Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë · Web viewGjeometri deskriptive Vizatim dhe...

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë

Programi mësimor ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2013

GjeodeziNiveli I dhe II

Kosovë, 2013

1

I.Udhezimi Administrativ

2

I. PARATHENIE

Shoqëritë bashkëkohore arsimin e konsiderojnë ndër pasuritë më të rëndësishme të njerëzimit dhe përpiqen të gjurmojnë potencialin e tij të plotë, në mënyrë që t’u ndihmojnë njerëzve të ballafaqohen me sfidat e botës së sotme.

Pas një krize të gjatë, shoqëria kosovare sot ballafaqohet me një sfidë të re për t’iu bashkangjitur rrjedhave aktuale të zhvillimit ndërkombëtar. Në sferën e arsimit, reforma e planprogramit është një reagim ndaj zhvillimeve të reja në shoqërinë kosovare. Procesi i reformës së planprogramit synon rritjen e cilësisë së arsimit dhe barazisë në gëzimin e dobive që ofron ai për të gjithë nxënësit dhe inkuadrimin e sistemit të arsimit në rrjedhat aktuale që kanë të bëjnë me reformat e arsimit në sistemet tjera të përparuara. Nevojat e përhershme për ristrukturimin e shkollimit dhe për ripërkufizimin e qëllimeve dhe objektivave të tij, lidhen me ndryshimet që shfaqen në shoqëri, ekonomi, politikë, shkencë e teknologji.

Në planprogramet për arsimin profesional të Kosovës gjerësia dhe thellësia e formimit të nxënësve shikohen si një proces integral që përmbledhë dimensionin e përgjithshëm të njeriut, dimensionin shoqëror të qytetarit dhe dimensionin profesional të punëtorit, të pajisur me dije, shprehi dhe vlera të shumëfishta. Nxënësit do të ndjekin lëndë të përgjithshme dhe profesionale. Në këtë mënyrë, MASHT synon të zhvillojë një kulturë të përgjithshme unike për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat profesionale.

Programet e reja të lëndëve të përgjithshme, së bashku me ato të lëndëve e të praktikave të ndryshme profesionale, do të sigurojnë një formim bashkëkohor, sa i përket kulturës së përgjithshme dhe profesioneve të ndryshme gjatë tri viteve të shkollimit profesional, duke synuar të përgatisin brezin e ri si qytetarë të ardhshëm të një shoqërie të lirë e demokratike, të aftë për t’u ballafaquar me sfidat e zhvillimit kulturor e ekonomik dhe me kërkesat e tregut të punës, kërkesave universitare në shkallë vendi, rajoni e më gjerë.

Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe Teknologjisë i fton të gjithë mësimdhënësit dhe drejtuesit e shkollave profesionale, specialistët, prindërit, nxënësit dhe të gjithë të interesuarit për zhvillimin e sistemit të Arsimit të Mesëm të Lartë Profesional të Kosovës të japin ndihmesën e tyre për ngritjen e nivelit të këtyre shkollave në nivel të shkollave përkatëse evropiane e më gjerë, sa u përket parametrave e standardeve.

Shfrytëzojmë rastin ti falënderojmë të gjithë ata ekspertë që me përkushtim të madh punuan në rishikimin e planprogrameve ekzistuese.

3

PËRMBAJTJA

I. Korniza e programit mësimor profesional për profilin “ Gjeodezi ”, Niveli I dhe II.

II. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale për Nivelin I

a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 10.1. Gjeodezi2. Llogaritjet e matjeve gjeodezike3. Gjeometri deskriptive4. Vizatim dhe shkrim gjeodezik

b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 10.1. Përdorimi i mjeteve dhe instrumenteve të thjeshta gjeodezike në terren

c) Programet e lëndëve profesionale, kl. 11.1. Gjeodezi2. Llogaritjet e matjeve gjeodezike3. Gjeometri deskriptive4. Fotogrametri

d) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 11.1. Matjet dhe llogaritjet në rrjetin poligonal2. Matjet dhe llogaritjet në rrjetin e nivelimit

III. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale për Nivelin II.

a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 12.1. Gjeodezia2. Gjeodezi inxhinierike3. Kadastri dhe operacionet agrare4. Gjeoinformatika

b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 12.1. Matjet gjeodezike në trasimin e rrugëve 2. Matjet nga harta dhe ortofotoja për punët inxhinierike3. Projektimi në gjeodezinë inxhinierike me CAD 4. Ndarja dhe bashkimi i parcelave 5. Hartimi i një projekti të thjeshtë të rrugës nga plani i situacionit

4

Korniza e programit mësimor profesional

ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2013

Gjeodezi Niveli I dhe II

5

Korniza e programit mësimor profesional

Lëmia: NdërtimtariProfili: GjeodeziNiveli: I dhe II

I. Njoftime të përgjithshme për shkollimin

1. Struktura e shkollimit

Arsimimi në profilin mësimor “ Gjeodezi ” për nivelet I dhe II trajtohet në kuadrin e shkollimit të mesëm të lartë në Kosovë. – Niveli i parë i arsimimit profesional, me kohëzgjatje dy vite mësimore pas përfundimit të

arsimit të detyruar ( kl. 10 dhe 11 ), i përgatit nxënësit për kompetencat fillestare ( hyrëse ) të punësimit në profesionin e gjeodezisë. Jep një certifikatë të përgatitjes profesionale të nivelit të punonjësit të gjysmë kualifikuar (ndihmës) dhe mundëson kalimin në nivelin e dytë të arsimimit profesional.

– Niveli i dytë i arsimimit profesional, me kohëzgjatje një vit mësimor ( kl. 12 ) pas përfundimit me sukses të nivelit të parë, i përgatit nxënësit për të fituar një kualifikim profesional që u mundëson atyre integrimin në tregun e punës për punët që kryhen në fushën e gjeodezisë, si dhe vazhdimin e arsimimit në nivele më të larta. Jep një certifikatë të përgatitjes profesionale të nivelit të punonjësit të kualifikuar dhe mundëson kalimin në nivelin e tretë të arsimimit profesional ( maturë ) që lejon kalimin edhe në studimet universitare.

Ky dokument përmban dokumentet kurrikulare të profilit mësimor “ Gjeodezi ” për nivelet I dhe II, të strukturuara në lëndë mësimore ( teorike ) dhe module mësimore ( praktike ), në tri grupe kryesore:(i) grupi i lëndëve të përgjithshme, që synojnë formimin shkencor/ humanitar të nxënësve për

të lehtësuar integrimin e tyre në shoqëri, si dhe vazhdimin e shkollimit të mëtejshëm.(ii) grupi i lëndëve teorike- profesionale, që synojnë konsolidimin te nxënësit, të koncepteve

shkencore, si dhe bëjnë njohjen e tyre me proceset teknike-teknologjike që lidhen me profesionin e gjeodezisë.

(iii) grupi i moduleve të praktikës profesionale, që synojnë përgatitjen e nxënësve me kompetencat praktike të nevojshme për t’u integruar me sukses në tregun e punës në sektorin e gjeodezisë.

2. Qëllimet e përgjithshme të shkollimit

Qëllimi kryesor i shkollimit ( dy nivelesh ) për Gjeodezi është zhvillimi i personalitetit të nxënësve për t’u inkuadruar në një shoqëri demokratike si qytetarë aktivë e kompetentë, si dhe për t’u angazhuar me sukses në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Sfida të rëndësishme për arritjen e këtij qëllimi janë dhe zhvillimi te nxënësit i ndjenjës së vetëbesimit, kultivimi i vullnetit të lirë në marrjen e vendimeve, nxitja e ndjenjës së sipërmarrjes dhe e gatishmërisë për të nxënë gjatë gjithë jetës.

6

Për të mundësuar zhvillimin individual të nxënësve nga pikëpamja emocionale, intelektuale dhe profesionale, është e nevojshme që shkolla profesionale t’u krijojë atyre: Mundësi të përshtatshme për të nxënë, pavarësisht nga gjinia, raca, etniteti dhe aftësitë fizike

e mendore; Lehtësi për të kuptuar mjedisin shoqëror dhe ekonomik, lokal, kombëtar dhe rajonal, si dhe

për të qenë të vetëdijshëm për rolin që mund të luajnë në shoqëri; Mbështetje për të zhvilluar ndjenjën e sipërmarrjes dhe të disiplinës, kureshtjen intelektuale

dhe vlerat morale; Kushte për t’u zhvilluar psikologjikisht dhe fizikisht, për të përballuar vështirësitë që do të

ndeshin gjatë veprimtarive të ardhshme jetësore dhe profesionale; Mundësi për të zhvilluar kompetencat profesionale, të bazuara në njohuritë, shprehitë dhe

qëndrimet/vlerat, të mjaftueshme për të lehtësuar punësimin dhe përparimin drejt arsimit dhe aftësimit profesional të mëtejshëm;

Mbështetje për të çmuar me realizëm vlerat dhe potencialin e tyre, për tu orientuar drejt në drejtimet e karrierës profesionale të ardhshme dhe për të marrë përgjegjësi në procesin e zhvillimit të tyre të vazhdueshëm personal dhe profesional;

Mbështetje për të zhvilluar format e bashkëpunimit dhe të besimit të ndërsjellë nëpërmjet përvojës së punës praktike;

Mundësi për t’u njohur me zhvillimet perspektive të profesionit të tyre, të para këto në kontekstet e integrimit rajonal dhe evropian;

Kushte për t’u njohur me teknologjitë dhe proceset teknologjike aktuale e të perspektivës, në sektorin e gjeodezisë;

Kushte për të njohur dhe për të zbatuar rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit, në përputhje me standardet ndërkombëtare.

Grupi të cilit i drejtohet shkollimi

Shkollimin për “ Gjeodezi ”, niveli I dhe II, mund ta ndjekin të gjithë të rinjtë dhe të rejat të cilët kanë përfunduar me sukses arsimin e detyruar nëntëvjeçar, janë në moshë deri 24 vjeç dhe zotërojnë aftësi shëndetësore (fizike e mendore) të mjaftueshme për të kryer këto nivele shkollimi.Në raste të veçanta, kur kërkesat e nxënësve për të ndjekur këtë shkollim janë më të larta se sa mundësitë reale të shkollave profesionale të veçanta, Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë ( MASHT ) përgatit udhëzime me kritere të posaçme pranimi në këto shkolla.

4. Mundësitë e shkollimit të mëtejshëm

Përfundimi me sukses i shkollimit për profilin mësimor “ Gjeodezi ” në nivelin I, u lejon nxënësve vazhdimin e shkollimit në nivelin II të këtij profili.Përfundimi me sukses i shkollimit për profilin mësimor “ Gjeodezi ”, niveli II, u lejon nxënësve hyrjen ne testin e maturës shtetërore dhe pas mbarimit me sukses te saj, mundë të vazhdoj studimet universitare.

7

5. Mundësitë e punësimit

Shkollimi për “ Gjeodezi ”, niveli I dhe II, u referohet punëve në ndërmarrjet apo institucionet që merren me ofrimin e shërbimeve në sektorin e gjeodezisë që janë aktuale dhe shihen me përparësi për të ardhmen në tregun e Kosovës. Nisur nga kjo nxënësi për Gjeodezi i nivelit I dhe II mund të punësohet në firmat (e licencuara për këtë biznes) apo institucionet të ndryshme të cilat merren me punë gjeodezike dhe aty ku gjeodezia e gjen zbatimin e saj. Me kualifikime të mëtejshme dhe pas një përvoje pune të konsiderueshme, ai mund të krijojë një biznes të vetin në këtë sektor dhe të punësojë të tjerë.

Kompetencat e fituara nga nxënësit në përfundim të shkollimit

Kompetencat e përgjithshme

Ndjekja e shkollimit në profilin mësimor “ Gjeodezi ”, niveli I, do të zhvillojë te nxënësit një tërësi kompetencash të përgjithshme, të cilat do t’i shërbejnë atij për përvetësimin me efektivitet të programit mësimor, zhvillimin në nivelin e kërkuar të kompetencave profesionale dhe integrimin e mëtejshëm në shoqëri dhe në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Këto kompetenca të përgjithshme do të zhvillohen në një nivel më të lartë gjatë kryerjes së shkollimit për“ Gjeodezi ”, niveli II. Kështu, nxënësi do të jetë i aftë: Të komunikojë në mënyrë korrekte, me shkrim dhe me gojë, për të shprehur mendimet e

ndjenjat e tij dhe për të argumentuar opinionet për çështje të ndryshme. Të përdorë burime dhe teknika të ndryshme (përfshirë dhe ato të kompjuterizuara) të

mbledhjes dhe të shfrytëzimit të informacioneve të nevojshme për zhvillimin e tij personal dhe profesional.

Të angazhohet fizikisht, mendërisht dhe emocionalisht në zgjidhjen e situatave të ndryshme problemore që do të ndeshë në kontekstin profesional, personal dhe shoqëror.

Të manifestojë qasje të një kritike konstruktive ndaj zhvillimeve profesionale, personale dhe shoqërore.

Të nxitë potencialin e tij të brendshëm për kërkim të vazhdueshëm në drejtim të zgjidhjeve të reja, më efektive dhe më efikase.

Të respektojë rregullat dhe parimet e një bashkëjetese demokratike në kontekstin e integrimeve lokale, rajonale dhe globale.

Të manifestojë guxim dhe iniciativë në marrjen e përgjegjësisë për të ardhmen e tij. Të tregojë vetëkontroll në ushtrimin e veprimtarive të tij në kontekstin e pavarësisë në

vendimmarrje. Të organizojë drejt procesin e të nxënit të tij dhe të shfaqë gatishmërinë e vullnetin për një të

nxënë që zgjat gjithë jetën. Të respektojë parimet e punës në grup dhe të bashkëpunojë aktivisht në arritjen e objektivave

të pranuara. Të bëjë vlerësime dhe vetëvlerësime nisur nga kritere të drejta, si bazë për të përmirësuar

dhe çuar më tej arritjet. Të hulumtojë vetveten dhe rrugët e mundshme të karrierës profesionale për të bërë zgjedhje

të përshtatshme të veprimtarive profesionale të ardhshme.

8

Kompetencat profesionale

Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit dyvjeçar në profilin “Gjeodezi”, niveli I, nxënësi do të jetë i aftë të ushtrojë kompetencat profesionale si më poshtë:

- Përgatit vendin e punës.- Përzgjedh veglat, pajisjet dhe materialet e duhura për punë.- Përdor dhe mirëmban instrumentet për matje gjeodezike.- Bën vizatime gjeodezike me mjete fizike.- Lexon hartat kadastrale.- Përgatit instrumentet për matje gjeodezike.- Stabilizon pikat poligonale në terren.- Bën matje në terren për rrjetin poligonal.- Bën matje në terren për rrjetin e nivelimit.- Përdor në mënyrë të pavarur literaturën me qëllim ngritjen profesionale.

Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit të mëtejshëm njëvjeçar në profilin mësimor“ Gjeodezi ”, niveli II, nxënësi do të rrisë në një shkallë më të lartë nivelin e kompetencave profesionale të fituara në nivelin I, si dhe do të aftësohet të ushtrojë kompetenca të tjera profesionale si më poshtë:

- Bën shënimin ( piketimin ) e rrafsheve vertikale dhe horizontale.- Bën llogaritjen e saktësisë për shënim ( piketim ).- Bën shënimin e këndeve në terren me metoda të ndryshme.- Bën shënimin e këndeve me metodën e përmirësimit.- Bën shënimin e gjatësive në terren.- Bën shënimin ( piketimin ) e vijave të drejta në terren.- Bën shënimin ( piketimin ) e drejtimeve kur pikat e fundit nuk shihen.- Bën shënimin ( piketimin ) e drejtimeve kur mund të gjendet vendi nga ku shihen pikat

fundore.- Bën shënimin ( piketimin ) e drejtimeve me ndihmën e matjes se gjatësive.- Bën shënimin ( piketimin ) e drejtimeve me ndihmën e pikës jashtë drejtimit.- Bën shënimin ( piketimin ) e drejtimeve me ndihmën e poligonit.- Benë shënimin e objekteve të thjeshta të ndryshme në terren- Kryen matje kadastrale.- Bën identifikimin e pronës në hartat kadastrale dhe në terren.- Kryen ndarjen ( parcelizimin ) e parcelës në hartë dhe në terren.- Punon në mënyrë të pavarur në zgjidhjen e problemeve të thjeshta të natyrave të

ndryshme që paraqiten në momente ( situata ) të caktuara.- Kujdeset për udhëheqjen dhe mbajtjen e saktë të skicave të punës. - Përdor në mënyrë të pavarur literaturën profesionale dhe të dhëna nga Interneti.

9

III. Plani mësimor për profilin mësimor “Gjeodezi”, Niveli I e II

Nr Lëndët dhe modulet mësimoreOrët javore/vjetore dhe kreditit

Niveli I Niveli IIKlasa 10 Klasa 11 Klasa 12

A. Lëndët e përgjithshme (Gjithsej) 16 (560) 13(455) 12(384)1 Gjuhë shqipe dhe letërsi 3 (105) 3 (105) 2 (64)2 Gjuhë angleze 2 (70) 2 (70) 2 (64)3 Matematikë 3(105) 3 (105) 3 (96)4 Teknologji e informacionit dhe komunikimit 1 (35) 1 (35) 1 (32)5 Ekonomia dhe ndërmarrësia 1 (35) 1 (35) -6 Edukatë qytetare 1 (35) - -7 Edukatë fizike 2 (70) 2 (70) 2 (64)8 Fizikë - - 1 (32)9 Gjeografi 1 (35) - -

10 Histori 1 (35) - -11 Psikologji 1 (35) - -12 Gjuhë e huaj e dytë - 1 (35) -13 Menaxhim i projekteve - - 1 (32)B. Lëndët profesionale (Gjithsej) 10 (350) 9 (315) 8 (256)1 Gjeodezi 3 (105) 3 (105) 2 (64)2 Llogaritjet e matjeve gjeodezike 3 (105) 2 (70) -3 Gjeometri deskriptive 2 (70) 2 (70) -4 Vizatim dhe shkrim gjeodezik 2 (70) - -5 Fotogrametri - 2 (70) -6 Gjeodezi inxhinierike - - 3 (96)7 Kadastri dhe operacionet agrare - - 2 (64)8 Gjeoinformatika - - 1 (32)

C. Modulet e praktikës profesionale (Gjithsej) 6 (210) 10 (350) 12 (384)1 Përdorimi i mjeteve dhe instrumenteve të thjeshta

gjeodezike në terren21K (210) - -

2 Matjet dhe llogaritjet në rrjetin poligonal - 25K (250) -3 Matjet dhe llogaritjet në rrjetin e nivelimit - 10K (100) -

4 Matjet gjeodezike në trasimin e rrugëve - - 10K (100)5 Matjet nga harta dhe ortofotoja për punët

inxhinierike - - 8K (80)

6 Projektimi në gjeodezinë inxhinierike me CAD - - 2K (20)7 Ndarja dhe bashkimi i parcelave - - 8K (80)8 Hartimi i një projekti të thjeshtë të rrugës nga

plani i situacionit- - 10.4K

(104)Gjithsej A+B+C 32 (1120) 32 (1120) 32 (1024)

IV. Udhëzime për zbatimin e Kornizës së programit mësimor profesional:

10

Programet e hollësishme të lëndëve të përgjithshme parashtrohen në një dokument të veçantë të

MASHT.

Javët mësimore sipas klasave:– Klasa 10 – 35 javë; Klasa 11 – 35 javë (niveli I);– Klasa 12 – 32 javë (niveli II). Java mësimore (5 ditë mësimore) përmban 30 – 32 orë mësimore.Një orë mësimore ka 45 minuta.Një orë praktike zgjatë 60 minuta.Puna praktike në laborator duhet ti ketë 24 orë.Puna praktike në ekonomi të shkollës, ndërmarrje, industri, firma ushtrimore etj., duhet ti ketë 20 orë pune me nga 60 minuta.Si njësi e ngarkesës mësimore për praktikat mësimore profesionale do të përdoret krediti (K), i cili do të jetë i barasvlershëm me 10 orë mësimore. Rekomandohet që praktikat profesionale të realizohen ditore (6 orë në ditë), si më poshtë:

Klasa 10: Praktikë – 1 ditë në javë dhe Teori – 4 ditë në javëKlasa 11: Praktikë – 1.5 ditë në javë dhe Teori – 3.5 ditë në javëKlasa 12: Praktikë – 2 ditë në javë dhe Teori – 3 ditë në javë

Rekomandohet që modulet praktike për çdo vit mësimor, të realizohen në përputhje me radhën e paraqitur në planin mësimor. Shkollat profesionale, në varësi nga kushtet dhe situatat e veçanta në të cilat ndodhen, mund të bëjnë ndryshime të radhës së trajtimit të moduleve mësimore praktike, gjithnjë duke synuar të mos e dëmtojnë procesin e përvetësimit të tyre.Mbështetur në përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, mësimdhënësit e praktikave profesionale përgatisin plane më të detajuara, ku parashtrohen veprimtaritë praktike konkrete. Njëkohësisht, ata përgatisin instrumentet e vlerësimit për çdo rezultat mësimor të paraqitur në përshkruesit e moduleve.

Vlerësimi përfundimtar i nxënësve, në mbarim të secilit prej të dy niveleve të përgatitjes në profilin “ Gjeodezi ”, do të organizohet në formë provimesh:

Në Nivelin I: Provimi i integruar i përgatitjes praktike që organizohet nga shkolla profesionale.Në Nivelin II: ( a ) Provimi i integruar për lëndët e teorisë profesionale, që organizohet nga shkolla profesionale, dhe ( b ) Provimi i integruar për praktikën profesionale që organizohet nga shkolla profesionale.

Rezultatet e provimeve do të pasqyrohen në certifikatat përkatëse të përfundimit të shkollimeve profesionale në të dy nivelet e përgatitjes.Modalitetet e procedurave të provimeve përfundimtare, kriteret e vlerësimit të nxënësve me nota dhe të përmbajtjes së certifikatave, përcaktohen me udhëzime të veçanta të MASHT.V. Udhëzime të përgjithshme didaktike

Mësuesit e lëndëve teorike profesionale dhe të praktikave profesionale duhet të përzgjedhin dhe përdorin forma dhe metoda mësimdhënieje të tilla që të nxisin sa më shumë të nxënit aktiv të

11

nxënësve dhe të çojnë në krijimin tek ata, të kompetencave sociale e profesionale, të plota dhe të qëndrueshme.

E rëndësishme është që planifikimi i mësimdhënies të bazohet në një proces analize fillestare, i cili të marrë parasysh faktorë të tillë të rëndësishëm si, niveli i hyrjes së nxënësve, përmbajtja e hollësishme e lëndëve të teorisë profesionale dhe e moduleve të praktikave profesionale, shkalla e integrimit të tyre, objektivat konkretë që do të arrihen, mundësitë reale që ka shkolla për realizimin e veprimtarive mësimore etj. Për këtë planifikim duhet një bashkëpunim i ngushtë i të gjithë personelit drejtues dhe mësimdhënës të shkollës.

Elementi kyç për arritjen e suksesit në një proces të nxëni, është motivimi i nxënësve. Njohja e vazhdueshme e nxënësve me shkallën e përmbushjes së objektivave nga ana e tyre, përbën një mekanizëm të fuqishëm motivimi, i cili duhet të shihet me përparësi nga mësimdhënësit e lëndëve teorike dhe moduleve praktike.Një element tjetër që ndihmon suksesin është integrimi i teorisë me praktikën e profesionit. Parimi i “ të nxënit duke bërë ” duhet të gjejë vendin e duhur në procesin e të mësuarit në shkollën profesionale që përgatit nxënësit në profesionin e Gjeodezisë.

Mësimdhënësit duhet të përdorin metoda të tilla të të mësuarit që zhvillojnë jo vetëm njohuritë teorike, shkathtësitë dhe shprehitë praktike të nxënësve, por edhe qëndrimet e tyre ndaj jetës, punës dhe shoqërisë në përgjithësi.Puna në grup dhe Puna me projekte janë dy nga format bazë të organizimit të mësimit ( teorik apo praktik ) për të zhvilluar kompetencat kyçe, të nevojshme për zgjidhjen e problemeve që kanë të bëjnë me veprimtarinë profesionale, në veçanti, dhe veprimtarinë sociale të qytetarit të ardhshëm, në përgjithësi.

Një parim tjetër që duhet respektuar nga mësuesit dhe instruktorët është fakti që të nxënit nuk ndodh vetëm në mjediset e shkollës, por edhe jashtë tyre. Dhënia e detyrave dhe puna kërkimore e pavarur e nxënësve ka një ndikim të dukshëm në formimin e tyre si profesionistë të ardhshëm.

Format dhe metodat e të mësuarit janë të shumta e të shumëllojshme dhe mësimdhënësit, në konsultim të ngushtë me njëri-tjetrin, duhet të përzgjedhin ato që janë më të përshtatshme për kontekstin e tyre konkret. Të tilla janë: ligjërata tradicionale, demonstrimi, zgjidhja e problemit teorik, ushtrimi praktik, projektet praktike, veprimtaritë në grupe të vogla etj.Rekomandohet që në përmbajtjet teorike të përdoren kryesisht ligjërata, zgjidhja e problemit teorik dhe demonstrimi, kurse në zbatimin e moduleve praktike të përdoren kryesisht demonstrimi nga mësimdhënësi, praktika e mbikëqyrur dhe praktika e pavarur e nxënësve.

Projektet praktike, sidomos ato që integrojnë kompetenca të lidhura me shumë aspekte të profesionit, janë një metodë që rekomandohet sidomos në fazat përmbyllëse të shkollimit. Në kushtet e mungesës së mjediseve reale të punës, duhet të synohet krijimi i mjediseve të simuluara të punës.

Për sa i përket vlerësimit të nxënësve, rekomandohet të përdoren metoda dhe instrumente vlerësimi që të nxisin përparimin e nxënësve, shmangin subjektivizmin në vlerësim dhe

12

pasqyrojnë arritjet reale të tyre. Me rëndësi është vlerësimi i vazhdueshëm dhe ai përfundimtar, ku format dhe instrumentet e vlerësimit përzgjidhen apo hartohen nga vetë mësimdhënësit.

Duhet të synohet vlerësimi i arritjeve i bazuar në kriteret, ku arritjet e nxënësit krahasohen me standardet e paracaktuara dhe të shmanget sa më shumë të jetë e mundur vlerësimi i bazuar në renditjen, ku nxënësit krahasohen me njëri- tjetrin. Format dhe instrumentet e vlerësimit që rekomandohen janë: pyetjet me gojë, pyetjet me shkrim, detyrat me shkrim,vëzhgimi i veprimtarisë së nxënësve, listat e kontrollit, projekte për vlerësim etj. Në veprimtaritë praktike, listat e kontrollit duhet të jenë instrumenti vlerësues që duhet të mbizotërojë. Mësimdhënësi përzgjedh ato që janë më të përshtatshme, duke marrë parasysh kushtet konkrete. Edhe gjatë provimeve përfundimtare në teori profesionale dhe praktikë profesionale, në përputhje me udhëzimet përkatëse të MASHT, duhet të mbizotërojë vlerësimi i kompetencave të punës së nxënësve, që testohen në situata pune reale ose të simuluara.

Në përgjithësi, si për mësimdhënien, ashtu edhe për vlerësimin duhet të synohen forma e metoda që e vendosin nxënësin në qendër të veprimtarive mësimore dhe e shndërrojnë rolin e mësimdhënësit nga ligjërues ( lektor ) i thjeshtë, në një moderator, mbikëqyrës dhe vlerësues i veprimtarisë së nxënësve.

13

Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve profesionale

ARSIMI PROFESIONAL

Niveli I dhe II

14

Klasa 10

Programet e lëndëve profesionale

Programi i lëndës

“ Gjeodezi ”

Lëmia: NdërtimtariProfili: GjeodeziNiveli: IKlasa: 10

I. Qëllimet e lëndës:Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10- të nxënësi duhet të:

- përshkruajë etapat kryesore të historikut të zhvillimit të gjeodezisë;- përshkruajë në vija të përgjithshme disa nga teoritë mbi lëmin e gjeodezisë;- shpjegojë rolin e gjeodezisë për zhvillimin ekonomik të vendit;- përdorë drejt fjalorin gjeodezik si domosdoshmëri për sqarimet në fushën e aplikimit të

gjeodezisë;- përdorë njësitë e duhura matëse dhe shkallën e hartës;- përcaktojë këndet në rrafsh dhe orientimin e tyre;- përshkruajë në vija të përgjithshme rrjetet gjeodezike;

II. Fondi i orëve të lëndës:

35 javë x 3orë/javë = 105 orë

III. Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Njohuri të përgjithshme dhe elementet matëse në gjeodezi 40 orë

a ) Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:

- përshkruajë nocionet e përgjithshme të gjeodezisë dhe detyrat e saj;- dijë të përdorë sistemin ndërkombëtar të njësive matëse;- lexojë dhe interpretojë sistemin kadastral dhe hartat gjeodezike dhe shkallën e

zvogëlimit;- përshkruajë llojet e matjeve në gjeodezi;- përshkruajë mjetet dhe instrumentet gjeodezike;- shpjegojë mënyrat e matjeve të drejtpërdrejta dhe indirekte në gjeodezi; - shpjegojë teknikën e matjes në rrafshin horizontal dhe në rrafshin vertikal.

15

b ) Temat e kapitullit

- Zhvillimi historik i gjeodezisë.- Detyrat dhe ndarja e gjeodezisë.- Sistemi ndërkombëtar i njësive matëse.- Njësitë për matjen e këndeve gjatësive dhe sipërfaqeve.- Projeksioni Gauss- Kruger.- Sistemi kadastral.- Hartat kadastrale dhe shkalla e zvogëlimit.- Llojet e matjeve në gjeodezi.- Përshkrimi dhe përdorimi i mjeteve për matjen e gjatësive. - Shënimi i gjatësive me shenja - shtiza. - Matja e gjatësisë në terren të rrafshët dhe në terren të pjerrët.- Teodoliti-stacioni total dhe pjesët përbërëse të tij. - Dylbia dhe veçoritë e saj, vrojtimi, vizura. - Kushtet të cilat duhet t`i plotësoj instrumenti për matjen e këndeve horizontale. - Shqyrtimi, rektifikimi dhe centrimi i instrumentit. - Kuptimi i këndit vertikal dhe zenital. - Instrumentet për matje shqyrtimi dhe rektifikimi i tyre.- Mënyra e matjes së këndeve vertikale sipas metodës së thjeshtë dhe metodës serike ( Girusi ).

c ) Udhëzimet didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësuesi të:

- japë sa më shumë shembuj nga lëmi i gjeodezisë;- bashkëbisedojë me nxënësit për ato njohuri që ata kanë për fushën e gjeodezisë;- demonstrojë përdorimin e mjeteve dhe instrumenteve gjeodezike, veçanërisht të

teodolitit.

d ) Kushtet për realizimin e kapitullit

- projektor (grafoskop) për prezantim me sllajde- videobim për prezantimin nga kompjuteri- mjete dhe instrumente matëse gjeodezike të tilla.

Kapitulli 2: Teoria e gabimeve 20 orë


Në përfundim të mësimit të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - shpjegojë llojet e matjeve dhe llojet e gabimeve;- shpjegojë barazimin e matjeve direkëte me saktësi të njëjtë; - shpjegojë gabimin mesatar aritmetik. - shpjegojë vlerën mesatare aritmetike,

16

- shpjegojë vlerën e përgjithshme aritmetike.- shpjegojë gabimin e lejuar në matjeb ) Temat e kapitullit

- Llojet e matjeve dhe llojet e gabimeve,- Barazimi i matjeve direkëte me saktësi të njëjtë. - Gabimi mesatar aritmetik. - Vlera mesatare aritmetike,- Vlera e përgjithshme aritmetike. - Gabimi i lejuar në matje.



- ofrojë sa më shumë shembuj dhe detyra praktike nga teoria e gabimeve;- organizojë diskutim me nxënësit për llojet e gabimeve me fokus gjeodezinë.


- projektor (grafoskop) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri;- secili nxënës duet të ketë një kalkulator xhepi për llogaritje.

Kapitulli 3: Rrjetet gjeodezike 45 orë


Në përfundim të mësimit të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - përshkruajë rrjetet gjeodezike;- shpjegojë ndarjen e rrjeteve gjeodezike;- shpjegojë rrjetin poligonal;- shpjegojë nocionin e pikës, vijës dhe rrjetit poligonal;- shpjegojë klasifikimin e rrjetit poligonal; - përshkruajë llojet dhe shenjat për shënimin e pikave poligonale;- përshkruajë stabilizimin e pikave poligonale;- shpjegojë numërimin dhe përshkrimin e pozitës se pikave poligonale;- tregojë mënyrat e stabilizimit të pikës poligonale;- shpjegojë matjen e gjatësive të brinjëve poligonale;- shpjegojë matjen e këndeve në rrjetin poligonal;- shpjegojë llogaritjen e këndit të drejtimit dhe gjatësisë, nga koordinatat e pikave të

skajshme të gjatësisë;- shpjegojë vijën poligonale;- shpjegojë caktimin direkt të elementeve të poligonit;- shpjegojë llojet e poligoneve;- shpjegojë gabimin e lejuar për gjatësi dhe kënde poligonale;

17

- shpjegojë llogaritjen e këndit të drejtimit dhe brinjës poligonale;- shpjegojë gabimin linear dhe këndor.b ) Temat e kapitullit

- Rrjetet gjeodezike.- Ndarja e rrjeteve gjeodezike.- Rrjeti poligonal.- Kuptimet fillestare.- Nocioni i pikës, vijës dhe rrjetit poligonal.- Klasifikimi i rrjetit poligonal. Projekti dhe rikonocioni i rrjetit poligonal.- Llojet dhe shenjat për shënimin e pikave poligonale.- Stabilizimi i pikave poligonale.- Numërimi dhe përshkrimi i pozitës se pikave poligonale.- Mënyra e stabilizimit të pikës poligonale.- Matja e gjatësive të brinjëve poligonale.- Matja e këndeve në rrjetin poligonal.- Llogaritja e këndit të drejtimit dhe gjatësisë, nga koordinatat e pikave të skajshme të

gjatësisë.- Vija poligonale.- Elementet e vijës poligonale.- Caktimi direkt i elementeve të poligonit.- Llojet e poligoneve- Gabimi i lejuar për gjatësi dhe kënde poligonale.- Llogaritja e këndit të drejtimit dhe brinjës poligonale.- Gabimi linear dhe këndor.



- simulojë rrjeta te thjeshta(me pak elemente)poligonale në teren;- ofrojë sa më shumë shembuj dhe njohuri praktike nga rrjetet në terren.


- projektor (grafoskop) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri; - mjete dhe instrumente matëse gjeodezike.

18

Programi i lëndës

“ Llogaritjet e matjeve gjeodezike ”


I. Qëllimet e lëndës:

Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të nxënësi duhet të:

- dijë të përdorë mjetet dhe instrumentet gjeodezike për matje;- kryejë llogaritjet praktike të vlerave të matura në terren;- shpjegojë rolin e llogaritjeve gjeodezike në gjetjen e vlerave me të përafërta;- aftësohet për formimin e rutinës për llogaritjet e caktuara;- shfrytëzojë njohuritë për njësitë matëse, nivelin e hartës për përcaktimin e këndeve në

rrafsh dhe orientimin e tyre;- dijë të përdorë teknikën llogaritëse duke e krijuar gradualisht ndjeshmërinë për matjet

llogaritjet dhe kontrollet gjeodezike.


35 javë x 3 orë/javë = 105 orë


Kapitulli 1: Llogaritjet nga matjet praktike gjeodezike 21 orë


Në përfundim të mësimit të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - shpjegojë llogaritjen e gjatësive me metërshirit; - shpjegojë llogaritjen e gjatësive të shënuara kur pikat e skajshme të gjatësisë shihen.- shpjegojë llogaritjen e gjatësive të shënuara kur pikat e skajshme nuk shihen ndërmjet

veti.- shpjegojë llogaritjen e këndeve horizontale.- shpjegojë plotësimin e formularit trigonometrik nr. 1.( memorimi i të dhënave ).- shpjegojë llogaritjen e këndeve vertikale.- shpjegojë llogaritjen e të dhënave të regjistruara në formularin. IV.


19

- Llogaritja e gjatësive me metërshirit. - Llogaritja e gjatësive të shënuara kur pikat e skajshme të gjatësisë shihen.- Llogaritja e gjatësive të shënuara kur pikat e skajshme nuk shihen ndërmjet veti.- Llogaritja e këndeve horizontale.- Shkrimi i të dhënave në formularin trigonometrik nr. 1.( memorimi i të dhënave ).- Llogaritja e këndeve vertikale.- Llogaritja e të dhënave të regjistruara në formularin. IV.

c ) Udhëzimet didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të:

- ndihmojë nxënësit rreth përdorimit të instrumenteve gjatë matjeve;- ofrojë sa më shumë shembuj me kombinime të matjeve nga rrjetet e terrenit.


- Për llogaritje duhet të formohen grupet me 3-5 nxënës në një detyrë,- Të sigurohen kushtet për sqarime dhe llogaritje.

Kapitulli 2: Teknika e llogaritjes me kalkulator xhepi 30 orë


Në përfundim të mësimit të këtij kapitulli nxënësi duhet të:

- shpjegojë shfrytëzimin racional të kalkulatorit me funksionet e tij;- përshkruajë pjesët themelore të kalkulatorit;- shpjegojë rutinën e llogaritjeve të elementeve të kërkuara;- shpjegojë kontrollimin e vlerave të llogaritura;- përshkruajë regjistrimin e vlerave të llogaritura në formularët përkatës;- përshkruajë shndërrimin e minutave dhe sekondave këndor në të dhjetat pjesë të nivelit

dhe anasjelltas;- shpjegojë shndërrimin e këndeve nga ndarja seksagezimale në ndarje centezimale dhe

anasjelltas;- shpjegojë kontrollimin e llogaritjes së mbetjes së nëntëshit (informative); - shpjegojë programimin e formularit gjeodezik në kalkulator.

b )Temat e kapitullit

- Kalkulatori i xhepit.- Pjesët themelore të kalkulatorit. - Klasifikimi i kalkulatorëve. - Funksionet për llogaritjet gjeodezike në kalkulator. - Përdorimi dhe llogaritjet gjeodezike në përgjithësi dhe në veçanti.

20

- Teknika llogaritëse.- Shndërrimi i minutave dhe sekondave këndor në të dhjetat pjesë të nivelit dhe anasjelltas - Shndërrimi i këndeve nga ndarja seksagezimale në ndarje centezimale dhe anasjelltas.- Kontrollimi i llogaritjes së mbetjes së nëntëshit (informative). - Programimi i formularit gjeodezik në kalkulator.


- ndihmojë nxënësit rreth përdorimit të modeleve të ndryshme të kalkulatorëve; - ofrojë shembuj të ndryshëm praktikë nga matjet e terrenit në rrjetet gjeodezike.


- projektor (grafoskop) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri;- Secili nxënës duhet të ketë mjetet për vizatim;- Secili nxënës duhet ta ketë kalkulatorin e xhepit për llogaritje individuale.

Kapitulli 3: Llogaritjet dhe përpunimi i të dhënave të rrjeteve gjeodezike 54 orë


Në përfundim të mësimit të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - përshkruajë rrjetin gjeodezik;- shpjegojë përpunimin e të dhënave në formularin trigonometrik nr. 1; - shpjegojë përpunimin e të dhënave në formularin trigonometrik nr. 1V; - përshkruajë rrjetin poligonal;- shpjegojë përpunimin e të dhënave në formularin trigonometrik nr. 18;- shpjegojë llogaritjen e këndit të drejtimit;- shpjegojë llogaritjen e gjatësisë nga koordinatat e pikave të skajshme të segmentit

( F.T. nr. 8). - shpjegojë llogaritjen e koordinatave definitive të pikave poligonale sipas formularit

trigonometrik nr. 19; - shpjegojë llogaritjen e këndit lidhës ose poligonal nga matjet ndihmëse kur ai nuk ka

mundësi të matet direkt;- shpjegojë aplikimin e teoremës të Sinusit ( F.T. nr. 13 );- shpjegojë aplikimin e teoremës të Tangjentit ( F.T. nr. 14); - shpjegojë aplikimin e teoremës të kosinusit në poligon; - përshkruajë programimin e F.T. nr. 19.

b )Temat e kapitullit

- Rrjeti gjeodezik

21

- Përpunimi i të dhënave në formularin trigonometrik nr. 1. - Përpunimi i të dhënave në formularin trigonometrik nr. 1V ( memorimi i të dhënave ).- Rrjeti poligonal.- Përpunimi i të dhënave në F.T. nr. 18.- Llogaritja e këndit të drejtimit- Llogaritja e gjatësisë nga koordinatat e pikave të skajshme të segmentit (nr. 8). - Llogaritja e koordinatave definitive të pikave poligonale sipas formularit trigonometrik

nr. 19. - Llogaritja e këndit lidhës ose poligonal nga matjet ndihmëse kur ai nuk ka mundësi të

matet direkt.- Aplikimi i teoremës të Sinusit ( F.T. nr. 13 ).- Teorema e Tangjentit ( F.T. nr. 14 ). - Teorema e kosinusit.- Programimi i F.T. nr. 19.



- japë detyra për secilin nxënës apo për grupin e caktuar duhet të përpilohen nga mësuesi apo ato të merren nga matjet praktike të rrjeteve ekzistuese;

- kontrollojë në vazhdimësi llogaritjet;- kontrollojë përpunimin e të dhënave definitive.


- një projektor (grafoskop) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri.

22

Programi i lëndës

“ Vizatim dhe shkrim gjeodezik ”




- tregojë rëndësinë dhe qëllimin e vizatimit dhe shkrimit gjeodezik;- ketë saktësinë dhe precizitetin e lartë të paraqitjeve grafike;- demonstrojë përfytyrimin e qartë dhe estetik të vizatimit;- bazohet në standardet e paraqitjeve grafike në gjeodezi gjatë realizimit të vizatimeve

gjeodezike;- dallojë shkallët numerike dhe grafike në vizatim;- interpretojë llojet e simboleve dhe shenjave në vizatim gjeodezik;- dallojë detajet e paraqitura dhe t’i lexojë ato;- zbatojë mënyrat e matjes në vizatim, formatet e vizatimit etj.



III. Programi detaj i lëndës

Kapitulli 1: Punimet me karakter të përgjithshëm 34 orë



- shpjegojë rëndësinë dhe rolin e vizatimit në gjeodezi;- përshkruajë materialin dhe përzgjedhë veglat për vizatim;- përdorë softuerët për vizatim;- sqarojë llojet e shkrimit dhe llojet e numrave që përdoren në vizatim.


23

PUNIMI 1

- Detyrat e vizatimit gjeodezik, materiali, softuerët dhe veglat për vizatim. Tërheqja e vijave të drejta me trashësi 01, 02, 03, 04, 05, 06, 07.

PUNIMI 2

- Njohja me mënyrat e vizatimit dhe softuerët për vizatim me kompjuter.- Punimi provues punohet në letër “ Hamer “ me kompjuter apo me tush.

PUNIMI 3

- Njohja me mënyrën e shkrimit me pendë redis dhe me kompjuter. Shkronjat shqipe të mëdha dhe të vogla. Shkronjat e drejta dhe në kënd me madhësi 2,3 dhe 5mm.

- Punimi punohet me kompjuter apo me tush në “ Hamer “.

PUNIMI 4

- Vizatimi i rrathëve në shabllon me madhësi të ndryshme ( 2 deri 5 mm ), rrathët koncentrik.

- Shkrimi i tekstit me shabllone të madhësive 2 deri 7 mm.- Shkrimi i numrave. Shkruhen tri lloje të numrave. Numrat e drejtë radis ( pika gjeodete )

radis i pjerrët (numrat e parcelave) dhe shifrat gjeodezike ( shkrimi i kuotave ). - Punimi punohet me kompjuter apo me tush në “ Hamer “.

c ) Udhëzimet didaktike për kapitullin - Mësimdhënësi shpjegon përmbajtjen e lëndës me shembuj praktik,- Secilin punim paraprakisht e demonstron arsimtari me projektor apo në tabelë,- Korrigjimi dhe sqarimi i përdorimit të veglave gjatë vizatimit të secili nxënës sipas

nevojës.


- mësimi për këtë kapitull zhvillohet në sallën standarde të mësimit;- në sallë duhet të ketë ndriçim të mjaftueshëm, një projektor ( grafoskop ) për prezantim

me sllajde dhe një videobim për prezantimin nga kompjuteri;- secili nxënës duhet të ketë mjetet për vizatim.

Kapitulli 2:Punimet nga lëmia e gjeodezisë 36 orë



- shpjegojë përmbajtjen e vizatimit në gjeodezi;

24

- zbatojë standardet gjeodezike;- përdorë softuerët për vizatim;- shpjegojë paraqitjen grafike në hartat gjeodezike;- shpjegojë paraqitjet në hartat topografike - punojë një pjesë të skicës me detajet e inçizuara, me metodën ortogonale.


PUNIMI 5

- Kaligrafia. Shkrimi kaligrafik me dorë dhe me kompjuter.- Njohja e kaligrafisë dhe shkrimi kaligrafik me dorë dhe me kompjuter. - Punimi punohet me kompjuter apo me tush në letër në “ Hamer “.

PUNIMI 6

- Pjesa e skicës detaje e rilevuar me metodën polare ( takiometrike ). Principi i njëjtë si për punimin paraprak.

- Punimi punohet me kompjuter apo me tush në “ Hamer “ në format të skicës së detajit.

PUNIMI 7

- Vizatimi i pjesës së planit me numrin e parcelave, kuotave dhe konturat e objekteve.- Punimi punohet me kompjuter apo në letër “ Hamer “ në formatin A4.

PUNIMI 8

- Njohja e standardeve topografike ( çelësi topografik ). Vizatimi i shenjave topografike, vizatimi i pikave gjeodezike dhe i reperëve. Vizatimi i objekteve të ndryshme nga standardet topografike me shkrim në pjerrtësi me trashësi 3 mm.

- Punimi punohet me kompjuter apo me tush në “ Hamer “.

c ) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësuesi të: - shpjegojë përmbajtjen e kapitullit me shembuj praktikë nga punimet e mëparshme;- lexojë dhe demonstrojë secilin punim paraprakisht, me projektor apo në tabelë;- korrigjojë dhe sqarojë përdorimin e veglave gjatë vizatimit te secili nxënës, sipas nevojës.


- klasë standarde;- projektor (grafoskop) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri;- secili nxënës duhet të ketë mjetet për vizatim apo kompjuterin.

25

Programi i lëndës

“ Gjeometri deskriptive “



Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10- të nxënësi duhet të:

- shpjegojë rëndësinë e projeksioneve gjeometrike;- bëjë paraqitjen e figurave gjeometrike në rrafshet e projeksionit;- shpjegojë kuptimin e kalimit nga një rrafsh në tjetrin;- bëjë paraqitjet në madhësi reale; - bëjë rrotullimet në projeksione; - shpjegojë aftësitë e orientimit të trupave në hapësirë.




Kapitulli 1: Hyrje 16 orë



- shpjegojë detyrat dhe metodat e gjeometrisë deskriptove; - shpjegojë projeksionet, projeksionin e rrafshit, rrezet projektuese;- shpjegojë llojet e projeksioneve; - shpjegojë projeksionin qendror dhe paralel; - shpjegojë projeksionin normal dhe të pjerrtë.


26

- Detyrat dhe metodat e gjeometrisë deskriptive. - Projeksionet, projeksioni i rrafshit, rrezet projektuese.- Llojet e projeksioneve. - Projeksioni qendror dhe paralel. - Projeksioni normal dhe i pjerrtë.c ) Udhëzimet didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të:

- shpjegojë përmbajtjen e kapitullit me shembuj praktikë;- demonstrojë secilën detyrë me projektor dhe në tabelë;- sqarojë përdorimin e veglave gjatë vizatimit te secili nxënës, sipas nevojës.


- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri;- secili nxënës duhet të ketë mjetet për vizatim manual ( trekëndësha vizore dhe kompas ).

Kapitulli 2: Projeksioni normal 12 orë



- shpjegojë projeksionin e pikës;- shpjegojë projeksionin e drejtëzës dhe segmentit;- shpjegojë madhësinë reale të këndit të pjerrësisë ndaj rrafshit të projeksionit;- shpjegojë madhësinë reale të segmentit dhe këndit të pjerrësisë.


- Projeksioni i pikës. - Projeksioni i drejtëzës dhe segmentit. - Madhësia reale e këndit të pjerrësisë ndaj rrafshit të projeksionit. - Madhësia reale e segmentit dhe këndi i pjerrësisë.



- shpjegon përmbajtjen e lëndës me shembuj praktik,- demonstron secilën detyrë me projektor dhe në tabelë,- sqaron përdorimin e veglave gjatë vizatimit duhet bërë të secili nxënës sipas nevojës..


27

- projektor (grafoskop) për prezantim me sllajde- videobim për prezantimin nga kompjuteri- secili nxënës duhet të ketë mjetet për vizatim manual (trekëndësha- vizore dhe kompas).Kapitulli 3: Dy rrafshe të projeksionit 12 orë



- shpjegojë projeksionin e pikës në dy rrafshe të projeksionit;- shpjegojë projeksionin e drejtëzës në dy rrafshe të projeksionit;- shpjegojë projeksionin e segmentit në dy rrafshe të projeksionit;- shpjegojë madhësinë reale të segmentit dhe këndit të pjerrtësisë në dy rrafshe të projeksionit.


- Projeksionet e pikës. - Projeksionet e drejtëzës. - Projeksionet e segmentit. - Madhësia reale e segmentit, këndi i pjerrtësisë, drejtëzës dhe segmentit.


- shpjegojë përmbajtën e kapitullit me shembuj praktikë;- demonstrojë secilën detyrë me projektor dhe në tabelë;- sqarojë përdorimin e veglave gjatë vizatimit te secili nxënës, sipas nevojës.


- projektor (grafoskop) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri;- secili nxënës duhet të ketë mjetet për vizatim manual (trekëndësha vizore dhe kompas).

Kapitulli 4: Tri rrafshet e projeksionit 30 orë



- shpjegojë projeksionet e pikës, drejtëzës dhe segmentit në tri rrafshet e projeksionit;- shpjegojë projeksionet e rrafshit. gjurmët e rrafshit;- shpjegojë projeksionet e figurave të rrafshëta, paralel dhe normal në rrafshet e projeksionit;

28

- shpjegojë rrotullimin rreth boshtit normal me njërin rrafsh të projeksionit;- shpjegojë rrotullimin e pikës;- shpjegojë rrotullimin e segmentit;- shpjegojë rrotullimin e rrafshit rreth gjurmëve;- përshkruajë veçorit gjeometrike të raportit reciprok në meset e pikës, drejtëzës dhe rrafshit;- shpjegojë projeksionin e Mange-s së trupit gjeometrik në rrafshin e përgjithshëm;- shpjegojë lidhshmërinë e tri rrafsheve të projeksionit me sistemin koordinativ gjeodezik si

dhe paraqitjen e pikës, drejtëzës etj, në këtë sistem.


- Projeksionet e pikës, drejtëzës dhe segmentit. - Projeksionet e rrafshit. Gjurmët e rrafshit. - Projeksionet e figurave të rrafshëta, paralel dhe normal në rrafshet e projeksionit. - Rrotullimi rreth boshtit normal me njërin rrafsh të projeksionit. - Rrotullimi i pikës. - Rrotullimi i segmentit. - Rrotullimi i rrafshit rreth gjurmëve.- Veçori gjeometrike të raportit reciprok në meset e pikës, drejtëzës dhe rrafshit. - Projeksioni i Mange-s. Trupi gjeometrik në rrafshin e përgjithshëm.- Lidhshmëria e tri rrafsheve të projeksionit me sistemin koordinativ gjeodezik si dhe paraqitja

e pikës, drejtëzës etj, në këtë sistem.



- shpjegojë përmbajtjen e kapitullit me shembuj praktikë;- demonstrojë secilën detyrë me projektor dhe në tabelë;- sqarojë përdorimin e veglave gjatë vizatimit te secili nxënës, sipas nevojës.


- projektor (grafoskop) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri;- secili nxënës duhet të ketë mjetet për vizatim manual (trekëndësha vizore dhe kompas).

29

Klasa 10

Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale

“ Përdorimi i mjeteve dhe instrumenteve të thjeshta gjeodezike në terren ”


Numri i modulit 1

Qëllimi i modulit Ky modul ka për qëllim përgatitjen e nxënësit në krijimin e rutinës për përdorimin e mjeteve dhe instrumenteve gjeodezike në terren.

Kohëzgjatja e modulit 21 kredi ( 210 orë )

Rezultatet e të mësuarit ( RM ) dhe përmbajtja

RM 1Nxënësi bën parapërgatitjet për matjet në terren.

Përmbajtja

- Shtruarja e detyrës për matjet në terren.- Përgatitja e materialit tekstual e grafik për matje në

terren.- Përzgjedhja e mjeteve dhe instrumenteve gjeodezike.- Pjesët përbërëse të pajisjeve dhe instrumenteve

gjeodezike.- Përgatitja dhe kontrolli i mjeteve dhe instrumenteve

gjeodezike para përdorimit.- Përcaktimi i pikave të stabilizuara në terren.- Stabilizimi i teodolitit. - Centrimi dhe horizontimi i teodolitit.- Plotësimi i kushteve të teodolitit para fillimit të

matjeve.

30

RM 2

Nxënësi bën matjet praktike të gjatësive duke përdorur mjetet gjeodezike të matjes.

Përmbajtja

- Përdorimi i shiritmetrit, - Përdorimi i kunjave metalike për matje fushore, - Matja e gjatësive të pjerrëta dhe horizontale. - Mbajtja e shiritmetrit gjatë matjes së gjatësive të pjerrëta

dhe atyre horizontale.- Matja e gjatësive me Disto-laser dore.

RM 3

Nxënësi bën matje të këndeve në rrafshin horizontal dhe vertikal dhe regjistrimin e tyre në formular.

Përmbajtja

- Matja e këndit horizontal në terren. - Matja e këndit vertikal në terren. - Matjet me përsëritje një kahëshe. - Matja me përsëritje dy kahëshe. - Regjistrimi i të dhënave në formularët përkatës- Kontrollimi i matjeve të terrenit dhe përmirësimi i tyre në

terren.- Rregullat e sigurisë gjatë punës.

Procedurat e vlerësimit

Realizim i pranueshëm i modulit do të konsiderohet me arritje të kënaqshme e të gjitha kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit.Me poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:

RM Rezultatet e të mësuarit

IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Pyetje- përgjigje me gojë dhe vëzhgim me listë kontrolli.

KR Nxënësi duhet të:

- shpjegojë detyrën e pranuar për matjet në terren;- përgatisë materialin tekstual dhe grafik për matjet në terren sipas detyrës së

31

shtruar;- përzgjedhë mjetet dhe instrumentet gjeodezike për realizimin e detyrës të

parashtruar në terren;- tregojë pjesët përbërëse të secilit instrument dhe mjeteve të përzgjedhura për

matje;- bëjë kontrollin e jashtëm dhe të brendshëm - funksionimit të mjeteve dhe

instrumenteve para përdorimit;- sistemojë pajisjet dhe mjetet e matjes;- përcaktojë pozitën e pikës në terren;- bëjë stabilizimin korrekt të teodolitit në vendin e caktuar;- bëjë centrimin dhe horizontimin e teodolitit;- kontrollojë plotësimin e kushteve të teodolitit para fillimit të matjeve;- zbatojë masat mbrojtëse ndaj rreziqeve në punë.



- përdorë metër shiritin dhe të lexojë gjatësitë, - përdorë Disto- laser dore për matje dhe të lexojë gjatësitë në terren;- përdorë kunjat metalike për shënimin e gjatësive fushore;- bëjë matjet e gjatësive të pjerrëta dhe horizontale në terren;- demonstrojë mbajtjen horizontale të metër shiritit gjatë matjes të gjatësive të

pjerrëta;- demonstrojë mbajtjen e metër shiritit gjatë matjes në terrene të rrafshëta.

RM 3 IV Pyetje- përgjigje me gojë me praktikë në terren dhe vëzhgim me listë kontrolli.

KR Nxënësi duhet të:- bëjë matjet e këndit horizontal në terren; - bëjë matjet e këndit vertikal në terren; - kryejë matjet me përsëritje një kahëshe; - kryejë matjet me përsëritje dy kahëshe; - bëjë regjistrimin e të dhënave në formularët përkatës;- bëjë kontrollimin e matjeve të terrenit dhe përmirësimin e tyre në terren.

Metodat e rekomanduara te të mësuarit

- Ky modul duhet të trajtohet në terren dhe laborator. Rekomandohet të organizohen vizita njohëse në institucionet gjeodezike.

- Arsimtari duhet të përdorë sa më shume ilustrime dhe demonstrime konkrete me instrumente dhe pajisje gjatë mësimit.

- Nxënësi duhet të angazhohet sa më shumë në veprimtari konkrete profesionale, në mbështetje të përvetësimit të njohurive që trajton moduli. Ata duhet të nxiten të diskutojnë rastet e ndryshme që paraqiten.

32

- Gjatë vlerësimit të nxënësve duhet të zbatohet sa më shumë kontrolli i demonstrimit praktik të aftësive të fituara.

Baza materiale e domosdoshme

Për realizim të mirë të modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, instrumentet, pajisjet dhe materialet e mëposhtme:

- laboratori gjeodezik;- kompleti i pajisjeve dhe instrumenteve gjeodezike për grupe;- pankarta, katalogë të prodhimeve të instrumenteve gjeodezike;- materiale të shkruara ( manuale, rregullore, katalogë ).

Klasa 11


33

Programi i lëndës

“ Gjeodezi ”




- përshkruajë disa nga metodat e matjeve gjeodezike për krijimin e rrjetit bazë gjeodezik;- përshkruajë rëndësinë e rrjetit bazë gjeodezik për caktimin e pozitës së pikës në rrafshin

horizontal dhe vertikal;- sqarojë përdorimin e rrjetit poligonal, rrjetit linjor;- shpjegojë burimin e gabimeve gjatë matjeve në rrjetet e lartshënuara;- shpjegojë metodën e rilevimit të detajit për objekte të ndryshme.




Kapitulli 1: Rrjeti poligonal 27 orë



- llogarisë barazimin e ndryshimit të koordinatave;- shpjegojë llogaritjen e koordinatave të pikave poligonale, poligoni i mbyllur;- përshkruajë metodën e caktimit indirekt të elementeve të poligonit me pikën e lartë;- përshkruajë rregullat e caktimit indirekt të lidhjes së poligonit me pikën e lartë;- përshkruajë rregullat gjatë caktimit indirekt të elementeve në poligon;- shpjegojë barazimin e pikës nyje poligonale; - përshkruajë metodat e zbulimit të pikave poligonale. b ) Temat e kapitullit

- Barazimi i ndryshimeve të koordinatave.- Llogaritja e koordinatave të pikave poligonale, poligoni i mbyllur.- Caktimi indirekt i elementeve të poligonit me pikën e lartë.

34

- Rregullat e caktimit indirekt të lidhjes së poligonit me pikën e lartë.- Rregullat gjatë caktimit indirekt të elementeve në poligon. - Barazimi i pikës nyje poligonale.- Zbulimi i pikave poligonale.



- japë sa më shumë shembuj nga rrjeti poligonal;- motivojë nxënësit për mësim me vizuelizimin e shembujve;- bashkëbisedojë me nxënësit për ato njohuri që ata kanë për rrjetin poligonal;- demonstrojë përdorimin e mjeteve dhe instrumenteve gjeodezike, si teodolitin, metër

shiritin, fishet zhalonët, latat dhe prizmat;- japë ushtrime praktike.


- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- videobim dhe kompjuteri për prezantimin;- mjete dhe instrumente matëse gjeodezike, si teodoliti, stacioni total etj.

Kapitulli 2: Rrjeti linjor 18 orë


Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë qëllimin dhe rëndësinë e rrjetës linjore;- bëjë klasifikimin e rrjetës 1injore dhe pikave të 1injës;- përshkruajë mënyrën e numërimit dhe përshkrimin e pikave linjore;- llogarisë koordinatat e rrjetit linjor: në vijë, në vazhdimin e vijës;- bëjë regjistrimin e pikave linjore në formularin përkatës.


- Qëllimi dhe rëndësia e rrjetës linjore.- Klasifikimi i rrjetës 1injore. - Numërimi, përmasat e pikave linjore. - Plani i llogaritjes të rrjetit linjor.- Llogaritja e koordinatave të rrjetit linjor: në vijë, në vazhdimin e vijës. - Regjistrimi i pikave linjore.



35

- arsimtari duhet që të ofrojë sa më shumë shembuj dhe detyra praktike;- motivojë nxënësit për mësim me vizuelizimin e shembujve;- angazhojë nxënësit në interpretimin e formulave për llogaritje në rrjetin linjor.


- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri;- secili nxënës duhet të ketë një kalkulator xhepi për llogaritje.

Kapitulli 3: Rrjeti i nivelimit 30 orë


Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:

- shpjegojë qëllimin dhe rëndësinë e nivelmanit;- shpjegojë si bëhet ndarja e nivelmanit sipas mënyrës së përcaktimit të disnivelit;- tregojë ndarjen e nivelmanit gjeometrik sipas saktësisë;- përshkruajë matjen e ndryshimeve të lartësive me nivelim gjeometrik nga mesi dhe nga

fundi;- shpjegojë definicionin e brinjës dhe rrjetit të nivelmanit;- përshkruajë zgjedhjen e vendit për vendosjen e reperit, mënyra e vënies, numërimi dhe

përshkrimi i pozitës;- identifikojë mjetet dhe instrumentet për nivelim;- përshkruajë Nivelen me libelë dhe me vizurë automatike horizontale, shqyrtimi i tyre dhe

rektifikimi;- tregojë mënyrat e nivelimit në nivelmanin teknik;- shpjegojë burimet e gabimeve gjatë nivelimit;- përshkruajë llogaritjen e peshave në nivelman;- shpjegojë barazimet në rrjetin e nivelmanit.


- Kuptimi, qëllimi dhe rëndësia e nivelmanit. - Ndarja e nivelmanit sipas mënyrës së përcaktimit të disnivelit.- Ndarja e nivelmanit gjeometrik sipas saktësisë. - Matja e ndryshimeve të lartësive me nivelim gjeometrik nga mesi dhe nga fundi - Reperi dhe stabilizimi i tij. - Definicioni i brinjës dhe rrjetit të nivelmanit.- Zgjedhja e vendit për vendosjen e reperit, mënyra e vënies, numërimi dhe përshkrimi i

pozitës. - Mjetet dhe instrumentet për nivelim. - Nivela me libelë dhe me vizurë automatike horizontale, shqyrtimi i tyre dhe rektifikimi. - Mënyra e nivelimit në nivelmanin teknik.

36

- Burimet e gabimeve gjatë nivelimit.- Llogaritja e peshave në nivelman.- Barazimet në rrjetin e nivelmanit.



- ofrojë sa me shumë shembuj dhe detyra praktike nga rrjetet në terren;- motivojë nxënësit për mësim në gjetjen dhe interpretimin e gabimeve në nivelim;- angazhojë nxënësit në interpretimin e formulave për llogaritje në rrjetin e nivelimit;- arsimtarit i rekomandohet qe të zhvilloj ekskursion mësimor për temat e caktuara.


- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde ose videobim me kompjuter për prezantimin;

- instrumente matëse gjeodezike për nivelim, Nivela me mjetet përcjellëse.

Kapitulli 4: Rrjeti trigonometrik 18 orë



- bëjë klasifikimin e rrjetit trigonometrik;- tregojë mënyrën e shënimit, numërimit dhe përshkrimin e pozitës së pikave

trigonometrike;- shpjegojë përcaktimin e koordinatave të përafërta të pikave trigonometrike;- përshkruajë prerjet gjeodezike;- shpjegojë rrjetin referent në Kosovë- KOSOVAREF01.


- Klasifikimi i rrjetit trigonometrik.- Shënimi, numërimi dhe përshkrimi i pozitës së pikave trigonometrike. - Përcaktimi i koordinatave të përafërta të pikave trigonometrike. - Prerjet gjeodezike. - Prerja para, prerja mbrapa.- Prerjet harkore. - Rrjeti referent në Kosovë - KOSOVAREF01.



37

- ofroj sa më shumë shembuj nga rrjetet në terren;- motivojë nxënësit për mësim me vizuelizimin e prerjeve gjeodezike;- angazhojë nxënësit në interpretimin e formulave për llogaritje në prerjet gjeodezike..


- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri; - mjete dhe instrumente matëse gjeodezike teodoliti me pajisjet e tij.

Kapitulli 5: Rilevimi i detajit 12 orë


Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë rilevimin e objekteve të komunikacionit, ndërtesave;- shpjegojë rilevimin e kufirit të ndarjes territoriale, rilevimin e kufirit kadastral, e

kulturave bujqësore, godinave, objekteve industriale, ekonomike, objekteve të ndryshme etj.;- përshkruajë rilevimin e terrenit me konfiguracion të ndryshëm.


- Rilevimi i objekteve të komunikacionit.- Rilevimi i ndërtesave.- Rilevimi i kufirit të ndarjes territoriale. - Rilevimi i kufirit kadastral.- Rilevimi i kulturave bujqësore. - Rilevimi i godinave, i objekteve industriale, ekonomike, i objekteve të ndryshme.- Rilevimi i terrenit me konfiguracion të ndryshëm.



- ofrojë sa më shumë shembuj dhe njohuri praktike nga rilevimet në terren;- motivojë nxënësit për mësim me vizuelizimin e rilevimeve gjeodezike;- sqarojë sa më shumë raste të rilevimit të objekteve të ndryshme nga terreni;- angazhojë nxënësit në interpretimin e formulave për llogaritjet në rilevimet gjeodezike.


- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;

38

- videobim për prezantimin nga kompjuteri; - mjete dhe instrumente matëse gjeodezike, takometri – stacioni total etj.

Programi i lëndës

“ Llogaritjet e matjeve gjeodezike ”

39




- shpjegojë llogaritjet matematike nga vlerat e matura apo nga vlerat e ofruara si detyra - shpjegojë se si të dhënat e matura i shërbejnë detyrës teorike apo praktike të caktuar për

krijimin e rutinës dhe të analizës së matjes.


35 javë x 2 orë/javë = 70 orë në vit


Kapitulli 1: Llogaritjet në rrjetin poligonal 16 orë



- bëjë llogaritjen në tërësi të koordinatave të pikave poligonale, - bëjë llogaritjen me teknikën e barazimit të pikës nyje poligonale,- sqarojë metodën e zbulimit të pikave poligonale.


- Llogaritja e koordinatave të pikave poligonale nga matjet e terrenit apo nga detyrat teorike.

- Barazimi i pikës nyje poligonale.- Zbulimi i pikave poligonale.



- ofroj sa më shumë shembuj me kombinime të matjeve nga rrjetet e terrenit.- japë shembuj praktikë të improvizuar në terren për konkretizimin e matjeve në rrjetin

poligonal.- motivojë nxënësit për mësim me vizuelizimin e pikave nyje poligonale,

40

- angazhojë nxënësit në shfrytëzimin e drejtë të formulave për llogaritje të pikave nyje poligonale.


- Për llogaritje duhet të formohen grupet me 3-5 nxënës në një detyrë - Të sigurohen kushtet për llogaritje si kompjuteri, kalkulatori me softuerët përkatës.

Kapitulli 2: Llogaritjet në rrjetin linjor 16 orë


Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë numërimin e pikave linjore, - përshkruajë planin e llogaritjes të rrjetit linjor,- përshkruajë llogaritjen e koordinatave të rrjetit linjor: në vijë, në vazhdimin e vijës, - shpjegojë teknikën e regjistrimit të pikave linjore.


- Numërimi dhe përshkrimi i pikave linjore në rrjetin nga terreni.- Kontrollimi i matjeve në rrjetin linjor. - Llogaritja e koordinatave të rrjetit linjor: në vijë, në vazhdimin e vijës. - Regjistrimi dhe përshkrimi definitiv i pikave linjore.

c ) Udhëzimet didaktike për realizimin e kapitullit


- ofrojë shembuj të ndryshëm praktik nga matjet e terrenit në rrjetet gjeodezike;- llogarisë, me shembuj praktik të improvizuar nga terreni, koordinatat e kërkuara nga

matjet në rrjetin linjor;- motivojë nxënësit me vizuelizimin e rrjeteve linjore dhe llogaritjet përkatëse;- angazhojë nxënësit në zgjidhjen e detyrave nga rrjeti linjor.

d ) Kushtet për realizimin e mësimeve nga kapitulli

- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri;- secili nxënës duhet të ketë mjetet për vizatim apo kompjuterin si dhe kalkulatorin e xhepit

për llogaritje individuale.

Kapitulli 3. Llogaritjet në rrjetin e nivelimit 20 orë

41



- shpjegojë mënyrën e matjeve të ndryshimeve të lartësive me nivelim gjeometrik me metodat matja nga mesi dhe nga fundi;

- përshkruajë stabilizimit e reperve, zgjedhjen e vendit për vendosjen e reperit, mënyrën e vendosjes;

- shpjegojë kalibrimin e mjeteve dhe instrumenteve për nivelim, mënyrat e nivelimit;- llogarisë eliminimin e gabimeve gjatë nivelimit, llogaritjen e peshave të nivelimi, etj.


- Llogaritja e ndryshimeve të lartësive nga matjet me nivelim gjeometrik nga mesi dhe nga fundi.

- Stabilizimi i reperve. Zgjedhja e vendit për vendosjen e reperit, mënyra e vendosjes. - Mjetet dhe instrumentet për nivelim. - Nivela me libelë dhe me vizurë automatike horizontale, shqyrtimi i kushteve dhe

rektifikimi.- Mënyra e nivelimit në nivelimin teknik.- Eliminimi i gabimeve gjatë nivelimit.- Llogaritja e peshave në nivelim.



- japë detyrat e përpiluara për secilin nxënës apo për grupin e caktuar;- kontrollojë në vazhdimësi llogaritjet dhe përpunimin e të dhënave definitive;- motivojë nxënësit me vizuelizimin dhe llogaritje softuerike;- angazhojë nxënësit në sqarimet për llogaritjet në nivelim.

d ) Kushtet për realizimin e mësimeve nga kapitulli - projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri.

Kapitulli 4: Llogaritjet në rrjetin trigonometrik 14 orë



42

- shpjegojë shënimin, numërimin dhe përshkrimin e pozitës së pikave trigonometrike në terren;

- llogarisë koordinatat e përafërta të pikave trigonometrike nga prerjet gjeodezike;- analizojë dhe krahasojë koordinatat e fituara me hartën e caktuar. b ) Temat e kapitullit

- Shënimi, numërimi dhe përshkrimi i pozitës së pikave trigonometrike në terren.- Llogaritja e koordinatave të përafërta të pikave trigonometrike.- Llogaritjet nga prerjet gjeodezike. - Llogaritjet nga prerja para, prerja mbrapa.- Llogaritjet nga prerjet harkore.



- përpilojë detyra apo ato t’i marrë nga matjet praktike për secilin nxënës apo për grupin e caktuar;

- japë shembuj të llogaritjes dhe përpunimit të të dhënave definitive;- kontrollojë në vazhdimësi llogaritjet dhe përpunimin e të dhënave definitive;- motivojë nxënësit me vizuelizimin dhe llogaritje softuerike;- angazhojë nxënësit në sqarimet për llogaritjet në prerjet gjeodezike.


- një projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- një videobim për prezantimin nga kompjuteri.

Kapitulli 5. Llogaritjet në rilevimin e detajit 4 orë



- llogarisë vlerat e kërkuara nga rilevimi i detajit me metodën takiometrike;- llogarisë vlerat e kërkuara nga rilevimi i detajit me metodën ortogonale;- kontrollojë në vazhdimësi llogaritjet dhe prezantimin e të dhënave në hartë.


- Llogaritjet e vlerave nga rilevimi i detajit me metodën takiometrike, - Llogaritjet e vlerave nga rilevimi i detajit me metodën ortogonale.- Llogaritjet e vlerave nga rilevimi i detajit me metodën e kombinuar.


43


- kontrollojë në vazhdimësi llogaritjet dhe përpunimin e të dhënave nga nxënësit;- përpilojë detyra për secilin nxënës apo për grupin e caktuar apo ato të merren nga matjet

praktike të rrjeteve ekzistuese;- kontrollojë në vazhdimësi llogaritjet dhe prezantimin e të dhënave në hartë;- motivojë nxënësit me vizuelizimin dhe llogaritje softuerike të terrenit;- angazhojë nxënësit në sqarimet për llogaritjet në rilevim të detajit.


- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri.

44

Programi i lëndës

“ Gjeometri deskriptove ”



Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11- nxënësi duhet të:

- rrisë aftësinë e tij në shikimin e objekteve në projeksione të ndryshme;- përkufizojë projeksionin e kuotuar;- caktojë pozitën e rrafsheve dhe pozitën e sipërfaqeve të ndryshme;- shpjegojë prerjet e rrafsheve me terrenin;- paraqesë depërtimin e drejtëzave në rrafsh.




Kapitulli 1: Projeksioni i kuotuar 30 orë


Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - përshkruajë gradimin e drejtëzës, rënien në përqindje, intervalin;- bëjë gradimin e drejtëzës, rënien në përqindje, intervalin;- përshkruajë pozitën reciproke të drejtëzave në hapësirë (drejtëzat të cilat priten, paralel

dhe aplanare);- gjejë pozitën reciproke të drejtëzave në hapësirë (drejtëzat të cilat priten, paralel dhe

aplanare);- shpjegojë çka është rrafshi, gjurmët e rrafshit, rrafshi në pozitën speciale, drejtëzat në

rrafsh, drejtëzat karakteristike të rrafshit;- përshkruajë veçoritë e rrafshit normal;- zbatojë metodën e rotacionit (përmbysjes) të rrafshit;- zbatojë në shembuj konkretë depërtimin e drejtëzës në rrafsh;- shpjegojë kuptimin e prerjes së rrafsheve;- bëjë prerjen e rrafsheve sipas pikave të dhëna.

45


- Gradimi i drejtëzës.- Rënia e shprehur në përqindje. Intervali.- Dy drejtëza.- Pozita reciproke e drejtëzave në hapësirë (drejtëzat të cilat priten, paralel dhe aplanare- Rrafshi.- Gjurmët e rrafshit.- Rrafshi në pozitën speciale.- Drejtëzat karakteristike të rrafshit.- Rrafshi normal.- Rotacioni (përmbysja) i rrafshit.- Depërtimi i drejtëzës në rrafsh.- Prerjet e rrafsheve.

c ) Udhëzimet didaktike për lëndën


- përdorë sa më shumë të jetë e mundur shembuj praktikë;- demonstrojë secilën detyrë me projektor dhe në tabelë;- bëjë korrigjimin dhe sqarimin e përdorimit të veglave gjatë vizatimit për secilin nxënës

sipas nevojës;- japë detyra në klasë;- bëjë vlerësimin e nxënësve me listë kontrolli (çek- list).

d ) Kushtet për realizimin e lëndës - projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri;- secili nxënës duhet të ketë mjetet për vizatim manual ( trekëndësha vizore dhe kompas )

dhe njohuritë për vizatim me kompjuter.

Kapitulli 2: Rrafshet në projeksionin e kuotuar 40 orë


Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - përshkruajë rrafshin në projeksionin e kuotuar, sipërfaqet ndihmëse;- përshkruajë perimetrin e konit, rrafshin- tangjencial të konit;- shpjegojë sipërfaqen topografike, Izohipsat e terrenit, vija me pjerrtësi maksimale në

terren, prerjen e rrafshit dhe terrenit;

46

- përshkruajë depërtimin e drejtëzës në zgjidhjen e shiritit jugor duke e ilustruar me shembuj të konstruktimit të objektit dhe punëve tokësore;

- përshkruajë linjat e mbushjes dhe gërmimet për platon horizontale;- përshkruajë linjat e mbushjes dhe të gërmimit për rrugën në pjerrësi, drejtimi dhe kthesat,

kanalin dhe prerjet e rrugës;- bëjë krahasimin e projeksionit të rrugës me rrugën në terren.


- Rrafshi në projeksionin e kuotuar.- Sipërfaqet ndihmëse.- Perimetri i konit.- Rrafshi- tangjencial i konit.- Sipërfaqja topografike.- Izohipsat e terrenit, vija me pjerrtësi maksimale në terren.- Prerja e rrafshit dhe terrenit.- Depërtimi i drejtëzës në zgjidhjen e shiritit jugor.- Shembujt e konstruktimit të objektit dhe punëve tokësore.- Rruga në terrene të ndryshme.- Linjat e mbushjes dhe gërmimet për platon horizontale.- Rruga horizontale në drejtim dhe kthesë me punimin e profilit gjatësor dhe profileve

tërthore.- Linjat e mbushjes dhe të gërmimit për rrugën në pjerrësi, drejtimi dhe kthesat.- Kanali dhe prerja e rrugës.- Organizimi i një krahasimi të projeksionit të rrugës me rrugën në terren.

c ) Udhëzimet didaktike


- japë sa më shumë shembuj praktikë;- demonstrojë secilën detyrë me projektor dhe në tabelë;- bëjë sqarimin e përdorimit të veglave gjatë vizatimit të secili nxënës sipas nevojës;- kontrollojë në vazhdimësi llogaritjet dhe prezantimin e figurave;- motivojë nxënësit me vizuelizimin dhe llogaritjet softuerike të topografisë së terrenit;- angazhojë nxënësit në sqarimet për paraqitjet gjeometrike të rrugëve, kanaleve etj.- Parashikojë, gjatë vitit shkollor, katër detyra me shkrim ( 4 x 2 ) = 8 orë.

d ) Kushtet për realizimin e lëndës

- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri;- secili nxënës duhet të ketë mjetet për vizatim manual ( trekëndësha vizore dhe kompas )

dhe njohuritë për vizatim me kompjuter.

47

Programi i lëndës

“ Fotogrametri ”



Në përfundim të lëndës në klasën e 11- të nxënësi duhet të:

- shpjegojë qëllimin dhe të arriturat e fotogrametrisë;- shpjegojë se çka është optika dhe lidhjet e saj me projeksionet e ndryshme;- përshkruajë pjesët përbërëse dhe mënyrën e funksionimit të kamerave për rilevim

fotogrametrik;- përshkruajë materialet për prodhimet e pritura fotogrametrike;- dallojë fotografitë sipas rezolucionit;- përshkruajë përgatitjet fillestare të terrenit për rilevim fotogrametrik.




Kapitulli 1. Hyrje 6 orë


Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - përshkruajë çka është fotogrametria;- përshkruaj ndarjen e fotogrametrisë;- shpjegojë zhvillimin historik të fotogrametrisë.


- Fotogrametria dhe ndarja e saj.- Zhvillimi historik i fotogrametrisë.

48



- shpjegojë kuptimin dhe historikun e fotogrametrisë duke e ilustruar me shembuj të shumtë nga e kaluara dhe e sotmja;

- përdorë mjete vizuele për ilustrim; - organizojë diskutim me nxënësit lidhur me njohuritë që ata kanë për fotogrametrinë.

d ) Kushtet për realizimin

- Realizimi i kapitullit duhet të bëhet teorikisht në sallë dhe pjesërisht në natyrë.- Në sallën e mësimit duhet të ketë një projektor për prezantim me sllajde dhe një videobim

për prezantimin nga kompjuteri. - Në natyrë duhen aparatet fotografike për grupe nxënësish- një grup prej 5 vetash me një

aparat fotografik.

Kapitulli 2: Optika 12 orë


Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - përshkruajë çka është Optika dhe bazat e saj;- përshkruajë aplikimin e optikës në instrumentet fotogrametrike;- përshkruajë lidhjen në mes të projeksionit ortogonal dhe qendror;- bëjë krahasimin e projeksionit qendror me projeksionin ortogonal.


- Optika.- Bazat e optikës.- Lidhja në mes të projeksionit ortogonal dhe qendror.- Krahasimi i projeksionit qendror dhe projeksionit ortogonal. c ) Udhëzimet didaktike


- shpjegojë aplikimin e optikës në instrumentet fotogrametrike;- motivojë nxënësit me vizuelizimin e nga optika;- angazhojë nxënësit në sqarimet për optikën.


- Realizimi i kapitullit duhet të bëhet teorikisht në sallë dhe pjesërisht në natyrë.

49

- Në sallën e mësimit duhet të ketë një projektor për prezantim me sllajde dhe një videobim për prezantimin nga kompjuteri.

- Në natyrë duhen aparatet fotografike për grupe nxënësish - një grup prej 5 vetash me një aparat fotografik.

Kapitulli 3: Drita, Objektivi, Kamera 22 orë



- shpjegojë dritën si burim për fotografim, spektrin e dritës, reflektimin e dritës, refrakcionin e dritës;

- përshkruajë arritjet e teknologjisë dhe shfrytëzimin e kamerave për rilevime fotogrametrike;

- përshkruajë pjesët kryesore të kamerës fotogrametrike, si objektivin, llojet e objektivit, thjerrëzat e objektivit;

- përshkruajë llojet e kamerave për rilevim aerofotogrametrik;- të shpjegojë largësinë fokale të kamerës, ekspozimin e kamerës fotogrametrike.


- Drita si burim për fotografim.- Spektri i dritës.- Reflektimi i dritës.- Refrakcioni i dritës.- Objektivi, llojet e objektivit, thjerrëzat e objektivit.- Llojet e kamerave për rilevim aerofotogrametrik.- Largësia fokale e kamerës, ekspozimi i kamerës fotogrametrike



- shpjegojë raportet e dritës në mediume të ndryshme;- theksojë arritjet e teknologjisë dhe shfrytëzimin e kamerave për rilevime fotogrametrike;- motivojë nxënësit me shembuj- vizuelizim nga burimi i dritës;- angazhojë nxënësit në sqarimet për spektrin dhe refrakcionin dritës.




aparat fotografik.

50

Kapitulli 4: Fotografia 30 orë



- përshkruajë fotomaterialin, përmbajtjen, kualitetin dhe përdorimin e tij;- përshkruajë llojet e fotografive ( analoge, digjitale ) dhe veçoritë e tyre;- shpjegojë çka është negativi, materiali dhe përfitimi i tij;- shpjegojë çka është pozitivi, materiali dhe përfitimi i tij;- përshkruajë mënyrën e përfitimit të fotografisë dhe shfrytëzimin e saj për rilevimet

fotogrametrike.


- Fotomateriali, përmbajtja, kualiteti dhe përdorimi i tij.- Llojet e fotografive ( analoge, digjitale ).- Negativi, materiali dhe përfitimi i tij.- Pozitivi, materiali dhe përfitimi i tij.- Mënyra e përfitimit të fotografisë.- Shfrytëzimi i fotografisë.- Krijimi dhe shfrytëzimi i ortofotove.



- shpjegojë materialet fotografike dhe prezantojë llojet e tyre;- shpjegojë llojet e fotografive dhe bëjë prezantimin praktik të tyre;- kontrollojë në vazhdimësi llogaritjet dhe prezantimin e të dhënave në hartë;- motivojë nxënësit me vizuelizimin e fotove të ndryshme nga periudha të ndryshme

kohore;- angazhojë nxënësit në komentimet e fotografive të ndryshme.

d ) Kushtet për realizimin



aparat fotografik.

51

Klasa 11


PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE

“ Matjet dhe llogaritjet në rrjetin poligonal ”

Lëmi: NdërtimtariProfili: GjeodeziNiveli: IKlasa: 11

Numri i modulit 2

Qëllimi i modulit

Ky modul ka për qëllim përgatitjen e nxënësit me aftësi themelore për përdorimin e teodolitit për matje në terren në rrjetin poligonal. Gjithashtu, me këtë modul nxënësi përgatitet për kryerjen e matjeve sipas saktësisë së kërkuar në rrjetin e poligonit.

Kohëzgjatja e modulit 25 kreditë ( 250 orë )


RM 1Nxënësi bën parapërgatitjet për matjet në terren.

Përmbajtja

- Përgatitja e detyrës për matjet në rrjetin poligonal.- Përgatitja e materialeve tekstual e grafik për realizimin e

matjeve në terren.- Përzgjedhja e mjeteve dhe instrumenteve gjeodezike.- Kontrolli i mjeteve dhe instrumenteve gjeodezike para

përdorimit.- Sistemimi i mjeteve para fillimit te matjeve.- Përcaktimi i pikës poligonale për stabilizimin e teodolitit

mbi pikë në terren.

52

- Stabilizimi i teodolitit mbi pikë ne terren. - Centrimi dhe horizontimi i teodolitit.

Plotësimi i kushteve të teodolitit para fillimit të matjeve.

RM 2

Nxënësi bën matjet praktike të këndeve, gjatësive dhe lartësive me ndihmën e teodolitit dhe nivelës.Përmbajtja

- Përdorimi i teodolitit.- Leximi në latë (prizëm) për gjatësi.- Leximi në latë (prizëm) për lartësi. - Leximi i këndeve horizontale në teodolit. - Leximi i këndeve vertikale në teodolit.- Leximi i këndeve lidhëse në poligon.- Regjistrimi i të dhënave në formularët përkatës.- Kontrollimi i matjeve të terrenit dhe përmirësimi i tyre në

terren.- Orientimi në pika dhe objekte të caktuara nga harta në

terren.- Orientimi në hartë nga pikat dhe objektet e terrenit. - Matja e sipërfaqeve në terren.- Rregullat e sigurisë gjatë punës.

RM 3

Nxënësi bën llogaritjen dhe kontrollin e vlerave të matura në terren.

Përmbajtja

- Llogaritja e gjatësisë në mes të pikave poligonale në terren. - Llogaritja e këndeve lidhëse nga matjet e drejtimeve në

terren. - Regjistrimi i të dhënave në formularin përkatës ( F.T. nr.

19 ).- Llogaritja e këndeve të drejtimit për pikat poligonale. - Llogaritja e ndryshimeve të koordinatave për pikat

poligonale.- Llogaritja e koordinatave të pikave poligonale.- Paraqitja grafike e poligonit në skicë dhe hartë.



53





- shpjegojë detyrën e caktuar për matjet në terren;- përgatisë materialin tekstual dhe grafik për matjet në terren sipas detyrës së


parashtruar në terren;- tregojë pjesët përbërëse të secilit instrument dhe mjeteve të përzgjedhura për

matje;- bëjë kontrollin e jashtëm dhe të brendshëm te instrumentit dhe funksionimin e

tyre para përdorimit;- sistemojë pajisjet dhe mjetet e matjes;- përcaktojë pozitën e pikës në terren;- bëjë stabilizimin korrekt të teodolitit në vendin e caktuar;- bëjë centrimin dhe horizontimin e teodolitit;- kontrollojë plotësimin e kushteve të teodolitit para fillimit të matjeve; zbatojë masat mbrojtëse ndaj rreziqeve në punë.



- demonstrojë përdorimin e teodolitit;- lexojë me teodolit (stacion total) në latë (prizëm) vlerat për llogaritjen e

gjatësisë;- lexojë me teodolit (stacion total) në latë (prizmë) vlerat për llogaritjen e

ndryshimit lartësor;- lexojë këndet horizontale ne teodolit ;- lexojë këndet vertikale në teodolit;- lexojë këndet lidhëse me teodolit në pikat poligonale;- bëjë regjistrimin e të dhënave në formularët përkatës;- bëjë kontrollin e matjeve të terrenit dhe përmirësimin e tyre në terren;- orientohet në terren sipas pikave dhe objekteve të përcaktuara në hartë;- orientohet nga harta për pikat dhe objektet e përcaktuara në terren;- bëjë matjet e nevojshme për llogaritjen e sipërfaqeve në terren; zbatojë rregullat e sigurisë në punë.

54



- shpjegojë llogaritjen e gjatësisë në mes pikave poligonale në terren;- shpjegojë llogaritjen e këndeve lidhëse nga matjet e drejtimeve në terren;- ilustrojë regjistrimin e të dhënave në formularët përkatës;- shpjegojë llogaritjen e këndeve të drejtimit për pikat poligonale;- gjejë ndryshimet e koordinatave të pikave poligonale; vizatojë në skicë dhe hartë poligonin me elementet e llogaritura.


Ky modul duhet të trajtohet në terren dhe në institucione.

- Rekomandohet të organizohen vizita në institucionet gjeodezike për ta parë dokumentacionin e rrjeteve poligonale.

- Arsimtari duhet të përdorë sa më shume ilustrime dhe demonstrime konkrete me instrumente dhe pajisje gjatë matjeve në terren.

- Nxënësi duhet të angazhohet sa më shumë në përvetësimin e aftësive që përmban moduli si dhe të nxiten të diskutojnë rastet e ndryshme që paraqiten.

Vlerësimi i nxënësve duhet bërë në bazë të kontrollit të demonstrimit praktik të aftësive të fituara.


Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet dhe materialet e mëposhtme:

- Teodoliti, stacioni total, latat, prizmat me pajisjet tjera për secilin grup.

Materiale të shkruara ( manuale, rregullore, katalogë ).

55


“ Matjet dhe llogaritjet në rrjetin e nivelimit ”

Lëmi: NdërtimtariProfili: GjeodeziNiveli: IKlasa: 11

Numri i modulit 3

Qëllimi i modulit

Ky modul ka për qëllim përgatitjen e nxënësit me aftësi themelore për përdorimin e Nivelës për nivelim në terren. Gjithashtu, me këtë modul nxënësi përgatitet me aftësi për kryerjen e matjeve sipas saktësisë së kërkuar në rrjetin e nivelimit.



RM 1

Nxënësi bën parapërgatitjet për matjet në terren.

Përmbajtja

- Përgatitja e detyrës për nivelimin në terren.- Përgatitja e materialeve tekstual e grafik për realizimin e

nivelimit në terren.- Nivela, pjesët dhe pajisjet e nivelës.- Sistemimi i Nivelës dhe pjesëve të saj.- Përzgjedhja e mjeteve dhe Nivelës për nivelim.- Kontrolli i mjeteve dhe Nivelës para përdorimit.- Horizontimi i Nivelës.- Plotësimi i kushteve të matjes të nivelës para fillimit të

matjeve.Masat mbrojtëse në punë

RM 2Nxënësi bën matjet praktike të disniveleve nga mesi dhe nga ana.

Përmbajtja

- Përdorimi i Nivelës.- Leximi në latë për lartësi.

56

- Aplikimi i metodave të nivelimit nga mesi.- Aplikimi i metodave të nivelimit nga ana.

- Regjistrimi i të dhënave në formularin e nivelimit.- Kontrolli i matjeve të terrenit dhe përmirësimi i tyre në

terren.- Masat mbrojtëse në punë.

RM 3

Nxënësi bën llogaritjen dhe kontrollin e disniveleve të matura në terren.

Përmbajtja

- Disnivelet nga nivelimi gjeometrik.- Llogaritja e disnivelit me nivelim gjeometrik.- Llogaritja e lartësisë mbidetare për pikat e matura në

terren.






57



nivelimit;- përshkruajë nivelën dhe pjesët e saj;- sistemojë nivelën dhe pajisjet e nivelimit;- përzgjedhë mjetet dhe nivelën për realizimin e detyrës së nivelimit të

parashtruar për terren;- bëjë kontrollin e jashtëm dhe të brendshëm të nivelës dhe funksionimin e saj

para përdorimit;- bëjë horizontimin e nivelës;- kontrollojë plotësimin e kushteve të nivelës para fillimit të matjeve; zbatojë masat mbrojtëse ndaj rreziqeve në punë.



- demonstrojë përdorimin e nivelës;- lexojë në latë vlerat për llogaritjen e disnivelit;- kryejë nivelimin me metodën e nivelimit nga ana;- kryejë nivelimin me metodën e nivelimit nga mesi;- bëjë regjistrimin e të dhënave në formularin e nivelimit;- bëjë kontrollin e matjeve të terrenit dhe përmirësimin e tyre në terren; zbatojë rregullat e sigurisë në punë.


KR Nxënësi duhet:

- shpjegojë disnivelet nga nivelimi gjeometrik;- shpjegojë llogaritjen e disnivelit në mes pikave të matura me nivelim

gjeometrik;- llogarisë lartësitë mbidetare të pikave në terren.


- Ky modul duhet të trajtohet në terren dhe laborator. - Rekomandohet të organizohen vizita në institucionet gjeodezike për

të parë dokumentacionin e rrjeteve të nivelimit.- Arsimtari duhet të përdorë sa më shumë ilustrime dhe demonstrime

konkrete me nivele dhe me pajisje gjatë matjeve në terren.- Nxënësi duhet të angazhohet sa më shumë në përvetësimin e

njohurive që trajton moduli dhe të nxiten të diskutojnë rastet e

58

ndryshme të disniveleve.

Vlerësimi i nxënësve duhet bërë në bazë të kontrollimit të demonstrimit praktik të aftësive të fituara.


Për realizim të mirë të modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, instrumentet, pajisjet dhe materialet e mëposhtme:

- Nivela, latat me pajisjet tjera për secilin grup.- Materiale të shkruara, manuale, rregullore, katalogë të dhënash nga

nivelimi.

Klasa 12


Programi i lëndës

“ Gjeodezi ”

Lëmia: NdërtimtarProfili: GjeodeziNiveli: IIKlasa: 12



- përshkruajë njohuritë elementare mbi metodat e rilevimeve gjeodezike;- përshkruajë nëpërmjet të metodave të rilevimit detaj paraqitjet horizontale të terrenit në

skica dhe harta;- shpjegojë paraqitjen vertikale të terrenit nëpërmjet të pikave me lartësi mbidetare; - përshkruajë vizuelizimin edhe konfiguracionin e terrenit;- shpjegojë bazën elementare të saktësisë mbi lartësitë.


59



Kapitulli 1: Metodat gjeodezike për rilevimin e detajit 14 orë


Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - shpjegojë metodat gjeodezike në rilevimin e detajit;- përshkruajë metodën ortogonale në rilevimin e detajit;- shpjegojë metodën polare të rilevimit;- shpjegojë metodën fotogrametrike.


- Hyrje.- Metodat gjeodezike në rilevimin e detajit.- Metoda ortogonale.- Metoda polare.- Metoda fotogrametrike.



- motivojë nxënësit për mësim me vizuelizimin e shembujve;- bashkëbisedojë me nxënësit për ato njohuri që ata kanë për metodat e rilevimit.


- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- videobim dhe kompjuteri për prezantimin;

Kapitulli 2: Metoda ortogonale e rilevimit të detajit 27 orë


Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë elementet që maten gjatë rilevimit ortogonal;- përshkruajë skicën e rilevimit;- shpjegojë matjet gjatë rilevimit;- përshkruajë mjetet për rilevim;- shpjegojë shfrytëzimin e teknologjisë se re në matjet ortogonale;

60

- shpjegojë ndarjen e matjeve në skica;- shpjegojë shfrytëzimin e rrjetit linjor;- shpjegojë saktësinë dhe dispozitat e rilevimit.


- Elementet që maten gjatë rilevimit ortogonal.- Skica e rilevimit.- Matjet gjatë rilevimit.- Mjetet për rilevim.- Përdorimi i teknologjisë se re në matjet ortogonale.- Ndarja e matjeve në skica.- Shfrytëzimi i rrjetit linjor.- Saktësia dhe dispozitat e rilevimit.



- ofrojë sa më shumë shembuj dhe detyra praktike;- motivojë nxënësit për mësim me vizuelizimin e shembujve përmes skicave të detajit;- ofrojë nxënësve ndihmën e tij rreth përdorimit të mjeteve për rilevim.


- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri;- mjetet për rilevim ( metër shiriti, prizmat, teodolit etj );- secili nxënës duhet të ketë një kalkulator xhepi për llogaritje si dhe vegla për vizatim.

Kapitulli 3: Nivelimi detaj 23 orë



- shpjegojë ndarjen dhe rëndësinë e nivelimit detaj;- shpjegojë nivelimin e sipërfaqeve me rrjete ortogonale të shtruara me parë;- shpjegojë nivelimin e pikave të hedhura;- përshkruajë nivelimin e profileve gjatësore dhe tërthore; - përshkruajë nivelen për nivelim detaj;- shpjegojë rregullat dhe saktësinë e kërkuar për nivelim detaj;- shpjegojë llogaritjen dhe barazimin e matjeve nga nivelimi detaj.


61

- Qëllimi, ndarja dhe rëndësia e nivelimit detaj, - Nivelimi i sipërfaqeve me rrjete ortogonale të shtruara me pare,- Nivelimi i pikave të hedhura (pa renditje të rregullt),- Nivelimi i profileve gjatësore dhe tërthore,- Nivela për nivelim detaj, - Rregullat dhe saktësia e kërkuar për nivelim detaj, - Llogaritja dhe barazimi i matjeve nga nivelimi detaj.



- ofrojë sa më shumë shembuj dhe detyra praktike;- motivojë nxënësit për mësim me vizuelizimin e shembujve përmes skicave të detajit;- ofrojë nxënësve ndihmën e tij rreth përdorimit të mjeteve për nilevim.


- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- videobim me kompjuter për prezantimin;- nivel me pajisjet përcjellëse ( latat e nivelimit ).

62

Programi i lëndës

“ Gjeodezi Inxhinierike ”

Lëmia: NdërtimtarProfili: GjeodeziNiveli: IIKlasa: 12



- përshkruajë njohuritë praktike të aplikimit të gjeodezisë inxhinierike;- përshkruajë përdorimin e softuerëve për realizimin e projekteve inxhinierike;- përshkruajë metodat e projektimit dhe saktësinë e kërkuar- shpjegojë anën teorike te punimeve gjeodezike në projektin e rrugës që është bazë për

realizimin e saj të mëvonshëm në terren;- shpjegojë llogaritjen e masave të hequra dhe të mbushjes ku përmes këtyre llogaritjeve bëhet

analiza ekonomike e ndërtimit të rrugës.




Kapitulli 1: Detyrat dhe rëndësia e gjeodezisë Inxhinierike 3 orë

63



- përshkruajë detyrat dhe rëndësia e Gjeodezisë Inxhinierike;- shpjegojë rolin e Gjeodezisë Inxhinierike në ndërtimin dhe zhvillimin ekonomik të

vendit;- shpjegojë rolin Gjeodezisë Inxhinierike në ndërtimin e objekteve industriale.- përshkruajë rolin e Gjeodezisë Inxhinierike në ndërtimin e rrugëve.- përshkruajë rolin e Gjeodezisë Inxhinierike në ndërtimin gjatë ndërtimit të urave.- shpjegojë rolin Gjeodezisë Inxhinierike në ndërtimin e tuneleve.

b) Temat e kapitullit - Roli i Gjeodezisë Inxhinierike në ndërtimin dhe zhvillimin ekonomik të vendit.- Gjeodezia Inxhinierike në ndërtimin e objekteve industriale.- Roli i Gjeodezisë Inxhinierike në ndërtimin e rrugëve.- Roli i Gjeodezisë Inxhinierike në ndërtimin gjatë ndërtimit të urave.- Gjeodezia Inxhinierike në ndërtimin e tuneleve.



- shpjegoje në mënyrë të qartë dhe konkrete rolin dhe rendësin e lëndës;- bashkëbisedojë me nxënësit për detyrat e Gjeodezisë Inxhinerike në përgjithësi;


- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- videobim dhe kompjuteri për prezantimin.

Kapitulli 2: Harta dhe ortofoto bazë për studim dhe projektim 16 orë

a) Qëllimet e kapitullit


- shpjegojë mënyrat e analizimit dhe studimit të projektit mbi hartat dhe ortofoto; - shpjegojë si bëhet leximi i elementeve nga harta;- përshkruajë si bëhet shënimi i elementeve projektuese në hartë;- shpjegojë si bëhet rasterizimi i hartës analoge;- shpjegojë si bëhet gjeoreferencimi dhe vektorizimi i hartës për nevojat projektuese.- shpjegojë bashkimin e hartës dhe ortofotos;- përshkruajë leximin e koordinatave dhe lartësisë nga harta;

64

- përshkruajë saktësinë e elementeve të lexuara apo të paraqitura në hartë;- përshkruajë saktësinë e elementeve të lexuara apo të paraqitura në ortofoto.


- Analizat dhe studimet paraprake të projektit mbi hartat dhe ortofoto të ndryshme.- Leximi i elementeve nga harta. - Shënimi i elementeve projektuese në hartë. - Rasterizimi i hartës analoge.- Gjeoreferencimi dhe vektorizimi i hartës për nevojat projektuese. - Bashkimi i hartës dhe ortofotos.- Leximi i koordinatave dhe lartësisë nga harta.- Saktësia e elementeve të lexuara apo të paraqitura në hartë.- Saktësia e elementeve të lexuara apo të paraqitura në ortofoto



- ofrojë sa me shumë shembuj dhe detyra praktike në terren;- motivojë nxënësit për mësim në gjetjen dhe interpretimin e gabimeve gjatë matjeve;- angazhojë nxënësit në interpretimin e formulave për llogaritje në Gjeodezinë

Inxhinierike;- zhvillojë ekskursion mësimor për temat e mësipërme.


- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde ose videobim me kompjuter për prezantimin; - instrumente matëse gjeodezike për nivelim, nivela me mjetet përcjellëse;- sallë e kompjuterëve të pajisur me programin CAD.

Kapitulli 3: Metodat e projektimit 5 orë



- shpjegojë metodat e projektimit;- shpjegojë rëndësinë e përcaktimit të saktësisë në punimet gjeodezike dhe tregojë se si

përcaktohet ajo.


- Metodat e projektimit.

65

- Saktësia e kërkuar e punimeve gjeodezike.







- instrumente matëse gjeodezike për nivelim, nivela me mjetet përcjellëse;- sallë e kompjuterëve të pajisur me programin CAD.

Kapitulli 4: Punimet gjeodezike në trasimin e rrugë 24 orë


Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë çka është projekti ideor i rrugës dhe si behet;- shpjegojë shtruarjen e poligonit operativ për nevoja të matjeve te projektimi i rrugëve;- përshkruajë rilevimin e terrenit;- shpjegojë çka situacioni i terrenit.- shpjegojë llogaritjen e elementeve të rrugës;- shpjegojë si përdoret drejtëza gjatë projektimit te rrugëve.- shpjegojë si përdoret kthesa kaluese;- shpjegojë si përdoret kthesa rrethore;- shpjegojë si çka është niveleta e rrugës;- përshkruajë si behet vizatimi i trasesë së rrugës.


- Projekti ideor i rrugës.- Poligoni operativ. - Rilevimi i terrenit.- Situacioni.- Llogaritja e elementeve të rrugës.- Drejtëza.- Kthesa kaluese.

66

- Kthesa rrethore. - Niveleta e rrugës.- Vizatimi i trasesë.



- ofrojë sa me shumë shembuj dhe detyra praktike në terren;- motivojë nxënësit për mësim në gjetjen dhe interpretimin e gabimeve gjatë matjeve;- angazhojë nxënësit në interpretimin e formulave për llogaritje në gjeodezinë inxhinierike;- zhvillojë ekskursion mësimor për temat e mësipërme.




Kapitulli 5: Llogaritja e masave për trasen e rrugës 20 orë



- shpjegojë llogaritjen e masave të gërmuara dhe masave mbushëse për realizimin e trasesë së rrugës;

- shpjegojë metodat e llogaritjes se masave të mihjes dhe të mbushjes;- përshkruajë metodën e izohipsave.- përshkruajë metodën e sipërfaqeve;- përshkruajë metodën e katrorëve;- përshkruajë metodën e trekëndëshave;- shpjegojë burimet përgatitjen e raportit mbi masat e llogaritura.


- Llogaritja e masave të mihur dhe masave mbushëse për realizimin e trasesë së rrugës. - Metodat e llogaritjes se masave të mihjes dhe të mbushjes. - Metoda e izohipsave.- Metoda e sipërfaqeve.- Metoda e katrorëve.- Metoda e trekëndëshave.- Përgatitja e raportit mbi masat e llogaritura.

67

d ) Udhëzimet didaktike për kapitullin







Kapitulli 6: Përdorimi i programit për projektim në gjeodezinë inxhinierike 18 orë



- shpjegojë përdorimin i programit CAD;- shpjegojë përdorimin i programit “ AutoCAD Civil 3D “ ose “ PLATEIA ” apo ndonjë

programi tjetër të specializuar për projektim të rrugëve;- përshkruajë futjen e elementeve projektuese në program;- shpjegojë futjen e të dhënave raster dhe vektor për sipërfaqen ku zhvillohet projekti;- përshkruajë nxjerrjen e rezultateve nga programi dhe analiza e tyre; - përshkruajë krijimin e bazës së të dhënave për projekt.


- Përdorimi i programit CAD. - “AutoCAD Civil 3D ” apo “ PLATEIA ” ose ndonjë programi tjetër të specializuar për

projektim të rrugëve.- Futja e element eve projektuese ne softuer.- Futja e të dhënave raster dhe vektor për sipërfaqen ku zhvillohet projekti.- Nxjerrja e rezultateve nga programi dhe analiza e tyre.- Krijimi i bazës se të dhënave për projekt.



- ofrojë sa me shumë shembuj dhe detyra praktike në terren;

68

- motivojë nxënësit për mësim në gjetjen dhe interpretimin e gabimeve gjatë matjeve;- angazhojë nxënësit në interpretimin e formulave për llogaritje në gjeodezinë inxhinierike;- arsimtarit i rekomandohet qe të zhvilloj ekskursion mësimor për temat e caktuara.




Kapitulli 7: Punimi i projektit të rrugës 10 orë



- shpjegojë studimin për trasenë e rrugës mbi hartën topografike 1: 25 000;- shpjegojë si bëhet punimi i një projekti të rrugës me elemente të kthesës rrethore;


- Studimi për trasenë e rrugës mbi hartën topografike 1: 25 000.- Punimi i një projekti të rrugës me elemente të kthesës rrethore.



- ofrojë sa me shumë shembuj dhe detyra praktike në terren;- motivojë nxënësit për mësim në gjetjen dhe interpretimin e gabimeve gjatë matjeve;- angazhojë nxënësit në interpretimin e formulave për llogaritje në gjeodezinë inxhinierike;




69

Programi i lëndës

“ Kadastri dhe operacionet agrare ”

Lëmia: NdërtimtarProfili: Gjeodezi

Niveli: IIKlasa: 12



- përshkruajë njohjen me konceptin e kadastrit; - përshkruajë punën praktike në operatin kadastral;- shpjegojë ndikimin e gabimeve dhe eliminimin e tyre;- shpjegojë përgatitjen për punët gjeodezike në rregullimin dhe shfrytëzimin e tokave me

destinime të ndryshme;- shpjegojë regjistrimin e pronës në dokumentacionin kadastral.

70




Kapitulli 1: Njohuri mbi Kadastrin 8 orë


Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - shpjegojë çka është kadastri - përshkruajë zhvillimin e kadastrit në kohë;- shpjegojë njohurit e përgjithshme mbi nocionet në kadastër.


- Hyrje . - Zhvillimi historik i kadastrit.- Njohuri të përgjithshme mbi nocionet në kadastër.- Kadastri në Republikën e Kosovës.



- motivojë nxënësit për mësim me vizuelizimin e shembujve;- bashkëbisedojë me nxënësit për ato njohuri që ata kanë për kadastrin dhe operacionet

agrare.


- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- videobim dhe kompjuteri për prezantimin;

Kapitulli 2: Operati Kadastral 28 orë



- shpjegojë përmbajtjen dhe leximin e hartave kadastrale;- përshkruajë zonën kadastrale;

71

- shpjegojë përkufizimin dhe emërimin e zonave kadastrale;- përshkruajë parcelat kadastrale;- shpjegojë numërimin e parcelave;- shpjegojë përkufizimin e parcelës;- shpjegojë llogaritjen e sipërfaqeve të parcelave;- shpjegojë barazimin e sipërfaqeve;- shpjegojë saktësinë dhe gabimin e lejuar në llogaritjen e sipërfaqes të parcelës;


- Hartat kadastrale.- Zonat kadastrale. - Përkufizimi emërimi i tyre. - Parcela kadastrale.- Numërimi i parcelave. - Përkufizimi i parcelës, - llogaritja e sipërfaqeve, - barazimi i sipërfaqeve.- Gabimi i lejuar në llogaritjen e sipërfaqes të parcelës.



- ofrojë sa më shumë shembuj dhe detyra praktike;- motivojë nxënësit për mësim me vizuelizimin e shembujve;- ofrojë nxënësve pjesë nga hartat kadastrale te shkallëve te ndryshme.


- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- videobim për prezantimin nga kompjuteri;- secili nxënës duhet të ketë një kalkulator xhepi për llogaritje si dhe vegla për vizatim.

Kapitulli 3: Mirëmbajtja e Kadastrit 28 orë


Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë matjet gjeodezike për mirëmbajtjen e kadastrit;- shpjegojë krijimin e studimit (manualit) për matjet kadastrale;- shpjegojë implementimin e tyre në modelin kadastral;- përshkruajë regjistrimin e ndërrimeve në operat kadastral; - përshkruajë njohjet e përgjithshme mbi ligjet për pronën;- citojë dhe interpretojë pjesë të caktuara të ligjit mbi kadastrin;

72

- citojë dhe interpretojë pjesë të caktuara të ligjit për regjistrin e së drejtës mbi pronën e paluajtshme;

- citojë dhe interpretojë pjesë të caktuara të ligjit mbi hipotekat.

b ) Temat e kapitullit - Matjet gjeodezike për mirëmbajtjen e kadastrit.- Krijimi i studimit (manualit) për matjet kadastrale - Implementimi i manualeve në modelin kadastral.- Regjistrimi i ndërrimeve në operat kadastral.- Njohje e përgjithshme mbi ligjet për krijimin e pronës.- Ligji mbi kadastrin.- Ligji i Regjistrit të së drejtës mbi pronën e paluajtshme. - Ligji mbi hipotekat



- ofrojë sa me shumë shembuj dhe detyra praktike nga rrjetet në terren;- motivojë nxënësit për mësim në gjetjen dhe interpretimin ligjeve;- arsimtari duhet që të ofrojë nxënësve ligjet mbi kadastrin dhe pronën të nxjerra nga

parlamenti i Republikës së Kosovës; - arsimtarit i rekomandohet qe të zhvilloj ekskursion mësimor për temat e caktuara ne zyrat

komunale kadastrale.


- projektor (grafoskop) për prezantim me sllajde ;- videobim me kompjuter për prezantimin.

73

“ Gjeoinformatika ”

Lëmia: NdërtimtariProfili: GjeodeziNiveli: IIKlasa: 12



- përshkruajë rëndësinë dhe llojet e sistemeve programuese që përdoren në fushën e gjeodezisë;

- përshkruajë konfigurimin e softuerëve;- përshkruajë elementet e strukturës së bazës së të dhënave;- shpjegojë formën e krijimit të bazës së të dhënave;- shpjegojë mënyrën e skanimit të hartave kadastrale;- shpjegojë mënyrën e gjeoreferencimit të hartave kadastrale.

74




Kapitulli 1: Rëndësia e gjeoinformatikës dhe të dhënat 18 orë


Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - përshkruajë rëndësinë e gjeoinformatikës në gjeodezi;- përshkruajë thjesht mënyrën e konceptimit të sistemeve programuese që përdoren në

gjeodezi dhe konfiguracionin e tyre;- shpjegojë rolin e gjeoinformatikës në lehtësimin e realizimit të detyrave gjeodezike.


- Koncepti i sistemeve programuese.- Përbërja dhe konfiguracioni i softuerëve.- Llojet e bazës së të dhënave.- Baza e të dhënave rasterike.- Baza e të dhënave vektoriale.- Veçoritë e të dhënave.- Atributet e të dhënave.- Formimi i bazës së të dhënave.- Mënyra e mbledhjes së të dhënave.- Organizimi i bazës së të dhënave.



- shpjegojë në mënyrë të qartë dhe konkrete rolin dhe rëndësinë e lëndës;- bashkëbisedojë me nxënësit për detyrat e gjeoinformatikës.


- projektor ( grafoskop ) për prezantim me sllajde;- videobim dhe kompjuteri për prezantime të ndryshme.

Kapitulli 2: Skanimi dhe gjeoreferencimi i hartave gjeodezike 14 orë


75

Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - përshkruajë mënyrën e skanimit të hartave gjeodezike;- përshkruajë llojet e skanerëve për skanimin e hartave;- përshkruaj gabimet e mundshme të skanimit;- shpjegojë rolin e skanimit në gjeoinformatikë;- përshkruajë gjeoreferencimin si proces;- përshkruajë rolin e gjeoreferencimit në gjeodezi;- shpjegojë mënyrat e ndryshme të gjeoreferencimit.


- Skanimi i hartave gjeodezike, - Skanerët për skanim të hartave,- Roli i skanimit në gjeoinformatikë.- Gabimet gjate skanimit.- Gjeoreferencimi si proces.- Softuerët për gjeoreferencim.- Roli i gjeoreferencimit në gjeodezi.- Mënyrat e gjeoreferencimit.



- shpjegojë në mënyrë të qartë dhe konkrete rolin dhe rëndësinë e lëndës;- bashkëbisedojë me nxënësit për detyrat e gjeoinformatikës.


- projektor (grafoskop) për prezantim me sllajde;- videobim dhe kompjuteri për prezantime të ndryshme.

76

Klasa 12



“ Matjet gjeodezike në trasimin e rrugëve ”

Lëmi: NdërtimtariProfili: GjeodeziNiveli: IIKlasa: 12

Numri i modulit 4Qëllimi i modulit

Ky modul ka për qëllim përgatitjen e nxënësit për matje gjeodezike në trasimin e rrugëve në gjeodezinë inxhinierike. Gjithashtu, me këtë modul nxënësi përgatitet për kryerjen e matjeve sipas

77

saktësisë së kërkuar në projektimin e rrugëve si dhe gjatë ekzekutimit të tyre në terren.



RM 1

Nxënësi bën parapërgatitjet për matjet në terren.

Përmbajtja

- Përgatitja për matjet në trasenë e rrugës.- Përgatitja e materialeve tekstual e grafik për realizimin e

matjeve në terren.- Përzgjedhja e mjeteve dhe instrumenteve gjeodezike.- Kontrolli i mjeteve dhe instrumenteve gjeodezike para

përdorimit.- Sistemimi i mjeteve para fillimit te matjeve.- Përcaktimi i pikës poligonale për stabilizimin e teodolitit

mbi pikë në terren.- Stabilizimi i teodolitit mbi pikë ne terren.- Centrimi dhe horizontimi i teodolitit.- Plotësimi i kushteve të teodolitit para fillimit të matjeve.

RM 2

Nxënësi bënë matjet praktike të elementeve të rrugës: këndeve, gjatësive dhe lartësive me ndihmën e teodolitit.Përmbajtja

- Përdorimi i teodolitit.- Shtruarja e poligonit operativ për matjen e elementeve të

rrugës .- Leximi i këndeve lidhëse në poligon.- Matja e elementëve të kthesës.- Përcaktimi i kulmit të kthesës.- Matja e drejtimeve për konstruktimin e tangjenteve.- Rilevimi i trasesë së rrugës.- Regjistrimi i të dhënave në formularët përkatës.- Kontrollimi i matjeve të terrenit dhe përmirësimi i tyre në

terren.- Orientimi në pika dhe objekte të caktuara nga harta në terren. Rregullat e sigurisë gjatë punës.



78



RM 1 IV Pyetje- përgjigje me gojë dhe vëzhgim me listë kontrolli.KR Nxënësi duhet të:



parashtruar në terren;- bëjë kontrollin e jashtëm dhe të brendshëm te instrumentit dhe funksionimin e

tyre para përdorimit;- sistemojë pajisjet dhe mjetet e matjes;- përcaktojë pozitën e pikës në terren;- bëjë stabilizimin korrekt të teodolitit në vendin e caktuar;- bëjë centrimin dhe horizontimin e teodolitit;- kontrollojë plotësimin e kushteve të teodolitit para fillimit të matjeve;- zbatojë masat mbrojtëse ndaj rreziqeve në punë.

RM 2 IV Pyetje- përgjigje me gojë në praktikë në terren dhe vëzhgim me listë kontrolli.


- demonstrojë përdorimin e teodolitit;- demonstrojë shtruarjen e poligonit operativ për matjen e elementeve të rrugës;- lexojë këndet lidhëse me teodolit në pikat poligonale;- bëjë matjen e elementëve të kthesës;- bëjë përcaktimin e kulmit të kthesës;- bëjë matjen e drejtimeve për konstruktimin e tangjenteve;- bëjë rilevimin e trasesë së rrugës;- bëjë kontrollin e matjeve të terrenit dhe përmirësimin e tyre në terren;- orientohet në terren sipas pikave të përcaktuara në hartë;- zbatojë rregullat e sigurisë në punë.


Ky modul duhet të trajtohet në terren dhe në institucione. - Rekomandohet të organizohen vizita në institucionet gjeodezike për

ta parë dokumentacionin e rrjeteve poligonale.- Arsimtari duhet të përdorë sa më shume ilustrime dhe demonstrime

79

konkrete me instrumente dhe pajisje gjatë matjeve në terren.- Nxënësi duhet të angazhohet sa më shumë në përvetësimin e aftësive

që përmban moduli si dhe të nxiten të diskutojnë rastet e ndryshme që paraqiten.

- Vlerësimi i nxënësve duhet bërë në bazë të kontrollit të demonstrimit praktik të aftësive të fituara.



- Teodoliti, stacioni total, latat, prizmat me pajisjet tjera për secilin grup.

- Materiale të shkruara ( manuale, rregullore, katalogë ).


“ Matjet nga harta dhe ortofotoja për punët inxhinierike ”

Lëmi: NdërtimtarProfili: GjeodeziNiveli: IIKlasa: 12

Numri i modulit 5

Qëllimi i modulit

Ky modul ka për qëllim përgatitjen e nxënësit për matje gjeodezike nga harta dhe ortofotoja për punët inxhinierike. Në këtë modul nxënësi përgatitet për matjen sipas saktësisë së kërkuar në harta dhe ortofoto te objekteve të ndryshme si rrugët, digat, kanalet dhe objekte të tjera industriale.


RM 1

80


Nxënësi bën parapërgatitjet për matjet në harta dhe ortofoto.

Përmbajtja

- Përgatitja e hartave, planeve, ortofotove për matjen e elementeve të ndryshme në to.

- Përgatitja për matjet e objekteve ne harta.- Përgatitja e instrumenteve dhe veglave për matje në harta.- Matja e vijave te drejta në harta .- Matja e këndeve në harta dhe plane .- Matja e sipërfaqeve në harta dhe plane.- Llogaritja e vlerave të matura ne harta dhe plane ne bazë të

shkallës së hartës, planit.- Leximi i vlerave të paraqitjes vertikale të terrenit në harta.

Përdorimi i planimetrit për matjen e sipërfaqeve në harta.

RM 2

Nxënësi bën matjet praktike të elementeve të rrugës: këndeve, gjatësive dhe lartësive në harta dhe ortofoto.

Përmbajtja

- Leximi dhe matja e elementeve të rrugës në harta dhe plane.- Leximi dhe matja e elementeve të kthesës.- Leximi dhe matja e bisektrisës.- Matja e tangjenteve te rrugë nga harta-plani.- Leximi dhe matja e trupit të rrugës ne harta- plane.- Llogaritja e vlerave të matura te bazë te shkallës së hartës-

planit.- Interpretimi i matjeve nga hartat- planet gjatë ekzekutimit të

punëve në terren.


Realizim i pranueshëm i modulit do të konsiderohet me arritje të kënaqshme e të gjitha kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit.

Me poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:




81


- bëjë përgatitjen e hartave ,planeve, ortofotove për matjen e elementeve të ndryshme ne to;

- bëjë përgatitjet për matjet e objekteve në harta;- përgatisë instrument dhe veglat për matje në harta;- bëjë matjen e vijave te drejta në harta;- bëjë matjen e këndeve në harta dhe plane;- llogarisë vlerat e matura në harta dhe plane në bazë te shkalles së hartës-planit;- bëjë leximin e vlerave të paraqitjes vertikale të terrenit në harta; përdorë planimetrin për matjen e sipërfaqeve në harta .



- bëjë leximin dhe matjen e elementeve të rrugës në harta dhe plane;- bëjë leximin dhe matjen e elementeve të kthesës;- bëjë leximin dhe matjen e bisektrisës;- bëjë matjen e tangjenteve të rrugës nga harta- plani;- bëjë leximin dhe matjen e trupit të rrugës ne harta- plane;- Llogarisë vlerat e matura në bazë të shkallës së hartës- planit;- bëjë interpretimin e matjeve nga hartat- planet gjatë ekzekutimit të punëve në

terren.


Ky modul duhet të trajtohet në terren. - Arsimtari duhet të përdorë sa më shume ilustrime dhe demonstrime

konkrete me instrumente dhe pajisje gjatë matjeve në harta dhe ortofoto.





- Kompas, Kënd matës, vizor, planimetër.- Materiale të shkruara ( harta, plane, ortofoto ).

82


“ Projektimi në Gjeodezinë Inxhinierike me CAD ”


Numri i modulit 6

Qëllimi i modulit

Ky modul ka për qëllim përgatitjen e nxënësit për e programin CAD për projektime dhe trasimin e rrugëve në gjeodezinë inxhinierike. Gjithashtu, me këtë modul nxënësi përgatitet për procedimin e matjeve nga tereni në programin CAD për nevoja të projektimit të objekteve të ndryshme të gjeodezisë inxhinierike.


RM 1

83


Nxënësi bën parapërgatitjet për përdorimin e programit CAD.

Përmbajtja

- Njohja me programin CAD. - Përgatitja e dritares për vizatim.- Njohja me menytë rënëse të programin. - Shiriti komandave.- Ruajtja e fajllave në CAD.- Njohja me mundësit e printimit.

RM 2

Nxënësi bënë përgatitjet për vizatim në CAD të projekteve te rrugëve.

Përmbajtja

- Përdorimi i programit CAD. - Përdorimi i programit “AutoCAD Civil 3D “ apo “

PLATEIA ” ose ndonjë programi tjetër të specializuar për projektim të rrugëve.

- Futja në program e elementeve projektuese nga matjet e kryera ne teren.

- Futja e të dhënave raster (insertimi i hartave-planeve në format të fotografisë)

- Futja e të dhënave vektor ( harta-plane në forme digjitale ) për sipërfaqen ku zhvillohet projekti.

- Nxjerrja e rezultateve nga programi ( në formë digjitale dhe të printuara ) dhe analiza e tyre.


Realizim i pranueshëm i modulit do të konsiderohet me arritje të kënaqshme e të gjitha kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit.

Me poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:





84

- përshkruajë mundësit që ofron programi CAD; - përgatisë e dritaren për vizatim;- shpjegojë menytë rënëse të programin;- njohë komandat në shiritin e komandave;- bëjë ruajtjen e fajllave në CAD;- tregojë mundësitë e printimit.



- demonstrojë përdorimin e programit CAD; - demonstrojë përdorimin e programit “AutoCAD Civil 3D “ ose “ PLATEIA

” për projektim të rrugëve; - bëjë futjen në program të elementeve projektuese nga matjet e kryera në

teren;- bëjë futjen e të dhënave raster ( insertimi i hartave- planeve në format te

fotografisë );- bëjë futjen e të dhënave vektor ( harta- plane në forme digjitale ) për

sipërfaqen ku zhvillohet projekti;- përgatisë dhe nxjerr rezultatet nga programi (në formë digjitale dhe të printuara)

dhe analiza e tyre.


Ky modul duhet të trajtohet në sallën e kompjuterëve të pajisur me njërin nga programet CAD ( “AutoCAD Civil 3D “ apo “ PLATEIA ” ). - Arsimtari duhet të ndihmojë sa më shume nxënësit rreth përdorimit të

programit.- Nxënësi duhet të angazhohet sa më shumë në përvetësimin e aftësive

që përmban moduli si dhe të nxiten të diskutojnë rastet e ndryshme që paraqiten.




Sallë kompjuterësh, programi CAD, të dhëna tekstuale dhe grafike.

85


“ Ndarja dhe bashkimi i parcelave ”


Numri i modulit 7

Qëllimi i modulit

Ky modul ka për qëllim përgatitjen e nxënësit për të kryer punët kryesore me të cilat merret kadastri i tokave e që janë ndarja dhe bashkimi i parcelave( ngastrave ) të tokës si dhe regjistrimi i tyre në bazën tekstuale( librin kadastral ) ose siç është quajtur ndryshe operati kadastral .

Kohëzgjatja e modulit 8 kredi ( 80 orë )

Rezultatet e të mësuarit ( RM )

RM 1Nxënësi bën parapërgatitjet e materialit tekstual dhe grafik për ndarjen gjegjësisht bashkimin e parcelave.

86

dhe përmbajtjaPërmbajtja

- Përgatitja e hartave kadastrale për lokacionin ku gjendet parcela që do të ndahet-bashkohet.

- Përcaktimi i zonës kadastrale ku ndodhet parcela që ndahet-bashkohet.

- Identifikimi i parcelës kadastrale e cila ndahet-bashkohet.

- Identifikimi i pronarit, sipërfaqes të parcelës që ndahet përkatësisht parcelave që bashkohen.Saktësia dhe gabimi i lejuar në llogaritjen e sipërfaqes të parcelës.

RM 2

Nxënësi njihet me matjet gjeodezike që bëhen për mirëmbajtjen e kadastrit në ndarjen e parcelave.

Përmbajtja

- Përgatitja e mjeteve dhe instrumenteve për matje gjeodezike në ndarjen e parcelave në teren.

- Identifikimi në teren i parcelës kadastrale që ndahet.- Identifikimi në teren i kufijve të parcelës si tersi.- Matja e sipërfaqes së përgjithshme të parcelës.- Përcaktimi i numrit të nën ndarjeve.- Llogaritja e sipërfaqeve të nën ndarjeve.- Ndarja e parcelës në bazë të sipërfaqeve të llogaritura

me parë.- Barazimi i sipërfaqeve.- Numërimi i parcelave të reja.- Regjistrimi i pronarëve të rinj.

RM 3Nxënësi njihet me matjet gjeodezike që bëhen për mirëmbajtjen e kadastrit në bashkimin e parcelave.

Përmbajtja

- Përgatitja e mjeteve dhe instrumenteve për matje gjeodezike në bashkimin e parcelave në teren.

- Identifikimi në teren i parcelave kadastrale që bashkohen.

- Identifikimi në terren i kufijve të parcelave që bashkohen.

- Matja e sipërfaqeve të secilës parcelë.

87

- Llogaritja e sipërfaqeve të parcelave veç e veç.- Bashkimi e parcelave në ne një të vetme.- Matja e sipërfaqes së parcelës pas bashkimit.- Barazimi i sipërfaqeve.- Numërimi i parcelës së re.- Regjistrimi i pronarit të ri.







- bëjë përgatitjen e hartave kadastrale për lokacionin ku gjendet parcela që do të ndahet- bashkohet.

- bëjë përcaktimin e zonës kadastrale ku ndodhet parcela që ndahet- bashkohet;

- bëjë identifikimin e parcelës kadastrale e cila ndahet-bashkohet;- bëjë identifikimin e pronarit, sipërfaqes të parcelës që ndahet përkatësisht

parcelave që bashkohen;- bëjë llogaritjen e sipërfaqes të parcelës ne bazë të saktësisë së lejuar.



- bëjë përgatitjen e mjeteve dhe instrumenteve për matje gjeodezike në ndarjen e parcelave në teren;

- bëjë identifikimin në teren të parcelës kadastrale që ndahet;- bëjë identifikimin në teren të kufijve të parcelës si tërësi;- bëjë matjen e sipërfaqes së përgjithshme të parcelës.- përcaktojë numrin e nën ndarjeve;- llogarisë sipërfaqet e nën ndarjeve;- bëjë ndarjen e parcelës në bazë të sipërfaqeve të llogaritura me parë;- bëjë barazimin e sipërfaqeve;

88

- bëjë numërimin e parcelave të reja;- shpjegojë regjistrimin e pronarëve të rinj.



- bën përgatitjen e mjeteve dhe instrumenteve për matje gjeodezike në bashkimin e parcelave në teren;

- bën identifikimin në teren të parcelave kadastrale që bashkohen; - bën identifikimin në teren të kufijve të parcelave që bashkohen; - bën matjen e sipërfaqeve të secilës parcelë ;- Llogarit sipërfaqet e parcelave veç e veç ;- bën bashkimin e parcelave në një të vetme;- bën matjen e sipërfaqes së parcelës pas bashkimit;- bën barazimin e sipërfaqeve;- bën numërimin e parcelës së re;- shpjegojë regjistrimin e pronarit të ri.


Ky modul duhet të trajtohet në teren dhe me vizita në institucionet e ndryshme kadastrale.

- Arsimtari duhet të ndihmojë sa më shume nxënësit rreth sigurimit te hartave dhe informacioneve të tjera kadastrale.




Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet dhe materialet e mëposhtme:

Metër shirit, Teodolit ( Stacion total ), të dhëna tekstuale dhe grafike të zonave të ndryshme kadastrale.

89


“ Hartimi i një projekti të thjeshtë të rrugës nga plani i situacionit ”

Lëmi: NdërtimtariProfili: GjeodeziNiveli: IIKlasa: 12

Numri i modulit 8

Qëllimi i modulitKy modul ka për qëllim përgatitjen e nxënësit me aftësi themelore për hartimin e një projekti të thjeshtë të rrugës, i cili duhet realizuar duke u bazuar në planin dhe situacionin e terrenit.

Kohëzgjatja e modulit 10.4 kredi ( 104 orë )


RM 1Nxënësi bën parapërgatitjet për hartimin e projektit.

Përmbajtja

- Leximi dhe interpretimi i planit të situacionit.- Përzgjedhja e mjeteve dhe veglave të punës.- Identifikimi i fillimit dhe mbarimit të trasesë së rrugës së

90

ardhshme.

RM 2

Nxënësi përpilon planin e situacionit.

Përmbajtja

- Leximi i koordinatave të fillimit dhe mbarimit të trasesë së rrugës.

- Llogaritja e vijës 0.- Tërheqja e vijës 0. - Vendosja e kulmeve të trasesë.- Llogaritja e elementeve kryesore të trasesë.- Vendosja e elementeve kryesore të trasesë së rrugës.- Vizatimi i elementeve.- Nxjerrja e kuotave të stacionazheve dhe elementeve

kryesore të trasesë.

RM 3

Nxënësi bën punimin e profilit gjatësor të rrugës.Përmbajtja

- Tërheqja e niveletës.- Llogaritja e kthesave vertikale të niveletës.- Leximi i kuotave të niveletës.- Llogaritja e profilit të masave.

RM 4

Nxënësi bën punimin e profileve tërthore të rrugës.

Përmbajtja

- Leximi dhe nxjerrja e kuotave në profilet tërthore. - Bartja e kuotave të terrenit në profil tërthor.- Vizatimi i vijës së terrenit.- Leximi i kuotës së niveletës në profilin gjatësor.- Bartja e kuotës së niveletës në profil tërthor.- Vendosja e gjerësisë dhe rënies tërthore të rrugës.- Vizatimi i bankinave.- Vizatimi i skarpateve.- Llogaritja e sipërfaqeve të profileve tërthore.- Llogaritja e vëllimit të gërmimeve dhe mbushjeve.


Realizim i pranueshëm i modulit do të konsiderohet me arritje të kënaqshme e të gjitha kritereve të realizimit të specifikuara për çdo

91

rezultat të të mësuarit.Me poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:





- lexojë dhe interpretojë drejt planin e dhënë të situacionit;- përzgjedhë saktë mjetet dhe veglat punës;- identifikojë saktë fillimin dhe mbarimin e trasesë së rrugës së ardhshme.

RM 2 IV Pyetje- përgjigje me gojë në praktikë në terren dhe vëzhgim me listë kontrolli nga projekti.


- lexojë saktë koordinatat e fillimit dhe mbarimit të trasesë së rrugës;- llogarisë vijën 0;- bëjë tërheqjen me kompas të vijës 0;- vendosë saktë kulmet e trasesë;- llogarisë elementet kryesore të trasesë;- vendosë elementet kryesore (drejtëzat, kthesat kaluese, kthesat rrethore) të

trasesë së rrugës; - vizatojë elementet duke i bashkuar ato;- nxjerrë saktë kuotat e stacionazheve dhe elementeve kryesore të trasesë.

RM 3 IV Vëzhgim me listë kontrolli për projektin e mësipërm

KR Nxënësi duhet:

- bëjë tërheqjen e niveletës;- llogarisë saktë kthesat vertikale të niveletës;- lexojë saktë kuotat e niveletës;- llogarisë profilin e masave për gërmim e mbushje.

RM 4 IV Vëzhgim me listë kontrolli

KR Nxënësi duhet:

- lexojë saktë kuotat në profilet tërthore;- nxjerrë saktë, nga plani i situacionit, kuotat në profilet tërthore;

92

- bëjë pa gabime bartjen e kuotave të terrenit në profil tërthor;- vizatojë saktë vijën e terrenit duke bërë bashkimin e kuotave;- lexojë kuotën e niveletës në profilin gjatësor;- bëjë pa gabime bartjen e kuotës së niveletës në profil tërthor;- vendosë gjerësinë dhe ramjen tërthore të rrugës sipas standardeve të projektimit;- vizatojë bankinat;- vizatojë skarpatet;- llogarisë saktë sipërfaqet e profileve tërthore;- llogarisë saktë vëllimin e gërmimeve dhe mbushjeve.


- Ky modul duhet të punohet në sallën e mësimit. - Rekomandohet të organizohen vizita në terren për ta krahasuar një

rrugë ekzistuese me elementet nga projekti i mësipërm.- Arsimtari duhet të përdorë sa më shumë ilustrime dhe demonstrime

konkrete për krahasimin me projektin përkatës.- Nxënësi duhet të angazhohet sa më shumë në përvetësimin e

njohurive që trajton moduli dhe të nxiten të diskutojnë rastet e ndryshme të disniveleve për projektet e rrugëve.

- Vlerësimi i nxënësve duhet bërë në bazë të kontrollimit të demonstrimit praktik të aftësive të fituara.


Për realizim të mirë të modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, instrumentet, pajisjet dhe materialet e mëposhtme:kalkulator, skalimetër, kompas, laps, leter etj.

Normativi për mësimdhënës Lëmi: NdërtimtariProfili: GjeodeziNiveli: I dhe II( Klasa 10, 11 dhe 12 )

1. Gjeodezi

Dr.Sc. i Gjeodezisë ( Doktor i Shkencave i Gjeodezisë )PhD. i Gjeodezisë ( Doktoruar në Gjeodezi )Mr.Sc. i Gjeodezisë ( Magjistër i Shkencave i Gjeodezisë )

93

MSc. i Gjeodezisë ( Master Shkencor i Gjeodezisë )Mr. Inxh. i Gjeodezisë ( Magjistër Inxhinier i Gjeodezisë )“ Inxh. i dipl. i Gjeodezisë ( Inxhinier i Diplomuar i Gjeodezisë ) “B. Inxh. i Gjeodezisë ( Bachelor Inxhinier i Gjeodezisë )“ Inxh. i Gjeodezisë ( Inxhinier i Gjeodezisë ) “B.Sc. i Gjeodezisë ( Bachelor i Shkencave i Gjeodezisë )

2. Llogaritjet e matjeve gjeodezike

Dr.Sc. i Gjeodezisë ( Doktor i Shkencave i Gjeodezisë )PhD. i Gjeodezisë ( Doktoruar në Gjeodezi )Mr.Sc. i Gjeodezisë ( Magjistër i Shkencave i Gjeodezisë )MSc. i Gjeodezisë ( Master Shkencor i Gjeodezisë )Mr. Inxh. i Gjeodezisë ( Magjistër Inxhinier i Gjeodezisë )“ Inxh. i dipl. i Gjeodezisë ( Inxhinier i Diplomuar i Gjeodezisë ) “B. Inxh. i Gjeodezisë ( Bachelor Inxhinier i Gjeodezisë )“ Inxh. i Gjeodezisë ( Inxhinier i Gjeodezisë ) “B.Sc. i Gjeodezisë ( Bachelor i Shkencave i Gjeodezisë )

3. Gjeometri deskriptive

Dr.Sc. i Gjeodezisë ( Doktor i Shkencave i Gjeodezisë, Arkitekturës, Ndërtimtarisë, Matematikës )PhD. i Gjeodezisë ( Doktoruar në Gjeodezi, Arkitekturë, Ndërtimtari, Matematikë )Mr.Sc. i Gjeodezisë ( Magjistër i Shkencave i Gjeodezisë,Arkitekturës,Ndërtimtarisë,Matematikës )MSc. i Gjeodezisë ( Master Shkencor i Gjeodezisë, Arkitekturës, Ndërtimtarisë, Matematikës )Mr. Inxh. i Gjeodezisë ( Magjistër Inxhinier i Gjeodezisë )“ Inxh. i dipl. i Gjeodezisë ( Inxhinier i Diplomuar i Gjeodezisë, Arkitekturës, Ndërtimtarisë, Matematikës ) “B. Inxh. i Gjeodezisë ( Bachelor Inxhinier i Gjeodezisë )“ Inxh. i Gjeodezisë ( Inxhinier i Gjeodezisë ) “B.Sc. i Gjeodezisë ( Bachelor i Shkencave i Gjeodezisë )

4. Vizatim dhe shkrim gjeodezik

Dr.Sc. i Gjeodezisë ( Doktor i Shkencave i Gjeodezisë )PhD. i Gjeodezisë ( Doktoruar në Gjeodezi )Mr.Sc. i Gjeodezisë ( Magjistër i Shkencave i Gjeodezisë )MSc. i Gjeodezisë ( Master Shkencor i Gjeodezisë )Mr. Inxh. i Gjeodezisë ( Magjistër Inxhinier i Gjeodezisë )“ Inxh. i dipl. i Gjeodezisë ( Inxhinier i Diplomuar i Gjeodezisë ) “B. Inxh. i Gjeodezisë ( Bachelor Inxhinier i Gjeodezisë )“ Inxh. i Gjeodezisë ( Inxhinier i Gjeodezisë ) “

94

B.Sc. i Gjeodezisë ( Bachelor i Shkencave i Gjeodezisë )

5. Fotogrametri


6. Gjeodezi inxhinierike


7. Kadastri dhe operacionet agrare


8. Gjeoinformatika

Dr.Sc. i Gjeodezisë ( Doktor i Shkencave i Gjeodezisë )PhD. i Gjeodezisë ( Doktoruar në Gjeodezi )Mr.Sc. i Gjeodezisë ( Magjistër i Shkencave i Gjeodezisë )MSc. i Gjeodezisë ( Master Shkencor i Gjeodezisë )Mr. Inxh. i Gjeodezisë ( Magjistër Inxhinier i Gjeodezisë )“ Inxh. i dipl. i Gjeodezisë ( Inxhinier i Diplomuar i Gjeodezisë ) “

95

B. Inxh. i Gjeodezisë ( Bachelor Inxhinier i Gjeodezisë )“ Inxh. i Gjeodezisë ( Inxhinier i Gjeodezisë ) “B.Sc. i Gjeodezisë ( Bachelor i Shkencave i Gjeodezisë )

96

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë · Web viewGjeometri deskriptive Vizatim dhe...

Documents

Transcript of Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë · Web viewGjeometri deskriptive Vizatim dhe...