LEJN EDUKAZZJONI TA’ KWALITÀ - curriculum.gov.mt · 6 Dokument Konsultattiv 1: Sommarju...

LEJN EDUKAZZJONITA’ KWALITÀGĦAL KULĦADD

Ministeru tal-Edukazzjoni, Xogħol u l-Familja

Il-Qafas tal-Kurrikulu Nazzjonali2011

Dokument Konsultattiv 1Sommarju Eżekuttiv

1

Lejn Edukazzjoni

ta’ Kwalità

g˙al Kul˙add

Il-Qafas tal-Kurrikulu Nazzjonali

2011

Dokument Konsultattiv 1

Sommarju EΩekuttiv

2 Dokument Konsultattiv 1: Sommarju EΩekuttiv

Il-Kumitat g˙ar-ReviΩjoni tal-Kurrikulu:Grima Grace (Chairperson), Bezzina Christopher, Camilleri Raymond J. Caruana Horace, Fr Cilia David, Fr Mallia Charles, Micallef Joseph, Mizzi Bernie, Pace Paul, Sollars Valerie, Spiteri Sandro, Testa Mario and Ventura Frank

Ir-RappreΩentanti tal-Ministeru:Birmingham Elaine (Phase I) and Bezzina Doriana (Phase II)

Il-Grupp tal-Istrate©ija tal-Konsultazzjoni:Grima Grace (Chairperson), Cachia Stephen, Fr Cilia David, Fr Mallia Charles, Pace Paul, Sciberras Micheline and Sollars Valerie

Mitbu˙: Salesian Press - www.salesianpress.com

www.meef.gov.mt

ISBN NO: 978-99957-0-035-5

3

Werrej

Dokument 1: Sommarju EΩekuttiv 9

Il-Proçess tal-Konsiderazzjoni mill-©did tal-Kurrikulu 9

Dokument 2: L-NCF – Ir-Ra©uni Fundamentali u l-Komponenti 11

L-Isfond 11

Ir-Ra©uni Fundamentali 11

It-Twemmin Ewlieni tal-NCF 12

Il-Komponenti tal-NCF 13

Il-Prinçipji Ìenerali 13

L-G˙anijiet tal-Edukazzjoni 13

L-Oqsma tat-Tag˙lim 14

Il-Pedago©ija, il-Prattika u l-Evalwazzjoni 14

L-Assessjar u l-Evalwazzjoni 17

L-Involviment tal-Ìenituri u tal-Komunità 19

L-Istrutturi ta’ Appo©© 20

Dokument 3: L-NCF fil-Prattika – It-Tliet Çikli: Is-Snin Bikrin, il-Primarja u s-Sekondarja 23

Is-Snin Bikrin 23

Is-Snin tal-Primarja 24

Is-Snin tas-Sekondarja 26

Dokument 4: L-NCF – It-Triq ’il Quddiem 29

Il-Konsultazzjoni dwar l-Implimentazzjoni tal-Qafas tal-Kurrikulu Nazzjonali 29

5

Messa©©

Hon. Dolores CristinaMinistru

Ministeru tal-Edukazzjoni, Xog˙ol u l-Familja

Il-kunçett li l-pajjiΩ ikollu Kurrikulu Minimu Nazzjonali li jiggarantixxi li t-tfal kollha jkollhom livell baΩiku ta’ tag˙lim kien introdott permezz tal-Att dwar l-Edukazzjoni tal-1988.

Ódax-il sena wara kien ippubblikat l-ewwel Kurrikulu Nazzjonali intitolat Inwelldu l-©ejjieni Flimkien. Dan kien jinkludi miri u g˙anijiet li g˙adhom jispiraw id-deçiΩjonijiet li jittie˙du fil-qasam edukattiv sal-lum. Il-˙sieb baΩiku kien iffukat fuq l-iΩvilupp ˙olistiku tal-istudent, billi jinkora©ixxi u jappo©©ja d-deçiΩjonijiet tal-edukaturi biex jipprovdu edukazzjoni ta’ kwalità.

Wara l-pubblikazzjoni ta’ dak il-kurrikulu fl-1999, bdiet serje ta’ diskussjonijiet u analiΩi dwar oqsma kruçjali li kienu jippreΩentaw sfidi li kien hemm bΩonn ikunu indirizzati. Dawn kienu jinkludu l-Edukazzjoni InkluΩiva (2005), l-Edukazzjoni fi Skejjel Speçjali (2005), l-AssenteiΩmu (2005), L-Edukazzjoni u l-Kura minn Età Bikrija (2006), il-Gwida tal-Karrieri (2007), it-Tran-sizzjoni mill-Primarja g˙as-Sekondarja (2007), l-Istrate©ija tal-eLearning 2008-2010, l-Edu-kazzjoni FiΩika (NAO, 2010).

Wara g˙axar snin o˙ra n˙asset il-˙tie©a li neΩaminaw dak li akkwistajna, naraw fejn wa-salna u, fid-dawl tal-bidliet kbar fis-soçjetà tag˙na u madwarna, nirrevedu l-˙sieb tag˙na dwar l-edukazzjoni biex nassiguraw li t-tfal kollha jirnexxu. Dan se jkun l-ewwel kurrikulu minn meta Malta ssie˙bet fl-Unjoni Ewropea u allura kienu kkonsidrati dokumenti tal-Unjoni Ewropea marbuta ma’ dan il-qasam.

L-impjegabbiltà, il-kwalita tal-˙ajja u t-tag˙lim tul il-˙ajja huma fil-qalba ta’ dan l-abbozz ta’ Kurrikulu Nazzjonali li g˙andu l-iskop li jag˙ti lit-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙ il-kompetenzi ewlenin me˙tie©a biex jiffaççjaw l-isfidi li s-suq tax-xog˙ol se joffri fil-futur.

Fi Ωmien meta Malta ˙ier©a minn kriΩi ekonomika li laqtet l-Ewropa u d-dinja kollha u fil-kuntest tal-bidliet demografiçi u l-koeΩjoni soçjali, dan il-qafas tal-Kurrikulu g˙andu jassi-gura li l-©enerazzjonijiet preΩenti u futuri jiksbu l-˙iliet li jg˙inuhom tul il-˙ajja u jassiguraw l-iΩvilupp ekonomiku sostenibbli u jpo©©u l-pedamenti g˙al soçjeta’ bbaΩata fuq l-g˙erf.

Il-mira tal-Gvern hi li t-tfal kollha qabel itemmu l-edukazzjoni obbligatorja jkunu kisbu l-˙iliet u l-kwalifiçi me˙tie©a fi skejjel li joffru ambjent attraenti g˙at-tag˙lim. Grazzi g˙all-investiment qawwi fit-teknolo©ija tal-informatika u fis-servizz g˙all-istudenti li qed nintro-duçu fil-kulle©©i kollha, din ir-reviΩjoni tal-Qafas Kurrikulari g˙andha tibdel l-istrutturi fiΩiçi eΩistenti f’opportunitajiet g˙al Ωvilupp personali u soçjali, inaqqas in-numru ta’ dawk li jitilqu


mill-edukazzjoni kmieni, iΩomm aktar nies fl-edukazzjoni formali g˙all-itwal Ωmien possib-bli, u jag˙ti kreditu lit-tag˙lim informali u mhux formali. Bl-iΩvilupp tal-Qafas Nazzjonali tal-Kwalifiki li hu marbut mal-Qafas Ewropew tal-Kwalifiki, il-Kurrikulu Nazzjonali g˙andu jiffaçilita’ l-aççess g˙all-edukazzjoni og˙la, l-iΩvilupp professjonali kontinwu u t-tag˙lim g˙all-adulti.

Nittama li jkollna proçess intensiv u komprensiv ta’ konsultazzjoni li jkun karaterizzat minn dibattitu san bil-parteçipazzjoni ta’ dawk kollha interessati li juri t-triq fejn irrid nie˙du l-edukazzjoni obbligatorja u x’deçiΩjonijiet iridu jittie˙du biex naslu hemm u nassiguraw li t-tfal kollha jirçievu edukazzjoni ta’ kwalità, kif jixirqilhom, biex jirnexxu lkoll.

Dolores Cristina

7

Messa©©

Prof. Grace GrimaDirettur Ìenerali

Direttorat g˙al Kwalità u Standards fl-Edukazzjoni

Din ir-reviΩjoni tal-kurrikulu to˙ro© minn Parti II tal-Att tal-2006 dwar l-Edukazzjoni (Emen-di) li tqieg˙ed il-piΩ fuq id-Direttorat g˙al Kwalità u Standards g˙all-a©©ornament tal-Qafas tal-Kurrikulu Nazzjonali, l-implimentazzjoni tieg˙u kif ukoll g˙ar-reviΩjoni tal-proçess ta’ implimentazzjoni f’intervalli regolari. Il-proçess tar-reviΩjoni u l-a©©ornament tal-Kurrikulu Nazzjonali inkluda rappreΩentanti mid-Direttorati tal-Edukazzjoni, il-Fakulta tal-Edukazzjoni, il-Bord tal-EΩamijiet tal-MATSEC, u l-Iskejjel tal-Knisja u Indipendenti. L-abbozz tad-doku-ment kien raffinat wara r-reazzjoni li da˙let wara stedina minn esperti tal-kurrikulu mill-Ministeru tal-Edukazzjoni fi New Zealand u Learning and Teaching Scotland. Dan l-abbozz tad-dokument qed ikun ippreΩentat g˙al proçess ta’ konsultazzjoni nazzjonali li warajha jkun irfinat, finalizzat u adottat b˙ala l-qafas tal-kurrikulu nazzjonali.

L-abbozz tal-qafas tal-kurrikulu huwa ppreΩentat f’sett ta’ erba’ dokumenti konsultattivi, ji©ifieri: Dokument 1: Sommarju EΩekuttiv

Dokument 2: Il-Qafas tal-Kurrikulu Nazzjonali – Ir-Ra©uni Fundamentali u l-Komponenti Dan id-dokument jinkludi introduzzjoni dettaljata g˙all-isfond teoretiku li

ispira l-kunçett tal-proposti tal-qafas tal-kurrikulu nazzjonali.

Dokument 3: Il-Qafas tal-Kurrikulu Nazzjonali - It-Tliet Çikli: is-Snin Bikrin, is-Snin tal-Primarja u s-Snin tas-Sekondarja

Dan id-dokument jippreΩenta dettalji ta’ kif il-qafas tal-kurrikulu nazzjo-nali qed jippro©etta l-programm tat-tag˙lim li se jkun offrut lit-tfal u liΩ-Ωg˙aΩag˙ fis-Snin Bikrin, is-Snin tal-Primarja u s-Snin tas-Sekondarja. Dan id-dokument jiffoka fuq l-applikazzjoni tal-qafas fl-iskejjel u l-kulle©©i.

Dokument 4: Il-Qafas tal-Kurrikulu Nazzjonali – It-Triq ‘il Quddiem

Dan id-dokument ji©bor fil-qosor ir-rakkomandazzjonijiet tal-qafas tal-kurrikulu nazzjonali u jeΩamina l-implikazzjonijiet ta’ dawn ir-rakkomandazzjonijiet. Dan id-dokument jippreΩenta ideat dwar l-immani©©jar tal-bidla li hu l-fus li fuqu jduru l-istrate©iji ta’ konsultazzjoni u implimentazzjoni li qed jippromwovi dan il-qafas. L-istrate©iji ta’ konsultazzjoni u implimen-tazzjoni ppreΩentati huma msejsa fuq g˙arfien tal-proçess tal-immani©©jar tal-bidla.

Fil-qosor il-qafas a©©ornat tal-kurrikulu nazzjonali jippromwovi: • l-iΩvilupp ta’ studenti li jitg˙allmu tul il-˙ajja u li huma çittadini impenjati, responsabbli

u attivi fl-ekonomija. • l-appo©© lill-istudenti kollha biex jil˙qu u jirnexxu, huma x’inhuma soçjali u familjari,

il-bΩonnijiet u l-attitudnijiet tag˙hom. • mira çara fil-kulle©©i u l-iskejjel biex jintla˙qu l-˙ti©ijiet tal-istudenti kollha permezz ta’ iktar awtonomija fil-kurrikulu.


• l-˙olqien ta’ komunitajiet ta’ tag˙lim li jkunu attivi u inkluΩivi, u li jpo©©u t-tag˙lim u lill-istu-denti fil-qofol ta’ dak kollu li jag˙mlu u li jag˙tu rendikont ta’ dak li jag˙mlu lill-imsie˙ba tag˙hom.

• progressjoni bla skossi matul is-snin bikrin, il-primarja u s-sekondarja fil-˙iliet u l-kompeten-zi me˙tie©a g˙at-tag˙lim tul il-˙ajja.

• tag˙lim li huwa attiv, personalizzat, relevanti u bi skop.• tag˙lim li jenfasizza l-applikazzjoni tal-g˙arfien u l-˙iliet f’kuntesti u ambjenti differenti kif

ukoll il-wesg˙a tal-g˙arfien u l-profondità tal-fehim. • qafas tal-kurrikulu li jiffoka fuq oqsma tat-tag˙lim, li jo˙loq rabtiet u siner©iji bejn is-su©©etti

tradizzjonali. • assessjar u evalwazzjoni li juΩaw l-informazzjoni u r-rispons b’mod formattiv biex jinformaw

l-ippjanar g˙at-titjib. • çikli ta’ assigurazzjoni tal-kwalità u evalwazzjoni li jirrikonoxxu li l-iΩvilupp professjonali

dejjem g˙addej huwa parti essenzjali tal-prattika edukattiva.

Il-proçess ta’ konsultazzjoni huwa kruçjali g˙as-suççess tal-qafas a©©ornat tal-kurrikulu naz-zjonali. L-istrate©ija ta’ konsultazzjoni ppreΩentata f’Dokument 4 kienet imfassla bil-g˙an li tinkora©©ixxi diskussjoni u dibattitu li j˙e©©e© lill-imsie˙ba kollha biex iqisu d-dokument b’mod poΩittiv u jipparteçipaw b’mod attiv fil-formulazzjoni tal-verΩjoni finali.

Il-proçess innifsu tal-konsultazzjoni huwa maqsum fi tliet faΩijiet: • FaΩi 1: Riflessjoni g˙all-Azzjoni Mejju 2011 sa Awwissu 2011 Din il-faΩi se sservi biex tippreΩenta il-qafas a©©ornat tal-kurrikulu nazzjonali u tipprepara

lill-imsie˙ba differenti g˙all-proçess ta’ konsultazzjoni. Il-laqg˙at mal-imsie˙ba se jservu biex jenfasizzaw (i) ir-rakkomandazzjonijiet ewlenin tal-qafas a©©ornat tal-kurrikulu nazzjo-nali; (ii) l-implikazzjonijiet li jqumu g˙all-imsie˙ba differenti kif previst mill-qafas a©©ornat tal-kurrikulu nazzjonali; u (iii) ir-rwol tal-imsie˙ba fil-proçess ta’ konsultazzjoni kemm fil-livell tal-kontribuzzjoni tag˙hom g˙all-proçess u r-rwol tag˙hom li ji©bru r-reazzjonijiet u r-risponsi tal-komunitajiet tat-tag˙lim li huma responsabbli g˙alihom. Barra minn hekk, din il-faΩi tippermetti lill-parteçipanti kollha l-˙in biΩΩejjed biex jaqraw id-dokumenti b’reqqa u jikkunsidraw bi ftit dettall il-kontenut u l-implikazzjonijiet tag˙hom.

• FaΩi 2: Riflessjoni fl-Azzjoni minn Settembru 2011 sa Novembru 2011 Din il-faΩi se tipprovdi lill-imsie˙ba b’opportunitajiet biex jaqsmu u jikkonsolidaw l-ideat

tag˙hom fi ˙dejn u bejn l-istituzzjonijiet differenti. L-g˙an ta’ din il-faΩi huwa li tistieden u tinkora©©ixxi lill-imsie˙ba biex jipparteçipaw b’mod attiv fil-bini ta’ diskussjoni u dibattitu riflettiv professjonali nazzjonali dwar il-proposti ta’ qafas a©©ornat ta’ kurrikulu nazzjonali, u g˙alhekk jag˙tu l-bidu g˙al proçess ta’ skambju kritiku u kostruttiv ta’ reazzjonijiet bi preparazzjoni g˙all-verΩjoni finali tal-qafas a©©ornat tal-kurrikulu nazzjonali.

• FaΩi 3: Riflessjoni fuq l-Azzjoni minn Novembru 2011 sa Diçembru 2011 Din il-faΩi se ti©bor flimkien lill-imsie˙ba kollha u r-reazzjonijiet offruti mill-istituzzjonijiet

varji. Il-punti ewlenin ta’ din il-faΩi jinkludu konferenza nazzjonali ta’ jumejn u s-sottomis-sjoni ta’ reazzjonjiet bil-miktub. Hekk kif il-grupp ta’ ˙idma jirrevedi l-NCF propost fid-dawl tar-reazzjonijiet irçevuti, il-grupp ta’ ˙idma se jissottometti d-dokument finali tal-NCF lill-Ministru g˙all-approvazzjoni.

Nistieden lill-edukaturi, ©enituri, studenti u msie˙ba soçjali biex jipparteçipaw b’mod attiv f’dan il-proçess ta’ konsultazzjoni biex id-dokument finali approvat ikun espressjoni vera tat-tamiet u l-aspirazzjonijiet tag˙na li nipprovdu edukazzjoni relevanti ta’ kwalità g˙al uliedna li til˙aq il-˙ti©ijiet preΩenti u futuri ta’ pajjiΩna.

Grace Grima

9

Dokument 1: Sommarju EΩekuttiv

Il-Proçess tal-Konsiderazzjoni mill-©did tal-Kurrikulu

Din il-konsiderazzjoni mill-©did tal-kurrikulu to˙ro© minn Parti II tal-Att tal-2006 dwar l-Edu-kazzjoni (Emendi) li tiffoka fuq il-kostituzzjoni u l-funzjonijiet tad-Direttorati tal-Edukazzjoni. Essenzjalment tqieg˙ed il-piΩ fuq id-Direttorat g˙al Kwalità u Standards g˙al:

• l-a©©ornament tal-Qafas tal-Kurrikulu Nazzjonali (NCF);

• l-implimentazzjoni tieg˙u (filwaqt li jitqiesu kwistjonijiet b˙at-tfassil ta’ sillabi, l-assessjar u l-˙ti©ijiet ta’ ta˙ri©);

• mekkaniΩmi ta’ assikurazzjoni ta’ kwalità; u

• konsiderazzjoni mill-©did f’intervalli regolari tal-proçess ta’ implimentazzjoni.

Il-proçess tal-konsiderazzjoni mill-©did u a©©ornament tal-Kurrikulu Nazzjonali tnieda f’Mar-zu 2008 u tlesta f’Lulju 2010. Dan kien jinkludi rappreΩentanti mid-Direttorati tal-Edukaz-zjoni, il-Fakultà tal-Edukazzjoni, il-Bord tal-EΩamijiet tal-MATSEC, u l-Iskejjel tal-Knisja u Indi-pendenti. L-abbozz tad-dokument kien irfinut wara r-reazzjoni li da˙let wara stedina li saret lill-Ministeru tal-Edukazzjoni fi New Zealand u Learning and Teaching Scotland. L-abbozz tad-dokument tal-NCF se jkun ippreΩentat f’April 2011 biex isir proçess ta’ konsultazzjoni nazzjonali li warajha jkun irfinut, finalizzat u adottat b˙ala l-NCF.

Il-qafas tal-abbozz tal-kurrikulu hu ppreΩentat f’sett ta’ erba’ dokumenti konsultattivi, ji©ifieri:


Dokument 2: II-Qafas tal-Kurrikulu Nazzjonali – Ir-Ra©uni Fundamentali u l-Kompo-nenti jinkludi introduzzjoni dettaljata g˙all-isfond teoretiku li ispira l-kunçett tal-proposti tal-NCF. L-ewwel taqsima tikkonkludi b’sommarju tat-twemmin ewlieni tal-NCF li ji©bor fil-qosor il-bidliet u sfidi ewlenin previsti mill-qafas. It-tieni taqsima tippreΩenta l-g˙anijiet u l-prinçipji ©enerali li fuqhom hu Ωviluppat l-NCF, u li jistg˙u jinkisbu u jkunu realizzati per-mezz tal-oqsma tat-tag˙lim u t-temi interkurrikulari proposti. It-tielet taqsima tistieden lill-qarrej biex jirrifletti fuq l-implikazzjonijiet li l-organizzazzjoni proposta tal-oqsma tat-tag˙lim kurrikulari g˙andha g˙al proçeduri effettivi ta’ pedago©ija, prattika u evalwazzjoni.

Dokument 3: II-Qafas tal-Kurrikulu Nazzjonali fil-Prattika – It-Tliet Çikli: is-Snin Bikrin, is-Snin tal-Primarja u s-Snin tas-Sekondarja jippreΩenta dettalji ta’ kif l-NCF jippro©etta l-programm ta’ tag˙lim li se jkun offrut lit-tfal u liΩ-Ωg˙aΩag˙ fit-tliet çikli. Dan id-dokument jiffoka fuq l-applikazzjoni tal-NCF fl-iskejjel u fil-kulle©©i.

Dokument 4: II-Qafas tal-Kurrikulu Nazzjonali – It-Triq ’il Quddiem ji©bor fil-qosor ir-rakkomandazzjonijiet li qed ikunu proposti fl-NCF u jeΩamina l-implikazzjonijiet ta’ dawn ir-rakkomandazzjonijiet. Id-dokument jippreΩenta ideat fuq l-immani©©jar tal-bidliet li hu l-fus li fuqu jduru l-istrate©iji ta’ konsultazzjoni u implimentazzjoni li l-NCF jixtieq jippromwo-vi. Min-na˙a tag˙hom, l-istrate©iji ta’ konsultazzjoni u implimentazzjoni ppreΩentati huma msejsa fuq g˙arfien tal-proçess ta’ mmani©©jar tal-bidla.


11

Dokument 2:L-NCF – Ir-Ra©uni Fundamentali

u l-Komponenti

L-Isfond

Dan id-dokument jibni fuq il-prinçipji ta’ dritt g˙al edukazzjoni u g˙al edukazzjoni ta’ kwalità li kienu enfasizzati fid-dokumenti Tomorrow’s Schools (1995) u Creating the Future Together (1999). B˙al dokumenti preçedenti, hu jindirizza l-iΩvilupp ˙olistiku ta’ dawk kollha li qed jitg˙allmu u jitlob edukazzjoni ta’ kwalità g˙al kul˙add. Hu jipprovdi viΩjoni g˙at-tul g˙ad-dritt g˙all-edukazzjoni ta’ dawk kollha li qed jitg˙allmu fl-edukazzjoni ta’ qabel l-iskola u f’dik obbligatorja f’Malta u G˙awdex fl-ambitu ta’ perspettiva usa’ ta’ tag˙lim tul il-˙ajja.

It-trasferiment tar-responsabbiltajiet lejn l-iskola kien propost f’Tomorrow’s Schools (1995) u fi Creating the Future Together (1999). Fil-For All Children to Succeed – A New Network Organisation for Quality Education in Malta (2005) il-kunçett ta’ deçentralizzazzjoni kien im-plimentat permezz tal-kunçett ta’ netwerking ta’ skejjel. Dan il-proçess qed jevolvi wara li twaqqfu l-kulle©©i tal-Istat sostnuti mill-mekkaniΩmu legali ta’ Parti V tal-Att tal-2006 dwar l-Edukazzjoni (Emendi).

F’dan l-isfond, l-NCF propost jippermetti l-flessibbiltà li fil-qies tag˙ha l-kulle©©i u l-iskejjel jiddeterminaw aspetti partikolari tal-kurrikulu biex jindirizzaw ˙ti©ijiet speçifiçi u jibnu fuq sa˙˙iet fil-kuntest tal-komunitajiet tat-tag˙lim tag˙hom, u hekk jikkontribwixxu u jrawmu l-identità tag˙hom. Kull fejn hu possibbli, il-kunçett tal-flessibbiltà hu promoss matul il-qafas kollu.

L-NCF propost hu influwenzat ukoll minn dokumenti o˙ra li kienu kkunsidrati mill-©did u li tlestew mill-2000 ’l hawn. Dan hu wkoll l-ewwel qafas ta’ kurrikulu li kien adottat minn meta Malta da˙let fl-UE fl-2004, u g˙alhekk ikkunsidra dokumenti importanti relatati mal-politika ma˙ru©in mill-Kummissjoni Ewropea.

Ir-Ra©uni Fundamentali

Fl-isfond tal-iΩvilupp storiku tag˙na, u fuq il-baΩi tad-direttivi lokali u tal-UE, l-NCF propost ifittex li jag˙ti direzzjoni strate©ika billi jirrazzjonalizza l-bidliet neçessarji u l-implikazzjonijiet tag˙hom g˙all-kontenut ta’ oqsma/su©©etti, pedago©iji u assessjar. L-NCF hu ppreΩentat fl-ambitu ta’ perspettiva ta’ tag˙lim tul il-˙ajja u jiççelebra d-diversità billi ja˙seb g˙al dawk kollha li qed jitg˙allmu f’kull stadju tal-edukazzjoni tag˙hom. Hu jittratta bl-istess impor-tanza l-edukazzjoni fis-Snin Bikrin, fil-Primarja u fis-Sekondarja. L-NCF ifittex li jippreΩenta kurrikulu komplet li jirrifletti transizzjonijiet bla skossi, u li jibni u jestendi fuq is-sisien sodi fl-edukazzjoni fit-tfulija bikrija. Essenzjalment, l-NCF g˙andu l-g˙an li jipprovdi edukazzjoni ta’ kwalità g˙al dawk kollha li qed jitg˙allmu, u hekk inaqqas il-perçentwali ta’ dawk li j˙allu l-iskola kmieni u jΩid id-d˙ul tag˙hom fl-edukazzjoni og˙la, kemm dik post-sekondarja kif ukoll terzjarja.

Dokument 2: L-NCF - Ir-Ra©uni Fundamentali u l-Komponenti


It-Twemmin Ewlieni tal-NCF

L-NCF jassumi:

• bidla paradigmatika minn kurrikulu preskrittiv lejn qafas li jippermetti çertu ammont ta’ flessibbiltà interna;

• çaqliq minn su©©etti meqjusin g˙al rashom g˙al oqsma tat-tag˙lim, li l-istudenti1 kollha g˙andhom dritt g˙alihom;

• l-iΩvilupp kontinwu ta’ kull min hu involut fit-tag˙lim, u appo©© kostanti li jg˙inhom jin-terpretaw il-qafas u jadattawh biex jissodisfaw il-˙ti©ijiet ta’ dawk kollha li huma jkunu qed jg˙allmu; u

• li dawk kollha involuti fis-setturi tal-Istat, tal-Knisja u Indipendenti jerfg˙u r-responsab-biltà tal-bidliet proposti.

G˙aldaqstant l-NCF jippromwovi:• mira çara li titjieb il-kwalità tal-edukazzjoni u jog˙la l-livell ta’ kisbiet edukattivi li jil˙qu

l-istudenti;

• li l-imsie˙ba jkuni lesti li ma jibqg˙ux juΩaw strutturi u prattiki kurrikulari tradizzjonali li jistg˙u jirrestrin©u t-tag˙lim;

• linji gwida li jippermettu çertu ammont ta’ g˙aΩla addattata g˙all-interessi u ˙iliet indi-vidwali ta’ dawk li jkunu jitg˙allmu fl-ambitu ta’ parametri aççettati fuq baΩi nazzjonali;

• programmi ta’ tag˙lim flessibbli li jipprovdu esperjenzi ta’ tag˙lim diversi li jaqdu firxa wiesg˙a ta’ dawk kollha li jkunu qed jitg˙allmu;

• programmi ta’ tag˙lim li jiffukaw fuq fehim u jenfasizzaw il-proçess tat-tag˙lim aktar milli s-sempliçi akkwist ta’ kontenut;

• programmi ta’ tag˙lim li jag˙tu lill-g˙alliema s-setg˙a li jimplimentaw strate©iji innovat-tivi ta’ tag˙lim, speçjalment bis-sa˙˙a tal-uΩu tal-eLearning;

• çaqliq minn sistema ta’ tag˙lim ibbaΩata esklussivament fuq is-su©©etti tradizzjonali u li tiffavorixxi frammentazzjoni u kompartimentalizzazzjoni tat-tag˙lim, g˙al sistema aktar interkurrikulari, tematika, interdixxiplinari u kollaborativa li tirrifletti sitwazzjonijiet reali fil-˙ajja u tinkora©©ixxi t-trasferiment ta’ ˙iliet minn qasam g˙al ie˙or ta’ tag˙lim;

• politika ta’ evalwazzjoni li tassessja u tkejjel kemm il-proçessi u kemm il-prodotti tat-tag˙lim;

• edukazzjoni inizjali tal-g˙alliema u opportunitajiet ulterjuri g˙al ta˙ri© u appo©© fl-uΩu ta’ pedago©iji li huma inkluΩivi fin-natura tag˙hom u ja˙sbu g˙ad-diversità;

1 Il-kelma ‘student’ qed tintuΩa fis-sens ©eneriku ta’ learner, u skont il-kuntest tista’ tirreferi g˙al min qed jitg˙allem mil-livell tal-kindergarten sal-a˙˙ar tas-sekondarja.

13Dokument 2: L-NCF - Ir-Ra©uni Fundamentali u l-Komponenti

• Ωvilupp professjonali li jimxi mal-opportunitajiet li jeΩistu fl-ambitu tar-realtà estiΩa tal-UE; u

• l-iΩvilupp tal-iskola b˙ala komunità li titg˙allem mag˙mula minn g˙alliema li jirriflettu fuq il-prattika tag˙hom.

Il-Komponenti tal-NCF

Hemm seba’ komponenti li jikkostitwixxu l-NCF, ji©ifieri: Prinçipji Ìenerali, G˙anjiet tal-Edukazzjoni; Oqsma tat-Tag˙lim; Tag˙lim Effettiv; Assessjar u Evalwazzjoni; Involviment tal-Ìenituri u tal-Komunità; Strutturi ta’ Appo©©. Dawn huma ppreΩentati b’mod ©enerali f’Dokument 2 u mbag˙ad huma Ωviluppati aktar b’rilevanza speçifika g˙as-Snin Bikrin, il-Primarja u s-Sekondarja f’Dokument 3.

Il-Prinçipji Ìenerali

L-NCF hu msejjes fuq sitt prinçipji ©enerali, ji©ifieri:

Prinçipju 1: Dritt g˙at-Tag˙lim

Prinçipju 2: Diversità

Prinçipju 3: Kontinwu ta’ Kisbiet

Prinçipju 4: Tag˙lim iççentrat fuq l-Istudent

Prinçipju 5: Assikurazzjoni ta’ Kwalità

Prinçipju 6: Appo©© lill-G˙alliema

Dawn jo˙or©u mill-valuri espressi fid-dokumenti Tomorrow’s Schools (1995) u Creating the Future Together (1999) u kkonfermati fid-dokument Transition from Primary to Secondary Schools in Malta: A Review (2007) u f’direttivi nazzjonali u tal-UE.

L-G˙anijiet tal-Edukazzjoni

F’konformità mal-prinçipji mniΩΩlin hawn fuq, l-NCF g˙andu l-g˙an li jiΩviluppa:

• studenti li jkunu kapaçi jiΩviluppaw b’suççess il-potenzjal s˙i˙ tag˙hom b˙ala persuni li qed jitg˙allmu tul ˙ajjithom;

• studenti li huma kapaçi jsostnu ç-çansijiet tag˙hom fid-dinja tax-xog˙ol; u

• studenti li huma çittadini impenjati f’realtajiet lokali, re©jonali u globali li jinbidlu l-˙in kollu.


L-Oqsma tat-Tag˙lim

Is-sistema kurrenti ta’ tifrid tal-kurrikuli primarji u sekondarji f’su©©etti singoli indipendenti tippreΩenta lil dawk kollha li jkunu qed jitg˙allmu b’dehra frammentata ta’ g˙arfien li ma twassalx g˙al edukazzjoni ˙olistika. L-NCF jipproponi perspettiva alternattiva ta’ kontenut kurrikulari li jikkonçettwalizza t-tag˙lim li jse˙˙ bis-sa˙˙a ta’ esperjenzi sinifikanti li joffru sfida lill-istudenti, imsejsa fl-g˙arfien, interessi u dispoΩizzjonijiet li j©ibu mag˙hom l-istu-denti. Dan jista’ jsir l-a˙jar permezz tat-tg˙aqqid ta’ diversi su©©etti f’oqsma tat-tag˙lim biex jikkontribwixxu g˙all-kisba ta’ korp ta’ g˙arfien u ˙iliet rilevanti, determinati u konnessi bejniethom li jattiraw u jimmotivaw li dawk li jkunu qed jitg˙allmu. Dan ma jfissirx li se jkun eliminat il-kontenut ta’ su©©etti tradizzjonali, se jin˙olqu rabtiet bejn diversi su©©etti biex it-tag˙lim jissa˙˙a˙.

Mhumiex qed ikunu proposti oqsma tat-tag˙lim maqtug˙in g˙alihom g˙as-Snin Bikrin billi hawn l-enfasi qieg˙da fuq l-iΩvilupp ta’ ˙iliet u dispoΩizzjonijiet poΩittivi lejn it-tag˙lim li jkunu Ωviluppati u estiΩi fis-snin ta’ wara. L-oqsma tat-tag˙lim idda˙˙lu fiç-çiklu primarju u huma estiΩi g˙aç-çiklu sekondarju fejn l-istudenti jag˙Ωlu minn fost g˙add ta’ su©©etti skont l-interess tag˙hom.

It-tag˙lim fis-Snin Bikrin u t-tmien oqsma tat-tag˙lim proposti g˙aç-çikli primarji u sekon-darji b˙ala dritt g˙al kull tifel u tifla u g˙al kull Ωag˙Ωug˙ u Ωag˙Ωug˙a jirriΩultaw mill-g˙anijiet identifikati g˙al dan l-NCF. Oqsma tat-tag˙lim simili huma identifikati f’dokumen-tazzjoni kurrikulari nazzjonali ta’ pajjiΩi o˙ra b˙alma huma l-Iskozja (2004, 2006, 2007, 2008) u New Zealand (2007) u fid-direttivi tal-UE.

L-NCF propost jippreΩenta deskrizzjoni qasira ta’ kull qasam ta’ tag˙lim li tag˙ti l-linji ©ene-rali tal-g˙arfien, ˙iliet u attitudnijiet essenzjali li l-istudenti huma mistennija li jiksbu. Iktar tard esperti kurrikulari u speçjalisti dwar il-kontenut f’kull Ωona jiΩviluppaw deskrizzjonijiet aktar dettaljati u komprensivi ta’ kull qasam ta’ tag˙lim u r-riΩultati rispettivi kemm fil-livell primarju u kemm f’dak sekondarju. Dawn imbag˙ad ikunu Ωviluppati f’sillabi u skemi ta’ xog˙ol li jistg˙u jintuΩaw direttament fil-kuntesti kollha ta’ tag˙lim. Fl-ambitu ta’ kull qasam ta’ tag˙lim, ikun identifikat il-kurrikulu obbligatorju ewlieni g˙all-iskejjel, u jkunu identifikati wkoll il-komponenti flessibbli li jippermettu li jkun hemm programmi differenti ta’ tag˙lim skont il-˙ti©ijiet individwali tal-istudenti.

L-oqsma tat-tag˙lim huma:

• il-Lingwi (il-Malti u l-IngliΩ; l-Ilsna Barranin);

• il-Matematika;

• ix-Xjenzi;

• l-Edukazzjoni Reli©juΩa (Edukazzjoni Reli©juΩa Kattolika. L-NCF jipproponi pro-gramm ta’ Edukazzjoni Etika g˙al dawk li jag˙Ωlu li ma je˙dux Edukazzjoni Reli©juΩa Kattolika);

• l-Edukazzjoni g˙aç-Çittadinanza (l-Istorja, il-Ìografija, L-Istudji Soçjali, l-Istudji Ambjentali u aspetti ta’ Edukazzjoni Personali, Soçjali u tas-Sa˙˙a u Home Economics);


• l-Edukazzjoni Teknolo©ika (id-Disinn u t-Teknolo©ija, il-LitteriΩmu Di©itali);

• l-Edukazzjoni fl-Arti (l-Arti, il-MuΩika, id-Drama, iΩ-Ûfin); u

• l-Edukazzjoni g˙as-Sa˙˙a (l-Edukazzjoni FiΩika u l-Isport, aspetti ta’ Edukazzjoni Per-sonali, Soçjali u tas-Sa˙˙a u Home Economics).

L-NCF jipproponi wkoll ˙ames temi interkurrikulari:

• l-eLearning;

• l-Edukazzjoni g˙al Ωvilupp Sostenibbli;

• l-Edukazzjoni Interkulturali;

• l-Edukazzjoni g˙all-Intraprenditorija; u

• il-Kreattività u l-Innovazzjoni.

Dawn huma kkunsidrati b˙ala komponenti essenzjali g˙al edukazzjoni ˙olistika u huma ma˙subin biex ikunu integrati fl-oqsma tat-tag˙lim diversi u biex jipprovdu ferg˙at li jg˙aqqdu flimkien l-oqsma kollha tat-tag˙lim.

Il-Pedago©ija, il-Prattika u l-Evalwazzjoni

It-Tag˙lim EffettivFl-ambitu ta’ ambjent ta’ tag˙lim differenzjat, l-g˙alliema je˙ti©ilhom jadottaw sistemi li jibnu fuq l-g˙arfien li di©à jkollhom l-istudenti u li jg˙inhom jag˙mlu progress. L-NCF qed jipproponi li l-istudenti jadottaw perspettiva kostruttivista g˙at-tag˙lim li ©©ib flimkien siste-ma kostruttivista konjittiva u soçjali g˙al tag˙lim effettiv.

It-tag˙lim hu effettiv l-aktar meta l-istudenti jing˙ataw opportunitajiet li jag˙mlu sens ta’ g˙arfien ©did f’kuntest li jippermettilhom jirrea©ixxu mal-g˙alliem u ma’ o˙rajn li jkunu qed jitg˙allmu biex jiddiskutu u jiskambjaw il-fehim tag˙hom. Minn dan il-lat, pedago©ija dominata mill-g˙alliem u li t˙alli lill-istudenti f’rwol passiv, li tenfasizza l-memorizzazzjoni u tillimita l-interazzjonijiet bejn dawk li jkunu jitg˙allmu, x’aktarx li ma tasalx biex tmexxi ’l quddiem tag˙lim effettiv.

Il-proçess tat-tag˙lim je˙tie© li joffri sfida u jitlob impenn mill-istudenti kollha, inkluΩi dawk li jmorru l-aktar ˙aΩin u dawk li jmorru l-a˙jar, u jg˙inhom jiΩviluppaw il-potenzjal massimu tag˙hom b˙ala persuni li jibqg˙u jitg˙allmu tul ˙ajjithom. Il-programmi ta’ tag˙lim je˙tie© li jkunu msejsa fuq il-kompetenza aktar milli fuq l-g˙arfien, u jenfasizzaw il-proçess tat-tag˙lim aktar mis-sempliçi akkwist tal-kontenut, partikolarment fil-kuntest ta’ soçjetà fejn l-g˙arfien hu aççessibbli l-˙in kollu. F’termini ta’ tfassil ta’ kurrikulu dan jista’ jintla˙aq billi wie˙ed iqis tliet dimensjonijiet:

• Kontenut u padrunanza li jinvolvu li jkollok studenti jesploraw u jifhmu l-medda s˙i˙a ta’ ideat f’qasam ta’ kontenut partikolari;

• Ósieb f’livell og˙la li jinvolvi analiΩi, sinteΩi u evalwazzjoni ta’ kontenut u kunçetti


f’çertu fond, u l-applikazzjoni tag˙hom b’modi differenti u f’kuntesti differenti; u

• UΩu ta’ kunçetti u temi usa’ biex wie˙ed jeΩamina l-kontenut tal-kurrikulu minn len-tijiet differenti, ng˙idu a˙na bidla, sistemi, setg˙a, mudelli u/jew kawΩa u effett.

L-Ambjenti tat-tag˙lim Billi t-tfal jiΩviluppaw b’mod ˙olistiku u billi t-tag˙lim u l-iΩvilupp ma jsirux b’mod sekwen-zjali u lineari, g˙alliema tas-Snin Bikrin u dawk tal-Primarja u s-Sekondarja huma inkora©©iti li jsawru ambjenti tat-tag˙lim li jappellaw g˙all-interessi tat-tfal, huma rilevanti g˙all-esperjenzi ta’ kuljum tag˙hom, u jistg˙u jkunu esplorati b’manjieri innovattivi u li joffru sfi-da. Esperjenzi diretti u prattiçi jinkora©©ixxu l-interazzjoni, l-impenn u l-involviment li min-na˙a tag˙hom iwasslu g˙al fehim itjeb, ftakir u l-iΩvilupp ta’ rappreΩentazzjonijiet mentali. Din is-sistema ssa˙˙a˙ l-attitudni tat-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙ fil-mixja tag˙hom minn esperjenzi konkreti u tan©ibbli g˙al nozzjonijiet simboliçi u astratti. Fil-kors tal-iΩvilupp tat-tfal fit-tag˙lim, ambjenti ta’ tag˙lim dinamiçi jipprovdu kuntest biex wie˙ed jittratta kwistjonijiet fil-fond u minn g˙add ta’ perspettivi differenti. Osservazzjonijiet, analiΩi, investigazzjoni-jiet, esplorazzjoni u esperimentar permezz ta’ pro©etti, su©©etti u temi jaqblu mas-sens ta’ kurΩità tat-tfal u taΩ-Ωg˙aΩag˙ u max-xewqa li jiskopru x’fiha d-dinja ta’ madwarhom, u l-‘g˙aliex’ u l-‘kif’ tag˙ha.

Il-Progressjoni u d-differenzjazzjoni fit-tag˙limIL-prinçipji ta’ diversità u inkluΩjoni huma s-sisien tal-NCF li jenfasizza t-tag˙lim iççentrat fuq l-istudent u jiffoka fuq metodi ta’ tag˙lim li juru lil dawk li jitg˙allmu kif g˙andhom jitg˙allmu. Dan l-atte©©jament jimplika li fl-istadji kollha l-istudenti, huma x’inhuma l-atti-tudnijiet u l-kompetenzi tag˙hom, g˙andhom jesperjenzjaw is-suççess u livell ta’ sfida, u jkunu appo©©jati biex isostnu l-isforz tag˙hom. Huma jkunu je˙tie©u programmi ta’ tag˙lim flessibbli li jipprovdulhom esperjenzi ta’ tag˙lim diversi li huma addattati g˙al spettru wie-sa’ ta’ studenti u jippermettu rati differenti ta’ progressjoni waqt li t-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙ ikunu g˙addejjin fil-kors tas-snin li jag˙mlu l-iskola. UΩu xieraq ta’ teknolo©iji bbaΩati fuq l-ICT jista’ jkompli jappo©©ja t-tag˙lim iççentrat fuq l-istudent.

Ir-rwol tal-g˙alliem professjonali hu li jag˙Ωel strate©iji addattati li jimpenjaw b’mod at-tiv lill-istudenti, u jimmotivawhom biex jag˙mlu tag˙hom b’mod personali l-esperjenzi ta’ tag˙lim li jg˙addu minnhom. Bl-iffukar dejjem aktar fuq dawk li jitg˙allmu, u b’aktar klassi-jiet ta’ ˙iliet im˙allta fl-iskejjel, attitudnijiet differenzjati jsiru aktar importanti u l-g˙alliema je˙tie© li jadottaw strate©iji li jibnu fuq it-tag˙lim li l-istudenti jkunu esperjenzaw qabel u jg˙inuhom jimxu ’l quddiem.

It-TransizzjonijietFilwaqt li fl-ewwel snin taç-Çiklu tal-Primarja l-kurrikulu jibni fuq is-sisien imqeg˙din fis-Snin Bikrin, fis-snin ta’ wara tal-Primarja dan jintrabat sfiq maç-Çiklu tas-Sekondarja biex jiΩgura transizzjoni bla skossi. Min˙abba t-tne˙˙ija mill-2011 tal-eΩamijiet tal-Junior Lyceum u l-Common Entrance, l-NCF jipproponi kurrikulu li j˙affef it-transizzioni miç-Çiklu tal-Primarja g˙al dak tas-Sekondarja permezz tar-riorganizzazzjoni ta’ su©©etti f’oqsma tat-tag˙lim u l-progressjoni ta’ livell ta’ kisba ta’ g˙arfien espressi b˙ala learning outcomes.

L-NCF qed jipproponi li:

• t-transizzjoni mill-iskola Primarja g˙al dik Sekondarja g˙andha ssir bla skossi u toffri pro-


gressjoni b’mod li tappo©©ja lill-istudenti biex jitg˙allmu jerfg˙u responsabbiltà akbar tat-tag˙lim tag˙hom;

• t-tag˙lim fiç-Çiklu tas-Sekondarja g˙andu jikkonsolida u jibni fuq l-esperjenza ta’ tag˙lim fi Ωmien l-edukazzjoni Primarja u jipprepara lill-istudenti g˙al sfidi usa’ li jkoll-hom i˙abbtu wiççhom mag˙hom meta jtemmu Ω-Ωmien tal-edukazzjoni obbligatorja;

• s-sistema preΩenti ta’ sentejn fl-ewwel Çiklu tas-Sekondarja segwit minn tliet snin fit-tieni Çiklu tas-Sekondarja g˙andha tinΩamm fil-kaΩ tas-settur Statali, g˙alkemm skejjel o˙rajn huma liberi li jikkunsidraw alternattivi o˙rajn.

Il-konsiderazzjoni ta’ karatteristiçi ta’ tag˙lim effettiv kif deskritti hawn fuq, tixpruna l-˙tie©a ur©enti li jkunu Ωviluppati Ωew© politiki li g˙andhom x’jaqsmu ma’ (a) it-tag˙lim tal-lingwa, inkluΩ il-lingwa tat-tag˙lim, u (b) diversità u inkluΩjoni. F’dan ir-rigward l-NCF jag˙ti impor-tanza lil xi kwistjonijiet kruçjali li je˙tie© li jkunu indirizzati permezz ta’ politiki bbaΩati fuq evidenza flimkien mal-fehmiet ta’ dawk kollha involuti.

L-Assessjar u l-Evalwazzjoni

L-Assessjar u t-Tag˙limL-assessjar fl-ambjenti ta’ qabel l-iskola u tal-iskola jag˙ti kontribut essenzjali lit-tag˙lim u lill-progress fil-livelli kollha. Dan g˙andu jitqies b˙ala parti integrali mill-proçess tal-istruzzjoni u t-tag˙lim billi jipprovdi lill-istudenti u lill-©enituri tag˙hom reazzjonijiet kontinwi, fil-waqt proprju u kwalitattivi dwar il-progress tat-tfal, jag˙ti lill-g˙alliema informazzjoni dwar il-prattika tag˙hom, u jag˙ti lill-iskejjel u l-kulle©©i informazzjoni dwar l-ippjanar tal-kurrikulu u t-tag˙lim. Assessjar g˙at-tag˙lim (assessjar g˙al skopijiet formattivi) huwa proçess li jsir waqt it-tag˙lim. L-istudenti u l-g˙alliema tag˙hom juΩaw ir-riΩultati biex isiru jafu x’jafu dawk li jkunu qed jitg˙allmu u x’ikunu kapaçi jag˙mlu f’relazzjoni mat-tag˙lim ippjanat. Huma juΩaw l-informazzjoni u l-evidenza mi©bura tul iΩ-Ωmien tat-tag˙lim biex jie˙du deçiΩjonijiet fuq kif jiffukaw fuq it-tag˙lim fil-futur u jtejbuh. Assessjar tat-tag˙lim (assessjar g˙al skopijiet sommarji) normalment isir fi tmiem units jew perjodikament fi tmiem modulu, f’nofs is-sena jew fi tmiem is-sena. Informazzjoni u ©udizzji fuq it-tag˙lim jin©abru flimkien f’forma sommarja bl-iskop li jsiru rapporti lill-©enituri u jsiru skambji ma’ g˙alliema o˙rajn fil-klassi li jmiss jew lill-iskola. Jekk dawk li jitg˙allmu huma konxji sewwa ta’ dak li hu mistenni minnhom (l-intenzjonijiet tat-tag˙lim) u tal-kriterji ta’ suççess li fuqhom jitkejjel it-tag˙lim tag˙hom, l-assessjar tat-tag˙lim jista’ jikkontribiwixxi b’mod effettiv g˙all-assessjar g˙at-tag˙lim.

Meta mfassal tajjeb u implimentat kif g˙andu jkun, il-proçess tal-assessjar tal-klassi jista’:

• jkun ta’ appo©© lill-istudenti biex ikejjel it-tag˙lim tag˙hom, jidentifika x’jafu, jara x’in-huma l-˙ti©ijiet ta’ tag˙lim tag˙hom, u jara x’passi jmisshom jittie˙du;

• jinkora©©ixxi lill-istudenti biex jappo©©jaw lil xulxin fit-tag˙lim bis-sa˙˙a tal-assessjar minn s˙abhom;

• jg˙in lill-g˙alliema jifhmu a˙jar kemm qed jitg˙allmu l-istudenti, juΩaw evidenza biex jag˙mel monitera©© tal-progess ta’ dawk li jkunu qed jitg˙allmu, jirriflettu fuq il-prattiki tag˙hom u jaddattaw il-mod kif jg˙allmu g˙all-˙ti©ijiet ta’ dawk li jkunu qed jitg˙allmu;


• jg˙in lill-g˙alliema jippjanaw g˙at-tag˙lim ta’ individwi u gruppi, u jiΩguraw li l-istudenti koll-ha jing˙ataw attenzjoni xierqa;

• isostni lill-©enituri biex jaqsmu l-esperjenzi ta’ tag˙lim ta’ wliedhom, jinterpretaw informazzjo-ni li to˙ro© mill-assessjar, u jsegwu l-iΩvilupp edukattiv tat-tfal tag˙hom.

L-NCF jirrakkomanda l-iΩvilupp ta’ politika tal-assessjar f’livell ta’ skola jew kulle©© biex isir moni-tera©© tal-progress tul is-sena. Il-politika g˙andha tfittex li ttejjeb il-kwalità tal-assessjar u kif din hija komunikata lill-©enituri u lil imsie˙ba o˙rajn, b˙al bordijiet ta’ eΩaminaturi u min i˙addem. Din g˙andha tqis ukoll il-frekwenza, it-tul u l-iffissar taΩ-Ωmien meta jsiru ˙idmiet orali u dawk ta’ smig˙ komprensivi fil-lingwi, u xog˙ol prattiku u tipi o˙rajn ta’ xog˙ol tal-kors fl-oqsma dif-ferenti tat-tag˙lim, fosthom is-su©©etti vokazzjonali. Fil-kaΩ tas-settur Statali, il-politika g˙andha tistabbilixxi wkoll f’liema gruppi tas-sena l-eΩamijiet jibqg˙u jkunu ssettjati b’mod çentrali. Fil-kaΩ ta’ dawk il-gruppi tas-sena fejn l-eΩamijiet ikunu bbaΩati fil-kulle©©, l-Educational Assessment Unit je˙tie©lu jag˙mel monitera©© tal-istandards mal-medda kollha tal-kulle©©i differenti.

L-Evalwazzjoni: Il-MekkaniΩmi tal-Assikurazzjoni tal-Kwalità

L-NCF jirrakkomanda li l-iskejjel ikunu inkora©©iti u appo©©jati biex jibqg˙u l-˙in kollu jiΩviluppaw il-˙ila tag˙hom li jkunu komunitajiet ta’ prattika riflessiva permezz ta’:

• proçess ta’ ppjanar ta’ Ωvilupp tal-iskola li jinkludi fih innifsu mekkaniΩmi g˙al awtoassessjar;

• konsulenza;

• il-Performance Management and Professional Development Plan (PMPDP); u

• kontrolli esterni li jsiru mid-Dipartiment tal-Assigurazzjoni tal-Kwalità fid-Direttorat g˙all-Kwalità u Standards fl-Edukazzjoni.

Il-Monitera©© Nazzjonali tal-Kisbiet Il-monitera©© fuq livell nazzjonali fuq standards miftiehma minn qabel huwa essenzjali biex ikun Ωgurat li d-dritt tal-istudenti g˙al edukazzjoni ta’ kwalità qed ikun rispettat. Hija r-responsabbiltà tad-Direttorat g˙al Kwalità u Standards (DQSE) li jevalwa l-implimentazzjoni, l-innovazzjoni u x-xejriet emer©enti tal-kurrikulu permezz ta’ assessjar estern f’livell nazzjonali u internazzjonali, per-mezz tal-eΩamijiet ta’ tmiem is-sena, moderazzjoni tal-assessjar li jsir mill-iskola, monitera©© tal-kisbiet f’oqsma differenti tat-tag˙lim, benchmarks nazzjonali, servejs ta’ litteriΩmu u numeriΩmu; eΩamijiet tas-SEC, PISA2, PIRLS3, TIMSS4, u servejs o˙rajn.

2 PISA: Programme for International Student Achievement. Dan huwa programm ta’ assessjar standardizzat f’livell internazzjonali li kien Ωviluppat b’mod kon©unt minn ekonomiji parteçipanti u amministrat lil studenti ta’ 15-il sena fl-iskejjel. Il-PISA jassessja kemm l-istudenti li waslu qrib it-tmiem tal-edukazzjoni obbligatorja jkunu kisbu mill-g˙erf u ˙iliet li huma essenzjali g˙all-parteçipazzjoni s˙i˙a fis-soçjetà. Fiç-çikli kollha d-dominji tal-qari, matematika u litteriΩmu xjentifiku huma koperti mhux biss f’termini ta’ padrunanza tal-kurrikulu tal-iskola iΩda f’termini ta’ g˙erf u ˙iliet importanti me˙tie©a fil-˙ajja adulta. Fiç-çiklu PISA 2003 dda˙˙al dominju addizzjonali ta’ soluzzjoni tal-problemi biex jitkompla l-eΩami tal-kompetenzi interkurrikulari.

3 PIRLS: Progress in International Reading Literacy Study, Dan huwa çiklu ta’ assessjar mifrux fuq ˙ames snin li jkejjel xejriet fil-kisba tal-litteriΩmu, tal-qari tat-tfal, u politiki u prattiki relatati mal-litteriΩmu. Il-popolazzjoni internazzjo-nali tal-PIRLS tinkludi studenti fil-grad li jirrappreΩenta erba’ snin ta’ skola, sakemm l-età medja meta jsiru t-testijiet tkun mill-inqas 9.5 snin.

4 TIMSS: Trends in International Mathematics and Science Study. Dan hu çiklu ta’ assessjar ta’ erba’ snin. Dan ikejjel xejriet fil-kisbiet tal-istudenti fil-matematika u x-xjenza. Hu amministrat lil studenti fir-raba’ u t-tmien gradi.


L-Involviment tal-Ìenituri5 u tal-Komunità

It-tag˙lim g˙andu jsir f’kuntest li j˙addan il-komunità tal-madwar li l-fruntieri tag˙ha jmor-ru lil hinn mill-ambjent immedjat tal-iskola. L-istrutturi edukattivi formali g˙andhom ikunu sensittivi u kapaçi jirrispondu g˙ar-realtajiet u opportunitajiet li j©ib mieg˙u l-ambjent tal-istudenti. Barra minn hekk, il-komunità (©enituri, negozji/industriji, kunsilli lokali) – li dawk li jitg˙allmu jintera©ixxu fi ̇ danha – g˙andha tag˙raf u tammetti l-funzjoni ma©©uri tag˙ha li tinvesti f’edukazzjoni ta’ kwalità g˙olja u tippromwoviha.

L-Iskejjel u l-©enituri Minn meta dda˙˙lu l-kunsill skolastiçi bl-Att tal-1988 dwar l-Edukazzjoni, kibret l-impor-tanza tal-involviment tal-©enituri u Ωdiedet ukoll il-varjetà tal-forom ta’ dan l-involviment. B˙alissa, f’Malta jeΩistu erba’ xorta ta’ interazzjoni tal-©enituri:

Il-Konnessjoni dar-skola: Dawn it-tipi ta’ konnessjoni jinkludu korrispondenza u dokumentaz-zjoni regolari lill-©enituri u l-attendenza tal-©enituri f’çerimonji u funzjonijiet fl-iskola.

Parteçipazzjoni tal-©enituri: Din il-parteçipazzjoni tinkludi g˙ajnuna f’attivitajiet skont kif mit-lub mill-iskola permezz ta’ servizzi differenti.

Involviment tal-©enituri: Il-©enituri jie˙du parti ewlenija fil-proçessi tat-tfassil ta’ deçiΩjonijiet fl-iskola g˙aliex jistg˙u jinfluwenzaw l-a©enda ta’ dak li jkun je˙tie© isir.

Tag˙lim tal-©enituri g˙al tul il-˙ajja: Il-©enituri jag˙rfu li l-iskola tista’ tkun sit u/jew opportu-nità g˙at-tkabbir personali tag˙hom infushom.

L-erba’ kategoriji huma importanti g˙all-©enituri, g˙al uliedhom u g˙all-iskejjel biex jiΩguraw l-a˙jar Ωvilupp ̇ olistiku edukattiv ta’ dawk kollha involuti. L-NCF jirrakkomanda l-iΩvilupp ta’ politika nazzjonali biex tifformalizza l-forom differenti ta’ parteçipazzjoni.

L-Iskejjel u l-Komunità Ir-relazzjoni bejn l-iskejjel u l-komunità g˙andha erba’ dimensjonijiet:

• Il-komunità lokali hija riΩorsa utli g˙all-iskola biex it-tag˙lim jing˙ata f’kuntest. Dan jista’ jsir, ng˙idu a˙na, permezz ta’ Ωjajjar lil siti ta’ rilevanza nazzjonali; skola li tistieden per-suni jew entitajiet relatati mat-tag˙lim kurrikulari; orjentament tal-kurrikulu skolastiku biex jinkludi Ωjajjar lil siti, parteçipazzjoni f’attivitajiet u kontribut ta’ personalitajiet.

• L-iskola tista’ tkun lok g˙al tag˙lim tul il-˙ajja g˙all-komunità. Dan b˙alissa jse˙˙ bis-sa˙˙a tal- klassijiet ta’ filg˙axija u permezz ta’ programmi g˙all-©enituri ta’ appo©© fit-tag˙lim u korsijiet ta’ ta’ empowerment tal-©enituri.

• Il-komunità tista’ tg˙in lill-iskejjel i˙ejju lil dawk li jitg˙allmu g˙ad-dinja tax-xog˙ol. Esperjenzi ta’ orjentament g˙ax-xog˙ol idda˙˙lu f’˙afna skejjel sekondarji u esponew lil dawk li kienu qed jitg˙allmu g˙al ambjent reali ta’ xog˙ol filwaqt li taw ukoll ˙jiel ta’ etika tax-xog˙ol u intraprenditorija f’kuntest.

5 F’dan id-dokument kollu kull referenza g˙al involviment tal-©enituri fl-edukazzjoni tinkludi kuraturi legali u persuni adulti sinifikanti li g˙andhom funzjoni ta’ ©enituri fil-˙ajja tat-tfal. Din id-definizzjoni qed ting˙ata bla pre©udizzju g˙all-obbligi legali tal-iskejjel.


• L-iskejjel jirrispondu g˙al dak li titlob is-soçjetà permezz ta’ ffukar speçifiku fil-kurrikulu u esperjenzi edukattivi ad hoc. Id-dibattitu fis-soçjetà çivili jissu©©erixxi l-˙tie©a ta’ edukazzjoni f’oqsma ta’ kontenut speçifiku biex iwasslu g˙al bidla kulturali partikolari f’kuntesti li g˙andhom ˙tie©a ur©enti ta’ titjib.

Skejjel jistg˙u jinbidlu f’komunitajiet ta’ tag˙lim tul il-proçess ta’ identifikazzjoni ta’ metodi varji u uniçi ta’ tag˙lim li jirriΩultaw f’membri involuti ma’ membri differenti tal-iskola u tal-komunità lokali.

Fil-fatt, l-NCF jirrakkomanda li:

• skejjel jistabbilixxu rabtiet qawwija ma’ diversi membri, gruppi u a©enziji fil-komunità billi dan jg˙in li t-tag˙lim ikun estiΩ fi ˙dan il-komunità u jda˙˙al it-tag˙lim fl-iskejjel; u

• il-kulle©©i jistabbilixxu s˙ubijiet mas-setturi differenti tal-ekonomija u jesploraw forom differenti ta’ involviment li jistg˙u jkunu ta’ siwi kemm g˙all-istudenti u kemm g˙all-edukaturi.

L-Istrutturi ta’ Appo©©

L-NCF jag˙raf li edukazzjoni ta’ kwalità g˙olja te˙tie© infrastruttura ta’ appo©© li tipprovdi kondizzjonijiet u opportunitajiet g˙all-istudenti biex jaslu g˙all-potenzjal s˙i˙ tag˙hom u g˙all-g˙alliema u amministraturi biex jimplimentaw il-kurrikulu b’mod effettiv. Din l-infrastruttura te˙tie© servizzi lill-istudenti g˙addejjin il-˙in kollu, riΩorsi umani, Ωvilupp pro-fessjonali, appo©© u mentoring lill-g˙alliema u tmexxija edukattiva soda.

Is-Servizzi g˙all-IstudentiL-impenn favur diversità u inkluΩjoni promoss minn dan l-NCF je˙tie© ikollu d-disponibbiltà u l-aççessibbiltà ta’ servizz fl-interessi tal-istudenti. Dawn is-servizzi jing˙ataw tul sekwenza li tibda minn dak personali/pastorali g˙al dak kurrikulari. Is-servizzi g˙andhom jing˙ataw skont dawn il-prinçipji baΩiçi:

• Is-servizzi kollha g˙andhom jibdew mir-realtà tal-istudent li trid tinkorpora komponent personali/pastorali;

• Is-servizzi kollha je˙tie© li jindirizzaw l-implikazzjonijiet tas-servizz partikolari fuq id-dritt u l-iΩvilupp edukattiv tal-istudent;

• Dawn is-servizzi je˙tie© li jing˙ataw fil-kuntest ta’ diversità, li jfisser li dawn jindirizzaw il-livell kurrenti jew attwali tal-istudent fil-waqt li jindirizzaw il-progress u l-kisbiet li g˙ad iridu jse˙˙u;

• Is-servizzi g˙andhom i˙affu l-aççess tal-g˙alliema g˙al informazzjoni xierqa, ˙iliet, u provediment kumplimentari li jag˙tuhom il-˙ila li jindirizzaw b’mod effettiv id-dritt edukattiv tal-istudent; u

• Servizzi li je˙tie©u li l-istudent jin˙are© temporanjament mill-klassi huma effettivi sa-


kemm dawn iwasslu g˙ar-reintegrazzjoni tal-istudent fil-klassi ewlenija, u t-tis˙i˙ tal-g˙alliema tal-klassi biex tkun sostnuta din ir-reintegrazzjoni6.

Ir-RiΩorsi Umani L-NCF qed jipprovdi direzzjoni çara dwar kif g˙andu jing˙ata t-tag˙lim ta’ oqsma tat-tag˙lim speçifiçi, u, fil-kaΩ tal-iskejjel primarji, jindika r-responsabbiltajiet tal-g˙alliema tal-klassijiet u tal-g˙alliema ta’ su©©etti speçjalizzati. L-iΩviluppi su©©eriti mill-NCF jo˙olqu l-˙tie©a ta’ evalwazzjoni tas-servizz peripatetiku ma˙sub biex jappo©©ja l-kurrikulu fid-diversi livelli ta’ implimentazzjoni tieg˙u. Kemm fiç-Çiklu tal-Primarja u kemm f’dak tas-Sekondarja, l-ap-po©© tal-Kapijiet tad-Dipartmenti u l-Uffiçjali tal-Edukazzjoni g˙andu jinΩamm u jissa˙˙a˙.

L-IΩvilupp professjonali g˙addej il-˙in kollu L-iΩvilupp professjonali g˙addej il-˙in kollu tal-g˙alliema biex ja©©ornaw l-g˙arfien u l-baΩi tal-˙iliet tag˙hom g˙andu jitqies b˙ala indispensabbli biex il-professjoni tibqa’ effetti-va. L-g˙alliema professjonali g˙andhom jiΩviluppaw il-˙idma professjonali u pedago©ika tag˙hom mal-g˙alliema skont perspettivi kontemporanji ta’ riçerka, teorija, g˙arfien tal-kontenut u prattiki ta’ tag˙lim, u fuq kemm jifhmu lil dawk li jkun qed jitg˙allmu. Huma g˙andhom iqisu lilhom infushom b˙ala nies professjonali kritiçi u riflessivi li jinvolvu ru˙hom mat-teorija u l-prattika kontemporanja. Dan l-NCF jappo©©ja medda wiesg˙a ta’ oppor-tunitajiet aççessibbli g˙all-iΩvilupp professjonali ta’ dawk li joperaw fl-iskejjel u l-kulle©©i u fid-Direttorati tal-Edukazzjoni.

Il-MentoringIl-Mentoring huwa forma ta’ g˙ajnuna g˙al nies professjonali fid-diversi stadji tal-karrieri tag˙hom. L-g˙alliema kwalifikati ©odda u o˙rajn de˙lin g˙al funzjonijiet, sfidi u responsab-biltajiet ©odda jgawdu ˙afna minn appo©© strutturat mog˙ti minn s˙abhom li jkollhom aktar esperjenza u huma m˙arr©in apposta. Il-mentoring hu siewi wkoll meta dak li jkun ikun g˙addej minn sfidi li je˙tie©u appo©© professjonali. Il-funzjoni ewlenja ta’ min jag˙ti dan l-appo©© hija li jg˙in lill-individwu biex jirrifletti b’mod li jag˙ti l-frott fuq il-prattika profes-sjonali tieg˙u jew tag˙ha ˙alli jtejjibha.

Is-Servizzi legali u psikosoçjali g˙all-g˙alliemaSa mis-sena 2007 l-g˙alliema fl-iskejjel Statali setg˙u juΩaw servizzi psikosoçjali u legali mog˙tijin lilhom b’xejn. Dawn is-servizzi nstabu li kienu popolari, u d-domanda qawwija g˙alihom, l-aktar fil-qasam psikosoçjali, wasslet biex is-servizz jiΩdied. Xi skejjel indipendenti wkoll Ωviluppaw gruppi ta’ kura pastorali li jappo©©jaw g˙alliema fl-isfera psikosoçjali. L-NCF jaqbel ma’ dawn l-istrutturi ta’ appo©©.

Is-Sens ta’ tmexxija ta’ persuni ewlenin fl-edukazzjoniIt-tmexxija hija komponent ewlieni tal-proçess kollu tar-riforma u je˙tie© li sservi ta’ pern g˙all-iΩvilupp fil-livelli kollha. L-NCF jirrakkomanda:

mudell ta’ tmexxija li jippromwovi forom distributtivi ta’ tmexxija. Fl-ambitu tal-esperjenza ta’ netwerk, filwaqt li l-mexxejja fl-iskejjel g˙andhom funzjoni kemm ta’ viΩjoni u kemm

6 Servizzi ta’ mmani©©jar ta’ m©iba li jinkorporaw Nurture Groups u Learning Support Zones huma provedi-menti li g˙andhom l-g˙an li jirrijintegraw lill-istudent u jg˙ollu l-livell tal-˙iliet tal-g˙alliem tal-klassi.


strate©ika, huma je˙ti©ilhom ukoll jiffukaw fuq l-iΩvilupp ta’ kultura kollaborattiva li tag˙mel uΩu mill-medda s˙i˙a ta’ ˙iliet u esperjenzi professjonali li jkun hemm fost il-membri tal-organizzazzjoni. G˙andhom ikunu inkora©©iti opportunitajiet diversi fi ˙dan is-sistema tal-kulle©©i u f’setturi o˙rajn biex tistieden lill-edukaturi ˙alli jid˙lu g˙al diskors kritiku, jindiriz-zaw materji kurrikulari u jtejbu l-kwalità tat-tag˙lim u tal-istruzzjoni; u

li s-Senior Management Teams7 jiddedikaw ˙in effettiv u ta’ kwalità biex ja˙dmu flimkien fit-tmexxija tal-iskejjel u jipprovdu opportunitajiet varji g˙alihom infushom biex flimkien ma’ g˙alliema u impjegati o˙rajn li jappo©©jawhom itejbu l-kwalità ta’ edukazzjoni li tkun qed ting˙ata.

Dan il-mudell ta’ tmexxija hu applikabbli fiç-çikli tas-Snin Bikrin, tal-Primarja u tas-Sekon-darja.

L-Appo©© g˙all-IΩvilupp u l-Implimentazzjoni tal-KurrikuluId-DQSE, bi ftehim mal-kulle©©i, l-iskejjel u l-Fakultà tal-Edukazzjoni, g˙andu funzjoni ewle-nija fl-iΩvilupp ulterjuri u l-implimentazzjoni tal-NCF li tinkludi l-iΩvilupp ta’:

• oqsma tat-tag˙lim;

• Learning Outcomes Framework li jinvolvi l-kitba mill-©did tas-sillabi eΩistenti;

• deskritturi ta’ livell li jikkorrispondu mag˙hom;

• strate©iji ta’ tag˙lim li j˙addnu d-diversità;

• proçeduri ta’ assessjar li jiΩguraw progressjoni individwali ta’ tag˙lim; u

• assessjar summattiv marbut ma’ livelli nazzjonali ta’ kisbiet.

Id-deçiΩjonijiet marbuta mal-kurrikulu, il-pedago©ija, l-g˙aΩla ta’ materjali g˙at-tag˙lim, tag˙mir u riΩorsi g˙andhom jittie˙du dejjem iΩjed b˙ala riΩultat tal-kollaborazzjoni bejn min g˙andu responsabbiltà fid-DQSE g˙all-iΩvilupp kurrikulari, is-Senior Management Teams u l-g˙alliema fl-iskejjel. Id-DQSE jappo©©ja kulle©©i u skejjel fl-Ωvilupp ta’ korsijiet kemm im-fasslin apposta u kemm in-house li jindirizzaw ̇ ti©ijiet speçifiçi, kif ukoll ta˙ri© li jindirizza pri-joritajiet nazzjonali. Id-DQSE hu wkoll responsabbli g˙all-moderazzjoni u l-monitera©© tal-assessjar li jsir mill-skejjel u l-iΩvilupp u/jew monitera©© tal-assessjar sommattiv fil-kulle©©i u l-iskejjel.

7 G˙all-finijiet tal-iΩvilupp u l-implimentazzjoni tal-kurrikulu, is-Senior Management Teams huma mag˙mula mill-Kap tal-Iskola, l-Assistenti Kapijiet u l-Kapijiet tal-Dipartiment jew ekwivalenti.

23Dokument 3: L-NCF fil-Prattika

Dokument 3:

L-NCF fil-Prattika

It-Tliet Çikli: Is-Snin Bikrin, is-Snin tal-Primarja u s-Snin tas-Sekondarja

Is-Snin Bikrin

F’Dokument 3 l-NCF jipproponi kurrikulu g˙as-Snin Bikrin li jiffoka fuq l-esperjenzi tat-tfal u jipprovdi g˙at-trawwim ta’ dispoΩizzjonijiet poΩittivi lejn it-tag˙lim li jridu jkunu estiΩi g˙as-snin ta’ wara. Dan jinkora©©ixxi programmi ta’ attivitajiet li jmorru lil hinn mit-tag˙lim ta’ su©©ett jew kontenut speçifiku g˙al pedago©iji li jag˙nu rabtiet kurrikulari u hekk i˙affu l-proçessi tat-tag˙lim li jirrispondu g˙all-interessi tat-tfal u l-g˙arfien li kellhom minn qabel, jirrispettaw il-maturità konjittiva u mudelli ta’ tag˙lim preferuti tal-istudenti, jistimulaw il-kurΩità, ida˙˙lu interess fit-tag˙lim, jippromwovu l-esplorazzjoni, is-sejbiet u l-kreattività u jrawmu ambjenti li jippromwovu l-komunikazzjoni u stili interattivi ta’ tag˙lim. Bis-sa˙˙a ta’ programmi ma˙subin biex iwasslu g˙all-involviment attiv tat-tfal u g˙al tag˙lim imsejjes fuq l-esperjenza, it-tfal huma mistennija jiksbu kompetenzi soçjali, komunikattivi u intellettwali f’ambjent li jrawwem benesseri personali u dispoΩizzjonijiet ta’ tag˙lim poΩittivi.

L-NCF jargumenta favur:

• outcomes wesg˙in li j˙addnu l-aspetti kollha edukattivi u li ma jkunux iffokati esklussiva-ment fuq kisbiet akkademici;

• attitudnijiet pedago©içi li jirrispettaw l-età u l-livell ta’ Ωvilupp tat-tfal;

• kontenut bla limiti li g˙andu jkun ippreΩentat lit-tfal b’modi li jΩommu l-attenzjoni tag˙hom u jiΩguraw involviment u parteçipazzjoni; u

• impjegati m˙arr©in tajjeb ˙afna u ta’ ˙ila li huma sensittivi g˙all-karatteristiçi tat-tfal li jkunu qed jitg˙allmu u li jaqblu mal-proçessi ta’ tag˙lim ta’ tfal li g˙adhom jitg˙allmu jimxu, tfal Ωg˙ar ˙afna u tfal Ωg˙ar fl-istadji bikrin tal-iskola formali.

L-NCF japprova wkoll il-poΩizzjoni rrakkomandata mill-NMC (1999, p.57) li tqis l-ewwel sentejn tal-iskola Primarja b˙ala kontinwazzjoni tal-perjodu ta’ sentejn fil-Kindergarten.

L-NCF jidentifika l-˙ames kompetenzi li ©ejjin g˙as-Snin Bikrin:

(1) il-Benesseri; (2) il-Kompetenzi Soçjali; (3) il-Kompetenzi Komunikattivi; (4) id-DispoΩizzjonijiet biex wie˙ed jitg˙allem; u (5) il-Kompetenzi Intellettwali.

Dawn il-kompetenzi jistg˙u jiΩviluppaw f’learning outcomes li t-tfal Ωg˙ar huma mistennija


jiksbu sa meta jkunu mexjin mis-Snin Bikrin g˙as-snin tal-iskola Primarja li jsegwu. L-iΩvilupp ˙olistiku tat-tfal jikkontribwixxi g˙all-kisba b’suççess tar-riΩultati li ©ejjin:

RiΩultat 1: It-tfal jiΩviluppaw sens qawwi ta’ identità;

RiΩultat 2: It-tfal jiksbu idea poΩittiva tag˙hom infushom;

RiΩultat 3: It-tfal ikunu soçjalment kapaçi;

RiΩultat 4: It-tfal ikunu komunikaturi effettivi; u

RiΩultat 5: It-tfal irawmu attitudnijiet poΩittivi meta jitg˙allmu kif isiru impenjati u fiduçjuΩi fit-tag˙lim.

Is-Snin tal-PrimarjaL-NCF qed jipproponi li:

• l-kurrikulu g˙all-Iskejjel Primarji jqis it-tag˙lim b˙ala proçess dejjem g˙addej u kon-tinwu, jibni fuq is-sies sod imqieg˙ed tul l-istadju tas-Snin Bikrin u jorbot sfiq mal-iskejjel sekondarji biex jiΩgura transizzjoni bla skossi bejn il-livelli;

• ji©u implimentati pedago©iji mibnijin fuq attitudni soçjokostruttiva li tirrispetta mudelli ta’ tag˙lim individwalizzati, tindirizza l-˙ti©ijiet kollha tat-tfal, u tiΩviluppa b’suççess il-potenzjal kollu tat-tfal;

• l-kurrikulu tal-Primarja jg˙in lit-tfal jiΩviluppaw f’persuni li jitg˙allmu b’fiduçja u li g˙andhom idea poΩittiva tag˙hom infushom, stima g˙olja tag˙hom infushom, u huma soçjalment kapaçi; ˙assieba kritiçi u innovattivi li g˙andhom il-˙ila ji©©eneraw ideat ©odda li mbag˙ad jitqieg˙du fil-prattika; persuni li juΩaw il-Malti u l-IngliΩ b’mod pro-fiçjenti; persuni li jitg˙allmu jg˙oddu u g˙andhom baΩi soda f’ra©unar u kunçetti ma-tematiçi; persuni li jitg˙allmu li huma litterati xjentifikament u kapaçi jid˙lu g˙al tiftix li jrawwem fihom im˙abba g˙all-esplorazzjoni u l-istag˙©ib; studenti li huma litterati di©italment, kapaçi juΩaw u jadattaw teknolo©iji ©odda; u studenti li huma fiΩikament attivi, kapaçi jag˙mlu g˙aΩliet favur stil ta’ ˙ajja sana;

• it-tqassim ta’ tfal fi klassijiet issir b’tali mod li l-˙iliet ikunu m˙alltin tul is-snin primarji kollha;

• g˙alliema fl-iskejjel primarji jkunu responsabbli g˙at-tag˙lim ta’: il-Malti, l-IngliΩ, il-Matematika, ix-Xjenzi, it-Teknolo©ija, ir-Reli©jon, is-Su©©etti Çiviçi u s-Sa˙˙a (inkluΩa l-Edukazzjoni FiΩika);

• g˙alliema speçjalizzati f’su©©ett partikolari g˙andhom jie˙du post l-g˙alliema tal-klassi-jiet biex jg˙allmu l-Arti, il-MuΩika, id-Drama, l-Edukazzjoni Personali, Soçjali u tas-Sa˙˙a, u l-programmi ta’ g˙arfien f’ilsna barranin;

• g˙alliema li jag˙tu appo©© kurrikulari fix-Xjenzi, l-Edukazzjoni FiΩika, it-Teknolo©ija u


l-IT g˙andhom jg˙inu lill-g˙alliema tal-klassijiet fl-iskola biex jiΩviluppaw il-qasam kurri-kulari u joffru g˙ajnuna fil-kontenut u riΩorsi skont kif ikun me˙tie©;

• g˙andu jkun offrut appo©© f’livell ta’ kulle©©i u f’livell nazzjonali fl-ippjanar, implimen-tazzjoni u evalwazzjoni ta’ su©©etti interkurrikulari, u fl-implimentazzjoni ta’ politiki speçifiçi bis-sa˙˙a li ji©u implimentati b’mod ˙olistiku fl-iskejjel;

• s-sistema peripatetika kurrenti tkun riveduta skont kif me˙tie©;

• li forom differenti ta’ assessjar g˙at-tag˙lim fis-snin primarji kollha u assessjar tat-tag˙lim mir-Raba’ sas-Sitt Sena huma indikattivi tal-progress tal-istudenti skont il-livelli ta’ kisba. L-assessjar li jsir mill-iskola, li jkun jinkorpora l-assessjar ta’ ˙iliet orali jew tas-smig˙ fil-Malti u fl-IngliΩ jag˙ti lill-©enituri, lill-g˙alliema u lill-amministrazzjoni tal-iskola stampa ©enerali tal-iΩvilupp ta’ kull tifel u tifla f’termini ta’ livelli ta’ kisbiet ©enerali. Barra minn hekk, mir-Raba’ Sena, il-proçess isir aktar formalizzat bl-introduzzjoni ta’ eΩamijiet f’konnessjoni ma’ forom o˙rajn ta’ assessjar. It-tlaqqig˙ ta’ sistemi differenti g˙andu jg˙in lid-diversi msie˙ba involuti biex jiksbu stampa çara tal-iΩvilupp tal-g˙arfien, il-˙iliet u l-attitudnijiet ta’ studenti individwali fl-oqsma differenti tat-tag˙lim tul iç-Çiklu tal-Primarja;

• fi tmiem is-Sitt Sena jkun iffissat benchmark nazzjonali g˙al tmiem l-iskola Primarja fil-Matematika, fil-Malti u fl-IngliΩ8 u dan g˙andu jkun applikat b’mod çentrali biex jippro-vdi livelli ta’ tqabbil nazzjonali. Filwaqt li dawn il-metodi ta’ assessjar huma obbligatorji g˙al tfal li jattendu skejjel Statali, l-Iskejjel tal-Knisja u Indipendenti jistg˙u jipparteçi-paw ukoll. Dawn il-metodi ta’ assessjar jirre©istraw il-kisbiet tal-istudenti fi tmiem iç-çiklu tal-edukazzjoni Primarja u jipprovdu informazzjoni importanti dwar il-kisbiet ta’ studenti individwali lill-iskejjel sekondarji li jirçevuhom.

L-Orarju Skolastiku Propost g˙aç-Çiklu tal-PrimarjaIl-medda ta’ attivitajiet fl-ewwel sentejn taç-Çiklu tal-Primarja (l-Ewwel u t-Tieni Sena) g˙andha tkun l-istess b˙al ta’ dawk li jing˙ataw fis-Snin Bikrin. Fl-ewwel sentejn fil-Primarja g˙andu jkun hemm sistema ta’ tag˙lim madwar topic jew tema: sistema ta’ din ix-xorta tag˙ni l-iΩvilupp ta’ kull qasam ta’ tag˙lim. Ix-Xjenza, l-Edukazzjoni Reli©juΩa, l-Edukazzjoni Çivika, l-Edukazzjoni fl-Arti u l-Edukazzjoni g˙as-Sa˙˙a huma kollha oqsma li jappo©©jaw l-iΩvilupp ta’ ̇ iliet ta’ ta˙dit, litteriΩmu, numeriΩmu u litteriΩmu di©itali. G˙alkemm qed tkun proposta indikazzjoni ta’ kif il-©urnata tal-iskola tista’ titqassam fil-kaΩ tal-iskejjel primarji, mhi qed issir ebda rakkomandazzjoni fissa fil-kaΩ ta’ tfal fl-Ewwel u t-Tieni Sena.

Fir-rigward tal-orarju skolastiku mit-Tielet sas-Sitt Sena, qed ikunu proposti g˙all-konsiderazzjoni tul il-proçess ta’ konsultazzjoni alternattivi li jippermettu xi grad ta’ flessib-biltà f’livelli ta’ skola jew kulle©©. Madankollu, il-kriterji li ©ejjin huma komuni g˙all-g˙aΩliet kollha:

• Wie˙ed jassumi li, b˙ala medja, tul sena skolastika hemm madwar 800 sieg˙a ta’ tag˙lim. Din iç-çifra ma tinkludix il-˙in tal-assembly, tal-waqfiet jew tal-eΩamijiet;

8 L-eΩamijiet nazzjonali ta’ tmiem is-sena jinkludu assessjar ta’ ˙iliet orali jew tas-smig˙ kemm fl-IngliΩ u kemm fil-Malti.


• Il-˙in tat-tul tal-lezzjonijiet jista’ jvarja biex jista’ jkun hemm ˙inijiet flessibbli li jaqblu mal-esi©enzi tat-tfal. B’mod ©enerali l-˙in tal-lezzjoni jvarja bejn 30 u 60 minuta;

• Attivitajiet tal-Edukazzjoni FiΩika jew l-Isport huma allokati medja ta’ 30 minuta kull ©urnata tul il-˙in allokat g˙all-Edukazzjoni g˙as-Sa˙˙a. Barra minn hekk, l-iskejjel huma m˙e©©a jorganizzaw attivitajiet sportivi tul il-waqfa ta’ nofs il-jum. G˙andhom ukoll ikunu promossi attivitajiet ta’ wara l-iskola f’livell ta’ skola jew kulle©© f’kollaborazzjoni mal-komunità usa’ u mal-Kunsill Malti g˙all-Isport;

• It-tqassim rakkomandat (tg˙abbir tal-oqsma tat-tag˙lim) jippermetti li jkun hemm pro-gramm ta’ attivitajiet bilançjat tajjeb li jippermetti ˙in suffiçjenti g˙al oqsma differenti tat-tag˙lim; u

• L-iskejjel g˙andhom jiΩguraw li kull ©img˙a jkun hemm sieg˙a u nofs dedikati g˙al ses-sjonijiet ta’ ppjanar g˙all-g˙alliema.

Konformi mal-flessibbiltà li l-NCF qed jipproponi, wie˙ed mill-mudelli ta’ orarji skolastiçi j˙alli sieg˙a fil-©img˙a (bejn wie˙ed u ie˙or 32 sieg˙a kull sena) biex il-Kapijiet tal-Iskejjel jiddeçiedu kif g˙andu jintuΩa dan il-˙in. Fil-kaΩ ta’ tfal ta’ etajiet iΩg˙ar, fejn ma jkunx hemm programm ta’ g˙arfien ta’ lingwa barranija, l-iskola g˙andha grad miΩjud ta’ flessibbiltà f’kull wa˙da mill-alternattivi. Hu ttamat li l-flessibbiltà fl-orarju skolastiku tikber maΩ-Ωmien.

Is-Snin tas-SekondarjaL-NCF qed jipproponi li:

• it-transizzjoni mill-iskola Primarja g˙al dik Sekondarja g˙andha tkun bla problemi u toffri progressjoni b’mod li tappo©©ja lill-istudenti biex jid˙lu g˙al aktar responsabbiltà. Hi g˙andha tikkonsolida u tibni fuq l-esperjenzi ta’ tag˙lim miksubin tul l-edukazzjoni Primarja u t˙ejji lil dawk li qed jitg˙allmu g˙all-isfidi usa’ li jkollhom i˙abbtu wiççhom mag˙hom meta jg˙addu lil hinn mill-faΩi tal-edukazzjoni obbligatorja;

• is-sistema preΩenti ta’ sentejn fl-ewwel parti taç-Çiklu tas-Sekondarja segwita minn tliet snin fit-tieni parti taç-Çiklu tas-Sekondarja jinΩamm fis-settur Statali, g˙alkemm skejjel o˙ra huma liberi li jikkunsidraw alternattivi o˙rajn;

• jitqiesu numru ta’ mudelli ta’ orarji skolastiçi li jag˙mlu l-akbar uΩu possibbli mill-˙in tat-tag˙lim, joffru lill-iskejjel miΩura ta’ flessibbiltà kurrikulari, u jiΩguraw ˙in regola-ri g˙all-komunità professjonali tal-iskola biex tiddiskuti u/jew tindirizza kwistjonijiet li g˙andhom x’jaqsmu mal-iskola u mal-iΩvilupp professjonali;

• l-iskejjel jistg˙u jikkunsdraw li joffru ilsna barranin o˙rajn minbarra l-G˙arbi, il-FrançiΩ, il-©ermaniΩ, it-Taljan, ir-Russu u l-Ispanjol, jekk dan ikun sostenibbli u vijabbli mil-lat edukattiv. Barra minn hekk, l-iskejjel jistg˙u jfasslu programmi kurrikulari g˙al studenti li jkunu g˙adhom qed isibu diffikultajiet fil-Malti jew l-IngliΩ;

• l-istudenti kollha fis-Seba’ u t-Tmien Sena g˙andhom ikollhom il-Core Science. Fid-Disa’, l-G˙axar u l-˙dax-il Sena l-istudenti kollha li ma jkunux jixtiequ jispeçjalizzaw fix-xjenza jkomplu bil-Core Science li jwassal g˙all-eΩami tas-SEC. L-istudenti li jixtiequ jispeçjaliz-


zaw fix-Xjenza jistg˙u jag˙Ωlu tnejn jew tlieta minn dawn: Life Sciences, Physical Sciences u Materials Science;

• l-Accounts u l-Economics jer©g˙u jid˙lu mill-©did fil-lista ta’ su©©etti li studenti jistg˙u jag˙Ωlu fl-a˙˙ar tal-Form 2;

• jitwessa’ l-ispettru ta’ opportunitajiet edukattivi biex jaqdu l-interessi u x-xejriet tal-istu-denti kollha li qed jie˙du edukazzjoni obbligatorja permezz taΩ-Ωieda ta’ erba’ oqsma inizjali ta’ su©©etti vokazzjonali, ji©ifieri In©inerija, Ospitalità, IT Practitioner, u Kura tas-Sa˙˙a u Soçjali mal-lista ta’ su©©etti li studenti jistg˙u jag˙Ωlu fl-a˙˙ar tal-Form 2;

• ji©u pilotati g˙aΩliet vokazzjonali inizjali f’numru ta’ skejjel Statali u mhux Statali minn Settembru 2011 u l-implimentazzjoni nazzjonali tal-VET inizjali sal-2013;

• tkun adottata attitudni aktar flessibbli lejn l-eΩamijiet annwali mis-settur Statali fejn hu stabbilit ma’ liema year groups l-eΩamijiet jibqg˙u jsiru b’mod çentrali. Fil-kaΩ ta’ dawk il-gruppi ta’ snin li fihom l-eΩamijiet ikunu bbaΩati fil-kulle©©i, l-Educational Assessment Unit (EAU) fi ˙dan id-DQSE se jag˙mel monitera©© tal-istandards mal-medda kollha tal-kulle©©i differenti;

• il-politika ta’ assessjar tal-kulle©©i tippermetti lill-istudenti li jkunu qed isegwu program-mi ta’ tag˙lim individwali li jkunu evalwati bl-uΩu ta’ forom ta’ assessjar alternattivi. Il-politika je˙tie© ukoll li tie˙u f’konsiderazzjoni l-frekwenza, it-tul u l-˙in li jie˙u l-assessjar b˙al fil-kaΩ ta’ eΩerçizzi ta’ komprensjoni orali u bis-smig˙ f’lingwi, ˙idma prattika, u tipi o˙ra ta’ xog˙ol tal-kors. Il-politika tfittex ukoll li ttejjeb il-kwalità ta’ forom differenti ta’ assessjar u kif dawn huma rrappurtati lill-©enituri u lil korpi o˙rajn involuti b˙al bordijiet ta’ eΩamijiet, u min i˙addem;

• dawk li jfasslu s-sillabu jie˙du f’konsiderazzjoni l-interkonnessjonijiet li jkun hemm fi ˙dan kull qasam ta’ tag˙lim, u l-˙in li tassew huwa disponibbli biex l-istudenti verament jifhmu dak li qed jitg˙allmu b’riΩultat ta’ lezzjonijiet li huma effettivi;

• l-skejjel jiΩviluppaw f’siti ta’ tag˙lim effettiv diversifikat b’mod li dawk li jg˙allmu jitg˙allmu jikkoordinaw il-possibbiltajiet kollha inerenti fl-NCF biex flimkien mal-istu-denti jibnu opportunitajiet ta’ tag˙lim awtonomu li huma tassew iççentrat fuq l-istu-denti u jindirizzaw ir-realtajiet tag˙hom.

L-Orarju Skolastiku Propost g˙aç-Çiklu tas-Sekondarja Fl-iskejjel sekondarji je˙tie© li jitqiesu numru ta’ kriterji biex ikun Ωgurat li l-NCF iqieg˙ed fil-prattika orarju skolastiku li jag˙mel l-a˙jar uΩu possibbli mill-˙in tat-tag˙lim. Orarju ta’ din ix-xorta je˙tie© li:

• ja˙seb g˙al minimu ta’ 38 lezzjoni g˙al kull ©img˙a ta’ ˙amest ijiem billi dan hu l-ammont minimu ta’ lezzjonijiet me˙tie©a biex tkun Ωgurata aççessibbiltà g˙at-tmien oqsma tat-tag˙lim;


• jalloka ˙in skont l-orarju skolastiku g˙al assemblies ta’ kuljum u speçjali, uΩu ta’ lockers tal-iskola u ˙in tal-Form;

• jkollu waqfa ra©onevolment twila f’nofs il-jum biex isa˙˙a˙ il-preΩenza tal-isport u atti-vitajiet ta’ tag˙lim mhux formali;

• jippermetti li jsiru lezzjonijiet ta’ bejn 40 u 45 minuta kull wa˙da, u preferibbilment ta’ mhux inqas minn 42 minuta meta wie˙ed iqis il-˙in ta’ skari©© bejn lezzjonijiet, biex ikun hemm ˙in biΩΩejjed g˙al ˙in ta’ xog˙ol effettiv fil-klassi;

• jiΩgura ˙in regolari g˙all-komunità professjonali tal-iskola biex tiddiskuti u/jew tindirizza kwistjonijiet li g˙andhom x’jaqsmu mal-iskola u mal-iΩvilupp professjonali; u

• jkun strutturat fuq il-prinçipju li l-˙in li jkollu l-g˙alliem ikun dedikat kollu g˙at-tag˙lim proprju jew relatat ma’ dmirijiet professjonali u mhux g˙al superviΩjoni – g˙andu jin˙aseb li jkun hemm ˙las ekstra g˙al din is-superviΩjoni.

B˙alissa mhemmx orarju skolastiku wie˙ed li jissodisfa l-kriterji kollha msemmija hawn fuq. Filwaqt li d-diversità attwali fis-setturi u bejn is-setturi tal-Istat, tal-Knisja u dawk Indipen-denti je˙tie© li tkun irrispettata, f’dan id-dokument qed ikunu proposti orarji differenti f’ten-tattiv li jkunu indirizzati diversi prijoritajiet u realtajiet. Il-vanta©©i u l-iΩvanta©©i ta’ kull wie˙ed mill-mudelli proposti huma ppreΩentati g˙al skopijiet ta’ diskussjoni.

29Dokument 4: L-NCF - It-Triq ‘il Quddiem

Dokument 4: L-NCF – It-Triq ’il Quddiem

Il-Konsultazzjoni dwar l-Implimentazzjoni tal-Qafas tal-Kurrikulu Nazzjonali

L-g˙an ewlieni fl-abbozzar ta’ dawn id-dokumenti kien dak li ridna niΩguraw li l-NCF u l-proposti ma˙subin biex jolqtu kull stadju tal-edukazzjoni tal-istudenti jindirizzaw il-˙ti©ijiet tag˙hom filwaqt li j˙ejjuhom biex jilqg˙u l-isfidi li jqumu wara l-età tal-iskola obbligatorja, fl-edukazzjoni og˙la li tinkludi dik post-sekondarja u terzjarja, u fis-sehem çiviku fi ˙dan il-komunità. L-isfidi quddiemna je˙tie©u l-isforz kollettiv u l-kollaborazzjoni u parteçipazzjoni ta’ dawk kollha involuti jekk il-proposti tal-NCF iridu jkunu aççettati, mifhuma u implimen-tati b’suççess.

Dokument 4 ji©bor fil-qosor ir-rakkomandazzjonijiet li qed ikunu proposti mill-NCF u jeΩamina l-implikazzjonijiet ta’ dawn ir-rakkomandazzjonijiet. Hu aççettat li strate©ija li tag˙mel sens g˙all- implimentazzjoni tal-NCF tista’ tkun Ωviluppata biss wara li r-rakkoman-dazzjonijiet ikunu ©ew diskussi u l-impatt s˙i˙ tal-implikazzjonijiet tag˙hom mifhum. Biex naslu g˙al dan b˙ala komunità li tirrifletti li qed titg˙allem flimkien, il-proçess ta’ konsult-azzjoni je˙tie© li jinkludi lil dawk kollha involuti f’dibattitu professjonali. Barra minn dan, l-istrate©iji ta’ konsultazzjoni u implimentazzjoni je˙tie© ikunu msejsa fuq fehim s˙i˙ ta’ proçess ta’ mmani©©jar tal-bidla.

Il-proçess ta’ konsultazzjoni jinqasam fi tliet faΩijiet:

FaΩi 1: Ir-riflessjoni g˙al azzjoni minn Mejju 2011 sa Awissu 2011

Din il-faΩi g˙andha sservi biex tippreΩenta l-NCF u t˙ejji lid-diversi persuni jew korpi in-voluti fil-proçess ta’ konsultazzjoni. Barra minn dan, din il-faΩi tippermetti li l-parteçipanti kollha jkollhom ˙in biΩΩejjed biex jaqraw id-dokumenti u jqisu b’çertu dettall il-kontenut u l-implikazzjonijiet tag˙hom.

FaΩi 2: Ir-riflessjoni f’azzjoni minn Settembru 2011 sa Novembru 2011

Din il-faΩi g˙andha tag˙ti lil dawk involuti l-opportunitajiet li jaqsmu flimkien u jikkonso-lidaw l-ideat tag˙hom fi ˙dan il-medda kollha ta’ istituzzjonijiet differenti. L-g˙an ta’ din il-faΩi hu li dawk involuti jkunu mistiedna u inkora©©uti biex jipparteçipaw attivament fil-©enerazzjoni ta’ diskussjoni u dibattitu professjonali riflessiv u nazzjonali dwar il-proposti tal-NCF u hekk jinbeda proçess ta’ qsim ta’ reazzjonijet kritiçi u kostruttivi bi preparazzjoni g˙all-verΩjoni a˙˙arija tal-NCF.

FaΩi 3: Ir-riflessjoni fuq azzjoni minn Novembru 2011 sa Diçembru 2011

Din il-faΩi g˙andha ti©bor flimkien lil dawk kollha involuti u lir-reazzjonijiet offruti mid-diversi istituzzjonijiet bil-g˙an li jkunu diskussi su©©erimenti minn perspettivi differenti.


Wara li l-NCF propost ikun ©ie mifli fid-dawl tar-reazzjonijiet li jkunu da˙lu, id-dokument a˙˙ari tal-NCF ikun ippreΩentat lill-Ministru g˙all-approvazjoni tal-Kabinett/Parlament.

L-iskop ma©©uri ta’ dan l-abbozz tal-NCF hu li jniedi l-proçess tar-reviΩjoni u l-a©©ornar tal-kurrikulu. Fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar, is-suççess jew nuqqas ta’ suççess tal-proçess ikun determinat minn kemm ikun kbir l-impenn kontinwu ta’ dawk kollha involuti fl-isforzi bla waqfien tag˙hom biex jiΩguraw li l-proposti jistg˙u jkunu tra-dotti fi prattiki ta’ kuljum fil-klassijiet. Min-na˙a tag˙hom dawn i˙allu impatt fuq il-kwalità tal-esperjenzi edukattivi pprovduti fl-iskejjel u fuq ir-rilevanza ta’ dawn il-prattiki g˙al dawk li jkunu jitg˙allmu, li to˙ro© mill-kisbiet immedjati jew fit-tul fil-kuntest tat-tag˙lim tul il-˙ajja.

LEJN EDUKAZZJONI TA’ KWALITÀ - curriculum.gov.mt · 6 Dokument Konsultattiv 1: Sommarju...

Documents

Transcript of LEJN EDUKAZZJONI TA’ KWALITÀ - curriculum.gov.mt · 6 Dokument Konsultattiv 1: Sommarju...