To, co najlepsze w turystyce winiarskiej

na południowych Morawach

KRAINĄ WINA

VELKOPAVLOVICKI PODREGION WINIARSKI MIKULOVSKI PODREGION WINIARSKIZNOJEMSKI PODREGION WINIARSKI SLOVÁCKI PODREGION WINIARSKI

1 Klasztor Loucki w Znojmie

2 Fundusz Genowy RC

3 Kraví Hora

4 Šobes

5 Piwnica Malowana

6 Nový Šaldorf i Sedlešovice

7 Dolní Kounice

8 Moravský Krumlov

9 Ivančice

10 Miroslav

11 Šatov

12 Hnanice

13 Chvalovice

14 Znojmo

15 Jaroslavice

16 Hostěradice

17 Havraníky

18 Zameczek Lampelberg

19 Lechovice

20 Park Narodowy Podyjí

21 Piwnica Krzyżowa Přímětice

22 Sádek

23 Znojemski Szlak Winiarski

1 Mikulov

2 Dolní Dunajovice

3 Novosedly

4 Sedlec

5 Salon Win RC – Valtice

6 Piwnica Miejska Valtice

7 Piwnica Pałacowa i Krzyżowa

8 Wystawa historycznych

tłoczni winnych Valtice

9 Liceum Winiarskie

10 Wydział Ogrodniczy MZLU

Lednice

11 Rezerwat Pálava

12 Ścieżka Edukacyjna Pavlov

13 Ścieżka Edukacyjna Pavlov

14 Ośrodek Selekcji Perná

15 Winiarska Ścieżka

Edukacyjna Stará hora

16 Winiarska Ścieżka

Edukacyjna Valtice

17 Winiarska Ścieżka

Edukacyjna Mikulov

18 Zespół Lednicko-Valticki

1 Blatnice

2 Bzenec

3 Kyjov

4 Mutěnice

5 Petrov – Plže

6 Velehrad

7 Polešovice

8 Tupesy

9 Prušánky i Nechory

10 Milotice

11 Strážnice

12 Białe Karpaty

13 Veletiny

14 Vracov

15 Vlčnov

16 Sudoměřice

17 Szlak Muszkatu

Morawskiego

18 Szlak Rulädera

Białego

19 Uherské Hradiště

KRAINĄ WINA MAPA REGIONU WINIARSKIEGO MORAWY

1

1

1

1

2

2

2

2

3

3

10

33

44

4

4

5

5

5

5

6

6

6

6

7

7

7

7

8

8

8

8

9

9

9

9

10

11

10

10

1112

11

11

12

12

12

13

13

13

14

1414

15

15

15

16

16

19

17

17

17

18

18

18

19

16

20

21

23

22

REGION WINIARSKI CZECHY

LEGENDA

winnica

centrum informacji

granica państwa

przejście graniczne, turystyczne

autostrada, droga ekspresowa

droga wielopasmowa

drogi I i II klasy

pozostałe szosy i drogi

rzeka, strumień

kolej, stacja, przystanek

granica PN

granica rezerwatu

obszar chroniony, pomnik przyrody

1 Brno

2 Hustopeče – ekspozycja

winiarska

3 Čejkovice

4 Bořetice – Wolna Republika

Kraví hora

5 Slavkov

6 Velké Pavlovice

7 Kobylí – muzeum

8 Gminny Szlak Winiarski

Němčičky

9 Modré Hory

10 Winiarska Ścieżka Eduka-

cyjna Velké Bílovice

11 Szlak Krainą

André

12 Kolonia piwnic Vrbice

REGION WINIARSKI MORAWY

www.vinazmoravy.czSPIS TREŚCI

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

Historia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Współczesność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Morawskie ścieżki winiarskie . . . . . . . . . . . . . . 14

Znojemski Podregion Winiarski . . . . . . . . . . . . 16

Mikulovski Podregion Winiarski. . . . . . . . . . . . 32

Velkopavlovicki Podregion Winiarski . . . . . . . . . 48

Slovácki Podregion Winiarski . . . . . . . . . . . . . 64

Lista CIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

Witamy na MorawachWinorośl, winnice i staranna troska o każde

grono. Historia narodzin wina i jego dzieje wpi-

sane w kształtne rządki winnic morawskiej kra-

iny. Prawdziwe uliczki z piwniczkami, starodawne

tłocznie z malowanymi frontonami, z miłością

i dumą naprawiane stare prasy winiarskie. Zwią-

zane z winem coroczne uroczystości i święta,

starannie utrzymywane i przez stulecia zachowy-

wane zwyczaje. Wino jako pasja, praca i miłość na

całe życie. Wrażenia sto razy inaczej, degustacje

i zaskakujące odkrycia. To wszystko, a nawet dużo

więcej oferują Państwu południowe Morawy.

Szlachetny napój, kraina pokryta winnicami, uro-

czystości ludowe i tajemnicze życie wokół piw-

nic winnych robią z południowych Moraw jedno

z najbardziej pociągających miejsc Republiki Cze-

skiej. Urocze zamki i pałace, unikatowe zabytki

techniki, malownicze skarby natury, starodawne

klasztory lub bajkowe miejsca do spędzenia wol-

nego czasu znajdą Państwo wszędzie. W upajającą

podróż do wina można jednak wyruszyć jedynie

tu, w krainie pełnej słońca i wrażeń smakowych.

Co czeka na Państwa? Winiarze i piwnice winne,

4 podregiony winiarskie, bogaty wachlarz różno-

rodnych win, wystawy winiarskie, ścieżki edu-

kacyjne i trasy rowerowe, winnice o wyjątkowej

renomie i bogato zaopatrzone winoteki. Zanim

wyruszą Państwo w podróż, proszę przejrzeć

następujące strony. Ta publikacja podaje Pań-

stwu pomocną rękę, by w rozległym regionie, na

ścieżkach winiarskich oraz wśród winnic i miej-

scowości winiarskich potrafi li Państwo znaleźć

to, co Państwa naprawdę interesuje. Zapoznamy

Państwa z drogami, którymi wino kroczyło przez

czeską historię. Nacieszą się Państwo pięknem

starodruków, historycznych map, pieczęci i her-

bów miast. Dowiedzą się Państwo, dlaczego mają

dla winorośli kluczowe znaczenie gleba i klimat,

co uprawia się na Morawach i jak wybrać to, co

Państwu zasmakowało. Wspólnie odkryjemy ta-

jemnicę uprawy winorośli, nauczymy Państwa

poprawnego degustowania win a na koniec zapro-

wadzimy Państwa do poszczególnych podregio-

nów winiarskich – znojemskiego, mikulovskiego,

velkopavlovickiegi i slováckiego.

Poza podstawowymi danymi i mapami przedsta-

wiamy Państwu listę najciekawszych celów wi-

niarskich w każdym z podregionów. Ze względu

na to, że wino czuje się na Morawach jak w domu,

zobaczą Państwo w czasie pobytu, jaki unikatowy

dom w postaci malowanych piwnic zbudowali tu

dla niego morawscy winiarze.

Nie należy zapominać ani o głównych atrakcjach

turystycznych; o nich przeczytają Państwo w tzw.

boksach informacyjnych pod wspólnym nagłów-

kiem „…coś więcej“. Na koniec doradzimy Pań-

stwu, dokąd się udać, by w czasie jednodniowej,

weekendowej lub tygodniowej wędrówki nie opu-

ścić żadnej z miejscowych atrakcji. Żeby Państwo

w pełni przeżyli podróż do wina wraz ze wszyst-

kimi wrażeniami, polecimy terminy ciekawych im-

prez winiarskich, na które należy zwrócić uwagę.

Jaka byłaby to jednak podróż krainą wina, gdyby

brakowało w niej winiarzy, którzy Państwu otwo-

rzą drzwi swoich piwnic winnych i zaoferują

degustacje win w stylowych wnętrzach? Listę piw-

nic winnych znajdą Państwo także w Internecie

www.vinazmoravy.cz.

REGION WINIARSKI MORAWY W LICZBACH

Liczbowo obejmuje

Region Winiarski

Morawy 17 841 ha

winnic, co przed-

stawia ponad 96 %

powierzchni zareje-

strowanych winnic

Republiki Czeskiej.

Pozostałe 4 % znaj-

duje się w Regionie

Winiarskim Czechy.

Znajdziemy tu razem

311 miejscowości

winiarskich, 1 131

upraw winorośli

i 18 139 hodowców.

W Winiarskim

Ośrodku Selekcji

w Velkich Pavlo-

vicach obliczono

dla okresu siedem-

dziesięciu ośmiu lat

(1926–2003) średnią

temperaturę roczną

9,42 °C, średnie

opady roczne wynio-

sły 510 mm a średnia

roczna długość na-

słonecznienia 2 244

godzin. Najcieplej-

szym miesiącem był

czterdzieści osiem

razy lipiec, trzydzie-

ści razy sierpień.

Region Winiarski

Morawy dzieli się na

cztery podregiony:

znojemski, mikulo-

vski, velkopavlovicki

i slovácki.

EDYCJA KRAINĄ WINA

Publikacja, którą trzymają Państwo w ręce,

jest częścią szeroko zakrojonego projektu

z zakresu turystyki winiarskiej. Przy współpracy

Narodowego Centrum Winiarskiego,

Funduszu Winiarskiego RC, Województwa

Południowomorawskiego, Centrali Ruchu

Turystycznego Morawy Południowe i Fundacji

Partnerství powstała edycja, która bezpiecznie

oprowadzi Państwa po winiarskich Morawach.

Oprócz map podregionów z listą najciekawszych

miejsc i imprez jest jej częścią także image folder

lub broszura Przewodnik Po Krainie Wina

z pełną listą winiarzy na Morawach. Większość

materiałów jest do dyspozycji w języku czeskim,

angielskim, niemieckim i polskim.

www.vinazmoravy.cz

2/3

KRAINĄ WINA

Na początku byli Rzymianie Winiarstwo w czasach Wielkich MorawKto chciałby szukać początku drogi wina, powi-

nien udać się na tereny wokół Morza Kaspijskiego

do czasów przed ponad pięciu tysiącami lat. Tu

winorośl rozpoczęła swoją zwycięską wyprawę

w świat. Od tych czasów towarzyszyła człowiekowi

na jego drodze życia bez względu na rasę i religię.

Winorośl rozszerzyła się do Azji Mniejszej, Pale-

styny, Chin i Indii, uprawiali ją Egipcjanie wzdłuż

rzeki Nil i w jej delcie, wino znali już starzy Babi-

lończycy, Grecy i Etruskowie.

Na naszych terenach bywają początki jej uprawy

łączone z Rzymianami. Ci z początku pili bar-

dziej jakościowe wina importowane z Grecji,

jednak uprawa winorośli powoli

zadomowiła się także na Półwyspie

Apenińskim. W ciągu III w. n.e.

w czasie panowania cesarza Marka

Aureliusza Probusa rzymscy żoł-

nierze zaczęli wysadzać winnice

w pobliżu swoich obozów i w kolo-

niach za Alpami. Jeden z legionów

rzymskich, Legio Decima Gemina

Pia Fidelis z Vindobony, zbudował

wtedy punkt oparcia na Wzgórzu

Rzymskim pod Pálavą w miej-

scach, gdzie dziś lśni się tafl a Jezior

Novomlýnskich. Podczas badań ar-

cheologicznych w 1926 r. odkryto

tu zarówno murowane fundamenty

budowli rzymskiego obozu, jak

i nóż winiarski o długości 28 cm – możliwy dowód

na to, że gdzieś w okolicy powstały chyba pierwsze

winnice na płd. Morawach.

Wraz z odejściem rzymskich legionistów zanika

na długie lata także sztuka winiarska. Kolejne

dane o uprawie winorośli pochodzą dopiero z cza-

sów osadnictwa słowiańskiego.

Kwitnące miejsce, bogate w winnice i ludność

– w taki sposób podobno określił jedno z miast

wielkomorawskich arabski podróżnik Edrisi,

który kiedyś na przełomie VIII i IX w. odwie-

dził tereny dzisiejszych Moraw i Słowacji. Tymi

słowami opisał wielkomorawski gród Mikulčice,

uważany za jedno z centrów Wielkich Moraw.

Grodzisko to jest najbardziej rozległym stanowi-

skiem archeologicznym RC. Odkryto tu nie tylko

noże i inne narzędzia winiarskie, lecz także pestki

dzikiej winorośli leśnej i odmiany uprawnej. Po-

mimo że konsumpcja wina należała do przywi-

lejów najwyższych warstw społecznych, odkryte

fundamenty jedenastu kościołów na terenie gro-

dziska mikulčickiego i w jego okolicy świadczą

o tym, że wino produkowano wówczas przede

wszystkim do celów liturgicznych.

We wczesnych czasach średniowiecznych wpły-

nęły na rozwój morawskiego winiarstwa niektóre

zgromadzenia zakonne, zwłaszcza cystersi, po-

chodzący z Burgundii, słynnego regionu winiar-

skiego. Zasługi w uprawie winorośli na scalonych

obszarach mogą sobie przypisać oprócz cystersów

z Velehradu także brneńscy dominikanie, bene-

dyktyni z Rajhradu, čejkoviccy templariusze i pre-

monstratensi, którzy u schyłku XII w. założyli

klasztor Louka pod Znojmem.

MOTYWY WINIARSKIE NA PIECZĘCIACH

CENNE DOKUMENTY HISTORYCZNE

4/5

KRAINĄ WINA HISTORIA

Najstarszymi świad-

kami morawskiego

winiarstwa są oprócz

znalezisk archeo-

logicznych kroniki

klasztorne i perga-

minowe dokumenty

czeskich władców,

przedstawiające

także początki

piśmiennictwa na-

rodowego. W wielu

przypadkach chodzi

o akty darowizny,

na podstawie

których władcy

nadawali przywi-

leje i przekazywali

majątek szlachcicom

i klasztorom. Można

jednak znaleźć

także umowy kupna

i wyroki sądowe.

Nie znajdziemy

w nich danych nt.

stanu ówczesnego

winiarstwa, spory

o winnice i dzie-

sięciny z wina

potwierdzają jednak

istnienie winnic

i zręcznych winiarzy.

W formie perga-

minów wydawano

także regulaminy

winiarskie.

Najstarszym orygi-

nalnym dokumen-

tem dot. dziesięciny

z wina jest przywilej

Przemysła Otto-

kara I z 1222 r., na

mocy którego król

potwierdza benedyk-

tynom z Rajhradu

dar dziesiątej beczki

z winnicy w Miro-

slaviu.

Już w średniowieczu

trudno było znaleźć

miejscowość, w herbie

lub pieczęci której

brakowałoby któregoś

z winiarskich symboli.

Motywy liści winnych,

gron lub pucharów

zaczęły się pojawiać

na pieczęciach w ciągu

pierwszej połowy

XV w., przechodząc

sukcesywnie do

herbów miast. Np. już

w 1423 r. dołączono

do pergaminowego

aktu sprzedaży

winnicy brneńskiemu

klasztorowi

Augustianek do

dziś dnia używaną

jako herb pieczęć

miasta Židlochovice

– gotycką tarczę

z gałązką winorośli

i trzema gronami

winnymi. Najstarsza

postać herbu

miejskiego, gałąź

winorośli z trzema

gronami między

dwoma nożami

winiarskimi,

widnieje także

na pieczęci

miasta

Hustopeče

z 1538 r.

Przed wojną trzydziestoletnią winiarstwo ciągle

przeżywało swój złoty wiek; na Morawach było

w owych czasach ca 20 000 ha winnic, w Czechach

15 000 ha, a w nadzwyczaj urodzajnych latach był

miejscowy rynek dla wina za mały. Rozwój jed-

nak gwałtownie zakończyła wojna trzydziesto-

letnia; mniej więcej połowa winnic zanikła i już

nigdy nie została odnowiona, niektóre stare i za-

niedbane winnice nowo obsadzono dopiero pod

koniec XVII w. Gwarancją przyszłego rozwoju

winiarstwa na wsi morawskiej był fakt, że oprócz

dużych piwnic winnych w podziemiach klaszto-

rów i siedzib szlacheckich zaczęli swoje piwnice

budować także drobni hodowcy.

Znaczny rozkwit winiarstwa nastąpił dopiero po

wojnach napoleońskich. W 1820 r. wynosił ob-

szar winnic na Morawach 29 801 ha, w Czechach

2 576 ha, w następnych latach ich obszar zaczął

jednak nieodwracal-

nie spadać. Zniesienie

pańszczyzny (1848)

uwolniło siły robocze

z rolnictwa i te prze-

chodziły do powstają-

cych zakładów prze-

mysłowych w dużych

miastach. Miejscowe

napoje zaczęły wypie-

rać tanie wina z Wę-

gier.

Pod koniec XIX w. pojawiło się kolejne niebez-

pieczeństwo w postaci szkodników – roztoczy

i mikoz, np. peronospory i oidium. Plagą wi-

niarstwa europejskiego była przede wszystkim

filoksera, winiec, atakujący korzenie winoro-

śli. W Europie wykryto tego szkodnika po raz

pierwszy w 1860 r. W samej Francji stało się jego

ofiarą ponad milion hektarów winnic. U nas

winiec pojawił się na przełomie XIX i XX w.

na terenie miejscowości winiarskiej Šatov pod

Znojmem i stopniowo zaatakował winnice na

całych Morawach, niszcząc bezpowrotnie więk-

szość z nich w ciągu dziesięciu lat.

Zgodnie z legendą Morawy zainspirowały przy-

szłych czeskich winiarzy. Książę wielkomo-

rawski Świętopełk przysłał czeskiemu księciu

Borzywojowi i księżnej Ludmile beczkę dobrego

morawskiego wina z okazji urodzin ich syna

Spitygniewa, przyszłego ojca patrona czeskich

winiarzy św. Wacława. Wino podobno Ludmiłę

tak zachwyciło, że zaczęła wspierać uprawę wi-

norośli w Czechach. Do dawnych tradycji na-

wiązał cesarz Karol IV, który kazał sprowadzić

z Burgundii sadzonki winorośli; pochodziły po-

dobno z miejscowości Chambertin i zanurzono

je w miodzie, by po drodze nie uschnęły. Wraz

z sadzonkami dotarli francuscy winiarze, którzy

uczyli Czechów, jak pielęgnować winorośl i wy-

twarzać wino. Udoskonalono wtedy także prawo

i regulaminy winiarskie, system winiarskich

norm obyczajowych i prawnych. Dla miejsco-

wości południowomorawskich stało się wzorem

prawo winiarskie austriackiego

Falkensteinu. W 1351 r. margrabia

morawski Jan Henryk nakazał, by

spory winiarskie rozstrzygano nie

w Dolnej Austrii, lecz w krajowym

urzędzie mistrza winiarskiego

w Hustopečach. W 1355 r. wydał

nowy regulamin winiarski dla

Moraw, będący wzorem dla po-

dobnego dokumentu, wydanego

w 1358 r. przez Karola IV. Władca

polecił w nim sadzić w Czechach

winnice i ich założycieli zwol-

nił z podatku na 12 lat. Winnice

wkrótce otoczyły miasta i klasztory a wino za-

częto wywozić daleko za granice Czech.

Odpowiedź na pytanie, co wtedy uprawiano,

przynosi pierwsze napisane po czesku dzieło

o uprawie winorośli. W 1558 r. wydał je nauczy-

ciel praski Jan Had i opisał w nim np. odmiany

Vídeňka (Weisser Heunisch), Běl (Gelber Heu-

nisch), Klenice (Goher), Muškatel (Muszkat

biały), Němčina (Grauer Ruländer), Bronišť (Tra-

miner biały) i Topol (Dalmatyńska).

MOTYWY WINIARSKIE W HERBACH MIAST

Inspiracją herbów miast

stawał się często przeważający

zawód mieszkańców. Oprócz

motywów rolniczych,

rybackich i górniczych

pojawiały się więc w herbach

południowomorawskich miast

często symbole winiarskie.

Np. Ivančice mają w herbie

trzy puchary, Nosislav

chlubi się bogato ulistnioną

gałązką winorośli z gronami

białych i czerwonych odmian,

liście winne, grona, gałązki

lub naczynia winiarskie

mają w herbach np. Dolní

Kounice, Hroznová Lhota,

Mikulovice u Znojma,

Miroslav, Polešovice lub Dolní

Dunajovice.

Złote średniowiecze Od wojny trzydziestoletniej do XIX w.

MAPY HISTORYCZNE

Między ówczesnymi

dokumentami,

pieczęciami, regula-

minami winiarskimi

i przywilejami mają

swe miejsce także

kolorowane mapy

katastrów miejsco-

wości winiarskich

i obszarów winnic,

służące do obliczania

dziesięcin i podat-

ków. Rarytasem

historycznym jest

mapa Moraw Jana

Amosa Komenskiego

z 1633 r., na której

widać całkowity ob-

szar winnic w okresie

przed wojną

trzydziestoletnią.

Zachowały się także

mapy dóbr mikulo-

vskich z winnicami

z 1802 r., mapy pól

i winnic wsi Perná,

vinnic Strachotína,

Buchlovic, Blatnicy

lub okolic Mora-

vskiego Krumlova.

6/7

KRAINĄ WINA HISTORIA

Winiarze dobrze wiedzą, że chemiczny skład

gleby i zawarte w niej substancje mineralne mogą

wpłynąć na smak wina. Wpływ na jakość i styl

wina mają głównie fizyczne własności gleby, np.

zdolność akumulacji wody i ciepła.

Gleby morawskie powstawały na morskich i słod-

kowodnych osadach oraz lessach. Wraz ze sfał-

dowaną rzeźbą terenu umożliwiają powstanie

oryginalnych win o dużej różnorodności typów.

Gleby wapienne okolic Pálavy, pierwszorzędne

winnice na żwirowych podłożach w regionie zno-

jemskim, winorośl uprawiana na iłach i żyznych

gliniastych glebach w podregionie velkopavlo-

vickim, piaszczyste gleby w dolinie rzeki Morawy

i flisze, czyli warstwy iłów i piasków, w północ-

nych częściach Slovácka dają morawskim winom

niepowtarzalny charakter.

Jedyną niezawodną ochroną przed wińcem było

przeszczepianie oczek szlachetniej europejskiej wi-

norośli na amerykańskie podkładki, wytwarzające

gęstą sieć korzeni i odpędzające wińca swoimi kwa-

śnymi sokami. W tym okresie powstały pierwsze re-

gionalne i państwowe szkółki winorośli do produkcji

szczepionych sadzonek i podkładek. Wbrew wszyst-

kim zabiegom nie udało się odnowić winnic na ca-

łym pierwotnym obszarze.

Dalszy rozwój winiarstwa nastąpił dopiero pod ko-

niec XX w., po pięćdziesięciu latach stagnacji pod-

czas reżimu totalitarnego. W ciągu dziesięciu lat wina

z Moraw i Czech przeszły rozwój, trwający w innych

krajach europejskich kilka dziesięcioleci. Reprywa-

tyzacja winnic i duża prywatyzacja prowadziły do

odnowy tradycyjnych rodzinnych wytwórni i do

powstania nowych fi rm. Istotne zmiany przyniosła

ustawa winiarska z 1995 r., a następnie także wejście

Republiki Czeskiej do Unii Europejskiej. Dzięki du-

żym inwestycjom w nowoczesne urządzenia technolo-

giczne i nowym rozwiązaniom w zakresie pielęgnacji

winnic, kładącym nacisk nie na ilość zebranych wi-

nogron, lecz na ich jakość, wyraźnie wzrosła jakość

wina. Morawscy i czescy winiarze ponadto szybko

wykryli, co jest w Europie modne. Temu odpowiada

szereg produkowanych jakościowych win o oryginal-

nym i gwarantowanym pochodzeniu, które znajdują

miejsce na rynku międzynarodowym i przywożą

dużo wyróżnień z renomowanych światowych wy-

staw. Pomimo że struktura odmianowa winnic pozo-

staje nadal rdzennie rodzima, krajowi producenci win

z powodzeniem reagują na zmienne światowe trendy.

Sto najlepszych, wyróżnionych w corocznym konkur-

sie Salon Win RC win wystawia się od 2001 r. na stałej

wystawie degustacyjnej w Valticach.

Podobnie jak w świecie także u nas wino stało się

częścią nowoczesnego stylu życia. Poświęcono mu

wiele ciekawych publikacji i ulubionych progra-

mów telewizyjnych. Jego popularność popiera także

rozwijająca się turystyka winiarska i specjalne pro-

gramy, których celem jest poznanie poszczególnych

regionów winiarskich. O rosnącej popularności wina

świadczy także jego spożycie, które w RC waha się

w ostatnich latach w granicach 18 litrów na osobę

rocznie.

Rosnące zainteresowanie winem pociągnęło za sobą

wzrost obszaru krajowych winnic. Przy wsparciu

państwa i Funduszu Winiarskiego wzrosła całkowita

powierzchnia obszarów winnic z 12 do 19 tysięcy ha;

posadzono je przeważnie na Morawach.

Jeden z winiarskich aforyzmów mówi, że odmiana

jest matką wina, lokalizacja ojcem a rocznik jego

losem. Rozmaitość roczników wytwarza świetne

warunki dla różnorodności naszych win. Morawy po-

dobnie jak dużo innych tradycyjnych europejskich lo-

kalizacji winiarskich znajdują się na północnej granicy

rejonów, na których uprawia się winorośl do celów go-

spodarczych. Przez większość roku panuje tu łagodny

środkowoeuropejski klimat. Plonom wprawdzie cza-

sami zagrożą wiosenne przymrozki, letnie gradobicie

lub nadmierne opady w czasie kwitnięcia, lecz okres

dojrzewania, kiedy zmieniają się jesienne słoneczne

dni i wyraźne nocne spadki temperatury, daje powstać

unikatowym aromatycznym winom, które nie tracą

delikatnej kwasowości i składników bukietu na skutek

szybkiego dojrzewania i przedwczesnych zbiorów.

Gleba

XX wiek

Klimat

8/9

KRAINĄ WINA WSPÓŁCZESNOŚĆ

Jednym z powodów, dlaczego rodzą się na południo-

wych Morawach wina oryginalnego smaku i słynnej

rozmaitości, jest nadzwyczaj bogaty skład odmianowy.

W miejscowych winnicach można znaleźć siedemna-

ście odmian czerwonych i dwadzieścia pięć odmian

win białych zapisanych w Krajowej Księdze Odmian.

Na tle bogatego wachlarza morawskich win należy

szukać także kombinacji warunków naturalnych

i pracy rąk ludzkich. W RC działa ponad siedemset

rejestrowanych wytwórni wina, od wielkich fi rm aż

po małe rodzinne wytwórnie wraz z tysiącami drob-

nych prywatnych winiarzy. Na końcowy styl poszcze-

gólnych win nie wpływa więc tylko terroir, sfałdowana

rzeźba krainy, różne gleby i mikroklimat, lecz także

sam winiarz ze swoją inwencją, doświadczeniami,

tradycyjnymi metodami lub nowymi trendami.

W oryginalnych morawskich winach znajdą Państwo

jednym słowem wszystko z wyjątkiem monotonii

i przeciętności.

Uprawiane odmiany

Zapach i smak wina zie-

lonożółtej barwy zdradza

skład gleby winnicy. Cza-

sami dominuje zapach

kwiatu lipowego, czasami

gorzkich migdałów, kiedy

indziej ma zaś korzenny

charakter przechodzący

w odcienie zielonego

pieprzu.

Veltliner Zielony

Świeże wino zielonożółtej

barwy, średniej pełności

i pikantnej kwasowości

jest najczęściej uprawianą

odmianą pod Mikulovem.

Przeważają w nim owo-

cowe odcienie porzeczki

lub agrestu, później

dochodzi zapach kwiatów

łąkowych.

Riesling Włoski

Najczęściej uprawiana

odmiana niebieska w

RC daje ciemne wino

o aksamitnym połysku

i harmonijnym smaku,

pachnące wiśniami,

czarną porzeczką lub

suszonymi śliwkami lub

powidłami, o wyraźnym

i pełnym smaku.

Svatovavřinecké

Odmiana występująca we

wszystkich północnych

regionach winiarskich

w Europie i za morzem.

Wino zielonożółtej barwy

o muszkatowym zapachu

owoców z odcieniami

grejpfrutów lub brzoskwiń

najlepiej pić młode

i świeże.

Müller Thurgau

NAJCZĘŚCIEJ UPRAWIANE ODMIANY

Aurelius

Chardonnay

Irsai Oliver

Müller Th urgau

Muszkat Morawski

Muszkat Ottonel

Neuburskie

Pálava

Ruländer Biały

Ruländer Szary

Riesling Reński

Riesling Włoski

Sauvignon

Sylvaner Zielony

Traminer Czerwony

Weltlińska

Czerwona Wczesna

Veltliner Zielony

10/11

KRAINĄ WINA

André

Cabernet Moravia

Cabernet Sauvignon

Frankovka

Portugalska Niebieska

Ruländer Niebieski

Svatovavřinecké

Zweigeltrebe

Przegląd odmian win białych

Przegląd odmian win czerwonych

KLASYFIKACJA WIN W REPUBLICE CZESKIEJ

Wino stołoweNajniższa kategoria win z winogron wyproduko-

wanych w którymkolwiek kraju UE.

Wino krajowe Wino wyprodukowane tylko z krajowych wino-

gron o zawartości cukru min. 14 °NM, można go

oznaczyć nazwą regionu, rocznikiem i odmianą,

z której go wyprodukowano.

Wino jakościoweWino wyprodukowane z krajowych winogron

o zawartości cukru min. 15 °NM Produkcja wina

powinna się odbyć w tym regionie winiarskim,

w którym zebrano grona. Można go dodatkowo

określić jako:

Wino jakościowe odmianoweWino wyprodukowane z winogron lub moszczu

gronowego maksymalnie trzech odmian zapisa-

nych w Krajowej Księdze Odmian.

Wino jakościowe markoweWino wyprodukowane przez mieszanie winogron,

moszczu gronowego lub win według stałej recep-

tury.

Wino jakościowe z wyróżni-kiem…Grona winny spełniać wszystkie warunki dot.

wyrobu win jakościowych i w dodatku pochodzić

z jednego podregionu winiarskiego. Moszczu nie

wolno dosładzać cukrem buraczanym ani inaczej.

Wina o wyższym stopniu °NM są przeznaczone

przede wszystkim na uroczyste okazje lub do

leżakowania.

…kabinet Lżejsze, wytrawne, przyjemne w piciu wino pro-

dukuje się z winogron, których zawartość cukru

wynosi min. 19 °NM.

System klasyfi kacji win w RC oparto na dojrzałości winogron, ustalanej przez pomiar

zawartości cukru w moszczu gronowym w czasie zbiorów. Skrót °NM oznacza stopień

znormalizowanego areometru, przy czym jeden stopień przedstawia jeden kilogram natu-

ralnego cukru w 100 litrach moszczu gronowego.

…późny zbiórJakościowe wytrawne lub półwytrawne wino

wyprodukowane z winogron zbieranych przy min.

zawartości cukru 21 °NM.

…wybór z gronPełne, ekstraktywne wino o wyższym stężeniu

alkoholu, czasami także o wyższej zawartości cukru

osadowego produkuje się z gron, które dojrzały min.

do stopnia 24 °NM.

…wybór z jagódPełne, ekstraktywne, półsłodkie lub słodkie wino pro-

dukuje się z wybranych gron, które długo dojrzewały

w winnicy i ich zawartość cukru osiągnęła ponad

27 °NM.

...lodoweRzadkie, bardzo słodkie wino produkowane przez

tłoczenie zmarzniętych gron, zbieranych przy

temperaturze przynajmniej -7 °C, uzyskany moszcz

powinien osiągnąć najmniej 27 °NM. Grona nie

mogą podczas tłoczenia rozmarznąć. Wytłoczony

moszcz ma wysoką gęstość, gdyż część wody pozostaje

w gronach w postaci kryształków lodu.

...słomkoweAromatyczne i słodkie wino produkuje się z dobrze

dojrzałych gron, które co najmniej przez trzy miesiące po

zbiorze suszy się na słomianych lub trzcinowych matach,

czy też zawiesza się je w dobrze wietrzonym pomieszcze-

niu. Dzięki temu z jagód odparuje część wody a w mosz-

czu wzrośnie stężenie substancji ekstraktywnych. Moszcz

powinien mieć co najmniej 27 °NM.

…wybór z cybebów Bardzo ekstraktywne, słodkie i rzadkie wino wypro-

dukowane z gron, których stopień dojrzałości osiągnął

min. 32 °NM. Jagody w takim gronie przemieniły się

w większości przypadków na skutek wyjątkowo dłu-

giego okresu dojrzewania na rodzynki – cybeby.

Rok z winem

Kontroluje się i naprawia

maszyny, zapewnia się

nowe sadzonki. Wino

beczkuje się do mniejszych

beczek, puste beczki

wymyje się i opatrzy.

W winnicy należy

zakończyć cięcie, pozbierać

i spalić resztki gałązek.

Luty

Oprócz zwykłych prac

winiarze oceniają wina,

dyskutują o nich, a najlepsi

z nich biorą udział

w miejscowych i regio-

nalnych wystawach win.

Większość wina już wykla-

rowano i przygotowano do

butelkowania.

KwiecieńPierwszy kontakt z próbką,

gdy przez jej oglądanie

w świetle sprawdza się

czystość i intensywność

barwy. Kolor powinien być

czysty i jaskrawy, starzenie

daje winom inne odcienie.

1. WyglądPo raz pierwszy bierzemy

mały łyczek wina, ważna

jest struktura wina

w ustach. Na końcu języka

odczuwamy słodki smak,

na bokach kwaśny i słony,

u nasady języka gorzki.

4. Łyk

Zakręcanie kieliszkiem

powoduje napowietrzenie

i uwolnienie substancji

aromatycznych. Sposób

spływania wina po ścianach

kieliszka zdradza jego

jakość i stężenie alkoholu.

Kieliszek trzymamy za

nóżkę lub podstawkę.

2. ZakręceniePrzed połknięciem łyk

rozprowadzimy po całym

języku. Między zębami

można wciągnąć do ust

trochę powietrza, by

substancje aromatyczne

przenieść także do tylnej

części ust.

5. Przeżuwanie

W dobrym winie wrażliwy

nos rozpozna cały szereg

zapachów. Ocena winna

przebiegać w zamkniętym

pomieszczeniu bez dymu

z papierosów, zapachu

kwiatów oraz innych

zakłócających wpływów.

3. WąchaniePrzy fachowej degustacji

należy łyk wina wypluć,

by zapobiec stępieniu

zmysłów. Przy zwykłym

smakowaniu różnych

próbek można każdą

zakąsić kawałkiem białego

pieczywa bez przypraw.

6. Wyplucie

Piwnice przygotowują

się do winobrania.

Spacer w winnicy jest

pełen oczekiwań – czy

pogoda wytrzyma do

zbioru? W razie idealnej

pogody pierwsze zbiory

rozpoczynają się pod

koniec sierpnia.

Sierpień

Przez cięcie latorośli

i usuwanie nadmiaru

gron zmniejsza się

obciążenie krzewów

i oszczędza roślinom

energii do rozwoju

owoców. Należy niszczyć

chwasty i stosować

opryski.

Lipiec

Nadchodzi okres

wegetacyjny, po

okwitnięciu winorośl

wypuszcza bujne pędy.

Przed winiarzami

wtykanie młodych

latorośli i wyłamywanie

pasierbów.

Czerwiec

Winiarze pielęgnują

młode sadzonki

i łagodnymi opryskami

zwalczają szkodników.

Życzą sobie dużo słońca,

by winnice dobrze okwitły.

Należy kultywować glebę

i usuwać chwasty między

grządkami winnicy.

Maj

Wino Świętomarcińskie

W winnicach przyoruje

się poszczególne

sadzonki, by chronić

winorośl podczas

zimowych miesięcy przed

mrozami. W piwnicach

winiarz zajmuje

się przetaczaniem

i czyszczeniem win,

niektóre młode wina

są już przygotowane

na bożonarodzeniowy

stół. Pierwsze wina

błogosławi się 11

listopada w dzień św.

Marcina.

Podczas gdy niektóre

młode wina już

fermentują w piwnicach,

w winnicach nadal

zbiera się późne

odmiany. Winiarz

pilnuje jak oka w głowie

gron do wyrobu win

lodowych.

Październik Listopad

Piękny okres, gdy

winiarz z przyjaciółmi

unosi do ust pierwsze

jaskrawe szklanki.

Całoroczna harówka

opłaciła się i wreszcie

pozostaje czas na

myślenie o życiu i na

planowanie przyszłości.

Grudzień

W razie ładnej pogody

prace w winnicy roz-

poczynają się cięciem,

kończącym się zwykle

dopiero w lutym. W piw-

nicach przygotowuje się

wino do butelkowania

– wino klaruje się,

fi ltruje i stabilizuje.

Styczeń

Wiosenne prace w

winnicy rozpoczynają

się odoraniem gleby,

chroniącej zimą

sadzonki. Następuje

kultywacja gleby,

przywiązanie latorośli

do drucianych podpór

i inne drobne czynności.

Marzec

WRZESIEŃ – WINOBRANIE

Aromat wina – zawarte w winie substancje naturalnego

pochodzenia, postrzegane zmysłowo przy badaniu za-

pachu i smaku

Barrique – beczka dębowa używana do leżakowania

win o typowym zapachu i smaku

Bukiet – zbiór zapachów powstały podczas leżakowania

wina w beczkach i butelkach

Cuvée – wino wyprodukowane z dwu lub więcej od-

mian lub roczników

Dekantowanie – oddzielenie czystego wina w butelce

od osadu przez przelanie do karafk i lub innego naczy-

nia

Posmak – całkowite wrażenie w ustach, które pozosta-

nie po połknięciu łyku wina

Ekstrakt – substancje pozostające po odparowaniu

wody i alkoholu. Zawartość ekstraktu waha się według

odmiany, rocznika i dojrzałości winogron

Dojrzałość butelkowa – po butelkowaniu wino

powinno osiągnąć stan optymalnej dojrzałości, zależy

on od odmiany, kategorii jakości, temperatury leżako-

wania oraz jakości i długości korka

Persystencja – długość posmaku, czyli czas trwania

wrażenia smakowego po połknięciu wina

Kamień winny – wydziela się przy reakcji kwasu wi-

nowego z potasem lub sodem w czasie fermentacji

moszczu lub w winie butelkowym, nie jest wadą

Cukier osadowy – cukier, który w procesie fermentacji

nie zmienił się na alkohol i pozostaje w winie

Zasady degustacji wina

Słowniczek podstawowych pojęć degustatora

12/13

KRAINĄ WINA

Winobranie to

najważniejszy okres

roku winiarskiego.

Harmonogram

zbiorów wczesnych

i późnych odmian

ustala się na podstawie

pogody; idealna

pora nadchodzi, gdy

zawartość naturalnych

cukrów i kwasów

osiąga optymalny

stosunek. Z winnic

plony ostrożnie

transportuje się do

miejsca przeróbki,

gdzie grona pozbawia

się pestek i tłoczy się je.

Unikatowa sieć znakowanych tras rowerowych

o długości 1175 km przecina tereny wszystkich

południowomorawskich podregionów winiarskich.

W projekcie, którego koordynatorem jest Fundacja

Partnerství, bierze udział 230 miejscowości winiar-

skich. Poszczególne trasy i główny Morawski Szlak

Wina opracowano w formie map z danymi o ich

długości, profilu i nawierzchni. Na ciekawostki

i usługi wzdłuż trasy zwracają uwagę tablice infor-

macyjne i kierunkowskazy z piktogramami.

BRNEŃSKI SZLAK WINIARSKI

VELKOPAVLOVICKI SZLAK WINIARSKI

MIKULOVSKI SZLAK WINIARSKI

ZNOJEMSKI SZLAK WINIARSKIMORAWSKI SZLAK WINA

MUTĚNICKI SZLAK WINIARSKI

STRÁŽNICKI SZLAK WINIARSKI

KYJOVSKI SZLAK WINIARSKISZLAK WINIARSKI PODLUŽÍ

BZENECKI SZLAK WINIARSKI HRADIŠTSKI SZLAK WINIARSKI

Czerwono oznakowana główna trasa morawskich

szlaków winiarskich łączy starodawne Znojmo

z metropolią Slovácka, miastem Uherské Hra-

diště. Magistrala o długości 285 km prowadzi

przez wszystkie morawskie podregiony winiarskie

i przecina siedem z dziesięciu miejscowych szla-

ków winiarskich. Na tej trasie leży 70 gmin winiar-

skich i 10 chronionych obszarów przyrodniczych.

Ścieżka rozpoczyna się w Moravanach i łączy

metropolię Moraw z okrężnymi trasami prze-

chodzącymi przez Znojemski i Velkopavlovicki

Podregion Winiarski. Ma 130 km i rowerzystów

zaprowadzi np. do rejonów wybornych czerwo-

nych win w okolice Dolnych Kounic, do doliny

rzeki Igławy, do parku naturalnego Zalewisko

Igławy i do Zbiorników Novomlýnskich.

Północna część 110-kilometrowego szlaku

z wieloma odnogami biegnie obrzeżnym rejo-

nem winiarskim z atrakcyjnymi terenami i da-

lekimi widokami. Z rejonu ożywionej turystyki

winiarskiej z szeregiem otwartych piwnic trasa

kontynuuje Doliną Dolnomorawską i wzdłuż

Zbiorników Novomlýnskich do zespołu Lednic-

ko-Valtickiego.

Południowa część ścieżki przechodzi przez Zespół

Lednicko-Valticki. Trasa o długości 84 km prowadzi

równinnymi terenami, najwyższą wysokość n.p.m.

osiąga pod kolumnadą Rajstna, skąd aż do Novégo

Přerova biegnie wzdłuż czesko-austriackiej granicy.

Płn. część szlaku prowadzi przez zasiedlone od po-

czątków egzystencji ludzkiej miejsca, rejonem pod

Pálavą i okolicami Zbiorników Novomlýnskich.

Najdłuższa trasa łączy na 165 km niemal

60 miejscowości winiarskich. Trasa tego szlaku

nie ma charakteru okrężnego, lecz przecina

w poprzek najciekawsze miejsca podregionu wi-

niarskiego. Tereny nad rzeką Dyją oferują proste

odcinki i przyjemne drogi wśród pól i winnic,

wielbicieli trudniejszych terenów ucieszy Park

Narodowy Podyjí.

Region mutěnicki stanowi przejście między pół-

nocnymi a południowymi podregionami winiar-

skimi Moraw. Ten 65 km przeważnie równinny

szlak prowadzi po dobrych utwardzonych dro-

gach polnych. Biegnie lekko pofałdowaną kra-

iną Pogórza Kyjovskiego i można go podzielić

na dwie krótsze trasy. Na trasie kilka krótkich

ostrych podjazdów do punktów widokowych.

Kręty szlak o długości 101 km prowadzi głównie

spokojnymi drogami, ok. 20 km to utwardzone

lub trawiaste drogi polne. Równinna trasa pod-

nosi się tylko na podgórzu Białych Karpat i na

kilku odcinkach przez Pogórze Hluckie. Dzięki

wielu odnogom szlak ten łączy region strážnicki

z Hradištskim i Bzeneckim Szlakiem Winiar-

skim oraz trasą przez Podluží.

Najbardziej na północ wysunięty 85 km szlak,

biegnący trudniejszym terenem jest wezwaniem

dla rowerzystów o dobrej kondycji. Trasa bieg-

nie przez lekko pofałdowane Pogórze Kyjovskie

i podgórze Chřibów z punktami widokowymi.

Kilkoma odnogami nawiązuje do szlaków prze-

chodzących przez sąsiednie podregiony – bze-

necki, velkopavlovicki i mutěnicki.

Ścieżka przez równinne Podluží o długości

115 km, odcinki szosowe przechodzą w polne

drogi, w kilku miejscach możemy podziwiać nie-

powtarzalne okazy ludowej architektury piwnic.

Część płd. szlaku prowadzi do dwóch ważnych

grodzisk słowiańskich Pohansko i Valy u Mi-

kulčic, w kierunku na północ trasa zagości w le-

sistym rejonie Kyjovské Dolňácko.

Najkrótszy 26 km szlak biegnie głównie dro-

gami trzeciorzędnymi przez Pogórze Kyjovskie,

w okolicach Bzenca i Vracova schodzi do Doliny

Dolnomorawskiej. Trasa ta nawiązuje do Ky-

jowskiego, Hradištskiego i Strážnickiego Szlaku

Winiarskiego, część szlaku biegnie równolegle

do głównego Morawskiego Szlaku Wina.

Idealna 75 km trasa dla całodniowych rodzin-

nych wycieczek biegnie przez lekko pofałdo-

wane pogórze spokojnymi drogami i trasami

rowerowymi. Jej sercem jest metropolia Slovácka

Uherské Hradiště, skąd szlak kieruje się ku Kos-

telanom. Dalej biegnie wzdłuż rzeki Moravy do

Polešovic lub na południe do uzdrowiska Ostrož-

ská Nová Ves i w region Dolňácko.

W celu pomyślnego wędrowania szlakami

winiarskimi polecamy zakup map z naszej

edycji Krainą Wina lub bezpośrednio

z projektu Fundacji Partnerství.

14/15

KRAINĄ WINA MORAWSKIE SZLAKI WINIARSKIE

ZNOJEMSKI PODREGION WINIARSKI

Najbardziej na zachód wysunięty morawski

podregion winiarski zawdzięcza swoje pełne

w smaku, świeże i aromatyczne wina białe nie

tylko dużej liczbie pierwszorzędnych winiarzy,

lecz także idealnym warunkom glebowym i kli-

matycznym. Zimne wiatry z pobliskiej Wyżyny

Czesko-Morawskiej wraz z termoregulacyjnym

wypływem rzek Dyi, Jevišovki i Igławy dają zno-

jemskim winom niepowtarzalny korzenny smak

i pełnię. Dzięki przeplataniu się słonecznych dni

i chłodniejszych nocy winogrona dojrzewają

wprawdzie wolniej, lecz zachowują substancje

smakowe i osiągają wysoką jakość.

Do eleganckich białych win należy np. Veltliner

Zielony, wino, które bywało w czasach sławy

wiedeńskich walców popularne na wiedeńskim

dworze cesarskim. Rozpowszechnione są także

odmiany Müller Thurgau, Sauvignon i Riesling

Reński. Udział niebieskich odmian jest mniej-

szy, słynne są przede wszystkim Frankovka

i Svatovavřinecké z okolic Dolnych Kounic. Re-

gion znojemski podobnie jak mikulovski może

nawiązywać do nader bogatej tradycji winiar-

skiej – znaleziska archeologiczne udowadniają,

że uprawianiem winorośli w dolinie Dyi zajmo-

wali się już starzy Rzymianie. W skałach nad

winnicą Šobes do dziś dnia widać wyżłobione

ślady kół ciężkich rzymskich powozów, jeżdżą-

cych tędy po szlaku handlowym. Średniowieczne

tradycje przypomina coroczne Znojemskie Wi-

nobranie Historyczne, kilkudniowa uroczystość

z jarmarkami, turniejami rycerskimi i korowo-

dami w bogatych strojach. Do miejsc, które nie

mieliby Państwo opuścić, należy oprócz Znojma

także Piwnica Krzyżowa w Příměticach, Piwnica

Malowana w Šatovie, uprawa Šobes, Park Na-

rodowy, młyn wodny Slup i klasztor Rosa Coeli

w Dolnych Kounicach.

Wszystkie kolory, smaki i zapachy Znojemskiego

Podregionu Winiarskiego są zawarte w kieliszku

niepowtarzalnego Veltlinera Zielonego.

Miejscowości winiarskie: 91 Uprawy: 224 Hodowcy: 1 087KRAINĄ WINA Całkowity obszar: 3 530 ha

16/17

Podregion winiarski

ZNOJEMSKI

18/19

Znojemski Szlak Winiarski

Brneński Szlak Winiarski

Winnicami Znojemskiego

1

2

3

JEDNYM SPOJRZENIEM

Znojemskie Winobranie Historyczne – Na barwną uroczystość

o średniowiecznym charakterze zjeżdżają corocznie w połowie września

tysiące gości.

Park Narodowy Podyjí – Głęboka meandrowa

dolina rzeki Dyi między Vranovem nad

Dyją i Znojmem została objęta ochroną jako

najmłodszy czeski park narodowy.

Winnica Šobes – Jedna z najstarszych morawskich

winnic, zaliczana przez fachowców do dziesięciu

najlepszych lokalizacji winiarskich w Europie.

Dolní Kounice i okolice – Ośrodek

winiarski w dolinie rzeki Igławy

z szeregiem zabytków i unikatowymi

czerwonymi winami.

Muzeum w Klasztorze Louckim – Dawni winiarze

nie daliby sobie rady bez doskonałych wyrobów

mistrzów rzemiosła bednarskiego; zobaczyć je można

właśnie w Louce pod Znojmem.

Piwnica Malowana w Šatovie – Piwnica winna zdobiona

kolorowymi malowidłami artysty naiwnego jest idealnym celem

dla rodzin z dziećmi.

20/21

Klasztor ufundowany w 1190 r. stanowił przez

całe wieki centrum artystycznego, gospodarczego

i duchowego życia Znojemskiego. Położył także za-

sługi dla rozwijającego się winiarstwa; do premon-

stratensów należały kiedyś najrozleglejsze winnice

w okolicy.

Obecnie są dzieje Klasztoru Louckiego ściśle

połączone z nazwą największego wytwórcy win

w podregionie znojemskim, spółką akcyjną Znovín

Znojmo. Oprócz Centrum Obsługi Zwiedzających

z ofertą degustacji win można tu zwiedzić galerię

obrazów, muzeum bednarstwa i winiarstwa, sklep

z winami oraz ogromne barokowe piwnice, gdzie

do dziś dnia w ciemności i ciszy, w odpowiedniej

wilgotności i temperaturze dojrzewa ponad milion

butelek wina. Miłośnicy historii powinni skorzystać

z możliwości zwiedzania klasztoru, w ramach któ-

rego zobaczą unikatową romańsko-gotycką kryptę

pod kościołem Wniebowzięcia Marii Panny i św.

Wacława. Klasztor Loucki jest jednym z przystan-

ków kolejki turystycznej, która Państwa obwiezie

po Znojmie. Tuż obok znajduje się pływalnia letnia

z restauracją i kręgielnią.

Návštěvnické centrum Znovínu

Tel.: +420 721 754 656, +420 515 267 458

e-mail: znovin@znovin.cz, www.znovin.cz

Jedna z najlepszych winnic Europy znajduje się na

nasłonecznionym zboczu skalistego cypla w mean-

drze rzeki Dyi, w sercu PN Podyjí. Šobeskie wino

zawdzięcza swoje znakomite własności przede

wszystkim idealnemu mikroklimatowi. Winnice

można zwiedzać w ciągu całego roku, od początku

kwietnia do końca września jest tu czynny stragan

degustacyjny spółki Znovín Znojmo.

Dwie znane miejscowości winiarskie na południe

od Znojma powstały krótko po założeniu klasztoru w

Louce w 1190 r. nad brodem przez rzekę Dyję. Tutejsi

mieszkańcy wykopali w ciągu sześciu wieków ponad

dwieście piwnic winnych i obsadzili winoroślą miej-

scową słynną winnicę Kraví hora. Rarytasem są tu tzw.

niebieskie piwnice winne, zbudowane w piaskowcu

z warstwami niebieskoszarego iłu. Uliczka z piwnicami

w Novym Šaldorfi e-Sedlešovicach z 180 piwnicami

należy ponadto do największych i najurokliwszych

w Znojemskiem, można tu zobaczyć dużą prasę kło-

dową. W winotece gminnej można w ciągu całego roku

nabyć produkty miejscowego Cechu Winiarzy – wina

beczkowe i butelkowe, w czasie winobrania także

tzw. burczak.

Cech vinařů Nový Šaldorf-Sedlešovice

Nový Šaldorf 143, piwnica nr 20 (winoteka)

671 81 Znojmo

Tel.: +420 515 267 053, +420 607 669 422

www.cvns.cz

W lokalizacji Nad Sklepy w pobliżu miejscowości

winiarskiej Vrbovec posadzono kolekcję odmian

winorośli – Fundusz

Genowy RC. Obejmu-

je 290 gatunków wino-

rośli, zarówno obec-

nie uprawiane wyselek-

cjonowane odmiany,

jak i szczepy dawniej-

sze i miejscowe, nieno-

towane już w Krajowej

Księdze Odmian. Fun-

dusz genowy prowadzi spółka Ampelos, najstar-

szy ośrodek selekcji winorośli w środkowej Euro-

pie, założony w już w r. 1895.

AMPELOS, šlechtitelská stanice vinařská

Znojmo, a.s., 671 24 Vrbovec 274

Tel.: +420 777 76 87 51, +420 515 230 103

e-mail: info@ampelos.cz, www.ampelos.cz

Przeurocza piwnica winna, zdobiona fanta-

zyjnymi plastycznymi malowidłami została zbu-

dowana w zboczu piaskowcowym nad Šatovem

nieopodal drogi do Havraníków. Pomimo że

Malowana Piwnica jest piwnicą winną, wina tu

nigdy nie wytwarzano ani nie przechowywano.

Dziś jest popularnym celem rodzin z dziećmi.

Kiedy zejdą Państwo po trzydziestu dwóch ka-

miennych stopniach do podziemia, znajdą się

Państwo w czarującej krainie syren, krasno-

ludków i krajobrazów alpejskich. Obie strony

głównego korytarza i ściany pięciu przylegają-

cych do korytarza saloników zdobią fantastycz-

nie kolorowe malowidła plastyczne, wykonane

przez Maxmilliana Appeltauera, słynącego z ta-

lentu plastycznego rodaka z Šatova. Z powodu

Malowanej Piwnicy wyrzekł się życia – pracował

tu w każdą niedzielę przez całe trzydzieści sześć

lat. Nie powstrzymało go ani kalectwo z czasów

wojny, kiedy utracił rękę. Pod lewą pachą trzy-

mał naczynko z farbą, w prawej ręce miał pęd-

zel a świecami przymocowanymi na kapeluszu

oświetlał sobie przestrzeń przed sobą. Krótko

mówiąc, poświęcił całe życie Malowanej Piwnicy

– a jego sztukę do dziś dnia przyjeżdżają pod-

ziwiać zwiedzający z całej Europy i zza morza.

671 22 Šatov

Tel.: +420 721 754 548, www.znovin.cz

Na południe od Znojma znajduje się długie

wzgórze z wrzosowiskiem i rzadką roślinnością

ciepłolubną, historyczna lokalizacja, należąca do

najbardziej jakościowych w RC. Część zachod-

nia przechodzi w dolinę Dyi i Park Narodowy

Podyjí, część wschodnia zaś obsadzona jest wi-

noroślą. Z północnych zboczy roztacza się chyba

najpiękniejszy widok na miasto Znojmo.

4 ŠOBES 6 NOVÝ ŠALDORF I SEDLEŠOVICE

2 FUNDUSZ GENOWY RC 5 PIWNICA MALOWANA 3 KRAVÍ HORA

1 KLASZTOR LOUCKI W ZNOJMIE

CO NAJLEPSZE

F I SEDLEŠOVICE

Podregion winiarski

ZNOJEMSKI

22/23

Okolice Dolnych Kounic słyną z produkcji oryginal-

nych czerwonych win, zwłaszcza Frankovki. W ma-

lowniczym mieście można zwiedzić szereg zabytków,

na przykład romantyczne ruiny gotyckiego klasztoru

Rosa Coeli lub kaplicę pielgrzymkową św. Antoniego.

Godna uwagi jest dzielnica żydowska z cmentarzem

i synagogą, w której znajduje się wystawa poświęcona

dziejom miejscowej ludności żydowskiej.

www.dolnikounice.c

W Šatovie zachowało się kilka uliczek z piwnicami;

na jednej znajduje się Piwniczka Morawska, trzy-

stoletnia piwnica winna. W podziemiach można

zajrzeć do prywatnych leżakowni, oferta regional-

nych specjałów obejmuje naturalnie degustację win.

Zainteresowani mogą zwiedzić winnicę edukacyjną

starych odmian winorośli, która powstała kilka lat

temu tuż obok piwniczki. Rarytasem europejskim

jest Piwnica Malowana, klasyczna piwnica winna

ozdobiona naiwnymi malowidłami artysty ludo-

wego; więcej informacji na stronie 21. Od początku

kwietnia do końca października udostępnia się zwie-

dzającym także zespół czechosłowackich fortyfi kacji

ze schronem piechoty MJ – S 3 Zahrada.

Areál československého opevnění

Tel.: +420 602 265 150

e-mail: jirispin@volny.cz

www.technicalmuseum.cz

Moravský sklípek, 671 22 Šatov 337

Tel.: +420 515 232 218, +420 723 685 551,

zwiedzanie piwnicy +420 606 722 290, www.znovin.cz

Gotycki kościół św. Wolfganga bywał ważnym miej-

scem pielgrzymkowym; od XIII w. przybywali tu

pielgrzymi z całej Europy, by obmyć się w cudow-

nej wodzie kościelnej studzienki. W miejscowości

znajduje się oprócz szeregu piwnic winnych z moż-

liwością degustacji win także oferująca przejażdżki

konne agroturystyczna stadnina.

www.daniz.cz

Miejscowość winiarska, na terenie której znajduje

się 240 ha winnic. Dawniej podzielała podobnie jak

wiele innych wsi Znojemskiego losy dóbr klasztoru

Premonstratensów w Louce pod Znojmem. Kościół

św. Małgorzaty pochodzi z okresu ok. roku 1500.

Gospodaruje tu szereg winiarzy, można tu zoba-

czyć dużą ulicę z piwnicami, liczne piwnice oferują

wina na sprzedaż i do degustacji.

www.chvalovice.cz

Dominantą miasta z szeregiem renesansowych

domów, pozostałościami średniowiecznych murów

obronnych i cmentarzem żydowskim jest kościół

Wniebowzięcia Marii Panny z charakterystyczną

graniastą wieżą; wieża kiedyś stała osobno i peł-

niła funkcję obronną. W pobliżu widać pozostało-

ści zabudowań zboru braci czeskich z dawną wieżą

i odkrytymi fundamentami kościoła. Przypominają

czasy, gdy Ivančice stały się ważnym ośrodkiem Jed-

ności Braterskiej. W miejscowej drukarni w 1562 r.

powstał Kancjonał Ivančicki, jedna z najpiękniej-

szych europejskich książek okresu renesansu. Po-

pularnością cieszą się także dwie stałe wystawy

poświęcone dwom miejscowym rodakom, secesyj-

nemu malarzowi Alfonsowi Musze i aktorowi Vladi-

mírowi Menšíkowi.

Corocznie w drugiej połowie maja odbywają się

w mieście Uroczystości Szparagów, impreza z boga-

tym programem towarzyszącym.

www.ivancice.cz

Pierwsza wzmianka o Miroslaviu pochodzi

z 1222 r., gdy czeski król Przemysł Ottokar I i jego

żona Konstancja na podstawie pisemnego doku-

mentu przekazali dziesięcinę z miroslavskich win-

nic jako dar benedyktynom z Rajhradu. Miasto

wsławiło się uprawą moreli. Znajduje się tu cenny

cmentarz żydowski z XVI w. Najbardziej znaną lo-

kalizacją w okolicy są Weinperky, leżące na zboczu

wzgórza na obrzeżach Miroslavia.

www.mesto-miroslav.cz

Pierwsza wzmianka o drugim co do wielkości mieś-

cie Znojemskiego pochodzi z 1240 r., dwadzieścia lat

później nadano mu prawa miejskie. W renesansowym

pałacu znajduje się Epopeja Słowiańska, kolekcja dwud-

ziestu monumentalnych

obrazów, przedstawiają-

cych sceny z dziejów na-

rodów słowiańskich. Ich

autorem jest urodzony

w pobliskich Ivančicach

światowej sławy malarz

secesyjny Alfons Mucha

(1860–1939). Na wyso-

kim skalistym cyplu nad

Moravskim Krumlovem

znajduje się barokowa

kaplica pielgrzymkowa św. Floriana z czterema bocz-

nymi wieżami. Otwiera się stąd przepiękny widok na

miasto i dolinę rzeki Rokytnej.

www.mkrumlov.cz

7 DOLNÍ KOUNICE 11 ŠATOV

12 HNANICE

13 CHVALOVICE

9 IVANČICE

10 MIROSLAV 8 MORAVSKÝ KRUMLOV

...COŚ WIĘCEJ

Podczas wędrówek

po Znojemskiem

proszę wyruszyć

na zachód do

Vranovskiego

Zbiornika Wodnego.

Znajdą tu Państwo

np. bajkowo piękny

pałac Vranov nad

Dyjí. Na Podyju

znajduje się cały

szereg godnych uwagi

zamków, np. ruiny

Cornštejn, Frejštejn

i Nový Hrádek

z jedynym w swoim

rodzaju widokiem

na meandrującą

Dyję, zamek Bítov

z unikatowym

zamkowym zoo, po

stronie austriackiej

zaś zamki Hardegg

i Kaja. Wszystkie

są udostępniane

zwiedzającym, na

Bítovie i Vranovie

czekają na turystów

nawet dobre

winoteki.

www.znojemsko.info

CO NAJLEPSZEPodregion winiarski

ZNOJEMSKI

24/25

Jedno z najstarszych czeskich miast i ośrodek wi-

niarski o głośnej tradycji jest także punktem wyj-

ścia na Morawski Szlak Wina. Otoczone fragmen-

tami średniowiecznych murów centrum zabytko-

we jest pełne krętych

uliczek, romantycz-

nych punktów wido-

kowych i stylowych

zaułków. Najstarszego

zabytku należy jednak

szukać na terenie daw-

nego zamku Przemy-

ślidów, gdzie ma sie-

dzibę jedna z ekspo-

zycji Muzeum Moraw

Południowych w Znojmie. Chodzi o romańską

rotundę Marii Panny i św. Katarzyny, która po-

wstała prawdopodobnie ok. połowy XI w. Jej wnę-

trza zdobią romańskie freski, poświęcone nie tyl-

ko motywom biblijnym, lecz w dużej części także

genealogii rodu Przemyślidów. Charakterystycz-

ny widok miasta tworzą dwie wieże. Pierwsza

należy do gotyckiej bazyliki św. Mikołaja, stoją-

cej nad skalistym urwiskiem nad Dyją. We wnę-

trzach zasługuje na uwagę przede wszystkim ba-

rokowa ambona o kształcie globu. Druga wieża,

zwana Ratuszową, ma 80 metrów i w latach 1447–

1448 zbudował ją miejscowy budowniczy Miku-

láš z Sedlešovic. Z jej krużganków można obej-

rzeć starówkę i okolice Znojma, w razie dobrej

pogody można zobaczyć odnogi Wyżyny Cze-

sko-Morawskiej, Pálavę i odległe wierzchołki au-

striackich Alp.

Sławną przeszłość znojemskich win, które cie-

szyły się świetną renomą i regularnie pojawiały

na ucztach czeskich królów, przypomina także

rozległy labirynt korytarzy i piwnic, znajdujący

się pod większością domów, ulic i rynków w za-

bytkowym centrum. Znojemskie podziemie,

budowane bez jakiegokolwiek rygoru od XIII

do XVII wieku, należy dziś do unikatowych za-

bytków w skali europejskiej. Z niemal 30 km ko-

rytarzy, prowadzących często nawet na czterech

piętrach pod sobą, zwiedzającym udostępnia się

ok. kilometrową trasę, która zaczyna się w domu

nr 2 na Kurzym Rynku a kończy się w domu nr 23

przy ul. Obrokovej.

Turistické informační centrum Znojmo

Obroková 10, 669 01 Znojmo

Tel.: +420 515 222 552

e-mail: tic@beseda.znojmo.cz

www.znojmo.eu, www.znojemsko.info

14 ZNOJMO

Piwnica winna sp. Znovín Znojmo w Jaroslavi-

cach ukrywa duży skarb – unikatową i ofi cjalnie

najstarszą kolekcję win do leżakowania w RC.

W winotece leżakują wina według roczników od

1945 r. i według poszczególnych odmian aż do

1970 r. Istnym skarbem jest przede wszystkim

kilka ostatnich butelek Portugalskie niebieskie,

rocznik 1945.

Jedynym śladem dawnej osady Ječmeniště, leżą-

cej kiedyś na granicy czesko-austriackiej i sły-

nącej z wyśmienitych win, jest malowniczy za-

meczek wśród win-

nic. W 1860 r. kazał

go zbudować właścici-

el Jaroslavic Wilhelm

hrabia Hompesch jako

altanę widokową. Jest

on popularnym miej-

scem wycieczek pies-

zych i rowerowych, sp.

EKO Hnízdo oferu-

je tu degustacje win,

organizowane degustacje, prywatne spotkania

i sprzedaż wina z poczęstunkiem. Z Lampelber-

ga otwiera się uroczy widok na winnice Znojem-

skiego i austriacki region winiarski Retzerland

– Weinviertel.

www.ekohnizdo.cz

15 JAROSLAVICE 18 ZAMECZEK LAMPELBERG

Pierwsza wzmianka o starodawnej miejscowości

winiarskiej pochodzi z 1200 r. Ciekawością jest

kościół św. Kunhuty z 2 poł. XIII w. z gotyckimi

i barokowymi elementami. Pod Hostěradicami

rozciąga się największy obszar winnic podre-

gionu znojemskiego Volné pole o całkowitej

powierzchni 95,4 ha.

www.hosteradice.cz

Nad wsią Havraníky, słynącej z piwnic o długo-

ści kilkuset metrów do kilku kilometrów, znajduje

się kaplica pielgrzymkowa Panny Marii Bolesnej

oraz największe chronione wrzosowisko płd. Mo-

raw. Przy trasie rowerowej, biegnącej okolicznymi

winnicami i prowadzącej do Znojma do winnicy

Šobes, jest od początku kwietnia do końca wrze-

śnia czynny stragan degustacyjny Znovína.

www.znovin.cz

16 HOSTĚRADICE

17 HAVRANÍKY

Dominantą wsi jest z daleka widoczny kościół

pielgrzymkowy Nawiedzenia Marii Panny. Vinné

sklepy Lechovice, drugi największy producent

win podregionu znojemskiego, oferuje zwiedzanie

barokowych piwnic z degustacją win. Rarytasem

jest coroczne układanie sektów w celu leżakowa-

nia na dno Vranovskiego Zbiornika, gdzie pilnuje

ich ogromny sum Lech.

www.vslechovice.cz

19 LECHOVICE

CO NAJLEPSZE

MPELBERG

Podregion winiarski

ZNOJEMSKI

26/27

Bieg Dyi jest najpiękniejszy między wsią Podhradí

a Znojmem, gdzie rzeka stworzyła głęboką dolinę

z niezliczonymi zakolami. Część zachodnią za-

lewają wody Vranovskiego Zbiornika o długości

trzydziestu kilometrów, Park Narodowy Podyjí

zajmuje zaś wschodnią część doliny rzecznej. Na

terenie parku oznakowano 76 km szlaków turys-

tycznych dla pieszych i 48 km tras rowerowych,

nawiązujących do kolejnych czesko-austriackich

tras. Zwiedzającym jest do dyspozycji Centrum

Informacji w Čížovie, w najciekawszych miej-

scach parku umieszczono tablice informacyjne

z mapami i drewniane daszki na wypadek złej

pogody. Do najpiękniejszych miejsc Podyja na-

leży Hardeggski Punkt Widokowy, Kamień Seal-

sfielda i winnica Šobes.

Tel.: +420 515 291 630, +420 515 226 722,

+420 606 710 300

e-mail: info@nppodyji.cz

www.nppodyji.cz

Po winnicach na południe od Znojma, po Parku

Narodowym Podyjí i szeregu miejscowości wi-

niarskich oprowadzi Państwa 30-kilometrowa

okrężna trasa rowerowa. Tylko ca 20 % trasy pro-

wadzi po drogach publicznych, szlak ten można

więc polecić rodzinom z dziećmi.

Punktem wyjścia jest Piwniczka Morawska w Ša-

tově, pod którą można bez problemu zaparko-

wać. Trasa biegnie wzdłuż Piwnicy Malowanej

na końcu wsi, przez miejscowości winiarskie

Havraníky, Popice i Nový Šaldorf do Znojma. Tu

można zatrzymać się, by zwiedzić Klaszor Loucki

a latem skorzystać z pobliskiej pływalni letniej.

Kto nie ma ochoty podążać dalej, może obejrzeć

najpiękniejsze zabytki Znojma z widokowej ko-

lejki turystycznej. Dalej trasa prowadzi ze Znojma

przez słynną lokalizację Kraví hora do miejscowo-

ści winiarskiej Konice a stąd przez Wrzosowisko

Havranickie skrajem Parku Narodowego Podyjí

do straganu degustacyjnego w Starych Winni-

cach nad wsią Havraníky. Na końcu trasy czeka

na Państwa niezapomniany widok na malowniczą

winnicę Šobes, gdzie jest czynny w letnich miesią-

cach kolejny stragan degustacyjny. Z powrotem

do Šatova wracamy wzdłuż gotyckiego kościoła

św. Wolfganga w Hnanicach.

20 PARK NARODOWY PODYJÍ 23 ZNOJEMSKI SZLAK WINIARSKI – „WINNICAMI ZNOJEMSKIEGO“

Winiarskie i kulturalne centrum k. Kojetic go-

spodaruje na najbardziej zachodnich winnicach

morawskich. Oprócz degustacji można tu zwie-

dzić miejscowe piwnice winne z boksami do leża-

kowania, zagrać sobie w tenisa lub piłkę ręczną,

pojeździć na koniu lub na rowerze. Corocznie

w czerwcu odbywa się na miejscowej otwartej

scenie festiwal cymbałowy.

675 23 Kojetice 169, www.vinohrady-sadek.cz

Piwnicę winną na planie krzyża, należącą do

największych na świecie, kazali zbudować zno-

jemscy jezuici w XVIII w. W historycznych

wnętrzach znajduje się nowoczesna wytwórnia

białych win. Piwnicę udostępnia się zwiedzają-

cym w ramach Winiarskiego Programu Tury-

stycznego spółki Znovín Znojmo, zwiedzanie

obejmuje degustację sześciu próbek win.

www.znovin.cz

22 SÁDEK 21 PIWNICA KRZYŻOWA PŘÍMĚTICE ...COŚ WIĘCEJ

CO NAJLEPSZE

RajhradKlasztor Benedyk-

tynów z kościołem

śś. Piotra i Pawła

jest najstarszy na

Morawach; według

legendy założono go

ok. roku 1045.

www.rajhrad.cz

Muzeum DivišaWynalazcę pioruno-

chronu Prokopa Diviša

przypomina wystawa

w Příměticach, gdzie

w 1754 r. wykonał pro-

totyp tego urządzenia.

www.znojmuz.cz

SlupUdostępniany zwie-

dzającym renesansowy

młyn z 4 funkcjonal-

nymi kołami wodnymi

i wystawą młynarstwa

należy do najwięk-

szych na Morawach.

www.technicalmuseum.cz

Pływalnie Únanov i LoukaDwie pływalnie z bo-

gatą ofertą atrakcji

wodnych, zjeżdżal-

niami i wszystkim, co

związane z letnimi

dniami.

www.obecunanov.cz

www.plovarnalouka-znojmo.cz

GO“

Podregion winiarski

ZNOJEMSKI

28/29

W pierwszym dniu poznają Państwo podregion wi-niarski, drugi poświęcono Parkowi Narodowemu Podyjí i Vranovskiemu Zbiornikowi Wodnemu, ostatni dzień zaś okolicy Jevišovic i miejscu piel-grzymkowemu Hluboké Mašůvky. Na całej trasie można zwiedzić szereg ciekawych obiektów – np. muzeum motocykli w Lesnej, zamki Bítov i Corn-štejn lub pałac Vranov nad Dyjí.Szczegółowy opis trasy na:www.znojemsko.info Znojmo – zwiedzanie miasta (zabytkowe cen-

trum, wieża ratusza, podziemia, Zamek Zno-jemski – rotunda, muzeum, Klasztor Loucki), Přímětice (Piwnica Krzyżowa, muzeum Prokopa Diviša), latem pływalnia Louka lub park wodny Únanov2. dzieńZnojmo – Nový Šaldorf (piwnice winne) – Ha-vraníky (winnice) – Šatov (Piwnica Malowana, Piwniczka Morawska, schron piechoty) – Hnanice (przejażdżki konne, kościół św. Wolfganga) – wie-czorny spacer do winnicy Šobes – Znojmo

3. dzieńZnojmo – Lesná (muzeum motocykli, wiatrak) – Vranov nad Dyjí (pałac) – Lančov – Cornštejn (ruiny zamku) –Podhradí nad Dyjí (ruiny zamku Frejštejn) – Uherčice (pałac) – Vranovski Zbior-nik Wodny 4. dzieńBítov (zamek) – Moravské Budějovice – Jaro-měřice nad Rokytnou (pałac) – Kojetice (Centrum Winiarskie i Kulturalne Sádek) – Třebíč (bazylika św. Prokopa, dzielnica żydowska Zámostí, cmen-tarz żydowski)5. dzieńTřebíč – Dalešice (browar z fi lmu Postrzyżyny) – Dukovany (elektrownia jądrowa, wystawa ČEZ) – Moravský Krumlov (pałac, Epopeja Słowiańska Alfonsa Muchy) – Ivančice (muzeum A. Muchy, cmentarz żydowski, wieża widokowa Réna)6. dzieńIvančice – Dolní Kounice (klasztor Rosa Coeli, dzielnica żydowska, winnice) – Miroslav (cmen-tarz żydowski, winnica Weinperky) – Hostěradice (winnica Volné pole) – Lechovice (zwiedzanie piwnic winnych, kościół pielgrzymkowy) 7. dzieńVrbovec (Fundusz Genowy Winorośli) – Slup (młyn wodny, zabytek techniki) – Lamperlberg (winnica) – Jaroslavice (leżakownia win) – Velký Karlov (ferma krokodyli) – Hrušovany nad Jevišo-vkou (pałac Emín, ranczo Rolft own)

10 NAJWAŻNIEJSZYCH CELÓW TURYSTYCZNYCH ZNOJEMSKIEGO

Znojmo – miasto z przepięknym renesansowym centrum. Zamek, romańska rotunda z malowi-dłami ściennymi, największe w RC historyczne podziemia. Więcej informacji na stronie 24.Klasztor Loucki – klasztor Premonstratensów założony w 1190 r. Muzeum winiarstwa i bed-narstwa, sklep z winami, zwiedzanie z degusta-cją. Więcej informacji na stronie 20.Park Narodowy Podyjí – zalesione skaliste zbo-cza, wrzosowisko, lasy liściaste i lasostepy wzdłuż doliny meandrującej rzeki Dyi. Więcej informacji na stronie 26.Šobes – winnica na zboczu skalistego cypla w za-kolu rzeki Dyi, zaliczana do dziesięciu najlep-szych europejskich lokalizacji winiarskich. Latem degustacje win. Więcej informacji na stronie 21. Piwnica Malowana w Šatově – piwnica winna ozdobiona kolorowymi płaskorzeźbami. Zwie-dzanie z degustacją win. Więcej informacji na stronie 21.

1. dzień: Znojmo – Dyje – Tasovice – Slup – Jaroslavice – Chvalovice – Hnanice

2. dzień: Hnanice – Devět mlýnů – vinice Šobes – Nový Hrádek – Vranov nad Dyjí – Lančov – Cornštejn – Bítov

3. dzień: Bítov – Štítary – Šumná – Boskovštejn – Jevišovice – Hluboké Mašůvky – Přímětice – Znojmo

Długość trasy: 135 km

Pierwszą część 7-dniowego pobytu spędzą Państwo w Znojmie. W kolejnych dniach poznają Państwo okolice Vranovskiego Zbiornika, odwiedzą najbardziej na północ wysunięte winnice podregionu znojemskiego, zjeżdżą wzdłuż i wszerz winnice Znojemskiego i poznają unikatowy zabytek UNESCO – dzielnicę żydowską Zámostí w Třebíču.

TYGODNIOWY POBYT W ZNOJEMSKIEM

PRZEDŁUŻONY WEEKEND ROWEROWY W ZNOJEMSKIEM

KTÓRĘDY I DOKĄD

Vranovski Zbiornik Wodny – teren rekreacyjny nad Dyją zbudowany w latach 1930–1934, je-zioro o długości 30 km z zaporą. Rejsy widokowe, restauracje, zakwaterowanie.Vranov nad Dyjí – miasteczko pod zaporą Vra-novskiego Zbiornika z imponującym pałacem ba-rokowym. Punkt wyjścia do PN Podyjí.Bítov – romantyczny zamek nad Vranovskim Zbiornikiem. Wystawianą tu kolekcję 50 wypcha-nych psów zapisano w Księdze Rekordów Guin-nessa jako największą na świecie. Zoo zamkowe, piwnica strachów, winoteka, sala wystaw.Moravský Krumlov – w renesansowym pałacu zainstalowano Epopeję Słowiańską, cykl dwu-dziestu monumentalnych obrazów ze scenami z dziejów narodów słowiańskich, namalowany przez urodzonego w pobliskich Ivančicach Al-fonsa Muchę Więcej informacji na stronie 22.Dolní Kounice – malownicze miasto z ruinami gotyckiego klasztoru Rosa Coeli i ciekawym ze-społem zabytków żydowskich.

Podregion winiarski

ZNOJEMSKI

ZNOJEMSKIE WINOBRANIE HISTORYCZNE

Monumentalna,

odbywająca

się w centrum

zabytkowym

Znojma uroczystość

przypominająca

średniowieczną

historię miasta

królewskiego.

Dziesiątki tysięcy gości

wracają do atmosfery

majowych dni 1327 r.,

gdy przyjechał do

miasta czeski król Jan

Luksemburski z żoną

Elżbietą Przemyślidką

i dworem królewskim.

Stylowemu

przeglądowi muzyki,

tańca i rozrywki

towarzyszy bogaty

program – korowody

kilkuset osób

w dawnych strojach,

średniowieczny

jarmark, obóz

wojskowy, występy

sztukmistrzów,

żonglerów i zespołów

szermierki

historycznej,

turnieje rycerskie,

teatry, konkursy dla

dzieci i fajerwerki.

Oczywistością są

degustacje win

i burczaka, program

duchowy w kościołach

św. Michała i św.

Mikołaja oraz

wystawa Znojemskie

– Ogród Moraw.

JAROVÍN ROSÉ CAŁOROCZNE KOSZTOWANIE FESTIWAL MUZYCZNY ZNOJMO

VRANOVSKA LILIAUROCZYSTOŚCI MUZYCZNE

GALERIA VELTLINERÓW

Na

międzynarodowym

konkursie corocznie

spotyka się mniej

więcej sto próbek

win różowych, które

oceniają wzięci

eksperci winiarscy

z Czech i Słowacji.

Pod koniec marca

można spróbować

nagrodzonych

win w pałacu

Althannów

w Znojmie.

Częścią programu

jest szkolenie

winiarzy i impreza

gastronomiczna,

łącząca świetne

dania, dziesięć

próbek różowych

win, stylowe

wnętrza i nakrycia,

muzykę a w nie

ostatniej kolejności

także słowo

mówione, czyli

komentarze

znanego sommeliera

dot. wybranych win.

Praktycznie

w każdym mieście

i w każdej większej

wsi płd. Moraw

znajdą Państwo

dobrze zaopatrzone

winoteki i sklepy z wi-

nem. Wina butelkowe

i beczkowe można

kupić bezpośrednio

od wytwórców. Spółki

winiarskie oferują

także przyjemne

spotkania z poczę-

stunkiem w swoich

piwnicach winnych.

Większość miejsco-

wości winiarskich

organizuje miej-

scowe wystawy win.

Informacje o nich

wraz z potrzebnymi

kontaktami można

uzyskać w centrach

informacji, regional-

nych winotekach lub

na specjalnych stro-

nach internetowych.

Świetna muzyka,

precyzyjna

dramaturgia

i interesujący

interpreci,

to wszystko

w mieście z wielu

przepięknymi

zakątkami. Znojmo

ma wspaniałą

publiczność, festiwal

zaś niepowtarzalną

atmosferę. Każdemu

koncertowi

towarzyszą ponadto

degustacje win

miejscowych

winiarzy.

Ciekawostką jest

muzyka z wieży,

wieczorny hejnał

na dobranoc,

rozbrzmiewający

z Wieży Ratuszowej.

Szereg morawskich

zamków i pałaców

oferuje swoim

gościom czarujące

wystawy kompozycji

kwiatowych,

lecz jedynie

we wnętrzach

pałacowych

bajkowej siedziby

Vranov nad

Dyjí można

obejrzeć uroczyste

historyzujące

kompozycje

kwiatowe, w których

przeważają lilie.

Wystawę można

obejrzeć w ramach

zwiedzania pałacu

lub samodzielnie.

W głównej piel-

grzymce w ba-

rokowej kaplicy

św. Floriana nad

Moravskim Krum-

lovem tradycyjnie

biorą udział strażacy

z okolicy, oddając

cześć swojemu pa-

tronowi. Pielgrzymce

towarzyszy jarmark

z bogatym progra-

mem towarzyszą-

cym. W maju Mora-

vský Krumlov gości

także Uroczystości

Muzyczne, festiwal,

na którym zawodowi

artyści występują

wraz z amatorskimi

zespołami.

Znojemskie nie

byłoby sobą bez

Veltlinera Zielonego,

odmiany uprawianej

jedynie w środkowej

Europie. Międzyna-

rodowy przegląd win

tej odmiany rozpo-

czyna się w pięknych

salach stiukowych

Klasztoru Louckiego

oceną win, imprezę

zamyka wystawa

wyróżnionych próbek

z publiczną degus-

tacją.

30/31

Gdzie i kiedy: Znojmo, marzec

www.jarovin.cz

Kiedy i gdzie: Znojmo, sierpień i wrzesień

www.znovin.cz

Kiedy i gdzie: Znojmo, połowa września

www.znojmocity.cz

Kiedy i gdzie: Moravský Krumlov, jarmark

w pierwszą niedzielę po 4 maja, uroczystości

muzyczne w maju, www.mkrumlov.cz

Kiedy i gdzie: Vranov nad Dyjí, połowa

czerwca, www.zamekvranov.cz

Kiedy i gdzie: Znojmo, lipiec

www.hudbaznojmo.cz

CO I GDZIE

www.vinazmoravy.cz

CZNY ZNOJMO

Podregion winiarski

ZNOJEMSKI

MIKULOVSKI PODREGION WINIARSKI

Pálava, miejsce z niepowtarzalną atmosferą, stromo

wznosi się z lekko pofałdowanej krainy lasów łęgo-

wych dolnego Podyja. Na zboczach skał wapiennych

znajdują się duże nawiewy lessów oraz iły wapienne,

w płd. części występują piaski. Z głębokich gleb

lessowych winorośl czerpie wiele substancji od-

żywczych potrzebnych do wytworzenia substancji

aromatycznych i wyraźniejszych odcieni ekstraktu.

Pálava, unikatowe miejsce pod uprawę winorośli

w płn. części Kotliny Panońskiej, rodzi wino całkiem

innego charakteru niż inne rejony. Zauważyli to już

rzymscy żołnierze, którzy na zboczach Pálavy zało-

żyli pierwsze morawskie winnice.

W mikulovskim podregionie panuje od dawna Rie-

sling Włoski, który wbrew swojej nazwie nie ma

historycznie ani genetycznie nic wspólnego z Rie-

slingiem Reńskim, ba, wbrew swojemu włoskiemu

określeniu nawet nie pochodzi z Włoch. Pálava

daje świeże wina o wyższej zawartości delikatnych

kwasów i niepowtarzalnej mineralności. Udaje się

tu także Sauvignon i Chardonnay. W bardziej gli-

niastych glebach Wzgórz Dunajovickich występuje

kolejna typowa dla Mikulovskiego odmiana – Vel-

tliner Zielony. Valtickie dodaje Neuburskie i Sylva-

ner Zielony, w okolicach Pouzdřan znane są wina

z Rieslingu Reńskiego, Traminera i Pálavy. Wina

czerwone reprezentuje zwłaszcza Svatovavřinecké,

Ruländer Niebieski i Frankovka, obiecująco pre-

zentują się wysadzone tu szczepy francuskie Merlot

i Cabernet Sauvignon.

KRAINĄ WINA

32/33

Miejscowości winiarskie: 30 Uprawy: 182 Hodowcy: 2 350Całkowity obszar: 4 910 ha

Według Wzgórz Pálavskich nazwano

odmianę Pálava, wino złotożółtego koloru

pachnące różami i wanilią.

Miejsc, których nie wolno opuścić jest tu wiele. Waż-

nym miastem wina są Valtice z miejscowym sławnym

Salonem Win RC, na zamku Mikulov można obej-

rzeć ciekawą wystawę winiarską łącznie z olbrzymią

beczką na wino. Prawdziwą perełką jest Zespół Led-

nicko-Valticki, wpisany na Listę Światowego Dzie-

dzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO

jako najrozleglejszy krajobraz kulturowy świata.

32/33

34/35

Podregion winiarski

MIKULOVSKI JEDNYM SPOJRZENIEM

Chroniony obszar przyrodniczy Pálava – Po-

tężne skały wapienne z licznymi gatunkami fl ory

i fauny ciepłolubnej są idealną lokalizacją pod

uprawę winorośli.

Mikulov – Do uroczego miasta z barokowym

zamkiem i cennym zespołem zabytków żydowskich

można przyjechać na wrześniowe Winobranie

Pálavskie.

Mikulovski Szlak Winiarski

Winiarska Ścieżka Stará hora

Winiarska Ścieżka Valtice

Winiarska Ścieżka Mikulov

1

2

3

4

Miejscowość winiarska Pavlov – Klejnotem miejscowości winiarskiej na

zboczach Pálavy, przez którą biegnie edukacyjna ścieżka winiarska, jest

zespół barokowych piwnic winnych.

Zespół Lednicko-Valticki – Ogród Europy, jeden

z najpiękniejszych zespołów pałacowych a jednocześnie

największy krajobraz kulturowy świata.

Valtickie Targi Wina – Świetną okazją, by poznać Valtice, jest

jedna z najbardziej prestiżowych wystaw win, organizowana

corocznie w maju w ujeżdżalni pałacowej.

Salon Win Republiki Czeskiej – Stała wystawa

degustacyjna w piwnicach barokowego pałacu w Valticach

z setką najlepszych morawskich i czeskich win.

Do najważniejszych ośrodków winiarstwa na Mo-

rawach zawsze należało miasto Mikulov. Jeżeli chcą

się Państwo przekonać, że do dziś dnia otaczają go

niemal ze wszystkich stron winnice, należy zwie-

dzanie miasta rozpocząć od Świętej Górki. Białe

wzgórze wapienne z barokowym kościołem piel-

grzymkowym św. Sebastiana i drogą krzyżową jest

jedną z dominant miasta. Drugą stanowi rozległy

barokowy zamek, siedziba Muzeum Regionalnego.

Wystawy poświęcono historii zamku i miasta, mi-

łośnicy wina mogą tu podziwiać chyba największą

krajową wystawę winiarstwa i uprawy winorośli.

Rarytasem jest ogromna, największa w środko-

wej Europie beczka na daniny z 1643 r. o objętości

1014 hl, znajdująca się głęboko w piwnicy zam-

kowej. Stałe wystawy przedstawiają także sztukę

książkową w barokowej bibliotece zamkowej oraz

galerię obrazów Dietrichsteinów, rodu, który re-

zydował w Mikulovie od 1575 r. do końca drugiej

wojny światowej. W rynku można zwiedzić Gro-

bowiec Deitrichsteinów, dawny kościół św. Anny.

Założono go w 1623 r. jako jeden z najstarszych na

ziemiach czeskich domków loretańskich a na gro-

bowiec zamieniono go po pożarze, po którym zo-

stały z kościoła tylko resztki.

Cenny zespół zabytków żydowskich na czele z udo-

stępnianą zwiedzającym Synagogą Górną przy ul.

Husovej przypomina, że Mikulov był przez całe

wieki duchowym, kulturalnym i politycznym cen-

trum morawskich Żydów a do 1851 r. także siedzibą

morawskich rabinów. Z dawnego getta zachowała się

na skutek niszczących pożarów i wyburzeń jedynie

jedna czwarta dawnej zabudowy. Ścieżka edukacyjna

z trzynastoma przystankami zaprowadzi Państwa na

szczególnie cenny cmentarz, na którym pogrzebano

sławnych uczonych rabinów morawskich i który jest

celem pielgrzymów z całego świata.

Turistické informační centrum Mikulov

Náměstí 1, 692 01 Mikulov

Tel.: +420 519 510 855

e-mail: tic@mikulov.cz, www.mikulov.cz

1 MIKULOV

Pierwsza wzmianka o wsi pod Pálavą pochodzi

z 1183 r. Dzięki jakości miejscowych win uzyskały

Dolní Dunajovice już w średniowieczu ważną po-

zycję. W 1870 r. urodził się tu późniejszy kanclerz

i prezydent Austrii Karl Renner. Oprócz kościoła

św. Idziego jest najciekawszym świadkiem histo-

rii pręgierz z początku XVIII w.

www.dolni-dunajovice.cz

2 DOLNÍ DUNAJOVICE

Dominantą starodawnej miejscowości winiar-

skiej jest kościół św. Oldrzycha, jedna z niewielu

dawnych romańskich budowli w Mikulowskiem.

Miejscowe winnice można według tutejszych

winiarzy porównać pod względem charakteru

i wieku do podłoża geologicznego typowego dla

regionu winiarskiego Médoc w Bordeaux.

www.novosedlynamorave.cz

Znana miejscowość winiarska znajduje się

między miastami Mikulov i Valtice nad brzegiem

największego morawskiego stawu Nesyt. Słynne

winnice zawdzięczają swoją jakość wapiennemu

podłożu, efektowi lustrzanemu stawu Nesyt oraz

lokalizacji w tarasie zalewowym, chronionym

z północy przez Pálavę i Mušlovską, Liščą i Stu-

dánkovą Górę.

www.sedlecumikulova.cz

3 NOVOSEDLY

4 SEDLEC

...COŚ WIĘCEJ

www.rmm.cz

36/37

CO NAJLEPSZEPodregion winiarski

MIKULOVSKI

Pół miliona lat temu

dostatek zwie-

rzyny i korzystny

klimat zwabiły na

południowe Morawy

pierwszych osad-

ników. Znaleziska

archeologiczne

z szeregu stanowisk

potwierdzają, że żyli

tu łowcy mamutów,

później pierwsi

rolnicy i hodowcy

bydła, powstały

tu osady kowali

i odlewników epoki

brązu i żelaza. Inne

znaleziska potwier-

dzają zaś obecność

Rzymian, Celtów,

plemion germań-

skich, koczowniczych

Hunów i Wandalów.

Dolnym Věstonicom,

wsi na zboczach

Wzgórz Pavlovskich,

przyniosły światową

sławę systema-

tyczne badania

na stanowiskach

archeologicznych

okresu paleolitu,

prowadzone w

latach 1924–1938

przez profesora

Karla Absolona.

Wenus z Věsto-

nic, drobna

fi gurka, którą

jakieś 25 000

lat temu

uformował nieznany

autor z mieszanki

skruszonej kości ma-

mutowej i gliny jest

nie tylko światowym

unikatem, lecz także

jednym z pierwszych

dowodów istnienia

prehistorycznej

ceramiki.

Stała wystawa

w Dolnych Věstoni-

cach z nazwą Epoka

Łowców i Mamutów,

fi lia Muzeum Re-

gionalnego Mikulov,

przedstawia poszcze-

gólne fazy badań

i metody badawcze,

zobaczyć można

także paleolityczne

domostwo.

z

om,

ich,

wą

8

38/39

Żaden miłośnik wina nie powinien opuścić zwie-

dzania monumentalnego pałacu w Valticach. Po-

wodem nie jest tylko to, że przy budowie baroko-

wej rezydencji rodu Liechtensteinów brali udział

ówcześni czołowi artyści i że dziedziniec honoro-

wy należy do najpiękniejszych tego typu realizacji

w całych Czechach, lecz także fakt, że w stylowo od-

nowionych piwnicach zamkowych ma siedzibę Sa-

lon Win, stała wystawa degustacyjna z setką najlep-

szych czeskich i morawskich win. Kolekcję tworzy

się corocznie w ramach konkursu Salon Win Re-

publiki Czeskiej, naj-

ważniejszego krajowe-

go konkursu win. Zgło-

szone do Salonu wina

mogą być wyproduko-

wane jedynie z krajo-

wych winogron i muszą

najpierw przejść sys-

tem wystaw nomina-

cyjnych.

Maksymalnie sto win uzyska co roku prawo do

oznaczenia butelki marką „Salon vín České re-

publiky“. Wybrane wina wystawia się publicznie

właśnie w Valticach, do każdej wystawianej próbki

dołącza się informację o winie i jego wytwórcy. Go-

ście mogą indywidualnie kosztować wszystkie wy-

stawiane próbki lub wybrać jeden z organizowanych

przez sommeliera programów degustacyjnych.

Zámek 1, 691 42 Valtice, Tel.: +420 519 352 744

e-mail: salonvin@vinarskecentrum.cz

www.salonvin.cz

Gdy przyjeżdżają Państwo do Valtic, już z daleka

widać potężny barokowy kościół Wniebowzięcia

Marii Panny. Tuż obok niego na głównym rynku

znajduje się Muzeum Winiarstwa, Ogrodnictwa

i Środowiska Naturalnego, oddział Muzeum Na-

rodowego Rolnictwa w Pradze, które w r. 2006 ob-

chodziło już 115 rocznicę założenia.

Stałe wystawy dokumentują rozwój warzywnictwa

i ogrodnictwa, winiarstwa i uprawy winorośli na

ziemiach czeskich. Można tu obejrzeć zielniki

i nasiona dawnych gatunków warzyw i kwiatów,

próbki drewna, mchy i szyszki. Atrakcyjna jest

także część poświęcona środowisku naturalnemu.

W centrum uwagi znajduje się cudowna kraina

Zespołu Lednicko-Valtickiego. Muzeum pokazuje

także rozwój kwiaciarstwa z kompozycjami kwia-

towymi i modelami owoców i warzyw z parafiny.

Dla miłośników wina i wielbicieli piękna zabytków

techniki jest przeznaczona wystawa winiarska.

Do najcenniejszych eksponatów należą tłocznie

winne z XVIII i XIX w., w większości funkcjo-

nalne. Muzeum pozyskało je od różnych winiarzy

z Břeclavskiego. Zobaczą tu Państwo beczki na

wino o pojemności wyrażonej w dawnych miarach

oraz drobne narzędzia używane w czasie winobra-

nia – młynki, putnie, noże itd.

Náměstí Svobody 8, 691 42 Valtice

Tel.: +420 519 352 144, +420 519 352 037

e-mail: nzm@cmail.cz, www.nzmvaltice.wz.cz

5 SALON WIN REPUBLIKY CZESKIEJ VALTICE

O tym, że Valtice są prawdziwą stolicą wina, moż-

na przekonać się w winotece piwnicznej ze sta-

łą wystawą val-

tickich winiarzy.

W ciągu całego

roku miejscowi

winiarze przygo-

towują na zamó-

wienie wieczorne

degustacje win

z programem to-

warzyszącym dla grup sześciu do czterdziestu

czterech osób.

Vinařská ulice, 691 42 Valtice

Tel.: +420 606 712 128

e-mail: milanhradill@seznam.cz

Wydział Ogrodniczy w Lednicy jest częścią Uni-

wersytetu Rolniczego i Leśniczego im. Mendla

w Brnie. Poprzednikiem tej uczelni była brneń-

ska Wyższa Szkoła Rolnicza, założona w 1919 r.

jako w ogóle pierwsza samodzielna szkoła rolni-

cza tego typu w całej ówczesnej Czechosłowacji.

W Lednicy można studiować inżynierię ogrodni-

czą, ogrodnictwo oraz

architekturę ogrodni-

czą i krajobrazu. Jest to

jedyna uczelnia w RC

kształcąca na kierunku

winiarstwo i uprawa

winorośli.

www.zf.mendelu.cz

Spółka akcyjna Vinné sklepy Valtice jest jednym

z największych producentów win podregionu mi-

kulovskiego. Pomimo

że valtickie wina wy-

twarza się w nowocze-

snych pomieszczeni-

ach technologicznych,

leżakowanie odbywa się

często w historycznych,

udostępnianych turys-

tom piwnicach. Piwnicę

zamkową o pojemności 600 tysięcy litrów zbudowa-

no ok. 1430 r., w dębowych beczkach dojrzewają tu

przede wszystkim czerwone wina. Piwnica Krzyżo-

wa o długości 120 m, szerokości 100 m i pojemności

ponad jeden milion litrów pochodzi z 1640 r.

www.vsvaltice.cz

Valtice nie mogłyby nosić tytułu stolicy wina,

gdyby nie miały swojego liceum. O założeniu

tzw. Szkoły Rolniczo-Winiarskiej, która obecnie

działa pod nazwą Liceum Winiarskie i Zasadni-

cza Szkoła Ogrodnicza, zdecydowano w grud-

niu 1872 r. Rok później, w listopadzie 1873 r.

rozpoczęły się zajęcia. Uczniowie przybywali

z całej Europy. Wyjątkowość tej

instytucji podkreśla fakt, że jako

jedyna szkoła średnia w Repu-

blice Czeskiej od czasów swego

powstania kształci na kierunku

winiarstwo i uprawa winorośli.

www.svisv.cz

7 PIWNICE ZAMKOWA I KRZYŻOWA 10 WYDZIAŁ OGRODNICZY MZLU

LEDNICE

6 PIWNICA MIEJSKA VALTICE 9 LICEUM WINIARSKIE

VALTICE

8 WYSTAWA HISTORYCZNYCH TŁOCZNI WINNYCH – VALTICE

CO NAJLEPSZEPodregion winiarski

MIKULOVSKI

40/41

...COŚ WIĘCEJ

Jaskinia TuroldNa płd. odnodze

Pálavy, we wnętrzu

góry Turold ukryta

jest udostępniana

jaskinia. Jej ściany

pokrywa warstwa

martwicy ze zgrupo-

waniami błyszczących

kryształów kalcytu,

przypominającymi

gałązki korali.

www.caves.cz

Zbiorniki NovomlýnskieU spływu Dyi,

Svratki i Igławy

na równinach pod

Pálavą powstała

w latach 80. XX w.

kaskada trzech

zbiorników wodnych

do nawadniania,

ochrony przed

powodziami,

wypoczynku, sportów

wodnych i hodowli

ryb. Najbardziej na

zachód położone

Jezioro Mušovskie

służy wędkarzom

i do zabaw wodnych.

Środkowe Jezioro

Věstonickie ogłoszono

w 1994 r. rezerwatem.

Zainteresowanie

wzbudza kościół

św. Linharta, jedyna

widoczna pozostałość

po zalanej wsi Mušov.

Teren rekreacyjny PasohlávkyWieś nad górnym

zbiornikiem Novom-

lýnskim z szeregiem

restauracji, hoteli

i piwnic winnych jest

idealnym miejscem

rekreacji i wypo-

czynku zarówno

w przypadku

leniuchowania nad

wodą, jak i razie

uprawiania jakiegoś

sportu.

www.pasohlavky.cz

Potężne skały wapienne stromo wznoszące się

z południowomorawskich równin na północ od

Mikulova można zobaczyć z odległości kilkudzie-

sięciu kilometrów. To Pálava, oficjalnie zwana

Pavlovské vrchy, świetna lokalizacja pod uprawę

winorośli i część rezerwatu biosfery UNESCO

Dolna Morawa. Naj-

wyższym szczytem jest

Děvín (549 m); tę samą

nazwę nosi także rezer-

wat przyrody, w któ-

rym występują liczne

gatunki ciepłolubnych

roślin i zwierząt.

Kto pragnie poznać

większość interesu-

jących miejsc Pálavy,

musi iść pieszo znako-

wanymi szlakami i ścieżkami edukacyjnymi, gdyż

jazda na rowerze jest tu zabroniona. Punktami

wyjścia na krótsze wypady są Dolní Věstonice, Pa-

vlov lub Klentnice.

Oprócz odpoczynku i punktów widokowych cze-

kają na Państwa na Pálavie także ruiny trzech śre-

dniowiecznych zamków. Największe i najbardziej

znane są Děvičky czyli Dívčí hrady nad Pavlovem.

Na skalistym urwisku nad wsią Klentnice znaj-

duje się średniowieczny zamek graniczny Sirotčí

hrádek, nad Horními Věstonicami zaś skromne

ruiny zamku Neuhaus.

www.palava.ochranaprirody.cz

www.dolnimorava.org

Typowe cechy barokowej architektury wyka-

zują domy winiarskie przy ul. Českiej, z których

19 stanowi zabytek i podlega ochronie. Zbudo-

wali je drobni właściciele winnic, utrzymujący się

głównie z produkcji wina. Na parterze znajdują

się tłocznie, skąd biegną korytarze dalej do piw-

nic. Bogato zdobione szczyty zostały podobnie jak

zagrody na majdanie

zainspirowane przez

miejską architekturę

pobliskiego Mikulova.

Zdradzają one, jak bo-

gatą wsią winiarską Pa-

vlov kiedyś był. Trady-

cyjną częścią domu wi-

niarskiego bywa także

nisza dla fi gurki święte-

go, najczęściej patrona

winiarzy św. Urbana.

W tłoczniach są obec-

nie pomieszczenia bie-

siadne, na piętrze, gdzie

kiedyś mieszkali winiarze, bywają pokoje gościn-

ne. Jeżeli chcą Państwo obejrzeć starodawną prasę

wrzecionową z 1851 r., typową kiedyś dla moraw-

skiego regionu winiarskiego, to znajdą ją Państwo

na obrzeżach Pavlova przy drodze do Mikulova.

www.obec-pavlov.cz

11 CHRONIONY OBSZAR PRZYRODNICZY PÁLAVA 12 BAROKOWE DOMY WINIARSKIE PAVLOV

Trzykilometrowa ścieżka edukacyjna z siedmioma

przystankami zapozna Państwa z atrakcjami miej-

scowości winiarskiej Pavlov. Poznają Państwo win-

nice i terroir Pálavy, historię miejscowego winiar-

stwa i typowe odmiany

winorośli. Ścieżkę zbu-

dowała gmina Pavlov

wraz z towarzystwem

pavlovskich winiarzy

Vinitores Palaviensis.

To towarzystwo orga-

nizuje także tradycyjne

wiosenne wystawy win,

Lato Otwartych Piwnic

i listopadowy Dzień Otwartych Piwnic. Pavlov ma

także winotekę; znajdą ją Państwo w sklepionej piw-

nicy pod ratuszem.

www.obec-pavlov.cz

W ośrodku selekcji, założonym na południowym

zboczu Wzgórz Pavlovskich, działał niemal przez

trzydzieści lat jako główny selekcjoner ing. Josef

Veverka. Pod jego kierownictwem powstały tu

np. odmiany Pálava i Aurelius. Na początku lat

90. ośrodek sprywatyzowano; jego właścicielem

jest Doc. Ing. Miloš Michlovský, CSc.

www.michlovsky.com

14 OŚRODEK SELEKCJI PERNÁ 13 ŚCIEŻKA EDUKACYJNA PAVLOV

CO NAJLEPSZEPodregion winiarski

MIKULOVSKI

42/43

W 2005 r. powstała winiarska

ścieżka edukacyjna Stará ho-

ra o długości 3,5 km, na któ-

rej można dowiedzieć się wie-

le ciekawego na temat uprawy

winorośli w winnicach pod

Novosedlami. Trasa rozpoczy-

na się przy drodze ze wsi Do-

bré Pole do Drnholca między

dwoma wapiennymi pylona-

mi i biegnie winnicami na Sta-

rej hoře, które prowadzi fi rma

Víno Marcinčák. Jede-

naście tablic poświę-

cono historii i współ-

czesności uprawy wi-

norośli, odmianom

i należytej degustacji

wina. Ścieżka nawiązu-

je do 37-kilometrowej

trasy okrężnej z po-

czątkiem i końcem

w Mikulovie.

www.marcincak.cz

Na valtickim rynku

rozpoczyna się i koń-

czy 5-kilometrowa

okrężna ścieżka edu-

kacyjna. Można ją po-

konać pieszo, jednak

z wyjątkiem parku wo-

kół valtickiego pałacu,

gdzie jest jazda na ro-

werze zabroniona, jest

przeznaczona także dla rowerzystów.

Dziewiętnaście tablic informacyjnych w trzech ję-

zykach informuje o pracy w winnicy w ciągu po-

szczególnych pór roku, o dziejach krajowego wi-

niarstwa i uprawie wina w podregionie miku-

lovskim. Interesującym miejscem jest winnica

Liceum Winiarskiego, gdzie posadzono poszcze-

gólne odmiany winorośli i pokazuje się różne

możliwości ich pielęgnacji i prowadzenia. Ścież-

ka prowadzi także do średniowiecznej piwnicy

w ogrodzie zamkowym lub do kolumnady Rajst-

na. Z jej tarasu dachowego otwierają się przepięk-

ne widoki na północ, na pobliską Pálavę, lasy łęgo-

we, zalesione zbocza Chřibów i Białe Karpaty.

Punktem wyjścia na 20-kilometrową ścieżkę, na

której goście poznają tradycje winiarskie terenów

pod Pálavą, jest Miku-

lov. Można ją pokonać

pieszo, na rowerze lub

samochodem. Na tra-

sie czeka 17 tablic in-

formacyjnych. Ścież-

ka biegnie przez miej-

scowości winiarskie

Pálavą, przez Bavory

do Pernej, skąd prowa-

dzi dalej przez Horní i Dolní Věstonice do Pavlo-

va i do Klentnicy, wsi leżącej pod ruinami zam-

ku Sirotčí hrad. Tra-

sa zaprowadzi Państwa

także do zamku miku-

lovskiego, do miejsco-

wej olbrzymiej becz-

ki lub na stałą wystawę

archeologiczną w Dol-

nych Věstonicach.

15 WINIARSKA ŚCIEŻKA EDUKACYJNA STARÁ HORA

16 WINIARSKA ŚCIEŻKA EDUKACYJNA VALTICE

17 WINIARSKA ŚCIEŻKA EDUKACYJNA MIKULOV

Interesująca kraina pod Břeclaviem między Led-

nicą a Valticami jest od 1996 r. wpisana na Listę

Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrod-

niczego UNESCO jako najrozleglejszy krajobraz

kulturowy świata. Na niemal dwustu kilome-

trach kwadratowych ludzkie ręce wytworzyły cu-

downy świat imponujących, otoczonych parkami,

ogrodami, stawami, rzekami i lasami rezydencji

szlacheckich, uzupełniony szeregiem posągów,

pałacyków myśliwskich, kaplic i kolumnad.

Dobrym punktem wyjścia jest zespół pałacowy

w Lednicy. Kilka prowadzących bajkowym pała-

cem neogotyckim tras dla zwiedzających oferuje

bogaty przegląd przepięknych wnętrz pałacowych

udekorowanych pracami ówczesnych snycerzy.

Rodziny z dziećmi ucieszy bajkowa jaskinia stra-

chów, będąca częścią jednej z tras, oraz akwarium

morskie Malawi znaj-

dujące się w dawnej

barokowej ujeżdżalni.

Obok pałacu znajduje

się unikatowa budowla

– palmiarnia z poł.

XIX w. z kolekcją tro-

pikalnych i subtropikalnych roślin.

Pałac lednicki otacza ogród francuski i rozległy

park angielski ze stawem i 16 wyspami, przecho-

dzący swobodnie w las łęgowy. Popularne są rejsy

widokowe do Minaretu i Janohradu oraz prze-

jażdżki karetą do Minaretu.

www.lva.cz

18 ZESPÓŁ LEDNICKO-VALTICKI BUDOWLE OGRODOWE

Spacerując krainą

romantyków między

Valticami a Lednicą,

mogą Państwo od-

kryć szereg budowli.

Wszystkie powstały

na początku XIX w.

i ich twórcy wkompo-

nowali je w krajobraz

jako cenne perły.

Janohrad

Romantyczne

sztuczne ruiny

z kilkoma reprezen-

tacyjnymi salami,

doskonała kopia

średniowiecznych

ruin.

Minaret

Wieża widokowa

o wysokości 60 m,

jedna z największych

tego typu budowli

poza krajami islam-

skimi, z najwyższej

galerii można

podobno zobaczyć

wieżę katedry św.

Stefana w Wiedniu.

Chrám Tří grácií

Kryta klasycystyczna

kolumnada na

południe od Stawu

Prostředniego,

sala z mozaikową

posadzką, wyrzeź-

biona z jedynej bryły

kamienia grupa

posągów bogiń an-

tycznych.

Nový dvůr

Rozległy dwór

empirowy, od końca

XIX wieku hoduje się

tu szlachetne konie

wierzchowe, w po-

bliżu tor wyścigowy.

Apollonův chrám

Drobna budowla

z ośmiu kolumnami

doryckimi nad groblą

Stawu Mlýnskiego,

attyka zdobiona

rzeźbionymi obra-

zami z mitologii.

Sv. Hubert

Otwarta kaplica

neogotycka pośrodku

polany leśnej.

Rendez-vous (Dia-

nin chrám)

Monumentalna

budowla w kształcie

rzymskiego łuku

triumfalnego, moż-

liwość zwiedzania

wnętrz.

Kolonáda na

Rajstně

Monumentalna bu-

dowla klasycystyczna

ozdobiona fi gurami

z mitologii antycznej.

Hraniční zámeček

Klasycystyczna bu-

dowla na historycz-

nej granicy Moraw

i Dolnej Austrii.

Rybniční zámeček

Empirowy pałacyk,

w którym w 1926 r.

założono pierwszą

biologiczną stację

badawczą na Mora-

wach.

CO NAJLEPSZE

DOWE

Podregion winiarski

MIKULOVSKI

44/45

Program obejmuje zwiedzanie zamku Mikulov i pałaców Lednice i Valtice. Jazda na rowerze po szlakach górskich Pálavy i parkach pałacowych jest zabroniona, najlepiej więc połączyć turys-tykę rowerową z pieszymi wycieczkami. Latem można wykąpać się w Zbiornikach Novomlýn-skich lub w Stawie Mlýnskim pod Lednicą.

1. dzieńMikulov (zwiedzanie miasta – centrum zabytkowe, grobowiec rodu Dietrichsteinów, Svatý Kopeček, zamek – muzeum, wystawa winiarska, olbrzymia beczka) – dzielnica żydowska (ścieżka edukacyjna) – punkt widokowy Kozí Hrádek – jaskinia Turold. 2. dzień (na rowerze)Mikulov – Novosedly (winiarska ścieżka edukacyjna Stará hora, winnica) – Pasohlávky (teren rekrea-cyjny, rejs) – Pouzdřany (step) – Strachotín – Dolní Věstonice (wystawa Epoka Łowców i Mamutów) – Perná (ośrodek selekcyjny) – Bavory (wytwórnia wina) – Mikulov

3. dzieńPiesza wycieczka na Pálavę: Mikulov – Turold – Ko-čičí skála – Klentnice (ruiny Sirotčí hrádek) – Rů-žový vrch – Soutěska – Děvín (ścieżka edukacyjna, ruiny zamku) – Pavlov – i z powrotem 4. dzieńValtice (zwiedzanie miasta, pałac, Salon Win RC, Muzeum Wi-niarstwa, Ogrodnictwa i Środowiska Natu-ralnego) – winiarska ścieżka edukacyjna Valtice – kolumnada Rajstna – Hlohovec (Hraniční zámeček) – Sedlec (degustacja win)5. dzieńNa rowerze lub pieszo z Valtic do Lednicy wzdłuż obiektów Zespołu Lednicko-Valtickiego – Rendez-vous (zwiedzanie wnętrz) – kaplica św. Huberta – Chrám Tři grácií – Nový dvůr – Apollonův chrám – Stawy Lednickie (ścieżka edukacyjna) – Lednice

6. dzieńLednice (uzdrowisko, pałac, szklarnia, akwarium) – ogród pałacowy – Minaret (wieża widokowa) – Ja-nohrad (zwiedzanie) – Podivín (cmentarz żydowski) 7. dzieńBřeclav (zwiedzanie miasta, nowoczesny kościół św. Wacława, synagoga) – Pohansko (pałacyk, wy-stawa archeologiczna) – Staw Františkův – Poštorná (kościół Nawiedzenia MP) – ścieżka edukacyjna Las łęgowy

KTÓRĘDY I DOKĄD

1. dzień: Mikulov – Dobré Pole – Nový Přerov – Novosedly – Pasohlávky

2. dzień: Pasohlávky – Ivaň – Strachotín – Dolní Věstonice – Pavlov – ruiny Děvín na szczycie Pálavy (pieszo) – Klentnice – Mikulov – Milovice – Bulhary – Lednice

3. dzień: Lednice – Janův hrad – Apollonův chrám – Tři grácie – Rendez-vous – Valtice, Salon Win RC – kolumnada Rajstna – Sedlec – Mikulov

Długość trasy: 85 km

Jeżeli znajdą Państwo na poznawanie Mikulovskiego Podregionu Winiarskiego cały tydzień, poznają Państwo do najmniejszych szczegółów Zespół Lednicko–Valticki, Pálavę i okoliczne miejscowości winiarskie. Proszę skorzystać z bogatej oferty miejscowych winiarzy, winotek i hoteli, gdyż częścią tego typu wycieczek są także degustacje win.

PRZEDŁUŻONY WEEKEND ROWEROWY W MIKULOVSKIEM

TYGODNIOWY POBYT W MIKULOVSKIEM10 NAJWAŻNIEJSZYCH CELÓW TURYSTYCZNYCH MIKULOVSKIEGO

Mikulov – barokowy zamek ze stałą wystawą winiarską i olbrzymią beczką. Kościół św. Anny, obecnie grobowiec Dietrichsteinów, pozostałości getta ze ścieżką edukacyjną, synagoga, cmentarz żydowski. Więcej informacji na stronie 36.Svatý kopeček – miejsce pielgrzymkowe nad Mi-kulovem. Droga krzyżowa, kościół św. Sebastiana, Grób Boży, pielgrzymka corocznie w pierwszą niedzielę września. Przepiękne widoki na okolicę.Pálava – chroniony obszar przyrodniczy i rezer-wat biosfery UNESCO, potężne skały wapienne z licznymi gatunkami ciepłolubnych roślin i zwie-rząt. Więcej informacji na stronie 40.Dívčí hrad – ruiny gotyckiego zamku na płn. krawędzi masywu Děvína, najwyższego szczytu. Widoki. Dolní Věstonice – stanowisko archeologiczne z śla-dami najstarszego osadnictwa na płd. Morawach, miejsce odkrycia fi gurki Venusa Věstonickiego. Ekspozycja muzealna z modelem prehistorycznej osady. Więcej informacji na stronie 37.

Pavlov – miejscowość winiarska na zboczu Pá-lavy z domami winiarskimi w stylu baroku wiej-skiego. Punkt wyjścia na ścieżkę edukacyjną przez Pálavę. Więcej informacji na stronie 41.Nové Mlýny – kaskada trzech zbiorników wod-nych, zimowisko wielu gatunków ptaków i cent-rum rekreacji i sportów wodnych.Lednice – pałac neogotycki w stylu Tudorów z rozległym parkiem, centrum Zespołu Lednicko-Valtickiego, zabytek UNESCO. Więcej informacji na stronie 43.Valtice – barokowy pałac z rozległym ogrodem i stałą wystawą Narodowy Salon Win RC, zwied-zanie z degustacją. Muzeum wystawiające tłocznie winne, w okolicach winiarska ścieżka edukacyjna. Więcej informacji na stronach 38, 39 i 42.Janohrad, Minaret, Dianin chrám, Chrám Tří grácií, Apollonův chrám, sv. Hubert, Hraniční zámeček itd. – drobne budowle Zespołu Lednic-ko-Valtickiego. Więcej informacji na stronie 43.

Podregion winiarski

MIKULOVSKI

46/47

VALTICKIE TARGI WINA

Jeden z najbardziej

prestiżowych

konkursów, połączony

z tradycyjną wystawą

i możliwością

degustacji sześciu

najlepiej ocenianych

krajowych

i zagranicznych win,

obchodził w 2007 r.

jubileuszowy

40. rocznik swej

nowoczesnej historii.

Corocznie na początku

maja zjeżdżają do

ujeżdżalni pałacowej

i stajni hiszpańskiej

pałacu valtickiego

setki miłośników

wina. Valtickie

Targi Wina są nie

tylko konkursem

zaopatrujących

rynek winiarzy, lecz

także wydarzeniem

towarzyskim.

Przyznawanie

prestiżowej nagrody

CHAMPION VVT,

złotych, srebrnych

i brązowych medali

trzem najlepiej

ocenianym winiarzom

w zakresie każdej

odmiany lub gatunku

wina przeszło już

do tradycji. Targi są

jedną z najsurowiej

oceniających wystaw

w RC, nagrody

więc poważa się

jako wizytówkę

poszczególnych

winiarzy.

Wystawa otwarta dla

publiczności w pt. od

godz. 14 i w sob. od

godz. 10, zawsze do

godz. 22.

OTWARTE PIWNICE W PAVLOVIE WINOBRANIE NOVOSEDELSKIE

WINOBRANIE PÁLAVSKIE

FESTIWAL KULTUR I NARODÓW PODYJA

Przez całe lato

w piątek po po-

łudniu, w sobotę

i niedzielę jest

otwarta co najmniej

jedna pavlovska piw-

nica winna. Mogą

Państwo poznać

osobiście poszcze-

gólnych winiarzy,

zwiedzić historyczne

wnętrza i skosztować

pavlovskich win tam,

gdzie one powstają.

Są winobrania

duże, na które

zjeżdżają goście

z całej RC, oraz

małe, organizowane

głównie z myślą

o miejscowych.

Do tych drugich

należy winobranie

w Novosedlach

– ani tu nie brakuje

uroczystego

korowodu w strojach,

otwartych piwnic

w uliczce z winiarzy,

degustacji win

i zabawy z muzyką

dętą i tańcem.

Tradycja letnich

warsztatów

powstała w

1994 r. Zaplecze

dla pracy artys-

tów zapewnia

Muzeum Regio-

nalne Mikulov,

wystawiające

powstałe dzieła

plastyczne

w ramach stałej

wystawy pod

nazwą Zbiory.

Trzydniowe

winobranie ku czci

Jana z Liechtensteinu,

pana na Mikulovie,

który w 1403 w.

uwolnił z wiedeńskiego

więzienia czeskiego

króla Wacława

IV i zapewnił mu

schronienie w swojej

siedzibie. Corocznie

na początku września

przez trzy dni

przechodzą przez

Mikulov historyczne

korowody, centrum

miasta zamienia się

w dawne targowisko

a w salach i piwnicach

zamkowych rozpoczyna

się uczta i targ wina.

W obozie wojskowym

w parku zamkowym

dzieci i dorośli mogą

się zmierzyć z kopiami

ówczesnej broni, w

piwnicach zamkowych

przy olbrzymiej beczce

można skosztować

kilku próbek

nagrodzonych win.

Słowackie haluszki,

góralski kapuśniak,

placki wołoskie, rosyj-

skie pierogi, sznycel

wiedeński, szaszłyk

armeński i dużo

innych specjałów naj-

różniejszych narodów

można spróbować na

corocznym spotkaniu

narodów Podyja w Mi-

kulovie. Tygodniowa

impreza przypomina,

że płd. Morawy leżą

od dawien dawna na

skrzyżowaniu Europy,

dokąd przybyli

i stale przybywają

ludzie z różnych

kątów świata. Oprócz

etnicznych specjałów

kulinarnych mogą

się Państwo spodzie-

wać także wystawy

plastycznej, przeglądu

zespołów etnogra-

fi cznych i bogatego

programu muzycz-

nego, tanecznego

i teatralnego.

Kiedy i gdzie: Mikulov, pierwsza połowa września

http://kulturnistredisko.mikulov.cz

Kiedy i gdzie: Lipiec,

sierpień

www.artmikulov.com

Kiedy i gdzie: Novosedly, wrzesień

www.novosedlynamorave.cz

CO I GDZIE

Kiedy i gdzie: Mikulov, lipiec www.mikulov-kultura.wz.cz

Kiedy i gdzie: Valtice, maj www.vinnetrhy.cz

Podregion winiarski

MIKULOVSKI

Kiedy i gdzie: Pavlov, od czerwca do

początku września, ostatnia sobota listopada

www.obec-pavlov.cz

SYMPOZJUM PLASTYCZNE MIKULOV

48/49

VELKOPAVLOVICKI PODREGION WINIARSKI

Kraina o bogatej rzeźbie, która na północ od

Velkich Bílovic, największej miejscowości wi-

niarskiej, wznosi się w rejonie Pogórza Hustope-

čskiego, a na urodzajnych równinach zaś wolno

obniża się aż ku Brnu, należy do najsłoneczniej-

szych i najcieplejszych miejsc RC. Nikogo nie za-

skoczy, że dzięki idealnej lokalizacji i dogodnym

warunkom atmosferycznym i glebowym winorośl

uprawiano tu z powodzeniem już w czasach Wiel-

kich Moraw. Prawdopodobnie pierwsza wzmianka

o miejscowym winiarstwie pochodzi z 1252 r., gdy

Boček z Obřan podarował nowo ufundowanemu

klasztorowi Cystersów w Žďárze jedną trzecią

dochodów z winnic w Pouzdřanach, Zaječí i Pa-

vlovicach.

Velkopavlovickie wsławiło się nadzwyczajnymi

winami czerwonymi, głównie Portugalską Nie-

bieską i Frankovką, rodzącymi się na miejscowych

glebach lessowo-ilastych z dostatkiem magnezu.

W północnej części na piaszczystych glebach pod

Hrušovanami i Žabčicami udają się odmiany białe

– Veltliner Zielony, Ruländer Szary, Traminer

Czerwony, Pálava i Muszkat Morawski.

Drugi największy pod względem liczby hodowców

i obszaru winnic podregion ukrywa ogromny po-

tencjał turystyki winiarskiej. Znajduje się w nim

bowiem drugie co do wielkości miasto Republiki

Czeskiej Brno a także atrakcyjne miejsca w oko-

licy Slavkova, gdzie w 1805 r. odbyła się sławna

bitwa napoleońska. Dużo innych miast ma już

od stuleci opinię ważnych centrów winiarstwa.

Mowa tu o Velkich Bílovicach, Hustopečach, Ži-

dlochovicach lub Čejkovicach z gotycką twierdzą

i piwnicami templariuszy. Nie należy zapominać

ani o Velkich Pavlovicach. Czy Państwo wiedzieli,

że właśnie tu ukazał się 24 stycznia 1907 r. pierw-

szy numer czasopisma „Vinařský obzor”, dotych-

czas wydawanego miesięcznika o uprawie wina,

piwnicach, handlu winem i gastronomii?

W Velkopavlovickiem udają się odmiany

niebieskie.

KRAINĄ WINA Miejscowości winiarskie: 75 Uprawy: 319 Hodowcy: 6 680Całkowity obszar: 5 243 ha

48/49

Podregion winiarski

VELKOPAVLOVICKI

Brno – Metropolia płd. Moraw o stuletnich

tradycjach winiarskich jest dziś centrum handlu,

kultury, sztuki i rozrywki.

Slavkov – Miasto weszło do historii 2 grudnia

1805 r., gdy w okolicy rozegrało się jedno

z największych starć wojen napoleońskich

– bitwa pod Slavkovem.

Hustopeče – Uroczystości Burczaka. Popijaniu

popularnego napoju często towarzyszą uroczystości i uczty

gastronomiczne z bogatym programem towarzyszącym.

Čejkovice – Magiczne piwnice templariuszy pod

gotycką twierdzą można zwiedzić w czasie corocznych

majowych Targów Wina.

Velké Pavlovice – Miasto słynące z uprawy moreli i wina

organizuje wiele ciekawych imprez, które zadowolą

wzrok, słuch i smak każdego konesera.

Velké Bílovice – Największa miejscowość winiarska

RC z 750 ha winnic. Znajdą tu Państwo kolonie piwnic

Belegrady i Pod Předníma.

Velkopavlovicki Szlak Winiarski

Brneński Szlak Winiarski

Gminny Szlak Winiarski Němčičky

Szlak Krainą André

1

2

3

4

50/51

JEDNYM SPOJRZENIEM

Dominantę miasta, będącego już w średniowieczu

ważnym centrum winiarstwa, stanowi nowoczesny

kościół św. Wacława i św. Agnieszki Czeskiej. Jego

poprzednik, późnogotycki kościół św. Wacława,

został uszkodzony w czasie drugiej wojny światowej

a w 1961 r. wyburzono go. Nowy kościół, interesującą

dwukondygnacyjną budowlę na planie spirali, wy-

święcono w roku 1994. Do wnętrz wkomponowano

kopie ocalonych elementów architektonicznych sta-

rego kościoła, szczyt wieży zdobi stylizowana korona

św. Wacława.

W centrum miasta znajduje się renesansowy dom

U Synků, który jest częścią Muzeum Miejskiego

i Galerii. W odnowionych pomieszczeniach piw-

nicznych mogą Państwo zwiedzić małą wystawę wi-

niarzy Velkopavlovickiego Podregionu Winiarskiego

z winoteką. Oprócz dawnych narzędzi do pielęgna-

cji winnic, produkcji i leżakowania wina można tu

obejrzeć tablicę opisujące całoroczną pracę w win-

nicy, produkcję wina i stuletnie tradycje winiarskie

Hustopečskiego. Na dziedzińcu domu znajduje się

pomnik drożdży winnych.

Jeżeli chcą Państwo skosztować win z Hustopeč,

proszę wstąpić do winoteki z kilkoma programami

degustacyjnymi lub wziąć udział w jakiejś imprezie

winiarskiej. W Hustopečach odbywa się ich corocz-

nie cały szereg, od konkursu win O Pieczęć Husto-

peč, przez przegląd młodych i starzonych win po

Uroczystości Burczaka lub Święto Wina w dzień

św. Marcina.

www.hustopece-city.cz

52/53

O ile jest symbolem płd. Moraw winorośl, to

właśnie w Brnie od dawien dawna spotykały się

jej wąsy czepne. Miasto, które powstało na skrzy-

żowaniu szlaków handlowych, jest dziś siedzibą

kilku uniwersytetów i szkół wyższych. Działają tu

także ważne instytucje państwowe i niepaństwowe

łącznie z kilkoma urzędami centralnymi i przed-

stawicielstwami dyplomatycznymi niektórych

państw. Pierwsza wzmianka o brneńskich winni-

cach pochodzi z XIII w. Winnice posadzono tu na

zboczach wokół dzisiejszych obrzeżnych dzielnic,

wśród których wiele ma w swoich herbach najróż-

niejsze atrybuty winiarstwa – winogrona, noże

winiarskie i putnie. Winorośl uprawiano kiedyś

nawet na południowych zboczach Špilberku, gdy

jednak przekształcono go na barokową twier-

dzę wojskową, musiały zbocza zostać z przyczyn

obronnych gołe. Špilberk, niegdyś najbardziej

znane więzienie całej monarchii habsburskiej, jest

obecnie siedzibą Muzeum Miasta Brna. Jednym

z najbardziej atrakcyjnych miejsc zespołu są kaza-

maty z wystawą więziennictwa.

Do innych dominant miasta należy katedra

św. Piotra i Pawła i Stary Ratusz. W sklepionej

bramie ratusza, którą zdobi przepiękny późnogo-

tycki kamienny portal, znajdą Państwo słynnego

brneńskiego smoka, z renesansowej loggii wido-

kowej wieży można obejrzeć centrum zabytkowe

z lotu ptaka.

W Brnie znajdą Państwo także willę Tugendhat,

ważniejsze dzieło światowej architektury funk-

cjonalizmu od niemieckiego architekta Ludwi-

ga Miesa van der Rohe z lat 1929–1930, od 2001 r.

wpisane na na Listę Światowego Dziedzictwa Kul-

turalnego i Przyrodni-

czego UNESCO. Miło-

śnicy nowoczesnej ar-

chitektury podziwiają

także Brneńskie Targi,

należące dzięki unika-

towemu zespołowi ar-

chitektury funkcjona-

lizmu do najbardziej

eleganckich terenów

wystawowych Europy.

Pierwszych gości przywitano tu w 1928 r. i do dziś

dnia odbywa się tu w ciągu roku dużo międzyna-

rodowych targów i wystaw.

Brno jako miasto rozrywki i wolnego czasu re-

prezentuje Automotodrom – Tor im. Masaryka,

miejsce corocznej motocyklowej Grad Prix, pole

golfowe w Jinačovicach, ogród zoologiczny ze

stałą wystawą akwarystyczną lub muzeum prehi-

storii w pawilonie Anthropos, popularne przede

wszystkim wśród najmłodszych zwiedzających.

www.brno.cz

1 BRNO 2 HUSTOPEČE – EKSPOZYCJA

...COŚ WIĘCEJ

Jeżeli będą Państwo

na południowych

Morawach, to warto

zajrzeć do Krasu

Morawskiego.

Rozległe kompleksy

jaskiń naciekowych

należą do

najpiękniejszych

przestrzeni

podziemnych w

RC. Zwiedzającym

udostępniono pięć

z nich – jaskinie

Punkevní

z przepaścią

Macocha

o głębokości

140 m, gdzie część

trasy stanowi rejs

podziemną rzeczką

Punkvą, Kateřinská,

Sloupsko-šošůvské,

Balcarka i Výpustek.

www.caves.cz

CO NAJLEPSZEPodregion winiarski

VELKOPAVLOVICKI

Pierwsza wzmianka o winnicach w okolicy

miejscowości winiarskiej Bořetice jest z 1361 r.

Ze względu na to, że między wsią a winnicami

było wtedy jezioro, zaczęli mieszkańcy budować

piwnice bezpośrednio pod winnicami. Dziś zna-

jdziemy pod winnicami Hliníky, Kraví hora i Za-

hraničí ok. 260 piwnic winnych stanowiących

wieś z kilkoma ulicami. Od lata 2006 r. stoi nad

Kravią horą nowa wieża widokowa, w 2007 r. od-

słonięto tu pomnik drożdży winnych. W 2001 r.

ogłosili miejscowi winiarze dla żartu ciekawiącą

licznych zwiedzających Republikę Winiarską.

Republika ma rząd na czele z prezydentem, kon-

stytucję, godło, f lagę i walutę, nawiązała nawet

kontakty z sąsiednimi krajami, np. Królestwem

Wołoskim.

Wachlarz uprawianych odmian jest tradycyjnie

bogaty. Iły lessowe dają powstać czerwonym wi-

nom, uprawia się tu głównie Portugalską Nie-

bieską, Frankovkę, Svatovavřineckie a z nowych

odmian André, Zweigeltrebe i Cabernet Moravia.

Rzadsze są odmiany białe, głównie Neuburskie,

Riesling Włoski i Reński, Veltliner Zielony itd.

www.boretice.cz

54/55

Pierwsza pisemna wzmianka o Čejkovicach

z 1248 r. mówi o twierdzy zbudowanej przez człon-

ków zakonu templariu-

szy. Właśnie templa-

riusze tu sto lat przed

panowaniem Karo-

la IV zaczęli systema-

tycznie uprawiać wi-

norośl. Zbudowali też

wielką twierdzę, będą-

cą do dziś dnia domi-

nantą wsi. Čejkovice

były najważniejszą ko-

mendą zakonu templariuszy na ziemiach czeskich

i siedzibą komtura krajowego. Twierdza jest uni-

katową budowlą nie tylko ze względu na swe zna-

czenie, lecz także z powodu swej rozległości. Od

1998 r. ma w obiekcie siedzibę hotel, można tu tak-

że zwiedzić Zamkową Galerię Win z bogatą ofer-

tą win z okolicy.

Wraz z twierdzą zbudowano piwnice templariuszy,

w owych czasach ze względu na rozległość jedyne

w swoim rodzaju na naszych terenach. O ich wy-

sokości, szerokości i długości do dziś dnia krążą

legendy; korytarzami mogli podobno przejeżdżać

rycerze na koniach i w pełni załadowane wozy. Taj-

nego korytarza, prowadzącego podobno z Čejkovic

aż do Skalicy, Państwo wprawdzie nie zobaczą, jed-

nak piwnice, z których korzysta spółka winiarska

Templářské sklepy do leżakowania i starzenia win,

udostępnia się zwiedzającym. Z całego układu ko-

rytarzy zwiedza się obecnie 650-metrowy odcinek.

W Čejkovicach spędził część dzieciństwa założyciel

Republiki Czechosłowackiej Tomáš Garrigue Masa-

ryk, urodzony w pobliskim Hodonínie. W domku,

gdzie rodzina mieszkała, urządzono stałą wystawę.

Zwiedzanie – Templářské sklepy

Tel.: +420 518 362 628, +420 602 699 166

www.templarske-sklepy.cz

www.zamek-cejkovice.cz, www.cejkovice.cz

3 ČEJKOVICE 4 BOŘETICE – WOLNA REPUBLIKA KRAVÍ HORA

Mogiła Pokoju

Na wzgórzu nad wsią

Prace, w miejscach

decydujących

starć zwycięskiej

bitwy Napoleona

pod Slavkovem

(02. 12. 1805), stoi

kamienna kaplica

secesyjna, przestroga

przed wojną i stałe

wspomnienie jej

ofi ar. W parkowo

urządzonym zespole

znajduje się za

mogiłą stała wystawa

multimedialna

Muzeum Regionu

Brneńskiego

i kawiarnia. Corocznie

na przełomie listopada

i grudnia odbywa

się pod Mogiłą

Pokoju akt ku czci

poległych, punkt

szczytowy uroczystości

upamiętniających

rocznicę bitwy.

www.muzeumbrnenska.cz

Pałac

W barokowym pałacu

z rozległym parkiem

w stylu francuskich

ogrodów barokowych

zawarto po bitwie pod

Slavkovem rozejm

między Francją

i Austrią. W części

obiektu ma siedzibę

muzeum historyczne.

W pałacu kilka tras

zwiedzania.

www.zamek-slavkov.cz

Golf klub Austerlitz

Osiemnastodołkowe pole

golfowe w Slavkovie roz-

ciąga się na przestrzeni

120 ha. Jego częścią są

dobre pola treningowe,

szerokiej publiczności

udostępniono Akademię

Pałacową w slavkovskim

zamku.

www.gca.cz

5 SLAVKOV

CO NAJLEPSZEPodregion winiarski

VELKOPAVLOVICKI

Po Velkich Bílovicach, Čejkovicach i Velkich Pavlo-

vicach jest Kobylí czwartą największą miejscowością

winiarską Velkopavlovickiego Podregionu Winiar-

skiego. W okolicy znajduje się 289 ha winnic, na któ-

rych gospodaruje pięćset winiarzy.

Dominantą wsi, która uzyskała tytuł Wieś Roku 2006

w Kraju Południowomorawskim, jest kościół św. Je-

rzego z samodzielnie stojącą wieżą – kampanilą.

Z cmentarza za wieżą otwiera się przepiękny widok

na sylwetkę Pálavy, stoki Lasu Ždánickiego i oto-

czone winnicami okoliczne wsie. Zaiste unikatowy

punkt widokowy.

Obecnie jest życie wsi związane z uprawą i produkcją

wina. Dowodem jest także małe muzeum, starające

się zachować ślady dawnego życia mieszkańców Ko-

bylí. Poza strojami ludowymi jest tu mała wystawa

winiarska z winoteką i sprzedażą win miejscowych

winiarzy.

Jedną z miejscowych atrakcji jest uliczka z piwnica-

mi Suchořádská Zmo-

la, miejsce, w którym

obecni winiarze nie tyl-

ko pracują, lecz także

oferują degustację ty-

powych tutejszych win.

W dolnej części kolonii

można podziwiać starą

drewnianą tłocznię.

www.kobyli.cz

56/57

Velkopavlovickie, jeden z najsłoneczniejszych

i najcieplejszych rejonów płd. Moraw, miało swoje

stałe osadnictwo już w prehistorii. Aż do czasów

Wielkich Moraw zmieniały się tu różne kultury.

W okolicy odkryto kilka drobnych osad z okresu

przedchrześcijańskiego, bezpośrednio na terenie

dzisiejszego miasta istniała znana neolityczna

osada z morawską ceramiką malowaną.

W ciągu ostatnich stuleci należało do dobrego

stylu życia mieszkańców Velkopavlovickiego

posiadanie winnicy i małej piwnicy winnej.

Oprócz różnych starodawnych piwnic i tłoczni

winnych, użyczających okolicznej krainie win-

nic niepowtarzalnego charakteru, można w mie-

ście wykryć kolejny ciekawy zabytek winiarstwa.

Chodzi o tłocznię z 1816 r., znajdującą się przed

budynkiem sp. akcyjnej Vinium, największego

producenta win Velkopavlovickiego Podregionu

Winiarskiego.

Do historii czeskiego winiarstwa Velké Pavlovice

weszły także dzięki ośrodkowi selekcji, w którym

powstały cztery nowe, rdzennie czeskie odmiany

winorośli. Białe odmiany reprezentuje aroma-

tyczna Pálava i Aurelius, niebieskie odmiany zaś

Agni i André, wino o żywiołowym charakterze

i zapachu owoców leśnych. André, wyselekcjo-

nowane w 1961 r. przez krzyżowanie odmian

Frankovka i Svatovavřinecké, nosi nazwisko

Ch. K. Andrégo (1763-1831), który założył w Brnie

pierwsze towarzystwo uszlachetniania drzew

owocowych na świecie, pobudzając w ten sposób

zainteresowanie wytwarzaniem nowych odmian

przez krzyżowanie.

Oprócz barokowego kościoła Wniebowzięcia

NMP i kilku drobnych zabytków sakralnych jest

najciekawszym zabytkiem architektury w mieście

barokowy spichrz, budynek o charakterze tech-

nicznym z lat 1770–1780. Pięciokondygnacyjny

budynek na planie prostokąta pomieścił w czasach

swej największej sławy 738–860 m3 zboża, co dziś

odpowiada objętości ca 250 wagonów. Obecnie

jest on częścią planowanego projektu Centrum

Winiarstwa Morawskiego. W przyszłości ma tu

powstać hotel, restauracja, sala kongresowa, wi-

noteka i centrum informacji turystycznej.

www.slechtitelka.cz, www.velke-pavlovice.cz

6 VELKÉ PAVLOVICE 7 KOBYLÍ – MUZEUM ZAMKI

Veveří

Dawny królewski

zamek myśliwski

w stylu gotyku jest

miejscem szeregu

imprez towarzyskich

i kulturalnych.

Zwiedzanie można

połączyć z wycieczką

wokół Brneńskiego

Zbiornika Wodnego.

www.veveri.cz

Špilberk

Kiedyś najbardziej

znane więzienie

monarchii habsbur-

skiej, dziś siedziba

muzeum; oprócz

wystaw o dziejach

zamku i miasta

znajdują się tu

kazamaty, wieża wi-

dokowa, restauracja

i winiarnia.

www.spilberk.cz

Bučovice

Okazały renesansowy

pałac olśni zwiedza-

jących dziedzińcem

arkadowym z manie-

rystyczną fontanną,

nie brakuje ani

stylowego ogrodu re-

nesansowego i wnętrz

z ciekawą dekoracją.

www.bucovice-

zamek.cz

Pernštejn

Gotycko-renesansowy

zamek znany z wielu

bajek fi lmowych.

Proszę przybyć np.

na początku lipca,

gdy odbywają się his-

toryczne Uroczystości

Dóbr Pernštejnskich

z bogatym progra-

mem towarzyszącym.

www.npu.cz

CO NAJLEPSZEPodregion winiarski

VELKOPAVLOVICKI

58/59

...COŚ WIĘCEJ

Sport w Němčičkach

Miejscowość winiarska Němčičky może się po-

chwalić ładnym ośrodkiem rekreacyjno-spor-

towym. Jego częścią jest boisko do piłki nożnej,

siatkówki, tenisa nożnego, kort tenisowy

z mączki ceglanej, pływalnia letnia i najniżej

położony stok narciarski w środkowej Europie

ze sztuczną nawierzchnią i naśnieżaniem.

www.sportnemcicky.cz

8-kilometrowa trasa wokół miejscowości wi-

niarskiej Němčičky przedstawia turystom hi-

storię winiarstwa, tutejsze miejsca pod uprawę

i wszelkie ciekawostki związane z sadzeniem

i uprawą winorośli. Na rowerze lub pieszo można

zwiedzić miejsca, z których roztaczają się wyjąt-

kowe panoramiczne widoki na szeroką okolicę.

Trasa nawiązuje bezpośrednio do Morawskiego

Szlaku Wina i uzupełniają ją 4 tablice informa-

cyjne z mapą.

Jednej z najwyżej położonych wsi Velkopa-

vlovickiego nie da się rzeczywiście przeoczyć;

w słoneczne dni bywa biała wieża kościoła św.

Idziego widoczna z odległości kilkadziesięciu ki-

lometrów. Miłośników wina przyciąga do Vrbicy

ciekawa kolonia piwnic Pod strážním kopcem.

Biegnące aż w siedmiu piętrach nad sobą piwnice

zaczęto budować na przełomie XVIII i XIX w.

Tłocznie dobudowano do podziemnych kory-

tarzy w połowie minionego wieku. Piwnice nie

wyróżniały się kolorystyką ani długością, lecz

malowniczymi kamiennymi frontonami z łama-

nymi łukami jak w gotyku.

www.obecvrbice.cz

Okrężna 31-kilometrowa trasa oprowadzi Państwa

rejonem będącym znanym sercem produkcji mo-

rawskich win czerwonych. Szlak, którego dłu-

gość można sobie dopasować według własnej woli

i zdolności w zakresie turystyki rowerowej, łączy

miejscowości winiarskie Bořetice, Kobylí, Němčičky,

Velké Pavlovice i Vrbicę. W ich okolicy uprawia się

odmiany niebieskie na ponad połowie winnic.

www.modrehory.cz

8 GMINNY SZLAK WINIARSKI NĚMČIČKY 12 KOLONIA PIWNIC VRBICE

9 MODRÉ HORY

Szlak nazwany według odmiany wina czerwo-

nego biegnie z Hustopeč przez Starovičky, Velké

Pavlovice i Bořetice do Vrbicy. W Bořeticach kusi

turystów nowa wieża widokowa na Kravíej hoře,

w Vrbicy zaś stare unikatowe piwnice. W Velkich

Pavlovicach mijamy ośrodek selekcji, w którym

odmiana André powstała. Niemal 19- kilome-

trowa ścieżka z dobrą nawierzchnią nadaje się

zwłaszcza do turystyki rowerowej, lecz można ją

pokonać też pieszo.

Ścieżka edukacyjna z widokami na najrozleg-

lejszy obszar winnic w RC ma pięć kilometrów

i zapozna Państwa z historią winiarstwa i winni-

cami pod Velkimi Bílovicami. Trasa rozpoczyna

się pod starą szkołą, będącą siedzibą muzeum,

winoteki a także centrum informacji.

W Velkich Bílovicach można zwiedzić piwnice

winne zbudowane przez Habanów, reformowa-

nych nowochrzczeńców, którzy w XVI i XVII

w. wędrowali ze Szwajcarii przez Europę. Zręczni

habańscy rzemieślnicy podczas swojej wędrówki

wdrażali nowe metody winiarskie, budowali piw-

nice i wsławili się ceramiką.

Winoteka, Tel.: +420 519 346 610

Miejskie Muzeum Krajoznawcze,

Tel.: +420 519 367 119

Habánské vinné sklepy: Tel.: +420 377 197 111

www.velkebilovice.cz, www.habanskesklepy.cz

11 SZLAK KRAINĄ ANDRÉ

10 WINIARSKA ŚCIEŻKA EDUKACYJNA VELKÉ BÍLOVICE

CO NAJLEPSZE

...COŚ WIĘCEJ

Wiatrak w KloboukachKlobouky były w XVIII

i XIX w. ważnym

centrum młynarstwa

wiatrakowego, ostatni

wiatrak spalił się

pod koniec II wojny

światowej. Odnowiono

go na początku lat

80. i w sezonie letnim

udostępnia się go

zwiedzającym.

www.kloboukyubrna.cz

Kościół w KurdějovieObwarowany

kościół św. Jana

Chrzciciela służył jako

twierdza chroniąca

mieszkańców z okolicy

przed atakami

nieprzyjaciela. Kościół

ocalił życie i mienie

mieszkańców np.

podczas tureckiego

rabowania Moraw w roku 1663.

www.obec-kurdejov.cz

Kuźnia w TěšanachJedna z niewielu zacho-

wanych na Morawach

starych kuźni z XIV w.

Dzisiejszy wygląd

otrzymała podczas

barokowej przebudowy

w 1700 r. Można tu

obejrzeć wystawę ko-

walstwa i kołodziejstwa

łącznie ze stylowymi

warsztatami.

www.technicalmuseum.cz

Cmentarz w PodivínieNajstarsza wzmianka

o osadnictwie

żydowskim Moraw

pochodzi z 1067 r.,

pewien Żyd Podiva

ponoć założył zamek

Podivín. Na cmentarzu

żydowskim z kaplicą

przedpogrzebową

znajduje się ca 600

nagrobków, najstarszy jest z 1694 r.

www.mestopodivin.cz

Podregion winiarski

VELKOPAVLOVICKI

60/61

1. dzieńBrno (zwiedzanie miasta – centrum zabytkowe, zamek Špilberk i kazamaty, Krypta Kapucynów, Zelný trh, Stary Ratusz, Petrov, kościół św. Ja-kuba, willa Tugendhat – zabytek UNESCO, ogród botaniczny, Muzeum Techniki)2. dzieńObszar zabytkowy Tereny Bitwy pod Slavkovem – Šlapanice (Muzeum Reg. Brneńskiego) – wz-górze Žuráň – pagórek Santon nad wsią Tvarožná – Mogiła Pokoju nad wsią Prace – Slavkov u Brna (pałac, park, synagoga) – Bučovice (pałac, ogród)

3. dzieńRajhrad (klasztor, Muzeum Piśmiennictwa na Morawach) – Židlochovice (zwierzyniec pała-cowy, winnice) – Hustopeče (nowoczesny kościół św. Wacława i św. Agnieszki Czeskiej, Muzeum Miejskie i Galeria z wystawą winiarską, winnice, piwnice winne, letni park wodny) – Kurdějov (winnice, kościół św. Jana Chrzciciela) – Klo-bouky u Brna (wiatrak) – Těšany (kuźnia)4. dzieńVelké Pavlovice (winnica) – Bořetice (piwnice winne, wieża widokowa na Kraviej hoře) – Vrbice (piwnice winne) – Čejkovice (twierdza i piwnice templariuszy, galeria win, domek Masaryka); dla rowerzystów wy-cieczka Szlakiem André lub Szlakiem Modré Hory

5. dzieńRowerem lub pieszo wokół Brneńskiego Zbiornika Wodnego – zamek Veveří – Lasy Podkomorskie (kraina „Pohádky máje“, źródełko Ríši i Helenki) – pole golfowe Jinačovice – Zoo Brno-Bystrc 6. dzieńBlansko (zamek, wystawy o Krasie Morawskim i żeliwie artystycznym) – Jaskinia Punkevní – Jas-kinia Kateřinská – Jaskinie Sloupsko-šošůvské – Rudice (wiatrak) – Jedovnice (kąpiel) – Ruprech-tov (wiatrak) – Vyškov (zoo, park wodny)7. dzieńTišnov (wieża widokowa Klucanina) – Předkláš-teří k. Tišnova (klasztor Porta Coeli, Muzeum Regionu Brneńskiego) – Nedvědice – zamek Pern-štejn

KTÓRĘDY I DOKĄD

Trzydniowy program zaplanowano jako trasę okrężną, której początkiem i celem jest Brno. Po-znają Państwo jednak przede wszystkim uroki mo-rawskiej wsi. Czeka na Państwa np. zwierzyniec pałacowy w Židlochovicach, obwarowany kościół w Nosislaviu, wystawa winiarska w Hustopečach, kolonia piwnic winnych w Vrbicy i Kobylí, baro-kowa kuźnia w Těšanach, wiatrak w Kloboukach, Mogiła Pokoju na Terenach Bitwy pod Slavkovem lub pałac w Slavkovie. Pobyt w letnich miesiącach urozmaici park wodny w Hustopečach.

1. dzień: Brno – Rajhrad – Židlochovice – Nosislav – Velké Němčice – Hustopeče

2. dzień: Hustopeče – Velké Pavlovice – Bořetice – Vrbice – Čejkovice – Kobylí – Klobouky u Brna – Těšany – Žatčany – Újezd u Brna – Slavkov u Brna

3. dzień: Slavkov u Brna – Křenovice – Prace – Mogiła Pokoju – Sokolnice – Kobylnice – Ponětovice – Jiříkovice – Žuráň – Santon – Tvarožná – Pozořice – Ochoz u Brna – Údolí Říčky – Brno

Długość trasy: 127 km

Czy chcą Państwo zaoszczędzić czasu? To proszę się zakwaterować na cały tydzień w Brnie i robić wypady gwiaździste. Nawet do najodleglejszych miejsc wybranego podregionu winiarskiego będzie ok. 50 km. Ponadto do programu można włączyć kolejne ciekawe miejsca, np. Kras Morawski, zamek Pernštejn lub klasztor Porta Coeli w Předklášteří.

PRZEDŁUŻONY WEEKEND ROWEROWY W VELKOPAVLOVICKIEM

TYGODNIOWY POBYT W VELKOPAVLOVICKIEM10 NAJWAŻNIEJSZYCH CELÓW TURYSTYCZNYCH VELKOPAVLOVICKIEGO

Brno – drugie co do wielkości miasto Republiki Czeskiej. Barokowa twierdza Špilberk, katedra św. Piotra i Pawła, Targi Brneńskie i funkcjo-nalistyczna willa Tugendhat z 1930 r., zabytek UNESCO. Więcej informacji na stronie 52.Hustopeče – nowoczesny kościół św. Wacława i św. Agnieszki Czeskiej W renesansowym domu U Synků stała wystawa winiarska, zwiedzanie z degustacją. Więcej informacji na stronie 53.Čejkovice – twierdza templariuszy z XIII w. z oryginalnymi piwnicami, zwiedzanie z de-gustacją. W jednym z domów wystawa o T. G. Masaryku. Więcej informacji na stronie 54.Teren bitwy pod Slavkovem – obszar zabyt-kowy na wschód od Brna, gdzie 2 grudnia 1805 r. rozegrała się bitwa pod Slavkovem, jedno z największych starć wojen napoleońskich. Slav-kov to miasto z barokowym pałacem i rozległym parkiem. Więcej informacji na stronie 55. Těšany – wystawa kowalstwa i kołodziejstwa w barokowej kuźni z XVIII w., fi lia Muzeum

Techniki w Brnie. Na podstawie historii, jaka miała miejsce w Těšanach, napisał Vilém Mrštík dramat Maryša.Bučovice – renesansowy pałac z ówczesnymi wnętrzami i stylowym ogrodem, unikatowy dziedziniec arkadowy z manierystyczną fon-tanną. Bořetice – miejscowość winiarska z dużym ze-społem piwnic winnych pod winnicą Kraví hora. Więcej informacji na stronie 55.Vrbice – miejscowość winiarska z malowniczą kolonią piwnic Pod strážním kopcem. Więcej informacji na stronie 59.Židlochovice – barokowy pałac, kiedyś ulubiona siedziba letnia pierwszego czechosłowackiego prezydenta T. G. Masaryka. Rozległy, udostęp-niony turystom park angielski ze zwierzyńcem.Velké Bílovice – największa miejscowość wi-niarska RC z 750 ha winnic, kolonie piwnic Belegrady i Pod Předníma, winiarska ścieżka edukacyjna.

Podregion winiarski

VELKOPAVLOVICKI

62/63

WIELKANOCNE OTWARTE PIWNICE TARGI VINEX ŚWIĘTOMARCIŃSKIE OTWARTE PIWNICE

UROCZYSTOŚCI BURCZAKAWINO W POMARAŃCZOWYM

LATO Z WINEM

Z PIWNICY DO PIWNICY

WYPRAWA DO KRAINY ANDRÉ

ČEJKOVICKIE TARGI WINA

VELKOPAVLOVICKIE WINOBRANIE

Tradycyjna impreza

winiarzy z Velkich

Pavlovic obiecuje

interesujący program

na wielkanocny

weekend. Dwanaście

miejscowych

wytwórni oferuje

degustację ok.

dwustu próbek. Nie

brakuje ani wieczoru

przy cymbałach.

Największa i najbar-

dziej kompleksowa

prezentacja jakościo-

wych win morawskich

i czeskich, zagranicz-

nego winiarstwa,

uprawy winorośli

i technologii winiar-

skich w środkowej

i wschodniej Europie

tradycyjnie bywa

częścią międzynaro-

dowych targów spo-

żywczych SALIMA.

Odbywa się raz na

dwa lata w latach pa-

rzystych na Targach

Brneńskich.

Do św. Marcina

kieliszkiem wina

nie stuka się, mówią

na Morawach

i w Czechach.

Jednak 11 listopada,

tj. w dzień

św. Marcina,

otwiera się

piwnice i zaczyna

pierwsze ofi cjalne

kosztowanie

młodych win. Winu

Świętomarcińskiemu

zawsze towarzyszy

wielkie oczekiwanie

i ciekawość: jakie

będzie tegoroczne?

Sezon burczaka

świętują winiarze

na całych płd.

Morawach;

w większości to

uroczystości huczne,

pełne wszelkiego

rodzaju rozrywki.

Kto chce zaszaleć,

jedzie do Bořetic.

W ramach imprezy

Bieg do Bořetickiego

Burczaka należy

jednorazowo wypić

tyle burczaka, ile ma

się krwi w ciele.

Początek lata, okres

dojrzewania moreli,

ma pomarańczowy

kolor. Winiarze

z Velkich Pavlovic

już tradycyjnie

otwierają piwnice

winne, by zaoferować

degustacje młodych

i starszych win,

wieczorem biesiadę

przy cymbałach.

Na tych, którzy

wybiorą się latem

do Velkich Pavlovic,

czekają otwarte

na oścież drzwi

mniej więcej

piętnastu piwnic

winnych. Mogą

Państwo skosztować

wybranych próbek

win, zwiedzić

piwnice, zapytać

o cokolwiek, co

Państwa interesuje

w zakresie uprawy

i produkcji wina,

a oczywiście kupić

wybrane wino.

Jednodniowa

impreza wywodzi

się z dawnej tradycji

obchodzenia piwnic

i kosztowania win.

Każdy uczestnik

otrzyma po

zapłaceniu mapę

z zaznaczonymi

20–30 otwartymi

piwnicami, kieliszek

z emblematem

imprezy i bilety

wstępu do piwnic.

Na ich podstawie ma

się prawo wstępu,

degustacji i kupna

wybranego wina.

Wycieczce

rowerowej ładnymi

terenami, na których

powstała odmiana

André, towarzyszy

zbieranie pieczątek

w punktach

kontrolnych;

nagrodą w celu

jest butelka wina.

Każda miejscowość

winiarska na trasie

przygotowuje

ciekawy program.

Tradycyjne targi wina

połączone z kosz-

towaniem win są

dobrym pomysłem na

przyjemny wiosenny

weekend. Corocznie

można tu spróbować

ponad 600 próbek win

z Čejkovic i okolicy,

i to zarówno od drob-

nych wytwórców, jak

i dużych producentów.

W ramach wystawy

wybiera się czempiona

wystawy oraz zwy-

cięzców poszczegól-

nych kategorii. Bogaty

program towarzyszący

obejmuje np. korowód

orkiestr dętych

i mażoretek, jarmark

rzemiosł tradycyjnych,

zwiedzanie piwnic

templariuszy i domku

T. G. Masaryka.

Popularna jest także

aukcja win archiwal-

nych, na której można

nabyć niektóre wina

wyróżnione w popr-

zednich rocznikach

targów.

Podobnie jak

gdzie indziej także

w Velkich Pavlovicach

należy winobranie

do tradycyjnych

uroczystości

winiarskich. Program

kulturalny obejmuje

występy dziecięcych

zespołów folklornych,

kapel dętych

i cymbałowych,

spektakle teatralne,

występy szermierzy

a głównie degustacje

win i świeżego

burczaka. Tysiącom

gości winobrania

przedstawiają się

oprócz dużych fi rm

winiarskich niemal

dwie dziesiątki

małych i średnich

winiarzy z miasta

i okolicy.

Kiedy i gdzie: Velké Pavlovice, Wielkanoc

www.vinozvelkychpavlovic.cz

Kiedy i gdzie: Brno, marzec

www.bvv.cz

Kiedy i gdzie: Velké Pavlovice, Hustopeče,

listopad, www.velkopavlovicko.cz

Kiedy i gdzie: np. Hustopeče, Bořetice i inne

miejsca, wrzesień i październik

www.boretice www.hustopece-city.cz

Kiedy i gdzie: Velké Pavlovice, 5 lipca

www.velke-pavlovice.cz

Kiedy i gdzie: Velké Pavlovice, od maja do

września, www.velke-pavlovice.cz

Kiedy i gdzie: Velké Bílovice, przełom marca

i kwietnia, www.velkebilovice.com

Kiedy i gdzie: Hustopeče, Starovičky, Velké

Pavlovice, Bořetice, Vrbice, początek wakacji

www.velkopavlovicko.cz

CO I KIEDY

Kiedy i gdzie: Čejkovice, druga połowa maja www.cejkovice.cz

Kiedy i gdzie: Velké Pavlovice, pierwsza sobota września www.vinozvelkychpavlovic.cz

BURCZAKA

Podregion winiarski

VELKOPAVLOVICKI

64/65

SLOVÁCKI PODREGION WINIARSKI

Slovácko rozciąga się na południowym wscho-

dzie Moraw przy granicy RC ze Słowacją i Austrią.

Miejscowe stroje ludowe, pieśni, tańce, tradycyjne

rzemiosła i zwyczaje potrafi ą oczarować niejed-

nego gościa – ręka w rękę z osobliwym folklorem

idzie także tradycyjne winiarstwo i świetne slo-

váckie wina.

Slovácki Podregion Winiarski jest bardzo rozle-

gły, dzięki czemu ma bardzo różnorodne warunki

naturalne. Winnice znajdą Państwo zarówno

w dolinie rzeki Morawy, jak i na bogato ukształto-

wanych górzystych terenach Białych Karpat lub na

południowych zboczach Chřibów i Lasu Ždánic-

kiego. Podregion obejmuje także okolice Uher-

skiego Hradištia, gdzie można znaleźć najbardziej

na północ położone morawskie winnice. Podob-

nie barwna jak świat miejscowego folkloru jest

także paleta slováckich win. Udaje się tu Riesling

Reński, Ruländer Biały i Szary, Müller Th urgau

i Muszkat Morawski, krajowa, wyselekcjonowana

w Polešovicach odmiana. Z odmian niebieskich

uprawia się przede wszystkim Frankovkę, Zwe-

igeltrebe i w miejscowości Moravská Nová Ves

wyselekcjonowaną odmianę Cabernet Moravia.

Na tego, kto chce zobaczyć na własne oczy wszyst-

kie interesujące miejsca Slovácka, czeka nie-

kończące się wędrowanie. Ważnymi centrami

winiarstwa są nie tylko największe miasta Uher-

ské Hradiště, Bzenec, Kyjov lub Břeclav, lecz także

dużo mniejszych miasteczek i wsi. Do najbardziej

znanych należy Mutěnice z Winiarskim Zakła-

dem Badawczym, Strážnice, Čejč, Dubňany lub

Blatnice pod Svatým Antonínkem. Klejnotem Slo-

vácka jest zespół historycznych piwnic winnych

zwany Plže; znajduje się na krańcach wsi Petrov.

Czy wiedzą Państwo, że od 2003 r. ma Slovácko

swoje drzewo, symbol winnic – jarząb domowy?

W czasie wędrówki po winnicach na pewno zoba-

czą go Państwo na własne oczy.

Na Slovácku udają się odmiany niebieskie,

np. wyselekcjonowany w Moravskiej Novej Vsi

Cabernet Moravia

KRAINĄ WINA Miejscowości winiarskie: 115 Uprawy: 406 Hodowcy: 7 976Całkowity obszar: 4 705 ha

64/65

66/67

Podregion winiarski

SLOVÁCKI

Bzeneckie Winobranie w Strojach – Uroczystości

winiarskie w mieście „Bzeneckiej lipki“ nie są

jedynym miejscem, w którym można zobaczyć

barwne slováckie stroje.

Białe Karpaty – Ciężkie i głębokie gleby

tutejszych zboczy z winnicami rodzą wysoce

ekstraktywne i pełne w smaku wina odmian

burgundzkich.

Mutěnice – Mutěnickie Búdy, labirynt

piwnic winnych, tworzący samodzielną

malowniczą wieś.

Blatnice pod Svatým Antonínkem – Przez

połączenie odmian Riesling Reński, Ruländer

Biały i Sylvaner Zielony powstało w Blatnicy

wino markowe „Blatnický roháč“.

Petrov – Plže – Objęty ochroną zabytkowy

zespół piwnic winnych znają ze zdjęć nawet ci,

którzy na Slovácku jeszcze nie byli.

Strážnice – Miasto jest dzięki bogatej historii folkloru

miejscem licznych imprez kulturalnych – proszę

przyjechać na przykład na słynny czerwcowy festiwal!

Szlak Winiarski Podluží

Mutěnicki Szlak Winiarski

Bzenecki Szlak Winiarski

Strážnicki Szlak Winiarski

Kyjovski Szlak Winiarski

Hradištski Szlak Winiarski

Szlak Muszkatu Morawskiego

Szlak Ruländera Białego

1

4

2

5

3

6

7

8

JEDNYM SPOJRZENIEM

68/69

Malownicza wieś pod północnymi odnogami Bia-

łych Karpat jest znanym miejscem pielgrzymkowym.

Z daleka widoczną kaplicę pielgrzymkową św. Anto-

niego z Padwy na Blatnickiej hoře kazał zbudować

pod koniec XVII w. książę Hartman z Liechtenste-

inu jako wyraz podziękowania za uzdrowienie swo-

jego syna. Tradycja pielgrzymkowa wraz z barwnym

pięknem slováckich stro-

jów zainspirowała np.

malarza Jožę Úprkę, któ-

ry jest także autorem ob-

razu w głównym ołtarzu

kościoła św. Andrzeja.

Blatnica zasłynęła mar-

kowym winem „Blatnic-

ký Roháč”, nazwanym

według winnicy Roháče.

Wytwarza się je z Rie-

slingu Reńskiego, Rulän-

dera Białego i Sylvanera

Zielonego. Jako w ogóle

pierwsze morawskie wi-

no zostało nagrodzone złotym medalem na między-

narodowej wystawie win w 1896 r. w Paryżu. Moż-

na zwiedzić także strefę zabytkową piwnic winnych

Stará hora lub winnicę Plachty, gdzie według źródeł

historycznych posiadał winnice nauczyciel narodów

Jan Amos Komenský.

www.obecblatnice.cz

1 BLATNICE POD SVATÝM ANTONÍNKEM

W mieście o długiej historii winiarskiej powstała

kiedyś jedna z pierwszych spółdzielni winiar-

skich. Zyskała ona rozgłos głównie dzięki winu

z Rieslingu Reńskiego, zwanemu Bzenecką lipką.

Nazwy użyczył mu częściowo delikatny lipowy za-

pach i przyjemny smak z miodowymi odcieniami,

częściowo zaś sędziwa lipa w parku pałacowym.

www.bzenec.cz

Centrum kultury ludowej Slovácka staje się raz

na cztery lata miejscem festiwalu folkloru Rok

Slovácki, należącego do najważniejszych uroczy-

stości etnograficznych na Morawach. Do popu-

larnych celów turystycznych Kyjova należy rene-

sansowy zameczek zdobiony techniką sgraffito,

dziś siedziba muzeum krajoznawczego z eks-

pozycjami etnograficznymi. Na głównym Pla-

cu Masaryka warto

obejrzeć piękny rene-

sansowy ratusz z wie-

żą i barokowy kościół

Wniebowzięcia NMP,

św. Cyryla i Metodego

obok dawnego klasz-

toru Kapucynów.

www.mestokyjov.cz

3 KYJOV 2 BZENEC

Obszar obsadzony winnicami czyni z Mutěnic jedną

z największych miejscowości winiarskich Slovácka.

Tradycje winiarskie przechodzą tu z ojca na syna,

niemal każda rodzina ma winnicę i piwnicę winną.

Rarytasem jest ok. pięciuset piwnic winnych w części

wsi Búdy, przedstawiającej samodzielną i malowni-

czą wioskę u podnóża winnic. Dużo piwnic zacho-

wało swoje dawne piękno a ich frontony zdobią

malowidła ludowe z pstrymi slováckými ornamen-

tami. Oprócz tego jest tu małe Muzeum Produkcji

Wina i Destylatów.

Dowodem zachowywania tradycji folkloru jest wiele

imprez kulturalnych. Do najciekawszych należą

Mutěnickie Dni Winiarskie z tradycyjną sceną za-

mykania winnicy, obchodzeniem piwnic winnych

z degustacją win i burczaka; odbywają się w pierwszy

weekend we wrześniu. Popularna jest także Biesiada

św. Katarzyny, święto konsekracji kościoła św. Kata-

rzyny, przypadające na ostatnią niedzielę przed ad-

wentem.

www.mutenice.cz

4 MUTĚNICE

CO NAJLEPSZE

...COŚ WIĘCEJ

MiloticeJeden z najpiękniej-

szych barokowych

pałaców RC z dzie-

dzińcem honorowym,

ujeżdżalnią, stajnią

i dwoma oranżeriami,

otoczony parkiem

francuskim i pobliską bażanciarnią z kilkoma

drobnymi budowlami.

www.npu.cz

BuchlovPotężny wczesno-

gotycki zamek jest

typową dominantą

Chřibów. Ostatni

właściciele Buchlova,

hrabiowski ród Berch-

toldów, zgromadził tu

w ciągu XIX w. cenne eksponaty kolekcjoner-

skie z całego świata.

www.zamek-buchlovice.cz

BuchloviceBarokowy pałac

w stylu włoskiej willi,

zbudowany według

projektu architekta

Domenica Martinel-

lego na przełomie

XVII i XVIII w. i oto-

czony rozległym ogrodem, jest prawdziwą perłą

morawskiej architektury.

www.zamek-buchlovice.cz

CimburkStojące wysoko nad

Zbiornikiem Kory-

čanskim romantyczne

ruiny należą do

unikatowych okazów

luksemburskiej ar-

chitektury zamkowej.

Latem odbywa się tu wiele ciekawych imprez

i programów.

http://cimburk.branapamatek.cz

Podregion winiarski

SLOVÁCKI

70/71

Ważne centrum

duchowe jest jedno-

cześnie jednym z naj-

ważniejszych miejsc

pielgrzymkowych w

całej Republice Cze-

skiej. Legenda głosi,

że znajdowała się tu

siedziba pierwszego

wielkomorawskiego

arcybiskupa św.

Metodego. W 1205 r.

ufundowano tu pierw-

szy klasztor Cystersów

na Morawach. Jego

fundator, morawski

margrabia Włady-

sław Henryk, nazwał

go według pobliskiej

osady Veligrad. Pię-

cionawową bazylikę

o długości stu metrów,

kiedyś podobno

największy kościół

na ziemiach czeskich,

zdobi szereg obrazów,

chorągwi i cennych

darów od pielgrzy-

mów z całego świata.

Do klejnotów sztuki

należą rzeźbione

barokowe stalle i or-

gany z połowy XVIII

w. Częścią zespołu

pielgrzymkowego jest

także część wirydarza,

lapidarium i kaplica

św. Cyryla i Metodego,

zwana Cyrilką.

Papież Pius XI nadał

Velehradskiej bazy-

lice w 1927 r. tytuł

Bazyliki Mniejszej

a w 1985 r. ofi arował

jej papież Jan Paweł II

Złotą Różę, bezcenny

dar, którym chlubią

się jedynie francuskie

Lourdes, meksy-

kańskie Guadalupe

i polska Częstochowa.

Główna pielgrzymka

odbywa się 5 lipca

w święto śś. Cyryla

i Metodego.

www.velehrad.cz

Zespół historycznych piwnic winnych na za-

chodnim krańcu wsi Petrov odznacza się wy-

jątkowym planem i charakterem plastycznym.

O Petrovskich Plžach wspomina się już w XV w.;

budowali je sami winiarze jedynie z pomocą są-

siadów i krewnych. Są zagłębione bezpośrednio

do zbocza i nie mają części nadziemnych. Ich

szerokość wynosi ok. trzech metrów, długość

piętnaście, wyjątkowo dwadzieścia lub więcej

metrów. Warstwa ziemi nad piwnicą pomaga w

utrzymywaniu dogodnego klimatu wewnętrz-

nego, ważnego dla jakości wina. Piwnice tworzą

uliczną zabudowę z dwoma placami, służącymi

jako centra życia towarzyskiego. Najstarsze i naj-

cenniejsze obiekty można znaleźć w okolicy gór-

nej części zespołu.

Ten niezwykle cenny zespół z barokowo ujętymi

ścianami frontowymi piwnic z białą elewacją,

niebieską linią dolną i ornamentami slováckimi

ogłoszono w 1983 r. pierwszym wiejskim obsza-

rem zabytkowym w RC.

www.obec-petrov.cz

5 PETROV – PLŽE

Miejscowość winiarska na płd. zachód od Uher-

skiego Hradištia pomiędzy Doliną Dolnomorawską

a wzgórzami Chřiby. Najstarsza wzmianka o polešo-

vickiej winnicy pocho-

dzi z 1454 r., w nowszej

historii zdobył rozgłos

tutejszy ośrodek selek-

cji. W Polešovicach wy-

selekcjonowano np. naj-

częściej uprawianą kra-

jową odmianę Muszkat

Morawski. Dominantą miejscowości jest kościół św.

Piotra i Pawła, do ciekawostek należy także krzyż po-

jednania przy drodze polnej w Grejtach, pochodzący

prawdopodobnie z XVI w. Corocznie w czasie Wiel-

kanocy organizują w Polešovicach kosztowanie win,

do tradycyjnych imprez winiarskich należy także

sierpniowe zamykanie winnicy, błogosławienie wina

oraz październikowa Uczta Cesarska.

www.polesovice.cz

Miejscowość winiarska Prušánky między Hodo-

nínem a Břeclaviem ma swoją wioskę piwnic win-

nych. Nazywa się Nechory, leży ok. kilometra od

wsi pod obszarem winnic o tej samej nazwie i jest

tak duża, że dzieli się na Horní i Dolní Nechory.

Podziwianą wioską winiarską z 450 piwnicami,

ryneczkiem i kilkoma ulicami są tzw. Dolní Ne-

chory.

www.nechory.cz

Wieś leżąca u podnóża Chřibów między Uherskim

Hradištiem a Buchlovicami wsławiała się kiedyś

garncarstwem i wyrobem ceramiki. O prastarej

tradycji ludowej przy-

pomina jeden z najstar-

szych domów w Tupe-

sach, w którego wnę-

trzach urządzono stałą

wystawę o życiu drob-

nego rolnika i wyrobie

ceramiki. W nowych

warsztatach poznają

Państwo technologię

współczesnej produkcji

ceramiki a w dodatku

mogą Państwo sami spróbować toczenia na kole

garncarskim, modelowania lub malowania kubków

lub innych wyrobów kolorowymi glazurami według

własnej fantazji.

www.muzeumkeramiky.cz

Architektoniczną perłą Milotic jest udostępniony

zwiedzającym barokowy pałac, dawna rezydencja

rodu Serényiów. Zwiedzanie stylowych wnętrz

urozmaicają wystawy sezonowe w oranżerii pała-

cowej i stajni. Można tu także odwiedzić galerię

win ze sprzedażą lub pospacerować po ogrodzie

francuskim lub nawiązującej do niego bażanciarni

z altaną. Barokowe zabytki można obejrzeć także

w pobliskiej wsi, chodzi przede wszystkim o ko-

ściół Wszystkich Świętych i dużo rzeźb.

W Miloticach corocznie, z wyjątkiem lat, w któ-

rych odbywa się Rok Slovácki w Kyjovie, orga-

nizuje się Festiwal Etnografi czny Kyjovskiego

Dolňácka. Impreza ma miejsce w ogrodzie pała-

cowym i wśród piwnic winnych Šidleny, znajdu-

jących się dwa kilometry na płd. zachód od wsi

Náklo. Odbywają się tu także tradycyjne biesiady

i kosztowania win.

www.milotice.cz

8 TUPESY 10 MILOTICE

7 POLEŠOVICE 9 PRUŠÁNKY I NECHORY

6 VELEHRAD

CO NAJLEPSZE

ECHORY

Podregion winiarski

SLOVÁCKI

72/73

Strážnice była bogatym miastem targowym, chro-

nionym przez zamek na wodzie. Z dawnych średnio-

wiecznych obwarowań zachowały się baszty przy

dawnych bramach Veselskiej i Skalickiej. Można tu

zwiedzić także pałac z unikatową kolekcją ludowych

instrumentów muzycznych lub Muzeum Miejskie

z makietą Strážnicy z czasów jej największej sławy.

Jednym z powodów, dlaczego Strážnice należy do

poszukiwanych i atrakcyjnych turystycznie miejsc

regionu Slovácko, jest skansen – Muzeum Wsi Po-

łudniowowschodnich Moraw. Jego częścią jest je-

dyna w swoim rodzaju ekspozycja w RC – zespół

budowli winiarskich z oryginalnym wyposażeniem

wnętrz i winnicą. Oprócz związanych ze zwyczajami

programów przebiega w skansenie corocznie także

część tradycyjnego czerwcowego Międzynarodo-

wego Festiwalu Folkloru. Przez okolicę prowadzi

18-kilometrowy Szlak Winnicami Strážnickimi. Co-

raz większy rozgłos zdobywa Winobranie Strážnic-

kie na początku września.

www.straznicko.cz

www.straznice-mesto.cz

Obszar, gdzie zachowały się niezwykle cenne kra-

jobrazy przyrodnicze, przez wiele stuleci z czuło-

ścią kultywowany przez harmonijne współżycie

człowieka i natury. W chronionym obszarze przy-

rodniczym Białe Karpaty, zaszeregowanym do

europejskich rezerwa-

tów biosfery UNESCO,

udało się zachować

dużo cennych miejsc

przyrodniczych, np.

przepiękne łąki w re-

zerwacie Čertoryje lub

rozległe kwieciste łąki

z małymi remizami i szeregiem chronionych i za-

grożonych gatunków roślin i zwierząt w rezerwa-

cie Jazevčí. Najwyższym szczytem Białych Karpat

jest Velká Javořina (970 m).

www.bilekarpaty.cz

12 BIAŁE KARPATY

11 STRÁŽNICE

Veletiny znajdowały się na starodawnej drodze pro-

wadzącej z Brna przez Bzenec do Uherskiego Brodu

i dalej przez Przełęcz Starohrozenkovską na Węgry.

Wiekową tradycję winiarską dokumentuje herb wsi

z krzewem winorośli, gonami i nożami winiarskimi.

Zachował się tu także malowniczy zespół 15 dom-

ków winiarskich, tworzący kiedyś samodzielną zabu-

dowę poza wsią. Chodzi o tłocznie bez piwnic, gdzie

tłoczono wino, przechowywano beczki z winem

i narzędzia potrzebne do uprawy winnicy. Domki,

należące do najstarszych tego typu obiektów na Slo-

vácku, objęte są ochroną jako zabytki architektury

ludowej. We wsi do dziś dnia zachowuje się trady-

cje kulturalne i stare zwyczaje. Oprócz kolędowania

Trzech Króli lub karnawałowego korowodu masek,

znanych także gdzie indziej, regularnie odbywa się

tu noszenie Marzanny i nowego lata w śmiertelną

niedzielę lub obchodzenie królewien w Niedzielę

Zesłania Ducha Świętego.

www.obecveletiny.cz

Osobliwe slováckie miasteczko między Uherskim

Hradištiem a Uherskim Brodem zasłynęło z naj-

większego zespołu zabytkowych budowli winiar-

skich w RC w części Kojiny. Domki winiarskie

można obejrzeć od zewnątrz, jednak po poprzed-

nim uzgodnieniu można skosztować miejscowego

wina w autentycznych wnętrzach piwnicy winnej

bezpośrednio u któregoś z winiarzy. Gości zapra-

sza także ekspozycja etnografi czna w domostwie

57, dokumentująca życie i prowadzenie gospodar-

stwa na przełomie XIX i XX w.

Corocznie w ostatni weekend w maju w Vlčnovie

odbywa się najstarsza i najbardziej znana slovácka

uroczystość ludowa – Jazda Królów. Przejście or-

szaku królewskiego z wieloma jeźdźcami na ozdo-

bionych koniach ma niepowtarzalną atmosferę.

Imprezie towarzyszą przepiękne stroje, słynne

vlčnovskie racuchy i degustacja win w Kojinach.

www.vlcnov.cz

Winnice na najbardziej na południe wysunię-

tych zboczach Białych Karpat pod Sudoměři-

cami znajdują się tylko kilkadziesiąt metrów od

granicy ze Słowacją w miejscu zwanym Staré

hory, ok. trzech kilometrów od wsi. Zaraz za Su-

doměřicami można zobaczyć zespół winiarski

Starý potok, uliczkę ok. 30 piwnic winnych, która

powstała w dawnym korycie potoku.

Do ciekawych miejsc należy funkcjonalistyczny

kościół Chrystusa Króla i pobliska wywrotnica

nad Kanałem im. Baty. Budowla techniczna

w typowym stylu Baty z 1939 r. służyła do prze-

ładunku węgla brunatnego z wagonów na łodzie

rzeczne, które przewoziły go do elektrowni Otro-

kovice. Wywrotnica służy dziś jako wieża wido-

kowa, dla zainteresowanych oprowadzanie po

wnętrzach. Tuż obok jest port z wypożyczalnią

łodzi i bufetem.

www.obecsudomerice.cz

www.vyklopnik.er.cz

Miasto na równinnych terenach między Kyjovem

a Strážnicą znane z tradycyjnej Biesiady Slováckiej

z Wieńcem i Kaczorem. Odbywa się ona co rok w tr-

zeci weekend października i dzięki ponad czterystu

uczestnikom w strojach chodzi pewnie o największą

tego typu imprezę w całej RC. Jej częścią są degustacje

win na terenie zespołu habańskich piwnic winnych.

www.mestovracov.cz

13 VELETINY 15 VLČNOV

16 SUDOMĚŘICE 14 VRACOV

CO NAJLEPSZEPodregion winiarski

SLOVÁCKI

...COŚ WIĘCEJ

Kanał im. Baty

Zabytek techniki

i pomnik natury

zbudowano na rzece

Morawie w latach

1934–38 z inicja-

tywy Jana Antonína

Baty dla towarowego

transportu wodnego

i do nawadnia-

nia pól i łąk. Od

1995 r. kanał służy

do rejsów turys-

tycznych. Podróż

rzeczna z odkrywa-

niem ciekawych

miejsc w okolicy

należy dziś do

najpopularniejszych

letnich atrakcji na

Slovácku. Spławny

odcinek o długości

65 km prowadzi

z Kroměříža aż

do Hodonína, do

dyspozycji są liczne

wypożyczalnie łodzi

i regularne rejsy

spacerowe.

Informační centrum Baťova kanálu

Zámecká 2, 698 01 Veselí nad Moravou

Tel.: +420 518 325 330, e-mail: abk@batacanal.cz

www.batacanal.cz

74/75

WIATRAKI

KUŽELOV

Jeden z niewielu

zachowanych

wiatraków stoi

na wierzchołkach

Białych Karpat.

Ponad sto lat

służył rolnikom

z Kuželova, Hrubej

Vrbki i innych wsi do

milenia zboża.

www.technicalmuseum.cz

STARÝ

PODDVOROV

Udostępniany zwie-

dzającym drewniany

wiatrak słupowy typu

niemieckiego z XIX

w. znajdą Państwo na

zachód od wsi Starý

Poddvorov.

http://poddvorov.cz

MŁYN

BUKOVANY

Całkiem nowy

murowany wiatrak

ze stylowym

zespołem hotelowym

służy jako muzeum,

galeria i wieża

widokowa.

www.bukovansky-mlyn.cz

Corocznie wiosną i na jesień za-

praszamy wszystkich rowerzystów

i miłośników wina na jednodniową

imprezę Na Rowerze Winnicami

Uherskohradišťska. Start bywa do

południa na głównym Placu Masa-

ryka w Uherskim Hradištiu a trasa

biegnie szlakami rowerowymi

wzdłuż slováckich piwnic win-

nych, które oczywiście mają drzwi

otwarte na oścież i oferują degusta-

cje miejscowych win. Jedną z tras

jest 25-kilometrowy Szlak Muszkatu

Morawskiego, na którym uczestnicy

poznają historię selekcji odmiany

Muszkat Morawski w Polešovicach

i nauczą się rozróżniać poszczególne

odmiany wina w winnicach. Oferuje

on także szereg panoramicznych

widoków na winnice regionu. Szlak

prowadzi przez Las Kunovský do

Kostelan nad Moravou, Nedakonic

i Polešovic, gdzie Muszkat Moraw-

ski wyselekcjonowano. Stąd biegnie

przez Vážany, Tučapy i Boršice do

Zlechova a przez Staré Město wraca

do Uherskiego Hradištia.

www.uherske-hradiste.cz

Uherské Hradiště to od dawna naturalne cent-

rum Slovácka, regionu słynącego z oryginalnego

folkloru, muzyki cymbałowej, dobrego wina,

cudownych strojów i zachowanych tradycji lu-

dowych. Dominantą głównego Placu Masaryka

jest barokowy kościół jezuicki św. Franciszka

Ksawerego. Naprzeciw niego stoi hotel Slunce,

jedyny zachowany renesansowy dom w mieście.

Podczas niedawnego remontu odkryto szereg cie-

kawych detali architektonicznych dawnej budowli

a jednocześnie na zapleczu zbudowano nowocze-

sny pasaż. Zwiedzających zaprasza także Muzeum

Slováckie, jego stałą ekspozycję poświęcono kul-

turze ludowej Slovácka.

W mieście odbywa się corocznie szereg imprez, np.

Slováckie Uroczystości Wina i Otwartych Zabyt-

ków lub Letnia Szkoła Filmowa, drugi największy

festiwal fi lmowy w RC. Interesującym miejscem są

winnice z domkami winiarskimi i mieszczańskimi

piwnicami winnymi w dzielnicy Mařatice.

www.mesto-uh.cz

www.mic.uh.cz

Impreza pod nazwą Na Rowerze

Winnicami Uherskohradišťska zapo-

zna Państwa z historią i tajemnicami

uprawy winorośli na Slovácku. Na

starcie każdy otrzyma mapę winiar-

skich szlaków rowerowych, kieliszek

upominkowy, nalewak do wina i ku-

pon do losowania; główną nagrodą

jest spotkanie z przyjaciółmi przy

winie w piwnicy winnej. Oprócz

Szlaku Muszkatu Morawskiego,

Szlaku Blatnickiego Roháča i trasy

dla rodziców z dziećmi rowerzyści

mogą wybrać 45-kilometrowy Szlak

Ruländera Białego. Okrężna trasa

zaczyna się i kończy w Uherskim

Hradištiu i zaprowadzi uczestników

do miejsc, gdzie z powodzeniem

hoduje się tę burgundzką odmianę.

Biegnie przez Staré Město, Zlechov,

Tupesy, Velehrad, Jalubí, Traplice,

Dolinu, Kudlovice i Babice. Częścią

programu jest zwiedzanie uliczek

winiarskich, piwnic i winnic, wie-

czorem na wszystkich uczestników

czeka program rozrywkowy w za-

bytkowym centrum m. Uherské

Hradiště.

www.uherske-hradiste.cz

17 SZLAK MUSZKATU MORAWSKIEGO 19 UHERSKÉ HRADIŠTĚ

18 SZLAK RULÄNDERA BIAŁEGO

CO NAJLEPSZE

...COŚ WIĘCEJ

Skansen Archeologiczny ModráSkansen,

przedstawiający

idealny wygląd

słowiańskiej osady

obwarowanej z IX w.,

znajduje się na terenie pierwotnego osadnictwa

wielkomorawskiego tuż obok Velehradu.

www.archeoskanzen.cz

Tvarožná LhotaMuzeum poświęcone

największemu drzewu

owocowemu Europy

– jarzębowi. Jego piękno

można podziwiać na

Jarzębowej Ścieżce

Edukacyjnej, działania leczniczego można zaś doświ-

adczyć na wrześniowych zbiorach owoców w szałasie

Travičná lub na lutowych Uroczystościach Jarzębu.

www.tvarozna-lhota.cz

Skanzen TopolnáCiekawy zespół

zabytków tradycyjnego

budownictwa ludowego

ze stałą wystawą

o rybołówstwie

i praniu bielizny.

Zespół obejmuje np. kuźnię, żuraw studzienny

i sad starych odmian drzew owocowych.

www.slovackemuzeum.cz

MikulčiceNarodowy

zabytek kultury,

rozległe grodzisko

z czasów Wielkich

Moraw i jedna

z domniemanych

siedzib ówczesnych

książąt z ekspozycją archeologiczną i okrężną

trasą zwiedzania.

www.mikulcice-valy.info

Podregion winiarski

SLOVÁCKI

1. dzieńUherské Hradiště (zwiedzanie miasta – centrum zabytkowe, Muzeum Slováckie i galeria) – Mařatice (piwnice winne) – Topolná (skansen) – Kunovice (Muzeum Lotnictwa) – Hluk (twierdza) – Vlčnov (domki winiarskie Kojiny) – Uherské Hradiště2. dzieńUherské Hradiště – Staré Město (Muzeum Wielkich Moraw) – Modrá (skansen archeologiczny) – Vele-hrad (zespół pielgrzymkowy z bazyliką Nawiedze-nia NMP) – Buchlovice (muzeum, pałac) – Buchlov (zamek) – Tupesy (Muzeum ceramiki) – Boršice (piwnice winne) – Uherské Hradiště

3. dzieńUherské Hradiště – Kostelany (ranczo) – Polešo-vice (winnice, ośrodek selekcji) – Bzenec (piwnice winne) – Hýsly (wieża widokowa) – Osvětimany – Chřiby – zamek Cimburk – Bohuslavice (winnice, piwnice winne) – Bukovany (wiatrak)– Kyjov (piw-nice winne, muzeum)4. dzieńKyjov – Svatobořice-Mistřín (piwnice winne) – Mutěnice (piwnice winne) – Starý Poddvorov (wiatrak) – Prušánky (piwnice winne) – Mikulčice (Muzeum Wielkich Moraw) – Hodonín 5. dzieńRejs po Kanale im. Baty – pałac Milotice – Ratíš-kovice (muzeum) – pomnik przyrody Váté písky (nawiane piaski, ścieżka edukacyjna)

6. dzieńHodonín (centrum zabytkowe, Muzeum Masa-ryka, zoo) – Petrov (piwnice winne Plže) – Radě-jov – Travičná (wieża widokowa, szałas) – Lučina (kąpiel) – Tvarožná Lhota (muzeum jarzębu, Jarzębowa Ścieżka Edukacyjna) – Strážnice (mury miejskie, skansen, pałac, młyn)7. dzieńStrážnice – Kněždub (Slovácký Slavín) – Kuže-lov (wiatrak) – Blatnice pod Svatým Antonínkem (miejsce pielgrzymkowe, piwnice winne) – Ostrož-ská Nová Ves (uzdrowisko, kąpiel) – Uherské Hra-diště

76/77

KTÓRĘDY I DOKĄD

Okrężna trasa prowadzi nie tylko przez winnice i wzdłuż słynnych slováckich piwnic winnych, lecz także do szeregu muzeów, zamków, pałaców i innych godnych zwiedzenia obiektów. Jeżeli chcą je Państwo zwiedzić, należy trasę odpowiednio skrócić. Do naj-ciekawszych miejsc należą pałace Buchlovice i Milo-tice, Muzeum Lotnictwa w Kunovicach, cmentarz Slovácký Slavín w Kněždubie, skansen w Strážnicy i Muzeum Masaryka w Hodonínie. Rowerzyści o dobrej kondycji mogą sobie trasę przedłużyć do zamku Buchlov i wiatraka w Kuželovie.

1. dzień: Uherské Hradiště – Staré Město – Modrá – Velehrad – Tupesy – Buchlovice – Polešovice – Uherský Ostroh – Veselí n. M.

2. dzień: Veselí nad Moravou – Blatnice pod Svatým Antonínkem – Bílé Karpaty – Kněždub – Tvarožná Lhota – Radějov – Strážnice – Petrovské Plže – Hodonín

3. dzień: Hodonín – Starý Poddvorov – Mutěnice – Dubňany – Milotice – Kyjov – Vracov – Bzenec – Uherský Ostroh – Ostrožská Nová Ves – Uherské Hradiště

Długość trasy: 150 km

Nie dziwota, że liczni goście na Slovácko wracają. Slovácki Podregion Winiarski jest bowiem tak rozległy i różnorodny, że z trudem zdążą Państwo w ciągu tygodnia zwiedzić wszystkie interesujące miejsca – zwłaszcza jeżeli wzbogacą Państwo program o degustacje win, zwiedzanie zabytków lub którąś z imprez związanych z kulturą i folklorem.

PRZEDŁUŻONY WEEKEND ROWEROWY NA SLOVÁCKU

TYGODNIOWY POBYT NA SLOVÁCKU10 NAJWAŻNIEJSZYCH CELÓW TURYSTYCZNYCH SLOVÁCKA

Kanał im. Baty – unikatowa droga wodna na rzece Morawie z Kroměříža do Hodonína. Rejsy space-rowe, wynajem łodzi, regularny transport wodny. Więcej informacji na stronie 72.Buchlov i Buchlovice – wczesnogotycki zamek na wzgórzach Chřiby, w miasteczku pod nim barokowy pałac w stylu włoskiej willi z rozległym ogrodem. Białe Karpaty – chroniony obszar przyrodniczy i rezerwat biosfery UNESCO. Najwyższy szczyt płd. Moraw Velká Javořina (970 m), szlaki rowerowe i turystyczne, ścieżki edukacyjne. Więcej informacji na stronie 72.Petrov – Plže – uroczy zespół piwnic winnych na krańcu wsi Petrov, w 1983 r. ogłoszono tu pierwszy w RC wiejski obszar zabytkowy. Więcej informacji na stronie 70.Mikulčice – narodowy zabytek kultury, rozległe gro-dzisko z czasów państwa wielkomorawskiego, jedna z domniemanych siedzib ówczesnych książąt. Ekspo-zycja archeologiczna, trasa okrężna.Nechory – malownicza wioska piwnic winnych

z ryneczkiem i kilkoma ulicami w pobliżu miejsco-wości winiarskiej Prušánky. Więcej informacji na stronie 71.Milotice – barokowy zespół pałacowy z parkiem francuskim i bażanciarnią. Na zachód od wsi znaj-duje się kolonia piwnic winnych Šidleny. Więcej in-formacji na stronie 71.Strážnice – skansen południowowschodnich Moraw, pałac z parkiem i wystawą ludowych instrumentów muzycznych, dawne getto żydowskie z łaźnią rytu-alną, synagogą i cmentarzem. Więcej informacji na stronie 72.Velehrad – ważne miejsce pielgrzymkowe, podobno siedziba pierwszego wielkomorawskiego arcybiskupa św. Metodego. Więcej informacji na stronie 70.Uherské Hradiště – centrum zabytkowe z kilkoma kościołami, stała ekspozycja Muzeum Slováckiego poświęcona kulturze ludowej Slovácka. Na wschod-nim krańcu w Mařaticach zespół wystawnych piw-nic mieszczańskich z winnicami. Więcej informacji na stronie 75.

Podregion winiarski

SLOVÁCKI

78/79

JÓZEFOWSKA WYSTAWA WIN MUTĚNICKIE DNI WINIARSKIE WINOBRANIE BZENECKIE

ZAMYKANIE WINNICYMAJOWA WYSTAWA WIN

DZIEŃ WINIARZY

OTWIERANIE PIWNIC

GALERIA RIESLINGU REŃSKIEGO

WINOBRANIE STRÁŽNICKIE

SLOVÁCKIE UROCZYSTOŚCI WINA I OTWARTYCH ZABYTKÓW

Józefowskie

kosztowanie,

wystawy win i inne

imprezy odbywają się

około 19 marca, gdy

obchodzą imieniny

wszyscy Józefowie.

Do wina podaje się

staroczeskie specjały,

wraz z winem

kosztuje się w wielu

miejscach także

destylaty owocowe.

Wokół Mutěnic roz-

ciąga się pięć obsza-

rów z winnicami: Vy-

šicko, Mutěnská hora,

Úlehle, Hraničky

i Dubňanská hora.

Do tradycyjnych

uroczystości należą

Dni Winiarskie ze

scenami zamykania

winnicy, obchodze-

niem piwnic winnych

i degustacjami win.

Odnowiona uroczys-

tość nawiązuje do

jednej z najstarszych

tego typu imprez na

Morawach. Zobaczą

tu Państwo korowód

przez miasto, przeg-

ląd zespołów folkloru

i kapel pod gołym

niebem i programy

rozrywkowe w Domu

Kultury. Interesująca

jest także wystawa

miejscowych i za-

granicznych win,

której w tym rejonie

winiarskim nie może

zabraknąć.

Z winiarstwem

i uprawą winorośli

łączy się dawna

tradycja. Chodzi

o zamykanie

winnicy, odbywające

się na wielu

miejscach płd.

Moraw w ostatnią

sierpniową sobotę.

Na teren winnicy nie

może wchodzić nikt

oprócz winiarza.

W ramach wystawy

win, mającej

miejsce w piwnicach

pod tzw. Sokolovną,

przedstawia się

miejscowe wina

białe i czerwone

wielu odmian. Jest

to impreza zarówno

dla koneserów

i miłośników

jakościowych win,

jak i zapalonych

laików. Przyjemną

atmosferę uzupełnia

gra na cymbałach.

Oprócz wielkanocnej

wystawy win

i grudniowego

błogosławienia wina

odbywa się w Petrovie

co rok także Dzień

Winiarzy. Dla

miłośników win jest

to świetna okazja,

by poznać zespół

historycznych

piwnic w Plžach;

poza degustacją win

i zwiedzaniem piwnic

czekają na Państwa

także pokazy rzemiosł

ludowych.

Wiosenne otwieranie

piwnic jest nie tylko

rozpoczęciem nowego

sezonu, lecz także

spotkaniem chórów

męskich wśród

piwnic kyjovskich,

połączonym

ze śpiewem,

kosztowaniem wina

i przyjacielską

biesiadą. Impreza

rozpoczyna się

korowodem z rynku,

główna część

programu odbywa

się wśród piwnic na

Šištótie.

Jedyna

wyspecjalizowana

wystawa odmiany

Riesling Reński

w Republice

Czeskiej prezentuje

corocznie ponad

dwieście próbek win.

Wystawa stanowi

część Pielgrzymki

Bzeneckiej, miesiąc

później ma miejsce

także w Pradze.

Festiwal wina

i folkloru jest

największą tego

typu imprezą

w Hodonínskiem.

Na gości czekają

tu degustacje win

i burczaków pod

wiechą w domach

wokół rynku, turnieje

rycerskie dla dzieci

i dorosłych, jarmark

rzemieślniczy,

wystąpienia

kapel, zespołów

folkloru i chórów

śpiewaczych, korowód

w strojach i program

rozrywkowy. Coś dla

siebie znajdą także

najmniejsi goście,

mogący spróbować,

jak przetwarza się

winogrona, i to od

zbiorów po tłoczenie.

Najważniejsza

tego typu

impreza pokazuje

różnorodność

tradycyjnej kultury

ludowej Slovácka. Jej

miejscem są otwarte

zabytki historyczne

królewskiego miasta

Uherské Hradiště,

do programu jednak

corocznie włącza

się szereg innych

miast i wsi z okolicy.

Zabytkowe centrum

miasta zamieni się

na jedną wielką

scenę, na której

wystąpią dziesiątki

zespołów folkloru,

kapel cymbałowych

i dętych. Nie brakuje

ani degustacji

win, burczaka

i regionalnych

specjałów.

Gdzie i kiedy: różne miejsca (Strážnice,

Kyjov), marzec, www.straznicko.cz

Gdzie i kiedy: Mutěnice, pierwszy weekend

września, www.mutenice.cz

Gdzie i kiedy: Bzenec, wrzesień

www.bzenec.cz

Gdzie i kiedy: różne miejsca

www.vinazmoravy.cz

Gdzie i kiedy: Bzenec, maj

www.bzenec.cz

Gdzie i kiedy: Petrov – Plže, pierwsza

niedziela sierpnia, www.obec-petrov.cz

Gdzie i kiedy: Kyjov, marzec

www.kyjovsko.cz

Gdzie i kiedy: Bzenec, sierpień

www.bzenec.cz

CO I KIEDY

Gdzie i kiedy: Strážnice, wrzesień www.straznice-mesto.cz

Gdzie i kiedy: Uherské Hradiště, początek września www.mesto-uh.cz

NNICY

Podregion winiarski

SLOVÁCKI

KRAINĄ WINA

MIKULOVSKI PODREGION WINIARSKI

ZNOJEMSKI PODREGION WINIARSKI

Centrum Informacji Turystycznej Znojmo

Obroková 10, 669 01 Znojmo, tel.: +420 515 222 552

e-mail: tic@beseda.znojmo.cz, www.znojmocity.cz

Centrum Informacji dla Zwiedzających Znovín Znojmo SA

Loucký klášter, 669 02 Znojmo, tel.: +420 515 267 458

e-mail: znovin@znovin.cz, www.znovin.cz

Winiarskie Centrum Informacji – Ampelos

Vrbovec, vrbovecké sklepy, tel.: +420 777 768 751

e-mail: info@ampelos.cz, www.ampelos.cz

Centrum Informacji dla Zwiedzających PN Podyjí – Čížov

671 02 Šumná, tel.: +420 515 291 630

e-mail: infocentrum@nppodyji.cz, www.nppodyji.cz

Centrum Informacji Turystycznej Moravský Krumlov

Smetanova 167, 672 01 Moravský Krumlov, tel.: +420 515 321 064

e-mail: morkrum.info@volny.cz, www.mkrumlov.cz

Miejskie Centrum Kultury i Informacji Miroslav

Nám. Svobody 13, 671 72 Miroslav, tel.: +420 515 333 538

e-mail: mkic.miroslav@volny.cz, www.mesto-miroslav.cz

Centrum Kultury i Informacji w Ivančicach

Palackého nám. 9, 664 91 Ivančice, tel.: +420 546 451 870

e-mail: kic@selfnet.cz, www.kic.ivancice.cz

Centrum Kultury i Informacji Miasta Dolní Kounice

Masarykovo nám. 2, 664 64 Dolní Kounice, tel.: +420 546 420 005

e-mail: kic@dolnikounice.cz, www.dolnikounice.cz

Centrum Informacji Turystycznej Hrušovany, Nám. Míru 22

671 67 Hrušovany nad Jevišovkou, tel.: +420 515 229 897

e-mail: info@hrusovansko.cz, www.hrusovansko.cz

Centrum Informacji Turystycznej Mikulov

Náměstí 1, 692 01 Mikulov, tel.: +420 519 510 855

e-mail: tic@mikulov.cz, www.mikulov.cz

Centrum Informacji Turystycznej Lednice

Zámecké nám. 68, 691 44 Lednice, tel.: +420 519 340 986

e-mail: tic@lednice.cz, www.lednice.cz

Centrum Informacji Turystycznej Pasohlávky

691 22 Pasohlávky, tel.: +420 519 427 624

e-mail: tic@pasohlavky.cz, www.pasohlavky.cz

Centrum Informacji Turystycznej Valtice

Nám. Svobody 4, 691 42 Valtice, tel./fax: +420 519 352 978

e-mail: tic.info@radnice-valtice.cz, www.radnice-valtice.cz

SLOVÁCKI PODREGION WINIARSKI

VELKOPAVLOVICKI PODREGION WINIARSKI

Centrum Informacji Turystycznej Miasta Brna, j.b.

Mečová 5, 602 00 Brno, tel.: +420 542 211 090

e-mail: info@ticbrno.cz, www.ticbrno.eu

Centrum Informacji Turystycznej Hustopeče

Dukelské nám. 23, 693 01 Hustopeče, tel.: +420 519 412 909

e-mail: infocentrum@hustopece-city.cz, www.hustopece-city.cz

Regionalne Centrum Informacji Austerlitz

Palackého nám. 1, 684 01 Slavkov u Brna, tel.: +420 544 220 988

e-mail: info.austerlitz@infos.cz, www.slavkov.cz

Centrum Informacji Velké Pavlovice

Hlavní 9, 691 06 Velké Pavlovice, tel.: +420 519 428 149

e-mail: infocentrum@velke-pavlovice.cz, www.velke-pavlovice.cz

Regionalne Centrum Informacji Turystycznej Židlochovice

Masarykova 100, 667 01 Židlochovice, tel.: +420 547 426 024

e-mail: eva.stiborova@zidlochovice.cz, www.zidlochovice.cz

Centrum Informacji Turystycznej Kanału im. Baty

Zámecká 2, 698 01 Veselí nad Moravou, tel.: +420 518 325 330

e-mail: abk@batacanal.cz, www.batacanal.cz

Centrum Informacji Miasta Hodonín

Národní tř. 36, 695 35 Hodonín, tel.: +420 518 352 577

e-mail: info@muhodonin.cz, www.hodonin.com

Centrum Informacji Turystycznej Břeclav

Nám. T. G. Masaryka 3, 690 81 Břeclav, tel.: +420 519 326 900,

e-mail: info@breclav.org, www.breclav.org

Centrum Informacji Miasta Kyjova

Svatoborská 26, 697 01 Kyjov, tel.: +420 518 697 409

e-mail: info@mukyjov.cz, www.ickyjov.cz

Centrum Edukacji i Informacji Bílé Karpaty, Bartolomějské

nám. 47, 698 01 Veselí nad Moravou, tel.: +420 518 322 545

e-mail: visbk@bilekarpaty.cz, www.bilekarpaty.cz/vis/

Centrum Informacji Turystycznej Strážnicko

Předměstí 3, 696 62 Strážnice, tel.: +420 518 332 444

e-mail: straznicko@c.box.cz, www. straznicko.cz

Miejskie Centrum Informacji, Masarykovo nám. 21,

686 01 Uherské Hradiště, tel.: +420 572 525 525-7

www.uherske-hradiste.cz, e-mail: mic@uherske-hradiste.cz

Region Slovácko – Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Ruchu Turystycznego,

Masarykovo náměstí 21, 686 01 Uherské Hradiště

tel.: +420 572 540 303, e-mail: info@slovacko.cz, www.slovacko.cz

CENTRA INFORMACJI

Dla Narodowego Centrum Winiarskiego SUP, Zámek 1, 691 42 Valtice wyprodukowała Agentura Bravissimo, Znojmo, tel.: +420 515 227 788

Teksty: Eva Obůrková. Tłumaczenie: Roman Madecki

Źródła: Vilém Kraus, Historia winiarstwa na Morawach, www.vinazmoravy.cz, Fundacja Partnerství, www.vinarske.stezky.cz

Zdjęcia: Jan Halady, Vít Mádr, Marek Matula, Michal Solařík, Pavel Krška, Jiří Eisenbruk, Vít Obůrka, Luboš Vitanovský, Roman Soukup,

Aleš Jedounek, Jiří Sláma, Petr Lazárek, Jan Vondra, Petr Vokurek, CzechTourism, archiwum JMM Znojmo, archiwum wydawnictwa Radix,

archiwum Znovín Znojmo, archiwum UM Bzenec, archiwun Narodowego Instytutu Kultury Ludowej Strážnice, archiwum Bravissimo.

Wykorzystano zdjęcia dokumentów historycznych z publikacji Morawskiego Banku Win – Historia Winiarstwa na Morawach.

Mapy: SHOCart Zlín s.r.o.

Wydano przy wsparciu Funduszu Winiarskiego.

www.vinazmoravy.cz

Po winiarskich Morawach oprowadzi Państwa nasza edycja:

www.vinazmoravy.czwww.vinarske.stezky.czwww.jizni-morava.cz

CZ, EN

CZ, EN, DE, PL, RU

CZ

CZCZ, EN, DE, PL, RU

CZ, EN, DE, PL, RU

CZ

CZ