Medication AdministrationBenjawan Nunthachai

คำ�ยอ-คำ�แปลในก�รใหย�ต�มแผนก�รรกษ�ของแพทย

(ทใชบอย)a.c. ante cibum before meals (กอนอ�ห�ร)b.i.d. bis in die twice a day (วนละสองครง)C cum with (พรอมกบ)Cap Capsula capsule (แคปซล)D dies day (วน) b.i.n. bis in noc tus twice a night (คนละสองครง)

คำ�ยอ-คำ�แปลในก�รใหย�ต�มแผนก�รรกษ�ของแพทย

(ทใชบอย)h.s. hora somni bedtime เมอเวล�เข�

นอนo.d. once daily วนละครงp.c. post cibum after meals หลงอ�ห�รp.o. per os by mouth กนท�งป�กpil pilula pillย�เมดp.r.n. pro re nata as needed หรอ when

necessary for (ใชเมอมกรณจำ�เปน/เมอตองก�ร)

คำ�ยอ-คำ�แปลในก�รใหย�ต�มแผนก�รรกษ�ของแพทย

(ทใชบอย)q.i.d. quater in die four times a day วนละส

ครงs.l. sub lingual under the tongue ใตลนt.i.d. ter in die three times a day วนละส�ม

ครงTsp teaspoon ชอนช�Tbsp tablespoon ชอนโตะTab tabella tablet ย�เมด

คำ�ยอ-คำ�แปลในก�รใหย�ต�มแผนก�รรกษ�ของแแพทย

(ทใชบอย) I.M. into the muscle ฉดเข�กล�ม I.V. into the vein ฉดเข�หลอดเลอดดำ�Mg. milligram มลลกรมMl. milliliter มลลลตร (ซซ.)O.D. oculo dextro right eye ต�ขว�O.S. oculo sinistro left eye ต�ซ�ยO.U. oculo utro in each eye ต�แตละข�ง

Rights of Medication Administration

1. Right patient• Check the name on the order and the

patient.• Use 2 identifiers.• Ask patient to identify himself/herself.• When available, use technology (for

example, bar-code system).

Rights of Medication Administration

2. Right medication• Check the medication label.• Check the order.3. Right dose• Check the order.• Confirm appropriateness of the dose using a

current drug reference.• If necessary, calculate the dose and have

another nurse calculate the dose as well.

ย�กอนอ�ห�ร • ยาทรบประทานกอนอาหารอยางนอยครงถงหนงชวโมง

เพอใหยาถกดดซมเขาสกระแสโลหตไดด หากรบประทานพรอมหรอหลงอาหารทนทจะทำาใหการดดซมของยาลดลง

มาก• หากลมรบประทานกอนอาหารใหรบประทาน

หลงอาหารอยางนอย 2 ชวโมง• สำาหรบยาทออกฤทธไปเพมการเคลอนไหวของกระเพาะ

อาหารและลำาไส ซงใชรกษาอาการคลนไส อาเจยน ใหรบประทานกอนอาหารเพอทจะไดออกฤทธลด

อาการคลนไส อาเจยน เมอรบประทานอาหารลงไปไดทน

ย�หลงอ�ห�ร • โดยทวไปหมายความวาหลงอาหารอยางนอย 15

นาท ยาทใหรบประทานหลงอาหารน สวนมากเปน ยาทว ๆ ไป ซงไมรบกวนตอการดดซมของยาและ

อาจเพมการดดซมของยาบางชนดได หรอเปนยาทถงแมจะถกดดซมไดดในขณะทองวาแตมฤทธระคายเคองกระเพาะอาหารมาก

ย�หลงอ�ห�รทนท/ย�กอนนอน• ยาทมฤทธเปนกรดทำาใหเกดการระคายเคองตอเยอบกระเพาะอาหารมก

ทำาใหคลนไส อาเจยนเมอรบประทานขณะทองวางหากรบประทานตดตอกนเปนเวลานานอาจทำาใหเปนผลหรอจนถงขนเปนแผล

ทะลได ดงนนจงตองมอาหารหรอนำาชวยทำาใหเจอ จาง ยาดงกลาวไดแก ยาแกปวดขอตาง ๆ ยา

แอสไพรน และยาสเตยรอยด เปนต• รบประท�นกอนนอน หมายความวาใหรบประทาน

กอนนอนตอนกลางคนวนละ 1 ครง เทานน

•   ย�เมดคมกำ�เนด คออะไร•          ยาเมดคมกำาเนด คอฮอรโมนสงเคราะหทฝายหญงใชกน

เพอปองกนการตงครรภ เปนฮอรโมนททำาเลยนแบบฮอรโมน ของผหญง คอ เอสโตรเจน(Estrogen) และโปรเจสเตอ

โรน(Progesterone)   ยาเมดคมกำาเนด ม 2  ชนด คอ ชนดแผง ละ 21  เมดและชนดแผงละ 28    เมด บางชนดจะมฮอรโมน

เพยงอยางเดยว แตสวนใหญจะมทง 2 อยาง เรยกวา ชนด   ฮอรโมนรวม ซงนยมใชมากกวา สตรทกคนสามารถเลอกซอหา

   ไดทวไปอยางงายดาย ประชากรทวโลกหลายลานคนเลอกใช ยาเมดคมกำาเนด เพราะกนงายสะดวกและเปนทยอมรบวาใหผล

ในการคมกำาเนดเปนอยางด

• ยาคมกำาเนดปองกนการตงครรภไดอยางไร•    ปองกนการตงครรภไดเพราะ ฮอรโมนในเมดยาทำ�ใหไมมไขสกจ�กรงไข ทำาใหมกทปากมดลกเหนยวขน ตวอสจผานได

ยาก และทำาใหเยอบโพรงมดลกไมเจรญไมเหมาะกบการฝงตวของตวออน(หากเกดการปฏสนธ) จงปองกนการตงครรภไดเปนอยางด

      ขอดในการเลอกใชยาเมด มประสทธภาพสง ใชงาย และไมตองมขอปฏบตใดๆในขณะรวมเพศลดอาการทเกยวกบการม            ประจำาเดอน เชน ลดการปวดทอง ลดการเสยเลอดมาก ลดการสญเสยธาตเหลก และการเกดโลหตจาง ชวยใหรอบ

   ประจำาเดอนสมำาเสมอลดความเสยงของการอกเสบของอวยวะในองเชงกราน และการตงครรภนอกมดลก ลดการเกด      เนองอกของรงไข และเนองอกชนดธรรมดาของเตานม และถงนำารงไข

ขอจำากดของยาเมดคมกำาเนด    ตองกนทกวนเปนประจำา ในเวลาใกลเคยงกน อาจเกดอาการขางเคยงในบางคน ยาเมดคมกำาเนดบางชนดไมเหมาะสำาหรบผทใหนมบตร

อาการขางเคยงทอาจพบได      คลนไส อาเจยน นำาหนกเพม    ปวดศรษะ หรอเวยนศรษะ คดตงเตานม

ขอแนะนำ�ในก�รใชย�คมกำ�เนดทถกตอง

• ย�คมชนด 21 เมด = การกนยาแผงแรก สามารถ เรมไดตงแตวนท 1-10 ของการมประจำาเดอน (แต

วนท 5 จะเหมาะสมทสด) โดยเลอกเมดยาใหตรง กบวนทเรมกนยา เชน เรมเมดแรกวนจนทร กให

“ ” “กนเมดทดานหลงแผงเขยนวา จ หรอ Mon” กนคนละ 1 เมด กอนนอนทกคน ตรงเวลา หามลม

กน โดยกนไปตามลกศร จนครบ 21 เมด เมอหมด แผงแรกแลว ใหหยดยา 7 วน แลวจงเรมกนยา แผงใหมตอไป โดยในชวง 7 วนทหยดยา จะม ประจำาเดอนมา ไมตองสนใจวาจะมากวน ถงแมจะ

ยงไมหมด แตเมอหยดยาแผงแรกครบ 7 วนแลวกเรมยาแผงใหมไดเลย

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%81%E0%B9%8D%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%89%E0%B8%B8%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%89%E0%B8%B4%E0%B8%99+%E0%B8%84%E0%B8%B7%E0%B8%AD&source=images&cd=&cad=rja&docid=dVs5Kjt9-tuM1M&tbnid=Powx0oo6yGBMBM:&ved=0CAUQjRw&url=http%3A%2F%2Fwww.sahavicha.com%2F%3Fname%3Dknowledge%26file%3Dreadknowledge%26id%3D4098&ei=KD72UduSCMqskgXHh4HoCg&bvm=bv.49784469,d.dGI&psig=AFQjCNG_Igx3M4fZHW89Pz_9pGp-7ncxOA&ust=1375178520981703

ขอแนะนำ�ในก�รใชย�คมกำ�เนดทถกตอง

• ย�คมชนด 28 เมด = จะประกอบดวยฮอรโมน 21 เมด และอก 7 เมด อาจเปนแปง วทามน หรอเหลก ซงจะมสหรอขนาดเมด

ยาแตกตางจาก 21 เมด เมดแปงอก 7 เมดทเพมเขามา เพอให กนยาตดตอกนทกวน โดยไมตองเวนชวง จะไดไมตองกงวล

เรองการนบวน การกนยาแผงแรก ใหเรมกนในวนแรกทมประจำาเดอน โดยให

เรมกนในสวนทเปนสแดงในดานหลงของแผง และเลอกเมดยา ใหตรงกบวนแรกของการมประจำาเดอน กนคนละ 1 เมด กอน

นอนทกคน ตรงเวลา หามลมกน โดยกนไปตามลกศร จนครบ28 เมด เมอกนหมดแผงแลว สามารถเรมยาแผงตอไปไดทนทโดยไมตองสนใจวากำาลงมประจำาเดอนอยหรอไมกตาม

ยาคมกำาเนดฉกเฉน• ยาคมฉกเฉนมขอบงใชในการปองกนการตงครรภในกรณฉกเฉน

คำาวา “ ” ฉกเฉน หมายถง การมเพศสมพนธในคสามภรรยา ทม การวางแผนครอบครว และทำาการปองกนการตงครรภ แตเกด

ความผดพลาดจากวธคมกำาเนดทใช เชน การรวหรอฉกขาดของ ถงยางอนามย การลมรบประทานยาเมดคมกำาเนดตงแต 2 เมด

ขนไป เปนตน หรอใชในกรณผหญงทถกขมขน• ย�เมดโปรเจสเตอโรนอย�งเดยว ( หรอททร�บกนดว�มชอ

ก�รค�ว� โพสตนอร ) มสวนประกอบหลกเพยงอยางเดยว คอLevonorgestrel ขนาดเมดละ 0.75 มลลกรม โดยรบประทาน 2

ครง ระยะหางกน 12 ชวโมง และตองรบประทานภายใน 72 ชมหลงจากมเพศสมพนธ

ยาคมกำาเนดฉกเฉน

ขอแนะนำาในการรบประทานยาคมกำาเนดฉกเฉน

  ย�คมฉกเฉนแตละแผงมย�คมฉกเฉน 2 เมด แตละเมด ประกอบดวยตวย�ทเปนฮอรโมนขน�ดสง คอ

levonorgestrel เมดละ 750 ไมโครกรม การรบประทานยาทถกตองคอ รบประทานยาเมดแรกใหเรวทสด

หลงจากมเพศสมพนธทไมไดปองกน โดยไมควรเกน 72 ชวโมงและจะตองรบประทานยาเมดทสองหลงจากรบประทานยาเมด

แรกไมเกน 12 ชวโมง หากมการอาเจยนภายใน 2 ชวโมงหลงรบประทานยาแตละเมด

ตองรบประทานยาใหม ไมแนะนำาใหรบประทานยาเกน 4 เมด หรอ 2 กลอง ตอเดอน

ขอแนะนำ�ในก�รรบประท�นย�คมฉกเฉน

• การรบประทานยาเมดแรกภายใน 72 ชวโมง หลง การมเพศสมพนธดงกลาวตามดวยยาเมดทสอง

จะใหประสทธภาพในการปองกนการตงครรภได75% แตหากเรมยาภายใน 24 ชวโมง หลงการม

เพศสมพนธ จะใหประสทธภาพในการปองกนการ ตงครรภเพมขนเปน 85% ดงนนจงควรรบ

ประทานยาเมดแรกหลงการมเพศสมพนธใหเรวทสด

ผลขางเคยงของยาคมกำาเนดฉกเฉน• ผลขางเคยงทอาจพบไดบอยคอ เวยนศรษะ

คลนไส อาเจยน คดเตานม และระดมาผดปกต  โดยอาจมาเรวขนหรอชากได บางครงอาจพบ  เลอดออกกระปรดกระปรอย ดงนนถาขาดระด

หรอระดมากระปรดกระปรอยหลงใชยาน จำาเปนจะตองตรวจใหทราบวาเปนการตงครรภหรอเปนผล

ของยา ในกรณทปองกนไมไดยงมโอก�สตงครรภนอกมดลกสงกว�ปกตอกดวย

วธละล�ยย�ผงแหงปฏชวนะ

• 1. หากตองใชยามากกวา 1 ขวด ใหละลายยาทละขวด2. เคาะผงยาในขวดใหรวน3. ใชนำาตมสกทเยนแลวหรอนำาดมทสะอาดละลายยา หามใหนำารอนหรอนำาอน4. เปดฝาขวดยา เตมนำาลงในขวดยาประมาณครงขวด ปดฝาขวด

เขยาใหผงยาเปยกทวและกระจาย ไมจบเปนกอน5. เปดฝาขวดยาอกครง เตมนำาลงในขวดจนถงขดทกำาหนดไวบนขวดยาหรอขดบอกบนฉลากยา6. ปดฝาขวดยา เขยาใหยากระจายเขากนด7. กอนรนยา ตองเขยาขวดกอนทกครง ยาทผสมแลวมอายการใช

ไมเกน 7 วน และเกบยาไวในทเยนหรอในตเยนชองธรรมดา

วธใชย�หยอดต�

• 1. ลางมอใหสะอาด เขยาขวดยา2. นอนหรอนงแหงนหนามองขนขางบน ใชมอดงหนงตาลางใหเปนกระพง3. หยอดตาตามจำานวนหยดลงไป ระวงอยาใหหลอดหยดแตะกบตาหรอเปลอกตา4. หลบตาพรอมทงใชมอกดหวตาไวประมาณ 1 – 2 นาท ซบสวนทเกนออก5. หากจำาเปนตองหยอดยาตาหลายชนดในชวงเวลาเดยวกน

ใหเวนชวงระยะเวลา 5 นาท เพอใหยาแตละชนดออกฤทธไดด6. เมอเปดยาใชแลว ควรทงหลงจาก 1 เดอน หามลางหรอ

ทำาความสะอาดหลอดหยดระหวางใช

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%A2%E0%B8%AD%E0%B8%94%E0%B8%95%E0%B8%B2&source=images&cd=&cad=rja&docid=OJ27yjVlTej62M&tbnid=sD2kxbfOh_AlxM:&ved=0CAUQjRw&url=http%3A%2F%2Fwww.doctor.or.th%2Farticle%2Fdetail%2F11205&ei=3ED2Ue6hHoeyrAe3mICgCQ&bvm=bv.49784469,d.bmk&psig=AFQjCNHRzvsIwSzv86vsn3cB7ySinLLe3Q&ust=1375179326102256

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B5%E0%B8%AB%E0%B8%A2%E0%B8%AD%E0%B8%94%E0%B8%95%E0%B8%B2&source=images&cd=&cad=rja&docid=o8Gv1XbnQK07XM&tbnid=Cr3yja8DGThPCM:&ved=0CAUQjRw&url=http%3A%2F%2Fwww.bloggang.com%2Fmainblog.php%3Fid%3Dmhunoiii%26month%3D20-07-2013%26group%3D13%26gblog%3D12&ei=D0D2UYbMMIjwrQeEw4GwCw&bvm=bv.49784469,d.bmk&psig=AFQjCNEGz9D65MZVhzW0_bQydSUw1k94jQ&ust=1375179082327959

วธใชย�ป�ยต�

• 1. ลางมอใหสะอาด2. นอนหรอนงแหงนหนามองขนขางบน ใชมอดงหนงตาลางใหเปนกระพง3. บบยาลงในกระพงตา โดยเรมจากหวตา ระวงอยาใหปลายหลอดแตะกนตาหรอเปลอกตา4. กะพรบตาเบา ๆ ประมาณ 1 – 2 นาท หรอใชนว

มอคลงเบา ๆ เชดยาสวนเกนออก5. ถาจำาเปนตองใชยาปายตารวมกบยาหยอดตา

ใหใชยาหยอดตากอนยาปายตาประมาณ 5 นาท

Rights of Medication Administration

4. Right route• Again, check the order and

appropriateness of the route ordered.• Confirm that the patient can take

or receive the medication by the ordered route.

Rights of Medication Administration

5. Right time• Check the frequency of the ordered

medication.• Double-check that you are giving the

ordered dose at the correct time.• Confirm when the last dose was given.

Rights of Medication Administration

6. Right documentation• Document administration AFTER giving the

ordered medication.• Chart the time, route, and any other specific

information as necessary. For example, the site of an injection or any laboratory value or vital sign that needed to be checked before giving the drug.

Rights of Medication Administration

7. Right reason• Confirm the rationale for the ordered

medication. What is the patient’s history? Why is he/she taking this medication?

• Revisit the reasons for long-term medication use.

Rights of Medication Administration

8. Right response• Make sure that the drug led to the desired

effect. If an antihypertensive was given, has his/her blood pressure improved? Does the patient verbalize improvement in depression while on an antidepressant?

• Be sure to document your monitoring of the patient and any other nursing interventions that are applicable.

หลกก�รบรห�รย� 6 R  โอก�สของคว�มคล�ดเคลอนท�งย�

หลกก�รท 1.

ก�รประกนคว�มถกตองด�นผปวย (Right patient) 

ก�รสงจ�ย ก�รกระจ�ย ก�รสงมอบ และก�รบรห�รย�ใหผปวยผดคน

หลกก�รท 2.

ก�รประกนว�ผปวยจะไดรบย�ท มคณภ�พ เปน ไปต�มเงอนไขผปวย หรอถกตองต�มทแพทยตองก�ร (Right drug)

• ก�รใหย�ผดชนด • ก�รใหย�ทแพทยไมไดสง เชน ย� ทผปวย

นำ�ตดตวม� • ก�รใหย�ทผปวยเคยมประวตก�รแพ • ก�รใหย�ทหมดอ�ย • ก�รใหย�เสอมคณภ�พ

หลกก�รท 3.

ก�รประกนว�ผปวยจะไดรบย�ทม คว�มแรง คว�มเขมขน ขน�ดย�ต�มคว�มเหม�ะสม และเปน ไปต�มทแพทยตองก�ร(Right dose)

• ก�รใหย�ผดขน�ด • ก�รคำ�นวณขน�ดย�ผด • ไมส�ม�รถใชย�ทม เทคนคก�ร บรห�รพเศษ เชน

ย�พน • ผดคว�มแรง • ผดคว�มเขมขน • ก�รเจอจ�งผด • ก�รใหย�ซำ� • ก�รใหย�ทแพทยสงหยด • ก�รตอย�โดยทแพทยไมไดสง • ก�รลมใหย� โดยข�มไปใหย�เวล�ใหม

หลกก�รท 4.

ก�รประกนว� ผปวยจะไดรบย�ถกตองต�มเวล�ทเหม�ะสม (Right time)

 

• ก�รใหย�ผดไปจ�กเวล�ทกำ�หนด ก�รลมใหย�และมก�รใหเมอนกได• ก�รหยดใหย�เรวกว�ทแพทยกำ�หนด• ก�รหยดใหย�น�นกว�ทแพทยกำ�หนด•ก�รใหย�คล�ดเคลอน ระหว�งก�รใหกอน•

หรอหลงอ�ห�ร

หลกก�รท 5.

ก�รประกนว�ผปวยจะไดรบย�ถกชองท�ง หรอวธบรห�รย�ทเหม�ะสม (Right route)

• ก�รใหย�ผดชองท�ง เชน IV IM IT ID Sc Oral SL Inhaler• ก�รใช ย�หยอดต� หยอดห ผดข�ง หรอไมเปน ไปต�มทแพทยสง

หลกก�รท 6.

ก�รประกนว� ผปวยจะไดรบก�รบรห�รย� ดวยเทคนคทเหม�ะสม (Right technique) 

• ก�รผสมย�เข�ดวยกนโดยไมเหม�ะสม

ก�รบรห�รย�ทเข�กนไมไดเข�•ท�ง Y site หรอรวมส�ยเดยวกน

ก�รบรห�รย�ดวยเทคนคทไม•เหม�ะสมสงผลใหเกดเหตก�รณไมพง ประสงค

ก�รเดนย�เรวกว�ทควรเปน เชน •IV push น�นกว� 5น�ท

ก�รบดย�ทไมควรบด หรอย�ท•เข�กนไมไดท�งก�ยภ�พ

Reference

• http://www.nursingcenter.com/Blog/post/2011/05/27/8-rights-of-medication-administration.aspx