người đều khocircng thiacutech lagravem việc thiacutech được chi huy

- 15 -

hơn lagrave tự chịu traacutech nhiệm vagrave hầu hết lagravem việc vigrave lợi iacutech vật chất Vigrave vậy caacutec nhagrave latildenhđạo quản trị đatilde xacircy dựng những bộ maacutey tổ chức với quyền hagravenh tập trung đặt ra nhiềuquy tắc thủ tục đồng thời với hệ thống kiểm tra giaacutem saacutet chặt chẽ Gregor gọi những giảthuyết đoacute lagrave X vagrave đề nghị một lọat giả thuyết khaacutec magrave ocircng gọi lagrave giả thuyết Y Thuyết Ycho rằng con người sẽ thiacutech thuacute với cocircng việc nếu coacute được những thuận lợi vagrave họ coacute thểđoacuteng goacutep nhiều hơn cho tổ chức Mc Gregor cho rằng thay vigrave nhấn mạnh đến cơ chếkiểm tra thigrave nhagrave latildenh đạo quản trị necircn quan tacircm nhiều hơn đến sự phối hợp hoạt độngChris Argyris nghiecircn cứu tư caacutech con người vagrave caacutec yếu tố đời sống tổ chức đatilde chorằng một sự nhấn mạnh thaacutei quaacute của nhagrave latildenh đạo quản trị đối với việc kiểm soacuteat nhacircnviecircn sẽ dẫn tới nhacircn viecircn coacute thaacutei độ thụ động lệ thuộc vagrave neacute traacutenh traacutech nhiệm Trongtrạng thaacutei tacircm lyacute đoacute họ sẽ cảm thấy bất bigravenh vagrave coacute thaacutei độ tiecircu cực đối với việc hoagraventhagravenh mục tiecircu chung Argyris cho rằng bản chất con người luocircn muốn độc lập tronghagravenh động sự đa dạng trong mối quan tacircm vagrave khả năng tự chủ Nhagrave latildenh đạo quản trịhữu hiệu lagrave người biết tạo điều kiện cho nhacircn viecircn ứng xử như những người trưởng thagravenhvagrave điều đoacute chỉ coacute lợi cho tổ chức Tư tưởng của trường phaacutei taacutec phong nhấn mạnh nhu cầu xatilde hội được quyacute trọngvagrave tự thể hiện migravenh của người lao động Lyacute thuyết nagravey bổ sung cho lyacute thuyết latildenh đạoquản trị cổ điển khi cho rằng năng suất khocircng chỉ thuần tuacutey lagrave vấn đề kỹ thuật Noacute cũnggiuacutep cải tiến caacutech thức vagrave taacutec phong latildenh đạo quản trị trong tổ chức xaacutec nhận mối liecircnhệ giữa năng suất vagrave taacutec phong hoạt độngLyacute thuyết taacutec phong coacute sự đoacuteng goacutep lớn trong lyacute thuyết vagrave thực hagravenh latildenh đạo quảntrị giuacutep caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiểu rotilde hơn về sự động viecircn con người về ảnh hưởngcủa tập thể đối với taacutec phong cũng như caacutec vấn đề tacircm lyacute latildenh đạo quản trị3 - Lyacute thuyết định lượng trong latildenh đạo quản trịTrường phaacutei nagravey ra đời vagraveo thời kỳ đầu của ETHại chiến thế giới II xuất phaacutet từ nhu

- 16 -

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 3: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

đem lại kết quả Nhưng nếu người ta biết tổ chức hoạt động thigrave triển vọng đạt kết quả sẽ chắc chắn hơn đặc biệt quan trọng khocircng phải chỉ lagrave kết quả magrave sẽ cograven iacutet tốn keacutem thời gian tiền bạc nguyecircn vật liệu vagrave những phiacute tổn khaacutec Khi chuacuteng ta so saacutenh giữa kết quả đạt được với chi phiacute để thực hiện sẽ coacute khaacutei niệm lagrave hiệu quả

Hiệu quả = Kết quả - Chi phiacuteHiệu quả sẽ tăng trong hai trường hợp-Tăng kết quả với chi phiacute khocircng đổi-Giảm chi phiacute magrave vẫn giữ nguyecircn kết quảMuốn đạt được cả hai điều đoacute đogravei hỏi phải biết caacutech quản trị khocircng biết caacutech quản trị latildenh đạo cũng đạt được kết quả nhưng hiệu quả sẽ đạt thấp Một sự quản trị latildenh đạo giỏi khocircng những mang lại nhiều lợi nhuận cho doanh nghiệp magrave cograven coacute yacute nghĩa quan trọng goacutep phần đưa nền kinh tế đất nước nhanh choacuteng phaacutet triển

Trong hoạt động kinh doanh người nagraveo luocircn tigravem caacutech giảm chi phiacute vagrave tăng kết quả tức lagrave luocircn tigravem caacutech tăng hiệu quả Coacute thể noacutei rằng lyacute do cần thiết của hoạt động quản trị latildenh đạo chiacutenh lagrave muốn coacute hiệu quả vagrave chỉ khi nagraveo người ta quan tacircm đến hiệu quả thigrave người ta mới quan tacircm đến hoạt động quản trị latildenh đạo

Trong thực tế mọi nỗ lực hữu iacutech của một doanh nghiệp được vạch ra nhằm đạtđược mục tiecircu của tổ chức với thời gian nguyecircn vật liệu iacutet nhất đều phải lựa chọn quaacute trigravenh cơ bản caacutec nguyecircn tắc vagrave caacutec kỹ thuật

Mục tiecircu của hoạt động quản trị latildenh đạo như vậy lagrave nhằm giuacutep chuacuteng ta coacute những kiến thức kỹ năng cần thiết để gia tăng hiệu quả trong hoạt động kinh doanh vigrave mục tiecircu lợi nhuận cũng như mục tiecircu phi lợi nhuận

3 - Vai trograve của nhagrave quản trị latildenh đạo Vai trograve lagrave toagraven bộ những caacutech ứng xử được thiết lập sao cho phugrave hợp với chức vụ hoặc bộ phận cơ quan riecircng biệt

Henry Mintzberg nghiecircn cứu caacutec hoạt động của nhagrave quản lyacute vagrave cho rằng mọi nhagravequản lyacute đều phải thực hiện 10 vai trograve khaacutec nhau vagrave được phacircn thagravenh 3 nhoacutem như sau

a - Nhoacutem vai trograve quan hệ với con ngườiNhoacutem vai trograve quan hệ với con người bao gồm khả năng phaacutet triển vagrave duy trigrave mốiquan hệ với người khaacutec một caacutech hiệu quả

Vai trograve đại diện gắn liền với vị triacute trong sự phacircn cấp quản trị vai trograve latildenh đạo đograveihỏi việc xacircy dựng mối quan hệ với cộng sự tiếp xuacutec vagrave thuacutec đẩy họ lagravem việc vai trograve liecircn hệ tập trung vagraveo việc duy trigrave mối quan hệ cả becircn trong vagrave becircn ngoagravei tổ

- 3 -

chức Vai trograve quan hệ với con người giuacutep caacutec nhagrave quản trị xacircy dựng mạng lưới lagravem việc cần thiết để thực hiện caacutec vai trograve quan trọng khaacutec

b - Nhoacutem vai trograve thocircng tin

Vai trograve thocircng tin gắn liền với việc tiếp nhận thocircng tin vagrave truyền đạt thocircng tin saocho nhagrave quản trị thể hiện lagrave trung tacircm đầu natildeo của tổ chức Vai trograve thu thập thocircng tin lagrave nắm bắt thocircng tin cả becircn trong vagrave becircn ngoagravei doanh nghiệp Vai trograve truyền đạt hoạt động theo 2 caacutech thứ nhất nhagrave quản lyacute truyền đạt những thocircng tin tiếp nhận được từ becircn ngoagravei đến caacutec thagravenh viecircn trong nội bộ doanh nghiệp những người coacute thể sử dụng những thocircng tin nagravey thứ hai nhagrave quản lyacute giuacutep truyền đạt những thocircng tin từ cấp dưới nagravey đến cấp thấp hơn hoặc đến caacutec thagravenh viecircn khaacutec trong tổ chức những người coacute thể sử dụng thocircng tin một caacutech hiệu quả nhất Trong khi vai trograve truyền đạt cung cấp thocircng tin cho nội bộ thigrave vai trograve phaacutet ngocircn phổ biến thocircng tin cho becircn ngoagravei về những vấn đề như kế hoạch chiacutenh saacutech kết quả hoạt động của tổ chức Do đoacute nhagrave quản lyacute tigravem kiếm thocircng tin trong vai trograve giaacutem saacutet truyền đạt thocircng tin với nội bộ vagrave sau đoacute kết hợp việc cung cấp thocircng tin quan trọng theo yecircu cầu của vai trograve quyết định

10 vai trograve quản trị của Minztberg c - Nhoacutem vai trograve quyết địnhNhoacutem vai trograve quyết định bao gồm việc ra những quyết định quan trong coacute ảnhhưởng đến tổ chức Coacute 4 vai trograve mocirc tả nhagrave quản lyacute lagrave người quyết định Vai trograve caacutech tacircn hay cograven gọi lagrave vai trograve doanh nhacircn lagrave người luocircn ở điểm gốc của mọi thay đổi vagrave cải tiến khai thaacutec caacutec cơ hội mới Vai trograve thứ 2 trong nhoacutem nagravey lagrave vai trograve xử lyacute caacutec tigravenh huống gắn liền với việc đưa ra caacutec hagravenh động kịp thời khi tổ chức phải đối mặt với những biến cố bất ngờ những khoacute khăn khocircng lường trước được Vai trograve thứ ba lagrave phacircn phối caacutec nguồn lực của tổ chức Cuối cugraveng vai trograve đagravem phaacuten thể hiện sự đại diện cho tổ chức thương lượng đagravem phaacuten kyacute kết caacutec hợp đồng ảnh hưởng tugravey theo caacutec lĩnh vực traacutech nhiệm của nhagrave quản lyacute Trong caacutec cuộc tiếp xuacutec lagravem ăn nhagrave quản lyacute phải lagrave một chuyecircn gia trong lĩnh vực ngoại giao Lagravem ăn thời mở cửa đa phần lagrave caacutec cuộc tiếp xuacutec muốn thagravenh đạt phải học caacutech thương lượng Mềm dẻo kết hợp với cứng rắn vagrave cương quyết lyacute triacute cugraveng với nhacircn bản lagrave biacute quyết thagravenh cocircng trong thương lượng với đối taacutec

Vai trograve của doanh nhacircn (nhagrave kinh doanh) khuyến khiacutech sự đổi mớiETHổi mới lagrave sự khởi đầu một yacute tưởng mới được aacutep dụng cho quaacute trigravenh tiến triển của cocircng việc sản phẩm hoặc dịch vụ Quaacute trigravenh đổi mới cải tiến gắn liền với vai trograve của những người đứng đầu trong doanh nghiệp cụ thể như gắn liền với sự tigravem kiếm caacutec cơ hội trong kinh doanh Tuy nhiecircn thuacutec đẩy sự cải tiến đổi mới trong doanh nghiệp đogravei hỏi phải kết hợp những nỗ lực của caacutec thagravenh viecircn Hiếm khi coacute sự cải tiến đổi mới thagravenh cocircng lại lagrave kết quả lao động duy nhất của một người Caacutec nghiecircn cứu đatilde cho thấy rằng

- 4 -

quaacute trigravenh đổi mới cải tiến thường diễn ra ở những nơi magrave ở đoacute caacutec caacute nhacircn ở caacutec cấp độkhaacutec nhau thực hiện 3 loại vai trograve khaacutec nhau của doanh nhacircn người khởi xướng yacute tưởngngười tagravei trợ (đỡ đầu) vagrave lagrave người phối hợp hoạt động_-Người khởi xướng yacute tưởng lagrave người phaacutet hiện ra những yacute tưởng mới hoặc tin tưởngvagraveo giaacute trị của những saacuteng kiến vagrave ủng hộ noacute mặc dugrave phải đương đầu nhiều khoacute khăn trởngại Chuacuteng ta thường cho rằng những người caacutech tacircn lagrave người saacuteng tạo daacutem chấp nhậnnhững mạo hiểm rủi ro Họ thường lagrave những người ở caacutec cấp thấp hơn trong tổ chứcngười phaacutet hiện ra vấn đề vagrave biết đề xuất giải phaacutep Tuy nhiecircn sự saacuteng tạo cần thiết phảicoacute caacutec loại vai trograve kế tiếp_-Người tagravei trợ Một người quản trị cấp giữa nhận biết những điểm quan trọng về nhữngsaacuteng kiến của tổ chức từ đoacute giuacutep tigravem kiếm nguồn tagravei chiacutenh cần thiết cho việc phaacutet triểncải tiến vagrave thuacutec đẩy caacutec bước tiến hagravenh thực sự ETHổi mới trong tổ chức khocircng thể thiếu sựhiện diện của người tagravei trợ tuy nhiecircn việc thực hiện những đổi mới đoacute cograven phụ thuộc vagraveovai trograve thứ ba- người phối hợp hoạt động_-Người phối hợp Lagrave người quản trị cấp cao người ủng hộ cho sự cần thiết phải đổimới cung cấp tagravei chiacutenh cho caacutec hoạt động cải tiến khuyến khiacutech nacircng đỡ vagrave tocircn trọngbảo vệ caacutec saacuteng kiến cải tiến của caacutec thagravenh viecircn Việc cải tiến thường vấp phải caacutec cảntrở của lề lối cũ vagrave noacute thường khiến cho những người quen thoacutei thủ thường e ngại Ngườiphối hợp sẽ đảm nhận vai trograve cacircn bằng caacutec thế lực sao cho caacutec saacuteng kiến cải tiến coacute thểđược thực hiện Thocircng qua việc thực hiện vai trograve phối hợp caacutec nhagrave quản lyacute sẽ khuyếnkhiacutech thuacutec đẩy việc cải tiến đổi mớiThiếu một trong ba vai trograve thigrave sự đổi mớicải tiến khoacute coacute thể thực hiện đượcII- Phẩm chất của một người latildenh đạo quản trịMột số cuốn saacutech coacute tiacutenh giaacuteo khoa về lĩnh vực nagravey cho rằng người latildenh đạo quảntrị cần coacute caacutec tố chất-Coacute học vấn cao coacute kinh nghiệm về chuyecircn mocircn vagrave về đời sống xatilde hội-Linh hoạt-Coacute nghị lực suy nghĩ lagravenh mạnh saacuteng suốt

- 5 -

-Trung thực coacute sức khỏe tốt-Triacute tuệ cao coacute năng lực đạt được mục tiecircu đề ra-Sẵn sagraveng chịu traacutech nhiệm caacute nhacircnwwwquantricomvn-Coacute khả năng đoacuteng vai trograve lagrave một cố vấn vagrave tư vấn saacuteng suốt-Coacute tiacutenh tự tin bigravenh tĩnh khi gặp rắc rối về quan hệ hoặc khi coacute sự cố về tổ chức- Coacute tiacutenh kiecircn trigrave thần kinh vững vagrave coacute chiacute theo đuổi mục điacutech đến cugraveng thaacutei độ giao tiếpniềm nở thacircn mật nhưng dứt khoaacutet với mọi ngườiCuốn saacutech Chiến lược kinh doanh của B Karlof cho rằng Một nhagrave latildenh đạo giỏilagrave người vững tin coacute tầm nhigraven xa trocircng rộng cởi mở ham học hỏi biết đuacutec kết kinhnghiệm kinh doanh của bản thacircn vagrave của người khaacutec hướng vagraveo kết quả dứt khoaacutet coacute oacutecphecirc phaacuten coacute sức locirci cuốn thuyết phục vagrave gacircy được lograveng tin nhiệt tigravenh bigravenh tĩnh biết lắngnghe người khaacutec biết nhận lỗi khi sai lầm thiện tacircm vagrave chu đaacuteo mềm dẻo sẵn sagraveng giuacutepđỡ người khaacutec phaacutet triển saacuteng tạo nhưng kiecircn địnhMột cuộc nghiecircn cứu qui mocirc do nhoacutem Hệ thống quản lyacute quốc tế được tiến hagravenh ởmột số nước trecircn khắp thế giới đatilde xaacutec định 10 tiacutenh caacutech caacute nhacircn cơ bản của một chủdoanh nghiệp chỉ ra sự khaacutec biệt giữa chủ doanh nghiệp khocircng thagravenh đạt vagrave chủ doanhnghiệp thagravenh đạt đoacute lagrave 1 Tigravem kiếm cơ hộiTigravem kiếm vagrave thực hiện caacutec cơ hội kinh doanh mới động natildeo vagrave xaacutec định những giảiphaacutep saacuteng tạo cho những vấn đề kinh doanh suy nghĩ theo caacutec caacutech khaacutec nhau để tigravem racaacutech giải quyết chủ động nắm bắt caacutec cơ hội để thu lượm thocircng tin kinh doanh nhacircn sựcoacute kinh nghiệm caacutec trang thiết bị thiết kế sản phẩm vagrave dịch vụ thị trường vagrave tagravei chiacutenh 2 Kiecircn trigraveTiến hagravenh caacutec hoạt động khaacutec nhau hoặc lặp lại để vượt qua những trở ngại trongkinh doanh Khocircng từ bỏ sau lần thất bại lần đầu để giải quyết vấn đề Hy sinh caacute nhacircnhoặc thực hiện caacutec cố gắng phi thường để hoagraven thagravenh cocircng việc tiếp tục giũ vững lậptrường của migravenh trước đối thủ hoặc những dấu hiệu iacutet coacute thagravenh cocircng ở phuacutet ban đầu

- 6 -

3 Cam kết thực hiện theo hợp đồngChấp nhận traacutech nhiệm về caacutec vấn đề để hoagraven thagravenh cocircng việc cho khaacutech hagravengGiuacutep cocircng nhacircn để hoagraven thagravenh cocircng việc Thể hiện những quan tacircm lagravem hagravei lograveng khaacutechhagraveng4 Đaacutep ứng chất lượng vagrave hiệu quả5 Chấp nhận rủi roCoacute khả năng chấp nhận những gigrave magrave migravenh cho lagrave những rủi ro vừa phải Thườngnecircn coacute một biện phaacutep thiacutech ứng cho những tigravenh huống coacute yếu tố rủi ro Tiacutenh toaacuten rủi rotrong caacutec quyết định kinh doanh6 Đặt mục điacutechĐặt ra caacutec mục tiecircu rotilde ragraveng vagrave cụ thể trước mắt Xacircy dựng caacutec mục tiecircu lacircu dagravei rotilde ragraveng7 Giaacutem saacutet vagrave lập kế hoạch coacute hệ thốngPhaacutet triển vagrave sử dụng hợp lyacute từng bước caacutec kế hoạch để đạt được mục điacutech Đaacutenhgiaacute caacutec kế hoạch hagravenh động khaacutec coacute thể dugraveng để thay thế Giaacutem saacutet tiến trigravenh vagrave chuyểnsang caacutec chiến lược dự phograveng khi cần thiết để đạt được mục điacutechwwwquantricomvn8 Tigravem kiếm thocircng tinĐiacutech thacircn tigravem kiếm thocircng tin về caacutec khaacutech hagraveng caacutec nhagrave cung cấp vagrave caacutec đối thủcạnh tranh Sử dụng caacutec quan hệ hoặc mạng thocircng tin để thu thập thocircng tin coacute lợi9 Thuyết phục vagrave mạng lưới cocircng việcPhaacutet triển vagrave sử dụng caacutec chiến lược đatilde được cacircn nhắc cẩn thận để taacutec động hoặcthuyết phục người khaacutec Sử dụng quan hệ kinh doanh vagrave caacute nhacircn để hoagraven thagravenh mục tiecircukinh doanh của bạn10 Tự tinHiểu chiacutenh bản thacircn migravenh vagrave tin tưởng chắc chắn vagraveo chiacutenh migravenh vagrave khả năng củachiacutenh migravenh Thể hiện sự tự tin trong khả năng của bạn để hoagraven thagravenh caacutec nhiệm vụ khoacutekhăn hoặc đaacutep ứng những thử thaacutechCaacutec phong caacutech quản lyacute keacutem hiệu quảLagravem thế nagraveo để trở thagravenh một nhagrave quản lyacute hiệu quả Vấn đề đơn giản lagrave hatildey traacutenhtrở thagravenh một nhagrave quản lyacute tồi Một nhagrave quản lyacute tồi thường coacute ba sai lầm khocircng necircn mắcphải đoacute lagrave trở thagravenh nhagrave quản lyacute độc tagravei lười biếng vagrave lạm dụng quyền lựcBa điều nagravey rất quan trọng vigrave thực ra nếu mắc sai lầm trong quản lyacute thigrave tổn hại sẽ

- 7 -

rơi vagraveo cả nhagrave quản lyacute vagrave cocircng ty của anh ta Nhagrave quản lyacute coacute thể rơi vagraveo những cạm bẫymagrave anh ta rất khoacute gỡ ra Vigrave thế ngay từ đầu cần thocircng minh vagrave saacuteng suốt để traacutenh mắcphải sai lầmThế nagraveo lagrave nhagrave quản lyacute độc tagraveiMột trong những sai lầm đầu tiecircn lagrave bạn trở thagravenh một nhagrave quản lyacute độc tagravei Khoacute coacutenhagrave quản lyacute nagraveo lại thừa nhận họ đang chứng tỏ migravenh lagrave nhagrave quản lyacute độc tagravei Nhưng liệucoacute ai thử kiểm tra caacutech quản lyacute của chiacutenh migravenh để đảm bảo rằng họ khocircng quaacute độc tagraveitrong quản lyacute nhacircn viecircn của migravenh hay khocircngMột nhagrave quản lyacute độc tagravei thường lagrave người iacutet tin tưởng hay thiếu niềm tin ở ngườikhaacutec Họ thấy khocircng ai cograven coacute thể hơn họ trong cocircng việc nagraveo đoacute vagrave khoacute coacute thể lagravem tốthơn họ Do vậy họ đatilde khocircng thagravenh cocircng trong giao phoacute việc cho cấp dưới Khi giao phoacutecho nhacircn viecircn một việc nagraveo đoacute thigrave họ thường đoacuteng goacutep yacute kiến từng chuacutet một vagraveo cocircngviệc đoacute vagrave thường xuyecircn kiểm tra đi kiểm tra lại để đảm bảo rằng cocircng việc đoacute hoagraven tấttheo yacute muốn của migravenh Thời gian quản lyacute nhacircn viecircn của họ quaacute chặt chẽ dẫn tới sự keacutemchất lượng trong sản xuấtNhagrave quản lyacute nagravey cũng iacutet quan tacircm tới nguyện vọng của nhacircn viecircn Trong khi ở caacutecdoanh nghiệp hiện nay caacutec nhacircn viecircn đều muốn coacute sự tự do caacute nhacircn Những nhacircn viecircnnagravey coacute trigravenh độ nhất định vagrave họ cũng muốn aacutep dụng kiến thức magrave họ đatilde học được vagraveococircng việc Nhưng nhagrave quản lyacute lại iacutet tạo cho họ coacute cơ hội đoacute thigrave họ sẽ lagravem thoaacutei chiacute nhacircnviecircn của migravenhVới caacutec nhagrave quản lyacute độc tagravei caacutec nhacircn viecircn khocircng được sử dụng hết kiến thức tagraveinăng vagrave năng lực chuyecircn mocircn Vigrave vậy họ thấy bất matilden Nhưng tệ hơn lagrave ngay chiacutenh nhagravequản lyacute độc tagravei cũng mất đi nhiều cơ hội để trau dồi nghề nghiệp của migravenh Một nhagrave quảnlyacute như vậy coacute thể lagravem cocircng ty mất đi nhacircn viecircn tagravei năng vagrave giảm năng suất trong sản xuấtĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute độc tagravei bạn hatildey phải đặt niềm tin ở người khaacutecnhất lagrave những người lagravem việc cho bạn Để coacute thể tin cậy họ thigrave necircn tigravem hiểu những nhacircn

- 8 -

wwwquantricomvnviecircn lagravem việc cho migravenh biết được những điểm yếu vagrave điểm mạnh của bạn Cần giao phoacutecocircng việc dựa trecircn caacutec điểm yếu vagrave điểm mạnh nagravey Cần cho nhacircn viecircn của bạn họcnhững nghiệp vụ magrave họ cần Necircn biết cocircng việc đoacute yecircu cầu như thế nagraveo vagrave tuyển đuacutengnhacircn viecircn coacute thể đảm nhận tốt cocircng việc đoacute Cần chọn lựa kỹ cagraveng người sắp thay thế vịtriacute của bạn vagrave lập tức huấn luyện họCũng necircn nhận ra rằng cocircng việc khocircng thể hoagraven tất khi bạn lagravem chỉ coacute một migravenhKhi giao việc cho nhacircn viecircn cần hiểu rằng ủy quyền một caacutech hiệu quả cũng coacute nghĩa lagravechấp nhận những biến cố ngoagravei yacute muốn coacute thể kegravem theo Nhagrave quản lyacute coacute thể khocircng nhậnđược kết quả như mong đợi nhưng cần phải chấp nhận noacute vagrave chấp nhận những sai phạmđatilde xảy raNhagrave quản lyacute lười biếng lagrave gigraveMột caacutech thức quản lyacute khaacutec cũng dẫn đến sai lầm đoacute lagrave trở thagravenh nhagrave quản lyacute lườibiếng Người nagravey luocircn đugraven đẩy mọi cocircng việc cho nhacircn viecircn của migravenh Họ coacute khuynhhướng đưa cho nhacircn viecircn của migravenh mọi cocircng việc để coacute thời gian rảnh Kết quả lagrave caacutecnhacircn viecircn phải lagravem việc quaacute nhiều necircn họ thường noacutei với cấp trecircn rằng đoacute chẳng phải lagravecocircng việc của họ noacute khocircng coacute trong bản hợp đồng lao động trong khi chất lượng cocircngviệc lại rất thấpVới nhagrave quản lyacute lười biếng thigrave nhacircn viecircn ngagravey cagraveng lagravem những cocircng việc ngoagravei khảnăng chuyecircn mocircn của họ vagrave họ cũng chẳng bỏ ra một khoảng thời gian nagraveo để bồi dưỡngthecircm nghiệp vụ cho nhacircn viecircn Để traacutenh thagravenh nhagrave quản lyacute lười biếng bạn cần luocircn luocircnlập một bản kế hoạch bao gồm cả những dự aacuten ngắn hạn vagrave dagravei hạn kegravem theo thời gianthực hiện Bạn cần triển khai những cocircng việc sao cho thật tốt cố gắng học hỏi nhữngcaacutech thức quản lyacute tốtBạn cũng necircn lập kế hoạch cho cocircng việc kế tiếp bằng caacutech lagravem việc để đạt đượAsync(thiscnoacute Necircn nhớ rằng bạn đang bị theo dotildei vagrave đaacutenh giaacute bởi những người khaacutecMột caacutech quản lyacute sai lầm thứ ba magrave khocircng iacutet người mắc phải đoacute lagrave trở thagravenh một

- 9 -

nhagrave quản lyacute quaacute lạm dụng quyền hagravenh Thường những người nagravey cograven trẻ Họ iacutet nhạy beacutentrong caacutech quản lyacute cũng như thất bại trong việc tigravem hiểu mocirci trường lagravem việc mớiNhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lựcNhagrave quản lyacute nagravey thường cho rằng việc migravenh lagravem lagrave một nhiệm vụ được giao vagrave iacutetkhi đưa ra lời giải thiacutech Nhacircn viecircn khocircng những cảm thấy bực tức magrave họ sẽ cograven nghĩ racaacutech để cản trở cocircng việc magrave những người nagravey thấy khoacute lograveng coacute thể đạt hiệu quả 100Vậy lagrave sẽ dẫn đến thất bại khi một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lực phacircn cocircng cocircng việcNecircn nhớ rằng những ai quaacute lạm dụng quyền hagravenh của migravenh đều sớm bị sa thải Chiacutenh họcũng thấy bản thacircn migravenh khocircng thể thiacutech nghi với mocirci trường lagravem việc hiện tạiĐiều tệ hại nhất lagrave mối quan hệ giữa người nagravey với thagravenh viecircn trong cocircng ty vagravethỉnh thoảng lagrave cả caacutec thagravenh viecircn ngoagravei cocircng ty cũng khocircng hagravei lograveng Quyền hagravenh chungcủa tập thể sẽ biến thagravenh quyền hagravenh caacute nhacircn của họ Chiacutenh từ đoacute họ coacute thể thu về nhiềulợi iacutech cho bản thacircn migravenh chứ khocircng phải cho cocircng tyĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền hagravenh bạn cần hiểu rằng quyềnlực nagravey lagrave aacutep dụng cho cocircng ty chứ khocircng phải cho riecircng caacute nhacircn bạn Necircn coacute suy nghĩ vềwwwquantricomvnngười quản lyacute quaacute aacutep dụng quyền lực trước kia của migravenh vagraveo cảm nhận về người đoacute nhưthế nagraveo Bạn cũng necircn nghĩ đến việc trao quyền hagravenh cho tất cả caacutec nhacircn viecircn chứ khocircngphải chỉ cho riecircng caacute nhacircn migravenh Necircn nhigraven xa trocircng rộng vagrave cần biết rằng chiacutenh migravenhđang cần caacutec nhacircn viecircn magrave migravenh đatilde từng tạo ra khoảng caacutech khocircng thacircn thiện với họCuối cugraveng caacutec nhagrave quản lyacute cần phải hiểu rotilde về mocirci trường đa dạng nơi magrave họ đanglagravem việc Quản lyacute tiacutenh đa dạng một caacutech hiệu quả đogravei hỏi nhagrave quản lyacute phải năng động vagravesaacuteng tạoChigravea khoacutea để thagravenh cocircng trong quản lyacute trước tiecircn lagrave nhagrave quản lyacute cần nhận biết đượcnhững neacutet khaacutec nhau trong mocirci trường lagravem việc vagrave từ đoacute coacute caacutech thức đối xử thiacutech ứngnhấtIII - Caacutec học thuyết latildenh đạo quản trị

- 10 -

Học thuyết hay cograven gọi lagrave lyacute thuyết lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về một lĩnh vực nagraveođoacute thocircng qua nghiecircn cứu vagrave khảo nghiệm thực tế từ đoacute vận dụng vagraveo caacutec hoạt động thựctiễn trong mỗi lĩnh vựcHọc thuyết về latildenh đạo quản trị kinh doanh lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về latildenh đạoquản trị caacutec hoạt động kinh doanh Caacutec học thuyết về latildenh đạo quản trị lagrave cơ sở lagrave nềntảng dẫn đường cho hoạt động sản xuất kinh doanh một caacutech khoa học coacute hệ thốngTừ những năm 1800 khi nền cocircng nghiệp vagrave caacutec hoạt động sản xuất phaacutet triểnmạnh thực tiễn đatilde tổng kết vagrave ruacutet ra thagravenh những lyacute thuyết với nhiều trường phaacutei hay caacutecnhoacutem lyacute thuyết khaacutec nhauCoacute thể chia thagravenh ba nhoacutem lyacute thuyết latildenh đạo quản trị học1 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị cổ điểnTrường phaacutei cổ điển bao gồm một số taacutec giả với những nghiecircn cứu về quản trị kinhdoanh dưới đacircy lagrave một số taacutec giả điển higravenh vagrave những tư tởng chủ yếu của họa - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị khoa họcFrederich Taylor (1856 - 1915) Taylor xuất thacircn lagrave một cocircng nhacircn vagrave trở thagravenh kỹsư trải qua quaacute trigravenh ban ngagravey đi lagravem ban đecircm đi học hagravem thụ đại học Trong quaacute trigravenhlagravem việc trong nhagrave maacutey luyện caacuten theacutep Taylor đatilde coacute nhiều cơ hocirci quan saacutet vagrave thực hagravenhlatildenh đạo quản trị trong nhagrave maacutey Ocircng lagrave taacutec giả với những nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết khaacutenổi tiếng về latildenh đạo quản trị trong thời gian từ 1890 đến 1930Những nguyecircn tắc cơ bản trong lyacute thuyết của Taylor lagrave-Xacircy dựng caacutec phơng phaacutep khoa học để thực hiện cocircng việc nhiệm vụ của từngcocircng nhacircn-Lựa chọn cocircng nhacircn một caacutech khoa học vagrave huấn luyện họ phơng phaacutep khoa học đểthực hiện cocircng việc-Tổ chức giaacuteo dục vagrave giaacutem saacutet cocircng nhacircn để đảm bảo họ thực hiện theo đuacutengphương phaacutep-Xacircy dựng vagrave củng cố quan hệ giữa người lao động vagrave nhagrave latildenh đạo quản trịBiện phaacutep thực hiện ETHể thực hiện những nguyecircn tắc của migravenh Taylor đatilde tiến hagravenhwwwquantricomvn-Nghiecircn cứu caacutec loại thời gian lagravem việc của cocircng nhacircn theo từng cocircng việc-Phacircn chia cocircng việc của từng cocircng nhacircn thagravenh những cocircng việc bộ phận nhỏ đểcải tiến vagrave tối ưu hoacutea

- 11 -

-Xacircy dựng hệ thống khuyến khiacutech người lao động lagravem việc thực hiện trả cocircng theolao độngNhững kết quả qua aacutep dụng lyacute thuyết của Taylor lagrave năng suất lao động tăng lecircn rấtnhanh vagrave khối lượng sản phẩm tăng nhiều Tuy nhiecircn lyacute thuyết của Taylor nghiecircng vềkỹ thuật hoacutea maacutey moacutec hoacutea con người sức lao động bị khai thaacutec kiệt quệ lagravem cho cocircngnhacircn đấu tranh chống lại caacutec chiacutenh saacutech về latildenh đạo quản trịHerny L Gantt Lagrave kỹ sư chuyecircn về hệ thống kiểm soaacutet trong nhagrave maacutey Trecircn cơ sởcaacutec lyacute thuyết của Taylor Gantt đatilde phaacutet triển vagrave đưa ra lyacute thuyết của migravenh trong đoacute chủyếu tập trung vagraveo mở rộng hệ thống khuyến khiacutech vật chất cho người lao động với caacutecbiện phaacutep như -Khuyến khiacutech cocircng nhacircn sau một ngagravey lagravem việc nếu họ lagravem việc tốt-Khuyến khiacutech cho đốc cocircng quản đốc dựa vagraveo kết quả lagravem việc của cocircng nhacircndưới sự giaacutem saacutet trực tiếp của họ nhằm động viecircn họ trong cocircng việc latildenh đạo quản trịBiện phaacutep nagravey đatilde khuyến khiacutech caacutec đốc cocircng quản lyacute tốt hơn Cũng trecircn cơ sở nagraveycaacutec phương phaacutep quản trị tiến độ thực hiện mới được đưa vagraveo trong quản lyacute như phươngphaacutep đường găng (CPM -Critical Path Method) vagrave phương phaacutep sơ đồ mạng lới (PERT -Program Evaluation and Revie Technique) Trong lyacute thuyết nagravey khiacutea cạnh lợi iacutech đượcchuacute yacute hơn nhiềuFrank B (1868 - 1924) vagrave Liliant M Gibreth (1878 -1972)Hai taacutec giả nagravey đatilde nghiecircn cứu rất chi tiết quaacute trigravenh thực hiện vagrave quan hệ giữa caacutecthao taacutec động taacutec vagrave cử động với một mức độ căng thẳng vagrave mệt mỏi nhất định của cocircngnhacircn trong quaacute trigravenh lagravem việc từ đoacute đưa ra phương phaacutep thực hagravenh tối ưu nhằm tăngnăng suất lao động giảm sự mệt mỏi của cocircng nhacircnCaacutec phương phaacutep thuộc trường phaacutei nagravey đatilde coacute những đoacuteng goacutep coacute giaacute trị cho sựphaacutet triển của tư tởng latildenh đạo quản trị phaacutet triển kỹ năng latildenh đạo quản trị qua phacircncocircng chuyecircn mocircn hoacutea quaacute trigravenh lao động đồng thời lagrave những người đầu tiecircn necircu lecircn tầmquan trọng của việc tuyển chọn vagrave huấn luyện nhacircn viecircn dugraveng đatildei ngộ để tăng năng suấtlao động Tuy nhiecircn caacutec taacutec giả đatilde phaacutet triển một phơng phaacutep latildenh đạo quản trị mang

- 12 -

tiacutenh khoa học hoacutea một caacutech thuần tuacutey như maacutey moacutec hoacutea con người gắn chặt con ngườivagraveo một dacircy chuyền cocircng nghệ để latildenh đạo quản trị vagrave tăng năng suất lao độngb - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenhTrường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh đatilde phaacutet triển những nguyecircn tắc latildenh đạoquản trị chung cho cả tổ chức tiecircu biểu cho trường phaacutei nagravey coacute caacutec taacutec giả với caacutec cocircngtrigravenh nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết như sauHenry Fayol (1841 - 1925) Quan điểm của Fayol lagrave tập trung vagraveo xacircy dựng một tổchức tổng thể để latildenh đạo quản trị quaacute trigravenh lagravem việc Ocircng cho rằng năng suất lao độngcủa con người lagravem việc chung trong một tập thể tugravey thuộc vagraveo sự sắp xếp tổ chức củanhagrave latildenh đạo quản trị ETHể coacute thể lagravem tốt việc sắp xếp tổ chức doanh nghiệp Fayol đatilde đawwwquantricomvnra vagrave yecircu cầu caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị necircn aacutep dụng 14 nguyecircn tắc trong latildenh đạo quảntrị-Phacircn cocircng lao động trong quaacute trigravenh lagravem việc một caacutech chặt chẽ-Phải xaacutec định rotilde mối quan hệ quyền hagravenh vagrave traacutech nhiệm-Phải xacircy dựng vagrave aacutep dụng chế độ kỷ luật nghiecircm ngặt trong quaacute trigravenh lagravem việc -Thống nhất trong caacutec mệnh lệnh điều khiển chỉ huy-Latildenh đạo tập trung-Lợi iacutech caacute nhacircn phải gắn liền vagrave phục vụ cho lợi iacutech của tập thể lợi iacutech chung-Xacircy dựng chế độ trả cocircng một caacutech xứng đaacuteng theo kết quả lao động-Latildenh đạo quản trị thống nhất-Phacircn quyền vagrave định rotilde cơ cấu latildenh đạo quản trị trong tổ chức-Trật tự-Cocircng bằng tạo quan hệ bigravenh đẳng trong cocircng việc-Cocircng việc của mỗi người phải được ổn định trong tổ chức-Khuyến khiacutech sự saacuteng tạo trong quaacute trigravenh lagravem việc-Khuyến khiacutech phaacutet triển caacutec giaacute trị chung trong quaacute trigravenh lagravem việc của một tổ chứcMax Weber (1864 - 1920) Nhagrave xatilde hội học ngời ETHức taacutec giả đatilde phaacutet triển một tổchức quan liecircu bagraven giấy Khaacutei niệm quan liecircu bagraven giấy được định nghĩa lagrave hệ thổng chứcvụ vagrave nhiệm vụ được xaacutec định rotilde ragraveng phacircn cocircng phacircn nhiệm chiacutenh xaacutec hệ thống quyềnhagravenh coacute tocircn ti trật tự Theo Weber hệ thống tổ chức kinh doanh phải được-Xacircy dựng một cơ cấu tổ chức chặt chẽ-ETHịnh rotilde caacutec quy định caacutec luật lệ chiacutenh saacutech trong hoạt động latildenh đạo quản trị-ETHịnh rotilde quyền lực vagrave thừa hagravenh trong latildenh đạo quản trị

- 13 -

Chester Barnard (1886 - 1961) Taacutec giả cho rằng một tổ chức lagrave một hệ thống hợpphaacutep của nhiều người với ba yếu tố cơ bản1048673 Sự sẵn sagraveng hợp taacutec1048673 Coacute mục tiecircu chung1048673 Coacute sự thocircng đạtNếu thiếu một trong ba yếu tố đoacute tổ chức sẽ tan vỡ Cũng như Weber ocircng nhấnmạnh yếu tố quyền hagravenh trong tổ chức nhưng ocircng cho rằng nguồn gốc quyền hagravenh khocircngxuất phaacutet từ người ra lệnh magrave xuất phaacutet từ sự chấp nhận của cấp dưới ETHiều đoacute chỉ coacuteđược khi với bốn điều kiện như sau-Cấp dưới hiểu rotilde mệnh lệnh-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với mục tiecircu của tổ chức-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với lợi iacutech caacute nhacircn của cấp dướiwwwquantricomvn-Cấp dưới coacute khả năng thực hiện mệnh lệnh đoacute Trường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh chủ trương rằng năng suất lao động sẽđạt cao trong một tổ chức được sắp đặt hợp lyacute đoacuteng goacutep trong lyacute luận cũng như trongthực hagravenh latildenh đạo quản trị những nguyecircn tắc latildenh đạo quản trị caacutec higravenh thức tổ chứcquyền lực vagrave sự ủy quyền2 - Nhoacutem lyacute thuyết hagravenh vi - tacircm lyacute xatilde hội trong latildenh đạo quản trị kinh doanhNhoacutem lyacute thuyết nagravey nhấn mạnh vai trograve con người trong tổ chức quan điểm củanhoacutem nagravey cho rằng năng suất lao động khocircng chỉ do yếu tố vật chất quyết định magrave cograven donhu cầu tacircm lyacute xatilde hội của con ngời Vấn đề tổ chức lagrave vấn đề con người vagrave họ chỉ rarằng trong trường phaacutei cổ điển coacute nhiều hạn chế vigrave đatilde bỏ qua yếu tố con người trong quaacutetrigravenh lagravem việc Taacutec giả của lyacute thuyết caacutec quan hệ con người trong tổ chức lagrave Mary Parker Pollet(1868 1933) Nữ taacutec giả nagravey cho rằng trong quaacute trigravenh lagravem việc người lao động coacute caacutecmối quan hệ giữa họ với nhau vagrave giữa họ với một thể chế tổ chức nhất định bao gồm-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với cocircng nhacircn-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịETHồng thời taacutec giả cũng nhấn mạnh hiệu quả của latildenh đạo quản trị phụ thuộc vagraveoviệc giải quyết caacutec mối quan hệ nagravey Những quan điểm về hagravenh vi con người caacutec taacutec giả trong trường phaacutei nagravey cho

- 14 -

rằng hoạt động của con người phụ thuộc nhiều vagraveo caacutec yếu tố tacircm lyacute xatilde hội Chiacutenh caacutecyếu tố nagravey tạo necircn caacutec quan hệ tốt đẹp trong quaacute trigravenh lao động từ đoacute magrave coacute thể đạt hiệuquả cao trong quaacute trigravenh lagravem việcETHiển higravenh trong quan điểm nagravey lagrave caacutec nghiecircn cứu về caacutec taacutec động tacircm lyacute vagraveo quaacutetrigravenh lao động tại Western Electricrsquos Hawthorne Plant Cocircng trigravenh nghiecircn cứu nagravey gọi lagravenhững nghiecircn cứu Hawthorne Trong nghiecircn cứu đoacute caacutec taacutec giả đatilde sử dụng caacutec biện phaacuteptạo cho cocircng nhacircn cảm giaacutec tacircm lyacute lagrave họ đang được caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị chuacute yacute đếnnhư-Thayđổi chế độ saacuteng (tăng vagrave giảm độ saacuteng)-Thayđổi về tiền lương-Thayđổi thời gian lagravem việcSự thay đổi nagravey đatilde dẫn đến caacutec taacutec động tacircm lyacute lagravem tăng năng suất lao độngTiếp cận caacutec động cơ về hagravenh vi của con người caacutec taacutec giả đatilde tập trung nghiecircn cứuvagraveo caacutec yếu tố taacutec động vagraveo hagravenh vi của con người trong quaacute trigravenh lagravem việc với tư caacutech lagraveđộng cơ lagravem việc của họAbraham Moslow (1908 - 1970) nhagrave tacircm lyacute học taacutec giả đatilde xacircy dựng lyacute thuyết vềnhu cầu của con ngời bao gồm 5 cấp độ được xếp từ cấp thấp đến cấp cao -Nhu cầu thiết yếu-Nhu cầu an toagravenwwwquantricomvn-Nhu cầu được hoagrave nhập-Nhu cầu được nhận biết vagrave tocircn trọng-Nhu cầu tự hoagraven thiện-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden thigrave noacute khocircng cograven lagrave xung động mạnh đểthocirci thuacutec nữa-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden taacutec phong con người sẽ bị chi phối bởinhu cầukhaacutec cao hơn Như vậy muốn latildenh đạo quản trị hữu hiệu phải chuacute yacute đaacutep ứng nhucầu của con ngườiDoughlas Mc Gregor (1906 - 1964) đatilde phaacutet triển lyacute thuyết taacutec phong trong latildenhđạo quản trị ocircng cho rằng caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị trước đacircy đatilde tiến hagravenh caacutech thứclatildenh đạo quản trị trecircn những giả thuyết sai lầm về taacutec phong con người Những giảthuyết đoacute cho rằng phần đocircng mọi người đều khocircng thiacutech lagravem việc thiacutech được chi huy

- 15 -

hơn lagrave tự chịu traacutech nhiệm vagrave hầu hết lagravem việc vigrave lợi iacutech vật chất Vigrave vậy caacutec nhagrave latildenhđạo quản trị đatilde xacircy dựng những bộ maacutey tổ chức với quyền hagravenh tập trung đặt ra nhiềuquy tắc thủ tục đồng thời với hệ thống kiểm tra giaacutem saacutet chặt chẽ Gregor gọi những giảthuyết đoacute lagrave X vagrave đề nghị một lọat giả thuyết khaacutec magrave ocircng gọi lagrave giả thuyết Y Thuyết Ycho rằng con người sẽ thiacutech thuacute với cocircng việc nếu coacute được những thuận lợi vagrave họ coacute thểđoacuteng goacutep nhiều hơn cho tổ chức Mc Gregor cho rằng thay vigrave nhấn mạnh đến cơ chếkiểm tra thigrave nhagrave latildenh đạo quản trị necircn quan tacircm nhiều hơn đến sự phối hợp hoạt độngChris Argyris nghiecircn cứu tư caacutech con người vagrave caacutec yếu tố đời sống tổ chức đatilde chorằng một sự nhấn mạnh thaacutei quaacute của nhagrave latildenh đạo quản trị đối với việc kiểm soacuteat nhacircnviecircn sẽ dẫn tới nhacircn viecircn coacute thaacutei độ thụ động lệ thuộc vagrave neacute traacutenh traacutech nhiệm Trongtrạng thaacutei tacircm lyacute đoacute họ sẽ cảm thấy bất bigravenh vagrave coacute thaacutei độ tiecircu cực đối với việc hoagraventhagravenh mục tiecircu chung Argyris cho rằng bản chất con người luocircn muốn độc lập tronghagravenh động sự đa dạng trong mối quan tacircm vagrave khả năng tự chủ Nhagrave latildenh đạo quản trịhữu hiệu lagrave người biết tạo điều kiện cho nhacircn viecircn ứng xử như những người trưởng thagravenhvagrave điều đoacute chỉ coacute lợi cho tổ chức Tư tưởng của trường phaacutei taacutec phong nhấn mạnh nhu cầu xatilde hội được quyacute trọngvagrave tự thể hiện migravenh của người lao động Lyacute thuyết nagravey bổ sung cho lyacute thuyết latildenh đạoquản trị cổ điển khi cho rằng năng suất khocircng chỉ thuần tuacutey lagrave vấn đề kỹ thuật Noacute cũnggiuacutep cải tiến caacutech thức vagrave taacutec phong latildenh đạo quản trị trong tổ chức xaacutec nhận mối liecircnhệ giữa năng suất vagrave taacutec phong hoạt độngLyacute thuyết taacutec phong coacute sự đoacuteng goacutep lớn trong lyacute thuyết vagrave thực hagravenh latildenh đạo quảntrị giuacutep caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiểu rotilde hơn về sự động viecircn con người về ảnh hưởngcủa tập thể đối với taacutec phong cũng như caacutec vấn đề tacircm lyacute latildenh đạo quản trị3 - Lyacute thuyết định lượng trong latildenh đạo quản trịTrường phaacutei nagravey ra đời vagraveo thời kỳ đầu của ETHại chiến thế giới II xuất phaacutet từ nhu

- 16 -

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 4: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

chức Vai trograve quan hệ với con người giuacutep caacutec nhagrave quản trị xacircy dựng mạng lưới lagravem việc cần thiết để thực hiện caacutec vai trograve quan trọng khaacutec

b - Nhoacutem vai trograve thocircng tin

Vai trograve thocircng tin gắn liền với việc tiếp nhận thocircng tin vagrave truyền đạt thocircng tin saocho nhagrave quản trị thể hiện lagrave trung tacircm đầu natildeo của tổ chức Vai trograve thu thập thocircng tin lagrave nắm bắt thocircng tin cả becircn trong vagrave becircn ngoagravei doanh nghiệp Vai trograve truyền đạt hoạt động theo 2 caacutech thứ nhất nhagrave quản lyacute truyền đạt những thocircng tin tiếp nhận được từ becircn ngoagravei đến caacutec thagravenh viecircn trong nội bộ doanh nghiệp những người coacute thể sử dụng những thocircng tin nagravey thứ hai nhagrave quản lyacute giuacutep truyền đạt những thocircng tin từ cấp dưới nagravey đến cấp thấp hơn hoặc đến caacutec thagravenh viecircn khaacutec trong tổ chức những người coacute thể sử dụng thocircng tin một caacutech hiệu quả nhất Trong khi vai trograve truyền đạt cung cấp thocircng tin cho nội bộ thigrave vai trograve phaacutet ngocircn phổ biến thocircng tin cho becircn ngoagravei về những vấn đề như kế hoạch chiacutenh saacutech kết quả hoạt động của tổ chức Do đoacute nhagrave quản lyacute tigravem kiếm thocircng tin trong vai trograve giaacutem saacutet truyền đạt thocircng tin với nội bộ vagrave sau đoacute kết hợp việc cung cấp thocircng tin quan trọng theo yecircu cầu của vai trograve quyết định

10 vai trograve quản trị của Minztberg c - Nhoacutem vai trograve quyết địnhNhoacutem vai trograve quyết định bao gồm việc ra những quyết định quan trong coacute ảnhhưởng đến tổ chức Coacute 4 vai trograve mocirc tả nhagrave quản lyacute lagrave người quyết định Vai trograve caacutech tacircn hay cograven gọi lagrave vai trograve doanh nhacircn lagrave người luocircn ở điểm gốc của mọi thay đổi vagrave cải tiến khai thaacutec caacutec cơ hội mới Vai trograve thứ 2 trong nhoacutem nagravey lagrave vai trograve xử lyacute caacutec tigravenh huống gắn liền với việc đưa ra caacutec hagravenh động kịp thời khi tổ chức phải đối mặt với những biến cố bất ngờ những khoacute khăn khocircng lường trước được Vai trograve thứ ba lagrave phacircn phối caacutec nguồn lực của tổ chức Cuối cugraveng vai trograve đagravem phaacuten thể hiện sự đại diện cho tổ chức thương lượng đagravem phaacuten kyacute kết caacutec hợp đồng ảnh hưởng tugravey theo caacutec lĩnh vực traacutech nhiệm của nhagrave quản lyacute Trong caacutec cuộc tiếp xuacutec lagravem ăn nhagrave quản lyacute phải lagrave một chuyecircn gia trong lĩnh vực ngoại giao Lagravem ăn thời mở cửa đa phần lagrave caacutec cuộc tiếp xuacutec muốn thagravenh đạt phải học caacutech thương lượng Mềm dẻo kết hợp với cứng rắn vagrave cương quyết lyacute triacute cugraveng với nhacircn bản lagrave biacute quyết thagravenh cocircng trong thương lượng với đối taacutec

Vai trograve của doanh nhacircn (nhagrave kinh doanh) khuyến khiacutech sự đổi mớiETHổi mới lagrave sự khởi đầu một yacute tưởng mới được aacutep dụng cho quaacute trigravenh tiến triển của cocircng việc sản phẩm hoặc dịch vụ Quaacute trigravenh đổi mới cải tiến gắn liền với vai trograve của những người đứng đầu trong doanh nghiệp cụ thể như gắn liền với sự tigravem kiếm caacutec cơ hội trong kinh doanh Tuy nhiecircn thuacutec đẩy sự cải tiến đổi mới trong doanh nghiệp đogravei hỏi phải kết hợp những nỗ lực của caacutec thagravenh viecircn Hiếm khi coacute sự cải tiến đổi mới thagravenh cocircng lại lagrave kết quả lao động duy nhất của một người Caacutec nghiecircn cứu đatilde cho thấy rằng

- 4 -

quaacute trigravenh đổi mới cải tiến thường diễn ra ở những nơi magrave ở đoacute caacutec caacute nhacircn ở caacutec cấp độkhaacutec nhau thực hiện 3 loại vai trograve khaacutec nhau của doanh nhacircn người khởi xướng yacute tưởngngười tagravei trợ (đỡ đầu) vagrave lagrave người phối hợp hoạt động_-Người khởi xướng yacute tưởng lagrave người phaacutet hiện ra những yacute tưởng mới hoặc tin tưởngvagraveo giaacute trị của những saacuteng kiến vagrave ủng hộ noacute mặc dugrave phải đương đầu nhiều khoacute khăn trởngại Chuacuteng ta thường cho rằng những người caacutech tacircn lagrave người saacuteng tạo daacutem chấp nhậnnhững mạo hiểm rủi ro Họ thường lagrave những người ở caacutec cấp thấp hơn trong tổ chứcngười phaacutet hiện ra vấn đề vagrave biết đề xuất giải phaacutep Tuy nhiecircn sự saacuteng tạo cần thiết phảicoacute caacutec loại vai trograve kế tiếp_-Người tagravei trợ Một người quản trị cấp giữa nhận biết những điểm quan trọng về nhữngsaacuteng kiến của tổ chức từ đoacute giuacutep tigravem kiếm nguồn tagravei chiacutenh cần thiết cho việc phaacutet triểncải tiến vagrave thuacutec đẩy caacutec bước tiến hagravenh thực sự ETHổi mới trong tổ chức khocircng thể thiếu sựhiện diện của người tagravei trợ tuy nhiecircn việc thực hiện những đổi mới đoacute cograven phụ thuộc vagraveovai trograve thứ ba- người phối hợp hoạt động_-Người phối hợp Lagrave người quản trị cấp cao người ủng hộ cho sự cần thiết phải đổimới cung cấp tagravei chiacutenh cho caacutec hoạt động cải tiến khuyến khiacutech nacircng đỡ vagrave tocircn trọngbảo vệ caacutec saacuteng kiến cải tiến của caacutec thagravenh viecircn Việc cải tiến thường vấp phải caacutec cảntrở của lề lối cũ vagrave noacute thường khiến cho những người quen thoacutei thủ thường e ngại Ngườiphối hợp sẽ đảm nhận vai trograve cacircn bằng caacutec thế lực sao cho caacutec saacuteng kiến cải tiến coacute thểđược thực hiện Thocircng qua việc thực hiện vai trograve phối hợp caacutec nhagrave quản lyacute sẽ khuyếnkhiacutech thuacutec đẩy việc cải tiến đổi mớiThiếu một trong ba vai trograve thigrave sự đổi mớicải tiến khoacute coacute thể thực hiện đượcII- Phẩm chất của một người latildenh đạo quản trịMột số cuốn saacutech coacute tiacutenh giaacuteo khoa về lĩnh vực nagravey cho rằng người latildenh đạo quảntrị cần coacute caacutec tố chất-Coacute học vấn cao coacute kinh nghiệm về chuyecircn mocircn vagrave về đời sống xatilde hội-Linh hoạt-Coacute nghị lực suy nghĩ lagravenh mạnh saacuteng suốt

- 5 -

-Trung thực coacute sức khỏe tốt-Triacute tuệ cao coacute năng lực đạt được mục tiecircu đề ra-Sẵn sagraveng chịu traacutech nhiệm caacute nhacircnwwwquantricomvn-Coacute khả năng đoacuteng vai trograve lagrave một cố vấn vagrave tư vấn saacuteng suốt-Coacute tiacutenh tự tin bigravenh tĩnh khi gặp rắc rối về quan hệ hoặc khi coacute sự cố về tổ chức- Coacute tiacutenh kiecircn trigrave thần kinh vững vagrave coacute chiacute theo đuổi mục điacutech đến cugraveng thaacutei độ giao tiếpniềm nở thacircn mật nhưng dứt khoaacutet với mọi ngườiCuốn saacutech Chiến lược kinh doanh của B Karlof cho rằng Một nhagrave latildenh đạo giỏilagrave người vững tin coacute tầm nhigraven xa trocircng rộng cởi mở ham học hỏi biết đuacutec kết kinhnghiệm kinh doanh của bản thacircn vagrave của người khaacutec hướng vagraveo kết quả dứt khoaacutet coacute oacutecphecirc phaacuten coacute sức locirci cuốn thuyết phục vagrave gacircy được lograveng tin nhiệt tigravenh bigravenh tĩnh biết lắngnghe người khaacutec biết nhận lỗi khi sai lầm thiện tacircm vagrave chu đaacuteo mềm dẻo sẵn sagraveng giuacutepđỡ người khaacutec phaacutet triển saacuteng tạo nhưng kiecircn địnhMột cuộc nghiecircn cứu qui mocirc do nhoacutem Hệ thống quản lyacute quốc tế được tiến hagravenh ởmột số nước trecircn khắp thế giới đatilde xaacutec định 10 tiacutenh caacutech caacute nhacircn cơ bản của một chủdoanh nghiệp chỉ ra sự khaacutec biệt giữa chủ doanh nghiệp khocircng thagravenh đạt vagrave chủ doanhnghiệp thagravenh đạt đoacute lagrave 1 Tigravem kiếm cơ hộiTigravem kiếm vagrave thực hiện caacutec cơ hội kinh doanh mới động natildeo vagrave xaacutec định những giảiphaacutep saacuteng tạo cho những vấn đề kinh doanh suy nghĩ theo caacutec caacutech khaacutec nhau để tigravem racaacutech giải quyết chủ động nắm bắt caacutec cơ hội để thu lượm thocircng tin kinh doanh nhacircn sựcoacute kinh nghiệm caacutec trang thiết bị thiết kế sản phẩm vagrave dịch vụ thị trường vagrave tagravei chiacutenh 2 Kiecircn trigraveTiến hagravenh caacutec hoạt động khaacutec nhau hoặc lặp lại để vượt qua những trở ngại trongkinh doanh Khocircng từ bỏ sau lần thất bại lần đầu để giải quyết vấn đề Hy sinh caacute nhacircnhoặc thực hiện caacutec cố gắng phi thường để hoagraven thagravenh cocircng việc tiếp tục giũ vững lậptrường của migravenh trước đối thủ hoặc những dấu hiệu iacutet coacute thagravenh cocircng ở phuacutet ban đầu

- 6 -

3 Cam kết thực hiện theo hợp đồngChấp nhận traacutech nhiệm về caacutec vấn đề để hoagraven thagravenh cocircng việc cho khaacutech hagravengGiuacutep cocircng nhacircn để hoagraven thagravenh cocircng việc Thể hiện những quan tacircm lagravem hagravei lograveng khaacutechhagraveng4 Đaacutep ứng chất lượng vagrave hiệu quả5 Chấp nhận rủi roCoacute khả năng chấp nhận những gigrave magrave migravenh cho lagrave những rủi ro vừa phải Thườngnecircn coacute một biện phaacutep thiacutech ứng cho những tigravenh huống coacute yếu tố rủi ro Tiacutenh toaacuten rủi rotrong caacutec quyết định kinh doanh6 Đặt mục điacutechĐặt ra caacutec mục tiecircu rotilde ragraveng vagrave cụ thể trước mắt Xacircy dựng caacutec mục tiecircu lacircu dagravei rotilde ragraveng7 Giaacutem saacutet vagrave lập kế hoạch coacute hệ thốngPhaacutet triển vagrave sử dụng hợp lyacute từng bước caacutec kế hoạch để đạt được mục điacutech Đaacutenhgiaacute caacutec kế hoạch hagravenh động khaacutec coacute thể dugraveng để thay thế Giaacutem saacutet tiến trigravenh vagrave chuyểnsang caacutec chiến lược dự phograveng khi cần thiết để đạt được mục điacutechwwwquantricomvn8 Tigravem kiếm thocircng tinĐiacutech thacircn tigravem kiếm thocircng tin về caacutec khaacutech hagraveng caacutec nhagrave cung cấp vagrave caacutec đối thủcạnh tranh Sử dụng caacutec quan hệ hoặc mạng thocircng tin để thu thập thocircng tin coacute lợi9 Thuyết phục vagrave mạng lưới cocircng việcPhaacutet triển vagrave sử dụng caacutec chiến lược đatilde được cacircn nhắc cẩn thận để taacutec động hoặcthuyết phục người khaacutec Sử dụng quan hệ kinh doanh vagrave caacute nhacircn để hoagraven thagravenh mục tiecircukinh doanh của bạn10 Tự tinHiểu chiacutenh bản thacircn migravenh vagrave tin tưởng chắc chắn vagraveo chiacutenh migravenh vagrave khả năng củachiacutenh migravenh Thể hiện sự tự tin trong khả năng của bạn để hoagraven thagravenh caacutec nhiệm vụ khoacutekhăn hoặc đaacutep ứng những thử thaacutechCaacutec phong caacutech quản lyacute keacutem hiệu quảLagravem thế nagraveo để trở thagravenh một nhagrave quản lyacute hiệu quả Vấn đề đơn giản lagrave hatildey traacutenhtrở thagravenh một nhagrave quản lyacute tồi Một nhagrave quản lyacute tồi thường coacute ba sai lầm khocircng necircn mắcphải đoacute lagrave trở thagravenh nhagrave quản lyacute độc tagravei lười biếng vagrave lạm dụng quyền lựcBa điều nagravey rất quan trọng vigrave thực ra nếu mắc sai lầm trong quản lyacute thigrave tổn hại sẽ

- 7 -

rơi vagraveo cả nhagrave quản lyacute vagrave cocircng ty của anh ta Nhagrave quản lyacute coacute thể rơi vagraveo những cạm bẫymagrave anh ta rất khoacute gỡ ra Vigrave thế ngay từ đầu cần thocircng minh vagrave saacuteng suốt để traacutenh mắcphải sai lầmThế nagraveo lagrave nhagrave quản lyacute độc tagraveiMột trong những sai lầm đầu tiecircn lagrave bạn trở thagravenh một nhagrave quản lyacute độc tagravei Khoacute coacutenhagrave quản lyacute nagraveo lại thừa nhận họ đang chứng tỏ migravenh lagrave nhagrave quản lyacute độc tagravei Nhưng liệucoacute ai thử kiểm tra caacutech quản lyacute của chiacutenh migravenh để đảm bảo rằng họ khocircng quaacute độc tagraveitrong quản lyacute nhacircn viecircn của migravenh hay khocircngMột nhagrave quản lyacute độc tagravei thường lagrave người iacutet tin tưởng hay thiếu niềm tin ở ngườikhaacutec Họ thấy khocircng ai cograven coacute thể hơn họ trong cocircng việc nagraveo đoacute vagrave khoacute coacute thể lagravem tốthơn họ Do vậy họ đatilde khocircng thagravenh cocircng trong giao phoacute việc cho cấp dưới Khi giao phoacutecho nhacircn viecircn một việc nagraveo đoacute thigrave họ thường đoacuteng goacutep yacute kiến từng chuacutet một vagraveo cocircngviệc đoacute vagrave thường xuyecircn kiểm tra đi kiểm tra lại để đảm bảo rằng cocircng việc đoacute hoagraven tấttheo yacute muốn của migravenh Thời gian quản lyacute nhacircn viecircn của họ quaacute chặt chẽ dẫn tới sự keacutemchất lượng trong sản xuấtNhagrave quản lyacute nagravey cũng iacutet quan tacircm tới nguyện vọng của nhacircn viecircn Trong khi ở caacutecdoanh nghiệp hiện nay caacutec nhacircn viecircn đều muốn coacute sự tự do caacute nhacircn Những nhacircn viecircnnagravey coacute trigravenh độ nhất định vagrave họ cũng muốn aacutep dụng kiến thức magrave họ đatilde học được vagraveococircng việc Nhưng nhagrave quản lyacute lại iacutet tạo cho họ coacute cơ hội đoacute thigrave họ sẽ lagravem thoaacutei chiacute nhacircnviecircn của migravenhVới caacutec nhagrave quản lyacute độc tagravei caacutec nhacircn viecircn khocircng được sử dụng hết kiến thức tagraveinăng vagrave năng lực chuyecircn mocircn Vigrave vậy họ thấy bất matilden Nhưng tệ hơn lagrave ngay chiacutenh nhagravequản lyacute độc tagravei cũng mất đi nhiều cơ hội để trau dồi nghề nghiệp của migravenh Một nhagrave quảnlyacute như vậy coacute thể lagravem cocircng ty mất đi nhacircn viecircn tagravei năng vagrave giảm năng suất trong sản xuấtĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute độc tagravei bạn hatildey phải đặt niềm tin ở người khaacutecnhất lagrave những người lagravem việc cho bạn Để coacute thể tin cậy họ thigrave necircn tigravem hiểu những nhacircn

- 8 -

wwwquantricomvnviecircn lagravem việc cho migravenh biết được những điểm yếu vagrave điểm mạnh của bạn Cần giao phoacutecocircng việc dựa trecircn caacutec điểm yếu vagrave điểm mạnh nagravey Cần cho nhacircn viecircn của bạn họcnhững nghiệp vụ magrave họ cần Necircn biết cocircng việc đoacute yecircu cầu như thế nagraveo vagrave tuyển đuacutengnhacircn viecircn coacute thể đảm nhận tốt cocircng việc đoacute Cần chọn lựa kỹ cagraveng người sắp thay thế vịtriacute của bạn vagrave lập tức huấn luyện họCũng necircn nhận ra rằng cocircng việc khocircng thể hoagraven tất khi bạn lagravem chỉ coacute một migravenhKhi giao việc cho nhacircn viecircn cần hiểu rằng ủy quyền một caacutech hiệu quả cũng coacute nghĩa lagravechấp nhận những biến cố ngoagravei yacute muốn coacute thể kegravem theo Nhagrave quản lyacute coacute thể khocircng nhậnđược kết quả như mong đợi nhưng cần phải chấp nhận noacute vagrave chấp nhận những sai phạmđatilde xảy raNhagrave quản lyacute lười biếng lagrave gigraveMột caacutech thức quản lyacute khaacutec cũng dẫn đến sai lầm đoacute lagrave trở thagravenh nhagrave quản lyacute lườibiếng Người nagravey luocircn đugraven đẩy mọi cocircng việc cho nhacircn viecircn của migravenh Họ coacute khuynhhướng đưa cho nhacircn viecircn của migravenh mọi cocircng việc để coacute thời gian rảnh Kết quả lagrave caacutecnhacircn viecircn phải lagravem việc quaacute nhiều necircn họ thường noacutei với cấp trecircn rằng đoacute chẳng phải lagravecocircng việc của họ noacute khocircng coacute trong bản hợp đồng lao động trong khi chất lượng cocircngviệc lại rất thấpVới nhagrave quản lyacute lười biếng thigrave nhacircn viecircn ngagravey cagraveng lagravem những cocircng việc ngoagravei khảnăng chuyecircn mocircn của họ vagrave họ cũng chẳng bỏ ra một khoảng thời gian nagraveo để bồi dưỡngthecircm nghiệp vụ cho nhacircn viecircn Để traacutenh thagravenh nhagrave quản lyacute lười biếng bạn cần luocircn luocircnlập một bản kế hoạch bao gồm cả những dự aacuten ngắn hạn vagrave dagravei hạn kegravem theo thời gianthực hiện Bạn cần triển khai những cocircng việc sao cho thật tốt cố gắng học hỏi nhữngcaacutech thức quản lyacute tốtBạn cũng necircn lập kế hoạch cho cocircng việc kế tiếp bằng caacutech lagravem việc để đạt đượAsync(thiscnoacute Necircn nhớ rằng bạn đang bị theo dotildei vagrave đaacutenh giaacute bởi những người khaacutecMột caacutech quản lyacute sai lầm thứ ba magrave khocircng iacutet người mắc phải đoacute lagrave trở thagravenh một

- 9 -

nhagrave quản lyacute quaacute lạm dụng quyền hagravenh Thường những người nagravey cograven trẻ Họ iacutet nhạy beacutentrong caacutech quản lyacute cũng như thất bại trong việc tigravem hiểu mocirci trường lagravem việc mớiNhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lựcNhagrave quản lyacute nagravey thường cho rằng việc migravenh lagravem lagrave một nhiệm vụ được giao vagrave iacutetkhi đưa ra lời giải thiacutech Nhacircn viecircn khocircng những cảm thấy bực tức magrave họ sẽ cograven nghĩ racaacutech để cản trở cocircng việc magrave những người nagravey thấy khoacute lograveng coacute thể đạt hiệu quả 100Vậy lagrave sẽ dẫn đến thất bại khi một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lực phacircn cocircng cocircng việcNecircn nhớ rằng những ai quaacute lạm dụng quyền hagravenh của migravenh đều sớm bị sa thải Chiacutenh họcũng thấy bản thacircn migravenh khocircng thể thiacutech nghi với mocirci trường lagravem việc hiện tạiĐiều tệ hại nhất lagrave mối quan hệ giữa người nagravey với thagravenh viecircn trong cocircng ty vagravethỉnh thoảng lagrave cả caacutec thagravenh viecircn ngoagravei cocircng ty cũng khocircng hagravei lograveng Quyền hagravenh chungcủa tập thể sẽ biến thagravenh quyền hagravenh caacute nhacircn của họ Chiacutenh từ đoacute họ coacute thể thu về nhiềulợi iacutech cho bản thacircn migravenh chứ khocircng phải cho cocircng tyĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền hagravenh bạn cần hiểu rằng quyềnlực nagravey lagrave aacutep dụng cho cocircng ty chứ khocircng phải cho riecircng caacute nhacircn bạn Necircn coacute suy nghĩ vềwwwquantricomvnngười quản lyacute quaacute aacutep dụng quyền lực trước kia của migravenh vagraveo cảm nhận về người đoacute nhưthế nagraveo Bạn cũng necircn nghĩ đến việc trao quyền hagravenh cho tất cả caacutec nhacircn viecircn chứ khocircngphải chỉ cho riecircng caacute nhacircn migravenh Necircn nhigraven xa trocircng rộng vagrave cần biết rằng chiacutenh migravenhđang cần caacutec nhacircn viecircn magrave migravenh đatilde từng tạo ra khoảng caacutech khocircng thacircn thiện với họCuối cugraveng caacutec nhagrave quản lyacute cần phải hiểu rotilde về mocirci trường đa dạng nơi magrave họ đanglagravem việc Quản lyacute tiacutenh đa dạng một caacutech hiệu quả đogravei hỏi nhagrave quản lyacute phải năng động vagravesaacuteng tạoChigravea khoacutea để thagravenh cocircng trong quản lyacute trước tiecircn lagrave nhagrave quản lyacute cần nhận biết đượcnhững neacutet khaacutec nhau trong mocirci trường lagravem việc vagrave từ đoacute coacute caacutech thức đối xử thiacutech ứngnhấtIII - Caacutec học thuyết latildenh đạo quản trị

- 10 -

Học thuyết hay cograven gọi lagrave lyacute thuyết lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về một lĩnh vực nagraveođoacute thocircng qua nghiecircn cứu vagrave khảo nghiệm thực tế từ đoacute vận dụng vagraveo caacutec hoạt động thựctiễn trong mỗi lĩnh vựcHọc thuyết về latildenh đạo quản trị kinh doanh lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về latildenh đạoquản trị caacutec hoạt động kinh doanh Caacutec học thuyết về latildenh đạo quản trị lagrave cơ sở lagrave nềntảng dẫn đường cho hoạt động sản xuất kinh doanh một caacutech khoa học coacute hệ thốngTừ những năm 1800 khi nền cocircng nghiệp vagrave caacutec hoạt động sản xuất phaacutet triểnmạnh thực tiễn đatilde tổng kết vagrave ruacutet ra thagravenh những lyacute thuyết với nhiều trường phaacutei hay caacutecnhoacutem lyacute thuyết khaacutec nhauCoacute thể chia thagravenh ba nhoacutem lyacute thuyết latildenh đạo quản trị học1 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị cổ điểnTrường phaacutei cổ điển bao gồm một số taacutec giả với những nghiecircn cứu về quản trị kinhdoanh dưới đacircy lagrave một số taacutec giả điển higravenh vagrave những tư tởng chủ yếu của họa - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị khoa họcFrederich Taylor (1856 - 1915) Taylor xuất thacircn lagrave một cocircng nhacircn vagrave trở thagravenh kỹsư trải qua quaacute trigravenh ban ngagravey đi lagravem ban đecircm đi học hagravem thụ đại học Trong quaacute trigravenhlagravem việc trong nhagrave maacutey luyện caacuten theacutep Taylor đatilde coacute nhiều cơ hocirci quan saacutet vagrave thực hagravenhlatildenh đạo quản trị trong nhagrave maacutey Ocircng lagrave taacutec giả với những nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết khaacutenổi tiếng về latildenh đạo quản trị trong thời gian từ 1890 đến 1930Những nguyecircn tắc cơ bản trong lyacute thuyết của Taylor lagrave-Xacircy dựng caacutec phơng phaacutep khoa học để thực hiện cocircng việc nhiệm vụ của từngcocircng nhacircn-Lựa chọn cocircng nhacircn một caacutech khoa học vagrave huấn luyện họ phơng phaacutep khoa học đểthực hiện cocircng việc-Tổ chức giaacuteo dục vagrave giaacutem saacutet cocircng nhacircn để đảm bảo họ thực hiện theo đuacutengphương phaacutep-Xacircy dựng vagrave củng cố quan hệ giữa người lao động vagrave nhagrave latildenh đạo quản trịBiện phaacutep thực hiện ETHể thực hiện những nguyecircn tắc của migravenh Taylor đatilde tiến hagravenhwwwquantricomvn-Nghiecircn cứu caacutec loại thời gian lagravem việc của cocircng nhacircn theo từng cocircng việc-Phacircn chia cocircng việc của từng cocircng nhacircn thagravenh những cocircng việc bộ phận nhỏ đểcải tiến vagrave tối ưu hoacutea

- 11 -

-Xacircy dựng hệ thống khuyến khiacutech người lao động lagravem việc thực hiện trả cocircng theolao độngNhững kết quả qua aacutep dụng lyacute thuyết của Taylor lagrave năng suất lao động tăng lecircn rấtnhanh vagrave khối lượng sản phẩm tăng nhiều Tuy nhiecircn lyacute thuyết của Taylor nghiecircng vềkỹ thuật hoacutea maacutey moacutec hoacutea con người sức lao động bị khai thaacutec kiệt quệ lagravem cho cocircngnhacircn đấu tranh chống lại caacutec chiacutenh saacutech về latildenh đạo quản trịHerny L Gantt Lagrave kỹ sư chuyecircn về hệ thống kiểm soaacutet trong nhagrave maacutey Trecircn cơ sởcaacutec lyacute thuyết của Taylor Gantt đatilde phaacutet triển vagrave đưa ra lyacute thuyết của migravenh trong đoacute chủyếu tập trung vagraveo mở rộng hệ thống khuyến khiacutech vật chất cho người lao động với caacutecbiện phaacutep như -Khuyến khiacutech cocircng nhacircn sau một ngagravey lagravem việc nếu họ lagravem việc tốt-Khuyến khiacutech cho đốc cocircng quản đốc dựa vagraveo kết quả lagravem việc của cocircng nhacircndưới sự giaacutem saacutet trực tiếp của họ nhằm động viecircn họ trong cocircng việc latildenh đạo quản trịBiện phaacutep nagravey đatilde khuyến khiacutech caacutec đốc cocircng quản lyacute tốt hơn Cũng trecircn cơ sở nagraveycaacutec phương phaacutep quản trị tiến độ thực hiện mới được đưa vagraveo trong quản lyacute như phươngphaacutep đường găng (CPM -Critical Path Method) vagrave phương phaacutep sơ đồ mạng lới (PERT -Program Evaluation and Revie Technique) Trong lyacute thuyết nagravey khiacutea cạnh lợi iacutech đượcchuacute yacute hơn nhiềuFrank B (1868 - 1924) vagrave Liliant M Gibreth (1878 -1972)Hai taacutec giả nagravey đatilde nghiecircn cứu rất chi tiết quaacute trigravenh thực hiện vagrave quan hệ giữa caacutecthao taacutec động taacutec vagrave cử động với một mức độ căng thẳng vagrave mệt mỏi nhất định của cocircngnhacircn trong quaacute trigravenh lagravem việc từ đoacute đưa ra phương phaacutep thực hagravenh tối ưu nhằm tăngnăng suất lao động giảm sự mệt mỏi của cocircng nhacircnCaacutec phương phaacutep thuộc trường phaacutei nagravey đatilde coacute những đoacuteng goacutep coacute giaacute trị cho sựphaacutet triển của tư tởng latildenh đạo quản trị phaacutet triển kỹ năng latildenh đạo quản trị qua phacircncocircng chuyecircn mocircn hoacutea quaacute trigravenh lao động đồng thời lagrave những người đầu tiecircn necircu lecircn tầmquan trọng của việc tuyển chọn vagrave huấn luyện nhacircn viecircn dugraveng đatildei ngộ để tăng năng suấtlao động Tuy nhiecircn caacutec taacutec giả đatilde phaacutet triển một phơng phaacutep latildenh đạo quản trị mang

- 12 -

tiacutenh khoa học hoacutea một caacutech thuần tuacutey như maacutey moacutec hoacutea con người gắn chặt con ngườivagraveo một dacircy chuyền cocircng nghệ để latildenh đạo quản trị vagrave tăng năng suất lao độngb - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenhTrường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh đatilde phaacutet triển những nguyecircn tắc latildenh đạoquản trị chung cho cả tổ chức tiecircu biểu cho trường phaacutei nagravey coacute caacutec taacutec giả với caacutec cocircngtrigravenh nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết như sauHenry Fayol (1841 - 1925) Quan điểm của Fayol lagrave tập trung vagraveo xacircy dựng một tổchức tổng thể để latildenh đạo quản trị quaacute trigravenh lagravem việc Ocircng cho rằng năng suất lao độngcủa con người lagravem việc chung trong một tập thể tugravey thuộc vagraveo sự sắp xếp tổ chức củanhagrave latildenh đạo quản trị ETHể coacute thể lagravem tốt việc sắp xếp tổ chức doanh nghiệp Fayol đatilde đawwwquantricomvnra vagrave yecircu cầu caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị necircn aacutep dụng 14 nguyecircn tắc trong latildenh đạo quảntrị-Phacircn cocircng lao động trong quaacute trigravenh lagravem việc một caacutech chặt chẽ-Phải xaacutec định rotilde mối quan hệ quyền hagravenh vagrave traacutech nhiệm-Phải xacircy dựng vagrave aacutep dụng chế độ kỷ luật nghiecircm ngặt trong quaacute trigravenh lagravem việc -Thống nhất trong caacutec mệnh lệnh điều khiển chỉ huy-Latildenh đạo tập trung-Lợi iacutech caacute nhacircn phải gắn liền vagrave phục vụ cho lợi iacutech của tập thể lợi iacutech chung-Xacircy dựng chế độ trả cocircng một caacutech xứng đaacuteng theo kết quả lao động-Latildenh đạo quản trị thống nhất-Phacircn quyền vagrave định rotilde cơ cấu latildenh đạo quản trị trong tổ chức-Trật tự-Cocircng bằng tạo quan hệ bigravenh đẳng trong cocircng việc-Cocircng việc của mỗi người phải được ổn định trong tổ chức-Khuyến khiacutech sự saacuteng tạo trong quaacute trigravenh lagravem việc-Khuyến khiacutech phaacutet triển caacutec giaacute trị chung trong quaacute trigravenh lagravem việc của một tổ chứcMax Weber (1864 - 1920) Nhagrave xatilde hội học ngời ETHức taacutec giả đatilde phaacutet triển một tổchức quan liecircu bagraven giấy Khaacutei niệm quan liecircu bagraven giấy được định nghĩa lagrave hệ thổng chứcvụ vagrave nhiệm vụ được xaacutec định rotilde ragraveng phacircn cocircng phacircn nhiệm chiacutenh xaacutec hệ thống quyềnhagravenh coacute tocircn ti trật tự Theo Weber hệ thống tổ chức kinh doanh phải được-Xacircy dựng một cơ cấu tổ chức chặt chẽ-ETHịnh rotilde caacutec quy định caacutec luật lệ chiacutenh saacutech trong hoạt động latildenh đạo quản trị-ETHịnh rotilde quyền lực vagrave thừa hagravenh trong latildenh đạo quản trị

- 13 -

Chester Barnard (1886 - 1961) Taacutec giả cho rằng một tổ chức lagrave một hệ thống hợpphaacutep của nhiều người với ba yếu tố cơ bản1048673 Sự sẵn sagraveng hợp taacutec1048673 Coacute mục tiecircu chung1048673 Coacute sự thocircng đạtNếu thiếu một trong ba yếu tố đoacute tổ chức sẽ tan vỡ Cũng như Weber ocircng nhấnmạnh yếu tố quyền hagravenh trong tổ chức nhưng ocircng cho rằng nguồn gốc quyền hagravenh khocircngxuất phaacutet từ người ra lệnh magrave xuất phaacutet từ sự chấp nhận của cấp dưới ETHiều đoacute chỉ coacuteđược khi với bốn điều kiện như sau-Cấp dưới hiểu rotilde mệnh lệnh-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với mục tiecircu của tổ chức-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với lợi iacutech caacute nhacircn của cấp dướiwwwquantricomvn-Cấp dưới coacute khả năng thực hiện mệnh lệnh đoacute Trường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh chủ trương rằng năng suất lao động sẽđạt cao trong một tổ chức được sắp đặt hợp lyacute đoacuteng goacutep trong lyacute luận cũng như trongthực hagravenh latildenh đạo quản trị những nguyecircn tắc latildenh đạo quản trị caacutec higravenh thức tổ chứcquyền lực vagrave sự ủy quyền2 - Nhoacutem lyacute thuyết hagravenh vi - tacircm lyacute xatilde hội trong latildenh đạo quản trị kinh doanhNhoacutem lyacute thuyết nagravey nhấn mạnh vai trograve con người trong tổ chức quan điểm củanhoacutem nagravey cho rằng năng suất lao động khocircng chỉ do yếu tố vật chất quyết định magrave cograven donhu cầu tacircm lyacute xatilde hội của con ngời Vấn đề tổ chức lagrave vấn đề con người vagrave họ chỉ rarằng trong trường phaacutei cổ điển coacute nhiều hạn chế vigrave đatilde bỏ qua yếu tố con người trong quaacutetrigravenh lagravem việc Taacutec giả của lyacute thuyết caacutec quan hệ con người trong tổ chức lagrave Mary Parker Pollet(1868 1933) Nữ taacutec giả nagravey cho rằng trong quaacute trigravenh lagravem việc người lao động coacute caacutecmối quan hệ giữa họ với nhau vagrave giữa họ với một thể chế tổ chức nhất định bao gồm-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với cocircng nhacircn-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịETHồng thời taacutec giả cũng nhấn mạnh hiệu quả của latildenh đạo quản trị phụ thuộc vagraveoviệc giải quyết caacutec mối quan hệ nagravey Những quan điểm về hagravenh vi con người caacutec taacutec giả trong trường phaacutei nagravey cho

- 14 -

rằng hoạt động của con người phụ thuộc nhiều vagraveo caacutec yếu tố tacircm lyacute xatilde hội Chiacutenh caacutecyếu tố nagravey tạo necircn caacutec quan hệ tốt đẹp trong quaacute trigravenh lao động từ đoacute magrave coacute thể đạt hiệuquả cao trong quaacute trigravenh lagravem việcETHiển higravenh trong quan điểm nagravey lagrave caacutec nghiecircn cứu về caacutec taacutec động tacircm lyacute vagraveo quaacutetrigravenh lao động tại Western Electricrsquos Hawthorne Plant Cocircng trigravenh nghiecircn cứu nagravey gọi lagravenhững nghiecircn cứu Hawthorne Trong nghiecircn cứu đoacute caacutec taacutec giả đatilde sử dụng caacutec biện phaacuteptạo cho cocircng nhacircn cảm giaacutec tacircm lyacute lagrave họ đang được caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị chuacute yacute đếnnhư-Thayđổi chế độ saacuteng (tăng vagrave giảm độ saacuteng)-Thayđổi về tiền lương-Thayđổi thời gian lagravem việcSự thay đổi nagravey đatilde dẫn đến caacutec taacutec động tacircm lyacute lagravem tăng năng suất lao độngTiếp cận caacutec động cơ về hagravenh vi của con người caacutec taacutec giả đatilde tập trung nghiecircn cứuvagraveo caacutec yếu tố taacutec động vagraveo hagravenh vi của con người trong quaacute trigravenh lagravem việc với tư caacutech lagraveđộng cơ lagravem việc của họAbraham Moslow (1908 - 1970) nhagrave tacircm lyacute học taacutec giả đatilde xacircy dựng lyacute thuyết vềnhu cầu của con ngời bao gồm 5 cấp độ được xếp từ cấp thấp đến cấp cao -Nhu cầu thiết yếu-Nhu cầu an toagravenwwwquantricomvn-Nhu cầu được hoagrave nhập-Nhu cầu được nhận biết vagrave tocircn trọng-Nhu cầu tự hoagraven thiện-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden thigrave noacute khocircng cograven lagrave xung động mạnh đểthocirci thuacutec nữa-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden taacutec phong con người sẽ bị chi phối bởinhu cầukhaacutec cao hơn Như vậy muốn latildenh đạo quản trị hữu hiệu phải chuacute yacute đaacutep ứng nhucầu của con ngườiDoughlas Mc Gregor (1906 - 1964) đatilde phaacutet triển lyacute thuyết taacutec phong trong latildenhđạo quản trị ocircng cho rằng caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị trước đacircy đatilde tiến hagravenh caacutech thứclatildenh đạo quản trị trecircn những giả thuyết sai lầm về taacutec phong con người Những giảthuyết đoacute cho rằng phần đocircng mọi người đều khocircng thiacutech lagravem việc thiacutech được chi huy

- 15 -

hơn lagrave tự chịu traacutech nhiệm vagrave hầu hết lagravem việc vigrave lợi iacutech vật chất Vigrave vậy caacutec nhagrave latildenhđạo quản trị đatilde xacircy dựng những bộ maacutey tổ chức với quyền hagravenh tập trung đặt ra nhiềuquy tắc thủ tục đồng thời với hệ thống kiểm tra giaacutem saacutet chặt chẽ Gregor gọi những giảthuyết đoacute lagrave X vagrave đề nghị một lọat giả thuyết khaacutec magrave ocircng gọi lagrave giả thuyết Y Thuyết Ycho rằng con người sẽ thiacutech thuacute với cocircng việc nếu coacute được những thuận lợi vagrave họ coacute thểđoacuteng goacutep nhiều hơn cho tổ chức Mc Gregor cho rằng thay vigrave nhấn mạnh đến cơ chếkiểm tra thigrave nhagrave latildenh đạo quản trị necircn quan tacircm nhiều hơn đến sự phối hợp hoạt độngChris Argyris nghiecircn cứu tư caacutech con người vagrave caacutec yếu tố đời sống tổ chức đatilde chorằng một sự nhấn mạnh thaacutei quaacute của nhagrave latildenh đạo quản trị đối với việc kiểm soacuteat nhacircnviecircn sẽ dẫn tới nhacircn viecircn coacute thaacutei độ thụ động lệ thuộc vagrave neacute traacutenh traacutech nhiệm Trongtrạng thaacutei tacircm lyacute đoacute họ sẽ cảm thấy bất bigravenh vagrave coacute thaacutei độ tiecircu cực đối với việc hoagraventhagravenh mục tiecircu chung Argyris cho rằng bản chất con người luocircn muốn độc lập tronghagravenh động sự đa dạng trong mối quan tacircm vagrave khả năng tự chủ Nhagrave latildenh đạo quản trịhữu hiệu lagrave người biết tạo điều kiện cho nhacircn viecircn ứng xử như những người trưởng thagravenhvagrave điều đoacute chỉ coacute lợi cho tổ chức Tư tưởng của trường phaacutei taacutec phong nhấn mạnh nhu cầu xatilde hội được quyacute trọngvagrave tự thể hiện migravenh của người lao động Lyacute thuyết nagravey bổ sung cho lyacute thuyết latildenh đạoquản trị cổ điển khi cho rằng năng suất khocircng chỉ thuần tuacutey lagrave vấn đề kỹ thuật Noacute cũnggiuacutep cải tiến caacutech thức vagrave taacutec phong latildenh đạo quản trị trong tổ chức xaacutec nhận mối liecircnhệ giữa năng suất vagrave taacutec phong hoạt độngLyacute thuyết taacutec phong coacute sự đoacuteng goacutep lớn trong lyacute thuyết vagrave thực hagravenh latildenh đạo quảntrị giuacutep caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiểu rotilde hơn về sự động viecircn con người về ảnh hưởngcủa tập thể đối với taacutec phong cũng như caacutec vấn đề tacircm lyacute latildenh đạo quản trị3 - Lyacute thuyết định lượng trong latildenh đạo quản trịTrường phaacutei nagravey ra đời vagraveo thời kỳ đầu của ETHại chiến thế giới II xuất phaacutet từ nhu

- 16 -

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 5: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

quaacute trigravenh đổi mới cải tiến thường diễn ra ở những nơi magrave ở đoacute caacutec caacute nhacircn ở caacutec cấp độkhaacutec nhau thực hiện 3 loại vai trograve khaacutec nhau của doanh nhacircn người khởi xướng yacute tưởngngười tagravei trợ (đỡ đầu) vagrave lagrave người phối hợp hoạt động_-Người khởi xướng yacute tưởng lagrave người phaacutet hiện ra những yacute tưởng mới hoặc tin tưởngvagraveo giaacute trị của những saacuteng kiến vagrave ủng hộ noacute mặc dugrave phải đương đầu nhiều khoacute khăn trởngại Chuacuteng ta thường cho rằng những người caacutech tacircn lagrave người saacuteng tạo daacutem chấp nhậnnhững mạo hiểm rủi ro Họ thường lagrave những người ở caacutec cấp thấp hơn trong tổ chứcngười phaacutet hiện ra vấn đề vagrave biết đề xuất giải phaacutep Tuy nhiecircn sự saacuteng tạo cần thiết phảicoacute caacutec loại vai trograve kế tiếp_-Người tagravei trợ Một người quản trị cấp giữa nhận biết những điểm quan trọng về nhữngsaacuteng kiến của tổ chức từ đoacute giuacutep tigravem kiếm nguồn tagravei chiacutenh cần thiết cho việc phaacutet triểncải tiến vagrave thuacutec đẩy caacutec bước tiến hagravenh thực sự ETHổi mới trong tổ chức khocircng thể thiếu sựhiện diện của người tagravei trợ tuy nhiecircn việc thực hiện những đổi mới đoacute cograven phụ thuộc vagraveovai trograve thứ ba- người phối hợp hoạt động_-Người phối hợp Lagrave người quản trị cấp cao người ủng hộ cho sự cần thiết phải đổimới cung cấp tagravei chiacutenh cho caacutec hoạt động cải tiến khuyến khiacutech nacircng đỡ vagrave tocircn trọngbảo vệ caacutec saacuteng kiến cải tiến của caacutec thagravenh viecircn Việc cải tiến thường vấp phải caacutec cảntrở của lề lối cũ vagrave noacute thường khiến cho những người quen thoacutei thủ thường e ngại Ngườiphối hợp sẽ đảm nhận vai trograve cacircn bằng caacutec thế lực sao cho caacutec saacuteng kiến cải tiến coacute thểđược thực hiện Thocircng qua việc thực hiện vai trograve phối hợp caacutec nhagrave quản lyacute sẽ khuyếnkhiacutech thuacutec đẩy việc cải tiến đổi mớiThiếu một trong ba vai trograve thigrave sự đổi mớicải tiến khoacute coacute thể thực hiện đượcII- Phẩm chất của một người latildenh đạo quản trịMột số cuốn saacutech coacute tiacutenh giaacuteo khoa về lĩnh vực nagravey cho rằng người latildenh đạo quảntrị cần coacute caacutec tố chất-Coacute học vấn cao coacute kinh nghiệm về chuyecircn mocircn vagrave về đời sống xatilde hội-Linh hoạt-Coacute nghị lực suy nghĩ lagravenh mạnh saacuteng suốt

- 5 -

-Trung thực coacute sức khỏe tốt-Triacute tuệ cao coacute năng lực đạt được mục tiecircu đề ra-Sẵn sagraveng chịu traacutech nhiệm caacute nhacircnwwwquantricomvn-Coacute khả năng đoacuteng vai trograve lagrave một cố vấn vagrave tư vấn saacuteng suốt-Coacute tiacutenh tự tin bigravenh tĩnh khi gặp rắc rối về quan hệ hoặc khi coacute sự cố về tổ chức- Coacute tiacutenh kiecircn trigrave thần kinh vững vagrave coacute chiacute theo đuổi mục điacutech đến cugraveng thaacutei độ giao tiếpniềm nở thacircn mật nhưng dứt khoaacutet với mọi ngườiCuốn saacutech Chiến lược kinh doanh của B Karlof cho rằng Một nhagrave latildenh đạo giỏilagrave người vững tin coacute tầm nhigraven xa trocircng rộng cởi mở ham học hỏi biết đuacutec kết kinhnghiệm kinh doanh của bản thacircn vagrave của người khaacutec hướng vagraveo kết quả dứt khoaacutet coacute oacutecphecirc phaacuten coacute sức locirci cuốn thuyết phục vagrave gacircy được lograveng tin nhiệt tigravenh bigravenh tĩnh biết lắngnghe người khaacutec biết nhận lỗi khi sai lầm thiện tacircm vagrave chu đaacuteo mềm dẻo sẵn sagraveng giuacutepđỡ người khaacutec phaacutet triển saacuteng tạo nhưng kiecircn địnhMột cuộc nghiecircn cứu qui mocirc do nhoacutem Hệ thống quản lyacute quốc tế được tiến hagravenh ởmột số nước trecircn khắp thế giới đatilde xaacutec định 10 tiacutenh caacutech caacute nhacircn cơ bản của một chủdoanh nghiệp chỉ ra sự khaacutec biệt giữa chủ doanh nghiệp khocircng thagravenh đạt vagrave chủ doanhnghiệp thagravenh đạt đoacute lagrave 1 Tigravem kiếm cơ hộiTigravem kiếm vagrave thực hiện caacutec cơ hội kinh doanh mới động natildeo vagrave xaacutec định những giảiphaacutep saacuteng tạo cho những vấn đề kinh doanh suy nghĩ theo caacutec caacutech khaacutec nhau để tigravem racaacutech giải quyết chủ động nắm bắt caacutec cơ hội để thu lượm thocircng tin kinh doanh nhacircn sựcoacute kinh nghiệm caacutec trang thiết bị thiết kế sản phẩm vagrave dịch vụ thị trường vagrave tagravei chiacutenh 2 Kiecircn trigraveTiến hagravenh caacutec hoạt động khaacutec nhau hoặc lặp lại để vượt qua những trở ngại trongkinh doanh Khocircng từ bỏ sau lần thất bại lần đầu để giải quyết vấn đề Hy sinh caacute nhacircnhoặc thực hiện caacutec cố gắng phi thường để hoagraven thagravenh cocircng việc tiếp tục giũ vững lậptrường của migravenh trước đối thủ hoặc những dấu hiệu iacutet coacute thagravenh cocircng ở phuacutet ban đầu

- 6 -

3 Cam kết thực hiện theo hợp đồngChấp nhận traacutech nhiệm về caacutec vấn đề để hoagraven thagravenh cocircng việc cho khaacutech hagravengGiuacutep cocircng nhacircn để hoagraven thagravenh cocircng việc Thể hiện những quan tacircm lagravem hagravei lograveng khaacutechhagraveng4 Đaacutep ứng chất lượng vagrave hiệu quả5 Chấp nhận rủi roCoacute khả năng chấp nhận những gigrave magrave migravenh cho lagrave những rủi ro vừa phải Thườngnecircn coacute một biện phaacutep thiacutech ứng cho những tigravenh huống coacute yếu tố rủi ro Tiacutenh toaacuten rủi rotrong caacutec quyết định kinh doanh6 Đặt mục điacutechĐặt ra caacutec mục tiecircu rotilde ragraveng vagrave cụ thể trước mắt Xacircy dựng caacutec mục tiecircu lacircu dagravei rotilde ragraveng7 Giaacutem saacutet vagrave lập kế hoạch coacute hệ thốngPhaacutet triển vagrave sử dụng hợp lyacute từng bước caacutec kế hoạch để đạt được mục điacutech Đaacutenhgiaacute caacutec kế hoạch hagravenh động khaacutec coacute thể dugraveng để thay thế Giaacutem saacutet tiến trigravenh vagrave chuyểnsang caacutec chiến lược dự phograveng khi cần thiết để đạt được mục điacutechwwwquantricomvn8 Tigravem kiếm thocircng tinĐiacutech thacircn tigravem kiếm thocircng tin về caacutec khaacutech hagraveng caacutec nhagrave cung cấp vagrave caacutec đối thủcạnh tranh Sử dụng caacutec quan hệ hoặc mạng thocircng tin để thu thập thocircng tin coacute lợi9 Thuyết phục vagrave mạng lưới cocircng việcPhaacutet triển vagrave sử dụng caacutec chiến lược đatilde được cacircn nhắc cẩn thận để taacutec động hoặcthuyết phục người khaacutec Sử dụng quan hệ kinh doanh vagrave caacute nhacircn để hoagraven thagravenh mục tiecircukinh doanh của bạn10 Tự tinHiểu chiacutenh bản thacircn migravenh vagrave tin tưởng chắc chắn vagraveo chiacutenh migravenh vagrave khả năng củachiacutenh migravenh Thể hiện sự tự tin trong khả năng của bạn để hoagraven thagravenh caacutec nhiệm vụ khoacutekhăn hoặc đaacutep ứng những thử thaacutechCaacutec phong caacutech quản lyacute keacutem hiệu quảLagravem thế nagraveo để trở thagravenh một nhagrave quản lyacute hiệu quả Vấn đề đơn giản lagrave hatildey traacutenhtrở thagravenh một nhagrave quản lyacute tồi Một nhagrave quản lyacute tồi thường coacute ba sai lầm khocircng necircn mắcphải đoacute lagrave trở thagravenh nhagrave quản lyacute độc tagravei lười biếng vagrave lạm dụng quyền lựcBa điều nagravey rất quan trọng vigrave thực ra nếu mắc sai lầm trong quản lyacute thigrave tổn hại sẽ

- 7 -

rơi vagraveo cả nhagrave quản lyacute vagrave cocircng ty của anh ta Nhagrave quản lyacute coacute thể rơi vagraveo những cạm bẫymagrave anh ta rất khoacute gỡ ra Vigrave thế ngay từ đầu cần thocircng minh vagrave saacuteng suốt để traacutenh mắcphải sai lầmThế nagraveo lagrave nhagrave quản lyacute độc tagraveiMột trong những sai lầm đầu tiecircn lagrave bạn trở thagravenh một nhagrave quản lyacute độc tagravei Khoacute coacutenhagrave quản lyacute nagraveo lại thừa nhận họ đang chứng tỏ migravenh lagrave nhagrave quản lyacute độc tagravei Nhưng liệucoacute ai thử kiểm tra caacutech quản lyacute của chiacutenh migravenh để đảm bảo rằng họ khocircng quaacute độc tagraveitrong quản lyacute nhacircn viecircn của migravenh hay khocircngMột nhagrave quản lyacute độc tagravei thường lagrave người iacutet tin tưởng hay thiếu niềm tin ở ngườikhaacutec Họ thấy khocircng ai cograven coacute thể hơn họ trong cocircng việc nagraveo đoacute vagrave khoacute coacute thể lagravem tốthơn họ Do vậy họ đatilde khocircng thagravenh cocircng trong giao phoacute việc cho cấp dưới Khi giao phoacutecho nhacircn viecircn một việc nagraveo đoacute thigrave họ thường đoacuteng goacutep yacute kiến từng chuacutet một vagraveo cocircngviệc đoacute vagrave thường xuyecircn kiểm tra đi kiểm tra lại để đảm bảo rằng cocircng việc đoacute hoagraven tấttheo yacute muốn của migravenh Thời gian quản lyacute nhacircn viecircn của họ quaacute chặt chẽ dẫn tới sự keacutemchất lượng trong sản xuấtNhagrave quản lyacute nagravey cũng iacutet quan tacircm tới nguyện vọng của nhacircn viecircn Trong khi ở caacutecdoanh nghiệp hiện nay caacutec nhacircn viecircn đều muốn coacute sự tự do caacute nhacircn Những nhacircn viecircnnagravey coacute trigravenh độ nhất định vagrave họ cũng muốn aacutep dụng kiến thức magrave họ đatilde học được vagraveococircng việc Nhưng nhagrave quản lyacute lại iacutet tạo cho họ coacute cơ hội đoacute thigrave họ sẽ lagravem thoaacutei chiacute nhacircnviecircn của migravenhVới caacutec nhagrave quản lyacute độc tagravei caacutec nhacircn viecircn khocircng được sử dụng hết kiến thức tagraveinăng vagrave năng lực chuyecircn mocircn Vigrave vậy họ thấy bất matilden Nhưng tệ hơn lagrave ngay chiacutenh nhagravequản lyacute độc tagravei cũng mất đi nhiều cơ hội để trau dồi nghề nghiệp của migravenh Một nhagrave quảnlyacute như vậy coacute thể lagravem cocircng ty mất đi nhacircn viecircn tagravei năng vagrave giảm năng suất trong sản xuấtĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute độc tagravei bạn hatildey phải đặt niềm tin ở người khaacutecnhất lagrave những người lagravem việc cho bạn Để coacute thể tin cậy họ thigrave necircn tigravem hiểu những nhacircn

- 8 -

wwwquantricomvnviecircn lagravem việc cho migravenh biết được những điểm yếu vagrave điểm mạnh của bạn Cần giao phoacutecocircng việc dựa trecircn caacutec điểm yếu vagrave điểm mạnh nagravey Cần cho nhacircn viecircn của bạn họcnhững nghiệp vụ magrave họ cần Necircn biết cocircng việc đoacute yecircu cầu như thế nagraveo vagrave tuyển đuacutengnhacircn viecircn coacute thể đảm nhận tốt cocircng việc đoacute Cần chọn lựa kỹ cagraveng người sắp thay thế vịtriacute của bạn vagrave lập tức huấn luyện họCũng necircn nhận ra rằng cocircng việc khocircng thể hoagraven tất khi bạn lagravem chỉ coacute một migravenhKhi giao việc cho nhacircn viecircn cần hiểu rằng ủy quyền một caacutech hiệu quả cũng coacute nghĩa lagravechấp nhận những biến cố ngoagravei yacute muốn coacute thể kegravem theo Nhagrave quản lyacute coacute thể khocircng nhậnđược kết quả như mong đợi nhưng cần phải chấp nhận noacute vagrave chấp nhận những sai phạmđatilde xảy raNhagrave quản lyacute lười biếng lagrave gigraveMột caacutech thức quản lyacute khaacutec cũng dẫn đến sai lầm đoacute lagrave trở thagravenh nhagrave quản lyacute lườibiếng Người nagravey luocircn đugraven đẩy mọi cocircng việc cho nhacircn viecircn của migravenh Họ coacute khuynhhướng đưa cho nhacircn viecircn của migravenh mọi cocircng việc để coacute thời gian rảnh Kết quả lagrave caacutecnhacircn viecircn phải lagravem việc quaacute nhiều necircn họ thường noacutei với cấp trecircn rằng đoacute chẳng phải lagravecocircng việc của họ noacute khocircng coacute trong bản hợp đồng lao động trong khi chất lượng cocircngviệc lại rất thấpVới nhagrave quản lyacute lười biếng thigrave nhacircn viecircn ngagravey cagraveng lagravem những cocircng việc ngoagravei khảnăng chuyecircn mocircn của họ vagrave họ cũng chẳng bỏ ra một khoảng thời gian nagraveo để bồi dưỡngthecircm nghiệp vụ cho nhacircn viecircn Để traacutenh thagravenh nhagrave quản lyacute lười biếng bạn cần luocircn luocircnlập một bản kế hoạch bao gồm cả những dự aacuten ngắn hạn vagrave dagravei hạn kegravem theo thời gianthực hiện Bạn cần triển khai những cocircng việc sao cho thật tốt cố gắng học hỏi nhữngcaacutech thức quản lyacute tốtBạn cũng necircn lập kế hoạch cho cocircng việc kế tiếp bằng caacutech lagravem việc để đạt đượAsync(thiscnoacute Necircn nhớ rằng bạn đang bị theo dotildei vagrave đaacutenh giaacute bởi những người khaacutecMột caacutech quản lyacute sai lầm thứ ba magrave khocircng iacutet người mắc phải đoacute lagrave trở thagravenh một

- 9 -

nhagrave quản lyacute quaacute lạm dụng quyền hagravenh Thường những người nagravey cograven trẻ Họ iacutet nhạy beacutentrong caacutech quản lyacute cũng như thất bại trong việc tigravem hiểu mocirci trường lagravem việc mớiNhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lựcNhagrave quản lyacute nagravey thường cho rằng việc migravenh lagravem lagrave một nhiệm vụ được giao vagrave iacutetkhi đưa ra lời giải thiacutech Nhacircn viecircn khocircng những cảm thấy bực tức magrave họ sẽ cograven nghĩ racaacutech để cản trở cocircng việc magrave những người nagravey thấy khoacute lograveng coacute thể đạt hiệu quả 100Vậy lagrave sẽ dẫn đến thất bại khi một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lực phacircn cocircng cocircng việcNecircn nhớ rằng những ai quaacute lạm dụng quyền hagravenh của migravenh đều sớm bị sa thải Chiacutenh họcũng thấy bản thacircn migravenh khocircng thể thiacutech nghi với mocirci trường lagravem việc hiện tạiĐiều tệ hại nhất lagrave mối quan hệ giữa người nagravey với thagravenh viecircn trong cocircng ty vagravethỉnh thoảng lagrave cả caacutec thagravenh viecircn ngoagravei cocircng ty cũng khocircng hagravei lograveng Quyền hagravenh chungcủa tập thể sẽ biến thagravenh quyền hagravenh caacute nhacircn của họ Chiacutenh từ đoacute họ coacute thể thu về nhiềulợi iacutech cho bản thacircn migravenh chứ khocircng phải cho cocircng tyĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền hagravenh bạn cần hiểu rằng quyềnlực nagravey lagrave aacutep dụng cho cocircng ty chứ khocircng phải cho riecircng caacute nhacircn bạn Necircn coacute suy nghĩ vềwwwquantricomvnngười quản lyacute quaacute aacutep dụng quyền lực trước kia của migravenh vagraveo cảm nhận về người đoacute nhưthế nagraveo Bạn cũng necircn nghĩ đến việc trao quyền hagravenh cho tất cả caacutec nhacircn viecircn chứ khocircngphải chỉ cho riecircng caacute nhacircn migravenh Necircn nhigraven xa trocircng rộng vagrave cần biết rằng chiacutenh migravenhđang cần caacutec nhacircn viecircn magrave migravenh đatilde từng tạo ra khoảng caacutech khocircng thacircn thiện với họCuối cugraveng caacutec nhagrave quản lyacute cần phải hiểu rotilde về mocirci trường đa dạng nơi magrave họ đanglagravem việc Quản lyacute tiacutenh đa dạng một caacutech hiệu quả đogravei hỏi nhagrave quản lyacute phải năng động vagravesaacuteng tạoChigravea khoacutea để thagravenh cocircng trong quản lyacute trước tiecircn lagrave nhagrave quản lyacute cần nhận biết đượcnhững neacutet khaacutec nhau trong mocirci trường lagravem việc vagrave từ đoacute coacute caacutech thức đối xử thiacutech ứngnhấtIII - Caacutec học thuyết latildenh đạo quản trị

- 10 -

Học thuyết hay cograven gọi lagrave lyacute thuyết lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về một lĩnh vực nagraveođoacute thocircng qua nghiecircn cứu vagrave khảo nghiệm thực tế từ đoacute vận dụng vagraveo caacutec hoạt động thựctiễn trong mỗi lĩnh vựcHọc thuyết về latildenh đạo quản trị kinh doanh lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về latildenh đạoquản trị caacutec hoạt động kinh doanh Caacutec học thuyết về latildenh đạo quản trị lagrave cơ sở lagrave nềntảng dẫn đường cho hoạt động sản xuất kinh doanh một caacutech khoa học coacute hệ thốngTừ những năm 1800 khi nền cocircng nghiệp vagrave caacutec hoạt động sản xuất phaacutet triểnmạnh thực tiễn đatilde tổng kết vagrave ruacutet ra thagravenh những lyacute thuyết với nhiều trường phaacutei hay caacutecnhoacutem lyacute thuyết khaacutec nhauCoacute thể chia thagravenh ba nhoacutem lyacute thuyết latildenh đạo quản trị học1 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị cổ điểnTrường phaacutei cổ điển bao gồm một số taacutec giả với những nghiecircn cứu về quản trị kinhdoanh dưới đacircy lagrave một số taacutec giả điển higravenh vagrave những tư tởng chủ yếu của họa - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị khoa họcFrederich Taylor (1856 - 1915) Taylor xuất thacircn lagrave một cocircng nhacircn vagrave trở thagravenh kỹsư trải qua quaacute trigravenh ban ngagravey đi lagravem ban đecircm đi học hagravem thụ đại học Trong quaacute trigravenhlagravem việc trong nhagrave maacutey luyện caacuten theacutep Taylor đatilde coacute nhiều cơ hocirci quan saacutet vagrave thực hagravenhlatildenh đạo quản trị trong nhagrave maacutey Ocircng lagrave taacutec giả với những nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết khaacutenổi tiếng về latildenh đạo quản trị trong thời gian từ 1890 đến 1930Những nguyecircn tắc cơ bản trong lyacute thuyết của Taylor lagrave-Xacircy dựng caacutec phơng phaacutep khoa học để thực hiện cocircng việc nhiệm vụ của từngcocircng nhacircn-Lựa chọn cocircng nhacircn một caacutech khoa học vagrave huấn luyện họ phơng phaacutep khoa học đểthực hiện cocircng việc-Tổ chức giaacuteo dục vagrave giaacutem saacutet cocircng nhacircn để đảm bảo họ thực hiện theo đuacutengphương phaacutep-Xacircy dựng vagrave củng cố quan hệ giữa người lao động vagrave nhagrave latildenh đạo quản trịBiện phaacutep thực hiện ETHể thực hiện những nguyecircn tắc của migravenh Taylor đatilde tiến hagravenhwwwquantricomvn-Nghiecircn cứu caacutec loại thời gian lagravem việc của cocircng nhacircn theo từng cocircng việc-Phacircn chia cocircng việc của từng cocircng nhacircn thagravenh những cocircng việc bộ phận nhỏ đểcải tiến vagrave tối ưu hoacutea

- 11 -

-Xacircy dựng hệ thống khuyến khiacutech người lao động lagravem việc thực hiện trả cocircng theolao độngNhững kết quả qua aacutep dụng lyacute thuyết của Taylor lagrave năng suất lao động tăng lecircn rấtnhanh vagrave khối lượng sản phẩm tăng nhiều Tuy nhiecircn lyacute thuyết của Taylor nghiecircng vềkỹ thuật hoacutea maacutey moacutec hoacutea con người sức lao động bị khai thaacutec kiệt quệ lagravem cho cocircngnhacircn đấu tranh chống lại caacutec chiacutenh saacutech về latildenh đạo quản trịHerny L Gantt Lagrave kỹ sư chuyecircn về hệ thống kiểm soaacutet trong nhagrave maacutey Trecircn cơ sởcaacutec lyacute thuyết của Taylor Gantt đatilde phaacutet triển vagrave đưa ra lyacute thuyết của migravenh trong đoacute chủyếu tập trung vagraveo mở rộng hệ thống khuyến khiacutech vật chất cho người lao động với caacutecbiện phaacutep như -Khuyến khiacutech cocircng nhacircn sau một ngagravey lagravem việc nếu họ lagravem việc tốt-Khuyến khiacutech cho đốc cocircng quản đốc dựa vagraveo kết quả lagravem việc của cocircng nhacircndưới sự giaacutem saacutet trực tiếp của họ nhằm động viecircn họ trong cocircng việc latildenh đạo quản trịBiện phaacutep nagravey đatilde khuyến khiacutech caacutec đốc cocircng quản lyacute tốt hơn Cũng trecircn cơ sở nagraveycaacutec phương phaacutep quản trị tiến độ thực hiện mới được đưa vagraveo trong quản lyacute như phươngphaacutep đường găng (CPM -Critical Path Method) vagrave phương phaacutep sơ đồ mạng lới (PERT -Program Evaluation and Revie Technique) Trong lyacute thuyết nagravey khiacutea cạnh lợi iacutech đượcchuacute yacute hơn nhiềuFrank B (1868 - 1924) vagrave Liliant M Gibreth (1878 -1972)Hai taacutec giả nagravey đatilde nghiecircn cứu rất chi tiết quaacute trigravenh thực hiện vagrave quan hệ giữa caacutecthao taacutec động taacutec vagrave cử động với một mức độ căng thẳng vagrave mệt mỏi nhất định của cocircngnhacircn trong quaacute trigravenh lagravem việc từ đoacute đưa ra phương phaacutep thực hagravenh tối ưu nhằm tăngnăng suất lao động giảm sự mệt mỏi của cocircng nhacircnCaacutec phương phaacutep thuộc trường phaacutei nagravey đatilde coacute những đoacuteng goacutep coacute giaacute trị cho sựphaacutet triển của tư tởng latildenh đạo quản trị phaacutet triển kỹ năng latildenh đạo quản trị qua phacircncocircng chuyecircn mocircn hoacutea quaacute trigravenh lao động đồng thời lagrave những người đầu tiecircn necircu lecircn tầmquan trọng của việc tuyển chọn vagrave huấn luyện nhacircn viecircn dugraveng đatildei ngộ để tăng năng suấtlao động Tuy nhiecircn caacutec taacutec giả đatilde phaacutet triển một phơng phaacutep latildenh đạo quản trị mang

- 12 -

tiacutenh khoa học hoacutea một caacutech thuần tuacutey như maacutey moacutec hoacutea con người gắn chặt con ngườivagraveo một dacircy chuyền cocircng nghệ để latildenh đạo quản trị vagrave tăng năng suất lao độngb - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenhTrường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh đatilde phaacutet triển những nguyecircn tắc latildenh đạoquản trị chung cho cả tổ chức tiecircu biểu cho trường phaacutei nagravey coacute caacutec taacutec giả với caacutec cocircngtrigravenh nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết như sauHenry Fayol (1841 - 1925) Quan điểm của Fayol lagrave tập trung vagraveo xacircy dựng một tổchức tổng thể để latildenh đạo quản trị quaacute trigravenh lagravem việc Ocircng cho rằng năng suất lao độngcủa con người lagravem việc chung trong một tập thể tugravey thuộc vagraveo sự sắp xếp tổ chức củanhagrave latildenh đạo quản trị ETHể coacute thể lagravem tốt việc sắp xếp tổ chức doanh nghiệp Fayol đatilde đawwwquantricomvnra vagrave yecircu cầu caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị necircn aacutep dụng 14 nguyecircn tắc trong latildenh đạo quảntrị-Phacircn cocircng lao động trong quaacute trigravenh lagravem việc một caacutech chặt chẽ-Phải xaacutec định rotilde mối quan hệ quyền hagravenh vagrave traacutech nhiệm-Phải xacircy dựng vagrave aacutep dụng chế độ kỷ luật nghiecircm ngặt trong quaacute trigravenh lagravem việc -Thống nhất trong caacutec mệnh lệnh điều khiển chỉ huy-Latildenh đạo tập trung-Lợi iacutech caacute nhacircn phải gắn liền vagrave phục vụ cho lợi iacutech của tập thể lợi iacutech chung-Xacircy dựng chế độ trả cocircng một caacutech xứng đaacuteng theo kết quả lao động-Latildenh đạo quản trị thống nhất-Phacircn quyền vagrave định rotilde cơ cấu latildenh đạo quản trị trong tổ chức-Trật tự-Cocircng bằng tạo quan hệ bigravenh đẳng trong cocircng việc-Cocircng việc của mỗi người phải được ổn định trong tổ chức-Khuyến khiacutech sự saacuteng tạo trong quaacute trigravenh lagravem việc-Khuyến khiacutech phaacutet triển caacutec giaacute trị chung trong quaacute trigravenh lagravem việc của một tổ chứcMax Weber (1864 - 1920) Nhagrave xatilde hội học ngời ETHức taacutec giả đatilde phaacutet triển một tổchức quan liecircu bagraven giấy Khaacutei niệm quan liecircu bagraven giấy được định nghĩa lagrave hệ thổng chứcvụ vagrave nhiệm vụ được xaacutec định rotilde ragraveng phacircn cocircng phacircn nhiệm chiacutenh xaacutec hệ thống quyềnhagravenh coacute tocircn ti trật tự Theo Weber hệ thống tổ chức kinh doanh phải được-Xacircy dựng một cơ cấu tổ chức chặt chẽ-ETHịnh rotilde caacutec quy định caacutec luật lệ chiacutenh saacutech trong hoạt động latildenh đạo quản trị-ETHịnh rotilde quyền lực vagrave thừa hagravenh trong latildenh đạo quản trị

- 13 -

Chester Barnard (1886 - 1961) Taacutec giả cho rằng một tổ chức lagrave một hệ thống hợpphaacutep của nhiều người với ba yếu tố cơ bản1048673 Sự sẵn sagraveng hợp taacutec1048673 Coacute mục tiecircu chung1048673 Coacute sự thocircng đạtNếu thiếu một trong ba yếu tố đoacute tổ chức sẽ tan vỡ Cũng như Weber ocircng nhấnmạnh yếu tố quyền hagravenh trong tổ chức nhưng ocircng cho rằng nguồn gốc quyền hagravenh khocircngxuất phaacutet từ người ra lệnh magrave xuất phaacutet từ sự chấp nhận của cấp dưới ETHiều đoacute chỉ coacuteđược khi với bốn điều kiện như sau-Cấp dưới hiểu rotilde mệnh lệnh-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với mục tiecircu của tổ chức-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với lợi iacutech caacute nhacircn của cấp dướiwwwquantricomvn-Cấp dưới coacute khả năng thực hiện mệnh lệnh đoacute Trường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh chủ trương rằng năng suất lao động sẽđạt cao trong một tổ chức được sắp đặt hợp lyacute đoacuteng goacutep trong lyacute luận cũng như trongthực hagravenh latildenh đạo quản trị những nguyecircn tắc latildenh đạo quản trị caacutec higravenh thức tổ chứcquyền lực vagrave sự ủy quyền2 - Nhoacutem lyacute thuyết hagravenh vi - tacircm lyacute xatilde hội trong latildenh đạo quản trị kinh doanhNhoacutem lyacute thuyết nagravey nhấn mạnh vai trograve con người trong tổ chức quan điểm củanhoacutem nagravey cho rằng năng suất lao động khocircng chỉ do yếu tố vật chất quyết định magrave cograven donhu cầu tacircm lyacute xatilde hội của con ngời Vấn đề tổ chức lagrave vấn đề con người vagrave họ chỉ rarằng trong trường phaacutei cổ điển coacute nhiều hạn chế vigrave đatilde bỏ qua yếu tố con người trong quaacutetrigravenh lagravem việc Taacutec giả của lyacute thuyết caacutec quan hệ con người trong tổ chức lagrave Mary Parker Pollet(1868 1933) Nữ taacutec giả nagravey cho rằng trong quaacute trigravenh lagravem việc người lao động coacute caacutecmối quan hệ giữa họ với nhau vagrave giữa họ với một thể chế tổ chức nhất định bao gồm-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với cocircng nhacircn-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịETHồng thời taacutec giả cũng nhấn mạnh hiệu quả của latildenh đạo quản trị phụ thuộc vagraveoviệc giải quyết caacutec mối quan hệ nagravey Những quan điểm về hagravenh vi con người caacutec taacutec giả trong trường phaacutei nagravey cho

- 14 -

rằng hoạt động của con người phụ thuộc nhiều vagraveo caacutec yếu tố tacircm lyacute xatilde hội Chiacutenh caacutecyếu tố nagravey tạo necircn caacutec quan hệ tốt đẹp trong quaacute trigravenh lao động từ đoacute magrave coacute thể đạt hiệuquả cao trong quaacute trigravenh lagravem việcETHiển higravenh trong quan điểm nagravey lagrave caacutec nghiecircn cứu về caacutec taacutec động tacircm lyacute vagraveo quaacutetrigravenh lao động tại Western Electricrsquos Hawthorne Plant Cocircng trigravenh nghiecircn cứu nagravey gọi lagravenhững nghiecircn cứu Hawthorne Trong nghiecircn cứu đoacute caacutec taacutec giả đatilde sử dụng caacutec biện phaacuteptạo cho cocircng nhacircn cảm giaacutec tacircm lyacute lagrave họ đang được caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị chuacute yacute đếnnhư-Thayđổi chế độ saacuteng (tăng vagrave giảm độ saacuteng)-Thayđổi về tiền lương-Thayđổi thời gian lagravem việcSự thay đổi nagravey đatilde dẫn đến caacutec taacutec động tacircm lyacute lagravem tăng năng suất lao độngTiếp cận caacutec động cơ về hagravenh vi của con người caacutec taacutec giả đatilde tập trung nghiecircn cứuvagraveo caacutec yếu tố taacutec động vagraveo hagravenh vi của con người trong quaacute trigravenh lagravem việc với tư caacutech lagraveđộng cơ lagravem việc của họAbraham Moslow (1908 - 1970) nhagrave tacircm lyacute học taacutec giả đatilde xacircy dựng lyacute thuyết vềnhu cầu của con ngời bao gồm 5 cấp độ được xếp từ cấp thấp đến cấp cao -Nhu cầu thiết yếu-Nhu cầu an toagravenwwwquantricomvn-Nhu cầu được hoagrave nhập-Nhu cầu được nhận biết vagrave tocircn trọng-Nhu cầu tự hoagraven thiện-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden thigrave noacute khocircng cograven lagrave xung động mạnh đểthocirci thuacutec nữa-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden taacutec phong con người sẽ bị chi phối bởinhu cầukhaacutec cao hơn Như vậy muốn latildenh đạo quản trị hữu hiệu phải chuacute yacute đaacutep ứng nhucầu của con ngườiDoughlas Mc Gregor (1906 - 1964) đatilde phaacutet triển lyacute thuyết taacutec phong trong latildenhđạo quản trị ocircng cho rằng caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị trước đacircy đatilde tiến hagravenh caacutech thứclatildenh đạo quản trị trecircn những giả thuyết sai lầm về taacutec phong con người Những giảthuyết đoacute cho rằng phần đocircng mọi người đều khocircng thiacutech lagravem việc thiacutech được chi huy

- 15 -

hơn lagrave tự chịu traacutech nhiệm vagrave hầu hết lagravem việc vigrave lợi iacutech vật chất Vigrave vậy caacutec nhagrave latildenhđạo quản trị đatilde xacircy dựng những bộ maacutey tổ chức với quyền hagravenh tập trung đặt ra nhiềuquy tắc thủ tục đồng thời với hệ thống kiểm tra giaacutem saacutet chặt chẽ Gregor gọi những giảthuyết đoacute lagrave X vagrave đề nghị một lọat giả thuyết khaacutec magrave ocircng gọi lagrave giả thuyết Y Thuyết Ycho rằng con người sẽ thiacutech thuacute với cocircng việc nếu coacute được những thuận lợi vagrave họ coacute thểđoacuteng goacutep nhiều hơn cho tổ chức Mc Gregor cho rằng thay vigrave nhấn mạnh đến cơ chếkiểm tra thigrave nhagrave latildenh đạo quản trị necircn quan tacircm nhiều hơn đến sự phối hợp hoạt độngChris Argyris nghiecircn cứu tư caacutech con người vagrave caacutec yếu tố đời sống tổ chức đatilde chorằng một sự nhấn mạnh thaacutei quaacute của nhagrave latildenh đạo quản trị đối với việc kiểm soacuteat nhacircnviecircn sẽ dẫn tới nhacircn viecircn coacute thaacutei độ thụ động lệ thuộc vagrave neacute traacutenh traacutech nhiệm Trongtrạng thaacutei tacircm lyacute đoacute họ sẽ cảm thấy bất bigravenh vagrave coacute thaacutei độ tiecircu cực đối với việc hoagraventhagravenh mục tiecircu chung Argyris cho rằng bản chất con người luocircn muốn độc lập tronghagravenh động sự đa dạng trong mối quan tacircm vagrave khả năng tự chủ Nhagrave latildenh đạo quản trịhữu hiệu lagrave người biết tạo điều kiện cho nhacircn viecircn ứng xử như những người trưởng thagravenhvagrave điều đoacute chỉ coacute lợi cho tổ chức Tư tưởng của trường phaacutei taacutec phong nhấn mạnh nhu cầu xatilde hội được quyacute trọngvagrave tự thể hiện migravenh của người lao động Lyacute thuyết nagravey bổ sung cho lyacute thuyết latildenh đạoquản trị cổ điển khi cho rằng năng suất khocircng chỉ thuần tuacutey lagrave vấn đề kỹ thuật Noacute cũnggiuacutep cải tiến caacutech thức vagrave taacutec phong latildenh đạo quản trị trong tổ chức xaacutec nhận mối liecircnhệ giữa năng suất vagrave taacutec phong hoạt độngLyacute thuyết taacutec phong coacute sự đoacuteng goacutep lớn trong lyacute thuyết vagrave thực hagravenh latildenh đạo quảntrị giuacutep caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiểu rotilde hơn về sự động viecircn con người về ảnh hưởngcủa tập thể đối với taacutec phong cũng như caacutec vấn đề tacircm lyacute latildenh đạo quản trị3 - Lyacute thuyết định lượng trong latildenh đạo quản trịTrường phaacutei nagravey ra đời vagraveo thời kỳ đầu của ETHại chiến thế giới II xuất phaacutet từ nhu

- 16 -

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 6: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

-Trung thực coacute sức khỏe tốt-Triacute tuệ cao coacute năng lực đạt được mục tiecircu đề ra-Sẵn sagraveng chịu traacutech nhiệm caacute nhacircnwwwquantricomvn-Coacute khả năng đoacuteng vai trograve lagrave một cố vấn vagrave tư vấn saacuteng suốt-Coacute tiacutenh tự tin bigravenh tĩnh khi gặp rắc rối về quan hệ hoặc khi coacute sự cố về tổ chức- Coacute tiacutenh kiecircn trigrave thần kinh vững vagrave coacute chiacute theo đuổi mục điacutech đến cugraveng thaacutei độ giao tiếpniềm nở thacircn mật nhưng dứt khoaacutet với mọi ngườiCuốn saacutech Chiến lược kinh doanh của B Karlof cho rằng Một nhagrave latildenh đạo giỏilagrave người vững tin coacute tầm nhigraven xa trocircng rộng cởi mở ham học hỏi biết đuacutec kết kinhnghiệm kinh doanh của bản thacircn vagrave của người khaacutec hướng vagraveo kết quả dứt khoaacutet coacute oacutecphecirc phaacuten coacute sức locirci cuốn thuyết phục vagrave gacircy được lograveng tin nhiệt tigravenh bigravenh tĩnh biết lắngnghe người khaacutec biết nhận lỗi khi sai lầm thiện tacircm vagrave chu đaacuteo mềm dẻo sẵn sagraveng giuacutepđỡ người khaacutec phaacutet triển saacuteng tạo nhưng kiecircn địnhMột cuộc nghiecircn cứu qui mocirc do nhoacutem Hệ thống quản lyacute quốc tế được tiến hagravenh ởmột số nước trecircn khắp thế giới đatilde xaacutec định 10 tiacutenh caacutech caacute nhacircn cơ bản của một chủdoanh nghiệp chỉ ra sự khaacutec biệt giữa chủ doanh nghiệp khocircng thagravenh đạt vagrave chủ doanhnghiệp thagravenh đạt đoacute lagrave 1 Tigravem kiếm cơ hộiTigravem kiếm vagrave thực hiện caacutec cơ hội kinh doanh mới động natildeo vagrave xaacutec định những giảiphaacutep saacuteng tạo cho những vấn đề kinh doanh suy nghĩ theo caacutec caacutech khaacutec nhau để tigravem racaacutech giải quyết chủ động nắm bắt caacutec cơ hội để thu lượm thocircng tin kinh doanh nhacircn sựcoacute kinh nghiệm caacutec trang thiết bị thiết kế sản phẩm vagrave dịch vụ thị trường vagrave tagravei chiacutenh 2 Kiecircn trigraveTiến hagravenh caacutec hoạt động khaacutec nhau hoặc lặp lại để vượt qua những trở ngại trongkinh doanh Khocircng từ bỏ sau lần thất bại lần đầu để giải quyết vấn đề Hy sinh caacute nhacircnhoặc thực hiện caacutec cố gắng phi thường để hoagraven thagravenh cocircng việc tiếp tục giũ vững lậptrường của migravenh trước đối thủ hoặc những dấu hiệu iacutet coacute thagravenh cocircng ở phuacutet ban đầu

- 6 -

3 Cam kết thực hiện theo hợp đồngChấp nhận traacutech nhiệm về caacutec vấn đề để hoagraven thagravenh cocircng việc cho khaacutech hagravengGiuacutep cocircng nhacircn để hoagraven thagravenh cocircng việc Thể hiện những quan tacircm lagravem hagravei lograveng khaacutechhagraveng4 Đaacutep ứng chất lượng vagrave hiệu quả5 Chấp nhận rủi roCoacute khả năng chấp nhận những gigrave magrave migravenh cho lagrave những rủi ro vừa phải Thườngnecircn coacute một biện phaacutep thiacutech ứng cho những tigravenh huống coacute yếu tố rủi ro Tiacutenh toaacuten rủi rotrong caacutec quyết định kinh doanh6 Đặt mục điacutechĐặt ra caacutec mục tiecircu rotilde ragraveng vagrave cụ thể trước mắt Xacircy dựng caacutec mục tiecircu lacircu dagravei rotilde ragraveng7 Giaacutem saacutet vagrave lập kế hoạch coacute hệ thốngPhaacutet triển vagrave sử dụng hợp lyacute từng bước caacutec kế hoạch để đạt được mục điacutech Đaacutenhgiaacute caacutec kế hoạch hagravenh động khaacutec coacute thể dugraveng để thay thế Giaacutem saacutet tiến trigravenh vagrave chuyểnsang caacutec chiến lược dự phograveng khi cần thiết để đạt được mục điacutechwwwquantricomvn8 Tigravem kiếm thocircng tinĐiacutech thacircn tigravem kiếm thocircng tin về caacutec khaacutech hagraveng caacutec nhagrave cung cấp vagrave caacutec đối thủcạnh tranh Sử dụng caacutec quan hệ hoặc mạng thocircng tin để thu thập thocircng tin coacute lợi9 Thuyết phục vagrave mạng lưới cocircng việcPhaacutet triển vagrave sử dụng caacutec chiến lược đatilde được cacircn nhắc cẩn thận để taacutec động hoặcthuyết phục người khaacutec Sử dụng quan hệ kinh doanh vagrave caacute nhacircn để hoagraven thagravenh mục tiecircukinh doanh của bạn10 Tự tinHiểu chiacutenh bản thacircn migravenh vagrave tin tưởng chắc chắn vagraveo chiacutenh migravenh vagrave khả năng củachiacutenh migravenh Thể hiện sự tự tin trong khả năng của bạn để hoagraven thagravenh caacutec nhiệm vụ khoacutekhăn hoặc đaacutep ứng những thử thaacutechCaacutec phong caacutech quản lyacute keacutem hiệu quảLagravem thế nagraveo để trở thagravenh một nhagrave quản lyacute hiệu quả Vấn đề đơn giản lagrave hatildey traacutenhtrở thagravenh một nhagrave quản lyacute tồi Một nhagrave quản lyacute tồi thường coacute ba sai lầm khocircng necircn mắcphải đoacute lagrave trở thagravenh nhagrave quản lyacute độc tagravei lười biếng vagrave lạm dụng quyền lựcBa điều nagravey rất quan trọng vigrave thực ra nếu mắc sai lầm trong quản lyacute thigrave tổn hại sẽ

- 7 -

rơi vagraveo cả nhagrave quản lyacute vagrave cocircng ty của anh ta Nhagrave quản lyacute coacute thể rơi vagraveo những cạm bẫymagrave anh ta rất khoacute gỡ ra Vigrave thế ngay từ đầu cần thocircng minh vagrave saacuteng suốt để traacutenh mắcphải sai lầmThế nagraveo lagrave nhagrave quản lyacute độc tagraveiMột trong những sai lầm đầu tiecircn lagrave bạn trở thagravenh một nhagrave quản lyacute độc tagravei Khoacute coacutenhagrave quản lyacute nagraveo lại thừa nhận họ đang chứng tỏ migravenh lagrave nhagrave quản lyacute độc tagravei Nhưng liệucoacute ai thử kiểm tra caacutech quản lyacute của chiacutenh migravenh để đảm bảo rằng họ khocircng quaacute độc tagraveitrong quản lyacute nhacircn viecircn của migravenh hay khocircngMột nhagrave quản lyacute độc tagravei thường lagrave người iacutet tin tưởng hay thiếu niềm tin ở ngườikhaacutec Họ thấy khocircng ai cograven coacute thể hơn họ trong cocircng việc nagraveo đoacute vagrave khoacute coacute thể lagravem tốthơn họ Do vậy họ đatilde khocircng thagravenh cocircng trong giao phoacute việc cho cấp dưới Khi giao phoacutecho nhacircn viecircn một việc nagraveo đoacute thigrave họ thường đoacuteng goacutep yacute kiến từng chuacutet một vagraveo cocircngviệc đoacute vagrave thường xuyecircn kiểm tra đi kiểm tra lại để đảm bảo rằng cocircng việc đoacute hoagraven tấttheo yacute muốn của migravenh Thời gian quản lyacute nhacircn viecircn của họ quaacute chặt chẽ dẫn tới sự keacutemchất lượng trong sản xuấtNhagrave quản lyacute nagravey cũng iacutet quan tacircm tới nguyện vọng của nhacircn viecircn Trong khi ở caacutecdoanh nghiệp hiện nay caacutec nhacircn viecircn đều muốn coacute sự tự do caacute nhacircn Những nhacircn viecircnnagravey coacute trigravenh độ nhất định vagrave họ cũng muốn aacutep dụng kiến thức magrave họ đatilde học được vagraveococircng việc Nhưng nhagrave quản lyacute lại iacutet tạo cho họ coacute cơ hội đoacute thigrave họ sẽ lagravem thoaacutei chiacute nhacircnviecircn của migravenhVới caacutec nhagrave quản lyacute độc tagravei caacutec nhacircn viecircn khocircng được sử dụng hết kiến thức tagraveinăng vagrave năng lực chuyecircn mocircn Vigrave vậy họ thấy bất matilden Nhưng tệ hơn lagrave ngay chiacutenh nhagravequản lyacute độc tagravei cũng mất đi nhiều cơ hội để trau dồi nghề nghiệp của migravenh Một nhagrave quảnlyacute như vậy coacute thể lagravem cocircng ty mất đi nhacircn viecircn tagravei năng vagrave giảm năng suất trong sản xuấtĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute độc tagravei bạn hatildey phải đặt niềm tin ở người khaacutecnhất lagrave những người lagravem việc cho bạn Để coacute thể tin cậy họ thigrave necircn tigravem hiểu những nhacircn

- 8 -

wwwquantricomvnviecircn lagravem việc cho migravenh biết được những điểm yếu vagrave điểm mạnh của bạn Cần giao phoacutecocircng việc dựa trecircn caacutec điểm yếu vagrave điểm mạnh nagravey Cần cho nhacircn viecircn của bạn họcnhững nghiệp vụ magrave họ cần Necircn biết cocircng việc đoacute yecircu cầu như thế nagraveo vagrave tuyển đuacutengnhacircn viecircn coacute thể đảm nhận tốt cocircng việc đoacute Cần chọn lựa kỹ cagraveng người sắp thay thế vịtriacute của bạn vagrave lập tức huấn luyện họCũng necircn nhận ra rằng cocircng việc khocircng thể hoagraven tất khi bạn lagravem chỉ coacute một migravenhKhi giao việc cho nhacircn viecircn cần hiểu rằng ủy quyền một caacutech hiệu quả cũng coacute nghĩa lagravechấp nhận những biến cố ngoagravei yacute muốn coacute thể kegravem theo Nhagrave quản lyacute coacute thể khocircng nhậnđược kết quả như mong đợi nhưng cần phải chấp nhận noacute vagrave chấp nhận những sai phạmđatilde xảy raNhagrave quản lyacute lười biếng lagrave gigraveMột caacutech thức quản lyacute khaacutec cũng dẫn đến sai lầm đoacute lagrave trở thagravenh nhagrave quản lyacute lườibiếng Người nagravey luocircn đugraven đẩy mọi cocircng việc cho nhacircn viecircn của migravenh Họ coacute khuynhhướng đưa cho nhacircn viecircn của migravenh mọi cocircng việc để coacute thời gian rảnh Kết quả lagrave caacutecnhacircn viecircn phải lagravem việc quaacute nhiều necircn họ thường noacutei với cấp trecircn rằng đoacute chẳng phải lagravecocircng việc của họ noacute khocircng coacute trong bản hợp đồng lao động trong khi chất lượng cocircngviệc lại rất thấpVới nhagrave quản lyacute lười biếng thigrave nhacircn viecircn ngagravey cagraveng lagravem những cocircng việc ngoagravei khảnăng chuyecircn mocircn của họ vagrave họ cũng chẳng bỏ ra một khoảng thời gian nagraveo để bồi dưỡngthecircm nghiệp vụ cho nhacircn viecircn Để traacutenh thagravenh nhagrave quản lyacute lười biếng bạn cần luocircn luocircnlập một bản kế hoạch bao gồm cả những dự aacuten ngắn hạn vagrave dagravei hạn kegravem theo thời gianthực hiện Bạn cần triển khai những cocircng việc sao cho thật tốt cố gắng học hỏi nhữngcaacutech thức quản lyacute tốtBạn cũng necircn lập kế hoạch cho cocircng việc kế tiếp bằng caacutech lagravem việc để đạt đượAsync(thiscnoacute Necircn nhớ rằng bạn đang bị theo dotildei vagrave đaacutenh giaacute bởi những người khaacutecMột caacutech quản lyacute sai lầm thứ ba magrave khocircng iacutet người mắc phải đoacute lagrave trở thagravenh một

- 9 -

nhagrave quản lyacute quaacute lạm dụng quyền hagravenh Thường những người nagravey cograven trẻ Họ iacutet nhạy beacutentrong caacutech quản lyacute cũng như thất bại trong việc tigravem hiểu mocirci trường lagravem việc mớiNhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lựcNhagrave quản lyacute nagravey thường cho rằng việc migravenh lagravem lagrave một nhiệm vụ được giao vagrave iacutetkhi đưa ra lời giải thiacutech Nhacircn viecircn khocircng những cảm thấy bực tức magrave họ sẽ cograven nghĩ racaacutech để cản trở cocircng việc magrave những người nagravey thấy khoacute lograveng coacute thể đạt hiệu quả 100Vậy lagrave sẽ dẫn đến thất bại khi một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lực phacircn cocircng cocircng việcNecircn nhớ rằng những ai quaacute lạm dụng quyền hagravenh của migravenh đều sớm bị sa thải Chiacutenh họcũng thấy bản thacircn migravenh khocircng thể thiacutech nghi với mocirci trường lagravem việc hiện tạiĐiều tệ hại nhất lagrave mối quan hệ giữa người nagravey với thagravenh viecircn trong cocircng ty vagravethỉnh thoảng lagrave cả caacutec thagravenh viecircn ngoagravei cocircng ty cũng khocircng hagravei lograveng Quyền hagravenh chungcủa tập thể sẽ biến thagravenh quyền hagravenh caacute nhacircn của họ Chiacutenh từ đoacute họ coacute thể thu về nhiềulợi iacutech cho bản thacircn migravenh chứ khocircng phải cho cocircng tyĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền hagravenh bạn cần hiểu rằng quyềnlực nagravey lagrave aacutep dụng cho cocircng ty chứ khocircng phải cho riecircng caacute nhacircn bạn Necircn coacute suy nghĩ vềwwwquantricomvnngười quản lyacute quaacute aacutep dụng quyền lực trước kia của migravenh vagraveo cảm nhận về người đoacute nhưthế nagraveo Bạn cũng necircn nghĩ đến việc trao quyền hagravenh cho tất cả caacutec nhacircn viecircn chứ khocircngphải chỉ cho riecircng caacute nhacircn migravenh Necircn nhigraven xa trocircng rộng vagrave cần biết rằng chiacutenh migravenhđang cần caacutec nhacircn viecircn magrave migravenh đatilde từng tạo ra khoảng caacutech khocircng thacircn thiện với họCuối cugraveng caacutec nhagrave quản lyacute cần phải hiểu rotilde về mocirci trường đa dạng nơi magrave họ đanglagravem việc Quản lyacute tiacutenh đa dạng một caacutech hiệu quả đogravei hỏi nhagrave quản lyacute phải năng động vagravesaacuteng tạoChigravea khoacutea để thagravenh cocircng trong quản lyacute trước tiecircn lagrave nhagrave quản lyacute cần nhận biết đượcnhững neacutet khaacutec nhau trong mocirci trường lagravem việc vagrave từ đoacute coacute caacutech thức đối xử thiacutech ứngnhấtIII - Caacutec học thuyết latildenh đạo quản trị

- 10 -

Học thuyết hay cograven gọi lagrave lyacute thuyết lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về một lĩnh vực nagraveođoacute thocircng qua nghiecircn cứu vagrave khảo nghiệm thực tế từ đoacute vận dụng vagraveo caacutec hoạt động thựctiễn trong mỗi lĩnh vựcHọc thuyết về latildenh đạo quản trị kinh doanh lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về latildenh đạoquản trị caacutec hoạt động kinh doanh Caacutec học thuyết về latildenh đạo quản trị lagrave cơ sở lagrave nềntảng dẫn đường cho hoạt động sản xuất kinh doanh một caacutech khoa học coacute hệ thốngTừ những năm 1800 khi nền cocircng nghiệp vagrave caacutec hoạt động sản xuất phaacutet triểnmạnh thực tiễn đatilde tổng kết vagrave ruacutet ra thagravenh những lyacute thuyết với nhiều trường phaacutei hay caacutecnhoacutem lyacute thuyết khaacutec nhauCoacute thể chia thagravenh ba nhoacutem lyacute thuyết latildenh đạo quản trị học1 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị cổ điểnTrường phaacutei cổ điển bao gồm một số taacutec giả với những nghiecircn cứu về quản trị kinhdoanh dưới đacircy lagrave một số taacutec giả điển higravenh vagrave những tư tởng chủ yếu của họa - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị khoa họcFrederich Taylor (1856 - 1915) Taylor xuất thacircn lagrave một cocircng nhacircn vagrave trở thagravenh kỹsư trải qua quaacute trigravenh ban ngagravey đi lagravem ban đecircm đi học hagravem thụ đại học Trong quaacute trigravenhlagravem việc trong nhagrave maacutey luyện caacuten theacutep Taylor đatilde coacute nhiều cơ hocirci quan saacutet vagrave thực hagravenhlatildenh đạo quản trị trong nhagrave maacutey Ocircng lagrave taacutec giả với những nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết khaacutenổi tiếng về latildenh đạo quản trị trong thời gian từ 1890 đến 1930Những nguyecircn tắc cơ bản trong lyacute thuyết của Taylor lagrave-Xacircy dựng caacutec phơng phaacutep khoa học để thực hiện cocircng việc nhiệm vụ của từngcocircng nhacircn-Lựa chọn cocircng nhacircn một caacutech khoa học vagrave huấn luyện họ phơng phaacutep khoa học đểthực hiện cocircng việc-Tổ chức giaacuteo dục vagrave giaacutem saacutet cocircng nhacircn để đảm bảo họ thực hiện theo đuacutengphương phaacutep-Xacircy dựng vagrave củng cố quan hệ giữa người lao động vagrave nhagrave latildenh đạo quản trịBiện phaacutep thực hiện ETHể thực hiện những nguyecircn tắc của migravenh Taylor đatilde tiến hagravenhwwwquantricomvn-Nghiecircn cứu caacutec loại thời gian lagravem việc của cocircng nhacircn theo từng cocircng việc-Phacircn chia cocircng việc của từng cocircng nhacircn thagravenh những cocircng việc bộ phận nhỏ đểcải tiến vagrave tối ưu hoacutea

- 11 -

-Xacircy dựng hệ thống khuyến khiacutech người lao động lagravem việc thực hiện trả cocircng theolao độngNhững kết quả qua aacutep dụng lyacute thuyết của Taylor lagrave năng suất lao động tăng lecircn rấtnhanh vagrave khối lượng sản phẩm tăng nhiều Tuy nhiecircn lyacute thuyết của Taylor nghiecircng vềkỹ thuật hoacutea maacutey moacutec hoacutea con người sức lao động bị khai thaacutec kiệt quệ lagravem cho cocircngnhacircn đấu tranh chống lại caacutec chiacutenh saacutech về latildenh đạo quản trịHerny L Gantt Lagrave kỹ sư chuyecircn về hệ thống kiểm soaacutet trong nhagrave maacutey Trecircn cơ sởcaacutec lyacute thuyết của Taylor Gantt đatilde phaacutet triển vagrave đưa ra lyacute thuyết của migravenh trong đoacute chủyếu tập trung vagraveo mở rộng hệ thống khuyến khiacutech vật chất cho người lao động với caacutecbiện phaacutep như -Khuyến khiacutech cocircng nhacircn sau một ngagravey lagravem việc nếu họ lagravem việc tốt-Khuyến khiacutech cho đốc cocircng quản đốc dựa vagraveo kết quả lagravem việc của cocircng nhacircndưới sự giaacutem saacutet trực tiếp của họ nhằm động viecircn họ trong cocircng việc latildenh đạo quản trịBiện phaacutep nagravey đatilde khuyến khiacutech caacutec đốc cocircng quản lyacute tốt hơn Cũng trecircn cơ sở nagraveycaacutec phương phaacutep quản trị tiến độ thực hiện mới được đưa vagraveo trong quản lyacute như phươngphaacutep đường găng (CPM -Critical Path Method) vagrave phương phaacutep sơ đồ mạng lới (PERT -Program Evaluation and Revie Technique) Trong lyacute thuyết nagravey khiacutea cạnh lợi iacutech đượcchuacute yacute hơn nhiềuFrank B (1868 - 1924) vagrave Liliant M Gibreth (1878 -1972)Hai taacutec giả nagravey đatilde nghiecircn cứu rất chi tiết quaacute trigravenh thực hiện vagrave quan hệ giữa caacutecthao taacutec động taacutec vagrave cử động với một mức độ căng thẳng vagrave mệt mỏi nhất định của cocircngnhacircn trong quaacute trigravenh lagravem việc từ đoacute đưa ra phương phaacutep thực hagravenh tối ưu nhằm tăngnăng suất lao động giảm sự mệt mỏi của cocircng nhacircnCaacutec phương phaacutep thuộc trường phaacutei nagravey đatilde coacute những đoacuteng goacutep coacute giaacute trị cho sựphaacutet triển của tư tởng latildenh đạo quản trị phaacutet triển kỹ năng latildenh đạo quản trị qua phacircncocircng chuyecircn mocircn hoacutea quaacute trigravenh lao động đồng thời lagrave những người đầu tiecircn necircu lecircn tầmquan trọng của việc tuyển chọn vagrave huấn luyện nhacircn viecircn dugraveng đatildei ngộ để tăng năng suấtlao động Tuy nhiecircn caacutec taacutec giả đatilde phaacutet triển một phơng phaacutep latildenh đạo quản trị mang

- 12 -

tiacutenh khoa học hoacutea một caacutech thuần tuacutey như maacutey moacutec hoacutea con người gắn chặt con ngườivagraveo một dacircy chuyền cocircng nghệ để latildenh đạo quản trị vagrave tăng năng suất lao độngb - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenhTrường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh đatilde phaacutet triển những nguyecircn tắc latildenh đạoquản trị chung cho cả tổ chức tiecircu biểu cho trường phaacutei nagravey coacute caacutec taacutec giả với caacutec cocircngtrigravenh nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết như sauHenry Fayol (1841 - 1925) Quan điểm của Fayol lagrave tập trung vagraveo xacircy dựng một tổchức tổng thể để latildenh đạo quản trị quaacute trigravenh lagravem việc Ocircng cho rằng năng suất lao độngcủa con người lagravem việc chung trong một tập thể tugravey thuộc vagraveo sự sắp xếp tổ chức củanhagrave latildenh đạo quản trị ETHể coacute thể lagravem tốt việc sắp xếp tổ chức doanh nghiệp Fayol đatilde đawwwquantricomvnra vagrave yecircu cầu caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị necircn aacutep dụng 14 nguyecircn tắc trong latildenh đạo quảntrị-Phacircn cocircng lao động trong quaacute trigravenh lagravem việc một caacutech chặt chẽ-Phải xaacutec định rotilde mối quan hệ quyền hagravenh vagrave traacutech nhiệm-Phải xacircy dựng vagrave aacutep dụng chế độ kỷ luật nghiecircm ngặt trong quaacute trigravenh lagravem việc -Thống nhất trong caacutec mệnh lệnh điều khiển chỉ huy-Latildenh đạo tập trung-Lợi iacutech caacute nhacircn phải gắn liền vagrave phục vụ cho lợi iacutech của tập thể lợi iacutech chung-Xacircy dựng chế độ trả cocircng một caacutech xứng đaacuteng theo kết quả lao động-Latildenh đạo quản trị thống nhất-Phacircn quyền vagrave định rotilde cơ cấu latildenh đạo quản trị trong tổ chức-Trật tự-Cocircng bằng tạo quan hệ bigravenh đẳng trong cocircng việc-Cocircng việc của mỗi người phải được ổn định trong tổ chức-Khuyến khiacutech sự saacuteng tạo trong quaacute trigravenh lagravem việc-Khuyến khiacutech phaacutet triển caacutec giaacute trị chung trong quaacute trigravenh lagravem việc của một tổ chứcMax Weber (1864 - 1920) Nhagrave xatilde hội học ngời ETHức taacutec giả đatilde phaacutet triển một tổchức quan liecircu bagraven giấy Khaacutei niệm quan liecircu bagraven giấy được định nghĩa lagrave hệ thổng chứcvụ vagrave nhiệm vụ được xaacutec định rotilde ragraveng phacircn cocircng phacircn nhiệm chiacutenh xaacutec hệ thống quyềnhagravenh coacute tocircn ti trật tự Theo Weber hệ thống tổ chức kinh doanh phải được-Xacircy dựng một cơ cấu tổ chức chặt chẽ-ETHịnh rotilde caacutec quy định caacutec luật lệ chiacutenh saacutech trong hoạt động latildenh đạo quản trị-ETHịnh rotilde quyền lực vagrave thừa hagravenh trong latildenh đạo quản trị

- 13 -

Chester Barnard (1886 - 1961) Taacutec giả cho rằng một tổ chức lagrave một hệ thống hợpphaacutep của nhiều người với ba yếu tố cơ bản1048673 Sự sẵn sagraveng hợp taacutec1048673 Coacute mục tiecircu chung1048673 Coacute sự thocircng đạtNếu thiếu một trong ba yếu tố đoacute tổ chức sẽ tan vỡ Cũng như Weber ocircng nhấnmạnh yếu tố quyền hagravenh trong tổ chức nhưng ocircng cho rằng nguồn gốc quyền hagravenh khocircngxuất phaacutet từ người ra lệnh magrave xuất phaacutet từ sự chấp nhận của cấp dưới ETHiều đoacute chỉ coacuteđược khi với bốn điều kiện như sau-Cấp dưới hiểu rotilde mệnh lệnh-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với mục tiecircu của tổ chức-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với lợi iacutech caacute nhacircn của cấp dướiwwwquantricomvn-Cấp dưới coacute khả năng thực hiện mệnh lệnh đoacute Trường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh chủ trương rằng năng suất lao động sẽđạt cao trong một tổ chức được sắp đặt hợp lyacute đoacuteng goacutep trong lyacute luận cũng như trongthực hagravenh latildenh đạo quản trị những nguyecircn tắc latildenh đạo quản trị caacutec higravenh thức tổ chứcquyền lực vagrave sự ủy quyền2 - Nhoacutem lyacute thuyết hagravenh vi - tacircm lyacute xatilde hội trong latildenh đạo quản trị kinh doanhNhoacutem lyacute thuyết nagravey nhấn mạnh vai trograve con người trong tổ chức quan điểm củanhoacutem nagravey cho rằng năng suất lao động khocircng chỉ do yếu tố vật chất quyết định magrave cograven donhu cầu tacircm lyacute xatilde hội của con ngời Vấn đề tổ chức lagrave vấn đề con người vagrave họ chỉ rarằng trong trường phaacutei cổ điển coacute nhiều hạn chế vigrave đatilde bỏ qua yếu tố con người trong quaacutetrigravenh lagravem việc Taacutec giả của lyacute thuyết caacutec quan hệ con người trong tổ chức lagrave Mary Parker Pollet(1868 1933) Nữ taacutec giả nagravey cho rằng trong quaacute trigravenh lagravem việc người lao động coacute caacutecmối quan hệ giữa họ với nhau vagrave giữa họ với một thể chế tổ chức nhất định bao gồm-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với cocircng nhacircn-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịETHồng thời taacutec giả cũng nhấn mạnh hiệu quả của latildenh đạo quản trị phụ thuộc vagraveoviệc giải quyết caacutec mối quan hệ nagravey Những quan điểm về hagravenh vi con người caacutec taacutec giả trong trường phaacutei nagravey cho

- 14 -

rằng hoạt động của con người phụ thuộc nhiều vagraveo caacutec yếu tố tacircm lyacute xatilde hội Chiacutenh caacutecyếu tố nagravey tạo necircn caacutec quan hệ tốt đẹp trong quaacute trigravenh lao động từ đoacute magrave coacute thể đạt hiệuquả cao trong quaacute trigravenh lagravem việcETHiển higravenh trong quan điểm nagravey lagrave caacutec nghiecircn cứu về caacutec taacutec động tacircm lyacute vagraveo quaacutetrigravenh lao động tại Western Electricrsquos Hawthorne Plant Cocircng trigravenh nghiecircn cứu nagravey gọi lagravenhững nghiecircn cứu Hawthorne Trong nghiecircn cứu đoacute caacutec taacutec giả đatilde sử dụng caacutec biện phaacuteptạo cho cocircng nhacircn cảm giaacutec tacircm lyacute lagrave họ đang được caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị chuacute yacute đếnnhư-Thayđổi chế độ saacuteng (tăng vagrave giảm độ saacuteng)-Thayđổi về tiền lương-Thayđổi thời gian lagravem việcSự thay đổi nagravey đatilde dẫn đến caacutec taacutec động tacircm lyacute lagravem tăng năng suất lao độngTiếp cận caacutec động cơ về hagravenh vi của con người caacutec taacutec giả đatilde tập trung nghiecircn cứuvagraveo caacutec yếu tố taacutec động vagraveo hagravenh vi của con người trong quaacute trigravenh lagravem việc với tư caacutech lagraveđộng cơ lagravem việc của họAbraham Moslow (1908 - 1970) nhagrave tacircm lyacute học taacutec giả đatilde xacircy dựng lyacute thuyết vềnhu cầu của con ngời bao gồm 5 cấp độ được xếp từ cấp thấp đến cấp cao -Nhu cầu thiết yếu-Nhu cầu an toagravenwwwquantricomvn-Nhu cầu được hoagrave nhập-Nhu cầu được nhận biết vagrave tocircn trọng-Nhu cầu tự hoagraven thiện-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden thigrave noacute khocircng cograven lagrave xung động mạnh đểthocirci thuacutec nữa-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden taacutec phong con người sẽ bị chi phối bởinhu cầukhaacutec cao hơn Như vậy muốn latildenh đạo quản trị hữu hiệu phải chuacute yacute đaacutep ứng nhucầu của con ngườiDoughlas Mc Gregor (1906 - 1964) đatilde phaacutet triển lyacute thuyết taacutec phong trong latildenhđạo quản trị ocircng cho rằng caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị trước đacircy đatilde tiến hagravenh caacutech thứclatildenh đạo quản trị trecircn những giả thuyết sai lầm về taacutec phong con người Những giảthuyết đoacute cho rằng phần đocircng mọi người đều khocircng thiacutech lagravem việc thiacutech được chi huy

- 15 -

hơn lagrave tự chịu traacutech nhiệm vagrave hầu hết lagravem việc vigrave lợi iacutech vật chất Vigrave vậy caacutec nhagrave latildenhđạo quản trị đatilde xacircy dựng những bộ maacutey tổ chức với quyền hagravenh tập trung đặt ra nhiềuquy tắc thủ tục đồng thời với hệ thống kiểm tra giaacutem saacutet chặt chẽ Gregor gọi những giảthuyết đoacute lagrave X vagrave đề nghị một lọat giả thuyết khaacutec magrave ocircng gọi lagrave giả thuyết Y Thuyết Ycho rằng con người sẽ thiacutech thuacute với cocircng việc nếu coacute được những thuận lợi vagrave họ coacute thểđoacuteng goacutep nhiều hơn cho tổ chức Mc Gregor cho rằng thay vigrave nhấn mạnh đến cơ chếkiểm tra thigrave nhagrave latildenh đạo quản trị necircn quan tacircm nhiều hơn đến sự phối hợp hoạt độngChris Argyris nghiecircn cứu tư caacutech con người vagrave caacutec yếu tố đời sống tổ chức đatilde chorằng một sự nhấn mạnh thaacutei quaacute của nhagrave latildenh đạo quản trị đối với việc kiểm soacuteat nhacircnviecircn sẽ dẫn tới nhacircn viecircn coacute thaacutei độ thụ động lệ thuộc vagrave neacute traacutenh traacutech nhiệm Trongtrạng thaacutei tacircm lyacute đoacute họ sẽ cảm thấy bất bigravenh vagrave coacute thaacutei độ tiecircu cực đối với việc hoagraventhagravenh mục tiecircu chung Argyris cho rằng bản chất con người luocircn muốn độc lập tronghagravenh động sự đa dạng trong mối quan tacircm vagrave khả năng tự chủ Nhagrave latildenh đạo quản trịhữu hiệu lagrave người biết tạo điều kiện cho nhacircn viecircn ứng xử như những người trưởng thagravenhvagrave điều đoacute chỉ coacute lợi cho tổ chức Tư tưởng của trường phaacutei taacutec phong nhấn mạnh nhu cầu xatilde hội được quyacute trọngvagrave tự thể hiện migravenh của người lao động Lyacute thuyết nagravey bổ sung cho lyacute thuyết latildenh đạoquản trị cổ điển khi cho rằng năng suất khocircng chỉ thuần tuacutey lagrave vấn đề kỹ thuật Noacute cũnggiuacutep cải tiến caacutech thức vagrave taacutec phong latildenh đạo quản trị trong tổ chức xaacutec nhận mối liecircnhệ giữa năng suất vagrave taacutec phong hoạt độngLyacute thuyết taacutec phong coacute sự đoacuteng goacutep lớn trong lyacute thuyết vagrave thực hagravenh latildenh đạo quảntrị giuacutep caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiểu rotilde hơn về sự động viecircn con người về ảnh hưởngcủa tập thể đối với taacutec phong cũng như caacutec vấn đề tacircm lyacute latildenh đạo quản trị3 - Lyacute thuyết định lượng trong latildenh đạo quản trịTrường phaacutei nagravey ra đời vagraveo thời kỳ đầu của ETHại chiến thế giới II xuất phaacutet từ nhu

- 16 -

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 7: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

3 Cam kết thực hiện theo hợp đồngChấp nhận traacutech nhiệm về caacutec vấn đề để hoagraven thagravenh cocircng việc cho khaacutech hagravengGiuacutep cocircng nhacircn để hoagraven thagravenh cocircng việc Thể hiện những quan tacircm lagravem hagravei lograveng khaacutechhagraveng4 Đaacutep ứng chất lượng vagrave hiệu quả5 Chấp nhận rủi roCoacute khả năng chấp nhận những gigrave magrave migravenh cho lagrave những rủi ro vừa phải Thườngnecircn coacute một biện phaacutep thiacutech ứng cho những tigravenh huống coacute yếu tố rủi ro Tiacutenh toaacuten rủi rotrong caacutec quyết định kinh doanh6 Đặt mục điacutechĐặt ra caacutec mục tiecircu rotilde ragraveng vagrave cụ thể trước mắt Xacircy dựng caacutec mục tiecircu lacircu dagravei rotilde ragraveng7 Giaacutem saacutet vagrave lập kế hoạch coacute hệ thốngPhaacutet triển vagrave sử dụng hợp lyacute từng bước caacutec kế hoạch để đạt được mục điacutech Đaacutenhgiaacute caacutec kế hoạch hagravenh động khaacutec coacute thể dugraveng để thay thế Giaacutem saacutet tiến trigravenh vagrave chuyểnsang caacutec chiến lược dự phograveng khi cần thiết để đạt được mục điacutechwwwquantricomvn8 Tigravem kiếm thocircng tinĐiacutech thacircn tigravem kiếm thocircng tin về caacutec khaacutech hagraveng caacutec nhagrave cung cấp vagrave caacutec đối thủcạnh tranh Sử dụng caacutec quan hệ hoặc mạng thocircng tin để thu thập thocircng tin coacute lợi9 Thuyết phục vagrave mạng lưới cocircng việcPhaacutet triển vagrave sử dụng caacutec chiến lược đatilde được cacircn nhắc cẩn thận để taacutec động hoặcthuyết phục người khaacutec Sử dụng quan hệ kinh doanh vagrave caacute nhacircn để hoagraven thagravenh mục tiecircukinh doanh của bạn10 Tự tinHiểu chiacutenh bản thacircn migravenh vagrave tin tưởng chắc chắn vagraveo chiacutenh migravenh vagrave khả năng củachiacutenh migravenh Thể hiện sự tự tin trong khả năng của bạn để hoagraven thagravenh caacutec nhiệm vụ khoacutekhăn hoặc đaacutep ứng những thử thaacutechCaacutec phong caacutech quản lyacute keacutem hiệu quảLagravem thế nagraveo để trở thagravenh một nhagrave quản lyacute hiệu quả Vấn đề đơn giản lagrave hatildey traacutenhtrở thagravenh một nhagrave quản lyacute tồi Một nhagrave quản lyacute tồi thường coacute ba sai lầm khocircng necircn mắcphải đoacute lagrave trở thagravenh nhagrave quản lyacute độc tagravei lười biếng vagrave lạm dụng quyền lựcBa điều nagravey rất quan trọng vigrave thực ra nếu mắc sai lầm trong quản lyacute thigrave tổn hại sẽ

- 7 -

rơi vagraveo cả nhagrave quản lyacute vagrave cocircng ty của anh ta Nhagrave quản lyacute coacute thể rơi vagraveo những cạm bẫymagrave anh ta rất khoacute gỡ ra Vigrave thế ngay từ đầu cần thocircng minh vagrave saacuteng suốt để traacutenh mắcphải sai lầmThế nagraveo lagrave nhagrave quản lyacute độc tagraveiMột trong những sai lầm đầu tiecircn lagrave bạn trở thagravenh một nhagrave quản lyacute độc tagravei Khoacute coacutenhagrave quản lyacute nagraveo lại thừa nhận họ đang chứng tỏ migravenh lagrave nhagrave quản lyacute độc tagravei Nhưng liệucoacute ai thử kiểm tra caacutech quản lyacute của chiacutenh migravenh để đảm bảo rằng họ khocircng quaacute độc tagraveitrong quản lyacute nhacircn viecircn của migravenh hay khocircngMột nhagrave quản lyacute độc tagravei thường lagrave người iacutet tin tưởng hay thiếu niềm tin ở ngườikhaacutec Họ thấy khocircng ai cograven coacute thể hơn họ trong cocircng việc nagraveo đoacute vagrave khoacute coacute thể lagravem tốthơn họ Do vậy họ đatilde khocircng thagravenh cocircng trong giao phoacute việc cho cấp dưới Khi giao phoacutecho nhacircn viecircn một việc nagraveo đoacute thigrave họ thường đoacuteng goacutep yacute kiến từng chuacutet một vagraveo cocircngviệc đoacute vagrave thường xuyecircn kiểm tra đi kiểm tra lại để đảm bảo rằng cocircng việc đoacute hoagraven tấttheo yacute muốn của migravenh Thời gian quản lyacute nhacircn viecircn của họ quaacute chặt chẽ dẫn tới sự keacutemchất lượng trong sản xuấtNhagrave quản lyacute nagravey cũng iacutet quan tacircm tới nguyện vọng của nhacircn viecircn Trong khi ở caacutecdoanh nghiệp hiện nay caacutec nhacircn viecircn đều muốn coacute sự tự do caacute nhacircn Những nhacircn viecircnnagravey coacute trigravenh độ nhất định vagrave họ cũng muốn aacutep dụng kiến thức magrave họ đatilde học được vagraveococircng việc Nhưng nhagrave quản lyacute lại iacutet tạo cho họ coacute cơ hội đoacute thigrave họ sẽ lagravem thoaacutei chiacute nhacircnviecircn của migravenhVới caacutec nhagrave quản lyacute độc tagravei caacutec nhacircn viecircn khocircng được sử dụng hết kiến thức tagraveinăng vagrave năng lực chuyecircn mocircn Vigrave vậy họ thấy bất matilden Nhưng tệ hơn lagrave ngay chiacutenh nhagravequản lyacute độc tagravei cũng mất đi nhiều cơ hội để trau dồi nghề nghiệp của migravenh Một nhagrave quảnlyacute như vậy coacute thể lagravem cocircng ty mất đi nhacircn viecircn tagravei năng vagrave giảm năng suất trong sản xuấtĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute độc tagravei bạn hatildey phải đặt niềm tin ở người khaacutecnhất lagrave những người lagravem việc cho bạn Để coacute thể tin cậy họ thigrave necircn tigravem hiểu những nhacircn

- 8 -

wwwquantricomvnviecircn lagravem việc cho migravenh biết được những điểm yếu vagrave điểm mạnh của bạn Cần giao phoacutecocircng việc dựa trecircn caacutec điểm yếu vagrave điểm mạnh nagravey Cần cho nhacircn viecircn của bạn họcnhững nghiệp vụ magrave họ cần Necircn biết cocircng việc đoacute yecircu cầu như thế nagraveo vagrave tuyển đuacutengnhacircn viecircn coacute thể đảm nhận tốt cocircng việc đoacute Cần chọn lựa kỹ cagraveng người sắp thay thế vịtriacute của bạn vagrave lập tức huấn luyện họCũng necircn nhận ra rằng cocircng việc khocircng thể hoagraven tất khi bạn lagravem chỉ coacute một migravenhKhi giao việc cho nhacircn viecircn cần hiểu rằng ủy quyền một caacutech hiệu quả cũng coacute nghĩa lagravechấp nhận những biến cố ngoagravei yacute muốn coacute thể kegravem theo Nhagrave quản lyacute coacute thể khocircng nhậnđược kết quả như mong đợi nhưng cần phải chấp nhận noacute vagrave chấp nhận những sai phạmđatilde xảy raNhagrave quản lyacute lười biếng lagrave gigraveMột caacutech thức quản lyacute khaacutec cũng dẫn đến sai lầm đoacute lagrave trở thagravenh nhagrave quản lyacute lườibiếng Người nagravey luocircn đugraven đẩy mọi cocircng việc cho nhacircn viecircn của migravenh Họ coacute khuynhhướng đưa cho nhacircn viecircn của migravenh mọi cocircng việc để coacute thời gian rảnh Kết quả lagrave caacutecnhacircn viecircn phải lagravem việc quaacute nhiều necircn họ thường noacutei với cấp trecircn rằng đoacute chẳng phải lagravecocircng việc của họ noacute khocircng coacute trong bản hợp đồng lao động trong khi chất lượng cocircngviệc lại rất thấpVới nhagrave quản lyacute lười biếng thigrave nhacircn viecircn ngagravey cagraveng lagravem những cocircng việc ngoagravei khảnăng chuyecircn mocircn của họ vagrave họ cũng chẳng bỏ ra một khoảng thời gian nagraveo để bồi dưỡngthecircm nghiệp vụ cho nhacircn viecircn Để traacutenh thagravenh nhagrave quản lyacute lười biếng bạn cần luocircn luocircnlập một bản kế hoạch bao gồm cả những dự aacuten ngắn hạn vagrave dagravei hạn kegravem theo thời gianthực hiện Bạn cần triển khai những cocircng việc sao cho thật tốt cố gắng học hỏi nhữngcaacutech thức quản lyacute tốtBạn cũng necircn lập kế hoạch cho cocircng việc kế tiếp bằng caacutech lagravem việc để đạt đượAsync(thiscnoacute Necircn nhớ rằng bạn đang bị theo dotildei vagrave đaacutenh giaacute bởi những người khaacutecMột caacutech quản lyacute sai lầm thứ ba magrave khocircng iacutet người mắc phải đoacute lagrave trở thagravenh một

- 9 -

nhagrave quản lyacute quaacute lạm dụng quyền hagravenh Thường những người nagravey cograven trẻ Họ iacutet nhạy beacutentrong caacutech quản lyacute cũng như thất bại trong việc tigravem hiểu mocirci trường lagravem việc mớiNhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lựcNhagrave quản lyacute nagravey thường cho rằng việc migravenh lagravem lagrave một nhiệm vụ được giao vagrave iacutetkhi đưa ra lời giải thiacutech Nhacircn viecircn khocircng những cảm thấy bực tức magrave họ sẽ cograven nghĩ racaacutech để cản trở cocircng việc magrave những người nagravey thấy khoacute lograveng coacute thể đạt hiệu quả 100Vậy lagrave sẽ dẫn đến thất bại khi một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lực phacircn cocircng cocircng việcNecircn nhớ rằng những ai quaacute lạm dụng quyền hagravenh của migravenh đều sớm bị sa thải Chiacutenh họcũng thấy bản thacircn migravenh khocircng thể thiacutech nghi với mocirci trường lagravem việc hiện tạiĐiều tệ hại nhất lagrave mối quan hệ giữa người nagravey với thagravenh viecircn trong cocircng ty vagravethỉnh thoảng lagrave cả caacutec thagravenh viecircn ngoagravei cocircng ty cũng khocircng hagravei lograveng Quyền hagravenh chungcủa tập thể sẽ biến thagravenh quyền hagravenh caacute nhacircn của họ Chiacutenh từ đoacute họ coacute thể thu về nhiềulợi iacutech cho bản thacircn migravenh chứ khocircng phải cho cocircng tyĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền hagravenh bạn cần hiểu rằng quyềnlực nagravey lagrave aacutep dụng cho cocircng ty chứ khocircng phải cho riecircng caacute nhacircn bạn Necircn coacute suy nghĩ vềwwwquantricomvnngười quản lyacute quaacute aacutep dụng quyền lực trước kia của migravenh vagraveo cảm nhận về người đoacute nhưthế nagraveo Bạn cũng necircn nghĩ đến việc trao quyền hagravenh cho tất cả caacutec nhacircn viecircn chứ khocircngphải chỉ cho riecircng caacute nhacircn migravenh Necircn nhigraven xa trocircng rộng vagrave cần biết rằng chiacutenh migravenhđang cần caacutec nhacircn viecircn magrave migravenh đatilde từng tạo ra khoảng caacutech khocircng thacircn thiện với họCuối cugraveng caacutec nhagrave quản lyacute cần phải hiểu rotilde về mocirci trường đa dạng nơi magrave họ đanglagravem việc Quản lyacute tiacutenh đa dạng một caacutech hiệu quả đogravei hỏi nhagrave quản lyacute phải năng động vagravesaacuteng tạoChigravea khoacutea để thagravenh cocircng trong quản lyacute trước tiecircn lagrave nhagrave quản lyacute cần nhận biết đượcnhững neacutet khaacutec nhau trong mocirci trường lagravem việc vagrave từ đoacute coacute caacutech thức đối xử thiacutech ứngnhấtIII - Caacutec học thuyết latildenh đạo quản trị

- 10 -

Học thuyết hay cograven gọi lagrave lyacute thuyết lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về một lĩnh vực nagraveođoacute thocircng qua nghiecircn cứu vagrave khảo nghiệm thực tế từ đoacute vận dụng vagraveo caacutec hoạt động thựctiễn trong mỗi lĩnh vựcHọc thuyết về latildenh đạo quản trị kinh doanh lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về latildenh đạoquản trị caacutec hoạt động kinh doanh Caacutec học thuyết về latildenh đạo quản trị lagrave cơ sở lagrave nềntảng dẫn đường cho hoạt động sản xuất kinh doanh một caacutech khoa học coacute hệ thốngTừ những năm 1800 khi nền cocircng nghiệp vagrave caacutec hoạt động sản xuất phaacutet triểnmạnh thực tiễn đatilde tổng kết vagrave ruacutet ra thagravenh những lyacute thuyết với nhiều trường phaacutei hay caacutecnhoacutem lyacute thuyết khaacutec nhauCoacute thể chia thagravenh ba nhoacutem lyacute thuyết latildenh đạo quản trị học1 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị cổ điểnTrường phaacutei cổ điển bao gồm một số taacutec giả với những nghiecircn cứu về quản trị kinhdoanh dưới đacircy lagrave một số taacutec giả điển higravenh vagrave những tư tởng chủ yếu của họa - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị khoa họcFrederich Taylor (1856 - 1915) Taylor xuất thacircn lagrave một cocircng nhacircn vagrave trở thagravenh kỹsư trải qua quaacute trigravenh ban ngagravey đi lagravem ban đecircm đi học hagravem thụ đại học Trong quaacute trigravenhlagravem việc trong nhagrave maacutey luyện caacuten theacutep Taylor đatilde coacute nhiều cơ hocirci quan saacutet vagrave thực hagravenhlatildenh đạo quản trị trong nhagrave maacutey Ocircng lagrave taacutec giả với những nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết khaacutenổi tiếng về latildenh đạo quản trị trong thời gian từ 1890 đến 1930Những nguyecircn tắc cơ bản trong lyacute thuyết của Taylor lagrave-Xacircy dựng caacutec phơng phaacutep khoa học để thực hiện cocircng việc nhiệm vụ của từngcocircng nhacircn-Lựa chọn cocircng nhacircn một caacutech khoa học vagrave huấn luyện họ phơng phaacutep khoa học đểthực hiện cocircng việc-Tổ chức giaacuteo dục vagrave giaacutem saacutet cocircng nhacircn để đảm bảo họ thực hiện theo đuacutengphương phaacutep-Xacircy dựng vagrave củng cố quan hệ giữa người lao động vagrave nhagrave latildenh đạo quản trịBiện phaacutep thực hiện ETHể thực hiện những nguyecircn tắc của migravenh Taylor đatilde tiến hagravenhwwwquantricomvn-Nghiecircn cứu caacutec loại thời gian lagravem việc của cocircng nhacircn theo từng cocircng việc-Phacircn chia cocircng việc của từng cocircng nhacircn thagravenh những cocircng việc bộ phận nhỏ đểcải tiến vagrave tối ưu hoacutea

- 11 -

-Xacircy dựng hệ thống khuyến khiacutech người lao động lagravem việc thực hiện trả cocircng theolao độngNhững kết quả qua aacutep dụng lyacute thuyết của Taylor lagrave năng suất lao động tăng lecircn rấtnhanh vagrave khối lượng sản phẩm tăng nhiều Tuy nhiecircn lyacute thuyết của Taylor nghiecircng vềkỹ thuật hoacutea maacutey moacutec hoacutea con người sức lao động bị khai thaacutec kiệt quệ lagravem cho cocircngnhacircn đấu tranh chống lại caacutec chiacutenh saacutech về latildenh đạo quản trịHerny L Gantt Lagrave kỹ sư chuyecircn về hệ thống kiểm soaacutet trong nhagrave maacutey Trecircn cơ sởcaacutec lyacute thuyết của Taylor Gantt đatilde phaacutet triển vagrave đưa ra lyacute thuyết của migravenh trong đoacute chủyếu tập trung vagraveo mở rộng hệ thống khuyến khiacutech vật chất cho người lao động với caacutecbiện phaacutep như -Khuyến khiacutech cocircng nhacircn sau một ngagravey lagravem việc nếu họ lagravem việc tốt-Khuyến khiacutech cho đốc cocircng quản đốc dựa vagraveo kết quả lagravem việc của cocircng nhacircndưới sự giaacutem saacutet trực tiếp của họ nhằm động viecircn họ trong cocircng việc latildenh đạo quản trịBiện phaacutep nagravey đatilde khuyến khiacutech caacutec đốc cocircng quản lyacute tốt hơn Cũng trecircn cơ sở nagraveycaacutec phương phaacutep quản trị tiến độ thực hiện mới được đưa vagraveo trong quản lyacute như phươngphaacutep đường găng (CPM -Critical Path Method) vagrave phương phaacutep sơ đồ mạng lới (PERT -Program Evaluation and Revie Technique) Trong lyacute thuyết nagravey khiacutea cạnh lợi iacutech đượcchuacute yacute hơn nhiềuFrank B (1868 - 1924) vagrave Liliant M Gibreth (1878 -1972)Hai taacutec giả nagravey đatilde nghiecircn cứu rất chi tiết quaacute trigravenh thực hiện vagrave quan hệ giữa caacutecthao taacutec động taacutec vagrave cử động với một mức độ căng thẳng vagrave mệt mỏi nhất định của cocircngnhacircn trong quaacute trigravenh lagravem việc từ đoacute đưa ra phương phaacutep thực hagravenh tối ưu nhằm tăngnăng suất lao động giảm sự mệt mỏi của cocircng nhacircnCaacutec phương phaacutep thuộc trường phaacutei nagravey đatilde coacute những đoacuteng goacutep coacute giaacute trị cho sựphaacutet triển của tư tởng latildenh đạo quản trị phaacutet triển kỹ năng latildenh đạo quản trị qua phacircncocircng chuyecircn mocircn hoacutea quaacute trigravenh lao động đồng thời lagrave những người đầu tiecircn necircu lecircn tầmquan trọng của việc tuyển chọn vagrave huấn luyện nhacircn viecircn dugraveng đatildei ngộ để tăng năng suấtlao động Tuy nhiecircn caacutec taacutec giả đatilde phaacutet triển một phơng phaacutep latildenh đạo quản trị mang

- 12 -

tiacutenh khoa học hoacutea một caacutech thuần tuacutey như maacutey moacutec hoacutea con người gắn chặt con ngườivagraveo một dacircy chuyền cocircng nghệ để latildenh đạo quản trị vagrave tăng năng suất lao độngb - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenhTrường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh đatilde phaacutet triển những nguyecircn tắc latildenh đạoquản trị chung cho cả tổ chức tiecircu biểu cho trường phaacutei nagravey coacute caacutec taacutec giả với caacutec cocircngtrigravenh nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết như sauHenry Fayol (1841 - 1925) Quan điểm của Fayol lagrave tập trung vagraveo xacircy dựng một tổchức tổng thể để latildenh đạo quản trị quaacute trigravenh lagravem việc Ocircng cho rằng năng suất lao độngcủa con người lagravem việc chung trong một tập thể tugravey thuộc vagraveo sự sắp xếp tổ chức củanhagrave latildenh đạo quản trị ETHể coacute thể lagravem tốt việc sắp xếp tổ chức doanh nghiệp Fayol đatilde đawwwquantricomvnra vagrave yecircu cầu caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị necircn aacutep dụng 14 nguyecircn tắc trong latildenh đạo quảntrị-Phacircn cocircng lao động trong quaacute trigravenh lagravem việc một caacutech chặt chẽ-Phải xaacutec định rotilde mối quan hệ quyền hagravenh vagrave traacutech nhiệm-Phải xacircy dựng vagrave aacutep dụng chế độ kỷ luật nghiecircm ngặt trong quaacute trigravenh lagravem việc -Thống nhất trong caacutec mệnh lệnh điều khiển chỉ huy-Latildenh đạo tập trung-Lợi iacutech caacute nhacircn phải gắn liền vagrave phục vụ cho lợi iacutech của tập thể lợi iacutech chung-Xacircy dựng chế độ trả cocircng một caacutech xứng đaacuteng theo kết quả lao động-Latildenh đạo quản trị thống nhất-Phacircn quyền vagrave định rotilde cơ cấu latildenh đạo quản trị trong tổ chức-Trật tự-Cocircng bằng tạo quan hệ bigravenh đẳng trong cocircng việc-Cocircng việc của mỗi người phải được ổn định trong tổ chức-Khuyến khiacutech sự saacuteng tạo trong quaacute trigravenh lagravem việc-Khuyến khiacutech phaacutet triển caacutec giaacute trị chung trong quaacute trigravenh lagravem việc của một tổ chứcMax Weber (1864 - 1920) Nhagrave xatilde hội học ngời ETHức taacutec giả đatilde phaacutet triển một tổchức quan liecircu bagraven giấy Khaacutei niệm quan liecircu bagraven giấy được định nghĩa lagrave hệ thổng chứcvụ vagrave nhiệm vụ được xaacutec định rotilde ragraveng phacircn cocircng phacircn nhiệm chiacutenh xaacutec hệ thống quyềnhagravenh coacute tocircn ti trật tự Theo Weber hệ thống tổ chức kinh doanh phải được-Xacircy dựng một cơ cấu tổ chức chặt chẽ-ETHịnh rotilde caacutec quy định caacutec luật lệ chiacutenh saacutech trong hoạt động latildenh đạo quản trị-ETHịnh rotilde quyền lực vagrave thừa hagravenh trong latildenh đạo quản trị

- 13 -

Chester Barnard (1886 - 1961) Taacutec giả cho rằng một tổ chức lagrave một hệ thống hợpphaacutep của nhiều người với ba yếu tố cơ bản1048673 Sự sẵn sagraveng hợp taacutec1048673 Coacute mục tiecircu chung1048673 Coacute sự thocircng đạtNếu thiếu một trong ba yếu tố đoacute tổ chức sẽ tan vỡ Cũng như Weber ocircng nhấnmạnh yếu tố quyền hagravenh trong tổ chức nhưng ocircng cho rằng nguồn gốc quyền hagravenh khocircngxuất phaacutet từ người ra lệnh magrave xuất phaacutet từ sự chấp nhận của cấp dưới ETHiều đoacute chỉ coacuteđược khi với bốn điều kiện như sau-Cấp dưới hiểu rotilde mệnh lệnh-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với mục tiecircu của tổ chức-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với lợi iacutech caacute nhacircn của cấp dướiwwwquantricomvn-Cấp dưới coacute khả năng thực hiện mệnh lệnh đoacute Trường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh chủ trương rằng năng suất lao động sẽđạt cao trong một tổ chức được sắp đặt hợp lyacute đoacuteng goacutep trong lyacute luận cũng như trongthực hagravenh latildenh đạo quản trị những nguyecircn tắc latildenh đạo quản trị caacutec higravenh thức tổ chứcquyền lực vagrave sự ủy quyền2 - Nhoacutem lyacute thuyết hagravenh vi - tacircm lyacute xatilde hội trong latildenh đạo quản trị kinh doanhNhoacutem lyacute thuyết nagravey nhấn mạnh vai trograve con người trong tổ chức quan điểm củanhoacutem nagravey cho rằng năng suất lao động khocircng chỉ do yếu tố vật chất quyết định magrave cograven donhu cầu tacircm lyacute xatilde hội của con ngời Vấn đề tổ chức lagrave vấn đề con người vagrave họ chỉ rarằng trong trường phaacutei cổ điển coacute nhiều hạn chế vigrave đatilde bỏ qua yếu tố con người trong quaacutetrigravenh lagravem việc Taacutec giả của lyacute thuyết caacutec quan hệ con người trong tổ chức lagrave Mary Parker Pollet(1868 1933) Nữ taacutec giả nagravey cho rằng trong quaacute trigravenh lagravem việc người lao động coacute caacutecmối quan hệ giữa họ với nhau vagrave giữa họ với một thể chế tổ chức nhất định bao gồm-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với cocircng nhacircn-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịETHồng thời taacutec giả cũng nhấn mạnh hiệu quả của latildenh đạo quản trị phụ thuộc vagraveoviệc giải quyết caacutec mối quan hệ nagravey Những quan điểm về hagravenh vi con người caacutec taacutec giả trong trường phaacutei nagravey cho

- 14 -

rằng hoạt động của con người phụ thuộc nhiều vagraveo caacutec yếu tố tacircm lyacute xatilde hội Chiacutenh caacutecyếu tố nagravey tạo necircn caacutec quan hệ tốt đẹp trong quaacute trigravenh lao động từ đoacute magrave coacute thể đạt hiệuquả cao trong quaacute trigravenh lagravem việcETHiển higravenh trong quan điểm nagravey lagrave caacutec nghiecircn cứu về caacutec taacutec động tacircm lyacute vagraveo quaacutetrigravenh lao động tại Western Electricrsquos Hawthorne Plant Cocircng trigravenh nghiecircn cứu nagravey gọi lagravenhững nghiecircn cứu Hawthorne Trong nghiecircn cứu đoacute caacutec taacutec giả đatilde sử dụng caacutec biện phaacuteptạo cho cocircng nhacircn cảm giaacutec tacircm lyacute lagrave họ đang được caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị chuacute yacute đếnnhư-Thayđổi chế độ saacuteng (tăng vagrave giảm độ saacuteng)-Thayđổi về tiền lương-Thayđổi thời gian lagravem việcSự thay đổi nagravey đatilde dẫn đến caacutec taacutec động tacircm lyacute lagravem tăng năng suất lao độngTiếp cận caacutec động cơ về hagravenh vi của con người caacutec taacutec giả đatilde tập trung nghiecircn cứuvagraveo caacutec yếu tố taacutec động vagraveo hagravenh vi của con người trong quaacute trigravenh lagravem việc với tư caacutech lagraveđộng cơ lagravem việc của họAbraham Moslow (1908 - 1970) nhagrave tacircm lyacute học taacutec giả đatilde xacircy dựng lyacute thuyết vềnhu cầu của con ngời bao gồm 5 cấp độ được xếp từ cấp thấp đến cấp cao -Nhu cầu thiết yếu-Nhu cầu an toagravenwwwquantricomvn-Nhu cầu được hoagrave nhập-Nhu cầu được nhận biết vagrave tocircn trọng-Nhu cầu tự hoagraven thiện-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden thigrave noacute khocircng cograven lagrave xung động mạnh đểthocirci thuacutec nữa-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden taacutec phong con người sẽ bị chi phối bởinhu cầukhaacutec cao hơn Như vậy muốn latildenh đạo quản trị hữu hiệu phải chuacute yacute đaacutep ứng nhucầu của con ngườiDoughlas Mc Gregor (1906 - 1964) đatilde phaacutet triển lyacute thuyết taacutec phong trong latildenhđạo quản trị ocircng cho rằng caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị trước đacircy đatilde tiến hagravenh caacutech thứclatildenh đạo quản trị trecircn những giả thuyết sai lầm về taacutec phong con người Những giảthuyết đoacute cho rằng phần đocircng mọi người đều khocircng thiacutech lagravem việc thiacutech được chi huy

- 15 -

hơn lagrave tự chịu traacutech nhiệm vagrave hầu hết lagravem việc vigrave lợi iacutech vật chất Vigrave vậy caacutec nhagrave latildenhđạo quản trị đatilde xacircy dựng những bộ maacutey tổ chức với quyền hagravenh tập trung đặt ra nhiềuquy tắc thủ tục đồng thời với hệ thống kiểm tra giaacutem saacutet chặt chẽ Gregor gọi những giảthuyết đoacute lagrave X vagrave đề nghị một lọat giả thuyết khaacutec magrave ocircng gọi lagrave giả thuyết Y Thuyết Ycho rằng con người sẽ thiacutech thuacute với cocircng việc nếu coacute được những thuận lợi vagrave họ coacute thểđoacuteng goacutep nhiều hơn cho tổ chức Mc Gregor cho rằng thay vigrave nhấn mạnh đến cơ chếkiểm tra thigrave nhagrave latildenh đạo quản trị necircn quan tacircm nhiều hơn đến sự phối hợp hoạt độngChris Argyris nghiecircn cứu tư caacutech con người vagrave caacutec yếu tố đời sống tổ chức đatilde chorằng một sự nhấn mạnh thaacutei quaacute của nhagrave latildenh đạo quản trị đối với việc kiểm soacuteat nhacircnviecircn sẽ dẫn tới nhacircn viecircn coacute thaacutei độ thụ động lệ thuộc vagrave neacute traacutenh traacutech nhiệm Trongtrạng thaacutei tacircm lyacute đoacute họ sẽ cảm thấy bất bigravenh vagrave coacute thaacutei độ tiecircu cực đối với việc hoagraventhagravenh mục tiecircu chung Argyris cho rằng bản chất con người luocircn muốn độc lập tronghagravenh động sự đa dạng trong mối quan tacircm vagrave khả năng tự chủ Nhagrave latildenh đạo quản trịhữu hiệu lagrave người biết tạo điều kiện cho nhacircn viecircn ứng xử như những người trưởng thagravenhvagrave điều đoacute chỉ coacute lợi cho tổ chức Tư tưởng của trường phaacutei taacutec phong nhấn mạnh nhu cầu xatilde hội được quyacute trọngvagrave tự thể hiện migravenh của người lao động Lyacute thuyết nagravey bổ sung cho lyacute thuyết latildenh đạoquản trị cổ điển khi cho rằng năng suất khocircng chỉ thuần tuacutey lagrave vấn đề kỹ thuật Noacute cũnggiuacutep cải tiến caacutech thức vagrave taacutec phong latildenh đạo quản trị trong tổ chức xaacutec nhận mối liecircnhệ giữa năng suất vagrave taacutec phong hoạt độngLyacute thuyết taacutec phong coacute sự đoacuteng goacutep lớn trong lyacute thuyết vagrave thực hagravenh latildenh đạo quảntrị giuacutep caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiểu rotilde hơn về sự động viecircn con người về ảnh hưởngcủa tập thể đối với taacutec phong cũng như caacutec vấn đề tacircm lyacute latildenh đạo quản trị3 - Lyacute thuyết định lượng trong latildenh đạo quản trịTrường phaacutei nagravey ra đời vagraveo thời kỳ đầu của ETHại chiến thế giới II xuất phaacutet từ nhu

- 16 -

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 8: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

rơi vagraveo cả nhagrave quản lyacute vagrave cocircng ty của anh ta Nhagrave quản lyacute coacute thể rơi vagraveo những cạm bẫymagrave anh ta rất khoacute gỡ ra Vigrave thế ngay từ đầu cần thocircng minh vagrave saacuteng suốt để traacutenh mắcphải sai lầmThế nagraveo lagrave nhagrave quản lyacute độc tagraveiMột trong những sai lầm đầu tiecircn lagrave bạn trở thagravenh một nhagrave quản lyacute độc tagravei Khoacute coacutenhagrave quản lyacute nagraveo lại thừa nhận họ đang chứng tỏ migravenh lagrave nhagrave quản lyacute độc tagravei Nhưng liệucoacute ai thử kiểm tra caacutech quản lyacute của chiacutenh migravenh để đảm bảo rằng họ khocircng quaacute độc tagraveitrong quản lyacute nhacircn viecircn của migravenh hay khocircngMột nhagrave quản lyacute độc tagravei thường lagrave người iacutet tin tưởng hay thiếu niềm tin ở ngườikhaacutec Họ thấy khocircng ai cograven coacute thể hơn họ trong cocircng việc nagraveo đoacute vagrave khoacute coacute thể lagravem tốthơn họ Do vậy họ đatilde khocircng thagravenh cocircng trong giao phoacute việc cho cấp dưới Khi giao phoacutecho nhacircn viecircn một việc nagraveo đoacute thigrave họ thường đoacuteng goacutep yacute kiến từng chuacutet một vagraveo cocircngviệc đoacute vagrave thường xuyecircn kiểm tra đi kiểm tra lại để đảm bảo rằng cocircng việc đoacute hoagraven tấttheo yacute muốn của migravenh Thời gian quản lyacute nhacircn viecircn của họ quaacute chặt chẽ dẫn tới sự keacutemchất lượng trong sản xuấtNhagrave quản lyacute nagravey cũng iacutet quan tacircm tới nguyện vọng của nhacircn viecircn Trong khi ở caacutecdoanh nghiệp hiện nay caacutec nhacircn viecircn đều muốn coacute sự tự do caacute nhacircn Những nhacircn viecircnnagravey coacute trigravenh độ nhất định vagrave họ cũng muốn aacutep dụng kiến thức magrave họ đatilde học được vagraveococircng việc Nhưng nhagrave quản lyacute lại iacutet tạo cho họ coacute cơ hội đoacute thigrave họ sẽ lagravem thoaacutei chiacute nhacircnviecircn của migravenhVới caacutec nhagrave quản lyacute độc tagravei caacutec nhacircn viecircn khocircng được sử dụng hết kiến thức tagraveinăng vagrave năng lực chuyecircn mocircn Vigrave vậy họ thấy bất matilden Nhưng tệ hơn lagrave ngay chiacutenh nhagravequản lyacute độc tagravei cũng mất đi nhiều cơ hội để trau dồi nghề nghiệp của migravenh Một nhagrave quảnlyacute như vậy coacute thể lagravem cocircng ty mất đi nhacircn viecircn tagravei năng vagrave giảm năng suất trong sản xuấtĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute độc tagravei bạn hatildey phải đặt niềm tin ở người khaacutecnhất lagrave những người lagravem việc cho bạn Để coacute thể tin cậy họ thigrave necircn tigravem hiểu những nhacircn

- 8 -

wwwquantricomvnviecircn lagravem việc cho migravenh biết được những điểm yếu vagrave điểm mạnh của bạn Cần giao phoacutecocircng việc dựa trecircn caacutec điểm yếu vagrave điểm mạnh nagravey Cần cho nhacircn viecircn của bạn họcnhững nghiệp vụ magrave họ cần Necircn biết cocircng việc đoacute yecircu cầu như thế nagraveo vagrave tuyển đuacutengnhacircn viecircn coacute thể đảm nhận tốt cocircng việc đoacute Cần chọn lựa kỹ cagraveng người sắp thay thế vịtriacute của bạn vagrave lập tức huấn luyện họCũng necircn nhận ra rằng cocircng việc khocircng thể hoagraven tất khi bạn lagravem chỉ coacute một migravenhKhi giao việc cho nhacircn viecircn cần hiểu rằng ủy quyền một caacutech hiệu quả cũng coacute nghĩa lagravechấp nhận những biến cố ngoagravei yacute muốn coacute thể kegravem theo Nhagrave quản lyacute coacute thể khocircng nhậnđược kết quả như mong đợi nhưng cần phải chấp nhận noacute vagrave chấp nhận những sai phạmđatilde xảy raNhagrave quản lyacute lười biếng lagrave gigraveMột caacutech thức quản lyacute khaacutec cũng dẫn đến sai lầm đoacute lagrave trở thagravenh nhagrave quản lyacute lườibiếng Người nagravey luocircn đugraven đẩy mọi cocircng việc cho nhacircn viecircn của migravenh Họ coacute khuynhhướng đưa cho nhacircn viecircn của migravenh mọi cocircng việc để coacute thời gian rảnh Kết quả lagrave caacutecnhacircn viecircn phải lagravem việc quaacute nhiều necircn họ thường noacutei với cấp trecircn rằng đoacute chẳng phải lagravecocircng việc của họ noacute khocircng coacute trong bản hợp đồng lao động trong khi chất lượng cocircngviệc lại rất thấpVới nhagrave quản lyacute lười biếng thigrave nhacircn viecircn ngagravey cagraveng lagravem những cocircng việc ngoagravei khảnăng chuyecircn mocircn của họ vagrave họ cũng chẳng bỏ ra một khoảng thời gian nagraveo để bồi dưỡngthecircm nghiệp vụ cho nhacircn viecircn Để traacutenh thagravenh nhagrave quản lyacute lười biếng bạn cần luocircn luocircnlập một bản kế hoạch bao gồm cả những dự aacuten ngắn hạn vagrave dagravei hạn kegravem theo thời gianthực hiện Bạn cần triển khai những cocircng việc sao cho thật tốt cố gắng học hỏi nhữngcaacutech thức quản lyacute tốtBạn cũng necircn lập kế hoạch cho cocircng việc kế tiếp bằng caacutech lagravem việc để đạt đượAsync(thiscnoacute Necircn nhớ rằng bạn đang bị theo dotildei vagrave đaacutenh giaacute bởi những người khaacutecMột caacutech quản lyacute sai lầm thứ ba magrave khocircng iacutet người mắc phải đoacute lagrave trở thagravenh một

- 9 -

nhagrave quản lyacute quaacute lạm dụng quyền hagravenh Thường những người nagravey cograven trẻ Họ iacutet nhạy beacutentrong caacutech quản lyacute cũng như thất bại trong việc tigravem hiểu mocirci trường lagravem việc mớiNhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lựcNhagrave quản lyacute nagravey thường cho rằng việc migravenh lagravem lagrave một nhiệm vụ được giao vagrave iacutetkhi đưa ra lời giải thiacutech Nhacircn viecircn khocircng những cảm thấy bực tức magrave họ sẽ cograven nghĩ racaacutech để cản trở cocircng việc magrave những người nagravey thấy khoacute lograveng coacute thể đạt hiệu quả 100Vậy lagrave sẽ dẫn đến thất bại khi một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lực phacircn cocircng cocircng việcNecircn nhớ rằng những ai quaacute lạm dụng quyền hagravenh của migravenh đều sớm bị sa thải Chiacutenh họcũng thấy bản thacircn migravenh khocircng thể thiacutech nghi với mocirci trường lagravem việc hiện tạiĐiều tệ hại nhất lagrave mối quan hệ giữa người nagravey với thagravenh viecircn trong cocircng ty vagravethỉnh thoảng lagrave cả caacutec thagravenh viecircn ngoagravei cocircng ty cũng khocircng hagravei lograveng Quyền hagravenh chungcủa tập thể sẽ biến thagravenh quyền hagravenh caacute nhacircn của họ Chiacutenh từ đoacute họ coacute thể thu về nhiềulợi iacutech cho bản thacircn migravenh chứ khocircng phải cho cocircng tyĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền hagravenh bạn cần hiểu rằng quyềnlực nagravey lagrave aacutep dụng cho cocircng ty chứ khocircng phải cho riecircng caacute nhacircn bạn Necircn coacute suy nghĩ vềwwwquantricomvnngười quản lyacute quaacute aacutep dụng quyền lực trước kia của migravenh vagraveo cảm nhận về người đoacute nhưthế nagraveo Bạn cũng necircn nghĩ đến việc trao quyền hagravenh cho tất cả caacutec nhacircn viecircn chứ khocircngphải chỉ cho riecircng caacute nhacircn migravenh Necircn nhigraven xa trocircng rộng vagrave cần biết rằng chiacutenh migravenhđang cần caacutec nhacircn viecircn magrave migravenh đatilde từng tạo ra khoảng caacutech khocircng thacircn thiện với họCuối cugraveng caacutec nhagrave quản lyacute cần phải hiểu rotilde về mocirci trường đa dạng nơi magrave họ đanglagravem việc Quản lyacute tiacutenh đa dạng một caacutech hiệu quả đogravei hỏi nhagrave quản lyacute phải năng động vagravesaacuteng tạoChigravea khoacutea để thagravenh cocircng trong quản lyacute trước tiecircn lagrave nhagrave quản lyacute cần nhận biết đượcnhững neacutet khaacutec nhau trong mocirci trường lagravem việc vagrave từ đoacute coacute caacutech thức đối xử thiacutech ứngnhấtIII - Caacutec học thuyết latildenh đạo quản trị

- 10 -

Học thuyết hay cograven gọi lagrave lyacute thuyết lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về một lĩnh vực nagraveođoacute thocircng qua nghiecircn cứu vagrave khảo nghiệm thực tế từ đoacute vận dụng vagraveo caacutec hoạt động thựctiễn trong mỗi lĩnh vựcHọc thuyết về latildenh đạo quản trị kinh doanh lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về latildenh đạoquản trị caacutec hoạt động kinh doanh Caacutec học thuyết về latildenh đạo quản trị lagrave cơ sở lagrave nềntảng dẫn đường cho hoạt động sản xuất kinh doanh một caacutech khoa học coacute hệ thốngTừ những năm 1800 khi nền cocircng nghiệp vagrave caacutec hoạt động sản xuất phaacutet triểnmạnh thực tiễn đatilde tổng kết vagrave ruacutet ra thagravenh những lyacute thuyết với nhiều trường phaacutei hay caacutecnhoacutem lyacute thuyết khaacutec nhauCoacute thể chia thagravenh ba nhoacutem lyacute thuyết latildenh đạo quản trị học1 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị cổ điểnTrường phaacutei cổ điển bao gồm một số taacutec giả với những nghiecircn cứu về quản trị kinhdoanh dưới đacircy lagrave một số taacutec giả điển higravenh vagrave những tư tởng chủ yếu của họa - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị khoa họcFrederich Taylor (1856 - 1915) Taylor xuất thacircn lagrave một cocircng nhacircn vagrave trở thagravenh kỹsư trải qua quaacute trigravenh ban ngagravey đi lagravem ban đecircm đi học hagravem thụ đại học Trong quaacute trigravenhlagravem việc trong nhagrave maacutey luyện caacuten theacutep Taylor đatilde coacute nhiều cơ hocirci quan saacutet vagrave thực hagravenhlatildenh đạo quản trị trong nhagrave maacutey Ocircng lagrave taacutec giả với những nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết khaacutenổi tiếng về latildenh đạo quản trị trong thời gian từ 1890 đến 1930Những nguyecircn tắc cơ bản trong lyacute thuyết của Taylor lagrave-Xacircy dựng caacutec phơng phaacutep khoa học để thực hiện cocircng việc nhiệm vụ của từngcocircng nhacircn-Lựa chọn cocircng nhacircn một caacutech khoa học vagrave huấn luyện họ phơng phaacutep khoa học đểthực hiện cocircng việc-Tổ chức giaacuteo dục vagrave giaacutem saacutet cocircng nhacircn để đảm bảo họ thực hiện theo đuacutengphương phaacutep-Xacircy dựng vagrave củng cố quan hệ giữa người lao động vagrave nhagrave latildenh đạo quản trịBiện phaacutep thực hiện ETHể thực hiện những nguyecircn tắc của migravenh Taylor đatilde tiến hagravenhwwwquantricomvn-Nghiecircn cứu caacutec loại thời gian lagravem việc của cocircng nhacircn theo từng cocircng việc-Phacircn chia cocircng việc của từng cocircng nhacircn thagravenh những cocircng việc bộ phận nhỏ đểcải tiến vagrave tối ưu hoacutea

- 11 -

-Xacircy dựng hệ thống khuyến khiacutech người lao động lagravem việc thực hiện trả cocircng theolao độngNhững kết quả qua aacutep dụng lyacute thuyết của Taylor lagrave năng suất lao động tăng lecircn rấtnhanh vagrave khối lượng sản phẩm tăng nhiều Tuy nhiecircn lyacute thuyết của Taylor nghiecircng vềkỹ thuật hoacutea maacutey moacutec hoacutea con người sức lao động bị khai thaacutec kiệt quệ lagravem cho cocircngnhacircn đấu tranh chống lại caacutec chiacutenh saacutech về latildenh đạo quản trịHerny L Gantt Lagrave kỹ sư chuyecircn về hệ thống kiểm soaacutet trong nhagrave maacutey Trecircn cơ sởcaacutec lyacute thuyết của Taylor Gantt đatilde phaacutet triển vagrave đưa ra lyacute thuyết của migravenh trong đoacute chủyếu tập trung vagraveo mở rộng hệ thống khuyến khiacutech vật chất cho người lao động với caacutecbiện phaacutep như -Khuyến khiacutech cocircng nhacircn sau một ngagravey lagravem việc nếu họ lagravem việc tốt-Khuyến khiacutech cho đốc cocircng quản đốc dựa vagraveo kết quả lagravem việc của cocircng nhacircndưới sự giaacutem saacutet trực tiếp của họ nhằm động viecircn họ trong cocircng việc latildenh đạo quản trịBiện phaacutep nagravey đatilde khuyến khiacutech caacutec đốc cocircng quản lyacute tốt hơn Cũng trecircn cơ sở nagraveycaacutec phương phaacutep quản trị tiến độ thực hiện mới được đưa vagraveo trong quản lyacute như phươngphaacutep đường găng (CPM -Critical Path Method) vagrave phương phaacutep sơ đồ mạng lới (PERT -Program Evaluation and Revie Technique) Trong lyacute thuyết nagravey khiacutea cạnh lợi iacutech đượcchuacute yacute hơn nhiềuFrank B (1868 - 1924) vagrave Liliant M Gibreth (1878 -1972)Hai taacutec giả nagravey đatilde nghiecircn cứu rất chi tiết quaacute trigravenh thực hiện vagrave quan hệ giữa caacutecthao taacutec động taacutec vagrave cử động với một mức độ căng thẳng vagrave mệt mỏi nhất định của cocircngnhacircn trong quaacute trigravenh lagravem việc từ đoacute đưa ra phương phaacutep thực hagravenh tối ưu nhằm tăngnăng suất lao động giảm sự mệt mỏi của cocircng nhacircnCaacutec phương phaacutep thuộc trường phaacutei nagravey đatilde coacute những đoacuteng goacutep coacute giaacute trị cho sựphaacutet triển của tư tởng latildenh đạo quản trị phaacutet triển kỹ năng latildenh đạo quản trị qua phacircncocircng chuyecircn mocircn hoacutea quaacute trigravenh lao động đồng thời lagrave những người đầu tiecircn necircu lecircn tầmquan trọng của việc tuyển chọn vagrave huấn luyện nhacircn viecircn dugraveng đatildei ngộ để tăng năng suấtlao động Tuy nhiecircn caacutec taacutec giả đatilde phaacutet triển một phơng phaacutep latildenh đạo quản trị mang

- 12 -

tiacutenh khoa học hoacutea một caacutech thuần tuacutey như maacutey moacutec hoacutea con người gắn chặt con ngườivagraveo một dacircy chuyền cocircng nghệ để latildenh đạo quản trị vagrave tăng năng suất lao độngb - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenhTrường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh đatilde phaacutet triển những nguyecircn tắc latildenh đạoquản trị chung cho cả tổ chức tiecircu biểu cho trường phaacutei nagravey coacute caacutec taacutec giả với caacutec cocircngtrigravenh nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết như sauHenry Fayol (1841 - 1925) Quan điểm của Fayol lagrave tập trung vagraveo xacircy dựng một tổchức tổng thể để latildenh đạo quản trị quaacute trigravenh lagravem việc Ocircng cho rằng năng suất lao độngcủa con người lagravem việc chung trong một tập thể tugravey thuộc vagraveo sự sắp xếp tổ chức củanhagrave latildenh đạo quản trị ETHể coacute thể lagravem tốt việc sắp xếp tổ chức doanh nghiệp Fayol đatilde đawwwquantricomvnra vagrave yecircu cầu caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị necircn aacutep dụng 14 nguyecircn tắc trong latildenh đạo quảntrị-Phacircn cocircng lao động trong quaacute trigravenh lagravem việc một caacutech chặt chẽ-Phải xaacutec định rotilde mối quan hệ quyền hagravenh vagrave traacutech nhiệm-Phải xacircy dựng vagrave aacutep dụng chế độ kỷ luật nghiecircm ngặt trong quaacute trigravenh lagravem việc -Thống nhất trong caacutec mệnh lệnh điều khiển chỉ huy-Latildenh đạo tập trung-Lợi iacutech caacute nhacircn phải gắn liền vagrave phục vụ cho lợi iacutech của tập thể lợi iacutech chung-Xacircy dựng chế độ trả cocircng một caacutech xứng đaacuteng theo kết quả lao động-Latildenh đạo quản trị thống nhất-Phacircn quyền vagrave định rotilde cơ cấu latildenh đạo quản trị trong tổ chức-Trật tự-Cocircng bằng tạo quan hệ bigravenh đẳng trong cocircng việc-Cocircng việc của mỗi người phải được ổn định trong tổ chức-Khuyến khiacutech sự saacuteng tạo trong quaacute trigravenh lagravem việc-Khuyến khiacutech phaacutet triển caacutec giaacute trị chung trong quaacute trigravenh lagravem việc của một tổ chứcMax Weber (1864 - 1920) Nhagrave xatilde hội học ngời ETHức taacutec giả đatilde phaacutet triển một tổchức quan liecircu bagraven giấy Khaacutei niệm quan liecircu bagraven giấy được định nghĩa lagrave hệ thổng chứcvụ vagrave nhiệm vụ được xaacutec định rotilde ragraveng phacircn cocircng phacircn nhiệm chiacutenh xaacutec hệ thống quyềnhagravenh coacute tocircn ti trật tự Theo Weber hệ thống tổ chức kinh doanh phải được-Xacircy dựng một cơ cấu tổ chức chặt chẽ-ETHịnh rotilde caacutec quy định caacutec luật lệ chiacutenh saacutech trong hoạt động latildenh đạo quản trị-ETHịnh rotilde quyền lực vagrave thừa hagravenh trong latildenh đạo quản trị

- 13 -

Chester Barnard (1886 - 1961) Taacutec giả cho rằng một tổ chức lagrave một hệ thống hợpphaacutep của nhiều người với ba yếu tố cơ bản1048673 Sự sẵn sagraveng hợp taacutec1048673 Coacute mục tiecircu chung1048673 Coacute sự thocircng đạtNếu thiếu một trong ba yếu tố đoacute tổ chức sẽ tan vỡ Cũng như Weber ocircng nhấnmạnh yếu tố quyền hagravenh trong tổ chức nhưng ocircng cho rằng nguồn gốc quyền hagravenh khocircngxuất phaacutet từ người ra lệnh magrave xuất phaacutet từ sự chấp nhận của cấp dưới ETHiều đoacute chỉ coacuteđược khi với bốn điều kiện như sau-Cấp dưới hiểu rotilde mệnh lệnh-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với mục tiecircu của tổ chức-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với lợi iacutech caacute nhacircn của cấp dướiwwwquantricomvn-Cấp dưới coacute khả năng thực hiện mệnh lệnh đoacute Trường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh chủ trương rằng năng suất lao động sẽđạt cao trong một tổ chức được sắp đặt hợp lyacute đoacuteng goacutep trong lyacute luận cũng như trongthực hagravenh latildenh đạo quản trị những nguyecircn tắc latildenh đạo quản trị caacutec higravenh thức tổ chứcquyền lực vagrave sự ủy quyền2 - Nhoacutem lyacute thuyết hagravenh vi - tacircm lyacute xatilde hội trong latildenh đạo quản trị kinh doanhNhoacutem lyacute thuyết nagravey nhấn mạnh vai trograve con người trong tổ chức quan điểm củanhoacutem nagravey cho rằng năng suất lao động khocircng chỉ do yếu tố vật chất quyết định magrave cograven donhu cầu tacircm lyacute xatilde hội của con ngời Vấn đề tổ chức lagrave vấn đề con người vagrave họ chỉ rarằng trong trường phaacutei cổ điển coacute nhiều hạn chế vigrave đatilde bỏ qua yếu tố con người trong quaacutetrigravenh lagravem việc Taacutec giả của lyacute thuyết caacutec quan hệ con người trong tổ chức lagrave Mary Parker Pollet(1868 1933) Nữ taacutec giả nagravey cho rằng trong quaacute trigravenh lagravem việc người lao động coacute caacutecmối quan hệ giữa họ với nhau vagrave giữa họ với một thể chế tổ chức nhất định bao gồm-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với cocircng nhacircn-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịETHồng thời taacutec giả cũng nhấn mạnh hiệu quả của latildenh đạo quản trị phụ thuộc vagraveoviệc giải quyết caacutec mối quan hệ nagravey Những quan điểm về hagravenh vi con người caacutec taacutec giả trong trường phaacutei nagravey cho

- 14 -

rằng hoạt động của con người phụ thuộc nhiều vagraveo caacutec yếu tố tacircm lyacute xatilde hội Chiacutenh caacutecyếu tố nagravey tạo necircn caacutec quan hệ tốt đẹp trong quaacute trigravenh lao động từ đoacute magrave coacute thể đạt hiệuquả cao trong quaacute trigravenh lagravem việcETHiển higravenh trong quan điểm nagravey lagrave caacutec nghiecircn cứu về caacutec taacutec động tacircm lyacute vagraveo quaacutetrigravenh lao động tại Western Electricrsquos Hawthorne Plant Cocircng trigravenh nghiecircn cứu nagravey gọi lagravenhững nghiecircn cứu Hawthorne Trong nghiecircn cứu đoacute caacutec taacutec giả đatilde sử dụng caacutec biện phaacuteptạo cho cocircng nhacircn cảm giaacutec tacircm lyacute lagrave họ đang được caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị chuacute yacute đếnnhư-Thayđổi chế độ saacuteng (tăng vagrave giảm độ saacuteng)-Thayđổi về tiền lương-Thayđổi thời gian lagravem việcSự thay đổi nagravey đatilde dẫn đến caacutec taacutec động tacircm lyacute lagravem tăng năng suất lao độngTiếp cận caacutec động cơ về hagravenh vi của con người caacutec taacutec giả đatilde tập trung nghiecircn cứuvagraveo caacutec yếu tố taacutec động vagraveo hagravenh vi của con người trong quaacute trigravenh lagravem việc với tư caacutech lagraveđộng cơ lagravem việc của họAbraham Moslow (1908 - 1970) nhagrave tacircm lyacute học taacutec giả đatilde xacircy dựng lyacute thuyết vềnhu cầu của con ngời bao gồm 5 cấp độ được xếp từ cấp thấp đến cấp cao -Nhu cầu thiết yếu-Nhu cầu an toagravenwwwquantricomvn-Nhu cầu được hoagrave nhập-Nhu cầu được nhận biết vagrave tocircn trọng-Nhu cầu tự hoagraven thiện-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden thigrave noacute khocircng cograven lagrave xung động mạnh đểthocirci thuacutec nữa-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden taacutec phong con người sẽ bị chi phối bởinhu cầukhaacutec cao hơn Như vậy muốn latildenh đạo quản trị hữu hiệu phải chuacute yacute đaacutep ứng nhucầu của con ngườiDoughlas Mc Gregor (1906 - 1964) đatilde phaacutet triển lyacute thuyết taacutec phong trong latildenhđạo quản trị ocircng cho rằng caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị trước đacircy đatilde tiến hagravenh caacutech thứclatildenh đạo quản trị trecircn những giả thuyết sai lầm về taacutec phong con người Những giảthuyết đoacute cho rằng phần đocircng mọi người đều khocircng thiacutech lagravem việc thiacutech được chi huy

- 15 -

hơn lagrave tự chịu traacutech nhiệm vagrave hầu hết lagravem việc vigrave lợi iacutech vật chất Vigrave vậy caacutec nhagrave latildenhđạo quản trị đatilde xacircy dựng những bộ maacutey tổ chức với quyền hagravenh tập trung đặt ra nhiềuquy tắc thủ tục đồng thời với hệ thống kiểm tra giaacutem saacutet chặt chẽ Gregor gọi những giảthuyết đoacute lagrave X vagrave đề nghị một lọat giả thuyết khaacutec magrave ocircng gọi lagrave giả thuyết Y Thuyết Ycho rằng con người sẽ thiacutech thuacute với cocircng việc nếu coacute được những thuận lợi vagrave họ coacute thểđoacuteng goacutep nhiều hơn cho tổ chức Mc Gregor cho rằng thay vigrave nhấn mạnh đến cơ chếkiểm tra thigrave nhagrave latildenh đạo quản trị necircn quan tacircm nhiều hơn đến sự phối hợp hoạt độngChris Argyris nghiecircn cứu tư caacutech con người vagrave caacutec yếu tố đời sống tổ chức đatilde chorằng một sự nhấn mạnh thaacutei quaacute của nhagrave latildenh đạo quản trị đối với việc kiểm soacuteat nhacircnviecircn sẽ dẫn tới nhacircn viecircn coacute thaacutei độ thụ động lệ thuộc vagrave neacute traacutenh traacutech nhiệm Trongtrạng thaacutei tacircm lyacute đoacute họ sẽ cảm thấy bất bigravenh vagrave coacute thaacutei độ tiecircu cực đối với việc hoagraventhagravenh mục tiecircu chung Argyris cho rằng bản chất con người luocircn muốn độc lập tronghagravenh động sự đa dạng trong mối quan tacircm vagrave khả năng tự chủ Nhagrave latildenh đạo quản trịhữu hiệu lagrave người biết tạo điều kiện cho nhacircn viecircn ứng xử như những người trưởng thagravenhvagrave điều đoacute chỉ coacute lợi cho tổ chức Tư tưởng của trường phaacutei taacutec phong nhấn mạnh nhu cầu xatilde hội được quyacute trọngvagrave tự thể hiện migravenh của người lao động Lyacute thuyết nagravey bổ sung cho lyacute thuyết latildenh đạoquản trị cổ điển khi cho rằng năng suất khocircng chỉ thuần tuacutey lagrave vấn đề kỹ thuật Noacute cũnggiuacutep cải tiến caacutech thức vagrave taacutec phong latildenh đạo quản trị trong tổ chức xaacutec nhận mối liecircnhệ giữa năng suất vagrave taacutec phong hoạt độngLyacute thuyết taacutec phong coacute sự đoacuteng goacutep lớn trong lyacute thuyết vagrave thực hagravenh latildenh đạo quảntrị giuacutep caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiểu rotilde hơn về sự động viecircn con người về ảnh hưởngcủa tập thể đối với taacutec phong cũng như caacutec vấn đề tacircm lyacute latildenh đạo quản trị3 - Lyacute thuyết định lượng trong latildenh đạo quản trịTrường phaacutei nagravey ra đời vagraveo thời kỳ đầu của ETHại chiến thế giới II xuất phaacutet từ nhu

- 16 -

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 9: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

wwwquantricomvnviecircn lagravem việc cho migravenh biết được những điểm yếu vagrave điểm mạnh của bạn Cần giao phoacutecocircng việc dựa trecircn caacutec điểm yếu vagrave điểm mạnh nagravey Cần cho nhacircn viecircn của bạn họcnhững nghiệp vụ magrave họ cần Necircn biết cocircng việc đoacute yecircu cầu như thế nagraveo vagrave tuyển đuacutengnhacircn viecircn coacute thể đảm nhận tốt cocircng việc đoacute Cần chọn lựa kỹ cagraveng người sắp thay thế vịtriacute của bạn vagrave lập tức huấn luyện họCũng necircn nhận ra rằng cocircng việc khocircng thể hoagraven tất khi bạn lagravem chỉ coacute một migravenhKhi giao việc cho nhacircn viecircn cần hiểu rằng ủy quyền một caacutech hiệu quả cũng coacute nghĩa lagravechấp nhận những biến cố ngoagravei yacute muốn coacute thể kegravem theo Nhagrave quản lyacute coacute thể khocircng nhậnđược kết quả như mong đợi nhưng cần phải chấp nhận noacute vagrave chấp nhận những sai phạmđatilde xảy raNhagrave quản lyacute lười biếng lagrave gigraveMột caacutech thức quản lyacute khaacutec cũng dẫn đến sai lầm đoacute lagrave trở thagravenh nhagrave quản lyacute lườibiếng Người nagravey luocircn đugraven đẩy mọi cocircng việc cho nhacircn viecircn của migravenh Họ coacute khuynhhướng đưa cho nhacircn viecircn của migravenh mọi cocircng việc để coacute thời gian rảnh Kết quả lagrave caacutecnhacircn viecircn phải lagravem việc quaacute nhiều necircn họ thường noacutei với cấp trecircn rằng đoacute chẳng phải lagravecocircng việc của họ noacute khocircng coacute trong bản hợp đồng lao động trong khi chất lượng cocircngviệc lại rất thấpVới nhagrave quản lyacute lười biếng thigrave nhacircn viecircn ngagravey cagraveng lagravem những cocircng việc ngoagravei khảnăng chuyecircn mocircn của họ vagrave họ cũng chẳng bỏ ra một khoảng thời gian nagraveo để bồi dưỡngthecircm nghiệp vụ cho nhacircn viecircn Để traacutenh thagravenh nhagrave quản lyacute lười biếng bạn cần luocircn luocircnlập một bản kế hoạch bao gồm cả những dự aacuten ngắn hạn vagrave dagravei hạn kegravem theo thời gianthực hiện Bạn cần triển khai những cocircng việc sao cho thật tốt cố gắng học hỏi nhữngcaacutech thức quản lyacute tốtBạn cũng necircn lập kế hoạch cho cocircng việc kế tiếp bằng caacutech lagravem việc để đạt đượAsync(thiscnoacute Necircn nhớ rằng bạn đang bị theo dotildei vagrave đaacutenh giaacute bởi những người khaacutecMột caacutech quản lyacute sai lầm thứ ba magrave khocircng iacutet người mắc phải đoacute lagrave trở thagravenh một

- 9 -

nhagrave quản lyacute quaacute lạm dụng quyền hagravenh Thường những người nagravey cograven trẻ Họ iacutet nhạy beacutentrong caacutech quản lyacute cũng như thất bại trong việc tigravem hiểu mocirci trường lagravem việc mớiNhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lựcNhagrave quản lyacute nagravey thường cho rằng việc migravenh lagravem lagrave một nhiệm vụ được giao vagrave iacutetkhi đưa ra lời giải thiacutech Nhacircn viecircn khocircng những cảm thấy bực tức magrave họ sẽ cograven nghĩ racaacutech để cản trở cocircng việc magrave những người nagravey thấy khoacute lograveng coacute thể đạt hiệu quả 100Vậy lagrave sẽ dẫn đến thất bại khi một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lực phacircn cocircng cocircng việcNecircn nhớ rằng những ai quaacute lạm dụng quyền hagravenh của migravenh đều sớm bị sa thải Chiacutenh họcũng thấy bản thacircn migravenh khocircng thể thiacutech nghi với mocirci trường lagravem việc hiện tạiĐiều tệ hại nhất lagrave mối quan hệ giữa người nagravey với thagravenh viecircn trong cocircng ty vagravethỉnh thoảng lagrave cả caacutec thagravenh viecircn ngoagravei cocircng ty cũng khocircng hagravei lograveng Quyền hagravenh chungcủa tập thể sẽ biến thagravenh quyền hagravenh caacute nhacircn của họ Chiacutenh từ đoacute họ coacute thể thu về nhiềulợi iacutech cho bản thacircn migravenh chứ khocircng phải cho cocircng tyĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền hagravenh bạn cần hiểu rằng quyềnlực nagravey lagrave aacutep dụng cho cocircng ty chứ khocircng phải cho riecircng caacute nhacircn bạn Necircn coacute suy nghĩ vềwwwquantricomvnngười quản lyacute quaacute aacutep dụng quyền lực trước kia của migravenh vagraveo cảm nhận về người đoacute nhưthế nagraveo Bạn cũng necircn nghĩ đến việc trao quyền hagravenh cho tất cả caacutec nhacircn viecircn chứ khocircngphải chỉ cho riecircng caacute nhacircn migravenh Necircn nhigraven xa trocircng rộng vagrave cần biết rằng chiacutenh migravenhđang cần caacutec nhacircn viecircn magrave migravenh đatilde từng tạo ra khoảng caacutech khocircng thacircn thiện với họCuối cugraveng caacutec nhagrave quản lyacute cần phải hiểu rotilde về mocirci trường đa dạng nơi magrave họ đanglagravem việc Quản lyacute tiacutenh đa dạng một caacutech hiệu quả đogravei hỏi nhagrave quản lyacute phải năng động vagravesaacuteng tạoChigravea khoacutea để thagravenh cocircng trong quản lyacute trước tiecircn lagrave nhagrave quản lyacute cần nhận biết đượcnhững neacutet khaacutec nhau trong mocirci trường lagravem việc vagrave từ đoacute coacute caacutech thức đối xử thiacutech ứngnhấtIII - Caacutec học thuyết latildenh đạo quản trị

- 10 -

Học thuyết hay cograven gọi lagrave lyacute thuyết lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về một lĩnh vực nagraveođoacute thocircng qua nghiecircn cứu vagrave khảo nghiệm thực tế từ đoacute vận dụng vagraveo caacutec hoạt động thựctiễn trong mỗi lĩnh vựcHọc thuyết về latildenh đạo quản trị kinh doanh lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về latildenh đạoquản trị caacutec hoạt động kinh doanh Caacutec học thuyết về latildenh đạo quản trị lagrave cơ sở lagrave nềntảng dẫn đường cho hoạt động sản xuất kinh doanh một caacutech khoa học coacute hệ thốngTừ những năm 1800 khi nền cocircng nghiệp vagrave caacutec hoạt động sản xuất phaacutet triểnmạnh thực tiễn đatilde tổng kết vagrave ruacutet ra thagravenh những lyacute thuyết với nhiều trường phaacutei hay caacutecnhoacutem lyacute thuyết khaacutec nhauCoacute thể chia thagravenh ba nhoacutem lyacute thuyết latildenh đạo quản trị học1 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị cổ điểnTrường phaacutei cổ điển bao gồm một số taacutec giả với những nghiecircn cứu về quản trị kinhdoanh dưới đacircy lagrave một số taacutec giả điển higravenh vagrave những tư tởng chủ yếu của họa - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị khoa họcFrederich Taylor (1856 - 1915) Taylor xuất thacircn lagrave một cocircng nhacircn vagrave trở thagravenh kỹsư trải qua quaacute trigravenh ban ngagravey đi lagravem ban đecircm đi học hagravem thụ đại học Trong quaacute trigravenhlagravem việc trong nhagrave maacutey luyện caacuten theacutep Taylor đatilde coacute nhiều cơ hocirci quan saacutet vagrave thực hagravenhlatildenh đạo quản trị trong nhagrave maacutey Ocircng lagrave taacutec giả với những nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết khaacutenổi tiếng về latildenh đạo quản trị trong thời gian từ 1890 đến 1930Những nguyecircn tắc cơ bản trong lyacute thuyết của Taylor lagrave-Xacircy dựng caacutec phơng phaacutep khoa học để thực hiện cocircng việc nhiệm vụ của từngcocircng nhacircn-Lựa chọn cocircng nhacircn một caacutech khoa học vagrave huấn luyện họ phơng phaacutep khoa học đểthực hiện cocircng việc-Tổ chức giaacuteo dục vagrave giaacutem saacutet cocircng nhacircn để đảm bảo họ thực hiện theo đuacutengphương phaacutep-Xacircy dựng vagrave củng cố quan hệ giữa người lao động vagrave nhagrave latildenh đạo quản trịBiện phaacutep thực hiện ETHể thực hiện những nguyecircn tắc của migravenh Taylor đatilde tiến hagravenhwwwquantricomvn-Nghiecircn cứu caacutec loại thời gian lagravem việc của cocircng nhacircn theo từng cocircng việc-Phacircn chia cocircng việc của từng cocircng nhacircn thagravenh những cocircng việc bộ phận nhỏ đểcải tiến vagrave tối ưu hoacutea

- 11 -

-Xacircy dựng hệ thống khuyến khiacutech người lao động lagravem việc thực hiện trả cocircng theolao độngNhững kết quả qua aacutep dụng lyacute thuyết của Taylor lagrave năng suất lao động tăng lecircn rấtnhanh vagrave khối lượng sản phẩm tăng nhiều Tuy nhiecircn lyacute thuyết của Taylor nghiecircng vềkỹ thuật hoacutea maacutey moacutec hoacutea con người sức lao động bị khai thaacutec kiệt quệ lagravem cho cocircngnhacircn đấu tranh chống lại caacutec chiacutenh saacutech về latildenh đạo quản trịHerny L Gantt Lagrave kỹ sư chuyecircn về hệ thống kiểm soaacutet trong nhagrave maacutey Trecircn cơ sởcaacutec lyacute thuyết của Taylor Gantt đatilde phaacutet triển vagrave đưa ra lyacute thuyết của migravenh trong đoacute chủyếu tập trung vagraveo mở rộng hệ thống khuyến khiacutech vật chất cho người lao động với caacutecbiện phaacutep như -Khuyến khiacutech cocircng nhacircn sau một ngagravey lagravem việc nếu họ lagravem việc tốt-Khuyến khiacutech cho đốc cocircng quản đốc dựa vagraveo kết quả lagravem việc của cocircng nhacircndưới sự giaacutem saacutet trực tiếp của họ nhằm động viecircn họ trong cocircng việc latildenh đạo quản trịBiện phaacutep nagravey đatilde khuyến khiacutech caacutec đốc cocircng quản lyacute tốt hơn Cũng trecircn cơ sở nagraveycaacutec phương phaacutep quản trị tiến độ thực hiện mới được đưa vagraveo trong quản lyacute như phươngphaacutep đường găng (CPM -Critical Path Method) vagrave phương phaacutep sơ đồ mạng lới (PERT -Program Evaluation and Revie Technique) Trong lyacute thuyết nagravey khiacutea cạnh lợi iacutech đượcchuacute yacute hơn nhiềuFrank B (1868 - 1924) vagrave Liliant M Gibreth (1878 -1972)Hai taacutec giả nagravey đatilde nghiecircn cứu rất chi tiết quaacute trigravenh thực hiện vagrave quan hệ giữa caacutecthao taacutec động taacutec vagrave cử động với một mức độ căng thẳng vagrave mệt mỏi nhất định của cocircngnhacircn trong quaacute trigravenh lagravem việc từ đoacute đưa ra phương phaacutep thực hagravenh tối ưu nhằm tăngnăng suất lao động giảm sự mệt mỏi của cocircng nhacircnCaacutec phương phaacutep thuộc trường phaacutei nagravey đatilde coacute những đoacuteng goacutep coacute giaacute trị cho sựphaacutet triển của tư tởng latildenh đạo quản trị phaacutet triển kỹ năng latildenh đạo quản trị qua phacircncocircng chuyecircn mocircn hoacutea quaacute trigravenh lao động đồng thời lagrave những người đầu tiecircn necircu lecircn tầmquan trọng của việc tuyển chọn vagrave huấn luyện nhacircn viecircn dugraveng đatildei ngộ để tăng năng suấtlao động Tuy nhiecircn caacutec taacutec giả đatilde phaacutet triển một phơng phaacutep latildenh đạo quản trị mang

- 12 -

tiacutenh khoa học hoacutea một caacutech thuần tuacutey như maacutey moacutec hoacutea con người gắn chặt con ngườivagraveo một dacircy chuyền cocircng nghệ để latildenh đạo quản trị vagrave tăng năng suất lao độngb - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenhTrường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh đatilde phaacutet triển những nguyecircn tắc latildenh đạoquản trị chung cho cả tổ chức tiecircu biểu cho trường phaacutei nagravey coacute caacutec taacutec giả với caacutec cocircngtrigravenh nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết như sauHenry Fayol (1841 - 1925) Quan điểm của Fayol lagrave tập trung vagraveo xacircy dựng một tổchức tổng thể để latildenh đạo quản trị quaacute trigravenh lagravem việc Ocircng cho rằng năng suất lao độngcủa con người lagravem việc chung trong một tập thể tugravey thuộc vagraveo sự sắp xếp tổ chức củanhagrave latildenh đạo quản trị ETHể coacute thể lagravem tốt việc sắp xếp tổ chức doanh nghiệp Fayol đatilde đawwwquantricomvnra vagrave yecircu cầu caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị necircn aacutep dụng 14 nguyecircn tắc trong latildenh đạo quảntrị-Phacircn cocircng lao động trong quaacute trigravenh lagravem việc một caacutech chặt chẽ-Phải xaacutec định rotilde mối quan hệ quyền hagravenh vagrave traacutech nhiệm-Phải xacircy dựng vagrave aacutep dụng chế độ kỷ luật nghiecircm ngặt trong quaacute trigravenh lagravem việc -Thống nhất trong caacutec mệnh lệnh điều khiển chỉ huy-Latildenh đạo tập trung-Lợi iacutech caacute nhacircn phải gắn liền vagrave phục vụ cho lợi iacutech của tập thể lợi iacutech chung-Xacircy dựng chế độ trả cocircng một caacutech xứng đaacuteng theo kết quả lao động-Latildenh đạo quản trị thống nhất-Phacircn quyền vagrave định rotilde cơ cấu latildenh đạo quản trị trong tổ chức-Trật tự-Cocircng bằng tạo quan hệ bigravenh đẳng trong cocircng việc-Cocircng việc của mỗi người phải được ổn định trong tổ chức-Khuyến khiacutech sự saacuteng tạo trong quaacute trigravenh lagravem việc-Khuyến khiacutech phaacutet triển caacutec giaacute trị chung trong quaacute trigravenh lagravem việc của một tổ chứcMax Weber (1864 - 1920) Nhagrave xatilde hội học ngời ETHức taacutec giả đatilde phaacutet triển một tổchức quan liecircu bagraven giấy Khaacutei niệm quan liecircu bagraven giấy được định nghĩa lagrave hệ thổng chứcvụ vagrave nhiệm vụ được xaacutec định rotilde ragraveng phacircn cocircng phacircn nhiệm chiacutenh xaacutec hệ thống quyềnhagravenh coacute tocircn ti trật tự Theo Weber hệ thống tổ chức kinh doanh phải được-Xacircy dựng một cơ cấu tổ chức chặt chẽ-ETHịnh rotilde caacutec quy định caacutec luật lệ chiacutenh saacutech trong hoạt động latildenh đạo quản trị-ETHịnh rotilde quyền lực vagrave thừa hagravenh trong latildenh đạo quản trị

- 13 -

Chester Barnard (1886 - 1961) Taacutec giả cho rằng một tổ chức lagrave một hệ thống hợpphaacutep của nhiều người với ba yếu tố cơ bản1048673 Sự sẵn sagraveng hợp taacutec1048673 Coacute mục tiecircu chung1048673 Coacute sự thocircng đạtNếu thiếu một trong ba yếu tố đoacute tổ chức sẽ tan vỡ Cũng như Weber ocircng nhấnmạnh yếu tố quyền hagravenh trong tổ chức nhưng ocircng cho rằng nguồn gốc quyền hagravenh khocircngxuất phaacutet từ người ra lệnh magrave xuất phaacutet từ sự chấp nhận của cấp dưới ETHiều đoacute chỉ coacuteđược khi với bốn điều kiện như sau-Cấp dưới hiểu rotilde mệnh lệnh-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với mục tiecircu của tổ chức-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với lợi iacutech caacute nhacircn của cấp dướiwwwquantricomvn-Cấp dưới coacute khả năng thực hiện mệnh lệnh đoacute Trường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh chủ trương rằng năng suất lao động sẽđạt cao trong một tổ chức được sắp đặt hợp lyacute đoacuteng goacutep trong lyacute luận cũng như trongthực hagravenh latildenh đạo quản trị những nguyecircn tắc latildenh đạo quản trị caacutec higravenh thức tổ chứcquyền lực vagrave sự ủy quyền2 - Nhoacutem lyacute thuyết hagravenh vi - tacircm lyacute xatilde hội trong latildenh đạo quản trị kinh doanhNhoacutem lyacute thuyết nagravey nhấn mạnh vai trograve con người trong tổ chức quan điểm củanhoacutem nagravey cho rằng năng suất lao động khocircng chỉ do yếu tố vật chất quyết định magrave cograven donhu cầu tacircm lyacute xatilde hội của con ngời Vấn đề tổ chức lagrave vấn đề con người vagrave họ chỉ rarằng trong trường phaacutei cổ điển coacute nhiều hạn chế vigrave đatilde bỏ qua yếu tố con người trong quaacutetrigravenh lagravem việc Taacutec giả của lyacute thuyết caacutec quan hệ con người trong tổ chức lagrave Mary Parker Pollet(1868 1933) Nữ taacutec giả nagravey cho rằng trong quaacute trigravenh lagravem việc người lao động coacute caacutecmối quan hệ giữa họ với nhau vagrave giữa họ với một thể chế tổ chức nhất định bao gồm-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với cocircng nhacircn-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịETHồng thời taacutec giả cũng nhấn mạnh hiệu quả của latildenh đạo quản trị phụ thuộc vagraveoviệc giải quyết caacutec mối quan hệ nagravey Những quan điểm về hagravenh vi con người caacutec taacutec giả trong trường phaacutei nagravey cho

- 14 -

rằng hoạt động của con người phụ thuộc nhiều vagraveo caacutec yếu tố tacircm lyacute xatilde hội Chiacutenh caacutecyếu tố nagravey tạo necircn caacutec quan hệ tốt đẹp trong quaacute trigravenh lao động từ đoacute magrave coacute thể đạt hiệuquả cao trong quaacute trigravenh lagravem việcETHiển higravenh trong quan điểm nagravey lagrave caacutec nghiecircn cứu về caacutec taacutec động tacircm lyacute vagraveo quaacutetrigravenh lao động tại Western Electricrsquos Hawthorne Plant Cocircng trigravenh nghiecircn cứu nagravey gọi lagravenhững nghiecircn cứu Hawthorne Trong nghiecircn cứu đoacute caacutec taacutec giả đatilde sử dụng caacutec biện phaacuteptạo cho cocircng nhacircn cảm giaacutec tacircm lyacute lagrave họ đang được caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị chuacute yacute đếnnhư-Thayđổi chế độ saacuteng (tăng vagrave giảm độ saacuteng)-Thayđổi về tiền lương-Thayđổi thời gian lagravem việcSự thay đổi nagravey đatilde dẫn đến caacutec taacutec động tacircm lyacute lagravem tăng năng suất lao độngTiếp cận caacutec động cơ về hagravenh vi của con người caacutec taacutec giả đatilde tập trung nghiecircn cứuvagraveo caacutec yếu tố taacutec động vagraveo hagravenh vi của con người trong quaacute trigravenh lagravem việc với tư caacutech lagraveđộng cơ lagravem việc của họAbraham Moslow (1908 - 1970) nhagrave tacircm lyacute học taacutec giả đatilde xacircy dựng lyacute thuyết vềnhu cầu của con ngời bao gồm 5 cấp độ được xếp từ cấp thấp đến cấp cao -Nhu cầu thiết yếu-Nhu cầu an toagravenwwwquantricomvn-Nhu cầu được hoagrave nhập-Nhu cầu được nhận biết vagrave tocircn trọng-Nhu cầu tự hoagraven thiện-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden thigrave noacute khocircng cograven lagrave xung động mạnh đểthocirci thuacutec nữa-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden taacutec phong con người sẽ bị chi phối bởinhu cầukhaacutec cao hơn Như vậy muốn latildenh đạo quản trị hữu hiệu phải chuacute yacute đaacutep ứng nhucầu của con ngườiDoughlas Mc Gregor (1906 - 1964) đatilde phaacutet triển lyacute thuyết taacutec phong trong latildenhđạo quản trị ocircng cho rằng caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị trước đacircy đatilde tiến hagravenh caacutech thứclatildenh đạo quản trị trecircn những giả thuyết sai lầm về taacutec phong con người Những giảthuyết đoacute cho rằng phần đocircng mọi người đều khocircng thiacutech lagravem việc thiacutech được chi huy

- 15 -

hơn lagrave tự chịu traacutech nhiệm vagrave hầu hết lagravem việc vigrave lợi iacutech vật chất Vigrave vậy caacutec nhagrave latildenhđạo quản trị đatilde xacircy dựng những bộ maacutey tổ chức với quyền hagravenh tập trung đặt ra nhiềuquy tắc thủ tục đồng thời với hệ thống kiểm tra giaacutem saacutet chặt chẽ Gregor gọi những giảthuyết đoacute lagrave X vagrave đề nghị một lọat giả thuyết khaacutec magrave ocircng gọi lagrave giả thuyết Y Thuyết Ycho rằng con người sẽ thiacutech thuacute với cocircng việc nếu coacute được những thuận lợi vagrave họ coacute thểđoacuteng goacutep nhiều hơn cho tổ chức Mc Gregor cho rằng thay vigrave nhấn mạnh đến cơ chếkiểm tra thigrave nhagrave latildenh đạo quản trị necircn quan tacircm nhiều hơn đến sự phối hợp hoạt độngChris Argyris nghiecircn cứu tư caacutech con người vagrave caacutec yếu tố đời sống tổ chức đatilde chorằng một sự nhấn mạnh thaacutei quaacute của nhagrave latildenh đạo quản trị đối với việc kiểm soacuteat nhacircnviecircn sẽ dẫn tới nhacircn viecircn coacute thaacutei độ thụ động lệ thuộc vagrave neacute traacutenh traacutech nhiệm Trongtrạng thaacutei tacircm lyacute đoacute họ sẽ cảm thấy bất bigravenh vagrave coacute thaacutei độ tiecircu cực đối với việc hoagraventhagravenh mục tiecircu chung Argyris cho rằng bản chất con người luocircn muốn độc lập tronghagravenh động sự đa dạng trong mối quan tacircm vagrave khả năng tự chủ Nhagrave latildenh đạo quản trịhữu hiệu lagrave người biết tạo điều kiện cho nhacircn viecircn ứng xử như những người trưởng thagravenhvagrave điều đoacute chỉ coacute lợi cho tổ chức Tư tưởng của trường phaacutei taacutec phong nhấn mạnh nhu cầu xatilde hội được quyacute trọngvagrave tự thể hiện migravenh của người lao động Lyacute thuyết nagravey bổ sung cho lyacute thuyết latildenh đạoquản trị cổ điển khi cho rằng năng suất khocircng chỉ thuần tuacutey lagrave vấn đề kỹ thuật Noacute cũnggiuacutep cải tiến caacutech thức vagrave taacutec phong latildenh đạo quản trị trong tổ chức xaacutec nhận mối liecircnhệ giữa năng suất vagrave taacutec phong hoạt độngLyacute thuyết taacutec phong coacute sự đoacuteng goacutep lớn trong lyacute thuyết vagrave thực hagravenh latildenh đạo quảntrị giuacutep caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiểu rotilde hơn về sự động viecircn con người về ảnh hưởngcủa tập thể đối với taacutec phong cũng như caacutec vấn đề tacircm lyacute latildenh đạo quản trị3 - Lyacute thuyết định lượng trong latildenh đạo quản trịTrường phaacutei nagravey ra đời vagraveo thời kỳ đầu của ETHại chiến thế giới II xuất phaacutet từ nhu

- 16 -

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 10: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

nhagrave quản lyacute quaacute lạm dụng quyền hagravenh Thường những người nagravey cograven trẻ Họ iacutet nhạy beacutentrong caacutech quản lyacute cũng như thất bại trong việc tigravem hiểu mocirci trường lagravem việc mớiNhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lựcNhagrave quản lyacute nagravey thường cho rằng việc migravenh lagravem lagrave một nhiệm vụ được giao vagrave iacutetkhi đưa ra lời giải thiacutech Nhacircn viecircn khocircng những cảm thấy bực tức magrave họ sẽ cograven nghĩ racaacutech để cản trở cocircng việc magrave những người nagravey thấy khoacute lograveng coacute thể đạt hiệu quả 100Vậy lagrave sẽ dẫn đến thất bại khi một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền lực phacircn cocircng cocircng việcNecircn nhớ rằng những ai quaacute lạm dụng quyền hagravenh của migravenh đều sớm bị sa thải Chiacutenh họcũng thấy bản thacircn migravenh khocircng thể thiacutech nghi với mocirci trường lagravem việc hiện tạiĐiều tệ hại nhất lagrave mối quan hệ giữa người nagravey với thagravenh viecircn trong cocircng ty vagravethỉnh thoảng lagrave cả caacutec thagravenh viecircn ngoagravei cocircng ty cũng khocircng hagravei lograveng Quyền hagravenh chungcủa tập thể sẽ biến thagravenh quyền hagravenh caacute nhacircn của họ Chiacutenh từ đoacute họ coacute thể thu về nhiềulợi iacutech cho bản thacircn migravenh chứ khocircng phải cho cocircng tyĐể traacutenh trở thagravenh một nhagrave quản lyacute lạm dụng quyền hagravenh bạn cần hiểu rằng quyềnlực nagravey lagrave aacutep dụng cho cocircng ty chứ khocircng phải cho riecircng caacute nhacircn bạn Necircn coacute suy nghĩ vềwwwquantricomvnngười quản lyacute quaacute aacutep dụng quyền lực trước kia của migravenh vagraveo cảm nhận về người đoacute nhưthế nagraveo Bạn cũng necircn nghĩ đến việc trao quyền hagravenh cho tất cả caacutec nhacircn viecircn chứ khocircngphải chỉ cho riecircng caacute nhacircn migravenh Necircn nhigraven xa trocircng rộng vagrave cần biết rằng chiacutenh migravenhđang cần caacutec nhacircn viecircn magrave migravenh đatilde từng tạo ra khoảng caacutech khocircng thacircn thiện với họCuối cugraveng caacutec nhagrave quản lyacute cần phải hiểu rotilde về mocirci trường đa dạng nơi magrave họ đanglagravem việc Quản lyacute tiacutenh đa dạng một caacutech hiệu quả đogravei hỏi nhagrave quản lyacute phải năng động vagravesaacuteng tạoChigravea khoacutea để thagravenh cocircng trong quản lyacute trước tiecircn lagrave nhagrave quản lyacute cần nhận biết đượcnhững neacutet khaacutec nhau trong mocirci trường lagravem việc vagrave từ đoacute coacute caacutech thức đối xử thiacutech ứngnhấtIII - Caacutec học thuyết latildenh đạo quản trị

- 10 -

Học thuyết hay cograven gọi lagrave lyacute thuyết lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về một lĩnh vực nagraveođoacute thocircng qua nghiecircn cứu vagrave khảo nghiệm thực tế từ đoacute vận dụng vagraveo caacutec hoạt động thựctiễn trong mỗi lĩnh vựcHọc thuyết về latildenh đạo quản trị kinh doanh lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về latildenh đạoquản trị caacutec hoạt động kinh doanh Caacutec học thuyết về latildenh đạo quản trị lagrave cơ sở lagrave nềntảng dẫn đường cho hoạt động sản xuất kinh doanh một caacutech khoa học coacute hệ thốngTừ những năm 1800 khi nền cocircng nghiệp vagrave caacutec hoạt động sản xuất phaacutet triểnmạnh thực tiễn đatilde tổng kết vagrave ruacutet ra thagravenh những lyacute thuyết với nhiều trường phaacutei hay caacutecnhoacutem lyacute thuyết khaacutec nhauCoacute thể chia thagravenh ba nhoacutem lyacute thuyết latildenh đạo quản trị học1 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị cổ điểnTrường phaacutei cổ điển bao gồm một số taacutec giả với những nghiecircn cứu về quản trị kinhdoanh dưới đacircy lagrave một số taacutec giả điển higravenh vagrave những tư tởng chủ yếu của họa - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị khoa họcFrederich Taylor (1856 - 1915) Taylor xuất thacircn lagrave một cocircng nhacircn vagrave trở thagravenh kỹsư trải qua quaacute trigravenh ban ngagravey đi lagravem ban đecircm đi học hagravem thụ đại học Trong quaacute trigravenhlagravem việc trong nhagrave maacutey luyện caacuten theacutep Taylor đatilde coacute nhiều cơ hocirci quan saacutet vagrave thực hagravenhlatildenh đạo quản trị trong nhagrave maacutey Ocircng lagrave taacutec giả với những nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết khaacutenổi tiếng về latildenh đạo quản trị trong thời gian từ 1890 đến 1930Những nguyecircn tắc cơ bản trong lyacute thuyết của Taylor lagrave-Xacircy dựng caacutec phơng phaacutep khoa học để thực hiện cocircng việc nhiệm vụ của từngcocircng nhacircn-Lựa chọn cocircng nhacircn một caacutech khoa học vagrave huấn luyện họ phơng phaacutep khoa học đểthực hiện cocircng việc-Tổ chức giaacuteo dục vagrave giaacutem saacutet cocircng nhacircn để đảm bảo họ thực hiện theo đuacutengphương phaacutep-Xacircy dựng vagrave củng cố quan hệ giữa người lao động vagrave nhagrave latildenh đạo quản trịBiện phaacutep thực hiện ETHể thực hiện những nguyecircn tắc của migravenh Taylor đatilde tiến hagravenhwwwquantricomvn-Nghiecircn cứu caacutec loại thời gian lagravem việc của cocircng nhacircn theo từng cocircng việc-Phacircn chia cocircng việc của từng cocircng nhacircn thagravenh những cocircng việc bộ phận nhỏ đểcải tiến vagrave tối ưu hoacutea

- 11 -

-Xacircy dựng hệ thống khuyến khiacutech người lao động lagravem việc thực hiện trả cocircng theolao độngNhững kết quả qua aacutep dụng lyacute thuyết của Taylor lagrave năng suất lao động tăng lecircn rấtnhanh vagrave khối lượng sản phẩm tăng nhiều Tuy nhiecircn lyacute thuyết của Taylor nghiecircng vềkỹ thuật hoacutea maacutey moacutec hoacutea con người sức lao động bị khai thaacutec kiệt quệ lagravem cho cocircngnhacircn đấu tranh chống lại caacutec chiacutenh saacutech về latildenh đạo quản trịHerny L Gantt Lagrave kỹ sư chuyecircn về hệ thống kiểm soaacutet trong nhagrave maacutey Trecircn cơ sởcaacutec lyacute thuyết của Taylor Gantt đatilde phaacutet triển vagrave đưa ra lyacute thuyết của migravenh trong đoacute chủyếu tập trung vagraveo mở rộng hệ thống khuyến khiacutech vật chất cho người lao động với caacutecbiện phaacutep như -Khuyến khiacutech cocircng nhacircn sau một ngagravey lagravem việc nếu họ lagravem việc tốt-Khuyến khiacutech cho đốc cocircng quản đốc dựa vagraveo kết quả lagravem việc của cocircng nhacircndưới sự giaacutem saacutet trực tiếp của họ nhằm động viecircn họ trong cocircng việc latildenh đạo quản trịBiện phaacutep nagravey đatilde khuyến khiacutech caacutec đốc cocircng quản lyacute tốt hơn Cũng trecircn cơ sở nagraveycaacutec phương phaacutep quản trị tiến độ thực hiện mới được đưa vagraveo trong quản lyacute như phươngphaacutep đường găng (CPM -Critical Path Method) vagrave phương phaacutep sơ đồ mạng lới (PERT -Program Evaluation and Revie Technique) Trong lyacute thuyết nagravey khiacutea cạnh lợi iacutech đượcchuacute yacute hơn nhiềuFrank B (1868 - 1924) vagrave Liliant M Gibreth (1878 -1972)Hai taacutec giả nagravey đatilde nghiecircn cứu rất chi tiết quaacute trigravenh thực hiện vagrave quan hệ giữa caacutecthao taacutec động taacutec vagrave cử động với một mức độ căng thẳng vagrave mệt mỏi nhất định của cocircngnhacircn trong quaacute trigravenh lagravem việc từ đoacute đưa ra phương phaacutep thực hagravenh tối ưu nhằm tăngnăng suất lao động giảm sự mệt mỏi của cocircng nhacircnCaacutec phương phaacutep thuộc trường phaacutei nagravey đatilde coacute những đoacuteng goacutep coacute giaacute trị cho sựphaacutet triển của tư tởng latildenh đạo quản trị phaacutet triển kỹ năng latildenh đạo quản trị qua phacircncocircng chuyecircn mocircn hoacutea quaacute trigravenh lao động đồng thời lagrave những người đầu tiecircn necircu lecircn tầmquan trọng của việc tuyển chọn vagrave huấn luyện nhacircn viecircn dugraveng đatildei ngộ để tăng năng suấtlao động Tuy nhiecircn caacutec taacutec giả đatilde phaacutet triển một phơng phaacutep latildenh đạo quản trị mang

- 12 -

tiacutenh khoa học hoacutea một caacutech thuần tuacutey như maacutey moacutec hoacutea con người gắn chặt con ngườivagraveo một dacircy chuyền cocircng nghệ để latildenh đạo quản trị vagrave tăng năng suất lao độngb - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenhTrường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh đatilde phaacutet triển những nguyecircn tắc latildenh đạoquản trị chung cho cả tổ chức tiecircu biểu cho trường phaacutei nagravey coacute caacutec taacutec giả với caacutec cocircngtrigravenh nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết như sauHenry Fayol (1841 - 1925) Quan điểm của Fayol lagrave tập trung vagraveo xacircy dựng một tổchức tổng thể để latildenh đạo quản trị quaacute trigravenh lagravem việc Ocircng cho rằng năng suất lao độngcủa con người lagravem việc chung trong một tập thể tugravey thuộc vagraveo sự sắp xếp tổ chức củanhagrave latildenh đạo quản trị ETHể coacute thể lagravem tốt việc sắp xếp tổ chức doanh nghiệp Fayol đatilde đawwwquantricomvnra vagrave yecircu cầu caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị necircn aacutep dụng 14 nguyecircn tắc trong latildenh đạo quảntrị-Phacircn cocircng lao động trong quaacute trigravenh lagravem việc một caacutech chặt chẽ-Phải xaacutec định rotilde mối quan hệ quyền hagravenh vagrave traacutech nhiệm-Phải xacircy dựng vagrave aacutep dụng chế độ kỷ luật nghiecircm ngặt trong quaacute trigravenh lagravem việc -Thống nhất trong caacutec mệnh lệnh điều khiển chỉ huy-Latildenh đạo tập trung-Lợi iacutech caacute nhacircn phải gắn liền vagrave phục vụ cho lợi iacutech của tập thể lợi iacutech chung-Xacircy dựng chế độ trả cocircng một caacutech xứng đaacuteng theo kết quả lao động-Latildenh đạo quản trị thống nhất-Phacircn quyền vagrave định rotilde cơ cấu latildenh đạo quản trị trong tổ chức-Trật tự-Cocircng bằng tạo quan hệ bigravenh đẳng trong cocircng việc-Cocircng việc của mỗi người phải được ổn định trong tổ chức-Khuyến khiacutech sự saacuteng tạo trong quaacute trigravenh lagravem việc-Khuyến khiacutech phaacutet triển caacutec giaacute trị chung trong quaacute trigravenh lagravem việc của một tổ chứcMax Weber (1864 - 1920) Nhagrave xatilde hội học ngời ETHức taacutec giả đatilde phaacutet triển một tổchức quan liecircu bagraven giấy Khaacutei niệm quan liecircu bagraven giấy được định nghĩa lagrave hệ thổng chứcvụ vagrave nhiệm vụ được xaacutec định rotilde ragraveng phacircn cocircng phacircn nhiệm chiacutenh xaacutec hệ thống quyềnhagravenh coacute tocircn ti trật tự Theo Weber hệ thống tổ chức kinh doanh phải được-Xacircy dựng một cơ cấu tổ chức chặt chẽ-ETHịnh rotilde caacutec quy định caacutec luật lệ chiacutenh saacutech trong hoạt động latildenh đạo quản trị-ETHịnh rotilde quyền lực vagrave thừa hagravenh trong latildenh đạo quản trị

- 13 -

Chester Barnard (1886 - 1961) Taacutec giả cho rằng một tổ chức lagrave một hệ thống hợpphaacutep của nhiều người với ba yếu tố cơ bản1048673 Sự sẵn sagraveng hợp taacutec1048673 Coacute mục tiecircu chung1048673 Coacute sự thocircng đạtNếu thiếu một trong ba yếu tố đoacute tổ chức sẽ tan vỡ Cũng như Weber ocircng nhấnmạnh yếu tố quyền hagravenh trong tổ chức nhưng ocircng cho rằng nguồn gốc quyền hagravenh khocircngxuất phaacutet từ người ra lệnh magrave xuất phaacutet từ sự chấp nhận của cấp dưới ETHiều đoacute chỉ coacuteđược khi với bốn điều kiện như sau-Cấp dưới hiểu rotilde mệnh lệnh-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với mục tiecircu của tổ chức-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với lợi iacutech caacute nhacircn của cấp dướiwwwquantricomvn-Cấp dưới coacute khả năng thực hiện mệnh lệnh đoacute Trường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh chủ trương rằng năng suất lao động sẽđạt cao trong một tổ chức được sắp đặt hợp lyacute đoacuteng goacutep trong lyacute luận cũng như trongthực hagravenh latildenh đạo quản trị những nguyecircn tắc latildenh đạo quản trị caacutec higravenh thức tổ chứcquyền lực vagrave sự ủy quyền2 - Nhoacutem lyacute thuyết hagravenh vi - tacircm lyacute xatilde hội trong latildenh đạo quản trị kinh doanhNhoacutem lyacute thuyết nagravey nhấn mạnh vai trograve con người trong tổ chức quan điểm củanhoacutem nagravey cho rằng năng suất lao động khocircng chỉ do yếu tố vật chất quyết định magrave cograven donhu cầu tacircm lyacute xatilde hội của con ngời Vấn đề tổ chức lagrave vấn đề con người vagrave họ chỉ rarằng trong trường phaacutei cổ điển coacute nhiều hạn chế vigrave đatilde bỏ qua yếu tố con người trong quaacutetrigravenh lagravem việc Taacutec giả của lyacute thuyết caacutec quan hệ con người trong tổ chức lagrave Mary Parker Pollet(1868 1933) Nữ taacutec giả nagravey cho rằng trong quaacute trigravenh lagravem việc người lao động coacute caacutecmối quan hệ giữa họ với nhau vagrave giữa họ với một thể chế tổ chức nhất định bao gồm-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với cocircng nhacircn-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịETHồng thời taacutec giả cũng nhấn mạnh hiệu quả của latildenh đạo quản trị phụ thuộc vagraveoviệc giải quyết caacutec mối quan hệ nagravey Những quan điểm về hagravenh vi con người caacutec taacutec giả trong trường phaacutei nagravey cho

- 14 -

rằng hoạt động của con người phụ thuộc nhiều vagraveo caacutec yếu tố tacircm lyacute xatilde hội Chiacutenh caacutecyếu tố nagravey tạo necircn caacutec quan hệ tốt đẹp trong quaacute trigravenh lao động từ đoacute magrave coacute thể đạt hiệuquả cao trong quaacute trigravenh lagravem việcETHiển higravenh trong quan điểm nagravey lagrave caacutec nghiecircn cứu về caacutec taacutec động tacircm lyacute vagraveo quaacutetrigravenh lao động tại Western Electricrsquos Hawthorne Plant Cocircng trigravenh nghiecircn cứu nagravey gọi lagravenhững nghiecircn cứu Hawthorne Trong nghiecircn cứu đoacute caacutec taacutec giả đatilde sử dụng caacutec biện phaacuteptạo cho cocircng nhacircn cảm giaacutec tacircm lyacute lagrave họ đang được caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị chuacute yacute đếnnhư-Thayđổi chế độ saacuteng (tăng vagrave giảm độ saacuteng)-Thayđổi về tiền lương-Thayđổi thời gian lagravem việcSự thay đổi nagravey đatilde dẫn đến caacutec taacutec động tacircm lyacute lagravem tăng năng suất lao độngTiếp cận caacutec động cơ về hagravenh vi của con người caacutec taacutec giả đatilde tập trung nghiecircn cứuvagraveo caacutec yếu tố taacutec động vagraveo hagravenh vi của con người trong quaacute trigravenh lagravem việc với tư caacutech lagraveđộng cơ lagravem việc của họAbraham Moslow (1908 - 1970) nhagrave tacircm lyacute học taacutec giả đatilde xacircy dựng lyacute thuyết vềnhu cầu của con ngời bao gồm 5 cấp độ được xếp từ cấp thấp đến cấp cao -Nhu cầu thiết yếu-Nhu cầu an toagravenwwwquantricomvn-Nhu cầu được hoagrave nhập-Nhu cầu được nhận biết vagrave tocircn trọng-Nhu cầu tự hoagraven thiện-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden thigrave noacute khocircng cograven lagrave xung động mạnh đểthocirci thuacutec nữa-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden taacutec phong con người sẽ bị chi phối bởinhu cầukhaacutec cao hơn Như vậy muốn latildenh đạo quản trị hữu hiệu phải chuacute yacute đaacutep ứng nhucầu của con ngườiDoughlas Mc Gregor (1906 - 1964) đatilde phaacutet triển lyacute thuyết taacutec phong trong latildenhđạo quản trị ocircng cho rằng caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị trước đacircy đatilde tiến hagravenh caacutech thứclatildenh đạo quản trị trecircn những giả thuyết sai lầm về taacutec phong con người Những giảthuyết đoacute cho rằng phần đocircng mọi người đều khocircng thiacutech lagravem việc thiacutech được chi huy

- 15 -

hơn lagrave tự chịu traacutech nhiệm vagrave hầu hết lagravem việc vigrave lợi iacutech vật chất Vigrave vậy caacutec nhagrave latildenhđạo quản trị đatilde xacircy dựng những bộ maacutey tổ chức với quyền hagravenh tập trung đặt ra nhiềuquy tắc thủ tục đồng thời với hệ thống kiểm tra giaacutem saacutet chặt chẽ Gregor gọi những giảthuyết đoacute lagrave X vagrave đề nghị một lọat giả thuyết khaacutec magrave ocircng gọi lagrave giả thuyết Y Thuyết Ycho rằng con người sẽ thiacutech thuacute với cocircng việc nếu coacute được những thuận lợi vagrave họ coacute thểđoacuteng goacutep nhiều hơn cho tổ chức Mc Gregor cho rằng thay vigrave nhấn mạnh đến cơ chếkiểm tra thigrave nhagrave latildenh đạo quản trị necircn quan tacircm nhiều hơn đến sự phối hợp hoạt độngChris Argyris nghiecircn cứu tư caacutech con người vagrave caacutec yếu tố đời sống tổ chức đatilde chorằng một sự nhấn mạnh thaacutei quaacute của nhagrave latildenh đạo quản trị đối với việc kiểm soacuteat nhacircnviecircn sẽ dẫn tới nhacircn viecircn coacute thaacutei độ thụ động lệ thuộc vagrave neacute traacutenh traacutech nhiệm Trongtrạng thaacutei tacircm lyacute đoacute họ sẽ cảm thấy bất bigravenh vagrave coacute thaacutei độ tiecircu cực đối với việc hoagraventhagravenh mục tiecircu chung Argyris cho rằng bản chất con người luocircn muốn độc lập tronghagravenh động sự đa dạng trong mối quan tacircm vagrave khả năng tự chủ Nhagrave latildenh đạo quản trịhữu hiệu lagrave người biết tạo điều kiện cho nhacircn viecircn ứng xử như những người trưởng thagravenhvagrave điều đoacute chỉ coacute lợi cho tổ chức Tư tưởng của trường phaacutei taacutec phong nhấn mạnh nhu cầu xatilde hội được quyacute trọngvagrave tự thể hiện migravenh của người lao động Lyacute thuyết nagravey bổ sung cho lyacute thuyết latildenh đạoquản trị cổ điển khi cho rằng năng suất khocircng chỉ thuần tuacutey lagrave vấn đề kỹ thuật Noacute cũnggiuacutep cải tiến caacutech thức vagrave taacutec phong latildenh đạo quản trị trong tổ chức xaacutec nhận mối liecircnhệ giữa năng suất vagrave taacutec phong hoạt độngLyacute thuyết taacutec phong coacute sự đoacuteng goacutep lớn trong lyacute thuyết vagrave thực hagravenh latildenh đạo quảntrị giuacutep caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiểu rotilde hơn về sự động viecircn con người về ảnh hưởngcủa tập thể đối với taacutec phong cũng như caacutec vấn đề tacircm lyacute latildenh đạo quản trị3 - Lyacute thuyết định lượng trong latildenh đạo quản trịTrường phaacutei nagravey ra đời vagraveo thời kỳ đầu của ETHại chiến thế giới II xuất phaacutet từ nhu

- 16 -

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 11: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

Học thuyết hay cograven gọi lagrave lyacute thuyết lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về một lĩnh vực nagraveođoacute thocircng qua nghiecircn cứu vagrave khảo nghiệm thực tế từ đoacute vận dụng vagraveo caacutec hoạt động thựctiễn trong mỗi lĩnh vựcHọc thuyết về latildenh đạo quản trị kinh doanh lagrave những khaacutei quaacutet lyacute luận về latildenh đạoquản trị caacutec hoạt động kinh doanh Caacutec học thuyết về latildenh đạo quản trị lagrave cơ sở lagrave nềntảng dẫn đường cho hoạt động sản xuất kinh doanh một caacutech khoa học coacute hệ thốngTừ những năm 1800 khi nền cocircng nghiệp vagrave caacutec hoạt động sản xuất phaacutet triểnmạnh thực tiễn đatilde tổng kết vagrave ruacutet ra thagravenh những lyacute thuyết với nhiều trường phaacutei hay caacutecnhoacutem lyacute thuyết khaacutec nhauCoacute thể chia thagravenh ba nhoacutem lyacute thuyết latildenh đạo quản trị học1 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị cổ điểnTrường phaacutei cổ điển bao gồm một số taacutec giả với những nghiecircn cứu về quản trị kinhdoanh dưới đacircy lagrave một số taacutec giả điển higravenh vagrave những tư tởng chủ yếu của họa - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị khoa họcFrederich Taylor (1856 - 1915) Taylor xuất thacircn lagrave một cocircng nhacircn vagrave trở thagravenh kỹsư trải qua quaacute trigravenh ban ngagravey đi lagravem ban đecircm đi học hagravem thụ đại học Trong quaacute trigravenhlagravem việc trong nhagrave maacutey luyện caacuten theacutep Taylor đatilde coacute nhiều cơ hocirci quan saacutet vagrave thực hagravenhlatildenh đạo quản trị trong nhagrave maacutey Ocircng lagrave taacutec giả với những nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết khaacutenổi tiếng về latildenh đạo quản trị trong thời gian từ 1890 đến 1930Những nguyecircn tắc cơ bản trong lyacute thuyết của Taylor lagrave-Xacircy dựng caacutec phơng phaacutep khoa học để thực hiện cocircng việc nhiệm vụ của từngcocircng nhacircn-Lựa chọn cocircng nhacircn một caacutech khoa học vagrave huấn luyện họ phơng phaacutep khoa học đểthực hiện cocircng việc-Tổ chức giaacuteo dục vagrave giaacutem saacutet cocircng nhacircn để đảm bảo họ thực hiện theo đuacutengphương phaacutep-Xacircy dựng vagrave củng cố quan hệ giữa người lao động vagrave nhagrave latildenh đạo quản trịBiện phaacutep thực hiện ETHể thực hiện những nguyecircn tắc của migravenh Taylor đatilde tiến hagravenhwwwquantricomvn-Nghiecircn cứu caacutec loại thời gian lagravem việc của cocircng nhacircn theo từng cocircng việc-Phacircn chia cocircng việc của từng cocircng nhacircn thagravenh những cocircng việc bộ phận nhỏ đểcải tiến vagrave tối ưu hoacutea

- 11 -

-Xacircy dựng hệ thống khuyến khiacutech người lao động lagravem việc thực hiện trả cocircng theolao độngNhững kết quả qua aacutep dụng lyacute thuyết của Taylor lagrave năng suất lao động tăng lecircn rấtnhanh vagrave khối lượng sản phẩm tăng nhiều Tuy nhiecircn lyacute thuyết của Taylor nghiecircng vềkỹ thuật hoacutea maacutey moacutec hoacutea con người sức lao động bị khai thaacutec kiệt quệ lagravem cho cocircngnhacircn đấu tranh chống lại caacutec chiacutenh saacutech về latildenh đạo quản trịHerny L Gantt Lagrave kỹ sư chuyecircn về hệ thống kiểm soaacutet trong nhagrave maacutey Trecircn cơ sởcaacutec lyacute thuyết của Taylor Gantt đatilde phaacutet triển vagrave đưa ra lyacute thuyết của migravenh trong đoacute chủyếu tập trung vagraveo mở rộng hệ thống khuyến khiacutech vật chất cho người lao động với caacutecbiện phaacutep như -Khuyến khiacutech cocircng nhacircn sau một ngagravey lagravem việc nếu họ lagravem việc tốt-Khuyến khiacutech cho đốc cocircng quản đốc dựa vagraveo kết quả lagravem việc của cocircng nhacircndưới sự giaacutem saacutet trực tiếp của họ nhằm động viecircn họ trong cocircng việc latildenh đạo quản trịBiện phaacutep nagravey đatilde khuyến khiacutech caacutec đốc cocircng quản lyacute tốt hơn Cũng trecircn cơ sở nagraveycaacutec phương phaacutep quản trị tiến độ thực hiện mới được đưa vagraveo trong quản lyacute như phươngphaacutep đường găng (CPM -Critical Path Method) vagrave phương phaacutep sơ đồ mạng lới (PERT -Program Evaluation and Revie Technique) Trong lyacute thuyết nagravey khiacutea cạnh lợi iacutech đượcchuacute yacute hơn nhiềuFrank B (1868 - 1924) vagrave Liliant M Gibreth (1878 -1972)Hai taacutec giả nagravey đatilde nghiecircn cứu rất chi tiết quaacute trigravenh thực hiện vagrave quan hệ giữa caacutecthao taacutec động taacutec vagrave cử động với một mức độ căng thẳng vagrave mệt mỏi nhất định của cocircngnhacircn trong quaacute trigravenh lagravem việc từ đoacute đưa ra phương phaacutep thực hagravenh tối ưu nhằm tăngnăng suất lao động giảm sự mệt mỏi của cocircng nhacircnCaacutec phương phaacutep thuộc trường phaacutei nagravey đatilde coacute những đoacuteng goacutep coacute giaacute trị cho sựphaacutet triển của tư tởng latildenh đạo quản trị phaacutet triển kỹ năng latildenh đạo quản trị qua phacircncocircng chuyecircn mocircn hoacutea quaacute trigravenh lao động đồng thời lagrave những người đầu tiecircn necircu lecircn tầmquan trọng của việc tuyển chọn vagrave huấn luyện nhacircn viecircn dugraveng đatildei ngộ để tăng năng suấtlao động Tuy nhiecircn caacutec taacutec giả đatilde phaacutet triển một phơng phaacutep latildenh đạo quản trị mang

- 12 -

tiacutenh khoa học hoacutea một caacutech thuần tuacutey như maacutey moacutec hoacutea con người gắn chặt con ngườivagraveo một dacircy chuyền cocircng nghệ để latildenh đạo quản trị vagrave tăng năng suất lao độngb - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenhTrường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh đatilde phaacutet triển những nguyecircn tắc latildenh đạoquản trị chung cho cả tổ chức tiecircu biểu cho trường phaacutei nagravey coacute caacutec taacutec giả với caacutec cocircngtrigravenh nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết như sauHenry Fayol (1841 - 1925) Quan điểm của Fayol lagrave tập trung vagraveo xacircy dựng một tổchức tổng thể để latildenh đạo quản trị quaacute trigravenh lagravem việc Ocircng cho rằng năng suất lao độngcủa con người lagravem việc chung trong một tập thể tugravey thuộc vagraveo sự sắp xếp tổ chức củanhagrave latildenh đạo quản trị ETHể coacute thể lagravem tốt việc sắp xếp tổ chức doanh nghiệp Fayol đatilde đawwwquantricomvnra vagrave yecircu cầu caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị necircn aacutep dụng 14 nguyecircn tắc trong latildenh đạo quảntrị-Phacircn cocircng lao động trong quaacute trigravenh lagravem việc một caacutech chặt chẽ-Phải xaacutec định rotilde mối quan hệ quyền hagravenh vagrave traacutech nhiệm-Phải xacircy dựng vagrave aacutep dụng chế độ kỷ luật nghiecircm ngặt trong quaacute trigravenh lagravem việc -Thống nhất trong caacutec mệnh lệnh điều khiển chỉ huy-Latildenh đạo tập trung-Lợi iacutech caacute nhacircn phải gắn liền vagrave phục vụ cho lợi iacutech của tập thể lợi iacutech chung-Xacircy dựng chế độ trả cocircng một caacutech xứng đaacuteng theo kết quả lao động-Latildenh đạo quản trị thống nhất-Phacircn quyền vagrave định rotilde cơ cấu latildenh đạo quản trị trong tổ chức-Trật tự-Cocircng bằng tạo quan hệ bigravenh đẳng trong cocircng việc-Cocircng việc của mỗi người phải được ổn định trong tổ chức-Khuyến khiacutech sự saacuteng tạo trong quaacute trigravenh lagravem việc-Khuyến khiacutech phaacutet triển caacutec giaacute trị chung trong quaacute trigravenh lagravem việc của một tổ chứcMax Weber (1864 - 1920) Nhagrave xatilde hội học ngời ETHức taacutec giả đatilde phaacutet triển một tổchức quan liecircu bagraven giấy Khaacutei niệm quan liecircu bagraven giấy được định nghĩa lagrave hệ thổng chứcvụ vagrave nhiệm vụ được xaacutec định rotilde ragraveng phacircn cocircng phacircn nhiệm chiacutenh xaacutec hệ thống quyềnhagravenh coacute tocircn ti trật tự Theo Weber hệ thống tổ chức kinh doanh phải được-Xacircy dựng một cơ cấu tổ chức chặt chẽ-ETHịnh rotilde caacutec quy định caacutec luật lệ chiacutenh saacutech trong hoạt động latildenh đạo quản trị-ETHịnh rotilde quyền lực vagrave thừa hagravenh trong latildenh đạo quản trị

- 13 -

Chester Barnard (1886 - 1961) Taacutec giả cho rằng một tổ chức lagrave một hệ thống hợpphaacutep của nhiều người với ba yếu tố cơ bản1048673 Sự sẵn sagraveng hợp taacutec1048673 Coacute mục tiecircu chung1048673 Coacute sự thocircng đạtNếu thiếu một trong ba yếu tố đoacute tổ chức sẽ tan vỡ Cũng như Weber ocircng nhấnmạnh yếu tố quyền hagravenh trong tổ chức nhưng ocircng cho rằng nguồn gốc quyền hagravenh khocircngxuất phaacutet từ người ra lệnh magrave xuất phaacutet từ sự chấp nhận của cấp dưới ETHiều đoacute chỉ coacuteđược khi với bốn điều kiện như sau-Cấp dưới hiểu rotilde mệnh lệnh-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với mục tiecircu của tổ chức-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với lợi iacutech caacute nhacircn của cấp dướiwwwquantricomvn-Cấp dưới coacute khả năng thực hiện mệnh lệnh đoacute Trường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh chủ trương rằng năng suất lao động sẽđạt cao trong một tổ chức được sắp đặt hợp lyacute đoacuteng goacutep trong lyacute luận cũng như trongthực hagravenh latildenh đạo quản trị những nguyecircn tắc latildenh đạo quản trị caacutec higravenh thức tổ chứcquyền lực vagrave sự ủy quyền2 - Nhoacutem lyacute thuyết hagravenh vi - tacircm lyacute xatilde hội trong latildenh đạo quản trị kinh doanhNhoacutem lyacute thuyết nagravey nhấn mạnh vai trograve con người trong tổ chức quan điểm củanhoacutem nagravey cho rằng năng suất lao động khocircng chỉ do yếu tố vật chất quyết định magrave cograven donhu cầu tacircm lyacute xatilde hội của con ngời Vấn đề tổ chức lagrave vấn đề con người vagrave họ chỉ rarằng trong trường phaacutei cổ điển coacute nhiều hạn chế vigrave đatilde bỏ qua yếu tố con người trong quaacutetrigravenh lagravem việc Taacutec giả của lyacute thuyết caacutec quan hệ con người trong tổ chức lagrave Mary Parker Pollet(1868 1933) Nữ taacutec giả nagravey cho rằng trong quaacute trigravenh lagravem việc người lao động coacute caacutecmối quan hệ giữa họ với nhau vagrave giữa họ với một thể chế tổ chức nhất định bao gồm-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với cocircng nhacircn-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịETHồng thời taacutec giả cũng nhấn mạnh hiệu quả của latildenh đạo quản trị phụ thuộc vagraveoviệc giải quyết caacutec mối quan hệ nagravey Những quan điểm về hagravenh vi con người caacutec taacutec giả trong trường phaacutei nagravey cho

- 14 -

rằng hoạt động của con người phụ thuộc nhiều vagraveo caacutec yếu tố tacircm lyacute xatilde hội Chiacutenh caacutecyếu tố nagravey tạo necircn caacutec quan hệ tốt đẹp trong quaacute trigravenh lao động từ đoacute magrave coacute thể đạt hiệuquả cao trong quaacute trigravenh lagravem việcETHiển higravenh trong quan điểm nagravey lagrave caacutec nghiecircn cứu về caacutec taacutec động tacircm lyacute vagraveo quaacutetrigravenh lao động tại Western Electricrsquos Hawthorne Plant Cocircng trigravenh nghiecircn cứu nagravey gọi lagravenhững nghiecircn cứu Hawthorne Trong nghiecircn cứu đoacute caacutec taacutec giả đatilde sử dụng caacutec biện phaacuteptạo cho cocircng nhacircn cảm giaacutec tacircm lyacute lagrave họ đang được caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị chuacute yacute đếnnhư-Thayđổi chế độ saacuteng (tăng vagrave giảm độ saacuteng)-Thayđổi về tiền lương-Thayđổi thời gian lagravem việcSự thay đổi nagravey đatilde dẫn đến caacutec taacutec động tacircm lyacute lagravem tăng năng suất lao độngTiếp cận caacutec động cơ về hagravenh vi của con người caacutec taacutec giả đatilde tập trung nghiecircn cứuvagraveo caacutec yếu tố taacutec động vagraveo hagravenh vi của con người trong quaacute trigravenh lagravem việc với tư caacutech lagraveđộng cơ lagravem việc của họAbraham Moslow (1908 - 1970) nhagrave tacircm lyacute học taacutec giả đatilde xacircy dựng lyacute thuyết vềnhu cầu của con ngời bao gồm 5 cấp độ được xếp từ cấp thấp đến cấp cao -Nhu cầu thiết yếu-Nhu cầu an toagravenwwwquantricomvn-Nhu cầu được hoagrave nhập-Nhu cầu được nhận biết vagrave tocircn trọng-Nhu cầu tự hoagraven thiện-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden thigrave noacute khocircng cograven lagrave xung động mạnh đểthocirci thuacutec nữa-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden taacutec phong con người sẽ bị chi phối bởinhu cầukhaacutec cao hơn Như vậy muốn latildenh đạo quản trị hữu hiệu phải chuacute yacute đaacutep ứng nhucầu của con ngườiDoughlas Mc Gregor (1906 - 1964) đatilde phaacutet triển lyacute thuyết taacutec phong trong latildenhđạo quản trị ocircng cho rằng caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị trước đacircy đatilde tiến hagravenh caacutech thứclatildenh đạo quản trị trecircn những giả thuyết sai lầm về taacutec phong con người Những giảthuyết đoacute cho rằng phần đocircng mọi người đều khocircng thiacutech lagravem việc thiacutech được chi huy

- 15 -

hơn lagrave tự chịu traacutech nhiệm vagrave hầu hết lagravem việc vigrave lợi iacutech vật chất Vigrave vậy caacutec nhagrave latildenhđạo quản trị đatilde xacircy dựng những bộ maacutey tổ chức với quyền hagravenh tập trung đặt ra nhiềuquy tắc thủ tục đồng thời với hệ thống kiểm tra giaacutem saacutet chặt chẽ Gregor gọi những giảthuyết đoacute lagrave X vagrave đề nghị một lọat giả thuyết khaacutec magrave ocircng gọi lagrave giả thuyết Y Thuyết Ycho rằng con người sẽ thiacutech thuacute với cocircng việc nếu coacute được những thuận lợi vagrave họ coacute thểđoacuteng goacutep nhiều hơn cho tổ chức Mc Gregor cho rằng thay vigrave nhấn mạnh đến cơ chếkiểm tra thigrave nhagrave latildenh đạo quản trị necircn quan tacircm nhiều hơn đến sự phối hợp hoạt độngChris Argyris nghiecircn cứu tư caacutech con người vagrave caacutec yếu tố đời sống tổ chức đatilde chorằng một sự nhấn mạnh thaacutei quaacute của nhagrave latildenh đạo quản trị đối với việc kiểm soacuteat nhacircnviecircn sẽ dẫn tới nhacircn viecircn coacute thaacutei độ thụ động lệ thuộc vagrave neacute traacutenh traacutech nhiệm Trongtrạng thaacutei tacircm lyacute đoacute họ sẽ cảm thấy bất bigravenh vagrave coacute thaacutei độ tiecircu cực đối với việc hoagraventhagravenh mục tiecircu chung Argyris cho rằng bản chất con người luocircn muốn độc lập tronghagravenh động sự đa dạng trong mối quan tacircm vagrave khả năng tự chủ Nhagrave latildenh đạo quản trịhữu hiệu lagrave người biết tạo điều kiện cho nhacircn viecircn ứng xử như những người trưởng thagravenhvagrave điều đoacute chỉ coacute lợi cho tổ chức Tư tưởng của trường phaacutei taacutec phong nhấn mạnh nhu cầu xatilde hội được quyacute trọngvagrave tự thể hiện migravenh của người lao động Lyacute thuyết nagravey bổ sung cho lyacute thuyết latildenh đạoquản trị cổ điển khi cho rằng năng suất khocircng chỉ thuần tuacutey lagrave vấn đề kỹ thuật Noacute cũnggiuacutep cải tiến caacutech thức vagrave taacutec phong latildenh đạo quản trị trong tổ chức xaacutec nhận mối liecircnhệ giữa năng suất vagrave taacutec phong hoạt độngLyacute thuyết taacutec phong coacute sự đoacuteng goacutep lớn trong lyacute thuyết vagrave thực hagravenh latildenh đạo quảntrị giuacutep caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiểu rotilde hơn về sự động viecircn con người về ảnh hưởngcủa tập thể đối với taacutec phong cũng như caacutec vấn đề tacircm lyacute latildenh đạo quản trị3 - Lyacute thuyết định lượng trong latildenh đạo quản trịTrường phaacutei nagravey ra đời vagraveo thời kỳ đầu của ETHại chiến thế giới II xuất phaacutet từ nhu

- 16 -

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 12: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

-Xacircy dựng hệ thống khuyến khiacutech người lao động lagravem việc thực hiện trả cocircng theolao độngNhững kết quả qua aacutep dụng lyacute thuyết của Taylor lagrave năng suất lao động tăng lecircn rấtnhanh vagrave khối lượng sản phẩm tăng nhiều Tuy nhiecircn lyacute thuyết của Taylor nghiecircng vềkỹ thuật hoacutea maacutey moacutec hoacutea con người sức lao động bị khai thaacutec kiệt quệ lagravem cho cocircngnhacircn đấu tranh chống lại caacutec chiacutenh saacutech về latildenh đạo quản trịHerny L Gantt Lagrave kỹ sư chuyecircn về hệ thống kiểm soaacutet trong nhagrave maacutey Trecircn cơ sởcaacutec lyacute thuyết của Taylor Gantt đatilde phaacutet triển vagrave đưa ra lyacute thuyết của migravenh trong đoacute chủyếu tập trung vagraveo mở rộng hệ thống khuyến khiacutech vật chất cho người lao động với caacutecbiện phaacutep như -Khuyến khiacutech cocircng nhacircn sau một ngagravey lagravem việc nếu họ lagravem việc tốt-Khuyến khiacutech cho đốc cocircng quản đốc dựa vagraveo kết quả lagravem việc của cocircng nhacircndưới sự giaacutem saacutet trực tiếp của họ nhằm động viecircn họ trong cocircng việc latildenh đạo quản trịBiện phaacutep nagravey đatilde khuyến khiacutech caacutec đốc cocircng quản lyacute tốt hơn Cũng trecircn cơ sở nagraveycaacutec phương phaacutep quản trị tiến độ thực hiện mới được đưa vagraveo trong quản lyacute như phươngphaacutep đường găng (CPM -Critical Path Method) vagrave phương phaacutep sơ đồ mạng lới (PERT -Program Evaluation and Revie Technique) Trong lyacute thuyết nagravey khiacutea cạnh lợi iacutech đượcchuacute yacute hơn nhiềuFrank B (1868 - 1924) vagrave Liliant M Gibreth (1878 -1972)Hai taacutec giả nagravey đatilde nghiecircn cứu rất chi tiết quaacute trigravenh thực hiện vagrave quan hệ giữa caacutecthao taacutec động taacutec vagrave cử động với một mức độ căng thẳng vagrave mệt mỏi nhất định của cocircngnhacircn trong quaacute trigravenh lagravem việc từ đoacute đưa ra phương phaacutep thực hagravenh tối ưu nhằm tăngnăng suất lao động giảm sự mệt mỏi của cocircng nhacircnCaacutec phương phaacutep thuộc trường phaacutei nagravey đatilde coacute những đoacuteng goacutep coacute giaacute trị cho sựphaacutet triển của tư tởng latildenh đạo quản trị phaacutet triển kỹ năng latildenh đạo quản trị qua phacircncocircng chuyecircn mocircn hoacutea quaacute trigravenh lao động đồng thời lagrave những người đầu tiecircn necircu lecircn tầmquan trọng của việc tuyển chọn vagrave huấn luyện nhacircn viecircn dugraveng đatildei ngộ để tăng năng suấtlao động Tuy nhiecircn caacutec taacutec giả đatilde phaacutet triển một phơng phaacutep latildenh đạo quản trị mang

- 12 -

tiacutenh khoa học hoacutea một caacutech thuần tuacutey như maacutey moacutec hoacutea con người gắn chặt con ngườivagraveo một dacircy chuyền cocircng nghệ để latildenh đạo quản trị vagrave tăng năng suất lao độngb - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenhTrường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh đatilde phaacutet triển những nguyecircn tắc latildenh đạoquản trị chung cho cả tổ chức tiecircu biểu cho trường phaacutei nagravey coacute caacutec taacutec giả với caacutec cocircngtrigravenh nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết như sauHenry Fayol (1841 - 1925) Quan điểm của Fayol lagrave tập trung vagraveo xacircy dựng một tổchức tổng thể để latildenh đạo quản trị quaacute trigravenh lagravem việc Ocircng cho rằng năng suất lao độngcủa con người lagravem việc chung trong một tập thể tugravey thuộc vagraveo sự sắp xếp tổ chức củanhagrave latildenh đạo quản trị ETHể coacute thể lagravem tốt việc sắp xếp tổ chức doanh nghiệp Fayol đatilde đawwwquantricomvnra vagrave yecircu cầu caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị necircn aacutep dụng 14 nguyecircn tắc trong latildenh đạo quảntrị-Phacircn cocircng lao động trong quaacute trigravenh lagravem việc một caacutech chặt chẽ-Phải xaacutec định rotilde mối quan hệ quyền hagravenh vagrave traacutech nhiệm-Phải xacircy dựng vagrave aacutep dụng chế độ kỷ luật nghiecircm ngặt trong quaacute trigravenh lagravem việc -Thống nhất trong caacutec mệnh lệnh điều khiển chỉ huy-Latildenh đạo tập trung-Lợi iacutech caacute nhacircn phải gắn liền vagrave phục vụ cho lợi iacutech của tập thể lợi iacutech chung-Xacircy dựng chế độ trả cocircng một caacutech xứng đaacuteng theo kết quả lao động-Latildenh đạo quản trị thống nhất-Phacircn quyền vagrave định rotilde cơ cấu latildenh đạo quản trị trong tổ chức-Trật tự-Cocircng bằng tạo quan hệ bigravenh đẳng trong cocircng việc-Cocircng việc của mỗi người phải được ổn định trong tổ chức-Khuyến khiacutech sự saacuteng tạo trong quaacute trigravenh lagravem việc-Khuyến khiacutech phaacutet triển caacutec giaacute trị chung trong quaacute trigravenh lagravem việc của một tổ chứcMax Weber (1864 - 1920) Nhagrave xatilde hội học ngời ETHức taacutec giả đatilde phaacutet triển một tổchức quan liecircu bagraven giấy Khaacutei niệm quan liecircu bagraven giấy được định nghĩa lagrave hệ thổng chứcvụ vagrave nhiệm vụ được xaacutec định rotilde ragraveng phacircn cocircng phacircn nhiệm chiacutenh xaacutec hệ thống quyềnhagravenh coacute tocircn ti trật tự Theo Weber hệ thống tổ chức kinh doanh phải được-Xacircy dựng một cơ cấu tổ chức chặt chẽ-ETHịnh rotilde caacutec quy định caacutec luật lệ chiacutenh saacutech trong hoạt động latildenh đạo quản trị-ETHịnh rotilde quyền lực vagrave thừa hagravenh trong latildenh đạo quản trị

- 13 -

Chester Barnard (1886 - 1961) Taacutec giả cho rằng một tổ chức lagrave một hệ thống hợpphaacutep của nhiều người với ba yếu tố cơ bản1048673 Sự sẵn sagraveng hợp taacutec1048673 Coacute mục tiecircu chung1048673 Coacute sự thocircng đạtNếu thiếu một trong ba yếu tố đoacute tổ chức sẽ tan vỡ Cũng như Weber ocircng nhấnmạnh yếu tố quyền hagravenh trong tổ chức nhưng ocircng cho rằng nguồn gốc quyền hagravenh khocircngxuất phaacutet từ người ra lệnh magrave xuất phaacutet từ sự chấp nhận của cấp dưới ETHiều đoacute chỉ coacuteđược khi với bốn điều kiện như sau-Cấp dưới hiểu rotilde mệnh lệnh-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với mục tiecircu của tổ chức-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với lợi iacutech caacute nhacircn của cấp dướiwwwquantricomvn-Cấp dưới coacute khả năng thực hiện mệnh lệnh đoacute Trường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh chủ trương rằng năng suất lao động sẽđạt cao trong một tổ chức được sắp đặt hợp lyacute đoacuteng goacutep trong lyacute luận cũng như trongthực hagravenh latildenh đạo quản trị những nguyecircn tắc latildenh đạo quản trị caacutec higravenh thức tổ chứcquyền lực vagrave sự ủy quyền2 - Nhoacutem lyacute thuyết hagravenh vi - tacircm lyacute xatilde hội trong latildenh đạo quản trị kinh doanhNhoacutem lyacute thuyết nagravey nhấn mạnh vai trograve con người trong tổ chức quan điểm củanhoacutem nagravey cho rằng năng suất lao động khocircng chỉ do yếu tố vật chất quyết định magrave cograven donhu cầu tacircm lyacute xatilde hội của con ngời Vấn đề tổ chức lagrave vấn đề con người vagrave họ chỉ rarằng trong trường phaacutei cổ điển coacute nhiều hạn chế vigrave đatilde bỏ qua yếu tố con người trong quaacutetrigravenh lagravem việc Taacutec giả của lyacute thuyết caacutec quan hệ con người trong tổ chức lagrave Mary Parker Pollet(1868 1933) Nữ taacutec giả nagravey cho rằng trong quaacute trigravenh lagravem việc người lao động coacute caacutecmối quan hệ giữa họ với nhau vagrave giữa họ với một thể chế tổ chức nhất định bao gồm-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với cocircng nhacircn-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịETHồng thời taacutec giả cũng nhấn mạnh hiệu quả của latildenh đạo quản trị phụ thuộc vagraveoviệc giải quyết caacutec mối quan hệ nagravey Những quan điểm về hagravenh vi con người caacutec taacutec giả trong trường phaacutei nagravey cho

- 14 -

rằng hoạt động của con người phụ thuộc nhiều vagraveo caacutec yếu tố tacircm lyacute xatilde hội Chiacutenh caacutecyếu tố nagravey tạo necircn caacutec quan hệ tốt đẹp trong quaacute trigravenh lao động từ đoacute magrave coacute thể đạt hiệuquả cao trong quaacute trigravenh lagravem việcETHiển higravenh trong quan điểm nagravey lagrave caacutec nghiecircn cứu về caacutec taacutec động tacircm lyacute vagraveo quaacutetrigravenh lao động tại Western Electricrsquos Hawthorne Plant Cocircng trigravenh nghiecircn cứu nagravey gọi lagravenhững nghiecircn cứu Hawthorne Trong nghiecircn cứu đoacute caacutec taacutec giả đatilde sử dụng caacutec biện phaacuteptạo cho cocircng nhacircn cảm giaacutec tacircm lyacute lagrave họ đang được caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị chuacute yacute đếnnhư-Thayđổi chế độ saacuteng (tăng vagrave giảm độ saacuteng)-Thayđổi về tiền lương-Thayđổi thời gian lagravem việcSự thay đổi nagravey đatilde dẫn đến caacutec taacutec động tacircm lyacute lagravem tăng năng suất lao độngTiếp cận caacutec động cơ về hagravenh vi của con người caacutec taacutec giả đatilde tập trung nghiecircn cứuvagraveo caacutec yếu tố taacutec động vagraveo hagravenh vi của con người trong quaacute trigravenh lagravem việc với tư caacutech lagraveđộng cơ lagravem việc của họAbraham Moslow (1908 - 1970) nhagrave tacircm lyacute học taacutec giả đatilde xacircy dựng lyacute thuyết vềnhu cầu của con ngời bao gồm 5 cấp độ được xếp từ cấp thấp đến cấp cao -Nhu cầu thiết yếu-Nhu cầu an toagravenwwwquantricomvn-Nhu cầu được hoagrave nhập-Nhu cầu được nhận biết vagrave tocircn trọng-Nhu cầu tự hoagraven thiện-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden thigrave noacute khocircng cograven lagrave xung động mạnh đểthocirci thuacutec nữa-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden taacutec phong con người sẽ bị chi phối bởinhu cầukhaacutec cao hơn Như vậy muốn latildenh đạo quản trị hữu hiệu phải chuacute yacute đaacutep ứng nhucầu của con ngườiDoughlas Mc Gregor (1906 - 1964) đatilde phaacutet triển lyacute thuyết taacutec phong trong latildenhđạo quản trị ocircng cho rằng caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị trước đacircy đatilde tiến hagravenh caacutech thứclatildenh đạo quản trị trecircn những giả thuyết sai lầm về taacutec phong con người Những giảthuyết đoacute cho rằng phần đocircng mọi người đều khocircng thiacutech lagravem việc thiacutech được chi huy

- 15 -

hơn lagrave tự chịu traacutech nhiệm vagrave hầu hết lagravem việc vigrave lợi iacutech vật chất Vigrave vậy caacutec nhagrave latildenhđạo quản trị đatilde xacircy dựng những bộ maacutey tổ chức với quyền hagravenh tập trung đặt ra nhiềuquy tắc thủ tục đồng thời với hệ thống kiểm tra giaacutem saacutet chặt chẽ Gregor gọi những giảthuyết đoacute lagrave X vagrave đề nghị một lọat giả thuyết khaacutec magrave ocircng gọi lagrave giả thuyết Y Thuyết Ycho rằng con người sẽ thiacutech thuacute với cocircng việc nếu coacute được những thuận lợi vagrave họ coacute thểđoacuteng goacutep nhiều hơn cho tổ chức Mc Gregor cho rằng thay vigrave nhấn mạnh đến cơ chếkiểm tra thigrave nhagrave latildenh đạo quản trị necircn quan tacircm nhiều hơn đến sự phối hợp hoạt độngChris Argyris nghiecircn cứu tư caacutech con người vagrave caacutec yếu tố đời sống tổ chức đatilde chorằng một sự nhấn mạnh thaacutei quaacute của nhagrave latildenh đạo quản trị đối với việc kiểm soacuteat nhacircnviecircn sẽ dẫn tới nhacircn viecircn coacute thaacutei độ thụ động lệ thuộc vagrave neacute traacutenh traacutech nhiệm Trongtrạng thaacutei tacircm lyacute đoacute họ sẽ cảm thấy bất bigravenh vagrave coacute thaacutei độ tiecircu cực đối với việc hoagraventhagravenh mục tiecircu chung Argyris cho rằng bản chất con người luocircn muốn độc lập tronghagravenh động sự đa dạng trong mối quan tacircm vagrave khả năng tự chủ Nhagrave latildenh đạo quản trịhữu hiệu lagrave người biết tạo điều kiện cho nhacircn viecircn ứng xử như những người trưởng thagravenhvagrave điều đoacute chỉ coacute lợi cho tổ chức Tư tưởng của trường phaacutei taacutec phong nhấn mạnh nhu cầu xatilde hội được quyacute trọngvagrave tự thể hiện migravenh của người lao động Lyacute thuyết nagravey bổ sung cho lyacute thuyết latildenh đạoquản trị cổ điển khi cho rằng năng suất khocircng chỉ thuần tuacutey lagrave vấn đề kỹ thuật Noacute cũnggiuacutep cải tiến caacutech thức vagrave taacutec phong latildenh đạo quản trị trong tổ chức xaacutec nhận mối liecircnhệ giữa năng suất vagrave taacutec phong hoạt độngLyacute thuyết taacutec phong coacute sự đoacuteng goacutep lớn trong lyacute thuyết vagrave thực hagravenh latildenh đạo quảntrị giuacutep caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiểu rotilde hơn về sự động viecircn con người về ảnh hưởngcủa tập thể đối với taacutec phong cũng như caacutec vấn đề tacircm lyacute latildenh đạo quản trị3 - Lyacute thuyết định lượng trong latildenh đạo quản trịTrường phaacutei nagravey ra đời vagraveo thời kỳ đầu của ETHại chiến thế giới II xuất phaacutet từ nhu

- 16 -

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 13: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

tiacutenh khoa học hoacutea một caacutech thuần tuacutey như maacutey moacutec hoacutea con người gắn chặt con ngườivagraveo một dacircy chuyền cocircng nghệ để latildenh đạo quản trị vagrave tăng năng suất lao độngb - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenhTrường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh đatilde phaacutet triển những nguyecircn tắc latildenh đạoquản trị chung cho cả tổ chức tiecircu biểu cho trường phaacutei nagravey coacute caacutec taacutec giả với caacutec cocircngtrigravenh nghiecircn cứu vagrave lyacute thuyết như sauHenry Fayol (1841 - 1925) Quan điểm của Fayol lagrave tập trung vagraveo xacircy dựng một tổchức tổng thể để latildenh đạo quản trị quaacute trigravenh lagravem việc Ocircng cho rằng năng suất lao độngcủa con người lagravem việc chung trong một tập thể tugravey thuộc vagraveo sự sắp xếp tổ chức củanhagrave latildenh đạo quản trị ETHể coacute thể lagravem tốt việc sắp xếp tổ chức doanh nghiệp Fayol đatilde đawwwquantricomvnra vagrave yecircu cầu caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị necircn aacutep dụng 14 nguyecircn tắc trong latildenh đạo quảntrị-Phacircn cocircng lao động trong quaacute trigravenh lagravem việc một caacutech chặt chẽ-Phải xaacutec định rotilde mối quan hệ quyền hagravenh vagrave traacutech nhiệm-Phải xacircy dựng vagrave aacutep dụng chế độ kỷ luật nghiecircm ngặt trong quaacute trigravenh lagravem việc -Thống nhất trong caacutec mệnh lệnh điều khiển chỉ huy-Latildenh đạo tập trung-Lợi iacutech caacute nhacircn phải gắn liền vagrave phục vụ cho lợi iacutech của tập thể lợi iacutech chung-Xacircy dựng chế độ trả cocircng một caacutech xứng đaacuteng theo kết quả lao động-Latildenh đạo quản trị thống nhất-Phacircn quyền vagrave định rotilde cơ cấu latildenh đạo quản trị trong tổ chức-Trật tự-Cocircng bằng tạo quan hệ bigravenh đẳng trong cocircng việc-Cocircng việc của mỗi người phải được ổn định trong tổ chức-Khuyến khiacutech sự saacuteng tạo trong quaacute trigravenh lagravem việc-Khuyến khiacutech phaacutet triển caacutec giaacute trị chung trong quaacute trigravenh lagravem việc của một tổ chứcMax Weber (1864 - 1920) Nhagrave xatilde hội học ngời ETHức taacutec giả đatilde phaacutet triển một tổchức quan liecircu bagraven giấy Khaacutei niệm quan liecircu bagraven giấy được định nghĩa lagrave hệ thổng chứcvụ vagrave nhiệm vụ được xaacutec định rotilde ragraveng phacircn cocircng phacircn nhiệm chiacutenh xaacutec hệ thống quyềnhagravenh coacute tocircn ti trật tự Theo Weber hệ thống tổ chức kinh doanh phải được-Xacircy dựng một cơ cấu tổ chức chặt chẽ-ETHịnh rotilde caacutec quy định caacutec luật lệ chiacutenh saacutech trong hoạt động latildenh đạo quản trị-ETHịnh rotilde quyền lực vagrave thừa hagravenh trong latildenh đạo quản trị

- 13 -

Chester Barnard (1886 - 1961) Taacutec giả cho rằng một tổ chức lagrave một hệ thống hợpphaacutep của nhiều người với ba yếu tố cơ bản1048673 Sự sẵn sagraveng hợp taacutec1048673 Coacute mục tiecircu chung1048673 Coacute sự thocircng đạtNếu thiếu một trong ba yếu tố đoacute tổ chức sẽ tan vỡ Cũng như Weber ocircng nhấnmạnh yếu tố quyền hagravenh trong tổ chức nhưng ocircng cho rằng nguồn gốc quyền hagravenh khocircngxuất phaacutet từ người ra lệnh magrave xuất phaacutet từ sự chấp nhận của cấp dưới ETHiều đoacute chỉ coacuteđược khi với bốn điều kiện như sau-Cấp dưới hiểu rotilde mệnh lệnh-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với mục tiecircu của tổ chức-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với lợi iacutech caacute nhacircn của cấp dướiwwwquantricomvn-Cấp dưới coacute khả năng thực hiện mệnh lệnh đoacute Trường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh chủ trương rằng năng suất lao động sẽđạt cao trong một tổ chức được sắp đặt hợp lyacute đoacuteng goacutep trong lyacute luận cũng như trongthực hagravenh latildenh đạo quản trị những nguyecircn tắc latildenh đạo quản trị caacutec higravenh thức tổ chứcquyền lực vagrave sự ủy quyền2 - Nhoacutem lyacute thuyết hagravenh vi - tacircm lyacute xatilde hội trong latildenh đạo quản trị kinh doanhNhoacutem lyacute thuyết nagravey nhấn mạnh vai trograve con người trong tổ chức quan điểm củanhoacutem nagravey cho rằng năng suất lao động khocircng chỉ do yếu tố vật chất quyết định magrave cograven donhu cầu tacircm lyacute xatilde hội của con ngời Vấn đề tổ chức lagrave vấn đề con người vagrave họ chỉ rarằng trong trường phaacutei cổ điển coacute nhiều hạn chế vigrave đatilde bỏ qua yếu tố con người trong quaacutetrigravenh lagravem việc Taacutec giả của lyacute thuyết caacutec quan hệ con người trong tổ chức lagrave Mary Parker Pollet(1868 1933) Nữ taacutec giả nagravey cho rằng trong quaacute trigravenh lagravem việc người lao động coacute caacutecmối quan hệ giữa họ với nhau vagrave giữa họ với một thể chế tổ chức nhất định bao gồm-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với cocircng nhacircn-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịETHồng thời taacutec giả cũng nhấn mạnh hiệu quả của latildenh đạo quản trị phụ thuộc vagraveoviệc giải quyết caacutec mối quan hệ nagravey Những quan điểm về hagravenh vi con người caacutec taacutec giả trong trường phaacutei nagravey cho

- 14 -

rằng hoạt động của con người phụ thuộc nhiều vagraveo caacutec yếu tố tacircm lyacute xatilde hội Chiacutenh caacutecyếu tố nagravey tạo necircn caacutec quan hệ tốt đẹp trong quaacute trigravenh lao động từ đoacute magrave coacute thể đạt hiệuquả cao trong quaacute trigravenh lagravem việcETHiển higravenh trong quan điểm nagravey lagrave caacutec nghiecircn cứu về caacutec taacutec động tacircm lyacute vagraveo quaacutetrigravenh lao động tại Western Electricrsquos Hawthorne Plant Cocircng trigravenh nghiecircn cứu nagravey gọi lagravenhững nghiecircn cứu Hawthorne Trong nghiecircn cứu đoacute caacutec taacutec giả đatilde sử dụng caacutec biện phaacuteptạo cho cocircng nhacircn cảm giaacutec tacircm lyacute lagrave họ đang được caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị chuacute yacute đếnnhư-Thayđổi chế độ saacuteng (tăng vagrave giảm độ saacuteng)-Thayđổi về tiền lương-Thayđổi thời gian lagravem việcSự thay đổi nagravey đatilde dẫn đến caacutec taacutec động tacircm lyacute lagravem tăng năng suất lao độngTiếp cận caacutec động cơ về hagravenh vi của con người caacutec taacutec giả đatilde tập trung nghiecircn cứuvagraveo caacutec yếu tố taacutec động vagraveo hagravenh vi của con người trong quaacute trigravenh lagravem việc với tư caacutech lagraveđộng cơ lagravem việc của họAbraham Moslow (1908 - 1970) nhagrave tacircm lyacute học taacutec giả đatilde xacircy dựng lyacute thuyết vềnhu cầu của con ngời bao gồm 5 cấp độ được xếp từ cấp thấp đến cấp cao -Nhu cầu thiết yếu-Nhu cầu an toagravenwwwquantricomvn-Nhu cầu được hoagrave nhập-Nhu cầu được nhận biết vagrave tocircn trọng-Nhu cầu tự hoagraven thiện-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden thigrave noacute khocircng cograven lagrave xung động mạnh đểthocirci thuacutec nữa-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden taacutec phong con người sẽ bị chi phối bởinhu cầukhaacutec cao hơn Như vậy muốn latildenh đạo quản trị hữu hiệu phải chuacute yacute đaacutep ứng nhucầu của con ngườiDoughlas Mc Gregor (1906 - 1964) đatilde phaacutet triển lyacute thuyết taacutec phong trong latildenhđạo quản trị ocircng cho rằng caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị trước đacircy đatilde tiến hagravenh caacutech thứclatildenh đạo quản trị trecircn những giả thuyết sai lầm về taacutec phong con người Những giảthuyết đoacute cho rằng phần đocircng mọi người đều khocircng thiacutech lagravem việc thiacutech được chi huy

- 15 -

hơn lagrave tự chịu traacutech nhiệm vagrave hầu hết lagravem việc vigrave lợi iacutech vật chất Vigrave vậy caacutec nhagrave latildenhđạo quản trị đatilde xacircy dựng những bộ maacutey tổ chức với quyền hagravenh tập trung đặt ra nhiềuquy tắc thủ tục đồng thời với hệ thống kiểm tra giaacutem saacutet chặt chẽ Gregor gọi những giảthuyết đoacute lagrave X vagrave đề nghị một lọat giả thuyết khaacutec magrave ocircng gọi lagrave giả thuyết Y Thuyết Ycho rằng con người sẽ thiacutech thuacute với cocircng việc nếu coacute được những thuận lợi vagrave họ coacute thểđoacuteng goacutep nhiều hơn cho tổ chức Mc Gregor cho rằng thay vigrave nhấn mạnh đến cơ chếkiểm tra thigrave nhagrave latildenh đạo quản trị necircn quan tacircm nhiều hơn đến sự phối hợp hoạt độngChris Argyris nghiecircn cứu tư caacutech con người vagrave caacutec yếu tố đời sống tổ chức đatilde chorằng một sự nhấn mạnh thaacutei quaacute của nhagrave latildenh đạo quản trị đối với việc kiểm soacuteat nhacircnviecircn sẽ dẫn tới nhacircn viecircn coacute thaacutei độ thụ động lệ thuộc vagrave neacute traacutenh traacutech nhiệm Trongtrạng thaacutei tacircm lyacute đoacute họ sẽ cảm thấy bất bigravenh vagrave coacute thaacutei độ tiecircu cực đối với việc hoagraventhagravenh mục tiecircu chung Argyris cho rằng bản chất con người luocircn muốn độc lập tronghagravenh động sự đa dạng trong mối quan tacircm vagrave khả năng tự chủ Nhagrave latildenh đạo quản trịhữu hiệu lagrave người biết tạo điều kiện cho nhacircn viecircn ứng xử như những người trưởng thagravenhvagrave điều đoacute chỉ coacute lợi cho tổ chức Tư tưởng của trường phaacutei taacutec phong nhấn mạnh nhu cầu xatilde hội được quyacute trọngvagrave tự thể hiện migravenh của người lao động Lyacute thuyết nagravey bổ sung cho lyacute thuyết latildenh đạoquản trị cổ điển khi cho rằng năng suất khocircng chỉ thuần tuacutey lagrave vấn đề kỹ thuật Noacute cũnggiuacutep cải tiến caacutech thức vagrave taacutec phong latildenh đạo quản trị trong tổ chức xaacutec nhận mối liecircnhệ giữa năng suất vagrave taacutec phong hoạt độngLyacute thuyết taacutec phong coacute sự đoacuteng goacutep lớn trong lyacute thuyết vagrave thực hagravenh latildenh đạo quảntrị giuacutep caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiểu rotilde hơn về sự động viecircn con người về ảnh hưởngcủa tập thể đối với taacutec phong cũng như caacutec vấn đề tacircm lyacute latildenh đạo quản trị3 - Lyacute thuyết định lượng trong latildenh đạo quản trịTrường phaacutei nagravey ra đời vagraveo thời kỳ đầu của ETHại chiến thế giới II xuất phaacutet từ nhu

- 16 -

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 14: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

Chester Barnard (1886 - 1961) Taacutec giả cho rằng một tổ chức lagrave một hệ thống hợpphaacutep của nhiều người với ba yếu tố cơ bản1048673 Sự sẵn sagraveng hợp taacutec1048673 Coacute mục tiecircu chung1048673 Coacute sự thocircng đạtNếu thiếu một trong ba yếu tố đoacute tổ chức sẽ tan vỡ Cũng như Weber ocircng nhấnmạnh yếu tố quyền hagravenh trong tổ chức nhưng ocircng cho rằng nguồn gốc quyền hagravenh khocircngxuất phaacutet từ người ra lệnh magrave xuất phaacutet từ sự chấp nhận của cấp dưới ETHiều đoacute chỉ coacuteđược khi với bốn điều kiện như sau-Cấp dưới hiểu rotilde mệnh lệnh-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với mục tiecircu của tổ chức-Nội dung ra lệnh phải phugrave hợp với lợi iacutech caacute nhacircn của cấp dướiwwwquantricomvn-Cấp dưới coacute khả năng thực hiện mệnh lệnh đoacute Trường phaacutei latildenh đạo quản trị hagravenh chiacutenh chủ trương rằng năng suất lao động sẽđạt cao trong một tổ chức được sắp đặt hợp lyacute đoacuteng goacutep trong lyacute luận cũng như trongthực hagravenh latildenh đạo quản trị những nguyecircn tắc latildenh đạo quản trị caacutec higravenh thức tổ chứcquyền lực vagrave sự ủy quyền2 - Nhoacutem lyacute thuyết hagravenh vi - tacircm lyacute xatilde hội trong latildenh đạo quản trị kinh doanhNhoacutem lyacute thuyết nagravey nhấn mạnh vai trograve con người trong tổ chức quan điểm củanhoacutem nagravey cho rằng năng suất lao động khocircng chỉ do yếu tố vật chất quyết định magrave cograven donhu cầu tacircm lyacute xatilde hội của con ngời Vấn đề tổ chức lagrave vấn đề con người vagrave họ chỉ rarằng trong trường phaacutei cổ điển coacute nhiều hạn chế vigrave đatilde bỏ qua yếu tố con người trong quaacutetrigravenh lagravem việc Taacutec giả của lyacute thuyết caacutec quan hệ con người trong tổ chức lagrave Mary Parker Pollet(1868 1933) Nữ taacutec giả nagravey cho rằng trong quaacute trigravenh lagravem việc người lao động coacute caacutecmối quan hệ giữa họ với nhau vagrave giữa họ với một thể chế tổ chức nhất định bao gồm-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với cocircng nhacircn-Quan hệ giữa cocircng nhacircn với caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịETHồng thời taacutec giả cũng nhấn mạnh hiệu quả của latildenh đạo quản trị phụ thuộc vagraveoviệc giải quyết caacutec mối quan hệ nagravey Những quan điểm về hagravenh vi con người caacutec taacutec giả trong trường phaacutei nagravey cho

- 14 -

rằng hoạt động của con người phụ thuộc nhiều vagraveo caacutec yếu tố tacircm lyacute xatilde hội Chiacutenh caacutecyếu tố nagravey tạo necircn caacutec quan hệ tốt đẹp trong quaacute trigravenh lao động từ đoacute magrave coacute thể đạt hiệuquả cao trong quaacute trigravenh lagravem việcETHiển higravenh trong quan điểm nagravey lagrave caacutec nghiecircn cứu về caacutec taacutec động tacircm lyacute vagraveo quaacutetrigravenh lao động tại Western Electricrsquos Hawthorne Plant Cocircng trigravenh nghiecircn cứu nagravey gọi lagravenhững nghiecircn cứu Hawthorne Trong nghiecircn cứu đoacute caacutec taacutec giả đatilde sử dụng caacutec biện phaacuteptạo cho cocircng nhacircn cảm giaacutec tacircm lyacute lagrave họ đang được caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị chuacute yacute đếnnhư-Thayđổi chế độ saacuteng (tăng vagrave giảm độ saacuteng)-Thayđổi về tiền lương-Thayđổi thời gian lagravem việcSự thay đổi nagravey đatilde dẫn đến caacutec taacutec động tacircm lyacute lagravem tăng năng suất lao độngTiếp cận caacutec động cơ về hagravenh vi của con người caacutec taacutec giả đatilde tập trung nghiecircn cứuvagraveo caacutec yếu tố taacutec động vagraveo hagravenh vi của con người trong quaacute trigravenh lagravem việc với tư caacutech lagraveđộng cơ lagravem việc của họAbraham Moslow (1908 - 1970) nhagrave tacircm lyacute học taacutec giả đatilde xacircy dựng lyacute thuyết vềnhu cầu của con ngời bao gồm 5 cấp độ được xếp từ cấp thấp đến cấp cao -Nhu cầu thiết yếu-Nhu cầu an toagravenwwwquantricomvn-Nhu cầu được hoagrave nhập-Nhu cầu được nhận biết vagrave tocircn trọng-Nhu cầu tự hoagraven thiện-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden thigrave noacute khocircng cograven lagrave xung động mạnh đểthocirci thuacutec nữa-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden taacutec phong con người sẽ bị chi phối bởinhu cầukhaacutec cao hơn Như vậy muốn latildenh đạo quản trị hữu hiệu phải chuacute yacute đaacutep ứng nhucầu của con ngườiDoughlas Mc Gregor (1906 - 1964) đatilde phaacutet triển lyacute thuyết taacutec phong trong latildenhđạo quản trị ocircng cho rằng caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị trước đacircy đatilde tiến hagravenh caacutech thứclatildenh đạo quản trị trecircn những giả thuyết sai lầm về taacutec phong con người Những giảthuyết đoacute cho rằng phần đocircng mọi người đều khocircng thiacutech lagravem việc thiacutech được chi huy

- 15 -

hơn lagrave tự chịu traacutech nhiệm vagrave hầu hết lagravem việc vigrave lợi iacutech vật chất Vigrave vậy caacutec nhagrave latildenhđạo quản trị đatilde xacircy dựng những bộ maacutey tổ chức với quyền hagravenh tập trung đặt ra nhiềuquy tắc thủ tục đồng thời với hệ thống kiểm tra giaacutem saacutet chặt chẽ Gregor gọi những giảthuyết đoacute lagrave X vagrave đề nghị một lọat giả thuyết khaacutec magrave ocircng gọi lagrave giả thuyết Y Thuyết Ycho rằng con người sẽ thiacutech thuacute với cocircng việc nếu coacute được những thuận lợi vagrave họ coacute thểđoacuteng goacutep nhiều hơn cho tổ chức Mc Gregor cho rằng thay vigrave nhấn mạnh đến cơ chếkiểm tra thigrave nhagrave latildenh đạo quản trị necircn quan tacircm nhiều hơn đến sự phối hợp hoạt độngChris Argyris nghiecircn cứu tư caacutech con người vagrave caacutec yếu tố đời sống tổ chức đatilde chorằng một sự nhấn mạnh thaacutei quaacute của nhagrave latildenh đạo quản trị đối với việc kiểm soacuteat nhacircnviecircn sẽ dẫn tới nhacircn viecircn coacute thaacutei độ thụ động lệ thuộc vagrave neacute traacutenh traacutech nhiệm Trongtrạng thaacutei tacircm lyacute đoacute họ sẽ cảm thấy bất bigravenh vagrave coacute thaacutei độ tiecircu cực đối với việc hoagraventhagravenh mục tiecircu chung Argyris cho rằng bản chất con người luocircn muốn độc lập tronghagravenh động sự đa dạng trong mối quan tacircm vagrave khả năng tự chủ Nhagrave latildenh đạo quản trịhữu hiệu lagrave người biết tạo điều kiện cho nhacircn viecircn ứng xử như những người trưởng thagravenhvagrave điều đoacute chỉ coacute lợi cho tổ chức Tư tưởng của trường phaacutei taacutec phong nhấn mạnh nhu cầu xatilde hội được quyacute trọngvagrave tự thể hiện migravenh của người lao động Lyacute thuyết nagravey bổ sung cho lyacute thuyết latildenh đạoquản trị cổ điển khi cho rằng năng suất khocircng chỉ thuần tuacutey lagrave vấn đề kỹ thuật Noacute cũnggiuacutep cải tiến caacutech thức vagrave taacutec phong latildenh đạo quản trị trong tổ chức xaacutec nhận mối liecircnhệ giữa năng suất vagrave taacutec phong hoạt độngLyacute thuyết taacutec phong coacute sự đoacuteng goacutep lớn trong lyacute thuyết vagrave thực hagravenh latildenh đạo quảntrị giuacutep caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiểu rotilde hơn về sự động viecircn con người về ảnh hưởngcủa tập thể đối với taacutec phong cũng như caacutec vấn đề tacircm lyacute latildenh đạo quản trị3 - Lyacute thuyết định lượng trong latildenh đạo quản trịTrường phaacutei nagravey ra đời vagraveo thời kỳ đầu của ETHại chiến thế giới II xuất phaacutet từ nhu

- 16 -

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 15: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

rằng hoạt động của con người phụ thuộc nhiều vagraveo caacutec yếu tố tacircm lyacute xatilde hội Chiacutenh caacutecyếu tố nagravey tạo necircn caacutec quan hệ tốt đẹp trong quaacute trigravenh lao động từ đoacute magrave coacute thể đạt hiệuquả cao trong quaacute trigravenh lagravem việcETHiển higravenh trong quan điểm nagravey lagrave caacutec nghiecircn cứu về caacutec taacutec động tacircm lyacute vagraveo quaacutetrigravenh lao động tại Western Electricrsquos Hawthorne Plant Cocircng trigravenh nghiecircn cứu nagravey gọi lagravenhững nghiecircn cứu Hawthorne Trong nghiecircn cứu đoacute caacutec taacutec giả đatilde sử dụng caacutec biện phaacuteptạo cho cocircng nhacircn cảm giaacutec tacircm lyacute lagrave họ đang được caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị chuacute yacute đếnnhư-Thayđổi chế độ saacuteng (tăng vagrave giảm độ saacuteng)-Thayđổi về tiền lương-Thayđổi thời gian lagravem việcSự thay đổi nagravey đatilde dẫn đến caacutec taacutec động tacircm lyacute lagravem tăng năng suất lao độngTiếp cận caacutec động cơ về hagravenh vi của con người caacutec taacutec giả đatilde tập trung nghiecircn cứuvagraveo caacutec yếu tố taacutec động vagraveo hagravenh vi của con người trong quaacute trigravenh lagravem việc với tư caacutech lagraveđộng cơ lagravem việc của họAbraham Moslow (1908 - 1970) nhagrave tacircm lyacute học taacutec giả đatilde xacircy dựng lyacute thuyết vềnhu cầu của con ngời bao gồm 5 cấp độ được xếp từ cấp thấp đến cấp cao -Nhu cầu thiết yếu-Nhu cầu an toagravenwwwquantricomvn-Nhu cầu được hoagrave nhập-Nhu cầu được nhận biết vagrave tocircn trọng-Nhu cầu tự hoagraven thiện-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden thigrave noacute khocircng cograven lagrave xung động mạnh đểthocirci thuacutec nữa-Một nhu cầu đatilde tương đối được thỏa matilden taacutec phong con người sẽ bị chi phối bởinhu cầukhaacutec cao hơn Như vậy muốn latildenh đạo quản trị hữu hiệu phải chuacute yacute đaacutep ứng nhucầu của con ngườiDoughlas Mc Gregor (1906 - 1964) đatilde phaacutet triển lyacute thuyết taacutec phong trong latildenhđạo quản trị ocircng cho rằng caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị trước đacircy đatilde tiến hagravenh caacutech thứclatildenh đạo quản trị trecircn những giả thuyết sai lầm về taacutec phong con người Những giảthuyết đoacute cho rằng phần đocircng mọi người đều khocircng thiacutech lagravem việc thiacutech được chi huy

- 15 -

hơn lagrave tự chịu traacutech nhiệm vagrave hầu hết lagravem việc vigrave lợi iacutech vật chất Vigrave vậy caacutec nhagrave latildenhđạo quản trị đatilde xacircy dựng những bộ maacutey tổ chức với quyền hagravenh tập trung đặt ra nhiềuquy tắc thủ tục đồng thời với hệ thống kiểm tra giaacutem saacutet chặt chẽ Gregor gọi những giảthuyết đoacute lagrave X vagrave đề nghị một lọat giả thuyết khaacutec magrave ocircng gọi lagrave giả thuyết Y Thuyết Ycho rằng con người sẽ thiacutech thuacute với cocircng việc nếu coacute được những thuận lợi vagrave họ coacute thểđoacuteng goacutep nhiều hơn cho tổ chức Mc Gregor cho rằng thay vigrave nhấn mạnh đến cơ chếkiểm tra thigrave nhagrave latildenh đạo quản trị necircn quan tacircm nhiều hơn đến sự phối hợp hoạt độngChris Argyris nghiecircn cứu tư caacutech con người vagrave caacutec yếu tố đời sống tổ chức đatilde chorằng một sự nhấn mạnh thaacutei quaacute của nhagrave latildenh đạo quản trị đối với việc kiểm soacuteat nhacircnviecircn sẽ dẫn tới nhacircn viecircn coacute thaacutei độ thụ động lệ thuộc vagrave neacute traacutenh traacutech nhiệm Trongtrạng thaacutei tacircm lyacute đoacute họ sẽ cảm thấy bất bigravenh vagrave coacute thaacutei độ tiecircu cực đối với việc hoagraventhagravenh mục tiecircu chung Argyris cho rằng bản chất con người luocircn muốn độc lập tronghagravenh động sự đa dạng trong mối quan tacircm vagrave khả năng tự chủ Nhagrave latildenh đạo quản trịhữu hiệu lagrave người biết tạo điều kiện cho nhacircn viecircn ứng xử như những người trưởng thagravenhvagrave điều đoacute chỉ coacute lợi cho tổ chức Tư tưởng của trường phaacutei taacutec phong nhấn mạnh nhu cầu xatilde hội được quyacute trọngvagrave tự thể hiện migravenh của người lao động Lyacute thuyết nagravey bổ sung cho lyacute thuyết latildenh đạoquản trị cổ điển khi cho rằng năng suất khocircng chỉ thuần tuacutey lagrave vấn đề kỹ thuật Noacute cũnggiuacutep cải tiến caacutech thức vagrave taacutec phong latildenh đạo quản trị trong tổ chức xaacutec nhận mối liecircnhệ giữa năng suất vagrave taacutec phong hoạt độngLyacute thuyết taacutec phong coacute sự đoacuteng goacutep lớn trong lyacute thuyết vagrave thực hagravenh latildenh đạo quảntrị giuacutep caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiểu rotilde hơn về sự động viecircn con người về ảnh hưởngcủa tập thể đối với taacutec phong cũng như caacutec vấn đề tacircm lyacute latildenh đạo quản trị3 - Lyacute thuyết định lượng trong latildenh đạo quản trịTrường phaacutei nagravey ra đời vagraveo thời kỳ đầu của ETHại chiến thế giới II xuất phaacutet từ nhu

- 16 -

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 16: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

hơn lagrave tự chịu traacutech nhiệm vagrave hầu hết lagravem việc vigrave lợi iacutech vật chất Vigrave vậy caacutec nhagrave latildenhđạo quản trị đatilde xacircy dựng những bộ maacutey tổ chức với quyền hagravenh tập trung đặt ra nhiềuquy tắc thủ tục đồng thời với hệ thống kiểm tra giaacutem saacutet chặt chẽ Gregor gọi những giảthuyết đoacute lagrave X vagrave đề nghị một lọat giả thuyết khaacutec magrave ocircng gọi lagrave giả thuyết Y Thuyết Ycho rằng con người sẽ thiacutech thuacute với cocircng việc nếu coacute được những thuận lợi vagrave họ coacute thểđoacuteng goacutep nhiều hơn cho tổ chức Mc Gregor cho rằng thay vigrave nhấn mạnh đến cơ chếkiểm tra thigrave nhagrave latildenh đạo quản trị necircn quan tacircm nhiều hơn đến sự phối hợp hoạt độngChris Argyris nghiecircn cứu tư caacutech con người vagrave caacutec yếu tố đời sống tổ chức đatilde chorằng một sự nhấn mạnh thaacutei quaacute của nhagrave latildenh đạo quản trị đối với việc kiểm soacuteat nhacircnviecircn sẽ dẫn tới nhacircn viecircn coacute thaacutei độ thụ động lệ thuộc vagrave neacute traacutenh traacutech nhiệm Trongtrạng thaacutei tacircm lyacute đoacute họ sẽ cảm thấy bất bigravenh vagrave coacute thaacutei độ tiecircu cực đối với việc hoagraventhagravenh mục tiecircu chung Argyris cho rằng bản chất con người luocircn muốn độc lập tronghagravenh động sự đa dạng trong mối quan tacircm vagrave khả năng tự chủ Nhagrave latildenh đạo quản trịhữu hiệu lagrave người biết tạo điều kiện cho nhacircn viecircn ứng xử như những người trưởng thagravenhvagrave điều đoacute chỉ coacute lợi cho tổ chức Tư tưởng của trường phaacutei taacutec phong nhấn mạnh nhu cầu xatilde hội được quyacute trọngvagrave tự thể hiện migravenh của người lao động Lyacute thuyết nagravey bổ sung cho lyacute thuyết latildenh đạoquản trị cổ điển khi cho rằng năng suất khocircng chỉ thuần tuacutey lagrave vấn đề kỹ thuật Noacute cũnggiuacutep cải tiến caacutech thức vagrave taacutec phong latildenh đạo quản trị trong tổ chức xaacutec nhận mối liecircnhệ giữa năng suất vagrave taacutec phong hoạt độngLyacute thuyết taacutec phong coacute sự đoacuteng goacutep lớn trong lyacute thuyết vagrave thực hagravenh latildenh đạo quảntrị giuacutep caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiểu rotilde hơn về sự động viecircn con người về ảnh hưởngcủa tập thể đối với taacutec phong cũng như caacutec vấn đề tacircm lyacute latildenh đạo quản trị3 - Lyacute thuyết định lượng trong latildenh đạo quản trịTrường phaacutei nagravey ra đời vagraveo thời kỳ đầu của ETHại chiến thế giới II xuất phaacutet từ nhu

- 16 -

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 17: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

cầu giải quyết caacutec vấn đề phức tạp trong latildenh đạo quản trị của thời kỳ chiến tranhTrường phaacutei nagravey do caacutec nhagrave toaacuten học vật lyacute học vagrave caacutec nhagrave khoa học khaacutec đưa ra họ tậptrung vagraveo trong một nhoacutem cugraveng nghiecircn cứu vagrave đề xuất caacutec phương phaacutep latildenh đạo quảnwwwquantricomvntrị dugraveng caacutec mocirc higravenh toaacuten học caacutec thuật toaacuten kết hợp với sử dụng maacutey tiacutenh vagraveo latildenh đạoquản trị vagrave điều hagravenh caacutec hoạt động kinh doanh trong caacutec DN Trường phaacutei nagravey tiếp cậntrecircn 3 aacutep dụng cơ bản lagrave quản trị khoa học quản trị taacutec nghiệp vagrave quản trị hệ thống thocircngtin Quản trị khoa học Một trong những aacutep dụng chiacutenh của trường phaacutei nagravey lagrave quảntrị khoahọc nhưng khaacutec với latildenh đạo quản trị khoa học của Taylor ra đời ở đầu thế kỷ nagraveyở đacircy khoa học latildenh đạo quản trị lagrave đường lối latildenh đạo quản trị dugraveng những phacircn tiacutechtoaacuten học trong quyết định sử dụng caacutec cocircng cụ thống kecirc caacutec mocirc higravenh toaacuten kinh tecirc để giảiquyết caacutec vấn đề trong sản xuất kinh doanh Quản trị taacutec nghiệp lagrave aacutep dụng phương phaacutep định lượng vagraveo cocircng taacutec tổ chức vagravekiểm soaacutet hoạt động Latildenh đạo quản trị hoạt động sử dụng những kỹ thuật định lượngnhư dự đoaacuten kiểm tra hagraveng tồn kho lập trigravenh tuyến tiacutenh lyacute thuyết hệ quả lyacute thuyết hệthốnghellip Quản trị hệ thống thocircng tin lagrave những chương trigravenh tiacutech hợp thu thập vagrave xử lyacutethocircng tin giuacutep cho việc ra quyết định Hệ thống thocircng tin lagrave kết quả hợp lyacute của việc ngagraveycagraveng coacute sự cocircng nhacircn sức mạnh vagrave giaacute trị của thocircng tin vagrave thocircng tin phải sẵn sagraveng dướidạng thiacutech hợp đuacuteng thời điểm cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị lagravem quyết địnhTrường phaacutei định lượng thacircm nhập vagraveo hầu hết trong mọi tổ chức hiện đại vớinhững kỹ thuật phức tạp Trường phaacutei nagravey rất quan trong cho caacutec nhagrave latildenh đạo quản trịcaacutec tổ chức lớn vagrave hiện đại ngagravey nay Caacutec kỹ thuật của trường phaacutei nagravey đatilde đoacuteng goacutep rấtlớn vagraveo việc nacircng cao trigravenh độ hoạch định vagrave kiểm tra hoạt dộng4 - Lyacute thuyết latildenh đạo quản trị hiện đạia - Trường phaacutei tiếp cận theo hệ thốngTrường phaacutei lyacute thuyết nagravey quan niệm rằng một tổ chức được coi như một hệ thống

- 17 -

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 18: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

trực tiếp thống nhất của caacutec bộ phận coacute quan hệ hữu cơ với nhau Caacutec khaacutei niệm dưới đacircyđược sử dụng để mocirc tả caacutec quan hệ của tổ chức trong hoạt động latildenh đạo quản trị Phacircn hệ trong latildenh đạo quản trị lagrave những bộ phận trong tổ chức liecircn kết với nhautrong một hệ thống tổ chức thống nhất Cộng lực hay phaacutet huy lợi thế của hiệp đồng tập thể lagrave trạng thaacutei trong đoacute caacuteichung được coi lớn hơn caacutei riecircng Trong một hệ thống tổ chức cộng lực coacute nghĩa lagrave caacutecbộ phận taacutec động qua lại lẫn nhau trong hoạt động sẽ tạo ra sức mạnh chung được tănglecircn gấp bội vagrave mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với trong trường hợp caacutec bộ phận hoạtđộng độc lậpb - Khảo hướng ngẫu nhiecircnTheo lyacute luận nagravey caacutech thức để đạt được caacutec mục tiecircu của một tổ chức coacute thể rấtkhaacutec nhau điều đoacute phụ thuộc vagraveo từng điều kiện vagrave hoagraven cảnh cụ thể Do đoacute trong từngmocirci trường khaacutec nhau caacutec phương phaacutep vagrave kỹ thuật latildenh đạo quản trị khaacutec nhau khocircngwwwquantricomvnthể coacute lyacute thuyết chung aacutep dụng trong mọi điều kiện hogravean cảnh bởi vigrave mỗi vấn đề noacute lagraveriecircng biệt độc đaacuteoc - Khảo hướng quaacute trigravenhTrong sự biến đổi rất nhanh choacuteng cả về quy mocirc tiacutenh chất vagrave tốc độ của mocirci trường kinhdoanh trong vagrave ngoagravei DN caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị hiện nay cho rằng cần phải đổimới tư duy trong quaacute trigravenh latildenh đạo quản trị trọng tacircm trong caacutec quan điểm đoacute lagrave hoạtđộng vagrave hiệu quả trong latildenh đạo quản trị gắn liền với mối quan hệ với con người vagrave thờigianVấn đề kết hợp năng động nhiều quan điểm vagrave lyacute thuyết trong latildenh đạo quản trị lagravetất yếu vagrave cần thiết vigrave yếu tố thời gian vagrave quan hệ con người đang gacircy ra sức eacutep lớn đốivới caacutec nhagrave latildenh đạo quản trị Trong latildenh đạo quản trị cần vận dụng linh hoạt caacutec lyacutethuyết cần thiết vagraveo trong từng tigravenh huống cụ thể vagrave latildenh đạo quản trị luocircn luocircn gắn với-Caacutec yếu tố mocirci trường kinh doanh-ETHạo đức vagrave traacutech nhiệm xatilde hội trong kinh doanh-Vấn đề toagraven cầu hoacutea vagrave latildenh đạo quản trị

- 18 -

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 19: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

-Saacuteng tạo trong kinh doanh-Sự khaacutec biệt về văn hoacutea trong latildenh đạo quản trị-Latildenh đạo quản trị vagrave traacutech nhiệm về đồng bộc - Mocirc higravenh năng lựcLagravem thế nagraveo quản lyacute doanh nghiệp coacute hiệu quả lagrave cacircu hỏi trăn trở của nhiều ocircngchủ bagrave chủ vagrave giaacutem đốc caacutec xiacute nghiệp hiện nay trecircn thế giới Hiện nay trecircn thế giới caacutecxiacute nghiệp nhất lagrave caacutec xiacute nghiệp của caacutec nước cocircng nghiệp phaacutet triển đang sử dụng phổbiến mocirc higravenh quản lyacute gọi lagrave mocirc higravenh năng lực được đaacutenh giaacute lagrave rất coacute hiệu quảCugraveng với sự phaacutet triển sản xuất kinh doanh hậu cocircng nghiệp ngay từ thập kỷ 80thế kỷ 20 caacutec xiacute nghiệp phương Tacircy đều nghiecircn cứu phương thức quản lyacute xiacute nghiệp hiệnđại trong đoacute coacute quản lyacute theo mocirc higravenh năng lực (Competence mode) Tại Trung Quốcnhững xiacute nghiệp liecircn doanh ở vugraveng Hoa Bắc đatilde thiacute điểm thực hiện vagrave hiệu quả khaacute tốtnecircn ngagravey cagraveng nhiều xiacute nghiệp ở caacutec địa phương khaacutec cũng aacutep dụng theoMocirc higravenh năng lực lagrave xem xeacutet khả năng chủ yếu của latildenh đạo cocircng nhacircn viecircn ởcaacutec cương vị cocircng taacutec khaacutec nhau cũng như những hagravenh vi tương ứng của họ trong caacuteccương vị nagravey từ đoacute xaacutec định năng lực chủ yếu của họ cũng như mức độ thagravenh thục đểhoagraven thagravenh cocircng việc cần thiết theo yecircu cầu đatilde giao cho họ đảm nhiệm Mocirc higravenh nagravey coacutenước gọi lagrave Mocirc higravenh tố chất hay Mocirc higravenh tin cậy Xiacute nghiệp cần phải coacute khả năngcạnh tranh cơ bản của migravenh trecircn thị trường Đoacute chiacutenh lagrave cơ sở vagrave nguồn gốc để xiacute nghiệpluocircn giagravenh được ưu thế trong cạnh tranh Để thực hiện được khả năng cạnh tranh chủ yếuthigrave cocircng nhacircn viecircn của xiacute nghiệp cũng phải coacute khả năng cạnh tranh tương ứng Khả năngchủ yếu nagravey lagrave sự tổng hợp của những triacute thức kỹ năng phẩm chất coacute thể quan saacutet vagravenhận biết được với khả năng tổ chức tạo ra sức cạnh tranhHiện nay phương phaacutep tương đối phổ biến để xacircy dựng mocirc higravenh nagravey lagrave DIDnghĩa lagrave phaacutet hiện - sắp đặt - giao việc (discover-install-delivery)Trong giai đoạn phaacutet hiện thigrave trước tiecircn phải lagravem rotilde mục tiecircu nghiệp vụ hiện naywwwquantricomvnđối với cocircng taacutec quản lyacute nguồn nhacircn lực cũng như khung tổ chức của xiacute nghiệp quanniệm giaacute trị vagrave văn hoaacute xiacute nghiệp Xiacute nghiệp cần xaacutec định được chiến lược nghiệp vụ vagraveảnh hưởng của chiến lược nagravey đối với hệ thống quản lyacute nguồn nhacircn lực Từ đoacute xiacute nghiệp

- 19 -

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 20: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

xacircy dựng kế hoạch bồi dưỡng đagraveo tạo Khacircu then chốt nhất trong giai đoạn phaacutet hiện lagravexaacutec định được dạng năng lực thiacutech hợp đối với xiacute nghiệp xaacutec định rotilde chiến lược vagravemục tiecircu phaacutet triển của cocircng ty từ đoacute xaacutec định điểm cần tập trung năng lực chủ yếu củacocircng ty vagraveo đoacuteTrong giai đoạn sắp đặt phải xaacutec định rotilde khả năng tổng thể khả năng từng cấp vagravemocirc tả chi tiết khả năng caacutec cấp soạn thảo ra mocirc higravenh khả năng của xiacute nghiệp Sau đoacute đốichiếu đaacutenh giaacute từng điểm với từng caacuten bộ cocircng nhacircn để sử dụng phaacutet huy tốt nhất khảnăng của từng người Khacircu then chốt trong giai đoạn nagravey lagrave xaacutec định rotilde khả năng thựcthi đaacutenh giaacute những hoạt động coacute hiệu quả thể hiện cụ thể của năng lực chủ yếu về lĩnhvực nagraveoGiai đoạn giao việc lagrave gắn kết kế hoạch đưa ra với cocircng taacutec quản lyacute nhacircn lực củatừng người aacutep dụng rộng ratildei cho những người quản lyacute caacutec khacircu sản xuất kinh doanh vagravenhững người trực tiếp lagravem việc trecircn tuyến một kịp thời kiểm tra kết quả vagrave ruacutet kinhnghiệm Trong giai đoạn nagravey điều quan trọng lagrave phải bồi dưỡng tốt nghiệp vụ vagrave cocircng taacutecquản lyacute cho caacuten bộ quản lyacute ở caacutec tuyến sản xuất Tigravem hiểu tacircm lyacute của nhacircn viecircn khi thựchiện vagrave khuyến khiacutech động viecircn họ mạnh dạn lagravem theo yecircu cầu vagrave nhiệm vụ được giaoĐồng thời ocircng chủ hoặc giaacutem đốc cocircng ty phải xem xeacutet hiệu quả thực sự trong quaacute trigravenhthực hiện mocirc higravenh nagraveyHiện nay hầu hết cocircng ty nước ngoagravei hoặc cocircng ty liecircn doanh với nước ngoagravei ởTrung Quốc đều thực hiện mocirc higravenh nagravey Nhiều cocircng ty xiacute nghiệp của Trung Quốc đatilde bắtđầu thực hiện nhưng gặp phải khocircng iacutet vấn đề chưa giải quyết ổn thoả necircn vẫn đangtrong thời kỳ thăm dograve vagrave thiacute điểm để ruacutet kinh nghiệm Qua thiacute điểm ở Trung Quốc caacutecnhagrave kinh tế Trung Quốc cho rằng đối với những xiacute nghiệp kỹ thuật cao hoặc coacute hagravemlượng kỹ thuật cao thigrave mocirc higravenh nagravey tương đối thiacutech hợp cograven đối với những xiacute nghiệp laođộng tập trung cao thigrave chưa coacute hiệu qủa rotilde rệtd - Phương phaacutep ba kỹ năng

- 20 -

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 21: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

Mặc dầu việc lựa chọn vagrave đagraveo tạo caacutec nhagrave quản lyacute giỏi được đocircng đảo mọi ngườithừa nhận lagrave một trong những vấn đề phức tạp nhất trong kinh doanh song điều đaacutengngạc nhiecircn lagrave giữa những người điều hagravenh hoặc caacutec nhagrave giaacuteo dục coacute rất iacutet sự nhất triacute vềnhững tiecircu chuẩn của một nhagrave quản lyacute giỏi Caacutec chương trigravenh phaacutet triển caacuten bộ điều hagravenhcủa một số cocircng ty vagrave trường đại học hagraveng đầu đất nước phản aacutenh một sự khaacutec biệt ghecircgớm trong caacutec mục tiecircu của họNguồn gốc của sự khaacutec biệt nagravey lagrave ở chỗ caacutec doanh nghiệp tigravem kiếm những đặcđiểm hay những thuộc tiacutenh sẽ cho pheacutep xaacutec định một caacutech khaacutech quan nhagrave quản lyacute lyacutetưởng người đượctrang bị để xử lyacute một caacutech coacute hiệu quả bất cứ vấn đề nagraveo ở bất cứ tổ chức nagraveoGiả thiết cho rằng coacute một kiểu nhagrave quản lyacute đang được cocircng nhận rộng ratildei cho dugravedưới dạng cocircng khai hay ngấm ngầm Cho đến nay bất cứ nhagrave quản lyacute nagraveo coacute lẽ đều biếtrằng một cocircng ty thigrave cần đến tất cả loại caacuten bộ quản lyacute cho caacutec cấp cocircng việc khaacutec nhauNhững phẩm chất cần thiết cho một giaacutem saacutet viecircn ở cửa hagraveng coacute lẽ hoagraven toagraven traacutei ngượcwwwquantricomvnvới những phẩm chất cần cho một phoacute giaacutem đốc phụ traacutech sản xuấtĐến nay cuộc săn lugraveng higravenh mẫu nhagrave quản lyacute đatilde trở necircn socirci nổi đến mức nhiềucocircng ty trong luacutec tập trung vagraveo những tiacutenh caacutech hay những phẩm chất đặc biệt nhất địnhcoacute nguy cơ đaacutenh mất tầm nhigraven về mối quan tacircm thực sự của họ Một con người coacute thểthực hiện được những gigraveCaacutec nội dung dưới đacircy đề xuất một phương phaacutep coacute thể hữu dụng hơn trong việclựa chọn vagrave phaacutet triển caacutec nhagrave quản lyacute Phương phaacutep nagravey khocircng phải dựa trecircn caacutech đaacutenhgiaacute người quản lyacute giỏi lagrave người như thế nagraveo (những đặc điểm nổi bật vagrave tiacutenh caacutech bẩmsinh của anh ta) magrave dựa trecircn caacutech đaacutenh giaacute những caacutei họ lagravem (caacutec loại kỹ năng họ phocircdiễn khi tiến hagravenh cocircng việc của họ một caacutech coacute hiệu quả) Kỹ năng trong nghĩa sử dụngở đacircy chỉ ra những khả năng coacute thể phaacutet triển khocircng nhất thiết lagrave khả năng bẩm sinh vagravenhững gigrave được biểu lộ ra trong khi thực hiện cocircng việc khocircng chỉ đơn thuần lagrave tiềm

- 21 -

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 22: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

năng Vậy necircn tiecircu chuẩn coacute tiacutenh nguyecircn tắc của kỹ năng cao phải lagrave hagravenh động coacute hiệuquả trong những điều kiện khaacutec nhauPhương phaacutep nagravey giả thiết rằng hoạt động quản lyacute coacute hiệu quả thường dựa trecircn bakỹ năng cơ bản coacute khả năng phaacutet triển Những kỹ năng nagravey loại bỏ nhu cầu xaacutec địnhnhững đặc điểm đặc biệt vagrave coacute thể đem lại một caacutech nhigraven vagrave caacutech hiểu hữu dụng hơn vềquaacute trigravenh quản lyacute Phương phaacutep nagravey lagrave kết quả tự nhiecircn của sự quan saacutet mắt thấy tai nghequaacute trigravenh lagravem việc của caacutec nhagrave quản lyacute kết hợp với việc xem xeacutet những nghiecircn cứu thựcnghiệm thời gian vừa qua trong ngagravenh quản lyacutePhương phaacutep ba kỹ năng giả định rằng nhagrave quản lyacute lagrave ngườia Định hướng caacutec hoạt động của những người khaacutecb chịu traacutech nhiệm đạt những mục tiecircu nhất định thocircng qua những cố gắng đoacuteTrong định nghĩa nagravey nhagrave quản lyacute thagravenh đạt dựa trecircn ba kỹ năng cơ bản magrave chuacutengta sẽ gọi lagrave kỹ thuật con người vagrave nhận thức Sẽ lagrave khocircng thực tiễn nếu khẳng định rằngnhững kỹ năng nagravey khocircng coacute liecircn quan lẫn nhau tuy nhiecircn việc xem xeacutet taacutech rời từng kỹnăng vagrave phaacutet triển chuacuteng một caacutech độc lập vẫn coacute thể coacute giaacute trị thực tiễnHoạt động quản lyacute hiệu quả phụ thuộc vagraveo ba chức năng caacute nhacircn cơ bản được gọilagrave kỹ năng kỹ thuật kỹ năng con người vagrave kỹ năng nhận thức Nhagrave quản lyacute cần coacute (a) đủkỹ năng kỹ thuật để hoagraven thagravenh phần cơ học của cocircng việc riecircng biệt magrave ocircng ta chịu traacutechnhiệm (b) đủ kỹ năng con người trong cocircng taacutec với những người khaacutec để lagravem một thagravenhviecircn tiacutech cực của nhoacutemvagrave để coacute khả năng phaacutet triển những cố gắng hợp taacutec trong đội higravenh magrave ocircng ta latildenhđạo (c) đủ kỹ năng nhận thức để nhận biết những mối liecircn quan lẫn nhau giữa những yếutố khaacutec nhau tham gia vagraveo tigravenh huống của ocircng ta kỹ năng sẽ đưa ocircng ta tới những hagravenhđộng chắc chắn đem lại tối đa hiệu quả cho toagraven bộ tổ chứcTầm quan trọng tương đối của ba kỹ năng nagravey theo cấp traacutech nhiệm điều hagravenh Tạinhững cấp thấp hơn kỹ năng kỹ thuật vagrave kỹ năng con người lagrave những yếu tố cần thiếtnhất Tại những cấp cao hơn tiacutenh hiệu quả của hoạt động điều hagravenh phần lớn phụ thuộc

- 22 -

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -

Page 23: Một số kỹ năng Lãnh đạo và Quản trị

vagraveo kỹ năng con người vagrave kỹ năng nh

- 23 -