LUAÄN DU GIAØ SÖ ÑÒA DU GIA... · 2020. 9. 28. · Do hai nhaân duyeân neân tuøy nhaäp...

LINH SÔN PHAÙP BAÛO ÑAÏI TAÏNG KINHTAÄP 106

LUAÄN DU GIAØ SÖ ÑÒA

SOÁ 1579( QUYEÅN 86 100 )

HOÄI VAÊN HOÙA GIAÙO DUÏC LINH SÔN ÑAØI BAÉC XUAÁT BAÛN

SOÁ 1579

LUAÄN DU GIAØ SÖ ÑÒATaùc giaû: Boà taùt Di Laëc giaûng thuaät, Boà taùt Voâ Tröôùc ghi.Haùn dòch: Ñôøi Ñöôøng, Tam taïng Phaùp sö Huyeàn Trang.

QUYEÅN 86

Phaàn Nhieáp Söï, Söï Kheá Kinh Haønh Löïa Choïn, Thaâu Toùm Thöù Nhaát

Ñoaïn 2:Laïi nöõa, tuïng neâu:

Töôûng haønh, töôùng ngu, nhaõn thaéng lôïiChín trí, khoâng si cuøng thaéng tieánNgaõ kieán sai bieät ba töôùng haønhPhaùp toång caùc phaåm ba saâu roäng.

ÔÛ trong caùc haønh, tu haønh töôûng voâ thöôøng coù naêm thöù. Nghóa laø do:

1. Taùnh voâ thöôøng.2. Taùnh khoâng haèng.3. Taùnh khoâng truï laâu.4. Taùnh khoâng theå giöõ.5. Taùnh cuûa phaùp bieán hoaïi.

ÔÛ ñaây, saùt na, saùt na hoaïi dieät neân voâ thöôøng. Töï theå heä thuoäc, truï thoï coù giôùi haïn, neân laø khoâng haèng. Ngoaïi söï tröôùc sau quyeát ñònh khoâng truï neân laø khoâng truï taâm. Thoï löôïng chöa ñuû, laïi bò duyeân hoaïi, phi thôøi maø cheát, neân laø khoâng theå giöõ. Cho ñeán luùc truï nhö theá, nôi

4 BOÄ DU GIAØ 3

khoaûng giöõa, an laïc chaúng ñònh, neân laø phaùp bieán hoaïi.Laïi nöõa, haïng ngu toái löôïc coù ba loaïi töôùng. Nhöõng gì laø ba? Nghóa

laø nhöõng keû ngu ñoái vôùi taát caû haønh nhö treân ñaõ noùi. Naêm taùnh voâ thöôøng khoâng theå tö duy, ôû trong taùnh hôn keùm khoâng chaân thaät, phaân bieät hôn keùm, neâu xeùt veà töï tha, cho mình laø hôn. Ñoù goïi laø töôùng thöù nhaát cuûa keû ngu.

Nhö cho mình hôn, thì cho mình baèng, cho mình keùm, noùi roäng cuõng theá. Cuøng vôùi ñaây traùi nhau neân bieát laø keû trí, cuõng coù ba thöù töôùng cuûa keû trí.

Laïi nöõa, do hai thöù töôùng, neân bieát hueä nhaõn cuûa Thaùnh giaû thanh tònh. Nghóa laø do xa traàn cuõng lìa caáu. Do thaáy choã ñoaïn tröø caùc phieàn naõo trieàn, lìa moïi troùi buoäc, neân goïi laø xa traàn. Do lìa ñöôïc troùi buoäïc cuûa tuøy mieân kia, neân goïi laø lìa caáu. Laïi, luùc hieän quaùn, coù ngaõ maïn thoâ cuøng nhaäp taùc yù, chuyeån coù giaùn ñoaïn khoâng giaùn ñoaïn. Neáu nhaän bieát roõ khaép veà ñoái töôïng giöõ laáy, chuû theå giöõ laáy nôi ñoái töôïng duyeân ñeàu bình ñaúng, töùc chuùng lieàn ñoaïn tröø. Do chuùng ñöôïc ñoaïn tröø neân goïi laø xa traàn. Heát thaûy tuøy mieân cuûa phieàn naõo do kieán ñaïo ñoaïn ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø neân goïi laø lìa caáu.

Laïi nöõa, xa traàn lìa caáu, ôû trong caùc phaùp, luùc ñöôïc phaùp nhaõn, neân bieát töùc ñöôïc möôøi thöù thaéng lôïi. Ñoù laø:

1. Nôi boán Thaùnh ñeá ñaõ kheùo thaáy roõ, neân goïi laø thaáy phaùp.2. Theo ñaáy, ñaït ñöôïc moät loaïi quaû Sa-moân, neân goïi laø ñaéc phaùp.3. Ñoái vôùi choã ñaõ chöùng ñaéc, coù theå töï nhaän bieát roõ: Ta nay ñaõ döùt

heát nghieäp nôi ba neûo aùc. Ta ñaõ chöùng ñaéc quaû Döï löu cho ñeán noùi roäng. Do nhö theá neân goïi laø bieát phaùp.

4. Ñöôïc boán chöùng tònh, ñoái vôùi Phaät Phaùp Taêng nhaän bieát ñuùng nhö thaät, neân goïi laø kieân phaùp khaép.

5. Ñoái vôùi choã töï chöùng ñaéc khoâng laàm laïc.6. Ñoái vôùi choã chöùng ñaéc cuûa keû khaùc khoâng nghi.7. Luùc tuyeân thuyeát giaùo phaùp töông öng vôùi Thaùnh ñeá, khoâng döïa

vaøo duyeân khaùc.8. Khoâng quaùn xeùt veà hình töôùng cuøng ngoân thuyeát cuûa keû khaùc.

ÔÛ trong Chaùnh phaùp Tyø-naïi-da naøy, heát thaûy luaän khaùc ñeàu khoâng theå chuyeån.

9. Kyù bieät veà taát caû choã chöùng ñaéc, giaûi thoaùt ñeàu laø voâ sôû uùy.10. Do hai nhaân duyeân neân tuøy nhaäp Thaùnh giaùo. Töùc laø theá tuïc

chaân chaùnh cuøng ñeä nhaát nghóa.Laïi nöõa, coù chín thöù trí, coù theå ñoái vôùi caùc haønh nhaän bieát khaép,

SOÁ 1579 - LUAÄN DU GIAØ SÖ ÑÒA - Quyeån 86 5

sieâu vöôït.1. Trí cuûa caùc haønh löu chuyeån.2. Trí cuûa caùc haønh hoaøn dieät.3. Trí cuûa nhaân duyeân taïp nhieãm.4. Trí cuûa nhaân duyeân thanh tònh.5. Trí thanh tònh.6. Trí Khoå.7. Trí Taäp.8. Trí Dieät.9. Trí Ñaïo.

ÔÛ ñaây:- Trí cuûa caùc haønh löu chuyeån: Löôïc do ba thöù nhaân duyeân tích

taäp, neân taát caû haønh tích taäp nôi chaùnh trí hieän coù. Ñoù laø hyû taäp, xuùc taäp, danh saéc taäp. Theo choã öùng hôïp, hoaëc saéc taäp, hoaëc thoï v.v… taäp, hoaëc thöùc taäp.

Töùc do ba thöù nhaân duyeân naøy dieät, neân ba thöù haønh dieät. Ñoù goïi laø trí cuûa caùc haønh hoaøn dieät.

- Trí cuûa nhaân duyeân taïp nhieãm, trí cuûa nhaân duyeân thanh tònh, cuøng trí thanh tònh: Nghóa laø ñoái vôùi aùi vò, loãi laàm tai hoïa cuøng neûo xuaát ly, nhö tröôùc ñaõ noùi, neân bieát.

Boán trí nhö Khoå v.v… trong boán Thaùnh ñeá: Nhö tröôùc, nôi ñaïo lyù phaân bieät Thaùnh ñeá, neân bieát veà töôùng cuûa chuùng.

Ñoái vôùi phaàn vò phaøm phu tu naêm trí tröôùc, coù theå mau choùng chöùng ñaéc boán trí Thaùnh ñeá sau. Do chöùng ñaéc chuùng, neân coù theå ñoái vôùi caùc haønh nhaän bieát roõ nhö thaät.

Laïi, neáu ñoái vôùi caùc trí tröôùc coù thieáu soùt, taát ñònh khoâng theå duøng ñaïo lyù cuûa ñeá nhaän bieát khaép caùc haønh, phaûi neân chöùng ñaéc môùi coù theå nhaän bieát khaép. Hoaëc nôi ñeá lyù, trí nhaän bieát khaép veà haønh coù choã thieáu soùt, taát ñònh khoâng theå ñoái vôùi tu ñaïo treân duøng löïc ñoái trò ñoaïn tröø caùc phieàn naõo, vöôït taát caû haønh. Cuøng vôùi ñaây traùi nhau, môùi coù theå sieâu vöôït. Theá Toân noùi laø coù chín thöù trí, coù theå ñoái vôùi caùc haønh nhaän bieát khaép cuøng sieâu vöôït.

Laïi nöõa, haønh giaû tu Quaùn, do ba xöù neâu ôû trong caùc haønh truï khoâng ngu si. Nhöõng gì laø ba? Ñoù laø:

1. Ñoái vôùi caùc haønh quaù khöù nhaän bieát roõ ñuùng nhö thaät, laø taùnh voâ thöôøng.

2. Ñoái vôùi caùc haønh hieän taïi nhaän bieát roõ ñuùng nhö thaät, laø taùnh cuûa phaùp dieät.

6 BOÄ DU GIAØ 3

Ñoái vôùi caùc haønh hieän taïi nhaän bieát roõ ñuùng nhö thaät, laø taùnh cuûa phaùp sanh dieät.

Haønh giaû do ñoái vôùi haønh cuûa ba ñôøi nhö theá khoâng coù ngu si, taâm khoâng nhieãm oâ, an laïc maø truï, gaén lieàn nôi soá saùng toû. Cuøng vôùi ñaây traùi nhau, neân bieát töùc laø coù ngu si maø truï, rôi vaøo soá voâ minh.

Laïi coù ba thöù dò danh cuûa phieàn naõo, phaàn nhieàu ñöôïc noùi trong phaåm phieàn naõo:

1. Dò danh cuûa tham.2. Dò danh cuûa saân.3. Dò danh cuûa si.

- Dò danh cuûa tham: Cuõng goïi laø hyû, cuõng goïi laø tham, cuõng goïi laø luyeán tieác, cuõng goïi laø vui möøng, cuõng goïi laø duïc, cuõng goïi laø thaân quen, cuõng goïi laø laïc, cuõng goïi laø caát chöùa, cuõng goïi laø giöõ, cuõng goïi laø vöôùng maéc, cuõng goïi laø troâng mong, cuõng goïi laø ñam meâ, cuõng goïi laø aùi, cuõng goïi laø nhieãm, cuõng goïi laø khao khaùt.

- Dò danh cuûa saân: Cuõng goïi laø khueå (giaän), cuõng goïi laø gheùt, cuõng goïi laø saân, cuõng goïi laø phaãn, cuõng goïi laø toån haïi, cuõng goïi laø khoâng nhaãn, cuõng goïi laø vi leä (choáng traùi), cuõng goïi laø baïo aùc, cuõng goïi laø noïc ñoäc chaâm chích, cuõng goïi laø cöï ñoái, cuõng goïi laø thaûm ñoäc, cuõng goïi laø phaãn phaùt, cuõng goïi laø noä haùm (thuø giaän), cuõng goïi laø mang lo laéng maø truï, cuõng goïi laø sanh noùng naûy böøng böøng.

- Dò danh cuûa si: Cuõng goïi laø khoâng trí, cuõng goïi laø khoâng kieán, cuõng goïi laø khoâng phaûi hieän quaùn, cuõng goïi laø hoân muoäi, cuõng goïi laø ngu si, cuõng goïi laø voâ minh, cuõng goïi laø haéc aùm. Nhöõng teân goïi nhö theá, neân bieát nhö nôi phaàn Nhieáp dò moân ôû tröôùc phaàn nhieàu ñaõ bieän bieät. Veà söï sai bieät cuûa hyû, tham, ôû ñaây seõ noùi. Duyeân döïa nôi vui thích do thoï sanh ra, goïi laø hyû. Duyeân nôi caûnh giôùi sanh thoï, daáy khôûi nhieãm ñaém, goïi laø tham.

Laïi, ñoái vôùi caûnh saép ñaït ñöôïc sanh goïi laø hyû. Neáu ñoái vôùi caûnh ñaõ ñaït ñöôïc sanh khôûi ,goïi laø tham.

Laïi, ñoái vôùi phaùp ñaõ ñaït ñöôïc saép söûa thoï duïng, goïi laø hyû. Töùc ñoái vôùi söï vieäc aáy, luùc ñang thoï duïng, goïi laø tham.

Laïi, ñoái vôùi caûnh giôùi, coù theå duøng phöông tieän deå ñaït ñöôïc, goïi laø hyû. Töùc ñoái vôùi caûnh giôùi aáy, goïi laø tham.

Laïi, ñoái vôùi höõu sau, goïi laø hyû. Ñoái vôùi caûnh giôùi hieän taïi, goïi laø tham.

Laïi, ñoái vôùi choã yeâu thích lôïi, toát cuûa höõu tình khaùc, goïi laø hyû. Ñoái vôùi choã lôïi toát cuûa mình ñaït ñöôïc, goïi laø tham.


Laïi nöõa, ôû trong caùc haønh, tu taäp nhö lyù, coù boán thöù thaéng tieán. Nghóa laø töôûng thaéng tieán löôïc coù ba loaïi:

1. Chöa ñöôïc khieán ñöôïc.2. Chöa hôïp khieán hôïp.3. Chöa chöùng khieán chöùng.

Neáu ñaït ñöôïc hieän phaùp laïc truï, goïi laø thaéng tieán thöù tö.Ñaàu tieân coù theå ñaït ñöôïc choã tröôùc chöa ñöôïc quaû Döï löu, neân bieát

ñoù goïi laø chöa ñöôïc khieán ñöôïc.Töùc ôû ñaây laøm choã döïa, laïi coù theå kheá hôïp vôùi quaû hoïc treân, neân

bieát ñoù goïi laø chöa hôïp khieán hôïp.Töùc duøng ñaáy laøm choã döïa, laïi coù theå chöùng ñaéc quaû A-la-haùn, ñoái

vôùi caùc hoaëc ñoaïn tröø, coù theå taùc chöùng, neân bieát ñoù goïi laø chöa chöùng khieán chöùng.

Neáu ñaõ chöùng ñaéc quaû A-la-haùn, laïi khoâng “chöa ñöôïc khieán ñöôïc, chöa chöùng khieán chöùng”, neân chaùnh caàn tu taäp, chæ nhaèm ñaït hieän phaùp laïc truï.

Chaùnh caàn tu taäp, laïi döïa vaøo töï nghóa, coù ba töôûng thaéng tieán. Nghóa laø ôû trong caùc haønh coù töôûng chaùn boû, töôûng loãi laàm tai hoïa, töôûng nghóa thaät.

- Töôûng chaùn boû laïi coù boán haønh: Nghóa laø ñoái vôùi caùc haønh tö duy nhö beänh, nhö ung nhoït, nhö muõi teân, nhö naõo haïi.

- Nhö beänh: Töùc nhö coù moät höõu tình, nhaân nôi caûnh giôùi thaùc loaïn, sanh ra beänh khoå, tu töôûng chaùn boû.

- Nhö ung nhoït: Nghóa laø nhö coù moät höõu tình, nhaân nôi nghieäp töø tröôùc, sanh khôûi ung nhoït khoå naõo, tu töôûng chaùn boû.

- Nhö muõi teân: Töùc nhö coù moät höõu tình, nhaân nôi söï oaùn ñoái cuûa keû khaùc, bò khoå vì muõi teân baén truùng, tu töôûng chaùn boû.

- Nhö naõo haïi: Nghóa laø ôû trong söï thieáu thoán veà cuûa caûi thaân thuoäc, nhaân nôi taø chaáp cuûa chính mình sanh ra caùc khoå, tu töôûng chaùn boû.

Nhö theá goïi laø haønh giaû tu Quaùn, ôû trong caùc haønh tu töôûng chaùn boû.

- Töôûng loãi laàm tai hoïa: Laïi coù hai haønh, nghóa laø ñoái vôùi caùc haønh tö duy veà voâ thöôøng, cuøng tö duy veà khoå.

- Töôûng nghóa thaät: Cuõng coù hai haønh, nghóa laø ñoái vôùi caùc haønh, tö duy veà taùnh khoâng cuøng taùnh voâ ngaõ.

ÔÛ ñaây, tröôùc ñoái vôùi töôûng loãi laàm tai hoïa, cuøng töôûng nghóa thaät tu taäp ñuùng ñaén roài, sau ñaáy môùi coù theå truï nôi töôûng chaùn boû. Neân bieát, trong ñaây tröôùc noùi veà quaû, sau laø noùi veà nhaân.

8 BOÄ DU GIAØ 3

Laïi nöõa, coù boán thöù ngaõ kieán laøm choã nöông döïa, coù theå sanh ra ngaõ maïn:

1. Ngaõ kieán coù phaân bieät: Töùc laø choã daáy khôûi cuûa caùc ngoaïi ñaïo.2. Ngaõ kieán caâu sanh: Nghóa laø, döôùi ñeán loaøi caàm thuù v.v… cuõng

coù theå sanh khôûi.3. Ngaõ kieán duyeân nôi chính mình laøm choã döïa. Nghóa laø ñoái vôùi

noäi thaân ñeàu rieâng khaùc ñaõ daáy khôûi.4. Ngaõ kieán duyeân nôi keû khaùc laøm choã döïa: Laø ñoái vôùi thaân keû

khaùc ñaõ daáy khôûi.- Ngaõ kieán coù phaân bieät, laøm choã döïa sanh ngaõ maïn: Nghóa laø do

kieán naøy, quaùn xeùt thaân töï tha, chaáp coù thaät ngaõ. Do hai thöù ngaõ kieán naøy laøm choã döïa, phaùt sanh ngaõ maïn. Ví nhö taám göông troøn thanh tònh, treân maët coù töôïng thaät laøm choã döïa phaùt sanh aûnh töôïng. AÛnh töôïng laøm choã döïa, ñoái vôùi choã döïa cuûa chính mình phaùt sanh töôûng keùm, vöøa, hôn. Nhö theá do phaân bieät taø vaïy, neân ngaõ kieán duyeân nôi chính mình laøm choã döïa, laøm duyeân phaùt sanh. Ngaõ kieán duyeân nôi keû khaùc laøm choã döïa. Nhö döïa nôi töôïng thaät phaùt sanh aûnh töôïng. Laïi do ñaáy laøm duyeân phaùt sanh ngaõ maïn, ñoái vôùi keû khaùc, cho mình hoaëc hôn hoaëc baèng hoaëc keùm.

- Ngaõ kieán caâu sanh laøm duyeân sanh ngaõ maïn: Neân bieát thí duï so vôùi tröôùc coù sai bieät. Nhö ngöôøi maét saùng, ñi ñeán choã vaät ñöïng nöôùc trong, töï xem xeùt tai maét. Phaàn coøn laïi nhö tröôùc, neân bieát veà töôùng.

Taát caû thöù Taùt-ca-da-kieán naøy, chæ döïa nôi phaùp. Tyø-naïi-da kheùo thuyeát giaûng môùi coù theå vónh vieãn ñoaïn tröø, chaúng phaûi laø taø giaùo khaùc.

Laïi nöõa, do ba thöù töôùng nôi caùc haønh dieät, neân goïi laø caûnh giôùi Nieát-baøn Voâ dö y. Ñoù laø:

1. Caùc haønh dieät ñaõ sanh khôûi tröôùc.2. Caùc haønh dieät cuûa töï taùnh dieät hoaïi.3. Taát caû phieàn naõo, ñaõ vónh vieãn lìa troùi buoäc cuûa chuùng.

- Caùc haønh dieät ñaõ sanh khôûi tröôùc: Töùc laø nôi ñôøi tröôùc, coù theå chieâu caûm choã taïo taùc caùc nghieäp phieàn naõo cuûa höõu sau, cuøng do choã xeùt caàu cuûa nguyeän tröôùc, nay caùc haønh sanh khôûi ñaõ vónh vieãn döùt tröø.

- Caùc haønh dieät cuûa töï taùnh dieät hoaïi: Nghóa laø caùc haønh kia sanh roài nhaän laáy taùnh dieät hoaïi, khoâng phaûi laø caùc haønh vónh vieãn dieät truï nôi cöùu caùnh.

- Taát caû phieàn naõo, ñaõ vónh vieãn lìa troùi buoäc cuûa chuùng: Nghóa laø caùc phieàn naõo ñaõ ñöôïc ñoaïn döùt hoaøn toaøn, do nay dieät neân sau khoâng


sanh nöõa.Theá neân, do ba töôùng nôi caùc haønh dieät naøy, neân goïi laø tòch dieät,

khoâng phaûi laø hoaøn toaøn khoâng coù töôùng, vì töôùng kia laø khaùc. Neáu hoaøn toaøn khoâng coù töôùng, thì khoâng theå thieát laäp ñeå goïi laø tòch dieät.

Laïi nöõa, do söùc taêng thöôïng cuûa ba moân giaûi thoaùt, neân bieát ñaõ kieán laäp boán thöù phaùp OÁt-daø-nam. Ba moân giaûi thoaùt laø moân Giaûi thoaùt Khoâng, moân Giaûi thoaùt Voâ nguyeän, moân Giaûi thoaùt Voâ töôùng.

- Taát caû haønh voâ thöôøng, taát caû haønh khoå: Laø döïa nôi moân Giaûi thoaùt Voâ nguyeän, kieán laäp phaùp OÁt-daø-nam thöù nhaát, thöù hai.

- Taát caû phaùp voâ ngaõ: Laø döïa nôi moân Giaûi thoaùt Khoâng, kieán laäp phaùp OÁt-daø-nam thöù ba.

Nieát-baøn tòch tónh: Laø döïa nôi moân Giaûi thoaùt Voâ töôùng, kieán laäp phaùp OÁt-daø-nam thöù tö.

Laïi nöõa, neân bieát coù hai thöù phaùp OÁt-daø-nam nôi haønh duïc taêng thöôïng:

1. Thaéng giaûi cuøng haønh duïc.2. YÙ laïc cuøng haønh duïc.

- Thaéng giaûi cuøng haønh duïc: Do boán thöù phaùp OÁt-daø-nam, neân ôû trong caùc haønh sanh khôûi laïc duïc.

Laïi, ñoái vôùi caùc haønh tòch tónh, sanh laïc duïc: Laø do yù laïc neân ôû rieâng nôi choán vaéng laëng, taùc yù tö duy. Do boán thöù töôùng, neân ñoái vôùi haønh tòch tónh kia, taâm thoái chuyeån:

1. ÔÛ trong aáy, do thaáy thaéng lôïi, khoâng höôùng nhaäp.2. Khoâng tin keû kia ñaït tin khoâng thanh tònh.3. Nôi ñoái töôïng duyeân kia khoâng sanh hyû laïc, khoâng an truï.4. Ñoái vôùi phaùp kia, khôûi thaéng giaûi khoâng vui thích.

Cuøng vôùi ñaây traùi nhau, neân bieát töùc laø yù laïc cuøng haønh duïc.Laïi do hai duyeân, nöông döïa nôi duïc cuûa thaéng giaûi voâ ngaõ, ñoái vôùi

Nieát-baøn kia, do kinh sôï neân taâm thoái chuyeån:1. Do ñoái vôùi duïc naøy, khoâng kheùo luoân haønh taäp, chöa ñaït ñeán

cöùu caùnh.2. Nôi luùc taùc yù, do nhaân duyeân kia, neân nieäm queân maát.Laïi, nhaân duïc naøy chöa thöôøng xuyeân haønh taäp, neân baáy giôø, ôû

trong caùc haønh, hieåu roõ chæ laø trí cuûa haønh. Taâm kia ngu toái, luoân luoân tö duy veà ngaõ: Ta luùc naøy neân ôû taïi ñaâu ñeå tìm caàu veà haønh cuûa ngaõ, vi teá cuøng haønh, chöôùng ngaïi maø chuyeån. Do duyeân aáy neân keû kia khôûi suy nghó: Ngaõ seõ khoâng coù chaêng? Khôûi nieäm aáy chæ coù caùc haønh, vò lai khoâng coù. Keû kia do theo ñuoåi thaân kieán nhö theá laøm choã döïa, neân phaùt

10 BOÄ DU GIAØ 3

sanh nhaän thöùc veà tuøy chuyeån bieán dò. Do kinh sôï neân ñoái vôùi neûo tòch dieät kia, taâm thoái chuyeån.

Laïi nöõa, vì nhaèm ñoaïn tröø söï kinh sôï nhö theá, neân coù hai thöù phaùp coù nhieàu choã taïo taùc:

1. ÔÛ choã caùc baäc coù trí ñoàng phaïm haïnh, töï hieån baøy ñuùng nhö thaät.

2. Nhaân nôi phaùp thieän, muoán phaùt khôûi, hieåu roõ veà taâm, cuøng taâm ñieàu hôïp.

Laïi phaùt khôûi, hieåu roõ veà taâm nhö theá: Laø laéng nghe Chaùnh phaùp, do ba thöù töôùng neân phaùt sanh hoan hyû:

1. Do höõu tình taêng thöôïng.2. Do phaùp taêng thöôïng.3. Do töï taêng thöôïng.

- Höõu tình taêng thöôïng: Laø do troâng thaáy ñaïi sö ñoan nghieâm, ñuû uy löïc lôùn, ñaùng taùn thaùn, kính ngöôõng saâu xa, cuøng choã khen ngôïi veà phaùp kheùo thuyeát giaûng.

- Phaùp taêng thöôïng: Nghóa laø phaùp ñöôïc thuyeát giaûng coù theå khieán xuaát ly khoûi khoå cuûa nghieäp phieàn naõo, cuøng khieán tin hieåu veà nghóa thaâm dieäu toái thöôïng.

- Töï taêng thöôïng: Töùc coù naêng löïc, ñoái vôùi phaùp ñaõ neâu giaûng coù theå tuøy thuaän giaùc ngoä.

Laïi phaùt khôûi taâm ñieàu hôïp nhö theá. Nghóa laø coù ba kieán:1. Hoaëc döïa nôi taâm kia maø chuyeån.2. Hoaëc do taâm kia nhaän bieát khaép.3. Hoaëc öùng hôïp choã daãn phaùt.

- Döïa nôi taâm kia maø chuyeån: Laø ñoái vôùi caùc ñeá chöa ñöôïc hieän quaùn, vì nhaèm ñaït ñöôïc, neân döïa vaøo thaéng giaûi cuøng haønh kia, heát söùc kheùo thöôøng xuyeân haønh taäp, chaùnh kieán maø chuyeån.

- Do taâm kia nhaän bieát khaép: Töùc döïa vaøo söï tuøy thuaän nôi chaùnh kieán hieän quaùn, ñoái vôùi ba söï nôi Taùt-ca-da-kieán cuûa ngaõ chaáp, cuøng taùnh laø choã nöông döïa cuûa hai kieán ñoaïn, thöôøng nôi tuøy mieân kia, vaø quaû ñaõ ñaït ñöôïc, coù theå nhaän bieát roõ khaép. Noùi ba söï:

1. Hoaëc laø ñoái töôïng ñöôïc nhaän laáy.2. Hoaëc laø chuû theå nhaän laáy.3. Hoaëc nhaän laáy nhö theá.

Ñoái töôïng ñöôïc nhaän laáy laø gì? Laø naêm thuû uaån.Caùi gì laø chuû theå nhaän laáy? Laø boán thöù.Vì sao nhaän laáy? Nghóa laø boán thöùc truï, tuøy theo thöù lôùp, nhö tröôùc


neân bieát. Vì hai thöù nhaän laáy laø nôi choán nöông döïa cuûa taâm.Laïi, ñoái vôùi caùc trieàn hieän coù kia ñaõ daãn daét phi lyù, duyeân nôi caûnh

giôùi kia, Taùt-ca-da-kieán sanh khôûi chaáp tröôùc cuøng tuøy mieân, nhö tröôùc neân bieát.

- Theá naøo laø öùng hôïp vôùi choã daãn phaùt? Töùc laø truï nôi phaùp kia, coù theå ñoaïn tröø vónh vieãn ba söï chaáp tröôùc cuûa Taùt-ca-da-kieán, cuøng vôùi tuøy mieân, ñoái vôùi trí Thaùnh ñeá khoâng döïa vaøo duyeân khaùc.

Laïi, neáu döïa vaøo choã neân nhaän bieát khaép kia, luùc chaùnh kieán chuyeån, ñoái vôùi ba xöù khôûi chaáp tröôùc veà ngaõ, cuøng coù tuøy mieân, neân ôû trong caùc haønh, hoaëc tích taäp hoaëc aån maát, khoâng kheùo nhaän bieát. ÔÛ trong xöù, haønh haõy coøn khoâng theå nhaäp, huoáng chi laø ñöôïc xuaát ly. Neáu tuøy thuaän hieän quaùn, luùc chaùnh kieán an truï, ôû trong ba söï. Ngaõ chaáp hieän coù, ñeàu ñaõ lìa troùi buoäc, cuõng nhö bò tuøy mieân troùi buoäc. ÔÛ trong caùc haønh, hoaëc tích taäp hoaëc aån maát, coù theå kheùo nhaän bieát, neân xa lìa hai bieân, nhaäp haønh ôû giöõa, tuy chöa xuaát ly, ñeàu coù theå xuaát ly.

Neáu ñaõ daãn phaùt hieän quaùn Thaùnh ñeá, do chaùnh kieán neân ôû trong ba söï khoâng chaáp tröôùc ngaõ, xa lìa tuøy mieân. ÔÛ trong xöù, haønh tröôùc laø höôùng nhaäp, sau do ñaáy môùi ñöôïc xuaát ly. Neân bieát ba kieán luùc chuyeån nhö theá, coù sai bieät aáy.

Laïi nöõa, tuïng neâu:Mau thoâng töï theå, caûnh giôùi tríLöu chuyeån, bieát ñuû, haønh thuaän doøngBieát ñoaïn töôùng töôûng laäp traùi löôngSöï taïo taùc caùc phaåm sau roäng.

Vì nhaèm chöùng ñaéc giaûi thoaùt cöùu caùnh chaân thaät, chöa ñaït ñöôïc, löôïc coù ba phaùp, coù theå khieán ñaït ñöôïc thoâng hueä nhanh nhaïy:

1. Löïc cuûa trí.2. Löïc khoâng phoùng daät.3. Löïc luoân haønh taäp.

- Löïc cuûa trí: Nghóa laø, neáu truï nôi trí kia, töùc coù theå noái tieáp vónh vieãn döùt heát caùc laäu. Neân bieát töùc laø trí kieán cuûa haøng höõu hoïc.

- Löïc khoâng phoùng daät: Töùc ñaõ ñaït ñöôïc tri kieán nhö theá, döïa vaøo ñaïo ñaõ ñaït ñöôïc nhö vaäy, theo phöông tieän sieâng tu, phoøng hoä phaùp aùc baát thieän ñoái vôùi taâm.

- Löïc luoân haønh taäp: Töùc döïa nôi phöông tieän aáy, sieâng tu, thöôøng taïo, thöôøng chuyeån, troïn khoâng cho ta laø ñoái vôùi hoâm nay ñöôïc döùt heát caùc laäu, taâm giaûi thoaùt chaêng? Laø nôi ngaøy tieáp, laø nôi ngaøy sau? Do tö duy taø aáy khieán taâm chaùn meät. Khoâng chaùn meät roài lieàn khoâng khieáp sôï.

12 BOÄ DU GIAØ 3

Khoâng khieáp sôï roài, neân khoâng boû gia haïnh, coù theå döùt heát caùc laäu. Hoûi: Trí, kieán coù gì sai bieät?- Ñaùp: Neáu soi chieáu quaù khöù cuøng do vò lai, khoâng phaûi laø caûnh

hieän thaáy, thì hueä naøy goïi laø trí.Soi chieáu veà caûnh hieän taïi, hueä naøy goïi laø kieán.Laïi, ñoái töôïng ñöôïc nhaän laáy laøm duyeân, hueä naøy goïi laø trí. Chuû

theå nhaän laáy laøm duyeân, hueä naøy goïi laø kieán.Laïi, do Vaên, Tö taïo thaønh, hueä aáy goïi laø trí. Do Tu taïo thaønh, hueä

aáy goïi laø kieán.Laïi, coù theå ñoaïn tröø phieàn naõo, hueä aáy goïi laø kieán. Phieàn naõo ñoaïn

tröø roài, coù theå chöùng ñaéc giaûi thoaùt, hueä aáy goïi laø trí.Laïi, duyeân nôi caûnh cuûa töï töôùng, hueä aáy goïi laø trí. Duyeân nôi

caûnh cuûa coäng töôùng, hueä aáy goïi laø kieán.Laïi, do giaû thieát laäp ôû trong khaép caùc haønh noäi ngoaïi kia, hoaëc laäp

laøm ngaõ, hoaëc laäp laøm höõu tình nhö Trôøi, Roàng, Döôïc xoa… Hoaëc laäp laøm quaân binh, nhaø cöûa v.v… Do caùc haønh cuûa lyù theá tuïc nhö theá, duyeân nôi caûnh ñöôïc nhaän thöùc, hueä aáy goïi laø trí. Neáu laø chuû theå nhaän laáy nôi töï töôùng, coäng töôùng, hueä aáy goïi laø kieán.

Laïi, tìm caàu caùc phaùp, hueä aáy goïi laø trí. Ñaõ tìm caàu roài, quaùn xeùt caùc phaùp, hueä aáy goïi laø kieán.

Laïi, duyeân nôi aûnh töôïng khoâng phaân bieät laøm caûnh, hueä aáy goïi laø trí. Duyeân nôi aûnh töôïng coù phaân bieät laøm caûnh, hueä aáy goïi laø kieán.

Laïi, aûnh töôïng cuûa caûnh giôùi coù saéc laøm duyeân, hueä aáy goïi laø kieán. AÛnh töôïng cuûa caûnh giôùi voâ saéc laøm duyeân, hueä aáy goïi laø trí.

Haønh giaû do hoaëc trí hoaëc kieán nhö theá laøm choã nöông döïa, luùc theo phöông tieän tu taäp, laïi sieâng naêng tu boán söï thieän xaûo:

1. Söï quan saùt.2. Söï laáy, boû.3. Söï xuaát, nhaän.4. Söï phöông tieän.

- Söï quan saùt: Laø boán nieäm truï. Vì nhaèm ñoái trò boán ñieân ñaûo, neân nhaän bieát khaép ñuùng nhö thaät veà taát caû caûnh.

- Söï laáy, boû: Nghóa laø boán chaùnh ñoaïn. Vì nhaèm ñoaïn tröø phaùp baát thieän cuøng vì tu taäp caùc phaùp thieän.

- Söï xuaát, nhaän: Töùc laø boán thaàn tuùc. Döïa nôi boán Tónh löï, thöù lôùp vöôït ra khoûi, khôûi ñaàu töø öu caên, cho ñeán laïc caên.

- Söï phöông tieän: Nghóa laø caùc caên, löïc, giaùc chi, ñaïo chi. Neân bieát töùc laø chaùnh phöông tieän coù theå ñoaïn tröø caùc phieàn naõo do kieán ñaïo, tu


ñaïo ñoaïn döùt.Sieâng naêng tu taäp söï thieän xaûo nhö theá, neân bieát coù boán thöù nghóa

cuûa ñoái töôïng nöông döïa vaø chuû theå nöông döïa.- Nghóa cuûa ñoái töôïng nöông döïa: Nghóa laø haønh giaû haønh Quaùn,

chaùnh caàn tu taäp.- Nghóa cuûa chuû theå nöông döïa: Töùc laø thaønh töïu vieäc tu hoïc caùc

phaùp voâ laäu, nhöng chöa thanh tònh, vaãn bò maøng löôùi voâ minh coøn laïi vaây boïc.

Laïi, caùc phaùp kia do ñaïo thanh tònh, sau môùi thanh tònh. Ñaïo thanh tònh naøy, neân bieát coù boán thöù sai bieät:

1. Quen gaàn vôùi Chaùnh phaùp. Tónh löï thaåm ñònh ñuùng ñaén.2. Söï thaân, baïn thaân.3. Duøng goác Thi-la ñeå giöõ gìn caùc phaùp nhö thieåu duïc v.v…, huaân

taäp, caên ngaên nôi taâm.4. ÔÛ rieâng nôi choán vaéng laëng, duøng hai phaùp Chæ, Quaùn thuø thaéng,

ñaït an laïc chaân chaùnh, laøm söï hoã trôï.Laïi, thanh tònh laø döïa vaøo ñaïo haønh thanh tònh kia, tu taäp nhieàu,

khieán cho phaùp höõu hoïc phaù tröø löôùi voâ minh, höôùng ñeán ñòa voâ hoïc.Laïi, vì nhaèm ñaït ñöôïc giaûi thoaùt cöùu caùnh chaân thaät, neân bieát löôïc

coù naêm thöù laàn löôït:1. Tröôùc tích taäp tö löông duøng laøm choã döïa.2. Duøng ñaáy laøm choã döïa, tu Chæ, Quaùn.3. Duøng ñaáy laøm choã döïa, hieän quaùn ñaày ñuû veà ñeá, thaéng giaûi veà

Nieát-baøn.4. Duøng ñaáy laøm choã döïa, nôi choã chöùng ñaéc coøn keùm, thieáu,

khoâng sanh bieát ñuû, cuõng khoâng an truï, ñoái vôùi phaùp ñaùng chaùn, sanh söï chaùn boû saâu xa.

5. Duøng ñaáy laøm choã döïa, chöùng ñaéc ñònh Kim cang duï sau cuøng, töông öng nôi taâm hoïc.

Laïi nöõa, do boán nhaân duyeân, neân bieát taát caû caùc haønh, töï theå thaûy ñeàu laø voâ thöôøng:

1. Taát caû töï theå nôi thoï löôïng ñeàu höõu haïn.2. Taát caû töï theå ñeàu do nhaân sanh ra. Söï taïo taùc cuûa nhaân kia laø

voâ thöôøng.3. Laïi coù töï theå roäng lôùn, höng thaïnh, nhöng chung quy cuõng bò baøo

moøn, hoaïi dieät.4. Laïi do A-caáp-ma thuaän hôïp, nghóa laø Ñöùc Phaät, Theá Toân, ñoái

vôùi phaùp taùnh voâ thöôøng cuûa caùc töï theå, hieän thaáy hieän chöùng maø tuyeân

14 BOÄ DU GIAØ 3

thuyeát.Laïi coù ba thöù vieân maõn sai bieät cuûa caùc keû thoï duïc: Do nhaân duyeân

naøy, neân caùc keû thoï duïc luoân maõi taïo hyù luaän. Nhöõng gì laø ba? Ñoù laø:1. Taøi saûn vieân maõn.2. Töï theå vieân maõn.3. Höõu tình roäng lôùn thuø thaéng, cung caáp vieân maõn.

Neân bieát laïi coù ba thöù nhaân duyeân, coù theå ñaït ñöôïc vieân maõn sai bieät nhö theá. Nghóa laø thí, giôùi, ñieàu phuïc caùc caên cuøng haønh, cuøng quaû do tu ñaït ñöôïc cuûa töø thuoäc coõi Duïc. Töø laø söï daãn daét ñi tröôùc. Töø laø nôi choán cuûa nhaân, ñoái vôùi caùc höõu tình bò toån haïi, cuøng chuyeån nôi haønh tòch tónh.

Laïi nöõa, neân bieát ñoái vôùi söï cuûa ñoái töôïng nhaän thöùc, coù baûy thöù trí haønh thoâng ñaït nhö thaät:

1. Trí ñaõ ñaït ñöôïc.2. Trí chöa ñaït ñöôïc.3. Trí khoâng ñieân ñaûo.4. Trí cuûa xöù aáy, khoâng coù nhaän bieát laø khoâng coù.5. Trí cuûa xöù aáy, nhaän bieát choã coøn laïi laø chaúng khoâng.6. Trí nhaän bieát veà khoå, baát tònh.7. Trí nhaän bieát veà söï dieät hoaïi mau choùng.

Laïi do möôøi laêm thöù töôùng bieát roõ veà caùc haønh, coù theå mau choùng ñoaïn döùt taát caû haønh ngu. Nhöõng gì laø möôøi laêm? Nghóa laø do thuûy giôùi sanh ra neân voâ ngaõ. Gioáng vôùi ngaõ maø hieån hieän neân khoâng truï. Theo duïc maø taïo taùc, neân bieát roõ caùc saéc cuõng nhö boït nöôùc tuï laïi. Do ba hoøa hôïp sanh phaùp töông tôï, nhö maây, ñaát, möa theo phöông tieän hoøa hôïp, bieát roõ caùc thoï duï nhö boït nöôùc noåi. Nôi caûnh cuûa ñoái töôïng nhaän thöùc, phaùp töông tôï coù theå hieån baøy, coù theå thieâu ñoát, coù theå khieán meâ loaïn, neân bieát roõ caùc töôûng ñoàng nhö dôïn naéng. Taùt-ca-da-kieán laø goác reã ñaõ ñoaïn tröø. Nhieàu thöù nhaân cuûa töï theå coù sai bieät. Phaùp töông tôï nôi löôïng saùt na, thôøi gian sau khoâng taïm döøng, neân bieát roõ caùc haønh ví nhö thaân caây chuoái. Thöùc cuûa höõu thuû döïa nôi boán thöùc truï, phaùt khôûi ñuû loaïi töï theå, tuøy chuyeån theo phaùp töông tôï, neân bieát roõ caùc thöùc gioáng vôùi söï huyeãn.

Phaân bieät roäng caùc ñieàu aáy, neân bieát nhö nôi phaàn Nhieáp dò moân ôû tröôùc.

Laïi nöõa, coù hai thöù theá gian thaâu toùm taát caû haønh:1. Höõu tình theá gian.2. Khí theá gian.


Höõu tình theá gian goïi laø chuûng loaïi sanh töû. Khí theá gian goïi laø khí sanh töû (vaät chöùa ñöïng sanh töû). Chuûng loaïi sanh töû khoâng ñoàng vôùi phaùp sanh töû khaùc. Ñoái chieáu vôùi khí sanh töû, neân bieát löôïc coù naêm phaàn khoâng ñoàng: Nghóa laø khí sanh töû cuøng vôùi nhaân sanh ra. Chuûng loaïi sanh töû thì chæ do khoâng cuøng. Ñoù goïi laø nhaân, laø phaàn thöù nhaát khoâng ñoàng.

Laïi, khí sanh töû, ôû nôi bieân vöïc khoâng ñaàu cuoái, tröôùc sau, ñoaïn. Chuûng loaïi sanh töû, ôû nôi khoâng ñaàu cuoái noái tieáp löu chuyeån, khoâng ñoaïn döùt. Ñoù goïi laø thôøi, laø phaàn thöù hai khoâng ñoàng.

Laïi, khí sanh töû, hoaëc bò löûa nöôùc gioù ñoaïn hoaïi. Chuûng loaïi sanh töû thì khoâng nhö theá. Ñoù goïi laø ñoái trò, laø phaàn thöù ba khoâng ñoàng.

Laïi, khí sanh töû, nhaân khoâng vónh vieãn ñoaïn tröø, chuûng loaïi sanh töû thì ñoaïn roài khoâng noái tieáp. Ñoù goïi laø noái tieáp, laø phaàn thöù naêm khoâng ñoàng.

Laïi, ñoái vôùi sanh töû do naêm thöù töôùng, khieán taát caû haøng ngu toái löu chuyeån khoâng döùt:

1. Do nhaân cuûa aùi.2. Do quaû cuûa aùi.3. Do töï taùnh cuûa aùi.4. Do nhaân laàn löôït.5. Töùc nhaân laàn löôït nöông döïa nôi ñôøi tröôùc khoâng cuøng

taän.ÔÛ ñaây, voâ minh ñoù goïi laø nhaân cuûa aùi. Caùc nghieäp khieán coù theå

sanh nôi neûo thieän neûo aùc, ñoù goïi laø quaû cuûa aùi. Do nghieäp khieán ñi ñeán neûo thieän, bò aùi kieát troùi buoäc, keû ngu töï nhieân vui thích ñi tôùi. Do nghieäp khieán ñi tôùi neûo aùc, bò voøng xích aùi coät chaët, keû ngu tuy khoâng muoán ñeán, nhöng bò cöôõng böùc khieán ñeán.

Töï taùnh cuûa aùi: Löôïc coù ba thöù:1. AÙi cuûa höõu sau.2. AÙi cuøng haønh vôùi hyû, tham.3. AÙi cuûa caùc thöù hyû laïc kia.

Ba aùi nhö theá löôïc goàm thaâu laøm hai:1. AÙi höõu.2. AÙi caûnh.

AÙi cuûa höõu sau, ñoù goïi laø aùi höõu. AÙi cuøng haønh vôùi hyû, tham.Nghóa laø luùc saép ñaït ñöôïc caûnh giôùi hieän tieàn, cuøng ñaõ ñaït ñöôïc

caûnh nhöng chöa thoï duïng, vaø ñoái vôùi caûnh hieän tieàn ñang thoï duïng vôùi nhöõng tham aùi hieän coù.

16 BOÄ DU GIAØ 3

AÙi cuûa caùc thöù hyû laïc kia: Laø tham aùi hieän coù ñoái vôùi caûnh ñöôïc mong caàu cuûa vò lai. Neân bieát ôû ñaây do aùi cuøng haønh vôùi hyû tham neân goïi laø aùi kieát buoäc. Do aùi cuûa höõu sau cuøng aùi cuûa caùc thöù hyû laïc kia, neân goïi laø voøng xích aùi coät chaët. Neáu ñoái vôùi söï vieäc kia, aùi kieát troùi buoäc, goïi laø dong ruoåi. Neáu ôû nôi söï vieäc kia, voøng xích aùi coät chaët, goïi laø löu chuyeån.

Laïi, ñoái vôùi ñôøi laâu xa, nhaân laàn löôït daãn ñeán caùc haønh noái tieáp, bieân vöïc tröôùc khoù nhaän bieát neûo voâ cuøng taän cuûa sau, do naêm töôùng khieán keû ngu löu chuyeån aáy, neân bieát laïi do naêm töôùng troùi buoäc:

1. Troùi buoäc nôi xöù kia.2. Do xöù kia maø bò troùi buoäc.3. Chính laø chuû theå troùi buoäc.4. Döïa nôi xöù kia neân bò troùi buoäc.5. Coù choã laõnh nhaän.

- Troùi buoäc nôi xöù kia: Töùc do nghieäp neân coù theå ñi ñeán neûo thieän, truï nôi neûo thieän maø bò troùi buoäc Hoaëc do nghieäp neân coù theå ñi tôùi neûo aùc, ôû nôi neûo aùc, bò gaén chaët maø troùi buoäc.

Laïi do aùi cuøng haønh vôùi hyû tham, neân ñoái vôùi söï cuûa chính mình, truï maø bò troùi buoäc. Do aùi cuûa caùc thöù hyû laïc kia, cuøng aùi cuûa höõu sau, neân ñoái vôùi söï vieäc cuûa chính mình, gaén chaët maø bò troùi buoäc.

- Do xöù kia maø bò troùi buoäc: Töùc laø phaøm phu ngu toái bò voâ minh troùi buoäc.

- Chính laø chuû theå troùi buoäc: Laø phaùp töông töï cuûa töï ñoàng loaïi ñoái vôùi khoå khoâng chaùn.

- Döïa nôi xöù kia maø bò troùi buoäc: Laø döïa nôi uaån sau maø bò troùi buoäc.

- Coù choã laõnh nhaän: Laø laõnh nhaän caùc khoå nhö sanh v.v…Laïi nöõa, phaøm phu ngu toái, ñoái vôùi caùc söï höõu laäu coù boán thöù bieát

ñuû, neân bieát phaàn nhieàu laø caùc ngoaïi ñaïo. Ñoù laø:1. Bieát ñuû ñoái vôùi thaân ngöôøi.2. Bieát ñuû ñoái vôùi thaân Trôøi thuoäc coõi Duïc.3. Bieát ñuû ñoùi vôùi vieäc sanh coõi Phaïm theá.4. Bieát ñuû ñoái vôùi vieäc ñaït ñeán bieân vöïc Höõu ñaûnh.

Keû ngu ñoái vôùi caùc thöù kia, theo thöù lôùp, hoaëc ñi hoaëc truï, hoaëc ngoài hoaëc naèm.

Laïi coù naêm thöù khieán taát caû keû ngu yeâu thích ñöôøng ñi:1. Höõu sau.2. Caûnh giôùi mong caàu cuûa vò lai.


3. Caûnh giôùi hieän tieàn saép ñöôïc.4. Caûnh giôùi hieän coù ñaõ ñöôïc.5. Caûnh giôùi hieän tieàn ñang thoï duïng.

Neân bieát, ñoái vôùi caùc phaùp kia, nhö thöù lôùp, ñi ñeán v.v… coù sai bieät. ÔÛ ñaây, ñi tôùi coù hai thöù:

1. Ñoái vôùi höõu sau.2. Ñoái vôùi caûnh giôùi mong caàu cuûa vò lai.

Laïi coù boán thöù yeâu thích ñöôøng ñi:1. Caûnh giôùi do yù nghieäp mong caàu.2. Hai nghieäp thaân, ngöõ.3. Ñaït ñöôïc.4. ÔÛ trong choã ñaït ñöôïc, theo söï mong muoán, hoaëc chuyeån

hoaëc haønh taäp.Ñaây laø phaùt nghieäp yeâu thích ñöôøng ñi, hoaëc caàu caûnh giôùi, hoaëc

laïi caùc höõu, neân bieát ñoái vôùi boán thöù ñöôøng ñi kia, nhö thöù lôùp cuûa chuùng, ñi ñeán v.v… coù sai bieät.

Nhö noùi veà ñi ñeán v.v…, ñoái vôùi caùc söï höõu laäu khaùc ñaõ noùi, vôùi söï bieát ñuû hieän coù, yeâu thích ñöôøng ñi, vui thích hyù luaän, nhieãm chaáp tham ñaém boán xöù coù sai bieät, nhö thöù lôùp cuûa chuùng, neân bieát cuõng theá.

Laïi coù hai thöù sai bieät nôi quaû töôùng cuûa söï yeâu thích ñöôøng ñi:1. Sai bieät cuûa taâm.2. Sai bieät cuûa thaân.

Sai bieät cuûa taâm laïi coù hai thöù:1. Sai bieät cuûa phaåm loaïi.2. Sai bieät cuûa taïp nhieãm.

- Sai bieät cuûa phaåm loaïi: Laø do töï taùnh, choã döïa, ñoái töôïng duyeân, trôï baïn.

- Sai bieät cuûa taïp nhieãm: Laø do hieàn naõo hieän coù nhö Tham-saân-si cuøng caùc tuøy phieàn naõo.

Sai bieät cuûa thaân cuõng coù hai thöù:1. Voâ soá thaân coù sai bieät.2. Moät loaïi thaân coù sai bieät.

Neân bieát ôû ñaây, sai bieät cuûa taïp nhieãm hieän coù nôi taâm, coù theå laøm nhaân cho hai thöù sai bieät cuûa thaân.

Vì nhaèm ñoaïn tröø chuùng, caùc ngöôøi tu haønh neân duøng thöôøng xuyeân taùc yù khoâng ñieân ñaûo, sieâng tu haønh Quaùn.

Laïi do boán thöù nhaân sai bieät, neân khieán quaû sai bieät:1. Hoaëc ñoái vôùi sai bieät aáy.

18 BOÄ DU GIAØ 3

2. Hoaëc do sai bieät aáy.3. Hoaëc töùc sai bieät aáy.4. Hoaëc nhö sai bieät aáy.

- Ñoái vôùi sai bieät aáy: Laø ñoái vôùi sai bieät hieän coù cuûa neûo thieän, neûo aùc.

- Do sai bieät aáy: Töùc do Tham-saân-si laøm nhieãm oâ taâm khieán coù sai bieät kia.

- Töùc sai bieät aáy: Nghóa laø voâ soá sai bieät cuûa naêm thöù haønh goàm thaâu thaân thoï nhaän.

- Nhö sai bieät aáy: Töùc ñoái vôùi nhaân duyeân thanh tònh, taïp nhieãm cuûa caùc haønh löu chuyeån cuøng theå thanh tònh, khoâng nhaän bieát ñuùng nhö thaät, sanh vui thích v.v… cuøng voâ soá sai bieät, nhö ñi chaïy tôùi v.v…

Laïi nöõa, khoâng theå thoâng toû caùc haønh voâ thöôøng, Taùt-ca-da-kieán laøm choã döïa, thuaän theo doøng chaûy maø haønh, caùc haøng ngu toái, do naêm thöù töôùng, neân bieát laø thuaän theo doøng chaûy maø bò chìm noåi:

1. Hoaëc ôû nôi söï chìm noåi aáy.2. Hoaëc do söï chìm noåi aáy.3. Hoaëc döïa vaøo söï chìm noåi aáy.4. Hoaëc nhö söï chìm noåi aáy.5. Hoaëc caùc töôùng hieän coù luùc chìm noåi.

- ÔÛ nôi söï chìm noåi aáy: Laø ôû nôi neûo thieän, neûo aùc maø bò chìm noåi. Nhö töø hai bôø kia ñaây qua laïi ñeàu bò chìm noåi.

- Do söï chìm noåi aáy: Laø do taùnh nhaän chìm cuûa soâng aùi neân bò chìm noåi. Neân bieát aùi naøy coù naêm thöù töôùng:

1. Ñi ñeán caùc caûnh giôùi, thuoäc phaàn keùm cuûa neûo, coõi.2. Tuøy haønh vi teá, khoù nhaän bieát roõ.3. Nôi caùc caûnh giôùi khoù xoay chuyeån.4. Cho ñeán coõi Höõu ñaûnh, cuõng laø choán theo ñuoåi cuûa voâ soá

caùc haønh lôùn roäng.5. Töôùng khoâng tòch tónh, laøm loaïn thaân taâm.

- Döïa vaøo söï chìm noåi aáy: Laø döïa vaøo naêm thöù caùc haønh nhö saéc v.v… maø bò chìm noåi. Töùc ôû nôi hai bôø cuûa neûo thieän, neûo aùc, coù naêm thöù haønh vôùi phaåm loaïi sai bieät, thöôøng xuyeân duyeân vòn, thuaän doøng chìm noåi.

- Nhö söï chìm noåi aáy: Theá naøo laø chìm noåi? Nghóa laø ñoái vôùi caùc haønh, nhö tröôùc ñaõ noùi veà söï löu chuyeån, theo thöù lôùp cuûa chuùng khoâng nhaän bieát ñuùng nhö thaät, hoaëc chaáp laø ngaõ cuøng ngaõ sôû.

- Caùc töôùng hieän coù nôi luùc chìm noåi: Nghóa laø keû kia, luùc bò chìm


noåi nhö theá, tuy thaân raát yeâu quyù muoán khieán ñöôïc daøi laâu, nhöng do töï taùnh dieät, neân khoâng theå khieán truï.

Nhö bò chìm noåi, cuøng vôùi ñaáy traùi nhau, neân bieát töùc laø ngöôïc doøng chaûy maø haønh.

Laïi, baäc thoâng hueä, coù möôøi thöù töôùng, neân bieát laø goàm thaâu ñuû töôùng cuûa caùc thoâng hueä. Ñoù laø:

1. Thaønh töïu Hueä caâu sanh.2. Thaønh töïu Hueä phöông tieän do Vaên-Tö-Tu taïo thaønh.3. Thaønh thuïc neân khoâng dao ñoäng. Kheùo tö duy veà choã neân tö

duy. Kheùo thuyeát giaûng veà choã neân neâu giaûng. Kheùo taïo taùc choã neân taïo taùc.

4. Coù theå töï döïa nôi taùnh hieän coù cuûa mình, chöa töøng vì söï soáng maø nhôø caäy keû khaùc.

5. Coù choã caàu mong, khoâng gì laø khoâng an laïc.6. Coù choã caàu ñaït, coù theå döïa nôi haønh chaân chaùnh, thaûy ñeàu duøng

phaùp, khoâng duøng phi phaùp.7. Caùc thöù vaät duïng, cuûa caûi thích hôïp vôùi mình, coù theå phoøng giöõ

ñuùng ñaén khoâng khieán maát maùt.8. Quaùn xeùt loãi laàm, tai hoïa maø thoï duïng.9. Ñoái vôùi thuoác men hieän coù cuûa duyeân beänh, luoân quan saùt, xeùt

choïn, sau ñaáy môùi söû duïng.10. Coù theå kheùo traùnh ñöôïc duyeân cheát phi thôøi.Möôøi thöù töôùng cuûa thoâng hueä nhö theá, neân bieát laø goàm thaâu ñuû

töôùng cuûa caùc thoâng hueä.Laïi nöõa, ôû trong caùc haønh, döïa nôi lyù voâ ngaõ, ñeå nhaän bieát, ñoaïn

tröø, neân bieát löôïc do ba töôùng sai bieät.Nghóa laø, ñoái vôùi caùc haønh, coù theå nhaän bieát roõ khaép veà Taùt-ca-

da-kieán, nhöng chöa ñoaïn tröø. Haønh giaû kia ñoái vôùi caùc haønh coù haønh queân nieäm, nhöng phaàn nhieàu laø hieän haønh ít khoâng queân nieäm. Taùt-ca-da-kieán ñaõ vónh vieãn döùt tröø: Neân bieát töôùng aáy cuøng vôùi phaàn kia traùi nhau. Ñoù goïi laø töôùng sai bieät thöù nhaát.

Laïi, nôi caùc haønh, tuy nhaän bieát roõ khaép veà Taùt-ca-da-kieán, nhöng chöa ñoaïn tröø, ôû trong caùc söï vieäc roäng lôùn, khaû aùi, sanh nhieàu hyû laïc. Ñoái vôùi caùc caûnh giôùi thaáp keùm khoâng ñaùng yeâu thích, sanh nhieàu saàu khoå. Hai caûnh giôùi kia luùc hieän tieàn, ngöôøi khoâng phoùng daät, töï mình haõy coøn khoâng theå buoäc giöõ chaùnh nieäm, huoáng hoà laø keû phoùng daät. Keû kia baáy giôø bò Taùt-ca-da-kieán vaây buoäc nôi taâm, do ñaáy khieán taâm khoâng theå hieåu roõ.

20 BOÄ DU GIAØ 3

Taùt-ca-da-kieán nôi ngöôøi ñaõ ñoaïn tröø vónh vieãn: Neân bieát veà töôùng, so vôùi tröôøng hôïp kia laø traùi nhau. Ñoù goïi laø töôùng sai bieät thöù hai.

Laïi, ñoái vôùi caùc haønh, Taùt-ca-da-kieán chöa ñoaïn tröø vónh vieãn: Taùc chöa coù theå ôû trong taát caû haønh noäi, hieän tieàn an laäp lìa töôùng höõu tình, nhö ñoái vôùi söï vaät beân ngoaøi, nhö coû caây laù v.v…

Ngöôøi ñaõ ñoaïn tröø vónh vieãn Taùt-ca-da-kieán: Neân bieát töôùng aáy cuøng vôùi tröôøng hôïp kia traùi nhau. Ñoù goïi laø töôùng sai bieät thöù ba. Nhö theá laø ñaõ ñoaïn tröø Taùt-ca-da-kieán, coù ba thöù töôùng sai bieät aáy, neân bieát laïi coù ba thöù thaéng lôïi:

1. Ñoaïn tröø vónh vieãn taát caû phieàn naõo coù theå chieâu caûm höõu sau.2. Döïa vaøo ñaáy, khoâng laâu seõ ñaït ñöôïc söï tích taäp mau choùng ñaïo

ñoái trò.3. Ñaõ taïo nghóa lôïi cho mình roài, töùc döïa vaøo ñaïo kia, theo phöông

tieän sieâng tu hieän phaùp laïc truï, do ñaáy ñaït ñöôïc an laïc truï cuøng toät.Laïi nöõa, do boán sai bieät, neân bieát tu taäp töôûng voâ thöôøng, khoå naõo

cuûa taát caû thöù haønh. Nhöõng gì laø boán? Ñoù laø:1. Sai bieät veà quaû.2. Sai bieät veà töï taùnh.3. Sai bieät veà phaåm loaïi.4. Sai bieät veà phöông tieän.

- Sai bieät veà quaû: Laø tu taäp töôùng naøy, coù theå tröø boû taát caû tham cuûa ba coõi Duïc, Saéc, Voâ saéc, cuøng traïo, maïn, voâ minh. Neân bieát ôû ñaây hieån thò ba thöù phieàn naõo goác ñöôïc ñoaïn tröø, cuøng hieån baøy ba thöù tuøy phieàn naõo ñöôïc ñoaïn tröø. Phieàn naõo tham cuûa coõi Duïc, traïo cöû laø trôï baïn. Phieàn naõo tham cuûa coõi Saéc, maïn laø trôï baïn. Hoaëc tham cuûa coõi Voâ saéc, voâ minh laø trôï baïn.

Laïi coù sai bieät: Töùc ôû trong aáy, hieån thò kieát haï phaàn, thöôïng phaàn ñaõ döùt heát.

- Sai bieät veà töï taùnh: Nghóa laø ôû trong ñoù, do tu taäp ñuùng ñaén veà hueä do Vaên taïo thaønh, goïi laø thaân caän. Do tu taäp ñuùng ñaén veà hueä do Tö taïo thaønh, coù theå nhaäp tu, goïi laø tu taäp. Do tu taäp ñuùng ñaén veà hueä do Tu taïo thaønh, goïi laø tu taäp nhieàu.

Laïi do tu taäp taùc yù lieãu töôùng, goïi laø thaân caän. Chæ tröø taùc yù gia haïnh cöùu caùnh, do tu taäp ñuùng ñaén caùc taùc yù coøn laïi, goïi laø tu taäp. Do tu taäp taùc yù gia haïnh cöùu caùnh, goïi laø tu taäp nhieàu, ñoù goïi laø loaïi sai bieät thöù hai, thöù ba.

Laïi, do taùc yù eà choã döïa, ñoái töôïng duyeân, tuøy theo thöù lôùp, neân bieát ñoù goïi laø thöøa, laø söï, laø tuøy kieán laäp.


Laïi, do trong thôøi gian daøi, thöôøng xuyeân tu taäp, neân goïi laø thuaàn thuïc. Luoân luoân tu taäp theo phöông tieän thuaän hôïp, neân goïi laø kheùo thoï nhaän cuøng kheùo phaùt khôûi.

- Sai bieät veà phaåm loaïi: Töùc luùc tu töôûng voâ thöôøng nhö theá, coù theå mau choùng döùt tröø vónh vieãn heát thaûy tuøy mieân, lìa boû taát caû phaùp thieän cuûa ñòa döôùi, thaâu nhaän taát caû phaùp thieän cuûa ñòa treân. Ñoái vôùi heát thaûy töôûng baát tònh khaùc, taùnh raát cao roäng, coù theå kheùo truï giöõ. Haønh khaép taát caû, cuõng nhö quaùn xeùt söï vieäc cuûa ñoái töôïng nhaän laáy. Töùc quaùn söï vieäc cuûa chuû theå nhaän laáy nhö theá, töôùng giaûi thoaùt kia coù theå ñaït ñöôïc töôûng voâ thöôøng, voâ laäu. Hoaëc töôùng höõu laäu, hoaëc töôûng voâ laäu, nhö vaäy taát caû ñeàu ñoái vôùi Nieát-baøn kheùo coù theå tuøy thuaän, höôùng ñeán, saép nhaäp. Ñeàu coù theå ñoái trò boùng toái lôùn cuûa voâ minh, heát thaûy ñeàu vónh vieãn ñoaïn tröø. Do ñöôïc ñoaïn tröø neân thanh tònh, töôi traéng. Caùc töôûng voâ hoïc ñeàu do taát caû töôûng hoïc voâ laäu taêng thöôïng neân ñöôïc.

- Sai bieät veà phöông tieän: Laø ôû rieâng nôi choán vaéng laëng, do thöôøng xuyeân taùc yù khoâng ñieân ñaûo, quaùn xeùt caùc haønh, taùnh laø voâ thöôøng, do töôûng voâ thöôøng truï nôi töôûng voâ ngaõ. ÔÛ trong kieán ñaïo ñaõ truï nôi töôûng voâ ngaõ voâ laäu roài, ñoái vôùi tu ñaïo treân, do töôûng höõu hoïc vónh vieãn loaïi tröø ngaõ maïn, theo ñaáy ñaït ñöôïc hai thöù Nieát-baøn ñeàu ñuû.

Laïi nöõa, vì truï nôi Nieát-baøn, nhöng chöa tích taäp tö löông thieän, löôïc coù naêm thöù phaùp traùi vôùi tö löông:

1. Nhôù nghó veà caùc söï vieäc vui cöôøi, thöøa phuïng, hoan laïc ngaøy tröôùc, nhaân ñaáy phaùt khôûi taùc yù suy xeùt luyeán moä cuøng haønh, sanh saàu naõo.

2. Do voâ soá caùc thöù aáy laøm choã döïa, neân ôû trong phaùp ñöôïc laõnh nhaän roát raùo, sanh nhieàu queân nieäm, khieán ñoái vôùi caùc phaùp khoâng theå hieån baøy roõ.

3. Do aên uoáng hoaëc quaù hoaëc thieáu, vì theá khieán thaân naëng neà hoaëc suy yeáu, ñoái vôùi caùc phaïm haïnh khoâng thích tu trì.

4. Vui thích nguû nghæ, khoâng thöôøng xuyeân haønh ñoaïn döùt, neân bò thuøy mieân phaåm thöôïng troùi buoäc.

5. Gaàn guõi vôùi caùc thöù hoãn taïp maø truï, xa lìa neûo gia haïnh tö duy chaéc thaät veà Chaùnh phaùp.

Naêm thöù phaùp traùi vôùi tö löông nhö theá, laïi coù naêm thöù phaùp tuøy thuaän nôi chuùng:

1. Ñoái vôùi vieäc lìa hai thöù duïc, tuøy theo moät thöù cuõng chöa coù theå lìa. Nghóa laø nôi caùc trieàn, laø lìa duïc phaàn xa, sieâng tu phaåm thieän, cuøng ñoái vôùi tuøy mieân ñöôïc vónh vieãn loaïi tröø, laø lìa duïc ñaït ñöôïc ñoái trò ñuùng

22 BOÄ DU GIAØ 3

ñaén.2. Khoâng giöõ gìn caên moân.3. AÊn uoáng khoâng bieát löôïng.4. Ñaàu ñeâm, cuoái ñeâm khoâng theå gaéng söùc sieâng tu tænh giaùc.5. Khoâng theå quaùn xeùt phaùp thieän moät caùch roát raùo.Cuøng vôùi treân traùi nhau, neân bieát ñoù goïi laø phaùp thuaän vôùi tö löông,

vaø phaùp tuøy thuaän coù theå thuaän theo tö löông kia.Laïi, caùc Thanh vaên tu haønh phaùp thuaän tö löông nhö theá, cuøng Do

nhaân duyeân aáy, neân trong thôøi gian ñoù, luùc caàu ñaït Nieát-baøn, Ñaïi sö ñaõ vì caùc vò cheá laäp naêm thöù ngoân giaùo chaùnh ñaïo:

1. Do döïa nôi söï quaùn xeùt phaùp nhö ñaõ laõnh hoäi, ñoái khaép taát caû caùc haønh voâ thöôøng, caùc phaùp voâ ngaõ, Nieát-baøn tòch tónh, laïi do taùc yù theá gian maø ñöôïc khoâng nghi hoaëc.

2. Vaøo luùc truï, khoâng vöôùng maéc nôi ba söï ñeå taàm tö baát chaùnh. Ba söï laø:

- Caùc vaät duïng nuoâi soáng thaân maïng.- Töôùng toån haïi keû khaùc.- Hoaëc bò keû khaùc huûy nhuïc.

Hoaëc tuøy coù moät thöù khoâng yeâu thích hieän haønh, laø phaùp khoâng ñoàng phaàn cuûa caùc vò ñoàng phaïm haïnh.

3. Chæ daïy, trao truyeàn laø tröôùc heát. Do döïa nôi aâm thanh keû khaùc, taùc yù nhö lyù, neân coù theå sanh chaùnh kieán, coù theå ñoaïn tröø taø kieán. Neân bieát ba thöù aáy goïi laø ngoân giaùo cuûa chaùnh ñaïo luùc truï.

Laïi coù hai thöù ngoân giaùo cuûa chaùnh ñaïo nôi luùc haønh. Nghóa laø caùc baäc ñoàng phaïm haïnh coù trí, luùc vì keû khaùc tuyeân thuyeát veà xöù phi xöù, khoâng sanh giaän döõ. Laïi do caùc vaät duïng nuoâi soáng thaân maïng thoâ xaáu, hoaëc ñöôïc hoaëc khoâng ñöôïc, cuøng do Giôùi v.v… hieän coù tai haïi, nhöng taâm khoâng nhieät naõo. Ñoù laø loaïi thöù nhaát.

Ñoái vôùi vieäc ñaït ñöôïc lôïi döôõng, söï cung kính thuø thaéng, taâm khoâng lo laéng. Ñoù laø loaïi thöù hai.

Haønh giaû do luùc truï luùc haønh nhö theá, neân coù theå tu taäp ñuùng ñaén dieäu ñaïo Nieát-baøn, do ñaáy khoâng laâu seõ chöùng ñaéc Nieát-baøn, troïn khoâng huûy maát.

Laïi nöõa, baäc Ñaïi sö ñoái vôùi caùc Thanh vaên, löôïc coù naêm thöù söï vieäc taïo taùc cuûa baäc Thaày:

1. Ñieàu phuïc ñuùng ñaén.2. Thaâu nhaän chính ñaùng.3. Quôû traùch ñuùng ñaén.


4. Neâu ñuùng ñaén veà taïp nhieãm.5. Neâu ñuùng ñaén veà thanh tònh.

Laïi nöõa, do hai nhaân duyeân, ñoái vôùi caùc söï vieäc tranh bieän traùi vöôït nôi Thanh vaên, che giaáu cuøng “kyù bieät” söï vieäc ñaõ tranh luaän kia. Ñoù laø:

1. Nhieãu loaïn taêng roäng.2. Töông öng vôùi luaät.

Laïi nöõa, do baûy nhaân duyeân neân baäc Ñaïi sö töø boû caùc chuùng Thanh vaên:

1. Thaáy taát caû loaïi ñeàu haønh theo haønh taø.2. Thaáy caùc haønh kia chieám phaàn nhieàu.3. Do vì ñöùng ñaàu cuûa chuùng kia taïo phöông tieän ñeå thaønh

“thöôïng toøa” ñoái vôùi A-giaø-lôïi-da, OÂ-ba-ñaø-da.4. Khoâng kham nhaãn cuøng truï.5. Bò ñuoåi haún.6. Laån traùnh loãi laàm hieän tieàn.7. Khieán loãi laàm vò lai khoâng sanh khôûi.

Laïi nöõa, do möôøi nhaân duyeân, neân Ñöùc Nhö lai ñi vaøo xoùm laøng khaát thöïc:

1. Seõ hieån baøy coâng ñöùc cuûa haïnh Ñaàu-ñaø.2. Vì muoán daãn daét phaàn cuûa chuùng kia khieán nhaäp khaát thöïc.3. Vì muoán duøng haønh ñoàng söï ñeå thaâu toùm moät phaàn cuûa chuùng

kia.4. Vì muoán cuøng vôùi chuùng sanh ñôøi vò lai laøm aùnh saùng toûa chieáu

roäng lôùn, cho ñeán khieán hoï taïm khôûi xuùc chöùng.5. Vì muoán daãn daét chuùng sanh thoâ keùm kia thaéng giaûi veà caùc

ngoaïi ñaïo.6. Vì caùc chuùng sanh kia döïa theo aâm thanh, khôûi huûy baùng, neân

hieän baøy saéc dieäu nôi oai nghi tòch tónh khieán hoï kinh ngaïc, taâm sanh quy höôùng.

7. Vì khieán cho chuùng sanh trong xöù kia, duøng coâng söùc ít maø gieo troàng nhieàu phöôùc ñöùc.

8. Vì khieán cho keû phoùng daät huûy hoaïi nieàm tin, sanh khôûi xaáu hoå saâu xa, tuy duøng coâng söùc nhoû maø ñaït ñöôïc phöôùc lôùn. Nhö vì keû phoùng daät, thì ñoái vôùi keû bieáng nhaùc cuõng theá.

9. Vì voâ soá tai haïi cuûa caùc chuùng sanh ñui ñieác, ñieân cuoàng, taâm loaïn, ñeàu khieán tónh döùt.

10. Vì khieán cho taùm chuùng hoä phaùp nhö Trôøi, Roàng, Döôïc xoa

24 BOÄ DU GIAØ 3

v.v… vôùi uy ñöùc roäng lôùn voâ bieân, thaùp tuøng vôùi Ñöùc Nhö lai ñeán caùc nôi choán khaát thöïc, sanh söï kính ngöôõng toát ñeïp, saâu xa, sieâng naêng taêng theâm vieäc baûo veä khaùch, khoâng bò naõo haïi.

Laïi nöõa, do taùm nhaân duyeân, neân Ñöùc Nhö lai nhaäp nôi thieân truï tòch tónh:

1. Vì daãn daét keû öa thích taïp truï, khieán hoï nhaäp vaøo neûo xa lìa.2. Vì muoán duøng haønh ñoàng söï thaâu toùm keû xa lìa.3. Töï thoï nhaän hieän phaùp laïc truï.4. Vì cuøng vôùi chö Thieân ñaïi toäc, chæ roõ laø ñoàng taäp hoäi.5. Vì duøng Phaät nhaõn quan saùt möôøi phöông theá giôùi, hieän ñaïi thaàn

hoùa, theo choã öùng hôïp, taïo caùc söï vieäc lôïi ích.6. Vì khieán cho caùc chuùng Thanh vaên, ñoái vôùi vieäc gaëp Nhö lai

sanh khôûi söï khaùt ngöôõng saâu xa.7. Vì nhaèm hieån baøy caùc vò Ñaïi Thanh vaên ñoái vôùi phaùp ñaõ löôïc

neâu, kheùo coù theå ngoä nhaäp.8. Khuyeân xaû boû vieäc öa thích, chaáp tröôùc nôi hyù luaän, taïo taùc

ngoân töø.Laïi nöõa, do naêm thöù töôùng, neân baäc Ñaïi sö thaâu nhaän caùc chuùng

Thanh vaên:1. Do phaùp.2. Do taøi saûn.3. Do cuøng nöông döïa.4. Do söï thaâu nhaän ban ñaàu.5. Do giuùp söùc ñeå thaâu nhaän.

Laïi nöõa, do baûy nhaân duyeân, neân Ñeá Thích Phaïm Thieân ñi ñeán truï xöù cuûa Nhö Lai:

1. Vì ñeå cuùng döôøng Nhö lai.2. Vì ñeå ñöôïc nghe Chaùnh phaùp.3. Vì ñeå quyeát ñoaùn choã sanh nghi.4. Vì thuaän theo ngöôøi khaùc maø laøm keû tuøy tuøng.5. Vì thöông xoùt keû khaùc, muoán taïo lôïi ích.6. Do quyù troïng Thaùnh giaùo cuûa Nhö lai.7. Nhaän bieát Ñöùc Nhö lai khôûi taâm theá tuïc, muoán khieán mình

phoù hoäi.Laïi nöõa, do naêm thöù töôùng, neân bieát taùnh cuûa taát caû ngöôøi môùi tu

taäp:1. Do xuaát gia muoän.2. Do xuaát gia töø aáu thô.


3. Do xuaát gia töø thieáu nieân.4. Do khoù nhoïc thuùc ñaåy xuaát gia.5. Do xuaát gia thoï cuï giôùi.

Laïi nöõa, do ba thöù töôùng, neân sanh khôûi oá taùc:1. Traùi vöôït ñoái vôùi sôû hoïc taêng thöôïng.2. Nguyeän thoï nhaän Phaùp-Luaät taêng thöôïng.3. Döùt boû cuoäc soáng gia ñình taêng thöôïng.

Laïi nöõa, Ñöùc Nhö lai saép söûa vì caùc Thanh vaên tuyeân thuyeát Chaùnh phaùp, hieän baøy boán thöù töôùng:

1. Töø nôi choã ngoài raát thaáp, thong thaû khôûi leân toøa ngoài raát cao, an nhieân maø ngoài.

2. An truï thuaän theo oai nghi thuyeát phaùp.3. Phaùt khôûi aâm thanh vui veû, chæ roõ laø saép thuyeát phaùp.4. Dieän muïc ngaém nhìn khaép caû, nhö long töôïng vöông.

Laïi nöõa, Thanh vaên phaïm giôùi, neân an truï nôi ba xöù, xaáu hoå khi ñi ñeán truï xöù cuûa Ñaïi sö:

1. Bieát roõ ñieàu ñaõ phaïm, laø xöù taêng thöôïng.2. Thôø sö, maát oai nghi laø xöù taêng thöôïng.3. Do söï vieäc sai traùi, töùc neân duøng phöông tieän ñieàu phuïc

oai nghi, ñi ñeán truï xöù cuûa Ñaïi sö laø xöù taêng thöôïng.Laïi nöõa, do ba thöù töôùng, neân chính thöùc quôû traùch Thanh vaên

phaïm giôùi:1. OÂng chæ troâng mong veà cuoäc soáng thaáp keùm.2. YÙ laïc cuûa oâng khoâng thanh tònh.3. YÙ laïc cuûa oâng laø duøng ñôøi soáng ñeå haønh phi phaùp.

Laïi nöõa, ôû trong Phaùp-Luaät kheùo thuyeát giaûng, löôïc do saùu töôùng, neân bieát laø thaâu toùm khaép taát caû haønh taø:

1. Loãi laàm cuûa hieän haønh.2. Loãi laàm cuûa yù laïc.3. Loãi laàm cuûa gia haïnh.4. Loãi laàm cuûa taàm tö.5. Loãi laàm cuûa nöông döïa.

- Loãi laàm cuûa hieän haønh: Nghóa laø do trieàn tham neân nhieãm, do trieàn saân neân gheùt. Ñaõ mang giöõ tham saân maõnh lieät, neân haàu nhö khoâng bieát xaáu hoû. Do khoâng xaáu hoå neân truï nôi aùc khoâng boû.

- Loãi laàm cuûa yù laïc: Nghóa laø ñoái vôùi bieân nhieãm thí yù laïc cuûa tham aáy laø heát söùc thaáp keùm. Nhö vaäy, ñoái vôùi bieân gheùt boû, yù laïc cuûa saân aáy cuõng heát söùc thaáp keùm.

26 BOÄ DU GIAØ 3

- Loãi laàm cuûa gia haïnh: Töùc hoaëc coù khi khoâng phaùt khôûi tinh taán, hoaëc coù luùc tinh taán chaäm chaïp.

- Loãi laàm cuûa trí hueä: Nghóa laø hoaëc ôû trong hueä do Vaên Tö taïo thaønh queân maát chaùnh nieäm, truï nhieàu nôi ngu toái. Ñoái vôùi hueä do Tu taïo thaønh, taâm khoâng tòch ñònh.

- Loãi laàm cuûa taàm tö: Nghóa laø ñoái vôùi caùc thöù giaùc aùc, baát thieän hieän coù cuûa vieäc thuaän theo ñôøi soáng gia ñình, phaàn nhieàu taàm tö, neân ñoái vôùi Chaùnh phaùp-luaät, taâm bò taùn loaïn.

- Loãi laàm cuûa nöông döïa: Töùc keû kia nöông döïa nôi nhaân khoâng tu taäp töø thôøi xa xöa. Do nhaân khoâng tu taäp, neân taïo thaønh töï taùnh heïp keùm, tin nhoû, taïo thaønh töï taùnh tu truï nôi Giôùi nhoû, taïo thaønh töï taùnh truï giöõ nieäm nhoû, taïo thaønh töï taùnh cuøng sanh hueä nhoû.

Laïi nöõa, do boán thöù töôùng, neân coù theå khieán keû kia tuy nhaäp nôi Thaùnh giaùo nhöng haønh theo haønh taø:

1. Do yù laïc thaáp keùm, khoâng tònh.2. Do xeùt tìm nhöõng tyø veát cuûa Thaùnh giaùo, laø giaëc cuûa Chaùnh

phaùp.3. Do chuyeân vì nhaân duyeân aên uoáng, y phuïc, ñôøi soáng.4. Do sôï haõi vua quan, giaëc cöôùp, chuû nôï taêng theâm söï böùc baùch.Neáu haønh theo caùc haønh taø nhö theá, neân ôû nôi hai söï coù choã trôû

ngaïi:1. Trôû ngaïi vì hoaïi maát töï nghóa cuûa taïi gia.2. Trôû ngaïi vì hoaïi maát töï nghóa cuûa xuaát gia.Laïi nöõa, haønh taø nhö theá coù hai nhaân duyeân. Nghóa laø ñoái vôùi ba söï

khoâng taàm tö ñuùng ñaén, cuøng caùc töôùng baát chaùnh cuûa haønh tröôùc kia. Veà ba söï, nhö tröôùc ñaõ noùi, neân bieát.

Ñoái vôùi vieäc phaùt khôûi caùc töôûng baát chaùnh kia, theo ñaáy giöõ laáy töôùng toát. Töø ñaáy veà sau, ñoái vôùi tuøy phaùp kia, phaàn nhieàu tuøy theo taàm tö, doø xeùt.

Laïi nöõa, vì nhaèm ñoaïn tröø nhaân duyeân cuûa haønh taø nhö theá, neân bieát cuõng coù hai thöù ñoái trò:

1. Vì nhaèm ñoaïn tröø taàm tö baát chaùnh, neân thöôøng xuyeân duøng hai haønh khoâng ñieân ñaûo, ñoái vôùi caùc nieäm truï kheùo khieán taâm an truï.

2. Vì ñoaïn döùt caùc töôûng khoâng ñuùng ñaén, neân taâm tu taäp Tam-ma-ñòa voâ töôùng.

Tu ñoái trò naøy, chính yeáu laø do ôû trong vieäc tu ñoái trò kia, caàn vui thích mong muoán maõnh lieät môùi coù theå thaønh töïu ñaày ñuû, khoâng phaûi laø söï vui thích mong muoán khoâng maõnh lieät.


Söï mong muoán maõnh lieät aáy do hai duyeân sanh. Nghóa laø söï ñoái trò aáy coù quaû lôùn, neân khoâng chung vôùi taát caû caùc ngoaïi ñaïo. Coù quaû lôùn: Nghóa laø luùc tu taäp lieàn coù theå khaéc phuïc, chöùng ñaéc ñònh taâm voâ töôùng, cuøng truï nôi moân cam loà vi dieäu cuûa hai caûnh giôùi. Ñoù laø caûnh giôùi ñoaïn tröø vaø caûnh giôùi khoâng duïc, hoaëc Höõu dö y vaø Voâ dö y. An truï nôi aáy laø gaàn vôùi hai Nieát-baøn, hieän taïi chöa ñöôïc, nhöng taát caû ñeàu ñöôïc.

Noùi khoâng chung: Töùc ñònh voâ töôùng chæ noäi phaùp coù, caùc ngoaïi ñaïo khoâng coù. Vì sao? Vì do ngoaïi ñaïo kia neáu coù choã ñaït ñöôïc, töùc lieàn taêng ích quaùn khoâng ñuùng nhö löôïng. Neáu khoâng choã ñaït ñöôïc, töùc voïng phaân bieät. Do ngaõ kieán neân ngu toái ñoái vôùi caùc haønh. Hoaëc chæ nôi thaân, hoaëc chæ laø voâ saéc, hoaëc goàm chung caû hai, sanh chaáp tröôùc veà ngaõ. Do chaáp ngaõ, cho ngaõ seõ laø khoâng, neân ñoái vôùi Nieát-baøn, taâm khoâng vui thích, haõy coøn chöa coù theå ñi vaøo, huoáng hoà laø an truï, chæ taêng theâm kinh sôï khieán taâm thoái lui. Ngöôøi truï nôi noäi phaùp, cuøng vôùi ngoaïi ñaïo kia traùi nhau, ôû nôi Baùt Nieát-baøn taâm khoâng thoái chuyeån, bieát roõ chæ laø khoå dieät, thaáy chæ laø ñöùc tónh. Neáu caùc vò höõu hoïc chæ caàu nôi noäi dieät, khoâng vì ñaïo sanh, laïi töø keû khaùc caàu chæ daïy trao truyeàn, khuyeân baûo. Hoaëc caùc baäc voâ hoïc chæ vui möøng nôi noäi dieät, roát cuoäc laïi khoâng caàu döùt heát caùc phieàn naõo. Chæ coù nhaân tröôùc ñaõ sanh caùc haønh, töï nhieân quy dieät maø Baùt-nieát-baøn.

28 BOÄ DU GIAØ 3

LUAÄN DU GIAØ SÖ ÑÒA

QUYEÅN 87

Phaàn Nhieáp Söï, Söï Kheá Kinh, Haønh Löïa Choïn, Thaâu Toùm Thöù Nhaát,

Ñoaïn 3:Laïi nöõa, tuïng neâu:

Nhaân thaéng lôïi, hai tríKeû ngu phaàn vò naêmHai thöù kieán sai bieätÑoái vôùi Thaùnh giaùo aáy.

Nhaân cuûa taát caû haønh löôïc coù hai thöù: 1. Chung. 2. Khoâng chung.

- Nhaân chung: Nghóa laø hyû laøm nhaân tröôùc. Do hyû aáy neân ñoái vôùi caùc xöù sanh kia ngaên chaën söï chaùn lìa, laøm nhuaàn thaám töï theå. Vì duïc saép sanh nôi xöù ñaõ sanh, tuy coù taát caû phieàn naõo laøm nhaân, nhöng ôû nôi xöù sanh, keû sanh hyû sanh, khoâng phaûi keû ôû nôi xöù kia khôûi töôûng chaùn nghòch.

Laïi, töùc hyû naøy chæ döïa nôi saéc maø noùi. Nhaân tröôùc sanh roài, khoâng ñôïi nhaân khaùc môùi hoaøn toaøn chuyeån.

- Nhaân khoâng chung: Nghóa laø thuaän theo xuùc khoå vui, khoâng khoå vui, ñoái chieáu nôi taâm phaùp hieän coù nhö thoï v.v…, yù dieät voâ giaùn, cuøng caâu sanh, goïi laø möôøi thöù saéc v.v… so vôùi saùu thöù thöùc. Do caùc phaùp kia tuy töø nhaân tröôùc sanh ra, töøng saùt na saùt na rieâng ñôïi nhaân khaùc môùi ñöôïc sanh khôûi.

Laïi nöõa, caùc vò A-la-haùn taâm coù giaûi thoaùt, trí kieán coù thanh tònh, coù boán thaéng lôïi, neân bieát khoâng cuøng chung vôùi caùc ngoaïi ñaïo:

1. Luùc haønh trì, taùnh luoân thöôøng truï.


2. Luùc truï, taùnh truï nôi voâ töôùng.3. Nhaân tröôùc xa sanh khôûi caùc haønh töï nhieân quy dieät.4. Nhaân hieän taïi cuûa haønh höõu sau ñaõ ñoaïn tröø neân seõ khoâng

sanh nöõa.Vì chöùng ñaéc boán thöù thaéng lôïi nhö theá, coù ba thöù laàn löôït: Nghóa

laø tu hoïc trí kieán laøm choã döïa, neân ngöôøi ñaït ñöôïc chaùn lìa, ôû trong caùc haønh khoâng sanh hyû laïc, cho ñeán khoâng sanh tham ñaém maø truï. Chaùn lìa laø öu tieân neân ñöôïc lìa duïc. Lìa duïc laø öu tieân neân taâm kheùo giaûi thoaùt. Töø ñoù trôû veà sau, töùc do taâm kheùo giaûi thoaùt nhö theá, neân luoân thöôøng an truï, khoâng thuaän, khoâng nghòch.

Laïi, nôi luùc haønh hoaëc luùc truï, ñoái vôùi taát caû töôùng khoâng taùc yù nöõa. Ñoái vôùi caûnh giôùi voâ töôùng taùc yù tö duy, truï nôi voâ töôùng. Taát caû kieán thuù naøy coù theå ngaên caûn, vì tröôùc ñaõ ñoaïn tröø vónh vieãn, huoáng chi laø nay seõ gaây trôû ngaïi. Haønh giaû kia, do hai thöù hoaëc haønh hoaëc truï aáy, cho ñeán thoï maïng döùt, neân duøng noäi Baùt-nieát-baøn voâ hoïc maø nhaäp Nieát-baøn. Höõu ñaõ sanh tröôùc, hieän taïi vónh vieãn döùt töø, caùc haønh cuûa vò lai khoâng coøn sanh nöõa.

Laïi do ba phaàn, neân bieát Taùt-ca-da-kieán ñöôïc kieán laäp, duøng laøm caên baûn nôi taát caû kieán thuù:

1. Do cuøng haønh vôùi thôøi gian tröôùc.2. Do cuøng haønh vôùi thôøi gian sau.3. Do cuøng haønh vôùi caû hai.

- Cuøng haønh vôùi thôøi gian tröôùc: Nghóa laø nhö coù moät höõu tình khôûi tö duy: Ta nôi ñôøi quaù khöù laø töøng coù chaêng? Laø töøng khoâng coù chaêng? Töøng laø ngöôøi naøo? Vì sao töøng coù?

- Cuøng haønh vôùi thôøi gian sau: Nghóa laø nhö coù moät höõu tình, khôûi tö duy: Ta nôi ñôøi vò lai laø seõ coù chaêng, laø seõ khoâng coù chaêng? Seõ laø ngöôøi naøo? Vì sao seõ coù?

- Cuøng haønh vôùi caû hai: Töùc nhö coù moät höõu tình, khôûi tö duy nhö vaày: Ta töøng coù caùi gì? Caùi gì seõ coù nôi ta? Höõu tình naøy nay töø nôi naøo ñeán? ÔÛ ñaây cheát roài, ñi tôùi choán naøo?

Laïi, Taùt-ca-da-kieán cuûa caùc ngoaïi ñaïo duøng laøm caên baûn, coù saùu möôi hai thöù caùc kieán thuù aùc. Nghóa laø:

- Boán luaän thöôøng kieán.- Boán luaän moät phaàn thöôøng kieán.- Hai luaän khoâng nhaân.- Boán luaän töôûng höõu bieân, voâ bieân.- Boán luaän kieåu loaïn baát töû.

30 BOÄ DU GIAØ 3

Möôøi taùm thöù kieán thuù aùc nhö theá, laø luaän chaáp noùi veà ngaõ cuûa thôøi tröôùc.

Laïi coù möôøi saùu thöù luaän töôûng höõu kieán, taùm thöù luaän voâ töôûng, taùm thöù luaän phi höõu töôûng phi voâ töôûng, baûy luaän ñoaïn kieán, naêm luaän hieän phaùp Nieát-baøn. Boán möôi boán thöùc caùc kieán thuù aùc naøy laø luaän chaáp noùi veà ngaõ cuûa thôøi sau.

Nhö vaäy, luaän suy chaáp veà thôøi sau, löôïc thaâu toùm coù naêm:1. Luaän höõu töôûng.2. Luaän voâ töôûng.3. Luaän phi höõu töôûng phi voâ töôûng.4. Luaän ñoaïn kieán.5. Luaän hieän phaùp Nieát-baøn.

Naêm thöù nhö theá laïi toùm löôïc laøm ba:1. Luaän thöôøng kieán.2. Luaän ñoaïn kieán.3. Luaän hieän phaùp Nieát-baøn.

Laïi, taát caû caùc kieán thuù aùc naøy, do saùu nhaân duyeân maø ñöôïc kieán laäp:

1. Do nhaân duyeân.2. Do döïa nôi giaùo phaùp.3. Do döïa vaøo Tónh löï.4. Do döïa vaøo ñôøi.5. Do döïa vaøo caùc kieán.6. Do xöù sanh.

- Do nhaân duyeân: Nghóa laø taát caû Taùt-ca-da-kieán kia duøng laøm nhaân duyeân.

- Do döïa nôi giaùo phaùp: Töùc laø do döïa nôi phaùp taïng baát chaùnh, coù theå hieån baøy kieán thuù. Sö ñeä truyeàn nghe, laàn löôït cuøng trao laøm phöông tieän.

- Do döïa vaøo Tónh löï: Töùc duøng Tónh löï laøm choã döïa, neân ñoái vôùi choã ñöôïc nghe tröôùc, choã tin hieåu tröôùc maø ñöôïc quyeát ñònh.

Laïi, Tónh löï naøy laïi coù hai thöù:1. Cuøng haønh vôùi tuùc truï tuøy nieäm.2. Cuøng haønh vôùi thieân nhaõn ñaõ ñaït ñöôïc.

- Cuøng haønh vôùi tuùc truï tuøy nieäm: Laø trong ba luaän thöôøng, laø chaáp veà thôøi gian tröôùc. Do thanh tònh cuûa haï trung thöôïng coù sai bieät, cuøng ñoái vôùi boán thöù luaän höõu bieân voâ bieân. Do keû kia nhôù nghó veà hai kieáp thaønh hoaïi cuûa caùc khí theá gian, theo phöông tieän xuaát hieän. Neáu


luùc nhôù nghó veà phaàn vò cuûa kieáp thaønh, baáy giôø lieàn sanh ba thöù voïng töôûng: Hoaëc coù tröôøng hôïp hoaøn toaøn nhôù nghó veà treân döôùi. Döôùi cho ñeán döôùi ñòa nguïc Voâ giaùn, treân cho ñeán treân Tónh löï thöù tö. Nhôù nghó veà bieân vöïc, phaàn löôïng nhö theá, neân ñoái vôùi theá gian, truï nôi töôùng höõu bieân. Hoaëc coù tröôøng hôïp hoaøn toaøn nhôù nghó veà moät beân khoâng bieân vöïc, neân ñoái vôùi theá gian truï nôi töôûng voâ bieân. Hoaëc coù keû nhôù nghó veà hai thöù cuøng haønh, neân ñoái vôùi theá gian truï nôi töôûng cuøng haønh caû hai.

Hoaëc luùc nhôù nghó veà phaàn vò cuûa kieáp hoaïi, luùc aáy lieàn truï nôi töôûng phi höõu bieân, töôûng phi voâ bieân, caùc khí theá gian khoâng choã ñaït ñöôïc. Laïi coù tröôøng hôïp nöông döïa nôi caùc Tónh löï, neân bieát hoaëc noùi laø luaän moät phaàn thöôøng, hoaëc noùi laø luaän khoâng nhaân, hoaëc noùi laø luaän kieåu loaïn baát töû.

Neân bieát ôû ñaây coù hai Trôøi tònh:1. Khoâng kheùo thanh tònh.2. Kheùo thanh tònh.

Neáu chæ coù theå nhaäp ñònh theá tuïc, neân bieát laø Trôøi khoâng kheùo thanh tònh. ÔÛ trong caùc ñeá khoâng thoâng toû, taâm chöa ñöôïc kheùo giaûi thoaùt.

Neáu coù theå chöùng nhaäp ñònh cuûa noäi phaùp, neân bieát laø Trôøi kheùo thanh tònh. ÔÛ trong caùc ñeá ñaõ thaáu ñaït, taâm ñaõ ñöôïc hoaøn toaøn giaûi thoaùt. Neân bieát khoâng loaïn cuõng coù hai loaïi:

1. Voâ töôùng, khoâng phaân bieät.2. Höõu töôùng, coù phaân bieät.

ÔÛ ñaây, loaïi thöù nhaát laø Trôøi kheùo thanh tònh. Loaïi thöù hai laø Trôøi khoâng kheùo thanh tònh. Loaïi Trôøi kheùo thanh tònh tröôùc, ñoái vôùi baát töû cuûa chính mình khoâng loaïn maø chuyeån, theá neân goïi laø baát töû khoâng loaïn. Loaïi Trôøi khoâng kheùo thanh tònh sau, neáu coù keû döïa nôi baát töû khoâng loaïn coù choã caät vaán, lieàn vin vaøo söï kieåu loaïn khaùc ñeå laån traùnh. Do ñoái vôùi caùc ñeá voâ töôûng, taâm ñònh khoâng thieän xaûo, neân tröôùc daáy khôûi taâm lo nghó, tö duy: Chuùng ta ñaõ xöng laø baát töû khoâng loaïn, ngoaøi ra laïi coù baát töû khoâng loaïn. Ñoái vôùi caùc Thaùnh ñeá voâ töôùng, taâm ñònh ñaõ ñöôïc thieän xaûo…

- Do döïa vaøo ñôøi: Nghóa laø döïa vaøo ñôøi quaù khöù cuøng hieän taïi, khôûi phaân bieät, goïi laø chaáp veà thôøi tröôùc. Döïa vaøo ñôøi vò lai khôûi phaân bieät, goïi laø chaáp veà thôøi sau.

- Do döïa vaøo caùc kieán: Nghóa laø döïa vaøo ba kieán, nhö tröôùc ñaõ noùi, neân bieát. Do döïa vaøo kieán thöù nhaát, neân ôû trong hieän phaùp chaáp ngaõ coù saéc, sau hoaëc coù saéc coù töôûng hoaëc khoâng coù töôûng, hoaëc phi höõu töôûng

32 BOÄ DU GIAØ 3

phi voâ töôûng. Döïa vaøo kieán thöù hai, neân ôû trong hieän phaùp chaáp ngaõ khoâng saéc, veà sau, choã chaáp nhö tröôùc neân bieát, döïa vaøo kieán thöù ba, luaän veà ngaõ coù hai:

1. Noùi ngaõ coù saéc khoâng saéc.2. Noùi ngaõ phi coù saéc, phi khoâng saéc.

Phaàn coøn laïi nhö tröôùc ñaõ noùi.Laïi, töùc chaáp ngaõ laø coù saéc: Hoaëc noùi nhoû heïp, hoaëc noùi voâ löôïng.

Chaáp ngaõ khoâng saéc neân bieát cuõng vaäy.Hai luaän veà ngaõ naøy, döïa vaøo kieán thöù ba, laäp laøm hai luaän:

1. Chaáp ngaõ nhoû heïp.2. Chaáp ngaõ voâ löôïng.

Do boán thöù aáy, neân luaän veà ngaõ noùi coù sai bieät: - Noùi ngaõ laø höõu bieân. - Noùi ngaõ laø voâ bieân. - Noùi ngaõ cuõng höõu bieân cuõng voâ bieân. - Ngaõ phi höõu bieân phi voâ bieân. Tuøy theo thöù lôùp, nhö tröôùc neân

bieát.Laïi, töùc nöông döïa nôi caùc kieán nhö theá, cuøng döïa nôi luaän veà ngaõ,

laïi tuyeân thuyeát ngaõ giaûi thoaùt thaønh tònh. Ñoái vôùi duïc, Tónh löï ñeàu ñöôïc töï taïi, tuøy theo choã duïc, truï nhieàu nôi bieán hoùa. Nhö nôi choã duïc, Tónh löï an truï. Do kieán thanh tònh neân töï taïi thoï duïng phaùp laïc theo phöông tieän. Nhö theá goïi laø döïa nôi caùc kieán, neân bieát ñaõ an laäp.

- Do xöù sanh: Nghóa laø ngaõ coù moät töôûng, cho ñeán noùi roäng. Coù moät töôûng: Laø taïi xöù Khoâng voâ bieân, xöù Thöùc voâ bieân cuûa coõi

Voâ saéc.Coù voâ soá töôùng: Nghóa laø taïi ñòa döôùi. Töùc nhö ñaõ noùi, tuøy theo thöù

lôùp, noùi ngaõ coù töôûng nhoû heïp, coù töôûng voâ löôïng.Hoaøn toaøn coù laïc: Laø taïi ba Tónh löï döôùi.Hoaøn toaøn coù khoå: Laø taïi Naïi-laïc-ca (ñòa nguïc).Coù laïc coù khoå: Laø taïi neûo Quyû, Baøng sanh, Ngöôøi, chö Thieân coõi

Duïc.Coù khoâng khoå khoâng laïc: Laø taïi Tónh löï thöù tö trôû leân, cho ñeán xöù

Phi töôûng phi phi töôûng.Laïi, ñoái vôùi xöù cuûa caùc ngoaïi ñaïo nhö theá, neân bieát goàm coù ba thöù

suy toån:1. Suy toån cuûa luaän kieán cuøng duïc laïc laàn löôït traùi nhau.2. Duy toån cuûa luaän döïa nôi ngaõ voâ trí hoûi, ghi.3. Suy toån cuûa chöùng ñaéc döïa nôi phaùp tuøy phaùp haønh.


ÔÛ ñaây, ba thöù aáy, hoaëc chaáp coù töôûng, hoaëc chaáp khoâng töôûng, hoaëc luaän chaáp phi coù töôûng phi khoâng töôûng cuøng luaän ñoaïn kieán.

Hoaëc luaän döïa nôi söï vaán naïn keû khaùc laøm thaéng lôïi. Hoaëc luaän döïa nôi söï traùnh khoûi vaán naïn laøm thaéng lôïi, maø khôûi suy chaáp. Neân bieát ñoù goïi laø suy toån thöù nhaát. Do caùc luaän kia suy löôøng chaáp nôi thôøi sau, döïa nôi ñôøi vò lai, voïng chaáp nôi ngaõ laø coù khoâng.

- Suy toån cuûa luaän döïa vaøo ngaõ voâ trí hoûi, ghi: Nghóa laø ñoái vôùi, hoaëc caùc taïp nhieãm, hoaëc xöù taïp nhieãm, hoaëc chuû theå taïp nhieãm, nhö vaäy, taát caû ñaïo lyù cuûa hai ñeá theá tuïc, thaéng nghóa ñeàu khoâng nhaän bieát nhö thaät. Do voâ trí aáy coù choã höôùng tôùi cho laø öu tieân, neân phaàn ñaït ñöôïc coù sai bieät.

Töø voâ trí naøy, höôùng ñeán choán naøo? Nghóa laø ba, boán löôït chuyeån:

1. Thöôøng, voâ thöôøng v.v…2. Höõu bieân, voâ bieân v.v…3. Töï taïo, tha taïo v.v…

Vì sao? Vì do voâ trí neân tröôùc tieân laø höôùng tôùi, sai bieät nhö theá sau môùi hoûi, ghi.

Laïi, ôû trong Thaùnh phaùp Tyø-naïi-da, keû trí hieän coù khoâng theå ghi söï. Nôi hai ñaïo lyù, khoâng chòu ghi nhaän. Nghóa laø ñaïo lyù cuûa hai ñeá theá tuïc, thaéng nghóa.

Trong ñaây, boán thöù hoaøn toaøn laø luaän thöôøng, chaáp veà thôøi tröôùc, cuøng luaän khoâng nhaân chaáp veà thôøi tröôùc: Hai thöù coù sai bieät, ñeàu tröôùc laø chaáp ngaõ, sau môùi duyeân nôi ngaõ, hoaøn toaøn laø söï sai bieät cuûa caùc luaän veà thöôøng v.v…

Laïi, töùc boán thöù luaän moät phaàn thöôøng chaáp veà thôøi tröôùc, chuùng coù sai bieät. Nghóa laø coù luaän moät phaàn duyeân nôi thöôøng voâ thöôøng, hoaëc coù luaän moät phaàn duyeân nôi phi thöôøng-phi voâ thöôøng. Caùc luaän veà höõu bieân voâ bieân, nhö tröôùc ñaõ noùi veà höõu bieân voâ bieân, neân bieát veà töôùng cuûa chuùng. Hoaëc muoán taát caû ñeàu laø söï taïo taùc cuûa nhaân ñôøi tröôùc, goïi laø luaän töï taùc. Hoaëc muoán taát caû ñeàu laø söï taïo taùc cuûa nhaân bieán hoùa nhö Trôøi Töï Taïi v.v…, goïi laø luaän tha taùc. Hoaëc muoán moät phaàn laø söï taïo taùc cuûa nhaân bieán hoùa nhö Trôøi Töï Taïi, moät phaàn thì khoâng nhö theá, goïi laø luaän caâu taùc. Hoaëc luaän khoâng coù nhaân taïo taùc, goïi laø luaän caâu phi taùc. Neân bieát ñoù goïi laø suy toån thöù hai cuûa caùc luaän döïa nôi ngaõ khoâng trí ñeå hoûi, ghi.

Do caùc luaän kia suy chaáp veà thôøi tröôùc, döïa vaøo ñôøi quaù khöù hieän taïi ñeå phaân bieät sai laïc.

34 BOÄ DU GIAØ 3

Suy toån cuûa chöùng ñaéc döïa nôi phaùp tuøy phaùp haønh: Nghóa laø coù Sa-moân hoaëc Baø-la-moân, khoâng xem luaän vaán naïn keû khaùc laøm thaéng lôïi, khoâng xeùt luaän traùnh khoûi söï vaán naïn laøm thaéng lôïi, cuõng khoâng vui muoán môû baøy, xieån döông caùc luaän döïa vaøo ngaõ voâ trí, vì caàu lôïi döôõng, söï cung kính v.v…, cuõng khoâng. ÔÛ trong Phaùp-Luaät thuyeát giaûng xaáu aùc maø caàu xuaát gia, chæ tröø vui caàu xuaát ly giaûi thoaùt. Neân bieát hoï laø chuûng loaïi Baïc traàn, vì taùnh ngu ñoän chuyeân tu haønh chæ. Caùc vò naøy do vì ñaït ñöôïc Tónh löï thöù nhaát, nhaát ñònh do söï chæ daïy, trao truyeàn, khuyeân baûo, coù theå ñoái vôùi caû hai thôøi sau, tröôùc ñeàu cuøng haønh nôi kieán thuù. Do khoâng chaáp nhaän nhö theá maø coù theå vöôït qua. ÔÛ trong hieän phaùp laïi coù theå vöôït qua caùc kieát cuûa coõi Duïc, chöùng ñaéc hyû xa lìa. Töø ñaáy trôû leân khoâng nghe khoâng bieát, töùc ôû trong aáy sanh töôûng Nieát-baøn. Nhö do caùc phaùp kia neân chöùng ñaéc hyû xa lìa, cuõng vaäy, hoaëc coù tröôøng hôïp do nhaân duyeân rieâng neân chöùng ñaéc Tónh löï thöù hai, thöù ba, khoâng aùi laïc nôi vò, Tónh löï thöù tö khoâng khoå laïc thoï. Töø ñaáy trôû leân cho ñeán xöù Phi töôûng phi phi töôûng, neân bieát cuõng theá.

Ñoái vôùi voâ soá töôûng cuøng haønh vôùi khoå laïc thoï coù sai bieät, ñaõ vöôït qua. Nhö theá, caùc vò aáy, ñoái vôùi caùc haønh thuû cuûa coõi, neûo, laø khoâng theå vöôït khoûi, vui thích phaùp thoái chuyeån, chöa Baùt-nieát-baøn maø khôûi maïn Nieát-baøn. Neân bieát ñoù goïi laø suy toån thöù ba.

ÔÛ ñaây, Ñöùc Nhö lai töï nhieân chöùng bieát dieäu tích tòch tónh, ñoái vôùi taát caû haønh töôùng nôi ba thöù suy toån nhö ñaõ neâu giaûng, do naêm thöù töôùng neân nhaän bieát roõ ñuùng nhö thaät. Nghóa laø, hoaëc töï taùnh kia. Hoaëc caùc kieán kia. Hoaëc do khoâng trí neân chuùng ñöôïc sanh khôûi. Hoaëc nôi ñoái töôïng duyeân chuyeån. Hoaëc caùc loãi laàm thoâ xaáu cuûa ñoái töôïng duyeân kia cuøng neûo xuaát ly chuùng. Nôi caùc söï nhö theá ñeàu nhaän bieát roõ ñuùng nhö thaät, töùc trong xuaát ly thöôøng töï xuaát ly.

Laïi nöõa, coù hai trí, coù theå khieán kieán thanh tònh cuøng kieán hoaøn toaøn thanh tònh. Nghóa laø trí phaùp truï cuøng ñaây laø trí Nieát-baøn tröôùc.

- Trí phaùp truï: Laø khaû naêng nhaän bieát roõ veà chuûng loaïi sai bieät nôi töï töôùng cuûa caùc haønh, cuõng coù theå nhaän bieát roõ nhöõng loãi laàm, tai hoïa sai bieät nôi coäng töôùng cuûa caùc haønh. Töùc ñoái vôùi phöông tieän cuûa caùc haønh, thuaän theo ba phaàn vò hoaëc khoå hoaëc laïc thuoäc khoâng khoå khoâng laïc, nhaän bieát roõ veà taùnh cuûa ba khoå.

- Trí Nieát-baøn: Nghóa laø, ôû trong taát caû haønh nhö theá, tröôùc khôûi töôûng khoå, sau suy xeùt nhö vaäy. Töùc heát thaûy caùc haønh coù khoå aáy, ñeàu vónh vieãn ñoaïn tröø roát raùo, noùi roäng cho ñeán goïi laø Nieát-baøn. Nhaän bieát roõ nhö theá goïi laø trí Nieát-baøn. Töùc hai trí naøy khieán kieán thanh tònh cuøng


hoaøn toaøn thanh tònh. Chính laø do hai moân chaùnh caàn tu taäp môùi khieán kieán ñöôïc thanh tònh:

1. Höõu tình töï khoâng coù löïc, nhaân nôi söï chæ daïy, trao truyeàn cuûa keû khaùc, môùi coù theå khieán kieán ñöôïc thanh tònh.

2. Höõu tình töï coù löïc, ña vaên, xeùt tìm, neân coù theå khieán kieán ñöôïc thanh tònh.

ÔÛ ñaây, loaïi höõu tình thöù nhaát laø khoâng thoâng lôïi, caùc caên nhö tín v.v… chæ laø moät vò. Ñoái töôïng duyeân cuûa Chæ Quaùn, ñoái vôùi phaàn ít phaùp xeùt kyõ nhaän chuyeån. Cuøng vôùi ñaáy traùi nhau, neân bieát laø loaïi höõu tình thöù hai.

Laïi coù ba trí hieän quaùn bieân, do tu taäp trí aáy neân kieán ñöôïc thanh tònh:

1. Trí coù theå thuaän sanh trí voâ laäu.2. Trí voâ laäu.3. Trí noái tieáp sau trí voâ laäu.

Trí thöù nhaát thuoäc veà ñeä nhaát phaùp cuûa theá gian. Trí thöù hai, neáu truï nôi aáy töùc coù theå ñoaïn tröø taát caû phieàn naõo do kieán ñaïo ñoaïn. Trí thöù ba laø trí giaûi thoaùt noái tieáp sau phieàn naõo ñöôïc ñoaïn tröø. Neáu truï trong trí ñoù, lieàn goïi laø ñaõ nhaäp chaùnh taùnh ly sanh, vöôït quaù ñòa phaøm phu, chöa ñaéc quaû Döï löu. Tuy chöa kòp chöùng trí cuûa quaû Döï löu giaûi thoaùt thöù ba, ôû trung gian aáy, truï nôi saùt na, nhö chöa chöùng nhaäp, troïn khoâng boû dôû giöõa chöøng do thôøi gian thieáu. Töø ñaáy khoâng giaùn ñoaïn, taát chöùng trí thöù ba, truï trong phaàn vò aáy, hieän thaáy ñuùng nhö thaät veà caûnh cuûa ñoái töôïng nhaän thöùc, neân goïi laø kieán thanh tònh, caùc hoaëc coøn laïi neân khoâng phaûi laø hoaøn toaøn thanh tònh.

Neáu ñoái vôùi trí naøy, laïi tu taäp nhieàu thaønh A-la-haùn, taát caû phieàn naõo ñeàu lìa troùi buoäc, neân goïi laø hoaøn toaøn thanh tònh.

Laïi, trí ñoaïn truï roát raùo coù ba töông öng:1. Do khoâng hieän haønh.2. Do coõi.3. Do söï.

- Khoâng hieän haønh: Laø tuy sanh khôûi nhöng khoâng nhieãm vöôùng, tuy chöa hoaøn toaøn ñoaïn tröø, nhöng do luoân tu taäp caùc phaùp thieän, neân khieán thaønh phaàn xa, caùc t

LUAÄN DU GIAØ SÖ ÑÒA DU GIA... · 2020. 9. 28. · Do hai nhaân duyeân neân tuøy nhaäp...

Documents

Transcript of LUAÄN DU GIAØ SÖ ÑÒA DU GIA... · 2020. 9. 28. · Do hai nhaân duyeân neân tuøy nhaäp...