Marian Mokwa MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY … · Przepływ nienaruszalny - jest to umowny, właściwy...
-
Upload
duonghuong -
Category
Documents
-
view
217 -
download
0
Transcript of Marian Mokwa MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY … · Przepływ nienaruszalny - jest to umowny, właściwy...
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
Marian Mokwa
MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY - ZAGROŻENIA - MOŻLIWOŚCI OCHRONY
KONFERENCJA ZASTOSOWANIE PRZEPŁAWEK BIOLOGICZNYCH W BUDOWLACH HYDROTECHNICZNYCH DLA RESTYTUCJI RYB DWUŚRODOWISKOWYCH
KRAKÓW 29 – 31 MARCA 2012
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
anadromiczne
diadromiczne(dwuśrodowiskowe)
katadromiczne
potamodromiczne(jednośrodowiskowe)
WĘDRÓWKI RYB
mig
rac j
a w
stę
pują
ca
mig
rac j
a z
stę p
ują
ca
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
MIGRACJA PRZEZ STOPIEŃ HYDROENERGETYCZNY
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
RODZAJE PRZEPŁAWEK
komorowe
szczelinowe
meandrowe
Denila
szczotkowe
bystrotoki
rampy,
przelewyszorstkie
obejścia
węgorzowe
specjalne
windy
technicznekomorowe koryto-podobne
bliskienaturze
śluzy
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
DROGI MIGRACJI ZSTĘPUJĄCEJ
- komora turbin (znaczny stres i śmiertelność)- przelewy urządzeń hydrotechnicznych- specjalne urządzenia obejściowe- niektóre typy przepławek
krata ~1 mm
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
• warunki hydrologiczne,• parametry techniczne urządzeń,• rozdział wody w węźle,• rodzaj i wymogi środowiskowe ryb.
TYP URZĄDZENIA DO MIGRACJI RYB
należy dobierać indywidualnie biorąc pod uwagę:
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
EFEKTYWNOŚĆ FUNKCJONOWANIA URZĄDZEŃ DO MIGRACJI RYB
dla gatunków priorytetowych – ryby dwuśrodowiskowe(załącznik II i V Dyrektywy Siedliskowej 92/43/EWG): 95% ryb z opóźnieniem kilku godzin,dla pozostałych gatunków: 70% ryb z opóźnieniem kilku dni
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
PRZEPŁYWY CHARAKTERYSTYCZNE
• przepływ najwyższy z najwyższych obserwowanych WWQ,• przepływ średni z najwyższych SWQ,• przepływ średni ze średnich SSQ,• przepływ średni z najniższych SNQ,• przepływ najniższy z obserwowanych NNQ,
• przepływy ekstremalne o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia Qp%,
• przepływ nienaruszalny Qn,
• przepływy o określonym czasie trwania
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
KRZYWA SUM CZASÓW TRWANIA
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
KRZYWA NATĘŻENIA PRZEPŁYWU
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
ROCZNE ZMIANY PRZEPŁYWÓW CHARAKTERYSTYCZNYCH
Przepływ charakterystyczny wody
[m³/s]
Miesiąc
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
SNQ 0,82 0,70 0,71 0,67 0,54 0,50 0,56 0,56 0,56 0.61 0,69 0,65
SSQ 1,07 1,60 1,44 1,23 0,76 1,16 1,57 1,25 1,03 0,91 0,99 1,0
SWQ 2,12 4,75 3,42 3,07 3,16 5,30 9,17 4,53 3,14 1,67 2,69 2,84
SSQ Zima 1,22 m3/s Rok 1,16 m3/s Lato 1,11 m3/s
Okresy migracji tarłowych poszczególnych gatunków tworzących ichtiofaunę danego cieku, analizowane na tle charakterystycznych przepływów i możliwości pokonywania przez nie prądu wody są podstawą formułowania założeń projektowanych przepławek.
Gostynka profil Paprocany
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
ROCZNE ZMIANY PRZEPŁYWÓW CHARAKTERYSTYCZNYCH
Okresy migracji tarłowych poszczególnych gatunków tworzących ichtiofaunę danego cieku, analizowane na tle charakterystycznych przepływów i możliwości pokonywania przez nie prądu wody są podstawą formułowania założeń projektowanych przepławek.
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
Pora głównych migracji tarłowych (miesiące) Gatunek
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
Ciernik
Kiełb
Kleń
Leszcz
Okoń
Płoć
Szczupak
Śliz
Ukleja
OKRESY MIGRACJI TARŁOWYCH WYBRANYCH GATUNKÓW RYB
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
Qdysp.[ m3/s] przepływ powyżej piętrzenia, wynikający z warunków hydrologicznych cieku
PRZEPŁYW DYSPOZYCYJNY
Odpływ dyspozycyjny Qdys.zachowanie przepływu nienaruszalnego Qn,przepływ przez przepławkę Qp, (uwzględnić w Qn),pobór wody (Qe + Qu +...)
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
PRZEPŁYW EKSPLOATACYJNY
Qelspl. [m3/s]
przepływ dyspozycyjny (Qdysp.) pomniejszony o przepływ
nienaruszalny (Qn). Ilość wody jaką można wykorzystać dla różnych celów.
Qeksp. = Qdysp. - Qn
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
QN [m3/s]Przepływem nienaruszalnym Qn nazywamy graniczną wartość przepływu rzecznego, poniżej której przepływy wody w rzekach nie powinny być zmniejszane na skutek działalności gospodarczej [Kostrzewa 1977].
PRZEPŁYW NIENARUSZALNY
PRZEPŁYW GWARANTOWANY (WYMAGANY)
Qgwarant. [m3/s]przepływ pozostawiony w cieku poniżej budowli piętrzącej , rozumiany jako suma przepływu nienaruszalnego oraz przepływu niezbędnego na pokrycie różnych odbiorców z uwzględnieniem hierarchii użytkowania
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
W odniesieniu do powyższego przykładu, Prawo wodne art. 63 pkt 2 mówi, że:można odstąpić od określania przepływu nienaruszalnego.Należy jednak zapewnić dwukierunkową migrację wszystkich organizmów wodnych, w tym faunie dennej, poprzez budowę odpowiednich urządzeń, np. przepławki naturalnej w formie bystrotoku kamiennego.
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
Bezzwrotne ujęcie wody powyżej budowli piętrzącej
1. Qn ≤ Qp → Qn = Qd – Qp (jest zapewniony przez przepławkę) 2. Qn ≥ Qp → +Qj (Qu = Qd –Qn)
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
Bezzwrotne ujęcie wody poniżej budowli piętrzcej Qd = Qe = Qp + Qgw (Qj)
1. Qn ≤ Qp (jest zapewniony przez przepławkę) Qgw. ≥ Qu 2. Qn ≥ Qp
Qgw.. = Qu + (Qn – Qp)
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
Migracja odbywa się kanałem derywacyjnym i przepławką
w rzece należy zapewnić Qn zrzucany przez jaz
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
Migracja odbywa się rzeką i przepławką
W kanale derywacyjnym należy zapewnić Qn po wyłączeniu elektrowni
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
W operatach wodnoprawnych podawany jest zazwyczaj przepływ nienaruszalny Qn. Nie określa się sposobu jego wyznaczania. Powoduje to duże komplikacje z rozdziałem wody w węzłach hydroenergetycznych oraz zapewnienia odpowiednich głębokości granicznych.
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
METODY OKREŚLANIA PRZEPŁYWU NIENARUSZALNEGO Qn
1. Metoda Kostrzewy2. Metoda Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej3. Metoda ekologiczna4. Metoda Stochlińskiego5. Metoda hydrobiologiczna6. inne
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
METODA KOSTRZEWY
Qnh = k SNQ, przy czym Qnh ≥NNQ, Qnh – przepływ nienaruszalny w m³/s, SNQ – przepływ średni niski roczny z wielolecia w m³/s, NNQ – przepływ najniższy zaobserwowany z wielolecia, k – parametr zależny od wielkości zlewni (dla rzek nizinnych 0,50 – 1,27)
kryterium hydrobiologiczne warunkujące zachowaniepodstawowych form flory i fauny
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
METODA KOSTRZEWY cd.
Qnr – przepływ ustala się indywidualnie dla poszczególnych rzek w zależności od gatunku ryb i okresu ich rozwoju. Przepływ może być sezonowo zmienny
kryterium rybacko-wędkarskie
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
METODA KOSTRZEWY cd.
Qnr – przepływ ustala się indywidualnie dla poszczególnych rzek w zależności od gatunku ryb i okresu ich rozwoju. Przepływ może być sezonowo zmienny
kryterium rybacko-wędkarskie
Qnop – przepływ zapewniający ochronę obiektów przyrodniczychkryterium ochrony przyrody (środowiska)
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
METODA KOSTRZEWY cd.
Qnr – przepływ ustala się indywidualnie dla poszczególnych rzek w zależności od gatunku ryb i okresu ich rozwoju. Przepływ może być sezonowo zmienny
kryterium rybacko-wędkarskie
Qnop – przepływ zapewniający ochronę obiektów przyrodniczychkryterium ochrony przyrody (środowiska)
Qnt – przepływ spełniający wymagania turystyki wodnej (głębokości)
0,25 – 0,30 – szlaki kajakowe 1,00 – 1,25 – szlaki żeglarskie
kryterium turystyczne
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
METODA NARODOWEJ FUNADCJIOCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ
przepływ nienaruszalny Qn z uwagi na wysokie walory krajobrazoweJest równy przepływowi średniemu niskiemu rocznemu z wielolecia
(SNQ)Qn = SNQ
SNQ – przepływ średni roczny z wielolecia w m3/s
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
METODA EKOLOGICZNA
gdzie: Q - przepływ aktualny w m³s-1, Qn - przepływ nienaruszalny w m³s-1, Q7,10 - przepływ minimalny siedmiodniowy o prawdop. 10% w m³s-1, QNT - przepływ najdłużej trwający w m³s-1, Qsr - przepływ średni roczny w m³s-1.
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
Przepływ nienaruszalny - jest to umowny, właściwy dla założonego ekologicznego stanu cieku, przepływ, którego wielkość i jakość, ze względu na zachowanie tego stanu, nie mogą być, a ze względu na instytucję powszechnego korzystania z wód, nie powinny być, z wyjątkiem okresów zagrożeń nadzwyczajnych, obniżane poprzez działalność człowieka. Dla częci tego przepływu przyjęto nazwę hydrobilolgiczny
METODA STOCHLIŃSKIEGO
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
W Polsce stosowane są różne sposoby określania przepływów nienaruszalnych opartych o statystyki przepływu, a nie najbardziej
miarodajne metody genetyczne (znane pod nazwą metod IFIM – Istream Flow Incremental Methodology).
Wielkości przepływu nienaruszalnego praktycznie są określane na podstawie publikacji IMGW ( wg Kostrzewy – kryterium hydrobiologiczne).
Wartości te są traktowane przez władze administracji państwowej jako obowiązujące przy sporządzaniu bilansów wodnogospodarczych,
obliczeniach parametrów energetycznych itp.Qn = k (SNQ)
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
metoda IFIM - Istream Flow Incremental Methodology. – metoda preferowanych miejsc. Łączy ona wielkość siedlisk
wykorzystywanych przez ryby z wielkością przepływu - metoda LAWA 2005 (Landerarbeitsgemainschaft) – badania
prowadzone tylko w jednym przekroju, wyznaczonym na zasadzie oceny najgorszego mikrosiedliska.
Przepływ nienaruszalny ekologicznie uzasadniony Qn eu
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
Przepływem nienaruszalnym jest przepływ o wartości odpowiadającej granicznemu napełnieniu koryta cieku, przy którym zachowane są podstawowe procesy biologiczne ekosystemu wodnego.
METODA HYDROBIOLOGICZNA
w odniesieniu do ryb:- dla krainy pstrąga hgr > 0.18 m, V śr > 0.4 m/s- dla krainy lipienia hgr > 0.20 m, V śr > 0.3 m/s
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
Dla poszczególnych krain określa się okresy przepływu SNQ zabezpieczające podstawowe wymagania biocenoz wodnych ze względu
na migrację ryb, tarło i okres rozwoju narybku kraina pstrąga – SNQZIMA , okres krytyczny październik-styczeń
kraina lipienia – SNQLATO, okres krytyczny marzec-maj
METODA EKOHYDROLOGICZNA Qn ekoh
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
METODY WYZNACZANIA PRZEPŁYWÓW NIENARUSZALNYCH NA ŚWIECIE
1. Metody oparte na wartościach hydrologicznych lub statystycznych – przepływ średni (SQ), Francja, USA, – przepływ średni niski (SNQ), Niemcy, Austria, Polska, – wartości z krzywej sum czasów trwania Q84..., Szwajcaria, Niemcy,
2. Metody oparte na zasadach „fizjograficznych”
- wyrażone w l/s na km2 z obszaru zlewni (USA).
3. Formuły oparte na prędkości i głębokości wody
- metoda styryjska v od 0,3 m/s, h > 0,1 m - metoda oregońska v do 2,4 m/s, 12 ÷ 24 cm 4. Metody oparte na analizie multikryterialnej uwzględniające parametry ekologiczne
– Narzędzia decyzji multikryterialnej – Stosunek rozcieńczenia wody – Fizyczny Model Symulacji Habitatu (PHABSIM) ryby (głębokość, prędkość
przepływu, temperatura, sedymentacja) – Szacowanie minimalnych zasobów biologicznych (specjalistyczne badania) – Wskaźnik Jakości Habitatu (HQI) - zdolność ryb do przeżycia – Wskaźnik Jakości Retencji (PQI)
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
Jeżeli przepływ hydrobiologiczny Qn hb jest w przybliżeniu ≤ SNQ – zostaje on przyjęty jako przepływ nienaruszalny.W przeciwnym wypadku jako przepływ nienaruszalny przyjmujemy przepływ ekohydrologiczny Qn ekoh
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
PRZYKŁAD RZ. DAJNY O DŁ. 55 KM
STACHOWIZNAKm 15+400A =292 km2
Qn = 0,17 m3/s
NIEWODNIK 2Km 17+600A =272 km2
Qn = 0,34 m3/s
NIEWODNIK 1Km 18+300A =270 km2
Qn = 0,23 m3/s
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA
Dziękuję za uwagę
MARIAN MOKWA MIGRACJA RYB PRZEZ WĘZŁY HYDROENERGETYCZNEPRZYCZYNY ZAGROŻENIA MOŻLIWOŚCI OCHRONY
INSTYTUTINŻYNIERIIŚRODOWISKA