LaTeX ile Doküman Hazırlama - Matematik...
89
LaTeX ile Doküman Hazırlama Yrd. Doç. Dr. Süleyman ÖĞREKÇİ Matematik Bölümü Lisans Dersi
Transcript of LaTeX ile Doküman Hazırlama - Matematik...
LaTeX ile Doküman Hazırlama
Yrd. Doç. Dr. Süleyman ÖĞREKÇİ
Matematik Bölümü Lisans Dersi
Genel Bakış
1 Giriş
Dersin amacı, TeX sistemi ve LaTeX yazılımının tarihçesi, yapısı, Neden LaTeX? Avantajları ve dezavantajları, LaTeX kullanmaya başlamadan önce yapılması gerekenler,
Gerekli Yazılımlar.
2 LaTeX 3 Düz Metin
Dosyasının Yapısı Biçimleme
LaTeX kaynak dosyası Boşluklar ve paragraflar, yapısı,
Heceleme, satır ve sayfa
Sahanlık ve gövde., kesme,
Sahanlıkta kullanılan temel Özel karakterler,
komutlar, Ek kaynak dosyaları,
LaTeX komutlarının yapısı ve bazı temel komut …
örnekleri.
Giriş
Dersin Amacı
Bu dersin temel amacı, matematik ve benzeri bilimsel içerikli
dokümanların (makale, tez, kitap, sunum vb..) yapısını, ve bu
dokümanların hazırlanmasında yaygın olarak kullanılan
LaTeX yazılımının temellerini öğretmektir.
Bu ders sonunda öğrencinin LaTeX yazılımını kullanarak matematik
formülleri, tablolar, resimler gibi çeşitli grafiksel öğeler içeren bilimsel
bir dokümanı rahatlıkla hazırlayabilmesi beklenmektedir.
Bu derste LaTeX yazılımının temelleri anlatılacak olup dersi
tamamlayan öğrenciler kendilerini geliştirmeye devam
edebilecekleri kaynaklara yönlendirileceklerdir.
Giriş
TeX ve LaTeX Tarihçesi
Öncelikle TeX kelimesi “Technology” kelimesindeki
“tech” hecesi gibi telaffuz edilir. Yani teks yerine
“tek”, lateks yerine “latek” olarak telaffuz ederiz.
TeX, Donald Knuth tarafından geliştirilen ve belge
hazırlamak için kullanılan düşük seviyeli bir
programlama dilidir. İlk olarak 1977 de geliştirilmeye
başlanmıştır. TeX 3.0 sürümü ile yaygınlaşmaya
başlamıştır. Bu sürümden sonra TeX sürümleri Pi
sayısını oluşturan rakamlar kullanılarak
numaralandırılmaktadır, güncel sürüm TeX
3.14159265 dir.
LaTeX ise TeX sistemi üzerine kurulmuş ve TeX i
kullanmayı kolaylaştıran bir yazılımdır. Leslie
Lampord tarafından geliştirilmiştir. Yani aslında LaTeX
yazılımı TeX için bir araçtır.
Giriş
Temel Farklılıklar
LaTeX, alışık olduğumuz MS Word gibi bir WYSIWYG (what you see
is what you get) türü kelime işlemcisi değildir.
WYSIWYG tarzı yazılımlar biz dokümana kelimeleri girerken eş
zamanlı olarak biçimlendirirler, yani belgenin son halini hazırlarken
görebilir ve gerekli değişikliklere karar verebiliriz.
LaTeX’te ise dokümanı herhangi bir metin editöründe kaynak kodu
olarak hazırlarız, daha sonra LaTeX yazılımını kullanarak
biçimlendirilmiş doküman haline getiririz (C++, Php gibi). Dolayısıyla
doküman hazırlamak için bazı LaTeX komutlarını bilmemiz gerekir.
LaTeX ile doküman hazırlarken belgenin biçimini ilk baştan belirleriz,
daha sonra sadece metinleri gireriz, LaTeX yazılımı biçimi tüm
belgeye uygular. (Gerekli yerlerde tekrar biçimlendirme yapılabilir.)
Giriş
Neden LaTeX?
Dokümanın kaynak kodu herhangi bir metin editörü ile oluşturabilir
veya düzenleyebilirsiniz,
Biçimleme otomatik olarak LaTeX tarafından yapılır, biçim
yerine tamamen gireceğiniz metine odaklanırsınız,
Bir belgedeki biçim veya metin diğer bir belgeye
kolaylıkla kopyalanabilir,
İndeks, kaynakça, içindekiler listesi, dipnotlar, atıflar gibi öğeler
çok kolay bir şekilde oluşturulur,
Tüm işletim sistemlerinde çok düşük donanım gereksinimiyle çalışır,
Matematiksel formülleri içeren dokümanları oluşturmak için en
uygun yazılımdır,
Çok yaygındır, birçok yayınevi yazarlardan dokümanlarını
LaTeX formatında talep eder,
Ücretsiz bir yazılımdır, açık kaynak kodludur.
Giriş
Gerekli Yazılımlar
LaTeX yazılımının elde edilmesi gereklidir. Birçok
ücretsiz LaTeX dağıtımı mevcuttur, en yaygınları
MiKTeX, TeX Live ve MacTeX en yaygın olanlarıdır.
Bu ders boyunca MiKTeX yazılımını kullanacağız.
MiKTeX yazılımı bütünleşik metin editörü de
içermektedir fakat LaTeX için kullanışlı olan başka
editörler de mevcuttur (Ör: WinEdt, TeXstudio,
Notepad++). Daha sonra bunlar açıklanacaktır.
LaTeX için bazı WYSIWYM (what you see is what
you mean) türü editörler de vardır (Ör: Scientific
Workplace). Daha sonra bunlar açıklanacaktır.
Giriş
MiKTeX yazılımı
MiKTeX yazılımı http://miktex.org/download adresinden indirilebilir.
Kurulumu yapıldıktan sonra başlat menüsünde TeXworks yazılımı
kısayolu görünmelidir.
Diğer editörler hakkında bilgi için
wikipedia.org/wiki/Comparison_of_TeX_editors adresi incelenebilir.
LaTeX Belgesi Anatomisi
LaTeX belgesinin yapısı
Dokümanın kodlarını LaTeX formatında kaydettiğimiz dosyaya LaTeX
kaynak dosyası denir. Daha önce de bahsettiğimiz gibi kaynak
dosyalar herhangi bir metin editöründe oluşturulabilir.
Kaynak dosya temel olarak iki kısıma ayrılabilir; Sahanlık (Preamble)
ve Gövde (Body).
Sahanlık kısmında belgemizin biçimlendirmesine ait bilgiler LaTeX
komutları yardımıyla girilir. Buraya girilen komutlar tüm belgeye
otomatik olarak uygulanır. Bu bölümde girilen komutlar kaynak dosya
derlendikten sonra çıktıda görünmez.
Gövde kısmında ise belgemizin çıktıda görünecek kısmı
(metinler, tablolar, şekiller,vb..) girilir.
Basit Bir Örnek
Şimdi bu kavramları bir örnek üzerinde görelim
TeXworks programını açıp aşağıdaki metni girelim:
\documentclass{article}
\begin{document}
Bu bizim ilk belgemiz
\end{document}
Daha sonra açılır listede pdfLaTeX seçili iken “Diz” butonuna basalım.
Yazılım bizden kaynak dosyayı kaydetmemizi isteyecek. Uygun bir klasöre belge1.tex olarak kaydedelim.
Daha sonra belgemizin derlenmiş çıktısını bize gösterecektir.
Basit Bir Örnek
Bu örnekte ilk satır belgemizin sahanlığıdır. Bu satırda hazırladığımız dokümanın bir makale olduğunu bildiren bir LaTeX komutu bulunmaktadır.
\begin{document} ve \end{document} komutları arasında
kalan kısım ise belgemizin gövdesidir.
Tüm LaTeX kaynak dosyalarında sahanlık kısmı \documentclass{} komutu ile başlayıp \begin{document}
komutu ile biter. Gövde kısmı ise \begin{document} ve
\end{document} komutları arasında kalır.
Tüm LaTeX komutları geribölü (\)-(backslash) karakteri ile başlar.
Dosyayı kaydettiğiniz klasörde belge1.pdf çıktı dosyasının oluştuğuna dikkat edin, yeni oluşan diğer dosyalar daha sonra açıklanacaktır.
Başka Bir Örnek
TeXworks programında aşağıdaki LaTeX kaynak dosyasını oluşturup derleyin, belge2.tex olarak kaydedin.
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\begin{document}
\title{Belge 2}
\author{ADIM SOYADIM}
\date{12 Nisan, 2014}
\maketitle
\section{Bu Nedir?}
Bu bizim ikinci belgemiz, daha fazla yeni komut ve
metin girdik.
\end{document}
Bu belgenin sahanlığında belgemizin 11 punto karakterle yazılacağı ve a4 boyutunda kağıda basılacağı bilgisi yer almaktadır. Ayrıca gövde kısmı da farklı komutlarla zenginleşmiştir.
Türkçe Karakterler
Belge2.tex dosyasındaki \author{ADIM SOYADIM} komutunu
\author{Adım Soyadım} ile değiştirirsek çıktıda Türkçe
karakterlerin görünmediğini farkederiz.
LaTeX ile yazarken Türkçe karakterlerin düzgün çıkması için \documentclass{} komutundan sonra sahanlıkta aşağıdaki
komutlar bulunmalıdır.
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
Yeni Bir Örnek
TeXworks programında aşağıdaki Latex kaynak dosyasını
oluşturup derleyin, belge3.tex olarak kaydedin.
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 3}
\author{Süleyman ÖĞREKÇİ}
\date{29 Nisan, 2014}
\maketitle
\section{İlk Bölüm}
Bu bizim üçüncü belgemiz, ve artık özgür bir şekilde
Türkçe karakterleri kullanabiliyoruz.
\end{document}
Komutların Yapısı
LaTeX komutları \ karakteri ile başlar ve aşağıdaki biçimlerde göürnebilirler
\komut
\komut{parametreler}
\komut[seçenekler]{parametreler}
Bazı komutlar parametreye bağlı olmadan çalışırken bazıları bir veya daha fazla parametreye ihtiyaç duyarlar. Bazı komutlar ise ek olarak zorunlu olmayan parametreler ile beraber de kullanılabilir.
Örneğin \today , \LaTeX ve \ldots komutları parametresiz
kullanılırlar.
LaTeX programı komutlardan sonra gelen boşlukları görmezden gelir, komuttan hemen sonraki boşluğun kaybolmaması için komuttan sonra {} eklenmelidir. Ör: \today{}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 4}
\maketitle
Bugün \today{} ve yine \TeX perliğim üzerimde
\ldots \end{document}
Komutlar
Bir önceki örnekte
\documentclass[a4paper,11pt]{article} komutunu
inceleyelim. Bu komut dokümanımızın a4 boyutunda 11 pt ile yazılacak bir makale olacağını bildiriyor. Bu komutta doküman sınıfı (article) parametresi zorunlu bir parametre olup kağıt boyutu (a4paper) ve font boyutu (11pt) opsiyonel parametrelerdir.
\usepackage[turkish]{babel} komutu ile de babel isimli
bir paketi kullanacağımızı ve makalenin dilinin Türkçe olacağını belirtiyoruz, buradaki turkish parametresi babel paketinin opsiyonel bir parametresidir.
\usepacgake komutu ile LaTeX programına ek özellikler ve
yeni komutlar eklemek için yeni paketler tanımlıyoruz. Örneğin
\usepackage[T1]{fontenc} komutu ile fontenc isimli bir
paketi ekledik. Bu paket kelimelerin hecelemesini düzenler. Biz Türkçe dilini kullandığımız için heceleme sisteminin T1 olarak belirttik. Bu komut sayesinde satır sonuna sığmayan Türkçe kelimeler düzgün bir şekilde parçalanacaktır.
Doküman Sınıfları
Sınıf Tanımı
article Genel makale sınıfıdır, orta ölçekli dokümanlar
için en uygun sınıftır.
report Daha uzun makaleler, cok sayıda bölüm içeren
raporlar, tezler, vs…
book Kitaplar, dergiler gibi daha büyük ölçekli
dokümanlar için uygun bir sınıftır.
letter Kısa notlar, mektuplar, vs…
slides Sunumlar.
Seçenek Tanımı
10pt, 11pt, 12pt… Dokümanda kullanılacak yazıtipi boyutu.
a4paper… Kullanılacak kağıt boyutu.
twocolumn Çift sütun yazmak için.
…
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt,twocolumn]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc} \begin{document}
\title{Belge 5}
\maketitle
Lorem Ipsum, masaüstü yayıncılık ve basın yayın sektöründe
kullanılan taklit yazı bloğu olarak tanımlanır. Lipsum,
oluşturulacak şablon ve taslaklarda içerik yerine geçerek
yazı bloğunu doldurmak için kullanılır. Lipsum, 1500'lerin
başlarında bir matbaacının font model kitabı oluşturmak
için, bir yazı tipi kütüphanesindeki harflerin
sıralamasını bozarak yerleştirdiğinden bu yana endüstri
standardı haline gelmiştir. Lorem Ipsum, 500 yıl boyunca
varlığını sürdürmekle kalmamış ve günümüzde elektronik
yazı tipinin gerektiği birçok konuda hazır bir araç olarak
kullanılmaya başlanmıştır. Lipsum. . . . .
\end{document}
Yorum Eklemek
Bazen LaTeX kaynak dosyamıza yorumlar eklemek faydalı olabilir. LaTeX yazılımı kaynak dosyayı işlerken % sembolünü görürse o satırın kalanını işlemez bir sonraki satırın başına atlar.
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc} %ilk satırın sonuna dikkat edelim.
\begin{document}
\title{Belge 6} %bu başlık daha sonra değişebilir.
\maketitle
Daha önce de bahsettiğimiz gibi bu operatörün düzgün
yakınsaklığı Teorem.1 den %geçen bölümdeki uzun teorem
dolayı aşikardır. Dikkat, bu örnekte bazı gizli
yorumlar var, ama \TeX{} %ya da \LaTeX
bu yorumları gizledi ve siz göremiyorsunuz.
\end{document}
Düz Metin Biçimleme
Boşluklar
Hem space hem de tab tuşu ile yapılan boşluklar LaTeX tarafından
bir karakter boşluk olarak algılanır,
Arka arkaya bırakılan çok sayıda boşluklar LaTeX tarafından
tarafından tek bir boşluk olarak algılanır,
Satır başlarındaki boşluklar LaTeX tarafından dikkate alınmaz,
Komutlardan sonra gelen boşluklar LaTeX tarafından dikkate alınmaz,
Bütün bir satırın boş bırakılması LaTeX tarafından paragraf başı
olarak aldılanır,
Arka arkaya boş bırakılan çok sayıda boş satır LaTeX tarafından tek bir
boş satır (paragraf başı) olarak algılanır.
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 7}
\maketitle
Uzaklık ve yakınlık üstüne düşünebiliriz ve yakınımızdaki
kişilerin uzaktan bizlere seslendiğini ama
uzağımızdaki kişilerin ise ne kadar da yakınımızda
olduğunu görürüz.
Aynı şekilde, iç dünyamızın bize ne kadar uzak olduğunu ve
dışarıya yansıyan görüngümüzün ise aslında bize ne kadar
da uzak kaldığına tanık oluruz.
Bazen, tıpkı burada olması gibi içinde doğup büyüdüğümüz
ve geliştiğimiz toplum, kültür ve kimlik kodlarımıza ne
kadar da uzak kalmışızdır aslında!
\end{document}
Düz Metin Biçimleme
LaTeX programı tüm satırların aynı uzunlukta olmasını (iki yana yaslama) sağlamak için her satırda kelimeler arası boşluk uzunluklarını otomatik olarak ayarlar. Bunun için LaTeX siz istemedikçe bir satırı yarım bırakıp yeni bir satıra atlamaz. Siz bunu isterseniz \\ veya \newline komutlarıyla yapabilirsiniz.
Benzer işlemi \linebreak komutu da yapar. Fakat bu komut ile
satır kesilirse LaTeX bu yarım satırı da iki yana yaslar.
Yeni sayfaya atlama işlemi de \pagebreak komutu ile yapılır.
\nolinebreak ve \nopagebreak komutları ise sırasıyla satır
ve sayfa kesilmesini engeller.
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 8}
\maketitle
Benim için futbolda önemli olan centilmenlik\\
ve dostluktur. Hedefim illa ki kazanmak\\
falan değildir. Ben sadece kendi reklamını
düşünen\\ kişiliğe sahip olsam başka olurdu. Ben
net\\ birisiyim arkadaş. Takımım kazanırsa mal-\\
zemecisine kadar mutlu oluruz. Ben de sporcu\\
varlığımı geliştiririm. Hakemlere baskı uygulamak\\
sportmenliğe yakışmaz. Fair-play için mücadele\\
gerekirse onu da yaparım. Medyayı da bağ-\\
rıma basmışım, spor uğruna gülmüşüm ve ağ-
\\ lamışım, kafam rahat!
\end{document}
Cümle Sonları
LaTeX programı metnin rahat okunabilmesi için cümle sonundaki noktadan sonra ekstra boşluk bırakır. Bu ekstra boşlukları engellemek için \frenchspacing komutu kullanılır. Daha sonra
tekrar ekstra boşluklu cümle sonları kullanmak için \nonfrenchspacing komutu kullanılır.
Büyük harflerden sonra gelen noktayı LaTeX programı cümle sonu olarak kabul etmez. Çünkü kısaltmalarda da büyük harften sonra nokta kullanılabilir. Büyük harften sonra cümlenin bittiğini belirten nokta koymak için \@ komutundan sonra nokta koyulur.
Bazı tekrarlayan harf gruplarında LaTeX programı farklı semboller kullanır, tekrarlayan f harflerinde (fi, fl, ff gibi gruplarda) sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Bunu engellemek için \mbox
veya \/ komutu kullanılabilir.
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 9}
\maketitle
\frenchspacing Keşke yaşamda her şey matematik problemleri
kadar çözüme muhtaç kalabilseydi! Oysa yaşam çözümlendikçe
sorunlarını üretmeye koşulludur! İşte felsefe bu temel
çatışmanın ya da nosyonun peşine takılıdır.
\nonfrenchspacing Matematik felsefe için bir doğa
yasasıdır, onun sorunu kendini doğada çözümlemeye
kalkmasıdır. Oysa asil sorun zihindedir ve orada
çözülemeyen doğada da sorunlu kalmaya devam eder\ldots
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 10}
\maketitle
"Guard dog KIA." cümlesindeki K.I.A. (killed in action)
kısaltması Amerikan ordusunda çatışmada ölen askerler
(Tanrı günahlarını af\mbox{}fetsin) için kullanılan durum
tanımlamasının kısaltmasıdır. Teknik olarak Türkçedeki
"şehit" kelimesine yakın bir anlamı vardır. Çatışma
esnasında kaybolan askerler (missed in action) için de
benzer bir kısaltma kullanılır: MIA\@. Savaş esirleri
(prisoner of war) için de kullanılan kısaltma PAW
dır.\end{document}
Düz Metin Biçimleme
LaTeX programı kelimeleri otomatik olarak heceler. Özel bir heceleme kullanmak istiyorsanız \- komutu ile kelimenin
bölünebileceği yerleri işaretleyebilirsiniz.
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 11}
\maketitle
Dilimizde
Muvaffakiyetsizleştiricileştiriveremeyebileceklerimiz\-den\-
miş\-si\-niz\-ce\-si\-ne kelimesi popüler olarak en uzun
kelime olarak kabul edilse de, başında 15 harften oluşan
"muvaffakiyetsiz" kısmını, anlamı bozulmadan 20 harflik bir
sözcükle değiştirmek mümkündür, çünkü Türkçe sözlüklerde
geçen en uzun kelimeler 20 harflidir: kuyruksallayangiller,
ademimerkeziyetçilik, egzistansiyalizm veya
elektroansefalografi.
\end{document}
Düz Metin Biçimleme
Birden çok kelimeyi aynı satırda tutmak için \mbox{metin} komutu kullanılır.
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 12}
\maketitle
Her türlü soru, sorun ve önerileriniz için
irtibat numaramız \mbox{0212 444 00 44} kanalıyla
bizimle iletişime geçebileceğinizi hatırlatırız.
\end{document}
Düz Metin Biçimleme
Özel karakterler
# , $ , % , ^ , & , _ , { , } , ~ , \ simgelerini LaTeX yazılımı özel amaçlar
için ayırmıştır. Metin içerisinde bu simgeleri doğrudan girerseniz
birşeylerin ters gitmesine yol açabilirsiniz. Bu karakterleri girmek için
aşağıdaki komutları kullanabilirsiniz.
Simge Komut Simge Komut
# \# _ \_
$ \$ { \{
% \% } \}
^ \^{} ~ \~{}
& \&
Bazı Simgeler
LaTeX te dört farklı çeşit tire işareti yapılabilir. Bunlardan üç tanesi farklı
uzunluklarda kullanılan tire işareti olup dördüncüsü ise matematikte
kullanılan eksi işaretidir. Bunlar sırasıyla - , -- , --- ve $-$ ile yapılır.
Bazı web adreslerinde kullanılan tilda (~) sembolünü \~{}
komutu yerine $\sim$ komutuyla yazmak daha kullanışlıdır.
Derece işaretini yazmak için $^\circ$ komutu kullanılır.
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 13}
\maketitle
Celsius ölçeğine göre, suyun üçlü noktası (aynı anda katı-sıvı-gaz
halinde bulunabildiği sıcaklık) 0,01$^\circ$C --veya 273,16$^\circ$K-
- olarak tanımlanır. Bir derece Celsius (1$^\circ$C) ise, mutlak
sıfır ile suyun üçlü noktasının farkının 1/273,16'sı olarak
tanımlanmıştır. İlk olarak Anders Celsius tarafından önerilen
buzun erime noktası ile suyun kaynama noktası arasında 100
derecelik bir sıcaklık ölçeği düşüncesi, 1954 yılında daha kesin
sonuç vermesi amacıyla bu şekle getirilmiştir. Bu değişiklik ve
Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler konferansının son kararları
doğrultusunda ($^\circ$C) birimindeki C sembolü santigrat olarak
değil Celsius (selsiyus) şeklinde okunacak. Yani ($^\circ$ C) nin
doğru okunuşu "derece Celsius (selsiyus)" şeklindedir. ---
---Celcius ve Kelvin birimleri arasında $^\circ$C=$^\circ$K$-
$273,15 bağıntısı vardır.
\end{document}
Düz Metin Biçimleme
Bazen metin içinde bazı kelimeleri italik, kalın gibi faklı
biçimlerde, bazen de farklı yazı tiplerinde kullanmamız
gerekebilir. Bunun için aşağıdaki komutlar kullanılır.
Bu komutlar çok fazla sayıda kelimeye uygulanmak gerekirse tek
tek değil toplu olarak uygulanabilir, bunun için aşağıdaki
deklorasyonlar kullanılır.
Komut deklorasyon Açıklama
\emph \em Vurgulama, italik yazı tipine benzer
\textrm \rmfamily Roman font ailesi
\textsf \sffamily San-serif font ailesi
\texttt \ttfamily Typewritter font ailesi
\textbf \bfseries Kalın (Bold-Face)
\textit \itshape İtalik
\textsl \slshape Eğik (slanted)
\textsc \scshape Baş harfler büyük (Small Caps)
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 14}
\maketitle
Oysa \emph{fizik} ilminde \sffamily uzaklık ve
yakınlık \rmfamily burada olduğu gibi tartışmalı
\textbf{değildir} . Çünkü \texttt{matematik} soyut ve
nesnel bir \textit{biçimselliğe} sahiptir ve her
fırsatta \textsl{kesinlik} bildirir. Bu yüzden
“\textit{\textbf{sayısal}}” düşünmeye alışmış bir
zihin için yaşam hiçte karmaşık değildir ve onu
karmaşıklaştıran sözcüklerin sesleniş biçimleridir.
Rakamların bu türden tartışma alanı yoktur. \scshape
Jack Benjamin Trashowski
\end{document}
Yazı Boyutu
LaTeX tarafından kullanılan temel yazı tipi boyutları
aşağıdaki örnekte görülen komutlar yardımıyla ayarlanabilir.
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 15}
\maketitle
\tiny Köpeklerin \small saymayı \normalsize
bilmediğini \large düşünüyorsanız, \Large cebinize
üç \LARGE bisküvi koyup \tiny ikisini
\footnotesize köpeğe vermeyi \huge deneyin.\\ \#
\Huge \scshape Phil Pastoret.
\end{document}
Alt Bölümler
LaTeX de başlık ve alt başlıklar için yedi seviye bulunmaktadır.
Aşağıdaki tabloda bu tanımlamaları görebilirsiniz.
Komut Seviye Yorum
\part{isim} -1 letter sınıfında yok
\chapter{isim} 0 Sadece book ve letter sınıfında var
\section{isim} 1 letter sınıfında yok
\subsection{isim} 2 letter sınıfında yok
\subsubsection{isim} 3 letter sınıfında yok
\paragraph{isim} 4 letter sınıfında yok
\subparagraph{isim} 5 letter sınıfında yok
Bu sınıfları ve ilgili bazı komutları sıradaki örneklerde görelim.
Kullanacağımız bazı komutların article sınıfında
kullanılamayacağına dikkat ediniz.
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 16}
\maketitle
\part{Temel Bilgiler}
\ldots \\ \ldots \\ \ldots
\section{Giriş}
\ldots
\subsection{Girişin girişi}
\ldots
\subsubsection{Beterin de Beteri}
\ldots
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 17}
\author{Süleyman ÖĞREKÇİ}
\maketitle
\tableofcontents \pagebreak
\part{Banach Sabit Nokta Teoremleri} \ldots \\ \ldots \\
\ldots \section{Temel Bilgiler}\ldots
\subsection{Daralma Dönüşümü}\ldots
\subsection{Sabit Nokta}\ldots
\subsection{Varlık-Teklik} \ldots
\subsubsection{Örnek} \ldots
\section{Diğer Teoremler} \ldots
\section{Uygulamalar} \ldots \pagebreak
\part{Brouwer Sabit Nokta Teoremleri} \ldots \\ \ldots \\
\ldots \section{Teoremin İfadesi} \ldots \section{İspat ve
Uygulamalar} \ldots
\subsection{Sperner Lemması} \ldots
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{book} \usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\frontmatter %sadece book sınıfında bulunur. \begin{document} komutundan
sonra verilmelidir. \title{Belge 18}
\author{Süleyman ÖĞREKÇİ}
\maketitle
\tableofcontents \pagebreak
\mainmatter %sadece book sınıfında bulunur. \frontmatter komutundan buraya kadar
roma rakamı ile, burdan sonra numaralandırmayı yeniden arap-hint
rakamlarıyla başlatır. \part{Banach Sabit Nokta Teoremleri} \ldots \\ \ldots \\ \ldots
\section{Temel Bilgiler}\ldots
\subsection{Daralma Dönüşümü}\ldots
\subsection{Sabit Nokta}\ldots
\subsection{Varlık-Teklik} \ldots
\subsubsection{Örnek} \ldots
\section{Diğer Teoremler} \ldots
\section{Uygulamalar} \ldots \pagebreak
\part{Brouwer Sabit Nokta Teoremleri} \ldots \\ \ldots \\
\ldots \section{Teoremin İfadesi} \ldots \section{İspat ve
Uygulamalar} \ldots \subsection{Sperner Lemması} \ldots
\end{document}
Atıf ve Dipnotlar
LaTeX te atıflar \label{anahtar kelime} komutu ile tanımlanır.
Anahtar kelime bir bölüm (section), denklem (equation), tablo
(tabular), şekil (figure), vb… bir nesne olabilir. Örneğin bir denklemi daha sonra atıfta bulunmak için tanımlamak istersek \label{eq:denklem1} komutunu kullanırız. Bu komut ile LaTeX
programı o denklemi bir numara ile hafızada tutar.
Tanımladığımız nesnelere atıf yapmak için de \ref{anahtar
kelime} komutunu kullanırız. Örneğin yukarıda tanımladığımız
denkleme atıfta bulunmak için \ref{eq:denklem1} komutu kullanılır.
Bu komut ile ilgili denkleme atanan numara getirilir.
\pageref{anahtar kelime} komutu ile de tanımlanan
nesnenin buluduğu sayfa numarası getirilir.
Dipnotlar ise \footnote{örnek bir dipnot} komutu ile hazırlanır.
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article} \usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document} \title{Belge 19} \maketitle
\section{$\pi$reli Kebap} \ldots \\ \ldots \\ \ldots
\section{Mısır $\pi$ramitleri} \ldots \\ \ldots \\ \ldots
\pagebreak \section{$\pi$ Hakkında} Pi ($\pi$) sayısı ilk kez M.Ö. 26. Yüzyılda Mısırlılar tarafından $\frac{22}{7}$
olarak hesaplanmıştır. Daha sonra M.Ö.20. yüzyılda \emph{Rhind Papirüs} belgesinde
\textbf{3,14} olarak virgülden sonra iki basamağa kadar hesaplanmıştır. Böyle 5, 10,
20, 30 diyerek 1700 lü yıllarda virgülden sonra 100 basamağa kadar hesaplamalar
yapılabilmiştir. 1949 dan sonra bilgisayarın icadıyla beraber olayın rengi değişmiş, hesaplamalar hızlanmıştır. Bilgisayarla ilk $\pi$ hesaplama girişimi 1949
da ilk genel amaçlı elektronik bilgisayar olan \emph{\textbf{ENİAC}} \footnote{IBM
firması tarafından geliştirilen 30 ton ağırlığında olan ve 167 $m^2$ alan kaplayan
\emph{Elektronik Sayısal Entegreli Hesaplayıcı} (\emph{Electronic Numerical
Integrator and Computer}).} ile yapılmış ve 70 saatlik hesaplamanın sonucu olarak
2037 basamak hesaplanmıştır. 1967 de yarım milyon basamak, 2009 da da 2,7 trilyon
basamak hesaplanmış. En güncel kayıt ise 2011 de alınmış. Hızlı fakat öncekilerdeki
gibi çılgın olmayan :) bir bilgisayarla virgülden sonra 10 trilyon basamak
hesaplanmış. \label{sec:pi} \\ \ldots \\ \ldots \\ \ldots \pagebreak \section{$\Pi$s
Yedili Son Bölüm} \ldots \\ \ldots \\ \ldots \pagebreak \section{Bu Gün Bize $\pi$r
Geldi} \ldots \\ \ldots \\ \ldots \pagebreak \section{$\pi$yade $\pi$lavı} Sayfa
\pageref{sec:pi} de Bölüm \ref{sec:pi} de de bahsettiğim hesaplamalar sonucunda $\pi$
sayısı içinde arama bile yapabiliyorsunuz, mesela benim doğum tarihim 50,363,553 üncü
basamaktaymış. Saçma bir matematikçi
totemi olsa da daha önceki basamaklarda olmasını isterdim doğrusu :) \ldots Süleyman ÖĞREKÇİ
\end{document}
Ortamlar (Environments)
LaTeX te ortamlar da komutlar gibi çalışır. Bir ortamı, bir grup öğeye
etki eden komutlar dan oluşan bir sistem olarak tanımlayabiliriz.
Ortamlar \begin{ortam adı} ile başlayıp \end{ortam adı}
ile biter.
İç içe farklı ortamlar kullanılabilir.
document bir ortamdır. \begin{document} ile \end{document}
ifadeleri arasında kalan metine sahanlıkta belirtilen komutları uygulayan
bir ortamdır.
\begin{ortam1}
Metin metin metin Metin metin metin
Metin metin metin Metin metin metin
\begin{ortam2}
Metin metin metin Metin metin metin
\end{ortam2}
\end{ortam1}
Metin Hizalama Ortamları
LaTeX ile bir grup metni hizalamak için çeşitli ortamlar kullanılır.
Paragrafları sola yaslı, sağa yaslı ve ortalı hizalamak için sırasıyla flushleft, flushright ve center ortamları kullanılır.
Kısa alıntıları hizalamak için quote ortamı, uzun alıntılar içinse
quotation ortamı kullanılır. Şiir kıtalarını hizalamak için de
verse ortamı kullanılır.
Yazıldığı gibi basılması gereken (kaynak kodu) metinler için verbatim
ortamı kullanılır. verbatim* ortamı ile de kaynak kodundaki boşlukları
belirten özel bir işaret kullanılır. Paragraf yerine tek bir kelime için de \verb|metin| komutu kullanılır.
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 20}
\maketitle
\begin{flushleft}
Kabil'in kışına bayılıyordum. Geceleri pencereme pıtır pıtır
vuran kar tanelerine, yeni yağmış karın siyah, kauçuk
botlarımın altında ezilirken çıkardığı çıtırtıya, rüzgar
bahçelerde, sokaklarda uğuldarken demir sobadan yayılan
sıcaklığa bayılıyordum. Ama en çok da, ağaçlar donup yollar
buz tutunca, Baba'yla aramdaki buzların azıcık da olsa
erimesine. Bunu sağlayansa uçurtmalardı. Baba'yla aynı evde
yaşıyorduk, ama farklı dünyalarda. Uçurtmalar bu iki dünya
arasındaki, kağıt inceliğindeki kesişme noktasıydı.
\end{flushleft}
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 21}
\maketitle
\begin{center}
"Bir daha bize yemeğe geldiğinde Davut Han'a ne
diyeceğim, biliyor musun?" dedi Assef. "Onunla erkek
erkeğe konuşacağım; iki mert gibi. Anneme söylediğimi
ona da söyleyeceğim. Hitler hakkında. İşte, o gerçek
bir liderdi. Büyük bir lider. Vizyonu olan bir
adamdı. Davut Han'a, Hitler'in başladığı işi
bitirmesine izin verselerdi, dünya şimdi çok daha
güzel bir yer olurdu, diyeceğim."
\end{center}
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 22}
\maketitle
\begin{flushright}
Sokağın köşesini dönmek üzereydi; lastik botları
yerden kar öbekleri kaldırıyordu. Durdu, döndü
ellerini ağzının iki yanına götürdü. ” Bin Tane
İste, Senin İçin Yakalayayım! ” dedi. Sonra o bildik
hasan gülümsemesiyle gülümsedi, köşeyi dönüp gözden
yitti. Onu bir kez daha böylesine tasasız, böylesine
içten gülümserken ancak yirmi altı yıl sonra, solmuş
bir polaroid fotoğrafta gördüm.
\end{flushright}
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 23}
\maketitle
Sevgili okuyucum, o öylesine güzel bir geceydi ki,
böylesini ancak gençliğimizde görebiliriz! Gökyüzünün
aydınlığında, yıldızların parlaklığına bakıp bakıp da,
\begin{quote}
"Böyle bir göğün altında insan nasıl olur da
öfke duyar, hırçınlaşabilir?"
\end{quote}
diye düşünürsünüz. Ama bu düşünce de gençler
içindir, sevgili okuyucum, hem de çok gençler için.
Dilerim, sizin de gönlünüz uzun süre genç
kalsın\ldots \end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 24}
\maketitle
Meryem elleri dizlerinin arasında, kanepede yattı, camın önünde
girdap gibi dönen, çevrilen tipiyi seyretti. Aklına Nana'nın bir
keresinde söylediği bir şey geldi:
\begin{quotation}
Pusulanın hep kuzeyi gösteren ibresi gibi, bir erkeğin suçlayan
parmağı da daima, bir kadını gösterir. Her zaman. Bunu hiç unutma
Meryem\ldots Seninle benim gibi kadınlara hayatta yalnızca bir, tek
bir marifet gereklidir, o da zaten okulda öğretilmez. O da tahammül.
Sabretmek. Katlanmak. Sahip olduğumuz tek şey bu yeteneğimizdir
\ldots
\end{quotation}
Orada,geleceğin hiçbir önemi yoktu. Geçmişse yalnızca tek bir dersi
içeriyordu: Sevgi,insana zarar veren bir hatadır; işbirlikçisi, yani
umutsa tehlikeli bir yanılsama. \end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 25}
\maketitle
Filmlerinin ilk gösterimlerinden yıllar sonra bile hala büyük
bir ilgiyle izlenmesi olgusunu, yazmış olduğu bilimsel
yüksek lisans tezinde sosyolojik olarak irdelemiştir.
\begin{verse}
Suya attım bir taş,\\ Çıkardı bir ses faş faş,\\
Birisi kafama vurunca,\\ Gözümden geliyor yaş.\\[2ex]
Hüsniye Hüsniye,\\ Beni döndürdün
deliye,\\ İstersen sor beni Veli’ye,\\
Diyecek ki Hüsnü 12'de binecek gemiye.\\
\end{verse}
\end{document}
Listeleme Ortamları
LaTeX ile bir grup öğe numaralandırılarak veya
maddelendirilerek sıralandırılabilir.
Numaralandırma işlemi için enumerate, maddelendirme işlemi için de itemize ortamı kullanılır.
Maddelendirme işleminde madde işareti değiştirilebilir.
Açıklamalı liste için description ortamı kullanılabilir. Bu
ortamda anahtar kelimeler kalın yazı tipi ile dizilir.
Maddeler \item komutuyla belirtilir.
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 26}
\maketitle
\LaTeX{} ile numaralı listeye bir
örnek\ldots \begin{enumerate}
\item madde 1
\item madde 2
\begin{enumerate}
\item alt maddelerden 1
\item alt maddelerden 2
\begin{enumerate}
\item en alt madde 1
\item en alt madde 2
\end{enumerate}
\item alt maddelerden 3
\item alt maddelerden 4
\end{enumerate}
\item madde 3
\item madde 4
\end{enumerate}
\end{document}
\end{document}
LaTeX ile Doküman Hazırlama
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 27}
\maketitle
\LaTeX{} ile maddeli listeye bir
örnek\ldots \begin{itemize}
\item madde 1
\item madde 2
\item madde 3
\item[$\sim$] madde 4
\item[$\circ$] madde 5
\item[+] madde 6
\item[-] madde 7
\item[\#] madde 8
\end{itemize}
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 28}
\maketitle
\LaTeX{} ile karışık bir liste \ldots
\begin{enumerate}
\item Numaralandırılmış bir liste
öğesi \item Numaralandırılmış bir
liste öğesi \begin{itemize}
\item Maddelendirilmiş alt öğe
\item Maddelendirilmiş alt öğe
\end{itemize}
\end{enumerate}
Şimdi de açıklamalı bir liste \ldots
\begin{enumerate}
\item[İsim-Soyisim] Cristian Mark Junio Nascimento Oliveira Baroni
\item[Mevki] Orta saha
\item[Kod Adı] Yok
\item[Numarası] 16
\end{enumerate}
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 29}
\maketitle
İçindeki bal sevgisi ve en vahşi arılara bile dayanabilen kalın derisi
nedeniyle kendisine bal porsuğu (honey badger) denilen ve bir kedi gibi masum
görünen hayvanın Guinnes rekorlar kitabına göre dünyanın en korkusuz hayvanı
olduğunu, sürekli yalnız dolaştığını, dolaşırken kuşlardan akreplere,
yılanlardan arılara kadar önüne çıkan her türlü canlıyı öldürüp
yediğini, bilinen bir çok zehire karşı doğuştan bağışıklığa sahip
olduğunu biliyor muydunuz?
\begin{description}
\item[Bilimsel İsmi] Mellivora Capensis
\item[Koruma seviyesi] Koruma yok %ihtiyacı da yok...
\item[Anavatanı] Asya, Avrupa
\item[Rengi] Gümüş gri, siyah
\item[Uzunluğu] 60-77 cm
\item[Ağırlığı] 7-13 kg
\item[Yaşam Süresi] 25-28 yıl
\end{description}
\end{document}
Tablo Ortamı
LaTeX ile tablo oluşturmak için tabular ortamı kullanılır.
\begin{tabular}[konum]{sütunlar} şeklinde uygulanır.
Buradaki sütunlar kısmına tablonun kaç sütunu olacağı ve sütunların hizalama özellikleri girilir. Sola yaslı, sağa yaslı ve ortalı sütun için sırasıyla l , r ve c harfleri kullanılır. Örneğin cccc ifadesi, tablonun 4
sütunlu olacağı ve her sütunun ortalı olacağı anlamına gelir. llcll
ifadesi ile de 5 sütunlu, 3. sütunu ortaya hizalı, diğer sütunları sola
yaslı bir tablo anlamına gelir.
Daha sonra hücreler tek tek girilir. Hücreler arası geçiş & karakteri ile yapılır, her satır sonunda \\ komutu girilir.
Tablo biçimlendirilirken | karakteri ile dikey çizgi, \hline komutu ile
de yatay çizgi eklenir.
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 30}
\maketitle
\begin{tabular}{|ccc|}
\hline
1 & 2 & 3 \\
4 & 5 & 6 \\
7 & 8 & 9 \\
\hline
\end{tabular}
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 31}
\maketitle
\begin{tabular}{|l|l|l|}
\hline
satır1 - sütun1 & satır1 - sütun2 & satır1 - sütun3
\\ \hline
satır2 - sütun1 & satır2 - sütun2 & satır2 - sütun3
\\ \hline
satır3 - sütun1 & satır3 - sütun2 & satır3 - sütun3
\\ \hline
\end{tabular}
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 32}
\maketitle
\begin{center}
\begin{tabular}{cc}
Zaman ($t$) & Konum ($x(t)$) \\
\hline
0 & 0,0087 \\
1 & 0,0051 \\
2 & 0,0024 \\
3 & 0,0009 \\
4 & -0,0017 \\
5 & -0,0089 \\
6 & -0,0398 \\
7 & -0,1189 \\
8 & -0,6325 \\
9 & -2,9003 \\
10 & -9,1655 \\
\hline
\end{tabular}
\end{center}
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 33}
\maketitle
\begin{tabular}{l|l|l|l}
ID & Malın Adı & Malın Cinsi & Malın Menşei
\\ \hline
1 & Domates & Yaş sebze & Antalya \\
2 & Takunya & Kıyafet & Konya \\
3 & Egzantrik mili & Yedek Parça & Almanya \\
4 & Minnoş & Evcil Hayvan & İzmir \\
5 & Kontrbas & Enstürman & Ankara \\
\end{tabular}
\end{document}
Paragraf Hücreleri
LaTeX tablolarında satır sonuna sığmayan uzun cümleleri bölmez.
Bunun için o sütuna paragraf girileceğini sütun pozisyonu
bölümünde belirtmeliyiz.
p{boyut} ifadesi o sütuna girilen uzun cümlelerin ilgili boyuta
sığmazsa bölünüp bir alt satırdan devam edeceğini bildirir. Boyut birimi
cm veya pt olabilir.
Paragraf sütunlarında dikey hizalama yapmak için array paketi
kullanılır. Üst, orta ve alt hizalama için sırasıyla t{boyut}, m{boyut}
ve b{boyut} kullanılır.
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 34}
\maketitle
\begin{tabular}{|c||c|c|p{6cm}|}
\hline Gün & Min Saıcaklık & Max Sıcaklık & Özet \\
\hline Pazartesi & 18$^\circ$C & 22$^\circ$C & Yer yer
bulutlanmalar olsa da genel olarak gökyüzünün oldukça
açık ve güneşli olduğu bir gündü. \\
\hline Salı & 12$^\circ$C & 13$^\circ$C &
Balkanlardan gelen soğuk hava dalgasının etkisiyle
sıcaklıklarda ani bir düşüş yaşandı. \\
\hline Çarşamba & 11$^\circ$C & 16$^\circ$C &
Gram güneş görmedik. \\
\hline
\end{tabular} \end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage{array} %tablo için
\begin{document}
\title{Belge 35}
\maketitle
\begin{tabular}{|c||c|c|m{6cm}|} %(m)iddle, (t)op, (b)ottom
\hline Gün & Min Saıcaklık & Max Sıcaklık & Özet \\
\hline Pazartesi & 18$^\circ$C & 22$^\circ$C & Yer yer
bulutlanmalar olsa da genel olarak gökyüzünün oldukça
açık ve güneşli olduğu bir gündü. \\
\hline Salı & 12$^\circ$C & 13$^\circ$C &
Balkanlardan gelen soğuk hava dalgasının etkisiyle
sıcaklıklarda ani bir düşüş yaşandı. \\
\hline Çarşamba & 11$^\circ$C & 16$^\circ$C &
Gram güneş görmedik. \\
\hline
\end{tabular} \end{document}
LaTeX ile Doküman Hazırlama
Çok Sütunlu Satırlar
Birden fazla sütunu kaplayan satırlar için
\multicolumn{sayı}{pozisyon}{metin} komutu kullanılır.
Örneğin \multicolumn{3}{|c|}{Puan Sıralaması} komutu ile
üç sütunu kaplayan, ortalanmış ve Puan Sıralaması metnini içeren bir
satır oluşturulur.
\hline yerine \cline{n-k} komutu kullanılırsa n inci
sütundan başlayan ve k inci sütunda biten bir çizgi çizilir.
fakat bu çizgilerin çizilmesi yoluyla birden çok satırı kaplayan sütunlar oluşturulamaz. Bunun için multirow paketi kullanılır. \multirow{sayı}{boyut}{Metin} komutuyla ilgili sayı kadar
satırı kapsayan bir sütun oluşturulur. Boyut kısmında * yazılırsa
metnin doğal genişliği alınır.
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 36}
\maketitle
\begin{center}
\begin{tabular}{|c|p{5cm}|c|}
\hline \multicolumn{2}{|c|}{Haftanın Talihlileri} \\
\hline 1 & Fazıl Kerim \\
\hline 2 & Mehmet Torun \\
\hline 3 & Aliye Çekmez \\
\hline 4 & Galip Bordanacı \\
\hline 5 & Ferit Akçay \\
\hline
\end{tabular}
\end{center}
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 37}
\maketitle
\begin{center}
\begin{tabular}{|c|p{5cm}|c|}
\hline Türkçe & İngilizce \\
\hline ayva & quince \\
\cline{1-1} armut & pear \\
\cline{1-1} erik & plum \\
\hline nar & pomegranate \\
\hline
\end{tabular}
\end{center}
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 38}
\maketitle
\begin{center}
\begin{tabular}{|c|c|c|c|c|}
\hline \multicolumn{5}{|c|}{Zeytin Üretiminde Başı Çeken Ülkeler} \\
\hline Sıra & Kıta & Ülke & Ekili Alan (hektar) & Yıllık Üretim (ton)
\\
\hline 1 & Avrupa & İspanya & 2,400,000 & 6,160,100 \\
\hline 2 & Avrupa & İtalya & 1,140,685 & 3,148,130 \\
\hline 3 & Avrupa & Yunanistan & 765,000 & 2,400,000
\\ \hline 4 & Avrupa & Türkiye & 594,000 & 1,800,000
\\ \hline 5 & Asya & Suriye & 498,891 & 998,988 \\
\hline 6 & Afrika & Tunus & 1,500,000 & 500,000 \\
\hline 7 & Afrika & Fas & 550,000 & 470,000 \\
\hline 8 & Afrika & Mısır & 49,888 & 318,339 \\
\hline 9 & Afrika & Cezayir & 178,000 & 300,000
\\ \hline
\end{tabular}
\end{center}
\end{document}
Bir Örnek \documentclass[a4paper,11pt]{article} \usepackage[turkish]{babel} \usepackage[utf8]{inputenc} \usepackage[T1]{fontenc} \usepackage{multirow} \begin{document} \title{Belge 39} \maketitle \begin{center} \begin{tabular}{|c|c|c|c|c|}
\hline \multicolumn{5}{|c|}{Zeytin Üretiminde Başı Çeken Ülkeler} \\
\hline 1 & \multirow{4}{*}{Avrupa} & İspanya & 2,400,000 & 6,160,100 \\
2 & & İtalya & 1,140,685 & 3,148,130 \\ 3 & & Yunanistan & 765,000 & 2,400,000 \\ 4 & & Türkiye & 594,000 & 1,800,000 \\
\hline 5 & Asya & Suriye & 498,891 & 998,988 \\
\hline 6 & \multirow{4}{*}{Afrika} & Tunus & 1,500,000 & 500,000 \\
7 & & Fas & 550,000 & 470,000 \\ 8 & & Mısır & 49,888 & 318,339 \\ 9 & & Cezayir & 178,000 & 300,000 \\ \hline
\end{tabular} \end{center} \end{document}
Bir Örnek \documentclass[a4paper,11pt]{article} \usepackage[turkish]{babel} \usepackage[utf8]{inputenc} \usepackage[T1]{fontenc} \usepackage{multirow} \begin{document} \title{Belge 40} \maketitle \begin{center} \begin{tabular}{|c|c|c|c|c|}
\hline \multicolumn{5}{|c|}{Zeytin Üretiminde Başı Çeken Ülkeler} \\
\hline 1 & \multirow{4}{*}{Avrupa} & İspanya & 2,400,000 & 6,160,100 \\
\cline{3-5} 2 & & İtalya & 1,140,685 & 3,148,130 \\
\cline{3-5} 3 & & Yunanistan & 765,000 & 2,400,000 \\
\cline{3-5} 4 & & Türkiye & 594,000 & 1,800,000 \\
\hline 5 & Asya & Suriye & 498,891 & 998,988 \\
\hline 6 & \multirow{4}{*}{Afrika} & Tunus & 1,500,000 & 500,000 \\
\cline{3-5} 7 & & Fas & 550,000 & 470,000 \\
\cline{3-5} 8 & & Mısır & 49,888 & 318,339 \\
\cline{3-5} 9 & & Cezayir & 178,000 & 300,000 \\
\hline \end{tabular} \end{center} \end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage{multirow}
\begin{document}
\title{Belge 41}
\maketitle
\begin{tabular}{|c|c|c|c|c|c|}
\cline{4-6} \multicolumn{3}{c|}{} &
\multicolumn{3}{|c|}{Karadeniz Bölgesi} \\
\cline{4-6} \multicolumn{3}{c|}{} & Samsun & Amasya & Trabzon \\
\hline \multicolumn{2}{|c|}{\multirow{2}{*}{Akdeniz Bölgesi}}
& Antalya & 935 & 859 & 1198 \\
\cline{3-6} \multicolumn{2}{|c|}{} & Mersin & 734 & 598 & 903 \\
\hline \multicolumn{2}{|c|}{\multirow{2}{*}{Marmara Bölgesi}}
& İstanbul & 740 & 682 & 1069 \\
\cline{3-6} \multicolumn{2}{|c|}{} & Edirne & 975 & 916 & 1303
\\ \hline
\end{tabular} \end{document}
Tabloları Özelleştirme
İçerisinde bir ortam bulunduracak olan sütunlar paragraf olarak belirtilmelidir.
Çok sütunlu tablolarda birden fazla sütun *{sayı}{pozisyon} ifadesi ile
oluşturulabilir. Örneğin *{7}{c} ifadesi 7 tane ortalı sütun anlamına gelir.
Bir sütunun tamamında sütun başında uygulanacak olan komutlar >{\komut} ile, sütun sonunda uygulanacak olan komutlar <{\komut} ile
belirtilir. Komutlar deklorasyon şeklinde olmalıdır. Örneğin >{\textbf}
yanlış, >{\bfseries} ise doğru bir kullanımdır.
Satırları alterne olarak renklendirmek için xcolor paketi table opsiyonel parametresi ile yüklenmelidir. \rowcolors{sayı}{renk1}{renk2} ifadesi
ile ilgili sayılı satırdan başlanarak iki renkli bir tablo elde edilir.
Daha özel tablolar içinse aynı paketin \cellcolor{renk} komutu ile
istenilen hücre renklendirilebilir. Gri renk için \cellcolor[gray]{0.9}
ifadesi ile farklı tonlarda gri elde edilebilir (burada 0.9).
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage{array}
\begin{document}
\title{Belge 42}
\maketitle
\begin{tabular}{|c|c|c|m{6cm}|}
\hline Model & Motor Gücü & 0--100 hızlanma & Açıklamalar
\\ \hline \hline SL65 AMG & 630 HP & 4.0 sn &
\begin{flushright}12 silindirli çift turbo şarjlı 6 lt
hacimli AMG motoru 1000 Nm tork üretmektedir. Aracın maks. süratı
elektronik olarak 300 km/h ile limitlenmiştir.
\end{flushright} \\
\hline \hline SLS AMG & 570 HP & 3.8 sn
& \begin{itemize}
\item 6.3 lt, 8 silindirli AMG motor,
\item 650 Nm tork,
\item 317 km/h maks sürat.
\end{itemize} \\
\hline
\end{tabular}
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 43}
\maketitle
\begin{tabular}{l|*{8}{c}}
Takım & O & G & B & M & A & Y & Puan & Av \\
\hline
İzlanda & 3 & 3 & 0 & 0 & 8 & 0 & 9 & +8 \\
Çek Cumhuriyeti & 3 & 3 & 0 & 0 & 8 & 4 & 9 & +4 \\
Hollanda & 3 & 1 & 0 & 2 & 4 & 5 & 3 & -1 \\
Letonya & 3 & 0 & 2 & 1 & 1 & 4 & 2 & -3 \\
Kazakistan & 3 & 0 & 1 & 2 & 3 & 7 & 1 & -4 \\
Türkiye & 3 & 0 & 1 & 2 & 2 & 6 & 1 & -4 \\
\end{tabular}
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage{array}
\begin{document}
\title{Belge 44}
\maketitle
\begin{tabular}{>{\em}l|*{6}{c}>{\bfseries}cc}
&
O
&
G
&
B
&
M
&
A
&
Y
&
Av
Takım & Puan \\
\hline
İzlanda & 3 & 3 & 0 & 0 & 8 & 0 & 9 & +8 \\
Çek Cumhuriyeti & 3 & 3 & 0 & 0 & 8 & 4 & 9 & +4 \\
Hollanda & 3 & 1 & 0 & 2 & 4 & 5 & 3 & -1 \\
Letonya & 3 & 0 & 2 & 1 & 1 & 4 & 2 & -3 \\
Kazakistan & 3 & 0 & 1 & 2 & 3 & 7 & 1 & -4 \\
Türkiye & 3 & 0 & 1 & 2 & 2 & 6 & 1 & -4 \\
\end{tabular}
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage{array}
\usepackage[table]{xcolor}
\begin{document}
\title{Belge 45}
\maketitle
\begin{center}
\rowcolors{1}{pink}{white}
\begin{tabular}{>{\em}l|*{6}{c}>{\bfseries}cc}
Takım & O & G & B & M & A & Y & Puan & Av
\\ \hline
İzlanda & 3 & 3 & 0 & 0 & 8 & 0 & 9 & +8 \\
Çek Cumhuriyeti & 3 & 3 & 0 & 0 & 8 & 4 & 9 & +4 \\
Hollanda & 3 & 1 & 0 & 2 & 4 & 5 & 3 & -1 \\
Letonya & 3 & 0 & 2 & 1 & 1 & 4 & 2 & -3 \\
Kazakistan & 3 & 0 & 1 & 2 & 3 & 7 & 1 & -4 \\
Türkiye & 3 & 0 & 1 & 2 & 2 & 6 & 1 & -4 \\
\end{tabular}
\end{center}
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage{array}
\usepackage[table]{xcolor}
\begin{document}
\title{Belge 46}
\maketitle
\begin{center}
\begin{tabular}{>{\em}l|*{6}{c}>{\bfseries}cc}
Takım & O & G & B & M & A & Y & Puan & Av
\\ \hline
İzlanda & 3 & 3 & 0 & 0 & 8 & 0 & 9 & +8 \\
Çek Cumhuriyeti & 3 & 3 & 0 & 0 & 8 & 4 & 9 & +4 \\
Hollanda & 3 & 1 & 0 & 2 & 4 & 5 & 3 & -1 \\ Letonya &
3 & 0 & 2 & 1 & 1 & 4 & 2 & -3 \\ Kazakistan & 3 & 0 &
1 & 2 & 3 & 7 & 1 & -4 \\ \cellcolor[gray]{0.9} Türkiye
& 3 & 0 & 1 & 2 & 2 & 6 &
\cellcolor{red} 1 & -4 \\
\end{tabular}
\end{center}
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage{array}
\usepackage[table]{xcolor}
\begin{document}
\title{Belge 47}
\maketitle
\begin{center}
\begin{tabular}
{>{\cellcolor{pink}\em}l|*{6}{c}>{\cellcolor[gray]{0.9}\bfseries}cc}
Takım & O & G & B & M & A & Y & Puan & Av \\ \hline
İzlanda & 3 & 3 & 0 & 0 & 8 & 0 & 9 & +8 \\
Çek Cumhuriyeti & 3 & 3 & 0 & 0 & 8 & 4 & 9 & +4
\\ Hollanda & 3 & 1 & 0 & 2 & 4 & 5 & 3 & -1 \\
Letonya & 3 & 0 & 2 & 1 & 1 & 4 & 2 & -3 \\
Kazakistan & 3 & 0 & 1 & 2 & 3 & 7 & 1 & -4 \\
Türkiye & 3 & 0 & 1 & 2 & 2 & 6 & 1 & -4 \\
\end{tabular}
\end{center}
\end{document}
Kayar (Floating) Table
Tablo metin içerisine gömülürken kaynak dosyada tabular ortamıyla tablonun
oluşturulduğu yere yerleştirilir. Fakat bu yöntem bazen kötü görünebilir. Örneğin
tablo sayfanın son satırlarında başlıyorsa paragraf düzeni bozulabilir.
Bu durumda table ortamı kullanılır. \begin{table}[konum] ve
\end{table} komutları arasında oluşturulan tablolar, belirtilen
konum parametresine göre konumlandırılırlar.
Bu ortam kullanılırsa \caption{açıklama} komutu ile tabloya açıklama
eklenebilir ve \label{anahtar kelime} komutu ile atıf yapmak için
referans oluşturulabilir. Ayrıca \listoftables komutu ile belgedeki
tabloların listesi oluşturulabilir.
Konum Parametreleri
Konum Açıklama
h Tablonun oluşturulduğu yere.
t Sayfanın üst tarafına.
b Sayfanın alt tarafına
p Tüm tabloların verileceği ayrı bir sayfaya.
! Mutlaka diğer seçeneklerden biri.
Kayar tablolar için opsiyonel konum parametreleri yukarıdaki tabloda
verilmiştir. Bunlarda biri veya birkaçı kullanılabilir. Konum
parametresi girilmezse varsayılan olarak tbp kabul edilir.
örneğin, hb parametresi ile tablonun oluştrulduğu yere, bu mümkün değilse
sayfanın altına yerleştirilmesini isteriz. Fakat bu ikisi de mümkün
değilse LaTeX tabloyu diğer seçeneklerden mümkün olan birini kullanır.
!hb parametresi ile ise LaTeX i bu iki seçenekten birine zorlarız.
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt,twocolumn]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc} \begin{document}
\title{Belge 48}
\maketitle
% Aşağıdaki metni kopyala/yapıştır yaparak birer satır ara ile 2
defa yazın.
Kurtuluş Savaşımızın en önemli siyasi başarılarından biri olan ve
20 - 22 Ekim 1919 tarihleri arasında Amasya'da gerçekleştirilen
Amasya Protokolünün 95. yıldönümü dolayısıyla Amasya Valiliği ile
üniversitemiz tarafından bir konferans düzenlendi. Saraydüzü
Kışlası Milli Mücadele Müzesi ve Kongre Salonunda düzenlenen
konferansı Vali Yardımcısı Nevzat Sinan, Belediye Başkan
Yardımcısı Mehmet Dümen, Üniversitemiz Rektör Yardımcısı Prof.
Dr. Murat Gökdere ve kalabalık bir izleyici topluluğu izledi.
(bkz: Tablo \ref{kelalaka})
Bir Örnek (Devamı)
\begin{table}[!hb]
\begin{center}
\begin{tabular}{cc}
Zaman ($t$) & Konum ($x(t)$) \\
\hline
0,000 & 0,0087 \\
0,001 & 0,0051 \\
0,002 & 0,0024 \\
0,003 & 0,0009 \\
0,004 & -0,0017 \\
0,005 & -0,0089 \\
0,006 & -0,0398 \\
0,007 & -0,1189 \\
0,008 & -0,6325 \\
0,009 & -2,9003 \\
0,010 & -9,1655 \\
\hline
\end{tabular}
\caption{Konuyla alakası olamayan bir
tablo} \label{kelalaka}
\end{center}
\end{table}
Bir Örnek (Devamı)
% Aynı metni kopyala/yapıştır yaparak birer satır ara ile birkaç defa yazın.
\end{document}
Özet (Abstract)
Metnin özeti verilmek istenirse abstract ortamı kullanılabilir.
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel} \usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\author{Süleyman Öğrekçi} \title{Belge 49}
\maketitle \begin{abstract}
Bu çalışmada, Doğu Anadolu Fay Zonu (DAFZ) için 1970-2012 yılları arasındaki
deprem verisi kullanılarak deprem tehlikesi ve deprem risk üzerine istatistiksel
bir çalışma yapılmıştır. Bu amaçla 35$^\circ$.00-42$^\circ$.00 D boylamları ile
36$^\circ$.00-40$^\circ$.00 K enlemleri arasında kalan bölgeyi
kapsayacak şekilde deprem katalogu oluşturulmuştur. Kullanılan katalog süre
magnitüdü Md’ye göre homojendir ve 1970-2012 yılları arasında $Md \geq 1.0$
olan 11029 depremi içermektedir. Analizler için Poisson oluşum modeli,
sismik durgunluk ve Z-değeri kullanılmıştır. Ayrıca çalışma alanı için b-
değeri ve tamamlılık magnitüdü hesaplanmıştır.
\end{abstract}
\section{Giriş}
b-değeri Doğu Anadolu Fay Zonu için Mc 2.8 bulunmaktadır. Mc değeri
kullanılarak 0.992 olarak bulunmuş olup Gutenberg-Richter ilişkisine
uygundur. Doğu Anadolu Fay Zonunda 1970-2012 yılları arasında meydana gelmiş
en büyük deprem Hatay doğusu büyüklüğü 7.5 olan bir depremin Doğu Anadolu Fay
Zonunda son 30 yılda Poisson oluşum olasılığına göre olma olasılığı
\%58’dir.\end{document}
LaTeX ve Matematik
LaTeX ile matematik formülleri dizerken çoğu zaman amsmath
paketi kullanacağız.
LaTeX ile matematik formülleri iki farklı şekilde dizilebilir. Birincisi: paragraf
yapısını bozmadan metin içerisinde formülü dizme (inline), diğeri de ayrı
bir satır içerisinde formülü dizmedir (display).
$ $ ş \( )\ ş
arasında veya math ortamı içerisinde girilir.
Ayrı satırda dizmek için formül \[ - ]\ işaretleri arasına veya
displaymath ortamı içerisinde girilir.
Formüllere numara verilmek istenirse formül equation ortamı içinde
yazılmalıdır. \label komutuyla işaret koyup \ref (veya amsmath
paketinde \eqref) komutuyla atıf yapılır.
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document}
\title{Belge 50}
\maketitle
Bu son durumda $\int G(\tan x, \cos x)dx$ integrali \(u=\tan
x\) değişikliğiyle kolaylıkla bulunur:
\begin{displaymath}
du=u'dx=\frac{dx}{\cos^2x}=(1+\tan^2x)dx=(1+u^2)dx
\end{displaymath}
ve dolayısıyla \[\int G(\tan x, \cos x)dx=\int
G_1(\tan x)dx=\int G_1(u)\frac{du}{1+u^2}\] bulunur.
\end{document}
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage{amsmath}
\begin{document}
\title{Belge 51}
\maketitle
$F(x,y)$ rasyonel bir polinom olsun. O zaman öyle tek değişkenli $F_1$
ve \(F_2\) rasyonel polinomları vardır ki
\begin{equation} \label{denklem1}
F(\sin x, \cos x)=F_1(\cos x)+\sin x F_2(\cos x)
\end{equation}
olur.
Eğer \ref{denklem1} de $x$ yerine \begin{math}-x\end{math} yazdığımızda
\(F\) nin değeri eksisine dönüşüyorsa, yani her $x$ için
\begin{displaymath}
F(-\sin x, -\cos x)=-F(\sin x, \cos x)
\end{displaymath}
ise, \eqref{denklem1} de \(F_1\) terimi kaybolur ve
\begin{equation} \label{denklem2}
F(\sin x, \cos x)=\sin x F_2(\cos x)
\end{equation}
olur.\end{document}
LaTeX ve Matematik
LaTeX te inline ve display matematik dizgisi farklıdır. İnline dizgide
semboller satır yapısının bozulmaması için daha küçük dizilir. Fakat bazı
durumlarda inline modda da display tarzında dizgiye ihtiyaç duyulabilir. Bu
durumda sembolden önce \displaystyle komutu kullanılır. Tüm formüllerde
displaystyle kullanılması için de sahanlıkta \everymath{\displaystyle}
komutu kullanılmalıdır.
LaTeX matematik kipinde boşlukları dikkate almaz. Boşluk koymak için \, ,
\: , \; , \ , \quad veya \qquad komutları kullanılır. LaTeX de matematik kipinde
boş satır kullanılamaz.
Matematik kipinde her karakter matematiksel bir değişken olarak kabul edilir.
Eğer düz metin girilecekse \textrm{metin} komutu kullanılmalıdır. Matematik
kipinde kullanılabilecek olan diğer bazı yazı tipleri aşağıdaki tabloda
belirtilmiştir.
Matematik kipinde bir komutun birden çok karaktere uygulanması
için karakterler küme parantezi içinde gruplandırılmalıdır.
LaTeX ve Matematik
Bir Örnek
\documentclass[a4paper,11pt]{article}
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage{amsmath}
\usepackage{amsfonts}
\begin{document}
\title{Belge 52}
\maketitle
\begin{enumerate}
\item $(a_n)_{n\geq 1}$ pozitif sayılardan oluşan artmayan bir dizi
olsun. Bu durumda $\displaystyle\sum_{n=1}^{\infty}a_n$ serisinin yakınsaklığı için gerek ve yeter koşul $\displaystyle\sum_{k=1}^{\infty}2^ka_{2^k}$
serisinin yakınsaklığıdır.
\item $\mathbf{OPR}$ dik üçgeninden,
\begin{displaymath}
PR=r\sin \Delta \theta \textrm{ ve } OR=r\cos \Delta
\theta \end{displaymath}
eşitlikleri bariz.
\item $A$ kümesini
\begin{equation}
A=\{x\in \mathbb{R}:\quad x^2\geq0\}
\end{equation}
olarak tanımlayalım.
\end{enumerate}\end{document}
