Libellen en Dagvlinders van Helmond 2018strabrechtseheide.nl/media/Libellen en Dagvlinders...
Transcript of Libellen en Dagvlinders van Helmond 2018strabrechtseheide.nl/media/Libellen en Dagvlinders...
R van denr
Libellen en Dagvlinders
van Helmond
2009-2018
R. van den Heuvel Oktober 2018
2
Inhoud
Inleiding Pagina 3
Methode Pagina 3
Resultaten Pagina 4
Conclusies Pagina 5
Uitleg Pagina 6
Libellen Pagina 7
Glazenmakers Pagina 8
Rombouten Pagina 11
Glanslibellen Pagina 12
Korenbouten Pagina 13
Witsnuitlibellen Pagina 16
Heidelibellen Pagina 17
Beekjuffers Pagina 22
Breedscheenjuffers Pagina 23
Waterjuffers Pagina 23
Pantserjuffers Pagina 29
Dagvlinders Pagina 32
Aurelia’s Pagina 33
Dikkopjes Pagina 43
Witjes Pagina 44
Blauwtjes, Kleine Pages en Vuurvlinders Pagina 48
Grote Pages Pagina 53
Jaaroverzicht Pagina 54
Overige Soorten Pagina 59
Aanpassingen Pagina 63
3
Inleiding
De afgelopen tien jaar is geprobeerd een zo uitgebreid mogelijk overzicht te krijgen van de aanwezige soorten
libellen en dagvlinders in de gemeente Helmond (Noord-Brabant). De eerste jaren is slechts een gedeelte van
het gebied onderzocht, maar daarna zijn er steeds meer locaties bijgekomen. Dit heeft in al die tijd diverse
leuke waarnemingen opgeleverd. Hoewel het in veel gevallen om zwervende soorten gaat zoals Keizersmantel,
Speerwaterjuffer, Spiegeldikkopje, Grote Weerschijnvlinder en Grote Vos, zijn er ook van enkele bijzondere
soorten één of meerdere populaties ontdekt, zoals Gevlekte Witsnuitlibel, Kleine IJsvogelvlinder,
Beekrombout, Zuidelijke Keizerlibel, Bruin Blauwtje en Staartblauwtje. Ook het Scheefbloemwitje dat pas
vanaf 2015 in ons land aanwezig is, heeft inmiddels Helmond bereikt. Daarnaast zijn er nog een aantal soorten
waarbij potentie is voor een populatie in het gebied zoals Beekoeverlibel, Bandheidelibel, Kleine
Parelmoervlinder en mogelijk ook Zuidelijke Heidelibel. Helaas is er ook een soort die waarschijnlijk uit het
gebied verdwenen is, de Bruine Eikenpage. Hoewel er al enige verbetering is in het maaibeleid, wordt er op
veel plekken nog steeds te weinig rekening gehouden met dagvlinders en andere insecten. Tien jaar geleden
werden er vanuit Helmond van dagvlinders en libellen maar weinig waarnemingen ingevoerd op
Waarneming.nl en daar is helaas niet veel in veranderd. Hoewel er toch enkele (kleinere) natuurgebieden
aanwezig zijn en ook daar kun je leuke soorten aantreffen, dat is wel gebleken!
In dit rapport worden libellen en dagvlinders beschreven die in de jaren 2009 t/m 2018 in gemeente Helmond
zijn aangetroffen. Dit is inmiddels de 8e versie en is waarschijnlijk voorlopig de laatste.
Methode
In de meest kansrijke gebieden is jaarlijks meerdere keren een route gelopen en zijn betreffende waterpartijen
en bloemrijke locaties intensief onderzocht op aanwezige libellen en dagvlinders. Aanvullend zijn ook enkele
andere locaties sporadisch onderzocht. Tevens zijn aanvullende (gevalideerde) waarnemingen van
waarneming.nl gebruikt en enkele betrouwbare waarnemingen van derden om een zo compleet mogelijk beeld
te verkrijgen van de aanwezige soorten. Alle soorten zijn door mezelf vastgesteld in het gebied. Alle
waarnemingen zijn ingevoerd op Telmee.nl en (vrijwel alle) gecontroleerd. In geen enkel geval zijn netten of
andere vangmiddelen gebruikt. Determinatie is in het veld gedaan en/of aan de hand van foto’s. Helaas zijn
van 1 soort (Bruine Eikenpage) geen foto’s in het rapport aanwezig. Om kwetsbare soorten te beschermen zijn
in een aantal gevallen geen exacte locaties aangegeven in dit rapport, deze gegevens zijn beschikbaar in de
NDFF (via Telmee (niet exact) of bij de auteur).
Gebied 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Bakelse Beemden S S I I I I
Bakelse Bossen I I I
Berkendonk I I I I I I
Brandevoort/Diepenbroek S I I S S I S I
Brouwhuisse Heide (BZOB-bos) S S S S S S S
Bundertjes (Aa) I I I I S I I I I I
Coovels Bos (randen) S S I I I
Eindhovensch Kanaal/Groot Goor I I I I I I I I
Neervoortse Dreef I I S
Overige S S S S S I I I I I
Stipdonk I I I S S S S S
Stiphoutse Bossen I I I I I I I
Suytkade (vlinderveld) S I S S S
Warande S S S S S S S
Zuid-Willemsvaart (Espendonk) S I I I S S S
Zuid-Willemsvaart (nieuw) I I I S S S S S S
Zuid-Willemsvaart (oud) I I I I I I I I I
Klik op de naam van een gebied voor een link naar de locatie op Google Maps.
S = Gebied sporadisch onderzocht in betreffend jaar (minder dan 5 bezoeken)
I = Gebied intensief onderzocht in betreffend jaar (minimaal 5 bezoeken)
4
Resultaten
In totaal zijn 48 soorten libellen gevonden, waaronder Rode Lijst soorten als Beekrombout, Speerwaterjuffer,
Bosbeekjuffer, Venwitsnuitlibel en Gevlekte Witsnuitlibel (die ook op de Europese Habitatrichtlijn staat). Bij
ten minste 39 soorten betreft het ook (kleine) populaties. Tot 2011 stonden de volgende soorten die in het
gebied zijn aangetroffen nog op de Rode Lijst; Vroege Glazenmaker, Glassnijder, Bruine Korenbout,
Bandheidelibel, Beekoeverlibel, Tengere Pantserjuffer en Bruine Winterjuffer. De Rode Lijst van 2011 is per 1
januari 2016 ingegaan.
Ook zijn totaal 38 soorten dagvlinders ontdekt, waaronder Rode Lijst soorten als Kleine IJsvogelvlinder
Bruine Eikenpage, Grote Vos, Keizersmantel, Grote Weerschijnvlinder, Groot Dikkopje, Spiegeldikkopje,
Heivlinder, Heideblauwtje, Bruin Blauwtje en Kleine Parelmoervlinder. Bij ten minste 27 soorten betreft het
ook (kleine) populaties. Een groot aantal aangetroffen Rode Lijst soorten van dagvlinders betreft zwervers.
Totaal 22 gevonden soorten worden volgens Waarneming.nl in ons land bestempeld als (vrij) zeldzaam (21
soorten volgens de Vlinderstichting). 16 van de aangetroffen soorten staan op de Rode Lijst, 8 hebben een
beschermde status volgens de Nieuwe Natuurwet en verschillende van de soorten zijn aanvullend ook
prioritaire soorten voor de provincie Noord-Brabant en Helmond. 18 van de aangetroffen soorten hebben op
enigerlei wijze een beschermde status in het gebied.
Soort N.Natuurwet Prioritair soort
Hab. Richtl. Rode Lijst Populatie
Beekrombout JA Bedreigd JA**
Bosbeekjuffer JA Bedreigd NEE
Bruin Blauwtje
Gevoelig JA**
Bruine Eikenpage JA NB/Helmond Bedreigd NEE*
Gevlekte Witsnuitlibel NB BIJLAGE II en IV Kwetsbaar JA**
Groot Dikkopje
Gevoelig JA
Grote Vos JA Ernstig Bedreigd NEE
Grote Weerschijnvlinder JA Ernstig bedreigd NEE
Heideblauwtje FF wet tot 2017 NB Gevoelig JA**
Heivlinder
Gevoelig NEE
Keizersmantel FF wet tot 2017 Verdwenen NEE
Kleine IJsvogelvlinder JA NB/Helmond Bedreigd JA**
Kleine Parelmoervlinder Kwetsbaar NEE*
Speerwaterjuffer JA NB Ernstig Bedreigd NEE
Spiegeldikkopje JA NB Bedreigd NEE
Venwitsnuitlibel NB Kwetsbaar JA
Nieuwe Natuurwet (landelijk beschermd), Prioritair (Prioritaire soort), Habitat Richtlijn (Europees beschermd)
NB = Noord-Brabant/FF wet= Flora- en faunawet (vervangen door de Nieuwe Natuurwet per 1 januari 2017)
*= Waargenomen exemplaren betreffen waarschijnlijk zwervers, maar een kleine populatie kan mogelijk aanwezig zijn.
**= Kwetsbare populatie(s).
Er zijn aardig wat beschermde soorten waargenomen in Helmond, maar een groot deel van deze soorten
betreft uitsluitend zwervende exemplaren en veel van de populaties van andere beschermde soorten zijn (erg)
klein en dus kwetsbaar. Alleen van de beschermde soorten Venwitsnuitlibel en Groot Dikkopje bevinden zich
momenteel niet bedreigde populaties in Helmond.
Buiten dagvlinders en libellen zijn ook andere interessante (insecten)soorten aangetroffen die niet in dit rapport
beschreven zijn zoals; Sikkelsprinkhaan, Moerassprinkhaan, Blauwvleugelsprinkhaan, Muskaatboktor,
Tremex fuscicornis, Geelpurperen spanner, Heideringelrups, Helmkruidvlinder, Gestreepte Bremspanner,
Phegeavlinder, Bruine Metaalvlinder, Geblokte Zomervlinder, Zwarte Witvleugeluil en Prachtlynxspin (zie
overige soorten).
5
Conclusies
In Helmond worden aardig wat goede maatregelen getroffen ter bevordering van de natuur, waar ook vlinders
en libellen van kunnen profiteren. Zo zijn in het Groot Goor werkzaamheden uitgevoerd ten gunste van de
Kleine IJsvogelvlinder en in de Stiphoutse Bossen om de kwaliteit van de vennen op te waarderen. De poelen
bij de Berkendonk zijn (eindelijk) opgeknapt. Er zijn nieuwe poelen bij de Bundertjes aangelegd, bij Suytkade
is een (tijdelijk) vlinderveld aangelegd (inmiddels al een groot stuk weer verdwenen) en in de Bakelse Beemden
en Berkendonk werd de Bakelse Aa weer meanderend gemaakt. Daarnaast is ook de ecologische
verbindingszone (EVZ) Goorlooppark aangelegd. Deze projecten zorgen dus (waarschijnlijk) voor een
positieve invloed op bepaalde populaties en soorten.
Veel graslanden zijn in voorgaande jaren door intensivering van landbouw en woningbouw verdwenen en
enkele braakliggende (kleine) velden en bermen in de buitengebieden zijn voor grassoorten als Bruin Blauwtje
en Zwartsprietdikkopje de enige overgebleven leefgebieden. Er wordt aangeraden om voor vlinders in alle
gevallen niet te vaak per jaar te maaien (of sla een keer een jaar over als de plek toch niet te veel verruigt), bij
voorkeur te maaien in de periode oktober-februari en ook zoveel mogelijke gefaseerd te maaien (ook in de
herfst/winter!)*. Afgezette eitjes, poppen en rupsen van dag- of nachtvlinders kunnen namelijk bij maaien in
elke periode van het jaar (ook in de winter!) verloren gaan. Het gefaseerd maaien is ook goed voor het
nectaraanbod, zo blijven er bloeiende planten staan voor vlinders en anders insecten. Voor libellen is het
verstandig te proberen oevers van rivieren, lopen, plassen en poelen zo min mogelijk te maaien in de
uitsluipperiode (mei-september). Tevens kan het maaien (tot de waterrand) in deze periode natuurlijk ook
schadelijk zijn voor broedende (water)vogels. Gelukkig worden bermen vaak in de zomer al niet helemaal
gemaaid en in verschillende natuurgebieden wordt ook gefaseerd gemaaid. Na overleg met de gemeente en het
waterschap is hier ook al verbetering in gekomen. Maar helaas worden standaard nog vrijwel alle
braakliggende veldjes en bermen in het buitengebied geheel gemaaid, terwijl er ook maaimethodes zijn die
beter zijn voor insecten*. Dit blijft een groot probleem voor het behoud van een aantal soorten dagvlinders en
de eventuele vestiging van nieuwe soorten. Helaas gaat het in Nederland niet alleen slecht met grassoorten*,
maar zou mogelijk de gehele insectenpopulatie de afgelopen decennia enorm zijn afgenomen*.
Dan zijn er helaas nog diverse soorten waarvan (zeer) kleine populaties aanwezig zijn in het gebied. Deze
soorten lopen het risico om op natuurlijke wijze te verdwijnen. Enkele van deze soorten zijn Heideblauwtje,
Kleine IJsvogelvlinder, Groentje, Beekrombout en Gevlekte Witsnuitlibel. Van deze soorten worden jaarlijks
slechts enkele exemplaren waargenomen.
Onder gunstige omstandigheden is het ook mogelijk dat de kleine populaties van enkele van deze soorten in de
toekomst juist groter zullen gaan worden. Bruine Blauwtjes worden bijvoorbeeld op steeds meer plekken in
Helmond gezien, in 2017 en 2018 zelfs op uitzonderlijk veel plekken. Vaak gaat het hier om locaties (>9) waar
ook meerdere exemplaren zijn waargenomen en op 3 plekken is in 2017 ook enkele keren ei-afzetting gezien.
De Kleine IJsvogelvlinder komt inmiddels op ten minste drie plekken voor. Helaas tot dusver ook nog slechts
met enkele exemplaren, maar het is mogelijk dat deze soorten in de toekomst uit gaan breiden. Ook soorten als
Vroege Glazenmaker, Zuidelijke Keizerlibel, Vuurlibel en Bruine Winterjuffer zijn de afgelopen jaren
toegenomen en lopen nu een kleiner risico om uit het gebied te verdwijnen.
In de afgelopen jaren zijn er ook zwervers waargenomen van een flink aantal (zeldzamere) soorten zoals
Plasrombout, Beekoeverlibel, Geelvlekheidelibel, Zuidelijke Heidelibel, Bosbeekjuffer, Zwervende Heidelibel,
Bandheidelibel, Speerwaterjuffer, Grote Vos, Keizersmantel, Kleine Parelmoervlinder, Grote
Weerschijnvlinder, Heivlinder, Spiegeldikkopje en Staartblauwtje. Diverse van deze soorten zijn ook meerdere
keren waargenomen, in een enkel geval ook verschillende exemplaren op één locatie. Dit heeft mogelijk al
geleid tot de vestiging van nieuwe (tijdelijke) populaties. Zo was 2015 een goed jaar voor Zuidelijke
Keizerlibel. Deze soort werd toen op twee plekken waargenomen, waarvan één keer in geschikt biotoop. De
waarnemingen van Zuidelijke Keizerlibel zijn in de daaropvolgende jaren alleen maar toegenomen en
inmiddels zijn er minimaal drie populaties vastgesteld, mogelijk meer. In 2017 is op een locatie ei-afzetting van
Kleine Parelmoervlinders geconstateerd, helaas is deze populatie kort daarna weggemaaid. Op 1 locatie
werden in 2015 ten minste 3 mannetjes Staartblauwtje gezien, in 2017 op een andere plek minimaal 1
mannetje en 4 vrouwtjes, waaronder 2 exemplaren ei-afzettend en in 2018 werden op zelfs vier locaties
Staartblauwtjes gezien, inclusief een kleine populatie. In 2018 werden ook diverse Scheefbloemwitjes ontdekt
(minimaal 1 populatie lijkt waarschijnlijk), deze soort neemt vanaf 2015 enorm toe in ons land. In 2017 werd
ook een zwervend Spiegeldikkopje waargenomen, maar de kans op vestiging van de soort op die locatie lijkt
zeer klein. De invasie van Zuidelijke Heidelibellen heeft in Helmond in 2018 op 1 locatie voor meerdere ei-
afzettende exemplaren gezorgd.
Hoewel er dus wel degelijk kans is op het vestigen van nieuwe soorten en het toenemen van aantallen, staan
populaties van een aantal soorten (al dan niet door menselijke invloeden) helaas erg onder druk en kunnen in
de toekomst uit het gebied verdwijnen.
6
Uitleg
Bij de soorten zijn ook tabellen toegevoegd waarin is aangegeven hoe zeldzaam de soort in het gebied is. Deze
aanduiding is een benadering van de aanwezige aantallen van de soort in de jaren 2009-2018, gebaseerd op het
aantal waarnemingen van een soort per jaar en het aantal (geschikte) locaties waar de soort is aangetroffen.
Hoe minder blokjes gekleurd zijn, des te meer zeldzaam is de soort. De status in Helmond wordt verder in de
tekst onderverdeeld in niet meer dan 4 categorieën; zeldzaam, vrij zeldzaam, vrij algemeen en algemeen.
Tussen haakjes staat de status in Nederland volgens de Vlinderstichting, gevolgd door de letter P of Z. De
letter P wil zeggen dat er ten minste één populatie aanwezig is in het gebied, wanneer deze rood is, betekent
het dat de populatie in het gebied (zeer) kwetsbaar is. De letter Z betekent dat het hier om een soort gaat die
alleen zwervend werd aangetroffen. Wanneer de soort op de Nederlandse Rode Lijst voorkomt zal als laatste
een rode letter R vermeld worden (de status wordt in de tekst vermeld).
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P | R
Aanvullend is ook een tabel toegevoegd die aangeeft wanneer de soort voornamelijk te zien is. Een zwart
blokje betekent dat van de betreffende soort gedurende deze maand de hoogste aantallen waar te nemen zijn.
Jan jun dec
De onderste tabel geeft in een extra duidelijk overzicht weer of van de soort een populatie aanwezig is, of de
soort op de Rode Lijst staat (met welke status), of deze op enige wijze aanvullende bescherming heeft;
Europese Habitatrichtlijn (EU), Nieuwe Natuurwet (Wet natuurbescherming; vanaf 1 januari 2017) (NL) en of
het een Prioritaire soort voor Noord-Brabant (NB) en/of Helmond is. Ook wordt de status van een soort in
Helmond en Nederland vermeld.
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
Van de meeste soorten zijn foto’s bijgevoegd die in het betreffende gebied gemaakt zijn. Waar geen foto’s
gemaakt in het gebied voorhanden waren, ontbreken deze helaas.
Voor overige versies, zie hier. Voor vragen en opmerkingen neem contact op via onze website.
Alle foto’s R. van den Heuvel, behalve Scheefbloemwitje (klein) en Grote Weerschijnvlinder; A. Mendoza.
Met dank aan R. Kastelijn en A. Mendoza voor de nodige hulp en enkele waarnemingen. Aanvullende
waarnemingen; Waarneming.nl. Aanvullende soortinformatie; Libellennet.nl en Vlindernet.nl. Aanvullende
informatie; Officielebekendmakingen.nl, Rijksoverheid.nl en Overheid.nl.
Geraadpleegde literatuur; KNNV - Veldgids Libellen (F. Bos, M.Wasscher, W. Reinboud) ISBN 978-90-5011-
264-2, KNNV - Nieuwe Veldgids Dagvlinders (I. Wijnhoff, C. van Swaay, K. Veling, A. Vliegenthart) ISBN
978-90-5011-292-5
7
Libellen
8
Bruine Glazenmaker /Aeshna grandis /Glazenmakers Vrij algemeen
Een in ons land algemene soort die in
onze regio op sommige plekken opvallend
afwezig is. In het gebied werd de soort op
verschillende plekken wel regelmatig
gezien. Voornamelijk bij wateren met een
bosrijke omgeving.
Vrij algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij algemeen Algemeen
Paardenbijter /Aeshna mixta /Glazenmakers Algemeen
Zeer algemene grotere libel
(Glazenmaker), die pas later in het jaar
gaat vliegen. Vrijwel bij elk watertje wel
aan te treffen.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
9
Glassnijder /Brachytron pratense /Glazenmakers Vrij algemeen
Vrij algemene soort in Helmond. Vliegt al
vroeg in het jaar. Kan gemakkelijk
verward worden met de sterk gelijkende
Paardenbijter, maar vliegt vrijwel nooit
gelijktijdig. Te vinden bij voedselrijke
wateren. Staat sinds 2011 niet meer op de
Rode Lijst.
Vrij algemeen (NL: vrij algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee NB Vrij algemeen Vrij algemeen
Blauwe Glazenmaker /Aeshna cyanea /Glazenmakers Vrij algemeen
Met enige regelmaat aan te treffen. Vaak
te vinden bij voedselrijke sterk
beschaduwde wateren, ook in bossen.
Regelmatig bij tuinvijvers en rond huizen.
Kan verward worden met de
Paardenbijter.
Vrij algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij algemeen Zeer algemeen
10
Vroege Glazenmaker /Aeshna isoceles /Glazenmakers Vrij zeldzaam
Vrij zeldzaam in het gebied, maar kan op
verschillende plekken worden
aangetroffen. Er bevinden zich een aantal
kleine populaties in het gebied, met
meestal slechts enkele exemplaren. Heeft
een voorkeur voor vennen, maar soms
aan te treffen bij vegetatierijke zwak
stromende beken of kanalen. Sinds 2011
niet meer op de Rode Lijst.
Vrij zeldzaam (NL: vrij zeldzaam) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja (kwetsbaar) Nee NB Vrij zeldzaam Vrij zeldzaam
Grote Keizerlibel /Anax imperator /Glazenmakers Algemeen
De grootste libel die in het gebied
voorkomt en ook één van de algemeenste.
Bij vrijwel elk watertje kun je ze wel
aantreffen. Ook ver van water
patrouillerend.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
11
Zuidelijke Keizerlibel /Anax parthenope /Glazenmakers Vrij zeldzaam
Vliegen meestal bij grotere plassen water,
maar steeds vaker ook elders. De soort
werd in 2015 op twee locaties ontdekt,
daarna is het aantal waarnemingen alleen
maar toegenomen. Inmiddels op aardig
wat plekken aangetroffen, inclusief een
vrij grote populatie.
Vrij zeldzaam (NL: zeldzaam) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Vrij zeldzaam Zeldzaam
Beekrombout /Gomphus vulgatissimus /Rombouten Vrij zeldzaam
Soort van grotere beken en riviertjes.
Verspreid zich na het uitsluipen vaak in
de wijde omgeving van de
voortplantingslocatie en kan daardoor
lastig te vinden zijn. In Helmond in eerste
instantie slechts een enkeling aangetroffen
(2013, 2015), maar vanaf 2016 lijkt zich
een kleine populatie gevestigd te hebben.
De soort is in 2018 voor het eerst op een
tweede locatie aangetroffen. Op deze plek
zijn ook territoriale mannetjes gezien,
maar het is nog onduidelijk of het hier
ook een populatie betreft. Staat op de
Rode Lijst als bedreigd.
Vrij zeldzaam (NL: zeldzaam) | P | R
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja (kwetsbaar) Bedreigd NL/NB Vrij zeldzaam Zeldzaam
12
Plasrombout /Gomphus pulchellus /Rombouten Zeldzaam
Komt vooral voor bij plassen, kan ook
voorkomen bij vennen. Zwerven na het
uitsluipen vaak uit in de wijde omgeving.
In het gebied slechts enkele keren
waargenomen in 2015. Waarschijnlijk
betrof het hier zwervers.
Zeldzaam (NL: vrij algemeen) | Z
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver Nee NB Zeldzaam Vrij algemeen
Smaragdlibel /Cordulia aenea /Glanslibellen Algemeen
Soort van vennen en laagveenmoerassen.
Kan ook aangetroffen worden bij plassen,
sloten en kanalen, daar in vrijwel dezelfde
aantallen als de Metaalglanslibel.
Algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Algemeen
13
Metaalglanslibel /Somatochlora metallica /Glanslibellen Vrij algemeen
Kan vrijwel overal in de buurt van water
aangetroffen worden, meestal slechts
enkele exemplaren verspreid over een stuk
water. Vooral bij plassen, kanalen en
beken, minder bij vennen. Kan verward
worden met de Smaragdlibel.
Vrij algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij algemeen Algemeen
Gewone Oeverlibel /Orthetrum cancellatum /Korenbouten Algemeen
Een van de algemeenste ‘grotere’ libellen.
Komt vrijwel overal wel voor, vaak in de
buurt van water ook grotere aantallen.
Deze soort zit ook regelmatig op de grond
te zonnen.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
14
Beekoeverlibel /Orthetrum coerulescens /Korenbouten Zeldzaam
Soort van beken en sloten, maar kan ook
voorkomen bij vennen en plasjes, er moet
wel altijd kwelwater aanwezig zijn. In
Helmond zijn in 2015 en 2016 op één, in
2017 op twee en in 2018 op vier locaties
waarnemingen gedaan van deze soort.
Waarschijnlijk ging het in alle gevallen
om zwervers. Zit in tegenstelling tot de
Gewone Oeverlibel minder vaak op de
grond. Staat sinds 2011 niet meer op de
Rode Lijst.
Zeldzaam (NL: vrij zeldzaam) | Z
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver Nee NB Zeldzaam Vrij zeldzaam
Platbuik /Libellula depressa /Korenbouten Algemeen
Algemene libel, komt vrijwel overal voor.
Soms ook in kleinere aantallen. Vooral bij
stilstaande en langzaam stromende
wateren.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
15
Bruine Korenbout /Libellula fulva /Korenbouten Vrij algemeen
In ons land vrij zeldzame soort. In
Helmond op sommige plaatsen zeer
algemeen. Voornamelijk aan te treffen bij
plekken met veel riet. Zit zelden op de
grond te zonnen. Sinds 2011 niet meer op
de Rode Lijst.
Mannetjes van Gewone Oeverlibel lijken
veel op de mannetjes van deze soort.
Vrij algemeen (NL: vrij zeldzaam) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee NB Vrij algemeen Vrij zeldzaam
Viervlek /Libellula quadrimaculata /Korenbouten Algemeen
Op veel plekken te vinden. Hoogste
aantallen bij de vennen, op andere
plekken meestal niet talrijk, vaak slechts
enkele.
De zeldzamere vorm Praenubila is ook
een enkele keer aangetroffen.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
16
Venwitsnuitlibel /Leucorrhinia dubia /Korenbouten Vrij zeldzaam
Algemeen bij sommige vennen in het
gebied. De aantallen zijn daar zelfs hoger
dan die van Noordse Witsnuitlibel. Buiten
de vennen wel aangetroffen, maar zeer
zelden. Zit vaak op de grond te zonnen.
Staat op de Rode Lijst als kwetsbaar.
Vrij zeldzaam (NL: vrij algemeen) | P | R
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Kwetsbaar NB Vrij zeldzaam Vrij algemeen
Noordse Witsnuitlibel /Leucorrhinia rubicunda /Korenbouten Vrij zeldzaam
Soort die voorkomt bij vennen, dus de
verspreiding in het gebied is beperkt.
Slechts een enkele keer buiten de vennen
gevonden. Kan op geschikte locaties wel
vrij talrijk zijn. Zit vaak op de grond te
zonnen.
Vrij zeldzaam (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij zeldzaam Algemeen
17
Gevlekte Witsnuitlibel /Leucorrhinia pectoralis /Korenbouten Vrij zeldzaam
De Gevlekte Witsnuitlibel is in Helmond
zeldzaam met een zeer beperkte
verspreiding. In het gebied bevindt zich
een kleine populatie van deze landelijk
vrij zeldzame soort (slechts één keer
buiten de vennen aangetroffen). Zit in
tegenstelling tot de Ven- en Noordse
Witsnuitlibel minder op de grond (meer
op uitstekende takken of sprietjes). Staat
op de Rode Lijst als kwetsbaar en komt
voor op de Europese Habitatrichtlijn
(bijlage II en IV). De soort is aangetroffen
in 2012, 2013, 2014 (en was dus mogelijk
ook eerder al aanwezig), 2016, 2017 en
2018 (zeer veel, tientallen), maar ontbrak
in 2015.
Vrij zeldzaam (NL: zeldzaam) | P | R
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja (kwetsbaar) Kwetsbaar EU/NB Vrij zeldzaam Zeldzaam
Zwarte Heidelibel /Sympetrum danae /Korenbouten Vrij zeldzaam
Enige heidelibel die ook daadwerkelijk
meer aan heide gebonden is.
Hoofdzakelijk bij de vennen in het gebied
aangetroffen (daar algemeen), maar ook
steeds vaker op andere locaties. Laatste
jaren zeldzamer in het gebied
Vrij zeldzaam (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij zeldzaam Zeer algemeen
18
Bloedrode Heidelibel /Sympetrum sanguineum /Korenbouten Algemeen
Eén van de algemeenste Heidelibellen
samen met de Bruinrode- en Steenrode
Heidelibel. Komt vrijwel overal voor.
Veel soorten Heidelibellen kunnen lastig
van elkaar te onderscheiden zijn.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
Bruinrode Heidelibel /Sympetrum striolatum /Korenbouten Algemeen
Samen met de Bloedrode- en Steenrode
Heidelibel één van de algemeenste
Heidelibellen in het gebied. Pioniersoort
die overal aangetroffen kan worden.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
19
Steenrode Heidelibel /Sympetrum vulgatum /Korenbouten Algemeen
Samen met de twee eerder genoemde
Heidelibellen zeer algemeen in Helmond.
Zwerft ook en kan daardoor op veel
locaties worden aangetroffen.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
Zuidelijke Heidelibel /Sympetrum meridionale /Korenbouten Zeldzaam
Inmiddels minder zeldzaam in ons land.
In het gebied in 2018 op diverse plekken
gevonden. Op één locatie zijn meerdere
territoriale mannetjes en copula’s
aangetroffen. Daarnaast is er ook ei-
afzetting geconstateerd. Vaak bij ondiepe
plassen met veel vegetatie.
Zeldzaam (NL: zeer zeldzaam) | Z?
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver? Nee Zeldzaam Zeer zeldzaam
20
Geelvlekheidelibel /Sympetrum flaveolum /Korenbouten Zeldzaam
Kan algemeen zijn in invasiejaren. Voor
2009 ook al aangetroffen in het gebied,
daarna alleen in 2013. Vooral aan te
treffen bij stilstaande wateren met een
sterk wisselende waterstand (gedeeltelijk
of geheel droogvallend in de zomer).
Laatste jaren steeds zeldzamer in ons land
(inmiddels zeer zeldzaam).
Zeldzaam (NL: zeer zeldzaam) | Z
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver Nee Zeldzaam Zeer zeldzaam
Zwervende Heidelibel /Sympetrum fonscolombii /Korenbouten Zeldzaam
Zeldzame soort in het gebied, in ons land
de laatste jaren steeds algemener. Vooral
aan te treffen bij pas gegraven zandige
plassen, maar soms ook elders te vinden.
Een tijdelijke populatie is inmiddels weer
verdwenen.
Zeldzaam (NL: vrij algemeen) | Z
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver Nee Zeldzaam Vrij algemeen
21
Bandheidelibel /Sympetrum pedemontanum /Korenbouten Zeldzaam
Aangetroffen in 2010, daarna vanaf 2014
jaarlijks enkele. De exemplaren komen
mogelijk van een nabijgelegen populatie.
Komt voor bij zwakstromende en
stilstaande wateren met veel zon en open
vegetatie. Toenemend in ons land. Sinds
2011 niet meer op de Rode Lijst.
Zeldzaam (NL: vrij zeldzaam) | Z
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver Nee NB Zeldzaam Vrij zeldzaam
Vuurlibel /Crocothemis erythraea /Korenbouten Vrij algemeen
Voor 2016 in het gebied jaarlijks slechts
enkele exemplaren vastgesteld. Daarna in
Helmond veel talrijker met op
verschillende plekken populaties. Ook in
ons land toenemend. Kan bij allerhande
soorten biotoop worden aangetroffen.
Vrij algemeen (NL: vrij algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij algemeen Vrij algemeen
22
Weidebeekjuffer /Calopteryx splendens /Beekjuffers Algemeen
Zeer algemeen, vaak vele tientallen bij
elkaar. Voornamelijk aan te treffen bij
stromend water (Aa, Goorloop,
Schootense Loop), zelden bij de vennen.
Algemeen (NL: vrij algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Vrij algemeen
Bosbeekjuffer /Calopteryx virgo /Beekjuffers Zeldzaam
Soort van beschaduwde lopen in
boomrijke omgeving. In Helmond alleen
één exemplaar aangetroffen in 2018,
waarschijnlijk een zwerver. Staat op de
Rode Lijst als bedreigd.
Zeldzaam (NL: zeldzaam) | Z | R
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver Bedreigd NL/NB Zeldzaam Zeldzaam
23
Blauwe Breedscheenjuffer /Platycnemis pennipes /Breedscheenjuffers Algemeen
Een zeer algemene juffer. Komt op veel
plekken in grote aantallen voor. Niet bij
vennen. Afwezig in het westen van
Nederland.
Algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Algemeen
Vuurjuffer /Pyrrhosoma nymphula /Waterjuffers Vrij algemeen
Niet echt talrijk in het gebied, maar komt
op sommige plekken wel in kleinere
aantallen voor. Vooral bij stilstaande of
langzaam stromende wateren met een
rijke oevervegetatie.
Vrij algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij algemeen Zeer algemeen
24
Koraaljuffer /Ceriagrion tenellum /Waterjuffers Vrij zeldzaam
Vrijwel uitsluitend bij de vennen, maar
soms ook elders. Vaak enkele, maar af en
toe ook meerdere bij elkaar. Buiten
‘typica’, zijn de vrouwelijke kleurvormen
‘erythrogastrum’ en ‘intermedium’ ook
aangetroffen. Erythrogastrum is de
algemeenste, gevolgd door typica.
Vrij zeldzaam (NL: vrij algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij zeldzaam Vrij algemeen
Azuurwaterjuffer /Coenagrion puella /Waterjuffers Algemeen
Eén van de algemeenste juffers in het
gebied. Enige juffer die vrijwel overal zeer
talrijk is. Heeft wel een voorkeur voor
stilstaande wateren en beken.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
25
Variabele Waterjuffer /Coenagrion pulchellum /Waterjuffers Vrij algemeen
Soort die in Helmond op sommige
plekken ook vrij talrijk is. Vooral te
vinden bij plantenrijke schone stilstaande
wateren. De zwarte tekening kan bij deze
soort zeer variabel zijn.
Vrij algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij algemeen Zeer algemeen
Watersnuffel /Enallagma cyathigerum /Waterjuffers Vrij algemeen
Vrij talrijk bij de vennen in het gebied.
Verder niet heel algemeen, maar enkele
exemplaren kunnen verspreid over het
gebied worden waargenomen.
Vrij algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij algemeen Zeer algemeen
26
Speerwaterjuffer /Coenagrion hastulatum /Waterjuffers Zeldzaam
In ons land zeer zeldzame soort, waarvan
ook één exemplaar is aangetroffen in
Helmond bij het Groot Goor (2014). Het
betrof hier zeer waarschijnlijk een
zwerver. Staat op de Rode Lijst als
ernstig bedreigd.
Zeldzaam (NL: zeer zeldzaam) | Z | R
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver Ernstig bedreigd NL/NB Zeldzaam Zeer zeldzaam
Kanaaljuffer /Erythromma lindenii /Waterjuffers Algemeen
Afwezig in het westen en noorden van
ons land, maar in de omgeving van de
“oude” Zuid-Willemsvaart (vooral ten
noorden van de Julianabrug) één van de
algemeenste soorten juffers. Ook vaak
aanwezig bij wateren die in de buurt van
het “oude” kanaal liggen. Op het
“nieuwe” kanaal en het Eindhovensch
Kanaal is de soort ook aangetroffen, maar
in duidelijk lagere aantallen. Elders in het
gebied is de soort minder algemeen
(Berkendonk) tot zeldzaam (vennen).
Vaak op drijvende vegetatie of uitstekende
takjes in het water, minder op
oevervegetatie.
Algemeen (NL: vrij zeldzaam) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Vrij zeldzaam
27
Lantaarntje /Ischnura elegans /Waterjuffers Algemeen
Wederom een zeer algemene juffer, die
overal te vinden is, vaak in zeer grote
aantallen, maar minder bij de vennen.
Heeft weinig voorkeur voor leefgebied.
Diverse vrouwelijke kleurvormen zijn
aangetroffen, waaronder typica,
infuscans, infuscans-obsoleta, violacea en
rufescens. Gemakkelijk te verwarren met
de Tengere Grasjuffer die hier ook
voorkomt.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
Tengere Grasjuffer /Ischnura pumilio /Waterjuffers Vrij zeldzaam
Soort die vaak zwerft en bij vrij ondiepe
(nieuwe) plasjes wordt aangetroffen. De
Tengere Grasjuffer lijkt erg op het veel
algemenere Lantaarntje, maar is
zeldzamer. Deze soort is op een aantal
locaties aangetroffen in het gebied, soms
ook met meerdere exemplaren. Op ten
minste één locatie bevindt zich een
populatie. Per jaar kan er groot verschil
zijn tussen aantallen en locaties. De
zeldzamere vrouwelijke blauwe
kleurvorm is ook één keer aangetroffen.
Vrij zeldzaam (NL: vrij zeldzaam) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij zeldzaam Vrij zeldzaam
28
Grote Roodoogjuffer /Erythromma najas /Waterjuffers Algemeen
Een algemene juffer, maar in lagere
aantallen dan de Kleine Roodoogjuffer.
Vaak aan te treffen op drijvende vegetatie
zoals Leliebladen. Vrijwel overal te
vinden, maar meestal wel verspreid
slechts enkele. Nauwelijks bij de vennen.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
Kleine Roodoogjuffer /Erythromma viridulum /Waterjuffers Algemeen
Regelmatig in het gebied aangetroffen,
vaak ook in grotere aantallen. Veel te
vinden op drijvende vegetatie.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
29
Houtpantserjuffer /Lestes viridis /Pantserjuffers Vrij algemeen
Enige pantserjuffer die in Helmond
redelijk algemeen is. Komt voor bij
stilstaande en langzaam stromende
wateren.
Vrij algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij algemeen Zeer algemeen
Gewone Pantserjuffer /Lestes sponsa /Pantserjuffers Vrij zeldzaam
In Nederland algemene soort, maar in
Helmond vrij zeldzaam (hoofdzakelijk bij
de vennen, maar een enkeling is ook
daarbuiten aangetroffen). Komt voor bij
allerhande stilstaande wateren. Pioniert
ook.
Vrij zeldzaam (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij zeldzaam Zeer algemeen
30
Tangpantserjuffer /Lestes dryas /Pantserjuffers Vrij zeldzaam
Vrij algemene soort in ons land, in het
gebied beperkte verspreiding
(hoofdzakelijk bij de vennen, maar soms
ook op andere locaties). Meestal bij
stilstaande wateren.
Vrij zeldzaam (NL: vrij algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij zeldzaam Vrij algemeen
Zwervende Pantserjuffer / Lestes barbarus /Pantserjuffers Zeldzaam
Voor 2009 talrijk bij enkele vennen in de
Stiphoutse Bossen, daarna zeldzaam.
Vaak bij tijdelijk uitdrogende plasjes.
Zeldzaam (NL: vrij algemeen) | Z
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver Nee Zeldzaam Vrij algemeen
31
Tengere Pantserjuffer /Lestes virens /Pantserjuffers Vrij algemeen
Deze kleinste pantserjuffer is in het gebied
een vrij algemene soort. Veelal aan te
treffen bij vennen, daar soms zeer talrijk
(honderden) en veel algemener dan Tang-
en Gewone Pantserjuffer. Ook steeds
vaker buiten de vennen te vinden. Tot
2011 op de Rode Lijst.
Vrij algemeen (NL: vrij zeldzaam) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij algemeen Vrij zeldzaam
Bruine Winterjuffer /Sympecma fusca /Pantserjuffers Vrij zeldzaam
Bruine Winterjuffers kunnen ook als
imago’s overwinteren in ons land. In
Helmond vrij zeldzaam, op verschillende
locaties enkele exemplaren aangetroffen,
waaronder ten minste één kleine
populatie, waarschijnlijk meer. Staat sinds
2011 niet meer op de Rode Lijst.
Vrij zeldzaam (NL: vrij algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja (kwetsbaar) Nee NB Vrij zeldzaam Vrij algemeen
32
Dagvlinders
33
Atalanta /Vanessa atalanta /Aurelia’s Algemeen
Zeer algemene trekvlinder, die overal
aangetroffen kan worden. De soort komt
in het voorjaar naar ons land toe en
brengt hier een nieuwe generatie voort die
in het najaar weer vertrekt naar het
zuiden. Soms probeert een exemplaar hier
te overwinteren.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
Dagpauwoog /Aglais io /Aurelia’s Algemeen
Algemene vlindersoort, wordt overal
regelmatig aangetroffen. Heeft dan ook
geen specifieke voorkeur voor een bepaald
leefgebied. Bij de dagvlindersoorten
worden van Dagpauwogen vaak de
meeste rupsen gevonden.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
34
Distelvlinder /Vanessa cardui /Aurelia’s Algemeen
Algemene trekvlinder, vooral tijdens
invasiejaren. Dan vaak in grotere, tot
soms zeer grote aantallen (2009). Kan in
sommige jaren (2011) vrijwel afwezig
zijn. De soort brengt hier in de zomer een
nieuwe generatie voort en trekt in het
najaar gedeeltelijk weer naar het zuiden.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
Kleine Vos /Aglais urticae /Aurelia’s Algemeen
Het lijkt de afgelopen jaren in Helmond
beter te gaan met de Kleine Vos, maar de
aantallen kunnen per jaar nog sterk
fluctueren. De soort was voor 2011 enige
tijd behoorlijk zeldzaam. Stelt geen
specifieke eisen aan zijn leefgebied en kan
daardoor overal aangetroffen worden.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
35
Gehakkelde Aurelia /Polygonia c-album /Aurelia’s Algemeen
Algemeen. Kan overal aangetroffen
worden, maar vaker bij bosranden,
struiken en parken. Vaak alleen of met
een paar exemplaren bij elkaar.
Soms tientallen op 1 locatie zoals in het
najaar van 2017.
Algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Algemeen
Landkaartje /Araschnia levana (forma levana) /Aurelia’s Vrij algemeen
Algemene vlinder, maar wel erg
plaatsgebonden, vaker in de buurt van
(vochtige) bossen. Komt in verschillende
varianten voor. Zo ziet de 2e generatie er
geheel anders uit. Soms ook een 3e
generatie in september. Alle generaties
zijn in het gebied waargenomen. Omdat
er erg veel verschil is in uiterlijk tussen
vooral de 1e en 2e generatie worden alle
generaties en tussenvormen op de
volgende pagina’s beschreven. De 1e
generatie is minder algemeen dan de 2e.
De tussengeneratie is het zeldzaamst,
gevolgd door de 3e generatie, maar deze
lijkt de laatste jaren wel steeds algemener
te worden.
Vrij algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij algemeen Algemeen
36
Landkaartje /Tussenvorm (f. porima) /Aurelia’s Zeldzaam
Zeldzame vorm tussen 1e en 2e generatie
in. Met kenmerken van beide generaties.
Slechts een enkele keer aangetroffen in het
gebied.
Zeldzaam (NL: zeldzaam?)
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
? Nee Zeldzaam Zeldzaam?
Landkaartje /2e generatie (f. prorsa) /Aurelia’s Algemeen
Algemene 2e generatie van Landkaartje.
Meestal in het gebied grotere aantallen
dan de 1e generatie.
Algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Algemeen
37
Landkaartje /3e generatie /Aurelia’s Vrij zeldzaam
Zeldzame 3e generatie, die niet jaarlijks
aanwezig is. Vooral in warme jaren. Door
hogere temperaturen gaat de ontwikkeling
van de eerdere generaties sneller,
waardoor een 3e generatie mogelijk wordt.
Deze generatie komt de laatste jaren
steeds vaker voor.
Vrij zeldzaam (NL: ?)
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
? Nee Vrij zeldzaam ?
Grote Vos /Nymphalis polychloros /Aurelia’s Zeldzaam
Landelijk zeldzame soort. Komt
voornamelijk voor bij open bossen en
boomgaarden. De soort is drie keer
waargenomen in Helmond; één keer in
2012 en twee keer in 2014 (verschillende
locaties). Opmerkelijk genoeg werd in
2014 een exemplaar gezien vlakbij de
locatie van 2012. Staat op de Nederlandse
Rode Lijst als ernstig bedreigd.
Zeldzaam (NL: zeldzaam) | Z | R
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver Ernstig bedreigd NL Zeldzaam Zeldzaam
38
Keizersmantel /Argynnis paphia /Aurelia’s Zeldzaam
In Nederland zeldzame soort van
bosranden en open plekken in het bos met
kruidenrijke vegetatie, maar zwervers
kunnen overal opduiken. In Helmond
aangetroffen in 2013 (1exx) en 2018
(minimaal 5exx). Staat op de Nederlandse
Rode Lijst als verdwenen.
Zeldzaam (NL: zeldzaam) | Z | R
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver Verdwenen Zeldzaam Zeldzaam
Kleine Parelmoervlinder /Issoria lathonia /Aurelia’s Zeldzaam
Vooral aan te treffen bij schrale zandige
graslanden. Zelden in het gebied waar te
nemen, meestal waarschijnlijk zwervers.
Een in 2017 ontdekte populatie bij de
Bakelse Bossen is helaas kort daarna
weggemaaid. Staat als kwetsbaar op de
Nederlandse Rode Lijst.
Zeldzaam (NL: schaars) | Z? | R
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver? Kwetsbaar Zeldzaam Schaars
39
Kleine IJsvogelvlinder /Limenitis camilla /Aurelia’s Vrij zeldzaam
Landelijk vrij zeldzame soort, waarvan
ook ten minste drie kleine populaties in
Helmond aanwezig zijn, o.a. bij het
Coovels Bos. Voornamelijk aan te treffen
in bossen waarin de waardplant te vinden
is. Staat op de Rode Lijst als bedreigd en
is een prioritaire soort voor de gemeente.
Vrij zeldzaam (NL: vrij zeldzaam) | P | R
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja (kwetsbaar) Bedreigd NL/NB/Helmond Vrij zeldzaam Vrij zeldzaam
Grote Weerschijnvlinder /Apatura iris /Aurelia’s Zeldzaam
Landelijk zeldzame soort, die vooral te
vinden is bij vochtige loofbossen. Slechts
in twee jaren aangetroffen. In 2009 werd 1
exemplaar gezien en in 2018 zelfs twee
exemplaren (v+m). 2009 en 2018 waren
goede jaren voor de soort in ons land.
Staat op de Nederlandse Rode Lijst als
ernstig bedreigd.
Zeldzaam (NL: zeldzaam) | Z | R
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver Ernstig Bedreigd NL/NB Zeldzaam Zeldzaam
40
Bont Zandoogje /Pararge aegeria /Aurelia’s Algemeen
Voornamelijk vlinder van naald- en
loofbossen, maar kan overal aangetroffen
worden. Meestal slechts enkele
exemplaren bij elkaar.
Algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Algemeen
Oranje Zandoogje /Pyronia tithonus /Aurelia’s Algemeen
Algemene soort in het gebied, vaak in
grotere (10+) aantallen bij elkaar. Lijkt de
laatste jaren wat in aantallen af te nemen.
Vooral aan te treffen bij vochtig grasland.
Algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Algemeen
41
Bruin Zandoogje /Maniola jurtina /Aurelia’s Algemeen
Algemene soort in Helmond, soms in
grotere aantallen, maar minder dan het
Oranje Zandoogje. Kan verward worden
met deze soort. Voornamelijk bij ruigere
graslanden te vinden.
Algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Algemeen
Hooibeestje /Coenonympha pamphilus /Aurelia’s Algemeen
Door heel het gebied wel te vinden, maar
meestal slechts enkele bij elkaar. Op
sommige locaties talrijker. Vooral bij
bermen, graslanden en heidegebieden.
Algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Algemeen
42
Koevinkje /Aphantopus hyperantus /Aurelia’s Vrij algemeen
Vrij algemene soort, maar wel erg
plaatsgebonden (vochtige graslanden,
grazige plekken met struiken), daar soms
zeer talrijk.
Vrij algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij algemeen Algemeen
Heivlinder /Hipparchia semele /Aurelia’s Zeldzaam
Soort van droge heidegebieden. 2013 was
een jaar waar door voedseltekort veel
Heivlinders in ons land zijn gaan
zwerven, ook in Helmond zijn toen
enkele exemplaren aangetroffen. Ook in
2017 is een Heivlinder gevonden. Staat op
de Rode Lijst als gevoelig.
Zeldzaam (NL: vrij schaars) | Z | R
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver Gevoelig NB Zeldzaam Vrij schaars
43
Spiegeldikkopje /Heteropterus morpheus /Dikkopjes Zeldzaam
Zeer zeldzame soort in ons land. In
Helmond is in 2017 ook één exemplaar
aangetroffen bij Berkendonk, zeer
waarschijnlijk een zwerver van een
populatie in de buurt. Staat op de
Nederlandse Rode Lijst als bedreigd.
Zeldzaam (NL: zeer zeldzaam) | Z | R
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver Bedreigd NL/NB Zeldzaam Zeer zeldzaam
Groot Dikkopje /Ochlodes sylvanus /Dikkopjes Algemeen
Algemene soort, overal aan te treffen,
soms in wat grotere aantallen. Vaak bij
vochtig grasland. Staat op de Nederlandse
Rode Lijst als gevoelig.
Algemeen (NL: algemeen) | P | R
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Gevoelig Algemeen Algemeen
44
Zwartsprietdikkopje /Thymelicus lineola /Dikkopjes Vrij algemeen
Veel minder algemeen dan het Groot
Dikkopje. Komt op best veel locaties
voor, maar wel vaak met weinig
exemplaren. Kan op een enkele plek soms
zeer talrijk zijn, maar dit is de laatste jaren
niet meer voorgekomen. Lastig te
onderscheiden van het
Geelsprietdikkopje, maar die soort is niet
aangetroffen (laatste waarnemingen
dateren van voor 2009). Vooral te vinden
bij bloemrijke plaatsen in ruig grasland.
Vrij algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij algemeen Algemeen
Citroenvlinder /Gonepteryx rhamni /Witjes Algemeen
Algemeen in het gebied. Vaak solitaire
exemplaren, soms meerdere bij elkaar.
Overal aan te treffen, dit komt
voornamelijk doordat het een soort is die
veel zwerft.
Algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Algemeen
45
Oranje Luzernevlinder /Colias crocea /Witjes Vrij zeldzaam
Vrijwel jaarlijks op een enkele locatie in
het gebied. In goede trekvlinderjaren
(2009, 2013) op meer locaties, kan dan
zelfs vrij algemeen zijn. Vaak bij (grotere)
bloemenvelden. De zeldzamere vorm
‘helice’ is ook een enkele keer
aangetroffen.
Vrij zeldzaam (NL: vrij schaars) | Z
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver Nee Vrij zeldzaam Vrij schaars
Gele Luzernevlinder /Colias hyale /Witjes Zeldzaam
Veel minder algemeen dan de Oranje
Luzernevlinder. Grootste trefkans in
goede trekvlinderjaren. Vaak bij (grotere)
bloemenvelden. De Gele- en Oranje
Luzernevlinder zitten vrijwel uitsluitend
met de vleugels dicht te zonnen en zijn in
dat geval lastig van elkaar te
onderscheiden. De achterrand van
doorschijnende vleugels kan dan uitkomst
bieden (zie 2e foto Oranje
Luzernevlinder).
Zeldzaam (NL: schaars) | Z
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver Nee Zeldzaam Schaars
46
Klein Koolwitje /Pieris rapae /Witjes Algemeen
Eén van de algemeenste vlindersoorten in
ons land, zo ook in Helmond. Kan
verward worden met andere witjes. Vaak
samen met Klein Geaderde Witjes.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
Scheefbloemwitje /Pieris mannii /Witjes Vrij zeldzaam
Pas vanaf 2015 in ons land, maar neemt
enorm toe. In Helmond sinds 2018 op
verschillende locaties, waaronder in ieder
geval één populatie. Waarschijnlijk op
nog veel meer plekken aanwezig. Erg
lastig te determineren. Vooral te vinden
bij tuinen met waardplanten.
Vrij zeldzaam (NL: vrij zeldzaam) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij zeldzaam Vrij zeldzaam
47
Groot Koolwitje /Pieris brassicae /Witjes Vrij algemeen
Vrij algemene vlindersoort, maar in
duidelijk mindere mate dan zijn kleinere
naamgenoot. Soms meerdere bij elkaar,
maar niet in de aantallen van Klein
Koolwitje en Klein Geaderd Witje. In
2018 opvallend talrijk.
Vrij algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij algemeen Zeer algemeen
Klein Geaderd Witje /Pieris napi /Witjes Algemeen
Zeer talrijk in het gebied. Stelt net zoals
de andere witjes geen specifieke eisen aan
het leefgebied, maar heeft wel een
voorkeur voor vochtige omgevingen.
Vaak samen met Kleine Koolwitjes.
Algemeen (NL: zeer algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Zeer algemeen
48
Oranjetipje /Anthocharis cardamines /Witjes Vrij algemeen
Vrij algemene soort, vooral in beekdalen,
daar vaak talrijk. Zelden op andere
locaties.
Vrij algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij algemeen Algemeen
Boomblauwtje /Celastrina argiolus /Blauwtjes Algemeen
Algemeenste blauwtje, maar zelden in
grote aantallen bij elkaar. Vaak bij bomen
en struiken. Vliegt in tegenstelling tot
andere blauwtjes, regelmatig hoog de
bomen in.
Algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Algemeen
49
Staartblauwtje /Cupido argiades /Blauwtjes Vrij zeldzaam
Zeldzame soort in het gebied en
Nederland, maar lijkt wel toe te nemen.
Waargenomen bij Suytkade in 2015 en
vanaf 2017 is op een andere locatie een
kleine populatie aanwezig. In 2018 op
meerdere plekken gezien. Voornamelijk te
vinden bij vochtige ruige graslanden.
Vrij zeldzaam (NL: vrij zeldzaam) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Vrij zeldzaam Vrij zeldzaam
Heideblauwtje /Plebejus argus /Blauwtjes Vrij zeldzaam
Soort van heidegebieden. Jaarlijks worden
slechts enkele exemplaren aangetroffen in
Helmond, een kleine populatie is echter
wel aanwezig. Staat op de Rode Lijst als
gevoelig.
Vrij zeldzaam (NL: schaars) | P | R
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja (kwetsbaar) Gevoelig NB Vrij zeldzaam Schaars
50
Bruin Blauwtje /Aricia agestis /Blauwtjes Vrij algemeen
In ons land vrij schaars, vrijwel afwezig in
onze regio. Vooral te vinden bij droge
zandige kruidenrijke graslanden. In
Helmond op verschillende locaties
aangetroffen, waarschijnlijk zijn dus
enkele (kleine) populaties aanwezig in het
gebied. Deze populaties staan echter wel
onder druk door het verdwijnen van
geschikt leefgebied en het maaibeleid.
Vanaf het najaar van 2017 veel talrijker,
in dat jaar is op enkele locaties ook ei-
afzetting vastgesteld. Gemakkelijk te
verwarren met andere blauwtjes (vaak
vrouwtjes Icarusblauwtjes), daardoor
mogelijk regelmatig over het hoofd
gezien. Staat op de Rode Lijst als
gevoelig.
Vrij algemeen (NL: vrij schaars) | P | R
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja (kwetsbaar) Gevoelig NB Vrij algemeen Vrij schaars
Icarusblauwtje /Polyommatus icarus /Blauwtjes Algemeen
Samen met het Boomblauwtje zeer talrijk
in Helmond. Soort van graslanden met
kruidenrijke vegetatie. Gemakkelijk te
verwarren met andere blauwtjes. De
zeldzamere vorm ‘icarinus’ is ook enkele
keren aangetroffen.
Algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Algemeen
51
Kleine Vuurvlinder /Lycaena phlaeas /Blauwtjes Algemeen
Algemene soort. Vooral bij open gebieden
met schraler grasland. Soms met enkele
exemplaren bij elkaar, zelden in grote
aantallen.
Algemeen (NL: algemeen) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Algemeen
Bruine Eikenpage /Satyrium ilicis /Blauwtjes Zeldzaam
Staat op de Nederlandse Rode Lijst als
bedreigd en is een prioritaire soort voor
de gemeente. Door zijn heimelijke
leefwijze mogelijk soms over het hoofd
gezien Vooral bij bosranden en open
bospaden bij lage eiken, vaak op lagere
hoogte dan de Eikenpage. De soort is
slechts een enkele keer in het gebied
aangetroffen (niet meer na 2009). Hoewel
een kleine populatie nog aanwezig kan
zijn lijkt het er steeds meer op dat soort
inmiddels uit Helmond is verdwenen. De
Bruine Eikenpage is de afgelopen jaren
ook in de gehele provincie sterk
achteruitgegaan.
Zeldzaam (NL: vrij zeldzaam) | Z? | R
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver? Bedreigd NL/NB/Helmond Zeldzaam Vrij zeldzaam
52
Eikenpage /Favonius quercus /Blauwtjes Algemeen
Algemeen in het gebied. Meestal aan te
treffen bij loof (Eiken) bomen. Af en toe
in grotere aantallen. Kan wel lastig te
vinden zijn, daar de vlinders voornamelijk
hoog in bomen rondvliegen. Soms bij
bramenstruiken.
Algemeen (NL: vrij schaars) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja Nee Algemeen Vrij schaars
Groentje /Callophrys rubi /Blauwtjes Vrij zeldzaam
Vrij zeldzaam in Helmond. Slechts op een
paar locaties aan te treffen. Meestal
slechts een enkeling. Vaak bij heide of
schrale graslanden.
Vrij zeldzaam (NL: vrij schaars) | P
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Ja (kwetsbaar) Nee Vrij zeldzaam Vrij schaars
53
Koninginnenpage /Papilio machaon /Grote Pages Vrij zeldzaam
Vrijwel jaarlijks enkele. Gedurende
‘goede’ trekvlinder (warme) jaren vaak
meer (tientallen), kan dan zelfs vrij
algemeen zijn. Veelal te vinden bij
kruidenrijke graslanden, maar in ‘goede’
jaren ook regelmatig in tuinen op
nectarrijke planten. Lijkt de laatste jaren
wat zeldzamer te worden, zo werd de
soort in 2015 en 2017 voor het eerst
helemaal niet waargenomen. 2018 was
daarentegen wel weer een heel goed jaar
voor de soort. Sinds 2006 niet meer op de
Rode Lijst.
Vrij zeldzaam (NL: vrij schaars) | Z?
Jan jun dec
Populatie Rode Lijst Bescherming Helmond Nederland
Nee/Zwerver? Nee Vrij zeldzaam Vrij schaars
54
Jaaroverzicht aangetroffen
soorten
55
Soort (48) 2016 2017 2018 RL NL Status
Bruine Glazenmaker x x x Algemeen
Paardenbijter x x x Zeer algemeen
Glassnijder x x x Vrij algemeen
Blauwe Glazenmaker x x x Zeer algemeen
Vroege Glazenmaker x x x Vrij zeldzaam
Grote Keizerlibel x x x Zeer algemeen
Zuidelijke Keizerlibel x x x Zeldzaam
Beekrombout x x x Bedr Zeldzaam
Plasrombout Vrij algemeen
Smaragdlibel x x x Algemeen
Metaalglanslibel x x x Algemeen
Gewone Oeverlibel x x x Zeer algemeen
Beekoeverlibel x x x Vrij zeldzaam
Platbuik x x x Zeer algemeen
Bruine Korenbout x x x Vrij zeldzaam
Viervlek x x x Zeer algemeen
Venwitsnuitlibel x x x Kwetsb Vrij algemeen
Noordse Witsnuitlibel x x x Algemeen
Gevlekte Witsnuitlibel x x x Kwetsb Zeldzaam
Zwarte Heidelibel x x x Zeer algemeen
Bloedrode Heidelibel x x x Zeer algemeen
Bruinrode Heidelibel x x x Zeer algemeen
Steenrode Heidelibel x x x Zeer algemeen
Zuidelijke Heidelibel x Zeer zeldzaam
Geelvlekheidelibel Zeer zeldzaam
Zwervende Heidelibel x x Vrij algemeen
Bandheidelibel x x x Vrij zeldzaam
Vuurlibel x x x Vrij algemeen
Weidebeekjuffer x x x Vrij algemeen
Bosbeekjuffer x Bedr Zeldzaam
Blauwe Breedscheenjuffer x x x Algemeen
Vuurjuffer x x x Zeer algemeen
Koraaljuffer x x x Vrij algemeen
Azuurwaterjuffer x x x Zeer algemeen
Variabele Waterjuffer x x x Zeer algemeen
Watersnuffel x x x Zeer algemeen
Speerwaterjuffer Ernstig b Zeer zeldzaam
Kanaaljuffer x x x Vrij zeldzaam
Lantaarntje x x x Zeer algemeen
Tengere Grasjuffer x x x Vrij zeldzaam
Grote Roodoogjuffer x x x Zeer algemeen
Kleine Roodoogjuffer x x x Zeer algemeen
Houtpantserjuffer x x x Zeer algemeen
Gewone Pantserjuffer x x x Zeer algemeen
Tangpantserjuffer x x x Vrij algemeen
Zwervende Pantserjuffer Vrij algemeen
Tengere Pantserjuffer x x x Vrij zeldzaam
Bruine Winterjuffer x x x Vrij algemeen
56
Soort (48) 00-09 2010 2011 2012 2013 2014 2015 RL NL Status
Bruine Glazenmaker x x x x x x x Algemeen
Paardenbijter x x x x x x x Zeer algemeen
Glassnijder x x x x x x Vrij algemeen
Blauwe Glazenmaker x x x x x x x Zeer algemeen
Vroege Glazenmaker x x x x x x Vrij zeldzaam
Grote Keizerlibel x x x x x x x Zeer algemeen
Zuidelijke Keizerlibel x Zeldzaam
Beekrombout x x Bedr Zeldzaam
Plasrombout x Vrij algemeen
Smaragdlibel x x x x x x x Algemeen
Metaalglanslibel x x x x x x Algemeen
Gewone Oeverlibel x x x x x x x Zeer algemeen
Beekoeverlibel x Vrij zeldzaam
Platbuik x x x x x x x Zeer algemeen
Bruine Korenbout x x x x x Vrij zeldzaam
Viervlek x x x x x x Zeer algemeen
Venwitsnuitlibel x x x x Kwetsb Vrij algemeen
Noordse Witsnuitlibel x x x x Algemeen
Gevlekte Witsnuitlibel x x x Kwetsb Zeldzaam
Zwarte Heidelibel x x x x x Zeer algemeen
Bloedrode Heidelibel x x x x x x x Zeer algemeen
Bruinrode Heidelibel x x x x x x x Zeer algemeen
Steenrode Heidelibel x x x x x x x Zeer algemeen
Zuidelijke Heidelibel Zeer zeldzaam
Geelvlekheidelibel x x Zeer zeldzaam
Zwervende Heidelibel x x x x Vrij algemeen
Bandheidelibel x x x Vrij zeldzaam
Vuurlibel x x x x x x Vrij algemeen
Weidebeekjuffer x x x x x x x Vrij algemeen
Bosbeekjuffer Bedr Zeldzaam
Blauwe Breedscheenjuffer x x x x x x x Algemeen
Vuurjuffer x x x x x x x Zeer algemeen
Koraaljuffer x x x x x Vrij algemeen
Azuurwaterjuffer x x x x x x x Zeer algemeen
Variabele Waterjuffer x x x x x x Zeer algemeen
Watersnuffel x x x x x x x Zeer algemeen
Speerwaterjuffer x Ernstig b Zeer zeldzaam
Kanaaljuffer x x x x x x x Vrij zeldzaam
Lantaarntje x x x x x x x Zeer algemeen
Tengere Grasjuffer x x x x x Vrij zeldzaam
Grote Roodoogjuffer x x x x x x x Zeer algemeen
Kleine Roodoogjuffer x x x x x x Zeer algemeen
Houtpantserjuffer x x x x x x x Zeer algemeen
Gewone Pantserjuffer x x x x x x Zeer algemeen
Tangpantserjuffer x x x x x Vrij algemeen
Zwervende Pantserjuffer x x Vrij algemeen
Tengere Pantserjuffer x x x x x x Vrij zeldzaam
Bruine Winterjuffer x x x x x x Vrij algemeen
57
Soort (38+1) 2016 2017 2018 RL NL Status
Atalanta x x x Zeer algemeen
Dagpauwoog x x x Zeer algemeen
Distelvlinder x x x Zeer algemeen
Kleine Vos x x x Zeer algemeen
Gehakkelde Aurelia x x x Algemeen
Landkaartje x x x Algemeen
Grote Vos Ernstig b Zeldzaam
Keizersmantel x Verdw Zeldzaam
Kleine Parelmoervlinder x x x Kwetsb Schaars
Kleine IJsvogelvlinder x x x Bedr Vrij zeldzaam
Grote Weerschijnvlinder x Ernstig b Zeldzaam
Bont Zandoogje x x x Algemeen
Oranje Zandoogje x x x Algemeen
Bruin Zandoogje x x x Algemeen
Hooibeestje x x x Algemeen
Koevinkje x x x Algemeen
Heivlinder x Gev Vrij schaars
Spiegeldikkopje x Bedr Zeer zeldzaam
Groot Dikkopje x x x Gev Algemeen
Zwartsprietdikkopje x x x Algemeen
Geelsprietdikkopje* Vrij schaars
Citroenvlinder x x x Algemeen
Oranje Luzernevlinder x x Vrij schaars
Gele Luzernevlinder x x Schaars
Klein Koolwitje x x x Zeer algemeen
Scheefbloemwitje x Vrij zeldzaam
Groot Koolwitje x x x Zeer algemeen
Klein Geaderd Witje x x x Zeer algemeen
Oranjetipje x x x Algemeen
Boomblauwtje x x x Algemeen
Staartblauwtje x x Vrij zeldzaam
Heideblauwtje x x Gev Schaars
Bruin Blauwtje x x x Gev Vrij schaars
Icarusblauwtje x x x Algemeen
Kleine Vuurvlinder x x x Algemeen
Bruine Eikenpage Bedr Vrij zeldzaam
Eikenpage x x x Vrij schaars
Groentje x x x Vrij schaars
Koninginnenpage x x Vrij schaars
58
Soort (38+1) 00-09 2010 2011 2012 2013 2014 2015 RL NL Status
Atalanta x x x x x x x Zeer algemeen
Dagpauwoog x x x x x x x Zeer algemeen
Distelvlinder x x x x x x x Zeer algemeen
Kleine Vos x x x x x x x Zeer algemeen
Gehakkelde Aurelia x x x x x x x Algemeen
Landkaartje x x x x x x x Algemeen
Grote Vos x x Ernstig b Zeldzaam
Keizersmantel x Verdw Zeldzaam
Kleine Parelmoervlinder x x x x x x x Kwetsb Schaars
Kleine IJsvogelvlinder x x x x x Bedr Vrij zeldzaam
Grote Weerschijnvlinder x Ernstig b Zeldzaam
Bont Zandoogje x x x x x x x Algemeen
Oranje Zandoogje x x x x x x x Algemeen
Bruin Zandoogje x x x x x x x Algemeen
Hooibeestje x x x x x x x Algemeen
Koevinkje x x x x x x Algemeen
Heivlinder x Gev Vrij schaars
Spiegeldikkopje Bedr Zeer zeldzaam
Groot Dikkopje x x x x x x x Gev Algemeen
Zwartsprietdikkopje x x x x x x Algemeen
Geelsprietdikkopje* x Vrij schaars
Citroenvlinder x x x x x x x Algemeen
Oranje Luzernevlinder x x x x x x Vrij schaars
Gele Luzernevlinder x x x Schaars
Klein Koolwitje x x x x x x x Zeer algemeen
Scheefbloemwitje Vrij zeldzaam
Groot Koolwitje x x x x x x x Zeer algemeen
Klein Geaderd Witje x x x x x x x Zeer algemeen
Oranjetipje x x x x x x x Algemeen
Boomblauwtje x x x x x x x Algemeen
Staartblauwtje x Vrij zeldzaam
Heideblauwtje x x x x Gev Schaars
Bruin Blauwtje x x x x x Gev Vrij schaars
Icarusblauwtje x x x x x x x Algemeen
Kleine Vuurvlinder x x x x x x x Algemeen
Bruine Eikenpage x Bedr Vrij zeldzaam
Eikenpage x x x x x x x Vrij schaars
Groentje x x x x x Vrij schaars
Koninginnenpage x x x x x x Vrij schaars
x = Soort aangetroffen in betreffend jaar (* Geelsprietdikkopje alleen voor 2009).
= Zeldzaam volgens waarneming.nl (laatste kolom, er kan verschil zijn met status Vlinderstichting)
Rode Lijst (RL) libellen is versie 2011 (ingegaan per 1 januari 2016), dagvlinders is versie 2006.
NL status is volgens de Vlinderstichting.
59
Overige
Soorten
60
Opmerkelijke Soorten
Hieronder zijn foto’s toegevoegd van enkele opmerkelijke soorten die naast libellen en dagvlinders zijn
gevonden in het gebied.
Nachtvlinders
Bruine Metaalvlinder (Rhagades pruni)
Geblokte Zomervlinder (Thalera fimbrialis)
Geelpurperen Spanner (Idaea muricata)
Gestreepte Bremspanner (Perconia strigillaria)
Helmkruidvlinder (Cucullia scrophulariae)
Heideringelrups (Malacosoma castrensis)
61
Phegeavlinder (Amata phegea)
Zwarte Witvleugeluil (Aporophyla nigra)
Kevers
Spinnen
Muskusboktor (Aromia moschata)
Prachtlynxspin (Oxyopes ramosus)
Sprinkhanen
Moerassprinkhaan (Stethophyma grossum)
Sikkelsprinkhaan (Phaneroptera falcata)
62
Bijen en Wespen
Blauwvleugelsprinkhaan (Oedipoda caerulescens)
Tremex fuscicornis
63
Aanpassingen:
Hieronder een overzicht van aanpassingen sinds vorige versies:
2018:
Nieuwe foto voorpagina (Gevlekte Witsnuitlibel)
Tekstaanpassingen (diverse soorten)
Nieuwe soorten (en foto’s):
Zuidelijke Heidelibel
Bosbeekjuffer
Scheefbloemwitje
Aanpassingen status:
Zuidelijke Keizerlibel
Beekoeverlibel
Bruine Korenbout
Viervlek (vrij algemeen->algemeen)
Zwarte Heidelibel (vrij algemeen->vrij zeldzaam)
Zwervende Heidelibel (vrij zeldzaam->zeldzaam)
Vuurlibel (vrij zeldzaam->vrij algemeen)
Landkaartje 3e generatie (zeldzaam->vrij zeldzaam)
Bruin Zandoogje (vrij algemeen->algemeen)
Hooibeestje (vrij algemeen->algemeen)
Zwartsprietdikkopje (vrij zeldzaam->vrij algemeen)
Citroenvlinder (vrij algemeen->algemeen)
Gele Luzernevlinder
Staartblauwtje (zeldzaam->vrij zeldzaam)
Bruin Blauwtje (vrij zeldzaam->vrij algemeen)
Nieuwe foto’s:
Zuidelijke Keizerlibel (extra foto)
Viervlek
Vuurlibel (extra foto)
Distelvlinder
Keizersmantel en extra foto (nieuw)
Grote Weerschijnvlinder (nieuw)
Gele Luzernevlinder
Klein Koolwitje
Groot Koolwitje (extra foto)
Bruin Zandoogje (extra foto)
Staartblauwtje
Icarusblauwtje
Koninginnenpage
64
2017:
Nieuwe foto voorpagina (Bruine Blauwtjes)
Nieuwe foto’s voorbladen; Zuidelijke Keizerlibel, Heideblauwtje,
Zwervende Heidelibel en Blauwvleugelsprinkhaan
Tekstaanpassingen (diverse soorten)
Nieuwe overige soorten
Nieuwe soorten (en foto’s):
Spiegeldikkopje
Aanpassingen status:
Vroege Glazenmaker
Zuidelijke Keizerlibel (zeldzaam->vrij zeldzaam)
Gewone Oeverlibel
Zwervende Heidelibel (zeldzaam->vrij zeldzaam)
Vuurlibel
Variabele Waterjuffer
Bruine Winterjuffer
Heideblauwtje (zeldzaam->vrij zeldzaam)
Nieuwe foto’s:
Bruine Glazenmaker
Glassnijder (extra foto)
Zuidelijke Keizerlibel (extra foto)
Beekrombout
Gewone Oeverlibel en extra foto
Bruine Korenbout en extra foto
Zwervende Heidelibel
Bandheidelibel en extra foto
Weidebeekjuffer en extra foto
Azuurwaterjuffer en extra foto
Variabele Waterjuffer (extra foto)
Kanaaljuffer
Houtpantserjuffer (oude extra foto is nu hoofdfoto)
Gewone Pantserjuffer (extra foto)
Tengere Pantserjuffer en extra foto
Bruine Winterjuffer en extra foto
Atalanta (extra foto)
Dagpauwoog
Distelvlinder (extra foto)
Gehakkelde Aurelia en extra foto
Landkaartje 2e generatie (extra foto)
Kleine Parelmoervlinder en extra foto
Kleine IJsvogelvlinder en extra foto
Bont Zandoogje
Bruin Zandoogje (extra foto)
Hooibeestje (extra foto)
Koevinkje (extra foto)
Heivlinder (extra foto)
Groot Dikkopje
Citroenvlinder (extra foto)
Gele Luzernevlinder
Groot Koolwitje (extra foto)
Klein Geaderd Witje (extra foto)
Boomblauwtje (extra foto)
Staartblauwtje (extra foto)
Heideblauwtje (extra foto)
Icarusblauwtje
Kleine Vuurvlinder (extra foto)
Zwarte Witvleugeluil
Prachtlynxspin
Tremex fuscicornis
65
2016:
Nieuwe foto voorpagina (Kleine IJsvogelvlinder)
Tekstaanpassingen (diverse soorten)
Overzicht updates
Tabel prioritair wordt bescherming
Aanpassingen inhoudsmenu
Nieuwe gebieden:
Neervoortse Dreef
Bakelse Bossen
Aanpassingen status:
Zuidelijke Keizerlibel
Beekrombout (zeldzaam->vrij zeldzaam)
Zwarte Heidelibel (vrij zeldzaam->vrij algemeen)
Bruinrode Heidelibel
Bandheidelibel
Vuurlibel (zeldzaam->vrij zeldzaam)
Tengere Grasjuffer
Tengere Pantserjuffer (vrij zeldzaam->vrij algemeen)
Bruin Zandoogje
Nieuwe foto's:
Paardenbijter (extra foto)
Grote Keizerlibel en extra foto
Zuidelijke Keizerlibel (extra foto is nu oude foto)
Beekoeverlibel
Bloedrode Heidelibel (extra foto)
Bruinrode Heidelibel (extra foto)
Steenrode Heidelibel
Zwervende Heidelibel (extra foto)
Bandheidelibel (extra foto)
Vuurlibel (extra foto)
Grote Roodoogjuffer
Icarusblauwtje (extra foto forma Icarinus)
Eikenpage (extra foto)
Groentje (extra foto)
Blauwvleugelsprinkhaan
Moerassprinkhaan
66
2015:
Nieuwe foto voorpagina (Kanaaljuffer)
Volgorde enkele soorten aangepast
Tekstaanpassingen (diverse soorten)
Nieuwe soorten (en foto’s):
Zuidelijke Keizerlibel
Plasrombout
Beekoeverlibel
Staartblauwtje
Aanpassingen status:
Noordse Witsnuitlibel
Bruine Winterjuffer (zeldzaam->vrij zeldzaam)
Nieuwe foto's:
Blauwe Glazenmaker en extra foto
Vroege Glazenmaker
Smaragdlibel en extra foto
Metaalglanslibel (extra foto)
Bruine Korenbout (extra foto)
Noordse Witsnuitlibel (extra foto)
Zwervende Heidelibel (extra foto)
Variabele Waterjuffer (extra foto is nu oude foto)
Grote Roodoogjuffer (extra foto)
Landkaartje
Bont Zandoogje (extra foto)
Bruin Zandoogje
Hooibeestje
Citroenvlinder
Klein Geaderd Witje (extra foto)
Oranjetipje (extra foto)
Heideblauwtje
Icarusblauwtje (extra foto forma Icarinus, A. Mendoza)
Groentje
67
2014:
Nieuwe foto voorpagina (Bandheidelibel)
Tekstaanpassingen (diverse soorten)
Nieuwe soorten (en foto’s):
Speerwaterjuffer
Aanpassingen status:
Bruine Glazenmaker
Vroege Glazenmaker (zeldzaam->vrij zeldzaam)
Smaragdlibel (vrij algemeen->algemeen)
Metaalglanslibel (algemeen->vrij algemeen)
Gevlekte Witsnuitlibel (zeldzaam->vrij zeldzaam)
Zwervende Heidelibel
Kleine Roodoogjuffer
Kleine Vos (vrij algemeen->algemeen)
Kleine IJsvogelvlinder (zeldzaam->vrij zeldzaam)
Bruin Zandoogje
Zwartsprietdikkopje
Oranje Luzernevlinder
Heideblauwtje
Nieuwe foto's:
Bruine Glazenmaker (extra foto)
Smaragdlibel
Metaalglanslibel (extra foto)
Venwitsnuitlibel (extra foto)
Zwervende Heidelibel (extra foto)
Koraaljuffer (extra foto)
Watersnuffel (extra foto)
Houtpantserjuffer (extra foto)
Atalanta en extra foto
Landkaartje (2e generatie)
Grote Vos
Kleine Parelmoervlinder
Kleine IJsvogelvlinder
Bruin Zandoogje
Klein Koolwitje (extra foto)
Groot Koolwitje en extra foto
Heideblauwtje en extra foto
Boomblauwtje
Kleine Vuurvlinder en extra foto
Groentje (extra foto)
68
2013:
Nieuwe layout (blauw)
Uitgebreidere soortinfo (o.a. landelijke status, populatie in gebied)
Toevoeging tabellen (bezoeken per gebied, beschermde status)
Nieuwe status tabel
Volgorde enkele soorten aangepast
Toevoeging overige bijzondere soorten
Tekstaanpassingen (diverse soorten)
Nieuwe gebieden:
Berkendonk
Bakelse Beemden
Coovels Bos
Suytkade
Nieuwe soorten (en foto’s):
Beekrombout
Geelvlekheidelibel
Zwervende Heidelibel
Zwervende Pantserjuffer
Keizersmantel (geen foto)
Heivlinder
Bruin Blauwtje (2012)
Aanpassingen status:
Kleine Roodoogjuffer (vrij algemeen->algemeen)
Watersnuffel
Kleine Vos (vrij zeldzaam->vrij algemeen)
Bruin Zandoogje
Heideblauwtje
Nieuwe foto's:
Bruine Glazenmaker
Paardenbijter (extra foto)
Blauwe Glazenmaker
Gewone Oeverlibel (extra foto)
Viervlek (extra foto Praenubila)
Platbuik (oude is nu extra foto)
Bruine Korenbout (extra foto)
Gevlekte Witsnuitlibel
Zwarte Heidelibel (extra foto)
Bloedrode Heidelibel en extra foto
Bruinrode Heidelibel en extra foto
Steenrode Heidelibel (extra foto)
Vuurlibel (extra foto)
Weidebeekjuffer (extra foto)
Blauwe Breedscheenjuffer (extra foto)
Vuurjuffer (extra foto)
Koraaljuffer (extra foto)
Azuurwaterjuffer (extra foto)
Lantaarntje
Kleine Roodoogjuffer en extra foto
Gewone Pantserjuffer (extra foto)
Tangpantserjuffer (extra foto)
Tengere Pantserjuffer (extra foto)
Dagpauwoog (extra foto)
Distelvlinder
Kleine Vos en extra foto
Kleine IJsvogelvlinder
Oranje Zandoogje en extra foto
Bruin Zandoogje
Hooibeestje
Groot Dikkopje (extra foto)
Zwartsprietdikkopje
Citroenvlinder
Oranje Luzernevlinder en extra foto
Groot Koolwitje
Heideblauwtje (extra foto)
Icarusblauwtje (extra foto)
Kleine Vuurvlinder
Eikenpage
Groentje
Koninginnenpage
69
2012:
Nieuwe foto voorpagina (Weidebeekjuffer)
Toevoeging jaaroverzicht tabellen
Uitbreiding naar heel Helmond
Tekstaanpassingen diverse soorten
Nieuwe gebieden:
Stiphoutse Bossen
Brouwhuisse Heide
Warande
Espendonk
Nieuwe soorten (en foto’s):
Venwitsnuitlibel
Noordse Witsnuitlibel
Gevlekte Witsnuitlibel
Zwarte Heidelibel
Koraaljuffer
Tangpantserjuffer
Tengere Pantserjuffer
Grote Vos
Grote Weerschijnvlinder (2009)
Gele Luzernevlinder
Heideblauwtje
Groentje
Aanpassingen status:
Vroege Glazenmaker
Viervlek (vrij zeldzaam->vrij algemeen)
Bruine Korenbout
Smaragdlibel (vrij zeldzaam->vrij algemeen)
Blauwe Breedscheenjuffer
Vuurjuffer
Azuurwaterjuffer
Kleine Roodoogjuffer
Watersnuffel (vrij zeldzaam->vrij algemeen)
Kanaaljuffer
Tengere Grasjuffer (zeldzaam->vrij zeldzaam)
Gewone Pantserjuffer (zeldzaam->vrij zeldzaam)
Kleine Vos
Kleine Parelmoervlinder
Koevinkje (algemeen->vrij algemeen)
Oranje Luzernevlinder (zeldzaam->vrij zeldzaam)
Groot Koolwitje (algemeen->vrij algemeen)
Nieuwe foto's:
Bruine Glazenmaker
Vroege Glazenmaker
Viervlek
Smaragdlibel
Vuurjuffer
Kleine Roodoogjuffer
Watersnuffel
Kanaaljuffer
Tengere Grasjuffer
Gewone Pantserjuffer
Bruine Winterjuffer
Kleine IJsvogelvlinder
Oranje Luzernevlinder
Icarusblauwtje
70
Voor overige versies, zie hier. Voor vragen en opmerkingen neem contact op via onze website.
Meer informatie over vlinders, libellen, vogels e.d. uit de regio, zie: http://strabrechtse-heide.nl/.
Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit rapport mag worden vermenigvuldigd d.m.v. druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de
rechthebbenden noch mag het zonder schriftelijke toestemming worden gebruikt voor commerciële toepassingen en/of voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd.
De auteur besteedt de grootst mogelijke aandacht aan de juistheid van informatie in dit rapport. Fouten zijn echter niet volledig uit te sluiten. U kunt daarom geen rechten ontlenen aan deze teksten.
©MMIX-MMXVIII RvdH - HAS033r2