Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 1

Líffræði kræklings

Guðrún G. ÞórarinsdóttirSjávarlíffræðingur

HafrannsóknastofnuninSkúlagata 4

101 Reykjavík

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 2

Yfirlit

Ytra og innra útlit

Vöxtur, aldur og stærð

Kynþroski og hrygning

Fæða, skelfiskeitranir

Óvinir

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 3

Ytra útlit kræklings

Skeljar kúptar að framan en flatar að aftan

LiturBlásvartur hjá

fullorðinni skelBrúnleitur hjá yngri

skel Nefið endastætt Kviðröndin örlítið

íhvolf

NefNef

KviðröndKviðrönd

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 4

Innyfli kræklings

llllllllllllllllll MeltingarkirtillMeltingarkirtill

VöðviVöðvi HjartaHjartaÞarmurÞarmur

Magi Magi

VöðviVöðvi

Hjör Hjör

SamdráttarSamdráttarvöðvivöðvi

Vöðvi Vöðvi FóturFótur Spuna Spuna þræðir þræðir

Vöðvi Vöðvi

SamdráttarSamdráttar--

vöðvivöðvi

TálknTálkn

Inn/út-Inn/út-streymisopstreymisop

MöttullMöttull

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 5

Kræklingur

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 6

Kræklingur-innmatur

Ljósmynd: Tómas Ljósmynd: Tómas GíslasonGíslason

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 7

Kræklingur-fótur og vöðvar

Ljósmynd: Tómas GíslasonLjósmynd: Tómas GíslasonLjósmynd: Tómas GíslasonLjósmynd: Tómas Gíslason

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 8

Spunaþræðir kræklings

Úr eggjahvítuefni

Myndast í kirtli við fót

Heftir sig við undirlag

“Drifting” reksegl

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 9

Vöxtur, aldur og stærð kræklings

Vöxtur: 1 cm/ár við nátturuleg skilyrði, 2,5 cm í rækt

Aldur: >20 ár Stærð: <11 cm Atriði sem hafa áhrif á

vöxt:FæðaHitastigAldurSeltaUmhverfi

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 10

Hrygning kræklings

Frjóvgað Frjóvgað egg 60-egg 60-

90µ90µ

Trochophore lirfa 2ja Trochophore lirfa 2ja dagadaga

nærist á svifþörungumnærist á svifþörungum

Veliger lirfa, syndirVeliger lirfa, syndir

Pediveliger lirfa, Pediveliger lirfa, myndar fótmyndar fót

Tilbúin að setjast, Tilbúin að setjast, myndar spunaþræðimyndar spunaþræði

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 11

Kræklingalirfur

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 12

Kynþroskastig kræklings

Sýni tekið úr möttli og útbúið vefjasýni sem skoðað er í smásjá

Þar sjást mismunandi kynþroskastig eftir árstíma alls 10 mismunandi stig

hvíldarstig (ekki hægt að kyngreina)

þroskunarstig I-IV fullþroska (V) hrygningarstig IV-I

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 13

Litur á holdi/kyn

Öruggasta leiðin til að kyngreina krækling er að skoða vefjasýni af kynvef

Í sumum tilfellum er hægt að sjá af lit innmatar hvort kynið er um að ræða þar sem kvendýrin eru oftar appelsínugul en karldýrin rjómalituð

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 14

Kynþroskastuðull kræklings í Hvalfirði 1986-1987

0

1

2

3

4

5

6

GI

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 15

Kynþroskastuðull (GI) kræklings í Breiðafirði

4,3

2,2

0,50,2 0,2

1,1 1,1

1,5

3,4

4,84,5

2,7

10,8

0,2

1,1 1 1,1

1,8

3,6

4,4

0,90,7

0

1

2

3

4

5

6

J uly Sep Nov Feb May J uly Sept Nov Feb April J une Aug

1995 1996 1997

Gonad

index

(G

I)

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 16

Kynþroskastuðull í Breiðafirði og Færeyjum

0

1

2

3

4

5

6

J ulí Ágúst Sept Okt Nóv Des J an Feb Mars Apr Maí J ún

Gonad

index

(G

I)

Iceland

Faroe Isl.

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 17

Kynþroskastuðull kræklings og blaðgræna í Breiðafirði

0

1

2

3

4

5

6

0,00

0,50

1,00

1,50

2,00

2,50

3,00

3,50

GI

Chl a

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 18

Fæða kræklings

Örsmáar agnir (2-200µ):

Svifþörungar

Svifdýr

Bakteríur

Lífrænar leifar

Egg og lirfur

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 19

Sjúkdómar af völdum kræklingaáts

Bakteríusýkingar (meltingarsjúkdómar) E. coli Salmonella Vibrio Aeromonas

Vírusar HAV (lifrarbólga-a) Norwalk veira (meltingarsj.) Rotaveira (meltingarsj.) Enteroveirur (meltingarsj.)

Eitraðir svifþörungar ASP, DSP, PSP

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 20

SkelfiskeitrunSkelfiskeitur berst frá eitruðum svifþörungum gegnum

skelfisk til neytenda

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 21

Óvinir

Snýkjudýr

Krabbadýr (Myticola intestinalis)

Ormar

Sveppir

Afræningjar

Krabbar

Æðarfugl

Mávar og vaðfuglar

Lúða og þorskur

Kuðungar

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 22

Heilnæmisúttekt á ræktunarsvæðum

Samkvæmt reglugerð eru veiði- og ræktunarsvæði fyrir skelfisk ekki viðurkennd nema að undangenginni heilnæmisúttekt sem staðfestir að þau uppfylli kröfur og að fram fari reglubundið eftirlit.

Fiskistofa ber ábyrgð á eftirlitinu, ákveður stærð úttektarsvæðis, gerir sýnatökuáætlanir og setur sarfsreglur (Þór Gunnarsson).

Framkvæmdin er í höndum Rannsóknarstofnunar fiskiðnaðarins (Guðjón Atli, Hannes Magnússon), Hafrannsóknastofnunarinnar (Agnes Eydal, Kristinn Guðmundsson) og Tilraunastöð H.Í. að Keldum.

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 23

Upphafsúttekt í eitt ár, sjósýni

Bakteríuúttekt einu sinni í mánuði; snið tekið út frá þéttbýliskjarna (t.d. í Breiðafirði 3 stöðvar)

Þungmálmar og klórlífrænefni

Geislavirkar samsætur

Þörungasýni einu sinni í viku mars-okt., magnsýni og háfsýni, leitað eftir eitruðum þörungum

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 24

Heilnæmisúttekt-upphafsúttekt

Rannsóknir á örverum (aðeins bakteríur) salmonella og saurcoligerlar

Hvort eitraðir þörungar finnist á svæðinu A. tamarense, Dinophysis sp., Pseudonitzschia

pseudodelicatissima Rannsóknir á mengandi efnum

Þrávirk lífrænefni frá rafgeymum og skordýraeitri, PCP, DDT

Þungmálmar Cadmium og blý

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 25

Skelfiskeitrun

Tegundir skelfiskeitrunar:

PSP-eitrun, lömunareitrun Alexandrium sp. Gymnodinium sp. Pyrodinium sp.

DSP-eitrun, niðurgangseitrun Dinophysis sp. Prorocentrum sp.

ASP-eitrun, minnistapseitrun Pseudonitzschia

Alexandrium Alexandrium tamarensistamarensis

Dinophysis norvegicaDinophysis norvegica

Pseudonitzschia Pseudonitzschia pseudodelicatissimapseudodelicatissima

Hafrannsóknastofnunin 04/21/23 26

Reglubundið eftirlit með veiði-ræktunarsvæði

Sjósýni tekin yfir sumartímann (8 sýni)

Þörungaeitur mælt í uppskeru (músapróf)