Lykiltölur úr rekstri sveitarfélaga 2015 · Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við...
Transcript of Lykiltölur úr rekstri sveitarfélaga 2015 · Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við...
Lykiltölur úr rekstri
sveitarfélaga 2015
SEPTEMBER 2016
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
1
© Samband íslenskra sveitarfélaga hag- og upplýsingasvið
Borgartúni 30 • Pósthólf 8100 • 128 Reykjavík
Ábm. Sigurður Ármann Snævarr
2016/20
Afritun og endurprentun er heimil svo
fremi að heimildar sé getið.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
2
Formáli
Árbók sveitarfélaga hefur þjónað sveitarstjórnarmönnum vel í rösk þrjátíu ár. Í henni er að finna margvíslegar
upplýsingar um rekstur og efnahag einstakra sveitarfélaga sem settar eru fram í fjöldamörgum töflum. Hún hefur
þjónað excel-unnendum sérlega í allmörg ár með því að birtast í excel formi á heimasíðu sambandsins.
Í fyrra lagði sambandið af stað með nýja framsetningu upplýsinga þar sem samanburður á lykiltölum milli
sveitarfélaga er í aðalhlutverki og í stað excel-taflna komu m.a. Íslandskort með litbrigðum í stað talna. Heftið
„Notaðu lykiltölur við rekstur-Þekktu sveitarfélagið þitt“ var gefið út í september í fyrra og fékk góðar viðtökur.
Lykiltölurnar eru gagnleg viðbót við árbókina.
Þótt nafni heftisins hafi verið breytt í „Lykiltölur úr rekstri sveitarfélaga 2015“, eru efnistök þau sömu og síðast.
Lykiltölum fyrir rekstur sveitarfélaga er skipt í þrjá meginflokka; fjármál, fræðslumál og félagsmál. Þess má geta að
sveitarfélög verja um ⅔ af skatttekjum sínum til fræðslumála og félagsþjónustu. Lykiltölur sérhvers sveitarfélags eru
sýndar í töflum, línuritum og loks á landakorti sem þar sem litatónar eru notaðir til að flokka sveitarfélög eftir
árangri.
Lykiltölurnar eru ekki bara gagnlegar fyrir stjórnun sveitarfélaga. Þær eru einnig mikilvægar fyrir íbúa og alla umræðu
um helstu verkefni sveitarfélaga.
Jóhannes Á. Jóhannesson og Valgerður F. Ágústsdóttir, sérfræðingar á hag- og upplýsingasviði Sambands íslenskra
sveitarfélaga, sáu um útreikninga og frágang upplýsinga auk myndrænnar framsetningar. Hagstofa Íslands lagði til
margvíslegar tölulegar upplýsingar. Umbrot og útlit heftisins var í höndum Ingibjargar Hinriksdóttur, tækni- og
upplýsingafulltrúa sambandsins.
Sigurður Á. Snævarr
sviðsstjóri hag- og upplýsingasviðs
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
1
Lykiltölur úr rekstri sveitarfélaga 2015
Fjármál og stjórnun
1.1 Skuldahlutfall A-hluta 4 1.2 Skuldahlutfall A- og B-hluta 6 1.3 Skuldir A-hluta á íbúa 2014 8 1.4 Skuldir A- og B-hluta á íbúa 2014 10 1.5 Veltufé frá rekstri í hlutfalli við tekjur A-hluta 12 1.6 Langtímaskuldir í hlutfalli við veltufé frá rekstri A-hluta 14 1.7 Veltufjárhlutfall A-hluta 16 1.8 Laun, launatengd gjöld og breyting lífeyrisskuldbindinga í hlutfalli við tekjur A-hluta 18 1.9 Jöfnunarsjóður í hlutfalli við tekjur A-hluta 20
Grunnskólinn
2.1 Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu 24 2.2 Fjöldi íbúa á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu 26 2.3 Rekstrarútgjöld grunnskóla sem hlutfall af skatttekjum 28 2.4 Rekstrarkostnaður vegna grunnskóla á íbúa 30 2.5 Rekstrarkostnaður grunnskóla á hvern nemanda 32
Leikskólinn
3.1 Fjöldi heilsdagsígilda á stöðugildi starfsfólks við uppeldi og menntun 36 3.2 Hlutfall tekna af rekstrarkostnaði leikskóla sveitarfélaga 38 3.3 Rekstrarkostnaður vegna leikskóla á íbúa 40 3.4 Hlutfall rekstrarútgjalda leikskóla af skatttekjum 42 3.5 Rekstrarkostnaður leikskóla á hvert heilsdagsígildi 44
Félagsþjónusta
4.1 Kostnaður vegna félagsþjónustu á íbúa 48 4.2 Útgjöld félagsþjónustu sem hlutfall af skatttekjum 50 4.3 Rekstrarkostnaður vegna fjárhagsaðstoðar á íbúa 52 4.4 Kostaður vegna barnaverndarmála á íbúa 54 4.5 Kostnaður sveitarfélaga vegna húsaleigubóta á íbúa 56
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
2
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
3
Fjármál
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
4
Reykjavíkurborg 89% Akrahreppur 15%
Kópavogsbær 152% Akureyrarkaupstaður 101%
Seltjarnarneskaupstaður 58% Norðurþing 178%
Garðabær 105% Fjallabyggð 72%
Hafnarfjarðarkaupstaður 183% Dalvíkurbyggð 71%
Mosfellsbær 135% Eyjafjarðarsveit 24%
Kjósarhreppur 37% Hörgársveit 36%
Reykjanesbær 207% Svalbarðsstrandarhreppur 12%
Grindavíkurbær 55% Grýtubakkahreppur 46%
Sandgerðisbær 158% Skútustaðahreppur 53%
Sveitarfélagið Garður 41% Tjörneshreppur 22%
Sveitarfélagið Vogar 99% Þingeyjarsveit 49%
Akraneskaupstaður 104% Svalbarðshreppur 25%
Skorradalshreppur * Langanesbyggð 118%
Hvalfjarðarsveit 48% Seyðisfjarðarkaupstaður 103%
Borgarbyggð 91% Fjarðabyggð 195%
Grundarfjarðarbær 148% Vopnafjarðarhreppur 88%
Helgafellssveit 115% Fljótsdalshreppur 9%
Stykkishólmsbær 115% Borgarfjarðarhreppur 10%
Eyja- og Miklaholtshreppur 15% Breiðdalshreppur 104%
Snæfellsbær 78% Djúpavogshreppur 100%
Dalabyggð 73% Fljótsdalshérað 165%
Bolungarvíkurkaupstaður 135% Sveitarfélagið Hornafjörður 48%
Ísafjarðarbær 118% Vestmannaeyjabær 121%
Reykhólahreppur 36% Sveitarfélagið Árborg 167%
Tálknafjarðarhreppur 76% Mýrdalshreppur 75%
Vesturbyggð 82% Skaftárhreppur 53%
Súðavíkurhreppur 25% Ásahreppur 25%
Árneshreppur 27% Rangárþing eystra 38%
Kaldrananeshreppur 24% Rangárþing ytra 88%
Strandabyggð 64% Hrunamannahreppur 81%
Sveitarfélagið Skagafjörður 131% Hveragerðisbær 122%
Húnaþing vestra 33% Sveitarfélagið Ölfus 106%
Blönduósbær 122% Grímsnes- og Grafningshreppur 119%
Sveitarfélagið Skagaströnd 58% Skeiða- og Gnúpverjahreppur 27%
Skagabyggð 7% Bláskógabyggð 58%
Húnavatnshreppur 28% Flóahreppur 10%
* Upplýsingar bárust ekki
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Skuldahlutfallið sýnir hlutfall skulda af heildartekjum sveitarfélaga. Í sveitarstjórnarlögum segir að heildarskuldir og
skuldbindingar A- og B-hluta í reikningsskilum skv. 60. gr. séu ekki hærri en nemur 150% af reglulegum tekjum. Skuldsetning
sveitarfélaga er mismunandi mikil. Því hærri sem skuldirnar eru sem hlutfall af heildartekjum, því viðkvæmara er
sveitarfélagið fyrir tekjusamdrætti eða aukningu útgjalda.
Talnaefni
Þessar upplýsingar
koma úr
ársreikningum
sveitarfélaga sem
safnað er rafrænt af
Hagstofu Íslands.
Til frekari skoðunar
Framkvæmdir á vegum sveitarfélaga eru víða fjármagnaðar að verulegu leyti með lánsfé.
Nauðsynlegt er að sjá til þess að skuldsetning fari ekki yfir þau mörk að fjármagnskostnaður og
afborganir lána séu farin að íþyngja rekstrinum úr hófi fram. Tekjur geta dregist saman en lánin
fara hvergi. Hægt er að stilla upp nokkrum mikilvægum spurningum í þessu sambandi:
Hver er ásættanleg skuldsetning sveitarfélagsins?
Er rétt stefna að fjármagna stórar nýfjárfestingar alfarið með lánsfé?
Þarf hvert sveitarfélag að móta sér stefnu um lántöku og nýfjárfestingar?
Myndræn framsetning
0%
50%
100%
150%
200%
250%
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Skuldahlutfall, A hluti
Skuldir breytast ekki þótt afkoman
taki breytingum. Því hærra sem
hlutfall skuldir er af heildartekjum,
því viðkvæmari er staðan ef tekjur
dragast saman eða afkoman
versnar. Því er mikilvægt að halda
skuldum undir ásættanlegu
hlutfalli af heildartekjum til að
tryggja eins og fært er
fjárhagslegan stöðugleika hjá
sveitarfélaginu. A-hluti er kjölfesta
í rekstri sveitarfélagsins í heild
sinni og því skiptir staða hans
miklu máli fyrir heildina.
1.1 Skuldahlutfall A-hluta
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
5
Skuldahlutfall A hluta 2015
Undir 50%
50%-99%
100%-149%
150% og yfir
Vantar uppl.
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
6
Reykjavíkurborg 210% Akrahreppur 15%
Kópavogsbær 172% Akureyrarkaupstaður 113%
Seltjarnarneskaupstaður 53% Norðurþing 200%
Garðabær 101% Fjallabyggð 76%
Hafnarfjarðarkaupstaður 194% Dalvíkurbyggð 80%
Mosfellsbær 136% Eyjafjarðarsveit 33%
Kjósarhreppur 48% Hörgársveit 36%
Reykjanesbær 249% Svalbarðsstrandarhreppur 14%
Grindavíkurbær 57% Grýtubakkahreppur 76%
Sandgerðisbær 204% Skútustaðahreppur 55%
Sveitarfélagið Garður 45% Tjörneshreppur 22%
Sveitarfélagið Vogar 88% Þingeyjarsveit 62%
Akraneskaupstaður 116% Svalbarðshreppur 25%
Skorradalshreppur * Langanesbyggð 81%
Hvalfjarðarsveit 48% Seyðisfjarðarkaupstaður 151%
Borgarbyggð 138% Fjarðabyggð 156%
Grundarfjarðarbær 153% Vopnafjarðarhreppur 65%
Helgafellssveit 121% Fljótsdalshreppur 14%
Stykkishólmsbær 122% Borgarfjarðarhreppur 52%
Eyja- og Miklaholtshreppur 15% Breiðdalshreppur 150%
Snæfellsbær 83% Djúpavogshreppur 82%
Dalabyggð 66% Fljótsdalshérað 235%
Bolungarvíkurkaupstaður 172% Sveitarfélagið Hornafjörður 55%
Ísafjarðarbær 161% Vestmannaeyjabær 107%
Reykhólahreppur 39% Sveitarfélagið Árborg 157%
Tálknafjarðarhreppur 87% Mýrdalshreppur 80%
Vesturbyggð 115% Skaftárhreppur 60%
Súðavíkurhreppur 30% Ásahreppur 27%
Árneshreppur 12% Rangárþing eystra 53%
Kaldrananeshreppur 21% Rangárþing ytra 118%
Strandabyggð 88% Hrunamannahreppur 94%
Sveitarfélagið Skagafjörður 140% Hveragerðisbær 115%
Húnaþing vestra 63% Sveitarfélagið Ölfus 105%
Blönduósbær 143% Grímsnes- og Grafningshreppur 132%
Sveitarfélagið Skagaströnd 78% Skeiða- og Gnúpverjahreppur 32%
Skagabyggð 33% Bláskógabyggð 58%
Húnavatnshreppur 31% Flóahreppur 25%
* Upplýsingar bárust ekki
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Skuldahlutfallið sýnir hlutfall skulda af heildartekjum sveitarfélaga. Í 64. gr. sveitarstjórnarlaga segir að heildarskuldir og
skuldbindingar A- og B-hluta í reikningsskilum skv. 60. gr. eigi ekki að vera hærri en sem nemur 150% af reglulegum tekjum.
Skuldsetning sveitarfélaga er mismunandi mikil. Því hærri sem skuldirnar eru sem hlutfall af heildartekjum, því viðkvæmara
er sveitarfélagið fyrir tekjusamdrætti eða aukningu útgjalda.
Talnaefni
Þessar upplýsingar
koma úr ársreikning-
um sveitarfélaga sem
safnað er rafrænt af
Hagstofu Íslands.
Til frekari skoðunar
Framkvæmdir á vegum sveitarfélaga eru víða fjármagnaðar að verulegu leyti með lánsfé.
Nauðsynlegt er að sjá til þess að skuldsetning fari ekki yfir þau mörk að fjármagnskostnaður og
afborganir lána séu farin að íþyngja rekstrinum úr hófi fram. Tekjur geta dregist saman en lánin
fara hvergi. Hægt er að stilla upp nokkrum mikilvægum spurningum í þessu sambandi:
Hver er ásættanleg skuldsetning sveitarfélagsins?
Er rétt stefna að fjármagna stórar nýfjárfestingar alfarið með lánsfé?
Þarf hvert sveitarfélag að móta sér stefnu um lántöku og nýfjárfestingar?
Myndræn framsetning
0%
50%
100%
150%
200%
250%
300%
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Skuldahlutfall, A- og B-hluti
1.2 Skuldahlutfall A- og B-hluta
Mikill breytileiki er í hlutfalli
heildarskulda og heildartekna hjá
sveitarfélögunum. Hlutfallið er lágt
hjá hluta sveitarfélaganna á meðan
það er hátt hjá öðrum. Samstæða
sveitarfélagsins samanstendur af
A-og B-hluta. Heildarskuldahlutfall
sveitarfélagsins segir því mikið um
heildarskuldastöðu sveitarfélagsins
enda þótt munur geti verið
verulegur á milli A-hlutans og
einstakra B-hluta fyrirtækja.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
7
Skuldahlutfall A og B hluta 2015
undir 50%
50%-99%
100%-149%
150% og yfir
Vantar uppl.
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
8
Reykjavíkurborg 659 Akrahreppur 110
Kópavogsbær 1.027 Akureyrarkaupstaður 849
Seltjarnarneskaupstaður 392 Norðurþing 1.599
Garðabær 740 Fjallabyggð 711
Hafnarfjarðarkaupstaður 1.221 Dalvíkurbyggð 594
Mosfellsbær 1.083 Eyjafjarðarsveit 207
Kjósarhreppur 297 Hörgársveit 332
Reykjanesbær 1.495 Svalbarðsstrandarhreppur 88
Grindavíkurbær 413 Grýtubakkahreppur 428
Sandgerðisbær 1.543 Skútustaðahreppur 493
Sveitarfélagið Garður 320 Tjörneshreppur 111
Sveitarfélagið Vogar 792 Þingeyjarsveit 477
Akraneskaupstaður 771 Svalbarðshreppur 198
Skorradalshreppur * Langanesbyggð 1.315
Hvalfjarðarsveit 508 Seyðisfjarðarkaupstaður 980
Borgarbyggð 785 Fjarðabyggð 1.819
Grundarfjarðarbær 1.282 Vopnafjarðarhreppur 839
Helgafellssveit 802 Fljótsdalshreppur 201
Stykkishólmsbær 1.102 Borgarfjarðarhreppur 113
Eyja- og Miklaholtshreppur 137 Breiðdalshreppur 1.107
Snæfellsbær 771 Djúpavogshreppur 1.072
Dalabyggð 674 Fljótsdalshérað 1.586
Bolungarvíkurkaupstaður 1.199 Sveitarfélagið Hornafjörður 460
Ísafjarðarbær 1.102 Vestmannaeyjabær 935
Reykhólahreppur 461 Sveitarfélagið Árborg 1.215
Tálknafjarðarhreppur 782 Mýrdalshreppur 662
Vesturbyggð 841 Skaftárhreppur 452
Súðavíkurhreppur 319 Ásahreppur 247
Árneshreppur 246 Rangárþing eystra 282
Kaldrananeshreppur 240 Rangárþing ytra 759
Strandabyggð 692 Hrunamannahreppur 764
Sveitarfélagið Skagafjörður 1.223 Hveragerðisbær 1.063
Húnaþing vestra 340 Sveitarfélagið Ölfus 897
Blönduósbær 1.095 Grímsnes- og Grafningshreppur 1.675
Sveitarfélagið Skagaströnd 572 Skeiða- og Gnúpverjahreppur 255
Skagabyggð 54 Bláskógabyggð 559
Húnavatnshreppur 259 Flóahreppur 88
* Upplýsingar bárust ekki
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Langtímaskuldir sýna skuldsetningu sveitarfélagsins til lengri tíma litið og hvaða skuldbindingar sveitarfélagið hefur gengist
undir. Yfirleitt hafa lán til lengri tíma verið nýtt til að fjármagna fastafjármuni, mannvirki eða kaup á landi. Langtímaskuldir
gefa einnig vísbendingar um hver sé árlegur þungi afborgana og vaxtakostnaðar. Skammtímaskuldir er rekstrartengdar skuldir
sem geta tekið verulegum breytingum milli ára.
Talnaefni
Þessar upplýsingar
koma úr ársreikning-
um sveitarfélaga sem
safnað er rafrænt af
Hagstofu Íslands.
Til frekari skoðunar
Skuldastöðu verður að skoða í samhengi við ýmislegt annað svo sem ástand og endurnýjunarþörf
mannvirkja. Sveitarfélag getur verið lítið skuldsett en staðið frammi fyrir mikilli fjárfestingarþörf á
allra næstu árum. Á hinn bóginn getur skuldsett sveitarfélag verið búið að fjárfesta í öllum megin
mannvirkjum og getur því einbeitt sér að því að greiða niður skuldir. Sveitarfélag getur átt í
erfiðleikum með að standa undir skuldbindingum sínum ef afkoman er erfið. Við nýja lántöku er í
öllum tilvikum nauðsynlegt að leggja mat á þörfina annarsvegar og hins vegar á möguleikana til að
endurgreiða lánið. Eitt sem þarf að íhuga er hvort eðlilegt sé að setja þak á hlutfall heildarskulda af
heildartekjum. Skuldaregla sveitarstjórnarlaga setur ákveðið viðmið í því sambandi en ekkert
kemur í veg fyrir að einstök sveitarfélög geti sett sér önnur og lægri viðmið.
Myndræn framsetning
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
1.600
1.800
2.000
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Heildarskuldir á íbúa, A hluti
1.3 Skuldir A hluta á íbúa
Hér eru skuldir sveitarfélaga á
hvern íbúa reiknaðar út í þús. kr. á
hvern íbúa. Sveitarfélögin hafa
unnið markvisst að því á liðnum
árum að greiða niður skuldir.
Verulegur árangur hefur náðst í
þeim efnum með aðhaldi í rekstri
og varfærni í fjárfestingum. Með
því að reikna út skuldir á íbúa þá er
fært að bera stöðuna saman milli
sveitarfélaga á nokkuð
sambærilegan hátt.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
9
Skuldir A hluta á íbúa 2015
0 ti l 499 þús.kr
500 til 999 þús.kr
1.000 til 1.499 þús.kr.
1.500 þús.kr og yfir
Vantar uppl.
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
10
Reykjavíkurborg 2.462 Akrahreppur 110
Kópavogsbær 1.240 Akureyrarkaupstaður 1.279
Seltjarnarneskaupstaður 397 Norðurþing 2.421
Garðabær 806 Fjallabyggð 861
Hafnarfjarðarkaupstaður 1.426 Dalvíkurbyggð 817
Mosfellsbær 1.184 Eyjafjarðarsveit 281
Kjósarhreppur 383 Hörgársveit 332
Reykjanesbær 2.865 Svalbarðsstrandarhreppur 105
Grindavíkurbær 491 Grýtubakkahreppur 890
Sandgerðisbær 2.222 Skútustaðahreppur 556
Sveitarfélagið Garður 365 Tjörneshreppur 111
Sveitarfélagið Vogar 726 Þingeyjarsveit 628
Akraneskaupstaður 972 Svalbarðshreppur 198
Skorradalshreppur * Langanesbyggð 1.195
Hvalfjarðarsveit 513 Seyðisfjarðarkaupstaður 1.888
Borgarbyggð 1.315 Fjarðabyggð 1.932
Grundarfjarðarbær 1.582 Vopnafjarðarhreppur 936
Helgafellssveit 861 Fljótsdalshreppur 316
Stykkishólmsbær 1.260 Borgarfjarðarhreppur 605
Eyja- og Miklaholtshreppur 137 Breiðdalshreppur 1.801
Snæfellsbær 1.042 Djúpavogshreppur 987
Dalabyggð 739 Fljótsdalshérað 2.550
Bolungarvíkurkaupstaður 1.796 Sveitarfélagið Hornafjörður 581
Ísafjarðarbær 1.763 Vestmannaeyjabær 1.087
Reykhólahreppur 1.833 Sveitarfélagið Árborg 1.326
Tálknafjarðarhreppur 1.015 Mýrdalshreppur 770
Vesturbyggð 1.361 Skaftárhreppur 535
Súðavíkurhreppur 414 Ásahreppur 275
Árneshreppur 118 Rangárþing eystra 420
Kaldrananeshreppur 242 Rangárþing ytra 1.104
Strandabyggð 991 Hrunamannahreppur 1.007
Sveitarfélagið Skagafjörður 1.552 Hveragerðisbær 1.033
Húnaþing vestra 695 Sveitarfélagið Ölfus 1.024
Blönduósbær 1.393 Grímsnes- og Grafningshreppur 2.136
Sveitarfélagið Skagaströnd 919 Skeiða- og Gnúpverjahreppur 304
Skagabyggð 268 Bláskógabyggð 642
Húnavatnshreppur 290 Flóahreppur 218
* Upplýsingar bárust ekki
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Langtímaskuldir sýna skuldsetningu sveitarfélagsins til lengri tíma litið og hvaða skuldbindingar sveitarfélagið hefur gengist
undir. Yfirleitt hafa lán til lengri tíma verið nýtt til að fjármagna fastafjármuni, mannvirki eða kaup á landi. Langtímaskuldir
gefa einnig vísbendingar um hver sé árlegur þungi afborgana og vaxtakostnaðar. Skammtímaskuldir eru rekstrartengdar
skuldir sem geta tekið verulegum breytingum milli ára.
Talnaefni
Þessar upplýsingar
koma úr ársreikning-
um sveitarfélaga sem
safnað er rafrænt af
Hagstofu Íslands.
Til frekari skoðunar
Skuldastöðu verður að skoða í samhengi við ýmislegt annað svo sem ástand og endurnýjunarþörf
mannvirkja. Sveitarfélag getur verið lítið skuldsett en staðið frammi fyrir mikilli fjárfestingarþörf á
allra næstu árum. Á hinn bóginn getur skuldsett sveitarfélag verið búið að fjárfesta í öllum megin-
mannvirkjum og getur því einbeitt sér að því að greiða niður skuldir. Sveitarfélag getur átt í
erfiðleikum með að standa undir skuldbindingum sínum ef afkoman er erfið. Við nýja lántöku er í
öllum tilvikum nauðsynlegt að leggja mat á þörfina annarsvegar og hins vegar á möguleikana til að
endurgreiða lánið. Eitt sem þarf að íhuga er hvort eðlilegt sé að setja þak á hlutfall heildarskulda af
heildartekjum. Skuldaregla sveitarstjórnarlaga setur ákveðið viðmið í því sambandi en ekkert
kemur í veg fyrir að einstök sveitarfélög geti sett sér önnur og lægri viðmið.
Myndræn framsetning
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Heildarskuldir, A og B hluti
1.4 Skuldir A og B hluta á íbúa
Hér eru heildarskuldir
samstæðunnar reiknaðar út í
þúsundum króna á hvern íbúa.
Umfang B-hluta fyrirtækja er mjög
misjafnt milli sveitarfélaga.
Umfang þeirra er tiltölulega lítið
hjá mörgum sveitarfélaganna en
aftur á móti mjög umfangsmikið
annarsstaðar. Þessi staða hefur
áhrif á skuldastöðu samstæðunnar.
Engu að síður eru þessar
upplýsingar fróðlegar þegar
skuldastaða sveitarfélagsins er
metin í heild sinni.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
11
Skuldir A og B hluta á íbúa 2015
0 ti l 499 þús.
500 til 999 þús.
1.000 til 1.499 þús.
1.500 þús. og yfir
Vantar uppl.
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
12
Reykjavíkurborg 6% Akrahreppur 10%
Kópavogsbær 7% Akureyrarkaupstaður 5%
Seltjarnarneskaupstaður 4% Norðurþing 1%
Garðabær 9% Fjallabyggð 14%
Hafnarfjarðarkaupstaður 1% Dalvíkurbyggð 4%
Mosfellsbær 6% Eyjafjarðarsveit 8%
Kjósarhreppur 14% Hörgársveit 11%
Reykjanesbær 10% Svalbarðsstrandarhreppur 8%
Grindavíkurbær 15% Grýtubakkahreppur 9%
Sandgerðisbær 12% Skútustaðahreppur 7%
Sveitarfélagið Garður 13% Tjörneshreppur 34%
Sveitarfélagið Vogar 11% Þingeyjarsveit -2%
Akraneskaupstaður 13% Svalbarðshreppur 35%
Skorradalshreppur * Langanesbyggð 7%
Hvalfjarðarsveit 7% Seyðisfjarðarkaupstaður 9%
Borgarbyggð 9% Fjarðabyggð 9%
Grundarfjarðarbær 7% Vopnafjarðarhreppur 8%
Helgafellssveit -7% Fljótsdalshreppur 34%
Stykkishólmsbær 6% Borgarfjarðarhreppur 18%
Eyja- og Miklaholtshreppur 7% Breiðdalshreppur 15%
Snæfellsbær 12% Djúpavogshreppur -1%
Dalabyggð 12% Fljótsdalshérað 9%
Bolungarvíkurkaupstaður 1% Sveitarfélagið Hornafjörður 18%
Ísafjarðarbær 7% Vestmannaeyjabær 21%
Reykhólahreppur 6% Sveitarfélagið Árborg 4%
Tálknafjarðarhreppur 0% Mýrdalshreppur 10%
Vesturbyggð 2% Skaftárhreppur 6%
Súðavíkurhreppur 11% Ásahreppur 27%
Árneshreppur 5% Rangárþing eystra 3%
Kaldrananeshreppur 7% Rangárþing ytra 11%
Strandabyggð 0% Hrunamannahreppur 2%
Sveitarfélagið Skagafjörður 2% Hveragerðisbær 8%
Húnaþing vestra 9% Sveitarfélagið Ölfus 8%
Blönduósbær 3% Grímsnes- og Grafningshreppur 8%
Sveitarfélagið Skagaströnd 3% Skeiða- og Gnúpverjahreppur 0%
Skagabyggð 11% Bláskógabyggð 8%
Húnavatnshreppur 7% Flóahreppur 2%
* Upplýsingar bárust ekki
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Veltufé frá rekstri er það sem eftir stendur þegar búið er að greiða alla reikninga sem tengjast daglegum rekstri að
undanskildum fjárfestingum og afborgunum lána. Þegar veltufé frá rekstri er reiknað út er búið að bakfæra allar reiknaðar
stærðir s.s. afskriftir og breytingar á lífeyrisskuldbindingum. Því hærra hlutfall sem veltufé frá rekstri er af heildartekjum því
auðveldara á sveitarfélagið með að standa undir skuldbindingum sínum.
Talnaefni
Þessar upplýsingar
koma úr ársreikning-
um sveitarfélaga sem
safnað er rafrænt af
Hagstofu Íslands.
Til frekari skoðunar
Veltufé frá rekstri er ein mikilvægasta niðurstaðan í ársreikningum sveitarfélaga. Veltufé frá rekstri
er það fjármagn sem sveitarfélagið hefur aflögu til að greiða afborganir af lánum og til að leggja í
nýfjárfestingar. Veltufé frá rekstri er marktækari kennitala en handbært fé frá rekstri. Það er sökum
þess að handbært fé frá rekstri hækkar ef tekin eru lán eða eignir seldar. Því hærra hlutfall sem
veltuféð er af heildartekjum því betur er það í stakk búið til að standa við skuldbindingar sínar.
Skuldsetning segir ekki allt um fjárhagslegan stöðugleika sveitarfélagsins heldur skiptir mestu máli
hve auðvelt sveitarfélagið á með að standa undir skuldbindingum sínum. Eðlilegt er að hvert
sveitarfélag setji sér ákveðið markmið um hvert veltufé frá rekstri sem hlutfall af heildartekjum
skuli vera í sambandi við afgreiðslu áætlunar um fjárheimildir fyrir næsta ár.
Myndræn framsetning
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
0 10 20 30 40 50 60 70 80
1.5 Veltufé frá rekstri í hlutfalli við tekjur A hluta
Veltufé frá rekstri sem hlutfall af
heildartekjum hefur farið vaxandi á
seinni árum. Sveitarstjórnir leggja
æ ríkari áherslu á þessa kennitölu
þegar teknar eru ákvarðanir um
endanlega gerð fjárhagsáætlunar
fyrir næsta. Eins og sést er mikill
munur milli einstakra sveitarfélaga
hvað þessa kennitölu varðar. Hjá
nokkrum þeirra er kennitalan
neikvæð sem þýðir að það er
ekkert eftir til að greiða afborganir
lána eða til að fjármagna
fjárfestingar.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
13
Veltufé frá rekstri í hlf. við tekjur A hluta 2015
15% og yfir
10%-14%
5%-9%
Undir 5%
Vantar uppl.
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
14
Reykjavíkurborg 7,6 Akrahreppur 0,0
Kópavogsbær 16,2 Akureyrarkaupstaður 15,7
Seltjarnarneskaupstaður 0,8 Norðurþing 105,3
Garðabær 7,1 Fjallabyggð 1,1
Hafnarfjarðarkaupstaður 132,7 Dalvíkurbyggð 4,0
Mosfellsbær 13,5 Eyjafjarðarsveit 1,4
Kjósarhreppur 1,8 Hörgársveit 2,0
Reykjanesbær 14,0 Svalbarðsstrandarhreppur 0,0
Grindavíkurbær 1,4 Grýtubakkahreppur 1,6
Sandgerðisbær 9,3 Skútustaðahreppur 1,7
Sveitarfélagið Garður 2,1 Tjörneshreppur 0,4
Sveitarfélagið Vogar 5,8 Þingeyjarsveit ~
Akraneskaupstaður 2,1 Svalbarðshreppur 0,3
Skorradalshreppur * Langanesbyggð 8,6
Hvalfjarðarsveit 5,0 Seyðisfjarðarkaupstaður 4,1
Borgarbyggð 5,8 Fjarðabyggð 8,9
Grundarfjarðarbær 15,1 Vopnafjarðarhreppur 1,7
Helgafellssveit ~ Fljótsdalshreppur 0,0
Stykkishólmsbær 13,3 Borgarfjarðarhreppur 0,0
Eyja- og Miklaholtshreppur 0,0 Breiðdalshreppur 4,4
Snæfellsbær 3,1 Djúpavogshreppur ~
Dalabyggð 3,4 Fljótsdalshérað 14,3
Bolungarvíkurkaupstaður 61,4 Sveitarfélagið Hornafjörður 0,8
Ísafjarðarbær 7,8 Vestmannaeyjabær 0,2
Reykhólahreppur 2,9 Sveitarfélagið Árborg 27,8
Tálknafjarðarhreppur 180,7 Mýrdalshreppur 4,4
Vesturbyggð 30,0 Skaftárhreppur 6,1
Súðavíkurhreppur 1,3 Ásahreppur 0,2
Árneshreppur 1,4 Rangárþing eystra 6,1
Kaldrananeshreppur 1,7 Rangárþing ytra 6,1
Strandabyggð 123,7 Hrunamannahreppur 40,4
Sveitarfélagið Skagafjörður 30,2 Hveragerðisbær 9,5
Húnaþing vestra 0,9 Sveitarfélagið Ölfus 8,4
Blönduósbær 20,0 Grímsnes- og Grafningshreppur 12,9
Sveitarfélagið Skagaströnd 0,0 Skeiða- og Gnúpverjahreppur ~
Skagabyggð 0,0 Bláskógabyggð 5,1
Húnavatnshreppur 2,2 Flóahreppur 1,1
~ veltufé frá rekstri neikvætt * Upplýsingar bárust ekki
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Hlutfall langtímaskulda og veltufjár frá rekstri skiptir miklu máli varðandi það hve sveitarfélagið á auðvelt með að standa undir
skuldbindingum sínum. Sveitarfélag sem skuldar lítið á hvern íbúa getur átt í erfiðleikum með að greiða afborganir lána ef
veltufé frá rekstri er lítið sem ekkert. Með því að deila veltufé frá rekstri upp í langtímaskuldir fæst hugmynd um hve mörg ár
það tekur að óbreyttu að greiða niður allar langtímaskuldir.
Talnaefni
Þessar upplýsingar
koma úr ársreikning-
um sveitarfélaga sem
safnað er rafrænt af
Hagstofu Íslands.
Til frekari skoðunar
Ákveðið samhengi verður að vera á milli skuldsetningar og getu þess sem lánið tekur til að standa
við skuldbindingar sínar. Því meiri sem skuldsetning er því meiri afgangur verður að vera af
almennum rekstri til að greiða afborganir lána. Sveitarfélag sem er mjög skuldsett er einnig
viðkvæmara fyrir sveiflum í afkomunni. Því þýðir ekki að miða getu til lántöku við það sem
mögulegt er í allra bestu árum heldur verður að taka tillit til þeirra sveiflna sem geta átt sér stað í
rekstri sveitarfélaga eins og í öllum öðru rekstri. Sveitarfélögin hafa þá sérstöðu að það verður ekki
svo auðveldlega dregið saman í almennum rekstri þeirra, ef afkoman versnar, því stærstur hluti af
starfsemi þeirra er lögbundinn.
Myndræn framsetning
0,0
20,0
40,0
60,0
80,0
100,0
120,0
140,0
160,0
180,0
200,0
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Langtímaskuldir í hlf. við veltufé frá rekstri, A hluti
1.6 Langtímaskuldir í hlutfalli við veltufé frá rekstri A-hluta
Mikill munur er milli sveitarfélaga
hvað þessa kennitölu varðar. Um
helmingur sveitarfélaganna væri
fimm ár og skemur að greiða upp
allar langtímaskuldir
sveitarfélagsins ef öllu veltufé frá
rekstri væri ráðstafað til þess. Hjá
öðrum tæki það mun lengri tíma.
Það er vitaskuld miklu frekar
huglægur möguleiki en raunhæfur
en engu að síður gefur niðurstaðan
ákveðnar upplýsingar um hve
auðvelt er að greiða niður
langtímaskuldir.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
15
Langtímaskuldir deilt með veltufé frá rekstri A hluta 2015
0,0 til 4,9 ár
5,0 til 9,9 ár
10,0 til 14,9 ár
15,0 ár og meira
Vantar uppl.
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
16
Reykjavíkurborg 1,18 Akrahreppur 5,59
Kópavogsbær 0,61 Akureyrarkaupstaður 1,08
Seltjarnarneskaupstaður 3,29 Norðurþing 0,80
Garðabær 0,96 Fjallabyggð 1,82
Hafnarfjarðarkaupstaður 0,55 Dalvíkurbyggð 0,76
Mosfellsbær 0,38 Eyjafjarðarsveit 1,98
Kjósarhreppur 2,56 Hörgársveit 1,34
Reykjanesbær 0,67 Svalbarðsstrandarhreppur 5,30
Grindavíkurbær 4,91 Grýtubakkahreppur 2,90
Sandgerðisbær 1,91 Skútustaðahreppur 2,04
Sveitarfélagið Garður 2,86 Tjörneshreppur 13,28
Sveitarfélagið Vogar 1,34 Þingeyjarsveit 0,64
Akraneskaupstaður 1,33 Svalbarðshreppur 7,10
Skorradalshreppur * Langanesbyggð 0,37
Hvalfjarðarsveit 1,39 Seyðisfjarðarkaupstaður 1,47
Borgarbyggð 0,83 Fjarðabyggð 0,44
Grundarfjarðarbær 0,68 Vopnafjarðarhreppur 0,43
Helgafellssveit 2,47 Fljótsdalshreppur 12,36
Stykkishólmsbær 1,72 Borgarfjarðarhreppur 7,59
Eyja- og Miklaholtshreppur 8,49 Breiðdalshreppur 0,30
Snæfellsbær 1,02 Djúpavogshreppur 0,20
Dalabyggð 1,91 Fljótsdalshérað 0,29
Bolungarvíkurkaupstaður 0,49 Sveitarfélagið Hornafjörður 1,87
Ísafjarðarbær 0,93 Vestmannaeyjabær 3,98
Reykhólahreppur 2,66 Sveitarfélagið Árborg 0,70
Tálknafjarðarhreppur 0,59 Mýrdalshreppur 1,78
Vesturbyggð 0,79 Skaftárhreppur 3,61
Súðavíkurhreppur 9,80 Ásahreppur 1,77
Árneshreppur 3,70 Rangárþing eystra 2,39
Kaldrananeshreppur 5,51 Rangárþing ytra 1,12
Strandabyggð 1,32 Hrunamannahreppur 1,20
Sveitarfélagið Skagafjörður 0,52 Hveragerðisbær 0,56
Húnaþing vestra 3,91 Sveitarfélagið Ölfus 1,10
Blönduósbær 1,09 Grímsnes- og Grafningshreppur 5,37
Sveitarfélagið Skagaströnd 6,33 Skeiða- og Gnúpverjahreppur 0,89
Skagabyggð 10,94 Bláskógabyggð 1,81
Húnavatnshreppur 2,93 Flóahreppur 2,87
* Upplýsingar bárust ekki
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Veltufjármunir eru þær eignir sem reiknað er með að hægt sé að breyta í lausafé á skömmum tíma eða innan eins árs.
Skammtímaskuldir eru þær skuldir sem þarf að greiða innan eins árs. Hlutfallið milli veltufjármuna og skammtímaskulda segir
því mikið til um hvernig lausafjárstaðan er á árinu. Ef vel á að vera þarf þetta hlutfall að vera 1,0 eða hærra.
Talnaefni
Þessar upplýsingar
koma úr ársreikning-
um sveitarfélaga sem
safnað er rafrænt af
Hagstofu Íslands.
Til frekari skoðunar
Veltufjárhlutfallið er eitt af því sem þörf er að hafa glögga gát á við fjármálastjórn sveitarfélaga. Ef
veltufjárhlutfallið er langt undir 1,0 þá þýðir það að lausafjárstaðan er þröng og líkur á að erfiðlega
gangi að greiða alla reikninga á tilskildum tíma. Verði dráttur á greiðslu reikninga þá hefur það í för
með sér að dráttarvextir fara að telja. Það þýðir aukinn vaxtakostnað og óþarfa útgjöld. Þeir
fjármunir sem falla til vegna dráttarvaxta nýtast ekki íbúum samfélagsins til almennrar þjónustu.
Því skiptir miklu máli að setja það markmið við gerð fjárhagsáætlana og við almenna
fjármálastjórnun að veltufjárhlutfallið verði ekki lægra en 1,0. Það má meðal annars gera með því
að leggja áherslu á almennan sparnað, greiða upp skuldir eða breyta skammtímalánum í
langtímalán.
Myndræn framsetning
0,00
2,00
4,00
6,00
8,00
10,00
12,00
14,00
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Veltufjárhlutfall, A-hluti
1.7 Veltufjárhlutfall A-hluti
Yfirleitt er niðurstaða þessarar
kennitölu góð hjá sveitarfélögun-
um. Hjá tæplega þriðjungi þeirra er
kennitalan undir 1,0. Hjá hinum er
lausafjárstaðan góð og lausafjár-
munir mun hærri en lausaskuldir.
Það gerir alla fjármálaumsýslu
auðveldari og minnkar líkur á að
greiðslur reikninga dragist.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
17
Veltufjárhlutfall A hluta 2015
1,5 og yfir
1,00 til 1,50
0,50 til 0,99
Undir 0,5
Vantar uppl.
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
18
Reykjavíkurborg 70% Akrahreppur 7%
Kópavogsbær 58% Akureyrarkaupstaður 62%
Seltjarnarneskaupstaður 69% Norðurþing 68%
Garðabær 53% Fjallabyggð 54%
Hafnarfjarðarkaupstaður 59% Dalvíkurbyggð 62%
Mosfellsbær 51% Eyjafjarðarsveit 52%
Kjósarhreppur 18% Hörgársveit 46%
Reykjanesbær 51% Svalbarðsstrandarhreppur 53%
Grindavíkurbær 55% Grýtubakkahreppur 61%
Sandgerðisbær 48% Skútustaðahreppur 52%
Sveitarfélagið Garður 44% Tjörneshreppur 18%
Sveitarfélagið Vogar 59% Þingeyjarsveit 65%
Akraneskaupstaður 64% Svalbarðshreppur 11%
Skorradalshreppur * Langanesbyggð 53%
Hvalfjarðarsveit 55% Seyðisfjarðarkaupstaður 56%
Borgarbyggð 58% Fjarðabyggð 60%
Grundarfjarðarbær 56% Vopnafjarðarhreppur 60%
Helgafellssveit 9% Fljótsdalshreppur 11%
Stykkishólmsbær 57% Borgarfjarðarhreppur 51%
Eyja- og Miklaholtshreppur 51% Breiðdalshreppur 45%
Snæfellsbær 54% Djúpavogshreppur 58%
Dalabyggð 51% Fljótsdalshérað 54%
Bolungarvíkurkaupstaður 57% Sveitarfélagið Hornafjörður 51%
Ísafjarðarbær 61% Vestmannaeyjabær 59%
Reykhólahreppur 54% Sveitarfélagið Árborg 62%
Tálknafjarðarhreppur 24% Mýrdalshreppur 52%
Vesturbyggð 53% Skaftárhreppur 46%
Súðavíkurhreppur 47% Ásahreppur 10%
Árneshreppur 50% Rangárþing eystra 54%
Kaldrananeshreppur 56% Rangárþing ytra 41%
Strandabyggð 57% Hrunamannahreppur 53%
Sveitarfélagið Skagafjörður 65% Hveragerðisbær 54%
Húnaþing vestra 54% Sveitarfélagið Ölfus 53%
Blönduósbær 53% Grímsnes- og Grafningshreppur 42%
Sveitarfélagið Skagaströnd 52% Skeiða- og Gnúpverjahreppur 42%
Skagabyggð 10% Bláskógabyggð 43%
Húnavatnshreppur 40% Flóahreppur 53%
* Upplýsingar bárust ekki
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Laun og launatengdur kostnaður eru um helmingur af rekstrarkostnaði sveitarfélaganna að jafnaði. Því er mikilvægt fyrir hvert
og eitt sveitarfélag að hafa yfirlit um stöðu sína hvað launakostnaðinn varðar því miklu varðar fyrir afkomu og rekstur þeirra
að hann sé innan eðlilegra marka. Með samanburði milli sveitarfélaga af áþekkri stærð er hægt að fá hugmynd um stöðuna.
Ef einhverju munnar sem máli skiptir er hægt að fá nánari upplýsingar með vönduðum samanburði.
Talnaefni
Þessar upplýsingar
koma úr ársreikning-
um sveitarfélaga sem
safnað er rafrænt af
Hagstofu Íslands.
Til frekari skoðunar
Heildarlaunakostnaður hvers sveitarfélags samanstendur af margfeldi magns og verðs. Magnið er
það starfsfólk sem starfar hjá hverju sveitarfélagi og vinnutími þess en verðið eru þeir
kjarasamningar sem samið er um í kjarasamningum milli sambands sveitarfélaga og viðkomandi
stéttarfélaga. Hvert einstakt sveitarfélag getur því ekki haft áhrif á niðurstöður kjarasamninga.
Starfsmannamál og skipulag vinnutíma er aftur á móti á ábyrgð þeirra. Því er mikilvægt fyrir
sveitarfélögin að hafa möguleika á hlutfallslegum samanburði sín á milli hvað launakostnaðinn
varðar til að geta lagt mat á hvernig staðan er hjá hverju og einu miðað við önnur af álíka stærð. Ef
eitthvert þeirra virðist skera sig úr í samanburðinum þá er nauðsynlegt að kanna í hverju munurinn
liggur og grípa til aðgerða ef ástæða þykir til.
Myndræn framsetning
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Laun og launatengd gjöld í hlf. við tekjur, A-hluti
Allmikill munur er á milli
sveitarfélaga hvað þessa kennitölu
varðar. Þar sem hún er mjög lág þá
er mjög líklegt að ákveðin verkefni
séu framkvæmd á formi byggða-
samlaga eða þjónustan keypt af
nágrannasveitarfélagi. Í slíkum
tilvikum er launakostnaður ekki
sérstaklega tilgreindur í greiðslum
til þess sem þjónustuna veitir
heldur fellur greiðsla fyrir hana
undir almennan rekstrarkostnað.
1.8 Laun, launatengd gjöld og breyting lífeyrisskuldbindinga í hlutfalli við tekjur A
hluta
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
19
Laun, launatengd gjöld og br. lífeyrissk.b. í hlf. við tekjur A hluta 2015
Undir 40%
40% til 49%
50% til 59%
60% og yfir
Vantar uppl.
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
20
Reykjavíkurborg 7% Akrahreppur 57%
Kópavogsbær 5% Akureyrarkaupstaður 17%
Seltjarnarneskaupstaður 4% Norðurþing 22%
Garðabær 8% Fjallabyggð 20%
Hafnarfjarðarkaupstaður 10% Dalvíkurbyggð 22%
Mosfellsbær 19% Eyjafjarðarsveit 33%
Kjósarhreppur 8% Hörgársveit 32%
Reykjanesbær 18% Svalbarðsstrandarhreppur 23%
Grindavíkurbær 21% Grýtubakkahreppur 27%
Sandgerðisbær 12% Skútustaðahreppur 15%
Sveitarfélagið Garður 32% Tjörneshreppur 16%
Sveitarfélagið Vogar 33% Þingeyjarsveit 33%
Akraneskaupstaður 19% Svalbarðshreppur 35%
Skorradalshreppur * Langanesbyggð 36%
Hvalfjarðarsveit 0% Seyðisfjarðarkaupstaður 18%
Borgarbyggð 28% Fjarðabyggð 13%
Grundarfjarðarbær 20% Vopnafjarðarhreppur 29%
Helgafellssveit 31% Fljótsdalshreppur 0%
Stykkishólmsbær 21% Borgarfjarðarhreppur 46%
Eyja- og Miklaholtshreppur 31% Breiðdalshreppur 31%
Snæfellsbær 26% Djúpavogshreppur 34%
Dalabyggð 41% Fljótsdalshérað 30%
Bolungarvíkurkaupstaður 27% Sveitarfélagið Hornafjörður 32%
Ísafjarðarbær 21% Vestmannaeyjabær 15%
Reykhólahreppur 46% Sveitarfélagið Árborg 18%
Tálknafjarðarhreppur 37% Mýrdalshreppur 27%
Vesturbyggð 29% Skaftárhreppur 26%
Súðavíkurhreppur 44% Ásahreppur 0%
Árneshreppur 31% Rangárþing eystra 30%
Kaldrananeshreppur 35% Rangárþing ytra 24%
Strandabyggð 37% Hrunamannahreppur 21%
Sveitarfélagið Skagafjörður 20% Hveragerðisbær 22%
Húnaþing vestra 38% Sveitarfélagið Ölfus 22%
Blönduósbær 26% Grímsnes- og Grafningshreppur 0%
Sveitarfélagið Skagaströnd 23% Skeiða- og Gnúpverjahreppur 10%
Skagabyggð 50% Bláskógabyggð 14%
Húnavatnshreppur 34% Flóahreppur 36%
* Upplýsingar bárust ekki
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Jöfnunarsjóður sveitarfélaga hefur það hlutverk að jafna aðstæður sveitarfélaga þannig að öll sveitarfélög landsins hafi
möguleika á að standa undir skyldum sínum hvað varðar þjónustu við íbúana. Hann greiðir því tekjujöfnunarframlög og
útgjaldajöfnunarframlög til sveitarfélaganna samkvæmt ákveðnum reglum. Sveitarfélögin hafa mismikla þörf fyrir framlög úr
jöfnunarsjóðnum og fá því hlutfallslega mjög mismunandi há framlög greidd úr honum á hvern íbúa.
Talnaefni
Þessar upplýsingar
koma úr ársreikning-
um sveitarfélaga sem
safnað er rafrænt af
Hagstofu Íslands.
Til frekari skoðunar
Greiðslur úr Jöfnunarsjóði sveitarfélaga byggjast á kerfi sem er frekar margbrotið. Fyrir utan
útgjaldajöfnunarframlag og tekjujöfnunarframlag, sem áður er getið fá sveitarfélögin framlög úr
sjóðnum sem flokkast frekar undir millifærslur frá ríki til sveitarfélaga en bein jöfnunarframlög. Þar
má nefna grunnskólaframlag sem byggist á ýmsum breytum í rekstri grunnskólans og hefur að
markmiði að öll sveitarfélög landsins fái nægjanlegt fjármagn til reksturs grunnskólans. Einnig má
nefna framlög vegna málefna fatlaðs fólks sem bæði rennur til einstakra sveitarfélaga og eins til
einstakra þjónustusvæða. Greiðslur frá ríki til sveitarfélaga vegna húsaleigubóta renna einnig í
gegnum jöfnunarsjóðinn svo og greiðslur frá ríki til sveitarfélaga vegna breytinga á álagningu
fasteignaskatts sem kom til um aldamótin.
Myndræn framsetning
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Jöfnunarsjóður í hlf. við tekjur, A-hluti
1.9 Jöfnunarsjóður í hlutfalli við tekjur A-hluta
Greiðslur úr Jöfnunarsjóði
sveitarfélaga vega misþungt í
rekstri þeirra. Það er eðli máls
samkvæmt því greiðslur úr honum
eiga að mæta ákveðnum mismun í
aðstæðum sveitarfélaganna. Hjá
langflestum vega greiðslur úr
jöfnunarsjóði á bilinu 20-40% af
heildartekjum. Í heildina tekið eru
greiðslur úr jöfnunarsjóði um 10%
af heildartekjum sveitarfélaganna.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
21
Framlög Jöfnunarsjóðs í hlf. við tekjur A hluta 2015
Undir 20%
20% til 29%
30% til 39%
40% og yfir
Vantar uppl.
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
22
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
23
Grunnskólinn
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
24
Reykjavíkurborg 13,0 Akureyrarkaupstaður 13,2
Kópavogsbær 12,7 Norðurþing 9,0
Seltjarnarnesbær 12,5 Fjallabyggð 10,5
Garðabær 12,4 Dalvíkurbyggð 9,4
Hafnarfjarðarkaupstaður 13,1 Eyjafjarðarsveit 8,7
Mosfellsbær 13,2 Hörgársveit 10,7
Kjósarhreppur * Svalbarðsstrandarhreppur 6,3
Reykjanesbær 12,3 Grýtubakkahreppur 8,4
Grindavíkurbær 11,5 Skútustaðahreppur 7,1
Sandgerðisbær 9,2 Tjörneshreppur *
Sveitarfélagið Garður 9,6 Þingeyjarsveit 7,1
Sveitarfélagið Vogar 9,8 Svalbarðshreppur *
Akraneskaupstaður 13,9 Langanesbyggð 7,0
Skorradalshreppur * Seyðisfjarðarkaupstaður 8,2
Hvalfjarðarsveit 9,2 Fjarðabyggð 9,6
Borgarbyggð 8,8 Vopnafjarðarhreppur 9,5
Grundarfjarðarbær 10,5 Fljótsdalshreppur *
Helgafellssveit * Borgarfjarðarhreppur 2,7
Stykkishólmsbær 9,5 Breiðdalshreppur 4,1
Eyja- og Miklaholtshreppur 5,0 Djúpavogshreppur 7,4
Snæfellsbær 9,6 Fljótsdalshérað 10,3
Dalabyggð 9,4 Sveitarfélagið Hornafjörður 11,7
Bolungarvíkurkaupstaður 8,7 Vestmannaeyjabær 12,7
Ísafjarðarbær 10,9 Sveitarfélagið Árborg 11,9
Reykhólahreppur 9,2 Mýrdalshreppur 7,1
Tálknafjarðarhreppur 8,1 Skaftárhreppur 6,7
Vesturbyggð 9,3 Ásahreppur *
Súðavíkurhreppur 5,0 Rangárþing eystra 9,5
Árneshreppur 5,0 Rangárþing ytra 9,5
Kaldrananeshreppur 5,6 Hrunamannahreppur 8,1
Strandabyggð 8,9 Hveragerðisbær 11,1
Sveitarfélagið Skagafjörður 9,5 Sveitarfélagið Ölfus 8,9
Húnaþing vestra 10,5 Grímsnes- og Grafningshreppur 5,9
Blönduósbær 9,6 Skeiða- og Gnúpverjahreppur 8,5
Sveitarfélagið Skagaströnd 9,4 Bláskógabyggð 6,6
Skagabyggð * Flóahreppur 7,3
Húnavatnshreppur 8,1 Vegið landsmeðaltal 11,9
Akrahreppur * *Ekki skóli í sveitarfélaginu
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi kennara er nokkru minni hér á landi en meðaltal OECD ríkjanna. Þó er kennitalan ólík eftir
sveitarfélögum. Algengt er að litið sé til þessarar lykiltölu þegar fjallað er um skólahald enda hefur hún nokkur áhrif á
rekstrarkostnað vegna grunnskóla. Lykiltalan nær til grunnskóla sveitarfélaga sem og sjálfstætt starfandi grunnskóla.
Sérskólar eru ekki taldir með.
Talnaefni
Byggt á gögnum frá
Hagstofu Íslands
vegna 2015.
Starfsfólk við kennslu
eru allir kennarar.
Stjórnendur og
sérkennarar ekki
meðtaldir.
Til frekari skoðunar
Gagnlegt getur verið fyrir hvert sveitarfélag að velta eftirfarandi þáttum fyrir sér þegar litið er til
samanburðar á kennitölunni:
Stærðarhagkvæmni í skólarekstri
Munur vegna mismunandi þjónustustigs
Munur á þjónustuþyngd, svo sem vegna sérþarfa barna
Munur vegna landfræðilegra aðstæðna
Samsetning starfsfólks og aldurssamsetning kennara
Myndræn framsetning
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
1 6 11 16 21 26 31 36 41 46 51 56 61
Fjö
ldi n
emen
da
á s
töð
ugi
ldi
Röðun sveitarfélaga
2.1 Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu
Myndin hér til hliðar sýnir hvernig
sveitarfélögin dreifast frá lægsta
upp í hæsta gildi. Vegið
landsmeðaltal er 11,9 nemendur á
hvert stöðugildi kennara. Lægsta
gildi er 2,7 en hæsta er 13,9
nemendur á hvert stöðugildi.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
25
Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi kennara 2015
< 7,2 nem
7,3 - 9,3
9,4 -11,0
11,1 - 14,0
Ekki skóli
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
26
Reykjavíkurborg 83,1 Akureyrarkaupstaður 71,7
Kópavogsbær 71,3 Norðurþing 63,9
Seltjarnarneskaupstaður 86,0 Fjallabyggð 87,3
Garðabær 65,1 Dalvíkurbyggð 60,7
Hafnarfjarðarkaupstaður 71,7 Eyjafjarðarsveit 44,6
Mosfellsbær 64,1 Hörgársveit 50,3
Kjósarhreppur * Svalbarðsstrandarhreppur 50,5
Reykjanesbær 67,8 Grýtubakkahreppur 45,0
Grindavíkurbær 62,0 Skútustaðahreppur 71,5
Sandgerðisbær 55,0 Tjörneshreppur *
Sveitarfélagið Garður 59,1 Þingeyjarsveit 50,8
Sveitarfélagið Vogar 46,8 Svalbarðshreppur *
Akraneskaupstaður 74,9 Langanesbyggð 41,6
Skorradalshreppur * Seyðisfjarðarkaupstaður 72,8
Hvalfjarðarsveit 47,0 Fjarðabyggð 60,3
Borgarbyggð 54,2 Vopnafjarðarhreppur 55,4
Grundarfjarðarbær 76,8 Fljótsdalshreppur *
Helgafellssveit * Borgarfjarðarhreppur 27,4
Stykkishólmsbær 55,7 Breiðdalshreppur 51,2
Eyja- og Miklaholtshreppur 29,3 Djúpavogshreppur 40,9
Snæfellsbær 48,5 Fljótsdalshérað 58,1
Dalabyggð 52,6 Sveitarfélagið Hornafjörður 68,0
Bolungarvíkurkaupstaður 57,9 Vestmannaeyjabær 82,1
Ísafjarðarbær 74,8 Sveitarfélagið Árborg 59,2
Reykhólahreppur 39,7 Mýrdalshreppur 50,1
Tálknafjarðarhreppur 45,3 Skaftárhreppur 60,5
Vesturbyggð 51,7 Ásahreppur *
Súðavíkurhreppur 45,1 Rangárþing eystra 58,2
Árneshreppur 27,0 Rangárþing ytra 66,9
Kaldrananeshreppur 40,0 Hrunamannahreppur 45,4
Strandabyggð 58,1 Hveragerðisbær 63,1
Sveitarfélagið Skagafjörður 59,3 Sveitarfélagið Ölfus 71,6
Húnaþing vestra 65,0 Grímsnes- og Grafningshreppur 52,4
Blönduósbær 55,4 Skeiða- og Gnúpverjahreppur 85,3
Sveitarfélagið Skagaströnd 45,3 Bláskógabyggð 44,9
Skagabyggð * Flóahreppur 41,8
Húnavatnshreppur 54,5 Vegið landsmeðaltal 71,1
Akrahreppur * * Ekki rekinn skóli í svf.
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Fjöldi íbúa á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu gefur vísbendingu um umfang þjónustunnar sem veitt er. Talsverður
munur er á þessari kennitölu milli sveitarfélaga sem getur átt sér ýmsar skýringar, t.d. í ytri aðstæðum eins og þéttleika
byggðar. Miðað er við íbúafjölda skólasvæða, þannig er íbúafjöldi Skagabyggðar lagður saman við íbúafjölda í
Sveitarfélaginu Skagaströnd og svo framvegis.
Talnaefni
Þessar upplýsingar
byggja á gögnum frá
Hagstofu Íslands
vegna ársins 2015.
Starfsfólk við kennslu
eru allir kennarar,
stjórnendur og
sérkennarar.
Til frekari skoðunar
Gagnlegt getur verið fyrir hvert sveitarfélag að velta eftirfarandi þáttum fyrir sér þegar litið er til
samanburðar á kennitölunni:
Stærðarhagkvæmni í skólarekstri
Munur vegna mismunandi þjónustustigs
Munur á þjónustuþyngd, svo sem vegna sérþarfa barna
Munur vegna landfræðilegra aðstæðna
Samsetning starfsfólks og aldurssamsetning kennara
Myndræn framsetning
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
100,0
0 10 20 30 40 50 60 70
Fjö
ldi í
bú
a á
stö
ðu
gild
i
Röðun sveitarfélaga
2.2 Fjöldi íbúa á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu
Á myndinni hér til hliðar má sjá
hvernig sveitarfélögin dreifast frá
lægsta upp í hæsta gildi. Vegið
landsmeðaltal er um 71 íbúi á
hvert stöðugildi en lægsta gildi er
27 en hæsta um 87 íbúar á hvert
stöðugildi. Ljóst er að stærri
sveitarfélögin hífa upp hið vegna
meðaltal.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
27
Fjöldi íbúa á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu 2015
27 - 49,9
50 - 59,9
60 - 69,9
70 - 89,9
ekki skóli
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
28
Reykjavíkurborg 32% Akureyrarkaupstaður 29%
Kópavogsbær 34% Norðurþing 30%
Seltjarnarneskaupstaður 32% Fjallabyggð 26%
Garðabær 32% Dalvíkurbyggð 28%
Hafnarfjarðarkaupstaður 34% Eyjafjarðarsveit 41%
Mosfellsbær 32% Hörgársveit 40%
Kjósarhreppur 32% Svalbarðsstrandarhreppur 42%
Reykjanesbær 30% Grýtubakkahreppur 37%
Grindavíkurbær 36% Skútustaðahreppur 31%
Sandgerðisbær 38% Tjörneshreppur 8%
Sveitarfélagið Garður 43% Þingeyjarsveit 57%
Sveitarfélagið Vogar 39% Svalbarðshreppur 48%
Akraneskaupstaður 29% Langanesbyggð 35%
Skorradalshreppur * Seyðisfjarðarkaupstaður 25%
Hvalfjarðarsveit 48% Fjarðabyggð 35%
Borgarbyggð 37% Vopnafjarðarhreppur 35%
Grundarfjarðarbær 26% Fljótsdalshreppur 22%
Helgafellssveit 42% Borgarfjarðarhreppur 39%
Stykkishólmsbær 31% Breiðdalshreppur 26%
Eyja- og Miklaholtshreppur 63% Djúpavogshreppur 30%
Snæfellsbær 33% Fljótsdalshérað 38%
Dalabyggð 34% Sveitarfélagið Hornafjörður 24%
Bolungarvíkurkaupstaður 32% Vestmannaeyjabær 27%
Ísafjarðarbær 32% Sveitarfélagið Árborg 40%
Reykhólahreppur 49% Mýrdalshreppur 37%
Tálknafjarðarhreppur 37% Skaftárhreppur 38%
Vesturbyggð 30% Ásahreppur 27%
Súðavíkurhreppur 31% Rangárþing eystra 41%
Árneshreppur 63% Rangárþing ytra 39%
Kaldrananeshreppur 45% Hrunamannahreppur 38%
Strandabyggð 35% Hveragerðisbær 30%
Sveitarfélagið Skagafjörður 40% Sveitarfélagið Ölfus 29%
Húnaþing vestra 36% Grímsnes- og Grafningshreppur 34%
Blönduósbær 31% Skeiða- og Gnúpverjahreppur 41%
Sveitarfélagið Skagaströnd 36% Bláskógabyggð 38%
Skagabyggð 44% Flóahreppur 48%
Húnavatnshreppur 45% Vegið landsmeðaltal 33%
Akrahreppur 48% * Vantar upplýsingar frá sveitarfélagi
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Það er fróðlegt að vita hve háu hlutfalli af tekjum sínum sveitarfélagið ver til reksturs grunnskóla. Mjög misjafnt er milli
sveitarfélaga hvert hlutfallið er enda hafa bæði tekjur og kostnaður áhrif á kennitöluna. Átt er við öll útgjöld vegna
grunnskóla sveitarfélaga sem og sjálfstætt starfandi grunnskóla, vistunar utan skólatíma sem og þann kostnað sem færður
er á liðinn „annar grunnskólakostnaður“. Árið 2015 vörðu sveitarfélög þriðjungi skatttekna sinna til reksturs grunnskóla.
Talnaefni
Byggt á gögnum úr
ársreikningum
sveitarfélaga 2015.
Um útgjöld er að
ræða, þ.e. búið er að
taka tillit til tekna.
Til frekari skoðunar
Vert er að hafa í huga að ýmsir þættir geta haft áhrif á þessa kennitölu og því gott að velta
eftirfarandi þáttum fyrir sér við samanburð milli sveitarfélaga:
Aldurssamsetning íbúa
Hve háar eru skatttekjur á íbúa
Stærðarhagkvæmni í rekstri
Samsetning starfsmannahóps og menntunarstig
Myndræn framsetning
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
0 10 20 30 40 50 60 70
Útg
jöld
se
m %
af
sk
att
tek
jum
Röðun sveitarfélaga
2.3 Rekstrarútgjöld grunnskóla sem hlutfall af skatttekjum
Myndin hér til hliðar sýnir hvernig
sveitarfélögin dreifast frá lægsta
upp í hæsta gildi kennitölunnar.
Vegið landsmeðaltal er um 33% af
skatttekjum. Lægsta gildi eru m 8%
en hæsta um 63% af skatttekjum
sveitarfélaga. Rétt er að benda á
að í sveitarfélaginu með lægsta
gildið er ekki rekinn grunnskóli og
fá börn á grunnskólaaldri.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
29
Rekstrarútgjöld grunnskóla sem % af skatttekjum 2015
20% - 25%
26% - 30%
31% - 35%
36% - 44%
Vantar uppl.
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
30
Reykjavíkurborg 217 Akureyrarkaupstaður 211
Kópavogsbær 225 Norðurþing 224
Seltjarnarneskaupstaður 233 Fjallabyggð 209
Garðabær 223 Dalvíkurbyggð 224
Hafnarfjarðarkaupstaður 213 Eyjafjarðarsveit 328
Mosfellsbær 243 Hörgársveit 332
Kjósarhreppur 228 Svalbarðsstrandarhreppur 324
Reykjanesbær 197 Grýtubakkahreppur 306
Grindavíkurbær 270 Skútustaðahreppur 265
Sandgerðisbær 322 Tjörneshreppur 41
Sveitarfélagið Garður 302 Þingeyjarsveit 492
Sveitarfélagið Vogar 327 Svalbarsðhreppur 328
Akraneskaupstaður 201 Langanesbyggð 354
Skorradalshreppur * Seyðisfjarðarkaupstaður 190
Hvalfjarðarsveit 498 Fjarðabyggð 293
Borgarbyggð 308 Vopnafjarðarhreppur 281
Grundarfjarðarbær 203 Fljótsdalshreppur 428
Helgafellssveit 274 Borgarfjarðarhreppur 319
Stykkishólmsbær 257 Breiðdalshreppur 248
Eyja- og Miklaholtshreppur 477 Djúpavogshreppur 290
Snæfellsbær 295 Fljótsdalshérað 330
Dalabyggð 292 Sveitarfélagið Hornafjörður 219
Bolungarvíkurkaupstaður 254 Vestmannaeyjabær 195
Ísafjarðarbær 242 Sveitarfélagið Árborg 267
Reykhólahreppur 628 Mýrdalshreppur 309
Tálknafjarðarhreppur 297 Skaftárhreppur 309
Vesturbyggð 240 Ásahreppur 253
Súðavíkurhreppur 356 Rangárþing eystra 286
Árneshreppur 507 Rangárþing ytra 316
Kaldrananeshreppur 329 Hrunamannahreppur 322
Strandabyggð 322 Hveragerðisbær 243
Sveitarfélagið Skagafjörður 322 Sveitarfélagið Ölfus 278
Húnaþing vestra 341 Grímsnes- og Grafningshreppur 456
Blönduósbær 247 Skeiða- og Gnúpverjahreppur 357
Sveitarfélagið Skagaströnd 355 Bláskógabyggð 345
Skagabyggð 367 Flóahreppur 393
Húnavatnshreppur 386 Vegið landsmeðaltal 233
Akrahreppur 375 * Vantar upplýsingar frá sveitarfélaginu
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Skólahald í grunnskóla er hluti af grunnþjónustu samfélagsins sem íbúar sveitarfélagsins greiða fyrir með sköttum. Gagnlegt
er að skoða hversu mikið þjónustan kostar hvern íbúa og hvernig sveitarfélagið kemur út í samanburði við aðra. Átt er við
allan beinan rekstrarkostnað vegna grunnskólastofnana, vistunar utan skólatíma sem og þann kostnað sem færður er á
liðinn „annar grunnskólakostnaður“.
Talnaefni
Þessar upplýsingar
byggja á gögnum úr
ársreikningum
sveitarfélaga vegna
2015. Brúttó
kostnaður í þús. kr.
Til frekari skoðunar
Mikill munur getur verið á rekstrarkostnaði grunnskóla á hvern íbúa eftir sveitarfélögum. Hafa
verður í huga að ýmsir þættir geta haft áhrif á kennitöluna.
Stærðarhagkvæmni og nýting mannafla
Aldurssamsetning íbúa sveitarfélagsins
Samsetning starfsmannahóps og menntunarstig
Hugsanlega mismunandi þjónustustig
Myndræn framsetning
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
0 10 20 30 40 50 60 70
Rek
stra
rko
stn
að
ur
gru
nn
skó
la á
íbú
a
Röðun sveitarfélaga
2.4 Rekstrarkostnaður vegna grunnskóla á íbúa
Myndin hér til hliðar sýnir hvernig
sveitarfélögin dreifast frá lægsta
upp í hæsta gildi kennitölunnar.
Vegið landsmeðaltal er um 233
þúsund kr. á hvern íbúa. Lægsta
gildi er um 41 þús. kr. en hæsta um
628 þús.kr. á hvern íbúa. Rétt er að
benda á að í sveitarfélaginu með
lægsta gildið er ekki rekinn
grunnskóli og fá börn á
grunnskólaaldri.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
31
Rekstrarkostnaður vegna grunnskóla á íbúa 2015
0 - 245
246 - 300
301 - 345
346 - 630
Vantar uppl.
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
32
Reykjavíkurborg 1.132 Akureyrarkaupstaður 1.133
Kópavogsbær 1.131 Norðurþing 1.554
Seltjarnarneskaupstaður 1.483 Fjallabyggð 1.554
Garðabær 1.027 Dalvíkurbyggð 1.328
Hafnarfjarðarkaupstaður 1.215 Eyjafjarðarsveit 1.815
Mosfellsbær 1.135 Hörgársveit 1.796
Kjósarhreppur * Svalbarðsstrandarhreppur 2.098
Reykjanesbær 1.198 Grýtubakkahreppur 1.736
Grindavíkurbær 1.130 Skútustaðahreppur 2.341
Sandgerðisbær 1.572 Tjörneshreppur *
Sveitarfélagið Garður 1.461 Þingeyjarsveit 3.217
Sveitarfélagið Vogar 1.584 Svalbarðshreppur *
Akraneskaupstaður 1.195 Langanesbyggð 1.963
Skorradalshreppur * Seyðisfjarðarkaupstaður 1.883
Hvalfjarðarsveit 1.887 Fjarðabyggð 1.670
Borgarbyggð 1.581 Vopnafjarðarhreppur 1.883
Grundarfjarðarbær 1.510 Fljótsdalshreppur *
Helgafellssveit * Borgarfjarðarhreppur 4.312
Stykkishólmsbær 1.739 Breiðdalshreppur 2.976
Eyja- og Miklaholtshreppur 2.812 Djúpavogshreppur 1.703
Snæfellsbær 1.750 Fljótsdalshérað 1.291
Dalabyggð 1.676 Sveitarfélagið Hornafjörður 1.522
Bolungarvíkurkaupstaður 1.703 Vestmannaeyjabær 1.269
Ísafjarðarbær 1.409 Sveitarfélagið Árborg 1.383
Reykhólahreppur 2.134 Mýrdalshreppur 2.233
Tálknafjarðarhreppur * Skaftárhreppur 2.041
Vesturbyggð 1.440 Ásahreppur *
Súðavíkurhreppur 3.289 Rangárþing eystra 1.636
Árneshreppur 5.479 Rangárþing ytra 1.794
Kaldrananeshreppur 3.690 Hrunamannahreppur 1.847
Strandabyggð 2.257 Hveragerðisbær 1.471
Sveitarfélagið Skagafjörður 1.796 Sveitarfélagið Ölfus 1.874
Húnaþing vestra 1.795 Grímsnes- og Grafningshreppur 3.074
Blönduósbær 1.393 Skeiða- og Gnúpverjahreppur 1.881
Sveitarfélagið Skagaströnd 1.631 Bláskógabyggð 2.234
Skagabyggð * Flóahreppur 1.842
Húnavatnshreppur 2.585 Vegið langsmeðaltal 1.257
Akrahreppur * * Ekki rekinn skóli í sveitarfélaginu
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Rekstrarkostnaður grunnskóla á hvern nemanda á Íslandi er með því hæsta sem gerist meðal OECD ríkjanna. Með því að
bera saman útkomu sveitarfélaga sést að mjög misjafnt er hvað hver nemandi kostar þau. Um beinan rekstrarkostnað er að
ræða. Sérskólar ekki meðtaldir né sjálfstætt starfandi grunnskólar.
Talnaefni
Byggt á gögnum frá
Hagstofu Íslands og á
ársreikningum
sveitarfélaga vegna
2015. Innri leiga og
skólaakstur ekki
meðtalin. Brúttó
kostnaður í þús. kr.
Til frekari skoðunar
Rekstrarkostnaður á hvern nemanda er mishár eftir sveitarfélögum og gagnlegt að skoða
eftirtalin atriði sem geta mögulega útskýrt muninn:
Er hár rekstrarkostnaður að spegla hærra þjónustustig en hjá öðrum?
Stærðarhagkvæmni og stærð skóla
Landfræðilegar aðstæður og þéttleiki byggðar
Samsetning starfsmannahóps
Myndræn framsetning
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
0 10 20 30 40 50 60
reks
tra
rko
stn
að
ur
á n
ema
nd
a
Röðun sveitarfélaga
2.5 Rekstrarkostnaður grunnskóla á hvern nemanda
Á myndinni hér til hliðar má sjá
hvernig sveitarfélögin dreifast frá
lægsta upp í hæsta gildi. Vegið
landsmeðaltal er um 1.257 þús. kr.
á hvern nemanda í grunnskólum
sveitarfélaga. Lægsta gildi er 1.027
þús. kr. en hæsta um 5.479 þús.
kr.á hvern nemanda. Ljóst er að
mikil tengsl eru á milli kostnaðar á
hvern nemanda og stærðar
sveitarfélags.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
33
Rekstrarkostnaður grunnskóla á hvern nemanda
< 1.400
1.400-1.700
1.701-2.000
2.000 >
Ekki skóli
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
34
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
35
Leikskólinn
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
36
Reykjavíkurborg 4,3 Akureyrarkaupstaður 4,1
Kópavogsbær 3,8 Norðurþing 3,3
Seltjarnarneskaupstaður 3,8 Fjallabyggð 3,7
Garðabær 3,9 Dalvíkurbyggð 4,3
Hafnarfjarðarkaupstaður 4,1 Eyjafjarðarsveit 3,6
Mosfellsbær 4,3 Hörgársveit 4,3
Kjósarhreppur * Svalbarðsstrandarhreppur 4,7
Reykjanesbær 4,2 Grýtubakkahreppur 3,2
Grindavíkurbær 4,6 Skútustaðahreppur 2,6
Sandgerðisbær 4,3 Tjörneshreppur *
Sveitarfélagið Garður 4,7 Þingeyjarsveit 3,7
Sveitarfélagið Vogar 3,4 Svalbarðshreppur *
Akraneskaupstaður 4,3 Langanesbyggð 4,1
Skorradalshreppur * Seyðisfjarðarkaupstaður 3,6
Hvalfjarðarsveit 3,4 Fjarðabyggð 4,0
Borgarbyggð 3,3 Vopnafjarðarhreppur 3,1
Grundarfjarðarbær 3,3 Fljótsdalshreppur *
Helgafellssveit * Borgarfjarðarhreppur 3,3
Stykkishólmsbær 3,6 Breiðdalshreppur 2,6
Eyja- og Miklaholtshreppur 1,1 Djúpavogshreppur 3,1
Snæfellsbær 3,3 Fljótsdalshérað 3,6
Dalabyggð 3,6 Sveitarfélagið Hornafjörður 3,7
Bolungarvíkurkaupstaður 3,8 Vestmannaeyjabær 4,4
Ísafjarðarbær 3,8 Sveitarfélagið Árborg 3,8
Reykhólahreppur 5,3 Mýrdalshreppur 4,0
Tálknafjarðarhreppur 3,6 Skaftárhreppur 3,2
Vesturbyggð 3,1 Ásahreppur *¹
Súðavíkurhreppur 3,1 Rangárþing eystra 3,7
Árneshreppur * Rangárþing ytra 3,1
Kaldrananeshreppur * Hrunamannahreppur 3,0
Strandabyggð 2,9 Hveragerðisbær 3,8
Sveitarfélagið Skagafjörður 4,1 Sveitarfélagið Ölfus 3,8
Húnaþing vestra 4,1 Grímsnes- og Grafningshreppur 3,2
Blönduósbær 3,9 Skeiða- og Gnúpverjahreppur 3,3
Sveitarfélagið Skagaströnd 4,7 Bláskógabyggð 3,5
Skagabyggð * Flóahreppur 2,8
Húnavatnshreppur 4,0 Vegið landsmeðaltal 4,1
Akrahreppur * * Vantar upplýsingar frá sveitarfélagi
*¹ Byggðasamlag
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Fjöldi heilsdagsígilda leikskólabarna á hvert stöðugildi starfsfólks við uppeldis og menntunarstörf er misjafn eftir
sveitarfélögum. Algengt er að litið sé til þessarar lykiltölu þegar fjallað er um skólahald enda hefur hún nokkur áhrif á
rekstrarkostnað vegna leikskóla. Lykiltalan nær til leikskóla sveitarfélaga sem og sjálfstætt starfandi leikskóla.
Talnaefni
Byggt á gögnum frá
Hagstofu Íslands
vegna 2015.
Starfsfólk við
uppeldis- og
menntunarstörf í
leikskóla.
Til frekari skoðunar
Gagnlegt getur verið fyrir hvert sveitarfélag að velta eftirfarandi þáttum fyrir sér þegar litið er til
samanburðar á kennitölunni:
Stærðarhagkvæmni í skólarekstri
Munur vegna mismunandi þjónustustigs
Munur á þjónustuþyngd, svo sem vegna sérþarfa barna
Munur vegna landfræðilegra aðstæðna
Heilsdagsígildi eru reiknuð út frá dvalartíma barna, þannig að dvalartími í 4 klst. jafngildir hálfu
heilsdagsígildi en 8 klst. dvöl reiknast sem 1 heilsdagsígildi.
Myndræn framsetning
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
1 6 11 16 21 26 31 36 41 46 51 56 61
Fjö
ldi h
dig
á s
tg v
ið u
pp
eld
is-o
g m
enn
tun
ars
törf
Röðun sveitarfélaga
3.1 Fjöldi heilsdagsígilda á stöðugildi starfsfólks við uppeldi og menntun
Á myndinni hér til hliðar má sjá
hvernig sveitarfélögin dreifast frá
lægsta upp í hæsta gildi. Vegið
landsmeðaltal er um 4,1
heilsdagsígildi á hvert stöðugildi
við uppeldis- og menntunarstörf.
Lægsta gildi er 1,1 en hæsta um
5,3.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
37
Fjöldi heilsdagsígilda á hvert stg. starfsfólks við uppeldis-
og menntunarstörf í leikskóla 2015
Undir 3,2
3,3 - 3,7
3,8 - 4,1
4,2 - 5,3
Ekki skóli
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
38
Myndræn framsetning
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
1 6 11 16 21 26 31 36 41 46 51 56 61
% t
ek
na
af
rek
str
ark
os
tna
ði
leik
sk
óla
Röðun sveitarfélaga
Reykjavíkurborg 13% Akureyrarkaupstaður 22%
Kópavogsbær 15% Norðurþing 14%
Seltjarnarneskaupstaður 16% Fjallabyggð 16%
Garðabær 20% Dalvíkurbyggð 15%
Hafnarfjarðarkaupstaður 18% Eyjafjarðarsveit 13%
Mosfellsbær 19% Hörgársveit 16%
Kjósarhreppur * Svalbarðsstrandarhreppur 10%
Reykjanesbær 18% Grýtubakkahreppur 17%
Grindavíkurbær 19% Skútustaðahreppur 11%
Sandgerðisbær *² Tjörneshreppur *
Sveitarfélagið Garður *² Þingeyjarsveit 10%
Sveitarfélagið Vogar 18% Svalbarðshreppur *
Akraneskaupstaður 20% Langanesbyggð 25%
Skorradalshreppur * Seyðisfjarðarkaupstaður 14%
Hvalfjarðarsveit 15% Fjarðabyggð 14%
Borgarbyggð 15% Vopnafjarðarhreppur 13%
Grundarfjarðarbær 19% Fljótsdalshreppur *
Helgafellssveit * Borgarfjarðarhreppur 14%
Stykkishólmsbær 19% Breiðdalshreppur 10%
Eyja- og Miklaholtshreppur 6% Djúpavogshreppur 16%
Snæfellsbær 19% Fljótsdalshérað 15%
Dalabyggð 14% Sveitarfélagið Hornafjörður 15%
Bolungarvíkurkaupstaður 14% Vestmannaeyjabær 22%
Ísafjarðarbær 13% Sveitarfélagið Árborg 15%
Reykhólahreppur 9% Mýrdalshreppur 18%
Tálknafjarðarhreppur *² Skaftárhreppur 16%
Vesturbyggð 17% Ásahreppur *¹
Súðavíkurhreppur 3% Rangárþing eystra 15%
Árneshreppur * Rangárþing ytra 10%
Kaldrananeshreppur * Hrunamannahreppur 12%
Strandabyggð 15% Hveragerðisbær 21%
Sveitarfélagið Skagafjörður 18% Sveitarfélagið Ölfus 17%
Húnaþing vestra 20% Grímsnes- og Grafningshreppur 6%
Blönduósbær 18% Skeiða- og Gnúpverjahreppur 7%
Sveitarfélagið Skagaströnd 5% Bláskógabyggð 11%
Skagabyggð * Flóahreppur 14%
Húnavatnshreppur 12% Vegið landsmeðaltal 16%
Akrahreppur * * Vantar upplýsingar frá sveitarfélagi
*¹ Byggðasamlag
*² Eingöngu einkar. leiksk. í svf.
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Samkvæmt 27. gr. laga um leikskóla nr. 90/2008 er sveitarstjórnum heimilt að ákveða gjaldtöku fyrir börn á leikskóla. Ljóst
má vera að tekjur vegna leikskóla eða svokallað leikskólagjald getur skipt talsverðu máli fyrir rekstur leikskóla. Árið 2004
námu tekjur leikskóla um 28% af rekstrarkostnaði leikskóla. Árið 2015 eru þær 16% af rekstrarkostnaði leikskóla. Lykiltalan
nær til leikskóla sveitarfélaga.
Talnaefni
Byggt á gögnum frá
Hagstofu Íslands
vegna 2015. Hlutfall
tekna leikskóla
sveitarfélaga af
beinum
rekstrarkostnaði
þeirra.
Til frekari skoðunar
Gagnlegt getur verið fyrir hvert sveitarfélag að velta eftirfarandi þáttum fyrir sér þegar litið er til
samanburðar á kennitölunni:
Stærðarhagkvæmni í skólarekstri
Mismunandi þjónustustig
Ólíkar áherslur og stefnumótun sveitarfélaga
3.2 Hlutfall tekna af rekstrarkostnaði leikskóla sveitarfélaga
Á myndinni hér til hliðar má sjá
hvernig sveitarfélögin dreifast frá
lægsta upp í hæsta gildi. Vegið
landsmeðaltal er 16% af beinum
rekstrarkostnaði leikskóla
sveitarfélaga. Lægsta gildi er 3% af
rekstrarkostnaði en hæsta gildi er
25% af rekstrarkostnaði leikskóla.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
39
Hlutfall tekna af rekstrarkostnaði leikskóla 2015
11% <
12% - 15%
16% - 18%
19% - 25%
Ekki skóli
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
40
Reykjavíkurborg 110 Akureyrarkaupstaður 107
Kópavogsbær 144 Norðurþing 104
Seltjarnarneskaupstaður 106 Fjallabyggð 156
Garðabær 135 Dalvíkurbyggð 85
Hafnarfjarðarkaupstaður 124 Eyjafjarðarsveit 125
Mosfellsbær 118 Hörgársveit 115
Kjósarhreppur 45 Svalbarðsstrandarhreppur 144
Reykjanesbær 114 Grýtubakkahreppur 134
Grindavíkurbær 118 Skútustaðahreppur 95
Sandgerðisbær 113 Tjörneshreppur 0
Sveitarfélagið Garður 104 Þingeyjarsveit 114
Sveitarfélagið Vogar 121 Svalbarðshreppur 92
Akraneskaupstaður 117 Langanesbyggð 117
Skorradalshreppur * Seyðisfjarðarkaupstaður 103
Hvalfjarðarsveit 128 Fjarðabyggð 138
Borgarbyggð 141 Vopnafjarðarhreppur 104
Grundarfjarðarbær 157 Fljótsdalshreppur 0
Helgafellssveit 70 Borgarfjarðarhreppur 38
Stykkishólmsbær 142 Breiðdalshreppur 84
Eyja- og Miklaholtshreppur 118 Djúpavogshreppur 210
Snæfellsbær 118 Fljótsdalshérað 128
Dalabyggð 96 Sveitarfélagið Hornafjörður 101
Bolungarvíkurkaupstaður 114 Vestmannaeyjabær 86
Ísafjarðarbær 129 Sveitarfélagið Árborg 138
Reykhólahreppur 141 Mýrdalshreppur 116
Tálknafjarðarhreppur 76 Skaftárhreppur 68
Vesturbyggð 125 Ásahreppur 101
Súðavíkurhreppur 107 Rangárþing eystra 105
Árneshreppur 0 Rangárþing ytra 116
Kaldrananeshreppur 110 Hrunamannahreppur 112
Strandabyggð 173 Hveragerðisbær 126
Sveitarfélagið Skagafjörður 121 Sveitarfélagið Ölfus 99
Húnaþing vestra 71 Grímsnes- og Grafningshreppur 118
Blönduósbær 145 Skeiða- og Gnúpverjahreppur 134
Sveitarfélagið Skagaströnd 142 Bláskógabyggð 131
Skagabyggð 36 Flóahreppur 178
Húnavatnshreppur 54 Vegið landsmeðaltal 119
Akrahreppur 64 * Vantar upplýsingar frá sveitarfélagi
3.3 Rekstrarkostnaður vegna leikskóla á íbúa
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Skólahald í leikskóla er hluti af grunnþjónustu samfélagsins sem íbúar sveitarfélagsins greiða fyrir með sköttum. Gagnlegt er
að skoða hversu mikið þjónustan kostar hvern íbúa og hvernig sveitarfélagið kemur út í samanburði við aðra. Átt er við
beinan rekstrarkostnað vegna leikskóla sveitarfélaga, sjálfstætt starfandi leikskóla og það sem fært er á liðinn annan
leikskólakostnað.
Talnaefni
Byggt á gögnum frá
Hagstofu Íslands
vegna 2015. Tölur í
þús. kr. Um brúttó
kostnað er að ræða.
Til frekari skoðunar
Mikill munur getur verið á rekstrarkostnaði leikskóla á hvern íbúa eftir sveitarfélögum. Hafa
verður í huga að ýmsir þættir geta haft áhrif á kennitöluna.
Stærðarhagkvæmni og nýting mannafla
Aldurssamsetning íbúa sveitarfélagsins
Samsetning starfsmannahóps og menntunarstig
Hugsanlega mismunandi þjónustustig
Myndræn framsetning
0
50
100
150
200
250
1 6 11 16 21 26 31 36 41 46 51 56 61 66 71
ko
stn
að
ur
ve
gn
a l
eik
sk
óla
á íb
úa
Röðun sveitarfélaga
Á myndinni hér til hliðar má sjá
hvernig sveitarfélögin dreifast frá
lægsta upp í hæsta gildi. Vegið
landsmeðaltal er um 119 þús. kr. á
hvern íbúa. Lægsta gildi er 36 þús.
kr. en hæsta um 210 þús. á hvern
íbúa.
Rétt er að benda á að í þeim
sveitarfélögum sem fá gildið 0, eru
ekki reknir leikskólar né búa þar
börn á leikskólaaldri.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
41
Rekstrarkostnaður vegna leikskóla á íbúa 2015
0 - 103
104 - 117
118 - 135
136 - 210
Ekki skóli
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
42
Reykjavíkurborg 16% Akureyrarkaupstaður 13%
Kópavogsbær 18% Norðurþing 13%
Seltjarnarneskaupstaður 15% Fjallabyggð 17%
Garðabær 18% Dalvíkurbyggð 10%
Hafnarfjarðarkaupstaður 17% Eyjafjarðarsveit 15%
Mosfellsbær 14% Hörgársveit 13%
Kjósarhreppur 6% Svalbarðsstrandarhreppur 17%
Reykjanesbær 16% Grýtubakkahreppur 14%
Grindavíkurbær 15% Skútustaðahreppur 11%
Sandgerðisbær 14% Tjörneshreppur 0%
Sveitarfélagið Garður 12% Þingeyjarsveit 12%
Sveitarfélagið Vogar 13% Svalbarðshreppur 12%
Akraneskaupstaður 14% Langanesbyggð 10%
Skorradalshreppur * Seyðisfjarðarkaupstaður 12%
Hvalfjarðarsveit 11% Fjarðabyggð 15%
Borgarbyggð 16% Vopnafjarðarhreppur 12%
Grundarfjarðarbær 17% Fljótsdalshreppur 0%
Helgafellssveit 11% Borgarfjarðarhreppur 4%
Stykkishólmsbær 15% Breiðdalshreppur 9%
Eyja- og Miklaholtshreppur 15% Djúpavogshreppur 20%
Snæfellsbær 11% Fljótsdalshérað 14%
Dalabyggð 10% Sveitarfélagið Hornafjörður 10%
Bolungarvíkurkaupstaður 13% Vestmannaeyjabær 11%
Ísafjarðarbær 15% Sveitarfélagið Árborg 19%
Reykhólahreppur 12% Mýrdalshreppur 12%
Tálknafjarðarhreppur 10% Skaftárhreppur 7%
Vesturbyggð 13% Ásahreppur 11%
Súðavíkurhreppur 10% Rangárþing eystra 14%
Árneshreppur 0% Rangárþing ytra 14%
Kaldrananeshreppur 12% Hrunamannahreppur 14%
Strandabyggð 17% Hveragerðisbær 15%
Sveitarfélagið Skagafjörður 14% Sveitarfélagið Ölfus 10%
Húnaþing vestra 7% Grímsnes- og Grafningshreppur 10%
Blönduósbær 16% Skeiða- og Gnúpverjahreppur 15%
Sveitarfélagið Skagaströnd 17% Bláskógabyggð 14%
Skagabyggð 4% Flóahreppur 20%
Húnavatnshreppur 6% Vegið landsmeðaltal 15%
Akrahreppur 8% * Vantar upplýsingar frá sveitarfélagi
3.4 Rekstrarútgjöld leikskóla af skatttekjum
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Það er fróðlegt að vita hve háu hlutfalli af tekjum sínum sveitarfélagið ver til reksturs leikskóla. Mjög misjafnt er milli
sveitarfélaga hvert hlutfallið er enda hafa bæði tekjur og kostnaður áhrif á kennitöluna. Átt er við öll útgjöld vegna
leikskólastofnana og útgjöld sem færð eru á liðinn „annan grunnskólakostnað“. Árið 2015 vörðu sveitarfélög 15%
skatttekna sinna til reksturs grunnskóla.
Talnaefni
Byggt á gögnum úr
ársreikningum
sveitarfélaga 2015.
Um útgjöld er að
ræða, þ.e. búið er að
taka tillit til tekna.
Til frekari skoðunar
Vert er að hafa í huga að ýmsir þættir geta haft áhrif á þessa kennitölu og því gott að velta
eftirfarandi þáttum fyrir sér við samanburð milli sveitarfélaga:
Aldurssamsetning íbúa
Hve háar eru skatttekjur á íbúa
Stærðarhagkvæmni í rekstri
Samsetning starfsmannahóps og menntunarstig
Myndræn framsetning
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
1 6 11 16 21 26 31 36 41 46 51 56 61
Útg
jöld
leik
skó
la s
em %
af
skat
ttek
jum
Röðun sveitarfélaga
Myndin hér til hliðar sýnir hvernig
sveitarfélögin dreifast frá lægsta
upp í hæsta gildi kennitölunnar.
Vegið landsmeðaltal er um 15% af
skatttekjum. Lægsta gildi eru með
4% en hæsta um 20% af
skatttekjum sveitarfélaga.
Rétt er að benda á að í þeim
sveitarfélögum sem fá gildið 0, eru
ekki reknir leikskólar né búa þar
börn á leikskólaaldri.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
43
Rekstrarútgjöld leikskóla af skatttekjum 2015
10% <
11% - 13%
14% - 15%
16% - 20%
Ekki skóli
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
44
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Rekstrarkostnaður leikskóla á hvert heilsdagsígildi leikskólabarna er áhugaverð lykiltala fyrir rekstraraðila leikskóla. Með því
að bera saman útkomu sveitarfélaga sést að mjög misjafnt er hvað hvert heilsdagsígildi kostar þau. Um beinan
rekstrarkostnað er að ræða án innri leigu. Sjálfstætt starfandi leikskólar ekki meðtaldir.
Talnaefni
Byggt á gögnum frá
Hagstofu Íslands
vegna 2015. Innri
leiga ekki meðtalin.
Brúttó kostnaður í
þús. kr.
Til frekari skoðunar
Rekstrarkostnaður á hvert heilsdagsígildi er mishár eftir sveitarfélögum og gagnlegt að skoða
eftirtalin atriði sem geta mögulega útskýrt muninn.
Er hár rekstrarkostnaður að spegla hærra þjónustustig en hjá öðrum?
Stærðarhagkvæmni og stærð leikskóla
Landfræðilegar aðstæður og þéttleiki byggðar
Samsetning starfsmannahóps
Heilsdagsígildi eru reiknuð út frá dvalartíma barna, þannig að dvalartími í 4 klst. jafngildir hálfu
heilsdagsígildi en 8 klst. dvöl reiknast sem 1 heilsdagsígildi.
Myndræn framsetning
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
1 6 11 16 21 26 31 36 41 46 51 56 61
Ko
stn
að
ur
á h
ve
rt h
eil
sd
ag
síg
ild
i
Röðun sveitarfélaga
3.5 Rekstrarkostnaður leikskóla á hvert heilsdagsígildi
Á myndinni hér til hliðar má sjá
hvernig sveitarfélögin dreifast frá
lægsta upp í hæsta gildi. Vegið
landsmeðaltal er um 1.816 þús. kr.
á hvert heilsdagsígildi
leikskólabarna í leikskólum
sveitarfélaga. Lægsta gildi er 1.044
kr. en hæsta um 2.895 þús. á hvert
heilsdagsígildi.
Reykjavíkurborg 1.727 Akureyrarkaupstaður 1.705
Kópavogsbær 1.930 Norðurþing 2.142
Seltjarnarneskaupstaður 2.203 Fjallabyggð 1.844
Garðabær 2.039 Dalvíkurbyggð 1.258
Hafnarfjarðarkaupstaður 1.823 Eyjafjarðarsveit 2.111
Mosfellsbær 1.670 Hörgársveit 2.174
Kjósarhreppur * Svalbarðsstrandarhreppur 1.920
Reykjanesbær 1.830 Grýtubakkahreppur 2.017
Grindavíkurbær 1.397 Skútustaðahreppur 2.051
Sandgerðisbær *² Tjörneshreppur *
Sveitarfélagið Garður *² Þingeyjarsveit 2.820
Sveitarfélagið Vogar 2.096 Svalbarðshreppur *
Akraneskaupstaður 1.659 Langanesbyggð 2.024
Skorradalshreppur * Seyðisfjarðarkaupstaður 1.979
Hvalfjarðarsveit 1.953 Fjarðabyggð 1.733
Borgarbyggð 2.081 Vopnafjarðarhreppur 2.642
Grundarfjarðarbær 2.210 Fljótsdalshreppur *
Helgafellssveit * Borgarfjarðarhreppur 1.044
Stykkishólmsbær 1.877 Breiðdalshreppur 2.874
Eyja- og Miklaholtshreppur 2.895 Djúpavogshreppur 2.367
Snæfellsbær 1.906 Fljótsdalshérað 1.823
Dalabyggð 1.591 Sveitarfélagið Hornafjörður 1.817
Bolungarvíkurkaupstaður 1.866 Vestmannaeyjabær 1.596
Ísafjarðarbær 1.945 Sveitarfélagið Árborg 1.988
Reykhólahreppur 2.164 Mýrdalshreppur 1.671
Tálknafjarðarhreppur *² Skaftárhreppur 2.342
Vesturbyggð 2.032 Ásahreppur
Súðavíkurhreppur 2.391 Rangárþing eystra 1.598
Árneshreppur * Rangárþing ytra 1.615
Kaldrananeshreppur * Hrunamannahreppur 2.807
Strandabyggð 2.675 Hveragerðisbær 1.771
Sveitarfélagið Skagafjörður 1.888 Sveitarfélagið Ölfus 2.090
Húnaþing vestra 1.848 Grímsnes- og Grafningshreppur 1.471
Blönduósbær 1.682 Skeiða- og Gnúpverjahreppur 2.766
Sveitarfélagið Skagaströnd 1.671 Bláskógabyggð 2.399
Skagabyggð * Flóahreppur 2.326
Húnavatnshreppur 1.243 Vegið landsmeðaltal 1.816
Akrahreppur *¹ * Ekki leikskóli
*¹Byggðasamlag *²Eingöngu einkareknir leiksk í svf
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
45
Rekstrarkostnaður leikskóla á hvert heilsdagsígildi 2015
1.000-1.700
1.701-1.950
1.951-2.200
2.201-2.900
Ekki skóli
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
46
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
47
Félagsþjónusta
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
48
Reykjavíkurborg 205 Akureyrarkaupstaður 233
Kópavogsbær 109 Norðurþing 131
Seltjarnarneskaupstaður 77 Fjallabyggð 131
Garðabær 95 Dalvíkurbyggð 97
Hafnarfjarðarkaupstaður 123 Eyjafjarðarsveit 53
Mosfellsbær 186 Hörgársveit 53
Kjósarhreppur 50 Svalbarðsstrandarhreppur 45
Reykjanesbær 142 Grýtubakkahreppur 73
Grindavíkurbær 120 Skútustaðahreppur 61
Sandgerðisbær 207 Tjörneshreppur 69
Sveitarfélagið Garður 96 Þingeyjarsveit 55
Sveitarfélagið Vogar 95 Svalbarðshreppur 35
Akraneskaupstaður 147 Langanesbyggð 41
Skorradalshreppur * Seyðisfjarðarkaupstaður 61
Hvalfjarðarsveit 116 Fjarðabyggð 93
Borgarbyggð 122 Vopnafjarðarhreppur 53
Grundarfjarðarbær 83 Fljótsdalshreppur 48
Helgafellssveit 51 Borgarfjarðarhreppur 49
Stykkishólmsbær 74 Breiðdalshreppur 99
Eyja- og Miklaholtshreppur 27 Djúpavogshreppur 58
Snæfellsbær 91 Fljótsdalshérað 171
Dalabyggð 43 Sveitarfélagið Hornafjörður 109
Bolungarvíkurkaupstaður 120 Vestmannaeyjabær 83
Ísafjarðarbær 177 Sveitarfélagið Árborg 143
Reykhólahreppur 77 Mýrdalshreppur 51
Tálknafjarðarhreppur 45 Skaftárhreppur 62
Vesturbyggð 81 Ásahreppur 40
Súðavíkurhreppur 117 Rangárþing eystra 57
Árneshreppur 36 Rangárþing ytra 65
Kaldrananeshreppur 58 Hrunamannahreppur 170
Strandabyggð 81 Hveragerðisbær 128
Sveitarfélagið Skagafjörður 140 Sveitarfélagið Ölfus 144
Húnaþing vestra 136 Grímsnes- og Grafningshreppur 101
Blönduósbær 86 Skeiða- og Gnúpverjahreppur 68
Sveitarfélagið Skagaströnd 111 Bláskógabyggð 71
Skagabyggð 88 Flóahreppur 70
Húnavatnshreppur 65 Vegið landsmeðaltal 157
Akrahreppur 67 * Upplýsingar vantar
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Félagsþjónusta sveitarfélaga er hluti af grunnþjónustu samfélagsins sem íbúar sveitarfélagsins greiða fyrir í gegnum útsvar
og fasteignagjöld. Gagnlegt er að skoða hversu mikið þjónustan kostar hvern íbúa og hvernig sveitarfélagið kemur út í
samanburði við aðra.
Talnaefni
Þessar upplýsingar
byggja á gögnum úr
ársreikningum
sveitarfélaga vegna
ársins 2015.
Kostnaður í þús. kr.
Til frekari skoðunar
Gagnlegt getur verið fyrir hvert sveitarfélag að velta eftirfarandi þáttum fyrir sér þegar litið er til
samanburðar á kennitölunni:
Félagslegur bakgrunnur íbúa og menntastig
Mismunandi þjónustuþyngd, t.d. vegna hærra atvinnuleysis, fjölda öryrkja og fleira
Mismunandi þjónustustig
Aldurssamsetning íbúa
Myndræn framsetning
0
50
100
150
200
250
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Ko
stn
að
ur
á íb
úa
Röðun sveitarfélaga
4.1 Kostnaður vegna félagsþjónustu á íbúa
Á myndinni hér til hliðar má sjá
hvernig sveitarfélögin dreifast frá
lægsta upp í hæsta gildi. Vegið
landsmeðaltal er um 157 þús. kr. á
hvern íbúa. Lægsta gildi er 27 þús.
kr. en hæsta um 233 þús. kr.á
hvern íbúa.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
49
Kostnaður vegna félagsþjónustu á íbúa 2015
0 - 50
51 - 80
81 - 120
121 >
Vantar uppl.
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
50
Reykjavíkurborg 27% Akureyrarkaupstaður 29%
Kópavogsbær 14% Norðurþing 6%
Seltjarnarneskaupstaður 11% Fjallabyggð 7%
Garðabær 13% Dalvíkurbyggð 9%
Hafnarfjarðarkaupstaður 17% Eyjafjarðarsveit 6%
Mosfellsbær 20% Hörgársveit 7%
Kjósarhreppur 7% Svalbarðsstrandarhreppur 5%
Reykjanesbær 15% Grýtubakkahreppur 8%
Grindavíkurbær 15% Skútustaðahreppur 6%
Sandgerðisbær 9% Tjörneshreppur 13%
Sveitarfélagið Garður 13% Þingeyjarsveit 6%
Sveitarfélagið Vogar 12% Svalbarðshreppur 5%
Akraneskaupstaður 21% Langanesbyggð 5%
Skorradalshreppur * Seyðisfjarðarkaupstaður 7%
Hvalfjarðarsveit 12% Fjarðabyggð 10%
Borgarbyggð 12% Vopnafjarðarhreppur 3%
Grundarfjarðarbær 11% Fljótsdalshreppur 3%
Helgafellssveit 9% Borgarfjarðarhreppur 8%
Stykkishólmsbær 10% Breiðdalshreppur 5%
Eyja- og Miklaholtshreppur 4% Djúpavogshreppur 5%
Snæfellsbær 9% Fljótsdalshérað 15%
Dalabyggð 4% Sveitarfélagið Hornafjörður 13%
Bolungarvíkurkaupstaður 14% Vestmannaeyjabær 11%
Ísafjarðarbær 9% Sveitarfélagið Árborg 15%
Reykhólahreppur 7% Mýrdalshreppur 6%
Tálknafjarðarhreppur 6% Skaftárhreppur 7%
Vesturbyggð 7% Ásahreppur 5%
Súðavíkurhreppur 11% Rangárþing eystra 9%
Árneshreppur 4% Rangárþing ytra 8%
Kaldrananeshreppur 8% Hrunamannahreppur 11%
Strandabyggð 9% Hveragerðisbær 12%
Sveitarfélagið Skagafjörður 9% Sveitarfélagið Ölfus 16%
Húnaþing vestra 9% Grímsnes- og Grafningshreppur 8%
Blönduósbær 11% Skeiða- og Gnúpverjahreppur 8%
Sveitarfélagið Skagaströnd 8% Bláskógabyggð 8%
Skagabyggð 10% Flóahreppur 9%
Húnavatnshreppur 8% Vegið landsmeðaltal 19%
Akrahreppur 9% * Upplýsingar vantar
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Það er fróðlegt að vita hve háu hlutfalli af tekjum sínum sveitarfélagið ver til félagsþjónustu. Mjög misjafnt er milli
sveitarfélaga hvert hlutfallið er enda hafa bæði tekjur og kostnaður áhrif á kennitöluna. Árið 2015 vörðu sveitarfélög 19% af
skatttekjum sínum til félagsþjónustu.
Talnaefni
Þessar upplýsingar
koma úr
ársreikningum
sveitarfélaga 2015
sem safnað er
rafrænt af Hagstofu
Íslands.
Til frekari skoðunar
Vert er að hafa í huga að ýmsir þættir geta haft áhrif á þessa kennitölu og því gott að velta
eftirfarandi þáttum fyrir sér við samanburð milli sveitarfélaga:
Félagslegur bakgrunnur íbúa og menntastig
Hve háar eru skatttekjur á íbúa
Mismunandi atvinnustig
Mishátt þjónustustig
Mismunandi þjónustuþyngd t.d. vegna hærra atvinnuleysis eða fjölda öryrkja og fleira
Aldurssamsetning íbúa
Myndræn framsetning
4.2 Útgjöld félagsþjónustu sem hlutfall af skatttekjum
Á myndinni hér til hliðar má sjá
hvernig sveitarfélögin dreifast frá
lægsta upp í hæsta gildi. Vegið
landsmeðaltal er um 18% af
skatttekjum. Lægsta gildi er3% en
hæsta um 29% af skatttekjum.
Reykjavíkurborg og Akureyrar-
kaupstaður skera sig aðeins úr og
verja um 27 – 29% af skatttekjum
sínum til málaflokksins.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
51
Útgjöld félagsþjónustu sem % af skatttekjum 2015
0% - 7%
8% - 10%
11% - 14%
15% - 30%
Vantar uppl
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
52
Reykjavíkurborg 24 Akureyrarkaupstaður 9
Kópavogsbær 10 Norðurþing 4
Seltjarnarneskaupstaður 3 Fjallabyggð 3
Garðabær 4 Dalvíkurbyggð 11
Hafnarfjarðarkaupstaður 10 Eyjafjarðarsveit 4
Mosfellsbær 6 Hörgársveit 6
Kjósarhreppur 0 Svalbarðsstrandarhreppur 7
Reykjanesbær 15 Grýtubakkahreppur 15
Grindavíkurbær 10 Skútustaðahreppur 3
Sandgerðisbær 9 Tjörneshreppur 0
Sveitarfélagið Garður 9 Þingeyjarsveit 1
Sveitarfélagið Vogar 8 Svalbarðshreppur 0
Akraneskaupstaður 8 Langanesbyggð 1
Skorradalshreppur * Seyðisfjarðarkaupstaður 5
Hvalfjarðarsveit 6 Fjarðabyggð 3
Borgarbyggð 3 Vopnafjarðarhreppur 0
Grundarfjarðarbær 1 Fljótsdalshreppur 6
Helgafellssveit 0 Borgarfjarðarhreppur 0
Stykkishólmsbær 2 Breiðdalshreppur 2
Eyja- og Miklaholtshreppur 0 Djúpavogshreppur 0
Snæfellsbær 2 Fljótsdalshérað 2
Dalabyggð 1 Sveitarfélagið Hornafjörður 4
Bolungarvíkurkaupstaður 5 Vestmannaeyjabær 7
Ísafjarðarbær 3 Sveitarfélagið Árborg 6
Reykhólahreppur 3 Mýrdalshreppur 1
Tálknafjarðarhreppur 1 Skaftárhreppur 5
Vesturbyggð 6 Ásahreppur 0
Súðavíkurhreppur 12 Rangárþing eystra 3
Árneshreppur 0 Rangárþing ytra 4
Kaldrananeshreppur 0 Hrunamannahreppur 9
Strandabyggð 0 Hveragerðisbær 9
Sveitarfélagið Skagafjörður 10 Sveitarfélagið Ölfus 7
Húnaþing vestra 3 Grímsnes- og Grafningshreppur 7
Blönduósbær 3 Skeiða- og Gnúpverjahreppur 1
Sveitarfélagið Skagaströnd 3 Bláskógabyggð 3
Skagabyggð 27 Flóahreppur 0
Húnavatnshreppur 0 Vegið landsmeðaltal 14
Akrahreppur 0 * Upplýsingar vantar
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Fjárhagsaðstoð, sem annars vegar er veitt sem framfærslustyrkur eða hins vegar sem heimildagreiðslur, er hluti af
grunnþjónustu samfélagsins sem íbúar sveitarfélagsins greiða fyrir með sköttum. Gagnlegt er að skoða hversu mikið
þjónustan kostar hvern íbúa og hvernig sveitarfélagið kemur út í samanburði við aðra.
Talnaefni
Þessar upplýsingar
koma úr
ársreikningum
sveitarfélaga 2015
sem safnað er
rafrænt af Hagstofu
Íslands. Tölur í þús.
kr. Brúttó kostnaður.
Til frekari skoðunar
Vert er að hafa í huga að ýmsir þættir geta haft áhrif á þessa kennitölu og því gott að velta
eftirfarandi þáttum fyrir sér við samanburð milli sveitarfélaga:
Félagslegur bakgrunnur íbúa og menntastig
Mismunandi atvinnustig
Fjöldi einstaklinga á örorku
Framboð á leiguhúsnæði
Myndræn framsetning
0
5
10
15
20
25
30
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Ko
stn
að
ur
v fj
árh
ags
aðst
oð
ar á
íbú
a
Röðun sveitarfélaga
4.3 Rekstrarkostnaður vegna fjárhagsaðstoðar á íbúa
Myndin hér til hliðar sýnir hvernig
sveitarfélögin dreifast frá lægsta
upp í hæsta gildi. Vegið
landsmeðaltal 14 þús. kr. á hvern
íbúa. Lægsta gildið er frá 0 þar sem
engin fjárhagsaðstoð er veitt en
hæsta er 27 þús. kr. á íbúa. Afar
misjafnt er hvernig þessi lykiltala
kemur út milli sveitarfélaga og
virðist stærð þeirra ráða minna þar
um en við margar aðrar kennitölur.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
53
Rekstrarkostnaður vegna fjárhagsaðstoðar á íbúa 2015
< 1
2 - 5
6 - 9
10 >
Vantar uppl
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
54
Reykjavíkurborg 9 Akureyrarkaupstaður 4
Kópavogsbær 8 Norðurþing 9
Seltjarnarneskaupstaður 1 Fjallabyggð 2
Garðabær 1 Dalvíkurbyggð 2
Hafnarfjarðarkaupstaður 8 Eyjafjarðarsveit 0
Mosfellsbær 1 Hörgársveit 2
Kjósarhreppur 0 Svalbarðsstrandarhreppur 0
Reykjanesbær 15 Grýtubakkahreppur 2
Grindavíkurbær 7 Skútustaðahreppur 0
Sandgerðisbær 24 Tjörneshreppur 0
Sveitarfélagið Garður 3 Þingeyjarsveit 3
Sveitarfélagið Vogar 7 Svalbarðshreppur 0
Akraneskaupstaður 6 Langanesbyggð 4
Skorradalshreppur * Seyðisfjarðarkaupstaður 2
Hvalfjarðarsveit 0 Fjarðabyggð 4
Borgarbyggð 1 Vopnafjarðarhreppur 0
Grundarfjarðarbær 0 Fljótsdalshreppur 0
Helgafellssveit 0 Borgarfjarðarhreppur 0
Stykkishólmsbær 0 Breiðdalshreppur 0
Eyja- og Miklaholtshreppur 0 Djúpavogshreppur 0
Snæfellsbær 2 Fljótsdalshérað 2
Dalabyggð 2 Sveitarfélagið Hornafjörður 0
Bolungarvíkurkaupstaður 4 Vestmannaeyjabær 4
Ísafjarðarbær 10 Sveitarfélagið Árborg 10
Reykhólahreppur 1 Mýrdalshreppur 1
Tálknafjarðarhreppur 1 Skaftárhreppur 1
Vesturbyggð 4 Ásahreppur 1
Súðavíkurhreppur 0 Rangárþing eystra 5
Árneshreppur 0 Rangárþing ytra 6
Kaldrananeshreppur 1 Hrunamannahreppur 3
Strandabyggð 0 Hveragerðisbær 5
Sveitarfélagið Skagafjörður 5 Sveitarfélagið Ölfus 2
Húnaþing vestra 1 Grímsnes- og Grafningshreppur 1
Blönduósbær 3 Skeiða- og Gnúpverjahreppur 0
Sveitarfélagið Skagaströnd 3 Bláskógabyggð 1
Skagabyggð 0 Flóahreppur 3
Húnavatnshreppur 33 Vegið landsmeðaltal 7
Akrahreppur 13 * Upplýsingar vantar
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Þjónusta við börn og unglinga er hluti af grunnþjónustu samfélagsins sem íbúar sveitarfélagsins greiða fyrir með sköttum.
Kostnaður vegna hennar tekur til útgjalda vegna barnaverndarnefnda og vistunar og fósturs barna og ungmenna utan
heimilis. Gagnlegt er að skoða hversu mikið þjónustan kostar hvern íbúa og hvernig sveitarfélagið kemur út í samanburði við
aðra.
Talnaefni
Þessar upplýsingar
koma úr
ársreikningum
sveitarfélaga 2015
sem safnað er
rafrænt af Hagstofu
Íslands.
Til frekari skoðunar
Mikill munur getur verið á vegna þjónustu við börn og unglinga á hvern íbúa eftir
sveitarfélögum. Hafa verður í huga að ýmsir þættir geta haft áhrif á kennitöluna.
Félagslegur bakgrunnur íbúa og menntunarstig
Mismunandi þjónustustig
Myndræn framsetning
0
5
10
15
20
25
30
35
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Ko
stn
að
ur
v b
arn
ave
rnd
arm
ála
á íb
úa
Röðun sveitarfélaga
4.4 Kostnaður vegna barnaverndarmála á íbúa
Myndin hér til hliðar sýnir hvernig
sveitarfélögin dreifast frá lægsta
upp í hæsta gildi. Vegið lands-
meðaltal er 7 þús. kr. á hvern íbúa.
Lægsta gildið er frá 0 þar sem
engum fjármunum er varið í þessa
þjónustu og hæsta er 33 þús. kr. á
íbúa.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
55
Kostnaður vegna barnaverndarmála á íbúa 2015
0
1 - 2
3 - 5
6 >
Vantar uppl
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
56
Reykjavíkurborg 16 Akureyrarkaupstaður 16
Kópavogsbær 10 Norðurþing 14
Seltjarnarneskaupstaður 6 Fjallabyggð 15
Garðabær 4 Dalvíkurbyggð 10
Hafnarfjarðarkaupstaður 13 Eyjafjarðarsveit 8
Mosfellsbær 7 Hörgársveit 9
Kjósarhreppur 0 Svalbarðsstrandarhreppur 7
Reykjanesbær 24 Grýtubakkahreppur 14
Grindavíkurbær 12 Skútustaðahreppur 9
Sandgerðisbær 9 Tjörneshreppur 6
Sveitarfélagið Garður 12 Þingeyjarsveit 10
Sveitarfélagið Vogar 10 Svalbarðshreppur 4
Akraneskaupstaður 14 Langanesbyggð 9
Skorradalshreppur 6 Seyðisfjarðarkaupstaður 9
Hvalfjarðarsveit 4 Fjarðabyggð 7
Borgarbyggð 20 Vopnafjarðarhreppur 11
Grundarfjarðarbær 12 Fljótsdalshreppur 4
Helgafellssveit 9 Borgarfjarðarhreppur 20
Stykkishólmsbær 7 Breiðdalshreppur 10
Eyja- og Miklaholtshreppur 0 Djúpavogshreppur 8
Snæfellsbær 7 Fljótsdalshérað 11
Dalabyggð 9 Sveitarfélagið Hornafjörður 10
Bolungarvíkurkaupstaður 8 Vestmannaeyjabær 8
Ísafjarðarbær 12 Sveitarfélagið Árborg 13
Reykhólahreppur 9 Mýrdalshreppur 7
Tálknafjarðarhreppur 4 Skaftárhreppur 9
Vesturbyggð 10 Ásahreppur 6
Súðavíkurhreppur 9 Rangárþing eystra 7
Árneshreppur 0 Rangárþing ytra 7
Kaldrananeshreppur 4 Hrunamannahreppur 9
Strandabyggð 7 Hveragerðisbær 13
Sveitarfélagið Skagafjörður 10 Sveitarfélagið Ölfus 13
Húnaþing vestra 14 Grímsnes- og Grafningshreppur 30
Blönduósbær 17 Skeiða- og Gnúpverjahreppur 10
Sveitarfélagið Skagaströnd 19 Bláskógabyggð 9
Skagabyggð 8 Flóahreppur 6
Húnavatnshreppur 7 Vegið landsmeðaltal 13
Akrahreppur 6
Hvers vegna er þetta áhugavert?
Sveitarfélögum er skylt að greiða húsaleigubætur með það að markmiði að lækka húsnæðiskostnað tekjulágra leigjenda.
Með því að bera saman útkomu sveitarfélaga sést að mikill munur getur verið á því hver kostnaður vegna húsaleigubóta á
hvern íbúa er. Sérstakar húsaleigubætur ekki meðtaldar.
Talnaefni
Þessar upplýsingar
koma úr
ársreikningum
sveitarfélaga sem
safnað er rafrænt af
Hagstofu Íslands.
Til frekari skoðunar
Við samanburð er gagnlegt að hafa eftirfarandi þætti til hliðsjónar:
Félagsleg samsetning íbúa og menntunarstig
Húsnæðiskostnaður er misjafn eftir sveitarfélögum og landshlutum
Aldurssamsetning íbúa
Framboð á leiguhúsnæði
Myndræn framsetning
0
5
10
15
20
25
30
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Ko
stn
að
ur
v h
úsa
leig
ub
óta
á íb
úa
Röðun sveitarfélaga
4.5 Kostnaður sveitarfélaga vegna húsaleigubóta á íbúa
Myndin hér til hliðar sýnir hvernig
sveitarfélögin dreifast frá lægsta
upp í hæsta gildi. Vegið
landsmeðaltal er 13 þús. kr. á
hvern íbúa. Lægsta gildið er frá 0
þar sem engum fjármunum er
varið í húsaleigubætur og hæsta er
30 þús. kr. á íbúa.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
57
Kostnaður vegna húsaleigubóta á íbúa 2015
0 -7
8 - 10
11 - 13
14 >
Vantar uppl
Reykjavík
KópavogurSeltj.nes
Garðabær
Hafnarfj.
Mosfellsb.
Kjósahr.
Reykjanesbær Grindavík
Sandgerði
Garður
Vogar
Akranes
Skorrad.hr
Hvalfj.st.hr.
Borgarbyggð
Grundarfj.
Helgaf.sv.
Stykkishómur
Snæfellsbær
Dalabyggð
Bolungarvík
Ísafjörður
Reykhólahr.Vesturbyggð
Eyja/Miklah.
Tálknafj.
Súðavík
Árneshr.
Kaldr.neshr.
Strandabyggð
Skagafjörður
Húnaþing vestra
Blönduós
Skagaströnd
Skagabyggð
Fjallab.
Grýtubakkahr.
Sv.str.hr.
Hörgársv.
Eyjafj.sv.
Dalvíkurb.
Húnavatnshr.
Akrahr.
Akureyri
Norðurþing
Skútustaðahr.
Tjörneshr.
Þingeyjarsv.
Svalbaðrshr.
Langanesb.
Seyðisfjörður
Fjarðabyggð
Vopnafjörður
Fljótsdalshr.
Borgarfj.hr.
Djúpavogshr.
Fljótsdalshérað
Hornafjörður.
Vesmannaeyjar
Árborg
Mýrdalshr.
SkaftárhreppurÁsahr.
Rangárþing.eystra
Rangárþing. ytra
Hrunam.hr.
Hverag.
Ölfus
Gríms/Grafn.
Skeið/Gnúp.
Bláskógarb.
Flóahr.
Breiðdalshr.
Hvar stendur þitt sveitarfélag í samanburði við önnur? Upplýsingar um sveitarfélög 2015
58
Samband íslenskra sveitarfélaga