Material osagarria LEHEN HEZKUNTZA · 2017-06-19 · Talde guztiek bere komikia egin ondoren,...
Transcript of Material osagarria LEHEN HEZKUNTZA · 2017-06-19 · Talde guztiek bere komikia egin ondoren,...
Material osagarria
LEHEN HEZKUNTZA
Kontsumitzen
ikasiko dut
2
HELBURUA
EDUKIAK
Kontzeptuak: kontsumitzailea, erabiltzailea....
Kontsumitzaileen eta erabiltzaileen eskubideak eta betebeharrak
Erreklamazio orria
Erreklamazio bideak
JARDUERA OSAGARRIAK
AURRETIKO JARDUERAK
1. ZIKLOA
1. Pertsona kontsumitzailea eta erabiltzailea
2. ZIKLOA
1. Erreklamazioak
3. ZIKLOA
1. Bilatu eta ikertu
GEROKO JARDUERAK
1. ZIKLOA
1. Eguneroko abenturak
2. Prezioak eta erakusleihoak
2. ZIKLOA
1. Nire eskubideak
2. Erosketa tiketa
3. ZIKLOA
1. Kontsumoari buruzko galdetegia
2. Zer egingo zenuke?
Kontsumitzaile eta erabiltzaile izateagatik ditugun eskubideak defendatzeko eta betebeha-
rrak betetzeko beharrezkoak diren gaitasunak bereganatzea.
3
OINARRIZKO KONPETENTZIEKIKO LOTURA
Zie
ntz
ia
tekn
olo
gia
eta
osasu
n
Ku
ltu
rarako
gait
asu
na
Ikaste
n
ikaste
ko
gait
a-
su
na
Mate
mati
-
karako
gait
asu
na
Kom
un
ikazio
-
rako
gait
asu
na
Gait
asu
n
dig
itala
eta
In
form
azi-
oaren
trata
erakoa
Giz
arte
-
rako e
ta
hir
itarta
-
su
nerako
gait
asu
na
Ku
ltu
ra h
u-
man
isti
ko
eta
arti
sti
ko-
rako
gait
asu
na
Norb
eraren
au
ton
om
ia-
rako e
ta
ekim
en
e-
rako
gait
asu
na
Pert
son
a
kon
tsu
mit
zail
e
eta
era
bil
tzail
ea
Err
ek
lam
azio
ak
Bil
atu
eta
ik
ert
u
Eg
un
er
ok
o
aben
tura
k
Prezio
ak
eta
era
ku
sleih
oak
Nir
e
esk
ub
i-
deak
Ero
sketa
tik
eta
Kon
tsu
moari
bu
ruzk
o
gald
ete
gia
Zer
egin
go
zen
uk
e...?
4
AURRETIKO JARDUERAK
5
Gaia bideratu eta ikasleen arreta lortzeko, galdera sorta bat eginez has gaitezke. Ikasleen
adina eta jakintza mailaren araberakoak izango dira. Ondoren azaltzen direnak izan dai-
tezke baliagarri:
Erosketen tiketa ematen dizutenean, zer egiten duzu berarekin?
Inoiz irakurtzen al duzu produktuetako etiketa? Zergatik?
Garestiena hoberena dela uste al duzu? Zergatik?
Pertsona kontsumitzaile bat zer den badakizu? Gu haietakoak garela uste al
duzu?
Inoiz gaizki kobratu al dizute dendaren batean? Hala bada, zer egin zenuen?
Jardueraren helburua ikasleak kontsumitzailea eta erabiltzailea zer diren bereiztea da. Ho-
rretarako, kontzeptu bakoitzaren adibideak jarriko ditugu:
Kontzeptuak argitu ondoren, aldizkari zaharrak emango dizkiegu, kontzeptu
horietako bakoitza itxuratzen duten irudiak bilatzeko. Aurkitutako irudiekin
horma-irudi bat egingo dute; bertan, bereiz jarriko dituzte kontsumitzaileak
eta erabiltzaileak agertzen dituzten irudiak.
PERTSONA KONTSUMITZAILEA ETA ERABILTZAILEA
1. ZIKL0A
KONTSUMITZAILEA naiz...
...supermerkatuan erosketak egi-
ten ditudanean,
...arropa denda batean arropa
erosten dudanean,
...litxarreriak erosten ditudanean,
etab.
ERABILTZAILEA naiz....
...telefonoz hitz egiten du-
danean,
...autobusez bidaiatzen du-
danean,
...argia pizten duadanean,
etab.
* Zuek egindako horma-irudia programako aldizkarian agertzea nahi baduzue, bidali helbide honetara:
Santiago hiribidea, 11. 01002 VITORIA-GASTEIZ
“Kontsumobideko kontsumo prestakuntza ikastetxeetan aldizkaria” adieraziz
Posta elektronikoz ere bidal dezakezue: [email protected]
6
3. ZIKLOA
Jarduera honen helburua “erreklamazio” kontzeptua ondo ulertzea da eta baita tailer ho-
netan ikasi eta landutakoak eguneroko bizitzan duen garrantziaz jabetzea ere.
Erreklamazio zer den azaldu ostean, etxekoei inoiz erreklamazio bat egiteko beharrean
aurkitu diren galdetzeko esango zaie. Gero, ikasgelan, senideek azaldutakoa jakinaraziko
diete ikaskideei.
ERREKLAMAZIOAK
BILATU ETA IKERTU
Ikasleei ikur honen esanahia ikertzeko proposatuko diegu. Esango diegu
kalean ibiltzean adi egoteko, ikurra aurki dezaten. Ikurra zer tokitan aur-
kitu duten zerrenda egin dezakete. Ikurraren ondoan jartzen duenari erre-
paratuko diote eta zer esan nahi duen idatzi ahal dute. Tailerraren ostean,
auzoan edo herrian Kontsumoko Sistema Arbitralari atxikita dauden den-
den zerrenda egin dezakete.
2. ZIKLOA
7
GEROKO JARDUERAK
8
Jarduera horri esker, kontsumoaren munduarekin harremanetan jarriko dira, fantasiaren
bidez. Ikasleak egoera desberdinak aurkeztuko dizkie ikasleei.
EGUNEROKO ABENTURAK
1. ZIKLOA
1ª Gure protagonistak jostailu bat erosiko du, baina etxean ohartuko da
ez duela funtzionatzen. 2ª Egiaztatuko du telebistan hegan egiten duen panpinak dendan ez du-
ela horrelakorik egiten. 3ª Gure protagonistari iraungitze-data pasatuta duen gusanito-poltsa bat
emango diote dendan. 4ª Gure protagonista, supermerkatuko tiketa berrikustean, gaizki ko-
bratu diotela konturatu da.
* Zuen komikiak Kontsumobideko Ikastetxeetan Kontsumo Prestakuntza programako aldizkarian argitaratuta ikusi
nahi badituzue, bidali kopia bat helbide honetara: 3035 posta kutxatila - 48080 Bilbao (Bizkaia)
PREZIOAK ETA ERAKUSLEHIOAK
Erakusleihoetan erakusgai dauden artikuluek kanpotik ikusteko moduan izan behar dituzte
prezioak. Ikasleei eskatuko diegu erakusleihoak dituzten auzoko edo herriko dendei erre-
paratzeko egun batzuetan, prezioa ikusgai duten egiaztatzeko. Gero, ikasgelan emango
dute horren berri.
Guztion artean gure pertsonaiari izen bat jarriko diogu. Ikasleak egoera ondo azalduko du, guztia argi gera dadin, eta ikasleei hitza emango die horrelakorik inoiz gustatu zaion.
Jarraian ikasle bakoitzak istorio horren garapena eta amaiera imaginatu eta irudien bitar-tez isladatu eta azaldu beharko du.
Talde guztiek bere komikia egin ondoren, ikaskideei jakinaraziko diete protagonistak ara-
zoa nola konpondu zuen. Azala egin eta talde guztien istorioak bilduz gero, “....................-ren eguneroko abenturak” izeneko komiki-liburua izango dute.
Hizki-zopa baten bidez, kontsumitzaileen 6 eskubide aurkitu beharko dituzte:
NIRE ESKUBIDEAK (Fitxa 1)
2. ZIKLOA
9
1. OSASUNA BABESTEKO ETA SEGURTASUNERAKO ESKUBIDEA
2. INFORMAZIO ETA HEZKUNTZARAKO ESKUBIDEA
3. KONTSUMITZAILE ELKARTEEN ORDEZKARITZA IZATEKO ESKUBIDEA
4. INTERES EKONOMIKOAK ETA GIZARTEKOAK BABES-TEKO ESKUBIDEA
5. INFORMAZIO EGOKIA JASOTZEKO ESKUBIDEA
6. KALTE-GALEREN ORDAINKETA JASOTZEKO ESKUBIDEA
I A M I E R E G A M O L C N A M E S
N O I C A R A P E R D N I N R N E A
F R T E N T A T E N A R G H J S A L
O D I C C I O N F S B A O E Q U I U
R A S O E R T D A S I O N G U L A D
M I E N T W D G A S D G H N U D I O
A X I O L O E D U C A C I O N F H J
C G U M A Y A S I S E D I I C E E S
I R E I N C I L L A P R O C E D I M
O S A A E R E T R A S O D A E L A S
N S E P T I E M B R E N G M R O E L
D I P R O T E C C I O N A R D E C V
B U E N P R O V E C H O T O E N G A
U S T E D D I X B J K I L F O G R A
M O R E P R E S E N T A C I O N I D
D F Y O P I K E Q A E D E S D U I H
Z G I E S G R T D C N J M R L Ñ G T
Fitxa 1: KONTSUMITZAILEEN ESKUBIDEAK
Kontsumitzaile eta erabiltzaileen eskubideen zerrendan gorriz idatzitako sei hitzak bi-
latu beheko hizki zopan.
I A M I E R E G A M O L Z N A M E H
N O N Z B Z I H M S D R I N R N E E
F R T E N T A T E N A R G H J S A Z
O D I P K I O N F S R A O E Q U I K
R A S T E R T D A S E O N G U L A U
M I E N T W D G A S P G H N U D I N
A X I O A O O S A S U N A O N F H T
Z G U M A T A S I S R D I I K E E Z
I R E O N Z E L L A A R O K E D I A
O S A A E R E K R A Z O D A E L A S
A S E P T I E M N R I N G M R O E L
D I B A B E S A P I Y N A R D E Z J
B U E N P R A Z E K A O T O E N G A
U S T E D D I X B J K D L F O G R A
M O A Z T I R A K Z E D R O E R I D
D F Y O P I K E Q A E D E O D U I H
Z G I E S G R T D K N J M R L K G T
10
Ikasleei eskatuko diegu beraiek erositako produktu baten erosketa-
ticketak ikasgelara eramateko. Lau edo bost laguneko taldetan, datu
gehien dituen tiketa aukeratu eta, handian, tiketaren xehetasun guz-
tiak kartoi mehe batean kopiatu beharko dituzte. Azkenik, talde ba-
koitzak aukeratutako ticketean dauden datuen berri eman beharko
dute.
Jarduera honen helburua ikasleak erosketa tiketean fijatu eta horren
garrantziaz jabetu daitezela da.
Produktuaren arabera tiketa ere desberdina izango da, baina orokorrean honako datu
hauek dira bertan agertu behar direnak;
Dendaren izena
Erosketa data
Produktuaren erreferentzia
Produktuaren prezioa
Guztizko prezioa
Beste hainbat datu interesgarri ager daitezke, besteak beste, produktua itzultzeko aukera
eta horretarako dagoen epea, dendan hartu gaituenaren izena.
EROSKETA TIKETA
Ebazpena:
I A M I E R E G A M O L Z N A M E H
N O N Z B Z I H M S D R I N R N E E
F R T E N T A T E N A R G H J S A Z
O D I P K I O N F S R A O E Q U I K
R A S T E R T D A S E O N G U L A U
M I E N T W D G A S P G H N U D I N
A X I O A O O S A S U N A O N F H T
Z G U M A T A S I S R D I I K E E Z
I R E O N Z E L L A A R O K E D I A
O S A A E R E K R A Z O D A E L A S
A S E P T I E M N R I N G M R O E L
D I B A B E S A P I Y N A R D E Z J
B U E N P R A Z E K A O T O E N G A
U S T E D D I X B J K D L F O G R A
M O A Z T I R A K Z E D R O E R I D
D F Y O P I K E Q A E D E O D U I H
Z G I E S G R T D K N J M R L K G T
11
Ikasleek, banaka, galdetegi hau bete beharko dute.
KONTSUMOARI BURUZKO GALDETEGIA (Fitxa 2)
Fitxa 2: GALDETEGIA
Markatu zure ustez zuzenak direnak
Zeintzu dira nire eskubideak?:
Erositako produktua egoera onean egotea.
Tiketa edo faktura jasotzea.
Erosketa egitean ez ordaintzea.
Erosketa etxera eraman diezadaten.
Erreklamazio orri bat betetzea, egoki baderitzot.
Zeintzu dira nire beharrak?:
Etiketak irakurtzea.
Tiketa edo faktura gordetzea, aldaketarik, itzulketarik edo erreklamaziorik egiteko.
Saltoki merkeenean erostea.
Produktua edo zerbitzua ordaintzea.
Berme-paperean seilua jar diezadaten (baldin eta bermea duen produktua bada).
3. ZIKLOA
12
Ikasleei kontsumoarekin lotutako egoera batzuk proposatuko dizkiegu, irtenbidea eman
diezaieten:
ZER EGINGO ZENUKE...?
Ebazpena:
Erosten dugun produktua egoera onean egotea gure eskubidea da. Horrela ez bada,
gure eskubidea da horren ordezko bat jasotzea edota dirua bueltatzea. Soberakinen sal-
mentetan, produktuaren akatsez ohartarazi behar diguten.
Ordainagiri bat eskuratzeko eskubidea daukagu, beharrezkoa baita beranduago.
Epeka erostea edo ordainketa atzeratzea posiblea da zenbait dendetan, baina ez du
esan nahi eskubide bat denik.
Zenbait saltokik badaukate etxez etxeko zerbitzua baina ez da eskubide bat.
Zerbitzu eta jarduera profesional guztiek erreklamazio orriak izan beharko dituzte gure
esku.
Etiketak irakurri behar ditugu, izan ere, beraietan azaltzen baita produktuekiko gure es-
kubidea.
Ordainagiria edo tiketa gorde egin behar da erosketako egiaztagiria baita, eta berez
gure eskubideak erabilera egiteko beharrezko da.
Nahi dugun lekuan eros dezakegu. Prezioak askeak dira eta erosketak ere bai
Produktua edo zerbitzua ordaindu egin behar da.
Ondasun iraunkorrek 2 urteko bermea dute. Faktura edo tiketarekin nahikoa da berme
hori eskuratzeko.
1.KASUA: Kirol-oinetakoak saltoki handi batean erosi eta hiru egunez normal erabili ondoren hau-
tsita daude, albo batean urratuta baitaude.
2.KASUA: Hozkailutik jogur bat hartu, ireki, eta jaten hastean zapore arraroa duela konturatu
zara. Iraungitze-datari begiratu diozu, eta oraindik ez dela iritsi konturatu zara. Egun batzuk dira
erosketa-ticketa zaborrera bota zenutela.
3.KASUA: Duela 6 hilabete oparitu zizuten mp3 ez dabil.
4.KASUA: Kalean DVD pirata bat erosi eta etxera iritsitakoan konturatu zara oso gaizki entzuten
dela.
5.KASUA: Atzo elastiko bat erosi zenuen denda batean, baina itzuli egin nahi duzu; izan ere,
etxean jantzi duzunean, iruditu zaizu ez zaizula ondo geratzen. Dendan ez dizute dirua itzuli nahi.
13
Ikasle bakoitzari egoera bat emango diogu, pentsatzeko minutu batzuk igaro ondoren,
egoera bera duten ikasle guztiak batu egingo dira, haien artean komentatzeko eta ondo-
ren jasotako informazioarekin idatzi bat egingo dute egoera horretan zer egingo luketen
azalduz.
Kontuan izan beharrekoa:
1. EGOERA:
Zapatilak erositako dendan erreklamatu daiteke.
Zapatilak egiten diren fabrikan ere erreklamatu daiteke
Erreklamazio orria bete daiteke (gogoratu modu honetan administrazioak dendari
zigorra jarri diezaiokeela baina ezin dugu ordea kalte galerarik exijitu
Kontsumo arbitraje sistema eska daiteke.
2. EGOERA:
Denbora batez erosketa tiketa gordetzea komeni da
Tikerik gabe ere saia gaitezke adiskidetasunez dendara joan eta arazoa konpon-
tzen. Baliteke jende gehiagori ere berdina gertatu izana.
Erreklamazio orria jartzea ere posiblea da
3. EGOERA:
Ondasun iraunkorrek bermea dute. Kasu honetan dendara joan behar da erosketa
tiketarekin, produktua konpon dezaten.
4. EGOERA:
Produktu bat baimendu gabeko denda batetan erosten badugu, kontsumitzaile
bezala dauzkagun eskubide guztiak galtzen ditugu, gure betebeharrak ere ez
baitugu bete.
5. EGOERA:
Behin produktu bat erosita, honek akatsik izan ezean, ez daukagu dirua bueltan
jasotzeko eskubiderik. Hala ere, zenbait dendatan dirua itzultzea posiblea da,
beste batzuetan aldiz, beste produktu bategatik aldatzen dizute edota txartel edo
bale bat egin.